Als ondernemer een ondernemingsplan opstellen - Uitgeverij De ...

Als ondernemer een
ondernemingsplan opstellen
Gezocht: ondernemende jongeren
11

12
Als zelfstandige kom je dagelijks in contact met handel en
economie. Je zelfstandige activiteit wordt er immers voor een deel
door beïnvloed. Het is daarom niet alleen belangrijk dat je je stiel
meester bent, maar ook dat je de wereld van handel en economie
wat beter leert kennen. Vandaar de cursus Bedrijfsbeheer.
Als beginnend ondernemer krijg je meteen te maken met
een doolhof van wettelijke verplichtingen en administratieve
formaliteiten. Het is essentieel dat je van al die zaken op de hoogte
bent. Vandaar de cursus Bedrijfsbeheer.
Je moet je bedrijf ook goed leren ‘runnen’. Motivatie en inzet zijn
noodzakelijk, maar ook een basiskennis van beheerstechnieken
vergroot de kans dat je uitgroeit tot een succesrijke zelfstandige.
Vandaar de cursus Bedrijfsbeheer.
Bovendien is het wettelijk verplicht om, als je een handelszaak
opstart, een document voor te leggen waarmee je een minimum
aan bedrijfskennis bewijst. Vandaar de cursus Bedrijfsbeheer.
Voldoende argumenten om er met volle moed tegenaan te gaan.
We wensen je alvast succes met je eigen zaak!
artikel
Basiskennis bedrijfsbeheer
In een recent onderzoek in opdracht
van het Nationaal Syndicaat van de
Zelfstandigen kwam aan het licht
dat veel ondernemers de financiële
situatie van hun onderneming verkeerd
inschatten. Daarom stelt de
voorzitter van het NZS: ‘In de eerste
plaats moeten ondernemers een
bredere economische basiskennis
hebben om de financiële situatie
van hun bedrijf accuraat te kunnen
inschatten. Daarom moeten we ervoor
zorgen dat starters een betere
kennis van bedrijfsbeheer hebben,
zeker omdat we niet per se meer
starters, maar wel meer gezonde
starters nodig hebben!’
Bron: De Tijd, 2011-03-23

Ook onderstaande tekstjes moedigen het ondernemerschap aan. Lees ze.
Baas in eigen zaak
Jongeren uit het beroepsonderwijs hebben een
heel eigen profiel als het gaat om ondernemerschapsintentie.
Een eigen zaak beginnen zien zij
veel meer zitten dan leerlingen uit het technisch
of het algemeen onderwijs.
Zij hebben niet alleen veel meer zin om hun eigen
baas te zijn, ze geloven ook sterker in de haalbaarheid
daarvan. Dit is des te opmerkelijker als
we kijken naar hun houding tegenover ondernemers
in het algemeen: die is een stuk negatiever.
Dit lijkt te suggereren dat deze jongeren het ondernemerschap
weliswaar wenselijk en haalbaar
vinden voor zichzelf, maar er geen hoge pet over
op hebben als het aankomt op maatschappelijk
toegevoegde waarde. Verder scoren deze jongeren,
ondanks hun voornemens, minder hoog op
gebied van zelfwerkzaamheid en creativiteit dan
hun collega’s uit het secundair onderwijs.
Bron: www.vlerick.be, 2010-03-16
België telt meer dan één miljoen actieve ondernemingen
Handelsinformatiekantoor Graydon Belgium meldt dat er op 31 december 2010 in België 1 000 931 ondernemingen actief
zijn, of een stijging met 17 421 (1,77 procent) in vergelijking met 31 december 2009. In 2010 werd voor het eerst de kaap
van het miljoen overschreden.
Hoewel de jaren 2006 en 2007 absolute records leverden inzake het aantal nieuwe ondernemingen, scoort ook het jaar
2010 bijzonder hoog, en is het het op twee na sterkste jaar ooit. Tot op kerstdag werden 73 098 nieuw opgerichte bedrijven
geteld.
Uiteindelijk zal volgens Graydon blijken dat in 2010 ongeveer 75 000 à 75 500 nieuwe entiteiten het levenslicht zien, ruim
3 000 meer dan in 2009 en slechts ongeveer 4 000 minder dan in het recordjaar 2007. De sectoren met het grootste aantal
nieuwe ondernemingen zijn die van de diverse types bedrijfsconsultancy, de horeca en de lichaamsverzorging.
Het Vlaams Gewest neemt 55,6 procent van alle in 2010 opgerichte ondernemingen voor zijn rekening, het Brussels Hoofdstedelijk
Gewest is goed voor 13,4 procent en het Waals Gewest staat in voor 27,5 procent.
Bron: De Morgen, 2011-01-02
We willen meer jongeren aanzetten om
verantwoordelijkheid te nemen voor een eigen bedrijf
Het bevorderen van ondernemerschap is essentieel in het aanscherpen
van de werkgelegenheid, het verbeteren van het concurrentievermogen
en de economische groei, in heel Europa.
De Vlaamse regering heeft zich dan ook geëngageerd om te investeren in
meer en beter ondernemerschap. In navolging daarvan werken we een
beleid uit om ondernemen te stimuleren in het onderwijs.
Binnen het onderwijs wordt vanaf de kleuterklas gewerkt aan het
bevorderen van ondernemingszin, dit wil zeggen een ondernemende
geest, waarbij de meest kenmerkende competenties creativiteit en
zelforganisatie zijn.
Met ondernemerschap willen we een stapje verder gaan. We richten
ons hierbij op de competenties die nodig zijn bij het opstarten van een
onderneming.
Er bestaan heel wat initiatieven om ondernemerschap in scholen aan
te moedigen, in veel gevallen zeer succesvolle formules. Het is voor
onderwijsinstellingen niet altijd gemakkelijk om daar een keuze in te
maken. Sommige vinden heel duidelijk hun gading en gaan aan de slag.
Andere laten het afweten. We willen die initiatieven meer stroomlijnen,
om zo een duidelijk signaal te geven naar de maatschappij, maar ook naar
de scholen, de leerlingen en hun ouders.
Met het Actieplan Ondernemend Onderwijs werken we eraan om
deze strategische doelstelling te realiseren aan de hand van een aantal
operationele doelstellingen:
• meer aandacht voor ondernemingszin, vooral in het basisonderwijs
en in de 1ste graad van het secundair onderwijs;
• meer aandacht voor ondernemerschap in de 2de en 3de graad van het
secundair en hoger onderwijs;
• leerlingen en studenten bewuster maken van de mogelijkheid om
te kiezen voor een loopbaan als ondernemer: je kunt niet alleen
werknemer, maar ook ondernemer worden.
Bron: Actieplan Ondernemend Onderwijs van de Vlaamse regering
13

Eén jongere op drie denkt aan een
eigen zaak
Dat blijkt uit een enquête in opdracht van UNIZO bij iets meer dan 1 000 jongeren
tussen 16 en 25 jaar. Wat zijn de belangrijkste bevindingen?
Een derde van de jongeren (36 procent) ziet een toekomst als zelfstandige wel
zitten, maar slechts 5 procent wil die stap ook onmiddellijk na het afstuderen
zetten. Eerst enkele jaren in loondienst werken om daarna de stap te zetten,
vinden veel studenten beter.
De crisis zet een domper op de assertiviteit die nodig is om met een eigen
zaak te beginnen. Ruim zes op de tien jongeren (64 procent) durven in deze
crisistijd de sprong niet te wagen. Maar ook na de crisis blijven er twijfels.
Amper 9 procent denkt dat het op termijn gemakkelijker zal worden. Vooral de
financiële investering die de opstart van een eigen zaak vergt, blijkt een struikelblok.
Ook de klassieke verzuchtingen over het ondernemersklimaat zorgen
voor terughoudendheid bij de jongeren. Vier op de tien zijn afgeschrikt door
de zware sociale lasten. Meer dan een derde ziet op tegen de administratieve
rompslomp van een eigen zaak. Een vierde zegt kortaf dat het in Vlaanderen
moeilijk is om iets te starten.
Voor meer dan de helft van de jongeren (55 procent) is het perspectief om als
zelfstandige ‘meer te verdienen’ de belangrijkste reden om het toch te wagen.
Perceptie over ondernemen bij jongeren (in procenten)
In de toekomst gemakkelijker starten met eigen zaak 9 65 25
Zelfstandigen = eerste slachtoffer van de crisis 57 25 18
Als koppel beter niet alle twee zelfstandige 57 24 19
Zelfstandigen evenveel recht op kindergeld/pensioen 64 18 18
In crisistijd durf ik geen zaak opstarten 64 25 11
Zelfstandigen ontduiken belastingen 18 57 25
Zelfstandigen dragen bij tot de maatschappij 68 8 24
Zelfstandigen verdienen veel geld 42 28 30
14
akkoord niet akkoord geen mening
Bron: Unizo/Trendwolves
Bron: www.jobat.be, 2010 -04-02
WORLDWIDE
Ga nu naar bedrijfsbeheer.deboeck.com.
Klik op het boek Bedrijfsbeheer 2011 en verken de site. Klik op Inleiding.
Klik op Belgen voelen weinig voor een eigen zaak en voer deze opdracht meteen uit.
Ga nu naar bedrijfsbeheer.deboeck.com.
Klik op Inleiding.
Klik op Starten als jonge ondernemer is niet altijd evident.
Een geslaagd Turks
zakenman
Musa Soydemir van Euronet Trading is een
ondernemer die het handeltje om de hoek
overstijgt: in november opende hij in Antwerpen
een zaak voor huishoudapparatuur en
keukeninstallaties met een winkeloppervlakte
van 5 000 vierkante meter. Qua presentatie
en inrichting verschilt de zaak niet veel van
Krëfel of Vanden Borre. Er zijn alleen meer allochtonen
bij het cliënteel en het personeel.
Het startkapitaal kwam uit twee spaarpotjes.
Na zijn middelbare schoolopleiding in Antwerpen
was Musa (33) acht jaar ploegleider
aan de montageband bij Opel. ‘Nachtleven,
disco’s en drinken was er niet bij en ik woonde
thuis. Zo spaar je aardig wat bijeen. Vader
verdiende ook goed in de koolmijnen. Fortis
schonk me meteen vertrouwen en gaf me een
lening.’ Hij heeft er geen probleem mee dat er
in de straat Turkse klonen van zijn elektrozaak
bijkomen. ‘De beste zullen overblijven.’ In de
overtuiging de beste te zijn, importeert en
installeert Euronet ook moderne keukens uit
Duitsland. Daarnaast heeft Soydemir nog een
meubelzaak. Er wordt vlot samengewerkt met
Vlaamse meubelhandelaars uit de buurt. ‘Als
zij niet kunnen leveren omdat een bepaald artikel
niet in voorraad is, help ik hen. En omgekeerd.
Ik beschouw mezelf niet als allochtoon,
ik ben Belg.’
Bron: Trends, 2004-12-16

1 Ik
overweeg een eigen zaak op te starten!
Waar hou ik rekening mee?
De keuze maken om zich al dan niet als zelfstandige ondernemer te vestigen
15

16
Welke capaciteiten denk je dat ondernemers moeten hebben? Noteer drie voorbeelden.
Welke specifieke capaciteiten zijn in jouw beroep nodig?
1.1 Vaardigheden en attitudes bij het
ondernemerschap
Het starten en uitbouwen van een eigen zaak moet erg doordacht gebeuren.
De weg naar succes is immers bezaaid met hindernissen. Een goed idee om een
onderneming te beginnen volstaat niet. Om als ondernemer te kunnen slagen,
moet je naast een portie geluk ook over de nodige capaciteiten beschikken.
Als ondernemer moet je dus heel wat kwaliteiten hebben. Hieronder worden de
voornaamste op een rijtje gezet.
Vakkennis en ervaring
Vakkennis en ervaring vormen de basis voor je succes. Toekomstige klanten zullen
misschien vragen wat je voordien zoal gepresteerd hebt. Wie een tijdje bezig is,
kan zijn kwaliteiten aantonen aan de hand van zijn bestellingen. Starters hebben
het moeilijker. Zij kunnen werkervaring in loondienst, stages of vrijwilligerswerk
aanvoeren. Ook een goede (vak)opleiding, relevante diploma’s en goede referenties
zijn belangrijk. Soms moet je speciale diploma’s op zak hebben. Welke dat zijn,
hangt af van het vakgebied of de vestigingseisen. De Kamer van Koophandel kan je
daarover informeren.

Doelgericht werken
Je moet een doel hebben en je moet weten hoe je dat doel kunt bereiken. Zonder
doelbewust plan ben je een speelbal van de dingen die op je afkomen.
• Stel doelen. Pas als je weet waar je over drie maanden of een half jaar wil staan,
kun je een concrete planning opstellen.
• Maak een plan om je doelen te realiseren. Baseer je op je kennis van de markt.
Wéét wat de markt vraagt. Ben je je bewust van wat je concurrenten doen?
• Formuleer je meerwaarde in enkele zinnen: die zaken waarin jij je van de
concurrentie onderscheidt. Laat je niet leiden door een ‘goed gevoel’ maar doe
(voor)onderzoek.
• Onderneem actie. Maak bekend wat je te bieden hebt. Zoek publiciteit, informeer
(potentiële) klanten, bedenk aantrekkelijke acties.
Commercieel inzicht
Het commercieel inzicht dat je als ondernemer zeker tentoon moet spreiden, verwerf
je meestal niet op school. Dat heb je van nature.
• Zie je de gaten in de markt?
• Durf je risico’s te nemen?
• Ben je in staat slimme netwerken op te bouwen?
• Weet je kansen te creëren?
• Kun je een eskimo een koelkast verkopen?
Behalve kansen zien én grijpen, eist commercieel inzicht ook realiteitsbesef. Geen
overmoedige beslissingen nemen maar je, behalve op je intuïtie, ook op feiten en
cijfers baseren.
Onderzoek je toekomstmogelijkheden op de markt met een SWOT-analyse.
SWOT staat voor: Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats. Ofwel: sterke en
zwakke punten, kansen en bedreigingen. De SWOT-analyse kan opgesplitst worden
in een interne (Strengths en Weaknesses) en een externe analyse (Opportunities en
Threats). De Strengths en Weaknesses zijn de sterke en zwakke punten van jou en
je onderneming; de Opportunities en Threats zijn de kansen en bedreigingen waar
je onderneming op de markt mee geconfronteerd wordt. De zwakke punten heb
je in principe zelf in de hand, je kunt ze proberen te verbeteren. De bedreigingen
daarentegen komen van buitenaf, je hebt er geen controle over. De Kamer van
Koophandel en vakorganisaties organiseren regelmatig seminaries en workshops over
hoe je met al deze factoren moet omgaan.
Financiële basiskennis
Je moet geen topboekhouder zijn, maar enige kennis van ondernemingsfinanciën
heb je als ondernemer wel nodig. Het volstaat niet dat het allemaal ‘in je hoofd’ zit of
dat je alles keurig bewaart in een grote doos. Je administratie moet voldoen aan de
eisen van de belastingdienst.
Het opstellen van een balans en de belastingaangifte kun je beter uitbesteden, maar
de dagelijkse administratie van je inkomsten en uitgaven kun je zelf doen. Dat is én
goedkoper én je houdt de vinger aan de pols.
17

18
Communicatieve vaardigheden
Als ondernemer is het een groot voordeel als je gemakkelijk contacten legt, op
anderen af durft stappen en openheid uitstraalt. Wie communicatief is, schopt het
verder als ondernemer. Je moet bovendien niet alleen weten wanneer je kunt spreken,
maar ook op welk moment je beter even je mond houdt. Het is belangrijk dat je je
zegje doet, maar ook dat je goed luistert! Doorgronden wat een klant beweegt en er
flexibel op inspelen, daar gaat het om. Wil je iets bijleren? Je kunt je communicatieve
vaardigheden aanscherpen met een cursus gesprekstechnieken.
Organisatievermogen
Kun je meerdere dingen tegelijkertijd doen zonder gestresseerd te raken? Een
telefoontje beantwoorden terwijl je net met een moeilijke klant aan het discuteren
bent? Je administratie op orde houden tijdens drukke periodes? Overzicht houden
over het geheel, zonder dat je de details uit het oog verliest?
Het is handig als je als ondernemer altijd de rode draad weet vast te houden en duidelijk
hoofdzaken van bijzaken kunt onderscheiden. Je hebt ook een groot voordeel als je
gemakkelijk kunt omschakelen tussen verschillende taken. Wie een eigen zaak heeft,
moet een duizendpoot zijn.
Op eigen benen staan
Je kunt je niet verschuilen achter je baas of de naam van je bedrijf. Je bént je bedrijf. Dat
betekent dat je zelfstandig moet kunnen werken, knopen moet kunnen doorhakken
en discipline moet weten op te brengen. Beleef je daar plezier aan?
Veel ondernemers brengen uren en soms dagen helemaal alleen door achter hun
bureau, zonder een gezellig praatje of kopje koffie met een collega. Voel je je daar
lekker bij?
Op eigen benen staan, is natuurlijk betrekkelijk: je moet niet álles zelf doen. Zelfstandig
functioneren houdt ook in dat je weet wanneer je de hulp van anderen moet inroepen
en dat je in zo’n geval de gewenste deskundigheid weet aan te boren.
Verantwoordelijkheid nemen
Een verantwoordelijke ondernemer doet wat hij belooft. Laat hij steken vallen, dan
zullen klanten hem erop afrekenen. Is de spreuk ‘afspraak is afspraak’ jou op het lijf
geschreven? Kunnen klanten jou al hun bedrijfsgegevens toevertrouwen? Is hun
opdracht bij jou in goede handen, ook als je misschien eens even minder goed in je
vel zit?
Je hebt als zelfstandige ondernemer niet de zekerheid van een vast salaris. Je hebt
geen doorbetaalde vakantie of dertiende maand. Je hebt niet de zekerheid van een
goed pensioen of een uitkering als je wegens ziekte je job niet langer kunt uitoefenen.
Voor al die zaken ben je zélf verantwoordelijk. Kun je dat aan en wíl je het ook?
Zin voor risico
Ondernemen betekent voor eigen risico en met je eigen geld jouw capaciteiten en
vaardigheden verkopen tegen een bepaalde prijs, afhankelijk van de vraag op de
markt.
Diverse studies en onderzoeken hebben aangetoond dat gemiddeld 33 % van de
starters na drie jaar afhaakt en dat meer dan 50 % zich na vijf jaar gewonnen moet
geven. Risico is inherent aan het ondernemerschap. Maar als een ondernemer, al dan
niet toevallig, echt succes boekt, is er meestal geen houden meer aan. Succesvol
ondernemen werkt verslavend.

artikel
Innoverend denken
Ondernemers hebben een neus voor kansen, zij zien wat er nog niet is! Innoveren
betekent:vernieuwen,ietsnieuwstoevoegen.Innovatiefondernemenhoudtdusin:
vernieuwing van producten, diensten en bedrijfsprocessen. Voor een ondernemer
is innovatie essentieel om te kunnen (blijven) concurreren. Innovatie is vandaag
belangrijker dan ooit. Innoverend zijn en blijven is de taak van elke bedrijfsleider.
Bedrijven die niet snel genoeg vernieuwen, zullen niet overleven. Doen is dus de
boodschap. Tegelijkertijd moet je beseffen dat niet alle innovaties die op de markt
worden gebracht ook meteen zullen slagen.
We hebben het te goed om veel te ondernemen
Vlamingen voelen zich maar weinig aangetrokken tot een
bestaan als ondernemer. Dat is zorgwekkend, want er is
een rechtstreeks verband tussen het aantal ondernemingen
dat wordt opgericht en de toekomstige economische groei.
De Vlaamse overheid nam de voorbije jaren al heel wat initiatieven
om het ondernemerschap aan te moedigen. Die
maatregelen hebben ook hun effect gehad. Maar de impact
ervan dreigt tenietgedaan te worden door de krapte op de arbeidsmarkt.
Waarom zou je nog een eigen bedrijf beginnen,
als bestaande ondernemingen schreeuwen om werknemers
die ze niet vinden?
Dat bleek vorige maand nog toen de zelfstandigenorganisatie
Unizo naar aanleiding van haar Startersdag met nieuwe
cijfers over het aantal startende ondernemingen in België en
in Vlaanderen uitpakte. Daaruit bleek dat voor het eerst in
vijf jaar het aantal starters in het eerste kwartaal gedaald is:
in de eerste drie maanden van 2008 begonnen vier procent
minder mensen met een eigen zaak dan in dezelfde periode
vorig jaar.
Vorig jaar steeg het aantal Belgische starters nog met meer
dan tien procent, tot net geen 70.000 - waarbij wel moet worden
opgemerkt dat die stijging vooral te danken is aan het
aantal beginnende zelfstandigen in bijberoep. Bijna 58 procent
van de nieuwe ondernemingen was gevestigd in Vlaanderen,
maar de groei van het aantal startende ondernemers
zwakt af. Voor het vierde opeenvolgende jaar kende Brussel
de sterkste stijging van de drie gewesten. Wallonië bleef net
onder het nationale gemiddelde.
Hoe komt het dat we zo weinig ondernemingslust hebben?
Paradoxaal genoeg is de belangrijkste verklaring dat we het
misschien wel veel te goed hebben in dit land. Dankzij onze
hoge levensstandaard en ons goed uitgebouwd sociale zekerheidssysteem
is de noodzaak om een eigen onderneming te
beginnen om brood op de plank te krijgen, heel klein.
Bron: De Standaard 2008-05-07
19

20
Oefeningen
1 Welke redenen liggen aan de grondslag van het verminderd ondernemerschap in Vlaanderen?
2 Welke verband bestaat er tussen het aantal ondernemingen en de economische groei?
3 Bekijk het GEM-klassement (www.gemconsortium.org) en trek zelf enkele conclusies over ons land op de
Europese lijst.
WORLDWIDE
Ga nu naar bedrijfsbeheer.deboeck.com.
Klik op Hoofdstuk 1.
Klik op Test je ondernemerscapaciteiten.

1.2 Risico’s, mogelijkheden, voor- en nadelen
van het ondernemerschap
ondernemen Wat win je of verlies je door te kiezen voor het statuut van zelfstandige?
Een van de belangrijkste verschillen tussen de bezoldigde werknemer en de zelfstandige
is het al dan niet aanwezig zijn van een gezagsverhouding. De loontrekkende krijgt
instructies over hoe hij zijn werk moet organiseren en wordt ook gecontroleerd. De
zelfstandige daarentegen bepaalt zelf hoe hij zijn werk uitvoert. Hij ontvangt alleen
richtlijnen over de omvang van het werk of het gewenste resultaat. De loontrekkende
loopt wel minder financiële risico’s omdat hij iedere maand een loon ontvangt,
onafhankelijk van zijn resultaten. Ook bij arbeidsongeschiktheid en tijdens vakanties
is zijn loon gewaarborgd. De zelfstandige krijgt geen gewaarborgd minimum en
heeft geen betaalde vakantie. Ook in het geval van ziekte krijgt hij geen gewaarborgd
inkomen. De zelfstandige kan zich daarom best extra verzekeren, om het sociale
vangnet te versterken.
Toon ondernemingszin! Ga in op onderstaand voorstel van www.o-twee.be en spreek met een bedrijfsleider uit
jouw regio en uit jouw beroepsactiviteit. Zo kun je veel te weten komen!
project
project ‘Ondernemer voor de klas’ 2011
Wat verwachten ondernemingen van afgestudeerden, welke vaardigheden zijn
noodzakelijk om in een bedrijf mee te draaien en wat betekent een onderneming of
ondernemerschap nu precies? Vragen die je tijdens de actie ‘Ondernemer voor de Klas’
rechtstreeks aan een ondernemer of bedrijfsleider kunt stellen.
Een unieke gelegenheid voor leerlingen en leerkrachten om met een ondernemer of
bedrijfsleider in dialoog te treden. Tegelijkertijd kan een ondernemer of bedrijfsleider in
dialoog treden met zijn toekomstige werknemers en brengt de ondernemer ook eens een
bezoek aan een school. Tijdens de editie 2009 traden 250 ondernemers en kaderleden in
discussie met laatstejaarsleerlingen uit het secundair onderwijs.
Bron: www.o-twee.be
21

22
artikel
ondernemer Het verklaren van het begrip zelfstandige ondernemer, waarmee je zowel een
handelaar als een ambachtsman aanduidt (uiteraard zowel man als vrouw), is niet zo
eenvoudig als je zou vermoeden.
Is studente Naomi, net 20 jaar, die stickers verkoopt voor Greenpeace, een zelfstandige
ondernemer? Is je leraar of lerares, die in de vrije uren een reisbureau uitbaat, een
zelfstandige ondernemer? Is kapster Carla bvba die dagelijks op pad gaat om bij
klanten thuis het haar te kappen een zelfstandige ondernemer?
Deze vragen laten we voorlopig onbeantwoord.
Onderstaand krantenknipsel illustreert dat het niet eenvoudig is het begrip zelfstandige
ondernemer duidelijk te omschrijven.
Als ik mijn buur help bij het bouwen van een muurtje, ben ik nog
geen metselaar. Als ik dat echter dagelijks doe en ervoor vergoed
word, is dat wel het geval. Als een school een kermis organiseert
om wat bijkomende inkomsten te hebben, is zij geen onderneming.
Maar wie dagelijks of bijna dagelijks op de kermis staat en daarvoor
dure apparatuur heeft, oefent zijn beroep uit. Een kat die de muizen
die ze vangt zelf opeet, heeft geen winstgevende bezigheid; als ze
die muizen verkoopt aan de kat van de buren, dan bestaat de kans
dat ze een beroepsactiviteit heeft, als ze het tenminste regelmatig
doet. Maar waar ligt de grens tussen een eenmalige handeling en
een echt beroep?
Bron: naar De Standaard
handelaar Het handelsrecht (rechtsregels voor de handel en de handelaren) omschrijft een
handelaar als een persoon die bekwaam is daden van koophandel te stellen en hiervan
uitsluitend of aanvullend zijn gewoon beroep maakt. Vier voorwaarden moeten
tegelijkertijd vervuld zijn om van een handelaar te spreken.
Persoon
Een handelaar is een persoon. Dat kan zowel een natuurlijk persoon (een gewone
mens zoals jij en ik) zijn als een rechtspersoon (een groepering van mensen die aan
bepaalde juridische voorwaarden voldoen, bv. de stad Gent, het Rode Kruis, Uitgeverij
De Boeck nv enz.).
Volgens de Belgische wetgeving heeft elke gehuwde persoon het recht een beroep uit
te oefenen zonder instemming van de andere echtgenoot. Als die evenwel oordeelt
dat het uitoefenen van een zelfstandige activiteit het gezinsleven schaadt of hem/haar
nadeel berokkent, kan hij/zij zich tot de rechtbank wenden.

Bekwaam
Een handelaar moet meerderjarig (18 jaar) zijn. De leeftijd van 21 jaar is vereist om als
bestuurder van een vennootschap op te treden, om voor eigen rekening en in eigen
naam een ambulante activiteit (bv. marktkramer) uit te oefenen en om als zelfstandige
tussenpersoon te fungeren.
Volgende personen zijn onbekwaam:
• krankzinnigen en zwakzinnigen;
• verkwisters (door een uitspraak van de rechtbank);
• criminelen, met een gevangenisstraf van minimaal 5 jaar, tijdens het uitzitten van
hun straf;
• minderjarigen (m.a.w. jonger dan 18 jaar), ook als ze ontvoogd zijn.
Sommige personen hebben wel de bekwaamheid om daden van koophandel te
stellen, maar hun beroep laat dat niet toe: men zegt dan dat hun beroep onverenigbaar
is met het beroep van handelaar. Het gaat om:
• advocaten, rechters, notarissen;
• geestelijken (priesters, dominees enz.);
• in principe alle ambtenaren (bv. politieagenten).
Daden van koophandel
De daden van koophandel worden opgesomd in het ‘Wetboek van Koophandel’, bv.:
• aan- en verkoop van voedingswaren en goederen;
• nijverheidsondernemingen;
• vervoerondernemingen;
• banken en verzekeringsmaatschappijen;
• verrichtingen van zeehandel.
Deze handelsdaden worden altijd gesteld met de bedoeling winst te maken!
Gewoon beroep
Handelsdaden moeten, zowel hoofdzakelijk als aanvullend, regelmatig gesteld worden.
Continuïteit is dus bepalend.
Een leraar die bijvoorbeeld wijn verkoopt om iets bij te verdienen en daarvan een
aanvullend en gewoon beroep maakt, vreemd aan zijn onderwijsactiviteiten, is
handelaar.
ambachtsman Het handelsrecht zegt over de ambachtsman/vrouw (bv. smid, schoenmaker, tuinier,
schilder, graveerder) dat het een natuurlijk persoon moet zijn (dus zeker geen
rechtspersoon), die voor eigen rekening arbeidsprestaties levert waarbij geen of
slechts toevallige levering van waren gepaard gaat.
Wat de bekwaamheid van de ambachtsman/vrouw betreft, geldt niet de leeftijd als
criterium, maar wel het einde van het leercontract (normaal 30 juni van het jaar waarin
hij/zij 18 jaar wordt).
www.ambachtindekijker.com
23

24
Oefeningen
1 Zijn volgende personen, die hierboven al ter sprake kwamen, zelfstandige ondernemers of niet?
Vul de gepaste letter in. Waarom?
• Studente Naomi, net 20 jaar, verkoopt stickers voor de acties van Greenpeace.
• Kapster Carla bvba gaat dagelijks op pad om het kapsel van haar klanten thuis te verzorgen.
• De 25-jarige Mario heeft zijn eigen ruitenwasbedrijf.
• Frans Van Zwol, bediende bij een computerbedrijf, baat in het weekend een snackbar uit.
• Bart, een jongen van 12, verkoopt zijn oud speelgoed op de rommelmarkt.
• Verzekeringsmaatschappij AXA nv verkoopt polissen ‘Gewaarborgd Inkomen’ aan zelfstandigen.
Personen Handelaar (H)
Ambachtsman/vrouw (A)
Geen van beide (G)
Naomi
Carla bvba
Mario
Frans
Bart
AXA
Waarom?
2 Niet alle ondernemingen zijn commerciële ondernemingen, waar winst een centrale rol speelt.
Noteer individueel één voorbeeld.
3 Met welk doel werd jouw voorbeeld opgericht? Waar haalt jouw voorbeeld zijn of haar financiële middelen?
Noteer nog drie andere voorbeelden van je klasgenoten.

4 Lees de beschrijving van de firma Duet hieronder.
Op Duet kun je als particulier, bedrijf of organisatie beroep doen voor een waaier van belegde broodjes, recepties
en buffetten. Alle prijzen vind je op de website. Duet bereidt ook gerechten op maat, volgens de specifieke
wensen van haar klanten. Een seintje aan de cateringverantwoordelijke volstaat.
Duet is een dochteronderneming van Job & Co. Die firma is actief in de tewerkstelling van mensen voor wie
het verwerven van een plaats op de arbeidsmarkt moeilijk is. Job & Co richt zich tot allochtonen, personen met
een handicap, langdurig werkzoekenden, laaggeschoolden, herintreders, leefloongerechtigden enz. Job & Co
bekijkt tewerkstelling als een middel om de maatschappelijke integratie van kansengroepen te bevorderen.
a Wie of wat staat centraal bij de firma Duet? Duet is geen commerciële onderneming maar een
b In welke zin verschillen de ondernemingsmotieven van Duet van die van een commerciële onderneming?
Wat zijn de gelijkenissen tussen beide?
c Is voor de oprichting en het beheer van de firma Duet ondernemingszin vereist?
Vergelijk Duet met een commerciële broodjeszaak.
WORLDWIDE
Ga naar bedrijfsbeheer.deboeck.com.
Klik op Hoofdstuk 1.
Klik op Ondernemerskwaliteiten- en motieven.
Lees het interview en los hieronder de vragen op.
1 Maak een lijst van 10 ondernemerskwaliteiten die deze jonge ondernemers drijven om hun bedrijven zo goed
mogelijk uit te bouwen:
Ondernemerskwaliteiten
25

26
2 Welke motieven om als ondernemer te starten komen in deze tekst aan bod?
Motieven
3 Er zijn ongetwijfeld nog andere zaken die mensen ertoe aanzetten te ondernemen.
Surf naar www.vacature.com /art26823 en noteer er nog vijf. Verken deze pagina ook verder en noteer interessante
infobronnen.
4 De jonge bedrijfsleiders vermelden ook risico’s van en nadelen aan het ondernemerschap.
Som er enkele op.
5 Wat zou voor jullie een motief zijn om een eigen zaak te starten?
Ga via een online zoekmachine zelf op zoek naar jonge dynamische bedrijven uit jouw beroepssector, bekijk hun
website en bespreek de voorstelling klassikaal.

1.3 Informatie en ondersteuning voor
startende ondernemers
Als startende ondernemer kun je een beroep doen op heel wat kanalen om
advies, informatie en ondersteuning te bekomen.
in de privésector Financiële instelling
Voor heel wat inlichtingen (zoals krediet, steunmaatregelen van de overheid
enz.) kun je gratis terecht bij de financiële instellingen. Zij geven niet alleen
interessante brochures uit, maar zullen je zeker ook met raad en daad
bijstaan.
Bepaalde financiële instellingen stellen fondsen ter beschikking voor het
verwezenlijken van innovatieve projecten. Ze zijn bereid een participatie te
nemen in het oprichtingskapitaal dat jonge ondernemers nodig hebben om
een nieuwe zaak uit te bouwen of door te dringen tot een nieuwe markt. De
jonge ondernemer profiteert gedurende drie tot zes jaar van de ervaring, het
advies en de controle van de financiële instelling, die zich na de afgesproken
termijn terugtrekt.
www.kbc.be
eXtra
WORLDWIDE
Bedrijvencentrum
Een bedrijvencentrum heeft als belangrijkste taak om creatieve mensen te
begeleiden en hun zo de kans te geven een zaak op te starten. Bedrijvencentra
verhuren kantoor- en werkruimten aan startende ondernemers. Die kunnen
bovendien gebruik maken van gemeenschappelijke voorzieningen, zoals
vergaderruimten, secretariaat, telefoon, kantoormachines, parking enz.
Aan het hoofd van het centrum staat een ervaren ondernemer die de
starter eventueel raad en advies kan geven. De huur van een ruimte in een
bedrijvencentrum is altijd tijdelijk. Zodra de opstartfase achter de rug is,
moet de startende ondernemer een eigen vestigingsplaats zoeken en een
eigen infrastructuur uitbouwen.
www.bedrijvencentra.be
Sociaal secretariaat
Als hij personeel in dienst neemt, sluit de ondernemer zich best aan bij een
sociaal secretariaat. Dat doet de loonberekening en houdt de ondernemer
op de hoogte van de nieuwste sociale wetten. Natuurlijk moet de ondernemer
hiervoor een vergoeding betalen.
www.acerta.be
Ga naar bedrijfsbeheer.deboeck.com.
Klik op Hoofdstuk 1.
Klik op Taken sociaal secretariaat.
27

28
Boekhoudkantoren
Voor de boekhouding kan een ondernemer beroep doen op een boekhoud- of
accountantskantoor. Meestal kunnen via dat kantoor ook de fiscale verplichtingen
(btw, belastingaangifte) geregeld worden. Hiervoor moet uiteraard betaald
worden.
www.ipcf.be
Beroepsverenigingen
Voor bijna elk beroep bestaat er een beroepsvereniging, die de belangen verdedigt
van de personen die dat beroep uitoefenen. Ze bespreekt met de overheid de
prijsverhogingen, de milieuwetgeving, veiligheids- en hygiënebepalingen enz. Ze
organiseert bijkomende opleidingen voor haar leden en verstrekt, als dat nodig is,
informatie via een vaktijdschrift. De ondernemer betaalt een jaarlijkse bijdrage voor
zijn lidmaatschap.
www.fedhorecavlaanderen.be
Interprofessionele organisaties
Die organisaties (o.a. middenstandsverbonden) stellen hun diensten ter beschikking
van beginnende zelfstandigen. Ze verdedigen niet noodzakelijk de belangen van
één beroepscategorie in het bijzonder, maar van alle ondernemers.
www.unizo.be
Vlaams netwerk van ondernemingen - VOKA
Het Voka organisereert allerlei activiteiten op lokaal vlak, waarbij jonge zelfstandigen de
kans krijgen kennis te maken met zowel toekomstige klanten als leveranciers: vrijblijvende
contacten die kunnen uitgroeien tot stevige zakenrelaties.
www.voka.be
Lokale initiatieven
De beginnende ondernemer zal een specifieke plaats innemen in de lokale gemeenschap.
Zijn activiteiten zullen de lokale economie en de tewerkstelling immers ten
goede komen. Op veel plaatsen in ons land stimuleert de lokale gemeenschap
daarom in hoge mate nieuwe ondernemingen. Ook de privésector draagt bij tot de
talrijke lokale initiatieven om jong ondernemerschap te bevorderen. De aard en het
belang van die lokale privé-initiatieven verschilt sterk van streek tot streek. Het kan
gaan van handelsbeurzen tot publiciteit in lokale media, van aanwezigheid in het
lokale socioculturele gebeuren tot sponsoring van sportmanifestaties.
www.prokmo.be
Peterschap
Een veelvoorkomende klacht van KMO-bedrijfsleiders is dat zij zich geïsoleerd voelen.
Het kunnen toetsen van hun ideeën aan een klankbord geeft zowel henzelf als
hun bedrijf meer zuurstof, tussen de dagelijkse taken en sleur door. Het principe
van peterschap probeert daar in Vlaanderen iets aan te doen. Het houdt in dat
grote ondernemingen peter worden van kleinere ondernemingen en op die manier
hun ervaring proberen over te dragen. Ondernemers worden ondersteund in hun
bedrijfsvoering, gestimuleerd in hun contacten en in het uitwisselen van ervaringen
met andere KMO-bedrijfsleiders. Voorbeeld van dit initiatief is PLATO.
www.plato.be

Ondernemerscoach
Een KMO-bedrijfsleider moet van alle markten thuis zijn. Ervaring is daarbij van goudwaarde, en die vind je natuurlijk vooral bij …
de ondernemers zelf. Om je toegang te geven tot die waardevolle bron van informatie, lanceert UNIZO de ondernemerscoach: een
uniek programma waarbij ervaringsuitwisseling, kennisoverdracht en handige tools uw slaagkansen aanzienlijk verbeteren.
Als deelnemer aan de ondernemerscoach kom je één keer per maand samen in kleine werkgroepen rond een bepaald thema, dat
je samen met je groep zelf uitkiest. En zo zijn er heel wat: van innovatie over energiebeheer tot professioneel personeelsbeleid.
Onder begeleiding van een expert en een doorwinterde KMO-ondernemer als peter, behandel je telkens een thema naar keuze. De
uitwisseling van tips en ervaringen van collega-ondernemers is hierbij zeer verrijkend.
Bron: www.ondernemers-coach.be
artikels
Maak van je idee een ondernemingsplan en win 25 000,00 EUR
De Vlaamse overheid keurde het plan goed om deze ondernemingsplanwedstrijd
voor de volgende drie jaren te ondersteunen.
Hierdoor kiest ze resoluut de kaart van de startende ondernemer.
Studenten en kandidaat-ondernemers stellen een ondernemingsplan
op. De beste plannen worden hieruit geselecteerd en krijgen
een prijs en ondersteuning om hun ondernemingsidee om te zetten
in een werkende onderneming.
De deelnemers doorlopen drie essentiële fasen voor zij op zoek
kunnen gaan naar de nodige financiering voor hun onderneming:
1 de beknopte voorstelling van hun idee weergeven;
2 de haalbaarheidsstudie rond hun idee uitvoeren;
3 een volwaardig ondernemingsplan opstellen.
WORLDWIDE
Erasmus voor jonge ondernemers
Het ‘Erasmus voor jonge ondernemers’-programma werd begin
2009 gelanceerd door de Europese Commissie met als doel nieuwe
ondernemers te helpen bij het verwerven van vaardigheden
die nodig zijn om een KMO te runnen. Het programma biedt aan
jonge ondernemers de mogelijkheid om maximaal 6 maanden in
een ander EU-land in het kleine of middelgrote bedrijf van een
ervaren ondernemer te werken.
Het programma wordt voor 90 procent gefinancierd door de Europese
Unie. Kandidaten die geselecteerd worden kunnen genieten
Vanaf de tweede fase kunnen deelnemers tevens gratis begeleiding
vragen van experts en peters uit tal van sectoren, die hen
zullen begeleiden en als klankbord kunnen fungeren gedurende de
rest van de wedstrijd. Zij kunnen helpen om een basisconcept om
te zetten in een succesvolle onderneming. De ervaring die wordt
opgedaan, is volgens de organisatie belangrijker dan winnen.
Meer starters betekent meer
ondernemen en meer ondernemen
staat voor meer welvaart.
Bron: www.bizidee.be
Surf naar bedrijfsbeheer.deboeck.com.
Klik op Hoofdstuk 1.
Lees het verslag van de firma Mammæ, een bekroond bizidee in 2008.
van een maandelijkse beurs van 560,00 EUR tot 1 100,00 EUR
naargelang de bestemming.
Met deze actie tracht de Europese Commissie bij te dragen tot
beter ondernemerschap, internationalisering en vergroting van de
concurrentiekracht van pas opgerichte KMO’s in de Europese Unie.
Voor info kun je terecht op www.erasmus-entrepreneurs.eu
en bij het Agentschap Ondernemen.
bij de overheid Agentschap voor ondernemersvorming - SyntRA
Syntra heeft verschillende vormingscentra in Vlaanderen en Brussel die opleidingen
organiseren op boekhoudkundig, administratief en vaktechnisch
gebied. Starters die via het Syntra beroep doen op een erkend adviseur krijgen
35 % van hun adviesfactuur terugbetaald (tot een bepaald maximum).
www.syntravlaanderen.be
29

30
Provinciale Ontwikkelingsmaatschappijen
De Provinciale Ontwikkelingsmaatschappijen zijn de opvolgers van de GOM’s; er is
een POM in elke Vlaamse provincie. De kerntaak van een POM bestaat in het promoten
van de provincie als aantrekkelijke regio voor lokale en buitenlandse investeerders.
Het creëren van ruimte voor economie is een andere belangrijke taak. In
elke provincie is er immers een acuut tekort aan bedrijventerreinen en -ruimtes.
In opdracht en op kosten van de Vlaamse regering, de provincie of de gemeenten
kan de POM alle onteigeningen, alle werken en alle andere openbare opdrachten
van technische aard uitvoeren of laten uitvoeren. Op eigen initiatief en met eigen
middelen kan een erkende POM ook elk onroerend goed onteigenen, uitrusten,
overdragen of rechten van gebruik en genot toestaan.
www.pomwvl.be, www.pomlimburg.be
Balanscentrale
De balanscentrale van de Nationale Bank van België kan voor startende ondernemers
een bron van informatie zijn. Het is voor de ondernemer zeer interessant om
de sector waarin hij van plan is een economische activiteit op te starten vanuit
financieel standpunt beter te leren kennen. De nieuwe ondernemer kan op aanvraag
in iedere vestiging van de NBB een kopie krijgen van alle firma’s die in de
uitgekozen sector actief zijn. De gegevens van de jaarrekeningen worden zelfs
vergezeld van een overzicht van financiële ratio’s over drie boekjaren. Een globaal
overzicht van elke sector wordt jaarlijks in een statistische brochure door de
Balanscentrale ter beschikking gesteld.
www.bnb.be
nationaal Instituut voor de Statistiek (nIS)
Het NIS is het officiële statistisch overheidsorgaan van België.
Drie woorden vatten de basisopdracht van het NIS samen: verzamelen, verwerken
en verspreiden van cijfergegevens over de Belgische samenleving. Het NIS verzamelt
kwalitatieve informatie die het controleert, ordent, op haar waarschijnlijkheid
test en samenbrengt in globale en anonieme tabellen.
Het NIS stelt jaarlijks een catalogus op van onderwerpen die geraadpleegd kunnen
worden. Sommige gegevens zijn op diskette of op cd-rom beschikbaar.
www.statbel.fgov.be
artikel
Een ondernemer op de drie is een vrouw
In België zijn 240 231 zelfstandige vrouwelijke
ondernemers aan de slag. Dat is de
helft meer dan in 1980. Dat blijkt uit RSVZstatistieken
die de zelfstandigenorganisatie
Unizo bekendmaakte. De cijfers dateren van
2004. Sinds 2003 zijn meewerkende echtgenoten
verplicht om zich ook aan te sluiten
bij het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen
der Zelfstandigen (RSVZ). Daardoor
komt het totaal aantal vrouwelijke ondernemers
op 288 633.
In 2004 was één zelfstandige ondernemer
op de drie een vrouw, terwijl de verhouding
in 1980 nog minder dan één op de vier was.
Vrouwen blijken goed vertegenwoordigd in
de dienstensector en vrije beroepen, waar
respectievelijk 42 en 43 procent vrouw is. Ze
zijn het minst aanwezig in de nijverheid (20
procent), visserij (25 procent) en landbouw
(31 procent).
Bronnen: De Standaard, 2006-03-30 en
www.vkw.be, 2009-08-21