Handreiking cliëntenparticipatie - docs.szw.nl

1. Aanleiding en doel van de handreiking
1.1 Inleiding
Op 1 januari 2004 is de nieuwe Wet werk en bijstand (WWB) in werking getreden. Belangrijke
elementen van de nieuwe wet zijn de volledige financiële verantwoordelijkheid van gemeenten
voor de uitgaven aan bijstandsuitkeringen en de kosten van reïntegratieactiviteiten. In ruil
daarvoor hebben gemeenten meer beleidsvrijheid gekregen en heeft er een aanzienlijke
deregulering plaats gevonden. De wet wordt gefaseerd ingevoerd: zo zijn onder meer de
nieuwe manier van financiering, de deregulering, en de nieuwe opzet van het toezicht per 1
januari 2004 ingevoerd, terwijl de onderdelen die betrekking hebben op de rechten en plichten
van cliënten, welke onderdelen veelal in gemeentelijk beleid of gemeentelijke verordeningen
moeten worden vastgelegd, uiterlijk op 1 januari 2005 in werking moeten zijn getreden.
Op grond van de nieuwe wet moeten de gemeenten een zestal verordeningen maken 1 . Eén van
deze verordeningen heeft betrekking op de cliëntenparticipatie. Onder meer als gevolg van de
invoering van de Wet SUWI is al het nodige aan ondersteunend materiaal op het terrein van
cliëntenparticipatie voor gemeenten opgesteld. Uit de tweede meting van de WWB-
Implementatiemeter van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) 2 is
gebleken dat gemeenten goed op stoom liggen bij de invoering van de WWB. Indien er zich al
knelpunten voordoen, hebben deze veelal betrekking op de cliëntenparticipatie: gemeenten
hebben moeite met het opstellen van een verordening en daarnaast geven sommige kleine
gemeenten aan problemen te hebben met het vinden van geschikte kandidaten voor de
cliëntenraad. Daarom heeft het Ministerie van SZW besloten een beknopte handreiking op te
laten stellen om gemeenten te ondersteunen bij het ontwikkelen van een verordening op het
terrein van cliëntenparticipatie. Overigens is er in de maand juni 2004 al aandacht besteed aan
cliëntenparticipatie in een themanummer van de Nieuwsbrief WWB 3 . Gemeenten die behoefte
hebben aan een verdere verdieping, verwijzen wij naar de reeds bestaande handreikingen 4 .
Deze handreiking richt zich op drie groepen van gemeenten:
a) gemeenten waar de cliëntenparticipatie goed verloopt en die nu alleen nog een verordening
moeten maken;
b) gemeenten waar de cliëntenparticipatie goed verloopt, die nog een verordening moeten
maken en die dit moment aangrijpen om te bezien of het beleid op het terrein van de
cliëntenparticipatie herijkt zou moeten worden;
c) gemeenten die nog bezig zijn een systeem van cliëntenparticipatie op te zetten.
1 Het gaat hierbij om vijf verordeningen op grond van de WWB (toeslagenbeleid, maatregelenbeleid,
reïntegratiebeleid, fraudebeleid en cliëntenparticipatie) en een verordening op grond van de WIN (Wet
inburgering nieuwkomers). De verordeningen over het fraudebeleid en de cliëntenparticipatie zijn bij
amendement in de wet opgenomen (zie ook hoofdstuk 2 van deze handreiking).
2 Met de WWB-Implementatiemeter gaat het Ministerie van SZW op gezette tijden bij gemeenten na wat de
stand van zaken is bij de invoering van de WWB. De rapporten over deze metingen zijn te vinden op het
gemeenteloket (www.gemeenteloket.szw.nl).
3 WWB Nieuwsbrief cliëntenparticipatie, 14 juni 2004, nummer 12, te vinden op www.gemeenteloket.szw.nl.
4 Handreiking Cliëntenparticipatie onder SUWI, Ministerie van sociale zaken en werkgelegenheid, Steunpunt
SUWI gemeenten, oktober 2002, alsmede Handreiking tips en best practices cliëntenparticipatie SUWI,
Ministerie van sociale zaken en werkgelegenheid, Steunpunt SUWI gemeenten, december 2002, te vinden op:
www.gemeenteloket.szw.nl.
1