StudieSucceS op een hoger plan
projecten nationaal actieplan e-learning
Studieloopbaanbegeleiding
aansluitingsmodule algemene
Studievaardigheden
Deze online module met studiemateriaal
en bijbehorende opdrachten helpt
scholieren te onderzoeken of wetenschappelijk
onderwijs past bij hun
interesse en competenties.
all2Finish
Instellingen voor hoger onderwijs brachten
in kaart welke methoden het meest
effectief zijn om opgelopen achterstanden
van studenten tijdig te signaleren en
aan te pakken. Resultaat is een toolkit
om tussentijdse uitval terug te dringen.
dinK - doorst(r)omen in de keten
Verbeteren van de doorstroom van
mbo naar hbo door mbo-studenten in
praktijkprojecten te laten samenwerken
met hbo-studenten. Aan de hand van
competentieprofielen is een gerichte
match mogelijk tussen studenten en
praktijkprojecten.
iSo - internationale studenten en
onderwijskwaliteit
Verbeteren van het proces van werving,
toelating en studiesucces van internationale
studenten in het Nederlands
hoger onderwijs, onder meer door een
effectieve online aanmeldings- en toelatings
procedure met online support,
online assessments en een student
ambassador forum.
Kansrijk doorstromen
Een toolkit met digitale assessment
tools en begeleidingsmateriaal om in- en
doorstroom in het hbo te bevorderen.
Kies actief – gebruik een
competentiewijzer
Met behulp van zelfassessment-instrumenten
kunnen leerlingen beter bepalen
of een studie aansluit bij hun interesse
en competenties.
Zwaluwstaart
Met behulp van digitale instrumenten
kunnen aankomend pabo-studenten
zich een goed beeld vormen van het
beroep en de opleiding en van hun eigen
competenties. Ook tijdens de opleiding
ondersteunt het instrumentarium het
studieloopbaanproces.
Verbeteren kwaliteit instroom
acculturatie
Internationale studenten volgen in hun
land van herkomst een online voorbereidingsprogramma,
voordat ze aan een
opleiding in Nederland beginnen. Het
programma gaat in op de Nederlandse
(onderwijs)cultuur en biedt de
mogelijk heid deficiënties Engels en
Wiskunde weg te werken.
e-Klassen als voertuig voor de
aansluiting voortgezet onderwijs -
hoger onderwijs
Samenwerking tussen voortgezet en
hoger onderwijs geeft een kwalitatieve
impuls aan het bètaonderwijs op scholen.
Online leren maakt het mogelijk om
meer leerlingen te bereiken en vakdocenten
en studenten hoger onderwijs
gemakkelijker te betrekken.
iSo
zie omschrijving bij Studieloopbaanbegeleiding
nationale Kennisbank
Basisvaardigheden Wiskunde 1
Portal met oefenmateriaal voor studenten
economie, natuurwetenschappen
en techniek om hun wiskundevaardigheden
op niveau te brengen.
nationale Kennisbank
Basisvaardigheden Wiskunde 2
Kennisbank om algebraïsche wiskundevaardigheden
in het hoger onderwijs te
toetsen en waar nodig te verhogen.
Schakelzone recht
Online modules voor hbo-studenten
Recht worden beschikbaar gesteld ter
voorbereiding op een wo-bachelor.
Succesvolle in- en doorstroom
Assessments en schakelprogramma’s
worden ingezet ten behoeve van de
doorstroom naar wo-masteropleidingen.
Bij tekortkomingen is een snellere
reme diëring mogelijk door schakeltrajecten
in de vorm van blended learning.
telMMe
Om uitval en studievertraging te voorkomen,
kunnen aankomende masterstudenten
met behulp van digitaal
toets- en oefenmateriaal hun wiskundekennis
meten en bijspijkeren.
op het grensvlak van
opleiding en beroepspraktijk
alle h@nds aan dek
Digitale videoportretten geven bachelorstudenten
een reëel beeld van het
leraar schap. Daarnaast helpt een online
module werkenden die willen instromen
in het onderwijs bij de intake en geeft
het hen helderheid in weg te werken
deficiënties. Om het studiesucces te
vergroten zijn daarbij door ICT ondersteunde
trajecten voor opleiding, begeleiding
en beoordeling ontwikkeld.
Bruggen Bouwen
Studenten Verpleegkunde kunnen zich
beter voorbereiden op hun stage door
de, vanuit de praktijk gevormde, toetsbank
voor stagevoorbereiding.
diVidossier
In het kader van competentieontwikkeling
maken studenten digitale videodossiers,
waardoor ze in staat zijn te
reflecteren op het eigen professionele
handelen op de werkplek of in een
beroepssituatie.
iSo
zie omschrijving bij Studieloopbaanbegeleiding
netwerk open hogeschool
informatica (noh-i)
Voor werkenden met een mbo-achtergrond
wordt een hbo-bachelor Informatica-opleiding
ontwikkeld, met optimale
mogelijkheden om werken en studeren
te combineren.
Skills labs
Authentieke probleemcasussen worden
- met behulp van audio, video en tekst -
in rijke digitale omgevingen aangeboden.
Ze maken samenwerking en begeleiding
op afstand mogelijk en zijn daardoor
een oplossing voor de beperkte beschikbaarheid
van docenten bij studieonderdelen
waarbij intensieve begeleiding
gewenst is.
docentprofessionalisering
iSo
zie omschrijving bij Studieloopbaanbegeleiding
Marchet
Cursusmodules helpen docenten om
keuzes te maken over het gebruik van
ICT-tools in combinatie met de beste
didactische aanpak.
oaSe
De toepassingsmogelijkheden van weblectures
zijn uitgewerkt, getoetst op
didactische meerwaarde en effectiviteit
en opgenomen in een ‘canonwebsite’.
Ook is een traject ontwikkeld, aan de
hand waarvan weblectures professioneel
kunnen worden ingezet.
Vidivers
Met het oog op de begeleiding van
niet-westerse allochtone studenten
kunnen ontwikkelde videocasussen
worden ingezet bij docent- en studiebegeleidertrainingen
over interculturele
competenties.
netwerk open hogeschool
informatica
zie omschrijving bij Aansluiting bij
beroepspraktijk.
Bezoek nu onze online projectencatalogus
Wilt u inspiratie opdoen hoe u studiesucces kunt
verhogen en de instroom, doorstroom, rendement
en kwaliteit in uw instelling kunt verbeteren, bezoek
dan onze website www.surf.nl/studiesucces.
Op deze website vindt u onder meer:
“De noodzaak voor het gebruiken
van de projectresultaten is alleen
maar toegenomen vanwege
verandering in de wet- en regelgeving
rondom afstudeerders.”
Frans Jansen, projectleider ‘All2Finish’ (2010)
In SURF werken Nederlandse hogescholen, universiteiten en onderzoeksinstellingen
samen aan grensverleggende ICT-innovaties in het hoger onderwijs
en onderzoek. Door samen te werken overstijgen de ICT-ontwikkelingen het
belang van de individuele instelling. De impact van SURF reikt ook tot ver
buiten deze instellingen. Dankzij SURF’s pionierswerk werd Nederland hét
openbare internetknooppunt van Europa, beschikken alle Nederlanders over
een ‘digitale identiteitskaart’ (DigiD) en is software voor het hele onderwijs
spotgoedkoop verkrijgbaar.
Meer informatie: www.surf.nl
WWW.SurF.nl/StudieSucceS
uitgebreide projectomschrijvingen met links naar de verschillende
projectresultaten;
informatief videomateriaal van verschillende projecten;
contactinformatie van projectleiders bij betrokken instellingen en/of
contactpersoon binnen SURF foundation.
SURFfoundation
Graadt van Roggenweg 340
Postbus 2290
3500 GG Utrecht
T +31 (0)30 234 66 00
F +31 (0)30 233 29 60
info@surf.nl
www.surf.nl
Januari 2012
StudieSucceS op een hoger plan
Nationaal Actieplan e-Learning (2006 – 2011)
Het Nationaal Actieplan e-Learning richtte zich op het verbeteren van instroom, doorstroom,
rendement en kwaliteit van het hoger onderwijs, met de inzet van ICT. In dit gezamenlijke initiatief
van VSNU, HBO-raad, SURFfoundation en het Ministerie van OCW zijn succesvolle ICT-innovaties,
die op kleine schaal beschikbaar waren, verder ontwikkeld en opgeschaald.
Deze brochure geeft inzicht in de schat aan bruikbare methoden en instrumenten
die het Nationaal Actieplan e-Learning heeft opgeleverd. Ter illustratie van de
aard en omvang van de projecten is een viertal projecten uitgelicht.
Ook is een totaaloverzicht van de projecten opgenomen. De website
www.surf.nl/studiesucces geeft alle informatie per project, zodat
iedere instelling voor hoger onderwijs in Nederland daarmee
haar voordeel kan doen.
www.surf.nl/studiesucces
nationaal actieplan e-learning: aanjager van innovaties
ICT is niet meer weg te denken in het onderwijsproces.
Dat doet niets af aan het feit dat instellingen vaak
worstelen met de vraag wat een zinvolle ICT-innovatie
is en of deze al dan niet kan bijdragen aan meer
strate gische doelstellingen, zoals het verhogen van
het studierendement of het verbeteren van de kwaliteit
van de instroom. Het Nationaal Actieplan e-Learning
fungeerde als aanjager van het daadwerkelijk en op
brede schaal benutten van innovatieve ICT-toepassingen.
Centrale vraag was steeds: Hoe kunnen we
wat werkt, zinvol inzetten in het onderwijs?
Studiesucces
Doel van het inzetten van innovatieve ICT-toepassingen
is om zoveel mogelijk studenten een studie te laten
kiezen die past bij hun capaciteiten en ambities en ze
een succesvolle onderwijscarrière te laten doorlopen.
In de projecten van het Nationaal Actieplan e-Learning
is steeds de beleving van de student als uitgangspunt
genomen. Met behulp van ICT kan beter ingespeeld
worden op individuele wensen en behoeften van
studenten, op organisatorisch, didactisch en
inhoudelijk gebied.
Facts & Figures
nationaal actieplan e-learning
22
projecten
5
jaar
154
instellingen
16,7
miljoen
euro
21.000
docenten, projectleiders, studenten
en scholieren
Samenwerking gehele onderwijskolom
In het Nationaal Actieplan e-Learning participeerden
universiteiten, hogescholen en instellingen voor
voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs.
Dit leidde tot intensieve samenwerking tussen
onderwijsinstellingen over de sectoren heen. Zo bereikte
het programma nationale impact, stimuleerde
het ketendenken en leverde het een schat aan breed
toegankelijk materiaal op.
De 22 projecten van het Nationaal Actieplan e-Learning
zijn onder te verdelen in de thema’s Studieloopbaanbegeleiding,
Verbeteren kwaliteit instroom, Op het
grensvlak van opleiding en beroepspraktijk en
Docent professionalisering.
22 projecten werden in vijf jaar tijd
gestart en afgerond
Per project werkten minimaal drie
instellingen samen; dit leidde tot het
ontstaan van constructieve
kennisnetwerken en
samenwerkingsverbanden
In totaal participeerden 154
instellingen: 15 universiteiten, 37
hogescholen , 11 ROC’s ,78 voscholen
en 13 overige instellingen
In totaal participeerden ruim 21.000
docenten, projectleiders, studenten
en scholieren
De gemiddelde projectbegroting
bedroeg ruim 750.000 euro. Voor
de 22 projecten was de totale
begroting 16,7 miljoen euro
STuDIELOOpBAANBEgELEIDINg Op HET gRENSVLAK VAN OpLEIDINg EN BEROEpSpRAKTIJK
Zeven projecten hielden zich bezig met vraagstukken
rond studieloopbaanbegeleiding. Rode draad is dat
deze projecten bij willen dragen aan de maximale
ontplooiing van de capaciteiten van studenten.
Met behulp van e-learning worden studenten en
aanstaande studenten begeleid in het maken van
de juiste keuzes en het vaststellen van en werken
aan eventuele deficiënties.
KieS actieF:
zelfassessment voor de juiste studiekeuze
Om het percentage studiestakers en studieswitchers
in het hbo omlaag te brengen is de Kies Actief Toolkit
ontwikkeld. Dit online instrument voor zelfassessment
ondersteunt leerlingen van havo en mbo bij het maken
van een goede studiekeuze. De tool laat hen nadenken
over de eigen sterke en minder sterke kanten en geeft
via een landelijk bruikbare basismodule inzicht in algemene
vaardigheden als communiceren, samenwerken,
zelfstandig leren en probleemoplossend vermogen.
Aanvullend kunnen keuzemodules en –instrumenten
worden ingezet om inzicht te geven in specifieke
vaardigheden, gericht op de desbetreffende hbo-
Acht projecten hadden specifiek betrekking op het
bij studenten versterken van de kennis en vaardigheden
die nodig zijn om op het juiste niveau in een
specifieke opleiding in te stromen. Online programma’s
en toetsbanken kunnen er bijvoorbeeld aan
bijdragen dat gemotiveerde studenten met het
juiste kennisniveau op de desbetreffende opleidingen
terechtkomen.
Met het digitale oefen- en toetsmateriaal van TELMME
kunnen aankomende studenten van technische masteropleidingen
hun wiskundekennis meten, mogelijke
achterstanden opsporen en bijspijkeren. Een groeiend
deel van deze studenten is in het bezit van een hbobachelor
of een bachelor-diploma van een buitenlandse
instelling. Hierdoor ontstaan grote verschillen
in kennisachtergronden. TELMME geeft in een elektronische
leeromgeving toegang tot Engelstalig interactief
wiskundig oefen- en toetsmateriaal over een
breed scala aan onderwerpen, waarmee hiaten weg-
opleiding. Aanstaande studenten krijgen hierdoor
beter inzicht in hun eigen competenties en de competenties
die nodig zijn voor de hbo-opleiding van hun
keuze. Met dit inzicht zijn ze beter in staat keuzes te
maken en competenties te ontwikkelen. Kies Actief
kan ook worden ingezet bij hbo-studenten voor
studie loopbaanbegeleiding. De resultaten vormen
een goed uitgangspunt voor gesprekken met studieloopbaancoach,
mentor en/of decaan. De Kies Actief
Toolkit is vrij toegankelijk via internet en door alle
hogescholen in te zetten. > www.kiesactief.nl
Andere projecten met focus op Studieloopbaanbegeleiding zijn: Aansluitingsmodule Algemene Studievaardigheden,
All2Finish, DINK, ISO, Kansrijk Doorstromen en Zwaluwstaart.
> lees verder op www.surf.nl/studiesucces
gewerkt kunnen worden, zodat zijinstromers beter
voorbereid met hun masteropleiding starten. Uitval
en gemiddelde studieduur worden daardoor teruggedrongen.
In het systeem geregistreerde studenten
krijgen begeleiding van een docent. Vanuit de docentenomgeving
kunnen docenten eigen lespakketten
samenstellen en beheren. Een goed geïntegreerde
mix van elektronisch materiaal en persoonlijk contact
met een docent zal voor de zijinstromers tot de beste
resultaten leiden. > www.telmme.tue.nl
Andere projecten die zich richten op het verbeteren van de kwaliteit van de instroom zijn: Acculturatie,
E-klassen, ISO, Nationale Kennisbank Basisvaardigheden Wiskunde 1 + 2, Schakelzone Recht en Succesvolle
in- en doorstroom.
>> lees verder op www.surf.nl/studiesucces
Zes projecten bewogen zich op het grensvlak van
opleiding en beroepspraktijk. Enerzijds gaat het hier
om projecten die erop zijn gericht om studenten ervaringen
op te laten doen die van belang zijn voor de
beroepspraktijk. Anderzijds betreft het projecten die
studenten vanuit hun werkzame leven - bijvoorbeeld
door e-learning te combineren met contactonderwijs
- in staat stellen zich te laten om- of bijscholen.
Bruggen Bouwen tussen onderwijs en zorg
met digitale toetsbank
Om verpleegkundeopleidingen beter aan te laten sluiten
op het werkveld, gecombineerd met de wens om het
stagerendement te verhogen en stageuitval te verminderen,
ontwikkelden hogescholen en gezondheidszorginstellingen
gezamenlijk een digitale toetsbank.
Als basis diende de toetsbank van Leerstation Zorg,
een databank met kennisitems geconstrueerd door
verpleegkundigen, docenten en inhoudsdeskundigen
uit zorg en zorgonderwijs. Met behulp van een kennistoets
kunnen studenten zich beter voorbereiden op hun
stage. Ze krijgen meer inzicht in het gewenste kennisniveau
en raken gemotiveerd om voor en tijdens de
stage doelgericht de benodigde kennis te verwerven.
VERBETEREN KWALITEIT INSTROOM DOCENTpROFESSIONALISERINg
telMMe technology enhanced learning of
Mathematics for Master education
Bij vijf projecten binnen ‘Docentprofessionalisering’
stond de inzet van ICT in het didactisch proces
centraal. Deze projecten hebben tot doel om kennis
en inzicht van docenten en onderwijsondersteuners
over de inzet van ICT in het onderwijsproces te
vergroten en verder te professionaliseren.
Studenten verbinden weblectures met studiegemak
en studiesucces. De combinatie van college en presentatiemateriaal
biedt een scala aan mogelijkheden om
onderwijs te verrijken of te verdiepen. Het OASE-
project onderzocht verdere toepassingsmogelijkheden.
Zo kunnen weblectures specifiek worden ingezet voor
bijvoorbeeld dyslectici of buitenlandse studenten.
Verder zijn mogelijkheden onderzocht voor het opknippen
in fragmenten en het toevoegen van metadata,
waardoor studenten op een bepaald begrip kunnen
zoeken en vervolgens worden verwezen naar een
specifiek fragment in een weblecture. Via ‘live tagging’
kunnen studenten met notebook of smartphone opmerkingen,
links en andere informatie toevoegen op
Voor elke verpleegkundeopleiding biedt de toetsbank
interessant leermateriaal, op zowel specialistisch als
generiek niveau. Daarnaast kunnen zorginstellingen
de toetsbank gebruiken voor verpleegkundige bijscholing.
Het onderliggende instrumentarium kan ook
worden ingezet bij andere disciplines waar de beroepspraktijk
een belangrijke component binnen de opleiding
vormt. Het project Bruggen Bouwen heeft aangetoond
dat grootschalige inzet van een centraal onderhouden,
instellingsoverschrijdende digitale kennis toetsbank, in
gezamenlijk overleg met de beroepspraktijk, mogelijk is.
> www.leerstationzorg.nl
Andere projecten op het grensvlak tussen opleiding en beroepspraktijk zijn: Alle h@nds aan dek, DiViDossier,
ISO, NOH-I en Skills Labs. > lees verder op www.surf.nl/studiesucces
oaSe: Weblectures, van middel naar
onderdeel van de onderwijsmethode
de tijdlijn van de lecture. Ook zijn ‘snippets’, korte
kennisclips, te koppelen aan toetsvragen, elo-opdrachten
of forums. In OASE zijn alle toepassingsmogelijkheden
uitgewerkt en getoetst op didactische
meerwaarde en effectiviteit. De weblecturevarianten
zijn vervolgens opgenomen in een ‘canonwebsite’.
Daarnaast leverde OASE professionaliseringstrajecten
en instructiemateriaal voor docenten op, waarmee ze
hun competenties op het gebied van het didactisch
verantwoord en effectief inzetten van weblectures
kunnen verhogen. > www.weblectures.nl
De andere projecten binnen Docentprofessionalisering zijn: ISO, MarchET, Vidivers en NOH-I.
> lees verder op www.surf.nl/studiesucces
Change language