Studiegids2011/2012 - Universiteit van Amsterdam

Studiegids 2011/2012
Opleidingen Psychologie
Universiteit van Amsterdam
Ψ

II
Inhoudsopgave
Algemene informatie iii
Hoofdstuk 1: Onderwijsprogramma Algemeen 1
Hoofdstuk 2: Bachelor Propedeuse 7
• Overzicht van de propedeuse 9
• Studie-onderdelen 15
• Literatuurlijst 30
• Onderwijsrooster 31
• Tentamenrooster 35
Hoofdstuk 3: Tweede bachelorjaar 37
Overzicht tweede studiejaar 38
• Planning tweede studiejaar 40
• Afzonderlijke Studie-onderdelen 48
• Tentamenrooster verplichte tweedejaars onderdelen 73
Hoofdstuk 4: Derde bachelorjaar, algemene informatie 75
• Opzet derde bachelorjaar 77
• Keuzemogelijkheden 78
• Combineren van specialisaties 79
• Aantekeningen 80
• Colloquia 84
• Toelatingsvoorwaarden 85
• Bachelordiploma en judicia 87
• Honoursdiploma 87
Hoofdstuk 5: Derde bachelorjaar, specialisatie mogelijkheden 91
• Specialisatie Arbeids- en Organisatiepsychologie 93
• Specialisatie Brein en Cognitie 114
• Specialisatie Klinische Neuropsychologie 135
• Specialisatie Klinische Ontwikkelingspsychologie 153
• Specialisatie Klinische Psychologie 176
• Specialisatie Psychologische Methodenleer 199
• Specialisatie Sociale Psychologie 215
Hoofdstuk 6: Masters Psychologie, algemene informatie 235
Hoofdstuk 7: Aansluitmaster Psychologie 243
• Specialisatie Arbeids- en Organisatiepsychologie 245
• Specialisatie Brein en Cognitie 270
• Specialisatie Psychologische Methodenleer 293
• Specialisatie Sociale Psychologie 316
• Track Gedrag en Gezondheid 333
• Track Sport- en Prestatiepsychologie 350

Inhoudsopgave
• Track Training en Development 360
Hoofdstuk 8: Aansluitmaster Gezondheidszorgpsychologie 367
• Specialisatie Klinische Neuropsychologie 369
• Specialisatie Klinische Ontwikkelingspsychologie 382
• Specialisatie Klinische Psychologie 413
• Track Klinische Forensische Psychologie 437
Hoofdstuk 9: Research Masters 443
• Psychology 444
• Brain & Cognitive Sciences 446
Hoofdstuk 10: Docenten en interessegebieden 451
Bijlage: Het opleidingsstatuut 475
• Onderwijs- en examenreglementen Bachelor 515
• Onderwijs- en examenreglementen Master Psychologie 531
• Onderwijs- en examenreglementen Master Gezondheidszorgpsychologie 543
• Fraude- en Plagiaatregeling UvA 555
• Regels en Richtlijnen Examencommissie 559
Registers
• Trefwoordenregister/cursuslijst 562
• Telefoonlijst 581
Zoeken kan gemakkelijk met behulp van het trefwoordenregister achterin deze gids.
III

IV
Algemene Informatie
Inschrijving bij de UvA en bij de Opleiding Psychologie
Elke nieuwe student psychologie meldt zich voor 15 mei aan via de website van de Informatie
Beheer Groep: www.ib-groep.nl. Daar wordt men automatisch doorverwezen naar
Studielink. De opleiding kent een numerus fixus.
Aanmelding voor cursussen
Vanaf het tweede studiejaar moet men zich aanmelden voor alle cursussen. De aanmeldingsperiodes
zijn als volgt:
Aanmeldperiode Semesterperiode
1e semester 21 juni 2011 - 12 augustus 2011 5 sept. 2011- 3 februari 2012
2e semester 19 dec. 2011 - 13 januari 2012 6 februari 2012 - 29 juni 2012
Aanmelding voor cursussen geschiedt vanaf het tweede jaar per semester via de website van SIS:
http://student.uva.nl/sis. Ruim voor de aanvang van een semester worden studenten hierover gemaild.
Voor de meeste cursussen is de capaciteit beperkt. Er wordt gecontroleerd en geselec teerd op
toelatingsvoorwaarden. Zonder tijdige aanmelding is deelname niet mogelijk.
Vakantie en vrije dagen
Kerstvakantie: 24 december - 8 januari (de tweede week van de kerstvakantie
is alleen collegevrij; er kunnen wel tentamens worden gepland)
Paasvakantie: 6 t/m 9 april
Koninginnedag: 30 april
Dag van de Arbeid: 1 mei
Bevrijdingsdag: 5 mei
Hemelvaartsdag: 17 mei
Pinksteren: 28 mei
Wijzigingen en aanvullende informatie
Wijzigingen in deze studiegids worden voorbehouden, vooral met betrekking tot de opgenomen
roostergegevens, omdat niet alle zalen tijdig kunnen worden geboekt. Zie voor de
meest recente roosterinformatie www.rooster.uva.nl. Aanvullende informatie krijgt men
doorgaans via e-mail (studentenmail-adres!), via Blackboard of via vermeldingen op een
van de vele prikborden. De eventueel aangegeven prijzen van boeken zijn geschatte prijzen.
Studeren in het buitenland/internationalisering
Om te helpen bij de voorbereidingen op een studie in het buitenland, heeft de opleiding
Psychologie een “International Office Psychology”. Het “International Office Psychology”
is het beginpunt voor informatie, voorlichting en alle formele procedures voorafgaand aan
een studieverblijf in het buitenland. Zie voor meer informatie: www.fmg.uva.nl/psy_international
or www.studeren.uva.nl./english, or www.studeren.uva.nl/ma-psychology/.
Studying Psychology at the Universiteit van Amsterdam
The psychology courses offered in English are listed in the brochure “Studying Psychology
at the Universiteit van Amsterdam”. A minimum of two foreign students is required for
conducting a course in English.
The department offers a two year research master in English. The research master is described
in the study guide, Research Master Psychology or check: http://www.student.
uva.nl/msc-psychology.
More information about studying psychology in English can be found at: www.fmg.uva.
nl/psy_international or www.studeren.uva.nl./english, or www.studeren.uva.nl/ma-psychology/.

Onderwijsbalie
Piet v.d. Waals
Lia de Groot
Miro Dekker
Dagelijks van 10.00-14.00 uur open
voor vragen en informatie over
studiegerelateerde zaken. Eveneens
administratie aanschuifonderwijs.
Algemene Informatie
Onderwijsinstituut Psychologie
525 6770 A218 onderwijsbalie@psy.uva.nl
Adres:
Roetersstraat 15
1018 WB Amsterdam
Directeur Onderwijsinstituut en College Psychology
Klaas Visser Voor het maken van afspraken kan men 525 6772 A216 k.h.visser@uva.nl
terecht bij Gerda Bekker.
525 6126
Managementassistente directeur Onderwijsinstituut
Gerda Bekker 525 6126
525 6770
Studieadviseurs Psychologie
A217 g.j.bekker@uva.nl
Dagelijks inloopspreekuur van 13.00-15.00 uur
A214B studieadviseur-psy@fmg.uva.nl
Telefonisch spreekuur dinsdag tussen 10.00-11.00 uur (020 - 525 5855) en
Telefonisch spreekuur donderdag tussen 10.00-11.00 uur (020 - 525 6884) A214C
Internationalisering / Studeren in het buitenland
Sarah Plunkett Woensdag van 14.00-16.00 uur. 525 6773 A214A internationaloffice-psychology
525 6770 @uva.nl
Onderwijscoördinator
Cok Koeleman Aanwezig van maandag t/m donderdag. 525 6771
525 6770
A219 c.h.koeleman@uva.nl
Coördinator Tentamens Propedeuse en tweede jaar
Myrna Over Afspraak maken per e-mail. 525 6759
525 6770
A214A m.i.over@uva.nl
Coördinator Research Master Psychology
Eveline Zandvliet Inloopspreekuur: dinsdags van 14.00- 525 6910 A214A researchmaster-psychology@
16.00 uur of afspraak maken per e-mail. 525 6770 uva.nl
Coördinator ICT in het onderwijs & Blackboard Ondersteuning
Caspar Groeneveld Afspraak maken per e-mail. 525 6904
525 6770
A215 c.groeneveld@uva.nl
Medewerker Onderwijsvernieuwing
Rifka van der Afspraak maken per e-mail. 525 6912 A210 R.vanderMeer@uva.nl
Meer
525 6770
Beleidsmedewerker onderwijs en examencommissie
Sonja Houtkooper Afspraak maken per e-mail. 525 6759 A214A s.g.m.houtkooper@uva.nl
Coördinator Honoursprogramma
Max v.d. Linden Afspraak maken per e-mail. 525 7015 A118 m.a.vanderlinden@uva.nl
Internet-adressen
Homepage UvA: www.uva.nl Homepage Research Master: www.student.uva.nl/mscpsychology
Homepage Psychologie: www.student.uva.nl/psy
Webmail: webmail.student.uva.nl SIS: http://student.uva.nl/sis
Roosters: www.rooster.uva.nl Blackboard: blackboard.ic.uva.nl
V

VI
Algemene Informatie
Onderzoeks- Guido Valk
Algemeen
525 6850 A211 g.h.valk@uva.nl
practicum Spreekuur: wo 12.30-13.30 uur
Testweek Nihayra Leona 525 6769 A.B.24 n.l.leona@uva.nl
VSPA
Openingstijden Boekenbalie dagelijks
(studievereniging) 12.30-14.00 uur
525 6790 A105 info@vspa.nl
Methodologiewinkel
Voor openingstijden: zie website A.B25 www.methodologiewinkel.com
Practicumgroepen 525 5845 A311b/
Portier Gebouw A 525 6228 Hal A
Bibliotheek 525 4273 Geb E info-fee@uva.nl
Helpdesk Studiecentrum Roetersstraat 11, 3e etage callcenter-ic@uva.nl
Coördinatoren en Secretariaten programmagroepen
Arbeids- & Organisatiepsychologie
Secretariaat Joke Vermeulen 525 6860 A1002 aosecretariaat@fmg.uva.nl
Coördinatie/
Advies
Brein en Cognitie
Edwin van Hooft 525 6863 A1014 e.a.j. vanhooft@uva.nl
Secretariaat Hubert Eleonora
Anna Bogerd-Schaefers
525 6840 A620 pnsecretariaat@fmg.uva.nl
Coördinatie/ Ronald Hamel. Spreekuur: ma, di en wo 525 6854 A615 r.hamel@uva.nl
Advies Brein en
Cognitie
13.00-14.00 uur
Coördinatie/ Ien van den Berg. Spreekuur: ma 14.00 - 525 6118 A603 c.l.vandenberg@uva.nl
Advies KNP 15.00 uur
Psychologische Methodenleer
Secretariaat Ineke van Osch (ma-do 9.00-16.00 uur) 525 6870 A524 mlsecretariaat@fmg.uva.nl
Coördinatie/
Advies
Pieter Koele 525 6881 A513 p.koele@uva.nl
Ontwikkelingspsychologie
Secretariaat Ellen Buijn 525 6830
525 7086
A729 opsecretariaat@fmg.uva.nl
Coördinatie/
Advies
Floor van Elsenburg
Stages Annemat Collot d’Escury
Inloopspreekuur: wo 9.15-11.00 uur
525 6779 A711 a.l.collotdescury-koenigs@uva.nl
Klinische Psychologie
Secretariaat Sandra Diets, Herman Vinckers,
Christina Nikijuluw
525 6810 A828 kpsecretariaat@fmg.uva.nl
Coördinatie/ Kitty Rolf
525 6820 A815 c.r.rolf@uva.nl
Advies
Spreekuur: di, wo, do. 10.30-12.00 uur
en 13.30-14.30 uur via secr.
Stages Emily Brugman
Inloopspreekuur: di 12.00-13.00 uur
525 6825 A822 e.brugman@uva.nl
Sociale Psychologie
Secretariaat Karin Couvret, Ho Jung Mulder 525 6890 A919 spsecretariaat@fmg.uva.nl
Coördinatie/ Frenk van Harreveld
525 7263 A921 f.vanharreveld@uva.nl
Advies
Spreekuur: do 12.00-14.00 uur

Augustus
Algemene Informatie
Kalender introductie- en voorlichtingsactiviteiten
Wat? Voor wie? Wanneer?
Introductiedag Nieuwe voltijdstudenten maandag 29 augustus 2011
September
Buitenland Manifestatie UvA
(brede voorlichting)
November
Voorlichting Studeren in het
buitenland (alleen gericht op
psychologie)
Alle studenten die wellicht
willen studeren in het
buitenland
1e, 2e en 3e jaarsstudenten
die wellicht willen
studeren in het buitenland
Voorlichting Research Master 2e en 3e jaarsstudenten
met interesse in de ResMas
December
Voorlichting Stroom 1
(voorlichtingsbijeenkomst voor
studenten in Stroom 1 over het 2e
semester)
Maart
2e jaarsstudenten die het
OP volgen
Voorlichting Research Master 2e en 3e jaarsstudenten
met interesse in de ResMas
Mei
Voorlichting Specialisaties
(voorlichtingen over de
verschillende specialisaties en
masters)
2e jaars studenten die hun
specialisatie gaan kiezen
woensdag 5 oktober 2011
dinsdag 8 november 2011
dinsdag 22 november 2011
woensdag 14 december
2011
dinsdag 28 februari 2012
vrijdag 25 mei, vrijdag 1
juni en vrijdag 8 juni 2012
VII

Hoofdstuk 1
Onderwijsprogramma Algemeen
Studieprogramma

2
Onderwijsprogramma Algemeen
1. Inleiding
Het onderwijs in de Psychologie wordt verzorgd door twee scholen: het bachelorprogramma
wordt verzorgd door het College Psychology en alle masteropleidingen vallen net
als de promovendi-opleiding onder de verantwoordelijkheid van de Amsterdam Graduate
School of Psychology. Beide scholen worden ondersteund door het Onderwijsinstituut Psychologie
met de Onderwijsbalie als ankerpunt.
1.1 Bachelor/masterstructuur
Vrijwel alle Europese landen kennen nu de bachelor master structuur met driejarige bachelorprogramma’s
en masterprogramma’s die één, twee of soms zelfs drie jaar duren.
In Nederland is de bachelor/masterstructuur inmiddels breed ingevoerd. De bachelorfase
duurt drie jaar, waarbij men in het geval van Psychologie een disciplinaire opleiding volgt
die leidt tot een diploma Bachelor of Science in Psychologie. De bacheloropleiding is
gericht op wetenschappelijke vorming en het verkrijgen van een brede kennis van de psychologie.
Men kan na een Bachelor stoppen, maar dan is er geen sprake van een afgeronde
opleiding tot psycholoog. Men komt met een bachelordiploma wel in aanmerking voor
algemene beroepen waar academisch werk- en denk-niveau wordt verwacht. Om als psycholoog
aan de slag te kunnen moet worden doorgestroomd naar een Masterprogramma
in de Psychologie.
In het eerste jaar, de propedeuse, ligt de nadruk op oriëntatie, zodanig dat men een
representatief beeld krijgt van de Psychologie. Er wordt een overzicht geboden van de Psychologie
en haar deelgebieden, de hulpvakken statistiek en onderzoeksmethoden nemen
een belangrijke plaats in, men ontwikkelt academische vaardigheden en leert schriftelijk
en mondeling te presenteren. Het eerste jaar wordt afgesloten met een wetenschappelijk
eindpaper in de vorm van een literatuuronderzoek.
In het tweede jaar ligt de nadruk op reflectie, op onderzoeksmethoden en het onderzoekspracticum,
op gespreksvaardigheden en op verbreding middels keuzevakken. Ook
komen de wetenschappelijke schrijfvaardigheden opnieuw aan de orde. Het onderzoekspracticum
wordt afgesloten met een onderzoeksverslag.
Het derde jaar is een specialisatiejaar met de nadruk op het leren van specialistische
kennis en het opdoen van basisvaardigheden. Men kan kiezen tussen zeven specialisatierichtingen
of beslissen verschillende specialisaties te combineren. Het derde jaar wordt
afgesloten met een bachelorthese.
De Opleiding biedt twee eenjarige masteropleidingen (aansluitmasters): de master
Psychologie en de master Gezondheidszorgpsychologie. De laatste master is speciaal
ingericht voor de klinisch georienteerde specialisaties. In de masterprogramma’s wordt de
in de bachelor gekozen specialisatie voortgezet, maar men kan ook voor meer selectieve,
specialistische tracks kiezen (bijvoorbeeld de trainersopleiding of een track zoals sport- en
prestatiepsychologie of gedrag en gezondheid). In deze fase volgt men gevorderde specialistische
cursussen en leert men specialistische vaardigheden. De meeste tijd wordt
besteed aan een stage en aan zelfstandig verricht wetenschappelijk onderzoek, uitmondend
in een afstudeeronderzoek dat men voor een publiek presenteert en verdedigt (de
masterthese). Na afloop kan men als basispsycholoog (scientist practitioner) aan de slag
of kiezen voor doorgaans zeer selectieve postacademische opleidingen.
Om toegelaten te worden tot een tweejarige, engelstalige, Research Master Psychology
moet men worden geselecteerd. Deze master kenmerkt zich door een grotere breedte
(men moet minstens bij twee specialisaties onderdelen volgen), door een grotere nadruk
op kleinschalig, interactief onderwijs en door de aandacht voor specialistische onderzoeksmethoden.
Beide jaren worden afgesloten met een thesis waarin verslag wordt gedaan
van zelfstandig verricht onderzoek. Studenten sluiten de master af met een artikel

Onderwijsprogramma Algemeen
dat kan worden gepubliceerd in een internationaal wetenschappelijk tijdschrift. Deze
tweejarige master kent een eigen studiegids. Zie voor meer informatie Hoofdstuk 9.
1.2. Tarieven collegegeld & studiefinanciering
Informatie over collegegeldtarieven en studiefinanciering is te vinden op de websites:
www.uva.nl/onderwijs en www.ib-groep.nl.
2. Eindtermen en doelstellingen van het programma
In het laatste hoofdstuk is de Onderwijs- en Examen Regeling (OER) opgenomen,
waarin tevens de doelstellingen en eindtermen van de programma’s vermeld zijn. Deze
doelstellingen hebben betrekking op datgene wat de student moet kennen en kunnen na
het afronden van de studie(s). De onderwijsprogramma’s zijn in opzet en inhoud direct
gerelateerd aan de doelstellingen en eindtermen.
3. Onderdelen en studiepunten
Aan studieonderdelen worden studiepunten toegekend. Elk studiejaar bestaat uit 60 european
credits (ec). Een studiepunt is equivalent aan 28 uur studie (volgen van onderwijs,
bestuderen van leerstof, lopen van stage, verrichten van onderzoek, etc). Bij het bestuderen
van literatuur wordt voor het bestuderen van 140 bladzijden leerstof van gemiddelde
moeilijkheidsgraad inclusief het tentamen 28 uur gerekend.
3

4
Onderwijsprogramma Algemeen
4. Overzicht van het studieprogramma per studiejaar
Bachelorpropedeuse 60 ec
• Voorbereidende statistiek
• Inleiding in de Psychologie & Cognitieve Psychologie
• Onderzoeksmethoden en Statistiek 1
• Ontwikkelingspsychologie
• Sociale Psychologie & Arbeids- & Organisatiepsychologie
• Klinische Psychologie & Biologische Psychologie
• Practicumgroep Wetenschappelijk Denken 1 1
• Practicumgroep Wetenschappelijk Denken 2 1
• Testtheorie en -praktijk incl. Onderzoeksoriëntatie door Participatie
• Propedeusethese
Tweede bachelorjaar 60 ec
algemeen deel, verplichte onderdelen:
• Onderzoeksmethoden en Statistiek 2 & SPSS
• Controverses in Psychologisch Onderzoek
• Onderzoekspracticum basisdeel en onderzoeksdeel
• Verwerking van en Rapportage over Teksten 2
• Grondslagen van de Psychologie
• Gesprekspracticum
onderdelen naar eigen keuze:
• Voorbereiding specialisatie, verbreding en keuze
(keuzevak, kernthema, of specialistisch onderdeel)
Derde bachelorjaar, specialisatie 60 ec
• Verplichte specialisatieonderdelen 2
• Specialisatieonderdelen naar keuze 2
• Bachelorthese
0
12
12
6
12
12
0
0
3
3
6
3
21
6
6
6
12
30 à 51
0 à 21
9 à 12
Mastermogelijkheden:
Aansluitmaster Psychologie 60 ec
• Specialistische onderdelen
24
• Stage en masterthese
36
Aansluitmaster Gezondheidzorgpsychologie 60 ec
• Specialistische onderdelen
12 à 18
• Stage en masterthese
42 à 48
Research Master Psychology 120 ec3 • Specialized courses minor & major
66
• Internship, thesis
54
1 De punten van de practicumgroepen zijn opgenomen in de diverse vakken en het schrijfonderwijs in de practicumgroepen.
2 Sommige specialisaties kennen uitsluitend verplichte vakken omdat ze leiden tot erkende aantekeningen op het gebied van
diagnostiek en gezondheidszorgpsychologie.
3 De research master Psychology wordt in hoofdstuk 9 beschreven, evenals de research master Brain & Cognitive Sciences.

Onderwijsprogramma Algemeen
5. Overzicht specialisatiemogelijkheden
Propedeuse Bachelor 2
Bachelorjaar 3
specialisaties (60 ec)
Specialisatie Klinische
Psychologie
Specialisatie Klinische
Neuropsychologie
Specialisatie Klinische
Ontwikkelingspsychologie
Bachelorjaar 3
specialisaties (60 ec)
Specialisatie Arbeids- &
Organisatiepsychologie
Specialisatie Brein &
Cognitie
Specialisatie
Psychologische
Methodenleer
Specialisatie Sociale
Psychologie
Algemene Psychologie of
Vrij programma
Met iedere bachelorspecialisatie is het mogelijk om de volgende selectieve tracks te volgen:
* Track: Gedrag & Gezondheid
* Track: Sport & Prestatiepsychologie
* Track: Training & Development
Aansluitmaster Gezondheidszorgpsychologie
(60 ec)
* Specialisatie Klinische Psychologie
* Track: Klinisch Forensische Psychologie
* Specialisatie Klinische Neuropsychologie
* Track: Klinisch Forensische Psychologie
* Specialisatie Klinische Ontwikkelingspsychologie
Aansluitmaster Psychologie
(60 ec)
* Specialisatie Arbeids- & Organisatiepsychologie
* Specialisatie Brein & Cognitie
* Specialisatie Psychologische Methodenleer
* Specialisatie Sociale Psychologie
* Algemene Psychologie of Vrij Programma
Met iedere bachelorspecialisatie is het mogelijk om de volgende selectieve Research Masters te volgen:
* Research Master Psychology (120 ec)
* Research Master Brain & Cognitive Sciences (120 ec)
Met iedere bachelorspecialisatie is het mogelijk om binnen de Master Psychologie zelf een vrij programma samen te stellen en
dat voor te leggen aan de examencommissie.
5

Hoofdstuk 2
Bachelor Propedeuse

8
Bachelor propedeuse
1. Functies van de bachelor-propedeuse
De propedeuse heeft een oriënterende, een selecterende en een verwijzende functie.
Aan de oriënterende functie wordt inhoud gegeven door een zo representatief en breed
mogelijk propedeuseprogramma aan te bieden. In de propedeuse krijgt men een zodanig
overzicht van de psychologie dat op grond daarvan kan worden beslist of inhoudelijk de
juiste keuze is gemaakt.
De selecterende functie houdt in dat studenten bij tentamens en opdrachten worden
getoetst op kennis, inzicht en vaardigheden. Indien men de propedeuse behaalt in een redelijk
studietempo, impliceert dat men qua niveau geschikt voor de volgende fase van de
studie. Indien men te weinig voortgang boekt of onvoldoende deelneemt aan verplichte
onderdelen krijgt men een negatief bindend studieadvies.
Aan de verwijzende functie wordt inhoud gegeven door het geregeld (tijdens en na ieder
semester) uitbrengen van studieadviezen, waarna men persoonlijk advies kan inwinnen
bij een studieadviseur. Daarnaast worden individuele mentorgesprekken georganiseerd in
de propedeuse (in de Practicumgroepen Wetenschappelijk Denken).
2. Doelstellingen/eindtermen van de propedeuse
De opleiding kent doelstellingen en eindtermen voor iedere studiefase. Voor een overzicht
kan men de Opleidings- en Examenregeling (OER) raadplegen achterin de gids.
3. Onderwijs, planning en inschrijving in de propedeuse
De propedeuse is in twee semesters verdeeld waarbij in elk semester twee periodes van
acht weken worden gevolgd door een periode van vier weken (8-8-4). Doorgaans volgt
men twee vakken tegelijk, naast de ondersteunende practicumgroepen.
De European Credits (ec) of studiepunten geven een indicatie van de zwaarte van een
onderdeel. Elke ec vertegenwoordigt 28 uur (inclusief onderwijs, zelfstudie, tentamenvoorbereiding,
papers schrijven, etc.).
Men volgt onderwijs in de vorm van hoorcolleges die bedoeld zijn ter ondersteuning van
de leerstof en de tentamenvoorbereiding. In hoorcolleges legt de docent eigen accenten,
wordt de stof verlevendigd met voorbeelden en worden hoofd- en bijzaken onderscheiden.
De leerstof, in de vorm van studieboeken, staat centraal. Lang niet alle leerstof wordt
behandeld in de colleges; de docent beperkt zich tot de hoofdlijnen. De colleges zijn niet
verplicht maar de collegestof maakt deel uit van de verplichte tentamenstof.
Naast de colleges volgt men kleinschalig onderwijs in de vorm van verplichte practica
in groepsverband die gedurende de hele propedeuse tweemaal per week worden georganiseerd.
In de practicumgroepen worden onderwerpen uit alle vakken uitgediept en
toegelicht. De nadruk ligt op de samenhang van alle onderdelen en op wetenschappelijk
leren denken. Daarnaast is er veel aandacht voor academische vaardigheden. De practica
zijn verplicht en men is tevens verplicht opdrachten te maken, presentaties te houden en
papers te schrijven in het kader van de practica.
Voor het volgen van kleinschalig onderwijs is inschrijving verplicht. Deze inschrijving
vindt voor de cursussen die in september starten plaats tijdens de verplichte introductiedag.
Bij de beschrijving van de verschillende studieonderdelen is – indien nodig - de wijze
van inschrijving vermeld. Ook voor tentamens moet men zich inschrijven.

Bachelor propedeuse
Overzicht Propedeuse Psychologie 2011/2012
Propedeuse: eerste semester (5 september - 3 februari)
Psychologie: reikwijdte, basis en methode
De mens in ontwikkeling
Inleiding in de Psychologie & Cognitieve Psychologie
(12 ec inclusief practicumgroepen)
Onderzoeksmethoden en Statistiek 1
(12 ec inclusief practicumgroepen)
Practicumgroep Wetenschappelijk Denken 1 + Onderzoeksoriëntatie door Participatie
Propedeuse: tweede semester (6 februari - 29 juni)
De sociale mens
Sociale Psychologie &
Arbeids & Organisatiepsychologie
(12 ec inclusief practicumgroepen)
Problematisch gedrag,
individuele verschillen en
biologische basis
Klinische Psychologie &
Biologische Psychologie
(12 ec inclusief practicumgroepen)
Ontwikkelingspsychologie
(6 ec incl. pract.groepen)
Verslaglegging
van psychologisch
onderzoek
Verwerking van en Rapportage
over Teksten 1
(propedeusethese, 3 ec)
&
Testtheorie en -Praktijk
(3 ec)
Practicumgroep Wetenschappelijk Denken 2 + Onderzoeksoriëntatie door Participatie
In bovenstaand schema ziet men de verdeling van de onderdelen van de propedeuse over
het studiejaar en de semesters. De propedeuse kent een duidelijke opbouw waarbij voor
de kerst de nadruk ligt op inleiding en overzicht en men wordt ingeleid in de onderzoeksmethoden
en statistiek. Daarna volgen specifieke invalshoeken van de psychologie en
worden vakgebieden uitgewerkt die voor de kerst al in de Inleiding aan bod zijn geweest.
De vakken worden ondersteund in de Practicumgroepen Wetenschappelijk Denken.
4. Toetsing en herkansingen in de propedeuse
Bij de toetsing geldt als uitgangspunt dat de studenten worden gestimuleerd om de stof
wekelijks bij te houden zodat men zeer regelmatig studeert. De toetsing bestaat uit drie
delen: men heeft aanwezigheidsplicht bij de practicumgroepen die ondersteunend zijn
voor de vakken, men maakt tentamenopgaven in het digitale werkboek die meetellen
voor het eindcijfer en men heeft iedere vier weken een (deel)toets over de stof. De toetsen
bestaan uit een combinatie van multiple choice vragen en open vragen. Inschrijving voor
(deel)toetsen is verplicht en uitsluitend mogelijk via internet (zie einde van dit hoofdstuk).
De tentamens worden inhoudelijk beoordeeld en gecoördineerd door de tentamencoördinator,
drs. M. Over.
Digitale werkboek
Een belangrijk onderdeel van de toetsing betreft het digitale werkboek. Het digitale
werkboek is een ondersteunend onderwijsonderdeel naast de colleges en practicumgroepen,
met het doel dat studenten up-to-date blijven met studeren en actief met de stof
omgaan. Het digitale werkboek biedt tevens door het interactieve, digitale karakter een
aanvullende leerdimensie. De opdrachten binnen dit werkboek sluiten aan bij de colleges,
de tentamens en de practicumgroepen. Daarnaast wordt er een brug geslagen tussen de
9

10
Bachelor propedeuse
verschillende vakken die op dat moment worden aangeboden. Elke opdracht bevat een
combinatie van activerende werkvormen. Zo bestaat een opdracht altijd uit een demonstratie
of simulatie die de stof illustreert en verlevendigt. Voorts bevat een opdracht altijd
een interactief onderdeel. Tot slot bevat een opdracht een aantal toetsvragen. De opdrachten
worden wekelijks via Blackboard aangeboden. Per week zijn er twee opdrachten
die binnen vier dagen afgerond moeten worden. De toetsen binnen het digitale werkboek
tellen mee voor het tentamencijfer.
Herkaningen in de propedeuse
De toetsing is zo opgezet dat elke student die regelmatig studeert de tentamens in één
keer kan halen. Er worden geen herkansingen georganiseerd gedurende het eerste jaar
omdat deze uitstelgedrag bevorderen en de voorbereiding van nieuwe onderdelen hinderen.
De herkansingen vinden uitsluitend plaats in de zomervakantie en kennen geen deeltoetsen
meer, terwijl de behaalde scores in het digitale werkboek vervallen. De opleiding
wil bevorderen dat studenten de deeltoetsen en het digitale werkboek optimaal benutten
en voor alle onderdelen slagen gedurende de propedeuse.
De examenregeling propedeuse waarin de normering en becijfering van elk tentamen is weergegeven
verschijnt begin september en is verkrijgbaar bij de Onderwijsbalie. Deze wordt ook
gepubliceerd op de website.
5. Volgordeverplichting in de propedeuse
Men kan alleen deelnemen aan practicumgroep 2 en VRT-1 na practicumgroep 1 succesvol
te hebben doorlopen. Studenten die niet zijn vrijgesteld voor de toets voorbereidende
statistiek kunnen niet deelnemen aan Onderzoeksmethoden & Statistiek 1, de
Practicumgroepen en VRT-1. Een vrijstelling van deze toets verkrijgt men automatisch
als men in het bezit is van een VWO-diploma met daarin wiskunde als examenvak, een
universitaire toets wiskunde heeft afgelegd of zodra een voldoende is behaald voor de
toets voorbereidende statistiek.
6. Mentoraat, studiebegeleiding en -advisering in de propedeuse
Naast de colleges worden in de propedeuse verplichte practicumgroepen georganiseerd
die tweemaal per week bijeen komen onder leiding van een docentbegeleider. In de practica
staan de academische vaardigheden centraal (o.a. presentatie en schriftelijke verslaggeving),
maakt men opdrachten en schrijft men papers. De practica hebben steeds
betrekking op de stof die voor die week op het programma staat.
De practicumbegeleider heeft tevens een functie als mentor. Twee of drie verplichte
mentorgesprekken maken deel uit van het programma.
Men krijgt na het eerste semester een voorlopig studieadvies thuisgestuurd dat wordt gebaseerd
op de tot dan toe behaalde studieresultaten. Aan het einde van het eerste studiejaar
krijgt men een advies m.b.t. de voortzetting van de studie. Dit advies is bindend. Men
kan de studie niet voortzetten indien minder dan 35 van de 60 ec zijn behaald. Omdat
men alleen een tentamencijfer krijgt als men de practicumgroepen voldoende afrondt,
moet men in elk geval aan de aanwezigheidseisen van de practicumgroepen voldoen.
Indien tussen de 35 en de 44 ec wordt behaald moet voortzetting van de studie worden
verantwoord bij de examencommissie. Meer informatie hierover is opgenomen in het
laatste hoofdstuk van deze gids.
Voor individueel advies en voor begeleiding bij de planning en de aanpak van de studie
kan men terecht bij een van de studieadviseurs op de tweede etage:
• inloopspreekuur dagelijks van 13.00-15.00 uur in kamer 214 b of c, telefonisch
spreekuur dinsdag en donderdag van 10.00-11.00 uur, tel. 020-5255855 (dinsdags) of
5256884 (donderdags).
• e-mail: studieadviseur-psy@fmg.uva.nl

Bachelor propedeuse
Meer informatie over begeleiding en advisering treft men aan in het laatste hoofdstuk van
deze studiegids (het opleidingsstatuut).
7. Studievaardigheden in de propedeuse
Voor studenten die hun studievaardigheden willen verbeteren wordt een facultatieve
cursus aangeboden vanaf november, in aansluiting op het eerste mentorgesprek. Deze
training heeft zowel betrekking op planning en zelfdiscipline als op studietechnieken.
Daarnaast is het ook mogelijk om al vroeg in het eerste jaar aan een studievaardigheidstraining
van de UvA deel te nemen.
8. Blackboard en computergebruik in de propedeuse
In de propedeuse wordt o.a. gebruik gemaakt van computerondersteund onderwijs bij de
practicumgroepen en VRT-1 (bibliotheekopdrachten). Daarnaast wordt bij alle vakken
gebruik gemaakt van Blackboard. Op Blackboard kan men meer informatie vinden over
de cursus, vaak worden de power point presentaties of de sheets er opgezet zodat men die
kan bekijken en/of downloaden, soms staat er aanvullende informatie op over bijvoorbeeld
tentamens, etc. Het gebruik van Blackboard varieert per cursus en is verplicht voor
alle studenten. Op Blackboard worden ook opdrachten en tentamenvragen geplaatst die
studenten maken tijdens cursussen en die deels meetellen bij het eindcijfer van een tentamen.
Meer informatie kan men vinden via http://Blackboard.ic.uva.nl.
9. Honoursprogramma in de propedeuse
Voor propedeusestudenten die meer willen naast het huidige onderwijsprogramma is
het Honoursprogramma Psychologie Propedeuse ontwikkeld. In een kleine werkgroep
komen studenten gedurende de propedeuse één keer per week samen. Dit Honoursprogramma
kan worden voortgezet in jaar 2 en 3. Bij een succesvolle afronding leidt dit tot
een Honoursbachelor. Meer informatie hierover is opgenomen in het hoofdstuk over het
derde studiejaar.
In het eerste semester staan de thema’s reductionisme, het zelf en rationaliteit en beslissen
centraal. In het tweede semester vinden er discussies plaats met wetenschappelijke experts
over kwesties die de wetenschappelijke psychologie in de kern raken, zoals evolutie, ontwikkeling,
vrije wil, intelligentie, sociaal gedrag en bewustzijn. In het tweede deel van het
tweede semester volgen studenten bovendien een korte collegereeks met enkele practica
over leren, conditioneren en het simuleren van leerprocessen. Het onderdeel wordt apart
beschreven bij de cursusomschrijvingen van de propedeuseonderdelen.
Bij voltooiing van het propedeusehonourstraject krijgen deelnemers een certificaat en
studiepunten. Hiervoor dient de propedeuse in één jaar behaald te zijn, moet de student
voldoende aanwezig zijn geweest en een actieve houding hebben getoond tijdens de zittingen
en moeten alle opdrachten voldoende beoordeeld zijn.
In het Honoursprogramma Psychologie Propedeuse is plaats voor maximaal 36 voltijdstudenten.
De selectie begint direct na de eerste deeltentamens. De studenten die zich bij
beide deeltentamens bij de beste 20% bevinden worden uitgenodigd te solliciteren voor
het Honoursprogramma. Men kan zich – na uitnodiging per mail - kandidaat stellen met
een brief, waarna een selectiegesprek plaatsvindt. In september 2011 komt een uitgebreidere
folder uit, die wordt verspreid via de practicumgroepen. Meer informatie is te vinden
op de website van het Onderwijsinstituut Psychologie.
10. Onderwijsevaluatie in de propedeuse
Alle studieonderdelen in de propedeuse worden geëvalueerd met een vragenlijst, meestal
tijdens het tentamen. Jaarlijks wordt een panelgroep gevormd van eerstejaarsstudenten
die de resultaten van deze evaluaties uitwerken en bespreken met de docent die het on-
11

12
Bachelor propedeuse
derwijs heeft verzorgd. Deze werkzaamheden worden gecoördineerd door de onderwijscoördinator,
C. Koeleman. Jaarlijks verschijnt een rapportage van deze panelgesprekken
en van de veranderingen die zijn voortgevloeid uit de evaluaties.
11. Vrijstellingen
Studenten die menen in aanmerking te komen voor vrijstelling van onderdelen van de
propedeuse kunnen een vrijstellingenaanvraagformulier afhalen bij de Onderwijsbalie
(kamer 218, dagelijks geopend van 10.00-14.00 uur). Op dit formulier, dat men kan gebruiken
om de aanvraag in te dienen, zijn zowel de aanvraagprocedure als de eisen waaraan
de aanvraag dient te voldoen, weergegeven.
12. Propedeuse-examen
Zodra men aan alle eisen van de propedeuse heeft voldaan kan men het propedeuseexamen
aanvragen bij de Onderwijsbalie. Het propedeuse-examen betreft een formaliteit:
men krijgt de bul overhandigd. Na de aanvraag en de controle op eisen en andere
verplichtingen, krijgt men een uitnodiging om de bul af te halen bij de Onderwijsbalie.
Eens per jaar, in oktober, vindt er een feestelijke uitreiking plaats.
De judiciumregels zijn als volgt: “Met Genoegen”: cijfergemiddelde > 7,5, “Cum Laude”:
cijfergemiddelde >8,5. Het judicium is een gewogen gemiddelde (weging vindt plaats op
grond van het aantal ec per onderdeel). Voor een judiciumbepaling is beoordeling van
individueel geleverde prestaties vereist en tellen alle tentamencijfers en het cijfer voor de
propedeusethese mee. Om een judicium toe te kennen moeten alle onderdelen beoordeeld
zijn; hoogstens 1 onderdeel mag hoogstens twee keer zijn beoordeeld. Als er voor
meer dan 12 ec aan vrijstellingen zijn verleend, wordt er geen judicium gegeven.
13. Toelating tot het tweede studiejaar
Studenten die de propedeuse niet binnen een jaar weten af te ronden moeten eerst de propedeuse
afronden en kunnen pas daarna doorgaan met het tweede studiejaar. Studenten
met een beperkte achterstand kunnen wel aan enkele tweedejaarsonderdelen deelnemen
en - mits de propedeuse voor 1 februari is behaald - vanaf het tweede semester volledig
aan het tweede jaar deelnemen. Meer informatie hierover treft men ook aan bij de beschrijving
van het tweede jaar.
14. Introductie van eerstejaarsstudenten
Studenten die zijn geplaatst voor de studie krijgen automatisch een uitnodiging voor de
introductie en een informatiepakket, alsmede een uitnodiging om deel te nemen aan een
inschrijf/intake-procedure.
De introductie van eerstejaarsstudenten Psychologie vindt plaats in de intreeweek van de
Universiteit van Amsterdam, op maandag 29 augustus. Op dinsdag 30 augustus verzorgt
de Vereniging van Studenten Psychologie te Amsterdam (VSPA) een aparte studentenintroductie,
eveneens in het kader van de universitaire intreeweek (VSPAanvang).
Tijdens de verplichte introductie van de opleiding Psychologie zal men nader worden
geïnformeerd over met name de propedeuse, kennis kunnen maken met ouderejaarsstudenten
en medestudenten, vragen kunnen stellen over het programma en wordt er een
rondleiding georganiseerd. Daarnaast is de inschrijving voor de practicumgroepen en de
Testweek gepland (onderdeel van onderzoeksparticipatie).
15. Wiskunde
Studenten die niet in het bezit zijn van een VWO-diploma of -profiel met wiskunde,
moeten voorafgaand aan de studie een aanvullende toets wiskunde afleggen. Indien men
niet voor 1 september voor deze toets slaagt, is starten met de studie en inschrijving

Bachelor propedeuse
bij de universiteit onverstandig. Een cursus aanvullende wiskunde wordt verzorgd in de
zomer voorafgaand aan de start van de studie. De zomercursus wordt afgesloten met een
toets. Men kan tevens een zelfstudietoets afleggen. Zie voor informatie: www.student.
uva.nl/psy/psytonderwijsbalie.cfm. Men kan uitsluitend deelnemen aan de cursus indien
men aan alle lessen deelneemt. Dagelijks zal de presentie worden bijgehouden. De cursus
wordt afgesloten met een toets. De toets bestaat deels uit driekeuzevragen en deels uit
open vragen. Men kan ook aan de toets deelnemen zonder voorbereidende cursus en
zich zelfstandig voorbereiden, maar dan is aparte inschrijving voor de toets verplicht.
De propedeuse kent in de eerste week een toets voorbereidende statistiek waarvoor alle
studenten worden vrijgesteld die in het bezit zijn van een VWO-diploma met wiskunde
als examenvak (ongeacht het eindcijfer), ofwel de wiskundetoets hebben behaald, danwel
daarvoor zijn vrijgesteld. Als men niet van deze toets is vrijgesteld en/of de toets niet
behaalt, kan men aan een aantal onderdelen in de propedeuse niet deelnemen en loopt
men studievertraging op.
16. Biologie
Studenten die geen biologie hebben gekozen in hun VWO profiel blijken soms problemen
te hebben met het vak Biologische Psychologie. Men kan eventueel een pakket zelfstudie
biologie aanschaffen bij de Onderwijsbalie om de deficiëntie weg te werken.
17. Inschrijving voor tentamens
Voor alle (deel-)tentamens moet men zich aanmelden via SIS: http://student.uva.nl/sis.
Om toegang te krijgen tot SIS dient men zich te identificeren met de UvA-gebruikersnaam
(= collegekaartnummer) en het persoonlijke wachtwoord. Dit wachtwoord is hetzelfde
als het studentenmail wachtwoord. Verwar dit wachtwoord niet met dat voor het
gebruik van de studiecentra. Problemen met wachtwoorden zijn uitsluitend oplosbaar via
een van de studiecentra (dichtstbijzijnde: Roetersstraat 11, derde etage, boven de mensa
Agora). Grote tentamens worden meestal ondergebracht in de IWO tentamenzalen (locatie
AMC). Na aanmelding via SIS krijgt men een e-mail met een bevestiging. Zonder inschrijving
kan niet worden deelgenomen en alleen door in te schrijven weet men tijdstip
en plaats. Inschrijving kan ongeveer vanaf 4 weken voor het tentamen en uiterlijk tot 3
werkdagen voor het tentamen. Inschrijving impliceert deelname. Men kan de inschrijving
annuleren via hetzelfde internetadres.
Neem eventueel de bevestigings-e-mail, maar in elk geval collegekaart, identiteitsbewijs, pen,
potlood, puntenslijper en vlakgom mee naar het tentamen.
17.1 Tijdens het tentamen
De toegang wordt geweigerd als men een kwartier (of meer) te laat is, ook als dit het gevolg
is van overmacht (treinstaking etc.) Men is in dat geval aangewezen op de reguliere
herkansing in de zomer. Ook is het verplicht minstens twintig minuten te blijven en
tassen (met daarin attributen zoals de mobiele telefoon) op de grond te plaatsen. Toiletbezoek
tijdens de tentamens is niet toegestaan. Studenten die deelnemen aan een tentamen
zijn altijd verplicht het tentamen en de antwoorden in te leveren.
Op het tentamen treft men doorgaans een boekje met multiple choice en essayvragen aan,
en een multiple choice antwoordformulier. Op het multiple choice formulier worden met
potlood alle gegevens ingevuld. In de rechterbovenhoek wordt het collegekaartnummer
met een streepjescode ingevuld
Onderaan vult men het versienummer in: Doorgaans zijn er twee versies, 1 of 2. Vul de
juiste versie in die overeenkomt met het tentamenboekje! Als de hoofdsurveillant heeft
aangegeven dat het tentamen begint slaat men het tentamenboekje open en vult men de
antwoorden in waarbij men zelf de tijd in de gaten houdt. Neem daarna de antwoorden
over op het antwoordformulier. De essayvraag beantwoordt men op het speciale
13

14
Bachelor propedeuse
antwoordformulier voor essayvragen. Meestal wordt men ook gevraagd het onderwijs te
evalueren. Let op:
• multiple choice formulier altijd met potlood invullen (potlood meenemen)
• collegekaartnummer goed invullen én aanstrepen (met potlood)
• versie invullen
• één alternatief per vraag en geen niet-bestaande alternatieven aanstrepen
• geen vragen overslaan
• correcties goed uitgummen (gum meenemen)
• essayvragenformulier goed invullen (met pen) en altijd inleveren
• (eventueel) evaluatieformulieren invullen
Als men klaar is geeft men een teken aan de surveillant die het tentamenboekje met
daarin de antwoordformulieren inneemt.
17.2 Uitslagen van tentamens
Na de officiële eindtijd van het tentamen wordt de m.c. sleutel met de goede alternatieven
op het prikbord op de tweede etage gehangen en doorgaans ook op Blackboard gepubliceerd.
Men kan dan controleren hoeveel vragen goed zijn beantwoord. Eventuele open
vragen moeten dan nog worden nagekeken. Voorts kan na analyse van de multiple choice
gegevens blijken dat bepaalde vragen of alternatieven minder geschikt waren, omdat die
niet bijdragen aan de betrouwbaarheid van het tentamen, zodat er bijvoorbeeld een vraag
uitvalt. Uiterlijk 20 werkdagen na afname van het tentamen wordt de uitslag gepubliceerd
op het prikbord. Zodra de resultaten worden ingevoerd in de studentenadministratie ontvangt
men een e-mail. Verwerkte uitslagen kan men zelf online checken via SIS: http://
student.uva.nl/sis. Tegen de uitslag van een tentamen kan men in eerste instantie, via de
Onderwijsbalie, in beroep gaan bij de docent of de examencommissie. Daarna kan men
nog in beroep gaan bij de Commissie van Beroep voor de Examens, Spui 21, 1012 WX
Amsterdam. Zie ook de bijlage van deze gids, trefwoord: Bezwaar & Beroep.
17.3 Tentamenregeling
Er is vanaf half september een zogenaamde examenregeling propedeuse beschikbaar
waarin staat welke tentamenscore tot welk tentamencijfer leidt. Deze wordt ook gepubliceerd
op internet (bij Onderwijsbalie psychologie).
17.4 Tentamenzalen
Grote tentamens vinden meestal plaats in de IWO tentamenzalen naast het academisch
medisch centrum (AMC), Meibergdreef 29. De zaal is bereikbaar met het openbaar vervoer.
Metrostation Holendrecht, uitgang AMC-zijde, linksaf het voetpad volgen richting
Hogeschool van Amsterdam. Brug over, links aanhouden, rechtsaf over parkeerterreinen
(P4) naar IWO gebouw. Met de fiets rijdt men vanuit Amsterdam richting Zuid-Oost
en volgt men de borden AMC. Op het AMC terrein wordt het IWO gebouw duidelijk
aangegeven. Zie ook: www.student.uva.nl.
18. De afzonderlijke propedeusevakken (studieonderdelen)
Op www.studiegids.uva.nl staan de vakomschrijvingen van alle propedeuseonderdelen,
inclusief roosters, tentamendata en benodigde literatuur. Voor meer informatie kan men
in de regel terecht bij de Onderwijsbalie (dagelijks 10.00-14.00 uur), voor meer specialistische
informatie is er vanaf enkele weken voordat de cursus start een Blackboardsite
beschikbaar.
Hierna volgen:
• de vakomschrijvingen, de roosters en het tentamenrooster van de propedeuseonderdelen
• een overzicht van de benodigde literatuur voor alle propedeuseonderdelen

Bachelor propedeuse
Inleiding en Cognitie deel A: Inleiding in de Psychologie
Periode Semester 1, periode 1 (eerste 8 weken)
Punten 6 EC
Tentamencode 601P voor deel A en 602P voor Inleiding en Cognitie
SIS-code 7201601PXY (deel A) en 7201602PXY (Inleiding en Cogn.)
Programmagroep Brein en Cognitie
Docent dr. P.A. Starreveld
Leerdoel
Het verwerven van basiskennis van de psychologie: onderzoeksresultaten en de daarop
gebaseerde theoretische inzichten en basisbegrippen.
Inhoud
Psychologie als wetenschap, basisaannamen psychologische methoden, de genetische en
evolutionaire basis van gedrag, leren, motivatie en emotie, visuele waarneming, geheugen,
bewustzijn, intelligentie en redeneren, ontwikkelingsprocessen, sociale ontwikkeling,
sociale perceptie en attitudes, sociale beïnvloeding, persoonlijkheid, mentale stoornissen
en psychotherapie.
Tentamenstof
• Gray, P. (2011). Psychology (6th ed.) met cd rom. New York: Worth. ISBN 9780230282414.
Circa € 54,-.
• Collegestof van de hoorcolleges.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges waarbij gebruik gemaakt wordt van audiovisueel materiaal gecombineerd
met opdrachten die via Blackboard worden aangeboden in de vorm van een digitaal
werkboek. Daarnaast volgt men verplichte practicumgroepen waarin opdrachten over de
leerstof wordt gemaakt en maakt men opdrachten via het digitale werkboek.
Beoordelingsvorm
Er wordt om de vier weken een deeltentamen afgenomen. Daarnaast worden er gedurende
de cursus toetsen afgenomen via Blackboard. Tenslotte is actieve deelname aan de
practicumgroepen verplicht, eventuele bijvak- en aanschuifstudenten doen vervangend
werk dat als voldoende beoordeeld moet zijn. Voor de precieze regeling wordt verwezen
naar de Examenregeling propedeuse.
Bijzonderheden
Voor psychologiestudenten vormt deel A van Inleiding en Cognitie een geheel met deel B
in die zin dat beide delen samen beoordeeld worden middels een compensatoir deeltoetsensysteem
in combinatie met Blackboardtoetsen. Bij de herkansingen vervallen de deeltoetsscores
en de resultaten op de Blackboardtoetsen. Bovendien legt men dan tentamen
af over deel A en B gezamenlijk. Zie verder de Examenregeling propedeuse. Alleen nietpsychologiestudenten
en deeltijdstudenten kunnen deel A en/of deel B losstaand volgen.
15

16
Bachelor propedeuse
Inleiding en Cognitie deel B: Cognitieve Psychologie
Periode Semester 1, periode 2 (tweede periode van 8 weken)
Punten 6 ec
Tentamencode 603P voor deel B en 602P voor Inleiding en Cognitie
SIS-code 7201603PXY (deel B) en 7201602PXY (Inleiding en Cognitie)
Programmagroep Brein en Cognitie
Docenten prof. dr. J. Murre, dr. R. Rouw, dr. P.A. Starreveld
Leerdoel
Introductie in de cognitieve psychologie. Deelonderwerpen: waarneming, aandacht, geheugen,
leren, taal, denken en probleem oplossen.
Inhoud
In deze cursus wordt een inleiding gegeven in de psychologische functieleer. In de eerste
plaats komt aan de orde de waarneming: de wijze waarop de hersens een beeld van de
omgeving construeren op basis van informatie die via de zintuigen binnenkomt. Het
geconstrueerde beeld is selectief: veel informatie die wel in de omgeving aanwezig is,
wordt niet in de waarneming gerepresenteerd. Daarom komt als tweede onderwerp de
(selectieve) aandacht aan bod, dat is de wijze waarop de scheiding tussen wel en niet
verwerkte informatie tot stand komt. Vervolgens wordt aandacht besteed aan de werking
van het geheugen: de wijze waarop informatie wordt verworven, in het geheugen wordt
opgeslagen, en op een later tijdstip kan worden teruggehaald. Bij alle processen van informatieverwerking
in het brein speelt taal een belangrijke rol. Daarom wordt ruim aandacht
besteed aan de wijze waarop taal (gesproken en geschreven) wordt verwerkt. Maar
ervaringen worden niet alleen als expliciete herinneringen in het geheugen opgeslagen, ze
hebben ook gevolgen voor het latere gedrag. De rol van leren en impliciet geheugen worden
in de cursus besproken. Tot slot krijgen de typisch menselijke capaciteiten in ‘hogere’
functies ruim aandacht. Zoals het vermogen tot redeneren, het nemen van beslissingen
en het oplossen van complexe problemen.
Tentamenstof
• Willingham, D. T. (2007). Cognition: The thinking animal (3e, internationale, editie).
Upper Saddle River: Pearson Prentice Hall. ISBN: 0131789287.
• Collegestof van de hoorcolleges.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges waarbij gebruik gemaakt wordt van audiovisueel materiaal. Voorts opdrachten
via het digitale werkboek en de practicumgroepen.
Beoordelingsvorm
Er wordt om de vier weken een deeltentamen afgenomen. Daarnaast worden er gedurende
de cursus toetsen afgenomen via Blackboard. Actieve deelname aan de practicumgroepen.
Zie voorts Examenregeling propedeuse.
Bijzonderheden
Voor psychologiestudenten vormt deel B van Inleiding en Cognitie een geheel met deel
A in die zin dat beide delen samen beoordeeld worden middels een compensatoir deeltoetsensysteem
in combinatie met Blackboardtoetsen. Bij de herkansingen vervallen de
deeltoetsscores en de resultaten op de Blackboardtoetsen. Bovendien legt men dan tentamen
af over deel A en B gezamenlijk. Zie verder de Examenregeling propedeuse. Alleen
aanschuif- en bijvakstudenten kunnen deel B en/of deel A losstaand volgen.

Bachelor propedeuse
Onderzoeksmethoden en Statistiek I
Periode Semester 1, periode 1 en 2 (16 weken)
Punten 12 ec inclusief verplichte practicumgroepen
Tentamencode 604P
SIS-code 7201604PXY
Programmagroep Psychologische Methodenleer
Ingangseis VWO Wiskunde of voorbereidende statistiek
Docenten dr. D. Borsboom, dr. J. Wicherts, dr. L. Waldorp
Leerdoel
Inzicht in de mogelijkheden, beperkingen en problemen van het wetenschappelijk onderzoek
in de psychologie en leren omgaan met beschrijvende statistiek, kansrekening en
hypothesetoetsen.
Inhoud
In de psychologie worden we vaak geconfronteerd met grote hoeveelheden data waaruit
we een conclusie moeten trekken. Maar hoe moet men van die enorme hoeveelheid data
nu komen tot een zinnige uitspraak erover? Men wil graag op een of andere manier alle
data ‘samenvatten’ zodat overzicht wordt verkregen. Zo is het mogelijk om een conclusie
te trekken over hoe een en ander in elkaar zit. Ook krijgt men in de psychologie te maken
met onderzoek van anderen, bijvoorbeeld in de vakliteratuur. Men moet dan kunnen
begrijpen wat er is gedaan en of dat zinnig was. De wetenschappelijke psychologie kent
spelregels die in dit vak kritisch onder de loep worden genomen. Wat zijn de methoden en
technieken van onderzoek in de psychologie? Waarom en hoe worden deze methoden en
technieken gebruikt? Wat zijn veel voorkomende redeneerfouten in de psychologie? Wat
zijn constructen als intelligentie en hoe kunnen deze gemeten worden? De presentatie
van de praktische, technische en filosofische aspecten van onderzoek wordt gecombineerd
met een nadruk op de mogelijkheden en beperkingen van empirisch onderzoek in de psychologie.
Men leert hier onder andere hoe men in de psychologische literatuur statistische
begrippen moet interpreteren, hoe overzicht wordt verkregen over grote hoeveelheden
data en hoe statistische conclusies kunnen worden getrokken over de aanwezigheid van
effecten van psychologische interventies.
Tentamenstof
• Mook, D. G. (2001). Psychological research: The ideas behind the methods (1st ed.) New
York: Norton. ISBN: 9780393976205. Circa € 39.-
• Agresti, A., & Franklin, C. (2009). Statistics: The art and science of learning from data
(2nd ed.). Upper Saddle River, New Jersey: Pearson Education. ISBN: 9781408207970
Circa € 75.-.
• Collegestof.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges, die het boek betreffen en daarnaast actuele vraagstukken en onderzoek aan
de orde stellen. Studenten werken tijdens de cursus aan een WIKI met daarin termen die
in de cursus worden behandeld. Ook bestaat de mogelijkheid om veel met statistiekopgaven
te oefenen via het programma MAPLE. Opdrachten via de practicuumgroepen en
het digitale werkboek.
Beoordelingsvorm
Vier deeltentamens, actieve deelname aan verplichte practicumgroepen en deelname aan
het digitale werkboek. Zie verder de Examenregeling propedeuse.
17

18
Bachelor propedeuse
Practicumgroepen Wetenschappelijk Denken/VRT-I
Periode Semester 1 & 2 (het gehele collegejaar)
Punten 9 ec (5 + 4) + 3 EC voor de propedeusethese. De 9 ec worden
toegekend binnen de reguliere vakken die op dat moment wor
den onderwezen
Tentamencode 605P, voor de propedeusethese van 3 ec
SIS-code 7201605PXY
Docenten Practicumbegeleiders
Inlichtingen Begeleiderskamer, kamer A311, tel. 020-5255845
Ingangseisen VWO Wiskunde of Voorbereidende Statistiek
Leerdoel
Gedurende de gehele propedeuse vindt onderwijs plaats in practicumgroepen. Deze
groepen dienen ter ondersteuning en structurering van de studieactiviteiten en om de
betrokkenheid bij de opleiding te vergroten. Binnen de practicumgroepen staat het ontwikkelen
van vaardigheden die nodig zijn om op een wetenschappelijke manier te denken
centraal. Hieronder vallen het in eigen woorden navertellen van wetenschappelijke
informatie (parafraseren), het analyseren en evalueren ervan, het zelf opzetten van een
wetenschappelijke redenering, de reflectie op de eigen vaardigheden en het mondeling
dan wel schriftelijk communiceren van de resultaten die met de overige vaardigheden zijn
bereikt. Schriftelijke rapportage van de resultaten van een wetenschappelijk denkproces
speelt een belangrijke rol binnen de opleiding en de training hierin begint in de practicumgroepen.
Daartoe wordt binnen de practicumgroepen een aantal VRT opdrachten
uitgevoerd en de propedeusethese geschreven. VRT is de afkorting van Verwerking van
en Rapportage over Teksten. Doel van dit onderdeel is het leren wetenschappelijk te denken
bij het vinden van een antwoord op een psychologische onderzoeksvraag aan de hand
van bestaande onderzoeksliteratuur. Men leert: het bedenken van een psychologische
onderzoeksvraag; het zoeken naar literatuur door het gebruiken van verscheidene zoekmachines
en zoekstrategieën; het kritisch selecteren, lezen en beschrijven van relevante
onderzoeksartikelen (door toepassing van de vaardigheden parafraseren, analyseren en
evalueren) en het integreren van de gevonden informatie in een eigen betoog (vaardigheden
opzetten van een wetenschappelijke redenering en zelfreflectie). Het zo ontstane
verslag wordt een literatuuroverzicht genoemd. Het schrijven van literatuuroverzichten
(vaardigheid schriftelijke communicatie) is een terugkerend element in de opleiding.
De cursus VRT-1 vormt de voorbereiding op de cursus VRT-2 in het tweede jaar, die
weer voorbereidt op het schrijven van de bachelorthese. De bachelorthese is een groot,
wetenschappelijk verantwoord, literatuuroverzicht dat men schrijft ter afsluiting van de
bachelor.
Inhoud
De activiteiten in de practicumgroepen zijn erop gericht om op een wetenschappelijke
manier te leren denken. Daarbij wordt onder andere gebruik gemaakt van activiteiten
die leiden tot verbreding en verdieping van de collegestof. De hierboven bij Leerdoel genoemde
vaardigheden (zoals analyseren en mondelinge communicatie) komen uitgebreid
aan bod. De practicumactiviteiten omvatten activiteiten op het gebied van studie- en
beroepsoriëntatie en allerlei soorten oefeningen voor de ontwikkeling van wetenschappelijk
denken:
• Diverse opdrachten (aan de hand van de actualiteit, praktische toepassingen en
videofragmenten) gericht op de verwerking en verdieping van de collegestof;
• Onderzoeksopdrachten;

Bachelor propedeuse
• Presentatieopdrachten;
• In groepsverband werken aan een aantal projecten (zoals bijvoorbeeld het uitvoeren
van een onderzoek).
Bij het onderdeel VRT-I leren studenten wetenschappelijke publicaties kritisch te lezen en
te verwerken door het maken van schriftelijke opdrachten. Studenten maken een aantal
opdrachten die oplopen in moeilijkheidsgraad. De laatste opdracht is het schrijven van de
propedeusethese die bestaat uit een literatuuroverzicht over een zelfgekozen onderwerp.
In de propedeusethese kan de student laten zien wat er tot dan toe is geleerd. De propedeusethese
vormt de afsluiting van de propedeuse
Onderwijsvorm
De practicumgroepen zijn werkgroepen waarbij de begeleider fungeert als leerprocesbegeleider.
Studenten komen (in groepen van ongeveer 16 studenten) twee keer per week
bijeen en werken gezamenlijk aan ter plekke uitgedeelde opdrachten. Ter voorbereiding
op de werkgroepen maken studenten thuis voorbereidende opdrachten. Van studenten
wordt een actieve houding verwacht. De VRT-opdrachten zijn geïntegreerd in de practicumgroepen.
Sommige practicumzittingen worden besteed aan het VRT-onderdeel.
Tijdens deze zittingen worden de uitgevoerde schrijfopdrachten besproken en nieuwe
opdrachten behandeld. Thuis uitgevoerde schriftelijke opdrachten moeten tijdig worden
ingeleverd. De begeleiding bij het schrijven van de propedeusethese vindt plaats in
de bijeenkomsten van de practicumgroepen en op individuele afspraak. Er zijn (in het
tweede semester) enkele extra (verplichte) bijeenkomsten in de computerruimte waarin
studenten begeleid worden bij het zoeken naar onderzoeksliteratuur over hun zelfgekozen
onderwerp.
Beoordelingsvorm
Actieve deelname aan de practicumgroepen is verplicht voor alle voltijdstudenten psychologie.
Alle bijeenkomsten dienen te worden bijgewoond. Gedurende het studiejaar maken
de practicumgroepen voor in totaal 9 EC (5 EC in semester 1, 4 EC in semester 2) deel uit
van de reguliere vakken die op dat moment lopen. Daarom is men pas geslaagd voor die
vakken als men, naast de reguliere toetsing die hoort bij het betreffende vak, ook geslaagd
is voor het onderdeel practicumgroepen. Men is geslaagd voor de practicumgroepen indien
men alle betreffende bijeenkomsten actief heeft bijgewoond, alle thuis uitgevoerde
opdrachten tijdig heeft ingeleverd én als deze opdrachten beoordeeld zijn als voldoende.
Daarnaast schrijft men aan het einde van het tweede semester de propedeusethese. Deze
these vertegenwoordigt een studielast van 3 EC en wordt apart beoordeeld met een cijfer.
Literatuur
• Practicumgroepbundel
• Starreveld, P. A. (Ed.). (2009). Verslaglegging van psychologisch onderzoek, 2de druk.
Amsterdam: Boom Onderwijs. ISBN 9789047301240, (circa € 23,-.)
Bijzonderheden
Inschrijving voor de practicumgroepen is verplicht en vindt plaats op de introductiedag,.
Voor het tweede semester is opnieuw inschrijving nodig. Hiertoe worden in januari formulieren
uitgereikt in de practicumgroepen. Na inschrijving wordt men ingedeeld in
een groep van ± 16 deelnemers, die tweemaal per week onder begeleiding bijeen komt.
De practicumbegeleider is tevens mentor en deze voert verplichte mentorgesprekken met
de studenten, zowel in het eerste als in het tweede semester. De studiepunten voor de
practicumgroepen en de schrijfopdrachten zijn verwerkt in de studiepunten van de inhoudelijke
onderdelen, met uitzondering van de 3 ec voor de propedeusethese. Men kan
alleen voor tentamens slagen als men voldoet aan de aanwezigheidseisen van de practicumgroepen
en actief deelneemt.
19

20
Bachelor propedeuse
Onderzoeksoriëntatie door Participatie
Periode Semester 1
Punten 1 ec, vormt een geheel met Testtheorie en Praktijk
Tentamencode 615P
SIS-code 7201615PXY
Coördinatie N.L. Leona
Inlichtingen Testweekcoördinatie, kamer A.B24, tel. 5256769
Email: n.l.leona@uva.nl
Leerdoel
Ervaring opdoen met betrekking tot de rol van proefpersoon in een brede variëteit van
psychologische onderzoekssituaties en kennismaking met het feitelijk verloop van allerlei
soorten empirisch onderzoek. Een bijdrage leveren aan de onderzoeksmogelijkheden van
ouderejaars studenten (voor practicum, stage of werkstuk) en wetenschappelijk personeel,
en aan het efficiënt verzamelen van grote hoeveelheden gegevens.
N.B. Indien men op principiële gronden deze doelstellingen niet kan onderschrijven, kan
men bij de coördinator een schriftelijk verzoek indienen om het vervangende tentamen
Testleer te mogen doen. Men dient dit vóór vrijdag 9 september 2011 te doen, met argumentatie
omtrent de principiële bezwaren.
Onderwijsvorm
• Testzittingen: vijf zittingen van drie uur waarin tests en vragenlijsten worden
voorgelegd, waarvan 4 computerzittingen en 1 ‘pen-en-papier zitting’;
• Participatie aan afzonderlijke onderzoeken: intekenen via www.proefpersonen.net.
Bijzonderheden
A) Testzittingen
Men dient zich voor dit onderdeel in te schrijven tijdens de introductiedag in de week
voorafgaand aan de start van de studie. De uiterlijke inschrijfdatum voor studenten die
hier niet aanwezig kunnen zijn, is vrijdag 9 september 2011. De testdata zijn afhankelijk
van de groepsindeling. Men kan bij het inschrijven aangeven naar welke groep de voorkeur
gaat.
Groep 1 Groep 2
Pen-en-papier zitting
ma 19 sept of di 20 sept 18.00-21.00 uur
Pen-en-papier zitting
wo 21 sept of do 22 sept 18.00-21.00 uur
Computerzittingen
di 4, 11, 18 okt en 2 nov 18.00-21.00 uur Computerzittingen
wo 5, 12, 19 okt en 2 nov 18.00-21.00 uur
Een uitnodiging met bekendmaking van de indeling wordt ongeveer een week voor aanvang
van de eerste zitting via e-mail verstuurd. Bij deze uitnodiging zit een informatieblad
over de testzittingen. Aanwezigheid is verplicht voor alle vijf zittingen. Het is
belangrijk dat men bij elke zitting op tijd aanwezig is. Het is mogelijk dat men tijdens de
‘pen-en-papier zitting’ moet wachten op medestudenten die langer aan een test werken.
Geadviseerd wordt een boek of een krant mee te nemen.

Bachelor propedeuse
Indien men, onverhoopt, een testzitting zou moeten missen, dient men de coördinator
daar per e-mail van op de hoogte te stellen (n.l.leona@uva.nl). Zodra aan de verplichting
tot deelname aan de testzittingen is voldaan, wordt het resultaat doorgegeven aan de
Onderwijsbalie. De resultaten van de verschillende onderzoeken en de individuele (én
anonieme) scores op persoonlijkheids- en intelligentietests liggen vanaf mei 2012 ter inzage
in de bibliotheek.
B) Participatie aan afzonderlijke onderzoeken (20 participatie-uren)
Om Testtheorie en Praktijk bijgeschreven te krijgen, moet men naast de testzittingenverplichting
ook 20 participatie-uren halen. Per uur deelname aan een onderzoek krijgt
men 1 participatie-uur.
Reglement omtrent participatie aan onderzoeken
• De onderzoeken waarmee men participatie-uren kan verdienen, worden bekend
gemaakt op www.proefpersonen.net. Intekening voor onderzoek kan na inloggen met
het collegekaartnummer en bijbehorende wachtwoord op genoemde internetpagina of
op de computer bij de onderzoeksruimtes (in de lichtstraat op de begane grond, direct
rechts voorbij de liften).
• Het is ook mogelijk dat men op basis van data uit de testzittingen genoemd onder punt
A) telefonisch, schriftelijk of per email wordt benaderd voor een onderzoek. Bij de
laatste testzitting kan men aangegeven of men niet op deze wijze benaderd wil worden.
• Er geldt: inschrijven = participeren. Wanneer men zonder tijdige, geldige afmelding
niet komt opdagen, wordt het aantal aangekondigde participatie-uren als strafuren in
mindering gebracht.
• De verantwoordelijkheid voor het noteren van tijd, plaats, telefoonnummer van de
contactpersoon en andere relevante gegevens van het onderzoek ligt bij de student.
• Eventueel afmelden voor een onderzoek waarvoor men zich ingetekend heeft, dient
rechtstreeks én op tijd, minimaal 24 uur voor aanvang van het onderzoek, te geschieden
bij de contactpersoon voor dat onderzoek. Op www.proefpersonen.net kan men zich
ook voor een onderzoek uitschrijven.
• Wanneer men volgens afspraak als participant aan een onderzoek verschijnt en het
onderzoek gaat niet door, krijgt men het aantal aangekondigde participatie-uren
bijgeschreven.
• Het bijschrijven van participatie-uren is alleen mogelijk als men reeds één maal
ingelogd is geweest op www.proefpersonen.net.
• Het is mogelijk dat een onderzoeker wenst om een koppeling te maken tussen zijn/haar
onderzoeksgegevens en data verkregen tijdens de testzittingen genoemd onder punt A).
Dit kan echter alleen als men door middel van een zogenaamd “koppelingsformulier”
toestemming heeft gegeven.
• Zodra het vereiste aantal van 20 participatie-uren is behaald, moet de student zich
melden bij de Onderwijsbalie (kamer 218). Daar wordt het resultaat verwerkt in de
administratie.
N.B. Deeltijdstudenten dienen ook 20 participatie-uren te behalen.
21

22
Bachelor propedeuse
Honoursprogramma: Reductionisme en Psychologie
Periode Semester 1 en 2 (vanaf november)
Punten 9 ec
Tentamencode HO01
SIS-code 7201HO01XY
Aantal deelnemers Max. 36
Docenten drs. M. van der Linden, dr. I. Visser
Leerdoel
De wetenschappelijke psychologie vanuit een bredere context leren kennen. Hiervoor
wordt reductionisme als leidend thema genomen. Veel aandacht is er voor de relatie van
de psychologie met de (neuro)biologie, de filosofie (philosophy of mind) en de artificiële
intelligentie. Het is de bedoeling dat de student een eigen visie ontwikkelt op de mogelijkheden
en beperkingen van de wetenschappelijke psychologie en haar grensdisciplines.
Inhoud
In het eerste semester staan de thema’s reductionisme, het zelf, rationaliteit en evolutie
centraal. In het tweede semester vinden er discussies plaats met wetenschappelijke experts
over kwesties die de wetenschappelijke psychologie in de kern raken, zoals evolutie,
ontwikkeling, vrije wil, (artificiële) intelligentie, emotie, sociaal gedrag en bewustzijn.
In het tweede deel van het tweede semester volgen studenten een korte collegereeks
met enkele practica over leren, conditioneren en het simuleren van leerprocessen. Het
jaar wordt afgesloten met presentaties van de door de student geschreven eindpapers.
Onderwijsvorm
Bijeenkomsten van vrijdag 11 november tot en met vrijdag 22 juni van 15-17 uur.
Studiemateriaal
• Reader
Onderwijsvorm
Werkgroepen, practica en presentaties.
Toelating
Het Honoursprogramma is selectief en uitsluitend bestemd voor voltijdstudenten.
Studenten die na de eerste deeltoetsen bij de beste 20% horen, worden uitgenodigd te
solliciteren naar een plaats in het Honoursprogramma. De verdere procedure wordt
toegelicht in een brief die de ongeveer 100 uitgenodigde studenten krijgen in november.
Beoordelingsvorm
Essays en presentaties.
Meer informatie
http://www.student.uva.nl/psychologie/onderwijsbalie/honoursprogramma.cfm

Bachelor propedeuse
Ontwikkelingspsychologie
Periode Semester 1, periode 3 (4 weken)
Punten 6 ec inclusief practicumgroepen
Tentamencode 605P
SIS-code 7201605PXY
Programmagroep Ontwikkelingspsychologie
Docenten prof. dr. R. Wiers; prof. dr. M.W. van der Molen;
dr. M.E.J. Raijmakers; dr. P. Snellings; prof. dr. P.J.M. Prins
Leerdoel
Het introduceren van het vakgebied van de ontwikkelingspsychologie. Ontwikkelingspsychologie
bestudeert psychologische processen vanuit een ontwikkelingsbenadering.
Dat kan gebeuren vanwege verschillende redenen. Ten eerste is het op zichzelf interessant
om ontwikkeling in psychologische functies te onderzoeken. Denk aan vragen als: Hoe
zou een baby denken? En hoe kunnen we dat onderzoeken? Hoe kan uit dit denken het
denken ontstaan van een grootmeester schaken? Waarom ontwikkelt het ene kind zich
probleemloos en raakt een ander kind steeds in de knel? Hoe zouden ouders en school
moeten inspelen op het zich ontwikkelende brein van hun kind/leeerling? Wat drijft
adolescenten en hoe wijkt dit af van gesettelde vijftigers? Ten tweede kan een ontwikkelingsbenadering
inzicht geven bij diverse complexe fenomenen door hun ontstaan te
bestuderen, denk aan redeneren, bewustzijn en probleemgedrag. Deze benadering kan
toegepast worden op normale ontwikkeling bij kinderen (klassieke ontwikkelingspsychologie),
maar ook bij abnormale ontwikkeling (ontwikkelingspsychopathologie), en bij
andere leeftijdsgroepen, zoals adolescenten en ouderen (“lifespan” benadering).
Inhoud
In de cursus wordt een aantal belangrijke theorieën uit de ontwikkelingspsychologie behandeld,
waarbij ook aandacht is voor de historische context van de ideeën en hun bedenkers.
Verder wordt een aantal belangrijke thema’s behandeld en methoden waarmee
het onderzoek verricht wordt. Er is aandacht voor klassiek en recent onderzoek uit de ontwikkelingspsychologie
op diverse terreinen, zoals biologische, cognitieve, emotionele en
sociale ontwikkeling. Naast theorie wordt er ook een link gelegd met de praktijk, zowel
wat betreft toepassingen in het onderwijsdomein (school) als in de klinische ontwikkelingspsychologie.
In de colleges zal in veel gevallen het onderwerp geïntroduceerd worden
aan de hand van de ideeën en experimenten van een historische voorganger, gevolgd door
recent werk op dit terrein en waar mogelijk toepassingen.
Tentamenstof
• Keenan, T., & Evans, S. (2009). An introduction to child development. London: Sage.
ISBN: 9781412911153 Circa € 35,-.
• Theories of development. Selectected Chapters from Green & Piel and from Crain
(2011) Pierson. ISBN: 9781780160009. Circa € 33,-. NIEUW
• Aanvullende teksten in een reader.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges. Daarnaast worden er opdrachten gemaakt in de verplichte practicumgroepen
en in het digitale werkboek.
Beoordelingsvorm
Schriftelijk tentamen, deelname digitaal werkboek, actieve deelname verplichte practicumgroepen.
Zie verder de Examenregeling propedeuse.
23

24
Bachelor propedeuse
Sociale en Arbeids & Organisatiepsychologie
deel A Sociale Psychologie
Periode Semester 2, periode 4 (8 weken)
Punten 6 ec (12 ec voor Sociale en A&O psychologie + pract.gr)
Tentamencode 606P (607P voor Sociale en A&O psychologie)
SIS-code 7201606PXY (7201607PXY voor Soc. en A&O psychologie)
Programmagroep Sociale Psychologie
Docenten prof. dr. A. Fischer, prof.dr. J. Förster, prof. dr. J. v.d. Pligt
Leerdoel
De sociale psychologie wordt in dit onderdeel geïntroduceerd. Sociale psychologie bestudeert
sociale factoren die gedrag en opvattingen van mensen bepalen, alsmede het
functioneren van mensen in sociaal opzicht. In deze cursus wordt eveneens de culturele
context van het menselijk functioneren geïntroduceerd. Het te behandelen boek hanteert
een integratieve benadering waarin cognitieve, motivationele en sociale factoren
evenveel aandacht krijgen. Na een algemene introductie wordt ingegaan op verschillende
onderzoeksbenaderingen in de sociale psychologie. Daarna volgt een reeks hoofdstukken
die alle facetten van sociaal psychologisch gedrag behandelen. Ook is er ruime aandacht
voor toepassingen in de sociale psychologie.
Inhoud
Onderzoeksmethodologie, sociale cognitie, sociale perceptie, en stereotypering, het ‘zelf’,
groepsprocessen, rechtvaardigheid, attitudes en attitudeverandering, conformiteit, interpersoonlijke
relaties, vooroordelen, agressie en pro-sociaal gedrag.
Tentamenstof
• Smith, E. R., & Mackie, D. M. (2007). Social psychology (3th ed.). Hove & New York:
Psychology Press. ISBN: 9781841694092. Circa € 45,-.
• Collegestof
Onderwijsvorm
Hoorcolleges. Daarnaast verplichte practicumgroepen waarin opdrachten over de stof
centraal staan en opdrachten via het digitale werkboek.
Beoordelingsvorm
Er wordt om de vier weken een deeltentamen afgenomen. Daarnaast worden er gedurende
de cursus toetsen afgenomen via Blackboard. Ten slotte is actieve deelname aan de
practicumgroepen verplicht, eventuele bijvakl- of aanschuifstudenten doen vervangend
werk dat als voldoende beoordeeld moet zijn. Voor de precieze regeling wordt verwezen
naar de Examenregeling propedeuse.
Bijzonderheden
Het vak Sociale Psychologie vormt een geheel met het vak Arbeids- & Organisatiesychologie
in die zin dat beide vakken samen beoordeeld worden middels een compensatoir
deeltoetsensysteem. Daarbij tellen ook de practicumgroepen mee. Bij de herkansingen
vervallen de deeltoetsscores en legt men tentamen af over de beide vakken gezamenlijk.
Zie verder de Examenregeling propedeuse. Alleen aanschuif- en bijvakstudenten kunnen
deel B en/of deel A losstaand volgen.

Bachelor propedeuse
Sociale en Arbeids & Organisatiepsychologie
deel B: Arbeids- & Organisatiepsychologie
Periode Semester 2, periode 4 (8 weken)
Punten 6 ec (12 ec voor Sociale en A&O psychologie + pract.gr)
Tentamencode 608P (voor Sociale en A&O psychologie 607P)
SIS-code 7201608PXY (7201607PXY voor Soc. en A&O psychologie)
Programmagroep Arbeids- & Organisatiepsychologie
Docenten Dr. M. Handgraaf
Leerdoel
Deze cursus biedt een inleiding in de voornaamste theorieën en modellen die ons in staat
stellen de selectie en begeleiding van (loopbanen van) individuen, alsmede de sociale
processen in organisaties beter te begrijpen en, waar wenselijk, te verbeteren.
Inhoud
Mensen brengen een groot deel van hun tijd door in organisaties. De meesten van ons
werken dertig tot veertig jaar in een organisatie. Dit kunnen kleine organisaties zijn, zoals
een familiebedrijf of een eenmanszaak, maar ook grote multinationals, zoals Unilever en
Shell. De organisatie is een belangrijk, integraal onderdeel van het menselijk bestaan en
vervult materiële en immateriële behoeften.
Arbeids- en organisatiepsychologie is het vakgebied dat zich bezig houdt met het functioneren
van individuen en groepen in de context van organisaties. Het begint met vragen
als: Waarom voelt iemand zich aangetrokken tot een bepaalde baan of organisatie? Hoe
selecteren organisaties de beste mensen uit een veelheid van sollicitanten; op welke zaken
letten ze, en welke psychologische tests gebruiken ze daarbij? Vervolgens stellen arbeidsen
organisatiepsychologen zich vragen zoals: Wat motiveert iemand om elke dag weer
opnieuw goed werk af te leveren? Wat bepaalt dat iemand tevreden of juist ontevreden
is met zijn of haar werk? Hangt dat alleen maar van salaris en carrièremogelijkheden af,
of spelen andere zaken eveneens een rol? Dat laatste brengt ons bij het laatste soort vragen
waarmee arbeids- en organisatiepsychologen zich bezighouden: Hoe werken mensen
samen? Presteren mensen beter als ze in groepen of als aparte individuen werk verrichten?
Hoe moet je leiding geven aan een groep ondergeschikten? Wat voor soort conflicten
onstaan er op het werk en hoe gaan mensen daarmee om?
Tentamenstof
• McShane, S. L., & Von Glinow, M. A. (2009). Organizational behavior (5th ed.). New
York: McGraw-Hill. ISBN 9780071101042. Circa € 60,-.
• Collegestof
Onderwijsvorm
Hoorcolleges. Practicumgroepen en het digitale werkboek waarin opdrachten worden
gemaakt.
Beoordelingsvorm
Er wordt om de vier weken een deeltentamen afgenomen. Daarnaast worden er gedurende
de cursus toetsen afgenomen via Blackboard. Actieve deelname aan de practicumgroepen
is verplicht, andere studenten doen vervangend werk dat als voldoende beoordeeld
moet zijn.
Bijzonderheden
Zie de vorige bladzijde bij de omschrijving van deel A van dit onderdeel.
25

26
Bachelor propedeuse
Klinische en Biologische Psychologie
deel A: Klinische Psychologie
Periode Semester 2, periode 5 (tweede periode van 8 weken)
Punten 6 ec (12 ec voor Klinische en Biologische psychologie + pract.gr)
Tentamencode 609P (610P voor Klinische en Biologische psychologie)
SIS-code 7201609PXY (7201610PXY voor Klinische en Biologische
psychologie)
Programmagroep Klinische Psychologie
Docent dr. W.J. Gomperts en anderen
Leerdoel
Het bieden van een introductie in de “Abnormal Psychology”. Kernbegrippen, theorieën
en onderzoeksbenaderingen worden geïllustreerd die voor het betreffende gebied belangrijk
zijn. Het gaat daarbij om psychopathologie en individuele verschillen.
Inhoud
Een overzicht van de psychopathologie, geordend volgens DSM-IV categorieën. De studie
van het boek wordt begeleid door colleges waarin de systematiek van het boek en een
aantal van de belangrijkste psychopathologische beelden vanuit verschillende theorieën,
empirisch onderzoek en klinische ervaringen worden toegelicht.
Tentamenstof
• Comer, R. J. (2011 ). Fundamentals of abnormal psychology with cd rom (6th ed.). New
York: Worth. ISBN: 9781429216333. Circa € 54.95
• Nader bekend te maken extra literatuur
• Collegestof
Onderwijsvorm
Hoorcolleges. Om het beeld dat de studenten zich van de psychopathologie verwerven te
verlevendigen, worden demonstratiefilms getoond. Voorts opdrachten via de practicumgroepen
en het digitale werkboek.
Beoordelingsvorm
Er wordt om de vier weken een deeltentamen afgenomen. Daarnaast worden er gedurende
de cursus toetsen afgenomen via Blackboard. Ten slotte is actieve deelname aan de
practicumgroepen verplicht; andere studenten doen vervangend werk dat als voldoende
beoordeeld moet zijn. Voor de precieze regeling wordt verwezen naar de Examenregeling
propedeuse.
Bijzonderheden
Het vak Biologische Psychologie vormt een geheel met het vak Klinische Psychologie
in die zin dat beide vakken samen beoordeeld worden middels een compensatoir deeltoetsensysteem.
Bij de herkansingen vervallen de deeltoetsscores en legt men tentamen
af over de beide vakken gezamenlijk. Zie verder de Examenregeling propedeuse. Alleen
niet-psychologie en deeltijdstudenten kunnen deel B en/of deel A losstaand volgen

Bachelor propedeuse
Klinische en Biologische Psychologie
deel B: Biologische Psychologie
Periode Semester 2, periode 5 (tweede periode van 8 weken)
Punten 6 ec (12 ec voor Klinische en Biologische psych + pract.gr)
Tentamencode 611P (610P voor Klinische en Biologische psychologie)
SIS-code 7201611PXY (7201610PXY voor Klin. en Biologische psy.)
Programmagroep Brein en Cognitie
Docenten dr. L. M. Talamini, drs. S.C. Witteveen & dr. H. Slagter
Leerdoel
Het verwerven van basiskennis over fysiologische processen die aan emotie, cognitie en
gedrag ten grondslag liggen. Tevens het bekend worden met enige onderwerpen uit de
natuurkunde, scheikunde en biologie, die voor het begrijpen van de stof benodigd zijn.
Inhoud
Tijdens het eerste deel van de cursus wordt kennis verworven over de anatomie en ontwikkeling
van het zenuwstelsel, en over de elektrochemische principes van neurale transmissie.
Vervolgens wordt behandeld hoe verschillende functies worden gereguleerd door
het zenuwstelsel, inclusief waarneming, motoriek, interne regulatie, circadiane ritmiek,
motivatie, emotie, leren, geheugen en cognitie. Ten slotte worden de belangrijkste psychopathologieën
behandeld.
Om de stof te kunnen begrijpen is enige basiskennis nodig van elektrofysica, organische
chemie en biologie. Omdat deze vakken niet tot de ingangseisen voor Psychologie gelden
wordt de benodigde kennis behandeld in een aantal ‘voorbereidingscolleges’ tijdens de
eerste helft van de cursus. Deze zijn vermeld in het rooster en vallen ‘s avonds.
Tentamenstof
• Kalat, J. W. (2006). Biological psychology (10th ed.). Belmont: Wadsworth/Thomson.
ISBN: 9780495806165. Circa € 55,-. (m.u.v. de hoofdstukken één en elf en de
Appendices).
• Collegestof van de hoorcolleges
Onderwijsvorm
Hoorcolleges waarbij gebruik gemaakt wordt van audiovisueel materiaal. Voorts opdrachten
via de practicumgroepen en het digitale werkboek.
Beoordelingsvorm
Er wordt om de vier weken een deeltentamen afgenomen. Daarnaast worden er gedurende
de cursus toetsen afgenomen via Blackboard. Voorts is actieve deelname aan de
practicumgroepen verplicht; andere studenten doen vervangend werk dat als voldoende
beoordeeld moet zijn. Voor de precieze regeling wordt verwezen naar de Examenregeling
propedeuse.
Bijzonderheden
Het vak Biologische Psychologie vormt een geheel met het vak Klinische Psychologie
in die zin dat beide vakken samen beoordeeld worden middels een compensatoir deeltoetsensysteem.
Bij de herkansingen vervallen de deeltoetsscores en legt men tentamen
af over de beide vakken gezamenlijk. Zie verder de Examenregeling propedeuse. Alleen
niet-psychologie en deeltijdstudenten kunnen deel B en/of deel A losstaand volgen.
27

28
Bachelor propedeuse
Testtheorie en -Praktijk
Periode Semester 2, periode 6 (laatste 4 weken)
Punten 3 ec inclusief Onderzoeksoriëntatie door Participatie
Tentamencode 616P
SIS-code 7201616PXY
Programmagroep Psychologische Methodenleer
Docenten drs. M. Engels-Freeke
Leerdoel
Het leren van de basisbeginselen van de klassieke testtheorie, de betrouwbaarheid van
psychologische meetinstrumenten.
Inhoud
Bij de behandeling van de klassieke testtheorie staat de betrouwbaarheid van psychologische
meetinstrumenten centraal: hoe deze te berekenen en eventueel te verbeteren. Zowel
theoretische aspecten als toepassingen met behulp van SPSS komen aan bod. In de cursus
moet een opdracht worden uitgevoerd, waarin de student zelf een vragenlijst construeert
en afneemt. De data worden handmatig en met behulp van SPSS geanalyseerd. Tenslotte
wordt door middel van een itemanalyse het slechtste item opgespoord en een inhoudelijke
verklaring voor deze lage kwaliteit gezocht.
Tentamenstof
• Klassieke testtheorie: syllabus “Testtheorie en praktijk” (VSPA-boekenbalie, € 6,-);
• SPSS via www.surfspot.nl aanschaffen (tevens te gebruiken in de rest van de studie)
Onderwijsvorm
Hoorcolleges die bedoeld zijn voor uitleg en instructie waarna een individuele opdracht
moet worden uitgevoerd. Facultatieve werkgroepen en opdrachten via het digitale werkboek.
Computerzittingen voor het SPSS gedeelte.
Beoordelingsvorm
De opdracht moet voldoende worden beoordeeld. Zie verder de Examenregeling propedeuse.
Bijzonderheden
Het onderdeel testtheorie en Praktijk kan uitsluitend worden gevolgd indien men
deelneemt aan VRT-1 of het onderdeel VRT-1 reeds heeft afgerond. De te construeren
test wordt gemaakt aan de hand van een construct uit de propedeusethese.

Bachelor propedeuse
Verwerking van & Rapportage over Teksten I (deeltijd)
Periode Semester 1 & 2
Punten 3 ec (zie bijzonderheden!)
Tentamencode 605P
SIS-code 7201605PXY
Docenten Verscheidene docenten
Ingangseisen Onderzoeksm. & Statistiek 1 en > 39 ec propedeuse tentamens
Leerdoel
Doel van dit onderdeel is het leren wetenschappelijk te denken bij het vinden van een
antwoord op een psychologische onderzoeksvraag aan de hand van bestaande onderzoeksliteratuur.
Men leert: het bedenken van een psychologische onderzoeksvraag; het
zoeken naar literatuur door het gebruiken van verscheidene zoekmachines en zoekstrategieën;
het kritisch selecteren, lezen en beschrijven van relevante onderzoeksartikelen
(door toepassing van de vaardigheden parafraseren, analyseren en evalueren) en het integreren
van de gevonden informatie in een eigen betoog (vaardigheden: opzetten van een
wetenschappelijke redenering en zelfreflectie). Het zo ontstane verslag wordt een literatuuroverzicht
genoemd. Het schrijven van literatuuroverzichten (vaardigheid schriftelijke
communicatie) is een terugkerend element in de opleiding. De cursus VRT-1 vormt de
voorbereiding op de cursus VRT-2 in het tweede jaar, die weer voorbereidt op het schrijven
van de bachelorthese. De bachelorthese is een groot, wetenschappelijk verantwoord,
literatuuroverzicht dat men schrijft ter afsluiting van de bachelor.
Inhoud
Bij het onderdeel VRT-I leren studenten wetenschappelijke publicaties kritisch te lezen
en te verwerken door het maken van schriftelijke opdrachten. Tevens wordt kennis gemaakt
met verschillende methoden om literatuur te zoeken. Studenten maken een aantal
opdrachten die oplopen in moeilijkheidsgraad. De laatste opdracht is het schrijven van
de propedeusethese die bestaat uit een klein literatuuroverzicht over een zelfgekozen onderwerp.
In de propedeusethese kan de student laten zien wat er tot dan toe is geleerd. De
propedeusethese vormt de afsluiting van de propedeuse.
Onderwijsvorm
De uitgevoerde en beoordeelde opdrachten worden groepsgewijs besproken. Hiervoor
wordt elke deelnemer ingedeeld in een groep die wekelijks gedurende 2 uur bijeenkomt.
Literatuur
• Starreveld, P. A. (Ed.). (2009). Verslaglegging van psychologisch onderzoek (2de druk).
Amsterdam: Boom Onderwijs. ISBN 9789047301240, prijs € 23,-.
Beoordelingsvorm
Het uitvoeren van de opdrachten en het bijwonen van de bijeenkomsten is verplicht. Alle
opdrachten moeten beoordeeld zijn als voldoende om verder te mogen binnen de cursus
en uiteindelijk te slagen.
Bijzonderheden
De omvang van de cursus is veel groter dan de vermelde 3 ec. omdat het schrijfonderwijs
regulier is opgenomen in de practicumgroepen die meetellen voor de tentamenvakken.
Aanmelding via inschrijfformulieren bij de Onderwijsbalie, van 20 juni - 12 aug. 2011
(voor sem. 1, cursus start in de week van 12/9); 19 december 2011 - 13 januari 2012 (voor
sem. 2, cursus start in de week van 13/2). De groepen worden gepland op donderdagmiddag
en vrijdagochtend. Men een voorkeur voor een van beide tijden opgeven.
29

30
Literatuur Propedeuse 2011 - 2012
LITERATUURLIJST PROPEDEUSEONDERDELEN 2011-2012
Inleiding in de Psychologie
• Gray, P. (2011). Psychology (6th ed.) met cd rom. New York: Worth. ISBN 9780230282414.
Circa € 54,-.
Cognitieve Psychologie
• Willingham, D. T. (2007). Cognition: The thinking animal (3e, internationale, editie).
Upper Saddle River: Pearson Prentice Hall. ISBN: 0131789287.
Onderzoeksmethoden en Statistiek I
• Mook, D. G. (2001) Psychological research: The ideas behind the methods (1st ed.) New
York: Norton. ISBN:9780393976205. Circa € 39.-.
• Agresti, A., & Franklin, C. (2009). Statistics: The art and science of learning from data
(2nd ed.). Upper Saddle River, New Jersey: Pearson Education. ISBN: 9781408207970
Circa € 75.-.
Ontwikkelingspsychologie
• Keenan, T., & Evans, S. (2009). An introduction to child development. London: Sage.
ISBN: 9781412911153 Circa € 35,-.
• Theories of development. Selectected Chapters from Green & Piel and from Crain
(2011) Pierson. ISBN: 9781780160009. Circa € 33,-. NIEUW.
• Aanvullende teksten in een reader.
Sociale Psychologie
• Smith, E. R., & Mackie, D. M. (2007). Social psychology (3th ed.). Hove & New York:
Psychology Press. ISBN: 9781841694092. Circa € 45,-.
Arbeids- & Organisatiepsychologie
• McShane, S. L., & Von Glinow, M. A. (2009). Organizational behavior (5th ed.). New
York: McGraw-Hill. ISBN 9780071101042. Circa € 60,-.
Biologische Psychologie
• Kalat, J. W. (2006). Biological psychology (10th ed.). Belmont: Wadsworth/Thomson.
ISBN: 9780495806165. Circa € 55,-. (m.u.v. de hoofdstukken één en elf en de
Appendices).
Klinische Psychologie
• Comer, R. J. (2011). Fundamentals of abnormal psychology with cd rom( 6th ed.). New
York: Worth. ISBN: 9781429216333 . Circa € 54.95.
• Nader te bepalen aanvullende literatuur (wordt later bekend gemaakt)
Testtheorie en -praktijk
• Klassieke testtheorie: syllabus “Testtheorie” (VSPA-boekenbalie, € 5,-)
• SPSS programma voor de computer, te bestellen via www.surfspot.nl
Practicumgroepen 1 & 2 / Verwerking van en Rapportage over Teksten 1
• Werkboek practicumgroepen
• Starreveld, P. A. (Ed.). (2009). Verslaglegging van psychologisch onderzoek, 2de druk.
Amsterdam: Boom Onderwijs. ISBN 9789047301240, (circa € 23,-.)
NB: De genoemde boeken en syllabi kan men verkrijgen bij de boekenbalie van de VSPA
op de begane grond (naast zaal A). De VSPA (Vereniging van Studenten Psychologie te
Amsterdam) verkoopt aan VSPA-leden de boeken met een korting van 10% (onder voorbehoud).
De boekenbalie is dagelijks geopend van 12.30 - 14.00 uur en elke laatste maandag
van de maand van 18.15 - 19.00 uur. Tijdens de openingstijden van de boekenbalie ook
telefonisch te bereiken op tel. (020) 525.1969.

Collegerooster Propedeuse Eerste Semester 2011 - 2012
Inleiding in de Psychologie
dr. P. A. Starreveld
Datum Tijd Zaal Hfdstk Datum Tijd Zaal Hfdstk
ma 5 sept 09.00-13.00 A 1 ma 3 okt 11.00-13.00 A 10
wo 7 sept 11.00-13.00 A 2 wo 5 okt 11.00-13.00 A 11
ma 12 sept 11.00-13.00 A 3 ma 10 okt 11.00-13.00 A 12
wo 14 sept 11.00-13.00 A 4 wo 12 okt 11.00-13.00 A 13
ma 19 sept 11.00-13.00 A 5 ma 17 okt 11.00-13.00 A 14
wo 21 sept 11.00-13.00 A 6 wo 19 okt 11.00-13.00 A 15
ma 26 sept 11.00-13.00 A 8 ma 24 okt 11.00-13.00 A 16
wo 28 sept 11.00-13.00 A 9 wo 26 okt 11.00-13.00 A 17
hierna deeltoets 1 (30 september) hierna deeltoets 2 (28 oktober)
De colleges Inleiding van de Psychologie worden herhaald op alle bovenstaande data in de
avonduren, van 19.00 - 21.00 uur, eveneens gegeven in zaal A. Let op: het eerste college
van 5 september is van 19.00 - 22.00.
Onderzoeksmethoden en Statistiek I
dr. D. Borsboom, dr. L. Waldorp en dr. J. Wicherts
Datum Tijd Zaal Boek Datum Tijd Zaal Boek
di 6 sept 11.00-13.00 A
di 1 nov 11.00-13.00 A
do 8 sept 11.00-13.00 A do 3 nov 11.00-13.00 A
vr 9 sept
di 13 sept
do 15 sept
vr 16 sept
11.00-13.00
11.00-13.00
11.00-13.00
11.00-13.00
A
A
A
A
Indeling
volgt op
Blackboard
vr 4 nov
di 8 nov
do 10 nov
vr 11 nov
11.00-13.00
11.00-13.00
11.00-13.00
11.00-13.00
A
A
A
A
Indeling
volgt op
Blackboard
di 20 sept 11.00-13.00 A di 15 nov 11.00-13.00 A
do 22 sept 11.00-13.00 A do 17 nov 11.00-13.00 A
hierna deeltoets 1 (30 september) hierna deeltoets 3 (25 november)
di 4 okt 11.00-13.00 A
di 29 nov 11.00-13.00 A
do 6 okt 11.00-13.00 A do 1 dec 11.00-13.00 A
vr 7 okt
di 11 okt
do 13 okt
vr 14 okt
11.00-13.00
11.00-13.00
11.00-13.00
11.00-13.00
A
A
A
A
Indeling
volgt op
Blackboard
vr 2 dec
di 6 dec
do 8 dec
vr 9 dec
11.00-13.00
11.00-13.00
11.00-13.00
11.00-13.00
A
A
A
A
Indeling
volgt op
Blackboard
di 18 okt 11.00-13.00 A di 13 dec 11.00-13.00 A
do 20 okt 11.00-13.00 A do 15 dec 11.00-13.00 A
hierna deeltoets 2 (28 oktober) hierna deeltoets 4 (22 december)
NB: roostergegevens kunnen gewijzigd worden, de tentamendata staan pas vast zodra de
inschrijving voor de deeltoetsen wordt opengezet. Dit als gevolg van afhankelijkheid van
de beschikbaarheid van grote tentamenzalen.
31

32
Collegerooster Propedeuse Eerste Semester 2011 - 2012
Cognitieve Psychologie
dr. R. Rouw, dr. P. Starreveld, prof. dr. J. Murre
Datum Tijd Zaal Hfdstk Datum Tijd Zaal Hfdstk
ma 31 okt 11.00-13.00 A
ma 28 nov 11.00-13.00 A
wo 2 nov 11.00-13.00 A wo 30 nov 11.00-13.00 A
ma 7 nov
wo 9 nov
ma 14 nov
11.00-13.00
11.00-13.00
11.00-13.00
A
A
A
Indeling
volgt op
Blackboard
ma 5 dec
wo 7 dec
ma 12 dec
11.00-13.00
11.00-13.00
11.00-13.00
A
A
A
Indeling
volgt op
Blackboard
wo 16 nov 11.00-13.00 A wo 14 dec 11.00-13.00 A
ma 21 nov 11.00-13.00 A ma 19 dec 11.00-13.00 A
hierna deeltoets 1 (25 november) hierna deeltoets 2 (22 december)
Practicumgroepen Wetenschappelijk Denken/VRT-I Semester 1
div. begeleiders
Naast de colleges volgt men 2x per week een verplichte practicumgroep van twee uur.
Er zijn verschillende tijden mogelijk. Men wordt ingedeeld na inschrijving tijdens de
introductiedag op 29 augustus.
Ontwikkelingspsychologie (incl. opvoeding en onderwijs)
prof. dr. R. Wiers, dr. P. Snellings, prof. dr. M. v.d. Molen e.a.
Datum Tijd Zaal Hfdstk Datum Tijd Zaal Hfdstk
ma 9 jan 11.00-13.00 A
do 19 jan 11.00-13.00 A
di 10 jan 11.00-13.00 A ma 23 jan 11.00-13.00 A
wo 11 jan 11.00-13.00 A Indeling di 24 jan 11.00-13.00 A
do 12 jan
ma 16 jan
11.00-13.00
11.00-13.00
A
A
volgt op
Blackboard
wo 25 jan
do 26 jan
11.00-13.00
11.00-13.00
A
A
di 17 jan 11.00-13.00 A ma 30 jan 11.00-13.00 A
wo 18 jan 11.00-13.00 A di 31 jan 11.00-13.00 A
hierna (deel)toets (3 februari)
Indeling
volgt op
Blackboard
Onderzoeksoriëntatie door Participatie (verplichte bijeenkomsten)
Coördinatie: N. Leona
De testzittingen bestaan uit 1 pen en papier sessie en 4 computersessies. Men wordt in
een van de twee groepen ingedeeld:
• Groep 1: dinsdagavond (en eenmaal maandagavond)
• Groep 2: woensdagavond (en eenmaal donderdagavond)
Men dient alle 5 zittingen aanwezig te zijn. Inschrijving kan tot uiterlijk 9 september,
waarna men wordt ingedeeld. De 5 zittingen vallen in de weken van 19/9, 3/10, 10/10,
17/10 en 31/10. Er zijn geen zittingen in weken met deeltentamens. Voor participatie aan
onderzoek: zie de informatie bij de beschrijving van het onderdeel.

Collegerooster Propedeuse Tweede Semester 2011 - 2012
Sociale Psychologie
prof. dr. A. Fischer, prof. dr. J. v.d. Pligt, prof. dr. J. Förster
Datum Tijd Zaal Hfdstk Datum Tijd Zaal Hfdstk
ma 6 feb 11.00-13.00 A
ma 5 maart 11.00-13.00 A
wo 8 feb 11.00-13.00 A wo 7 maart 11.00-13.00 A
ma 13 feb
wo 15 feb
ma 20 feb
wo 22 feb
11.00-13.00
11.00-13.00
11.00-13.00
11.00-13.00
A
A
A
A
Indeling
volgt op
Blackboard
ma 12 maart
wo 14 maart
ma 19 maart
wo 21 maart
11.00-13.00
11.00-13.00
11.00-13.00
11.00-13.00
A
A
A
A
Indeling
volgt op
Blackboard
ma 27 feb 11.00-13.00 A ma 26 maart 11.00-13.00 A
wo 29 feb 11.00-13.00 A wo 28 maart 11.00-13.00 A
hierna deeltoets 1 (2 maart) hierna deeltoets 2 (30 maart)
Arbeids- & Organisatiepsychologie
dr. M. Handgraaf e.a.
Datum Tijd Zaal Hfdstk Datum Tijd Zaal Hfdstk
di 7 feb 11.00-13.00 A
di 6 maart 11.00-13.00 A
do 9 feb 11.00-13.00 A do 8 maart 11.00-13.00 A
di 14 feb
do 16 feb
11.00-13.00
11.00-13.00
A
A
Indeling
volgt op
di 13 maart
do 15 maart
11.00-13.00
11.00-13.00
A
A
di 21 feb 11.00-13.00 A Blackboard di 20 maart 11.00-13.00 A
do 23 feb 11.00-13.00 A do 22 maart 11.00-13.00 A
di 28 feb 11.00-13.00 A di 27 maart 11.00-13.00 A
hierna deeltoets 1 (2 maart) hierna deeltoets 2 (30 maart)
Klinische Psychologie
dr. W. Gomperts, e.a.
Indeling
volgt op
Blackboard
Datum Tijd Zaal Hfdstk Datum Tijd Zaal Hfdstk
ma 2 april 11.00-13.00 A
wo 2 mei 11.00-13.00 A
wo 4 april 11.00-13.00 A ma 7 mei 11.00-13.00 A
wo 11 april 11.00-13.00 A wo 9 mei 11.00-13.00 A
ma 16 april 11.00-13.00 A Indeling volgt ma 14 mei 11.00-13.00 A Indeling volgt op
wo 18 april 11.00-13.00 A op Blackboard wo 16 mei 11.00-13.00 A Blackboard
vr 20 april 11.00-13.00 A ma 21 mei 11.00-13.00 A
ma 23 april 11.00-13.00 A wo 23 mei 11.00-13.00 A
wo 25 april 11.00-13.00 A wo 30 mei 11.00-13.00 A
hierna deeltoets 1 (27 april) hierna deeltoets 2 (1 juni)
33

34
Collegerooster Propedeuse Tweede Semester 2011 - 2012
Biologische Psychologie
dr. L. M. Talamini & drs. S. Witteveen en dr. H. Slagter
Datum Tijd Zaal Hfdstk Datum Tijd Zaal Hfdstk
di 3 april 11.00-13.00 A
do 3 mei 11.00-13.00 A
do 5 april 11.00-13.00 A vr 4 mei 11.00-13.00 A
di 10 april 11.00-13.00 A di 8 mei 11.00-13.00 A
do 12 april
vr 13 april
di 17 april
11.00-13.00
11.00-13.00
11.00-13.00
A
A
A
Indeling
volgt op
Blackboard
do 10 mei
di 15 mei
di 22 mei
11.00-13.00
11.00-13.00
11.00-13.00
A
A
A
Indeling
volgt op
Blackboard
do 19 april 11.00-13.00 A do 24 mei 11.00-13.00 A
di 24 april 11.00-13.00 A di 29 mei 11.00-13.00 A
do 26 april 11.00-13.00 A
hierna deeltoets 1 (27 april) hierna deeltoets 2 (1 juni)
Practicumgroep en Wetenschappelijk Denken/VRT-I Semester 2
Diverse begeleiders
Men volgt in het tweede semester tweemaal per week een verplichte practicumgroep
van twee uur. Indeling na inschrijving! Het onderdeel VRT-1 is geïntegreerd in de practicumgroep.
In het tweede semester schrijft men miniliteratuuroverzichten en als eindopdracht
een uitgebreider literatuuroverzicht met de deadline in juni. Men volgt tevens
verplichte COO en bibliotheekzittingen.
Testtheorie & Praktijk
drs. M. Engels - Freeke
Datum Tijd Zaal Hfdstk Datum Tijd Zaal Hfdstk
ma 4 juni 11.00-13.00 A Indeling ma 18 juni 10.00-13.00 A
volgt op
Indeling
ma 11 juni 10.00-13.00 A
Black-
di 19 juni 11.00-13.00 A volgt op
di 12 juni 11.00-13.00 A board wo 20 juni 11.00-13.00 A
Blackboard
in juni worden de opdrachten bij dit vak gemaakt, afsluiting 29 juni
Er zijn daarnaast facultatieve werkgroepen gepland (5 groepen met elk 4 bijeenkomsten)
werkgroep 1: 12/6, 13-15 uur, zaal C; 14/6, 11-13 uur, zaal E; 18/6, 13-15 uur, zaal E;
21/6, 13-15 uur, zaal E
werkgroep 2: 12/6, 15-17 uur, zaal E; 14/6, 13-15 uur, zaal E; 18/6, 15-17 uur, zaal E;
21/6, 11-13 uur, zaal E
werkgroep 3: 13/6, 13-15 uur, zaal M101; 14/6, 15-17 uur, zaal E; 19/6, 13-15 uur, zaal
C; 21/6, 9-11 uur, zaal E
werkgroep 4: 13/6, 15-17 uur, zaal M101; 15/6, 9-11 uur, zaal E; 19/6, 15-17 uur, zaal
E; 21/6, 15-17 uur, zaal E
werkgroep 5: 14/6, 9-11 uur, zaal E; 15/6, 11-13 uur, zaal B; 20/6, 13-15 uur, zaal A406;
22/6, 11-13 uur, zaal B

Tentamenrooster Propedeuse 2011 - 2012
1. Toetsen Propedeuse 2011/2012 (wijzigingen voorbehouden)
06-09-2011
30-09-2011
28-10-2011
25-11-2011
22-12-2011
03-02-2012
02-03-2012
30-03-2012
27-04-2012
01-06-2012
Voorbereidende statistiek voor deficiënte studenten
Inleiding en Onderzoeksmethoden/stat. deeltoets 1
Inleiding en Onderzoeksmethoden/stat. deeltoets 2
Cogn. psy en Onderzoeksmethoden/stat. deeltoets 1
Cogn. psy en Onderzoeksmethoden/stat. deeltoets 2
Ontwikkelingspsychologie
Sociale en A&O psychologie, deeltoets 1
Sociale en A&O psychologie, deeltoets 2
Klinische en Biologische psychologie, deeltoets 1
Klinische en Biologische psychologie, deeltoets 2
18.00 - 21.00 uur
13.00 - 16.00 uur
13.00 - 16.00 uur
09.00 - 12.00 uur
09.00 - 12.00 uur
16.00 - 19.00 uur
09.00 - 12.00 uur
09.00 - 12.00 uur
13.00 - 16.00 uur
13.00 - 16.00 uur
Van het tentamen Voorbereidende statistiek worden alle studenten vrijgesteld die in het bezit
zijn van een VWO diploma waarin wiskunde deel heeft uitgemaakt van het examenpakket (A,
B, A1, A2, B1 of B2), alsmede alle studenten die de toets wiskunde voorafgaand aan de studie
hebben behaald.
2. Herkansingen Propedeuse 2011/2012
16-07-2012
18-07-2012
20-07-2012
23-07-2012
25-07-2012
Inleiding en Cognitieve Psychologie
Onderzoeksmethoden en Statistiek I
Ontwikkelingspsychologie
Sociale en A&O Psychologie
Klinische en Biologische Psychologie
13.00 - 16.00 uur
13.00 - 16.00 uur
11.00 - 13.00 uur
13.00 - 16.00 uur
13.00 - 16.00 uur
3. Herkansingen Propedeuse (Leerstof 10/11) 2e semester vakken
09-12-2011
13-01-2012
Sociale en A&O Psychologie
Klinische en Biologische Psychologie
13.00 - 16.00 uur
13.00 - 16.00 uur
Voor herkansingen van andere oude propedeuseonderdelen is men aangewezen op de tentamens
die voor de eerstejaarsstudenten worden georganiseerd in het eerste semester. Dit betreft dan wel
de eventueel nieuwe leerstof en soms ook meer leerstof!
Tentamendata en tijden staan pas definitief vast zodra (1 maand voor het tentamen) de
zaalruimte definitief is bevestigd. Tentamens worden meestal in meerdere zalen tegelijk
afgenomen. Men krijgt (uitsluitend) precieze informatie bij de aanmelding voor het tentamen
via SIS. Aanmelding is verplicht en noodzakelijk omdat men anders geen plaats in
een zaal krijgt toegewezen en niet weet waar men moet zijn.
35

Tweede Bachelorjaar
Hoofdstuk 3
Tweede Bachelorjaar

38
Tweede Bachelorjaar
1. Overzicht van het tweede bachelorjaar
Het tweede studiejaar vormt samen met de propedeuse de basisopleiding psychologie.
Het derde jaar is meer specialistisch ingevuld. Het tweede jaar heeft een ander karakter
dan de propedeuse: er is een volledig onderzoeksemester in opgenomen met veel verplicht
kleinschalig onderwijs waarbij de student fulltime beschikbaar moet zijn. Het andere
semester bevat onder andere keuzevakken.
Alle onderdelen worden twee keer gegeven, één keer voor studenten die de propedeuse af
hebben (stroom 1a en 1b) en één keer voor studenten met een (beperkte) studievertraging
(stroom 2). De laatste groep heeft en houdt studievertraging! Dit wordt later toegelicht.
Semester Onderdeel
Onderdelen van het onderzoeksemester
Ec
1 of 2 Onderzoeksmethoden en Statistiek 2 5
1 of 2 Controverses in Psychologisch Onderzoek 3
1 of 2 Onderzoekspracticum basisdeel 9
1 of 2 Onderzoekspracticum onderzoeksdeel 12
1 of 2 SPSS
Onderdelen van het andere semester
1
1 of 2 Grondslagen van de Psychologie 6
1 of 2 Verwerking van en Rapportage over Teksten 2 6
1 of 2 Gesprekspracticum 6
1 of 2 Keuzeruimte (div. cursusmogelijkheden) 12
Totaal 60
• De cursus Onderzoeksmethoden en Statistiek 2 is een vervolg op Onderzoeksmethoden
en Statistiek 1. Samen met SPSS is deze cursus een belangrijke voorbereiding op het
onderzoeksdeel van het Onderzoekspracticum (OP). In het derde jaar volgt opnieuw
een statistisch methodologisch onderdeel maar dit wordt per specialisatie ingevuld.
• Het Onderzoekspracticum is het grootste onderdeel van het tweede studiejaar en
neemt (wanneer men voltijd studeert) een volledig semester in beslag, waarin men
gedurende de eerste 10 weken het basisdeel volgt samen met Onderzoeksmethoden en
Statistiek 2 en SPSS. In de laatste 10 weken voert men met een groep van vier studenten
vrijwel fulltime een onderzoek uit en worden de verplichte colleges Controverses in
Psychologisch Onderzoek gevolgd. Men doorloopt de hele empirische cyclus en schrijft
een eindverslag. Er bestaat ook een deeltijdvariant (half time) waarbij het onderwijs is
uitgesmeerd over het gehele studiejaar.
• Verwerking van en Rapportage over Teksten 2 (VRT-2) is een vervolg op VRT-1 (de
propedeusethese). Men verricht literatuurstudie over een onderwerp naar keuze waarbij
men kan kiezen uit een groot aanbod van de deelnemende programmagroepen. Dit
mondt uit in een literatuuroverzicht (paper). In het derde jaar wordt het schrijfonderwijs
in de bachelor afgerond met een Bachelorthese.
• Grondslagen van de Psychologie is een cursus waarin zowel een aantal belangrijke
denkers uit de Geschiedenis van de Psychologie worden gepresenteerd als een overzicht
wordt gegeven van de wetenschapstheorie en –filosofie.
• Het Gesprekspracticum is een training waarin aandacht wordt besteed aan het
verwerven van kennis en zelfinzicht. Er wordt geoefend met en gereflecteerd op het
eigen sociaal gedrag in alledaagse situaties. Hiermee wordt een basis gelegd voor het
voeren van de veel voorkomende dyadische gespreksvoering in de beroepsuitoefening
als psycholoog. Het Gesprekspracticum duurt zes weken, waarbij er elke week

Tweede Bachelorjaar
gedurende twee hele dagen verplichte bijeenkomsten zijn en wordt afgesloten met een
tentamen.
• In de keuzeruimte in het tweede jaar kunnen studenten kiezen voor onderdelen
binnen of buiten de opleiding Psychologie en zich daarmee verder oriënteren op de
specialisatiekeuze.
2. Toelating tot onderdelen van het tweede bachelorjaar
2.1 Stromen in het tweede jaar
Studenten worden na het eerste jaar in stromen verdeeld op basis van het aantal behaalde
punten. We onderscheiden vier groepen:
1. 60 ec (= propedeuse) behaald op 31 augustus
Stroom 1a
Deze groep studenten start in het eerste semester met het onderzoeksemester dat
bestaat uit Onderzoeksmethoden en Statistiek 2, SPSS, het Onderzoekspracticum en
Controverses in Psychologisch Onderzoek. Deze onderdelen zijn op elkaar afgestemd,
men kan alleen het hele pakket volgen. In het tweede semester volgt men het
Gesprekspracticum, VRT-2, Grondslagen van de Psychologie en keuzevakken.
Stroom 1b
Deze groep studenten volgt in het eerste semester het Gesprekspracticum, VRT-2,
Grondslagen van de Psychologie en keuzevakken. In het tweede semester volgt deze
groep Onderzoeksmethoden en Statistiek 2, SPSS, het Onderzoekspracticum en
Controverses in Psychologisch Onderzoek.
Keuze voor stroom 1 a of 1 b
De keuze om stroom 1a of stroom 1b te volgen hangt af van de keuzevakken die men
wil volgen. Worden de gewenste keuzevakken in het eerste semester aangeboden,
dan is stroom 1b een logische keuze. Worden de gewenste keuzevakken in het tweede
semester aangeboden, dan dient men stroom 1a te kiezen. De invulling van de
keuzeruimte kan afgestemd worden op de specialisatiekeuze, maar dat hoeft niet. Zie
verder in dit hoofdstuk voor meer informatie over de keuzeruimte, alwaar ook een
overzicht met aanbevolen vakken te vinden is.
2. 45 - 59 ec behaald op 31 augustus
Stroom 2
Voor Stroom 2 studenten ligt de prioriteit bij het afronden van de propedeuse vóór
de start van het tweede semester 2011. Deze studenten hebben studievertraging, en
mogen in het eerste semester beperkt aan onderdelen van het tweede jaar meedoen. Zij
kunnen zich echter nog kwalificeren voor een start met de specialisatie in hun derde
jaar mits de propedeuse voor de start van het tweede semester 2011-2012 wordt behaald
én ze in het eerste semester VRT-2 hebben behaald. Stroom 2 studenten blijven wel een
vertraging houden en kunnen de bachelor doorgaans pas in het vierde jaar afronden.
Deze studenten starten in het tweede semester met het onderzoeksemester en
benutten het eerste semester om de propedeuse af te ronden. In het eerste semester kan
deelgenomen worden aan het tweedejaarsonderdeel Grondslagen van de Psychologie.
Deelname aan VRT-2 is mogelijk als men tijdig 48 ec heeft behaald. Dit geldt ook voor
het Gesprekspracticum. Uiteraard hangt alles af van de herkansingen die men moet
doen en van het aantal punten dat men al heeft bij de start van het tweede studiejaar.
Studenten die de propedeuse niet voor februari afronden lopen minimaal een jaar
vertraging op.
3. 35 - 44 ec behaald op 31 augustus
Deze groep studenten heeft weliswaar voldaan aan de norm van het bindend
studieadvies (BSA), maar bevindt zich in de gevarenzone. Men kan deelnemen aan
39

40
Tweede Bachelorjaar
Stroom 2, maar moet eerst een planning met uitleg indienen bij de examencommissie
en deze laten goedkeuren.
4. minder dan 35 ec ec behaald op 31 augustus
Studenten die minder dan 35 ec hebben behaald krijgen een negatief bindend
studieadvies.
2.2 Herkansingen van propedeuse-onderdelen in het tweede bachelorjaar
In het eerste semester van het tweede studiejaar kan men alle propedeuse-tentamens herkansen.
De ene helft van de vakken kan men opnieuw volgen, waarna men tentamen
aflegt met de nieuwe lichting eerstejaarsstudenten. De andere vakken kennen een herkansing
in het eerste semester. De herkansing betreft uiteraard de leerstof van het voorafgaande
studiejaar, maar dat geldt niet voor de vakken die men met de nieuwe eerstejaarsstudenten
mee volgt. Verdere informatie treft men aan in het propedeusedeel van de gids.
2.3. Toelatingsvoorwaarden voor tweedejaars onderdelen
Voor deelname aan de meeste cursussen in het tweede jaar gelden studievoortgangseisen
en inhoudelijke toelatingsvoorwaarden:
Onderdeel Voorwaarden
Onderzoeksmethoden en Statistiek 2; Controverses Propedeuse behaald
in Psychologisch Onderzoek & SPSS
Onderzoekspracticum Basisdeel Propedeuse behaald
Onderzoekspracticum Onderzoeksdeel Basisdeel OP, Onderzoeksmethoden en
Statistiek 2 en SPSS
Grondslagen van de Psychologie minstens 35 ec van de propedeuse
VRT-2 48 ec inclusief VRT-1
Gesprekspracticum 48 ec
Keuzevak bij Psychologie (specialisatievak, Propedeuse behaald
keuzevakken 2e jaars)
Keuzevak buiten Psychologie Te bepalen door betreffende opleiding
Per groep studenten wordt in de volgende paragrafen een planningsadvies gegeven. Voor
advies en overleg kan men verder contact opnemen met een studieadviseur (zie voorin de
studiegids). In mei 2012 wordt aan propedeusestudenten extra uitleg over het tweede jaar
en het stromenbeleid gegeven in een zitting van de practicumgroep.
3. Planning van het tweede studiejaar
Stroom 1: 60 ec behaald (= propedeuse) per 31 augustus. Studenten in Stroom 1 zijn
precies op schema en kunnen dus alle tweedejaarsonderdelen volgen. Als zij op schema
blijven, kunnen ze zonder vertraging worden toegelaten tot het derde specialistische jaar
en na drie jaar doorstromen in de master, mits ook het derde jaar zonder vertraging wordt
doorlopen. Dit is van groot belang omdat men de bachelor moet hebben afgerond voordat
met de master kan worden begonnen. Vooral om aan selectieve masterprogramma’s deel
te nemen is het erg aan te bevelen de bachelor in drie jaar te halen.
Stroom 1a start in het eerste semester van het tweede studiejaar met de onderdelen Onderzoeksmethoden
en Statistiek 2, SPSS, het Onderzoekspracticum en Controverses in
Psychologisch Onderzoek. In het tweede semester volgt men het Gesprekspracticum,
VRT-2, Grondslagen van de Psychologie en vult men de keuzeruimte.

Tweede Bachelorjaar
Stroom 1a 60 ec behaald per 31 augustus
Semester 1 Semester 2
10 weken 10 weken 8 weken 12 weken
OMS 2 (5 ec) +
SPSS (1 ec)
Onderzoekspracticum
– Basisdeel –
(9 ec)
Controverses in
Psychologisch
Onderzoek (3 ec)
Onderzoekspracticum
– Onderzoeksdeel –
(12 ec)
Grondslagen van
de Psychologie VRT-2 (6 ec)
(6 ec)
Gesprekspracticum ( 3 startdata)
(6 ec)
Keuzevakken (12 ec):
binnen (2ejaarskeuzevak of specialisatievak)
of buiten Psychologie
15 ec 15 ec 12 ec 18 ec
Stroom 1b volgt in het eerste semester Grondslagen van de Psychologie, het Gesprekspracticum,
VRT-2, en vult men de keuzeruimte. De planning voor het eerste semester hangt
samen met wanneer de vakken worden gegeven die gekozen worden voor de keuzeruimte.
Men start in het tweede semester met de onderdelen Onderzoeksmethoden en Statistiek
2, SPSS, het Onderzoekspracticum en Controverses in Psychologisch Onderzoek.
Stroom 1b 60 ec behaald per 31 augustus
Semester 1 Semester 2
8 weken 12 weken 10 weken 10 weken
Gesprekspracticum ( 3 startdata)
(6 ec)
Keuzevakken (12 ec):
binnen (2ejaarskeuzevak of specialisatievak)
of buiten Psychologie
Grondslagen van
de Psychologie
(6 ec)
VRT-2 (6 ec)
OMS 2 (5 ec) +
SPSS (1 ec)
Onderzoekspracticum
– Basisdeel –
(9 ec)
Controverses in
Psychologisch
Onderzoek (3 ec)
Onderzoekspracticum
- onderzoeksdeel -
(12 ec)
maximaal 30 ec 15 ec 15 ec
41

42
Tweede Bachelorjaar
Stroom 2: 45-59 ec behaald per 31 augustus
Semester 1 Semester 2
20 weken 10 weken 10 weken
Herkansingen propedeuse
Grondslagen van de Psychologie (6 ec)
evt. keuzevakken buiten Psychologie
Gesprekspracticum
(6 ec)
OMS 2 (5 ec) +
SPSS (1 ec)
Onderzoekspracticum
VRT-2 (6 ec) en/of
– basisdeel –
Gesprekspracticum (6 ec)
(8 ec)
Controverses in
Psychologisch
Onderzoek (3 ec)
Onderzoekspracticum
– onderzoeksdeel –
(12 ec)
maximaal 30 ec 15 ec 15 ec
VRT-2 kan alleen gevolgd worden zodra 48 ec en VRT-1 uit de propedeuse behaald zijn.
De 48 ec eis geldt ook voor Gesprekspracticum.
Stroom 3: minder dan 45 ec behaald per 31 augustus
Studenten die minder dan 45 ec hebben behaald en besluiten de studie toch voort te
zetten, moeten voor 1 september reageren op het advies (schriftelijk, gericht aan de examencommissie).
4. Het tweede jaar in deeltijd
Het is voor deeltijders van belang te weten dat de propedeuse moet zijn afgerond voordat
gestart kan worden met Onderzoeksmethoden en Statistiek 2 (OMS 2) en SPSS. Bovendien
vormen OMS 2 en SPSS een toelatingsvoorwaarde voor het Onderzoekspracticum.
Omdat het deeltijd-onderzoekspracticum (basisdeel plus onderzoeksdeel) samen drie
kwart studiejaar vergt start dit onderdeel slechts eenmaal per jaar. Een zorgvuldige planning
is dus van belang. In schema ziet het tweede jaar voor deeltijdstudenten er zo uit:
Semester 1 Semester 2
10 weken 10 weken 20 weken
OMS 2 (5 ec) +
SPSS (1 ec)
Ingangseis:
Propedeuse
Onderzoekspracticum
– basisdeel –
Deeltijd
Ingangseis:
OMS 2 & SPSS
Controverses in Psychologisch
Onderzoek (3 ec)
&
Onderzoekspracticum
– onderzoeksdeel –
(12 ec)
Ingangseis:
Basisdeel OP
6 ec 9 ec 15 ec
De overige verplichte tweedejaarsonderdelen (VRT-2, het Gesprekspracticum en Grondslagen
van de Psychologie) worden meerdere malen per jaar gegeven. Deze laten zich dan
ook makkelijker plannen. Zoals duidelijk wordt in de cursusomschrijving vergt het Gesprekspracticum
twee volle dagen per week; dit maakt voor de meeste deeltijdstudenten
een zorgvuldige planning noodzakelijk. Overleg tijdig (d.w.z. uiterlijk in de aanmeldingsperiode
voorafgaand aan het semester waarin u het Gesprekspracticum wilt volgen) met

Tweede Bachelorjaar
de studieadviseur zodat deze u kan helpen bij de indeling
5. Onderwijs en toetsing in het tweede studiejaar
Bij de onderdelen Onderzoeksmethoden en Statistiek 2 en Grondslagen van de Psychologie
volgt men onderwijs in de vorm van hoorcolleges die bedoeld zijn ter ondersteuning
van de leerstof en de tentamenvoorbereiding. Onderzoeksmethoden en Statistiek 2 kent
naast de colleges facultatieve werkgroepen en instructiecolleges. Controverses in Psychologisch
Onderzoek bestaat geheel uit verplichte colleges zonder aanvullende literatuur.
SPSS kent colleges waarin wekelijks opdrachten worden verstrekt met daarnaast facultatieve
werkgroepen. Men kan beslissen de wekelijkse opdrachten zelfstandig te maken.
VRT-2 wordt georganiseerd in de vorm van werkgroepen die per onderwerp worden samengesteld.
Het Onderzoekspracticum wordt ook in de vorm van kleine groepen verzorgd,
waarbij bovendien strikte aanwezigheidseisen en inleverdata gelden. Gedurende
het gehele semester dient men fulltime beschikbaar te zijn. Het Gesprekspracticum kent
per semester drie startdata. Een gesprekspracticum beslaat gedurende zes weken twee
dagen onderwijs dat verplicht is, ofwel op maandag en dinsdag, ofwel op woensdag en
donderdag.
De tentamens bestaan doorgaans uit een combinatie van multiple choice vragen en open
vragen. Aanmelding voor tentamens is verplicht via SIS: http://student.uva.nl/sis.
6. Aanmelding cursussen tweede bachelorjaar
Aanmeldperiode Semesterperiode
1e semester 20 juni -12 augustus 2011 5 september - 3 februari 2012
2e semester 19 december - 13 januari 2012 6 februari - 30 juni 2012
Voor alle onderdelen na de propedeuse is aanmelding noodzakelijk. Aanmelding is mogelijk
tot uiterlijk drie weken voor de start van het semester. De aanmelding geschiedt via
SIS: http://student.uva.nl/sis.
Eerste semester:
Studenten in stroom 1a melden zich aan voor Onderzoeksmethoden en Statistiek 2,
SPSS, het Onderzoekspracticum (beide delen) en Controverses in Psychologisch Onderzoek,
ook als nog op uitslagen wordt gewacht(!). Men wordt zodanig ingedeeld dat de
verschillende groepen niet overlappen en men kan aangeven of men wel of niet de facultatieve
werkgroepen Onderzoeksmethoden en Statistiek 2 en/of SPSS wil volgen. Men
moet rekening houden met een zeer intensief programma dat full time beschikbaarheid
vereist. Tevens kan men aangeven de deeltijdvariant te verkiezen.
Studenten in stroom 1b melden zich aan Grondslagen van de Psychologie, het Gesprekspracticum,
VRT-2, en 12 ec aan keuzevakken.
Studenten uit stroom 2 maken de propedeuse af. Daarnaast kunnen zij zich aanmelden
voor Grondslagen van de Psychologie, en eventueel voor VRT-2 en/of het Gesprekspracticum,
mits tijdig aan de voorwaarden wordt voldaan (= minstens 48 propedeusepunten).
Tweede semester:
Studenten uit stroom 1a, die het Onderzoekspracticum hebben gevolgd melden zich aan
voor VRT-2, Gesprekspracticum, Grondslagen en 12 ec aan keuzevakken. Men wordt
zodanig ingedeeld dat er geen overlap tussen de cursussen is.
Studenten in stroom 1b melden zich aan voor Onderzoeksmethoden en Statistiek 2,
SPSS, het Onderzoekspracticum (beide delen) en Controverses in Psychologisch Onderzoek.
Men wordt zodanig ingedeeld dat de verschillende groepen niet overlappen en men
43

44
Tweede Bachelorjaar
kan aangeven of men wel of niet de facultatieve werkgroepen Onderzoeksmethoden en
Statistiek 2 en/of SPSS wil volgen.
Studenten uit stroom 2 melden zich (mits de propedeuse is afgerond vóór de start van
het tweede semester) aan voor Onderzoeksmethoden en Statistiek 2, SPSS, het Onderzoekspracticum
(beide delen) en Controverses in Psychologisch Onderzoek, ook als nog
op uitslagen wordt gewacht(!). Men wordt zodanig ingedeeld dat de verschillende groepen
niet overlappen en men kan aangeven of men wel of niet de facultatieve werkgroepen
Methoden van Onderzoek 2 en SPSS wil volgen.
Na aanmelding wordt men al dan niet geplaatst. Deze plaatsing wordt een week voor de
start van het semester afgerond en aan de studenten gemeld via de studentenmail.
7. Voorbereiding specialisatie; keuzeruimte
In de propedeuse is gericht kennis gemaakt met de verschillende deelgebieden van de
psychologie. In het eerste of tweede semester van het tweede jaar kan door het volgen van
keuzevakken verdere oriëntatie plaatsvinden op deze specialisatiemogelijkheden. Stroom
1 studenten die keuzevakken willen volgen die in het eerste semester worden aangeboden,
kunnen hun rooster geheel omdraaien en van het tweede semester het onderzoeksemester
maken. Sommige onderdelen zoals Testconstructie en Cross Cultural Psychology worden
in beide semesters aangeboden.
De keuzeruimte omvat 12 ec en kan op drie manieren worden ingevuld: met een tweedejaarskeuzevak
(binnen Psychologie), met een specialistisch onderdeel (binnen Psychologie,
alvast vooruitlopend op de specialisatie) en/of met een keuzevak buiten Psychologie.
In het derde jaar kiest men een specialisatie en de keuzeruimte in het tweede jaar kan
gebruikt worden om het maken van die keuze te vergemakkelijken.
Wie al precies weet welke specialisatie het wordt, kan de keuze daarop afstemmen en in
de keuzeruimte vakken van de betreffende specialisatie kiezen. Studenten die een van de
klinische richtingen (Klinische Psychologie, Klinische Ontwikkelingspsychologie, Klinische
Neuropsychologie, Klinische Forensische Psychologie) willen volgen kiezen in elk
geval het vak Testconstructie, dat in beide semesters wordt aangeboden en verplicht is
voor de basisaantekening Psychodiagnostiek.
Wie nog niet weet welke specialisatie in het derde jaar gekozen zal worden, kan de keuzeruimte
gebruiken om door het volgen van keuzevakken na te gaan welke specialisatie
de voorkeur heeft. Ook is het mogelijk alvast te starten met een vak van de specialisatie
waarnaar de meeste interesse uitgaat om te kijken of deze specialisatie bevalt. Wie twijfelt
tussen twee specialisaties, kan de keuzeruimte benutten door twee vakken van 6 ec bij de
verschillende specialisaties te volgen.
Voor verdere oriëntatie op diverse speciale onderwerpen zijn speciale tweedejaarskeuzevakken
ontwikkeld. Bij veel van deze speciale vakken staat een onderwerp centraal dat
later in de studie nauwelijks meer aan bod komt, zoals Calamiteitenpsychologie, of dat
alleen aan bod komt als een specifieke specialisatie wordt gekozen (bijvoorbeeld Sportpsychologie,
dat alleen nog aan bod komt voor studenten die in de masterfase de track
Sport- en prestatiepsychologie gaan doen).
Studenten kunnen ook beslissen een keuzevak buiten de opleiding psychologie op te
nemen in het programma. Men mag daar maximaal 12 ec aan besteden in de bachelorfase.
Onder bepaalde voorwaarden kan men ook 30 ec besteden aan een minor buiten de
psychologie. Zie de Onderwijs- en Examenregeling in de bijlage van deze gids.
Hieronder volgt een overzicht van de mogelijkheden om de keuzeruimte van 12 ec te
besteden:

Tweede Bachelorjaar
A. Tweedejaarskeuzevakken binnen Psychologie
Titel Aantal ec Semester / blok
Animal Cognition 6 1/1
Calamiteitenpsychologie 6 2/1
Evolutie van de Mens 6 2/1
Grensgebieden van de Psychologie 6 1/1
Psychologie en Nieuwe Media 6 2/2
Schoolpsychologie 6 2/2
Sportpsychologie 6 2/2
Sportpsychologie, verdieping 6 of 10 gehele jaar
Honours: de Neuromaatschappij 6 2/2
B. Specialisatievakken die men in jaar 2 als keuzevak kan kiezen
Titel Specialisatie Aantal ec Semester/blok
Cross-Cultural Psychology Sociale Psych. 6
2x: in 1/1 en in
2/1
Seksuologie Klinische Psych. 6
2x: in 1/2 en in
2/1
Testconstructie Methodenleer 6
2x: in 1/2 en in
2/2
Beslissen en beoordelen Methodenleer 6 2/1
Working in Groups A&O 6 2/1
Organisatiestructuur en -cultuur A&O 6 2/1
Psychofarmacologie Brein en Cognitie / KNP 6 2/2
Informatie over de specialisatievakken kan men vinden in hoofdstuk 5 (of zoek op de titel van
het vak in de index achterin de gids).
C. Keuzevakken buiten Psychologie
Naast de mogelijkheid om de vrije ruimte in het tweede jaar op te vullen met een keuzevak
en/of een specialistisch vak van psychologie bestaat de mogelijkheid om keuzevakken
buiten psychologie te volgen. De keuze is in feite heel breed omdat elk vak uit een andere
academische opleiding kan tellen als een keuzevak. Voor vakken binnen de UvA is de
website www.studiegids.uva.nl geschikt om te zoeken. Het Instituut voor Interdisciplinaire
studies (IIS; zie www.iis.uva.nl) biedt interessante interdisciplinaire keuzevakken
aan.
8. Voorlichting over de specialisatie in het derde jaar en toelatingsvoorwaarden
Het derde jaar bestaat geheel uit specialisatieonderwijs met voor iedereen een verplicht
basisprogramma in het eerste semester en in elk geval een bachelorthese in het tweede
semester. Men wordt toegelaten tot het derde jaar mits minimaal de propedeuse, VRT-2
en het volledige Onderzoekspracticum zijn afgerond. Er wordt op aangedrongen alle onderdelen
van het tweede jaar af te ronden voordat men start met de specialisatie. De
specialisatie bestaat uit onderdelen met intensief onderwijs en er wordt gewerkt met vaste
groepen studenten. Bovendien zijn er veel onderdelen waarbij de eis wordt gesteld dat
men ook het volledige tweedejaarsprogramma heeft afgerond.
45

46
Tweede Bachelorjaar
Op 14 december 2011 (van 13 - 15 uur) worden studenten uit Stroom 1a en 1b verder
voorgelicht over het tweede semester. Voor alle studenten die aan de specialisatie mogen
beginnen in september 2012 worden op vrijdag 25 mei, 1 juni en 8 juni 2012 voorlichtingsbijeenkomsten
belegd over de verschillende specialisaties en de keuze daarvan. Het
precieze programma volgt te zijner tijd.
9. Afzonderlijke onderdelen in het tweede studiejaar
Op www.studiegids.uva.nl staan de vakomschrijvingen van alle tweedejaarsonderdelen,
inclusief roosters, tentamendata en benodigde literatuur. Voor meer informatie kan men
in de regel terecht bij de Onderwijsbalie (dagelijks 10.00-14.00 uur), voor meer specialistische
informatie is er vanaf enkele weken voordat de cursus start een Blackboardsite
beschikbaar.
Hierna volgt:
• een overzicht van de aanbevolen/verplichte keuzeonderdelen;
• een overzicht van de verplichte tweedejaarsonderdelen en de tweedejaarskeuzevakken
binnen Psychologie; voor de specialisatievakken, zie hoofdstuk 5, bij de betreffende
specialisatie.
Let op: Wie een klinische richting wil volgen (klop, kp, knp) zal vrijwel altijd een diagnostische
aantekening willen halen. Daarin is het vak Testconstructie verplicht. Dit vak is bovendien een
ingangseis bij veel diagnostiek- en interventievakken bij de richtingen Klinische Psychologie,
Klinische Neuropsychologie en Klinische Ontwikkelings psychologie. Het vak is ook verplicht voor
studenten Arbeids- en Organisatie psychologie die een diagnostiekaantekening willen halen. De
helft van de keuzeruimte wordt in dat geval besteed aan het verplichte vak Testconstructie. Zie
voorts het schema op de volgende pagina.

Tweede Bachelorjaar
Specialisatie / verplichte vakken Aanbevolen vakken
Klinische Psychologie
Verplicht:
Testconstructie (6 ec)
Klinische Ontwikkelingspsychologie
(KLOP)
Verplicht:
Testconstructie (6 ec)
Klinische Neuropsychologie (KNP)
Verplicht:
Testconstructie (6 ec)
Brein en Cognitie
Sociale Psychologie
Arbeids & Organisatie-psychologie
Psychologische Methodenleer
Aanbevolen:
Alle tweedejaarskeuzevakken binnen
Psychologie, met name Grensgebieden van de
psychologie (6 ec)
Seksuologie (6 ec)
Psychofarmacologie (6 ec)
Aanbevolen:
Alle tweedejaarskeuzevakken binnen
Psychologie, met name Schoolpsychologie
Cross-cultural Psychology (6 ec)
Psychofarmacologie (6 ec)
Aanbevolen:
Alle tweedejaarskeuzevakken binnen
Psychologie
Psychofarmacologie (6 ec)
Cross-cultural Psychology (6 ec)
Aanbevolen:
Alle tweedejaarskeuzevakken binnen
Psychologie, met name Evolutie van de mens
en Calamiteitenpsychologie
Psychofarmacologie (6 ec)
Cross-cultural Psychology (6 ec)
Beslissen en beoordelen (6 ec)
Aanbevolen:
Alle tweedejaarskeuzevakken binnen
Psychologie, met name
Psychologie & Nieuwe Media (6 ec)
Cross-cultural Psychology (6 ec)
Beslissen en beoordelen (6 ec)
Aanbevolen:
Alle tweedejaarskeuzevakken binnen
Psychologie
Working in Groups (6 ec)
Organizational Structure and Culture (6 ec)
Cross-cultural Psychology (6 ec)
Aanbevolen:
Alle tweedejaarskeuzevakken binnen
Psychologie
Beslissen en beoordelen (6 ec)
Testconstructie (6 ec)
47

48
Tweede Bachelorjaar
Onderzoeksmethoden en Statistiek 2
Punten 6 ec
Tentamencode A600
SIS code 7202A600XY
Plaats in het rooster Semester 1 en Semester 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse Psychologie
Programmagroep Psychologische Methodenleer
Docenten drs. M.Engels-Freeke en assistenten
Inhoud
De cursus is gericht op de klassieke testtheorie en een aantal statistische analyse technieken.
Bij de behandeling van de klassieke testtheorie staat de betrouwbaarheid van psychologische
meetinstrumenten centraal: hoe deze te berekenen en eventueel te verbeteren.
Zowel theoretische aspecten als toepassingen met behulp van SPSS komen aan bod.
De statistische analyses vormen een uitbreiding van de statistiek in het eerste jaar, zodat
de student bij het afsluiten van de bachelorfase alle belangrijke technieken beheerst.
Studiemateriaal en kosten
• Klassieke testtheorie: syllabus “Testtheorie” (VSPA-boekenbalie, € 5,-)
• Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS (3rd ed.) London: Sage. ISBN 978-1-
84787-907-3 (circa € 45,-).
Onderwijsvorm
Colleges (3x per week), trainingen (3 keer) en facultatieve werkgroepen, waarin onder
begeleiding van student-assistenten opgaven worden gemaakt en facultatieve trainingen
van essentiële (voor-)kennis. De werkgroepen zijn twee keer per week 2 uur, aanmelding
via SIS.
Beoordelingsvorm:
Schriftelijk tentamen bestaande uit 8 open vragen, zowel berekeningen als kennis en
begripsvragen komen aan de orde. Het goed uitvoeren van een niet verplichte opdracht
kan de tentamenscore met 1 punt verhogen op de schaal 1-10.
Onderwijstijden
Semester 1:
Colleges:
di 06-09-2011 t/m 18-10-2011 van 11.00 - 13.00 uur zaal B
do 08-09-2011 t/m 20-10-2011 van 11.00 - 13.00 uur zaal B
vr 09-09-2011 t/m 21-10-2011 van 11.00 - 13.00 uur zaal B
Trainingen:
Vr 09-09; vr 16-09; vr 21-10; van 10.00 - 11.00 uur zaal B
Werkgroepen:
Na aanmelding wordt men ingedeeld in een van de vier werkgroepen.
Semester 2:
Colleges:
di 07-02-2012 t/m 20-03-2012 van 11.00 - 13.00 uur in zaal B
do 09-02-2012 t/m 22-03-2012 van 11.00 - 13.00 uur zaal B
vr 10-02-2012 t/m 23-03-2012 van 11.00 - 13.00 uur zaal B

Tweede Bachelorjaar
Trainingen:
Vr 10-02; vr 17-02; vr 23-03; van 10.00 - 11.00 uur zaal B
Werkgroepen:
Na aanmelding wordt men ingedeeld in een van de vier werkgroepen.
Tentamendata
Eerste semester: dinsdag 25-10-2011 tentamen
dinsdag 08-11-2011 herkansing
Tweede semester: dinsdag 27-03-2012 tentamen
dinsdag 10-04-2012 herkansing
Bijzonderheden
De cursus wordt zowel in het eerste als in het tweede semester gegeven. Dit onderdeel kan
men alleen volgen als de propedeuse is voltooid. Men volgt het onderdeel gelijk met het
basisdeel van het Onderzoekspracticum en SPSS. Men moet slagen voor Onderzoeksmethoden
en Statistiek 2 om te worden toegelaten tot het onderzoeksdeel van het Onderzoekspracticum.
NB: Deeltijdstudenten volgen Onderzoeksmethoden en Statistiek 2 naast SPSS, voorafgaand
aan het avond OP.
49

50
Tweede Bachelorjaar
Controverses in Psychologisch Onderzoek
Punten 3 ec
Tentamencode A601
SIS-code 7201A601XY
Plaats in het rooster Semester 1 en Semester 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse Psychologie
Programmagroep Psychologische Methodenleer
Docenten docenten Methodenleer
Coördinatie: mw. W.H.M. van Osch, ControversesinPsy@gmailcom
Inhoud
Controverses in Psychologisch Onderzoek richt zich op de nieuwe ontwikkelingen in de
methodologie en de statistiek. Aan bod komen onder andere: Latente variabele modellen,
persoonlijkheid, intelligentie en causale systemen.
Studiemateriaal en kosten
Er wordt voor dit onderdeel geen literatuur voorgeschreven. De tentamenstof bestaat uit
de collegestof. De powerpoint presentaties van deze colleges worden op Blackboard gezet.
Aangeraden wordt om deze voor het college te printen. Ter ondersteuning, aanvulling en
verdieping is een aantal Wiki’s beschikbaar, die via Blackboard toegankelijk zijn.
Onderwijsvorm
Verplichte colleges.
Beoordelingsvorm
Schriftelijk tentamen bestaande uit 8 essayvragen.
Onderwijstijden
Eerste semester:
ma 14-11-2011 t/m 05-12-2012 van 09.00 - 11.00 uur in zaal A
do 17-11-2011 t/m 08-12-2012 van 09.00 - 11.00 uur in zaal A
De colleges zijn verplicht.
Tweede semester:
ma 16-04-2012 t/m 14-05-2012 van 09.00 - 11.00 uur in zaal A
do 19-04-2012 t/m 10-05-2012 van 09.00 - 11.00 uur in zaal A
De colleges zijn verplicht.
Tentamendata
Eerste semester: maandag 19-12-2011 tentamen
Tweede semester: maandag 21-05-2012 tentamen
vrijdag 24-08-2012 herkansing
Bijzonderheden
De cursus wordt zowel in het eerste als in het tweede semester gegeven. Dit onderdeel kan
men alleen volgen als de propedeuse is voltooid. Men volgt het onderdeel gelijk met het
onderzoeksdeel van het Onderzoekspracticum. De colleges zijn verplicht. Dat betekent
dat van de 8 colleges er 1 gemist mag worden. Als meer dan 1 college is gemist wordt men
uitgesloten van het tentamen in het betreffende semester.

Tweede Bachelorjaar
SPSS
Punten 1 ec
Tentamencode A502
SIS-code 7201A502XY
Plaats in het rooster Semester 1 en Semester 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse Psychologie
Docenten drs. S. Klinkenberg
Inhoud
Dit onderwijs wil vaardigheid en inzicht verschaffen in het gebruik van SPSS, het binnen
de Sociale Wetenschappen meest gebruikte computerprogramma voor statistische dataanalyse.
Aan bod komen: toetskeuze, interpreteren van SPSS output en het bewerken
en analyseren van data. De toetsen die worden behandeld zijn: chi2, (partiële)correlatie,
(multipele)regressie, t-toetsen, f-toetsen (t/m mixed ANOVA), MANOVA en PCA. Waar
mogelijk worden ook de non-parametrische alternatieven behandeld. De cursus is een
voorbereiding op het onderzoeksdeel van het onderzoekspracticum.
Studiematerialen en kosten
• Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS (3rd ed.) London: Sage. ISBN 978-1-
84787-907-3 (circa € 45,-).
Onderwijsvorm
Colleges en daarnaast begeleiding in de vorm van facultatieve werkgroepen. Opgeven
voor de werkgroepen gaat via SIS. In de zes weken durende cursus worden er wekelijks
voorgeschreven opdrachten uitgevoerd. De verplichte wekelijkse opdrachten starten meteen
in de eerste week. Studenten moeten op tijd in het bezit zijn van SPSS 17 (MAC:
SPSS 18). Deze is via www.surfspot.nl voor ongeveer € 25,- te bestellen. Leveringstijd is
ongeveer een week.
Beoordelingsvorm
De verplichte wekelijkse opdrachten tellen voor 20% van het eindcijfer. Deze opdrachten
zijn een voorwaarde voor deelname aan het tentamen. Het afsluitende tentamen telt voor
80% mee.
Onderwijstijden
Eerste semester:
Colleges:
ma 12-09-2011 t/m 17-10-2011 van 09.00 - 11.00 uur in zaal A
Werkgroepen:
Na aanmelding wordt men ingedeeld in een van de werkgroepen.
Tweede semester:
Colleges:
ma 13-02-2012 t/m 19-03-2012 van 09.00 - 11.00 uur in zaal A
Werkgroepen:
Na aanmelding wordt men ingedeeld in een van de werkgroepen.
Bijzonderheden
De cursus wordt zowel in het eerste als het tweede semester gegeven. Dit onderdeel kan
men alleen volgen als de propedeuse is voltooid. Men volgt het onderdeel tegelijkertijd
met het basisdeel van het onderzoekspracticum en Onderzoeksmethoden en Statistiek 2.
51

52
Tweede Bachelorjaar
Men moet de cursus hebben voltooid om deel te kunnen nemen aan het onderzoeksdeel
van het Onderzoekspracticum.
NB: Deeltijdstudenten volgen SPSS naast Onderzoeksmethoden en Statistiek 2, voorafgaand
aan het deeltijd-OP.
Tentamendata
Eerste semester: donderdag 27-10 tentamen
donderdag 10-11 herkansing
Tweede semester: donderdag 29-03 tentamen
donderdag 12-04 herkansing

Tweede Bachelorjaar
Verwerking van & Rapportage over Teksten 2
Periode Semester 1 en twee keer in Semester 2
Punten 6 ec
Tentamencode A505
SIS-code 7202A505XY
Toelatingsvoorwaarden 48 ec uit de propedeuse; VRT-1 moet zijn behaald
Docenten dr. P.A. Starreveld e.a.
Coördinatie indeling: C.H. Koeleman, BSc.
Doelstelling
Doel van dit onderdeel is het verder ontwikkelen van het eigen wetenschappelijke denkvermogen
door het vinden van een antwoord op een psychologische onderzoeksvraag
aan de hand van bestaande onderzoeksliteratuur. Men schrijft een veel groter literatuuroverzicht
dan het VRT-1 eindpaper en bouwt daarbij voort op de bereikte leerdoelen
bij VRT-1, te weten: het bedenken van een psychologische onderzoeksvraag; het zoeken
naar literatuur door het gebruiken van verscheidene zoekmachines en zoekstrategieën;
het kritisch selecteren, lezen en beschrijven van relevante onderzoeksartikelen (door toepassing
van de vaardigheden parafraseren, analyseren en evalueren) en het integreren
van de gevonden informatie in een eigen betoog (vaardigheden: opzetten van een wetenschappelijke
redenering en zelfreflectie). Het schrijven van literatuuroverzichten (vaardigheid:
schriftelijke communicatie) is een terugkerend element in de opleiding. Bij VRT-2
worden de betrokken vaardigheden verder ontwikkeld waarbij vooral aandacht wordt
besteed aan het houden van een goed betoog op basis van kritische analyse en evaluatie
van wetenschappelijke informatie. De cursus VRT-2 in het tweede jaar bereidt voor op
het schrijven van de bachelorthese. De bachelorthese is een groot, wetenschappelijk verantwoord,
literatuuroverzicht dat men schrijft ter afsluiting van de bachelor.
Inhoud
De cursus VRT-2 bestaat uit het schrijven van een literatuuroverzicht op basis van eigen
literatuuronderzoek. Hiervoor worden onderwerpen aangeboden door medewerkers van
de programmagroepen. Deze onderwerpen worden beschreven in de Onderwerpencatalogus.
Onderwijsvorm
De eerste bijeenkomst vindt per onderwerp groepsgewijs plaats. Hierin wordt het onderwerp
toegelicht en besproken wat voor soort verslag geschreven kan worden, wat goede
zoektermen zijn, etc. De verdere begeleiding is individueel, er worden afspraken vastgelegd
voor het bespreken van de gevonden literatuur, de opzet van het literatuuroverzicht,
de eerste versie en de eindversie.
Beoordelingsvorm
Het literatuuroverzicht dient tijdig afgerond en als voldoende beoordeeld te zijn (zie tijdschema).
Is dit niet het geval dan heeft men niet voldaan aan de verplichtingen voor deze
cursus en dient men de cursus opnieuw te volgen.
Studiematerialen en kosten
• Starreveld, P. A. (Ed.). (2009). Verslaglegging van psychologisch onderzoek, 2de druk.
Amsterdam: Boom Onderwijs. ISBN 9789047301240, (circa € 23,-.)
• Studenthandleiding VRT-2. Te vinden op Blackboard bij de cursus VRT-2.
53

54
Tweede Bachelorjaar
Bijzonderheden
De cursus VRT-2 wordt driemaal per jaar aangeboden, één keer in de tweede helft van
het eerste semester en twee keer in het tweede semester. In beide semesters worden onderwerpen
aangeboden door alle bij het onderdeel betrokken programmagroepen. Men
dient zich voor deze cursus in te schrijven op SIS tijdens de in het onderstaande tijdschema
vermelde perioden. Studenten die niet voldoen aan de toelatingsvoorwaarden en
studenten die zich niet tijdig inschrijven worden niet geplaatst. De meeste eerste bijeenkomsten
zullen plaatsvinden op vrijdag; enkele eerste bijeenkomsten zullen in de avonduren
plaatsvinden. Stoppen tijdens de cursus leidt tot een onvoldoende.
Tijdschema VRT-2 eerste en tweede semester
Eerste Semester Tweede Semester Tweede Semester
Aanmelding 20 juni t/m 12 aug. 19 dec. 2011 t/m 13 jan. 2012
deel 1 deel 2
Eerste Bijeenkomst Week 46 (v.a. 14/11) Week 6 (v.a. 6/2) Week 16 (v.a.17/4)
Bespreken Literatuur Op afspraak Op afspraak Op afspraak
Inleveren opzet 1e
opzet
Week 50 Week 9 Week 20
Bespreken opzet Einde week 50 Einde week 9 Einde week 20
Inleveren 1e versie Week 2 Week 13 Week 24
Bespreken 1e versie Einde week 2 Einde week 13 Einde week 24
Inleveren eindversie Week 4 Week 15 Week 26
Bespreken eindversie Einde week 4 Einde week 15 Einde week 26
NB: Bovenstaand schema is een richtlijn, de docent kan ervan afwijken. In het tweede semester
zijn er twee startdata; afhankelijk van de plaatsing in het Gesprekspracticum en de verdere roostering
wordt iedere student ingedeeld.

Tweede Bachelorjaar
Grondslagen van de Psychologie
Punten 6 ec
Tentamencode A510
SIS-code 7202A510XY
Plaats in het rooster Semester 1 en Semester 2
Programmagroep Psychologische Methodenleer
Docenten Nog niet bekend
Onderwijsdoel
Het doel is om kennis en inzicht te verwerven van algemene kennistheoretische en wetenschapsfilosofische
kwesties die belangrijk zijn voor de evaluatie van de wetenschappelijke
status van psychologie, alsmede het verwerven van kennis en inzicht van de specifiek voor
de psychologie relevante philosophy of mind and cognition.
Inhoud
Het eerste deel van de collegereeks (acht colleges) wordt aandacht besteed aan wetenschapsfilosofie
voor de psychologie. De relevante thema’s zullen vanuit een historisch
perspectief besproken worden. We beginnen met de vraag wat de bron van kennis is, en
eindigen met de state-of-the-art discussie met betrekking tot de vraag wat wetenschap is,
doet en zou moeten zijn. Dit alles mede om de vraag te kunnen beantwoorden of psychologie
een wetenschap is en zo ja, waarom dat dit zo is.
In het tweede deel (acht colleges) staat datgene wat de psychologie bestudeert centraal.
Hoe verhoudt de geest zich tot de (rest van de) fysische wereld? Kunnen we daar wel
een wetenschappelijk antwoord op geven? Zo ja, wat kan de wetenschap ons er dan over
leren? Ook hier is de aanpak historisch, beginnend met de opvatting dat de geest immaterieel
is en eindigend met de hedendaagse discussie over of en hoever de geest zich over
de wereld uitstrekt.
Voor beide gedeelten geldt dat de te bespreken thema’s in een historische context geplaatst
worden.
Studiematerialen
• Dooremalen,H., De Regt, H., & Schouten, M. (2008). Exploring humans. An
introduction to the philosophy of the social sciences. Boom. Amsterdam. ISBN:
9789085062264 (circa € 36,95).
• Dooremalen. H., De Regt, H., & Schouten, M. (2010). Stof tot denken, filosofische
aspecten van brein en bewustzijn. Boom. Amsterdam. ISBN: 9789085068495 (circa €
22,90).
Onderwijsvorm
Hoorcolleges.
Beoordelingsvorm
Toetsing via Blackboard en eindtentamen met open vragen.
Onderwijstijden
Eerste semester:
do 08-09-2011 t/m 27-10-2011 van 09.00 - 11.00 uur in zaal A
vr 09-09-2011 t/m 28-10-2011 van 13.00 - 15.00 uur in zaal A
Tweede semester:
do 09-02-2012 t/m 29-03-2012 van 09.00 - 11.00 uur in zaal A
vr 10-02-2012 t/m 30-03-2012 van 13.00 - 15.00 uur in zaal A
55

56
Tweede Bachelorjaar
Tentamendata
Eerste semester: vrijdag 04-11-2011 tentamen
Tweede semester: donderdag 05-04-2012 tentamen
maandag 20-08-2012 herkansing

Tweede Bachelorjaar
Onderzoekspracticum
Punten 21 ec (basisdeel 9 ec, onderzoeksdeel 12 ec)
Tentamencode basisdeel: A603, onderzoeksdeel: A604
SIS-code basisdeel: 7202A603XY, onderzoeksdeel: 7202A604XY
Plaats in het rooster Semester 1 en Semester 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse Psychologie
Docenten Drs. G. Valk en OP-begeleiders
Inlichtingen OP-coördinatie, kr. 512, tel: 525.6850
OP-begeleiders, kr. 515, tel. 525.6851
Het Onderzoekspracticum kent twee delen. Het eerste deel, het basisdeel onderzoekspracticum,
wordt parallel gegeven aan Onderzoeksmethoden en Statistiek 2 in de
eerste 10 weken van het semester. In die periode wordt men ingedeeld in een groep van 12
studenten en wordt aan opdrachten gewerkt. Men heeft in deze periode bijeenkomsten op
woensdag de hele dag en afhankelijk van de indeling op maandag- of op vrijdagmiddag.
In de tweede helft van het semester volgt men full-time een onderzoeksdeel waarbij men
in groepen van 4 studenten werkt. Dit combineert men met Controverses in Psychologisch
Onderzoek.
Deeltijdstudenten hebben tijdens het basisdeel in de tweede helft van het eerste semester bijeenkomsten
op maandag- en woensdagavond. Daarna volgen zij een half-time onderzoeksdeel
gedurende het hele tweede semester.
Het Onderzoekspracticum wordt elk semester aangeboden. Men kan het Onderzoekspracticum
alleen volgen als men tegelijkertijd Onderzoeksmethoden en Statistiek 2
en SPSS volgt. Samen vullen deze cursussen één semester. Slagen voor Onderzoeksmethoden
en Statistiek 2, het basisdeel van het Onderzoekspracticum en SPSS is voorwaarde
voor deelname aan het onderzoeksdeel van het Onderzoekspracticum in de tweede
helft van het semester.
Indien men het deeltijdpracticum volgt moet voorafgaand het basisdeel Onderzoeksmethoden
en Statistiek 2 zijn behaald, alsmede SPSS.
Aanmelding voor deelname
Men dient zich voor het OP aan te melden via SIS:
• OP-62 (voltijd) eerste semester: aanmelding: ma. 20-06-11 t/m vr. 12-08-11
• AOP-62 (deeltijd): aanmelding ma. 20-06-11 t/m vr. 12-08-11
• OP-63 (voltijd) tweede semester: aanmelding ma. 19-12-11– vr. 13-01-12
De plaatsing gebeurt door de studieadviseurs in verband met de gelijktijdige indeling
in OMS2- en SPSS groepen. Ongeveer een week voor aanvang krijgt men per
studentenmail bericht over de plaatsing. Vervolgens ontvangt men van de coördinator
een definitief rooster van het OP, met de indeling in groepen.
• Men moet zich ook aanmelden indien men nog op tentamenuitslagen wacht.
Aanmeldingen na de sluitingsdatum worden i.v.m. de plaatsingsprocedure niet meer
behandeld.
• Men dient zich alleen aan te melden wanneer men de gehele practicumperiode
beschikbaar is. Vanwege de aard van dit studie-onderdeel is het niet mogelijk
bijeenkomsten te missen en is het niet toegestaan tijdens het practicum enige dagen
“met vakantie” te gaan (plan dus geen vakantie wanneer kans op plaatsing bestaat,
uitgezonderd in de verderop aangegeven kerstvakantie). Bij het missen van de eerste
practicumdag wordt men van deelname uitgesloten.
57

58
Tweede Bachelorjaar
• Incidentele verhindering wegens overmacht dient men van te voren te bespreken met
de docent en de coördinator.
• Bij de voltijdpractica hebben voltijdstudenten voorrang boven deeltijdstudenten
en het omgekeerde is het geval bij het deeltijdpracticum. Bij de plaatsing voor de
voltijdpractica krijgen studenten die op schema studeren voorrang als er sprake is van
capaciteitsproblemen.
A. Basisdeel (9 ec)
Docenten
OP-coördinator en OP-begeleiders
Inhoud
Een op integratie van kennis, inzicht en toepassing gerichte behandeling van algemeenpsychologische
onderwerpen met de daarbij behorende karakteristieke onderzoeksmethoden
en -technieken. De onderwerpen worden zo veel mogelijk gekozen uit
onderzoeksprojecten van de afdeling; de methoden en technieken sluiten aan bij de stof
van de cursus Methoden van Onderzoek en SPSS. Deze exemplarische behandeling is
gericht op het verwerven van elementaire vaardigheden in het uitvoeren en rapporteren
van psychologisch onderzoek en daarbij relevante gedragsregels. Leren schrijven van onderzoeksverslagen
is een belangrijk onderdeel van dit basisdeel.
Literatuur
• Starreveld, P.A. (Ed). (2009). Verslaglegging van psychologisch onderzoek. 2e druk.
Amsterdam: Boom Onderwijs. ISBN: 9789047301240 (circa € 23,-).
• Werkboek basisdeel en informatie per oefening
Bij het introductiecollege betaalt men eenmalig €20,- voor werkboek en alle losbladig
materiaal tijdens basisdeel en onderzoeksdeel.
Onderwijsbegeleiding
Het basisdeel omvat het praktisch doorwerken van een serie oefeningen voor de verschillende
fasen van het onderzoek en het leren schrijven van een verslag. Het is een halftijds
programma van 10 weken in de voltijdvariant die parallel loopt aan Onderzoeksmethoden
en Statistiek 2 en SPSS. In het practicum wordt ongeveer 10 uur besteed aan collectieve
hoorcolleges, werkgroepbijeenkomsten met 12-14 practicanten en praktische oefeningen.
Deze vinden plaats op de woensdagen en op de maandag- of vrijdagmiddagen.
De overige 10 uur dient te worden besteed aan het voorbereiden van de oefeningen, het
individueel uitvoeren van de opdrachten en het individueel schrijven van verslagen. Het
rooster wordt met de plaatsing via de mail toegestuurd.
Beoordeling van het basisdeel
Men is voor het basisdeel geslaagd wanneer:
• men bij alle bijeenkomsten aanwezig is geweest;
• vier verslagen en eventuele herschrijfopdrachten op de afgesproken tijdstippen zijn
ingeleverd;
• men voor het totaal van de onderdelen van de vier verslagen gemiddeld een voldoende
beoordeling heeft behaald. De gemiddelde eindbeoordeling voor de onderdelen van de
vier verslagen wordt berekend in de verhouding 10:10:40:40.
Onderdelen van verslagen die onvoldoende zijn beoordeeld moet men herschrijven, en
worden vervolgens maximaal met een 6 beoordeeld. Ook voor onderdelen die niet

Tweede Bachelorjaar
onvoldoende zijn beoordeeld kan een herschrijfopdracht gegeven worden indien de
docent dat nodig acht. Deze onderdelen kunnen met hoger dan een 6 beoordeeld
worden. Herschrijfopdrachten moeten verplicht uitgevoerd worden. Ieder verslag kan
maximaal één keer herschreven worden.
Indien men niet is geslaagd voor het basisdeel, wordt men niet toegelaten tot het onderzoeksdeel.
Verslagen dienen individueel te worden geschreven, en zowel op papier
als digitaal te worden ingeleverd. In geval van plagiaat - het overnemen van tekst uit
andermans werk of uit de opdrachten, waardoor het ingeleverde niet als eigen werk kan
worden beoordeeld - wordt melding gemaakt bij de Examencommissie, en wordt men
voor maximaal een jaar uitgesloten van deelname aan dit studieonderdeel.
B. Onderzoeksdeel (12 ec)
Docenten
Docenten en aio’s/oio’s uit alle programmagroepen.
Inhoud
Verdieping en uitbreiding van kennis, inzicht en vaardigheden door het opzetten, uitvoeren
en schriftelijk en mondeling rapporteren van een psychologisch onderzoek. Het
gaat om het doorlopen van het gehele proces van een empirisch onderzoek, waarvan het
onderwerp overwegend zal aansluiten bij onderzoeksprogramma’s van de afdeling.
Literatuur
Afhankelijk van het onderwerp. Tijdens het basisdeel ontvangt men een onderwerpencatalogus
waaruit men voorkeursonderwerpen kan kiezen.
Onderwijsbegeleiding
Er wordt gewerkt in onderzoeksgroepjes van 4 à 5 practicanten. De begeleider besteedt
gemiddeld 6 uur per week aan groepsbesprekingen, correctie van concepten, verwerking
van data e.d., overwegend op afspraak en gespreid naar het stadium waarin het onderzoek
zich bevindt. In het voltijdpracticum werkt men 20 uur per week op een kamer op de
afdeling en de overige 20 uur op eigen gelegenheid. In het deeltijdpracticum heeft men 5
avonden per week een kamer ter beschikking.
Beoordeling van het onderzoeksdeel
De kwaliteit en kwantiteit van het geleverde werk tijdens het doorlopen van het onderzoeksproces
wordt in principe beoordeeld met een groepscijfer. Een individuele beoordeling
kan worden gegeven als de supervisor dat aan het eind van het onderzoeksdeel nodig
acht.
De te beoordelen aspecten zijn onder meer: de mate van zelfstandigheid, het ethisch
handelen, de academische werkhouding en de kwaliteit van het onderzoeksvoorstel, het
onderzoeksverslag en de mondelinge presentaties. Een onvoldoende wordt gegeven als
iemands inbreng blijvend onder de maat is, bijv. doordat afspraken niet worden nagekomen,
niet volgens de Richtlijn Ethiek gewerkt wordt of schriftelijk werk onder de maat
blijft. Dit houdt in dat men niet langer aan het practicum mag deelnemen. Men kan zich
dan eventueel inschrijven voor het onderzoeksdeel van een volgend OP.
Eindbeoordeling van het onderzoekspracticum
Voor het onderzoekspracticum ontvangt men twee beoordelingen: één voor het basisdeel
en één voor het onderzoeksdeel.
59

60
Onderwijstijden
Tweede Bachelorjaar
Voltijd Deeltijd
OP-62 Avond OP-62
Basisdeel: ma. 05-09-11 t/m 15-11-11 Basisdeel: ma. 14-11-11 t/m 06-02-12
Onderzoeksdeel: 16-11-11 t/m 03-02-12 Onderzoeksdeel: 08-02-12 t/m 29-06-12
(Kerstvakantie: 26-12-11 t/m 06-01-12) (Kerstvakantie: 26-12-11 t/m 06-01-12)
De bijeenkomsten in het basisdeel zijn op
maandag, dinsdag, woensdag en vrijdag.
Voltijd
OP-63
Basisdeel: wo. 06-02-12 t/m 16-04-12
Onderzoeksdeel: 17-04-12 t/m 29-06-12
De bijeenkomsten in het basisdeel zijn op
maandag, dinsdag, woensdag en vrijdag.
De bijeenkomsten in het basisdeel zijn op
maandag- en woensdag-avond.

Tweede Bachelorjaar
Social Skills Lab: Gesprekspracticum
Punten 6 ec
Tentamencode A507
SIS-code 7202A507XY
Plaats in het rooster Eerste en tweede semester (6 verschillende periodes)
Toelatingsvoorwaarden Minimaal 48 ec van de Propedeuse psychologie
Programmagroep Sociale Psychologie
Docenten Mw. drs. R. Bos, Mw. drs. S. Kateman, Mw. drs. B. Rosenhart
Inhoud
In het Gesprekspracticum komt zowel persoonlijke als professionele gespreksvoering aan
bod. Het betreft een training waarin aandacht besteed wordt aan het verwerven van
professionele gespreksvaardigheden, kennis en zelfinzicht. Bovendien wordt er geoefend
met en gereflecteerd op eigen sociaal gedrag in alledaagse situaties. Hiermee wordt een
basis gelegd voor het voeren van de veel voorkomende dyadische gespreksvoering in de
beroepsuitoefening als psycholoog. Het Gesprekspracticum is een intensieve training,
die plaatsvindt in groepen van maximaal 10 deelnemers. Aan bod komt een combinatie
van oefeningen en de benodigde theoretische ondersteuning, zowel op het gebied van de
professionele als op het gebied van de persoonlijke gespreksvoering. Kernwoorden zijn: de
communicatiekanalen, aandacht tonen, luisteren, samenvatten, interpretatie en evaluatie
van communicatieve boodschappen, inhoud en relatie, dominantie, affiniteit en autonomie,
(zelf-)analyse, gedragsverandering en het leren ontvangen en geven van feedback.
Onderwijsvorm
Intensief werkgroeponderwijs, 6 weken, twee hele dagen per week (training).
Beoordelingsvorm
Aanwezigheidsverplichting, eindreflectie, interviewverslag, schriftelijk tentamen. Alle
onderdelen moeten voldoende zijn beoordeeld.
Studiematerialen en kosten
• Lang, G., & Molen, H. T. van der (2007). Psychologische Gespreksvoering: een basis voor
hulpverlening. Soest: uitgeverij Nelissen. ISBN 9789024409617 met educatieve dvd ( ±
€33,-)
• Handouts.
Bijzonderheden
Men schrijft zich voorafgaand aan een semester in en wordt ingedeeld bij een groep die
gedurende zes weken twee dagen per week (10.00-17.00 uur!) aanwezigheid vergt. Houd
rekening met eventuele uitloop. Wanneer men is geplaatst voor het Gesprekspracticum,
is men automatisch ingeschreven voor het tentamen.
Er zijn in het eerste en het tweede semester drie startdata. De indeling is afhankelijk van
plaatsing bij andere cursussen in het semester. Men wordt ingedeeld bij ofwel een maandag/dinsdag
ofwel een woensdag/donderdaggroep. Aanwezigheid bij álle zittingen is een
absolute vereiste. Indien men in een wo/do groep wordt geplaatst aan het begin van het
eerste en tweede semester starten de bijeenkomsten op donderdag om 11.00 uur vanwege
de colleges Grondslagen van de Psychologie.
61

62
Tweede Bachelorjaar
Onderwijstijden
Semester 1
Groep 1: 12-09-2011 t/m 20-10-2011 van 10.00 tot 17.00 uur (behalve op donderdagen:
van 11.00 tot 18.00 uur)
Groep 2: 31-10-2011 t/m 08-12-2011 van 10.00 tot 17.00 uur
Groep 3: 12-12-2011 t/m 02-02-2012 van 10.00 tot 17.00 uur (voor de woensdag/donderdag
groep valt 22-12 uit)
Semester 2
Groep 1: van 13-02-2012 t/m 22-03-2012 van 10.00 tot 17.00 uur (behalve op donderdagen:
van 11.00 tot 18.00 uur)
Groep 2: maandag/dinsdag groep van 03-04-2012 t/m 15-05-2012 van 10.00 tot 17.00
uur en een inhaaldag op 04-05-2012. Woensdag/donderdag groep van 11-04-2012 t/m
16-05-2012
Groep 3: van 21-05-2012 t/m 28-06-2012 van 10.00 tot 17.00 uur
Tentamendata
Semester 1
Groep 1: 21-10-2011 van 09.00 tot 10.00 uur in zaal A. Herkansing 09-12-2011 van
09.00 tot 10.00 uur in zaal A.
Groep 2: 09-12-2011 van 09.00 tot 10.00 uur in zaal A. Herkansing 03-02-2012 van
09.00 tot 10.00 uur in zaal A.
Groep 3: 03-02-2012 van 09.00 tot 10.00 uur in zaal A. Herkansing 23-03-2012 van
09.00 tot 10.00 uur in zaal A.
Semester 2
Groep 1: 23-03-2012 van 09.00 tot 10.00 uur in zaal A. Herkansing 21-05-2012 van
09.00 tot 10.00 uur in zaal A.
Groep 2: 21-05-2012 van 09.00 tot 10.00 uur in zaal A. Herkansing 29-06-2012 van
09.00 tot 10.00 uur in zaal A.
Groep 3: 29-06-2012 van 09.00 tot 10.00 uur in zaal A. Herkansing 24-08-2012 van
09.00 tot 10.00 uur in zaal A.
Voor de herkansing van het tentamen dien je je aan te melden bij het Social Skills Lab.

Tweede Bachelorjaar
Calamiteitenpsychologie
Punten 6 ec
Tentamencode AK11
SIS-code 7203AK11XY
Plaats in het rooster Semester 2, blok 1
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse Psychologie en Onderzoekspracticum
Aantal deelnemers Max. 40
Docent Drs. H.C.M. Vorst
Inhoud
Calamiteiten, rampen of catastrofen zijn onverwachte gebeurtenissen die, direct of indirect,
een dramatisch effect hebben op het leven van een mens, een groep mensen of
een volk. Het gedrag van mensen voor, tijdens en na catastrofale gebeurtenissen is ongewoon
en de gevolgen voor slachtoffers zijn zeer heftig. Ook ‘toeschouwers’ van rampen
vertonen uitzonderlijk gedrag. Er zijn op diverse deelgebieden, zoals rampbestrijding,
veiligheid en traumabehandeling, bijdragen van de psychologie te vinden. Systematisch
onderzoek naar soorten calamiteiten enerzijds en soorten gedragingen van mensen anderzijds
is schaars, ondanks het feit dat unieke menselijke gedragingen in het geding zijn.
Het lijkt waarschijnlijk dat ook psychologen in de toekomst een grotere rol zullen spelen
als gedragsdeskundigen bij calamiteiten.
Catastrofen vallen naar oorzaak of gevolg in diverse categorieën onder te brengen: natuurrampen,
oorlogen, terroristische aanvallen, verkeersongelukken, ongelukken in werkomgeving
en in huiselijke omgeving. Het menselijk gedrag voor, tijdens en na calamiteiten
is eveneens in diverse categorieën onder te brengen: voorbereidingen op of voorkoming
van rampen, waarnemingen van getuigen en slachtoffers van gebeurtenissen, ervaringen
van slachtoffers, communicatie tijdens en na een ramp, fysiek en psychisch herstel, hulpverlening,
evaluaties achteraf.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges en werkgroepen. Tijdens het college worden enkele thema’s besproken door
gastdocenten, experts op een deelgebied. In werkgroepen wordt een dossier samengesteld
van een ramp, met de klemtoon op rampbeschrijving, relevant menselijk gedrag,
toegepaste methoden van onderzoek en ethiek van het onderzoek naar calamiteiten. Ter
voorbereiding wordt elke week een deelopdracht uitgevoerd.
Beoordelingsvorm
Tentamens en opdrachten. Aanwezigheid tijdens hoorcolleges en werkgroepen is verplicht.
Studiematerialen en kosten
• Leach, J. (1994). Survival psychology. Palgrave MacMillan. ISBN 9780333518557, ±€ 45,-.
• Artikelen: Keuze van 200 pagina’s uit 1000 pagina’s aan artikelen.
Onderwijstijden
Di. 07-02-2012 t/m 27-03-2012 11.00-15.00 uur zaal A304
Tentamen
Er zijn twee tentamens via Blackboard: Een deeltentamen over het boek in de derde
week van het programma en een eindtentamen over het boek en de gekozen artikelen in
de achtste week van het programma. De eindopdracht moet in de achtste week van het
programma ingeleverd worden.
63

64
Tweede Bachelorjaar
Grensgebieden van de psychologie
Punten 6 ec
Tentamencode AK16
SIS-code 7203AK16XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, tweede studiejaar behaald en basisprogramma Klinische
Psychologie gevolgd
Aantal deelnemers min. 8, max. 12
Docent/Inlichtingen dr. M. Spiering
Inhoud
Deze kleinschalige cursus is vooral interessant voor studenten die een eigen inbreng in
het onderwijs waarderen. De cursus biedt de mogelijkheid tot verdieping in heel verschillende
grensgebieden van de psychologie, in ieder geval buiten het mainstreamonderzoek.
Leerdoel is een vernieuwde oriëntatie op de eigen ambitie. Vragen die kunnen worden
beantwoord zijn bijvoorbeeld: waarin onderscheidt zich een UvA-psycholoog? Is de organisatie
van de geestelijke gezondheidszorg naast de somatische gezondheidszorg wetenschappelijk
ideaal? Hoe is de verhouding tussen de ‘harde’ (natuurwetenschappelijke)
en ‘zachte’ psychologie? Wat is de invloed van cultuur, media, mode en/of farmacie op
de prevalentie van psychische problemen? Iedere week wordt onderzoek bestudeerd en
besproken dat zich in een ander grensgebied van wetenschappelijke disciplines bevindt.
Psychologie en bijvoorbeeld antropologie, biologie, communicatiewetenschappen, filosofie,
geneeskunde, pedagogiek, psychiatrie, natuurkunde, religiestudies en sociologie.
De inhoud van de cursus vindt voornamelijk plaats in onderling overleg. Om een beeld
te krijgen volgen voorbeelden van wat in het verleden door studenten is georganiseerd: (a)
een excursie naar een TBS-kliniek, (b) discussies met Bob Bermond over lichaam versus
geest, (c) een NLP-coach over de verhouding psychologie en NLP, (d) een ex-verslaafde,
(e) gastcolleges van Bram Bakker over ethiek, (f) Jan Muskens over boeddhisme, (g)
Johan Gerding over het Paranormaal Instituut, (i) een workshop familieopstellingen en
(j) een workshop hypnose.
Onderwijsvorm
Werkgroep. Er zijn 14 colleges, zeven werkcolleges van 4 uur en zeven van 2 uur. Aanwezigheid
is verplicht. In de middelste week is er een literatuurtentamen. Aan het eind van
de cursus (week 8) dient een schrijfopdracht te worden ingeleverd. Daarnaast zijn er individuele
en gezamenlijke opdrachten, zoals bijvoorbeeld het invullen van collegetijd, het
voorbereiden van een presentatie of het doen van een kortdurend onderzoek of interview.
Toetsvorm
De eindbeoordeling bestaat uit het gemiddelde van twee cijfers. Allereerst is er een literatuurtentamen
(50% eindcijfer) waarmee beoogd wordt te toetsen of u de stof gelezen
en begrepen heeft. Ten tweede maakt iedereen een schrijfopdracht (50% eindcijfer) die
bestaat uit verslagen van de wekelijkse lesstof inclusief gevoerde discussies hierover in de
werkcolleges plus een persoonlijke reflectie.
Studiemateriaal en kosten
• Op Blackboard: literatuurreferenties. Literatuur wordt in overleg gekozen.
Onderwijstijden
Wo. 07-09-2011 t/m 26-10-2011 11.00-15.00 uur zaal JKB54
Do. 08-09-2011 t/m 27-10-2011 11.00-13.00 uur zaal JKB54

Tweede Bachelorjaar
Schoolpsychologie
Punten 6 ec
Tentamencode AK10
SIS-code 7203AK10XY
Plaats in het rooster Semester 2, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse Psychologie
Aantal deelnemers Max. 40
Docenten dr. M. Taal en gastdocenten
Inhoud
De schoolpsycholoog is een eerstelijnshulpverlener. Een allrounder met een brede kennisbasis,
vergelijkbaar met een huisarts. In het reguliere onderwijs neemt een schoolpsycholoog
het van leerkracht en intern begeleider over als zij problemen van leerlingen zelf niet
kunnen oplossen. In het speciaal onderwijs staat de schoolpsycholoog tussen de kinderen,
en ziet hen in hun dagelijkse doen en laten.
Taken van de schoolpsycholoog zijn de problemen zo nauwkeurig mogelijk te diagnosticeren,
op zo een manier dat de diagnose aanknopingspunten biedt om het probleem op te
lossen. Soms verwijst zij door naar een collega psycholoog in de Jeugdgezondheidszorg,
net als een huisarts naar een specialist. Het tweedejaarskeuzevak Schoolpsychologie biedt
een waaier aan voorbeelden van nuttige kennis en vaardigheden voor een toekomstige
schoolpsycholoog.
Leerdoelen
Kennis van en inzicht in de volgende onderwerpen:
Geschiedenis van de schoolpsychologie, intelligentieonderzoek en dynamisch testen,
leerlingen met gedragsproblemen en psychopathologie, handelingsgerichte diagnostiek
op school, relaties met leerlingen en leraren, het speciaal onderwijs in Nederland.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges, opdrachten
Beoordelingsvorm
Beoordeling individuele opdrachten (20%) en tentamen (80%).
Studiematerialen en kosten
• Taal, M. & Dudink, A. (Red.). (2006). Schoolpsychologie. De school als context voor
ontwikkeling. Amsterdam: Boom. ISBN: 9789085061632 (circa € 23,-).
Onderwijstijden
Wo. 2-5-2012 t/m 13-6-2012 van 11.00-13.00 uur zaal A305.
Tentamendata
Inleveren opdrachten bij de 4e bijeenkomst. Tentamen bijeenkomst 8, hertentamen na
half augustus.
Bijzonderheden
De cursus is onderdeel van de route Schoolpsychologie, programmagroep Ontwikkelingspsychologie.
65

66
Tweede Bachelorjaar
Psychologie en Nieuwe Media
Punten 6 ec
Tentamencode AK15
SIS-code 7202AK15XY
Plaats in het rooster Semester 2, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse Psychologie
Aantal deelnemers Max. 75
Docenten drs. R. A. Voskens en gastdocenten
Inhoud
Internet is in zeer korte tijd uitgegroeid tot een belangrijk medium voor kennisoverdracht,
sociale interactie, marketing en entertainment. Het is aannemelijk dat het gebruik
hiervan grote gevolgen heeft omdat we dagelijks te maken hebben met de toepassingen
van deze technologie; van email en sociale netwerk sites tot online dating, van
lotgenoten contact tot thuiswinkelen. Is de toegankelijkheid van informatie bevorderlijk
voor de ontwikkeling van kennis? Zijn consumenten beter in staat om zelf goede aankoopbeslissingen
te maken en/of zijn juist makkelijker te beïnvloeden?
Wat zijn de gevolgen van het gebruik van sociale netwerk sites voor de zelfperceptie?
Kunnen mensen online compenseren met vele facebook-vrienden voor gebrekkig sociaal
contact in de ‘echte’ wereld?
Op het raakvlak van psychologie en nieuwe media spelen deze vragen een rol, maar er
zijn (nog) geen eenduidige antwoorden mogelijk. Door in te gaan op recent onderzoek
en door bestaande theorieën en modellen toe te passen is het wel mogelijk om de psychologische
aspecten van het gebruik van nieuwe media te verkennen. In deze cursus wordt
daarom ingegaan op de mogelijke psychologisch relevante determinanten van verschillende
vormen van internetgebruik en de psychologische gevolgen daarvan. Er zal worden
ingegaan op de vraag in hoeverre internet verschilt van meer traditionele media zoals
krant en televisie; of het medium een invloed heeft op verschillende aspecten van psychologisch
functioneren. Verder zal worden ingegaan op de cognitieve en sociale gevolgen
van het gebruik van internet en social media. Daarbij zal aandacht worden besteed aan
toegepaste domeinen als gezondheidszorg, arbeidsomstandigheden, romantische relaties
en consumentengedrag.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges.
Beoordelingsvorm
Tentamen.
Studiematerialen en kosten
Wordt later bekend gemaakt via Blackboard.
Onderwijstijden
Di. 03-04-2012 t/m 19-06-2012 van 13.00-15.00 uur zaal E
Tentamendatum
Di. 26-06-2012
Di. 14-08-2012 herkansing

Tweede Bachelorjaar
Sportpsychologie
Punten 6 ec
Tentamencode AK08
SIS-code 7203AK08XY
Plaats in het rooster Semester 2, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse Psychologie
Aantal deelnemers Max. 60
Docenten Drs. G.M. Weltevreden
Inhoud
Sportpsychologie heeft zich internationaal ontwikkeld als een subdiscipline in de psychologie
die zich richt op sport en beweging. Het toepassingsveld van de sportpsychologie
heeft niet alleen betrekking op gedragsdeterminanten van sportprestaties in wedstrijden,
maar omvat eveneens het onderzoeksgebied van sport en gezondheid. Binnen de Nederlandse
opleidingen psychologie vindt een verdieping in de sportpsychologie slechts
marginaal plaats. Er bestaat in ons land geen sportspecifieke programmagroep. Aan de
inleidende module in sportpsychologie werd in de voorafgaande jaren deelgenomen door
belangstellende studenten uit alle programmagroepen. Daaruit kan men afleiden dat de
sportpsychologie een programmagroepoverstijgend karakter heeft. In dit tweedejaarskeuzevak
is dan ook doelbewust gekozen om sport en beweging vanuit de bestaande
perspectieven te belichten. Naast de ontwikkelingspsychologische invalshoek wordt aandacht
besteed aan sociale, klinische, organisatorische, psychonomische en natuurlijk methodologische
aspecten.
Het tweedejaarskeuzevak sportpsychologie richt zich op twee doelgroepen. Enerzijds
biedt het programma aan geïnteresseerde studenten een kennismaking met de meest
gangbare theorieën, concepten en toepassingsgebieden van dit vakgebied. Anderzijds is
het programma bedoeld voor studenten die zich in hun studie verder willen specialiseren
in de sportpsychologie en mogelijk een basisaantekening voor dit vak willen halen of de
mastertrack Sport- en prestatiepsychologie willen gaan volgen. (Zie hoofdstuk 7 voor
meer informatie over deze track.)
Onderwijsvorm
Hoorcolleges, presentaties en opdrachten.
Beoordelingsvorm
Tentamen (40%), presentaties (20%) en opdrachten (40%).
Studiematerialen en kosten
• Cox, R.H. (2007). Sport psychology: Concepts and applications, 6th ed. New York, NY:
McGraw-Hill. ISBN 978-0-07-110642-9 (circa € 52,-).
Onderwijstijden
Vr. 13-4-2012 t/m 29-6-2012 van 11.00-13.00 uur in zaal E
Tentamendatum
Het tentamen vindt plaats tijdens het 6e college, op vrijdag 25 mei 2012. De opdrachten
en presentaties later in de cursus veronderstellen beheersing van de tentamenstof.
67

68
Tweede Bachelorjaar
Sportpsychologie deel 1 & 2, verdieping
Punten 10 ec (deel 1: 6 ec, deel 2: 4 ec)
Tentamencode bachelorvariant: BO35 (deel 1) en BO36 (deel2)
mastervariant MO10 (deel 1), MO11 (deel 2)
SIS-code bachelorvariant: 7203BO35XY (dl 1) en 7203BO36XY (dl 2)
mastervariant: 7204MO10XY (deel 1), 7204MO11XY (deel 2)
Plaats in het rooster Semester 1 & 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse en VRT-2
Docent & Inlichtingen Drs. G.M. Weltevreden
Inhoud
De twee onderdelen van de cursus zijn los van elkaar te volgen. Het is mogelijk om alleen
deel 1 of deel 2 van deze verdiepingscursus te volgen.
Deel 1: Voor het eerste deel van de cursus kiest de student een onderwerp binnen het
domein van de sport- en bewegingspsychologie om zich in te verdiepen. Voorbeelden van
onderwerpen zijn: aandacht en concentratie, wedstrijdspanning, motivatie, talentontwikkeling,
teamgeest en sportblessures. Ook is het mogelijk om te kiezen voor verdieping
in de psychologische aspecten van breedtesport. Bijvoorbeeld de vraag waarom mensen
(niet) sporten, hoe mensen nieuwe bewegingen aanleren, welke psychologische factoren
daarbij een rol spelen en welke determinanten bepalend zijn voor sportgedrag.
Deel 2: Het tweede deel van de verdieping wordt ingevuld met het schrijven van vier
papers van elk ca. 1500 woorden over verschillende sportpsychologische thema’s op basis
van een algemeen inleidend sportpsychologieboek en minimaal drie aanvullende bronnen
per paper.
Studiemateriaal
De student wordt geacht de literatuur waarover tentamen gedaan wordt zelfstandig
samen te stellen en daarna voor te leggen aan de docent. Eventueel kan gekozen worden
voor één van de onderstaande titels:
• Lox, C., Martin Ginis, K. A., & Petruzello, S. (2010). The psychology of exercise:
Integrating theory and practice (3rd edition). Scottsdale, AZ: Holcomb Hathaway.
• Jowett, S., & Lavallee, D. (2007). Social psychology in sport. Champaign, IL: Human
kinetics.(€52,-)
• Morris, T. M., Spittle, M., & Watt, A.P. (2005). Imagery in sport. Champaign, IL: :
Human kinetics. (€61,-)
Onderwijsvorm
Bij deze cursussen hoort geen onderwijs. Studenten kunnen gedurende het gehele jaar
starten. De datum voor het tentamen wordt in overleg met de student vastgesteld.
Toetsvorm
Deel 1: Zelfstudie en keuze uit een essay- of literatuurtentamen
Deel 2: Schrijven van papers
Essaytentamen
Voor deel 1 kunnen studenten kiezen voor een essaytentamen. Hierbij krijgen zij opgaven
die thuis uitgewerkt worden tot korte essays van ongeveer 1000 woorden. Dit vraagt om
diepere verwerking van de materie met de nadruk op begrip en inzicht.

Tweede Bachelorjaar
Bijzonderheden:
• Studenten die nog niet het Kernthema Sportpsychologie of een vergelijkbaar vak
hebben gevolgd kunnen óók deelnemen aan de Verdiepingscursus Sportpsychologie.
Zij doen voor deel 1 tentamen over hoofdstuk 2 t/m 18 Cox (2007) Sport Psychology:
concepts and applications (6th edition), New York, NY: McGraw-Hill.
• Het is voor zowel deel 1 als deel 2 mogelijk om een alternatieve invulling te kiezen,
bijvoorbeeld in de vorm van een praktijkopdracht.
• Deze cursus is te volgen op bachelor- en op masterniveau; overleg met de docent.
69

70
Tweede Bachelorjaar
Animal Cognition
Punten 6 ec
Tentamencode AK14
SIS-code 7202AK14XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse Psychologie
Voertaal Nederlands
Aantal deelnemers Max. 40
Docenten Mw. dr. A. Ploeger
Inhoud
Kanzi is een bekende aap die goed met taal lijkt te kunnen omgaan. Filmpjes over
kraaien die allerhande vindingrijke oplossingen bedenken zijn in overvloed te vinden op
YouTube. Zijn dit aangeleerde trucjes of hebben deze dieren inzicht in wat zij doen? In
deze cursus zullen studenten op zoek gaan naar het antwoord op deze vraag. Wat kunnen
dieren eigenlijk? Wat weten ze en wat kunnen ze leren? Verschillende onderwerpen
zullen aan bod komen. De eerste colleges gaan over basale leerprincipes om een beter
begrip te krijgen van wat dieren kunnen leren door bijvoorbeeld conditionering. Daarna
zal worden ingegaan op de vraag hoe dieren categorieën leren, hoe en wat dieren kunnen
onthouden (korte- en lange-termijngeheugen), hij zij omgaan met tijd en getallen, hoe
zij navigeren, wat zij leren van soortgenoten (imitatie, theory-of-mind), hoe dieren communiceren
en of dit taal genoemd kan worden, en hoe intelligentie gemeten kan worden
bij dieren. Er zal worden afgesloten met een aantal colleges over de evolutionaire psychologie,
waarbij een link zal worden gelegd tussen het gedrag van mens en dier.
Onderwijsvorm
Werkcolleges en take home opdrachten.
Beoordelingsvorm
Take home opdrachten 20%
Tentamen 80%
Studie-materiaal
• Pearce, J. M. (2008). Animal learning & cognition: An introduction (3rd edition).
Psychology Press (kosten ongeveer € 50,-)
• Artikelen (kopieerkosten ongeveer € 10,-)
Onderwijstijden
Ma. 05-09-2011 t/m 17-10-2011 van 11.00-13.00 uur zaal A108
Vr. 09-09-2011 t/m 21-10-2011 van 09.00-11.00 uur zaal A108
Tentamendatum
Het tentamen vindt plaats in de 7e week.

Tweede Bachelorjaar
Evolutie van de Mens
Punten 6 ec
Tentamencode AK06
SIS-code 7203AK06XY
Plaats in het rooster Semester 2, blok 1
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse Psychologie
Aantal deelnemers Max. 40
Docenten Mw. dr. A. Ploeger en gastsprekers
Inhoud
De mens is een opmerkelijke verschijning in de evolutionaire geschiedenis. De mens heeft
een groot brein, een uitzonderlijk vermogen om te leren in nieuwe omgevingen en een
zeer omvangrijke cultuur. In deze cursus zal uitgebreid stil worden gestaan bij de evolutie
van het brein en de menselijke psyche die daaruit voortkomt. Veel aandacht zal worden
besteed aan de principes en onderzoeken van de evolutionaire psychologie, een wetenschappelijke
benadering die ervan uit gaat dat de menselijke psyche, net als het menselijk
lichaam, is geëvolueerd door natuurlijke en seksuele selectie. Kennis over de evolutie van
de menselijke psyche kan bijdragen aan het begrijpen van de menselijke psyche heden
ten dage.
De cursus begint met een korte introductie in de evolutionaire biologie, waarna zal worden
overgegaan tot de principes van de evolutionaire psychologie. Daarna zullen verschillende
onderzoeken die zijn uitgevoerd door evolutionair psychologen kritisch tegen het
licht worden gehouden. Het gaat hierbij met name om onderzoek naar de evolutie van
sekseverschillen, taal, sociale uitwisseling en psychische stoornissen. Vragen die hierbij
centraal staan, zijn: Hoe wordt een evolutionaire hypothese getoetst? Hoe bepaal je of een
psychologische eigenschap een adaptatie is? De cursus wordt afgesloten met drie gastcolleges
over de evolutie van het brein.
Onderwijsvorm
Werkcolleges en take home opdrachten.
Beoordelingsvorm
Take home opdrachten.
Studie-materiaal
Artikelen (kopieerkosten ongeveer € 20,-)
Onderwijstijden
Di. 7-2-2012 t/m 27-3-2012 11.00-13.00 uur zaal A306
Vr. 10-2-2012 t/m 30-3-2012 11.00-13.00 uur zaal A102
71

72
Tweede Bachelorjaar
Honoursprogramma: De Neuromaatschappij
Punten 6 ec
Tentamencode HO02
SIS-code 7201HO02XY
Plaats in het rooster Semester 2, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse Psychologie
Aantal deelnemers Max. 20
Docenten Drs. M. v.d. Linden e.a.
Inhoud
Het onderzoek naar hersenen en gedrag is de laatste twintig jaar in een stroomversnelling
gekomen. Door nieuwe methoden om het actieve brein in beeld te brengen en een
intensievere samenwerking tussen verschillende relevante disciplines is de zogenaamde
cognitieve neurowetenschap als zelfstandige discipline ontstaan. Sommigen noemen de
eenentwintigste eeuw al de eeuw van het brein.
Welke gevolgen hebben deze wetenschappelijke ontwikkelingen voor de maatschappij?
Wat betekent het bijvoorbeeld als we in staat zullen zijn om bepaalde cognitieve en emotionele
functies te verbeteren? Moeten we het onderwijs aanpassen op basis van de laatste
kennis over het brein? Komt er een andere (voorspellende) diagnostiek van psychische
aandoeningen op basis van neurogenetische kennis? Wat betekenen nieuwe neurobiologische
inzichten in crimineel gedrag, vrije wil en verantwoordelijkheid voor de rechtspraak
en veiligheid?
In deze cursus zal gekeken worden naar recente theorieën, methoden en technieken uit de
cognitieve neurowetenschap om vervolgens (potentiële) toepassingen kritisch te kunnen
beoordelen. Bovendien zullen we kijken naar de manier waarop de maatschappij deze
kennis absorbeert.
Aan bod komen onder andere: (1) Beelden van het brein, (2) Posthumanity en de menselijke
waardigheid, (3) Persoon of geen persoon – genen, brein en machine, (4) The risk of
‘being at risk’ - voorspellende geneeskunde, (5) Psychochirurgie, (6) Enhancement - slimmer
en gelukkiger?, (7) Onderwijs - brain based learning en (8) Veiligheid – het criminele
brein en national security.
Onderwijsvorm
Werkgroepen, presentaties en opdrachten.
Beoordelingsvorm
Essay, presentaties en opdrachten.
Studiemateriaal en kosten
Teksten op Blackboard
Onderwijstijden
Di. 3-4-2012 t/m 19-6-2012 13.00-15.00 uur Zaal A413
Bijzonderheden
Het vak is voor alle studenten toegankelijk. Honoursstudenten hebben voorrang bij de
inschrijving.

Tweede Bachelorjaar
Tentamenrooster verplichte tweedejaarsonderdelen
Onderzoeksmethoden en Statistiek 2, Controverses in Psychologisch Onderzoek
en SPSS
Eerste semester
25-10-2011
8-11-2011
19-12-2011
Tweede semester
27-3-2012
10-4-2012
21-5-2012
24-8-2012
OMS 2
OMS 2 (herkansing)
Controverses in Psych. Onderzoek
OMS 2
OMS 2 (herkansing)
Controverses in Psych. Onderzoek
Controverses (herkansing)
dinsdag
dinsdag
maandag
dinsdag
dinsdag
maandag
vrijdag
De tentamens SPSS worden steeds in de zevende week van het semester afgenomen in
de computerzaal op een van de werkgroeptijden. In de negende week kan men eventueel
herkansen indien nodig.
Grondslagen van de Psychologie
Eerste semester
4-11-2011
Tweede semester
5-4-2012
20-8-2012
Grondslagen van de Psychologie
Grondslagen van de Psychologie
Grondslagen (herkansing)
vrijdag
donderdag
maandag
Tentamendata en tijden staan pas definitief vast zodra de zaalruimte is gere serveerd. De
data zijn doorgaans betrouwbaar maar of het tentamen ‘s middag of ‘s avond valt is pas een
maand van te voren bekend in verband met het reser veren van zaalruimte. Precieze informatie
daarover krijgt men zodra men zich inschrijft voor het tentamen. Inschrijving is verplicht
en mogelijk via SIS! Voor meer informatie over inschrijving: zie eerder in deze studiegids
(trefwoord tentamens).
73

74
Tweede Bachelorjaar

Hoofdstuk 4
Derde bachelorjaar
Algemene Informatie

76
1. Inleiding
Derde Bachelorjaar, Algemene Informatie
De bacheloropleiding psychologie is zo opgezet dat men na het volgen van een voor alle
studenten verplichte propedeuse en tweede studiejaar aan het einde van het tweede jaar
een specialisatie kiest. Deze specialisatie omvat het hele derde studiejaar. Na afronding
van de bachelor kan de specialisatie worden voortgezet in de masterfase. In het derde
studiejaar krijgt men een basisprogramma van de gekozen specialisatie en ligt de nadruk
op academische vorming, specialistische basiskennis en basisvaardigheden. De lijnen uit
het eerste en tweede jaar worden in het derde jaar voortgezet. De inhoudelijke lijn wordt
specialistisch voortgezet, de onderzoekslijn krijgt bij elke richting een specialistisch vervolg
met een eigen statistisch/methodologisch onderdeel en de wetenschappelijke schrijfvaardighedenlijn
heeft als vervolg de bachelorthese met uniforme richtlijnen voor alle
richtingen. Deze these vormt tevens de afsluiting van de bachelorfase.
Door de opzet van de eerste twee studiejaren is men op de keuze in het derde jaar voorbereid.
Men heeft kennis kunnen maken met alle belangrijke basisvakken in de Psychologie
en is daarnaast uitgerust met kennis en vaardigheden op het gebied van het opzetten
en uitvoeren van onderzoek. Ook heeft men bij VRT-1, VRT-2 en het Onderzoekspracticum
een onderwerp kunnen kiezen op het gebied van één van de specialisaties.
In het Onderzoekspracticum is de volledige empirische cyclus doorlopen en zijn onderzoeksverslagen
geschreven. Ten slotte staat het tweede studiejaar deels in het kader van de
voorbereiding van de specialisatie. Men heeft kunnen kiezen tussen keuzevakken en specialistische
onderdelen. Daarmee wordt de ruimte voor keuzevakken benut (12 ec). In
het derde jaar starten studenten in september met een specialisatie. Starten is uitsluitend
mogelijk mits minimaal de propedeuse, Onderzoeksmethoden en Statistiek 2, SPSS en
het Onderzoekspracticum, samen minimaal 87 ec (anderhalf jaar) zijn afgerond. Sinds
2010 is daarnaast ook het hebben afgerond van VRT-2 een voorwaarde.
In het eerste semester wordt op 14 december 2011 een voorlichting over specialisaties
verzorgd voor tweedejaarsstudenten die dan het OP volgen en in stroom 1 studeren. Deze
studenten kunnen in het tweede semester al hun keuzeruimte vullen en krijgen advies
en begeleiding bij deze keuze. Eerder in deze gids (het hoofdstuk over het tweede jaar)
is al een overzicht van alle keuzes opgenomen. Op vrijdag 25 mei, vrijdag 1 juni en vrijdag
8 juni worden voorlichtingsbijeenkomsten van specialisatierichtingen georganiseerd
voor alle tweedejaarsstudenten. Tevens is een brochure beschikbaar: “Specialiseren in
de psychologie”, met daarin o.a. interviews met specialisatiestudenten. Ook wordt een
loopbaandriedaagse georganiseerd door de VSPA die parallel loopt met de voorlichtingen
in mei en juni. Precieze informatie hierover wordt via de studentenmail verstuurd en op
de website gepubliceerd.
De Opleiding Psychologie kent in de bachelor zeven specialisaties, te weten:
• Arbeids- en Organisatiepsychologie;
• Brein & Cognitie;
• Klinische Psychologie;
• Klinische Ontwikkelingspsychologie (KLOP);
• Klinische Neuropsychologie (KNP);
• Psychologische Methodenleer;
• Sociale Psychologie.
In het volgende hoofdstuk in deze studiegids wordt elke specialisatie apart belicht. In dit
hoofdstuk worden onderwerpen belicht die van toepassing zijn op alle bachelorstudenten,
onafhankelijk van de gewenste specialisatie.
2. Afstuderen en specialiseren; Bachelor en Master
In het bachelorprogramma kiest men in het derde jaar een specialisatie. Men “studeert
af” als Bachelor of Science. De specialisatie en de gevolgde vakken worden op een bijlage

Derde Bachelorjaar, Algemene Informatie
bij het bachelordiploma vermeld (het diploma-supplement). Dat programma bestaat inclusief
de propedeuse uit precies 180 ec1 . Men kan beslissen de studie te beëindigen na het
behalen van het bachelordiploma. Men is dan afgestudeerd bachelor. Het hebben behaald
van een bachelordiploma is voorwaarde voor toelating tot de master. In de master kan
men opnieuw veel keuzes maken. Deze zijn echter deels al bepaald door de keuze van de
specialisatie in de bachelor.
Om de specialisatie af te ronden en psycholoog te worden moet tevens een aansluitende
master worden gevolgd. De master wordt afgesloten met een diploma Master of Science.
Er zijn meerdere masterprogramma’s mogelijk zoals in het hoofdstuk over de mastermogelijkheden
te lezen is. Omdat meestal een eenjarige aansluitmaster wordt gevolgd, wordt
daar in de tekst vanuit gegaan. Men volgt na het bachelorprogramma in de master nog
een aantal vakken, loopt een stage en schrijft een afstudeeronderzoek (de masterthese).
Al deze onderdelen liggen op het terrein van de gekozen specialisatie. In de master wordt
meestal de gekozen derdejaarsspecialisatie voortgezet. De vakken in het derde jaar vormen
de basis van een specialisatie en de vakken in de master bouwen daarop voort. De
vakken in de master kennen ingangseisen die er meestal op neerkomen dat wordt geëist
dat men een aantal bachelorvakken van dezelfde specialisatie heeft gevolgd. Bovendien
bestaat de master grotendeels uit een masterthese en een stage bij de gekozen specialisatie.
Op beide onderdelen wordt de student grondig voorbereid in de bachelor.
Er zijn uitzonderingen op de regel dat de bachelorkeuze de masterkeuze impliceert. Een
voorbeeld daarvan vormt de trainersopleiding (track Training & Development) die in
principe open staat voor elke student met een afgeronde Bachelor of Science in de Psychologie.
Er worden meer mastertracks aangeboden die voor studenten van verschillende
signatuur zijn opengesteld. Zie het hoofdstuk waarin alle mastermogelijkheden worden
behandeld.
Specialisaties kennen vaak meerdere keuzemogelijkheden, waarmee men accenten kan
leggen in het programma. In het vervolg van een specialisatie kan men in de master soms
ook voor specifieke routes kiezen. Dat zijn combinaties van studieonderdelen die samen
een zekere eenheid vormen. Per specialisatie worden die beschreven in het vervolg van
deze studiegids.
4. Eisen en mogelijkheden in het derde bachelorjaar
4.1. Opzet derde bachelorjaar
Om een bachelordiploma te behalen moet men naast de propedeuse en het tweede studiejaar
psychologie (inclusief 12 ec keuzepunten) eveneens het hele derde studiejaar hebben
afgerond inclusief een bachelorthese. Doorgaans doet men dat door het programma van
één van de specialisaties te volgen. Elk specialisatieprogramma bevat 60 ec verdeeld over
drie soorten onderdelen:
1. Verplichte cursussen (30 – 51 ec) 2 Dit zijn onderdelen die verplicht zijn als men de
betreffende specialisatie kiest; deze onderdelen bevatten de basis van het vakgebied en
bestrijken de belangrijke onderwerpen en thema’s van die specialisatie. Dat bestaat
in elk geval uit het basisprogramma van 30 ec dat bij elke specialisatie in het eerste
semester wordt aangeboden en daarnaast uit een tweede semester waarin men vaak
ook keuzemogelijkheden heeft.
2. Keuze-onderdelen per specialisatie (0 – 21 ec) Dit betreft meestal een aanbod van
meerdere onderdelen van één bepaalde richting waarbij men enkele moet of mag
kiezen, soms is de keuze gebonden (twee uit vier), soms vrijer. Vaak zijn deze vakken
onderdeel van een studieroute.
3. Bachelorthese (9-12 ec). De bachelorthese vormt de afsluiting van de bachelor en
de schrijflijn daarin. Men heeft in het tweede studiejaar al een verslag van verricht
onderzoek geschreven (Onderzoekspracticum); het derde jaar wordt afgesloten met
1 Tenzij men het Honoursprogramma van de bacheloropleiding volgt, zie elders in deze gids
2 Sommige specialisaties (KLOP en KNP) hebben veel verplichte vakken die nodig zijn om te voldoen aan diagnostiek en
Gz-eisen. Bij deze specialisaties bestaat het hele derde jaar uit verplichte vakken. Meer informatie over diagnostiek en Gz
vooropleidingseisen treft men later in dit hoofdstuk aan.
77

78
Derde Bachelorjaar, Algemene Informatie
een verslag van een literatuuronderzoek, zoals eerder al op kleinere schaal is geschied
bij VRT-1 en -2. De 12 puntsvariant bevat tevens een onderzoeksvoorstel.
4.2. Verder studeren zonder specialisatiekeuze
Sommige studenten stellen liever een eigen programma binnen de psychologie samen,
omdat men richtingen wil combineren, zich in een bepaald thema wil verdiepen, of alleen
een (algemeen) bachelordiploma wil halen en in het algemeen meer vrijheid wil. Er zijn
ruime mogelijkheden voor het zelf samenstellen van een pakket. Men kan in dat geval
kiezen uit diverse vakken op specialistisch niveau (48-51 ec) en schrijft een bachelorthese
(9-12 ec). Ook is het mogelijk een pakket samen te stellen uit het aanbod van meerdere
programmagroepen. Ook op basis van een meer algemeen bachelorprogramma kan men
worden toegelaten tot een master in de Psychologie. Men zal in de master soms minder
keuze hebben omdat de meeste onderdelen ingangseisen kennen.
Voor het samenstellen van een vrijer pakket kan men het beste contact opnemen met een
studieadviseur. Zie voorts ook “het combineren van meerdere richtingen”, “keuzemogelijkheden”
en “major/minor programma’s” later in dit hoofdstuk.
Dr docent J. Wicherts (Methodenleer) is bereid studenten inhoudelijk te begeleiden bij
het samenstellen en volgen van een vrijer derde studiejaar en als mentor op te treden. Het
is wel verstandig tijdig contact op te nemen voor het maken van een inhoudelijk plan.
4.3. Keuzemogelijkheden en keuzevrijheid in de bachelorfase
In deze paragraaf wordt een overzicht gegeven van de keuzevrijheid die men heeft in de
bachelorfase. De keuzevrijheid is het grootst als men een vrij bachelor-examen kiest en
het kleinst als men wil voldoen aan eisen voor post-master trajecten. Later in dit hoofdstuk
wordt ook nog aandacht besteed aan de mogelijkheid om een Honoursbachelor te
halen. Een Honoursbachelor bevat 15% extra onderdelen (= 30 extra ec).
‘Vrij’ Bachelorexamen
De wet bepaalt dat een student een vrij bachelorprogramma kan samenstellen en kan
voorleggen aan de meest passende examencommissie. Dat impliceert dat een student
een programma kan samenstellen uit onderdelen van verschillende opleidingen waarmee
een bachelordiploma kan worden behaald. Omdat een passende examencommissie moet
worden gevonden moet het programma een zeker zwaartepunt hebben of een major en
die examencommissie moet het programma goed willen keuren.
Het programma moet daarom wel een zekere eenheid en logica hebben. Ook moet het
programma van voldoende niveau zijn en er een goed evenwicht zijn tussen theoretische
vakken en praktische vaardigheden. Een student die een vrij bachelorexamen Psychologie
wil afleggen legt een programma voor aan de examencommissie Psychologie dat in elk
geval voldoet aan de volgende eisen:
• De propedeuse Psychologie is behaald;
• Het programma bestaat uit 180 ec;
• Het programma vormt een coherent geheel dat goed kan worden gemotiveerd en
onderbouwd door de aanvrager;
• Minstens 120 ec worden besteed aan onderdelen van de opleiding Psychologie;
• Alle onderdelen betreffen onderdelen van een universitaire studie;
• Het programma bevat een onderzoekspracticum;
• De bachelorthese wordt (ook) bij Psychologie gesuperviseerd.
Major/minorprogramma’s
In een major/minor bachelorprogramma worden 150 van de 180 ec besteed aan de major
(Psychologie) en 30 aan een minor. Er is formeel toestemming vereist van de examencommissie
maar deze wordt altijd gegeven mits men een erkende minor volgt en rekening
houdt met het volgende. De 30 ec gaan ‘ten koste van’ de reguliere keuzeruimte (12 ec),
specialistische onderdelen (6-9 ec) en de bachelorthese (9-12 ec). De bachelorthese schrijft

Derde Bachelorjaar, Algemene Informatie
men op het grensgebied van de gekozen minor en Psychologie en dient (ook) te worden
gesuperviseerd door een docent van de opleiding Psychologie.
In wezen lijkt het major/minorprogramma op de vrije bachelorvariant en zou men ook
van het vrije bachelorexamen een major/minor in de verhouding 120/60 kunnen maken.
In een vrije variant kunnen echter onderdelen van meerdere opleidingen worden opgenomen;
een minor moet bij één opleiding worden gevolgd.
Indien een student Psychologie een minor bij een andere opleiding wil volgen zijn er veel
mogelijkheden. Er worden o.a. minoren aangeboden op terreinen zoals Interactie- en Mediatechnologie,
Bedrijfseconomie, Milieu, Wijsbegeerte, Jeugdhulpverlening en Leer- en
Gedragsmoeilijkheden, Opleidingen in Arbeidsorganisaties, Communicatiewetenschap,
Internationale betrekkingen, Antropologie, Rechtsgeleerdheid, Recht en filosofie, Artificiele
Intelligentie, Gezondheidsrecht en ethiek. De meeste minors betreffen programma’s
van 30 ec maar er zijn ook 60 ec minors. Zie verder: www.student.uva.nl/minor.
Het is ook mogelijk om een minor te volgen naast de volledige bachelor Psychologie en
deze te laten tellen als de vrije variant van het Honoursprogramma.
Vrije keuzeruimte in het tweede bachelorjaar
Het bachelorprogramma psychologie kent 12 ec vrije ruimte voor alle studenten. Deze 12
ec kan men besteden aan onderdelen binnen en buiten de Psychologie. Keuzes hoeven
niet te worden voorgelegd aan de examencommissie, men is volledig vrij in de keuze, zo
lang het onderdelen van academisch niveau betreft.
Veel studenten zullen de ruimte gebruiken om extra onderdelen van de eigen of een
andere specialisatie te volgen, terwijl ook de kernthema’s kunnen worden benut voor het
vullen van de keuzeruimte. De keuzeruimte is opgenomen in het tweede studiejaar om
studenten daar de mogelijkheid te bieden al specialistische onderdelen te kiezen of de studie
te verbreden. Ook kan de keuzeruimte worden benut als voorbereiding op de specialisatiekeuze.
Studenten die aan de eisen van de basisaantekening Psychodiagnostiek willen
voldoen volgen het vak Testconstructie (6 ec) in de keuzeruimte van het tweede jaar.
Keuzeruimte binnen een specialisatie
Binnen een specialisatie bestaat de mogelijkheid om een vak van een andere specialisatie
op te nemen (6 ec). Soms is hiervoor geen ruimte omdat men wil voldoen aan bijvoorbeeld
de diagnostiek en gz-eisen en er daardoor helemaal geen keuzevrijheid meer over is
binnen het derdejaarsprogramma.
4.4. Het combineren van meerdere specialisaties
Bij de ontwikkeling van het bachelorprogramma is de keuze gemaakt dat studenten na
twee jaar een brede studie te hebben gevolgd, in het derde jaar hun specialisatie kiezen.
Daarbij heeft men een ruime keuze tussen zeven richtingen waarbinnen nog vaak keuzemogelijkheden
bestaan.
Als men meerdere richtingen wil combineren (bijvoorbeeld Sociale Psychologie en Arbeids-
en Organisatiepsychologie) kan men de ene specialisatie als hoofdrichting kiezen
en van de andere richting een of enkele vakken volgen als keuzevak.
Voor studenten die twee specialisaties willen kiezen geldt het volgende: Het is niet mogelijk
een tweede bachelor te halen in een tweede richting omdat men wettelijk slechts
eenmaal het bachelordiploma Psychologie kan behalen. Het wordt ook ernstig afgeraden
om aan de eisen van twee specialisaties te willen voldoen. Het is veel verstandiger om de
bachelor in drie jaar af te ronden en dan in de masterfase eventueel extra vakken onder te
brengen. In de masterfase is het toegestaan om aanvullend bachelorvakken op te nemen
als extra onderdelen.
79

80
5. Aantekeningen
Derde Bachelorjaar, Algemene Informatie
Men kan, overigens alleen indien na de bachelor ook de aansluitende master wordt gevolgd,
verschillende aantekeningen behalen.
De betekenis daarvan is dat de beroepsgroep (al dan niet in samenwerking met de beroepsvereniging
NIP, het Nederlands Instituut voor Psychologen) heeft bepaald aan
welke eisen men moet hebben voldaan om in de praktijk aan de slag te kunnen als trainer,
sportpsycholoog of diagnosticus. In het geval van de vooropleidingseisen voor de postmaster
opleiding tot Gezondheidszorgpsycholoog gaat het om een landelijke commissie
die centraal heeft vastgesteld aan welke eisen men moet voldoen om te mogen solliciteren
naar een postmaster opleidingsplaats. Het gaat om de volgende aantekeningen:
1. Aantekening Sportpsychologie
2. Basisaantekening Psychodiagnostiek
3. Aantekening Vereisten Postacademische Opleiding Gezondheidszorgpsycholoog
4. Vereisten voor de postacademische opleiding tot Psychotherapeut
5. Aantekening Schoolpsychologie (in voorbereiding)
5.1. Aantekening Sportpsychologie
Wie een aantekening wil halen in de Sportpsychologie dient een speciaal programma op te
stellen van tenminste 30 ec. Voorwaarde is dat dit studieprogramma wordt goedgekeurd
door een vertegenwoordiger van de VSPN, de Vereniging van Sportpsychologie in Nederland.
Drs. G.M. Weltevreden is coördinator van het studieprogramma Sportpsychologie.
Wie zich binnen of buiten de UvA in de sportpsychologie wil verdiepen of wie meer wil
weten over de beroepsmogelijkheden als sportpsycholoog kan een afspraak maken met:
Gerald Weltevreden, kamer A 704, telefoon 5256834, e-mail: G.M.Weltevreden@uva.nl.
In 2010 is de mastertrack sport- en prestatiepsychologie gestart. Wanneer studenten enkele
keuzes binnen deze mastertrack richten op sport dan behalen zij na het afronden
ervan de basisaantekening Sportpsychologie. Het blijft echter ook mogelijk om buiten
deze mastertrack om de basisaantekening te behalen.
5.2. Basisaantekening Psychodiagnostiek - NIP
De psychodiagnostiek is één van de pijlers van de hedendaagse psychologie die niet alleen
van belang is in het kader van klinische onderwerpen die betrekking hebben op de
geestelijke gezondheid van de mens, maar ook bij onderwerpen zoals schoolpsychologie
en personeelsselectie. De psychodiagnostiek wordt beoefend in uiteenlopende toepassingsgebieden
zoals onderwijs, kinderbescherming, psychiatrie, neuropsychologie, revalidatie,
personeelsselectie, loopbaanbegeleiding en in de forensische psychologie waar
vragen omtrent toerekeningsvatbaarheid aan de orde komen. Het Nederlands Instituut
van Psychologen (NIP) heeft in overleg met de opleidingen Psychologie een eisenpakket
vastgesteld.
De eisen zoals vastgesteld door het NIP
Voor de Basisaantekening Psychodiagnostiek worden 6 eisen gesteld met daarbij het aantal
punten dat gemiddeld vereist wordt, te weten:
A Theorie (12)
1. Basiscursus Psychodiagnostiek (6 ec)
2. Psychometrie en Besliskunde (6 ec)
B Vaardigheden (18)
3. Kennis en Vaardigheid met diagnostische
instrumenten en werkwijzen (6 ec)
4. Praktijkvaardigheid met betrekking tot tests,
gespreksvoering, observatie en beslissen (9 ec)
5. Communicatievaardigheden (3 ec)

Derde Bachelorjaar, Algemene Informatie
C Praktijkervaring (6)
6. Casussen, bijvoorbeeld in het kader
van een diagnostiekstage (6 ec)
Deze eisen zijn vertaald in het onderwijsprogramma, wat betekent dat alle studenten die
een klinisch georiënteerde bachelor en master volgen in principe aan deze eisen kunnen
voldoen mits ook een stage wordt afgerond waarin men diagnostiek verricht en minstens
3 casussen afrondt. De vertaling in het programma ziet er als volgt uit:
Voor allen:
1. Propedeuse Psychologie (o.a. vanwege statistiek)
2. Alle verplichte onderdelen tweede studiejaar + Testconstructie (PML)
(o.a. vanwege het Gesprekspracticum en Methoden van Onderzoek 2 - dit onderdeel
heet per 2011/2012: OMS2- waarin testtheorie is opgenomen)
Per specialisatie:
1. Psychodiagnostiek 1 (bachelor) en 2 (master)
2. Stage (diagnostiek)
3. Drie casussen onder supervisie
Men moet de volledige specialisatie volgen, dus zowel het bachelordiploma behalen als de
master voltooien. Bij de uitreiking van het masterdiploma ontvangt men dan de ‘Basisaantekening
Psychodiagnostiek’. Specialisaties die in principe standaard een basisaantekening
psychodiagnostiek hebben opgenomen in het programma zijn:
• Ontwikkelingspsychologie, route Schoolpsychologie
• Klinische Ontwikkelingspsychologie
• Klinische Neuropsychologie
• Klinische Psychologie
De regeling wordt weergegeven in de beschrijving van de betreffende specialisatie. Men
kan de basisaantekening ook behalen in de Arbeids- en Organisatiepsychologie (voor
meer informatie: zie de beschrijving van de specialisatie Arbeids- en Organisatiepsychologie
in hoofdstuk 5). Het NIP heeft de pakketten in 2006 opnieuw getoetst en geaccrediteerd.
Casussen Psychodiagnostiek
Om aan de eisen te kunnen voldoen, dient men o.a. drie casussen psychodiagnostiek te
laten beoordelen door één van de verantwoordelijke docenten. De casussen dienen voldoende
divers te zijn, zowel qua patiënt, vraagstelling als testselectie. Dr. J.H. Kamphuis
en dr. S. Raabe, Klinische Psychologie, beoordelen in de regel de casussen van studenten
Klinische Psychologie. De individuele stagebegeleiders van Ontwikkelingspsychologie
beoordelen de casussen van studenten Klinische Ontwikkelingspsychologie. De stagecoÖrdinator
van Klinische Neuropsychologie beoordeelt in de regel de casussen van de
studenten Klinische Neuropsychologie. Dr. A. de Hoogh beoordeelt de casussen van studenten
Arbeids- en Organisatiepsychologie. De casus-eisen en richtlijnen staan in de verschillende
brochures over de afstudeeropdracht. Er is voor studenten een speciale BAPDbrochure
beschikbaar met daarin een checklist t.a.v. de casusbeschrijvingen. Zie verder
bijvoorbeeld de brochure afstudeeropdracht van Klinische Psychologie, verkrijgbaar bij
het betreffende secretariaat. Zie ook de website van het NIP: www.psynip.nl.
5.3. Aantekening Vereisten Postmaster Opleiding GZ-psycholoog
Conform de wet Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg (BIG) zijn veel functies
in de ‘officiële’ hulpverleningsinstellingen (RIAGG’s, algemene en psychiatrische ziekenhuizen)
slechts toegankelijk voor afgestudeerden die na hun master de beroepsopleiding
tot Gezondheidszorgpsycholoog (verder aangeduid met ‘GZ-psycholoog’) hebben gevolgd.
Dit is een tweejarige postacademische opleiding (of vierjarige part-time opleiding),
81

82
Derde Bachelorjaar, Algemene Informatie
waarin men vier dagen per week in een praktijkinstelling relevante werkervaring opdoet
(aangesteld en betaald als ‘juniorpsycholoog’) en één dag per week binnen een opleidingsinstituut
cursorisch onderwijs volgt. In Nederland zijn zes van deze opleidingsinstituten,
verdeeld over het hele land en allemaal gekoppeld aan universiteiten. De Universiteit van
Amsterdam participeert in de Amsterdamse postacademische opleiding (zie bijvoorbeeld
www.rino.nl) die is ondergebracht bij de RINO (Regionaal Instituut voor Nascholing en
Opleiding). Daar worden jaarlijks 15 opleidingen (groepen) Gezondheidszorgpsychologie
verzorgd, waarvan sommige met een differentiatie (bijvoorbeeld Kinderen en jeugdigen,
Ouderen of Kortdurende Zorg), naast een aantal opleidingen tot Psychotherapeut en
vervolgopleidingen tot Klinisch Psycholoog (vervolgopleiding na de Gz-opleiding). Ook
worden er opleidingen Seksuologie verzorgd. De opleidingskosten voor een Gz-opleiding
bedragen circa € 8500 per jaar. Het aantal opleidingsplaatsen voor de opleiding tot GZpsycholoog
bedraagt voor heel Nederland momenteel ongeveer 900 per jaar, hetgeen
minder is dan het totale aantal mensen dat jaarlijks afstudeert in een richting die op de
GZ-opleiding voorbereidt. Men kan zich aanmelden voor de postmaster GZ-opleiding
als men aan de gestelde vooropleidingseisen voldoet. Daarna vindt de selectie plaats. Men
kan zich twee maal per jaar aanmelden, vóór 1 juli en vóór 1 maart. Aanmelding is uitsluitend
mogelijk ná het behalen van het masterdiploma.
Vooropleidingseisen om te mogen solliciteren naar een postmaster opleidingsplaats Gezondheidszorgpsychologie:
• Klinische psychologie/orthopedagogiek 6 ec
• Persoonlijkheidsleer 6 ec
• Ontwikkelingspsychologie 6 ec
• Psychopathologie 9 ec
• Neuropsychologie 6 ec
• Diagnostische modellen en -strategieën 11 ec
• Behandelingsmodellen en –strategieën 11 ec
• Juridische aspecten van de hulpverlening 1 ec
• Organisatie v. d. gezondh.zorg, gehandicaptenzorg en Jeugdhulpverlening 1 ec
• Gespreksvoering, observatie en rapportage 11 ec
• Uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek 23 ec
• Stage van tenminste 520 uur (= 19 ec), bestaande uit diagnostiek, 20 ec
indicatiestelling en behandeling (inclusief 3 diagn. casussen)
Men moet in totaal minstens 110 ec besteden aan vakken die staan voor deze eisen én aan
alle inhoudelijke eisen moet zijn voldaan. De puntenaantallen zijn behalve bij de stage
niet doorslaggevend, de onderwerpen wel evenals het totaal aantal punten. Daarnaast
moet men ofwel een Basisaantekening Psychodiagnostiek hebben behaald of minstens
drie casussen onder supervisie hebben afgerond.
Deze eisen zijn als volgt vertaald in het programma van de opleiding Psychologie:
Voor allen:
1. Propedeuse psychologie
(o.a. vanwege psychopathologie en ontwikkelingspsychologie)
2. Verplichte onderdelen tweede studiejaar (o.a. vanwege het Gesprekspracticum) +
Testconstructie
3. Specialisatiefase
• Psychodiagnostiek 1 (bachelor) en 2 (master)
• Psychologische Interventies 1 (bachelor) en 2 (master)
• Juridische en ethische aspecten van de (jeugd-)gezondheidszorg en organisatie van
de gezondheidszorg (opgenomen in collectieve stage-bijeenkomsten bij de klinische
richtingen)
• Klinische gespreksvoering (bachelorprogramma vanaf 2009)
• Specialistische cursussen (onderwijs op het gebied van stoornissen, diagnostiek,

Derde Bachelorjaar, Algemene Informatie
psychopathologie, revalidatie en/of interventies; zie invulling per klinische
specialisatie; zowel bachelor als master)
• Stage van minstens 520 uur waarin diagnostiek, indicatiestelling en behandeling
centraal staan (master)
• Drie casussen onder supervisie (master)
• Masterthese (verslag van zelfstandig verricht empirisch onderzoek; master)
Men moet de volledige specialisatie volgen, dus zowel het bachelordiploma behalen als de
master voltooien. Bij de uitreiking van het masterdiploma ontvangt men een verklaring
dat aan de vooropleidingseisen van een GZ-opleiding is voldaan.
Het programma van de master Gezondheidszorgpsychologie (waarbinnen alle klinisch
georiënteerde specialisaties vallen) biedt standaard het pakket vooropleidingseisen GZopleiding.
De betreffende specialisaties (te weten: Klinische Ontwikkelingspsychologie,
Klinische Neuropsychologie en Klinische Psychologie en de track Klinisch Forensische
Psychologie) beschrijven de vereisten voor dit pakket in de paragrafen van de desbetreffende
specialisatie/track.
De controle op de eisen en de centrale inschrijving voor postmasteropleidingen wordt
in Nederland uitgevoerd door het Landelijk Overleg van GGZ-opleidingsintellingen
(LOVO) dat ondergebracht is bij de SPON te Nijmegen (zie www.spon-opleidingen.nl).
5.4. Postmaster opleiding Psychotherapeut
In 2005 is het register voor Psychotherapeuten heropend door het ministerie. Dit impliceert
dat afgestudeerden ook kunnen solliciteren naar een plaats in een postdoctorale
of postmasteropleiding tot Psychotherapeut (bij de Amsterdamse RINO heet dat de Bvariant).
Men moet wel werkzaam zijn in de hulpverlening. De opleiding betreft een
part-time opleiding van vier jaar die leidt tot opname in het BIG-register. De kosten voor
het cursorisch gedeelte van de opleiding bedragen €20.000. Men moet deels aan vergelijkbare
eisen voldoen die ook bij de GZ-opleiding zijn vastgesteld. Men moet echter ook
onderdelen op het gebied van de seksuologie, psychofarmacologie en cultuurgebonden
psychische problematiek hebben gevolgd. Deze onderdelen kunnen worden gevolgd in de
opleiding Psychologie. Voor meer informatie: zie www.rino.nl.
5.5. Aantekening Schoolpsychologie
De programmagroep Ontwikkelingspsychologie biedt de mogelijkheid voor studenten
om een studieroute te volgen te volgen op het gebied van de Schoolpsychologie. De studieroute
is breed en allround, met specifieke kennis van hulpverlening aan leerlingen en
studenten. De studieroute biedt een goede basis voor postacademisch onderwijs zoals GZ
en K&J psycholoog-NIP. Ze biedt met name een goede start voor de postacademische
opleiding Schoolpsycholoog (NIP-registratie en NVO-accreditatie in voorbereiding), die
in een tekort voorziet aan postacademische experts op het terrein van de schoolzorg.
Per 1 januari 2009 is de eerste postacademische opleiding Schoolpsycholoog in Nederland
van start gegaan, aan de RINO-NH. Dat is de instelling die ook voor de regio
Noord-Holland de GZ-opleiding verzorgt, en andere postacademische opleidingen (zie
ook www.rino.nl).
De schoolpsycholoog is werkzaam in het primair en speciaal onderwijs, voortgezet onderwijs
en in MBO, HBO en WO. Tot de doelgroepen behoren leerlingen, ouders, leerkrachten,
management en bovenschoolse organisaties en netwerken. De kern van het
beroepsprofiel van de postacademische schoolpsycholoog is dat deze in staat is oplossingen
te bieden voor zorgproblemen in het onderwijs. Dat betekent dat de postacademische
schoolpsycholoog over kennis en vaardigheden moet beschikken op het gebied van zowel
schoolzorg als geestelijke gezondheidszorg.
83

84
Derde Bachelorjaar, Algemene Informatie
Aan de studieroute Schoolpsychologie (binnen de masterspecialisatie KLOP) is een certificaat
Schoolpsychologie verbonden, als toevoeging op het diplomasupplement behorende
bij het master-diploma.
6. Opbouw en tijdsplanning
Elke specialisatie kent naast een verplicht basisprogramma in het eerste semester specialistische
onderdelen waaruit men kan kiezen. De cursussen zijn verdeeld over de twee
semesters waarbij geldt dat het semester vaak ook in twee perioden uiteenvalt. In een
semester plant men doorgaans 30 ec.
De specialisaties geven duidelijke richtlijnen voor de keuze van cursussen waarbij vrij
veel vakken vastliggen. Studenten die nog vakken moeten inhalen uit het tweede jaar
kunnen dat vaak het beste plannen in het tweede semester (of zelfs in hun vierde jaar)
omdat er dan meestal meer keuzeruimte in het programma is. Men kan dan bijvoorbeeld
enkele specialistische vakken en/of de bachelorthese verplaatsen naar het volgende jaar.
Bij inschrijving voor een specialisatie krijgt men een mail met een gericht planningsadvies.
Daarnaast is het altijd mogelijk om te overleggen over de beste planning met een
van de studieadviseurs.
7. De Bachelorthese
Het derde studiejaar wordt afgesloten met een bachelorthese van 9-12 ec. Deze is gepland
aan het einde van het derde bachelorjaar in de laatste 12 weken, waarin men 50-65% van
de tijd aan de these werkt. Soms volgt men in de laatste periode van het derde jaar een vak
van 6 ec en een bachelorthese van 12 ec, soms gaat het om de verhouding 9:9.
De bachelorthese is de schriftelijke rapportage van literatuuronderzoek over een bepaald
psychologisch onderwerp. De bachelorthese moet voldoen aan de eis dat op heldere, duidelijke
wijze een wetenschappelijke vraagstelling aan de hand van wetenschappelijke literatuur
wordt behandeld.
Elke specialisatie beschrijft de organisatie van de bachelorthese in een vakomschrijving
later in deze gids. Daarnaast is meer informatie beschikbaar op de bijbehorende Blackboardsite.
8. Studeren in het buitenland/Internationalisering
Tijdens de studie Psychologie zijn er veel mogelijkheden om een periode in het buitenland
te studeren. De meeste studenten zullen in de masterfase voor een buitenlands verblijf
kiezen, bijvoorbeeld om een buitenlandse stage te lopen of onderzoek te doen bij een
onderzoeker aan een instelling in een ander land. Soms zijn er ook mogelijkheden om in
het derde bachelorjaar een buitenlands verblijf te plannen, bijvoorbeeld voor het volgen
van vakken in het buitenland. Er is een brochure ‘Psychologie studeren in het buitenland’
verkrijgbaar bij de Onderwijsbalie. Voor meer informatie zie ook de website: www.student.uva.nl/psy/psytbuitenland.cfm.
9. Colloquia
In de bachelor dient elke student te voldoen aan de colloquium-eis: er moeten 10 colloquia
waaronder tenminste twee masterthesebesprekingen worden bijgewoond. Deze
lezingen hebben tot doel de kennis van studenten te verbreden dan wel te verdiepen;
studenten hebben door het brede scala aan onderwerpen de mogelijkheid om naar eigen
inzicht en interesse een keuze te maken. Daarnaast wordt het volgen van masterthesebesprekingen
expliciet aangemoedigd om studenten voor te bereiden op het eigen afstudeeronderzoek
in de master; in deze lezingen kan men zien wat andere studenten onderzocht
hebben (en welke problemen ze daarbij tegen zijn gekomen). Op deze manier draagt het
volgen van masterthesebesprekingen direct bij aan de kennis over de masterfase (bijdragend
aan een bewuste keus om al dan niet de master te gaan doen) en het t.z.t. verhogen

Derde Bachelorjaar, Algemene Informatie
van de kwaliteit van het eigen afstudeeronderzoek. De overige punten kunnen behalve
via het bijwonen van masterthesebesprekingen ook worden behaald met andersoortige
lezingen en congresbezoek binnen de opleiding. Het gaat daarbij om alle lezingen die
door de opleiding worden georganiseerd met een inhoudelijk voor de psychologie als
wetenschapsterrein relevant onderwerp en van voldoende wetenschappelijk niveau. Voor
al deze lezingen geldt: een lezing van een uur levert een punt op.
Een overzicht van binnen de opleiding te volgen lezingen is te vinden via de link “colloquia”
op http://www.student.uva.nl/psy. Aankondigingen van colloquia en masterthesebesprekingen
vindt men verder op de mededelingenborden op de begane grond tegenover
de liften. Verder treft men regelmatig aankondigingen aan in Folia, Spiegeloog en op de
prikborden van de diverse programmagroepen. Elke programmagroep heeft tevens een
eigen website die bereikbaar is via de psychologie-site. Bekijk ook de VSPA-lezingenladder.
Na afloop van elke lezing krijgt iedere student die de lezing heeft bijgewoond een punt
van de verantwoordelijk docent. De punten worden bijgeschreven met behulp van (de
streepjescode op) de collegekaart. Het is dus noodzakelijk de collegekaart mee te nemen
naar elke lezing. De hoeveelheid behaalde punten kan ingezien worden op http://www.
student.uva.nl/psychologie/onderwijsbalie/colloquiumpunten.cfm. Als de vereiste punten
behaald zijn, kan bij de Onderwijsbalie het onderdeel worden afgesloten. (Voor september
2009 werden de punten bijgehouden met een “strippenkaart”. Wie nog in het
bezit is van een dergelijke kaart kan de daarop behaalde stempels laten omzetten bij de
Onderwijsbalie.)
Studenten die buiten de opleiding zinvolle lezingen volgen of deelnemen aan congressen
kunnen die onder bepaalde voorwaarden laten meetellen voor de colloquium-eis.
Men dient hiervoor per brief een verzoek in bij de examencommissie met daarbij een
bewijsstuk van het feit dat de lezing is bijgewoond. Een bewijsstuk kan bestaan uit een
bewijs van deelname, een entreekaart, of iets dergelijks. Daarnaast dient een officiële,
inhoudelijke beschrijving van de gevolgde lezing(-en) bijgevoegd te worden. Een eigen
beschrijving voldoet niet; een programma-overzicht wel. De examencommissie beoordeelt
vervolgens of de gevolgde lezing van voldoende wetenschappelijk niveau is en of het
onderwerp inhoudelijk relevant is, dat wil zeggen, gerelateerd aan psychologie. Zo ja, dan
wordt per twee uur lezing een colloquiumpunt toegekend, met een maximum van twee
punten per evenement. Voor een congres kunnen dus bijvoorbeeld maximaal twee punten
worden toegekend. Bovendien stelt de examencommissie een maximum van 5 punten
aan het aantal dat buiten de opleiding behaald mag worden. (NB: lezingen die worden
bijgewoond tijdens de stage vallen onder de studiepunten die verkregen worden voor de
stage en geven dus geen recht op colloquiumpunten.)
De colloquiumeis is onderdeel van de bachelorthese; de bachelorthesedocent checkt bij
het aftekenen van de bachelorthese of de student heeft voldaan aan de colloquiumeis.
10. Toelatingsvoorwaarden en aanmelding voor de specialisatie
Om bij een specialisatie of onderdelen daarvan te worden toegelaten moet de propedeuse
zijn behaald. Daarnaast moet van het tweede jaar minimaal Methoden van Onderzoek
2-A, SPSS, VRT-2 en het volledige Onderzoekspracticum zijn voltooid. Bij voorkeur
moeten ook alle andere vakken van het tweede jaar zijn afgerond. Bij een aantal specialisatiecursussen
krijgen studenten voorrang die het volledige tweede jaar af hebben. Voor
uitzonderingen neemt men contact op met een studieadviseur waarmee men de planning
bespreekt. Daarnaast moet tijdig worden aangemeld voor cursussen.
10.1 Aanmelding voor specialisatiecursussen
Aanmelding is alleen mogelijk indien men een keuze heeft gemaakt voor een specialisatie
of toestemming heeft voor een vrij programma. De keuze wordt gemaakt in juni tijdens
85

86
Derde Bachelorjaar, Algemene Informatie
of na de voorlichtingsdagen voor specialisaties. Ook gedurende de zomer kan de keuze
worden doorgegeven aan de Onderwijsbalie. Hiervoor is een formulier beschikbaar vanaf
begin juni. De specialisatie wordt vermeld als studieresultaat zodat studenten zelf kunnen
controleren of het klopt.
De aanmelding voor cursussen gebeurt twee maal per jaar via SIS: http://student.uva.nl/
sis. Tot drie weken vóór de start van een nieuw semester is er een aanmeldperiode van een
maand. In deze periode kan men zich aanmelden voor de cursussen die in het volgende
semester worden aangeboden. De aanmeldperiode eindigt drie weken voordat het semester
aanvangt. Hierna worden de aanmeldingen door het Onderwijsinstituut verwerkt
en is aanmelden niet meer mogelijk. Dit heeft te maken met de organisatie en met de
toelating van bijzondere categorieën studenten zoals aanschuifstudenten. De zaalruimte
wordt dan definitief vastgesteld en er wordt gecheckt of er voldoende boeken en syllabi
beschikbaar zijn. De eventueel open gebleven plaatsen worden opgevuld met bijvak- en
aanschuifstudenten.
De aanmelding heeft betrekking op alle specialisatiecursussen die men in het betreffende
semester kan volgen. Via SIS is het mogelijk om voor maximaal 30 ec per semester
aan te melden. Studenten die zich voor meer studiepunten willen aanmelden moeten
(gedurende de aanmeldperiode) hun planning bespreken met een studieadviseur. Bij het
bespreken van de planning wordt vooral gelet op haalbaarheid. Hou er wel rekening mee
dat de toelatingsvoorwaarden altijd gelden, dat veel cursussen een beperkte capaciteit
hebben en dat het roostertechnisch mogelijk moet zijn. Naast het Onderzoekspracticum,
dat fulltime is gepland, is het niet mogelijk nog andere onderdelen te plannen.
Voor cursussen met een beperkte capaciteit wordt de volgende procedure gevolgd:
Studenten die aan alle toelatingsvoorwaarden voldoen hebben voorrang. Vervolgens
wordt gekeken welke studenten een alternatief aangeboden kan worden. Bij capaciteitsproblemen
gaan studenten die het tweede jaar af hebben voor!
Voor de start van het betreffende semester krijgen studenten bericht over plaatsing, uitsluitend
via hun UvA mail-adres. Soms overtreft het aantal aanmeldingen het aantal
beschikbare plaatsen. Om die reden zijn we gedwongen streng om te gaan met aanmeldperiodes
en het gebruik van de toegewezen plaatsen in cursussen. Dit leidt tot de volgende
regels:
Studenten die zich zonder geldige redenen te laat aanmelden, ontvangen een gele kaart en
een aantekening in hun persoonlijk dossier. Bij de eerste te late aanmelding wordt men,
indien er plaats is, nog nageplaatst in de gewenste cursus(sen). Bij een volgende te late
aanmelding zal men voor dat semester niet meer worden ingedeeld.
Studenten die zich hebben aangemeld voor een cursus met een maximum aantal deelnemers
en daarin zijn geplaatst, moeten de eerste bijeenkomst aanwezig zijn. Indien dat
niet het geval is en er geen geldige reden voor de afwezigheid is, verliest men de plaats.
Indien men is geplaatst voor een cursus met een maximum aantal deelnemers, kan men
zich tot enkele dagen voor aanvang van het betreffende semester zonder consequenties
afmelden. Het niet komen opdagen en/of te laat afmelden levert een gele kaart op en een
aantekening in het persoonlijk dossier. Consequentie hiervan is dat men niet meer wordt
geplaatst in een cursus met een maximum aantal deelnemers.
Voor meer informatie over SIS, zie http://student.uva.nl/sis.
Aanmeldperiode Semesterperiode
1e semester 20 juni 2011 - 12 augustus 2011 5 september 2011- 3 februari 2012
2e semester 19 dec. 2011 - 13 januari 2012 6 februari 2012- 29 juni 2012
Let op: Aanmelding voor een cursus betekent niet dat men ook geplaatst is. Pas na aanmelding
krijgt men via de mail bericht of men geplaatst is.

11. Bachelordiploma & Judicia
Derde Bachelorjaar, Algemene Informatie
Het bachelordiploma wordt eens per jaar uitgereikt, in oktober. Alle studenten die voor
1 september aan alle eisen van het bachelorexamen hebben voldaan kunnen een diploma
uitgereikt krijgen in oktober. De uitreiking geschiedt op feestelijke wijze in zaal A voor
alle geslaagden tegelijk. Studenten die na 1 september een diploma behalen kunnen hun
diploma later afhalen aan de balie of deelnemen aan de diploma uitreiking die een jaar
later is gepland. Men kan het examen aanvragen via de Onderwijsbalie. Zie ook www.
student.uva.nl/psy/psyTonderwijsbalie.cfm.
Voor de bepaling van het judicium in de bacheloropleiding telt ook de propedeuse mee.
De judiciumregels bij het bachelorexamen zijn als volgt:
Met genoegen:
• gewogen cijfergemiddelde > 7,5;
• max. 1 onvoldoende behaald of herkansing afgelegd in de propedeuse en max. 1
onvoldoende behaald of herkansing afgelegd na de propedeuse
Cum Laude:
• gewogen cijfergemiddelde > 8;
• max. 1 onvoldoende behaald of herkansing afgelegd in de propedeuse en geen
onvoldoendes behaald of herkansingen afgelegd na de propedeuse
• cijfer bachelorthese minimaal 8
N. B. Keuzeonderdelen behaald buiten de opleiding Psychologie tellen niet mee bij de judiciumbepaling,
evenmin als het onderzoeksdeel van het Onderzoekspracticum. In geval van twijfel beslist
de examencommissie. Indien men veel vrijstellingen heeft wordt geen judicium toegekend.
11.1 Honoursdiploma
Eisen Honoursprogramma
Er bestaat de mogelijkheid een Honoursbachelordiploma te behalen. Dit betreft een
programma dat voldoet aan de volgende centraal door de Universiteit van Amsterdam
vastgestelde eisen:
Indien men aan alle eisen van het bachelorprogramma voldoet binnen drie jaar na aanvang
van de studie, 30 extra punten heeft behaald met een cijfergemiddelde van minstens
een 7 en een Honoursthese (3 ec groter dan de reguliere these, beoordeling minimaal een
7) heeft geschreven, dan komt men in aanmerking voor een Honoursbachelordiploma.
Van de 30 extra studiepunten dienen er 6 besteed te worden aan een interdisciplinair
(Honours-)vak bij het Instituut voor Interdisciplinaire Studies of de Vrije Universiteit.
Vrijstellingen tellen niet mee. Deze dienen gecompenseerd te worden.
Varianten
Er bestaat een volledig uitgewerkte variant van het Honoursprogramma Psychologie die
hierna wordt toegelicht. Daarnaast kan men een vrije variant kiezen.
De uitgewerkte variant kent een programma dat zich overwegend binnen de opleiding
Psychologie afspeelt. In het eerste jaar wordt het Honoursprogramma Psychologie Propedeuse
(9 ec) gevolgd. In het tweede en derde jaar volgt men de onderdelen Monopolie
van het Materialisme (6 ec), de Neuromaatschappij (6 ec) en een onderdeel van het
Instituut voor Interdisciplinaire Studies (6 ec). Daarnaast wordt in het derde jaar een
Honoursthese geschreven.
In de vrije variant mag men tot op zekere hoogte de extra vakken vrij invullen. Dit
kunnen zowel extra psychologie-onderdelen als extra onderdelen van andere opleidingen
zijn. De extra vakken die bij andere opleidingen gevolgd zijn dienen voor de psychologie
relevant te zijn. Dit ter beoordeling van de Examencommissie. Voorbeelden zijn onderdelen
van vakgebieden die aan de psychologie grenzen, zoals taalwetenschap, criminologie,
87

88
Derde Bachelorjaar, Algemene Informatie
biologie, artificiële intelligentie, pedagogiek of sociologie. Elke student moet ook in de
vrije variant een vak van minimaal 6 ec volgen bij het Instituut voor Interdisciplinaire
opleidingen (IIS) en in het derde studiejaar een Honoursthese schrijven. In de vrije variant
kan men ook de mathematisch psychologische route kiezen. Deze start in het tweede
jaar en richt zich op de mathematische en logische aspecten van onderzoek naar mentale
processen en gedrag. De extra vakken worden gevolgd bij wiskunde, het IIS en de programmagroep
Methodenleer.
Combinaties van bovenstaande routes zijn mogelijk. Het is raadzaam contact op te
nemen met de coördinator van het Honoursprogramma Psychologie, drs. Max van der
Linden (m.a.vanderlinden@uva.nl).
Honoursthese
In beide varianten (zie bovenstaande) van het Honoursprogramma wordt een Honoursthese
geschreven in het derde jaar met een omvang van 3 ec meer dan de reguliere
these; meestal komt dat neer op een these van 15 ec. De Honoursthese is een literatuuroverzicht
met een omvang van 5000-6000 woorden (als de these voor 15 ec wordt geschreven).
Als richtlijn geldt dat er 25 tot 30 recente onderzoeksartikelen in worden verwerkt.
Het literatuuroverzicht wordt gevolgd door een 3 ec onderzoeksvoorstel van 1500 woorden.
De totale these moet met minimaal een 7 worden beoordeeld. Zie voor meer informatie
over het schrijven van de these en het onderzoeksvoorstel de studentenhandleiding
van de Blackboardcursus Bachelorthese psychologie.
Later instromen in het Honoursprogramma
Het is ook mogelijk om – als de propedeuse in 1 jaar is afgerond met minimaal een 7
gemiddeld – in het tweede studiejaar te beginnen aan de Honoursbachelor. De eisen zijn
hetzelfde als wanneer in het eerste jaar is begonnen. Dit betekent dat de 30 punten extra
in twee jaar tijd behaald dienen te worden. In plaats van gemiddeld 10 punten per jaar
extra dienen dan dus gemiddeld 15 punten per jaar extra behaald te worden. Honourstudenten
die aan het derde jaar willen beginnen dienen in principe aan het eind van het
tweede jaar in totaal minstens 135 punten te hebben gehaald.
Aanvraag Honoursbachelor
De aanvraag voor een Honoursaantekening wordt gedaan tegelijk met het aanvragen
van het bachelorexamen. De examencommissie beoordeelt eventuele afwijkingen van de
regels, met name waar het de duur van het examen betreft (drie jaar). Voor het aanvragen
van een Honoursbachelordiploma via de vrije variant dient een aanvraag ingediend te
worden in de vorm van een opstel waarin wordt gereflecteerd (in 700 - 1000 woorden) op
het gevolgde programma en de vakkeuze wordt verantwoord. Omdat alle vakken bij de
uitgewerkte variant binnen Psychologie gevolgd worden, hoeft er geen verantwoording
van de gevolgde vakken ingediend te worden.
Zie de site van het Onderwijsinstituut Psychologie voor meer informatie.
12. Na het bachelordiploma
Doorgaans zal men na het behalen van het bachelordiploma de studie voortzetten in een
master om de studie psychologie af te ronden. Zie voor meer informatie het hoofdstuk
over de mastermogelijkheden in deze gids. Een aantal studenten zal evenwel verkiezen de
studie af te sluiten na het behalen van een bachelordiploma. Men komt dan in aanmerking
voor algemene beroepen voor mensen met een academische opleiding.
In dit verband wordt er op gewezen dat de Universiteit van Amsterdam samenwerkt met
het Loopbaan Advies Centrum (LAC) dat o.a. trainingen verzorgt voor pas gediplomeerden
en op andere manieren onlangs gediplomeerde studenten behulpzaam is bij het vinden
van een baan. Informatie over de activiteiten van het LAC is verkrijgbaar op het
volgende internetadres: www.student.uva.nl.

Derde Bachelorjaar, Algemene Informatie
14. Introductie van nieuwe bachelor specialisatiestudenten
Aan het begin van het eerste semester organiseren alle specialisaties een introductie voor
nieuwe bachelorstudenten.
15. Studentenfracties
Elke specialisatie heeft een studentenfractie die bestaat uit studenten die het onderwijs
evalueren met docenten van de betreffende specialisatievakken. Daarnaast organiseren de
fracties studiegerelateerde activiteiten, waaronder lezingen, workshops en Masterdagen
om studenten meer inzicht te geven in de toekomstperspectieven van een afgestudeerd
Psycholoog. Verder onderhouden de fracties contact met andere studentenorganen die
zich bezighouden met onderwijsgerelateerde zaken en nemen de fracties zitting in het
Studenten Overleg Psychologie (STOP). Heb je vragen of ideeën voor activiteiten of andere
op- of aanmerkingen met betrekking tot je specialisatie? Neem dan contact op met
de betreffende fractie. De e-mailadressen van de fracties zijn:
• aostudentenfractie@gmail.com
• breinencognitiefractie@gmail.com
• klinischefractie@hotmail.com
• fractieontwikkelingspsy@gmail.com
• fractiesociale@gmail.com
Studenten die in de fractie zitten ervaren dit als leerzaam en als een verrijking van hun
studie. Heb je interesse om een keer een vergadering van een studentenfractie bij te wonen
of om actief lid te worden? Mail dan naar de fractie van de betreffende specialisatie voor
meer informatie.
16. De verschillende specialisaties in de bachelor
Hierna volgt een hoofdstuk over de verschillende specialisatiemogelijkheden in de bachelorfase.
Per specialisatie komt het onderwijsprogramma aan de orde, de inrichting van
het derde bachelorjaar en de beroepsmogelijkheden. Daarnaast komen eventuele bijzonderheden
van de specialisatie aan de orde, bijvoorbeeld de mogelijkheden om aantekeningen
te behalen. Vervolgens wordt vermeld waar men terecht kan voor meer inlichtingen
over de specialisatie en volgt een overzicht van contactgegevens. Tot slot volgt een overzicht
van de cursussen behorend bij de betreffende specialisatie.
89

Hoofdstuk 5
De specialisatiemogelijkheden in de
bachelor:
• Arbeids - & Organisatiepsychologie
• Brein & Cognitie
• Klinische Neurosychologie
• Klinische Ontwikkelingspsychologie
• Klinische Psychologie
• Psychologische Methodenleer
• Sociale Psychologie

92
Derde Bachelorjaar, Algemene Informatie
1. De verschillende specialisaties in de bachelor
In hoofdstuk 4 staat algemene informatie over de bachelorspecialisaties, over de globale
opzet van het derde jaar, de keuze- en combinatiemogelijkheden en bestaande aantekeningen.
Daarnaast wordt in hoofdstuk 4 ingegaan op de bachelothese als afsluiting van
de bachelorfase, de mogelijkheden een deel van de studie in het buitenland te doen en de
toelatingseisen tot de specialisatiefase. Ook wordt daar uitleg gegeven over het onderdeel
“colloquia” en hoe de aanmelding voor cursussen in deze fase verloopt. Tot slot worden
in hoofdstuk 4 de judiciaregels vermeld en komen de mogelijkheden voor een honoursbachelor
aan de orde. Bij al deze onderwerpen gaat het om informatie die voor alle (derdejaars)
bachelorstudenten geldt, onafhankelijk van de gewenste specialisatie.
In dit hoofdstuk wordt informatie gegeven specifiek gericht op de verschillende specialisatiemogelijkheden
in de bachelorfase. Per specialisatie komt de doelstelling van het onderwijsprogramma
aan de orde, de beroepsmogelijkheden en de inrichting van het derde
bachelorjaar. Daarnaast komen eventuele bijzonderheden van de specialisatie aan de orde,
bijvoorbeeld de mogelijkheden om aantekeningen te behalen. Vervolgens wordt vermeld
waar men terecht kan voor meer inlichtingen over de specialisatie en volgt een overzicht
van contactgegevens. Tot slot volgt telkens een overzicht van de bachelorcursussen voor
de betreffende specialisatie. Aan de orde komen achtereenvolgens de specialisaties:
• Arbeids- & Organisatiepsychologie
• Brein & Cognitie
• Klinische Neuropsychologie
• Klinische Ontwikkelingspsychologie
• Klinische Psychologie
• Psychologische Methodenleer
• Sociale Psychologie

Derde Bachelorjaar, Arbeids- en Organisatiepsychologie
2. Arbeids- en Organisatiepsychologie
2.1 Doelstelling van het onderwijsprogramma van A&O
Algemeen geformuleerd heeft de specialisatie Arbeids- en Organisatiepsychologie als
doelstelling het ontwikkelen van:
• kennis van de voornaamste onderwerpen uit de A&O-psychologie;
• vaardigheid in het hanteren van de belangrijkste methoden en technieken die in de
A&O-psychologie worden gebruikt;
• vaardigheid in het onderkennen en analyseren van A&O-psychologische problemen
in de praktijk, en in het formuleren van en (mede) uitvoeren van wetenschappelijk
gefundeerde oplossingen;
• vaardigheid als onderzoeker van theoretische en praktische problemen op het terrein
van de A&O-psychologie.
Een belangrijke doelstelling van het studieprogramma A&O is het streven om studenten
een relatief brede opleiding in het vakgebied te geven. Hiertoe is in het derde bachelorjaar
een aantal vakken verplicht gesteld. Daarnaast kan men zich met behulp van de keuzeruimte
in het derde bachelorjaar ‘specialiseren’ in een van de volgende drie richtingen:
Personeelsselectie en -ontwikkeling (P), Sociale processen in organisaties (O), Arbeid en
Gezondheid (A&G).
2.2 Beroepsmogelijkheden A&O
Het is mogelijk om na afronden van een bachelor Arbeids- en Organisatiepsychologie
de arbeidsmarkt op te gaan; in dat geval zal men in aanmerking komen voor functies
waar een academische opleiding gevraagd wordt. Voor functies in het veld van Arbeidsen
Organisatiepsychologie zal echter over het algemeen ook een afgeronde master in de
Arbeids- en Organisatiepsychologie worden gevraagd. Bij de beschrijving van de beroepsmogelijkheden
wordt daarom uitgegaan van een afgerond masterprogramma.
Arbeids- en Organisatiepsychologen kunnen in veel organisaties en instituten terecht
als organisatiedeskundige, HRM-adviseur, organisatieconsultant, selectiepsycholoog, of
bedrijfspsycholoog. Daarnaast komen A&O psychologen terecht in functies op onderzoeksgebied.
Enkele voorbeelden van functies waarin afgestudeerden werkzaam zijn:
• organisatieadviseur/consultant bij een organisatieadviesbureau;
• zelfstandige vestiging als beleidsadviseur en onderzoeker;.
• hoofd opleiding, training en development bij grote ondernemingen;
• hoofd of medewerker van de afdeling Personeel en Organisatie bij verschillende grote
bedrijven;
• psycholoog op een bureau voor personeelsselectie;
• medewerker bij een arbodienst;
• beleidsmedewerker bij een overheidsinstantie;
• docent, supervisor, trainer op een instelling voor HBO;
• beleidsondersteunend onderzoeker bij grote bedrijven en de overheid;
• onderzoeker/docent aan een universiteit.
2.3 Onderwijsprogramma derde bachelorjaar A&O
In dit laatste bachelorjaar worden vakken aangeboden die een uitgebreide basis vormen
voor de A&O-psychologie. Dit zijn vakken op het gebied van de Personeelsselectie en
-ontwikkeling, Sociale processen in organisaties en Psychologie van Arbeid en Gezondheid.
Daarnaast is er een methodologisch vak (DOA) en zal ter afsluiting van de bachelor
een bachelorthese worden geschreven. Aanwezigheid tijdens de bijeenkomsten is bij alle
vakken verplicht.
Alle vakken in het hierna volgende schema zijn verplicht, behalve:
93

94
Derde Bachelorjaar, Arbeids- en Organisatiepsychologie
• Leiderschap en Organisatiestructuur & organisatiecultuur: verplichte keuze uit
één van deze twee. Bij deze keuze moet men er rekening mee houden dat DOA
moet worden gevolgd òf in het tweede blok van het eerste semester, òf in het eerste
blok van het tweede semester afhankelijk van de keuze die men uit Leiderschap of
Organisatiestructuur & organisatiecultuur heeft gemaakt.
• Career management, planning & development (CMP&D), Organisatieverandering
en Interventies in de A&G-psychologie: verplichte keuze uit één van deze drie. Het
vak CMP&D is vooral van belang voor studenten die zich willen specialiseren in
Personeelsselectie en -ontwikkeling, Organisatieverandering vooral voor studenten
die zich willen specialiseren in Sociale processen in organisaties, en Interventies in de
A&G-psychologie is vooral bedoeld voor studenten die de studieroute Psychologie van
Arbeid en Gezondheid willen volgen in de masterfase.
Bachelorprogramma Arbeids- en Organisatiepsychologie
Blok 1
18 ec
Motivatie &
arbeidsgedrag (9)
Arbeid, gezondheid &
werkstress (9)
Semester 1 Semester 2
Blok 2
12 ec
Recruitment,
selection and
workperformance (6)
Blok 1
12 ec
Working in
groups (6)
* DOA (6) * DOA (6)
Leiderschap (6)
Organisatie
structuur en
-cultuur (6)
Blok 2
18 ec
Career management,
planning & development
(9)
Interventies in de A&Gpsychologie
(9)
Organizational change (9)
*Bachelorthese (9) *Bachelorthese (9)
Literatuurtentamen (3) Literatuurtentamen (3)
Noot: verplichte cursussen zijn grijsgekaderd en vetgedrukt
* Deze cursussen worden tweemaal per studiejaar aangeboden.
Samenvattend: Om te voldoen aan de eisen van het bachelordiploma, specialisatie Arbeids-
en Organisatiepsychologie zijn de volgende onderdelen vereist:
• Motivatie & arbeidsgedrag (9 ec)
• Arbeid, gezondheid & werkstress (9 ec)
• Recruitment, selection & workperformance (6 ec)
• Working in groups (6 ec)
• Design, operationalisatie en analyse (DOA) (6 ec)
• Keuze uit: Leiderschap (6 ec) en Organisatiestructuur & organisatiecultuur (6 ec)
• Keuze uit: Career management, planning & development (9 ec), Interventies in de
A&G-psychologie (9 ec) en Organizational change (9 ec).
• Bachelorthese (9 ec)
Totaal: 60 ec
Voor studenten die studievertraging hebben opgelopen wordt ook in blok 1 van het 1e
semester (van het 4e jaar) de mogelijkheid gegeven om de bachelorthese te schrijven.
Indien men om een of andere reden planningsproblemen heeft of enkele studiepunten
tekort komt bestaat de mogelijkheid van een literatuurtentamen; overleg hierover eerst
met je eigen mentor van A&O.

Derde Bachelorjaar, Arbeids- en Organisatiepsychologie
Honoursprogramma
Voor informatie over de mogelijkheden voor een honoursbachelorprogramma wordt verwezen
naar hoofdstuk 3. Voor een specifieke invulling van het honoursprogramma bij
A&O kan men contact opnemen met de coördinator van het A&O-honourstraject, dr.
Bianca Beersma.
2.4 Bijzonderheden van de specialisatie A&O
Psychologie van Arbeid en Gezondheid (PAG)
Wie na het afronden van de bachelor met specialisatie A&O ook een masterspecialisatie
A&O gaat doen, heeft de mogelijkheid om te kiezen voor de route Psychologie van
Arbeid en Gezondheid (PAG). Om te voldoen aan de eisen van deze route moet in de
bachelor al rekening gehouden worden met het kiezen van het programma. Dat wil zeggen,
om in de master aan de vereisten voor de PAG-aantekening te voldoen dient men het
volgende programma te volgen in de bachelor:
• Voldoen aan de standaard vereisten voor de bachelor A&O.
• Behaald hebben van het vak Interventies in de A&G psychologie (9 ec).
• De bachelorthese schrijven over een onderwerp op het terrein van de psychologie van
arbeid en gezondheid.
Zie voor meer informatie over de PAG-route het hoofdstuk over de masterspecialisatie
A&O-psychologie. Voor meer informatie kan met terecht bij dr. Madelon van Hooff.
Basisaantekening Psychodiagnostiek (BAPD)
Voor studenten die na de bachelorspecialisatie A&O ook de masterspecialisatie A&O
doen, bestaat de mogelijkheid om de basisaantekening psychodiagnostiek in de Arbeidsen
Organisatiepsychologie te behalen. De BAPD kan vooral relevant zijn voor studenten
die zich willen specialiseren in Personeelsselectie en -ontwikkeling of Psychologie van Arbeid
en Gezondheid. Om te voldoen aan de eisen van de BAPD moet ook in de bachelor
al rekening gehouden worden met het kiezen van het programma. Dat wil zeggen, om in
de master aan de vereisten voor de BAPD te voldoen dient men het volgende programma
te volgen in de bachelor:
• Behaald hebben van het vak Testconstructie (6 ec). Dit vak kan men plannen in de
keuzeruimte in het tweede jaar.
• Voldoen aan de standaard vereisten voor de bachelor A&O.
• Behaald hebben van het vak Diagnostiek (3 ec; bij Klinische Psychologie). Dit vak
mag worden ingevuld in plaats van het keuzevak Leiderschap of Organisatiestructuur
& Organisatiecultuur in het bachelorjaar van A&O. De resterende 3 ec kan opgevuld
worden met een Literatuurtentamen (3 ec).
Zie voor meer informatie over de BAPD hoofdstuk 4 van deze gids en het hoofdstuk over
de masterspecialisatie A&O-psychologie. Voor meer informatie kan men terecht bij dr.
Annebel de Hoogh.
2.5 Nadere inlichtingen en mentoraat
Studieadvisering Arbeids- & Organisatiepsychologie
Voor inlichtingen met betrekking tot de specialisatie A&O-psychologie kan men zich
wenden tot de onderwijscoördinator van de programmagroep A&O: dr. Edwin van
Hooft, kamer A10.14, telefoon: 525.6863.
Mentoraat Arbeids- & Organisatiepsychologie
Bij aanvang van het specialisatiejaar A&O krijgen alle bachelorstudenten een medewerker
bij A&O als mentor toegewezen. Rond 1 september krijgen de studenten via hun
uva-emailadres bericht wie als mentor is toegewezen. Onderwerp van gesprek met een
95

96
Derde Bachelorjaar, Arbeids- en Organisatiepsychologie
mentor kan zijn: de voortgang van de studie, de studieplanning, verwijzing en beroepsmogelijkheden,
en eventuele problemen die kunnen optreden tijdens de studie. Het doel
van het mentoraat is studenten te helpen bij de keuze van een optimaal studietraject en
het voorkomen van studievertraging.
2.6 Contactgegevens secretariaat en coördinatoren A&O
Secretariaat:
Joke Vermeulen kamer 10.02 telefoon: 525.6860
email: aosecretariaat-fmg@uva.n
Openingstijden: ma t/m do.: 9.00 - 16.30
Onderwijscoördinator:
Dr. Edwin van Hooft kamer 10.14 telefoon: 525.6863
email: E.A.J.vanHooft@uva.nl
Coördinatie Bachelorthese:
Dr. Ute-Christine Klehe kamer 10.15 telefoon: 525.6745
email: U.Klehe@uva.nl
Coördinatie Honoursprogramma:
Dr. Bianca Beersma kamer 10.16 telefoon 525.6754
email: B.Beersma@uva.nl
Coördinatie PAG-route:
Dr. Madelon van Hooff kamer 10.10 telefoon 525.8774
email: M.L.M.vanHooff@uva.nl
Coördinatie BAPD:
Dr. Annebel de Hoogh kamer 10.04 telefoon 525.6866
email: A.H.B.deHoogh@uva.nl
Website:
http://www.student.uva.nl/psychologie/home.cfm
http://www.fmg.uva.nl/workandorganizationalpsychology/ourpeople_ao.cfm
Voorzitter van de programmagroep:
Prof. dr. Annelies van Vianen
Docenten:
In Hoofdstuk 10 vindt u een overzicht van alle docenten, hun contactgegevens plus hun
interessegebieden.
Op de volgende pagina’s staat een alfabetisch overzicht van de bacheloronderdelen
die gevolgd kunnen worden binnen de specialisatie Arbeids- en Organisatiepsychologie.

Bacheloronderdelen, Arbeids- en Organisatiepsychologie
Arbeid, gezondheid & werkstress
Punten 9 ec
Tentamencode BA01V
SIS-code 7203BA01VY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, Onderzoekspracticum en VRT-2
Docenten Mw. dr. S. Koch
Inhoud en leerdoelen
In de cursus Arbeid, gezondheid en werkstress wordt een globaal overzicht gegeven van
de stand van theorievorming, onderzoek en toepassingsgebieden op het terrein van de arbeids-
en gezondheidspsychologie. Allereerst wordt ingegaan op de vraag wat werkstress
is en wat de gevolgen ervan zijn voor het welzijn en de gezondheid van werknemers. Ook
komen verschillende theorieën aan bod die deze negatieve invloed kunnen verklaren.
Vervolgens wordt dieper ingegaan op de verschillende kenmerken van het werk die tot
stress kunnen leiden. Tevens wordt aandacht besteed aan interventies die deze negatieve
gevolgen kunnen helpen voorkomen.
Onderwijsvorm
De wekelijkse bijeenkomsten bestaan uit hoorcolleges en presentatie/discussiesessies.
Aanwezigheid is verplicht.
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen bestaande uit meerkeuzevragen en open vragen over de literatuur
en de collegestof (80% van het eindcijfer) en groepsopdracht (20% van het eindcijfer). Het
schriftelijke tentamen bestaat uit twee deeltentamens, die samen moeten worden opgevat
als één tentamen. Het tentamencijfer wordt dan ook bepaald aan de hand van de totaal
behaalde score op de twee deeltentamens. Bij de groepsopdracht wordt in groepjes een
presentatie/discussie voorbereid, en schriftelijk verslag gedaan van de uitkomsten. Men
dient voor zowel het tentamen als voor de groepsopdracht minstens een voldoende te
behalen. Wanneer men zakt moet men altijd de gehele stof herkansen. Opgave voor het
tentamen en voor de eventuele herkansing via SIS minimaal één week voor de tentamendatum,
is verplicht.
Studiematerialen en kosten
• Barling, J., Kelloway, E. K., Frone, M. R. (Eds) (oct. 2004). Handbook of workstress.
Thousand Oaks, Sage. ISBN 9780761929499 (± € 136,00), bij Selexyz Roetersstraat: €
67,00.
• Artikelen en hoofdstukken van andere boeken, informatie secr. A&O psychologie.
Onderwijstijden
Wo. 07-09-2011 t/m 05-10-2011 13.00-1600 uur Gebouw M, zaal M1.01
Wo. 19-10-2011 13.00-1600 uur Gebouw M, zaal M1.01
Wo. 26-10-2011 10.00-13.00 uur Gebouw A, zaal C
Wo. 02-11-2011 t/m 16-11-2011 13.00-16.00 uur Gebouw M, zaal M1.01
Toetsdata
Wo. 12-10-2011 10.00-13.00 uur Toets A
Wo. 23-11-2011 10.00-13.00 uur Toets B
Wo. 04-01-2012 10.00-13.00 uur Herk. (A+B)
Bijzonderheden
Verplicht voor de bachelorspecialisatie Arbeids- en Organisatiepsychologie.
97

98
Bacheloronderdelen, Arbeids- en Organisatiepsychologie
Bachelorthese Arbeids- en Organisatiepsychologie
Punten 9 ec
Tentamencode BAT9
SIS-code 7201BAT9XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1 & semester 2, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, tweede jaar + minimaal 12 ec aan vakken van de
specialisatie A&O
Docenten Alle docenten van de programmagroep
Inlichtingen Mw. dr. U. Klehe
Leerdoel
Het kunnen maken van een literatuuroverzicht op een specialistisch terrein. Deelleerdoelen:
het kunnen formuleren van een heldere vraagstelling; het kunnen zoeken naar
en selecteren van de belangrijkste wetenschappelijke literatuur over die vraagstelling; het
kunnen integreren en evalueren van de gevonden literatuur in een eigen betoog waarin de
vraagstelling wordt beantwoord; het kunnen toepassen van de APA richtlijnen.
Onderwerpkeuze
Studenten schrijven zich in voor een of meer onderwerp/docentcombinaties. Na plaatsing
bij een onderwerp/docent kiest elke student een deelonderwerp waarover de bachelorthese
geschreven wordt.
Werkwijze, eisen en beoordeling
Werkwijze, eisen en beoordelingscriteria staan uitgebreid beschreven in het stuk “De
bachelorthese bij de opleiding Psychologie aan de UvA”, studentenhandleiding. De student
levert tijdens het traject de volgende producten op: vraagstelling en gevonden literatuur,
opzet, eindversie, verbeterde eindversie. Bij elk product, behalve het eerste, geeft
de student schriftelijk aan hoe de feedback van de docent op het voorgaande product is
verwerkt. De betreffende opleverdata worden direct na de introductiebijeenkomst schriftelijk
vastgelegd in een thesecontract. Na ondertekening van het thesecontract volgt altijd
een beoordeling, die dus ook onvoldoende kan zijn. De cursus wordt afgesloten met een
presentatie van de these aan medestudenten.
Omvang
De bachelorthese (9 ec) bestaat uit een literatuuroverzicht van tussen de 5000 en 6000
woorden. Het literatuuroverzicht moet gebaseerd zijn op circa 15 empirische onderzoeksartikelen.
Onderwijsvorm en onderwijstijden
Er is een verplichte startbijeenkomst op maandag 5 september 2011 van 11.00 - 12.00 in
gebouw A, zaal E en op maandag 2 april 2012 van 13.00-14.00 in gebouw A, zaal E met
alle studenten die geplaatst zijn voor een onderwerp. Verder is de begeleiding individueel.
Literatuur
• Starreveld, P. A. (Ed.). (2009). Verslaglegging van psychologisch onderzoek (2e ed).
Amsterdam: Boom. ISBN 9789047301240 (± € 25,00)
• De bachelorthese bij de Opleiding Psychologie aan de UvA, studentenhandleiding.
Blackboard.
Aanmelden
Aanmeldingsprocedure SIS. De aangemelde studenten krijgen eind augustus resp. half
maart via de studentenmail het verzoek om op de Bachelorthese Blackboard site de on-

Bacheloronderdelen, Arbeids- en Organisatiepsychologie
derwerpen en supervisoren te bekijken. Via Blackboard zal ook het intekenen voor onderwerp
en supervisor plaatsvinden. Voor het eerste semester kan dat vanaf maandag 5
september 2011 en voor het tweede semester vanaf maandag 2 april 2012. De intekening
is gebaseerd op het principe “wie het eerst komt, het eerst maalt”.
99

100
Bacheloronderdelen, Arbeids- en Organisatiepsychologie
Career management, planning and development
Credits 9 ec
Code BA11
SIS-code 7203BA11XY
Semester Semester 2, period 2
Maximum participants 27
Prerequisites All first and second year courses and Recruitment, Selection and
Workperformance and Motivatie en Arbeidsgedrag should be
completed
Lecturers Mw. dr. U.-C Klehe, Mw. dr. ing. I. E. de Pater
Content and goals
Careers usually are an important part of individuals’ lives, which makes career development
an important topic in Work and Organizational psychology. The focus of this
course is on career planning, career management and career advancement during life
span. Based on theory and research, we will address topics such as career decision making,
job search behaviors, job insecurity and job loss, career success, mentoring, the
aging workforce, and work-home interference.
Teaching format
The literature will be addressed during lectures and workshops that will be given in English.
Students are expected to make a large contribution during the workshops in the
form of presentations on specific subthemes. In view of the interactive character of the
course and the input that is expected from the participants, attendence at all lectures
is required.
Assessment
The grading will be based on two literature exams and a presentation: exam part A: 30%,
exam part B: 30%, theoretical part presentation 20%, practical part presentation 20%.
Students need to reach a minimum grade of 5.5 per component in order to pass the course.
Please register via SIS one week before the examdate.
Study materials and costs
• Articles, will be announced.
Lesson dates
Tue. 03-04-2012 through 08-05-2012 10.00 - 13.00 uur Building A, room A1.02
Tue. 22-05-2012 through 19-06-2012 10.00 - 13.00 uur Building A, room A1.02
Exam dates
Tue. 15-05-2012 10.30-12.30 hour Exam A
Tue. 26-06-2012 10.30-12.30 hour Exam B
Tue. 28-08-2012 10.00-13.00 hour Resit (A+B)
Extra information
This course will be taught in English and is an elective course in the bachelor program for
Work & Organizational Psychology. It is relevant for all W&O study tracks (Personnel
Psychology, Work & Health Psychology, Social Processes in Organizations).

Bacheloronderdelen, Arbeids- en Organisatiepsychologie
Design, operationalisatie en analyse (DOA)
Punten 6 ec
Tentamencode BA06V
SIS-code 7203BA06VY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 2; Semester 2, blok 1
Aantal deelnemers Maximaal 40
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, onderzoekspracticum en VRT-2
Docent Dr. M. Baas en Mw. dr. S. Koch
Inlichtingen Dr. M. Baas
Inhoud en leerdoelen
De cursus geeft een overzicht van de verschillende methoden en onderzoeksopzetten voor
organisatieonderzoek. Hierbij wordt speciale aandacht besteed aan de soort onderzoeksvragen
die in organisatieonderzoek aan de orde komen en aan de beperkingen van de
meest gebruikte vorm van onderzoek, de cross-sectionele survey. Daarnaast wordt de
waarde besproken van het combineren van verschillende onderzoeksmethoden en wordt
aandacht besteed aan de mogelijkheden en beperkingen van quasi-experimentele designs.
Centraal hierbij staan het validiteitvraagstuk en de vraag welk onderzoeksdesign bij
welke onderzoeksvraag hoort. In dit onderdeel zal men zelf methodologisch commentaar
geven op een bestaand empirisch artikel. Als tweede richt de cursus zich op de operationalisatie
van theoretische concepten, testconstructie, en vragenlijstontwerp, oftewel op
het meetbaar maken van hetgeen men wil onderzoeken. In dit onderdeel zal men zelf een
korte vragenlijst ontwerpen.
Onderwijsvorm
Eén dagdeel per week een college of werkgroepbijeenkomst. In verband met het uitdelen
en bespreken van opdrachten is aanwezigheid bij de bijeenkomsten verplicht.
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen bestaande uit open vragen en meerkeuzevragen over de literatuur
en de collegestof (76.9% van het eindcijfer), plus beoordeling van twee opdrachten. Elk
van de opdrachten moet minimaal voldoende worden gemaakt. De opdrachten tellen ook
mee voor het cijfer (voor respectievelijk het equivalent van één (7.7% van het eindcijfer) en
twee open vragen (15.4% van het eindcijfer); voor exacte regeling zie Blackboard. Opgave
voor het tentamen en de herkansing via SIS minimaal één week voor het tentamen, is
verplicht.
Studiematerialen en kosten
• Robson, C. 2002. Real world research (2nd ed). Oxford: Blackwell Publishers. ISBN
9780631213055 (± €33,16).
• Ten Brink, T. (1992). Het schrijven van vragen. Amsterdam: UvA, Scriptie Methodenleer
(kopieerexemplaar te leen bij Secretariaat A&O, kr. 10.02).
• Frese, M., & Zapf, D. (1988). Methodological issues in the study of work stress: Objective
vs. subjective measurement of work stress and the question of longitudinal studies. In C.
L. Cooper & R. Payne (Eds.), Causes, coping and consequences of stress at work (pp. 375-
411). Chicester: Wiley.
• Spector, P. E. (2006). Method variance in organizational research. Organizational
Research Methods, 9, 221–232.
• Oosterveld, P. & Vorst, H. C. M. (1998). Hoofdstuk 9: Constructie van
meetinstrumenten. In W. P. v.d. Brink en G. J. Mellenbergh, Testleer en testconstructie
(pp. 304 - 332) Amsterdam: Boom.
101

102
Bacheloronderdelen, Arbeids- en Organisatiepsychologie
• Schmidt, F.L., & Hunter,J.E. (2001). Meta-analysis. In N. Anderson, D.S. Ones, H.
Sinangil, & C. Viswesvaran (Eds). Handbook of industrial, work and organizational
psychology: Personnel psychology (pp 51-70). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Spencer, S.J., Zanna, M.P., & Fong, G.T. (2005). Establishing a causal chain:
why experiments are often more effective than mediational analyses in examining
psychological processes. Journal of Personality and Social Psychology, 89, 845–851.
• Stouthard, M. E. A. (1998). Hoofdstuk 10. Analyse van tests. In: W. P. v.d. Brink en G.
J. Mellenbergh, Testleer en testconstructie (pp. 341-357). Amsterdam: Boom.
Onderwijstijden
Semester 1
Wo. 30-11-2011 t/m 14-12-2011 10.00-13.00 uur Gebouw A, zaal A306
Wo. 21-12-2011 09.00-13.00 uur Gebouw A, zaal A306
(Voor elke subgroep geldt een ander tijdstip op deze ochtend)
Wo. 11-01-2012 t/m 18-01-2012 10.00-13.00 uur Gebouw A, zaal A306
Wo. 25-01-2012 09.00-17.00 uur Gebouw A, zaal A409
(Voor elke subgroep geldt een ander tijdstip op deze dag)
Semester 2
Wo. 08-02-2012 t/m 22-02-2012 10.00-13.00 uur Gebouw A, zaal A102
Wo. 29-02-2012 09.00-13.00 uur Gebouw A, zaal A102
(Voor elke subgroep geldt een ander tijdstip op deze ochtend)
Wo. 07-03-2012 t/m 14-03-2012 10.00-13.00 uur Gebouw A, zaal A102
Wo. 21-03-2012 09.00-17.00 uur Gebouw A, zaal A102
(Voor elke subgroep geldt een ander tijdstip op deze dag)
Toetsdata
Semester 1
Wo. 01-02-2012 10.30-12.30 uur
Wo. 02-05-2012 15.30-17.30 uur Herkansing
Semester 2
Wo. 28-03-2012 10.30-12.30 uur
Wo. 04-07-2012 14.30-16.30 uur Herkansing
Bijzonderheden
Verplicht voor de bachelorspecialisatie Arbeids- en Organisatiepsychologie.

Bacheloronderdelen, Arbeids- en Organisatiepsychologie
Interventies in de Arbeids en Gezondheidspsychologie
Punten 9 ec
Tentamencode BA07
SIS-code 7203BA07XY
Plaats in het rooster Semester 2, blok 2
Aantal deelnemers Maximaal 28
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, tweede studiejaar; Arb., Gezondh. en Werkstress
Docent Mw. dr. M. van Hooff
Inhoud en leerdoelen
In deze cursus wordt aan de hand van literatuur ingegaan op interventies binnen A&O
Psychologie. In het eerste deel van de cursus komen diverse typen interventies aan bod
die het welzijn en de gezondheid van werknemers kunnen behouden of verbeteren en
wordt ingegaan op de effectiviteit ervan. Ook wordt aandacht besteed aan de kenmerken
van goed interventie-onderzoek. In het tweede deel van de cursus wordt de opzet van een
interventie aan de hand van een stappenplan verder uitgewerkt.
Onderwijsvorm
Een dagdeel per week een bijeenkomst, waarin de literatuur en opdrachten besproken
worden. Aanwezigheid bij alle zittingen is verplicht evenals het maken van een aantal
opdrachten.
Toetsvorm
Twee deeltentamens (meerkeuze- en open vragen), die samen moeten worden opgevat als
één tentamen. Het eindcijfer wordt dan ook bepaald op basis van de totaal behaalde score
op de twee deeltentamens. Wanneer men zakt, moet men altijd de gehele stof herkansen.
Opgave voor de tentamens en voor de eventuele herkansing via SIS minimaal één week
voor het tentamen, is verplicht.
Studiematerialen en kosten
• Bartholomew, L., Parcel, G., Kok, G., Gottlieb, N. , & Fernandez, E. (2011). Planning
health promotion programs: An intervention mapping approach (3rd edition). San
Fransisco: Jossey-Bass. ISBN 9780470528518 (± € 75,60)
• Artikelen en hoofdstukken van andere boeken, informatie secretariaat A&O
psychologie.
Onderwijstijden
Ma. 02-04-2012 t/m 07-05-2012 10.00-13.00 uur Gebouw A, zaal A102
Ma. 21-05-2012 t/m 18-06-2012 10.00-13.00 uur Gebouw A, zaal A102
Wo. 11-04-2012 15.00-18.00 uur Gebouw A, zaal A102
Wo. 30-05-2012 15.00-18.00 uur Gebouw A, zaal A102
Toetsdata
Ma. 14-05-2012 10.30-12.30 uur Toets A
Ma. 25-06-2012 10.30-12.30 uur Toets B
Ma. 27-08-2012 10.00-13.00 uur Herkansing (A+B)
Bijzonderheden
Deze cursus is een keuzevak binnen de bachelor Arbeids- & Organisatiepsychologie en
wordt aanbevolen voor studenten die zich willen specialiseren in de Arbeidsgezondheidspsychologische
richting. De cursus is verplicht voor degenen die de aantekening Psychologie
van Arbeid en Gezondheid willen behalen.
103

104
Bacheloronderdelen, Arbeids- en Organisatiepsychologie
Leiderschap
Punten 6 ec
Tentamencode BA04
SIS-code 7203BA04XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 2
Aantal deelnemers Maximaal 48
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, Onderzoekspracticum en VRT-2
Docent Mw. dr. A. de Hoogh
Inhoud en leerdoelen
Leiderschap is een onderwerp dat wetenschappers sinds decennia weet te boeien. Talrijke
boeken en artikelen zijn verschenen over verschillende aspecten van leiderschap en de
effecten ervan op organisaties en medewerkers. Inzicht in factoren die de effectiviteit van
leiders beïnvloeden is dan ook van groot belang vanuit zowel theoretisch als praktisch
oogpunt. In deze cursus worden de belangrijkste en meest recente inzichten uit leiderschapsonderzoek
behandeld. Onderwerpen die onder meer aan de orde komen zijn: de
mogelijkheden en beperkingen van charismatisch leiderschap, de betekenis van ethisch
leiderschap, persoonskenmerken van effectieve leiders en leiderschap in verschillende culturen.
Onderwijsvorm
Eén dagdeel per week een bijeenkomst. Studenten voeren individuele èn groepsopdrachten
uit. De aanwezigheid bij de colleges is verplicht.
Toetsvorm
De toetsing van dit onderdeel bestaat uit een tentamen over de literatuur en de collegestof
(meerkeuze- en essayvragen), beoordeling van een gezamenlijk paper (in drietallen)
en opdrachten. Voor de eindbeoordeling van de cursus telt het cijfer voor het tentamen
gelijk aan het cijfer voor het paper. De eindbeoordeling wordt pas geldig nadat voor zowel
het tentamen, het eindwerkstuk als de opdrachten een voldoende is behaald. Opgave
voor het tentamen en voor de eventuele herkansing via SIS minimaal één week voor de
tentamendatum, is verplicht.
Studiematerialen en kosten
• Yukl, G. (2010). Leadership in organizations (7th ed). Upper Saddle River, NJ: Pearson/
Prentice Hall. ISBN 13:9780138157142 of 10:0138157146 (± € 85,00).
• Aanvullende artikelen. Deze worden nog bekend gemaakt.
Onderwijstijden
Ma. 28-11-2011 t/m 23-01-2012
Toetsdata
13.00-15.00 uur Gebouw P, zaal P227
Ma. 30-01-2012 13.30-15.30 uur
Do. 05-04-2012 10.30-12.30 uur Herkansing

Bacheloronderdelen, Arbeids- en Organisatiepsychologie
Bijzonderheden
Deze cursus is een keuzevak binnen de bachelor Arbeids- & Organisatiepsychologie, en
is relevant voor alle richtingen (Personeelspsychologie, Arbeids- en Gezondheidspsychologie
en Sociale processen in organisaties) binnen A&O.
105

106
Bacheloronderdelen, Arbeids- en Organisatiepsychologie
Literatuurtentamen Arbeids- en Organisatiepsychologie
Punten 3 ec
Tentamencode LA00
SIS-code 7203LA00XY
Plaats in het rooster Eerste en tweede semester
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse & tweede studiejaar; verplichte cursussen van de
bachelorspecialisatie A&O
Docenten Mw. dr. F. ten Velden en dr. M. Handgraaf
Inhoud en leerdoelen
Het literatuurtentamen is bedoeld om gaten in de studieplanning op te vullen. In principe
kan men dan ook op elk gewenst moment beginnen. Het onderwerp van het literatuurtentamen
wordt nader bepaald in overleg met de docent. Voor 1 ec moeten 140 pagina’s
van gemiddelde moeilijkheidsgraad worden bestudeerd. Naast het schrijven van de paper
wordt tijdens de laatste bespreking ook een mondeling tentamen van ongeveer een half
uur afgenomen waarin de student wordt ondervraagd over de beschreven literatuur. Het
cijfer wordt voor 70% bepaald door de paper en voor 30 % door het mondelinge tentamen.
Onderwijsvorm/toetsvorm
Tijdens een eerste afspraak wordt het onderwerp vastgesteld. Vervolgens gaat de student
zelfstandig relevante literatuur zoeken, om zo tot een afgebakende vraagstelling en een
eerste opzet te komen. Als de docent de probleemstelling en opzet heeft goedgekeurd,
gaat men het paper schrijven. Dat stuurt men aan de docent en dan volgt een reactie (+
eventueel commentaar en vragen). Tijdens de laatste bespreking krijgt de student het
cijfer voor de paper te horen en wordt het mondelinge tentamen afgenomen, tezamen
leiden deze tot een eindcijfer.
Aanmelden
Aanmelding via email bij een van de docenten.
Studiemateriaal en kosten
• De literatuur kan online worden gevonden of in de bibliotheek worden geleend.
Bijzonderheden
Contact met de docent bij voorkeur via email.

Bacheloronderdelen, Arbeids- en Organisatiepsychologie
Motivatie & Arbeidsgedrag
Punten 9 ec
Tentamencode BA13
SIS-code 7203BA13XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, Onderzoekspracticum en VRT-2
Docenten Mw. dr. ing. I. E. de Pater en werkgroepbegeleiders
Inhoud en leerdoelen
Voor medewerkers zelf en de organisaties waarin zij werken is het van groot belang dat zij
gemotiveerd zijn hun werk optimaal uit te voeren. Deze cursus richt zich op theorieën en
wetenschappelijk onderzoek met betrekking tot werkmotivatie en arbeidsgedrag. Ook zal
worden ingegaan op de praktische toepassingen van de diverse theorieën. Onderwerpen
die tijdens de cursus aan de orde komen zijn onder andere goalsetting, rechtvaardigheid,
prestatie en wanprestatie, straffen en belonen, werkontwerp en zelfregulatie.
Onderwijsvorm
De cursus bestaat uit 10 colleges en 4 werkgroepbijeenkomsten. Aanwezigheid bij alle
colleges is verplicht, omdat tijdens de colleges verdieping en uitbreiding van de stof wordt
geboden. Bovendien worden ook over de collegestof tentamenvragen gesteld. Tijdens de
werkgroepbijeenkomsten presenteren studenten hun groepsopdrachten en worden discussies
gevoerd over de betreffende opdrachten en de daarvoor relevante literatuur. Aanwezigheid
bij alle werkgroepsbijeenkomsten is verplicht.
Toetsvorm
De toetsing van kennis en vaardigheden opgedaan in de cursus bestaat uit drie elementen:
(a) twee schriftelijke tentamens over de literatuur en de collegestof (meerkeuze- en
essayvragen), (b) de groepsopdracht, en (c) de inbreng tijdens de presentaties/discussies.
Het tentamen en de groepsopdracht worden beoordeeld met een cijfer. De cursus is behaald,
en de 9 ec worden toegekend indien voldaan is aan de volgende voorwaarden: (a)
een cijfer van minimaal 5,5 voor beide tentamens, (b) een cijfer van minmaal 5,5 voor de
groepsopdracht, (c) een voldoende beoordeling van de inbreng tijdens de werkgroepbijeenkomsten,
en (d) voldaan aan de aanwezigheidsverplichting. Het eindcijfer wordt voor
70% bepaald door het gemiddelde van de twee tentamens en voor 30% door het cijfer voor
de groepsopdracht. Opgave voor het tentamen en voor de eventuele herkansing via SIS
minimaal één week voor de tentamendatum, is verplicht.
Studiematerialen en kosten
• Artikelen. Deze worden nog bekend gemaakt.
Onderwijstijden
College:
Ma. 05-09-2011 t/m 26-09-2011 15.00-18.00 uur Gebouw A, zaal E
Ma. 10-10-2011 t/m 14-11-2011 15.00-18.00 uur Gebouw A, zaal E
Werkgroepbijeenkomsten:
Di. 13-09-2011 t/m 20-09-2011 15.00-17.00 uur Gebouw A, zaal A305 of A306
Di. 18-10-2011 15.00-17.00 uur Gebouw A, zaal A305 of A306
Di. 01-11-2011 15.00-17.00 uur Gebouw A, zaal A305 of A306
107

108
Bacheloronderdelen, Arbeids- en Organisatiepsychologie
Toetsdata
Ma. 03-10-2011 15.30-17.30 uur deel A
Ma. 21-11-2011 14.30-16.30 uur deel B
Vr. 06-01-2012 10.00 -13.00 uur Herkansing beide delen
Bijzonderheden
Verplicht voor de bachelorspecialisatie Arbeids- en Organisatiepsychologie.

Bacheloronderdelen, Arbeids- en Organisatiepsychologie
Organisatiestructuur en organisatiecultuur
Punten 6 ec
Tentamencode BA08
SIS-code 7203BA08XY
Plaats in het rooster Semester 2, blok 1
Aantal deelnemers Max. 40
Prerequisites Propedeuse en Onderzoekspracticum
Docent Dr. E. van Hooft
Inhoud en leerdoelen
De bouwstenen van een organisatie, de structuur en cultuur, worden in deze cursus aan
de orde gesteld. Het goed functioneren van een organisatie is afhankelijk van de wijze
waarop het werk is georganiseerd, maar ook van de wijze waarop mensen binnen die
structuur met elkaar omgaan en gezamenlijk een cultuur creëren. De cultuur van een
organisatie kan veranderingsprocessen maken of juist breken. Diverse modellen van organisatiecultuur
worden besproken en relaties worden gelegd met cultuur in het algemeen.
Het cultuuronderzoek zal kritisch onder de loep worden genomen. Er zal eveneens aandacht
worden besteed aan onderwerpen als internationale samenwerking, ervaringen van
expatriates en internationale fusies.
De doelstellingen van deze cursus zijn:
• kennis en inzicht verwerven van de wetenschappelijke (theoretische en empirische)
literatuur op het gebied organisatiestructuur en organisatiecultuur
• kunnen presenteren en kritisch beschouwen van empirische onderzoek op het gebied
van organisatiestructuur en organisateicultuur en
• de theoretische en empirische literatuur, en de eigen kritische beschouwing daarvan,
kunnen toepassen op praktijksituaties.
Onderwijsvorm
De cursus is opgebouwd uit een drietal activiteiten:
• colleges,
• presentatie/discussiesessies waarin steeds een empirisch artikel wordt gepresenteerd en
kritisch bediscussieerd, en
• een paper waarin de literatuur op een zelfgekozen praktijksituatie wordt toegepast.
Bij de presentaties/discussies en het paper wordt samengewerkt in kleine groepjes. Gedurende
de cursus werken deze groepjes intensief samen aan een casus, de voorbereiding van
een presentatie, de kritische beschouwing van empirische artikelen, en het paper. Elke
week is er een bijeenkomst (college, presentatie/discussie) van 3 uur. Aanwezigheid tijdens
deze bijeenkomsten is verplicht. Houd daarnaast rekening met minimaal 15-20 uur per
week nodig voor zelfstudie en voorbereiding van de opdrachten.
Toetsvorm
De toetsing van kennis en vaardigheden opgedaan in de cursus bestaat uit drie elementen:
een tentamen, het groepspaper, en de inbreng tijdens de presentaties/discussies. Het
tentamen en het groepspaper worden beoordeeld met een cijfer. De cursus is behaald, en
de 6 ec worden toegekend indien voldaan is aan de volgende voorwaarden: (a) een cijfer
van minimaal 5,5 voor het tentamen, (b) een cijfer van minmaal 5,5 voor het groepspaper,
(c) een voldoende beoordeling van de presentatie en ingebrachte discussiepunten,
en (d) voldaan aan de aanwezigheidsverplichting. Het eindcijfer wordt bepaald als het
gemiddelde van het tentamencijfer en het cijfer voor het groepspaper. Opgave voor het
109

110
Bacheloronderdelen, Arbeids- en Organisatiepsychologie
tentamen en voor de eventuele herkansing via SIS minimaal één week voor de tentamendatum,
is verplicht.
Studiematerialen en kosten
• Schein, E.H. (2010). Organizational culture and leadership (4th ed). San Francisco, CA:
Jossey-Bass. ISBN 9780470190609 paperback (± € 40,00).
• Artikelen: zie Blackboard en informatie A&O secretariaat
• Zie de studiehandleiding op Blackboard voor meer informatie
Onderwijstijden
Di. 07-02-2012 t/m 20-03-2012 10.00-13.00 uur Gebouw A, zaal A102
Toetsdata
Di. 27-03-2012 10.30-12.30 uur
Ma. 02-07-2012
Bijzonderheden
10.30-12.30 uur Herkansing
Deze cursus is een keuzevak binnen de bachelor Arbeids- & Organisatiepsychologie, en
is relevant voor alle richtingen (Personeelspsychologie, Arbeids- en Gezondheidspsychologie
en Sociale Processen in Organisaties) binnen A&O.

Bacheloronderdelen, Arbeids- en Organisatiepsychologie
Organizational change
Credits 9 ec
Code BA09
SIS-code 7203BA09XY
Semester Semester 2, period 2
Number of participants Max. 40
Prerequisites Propedeuse and second study year, Motivation and Workplace
Behavior, Working in Groups
Lecturer Mrs. dr. L. Greer
Content and Goals
Organizations are changing at an ever increasing rate. In this course, we will delve into
different theories and tools that can be used to facilitate change processes. We will discuss
the psychological underpinnings of change management and apply research in this area
to concrete situations in organizations through the discussion of business cases in small
groups in class and in discussion with multiple guest speakers who are practitioners in
different fields relating to organizational change.
Teaching Format
Highly participative lecture format. Attendance is required.
Assessment
Grading will be determined based on a group assignment (30%) and the exam (70%). The
group assignment consists of identifying an organization going through a change, interview
key individuals there, and giving a presentation in class analyzing the change in that
organization in light of the theories and frameworks in the course. The exam consists of 8
open ended questions about the material from the required readings and lectures and 2 essay
questions about a business case. To pass the course, students must achieve minimally a 6
for the group assignment and a 5 for the exam. Registration for the exam at least one week
before the exam date on SIS is required.
Study Materials and Costs
• Literature list will be made available later.
Lesson dates
Th. 05-04-2012 through 21-06-2012 15.00-18.00 hrs Building A, room A108
No lecture on 17-05-2012
Exam dates
Th. 28-06-2012 15.00-18.00 hour
Wed.29-08-2012 10.00-13.00 hour Resit
Extra information
This course is an elective course in the bachelor study Work and Organizational Psychology
and is recommended for students who want to specialize in the direction of Social
Processes in Organizations. This course is taught in English.
111

112
Bacheloronderdelen, Arbeids- en Organisatiepsychologie
Recruitment, selection and workperformance
Credits 6 ec
Code BA12
SIS-code 7203BA12XY
Semester Semester 1, period 2
Prerequisites Propedeuse, research training (OP) and VRT-2
Lecturer Mrs. dr. U-C Klehe
Content and goals
This course will focus on the process of human resource management from an applied
psychological perspective, including topics such as: job analysis, recruitment and selection
of personnel, training and job performance.
Teaching format
This course combines a classic lecture with working groups. During the working groups,
students complete practical projects based on the literature and discuss projects and literature.
Attendance is required.
Assessment
Grading depends to 70% on the performance on the final closed-book exam and to 30%
on their practical project presentations and active participation during class. Each component
(exam, projects, active attendance) needs to reach a minimum grade of 5.5. You
have to sign up for the exams (and the re-sit) via SIS at least one week before the exam.
Study Materials and Costs
• Cascio, W.F., & Aguinis, H. (2010). Applied psychology in human resource management
(7th ed.) Upper Saddle River, NJ: Pearson Prentice Hall. ISBN: 9780135125663 (± €
70,00).
• Articles will be made available later.
Lecture times
Lectures:
Tue. 29-11-2011 through 31-01-2012 15.00-18.00 hrs Building A, room E
Working Groups:
Th. 01-12-2011 through 26-01-2012 11.00-13.00 hrs Building A, room A304 or A102
or A108
Exam dates
Th. 02-02-2012 13.00-17.00 hour
Fr. 13-04-2012 09.00-13.00 hour Resit
Special Conditions
The course is compulsary for the bachelors specialization Work and Organizational Psychology.
The course wil be taught in English. Please read the detailed course-syllabus
(available via the lecturer’s uva-website) before the first session of the course.

Bacheloronderdelen, Arbeids- en Organisatiepsychologie
Working in groups
Credits 6 ec
Code BA05V
Semester Semester 2, period 1
Prerequisites Propedeuse and research training (OP)
Lecturer Mrs. dr. L. Greer
Content and goals
Working in groups is a very common form of social interaction. Whether it is a sportteam,
a student association, or a department in an organization; most people have had
the experience of working together with others to accomplish a goal. In this course, we
will discuss the different psychological aspects of group interaction and their impact on
the individuals working within these groups. The aim of the course is to gain insight into
the dynamics of working in groups.
Teaching format
Highly participative lecture format. Attendance is required as part of the group assignment
will take place in class.
Assessment
The grade will be determined by a group assignment (20%) and exam (80%). The group
assignment involves identifying a video clip which clearly illustrates concepts from the
course and providing a thorough written analysis of the dynamics in the video clip. The
exam will consist of 35 multiple choice and 4 open questions. To pass the course, students
must achieve minimally a 6 for the group assignment and a 5 for the exam. Registration
for the exam must be done at least one week ahead via SIS. (The exam may be done in
Dutch.)
Study Materials and Costs
• Nijstad, B. A. (2009). Group Performance. New York: Psychology Press, ISBN
9781841696690,
(±€ 24,00).
Lecture times
Th. 09-02-2012 through 22-03-2012 13.00-15.00 uur Building A, room E
Exam dates
Th. 29-03-2012 13.30-15.30 hour
Fr. 06-07-2012 10.30-12.30 hour Resit
Special Conditions
The course is obligatory for students who want to specialize in Work and Organizational
psychology. The course is taught in English.
113

114
Derde Bachelorjaar, Brein en Cognitie
3. Brein en Cognitie
3.1 Doelstelling van het onderwijsprogramma van Brein en Cognitie
Het onderwijsprogramma van de programmagroep Brein en Cognitie sluit aan bij het
onderzoek dat er wordt verricht. Dat onderzoek omvat een breed scala aan onderwerpen
(variërend van elementaire perceptuele processen tot bewustzijn) met een breed scala aan
onderzoeksmethoden (van reactietijdmetingen tot neuro-imagingstudies en computersimulaties).
Het vakgebied Brein en Cognitie heeft ook duidelijke verbanden met meer
praktijkgerichte onderwerpen zoals de (cognitieve) ergonomie en ontwerpprocessen. Het
onderzoek binnen de programmagroep Brein en Cognitie concentreert zich op drie centrale
thema’s: ‘de Perceptie-Actie Cyclus’, ‘Geheugen’ en ‘Bewustzijn’.
Het thema Perceptie-Actie Cyclus richt zich vooral op onderwerpen als perceptie en aandacht.
Doel van het onderzoek is om dat soort processen te ontrafelen en zoveel mogelijk
te reduceren tot de meest elementaire bouwstenen. Het koppelen van die bouwstenen aan
neurale mechanismen is daarbij een belangrijke doelstelling.
Bij het thema Geheugen ligt de nadruk op het ophalen van informatie uit het langetermijn-geheugen
en hoe dat wordt beïnvloed door factoren zoals context, eerder geactiveerde
informatie en de mentale en affectieve toestand van de persoon. Dergelijke
retrievalprocessen en factoren liggen ten grondslag aan veel cognitieve functies, niet alleen
het ophalen van herinneringen maar ook het activeren van lexicale en linguïstische
informatie bij het begrijpen en produceren van taal. Het onderzoek richt zich niet alleen
op leren en vergeetprocessen bij ‘gezonde’ personen, maar ook op leer- en geheugenproblemen
bij patiënten. Ook wordt de rol van slaap hierbij onderzocht. Daarnaast richt het
onderzoek zich op opslag en ophalen van informatie in meer complexe taken zoals het
verwerken van zinnen en verhalen, gezichten en emotionele stimuli.
Bij het thema Bewustzijn staat centraal wat het verschil is tussen bewuste en onbewuste
informatieverwerking, in het bijzonder met betrekking tot visuele perceptie en emotie,
en wat het neurale substraat van dit onderscheid is. Daarnaast wordt onderzocht hoe de
kwaliteit of het stadium van slaap, en meer algemeen bioritmische verschijnselen, maar
ook al dan niet geïnduceerde wisselingen van arousal een invloed hebben op informatieverwerking.
De specialisatie Brein en Cognitie heeft twee studieroutes: Cognitieve Neurowetenschap
en Toegepaste Cognitieve Psychologie. Cognitieve Neurowetenschap richt zich op de
belangrijkste functies van menselijk gedrag (perceptie, geheugen, taal, etc.) inclusief de
biologische basis van die functies. Kennis over en ervaring met experimenteel-psychologisch
onderzoek zijn daarbij belangrijk. Daarom kan de specialisatie ook gezien worden
als een meer algemene opleiding tot psychologisch onderzoeker. Toegepaste Cognitieve
Psychologie richt zich vooral op toepassingen van kennis en inzichten over de belangrijkste
functies van menselijk gedrag in de praktijk van alledag, bijvoorbeeld in het verkeer,
op een booreiland, bij bewegwijzering.
3.2 Beroepsmogelijkheden Brein en Cognitie
Het is mogelijk om na het afronden van een bachelor Brein en Cognitie de arbeidsmarkt
op te gaan; in dat geval zal men in aanmerking komen voor functies waar een academische
opleiding wordt gevraagd. Voor functies in het veld van Brein en Cognitie zal echter
over het algemeen ook een afgeronde master worden gevraagd. Bij de beschrijving van
de beroepsmogelijkheden wordt daarom uitgegaan van een afgerond masterprogramma.
Dat hoeft overigens niet een master Brein en Cognitie te zijn, ook doorstromen naar de
Research Master Psychology of Research Master Brain and Cognitive Sciences is een
logisch vervolg.

Derde Bachelorjaar, Brein en Cognitie
Afgestudeerden in de specialisatie Brein en Cognitie kunnen terechtkomen in settings
waarin onderzoek en onderzoeksvaardigheden een belangrijke rol spelen. Dat kan bij een
universiteit zijn maar ook bij een instituut voor toegepast onderzoek, bij een farmaceutisch
bedrijf, een onderzoeksafdeling van een ministerie, bij een reclamebureau of bij een
onderzoeks- en adviesbureau. Een deel van de studenten met een afgeronde bachelor in de
specialisatie Brein en Cognitie kan via de aansluitmaster Psychologie, specialisatie Brein
en Cognitie, de Research Master Psychology of de Research Master Brain and Cognitive
Sciences doorstromen naar een promotieplaats. Dat hoeft overigens lang niet altijd bij
een afdeling Brein en Cognitie, Experimentele Psychologie, Psychonomie, Functieleer of
Cognitieve Psychologie te zijn, maar kan ook bij een afdeling Ontwikkelingspsychologie,
Sociale Psychologie, Communicatiewetenschap of zelfs bij een andere faculteit zoals de
Faculteit Geneeskunde.
3.3 Onderwijsprogramma derde bachelorjaar Brein en Cognitie
In het derde bachelorjaar worden vakken aangeboden die een uitgebreide basis vormen
voor de specialisatie Brein en Cognitie. Daarnaast zijn er methodologische vakken (Experimental
Design en Experimentatie) en zal ter afsluiting van de bachelor een bachelorthese
worden geschreven. Na het Basisprogramma Brein en Cognitie te hebben gevolgd
in het eerste semester besteden alle studenten Brein en Cognitie in het tweede semester
18-21 ec aan het volgen van specialistische cursussen, waarbij zij een zekere keuzevrijheid
hebben, afhankelijk van de gekozen route. Er zijn twee studieroutes.
• route Cognitieve Neurowetenschap;
• route Toegepaste Cognitieve Psychologie.
Het is niet verplicht om een van beide routes te kiezen; de routes vormen wel een samenhangend
programma gericht op studenten met de betreffende interesse. Alle routes kennen
een identiek eerste semester, waarin alle onderdelen verplicht zijn. Hieronder worden
de verschillende routes besproken.
Specialisatie Brein en Cognitie, alle routes
In het eerste semester volgt iedere student Brein en Cognitie het Basisprogramma Brein
en Cognitie. Schematisch ziet dat er als volgt uit.
Semester 1 (30 ec)
Perceptie, Aandacht en Bewustzijn (6 ec) Hogere Mentale Processen (2 ec)
Actie en Controle (2 ec) Taal (3 ec)
Leren en Geheugen (4 ec) Emoties (3 ec)
Experimental Design (3 ec)
Experimentatie (6 ec)
Symposium (1 ec)
Noot: verplichte cursussen zijn grijsgekaderd en vetgedrukt.
In het tweede semester kiezen studenten een route. Per route wordt hier beschreven wat
de route inhoudt en hoe het studieprogramma eruitziet.
Brein en Cognitie, route Cognitieve Neurowetenschap
In het tweede semester volgt een student Brein en Cognitie die kiest voor de route Cognitieve
Neurowetenschap, de verplichte cursussen Inleiding Programmeren en Signaalanalyse,
Psychophysiological Experimentation en Neurowetenschappen en 6 of 9 ec aan
keuzevakken. Daarnaast wordt in het tweede semester de these geschreven. Afhankelijk
115

116
Derde Bachelorjaar, Brein en Cognitie
van de gekozen specialisatievakken kan de bachelorthese in het eerste of in het tweede
blok worden geschreven.
Semester 2 (30 ec)
Blok 1 (12 ec) Blok 2 (18 ec)
Cognitie van Meertaligen (6 ec) Neurowetenschappen (6 ec)
Inl. Programmeren en Signaalanalyse (3 ec) Psychofarmacologie (6 ec)
Psychophysiological Experimentation (3 ec) Slaap/Waak Stoornissen (9 ec)
Literatuurtentamen (3 0f 6 ec)
Bachelorthese (9 of 12 ec)
Noot: verplichte cursussen zijn grijsgekaderd en vetgedrukt.
Brein en Cognitie, route Toegepaste Cognitieve Psychologie
In het tweede semester volgt een student Brein en Cognitie die kiest voor de route Toegepaste
Cognitieve Psychologie, de verplichte onderdelen Calamiteitenpsychologie en Beslissen
en Beoordelen. Daarnaast is er ruimte voor 6 of 9 ec aan keuzevakken. Bovendien
wordt in het tweede semester de these geschreven. Afhankelijk van de plaats van het
keuzevak kan de bachelorthese in het eerste of in het tweede blok worden geschreven.
Semester 2 (30 ec)
Blok 1 (12 ec) Blok 2 (18 ec)
Calamiteitenpsychologie (6 ec)* Beslissen en Beoordelen (6 ec)*
Cognitie van Meertaligen (6 ec) Neurowetenschappen (6 ec)
Inl. Programmeren en Signaalanalyse (3 ec) Psychofarmacologie (6 ec)
Psychophysiological Experimentation (3 ec) Slaap/Waak Stoornissen (9 ec)
Literatuurtentamen (3 0f 6 ec)
Bachelorthese (9 of 12 ec)
* Dit vak wordt beschreven bij een andere specialisatie. Zie de Index.
Noot: verplichte cursussen zijn grijsgekaderd en vetgedrukt.
Honoursprogramma
Voor informatie over de mogelijkheden voor een honoursbachelorprogramma wordt verwezen
naar hoofdstuk 3. Voor een specifieke invulling van het honoursprogramma bij
Brein en Cognitie kan men contact opnemen met de coördinator van het honourstraject
Brein en Cognitie, dr. R. Hamel.
3.5 Nadere inlichtingen, mentoraat en studentenfractie
Studieadvies Brein en Cognitie
Voor studieadvies en inlichtingen over de specialisatie Brein en Cognitie kan men zich
wenden tot de onderwijscoördinator van de programmagroep, dr. R. Hamel, spreekuur:
maandag, dinsdag en woensdag van 13.00 tot 14.00 uur.

Derde Bachelorjaar, Brein en Cognitie
Mentoraat
Studenten die Brein en Cognitie als specialisatie kiezen, worden aan het eind van elk
semester uitgenodigd om hun studieplanning te bespreken. Wie daar behoefte aan heeft,
kan een staflid als mentor krijgen.
Studentenfractie
Er is een studentenfractie Brein en Cognitie en Klinische Neuropsychologie, die lezingen,
excursies en borrels organiseert en fungeert als informatiepunt. De fractie is altijd op
zoek naar enthousiaste nieuwe leden. Inlichtingen: secretariaat Brein en Cognitie, kamer
620, telefoon 525.6840, e-mail: bcstudentenfractie-fmg@uva.nl.
3.6 Contactgegevens secretariaat en coördinatoren Brein en Cognitie
Secretariaat:
Anna Bogerd-Schaefers en Hubert Eleonora, kamer 620, telefoonnummer: 525.6840
email: pnsecretariaat-fmg@uva.nl
Onderwijscoördinator en studieadviseur Brein en Cognitie:
Dr. R. Hamel, spreekuur: ma., di. en wo. 13.00-14.00, kr. 615, tel. 525.6854
Websites:
http://www.student.uva.nl/psy; http://www.fmg.uva.nl/psychonomics
Voorzitter van de programmagroep:
Prof. dr. A.M.B de Groot, kr. 627, tel. 525.6844
Docenten
In Hoofdstuk 10 vindt u een overzicht van alle docenten, hun contactgegevens plus hun
interessegebieden.
Op de volgende pagina’s staat een overzicht van de bacheloronderdelen die gevolgd
kunnen worden binnen de specialisatie Brein en Cognitie. De vakken van het
basisprogramma eerst, in de volgorde waarin ze worden aangeboden, en daarna de
overige vakken in alfabetische volgorde.
117

118
Bacheloronderdelen, Brein en Cognitie
Basisprogramma Brein en Cognitie
Perceptie, Aandacht en Bewustzijn
Punten 6 ec
Tentamencode BP25
SIS-code 7203BP25XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse psychologie, Onderzoekspracticum en VRT-2
Docent, Inlichtingen Inleiding: Prof. dr. A.M.B. de Groot,
Perceptie, Aandacht en Bewustzijn: Prof. dr. V.A.F. Lamme
Leerdoel en Inhoud
Perceptie, Aandacht en Bewustzijn biedt een cognitief neurowetenschappelijk perspectief
op de vraag hoe wij in staat zijn onze omgeving waar te nemen en wat bepaalt dat we ons
van sommige dingen bewust zijn en van andere niet. Hierbij komen de volgende onderwerpen
aan bod: hogere en lagere perceptuele processen, selectieve aandacht, lateralisatie
en bewuste versus onbewuste waarneming. Bij elk onderwerp wordt zowel behandeld
welke cognitieve functies hier onderscheiden kunnen worden, als hoe deze cognitieve
functies in verband gebracht kunnen worden met hersenlocaties en hersenfuncties. Om
daar een goed beeld van te krijgen is het noodzakelijk resultaten van verschillende onderzoeksmethoden
(o.a. uit de neuropsychologie, cognitieve psychologie en neuroscience) te
integreren. Bij de genoemde onderwerpen wordt niet enkel ingegaan op de belangrijke
theorieën en onderzoeksresultaten, maar ook op wat de controverses hierbij zijn. Na afloop
heeft de student een coherente visie op deze problematiek, die aansluit bij de meest
moderne theorieën en gegevens, zodat hij/zij makkelijk een artikel over deze onderwerpen
kan lezen op reviewniveau. Ook zou hij/zij zich zelfstandig moeten kunnen verdiepen
in een van deze onderwerpen door literatuuronderzoek (bachelorthese).
Onderwijsvorm
Hoorcolleges. Collegeslides en andere informatie zijn beschikbaar op Blackboard.
Toetsvorm
Schriftelijke toets met multiple choice vragen over opgefriste voorkennis: Gazzaniga
hoofdstuk 1-4 (20% van het eindcijfer); schriftelijk tentamen met multiple choice vragen
over de inhoud van het boek en de colleges (80% van het eindcijfer).
Studiematerialen en kosten
• Gazzaniga, M. S., Ivry, R. B., & Mangun, G. R. (2009). Cognitive neuroscience, the
biology of the mind (3rd ed.). New York: Norton. ISBN 9780393111361. (700 pagina’s).
Hoofdstuk 1-4 voor de opstarttoets, en 5, 6, 11 (p. 445-477), 12, 14 (p. 606-610, fig.
14.17). Kosten: circa € 45,-. Dit boek wordt gebruikt in het hele basisprgramma.
• Hoofdstuk 16 van de 2e editie van Gazzaniga, staat op Blackboard.
• Collegestof.
Onderwijstijden
Ma. 05-09-2011 09.00-10.00 uur GebA-zaal E Inleiding
Ma. 12-09-2011 t/m 10-10-2011 13.00-16.00 uur GebP-zaal 227
Ma. 12-09-2011 16.00-16.30 uur GebP-zaal 227 Experimentatie
Di. 13-09-2011 t/m 04-10-2011 13.00-16.00 uur GebP-zaal 227
Toetsdata
Ma. 12-09-2011 13.00 uur bij aanvang college toets Gazzaniga hoofdstuk 1-4,
zie Blackboard
Vr. 14-10-2011 11.00-13.00 uur IWO-zaal Blauw
Di. 03-01-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal E herkansing

Bacheloronderdelen, Brein en Cognitie
Basisprogramma Brein en Cognitie
Actie en Controle
Punten 2 ec
Tentamencode BP26
SIS-code 7203BP26XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse psychologie, Onderzoekspracticum en VRT-2
Docent, Inlichtingen Prof. dr. K.R. Ridderinkhof
Leerdoel en Inhoud
Een cognitief neurowetenschappelijk perspectief op de vraag hoe wij in staat zijn om
te gaan met de grote hoeveelheid informatie die vanuit onze omgeving op ons afkomt.
Onderwerpen zijn: actie, motoriek en executieve functies. Bij elk onderwerp wordt zowel
behandeld welke cognitieve functies hier onderscheiden kunnen worden, als hoe deze
cognitieve functies in verband gebracht kunnen worden met hersenlocaties en hersenfuncties.
Om daar een goed beeld van te krijgen is het noodzakelijk resultaten van verschillende
onderzoeksmethoden (o.a. uit de neuropsychologie, cognitieve psychologie en
neuroscience) te integreren. Bij de genoemde onderwerpen wordt niet enkel ingegaan op
de belangrijke theorieën en onderzoeksresultaten, maar ook op wat de controverses hierbij
zijn. Na afloop heeft de student een coherente visie op deze problematiek, die aansluit
bij de meest moderne theorieën en gegevens, zodat hij/zij makkelijk een artikel over deze
onderwerpen kan lezen op reviewniveau. Ook zou hij/zij zich zelfstandig moeten kunnen
verdiepen in een van deze onderwerpen door literatuuronderzoek (bachelorthese).
Onderwijsvorm
Hoorcolleges. Slides van de colleges en andere informatie zijn beschikbaar op Blackboard.
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen met multiple choice vragen over de inhoud van het boek en de
colleges.
Studiematerialen en kosten
• Gazzaniga, M. S., Ivry, R. B., & Mangun, G. R. (2009). Cognitive neuroscience,
the biology of the mind (3rd ed.). New York: Norton. ISBN 9780393111361. (700
pagina’s). Hoofdstuk 7, 13. Kosten: circa € 45,-. Dit boek wordt gebruikt in het hele
basisprgramma.
• Collegestof.
Onderwijstijden
Ma. 17-10-2011 t/m 24-10-2011 13.00-16.00 uur GebA-zaal 406
Ma. 17-10-2011 16.00-16.30 uur GebA-zaal 406 Experimentatie
Di. 18-10-2011 13.00-16.00 uur GebA-zaal C
Toetsdata
Vr. 28-10-2011 11.00-13.00 uur GebA-zaal A
D0. 05-01-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal C herkansing
119

120
Bacheloronderdelen, Brein en Cognitie
Basisprogramma Brein en Cognitie
Leren en Geheugen
Punten 4 ec
Tentamencode BP04V
SIS-code 7203BP04VY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse psychologie, Onderzoekspracticum en VRT-2
Docent, Inlichtingen Prof. dr. J.G.W. Raaijmakers
Leerdoel
De student vertrouwd maken met theorieën en onderzoeksmethoden op het terrein van
de geheugenpsychologie.
Inhoud
Overzicht van de verschillende benaderingen en de theoretische achtergronden binnen de
geheugenpsychologie, alsmede de biologische grondslagen van leren en geheugen. Aan de
orde komen onder andere: interferentie en vergeten; aandacht en geheugen; semantisch
en episodisch geheugen; impliciete en expliciete geheugentaken; herkenning en herinnering;
amnesie; associatieve netwerkmodellen.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen, open vragen.
Studiematerialen en kosten
• Gazzaniga, M. S., Ivry, R. B., & Mangun, G. R. (2009). Cognitive neuroscience, the
biology of the mind (3rd ed.). New York: Norton. ISBN 9780393111361. (700 pagina’s).
Hoofdstuk 8. Kosten: circa € 45,-. Dit boek wordt gebruikt in het hele basisprgramma.
• Radvansky, G. (2006). Human memory. London: Allyn & Bacon. (434 pagina’s).
ISBN: 9780205457601. Kosten: circa € 73,-.
• Collegestof.
Onderwijstijden
Ma. 31-10-2011 t/m 21-11-2011 13.00-15.00 uur GebA-zaal 404
Ma. 31-10-2011 15.00-15.30 uur GebA-zaal 404 Experimentatie
Di. 01-11-2011 t/m 15-11-2011 13.00-15.00 uur GebA-zaal E
Wo. 02-11-2011 t/m 16-11-2011 13.00-15.00 uur GebA-zaal 406
Toetsdata
Do. 24-11-2011 13.00-15.00 uur GebIWO-zaal Rood
Vr. 06-01-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal B herkansing

Bacheloronderdelen, Brein en Cognitie
Basisprogramma Brein en Cognitie
Experimental Design
Punten 3 ec
Tentamencode BP09V
SIS-code 7203BP09VY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse psychologie, Onderzoekspracticum en VRT-2
Docent, Inlichtingen Dr. E.J. Wagenmakers
Leerdoel
Het geven van een overzicht van verschillende experimentele proefopzetten (en de bijbehorende
analyses) die beogen met zo weinig mogelijk proefpersonen toch scherpe toetsen
van de onderzoekshypothese mogelijk te maken.
Inhoud
Parallel aan de colleges in het begin van het basisprogramma worden in deze cursus over
variantie-analyse de belangrijkste experimentele designs behandeld en de erbij behorende
analyse van data. Deze designs worden niet alleen vanuit statistisch oogpunt besproken,
maar vooral ook in termen van experimentele voor- en nadelen. Aan de orde komen de
volgende onderwerpen.
1 Factoriële designs: hoofd- en interactie-effecten, simpele effecten, contrasten, post hoc
vergelijkingen, fixed and random factors (generaliseerbaarheid), manipulation and
classification factors (causaliteit);
2 Factoriële designs met herhaalde metingen: trendanalyse (orthogonale contrasten),
post-hoc vergelijkingen;
3 Randomised block designs en covariantie-analyse;
4 Geneste designs en split-plot designs;
5 Latijnse vierkanten.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges.
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen met open vragen.
Studiematerialen en kosten
• Syllabus Experimental Design (verkrijgbaar bij VSPA boekenbalie). Kosten: circa € 7,-
• Collegestof.
Onderwijstijden
Ma. 05-09-2011 10.00-11.00 uur GebA-zaal E introductie
Ma. 12-09-2011 t/m 26-09-2011 09.00-11.00 uur GebA-zaal 304
Do. 15-09-2011 t/m 22-09-2011 09.00-11.00 uur GebA-zaal 304
Toetsdata
Vr. 30-09-2011 11.00-13.00 uur GebA-zaal E
Wo. 04-01-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal C herkansing
121

122
Bacheloronderdelen, Brein en Cognitie
Basisprogramma Brein en Cognitie
Experimentatie
Punten 6 ec
Tentamencode BP07
SIS-code 7203BP07XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1 en 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse psychologie, Onderzoekspracticum en VRT-2
Docent Alle docenten van het Basisprogramma Brein en Cognitie
Inlichtingen De docent van het blok van het basisprogramma waar de experimenten
bij horen.
Analyseopdrachten Prof. dr. J.G.W. Raaijmakers
Coördinatie Dr. R. Hamel
Leerdoel
Het verkrijgen van inzicht in de keuze van een experimenteel paradigma in het licht van
een specifieke vraagstelling.
Inhoud
Parallel aan de colleges van het basisprogramma komen in dit practicum experimentele
paradigma’s aan de orde die relevant zijn voor het onderwerp dat in de colleges wordt
behandeld: perceptie, bewustzijn, aandacht, actie, controle, leren, geheugen, hogere mentale
processen, taal en emoties. Men maakt ‘hands on’ kennis met circa tien paradigma’s
en men oefent met de bijbehorende experimentele opstellingen.
Onderwijsvorm
Per onderdeel voeren studenten in groepjes twee experimenten en één analyse-opdracht
uit en rapporteren de resultaten. De groepen worden samengesteld na het eerste college
van het Basisprogramma Brein en Cognitie, de Inleiding, en bekendgemaakt via Blackboard.
De experimentatie-opdrachten van Perceptie, Aandacht en Bewustzijn en van
Actie en Controle kan men individueel maken. De overige experimentatie-opdrachten
maakt men als groep; per groep wordt één verslag ingeleverd met op de titelpagina de
namen van de groepsleden die hebben meegewerkt. De analyse-opdrachten worden ook
als groep gemaakt en op dezelfde manier ingeleverd. Instructies staan op Blackboard.
Feedback over de analyse-opdrachten komt ook op Blackboard.
Toetsvorm
Verslagen van experimenten en analyse-opdrachten. Als beoordeling zijn twee kwalificaties
mogelijk: voldoende en niet voldoende. Alle opdrachten moeten voldoende zijn. Er is
geen herkansing. Bij uitzondering is het mogelijk om een vervangende opdracht te doen,
als iemand een opdracht niet heeft ingeleverd dan wel niet heeft deelgenomen aan het
maken van een opdracht.
Studiematerialen en kosten
• Op Blackboard staan de opdrachten en de benodigde uitleg en gegevens.
Onderwijstijden
Introductie: Ma. 05-09-2011 tijdens het college Inleiding van het Basisprogramma en
vervolgens na de eerste colleges van de zes periodes van het Basisprogramma (zie aldaar).
De opdrachten bij de eerste drie onderdelen kunnen individueel worden gedaan; daarna
gaat het in groepen en in de experimenteerruimte: ma. 31-10-2011 t/m vr. 03-02-2012,
9.00-22.00 uur, A602. Gedurende die gehele periode is deze kamer beschikbaar voor de
groepen om de experimenten uit te voeren. De gang van zaken wordt tijdig via Blackboard
bekend gemaakt.

Bacheloronderdelen, Brein en Cognitie
Basisprogramma Brein en Cognitie
Symposium
Punten 1 ec
Tentamencode BP08V
SIS-code 7203BP08VY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1 en 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse psychologie, Onderzoekspracticum en VRT-2
Docent, Inlichtingen Prof. dr. A.M.B. de Groot
Leerdoel en Inhoud
Het voorbereiden en geven van een presentatie over een onderwerp dat is gelieerd aan een
van de onderdelen van het basisprogramma.
Parallel aan de colleges van het basisprogramma gaan de studenten in het Symposium
dieper op een onderwerp in. Zij bereiden daarover in groepsverband een presentatie voor.
Er komt een lijst met onderwerpen. De studenten krijgen bij inschrijving en via Blackboard
een formulier waarin zij drie voorkeuren kunnen opgeven. De coördinator maakt
de groepsindeling, die uiterlijk één week na de introductie van de cursus beschikbaar
zal zijn. Verdere bijeenkomsten moeten de studenten zelf regelen. Bij die bijeenkomsten
wordt de gevonden literatuur besproken en worden afspraken gemaakt wie wat in de
komende weken gaat doen. Op de eerste bijeenkomst krijgt men een lijst met alle namen
waarop men zelf de adressen en telefoonnummers kan invullen. Men heeft een periode
van circa tien weken voor het voorbereiden van de presentatie. Details worden op de eerste
bijeenkomst bekend gemaakt. In de tweede helft van november neemt elke groep met
de docent de gevonden literatuur en de opzet van de presentatie door.
Onderwijsvorm
Voorbereiden presentatie in groepsverband.
Toetsvorm
Presentatie. Er zijn twee beoordelingen mogelijk: aan voorwaarden voldaan (AVV) of
niet aan voorwaarden voldaan (NAVV).
Bijzonderheden
Aanwezigheid is verplicht en wordt gecontroleerd.
Onderwijstijden
Indeling en afspraken
Ma. 03-10-2011 16.00-17.00 GebA-zaal E
Data inleveren verslag en proefpresentaties worden bekendgemaakt via Blackboard.
Presentaties
Do. 22-12-2011 09.00-17.00 A305 en A306
123

124
Bacheloronderdelen, Brein en Cognitie
Basisprogramma Brein en Cognitie
Hogere Mentale Processen
Punten 2 ec
Tentamencode BP05V
SIS-code 7203BP05VY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse psychologie, Onderzoekspracticum en VRT-2
Docent, Inlichtingen Prof. dr. J.M.J. Murre, Dr. R. Rouw
Leerdoel en Inhoud
In deze cursus worden de ‘typisch menselijke’ complexe vormen van informatieverwerking
behandeld. Wat betekent bijvoorbeeld het hebben (of juist niet hebben) van een
hoge intelligentie? Op welke wijze worden moeilijke problemen opgelost? En hoe verschilt
hierbij een creatieve van een niet-creatieve oplossing? De cursus maakt de student
vertrouwd met de huidige stand van zaken in het onderzoek naar deze hogere mentale
processen. Zowel klassieke theorieën als recente bevindingen komen aan bod. Onderwerpen
zijn: intelligentie, probleemoplossen, redeneren, beslissen, expertise en verschillen
tussen individuen.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges.
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen, open vragen.
Studiematerialen en kosten
• Artikelen; nadere inlichtingen worden tijdig verstrekt via Blackboard.
• Collegestof.
Onderwijstijden
Ma. 28-11-2011 t/m 05-12-2011 13.00-15.00 uur GebA-zaal 404
Ma. 28-11-2011 15.00-15.30 uur GebA-zaal 404 Experimentatie
Di. 29-11-2011 13.00-15.00 uur GebA-zaal B
Wo. 30-11-2011 13.00-15.00 uur GebA-zaal 406
Toetsdata
Vr. 09-12-2011 11.00-13.00 uur GebIWO-zaal Blauw
Di. 10-04-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal B herkansing

Bacheloronderdelen, Brein en Cognitie
Basisprogramma Brein en Cognitie
Taal
Punten 3 ec
Tentamencode BP03V
SIS-code 7203BP03VY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse psychologie, Onderzoekspracticum en VRT-2
Docenten, Inlichtingen Prof. dr. A.M.B. de Groot
Leerdoel
Kennisnemen en begrijpen van belangrijke taalpsychologische kwesties, theorieën, en bevindingen,
alsmede van de belangrijkste onderzoeksmethoden.
Inhoud
Een overzicht van de taalpsychologie. Aan de orde komen taalkennis, de architectuur van
het taalsysteem en diens relatie met de rest van het cognitieve systeem, taalverwerving,
het herkennen van gesproken en geschreven woorden, ontleden en interpreteren van zinnen,
tekstbegrip, taalproductie, taalstoornissen, biologische factoren, meertaligheid en
een breed assortiment van taalpsychologische onderzoeksmethoden.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges.
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen, open vragen.
Studiematerialen en kosten
• Gazzaniga, M. S., Ivry, R. B., & Mangun, G. R. (2009). Cognitive neuroscience, the
biology of the mind (3rd ed.). New York: Norton. ISBN 9780393111361. (700 pagina’s).
Hoofdstuk 10, pp. 388-445. Kosten: circa € 45,-. Dit boek wordt gebruikt in het hele
basisprgramma.
• Aanvullende literatuur wordt nader bekendgemaakt.
• Collegestof.
Onderwijstijden
Ma. 12-12-2011 13.00-16.00 uur GebA-zaal C
Ma. 12-12-2011 16.00-16.30 uur GebA-zaal C Experimentatie
Ma. 19-12-2011 13.00-16.00 uur GebA-zaal E
Wo. 14-12-2011 t/m 21-12-2011 13.00-16.00 uur GebA-zaal 406
Toetsdata
Vr. 13-01-2012 12.00-14.00 uur GebIWO-zaal Blauw
Wo. 11-04-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal C herkansing
125

126
Bacheloronderdelen, Brein en Cognitie
Basisprogramma Brein en Cognitie
Emoties
Punten 3 ec
Tentamencode BP02V
SIS-code 7203BP02VY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse psychologie, Onderzoekspracticum en VRT-2
Docent, Inlichtingen wordt nader bekend gemaakt
Leerdoel en Inhoud
Het rijke en zeer gevarieerde veld van emotie-onderzoek zal in de cursus, noodzakelijkerwijs
slechts deels, worden bestreken. Het spectrum van emotiebenaderingen reikt van
fenomenologische, fysiologische, biologische tot cognitieve en ‘affective neuroscience’ benaderingen.
De op het eerste gezicht niet-samenhangende emotietheorieën en -modellen
zijn juist sterk met elkaar verbonden door discussies en door veelal op experimenteel werk
gebaseerde redeneringen. De nadruk in de cursus (en bij de toetsing) zal dan ook niet
zozeer liggen op passieve opslag van kennis en ‘feiten’, maar op het actief kunnen verantwoorden,
motiveren en met elkaar in verband brengen van de verschillende posities. De
cursus bestaat uit een bespreking van de belangrijkste historische en hedendaagse theorieën
en modellen over emotie. Vanuit een psychonomische invalshoek zal er relatief veel
aandacht worden besteed aan experimenteel onderzoek naar affectieve processen.
Onderwijsvorm
Na ieder hoorcollege zal het bijbehorende deel van de syllabus op Blackboard verschijnen.
Ter recapitulatie van de collegestof dient dit deel in ieder geval voor het volgende college
gelezen te worden. Het is van het grootste belang dat studenten vanaf het eerste college
actief studeren en bijblijven met de collegestof. Iedere week zullen bovendien oefenvragen
op Blackboard verschijnen die voor een deel als tentamenvragen terugkomen.
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen met open vragen over de literatuur en college.
Studiematerialen en kosten
• Phaf, R. H. (2010). Emotie: Activatie of constructie? Deze syllabus wordt iedere keer dat
de cursus wordt gegeven, aangepast. Oudere versies zijn niet bruikbaar! Syllabus is te
downloaden via Blackboard.
• Losse artikelen (ook te downloaden via Blackboard).
• Collegestof.
Onderwijstijden
Ma. 16-01-2012 t/m 30-01-2012 13.00-16.00 uur GebA-zaal E
Ma. 16-01-2012 16.00-16.30 uur GebA-zaal E Experimentatie
Di. 17-01-2012 t/m 24-01-2012 12.00-15.00 uur GebA-zaal B
Wo. 18-01-2012 t/m 25-01-2012 13.00-16.00 uur GebA-zaal 406
Toetsdata
Vr. 03-02-2012 09.00-11.00 uur GebUSC-zaal 1
D0. 12-04-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal E herkansing

Bacheloronderdelen, Brein en Cognitie
Bachelorthese Brein en Cognitie
Punten 9 ec of 12 ec
Tentamencode BPT9 (9 ec), BPT12 (12 ec)
SIS-code 7203BPT9XY (9 ec), 7203BPT12Y (12 ec)
Plaats in het rooster Eerste en tweede Semester
Toelatingsvoorwaarden VRT-2 en Basisprogramma Brein en Cognitie
Docent, Inlichtingen Alle docenten van de programmagroep
Leerdoel
9 ec: het kunnen maken van een literatuuroverzicht op een specialistisch terrein. Deelleerdoelen:
het kunnen formuleren van een heldere vraagstelling op het terrein van de
specialisatie. Het kunnen zoeken naar en selecteren van de belangrijkste wetenschappelijke
literatuur over die vraagstelling. Het kunnen integreren en evalueren van de gevonden
literatuur in een eigen betoog waarin de vraagstelling wordt verantwoord en beargumenteerd
beantwoord. Het kunnen toepassen van relevante APA normen.
12 ec: naast het kunnen maken van een literatuuroverzicht ter grootte van 9 ec het kunnen
formuleren van een onderzoeksvoorstel gebaseerd op een vraagstelling die aansluit
bij het literatuuroverzicht.
Aanmelding en onderwerpkeuze
Studenten melden zich voor het begin van het semester aan via SIS. Aangemelde studenten
krijgen bericht. Ze schrijven zich in voor één of meer onderwerpen. Na plaatsing
bij een onderwerp kiest de student een deelonderwerp waarover de bachelorthese wordt
geschreven.
Werkwijze, eisen en beoordeling
De werkwijze bij het tot stand komen van de Bachelorthese, de eisen waaraan de these
moet voldoen en de beoordelingscriteria staan uitgebreid beschreven in het stuk De bachelorthese
bij de opleiding Psychologie aan de UvA, dat te vinden is op Blackboard bij het
vak Bachelorthese. De student levert tijdens het traject de volgende producten op: vraagstelling
en gevonden literatuur, opzet, eerste versie, eindversie. Bij elk product, behalve
het eerste, geeft de student schriftelijk aan hoe de feedback van de docent op het voorgaande
product is verwerkt. De betreffende inleverdata worden direct na de introductiebijeenkomst
schriftelijk vastgelegd in een thesecontract. De cursus wordt afgesloten met
een presentatie van de these aan medestudenten. Studenten kunnen gedurende de eerste
twee weken besluiten te stoppen met de cursus, daarna leidt stoppen tot een onvoldoende
beoordeling.
Omvang
De basisvariant (9 ec) van de Bachelorthese is een literatuuroverzicht van tussen de 5000
en 6000 woorden. Het literatuuroverzicht moet gebaseerd zijn op circa 15 empirische onderzoeksartikelen.
Bij de uitgebreide variant (12 ec) wordt het literatuuroverzicht gevolgd
door een zelfstandig leesbaar onderzoeksvoorstel van rond de 1500 woorden (exclusief
literatuurlijst).
Ook dienen 10 colloquia te worden bijgewoond (zie Hoofdstuk 6 voor meer informatie).
Literatuur
• Starreveld, P. A. (Ed.). (2009). Verslaglegging van psychologisch onderzoek (2e ed.).
Amsterdam: Boom. ISBN 9789047301240. Kosten: circa € 25,-.
• Syllabus: De bachelorthese bij de Opleiding Psychologie aan de UvA. Op Blackboard
staat altijd de meest recente versie.
127

128
Bacheloronderdelen, Brein en Cognitie
Cognitie van Meertaligen
Punten 6 ec
Tentamencode BP27
SIS-code 7203BP27XY
Plaats in het rooster Semester 2, blok 1
Toelatingsvoorwaarden Basisprogramma Brein en Cognitie (in ieder geval het onderdeel
en Taal (BP03V); Bijvakstudenten moeten contact opnemen met
de docent voor toestemming (daarna kunnen zij zich bij de
onderwijsbalie melden als bijvakstudent).
Aantal deelnemers max. 24
Docent, Inlichtingen Prof. dr. A.M.B. de Groot
Leerdoel
Het verwerven van kennis over en inzichten in de cognitieve aspecten van twee- en meertaligheid
en de bijbehorende methoden van onderzoek.
Inhoud
Aan bod komen: vroege simultane en sequentiële tweetaligheid; late twee- en meertaligheid;
vreemdetaal-verwerving; taalbegrip en taalproductie bij twee- en meertaligen;
controle-aspecten van twee- en meertaligheid; cognitieve processen bij simultaan vertalen;
cognitieve consequenties van twee- en meertaligheid; twee- en meertaligheid en het
brein.
Onderwijsvorm
Werkcolleges.
Toetsvorm
Beoordeling van vragen die voorafgaand aan elk college worden ingediend en een reflectiepaper.
Alle vragen bij elkaar tellen voor 50% en het paper telt voor 50%. Voor beide
onderdelen moet een voldoende gehaald worden.
Studiematerialen en kosten
• Collegestof
• De Groot, A. M. B. (2011). Language and cognition in bilinguals and multilinguals;
An introduction. New York: Psychology Press. ISBN 9781848729018. (528 pagina’s).
Kosten circa € 49,-.
• Aanvullende literatuur: per college 1 onderzoekspaper. Op Blackboard staan de
referenties van de papers.
Onderwijstijden
Ma. 06-02-2012 t/m 26-03-2012 15.00-18.00 uur GebA-zaal 302
Bijzonderheden
Aanwezigheid verplicht.

Bacheloronderdelen, Brein en Cognitie
Inleiding Programmeren en Signaalanalyse
Punten 3 ec
Tentamencode BP32
SIS-code 7203BP32XY
Plaats in het rooster Semester 2, blok 1
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse psychologie, Onderzoekspracticum en VRT-2
Aantal deelnemers max. 24
Docent, Inlichtingen Dr. J.J. Fahrenfort, Drs. J.D.I. Meuwese
Leerdoel
Na de cursus beheerst men de basisbegrippen en programmeertechnieken die voor elke
gespecialiseerde cursus programmeren noodzakelijk zijn. Daarnaast leert men de basisbegrippen
van de signaalanalyse en krijgt men ervaring in de wijze waarop men data kan
selecteren, bewerken en visualiseren in Matlab.
Inhoud
Er wordt een inleiding in standaard programmeertechnieken gegeven aan de hand van
gesimuleerde data en gegevens uit psychologisch onderzoek. Met name de algemene basisbegrippen
van het programmeren worden behandeld, zoals loops en if-then statements,
het gebruik van standaardfuncties en het schrijven van eigen functies. De cursus wordt
gegeven in Matlab, het in de neurowetenschappen meest gangbare databewerkingspakket
voor signaalanalyse. Er worden ook enkele Matlab-specifieke vaardigheden aangeleerd
die handig zijn in de signaalanalyse, zoals matrixbewerkingen. In de cursus is een
apart college annex practicum van drie uur opgenomen over concepten in de signaalanalyse.
De cursus vormt een uitstekende basis voor het vergaren van praktisch bruikbare
kennis van methoden en technieken in de neurowetenschappen.
Onderwijsvorm
Programmeren: gecombineerde college/practicumblokken van 3 uur in de computerzaal.
Signaalanalyse: hoorcollege met enkele practicumopdrachten.
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen, 50% multiple choice en 50% open vragen. Beide onderdelen kunnen
4,5 punt opleveren. Het laagste cijfer is een 1. De student die alles goed heeft krijgt
een 9 + 1 (het laagst haalbare cijfer) = een 10. Beide onderdelen moeten voldoende gemaakt
zijn.
Studiematerialen en kosten
• Collegestof en collegeslides.
• Syllabus Signaalanalyse via Blackboard.
Onderwijstijden
Di. 07-02-2012 t/m 21-02-2012 12.00-15.00 uur GebA-zaal 106
Do. 09-02-2012 t/m 23-02-2012 15.00-18.00 uur GebA-zaal 312
Toetsdata
Di. 28-02-2012 12.00-14.00 uur A106 en A107
Di. 27-03-2012 12.00-14.00 uur A106 en A107 herkansing
Bijzonderheden
Aanwezigheid verplicht. Wie zonder bericht niet komt opdagen, wordt niet ingedeeld in
het practicum.
129

130
Bacheloronderdelen, Brein en Cognitie
Literatuurtentamen Brein en Cognitie
Punten 3 of 6 ec
Tentamencode LP00 (3), LP01 (6)
SIS-code 7203LP00XY (3), 7203LP01XY (6)
Plaats in het rooster Eerste en tweede semester
Toelatingsvoorwaarden Basisprogramma Brein en Cognitie
Docent, Inlichtingen Alle docenten van de programmagroep
Leerdoel
Verbreding en verdieping van kennis en inzicht door bestudering van literatuur.
Inhoud
Het literatuurtentamen is bedoeld om gaten in de studieplanning op te vullen. In principe
kan men dan ook op elk gewenst moment beginnen. Het onderwerp van het literatuurtentamen
wordt nader bepaald in overleg met de docent. Naar keuze kan voor 3 ec
of voor 6 ec een paper worden geschreven. Voor 1 ec moeten 140 pagina’s van gemiddelde
moeilijkheidsgraad worden bestudeerd.
Onderwijsvorm en toetsvorm
Tijdens een eerste afspraak wordt het onderwerp vastgesteld. Vervolgens gaat de student
zelfstandig relevante literatuur zoeken, om zo tot een afgebakende vraagstelling en een
eerste opzet te komen. Als de docent probleemstelling en opzet heeft goedgekeurd, gaat
men het paper schrijven. Dat stuurt men aan de docent en dan volgt een reactie (met
eventueel commentaar en vragen). Naast het schrijven van de paper wordt tijdens de laatste
bespreking ook een mondeling tentamen van ongeveer een half uur afgenomen waarin
de student wordt ondervraagd over de beschreven literatuur. Het cijfer wordt voor 70%
bepaald door de paper en voor 30% door het mondelinge tentamen. Aan het eind van de
laatste bespreking krijgt de student het cijfer voor de paper en het eindcijfer.
Aanmelden
Aanmelding via e-mail van een van de docenten.
Studiemateriaal en kosten
• De literatuur kan online worden gevonden of in de bibliotheek worden geleend.
Bijzonderheden
Contact met de docent bij voorkeur via e-mail.

Bacheloronderdelen, Brein en Cognitie
Neurowetenschappen
Credits 6 ec
Code BP22
SIS-code 7203BP22XY
Semester Semester 2, blok 2
Prerequisites Basisprogramma Brein en Cognitie
Lecturers, Information Dr. L.M. Talamini, Dr. T.H. Donner
Objectives and Contents
The course offers an introduction into neuroscience, building on the first year Psychophysiology
course and the third year Brain and Cognition program. We will elaborate on
the molecular, cellular and systems-level mechanisms underlying behavior. You will also
be introduced to the most common research techniques used to study brain function at
these different levels of analysis. The course includes hands-on lab sessions regarding the
neuroanatomy (microscopic and macroscopic) of the rat brain.
Teaching Format
Lectures and labs.
Assessment
Written exam consisting of multiple-choice and essay-questions.
Textbooks
• Literature to be announced.
• Content of lectures.
Lesson Dates
Lectures (for all)
Tue. 03-04-2012 11.00-13.00 uur A304
Tue. 17-04-2012 - 24-04-2012 11.00-13.00 uur A304
Tue. 08-05-2012 - 22-05-2012 11.00-13.00 uur A304
Thu. 05-04-2012 11.00-13.00 uur A304
Labs
Thu. 19-04-2012 - 03-05-2012 13.00-17.00 uur location to be announced
Examination Dates
Tue. 29-05-2012 11.00-13.00 uur BldgA-room B
Tue. 26-06-2012 11.00-13.00 uur BldgA-room E Resit Exam
Special Conditions
The course will be taught in English.
131

132
Bacheloronderdelen, Brein en Cognitie
Psychofarmacologie
Punten 6 ec
Tentamencode BP24
SIS-code 7203BP24XY
Plaats in het rooster Semester 2, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse Psychologie en Onderzoekspracticum
Docent, Inlichtingen Dr. T. Schilt
Leerdoel
Het verwerven van kennis over de werkingsmechanismen van psychofarmaca bij veel
voorkomende psychiatrische aandoeningen.
Inhoud
Algemeen: verdieping van de kennis over elektrochemische neurotransmissie in de hersenen.
Aandacht voor synthese van neurotransmitters, type receptoren, enzymen, signaaltransductie,
mechanismen waarop psychofarmaca ingrijpen, toediening, bloed-hersenbarrière,
halfwaardetijd, maximale plasmaconcentratie.
Aan de hand van veel voorkomende psychische aandoeningen (psychosen/schizofrenie,
depressie, angst, bipolaire stoornis, ADHD, dementie, verslaving en daarnaast ook pijn
en slaap/waakstoornissen) wordt het werkingsmechanisme (en mogelijke bijwerkingen)
van verschillende psychofarmaca behandeld.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges en literatuurstudie. Let op: voor dit vak moet veel stof worden gelezen!
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen bestaande uit meerkeuzevragen en open vragen.
Studiematerialen en kosten
• Stahl, S. M. (2008). Essential psychopharmacology (3rd ed.). Cambridge: Cambridge
University Press. ISBN 9780521673761. Kosten: circa € 57,-.
• Kalat, J. W. (2009). Biological psychology (10th ed.). Belmont: Wadsworth. ISBN
9780495790815. (9th ed. uit 2006 volstaat ook, ISBN 9780495806165). Kosten: circa
€ 55,-. Hoofdstukken 2 en 3. Dit boek is ook gebruikt in de propedeusecursus
Biologische Psychologie (voorheen Psychofysiologie).
• Collegestof.
Onderwijstijden
Do. 05-04-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal E
Do. 19-04-2012 t/m 10-05-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal E
Do. 24-05-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal E
Vr. 04-05-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal B
Toetsdata
Do. 31-05-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal A
Do. 28-06-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal E herkansing
Bijzonderheden
Van deze cursus bestaat ook een mastervariant. Deze is gebaseerd op dezelfde colleges,
maar er moet meer literatuur worden bestudeerd.

Bacheloronderdelen, Brein en Cognitie
Psychophysiological Experimentation
Credits 3 ec
Code BP28
SIS-code 7203BP28XY
Semester Semester 2, period 1
Prerequisites Basisprogramma Brein en Cognitie
Number of Participants maximum of 24
Lecturers, Information Dr. W.F. Hofman, e.a.
Objectives
To learn the principles underlying the measurement and analysis of EEG, ERP, EMG,
heart rate, EDA, EOG, and cardio-vascular and respiratory measures in psychological
research.
Contents
Topics will include (a) the relationship between what is measured with these methods
and neural activity (b) principles of psychophysiological data acquisition, filtering and
signal analysis (c) a short overview of the use of these methods in psychological research.
The course will also deal with the procedures used in the basement laboratories of the
Roetersstraat (‘wet’ labs) and is mandatory for everyone who wants to use these facilities.
The course will consist of lectures, a demonstration of the basement facilities, and a demonstration
of some of the most used techniques.
Teaching Format
The course consists of lectures, labs, and visits to the facilities.
Assessment
Written exam, open questions.
Textbooks
• Commission for Research Hygiene. Guidelines for hygienic testing. (VSPA book counter,
free).
• Syllabus available at secretariat, room 620. Costs: aproximately € 10,-
Lesson Dates
Lectures (for all)
Mon.05-03-2012 - 19-03-2012 11.00-13.00 hrs. BldgT-room C203
Labs
Tue. 06-03-2012 - 20-03-2012 11.00-15.00 hrs. BldgA-room 312
Visits
Fri. 09-03-2012 - 23-03-2012 12.00-17.00 hrs. facilities in BldgD
Examination Dates
Fri. 30-03-2012 11.00-13.00 hrs. BldgA-room E
Fri. 27-04-2012 11.00-13.00 hrs. BldgA-room 102 Resit Exam
Special Conditions
Attendance is compulsory. If all participants master the Dutch language, the course will
be taught in Dutch.
The course is also taught for masterstudents. It is based on the same lectures, but with a
higher standard of requirements.
133

134
Bacheloronderdelen, Brein en Cognitie
Slaap/Waak Stoornissen
Punten 9 ec
Tentamencode BP29
SIS-code 7203BP29XY
Plaats in het rooster Semester 2, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Basisprogramma Brein en Cognitie
Aantal deelnemers maximaal 20
Docent, Inlichtingen Dr. W.F. Hofman; Prof. dr. G.A. Kerkhof
Leerdoel en Inhoud
Goed slapen is belangrijk om overdag te kunnen functioneren. Toch is de laatste 50 jaar
in de westelijke wereld de gemiddelde slaapduur met een uur afgenomen. Chronische
slaapklachten, vooral in samenhang met klachten over verslechtering van het dagelijks
cognitief en emotioneel functioneren, vormen voor ongeveer vijftien procent van de volwassen
bevolking een ernstig probleem. In deze cursus wordt een overzicht gegeven van
de regeling en ontregeling van de normale slaap en slaap/waak ritmiek, van de diagnostiek
en van de behandeling van primaire en secundaire slaapstoornissen. Ook wordt de
relatie belicht tussen slaapproblemen en psychopathologie.
Tijdens deze cursus wordt behandeld hoe het slaappatroon eruit ziet, de evolutie en ontwikkeling
van de slaap, wat er gebeurt als de slaap wordt verstoord, en wat voor neurofysiologische
mechanismen hieraan ten grondslag liggen. Het ‘lezen’ van het slaap-EEG
zal worden geoefend. Tevens zal aandacht worden besteed aan de diagnostiek van slaapstoornissen;
bij dit onderwerp hoort een diagnostiekpracticum.
Onderwijsvorm
Werkcolleges met referaten, diagnostiekpracticum, polysomnografiepracticum, het
schrijven van een paper. Aanwezigheid verplicht.
Toetsvorm
Elk werkcollege begint met een minitentamen van twee vragen. Het eindcijfer wordt bepaald
door het totaalcijfer van de minitentamens plus het cijfer voor referaat en paper. De
minitentamens tellen voor 50% mee, de paper voor 45% en het referaat voor 5%. Verder
moeten de practica gevolgd zijn. De opdrachten die daarbij horen dienen ingeleverd te
zijn (en van voldoende kwaliteit, hoewel men er geen cijfer voor krijgt).
Studiematerialen en kosten
• Bemmel, A. L. van, Beersma, D. G. M., Groen, J. H. M. de, & Hofman, W. F.
(2001). Handboek slaap en slaapstoornissen. Maarssen: Elsevier Gezondheidszorg. ISBN
9789035224100. (244 pagina’s). Kosten: circa € 52,-.
• Verdiepingsliteratuur wordt nader bekendgemaakt.
Onderwijstijden
Wo. 04-04-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal 104
Wo. 18-04-2012 t/m 27-06-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal 104
Bijzonderheden
Van deze cursus bestaat ook een mastervariant. Deze is gebaseerd op dezelfde colleges,
maar er moet meer literatuur worden bestudeerd.

Derde Bachelorjaar, Klinische Neuropsychologie
4. Klinische Neuropsychologie
4.1 Doelstelling van het onderwijsprogramma van Klinische Neuropsychologie
De specialisatie Klinische Neuropsychologie richt zich op de belangrijkste functies van
menselijk gedrag inclusief de biologische basis van die functies en daarnaast op kennis
en vaardigheden die nodig zijn om in de klinische omgeving werkzaam te kunnen zijn
als neuropsycholoog. Centraal in deze specialisatie staat de kennis over diagnostiek en de
mogelijkheden voor revalidatie en therapie bij cognitieve functiestoornissen.
4.2. Beroepsmogelijkheden
Het is mogelijk om na het afronden van een bachelor Klinische Neuropsychologie de
arbeidsmarkt op te gaan; in dat geval zal men in aanmerking komen voor functies waar
een academische opleiding gevraagd wordt. Voor functies in het veld van de Klinische
Neuropsychologie zal echter over het algemeen ook een afgeronde master in de Klinische
Neurospsychologie worden gevraagd. Bij de beschrijving van de beroepsmogelijkheden
wordt daarom uitgegaan van een afgerond masterprogramma.
Klinisch Neuropsychologen kunnen werken in een ziekenhuis, psychiatrische inrichting,
verpleeghuis of revalidatiecentrum. Maar zij kunnen ook de kant van het onderzoek op
gaan, als promovendus of als researchmedewerker bij een farmaceutisch bedrijf of een
medisch gerichte onderzoeksinstelling.
4.3 Onderwijsprogramma derde bachelorjaar Klinische Neuropsychologie
In het derde bachelorjaar worden vakken aangeboden die een uitgebreide basis vormen
voor de specialisatie Klinische Neuropsychologie (KNP). In het eerste semester volgen
studenten het Basisprogramma Brein en Cognitie, variant Klinische Neuropsychologie.
In het tweede semester volgt men vakken op het gebied van psychopathologie, gespreksvaardigheden,
diagnostiek en interventie. Daarnaast is er een methodologisch vak (Statistiek
voor KNP) en wordt ter afsluiting de bachelorthese geschreven. Schematisch ziet
het er als volgt uit.
Semester 1 (30 ec)
Perceptie, Aandacht en Bewustzijn (6 ec) Hogere Mentale Processen (2 ec)
Actie en Controle (2 ec) Taal (3 ec)
Leren en Geheugen (4 ec) Emoties (3 ec)
Klinische Neuropsychologie (5 ec)
Practicum Neuropsychologische Tests (4 ec)
Symposium (1 ec)
Noot: verplichte cursussen zijn grijsgekaderd en vetgedrukt.
135

136
Diagnostiek 1
voor KNP (3 ec)
Derde Bachelorjaar, Klinische Neuropsychologie
Semester 2 (30 ec)
Blok 1 (12 ec) Blok 2 (18 ec)
Gespreksvaardigheden
voor KNP (3 ec)
Psychopathologie voor KNP (6 ec)
Psychologische Interventies 1 voor KNP Statistiek voor KNP (3 ec)
(6 ec)
Bachelorthese (9 ec)
Noot: verplichte cursussen zijn grijsgekaderd en vetgedrukt.
Honoursprogramma
Voor informatie over de mogelijkheden voor een honoursbachelorprogramma wordt verwezen
naar hoofdstuk 3. Voor een specifieke invulling van het honoursprogramma bij
Klinische Neuropsychologie kan men contact opnemen met de coördinator van het honourstraject
Klinische Neuropsychologie, drs. C.L. van den Berg.
4.4 Bijzonderheden
Basisaantekening Psychodiagnostiek-NIP en GZ-aantekening
Samen met de verplichte vakken in het eerste en tweede jaar en het vak Testconstructie
(verplicht keuzevak voor studenten in de klinische richtingen) vormen de vakken in de
specialisatie Klinische Neuropsychologie een voorbereiding voor de Basisaantekening
Psychodiagnostiek-NIP en de GZ-aantekening. Wie ook de master Klinische Neuropsychologie
voltooit, komt in principe in aanmerking voor deze aantekeningen. Voor
meer informatie over de Basisaantekening Psychodiagnostiek-NIP (BAPD) en de GZaantekening
zie Hoofdstuk 4.
4.5 Nadere inlichtingen, mentoraat en studentenfractie
Studieadvies Klinische Neuropsychologie
Voor studieadvies en inlichtingen over de specialisatie Klinische Neuropsychologie kan
men zich wenden tot de studieadviseur Klinische Neuropsychologie, drs. C.L. van den
Berg, spreekuur: maandag van 14.00 tot 15.00 uur.
Mentoraat
Studenten die Klinische Neuropsychologie als specialisatie kiezen, worden aan het eind
van elk semester uitgenodigd om hun studieplanning te bespreken. Wie daar behoefte
aan heeft, kan een staflid als mentor krijgen.
Studentenfractie
Er is een studentenfractie Brein en Cognitie en Klinische Neuropsychologie, die lezingen,
excursies en borrels organiseert en fungeert als informatiepunt. De fractie is altijd op
zoek naar enthousiaste nieuwe leden. Inlichtingen: secretariaat Brein en Cognitie, kamer
620, telefoon 525.6840, e-mail: bcstudentenfractie-fmg@uva.nl.
4.6 Contactgegevens secretariaat en coördinatoren Klinische Neuropsychologie
Secretariaat:
Anna Bogerd-Schaefers en Hubert Eleonora, kamer 620, telefoonnummer: 525.6840
email: pnsecretariaat-fmg@uva.nl
Studieadviseur Klinische Neuropsychologie:
Mw. drs. C.L. van den Berg, spreekuur: ma. 14.00-15.00 uur, kr. 603, tel. 525.6118

Derde Bachelorjaar, Klinische Neuropsychologie
Websites:
http://www.student.uva.nl/psy; http://www.fmg.uva.nl/psychonomics
Voorzitter van de programmagroep:
Prof. dr. A.M.B de Groot, kr. 627, tel. 525.6844
Docenten
In Hoofdstuk 10 vindt u een overzicht van alle docenten, hun contactgegevens plus hun
interessegebieden.
Op de volgende pagina’s staat een overzicht van de bacheloronderdelen die gevolgd
kunnen worden binnen de specialisatie Klinische Neuropsychologie. De vakken
van het basisprogramma eerst, in de volgorde waarin ze worden aangeboden, en
daarna de overige vakken in alfabetische volgorde.
137

138
Bacheloronderdelen, Klinische Neuropsychologie
Basisprogramma Brein en Cognitie
Perceptie, Aandacht en Bewustzijn
Punten 6 ec
Tentamencode BP25
SIS-code 7203BP25XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse psychologie, Onderzoekspracticum en VRT-2
Docent, Inlichtingen Inleiding: Prof. dr. A.M.B. de Groot,
Perceptie, Aandacht en Bewustzijn: Prof. dr. V.A.F. Lamme
Leerdoel en Inhoud
Perceptie, Aandacht en Bewustzijn biedt een cognitief neurowetenschappelijk perspectief
op de vraag hoe wij in staat zijn onze omgeving waar te nemen en wat bepaalt dat we ons
van sommige dingen bewust zijn en van andere niet. Hierbij komen de volgende onderwerpen
aan bod: hogere en lagere perceptuele processen, selectieve aandacht, lateralisatie
en bewuste versus onbewuste waarneming. Bij elk onderwerp wordt zowel behandeld
welke cognitieve functies hier onderscheiden kunnen worden, als hoe deze cognitieve
functies in verband gebracht kunnen worden met hersenlocaties en hersenfuncties. Om
daar een goed beeld van te krijgen is het noodzakelijk resultaten van verschillende onderzoeksmethoden
(o.a. uit de neuropsychologie, cognitieve psychologie en neuroscience) te
integreren. Bij de genoemde onderwerpen wordt niet enkel ingegaan op de belangrijke
theorieën en onderzoeksresultaten, maar ook op wat de controverses hierbij zijn. Na afloop
heeft de student een coherente visie op deze problematiek, die aansluit bij de meest
moderne theorieën en gegevens, zodat hij/zij makkelijk een artikel over deze onderwerpen
kan lezen op reviewniveau. Ook zou hij/zij zich zelfstandig moeten kunnen verdiepen
in een van deze onderwerpen door literatuuronderzoek (bachelorthese).
Onderwijsvorm
Hoorcolleges. Collegeslides en andere informatie zijn beschikbaar op Blackboard.
Toetsvorm
Schriftelijke toets met multiple choice vragen over opgefriste voorkennis: Gazzaniga
hoofdstuk 1-4 (20% van het eindcijfer); schriftelijk tentamen met multiple choice vragen
over de inhoud van het boek en de colleges (80% van het eindcijfer).
Studiematerialen en kosten
• Gazzaniga, M. S., Ivry, R. B., & Mangun, G. R. (2009). Cognitive neuroscience, the
biology of the mind (3rd ed.). New York: Norton. ISBN 9780393111361. (700 pagina’s).
Hoofdstuk 1-4 voor de opstarttoets, en 5, 6, 11 (p. 445-477), 12, 14 (p. 606-610, fig.
14.17). Kosten: circa € 45,-. Dit boek wordt gebruikt in het hele basisprgramma.
• Hoofdstuk 16 van de 2e editie van Gazzaniga, staat op Blackboard.
• Collegestof.
Onderwijstijden
Ma. 05-09-2011 09.00-10.00 uur GebA-zaal E Inleiding
Ma. 12-09-2011 t/m 10-10-2011 13.00-16.00 uur GebP-zaal 227
Ma. 12-09-2011 16.00-16.30 uur GebP-zaal 227 Experimentatie
Di. 13-09-2011 t/m 04-10-2011 13.00-16.00 uur GebP-zaal 227
Toetsdata
Ma. 12-09-2011 13.00 uur bij aanvang college toets Gazzaniga hoofdstuk 1-4,
zie Blackboard
Vr. 14-10-2011 11.00-13.00 uur GebIWO-zaal Blauw
Di. 03-01-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal E herkansing

Bacheloronderdelen, Klinische Neuropsychologie
Basisprogramma Brein en Cognitie
Actie en Controle
Punten 2 ec
Tentamencode BP26
SIS-code 7203BP26XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse psychologie, Onderzoekspracticum en VRT-2
Docent, Inlichtingen Prof. dr. K.R. Ridderinkhof
Leerdoel en Inhoud
Een cognitief neurowetenschappelijk perspectief op de vraag hoe wij in staat zijn om
te gaan met de grote hoeveelheid informatie die vanuit onze omgeving op ons afkomt.
Onderwerpen zijn: actie, motoriek en executieve functies. Bij elk onderwerp wordt zowel
behandeld welke cognitieve functies hier onderscheiden kunnen worden, als hoe deze
cognitieve functies in verband gebracht kunnen worden met hersenlocaties en hersenfuncties.
Om daar een goed beeld van te krijgen is het noodzakelijk resultaten van verschillende
onderzoeksmethoden (o.a. uit de neuropsychologie, cognitieve psychologie en
neuroscience) te integreren. Bij de genoemde onderwerpen wordt niet enkel ingegaan op
de belangrijke theorieën en onderzoeksresultaten, maar ook op wat de controverses hierbij
zijn. Na afloop heeft de student een coherente visie op deze problematiek, die aansluit
bij de meest moderne theorieën en gegevens, zodat hij/zij makkelijk een artikel over deze
onderwerpen kan lezen op reviewniveau. Ook zou hij/zij zich zelfstandig moeten kunnen
verdiepen in een van deze onderwerpen door literatuuronderzoek (bachelorthese).
Onderwijsvorm
Hoorcolleges. Slides van de colleges en andere informatie zijn beschikbaar op Blackboard.
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen met multiple choice vragen over de inhoud van het boek en de
colleges.
Studiematerialen en kosten
• Gazzaniga, M. S., Ivry, R. B., & Mangun, G. R. (2009). Cognitive neuroscience,
the biology of the mind (3rd ed.). New York: Norton. ISBN 9780393111361. (700
pagina’s). Hoofdstuk 7, 13. Kosten: circa € 45,-. Dit boek wordt gebruikt in het hele
basisprgramma.
• Collegestof.
Onderwijstijden
Ma. 17-10-2011 t/m 24-10-2011 13.00-16.00 uur GebA-zaal 406
Ma. 17-10-2011 16.00-16.30 uur GebA-zaal 406 Experimentatie
Di. 18-10-2011 13.00-16.00 uur GebA-zaal C
Toetsdata
Vr. 28-10-2011 11.00-13.00 uur GebA-zaal A
D0. 05-01-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal C herkansing
139

140
Bacheloronderdelen, Klinische Neuropsychologie
Basisprogramma Brein en Cognitie
Leren en Geheugen
Punten 4 ec
Tentamencode BP04V
SIS-code 7203BP04VY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse psychologie, Onderzoekspracticum en VRT-2
Docent, Inlichtingen Prof. dr. J.G.W. Raaijmakers
Leerdoel
De student vertrouwd maken met theorieën en onderzoeksmethoden op het terrein van
de geheugenpsychologie.
Inhoud
Overzicht van de verschillende benaderingen en de theoretische achtergronden binnen de
geheugenpsychologie, alsmede de biologische grondslagen van leren en geheugen. Aan de
orde komen onder andere: interferentie en vergeten; aandacht en geheugen; semantisch
en episodisch geheugen; impliciete en expliciete geheugentaken; herkenning en herinnering;
amnesie; associatieve netwerkmodellen.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen, open vragen.
Studiematerialen en kosten
• Gazzaniga, M. S., Ivry, R. B., & Mangun, G. R. (2009). Cognitive neuroscience, the
biology of the mind (3rd ed.). New York: Norton. ISBN 9780393111361. (700 pagina’s).
Hoofdstuk 8. Kosten: circa € 45,-. Dit boek wordt gebruikt in het hele basisprgramma.
• Radvansky, G. (2006). Human memory. London: Allyn & Bacon. (434 pagina’s).
ISBN: 9780205457601. Kosten: circa € 73,-.
• Collegestof.
Onderwijstijden
Ma. 31-10-2011 t/m 21-11-2011 13.00-15.00 uur GebA-zaal 404
Ma. 31-10-2011 15.00-15.30 uur GebA-zaal 404 Experimentatie
Di. 01-11-2011 t/m 15-11-2011 13.00-15.00 uur GebA-zaal E
Wo. 02-11-2011 t/m 16-11-2011 13.00-15.00 uur GebA-zaal 406
Toetsdata
Do. 24-11-2011 13.00-15.00 uur GebIWO-zaal Rood
Vr. 06-01-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal B herkansing

Bacheloronderdelen, Klinische Neuropsychologie
Basisprogramma Brein en Cognitie
Klinische Neuropsychologie
Punten 5 ec
Tentamencode BP11
SIS-code 7203BP11XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1 en 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse psychologie, Onderzoekspracticum en VRT-2
Docent, Inlichtingen
Leerdoel
Prof. dr. B.A. Schmand
Overzicht krijgen van de verschillende klinische syndromen uit de neuropsychologie.
Inhoud
Parallel aan de colleges van het Basisprogramma Brein en Cognitie worden in de colleges
Klinische Neuropsychologie basisbegrippen en klinische syndromen uit de neuropsychologie
behandeld. Deze cursus is bedoeld als algemene oriëntatie op het onderwerp en op
de verscheidenheid van klinische toepassingen.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges.
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen, korte opstelvragen. Voor beide deeltentamens moet het cijfer een
voldoende zijn. Bij de herkansing kan men tentamen doen over deel 1, deel 2 of over beide
delen.
Studiematerialen en kosten
• Deelman, B., Eling, P.A.T.M., Haan, E. de, & Zomeren, E. van. (2004). Klinische
neuropsychologie. Amsterdam: Boom. ISBN: 9789053529751. (576 pagina’s). Kosten:
circa € 56,-.
• Artikelen worden verstrekt.
Onderwijstijden
Inleiding en Neurologische Ziekten
Wo. 14-09-2011 09.00-12.00 uur GebA-zaal C
Aandachts- en Executieve Stoornissen
Wo. 21-09-2011 09.00-12.00 uur GebA-zaal C
Motoriekstoornissen
Wo. 28-09-2011 09.00-12.00 uur GebA-zaal C
Geheugenstoornissen en Dementie
Wo. 12-10-2011 09.00-12.00 uur GebA-zaal C
Verstandelijke Beperkingen
Wo. 02-11-2011
Taalstoornissen
09.00-12.00 uur GebA-zaal C
Wo. 30-11-2011 09.00-12.00 uur GebA-zaal 404
Emotionele Stoornissen
Wo. 07-12-2011
Toetsdata
09.00-12.00 uur GebA-zaal 404
Wo. 19-10-2011 09.00-11.00 uur GebIWO-zaal Rood deel 1
Wo. 14-12-2011 09.00-11.00 uur GebIWO-zaal Geel deel 2
Wo. 15-02-2012 09.00-11.00 uur GebA-zaal C herkansing
141

142
Bacheloronderdelen, Klinische Neuropsychologie
Basisprogramma Brein en Cognitie
Practicum Neuropsychologische Tests
Punten 4 ec
Tentamencode BP19
SIS-code 7203BP19XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1 en 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse psychologie, Onderzoekspracticum en VRT-2
Docenten Dr. S.P. van der Werf, Dr. T. Schilt, Prof. dr. B.A. Schmand
Inlichtingen Dr. S.P. van der Werf, Dr. T. Schilt
Leerdoel
Het kennismaken met en leren afnemen van neuropsychologische tests en het leren interpreteren
van testresultaten.
Inhoud
Parallel aan de colleges van het basisprogramma en de colleges Klinische Neuropsychologie
komen in dit practicum neuropsychologische tests aan de orde die relevant zijn voor
het onderwerp dat in de colleges wordt behandeld en de met dat onderwerp gerelateerde
syndromen. Men maakt kennis met een groot aantal tests en men oefent met het afnemen
ervan en met het uitwerken van de resultaten.
Onderwijsvorm
De studenten worden verdeeld in groepen en oefenen zes keer (dus per onderdeel één
keer) een hele dag een aantal tests. Zij krijgen hierbij enkele praktische opdrachten.
Toetsvorm
• Schriftelijke toets met open en meerkeuzevragen over de bestudeerde literatuur na
afloop van elke practicumdag. Elke toets telt mee voor 1/6 van het eindcijfer. Het
gemiddelde over de verschillende toetsonderdelen moet een voldoende zijn. Bij een
onvoldoende kan herkanst worden middels een tentamen over al de zes onderdelen.
• Schriftelijke opdrachten na elke practicumdag in kleinere groepen. Beoordelingen
moeten voldoende zijn.
Studiematerialen en kosten
• Lezak, M. D., Howieson, D. B., & Loring, D. W. (2004). Neuropsychological assessment
(4th ed.). Oxford: Oxford University Press. ISBN 9780195111217. (1016 pagina’s).
Kosten: circa € 71,-.
Onderwijstijden
De groepen krijgen per onderdeel elk één dag practicum van 10.00-17.00 uur in GebAzaal
302. Indeling wordt nader bekendgemaakt.
Waarnemings- en Motoriektests (Dr. T. Schilt)
Do. 15-09-2011 Vr. 16-09-2011 Do. 22-09-2011 Vr. 23-09-2011
Aandachts- en Executieve Tests (Dr. S. P. van der Werf, Dr. T. Schilt)
Do. 29-09-2011 Vr. 30-09-2011 Do. 06-10-2011 Vr. 07-10-2011
Geheugentests en Dementiescreeners (Prof. dr. B.A. Schmand)
Do. 20-10-2011 Vr. 21-10-2011 Do. 03-11-2011 Vr. 04-11-2011
Intelligentietests (Dr. S. P. van der Werf)
Do. 10-11-2011 Vr. 11-11-2011 Do. 17-11-2011 Vr. 18-11-2011
Taaltests (Dr. T. Schilt)
Do. 01-12-2011 Vr. 02-12-2011 Do. 15-12-2011 Vr. 16-12-2011

Bacheloronderdelen, Klinische Neuropsychologie
Persoonlijkheidstests en Klachtenvragenlijsten (Dr. S.P. van der Werf)
Do. 19-01-2012
Toetsdata
Vr. 20-01-2012 Do. 26-01-2012 Vr. 27-01-2012
Op elke practicumdag schriftelijke toets
Vr. 02-03-2012
Bijzonderheden
10.00-13.00 uur GebA-zaal E herkansing
Aanwezigheid is verplicht. Het rooster van de practica wordt via Blackboard twee weken
voor aanvang van de cursus bekendgemaakt.
143

144
Bacheloronderdelen, Klinische Neuropsychologie
Basisprogramma Brein en Cognitie
Symposium
Punten 1 ec
Tentamencode BP08V
SIS-code 7203BP08VY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1 en 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse psychologie, Onderzoekspracticum en VRT-2
Docent, Inlichtingen Prof. dr. A.M.B. de Groot
Leerdoel en Inhoud
Het voorbereiden en geven van een presentatie over een onderwerp dat is gelieerd aan een
van de onderdelen van het basisprogramma.
Parallel aan de colleges van het basisprogramma gaan de studenten in het Symposium
dieper op een onderwerp in. Zij bereiden daarover in groepsverband een presentatie voor.
Er komt een lijst met onderwerpen. De studenten krijgen bij inschrijving en via Blackboard
een formulier waarin zij drie voorkeuren kunnen opgeven. De coördinator maakt
de groepsindeling, die uiterlijk één week na de introductie van de cursus beschikbaar
zal zijn. Verdere bijeenkomsten moeten de studenten zelf regelen. Bij die bijeenkomsten
wordt de gevonden literatuur besproken en worden afspraken gemaakt wie wat in de
komende weken gaat doen. Op de eerste bijeenkomst krijgt men een lijst met alle namen
waarop men zelf de adressen en telefoonnummers kan invullen. Men heeft een periode
van circa tien weken voor het voorbereiden van de presentatie. Details worden op de eerste
bijeenkomst bekend gemaakt. In de tweede helft van november neemt elke groep met
de docent de gevonden literatuur en de opzet van de presentatie door.
Onderwijsvorm
Voorbereiden presentatie in groepsverband.
Toetsvorm
Presentatie. Er zijn twee beoordelingen mogelijk: aan voorwaarden voldaan (AVV) of
niet aan voorwaarden voldaan (NAV).
Bijzonderheden
Aanwezigheid is verplicht en wordt gecontroleerd.
Onderwijstijden
Indeling en afspraken
Ma. 03-10-2011 16.00-17.00 GebA-zaal E
Data inleveren verslag en proefpresentaties worden bekendgemaakt via Blackboard.
Presentaties
Do. 22-12-2011 09.00-17.00 A305 en A306

Bacheloronderdelen, Klinische Neuropsychologie
Basisprogramma Brein en Cognitie
Hogere Mentale Processen
Punten 2 ec
Tentamencode BP05V
SIS-code 7203BP05VY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse psychologie, Onderzoekspracticum en VRT-2
Docent, Inlichtingen Prof. dr. J.M.J. Murre, Dr. R. Rouw
Leerdoel en Inhoud
In deze cursus worden de ‘typisch menselijke’ complexe vormen van informatieverwerking
behandeld. Wat betekent bijvoorbeeld het hebben (of juist niet hebben) van een
hoge intelligentie? Op welke wijze worden moeilijke problemen opgelost? En hoe verschilt
hierbij een creatieve van een niet-creatieve oplossing? De cursus maakt de student
vertrouwd met de huidige stand van zaken in het onderzoek naar deze hogere mentale
processen. Zowel klassieke theorieën als recente bevindingen komen aan bod. Onderwerpen
zijn: intelligentie, probleemoplossen, redeneren, beslissen, expertise en verschillen
tussen individuen.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges.
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen, open vragen.
Studiematerialen en kosten
• Artikelen; nadere inlichtingen worden tijdig verstrekt via Blackboard.
• Collegestof.
Onderwijstijden
Ma. 28-11-2011 t/m 05-12-2011 13.00-15.00 uur GebA-zaal 404
Ma. 28-11-2011 15.00-15.30 uur GebA-zaal 404 Experimentatie
Di. 29-11-2011 13.00-15.00 uur GebA-zaal B
Wo. 30-11-2011 13.00-15.00 uur GebA-zaal 406
Toetsdata
Vr. 09-12-2011 11.00-13.00 uur GebIWO-zaal Blauw
Di. 10-04-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal B herkansing
145

146
Bacheloronderdelen, Klinische Neuropsychologie
Basisprogramma Brein en Cognitie
Taal
Punten 3 ec
Tentamencode BP03V
SIS-code 7203BP03VY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse psychologie, Onderzoekspracticum en VRT-2
Docenten, Inlichtingen Prof. dr. A.M.B. de Groot
Leerdoel
Kennisnemen en begrijpen van belangrijke taalpsychologische kwesties, theorieën, en bevindingen,
alsmede van de belangrijkste onderzoeksmethoden.
Inhoud
Een overzicht van de taalpsychologie. Aan de orde komen taalkennis, de architectuur van
het taalsysteem en diens relatie met de rest van het cognitieve systeem, taalverwerving,
het herkennen van gesproken en geschreven woorden, ontleden en interpreteren van zinnen,
tekstbegrip, taalproductie, taalstoornissen, biologische factoren, meertaligheid en
een breed assortiment van taalpsychologische onderzoeksmethoden.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges.
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen, open vragen.
Studiematerialen en kosten
• Gazzaniga, M. S., Ivry, R. B., & Mangun, G. R. (2009). Cognitive neuroscience, the
biology of the mind (3rd ed.). New York: Norton. ISBN 9780393111361. (700 pagina’s).
Hoofdstuk 10, pp. 388-445. Kosten: circa € 45,-. Dit boek wordt gebruikt in het hele
basisprgramma.
• Aanvullende literatuur wordt nader bekendgemaakt.
• Collegestof.
Onderwijstijden
Ma. 12-12-2011 13.00-16.00 uur GebA-zaal C
Ma. 12-12-2011 16.00-16.30 uur GebA-zaal C Experimentatie
Ma. 19-12-2011 13.00-16.00 uur GebA-zaal E
Wo. 14-12-2011 t/m 21-12-2011 13.00-16.00 uur GebA-zaal 406
Toetsdata
Vr. 13-01-2012 12.00-14.00 uur GebIWO-zaal Blauw
Wo. 11-04-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal C herkansing

Bacheloronderdelen, Klinische Neuropsychologie
Basisprogramma Brein en Cognitie
Emoties
Punten 3 ec
Tentamencode BP02V
SIS-code 7203BP02VY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse psychologie, Onderzoekspracticum en VRT-2
Docent, Inlichtingen wordt nader bekend gemaakt
Leerdoel en Inhoud
Het rijke en zeer gevarieerde veld van emotie-onderzoek zal in de cursus, noodzakelijkerwijs
slechts deels, worden bestreken. Het spectrum van emotiebenaderingen reikt van
fenomenologische, fysiologische, biologische tot cognitieve en ‘affective neuroscience’ benaderingen.
De op het eerste gezicht niet-samenhangende emotietheorieën en -modellen
zijn juist sterk met elkaar verbonden door discussies en door veelal op experimenteel werk
gebaseerde redeneringen. De nadruk in de cursus (en bij de toetsing) zal dan ook niet
zozeer liggen op passieve opslag van kennis en ‘feiten’, maar op het actief kunnen verantwoorden,
motiveren en met elkaar in verband brengen van de verschillende posities. De
cursus bestaat uit een bespreking van de belangrijkste historische en hedendaagse theorieën
en modellen over emotie. Vanuit een psychonomische invalshoek zal er relatief veel
aandacht worden besteed aan experimenteel onderzoek naar affectieve processen.
Onderwijsvorm
Na ieder hoorcollege zal het bijbehorende deel van de syllabus op Blackboard verschijnen.
Ter recapitulatie van de collegestof dient dit deel in ieder geval voor het volgende college
gelezen te worden. Het is van het grootste belang dat studenten vanaf het eerste college
actief studeren en bijblijven met de collegestof. Iedere week zullen bovendien oefenvragen
op Blackboard verschijnen die voor een deel als tentamenvragen terugkomen.
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen met open vragen over de literatuur en college.
Studiematerialen en kosten
• Phaf, R. H. (2010). Emotie: Activatie of constructie? Deze syllabus wordt iedere keer dat
de cursus wordt gegeven, aangepast. Oudere versies zijn niet bruikbaar! Syllabus is te
downloaden via Blackboard.
• Losse artikelen (ook te downloaden via Blackboard).
• Collegestof.
Onderwijstijden
Ma. 16-01-2012 t/m 30-01-2012 13.00-16.00 uur GebA-zaal E
Ma. 16-01-2012 16.00-16.30 uur GebA-zaal E Experimentatie
Di. 17-01-2012 t/m 24-01-2012 12.00-15.00 uur GebA-zaal B
Wo. 18-01-2012 t/m 25-01-2012 13.00-16.00 uur GebA-zaal 406
Toetsdata
Vr. 03-02-2012 09.00-11.00 uur GebUSC-zaal 1
D0. 12-04-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal E herkansing
147

148
Bacheloronderdelen, Klinische Neuropsychologie
Bachelorthese Klinische Neuropsychologie
Punten 9 ec of 12 ec
Tentamencode BNT9 (9 ec), BNT12 (12 ec)
SIS-code 7203BNT9XY (9 ec), 7203BNT12Y (12 ec)
Plaats in het rooster Eerste en tweede Semester
Toelatingsvoorwaarden VRT-2 en Basisprogramma Brein en Cognitie
Docent, Inlichtingen Alle docenten van de programmagroep
Leerdoel
9 ec: het kunnen maken van een literatuuroverzicht op een specialistisch terrein. Deelleerdoelen:
het kunnen formuleren van een heldere vraagstelling op het terrein van de
specialisatie. Het kunnen zoeken naar en selecteren van de belangrijkste wetenschappelijke
literatuur over die vraagstelling. Het kunnen integreren en evalueren van de gevonden
literatuur in een eigen betoog waarin de vraagstelling wordt verantwoord en beargumenteerd
beantwoord. Het kunnen toepassen van relevante APA normen.
12 ec: naast het kunnen maken van een literatuuroverzicht ter grootte van 9 ec het kunnen
formuleren van een onderzoeksvoorstel gebaseerd op een vraagstelling die aansluit
bij het literatuuroverzicht.
Aanmelding en onderwerpkeuze
Studenten melden zich voor het begin van het semester aan via SIS. Aangemelde studenten
krijgen bericht. Ze schrijven zich in voor één of meer onderwerpen. Na plaatsing
bij een onderwerp kiest de student een deelonderwerp waarover de bachelorthese wordt
geschreven.
Werkwijze, eisen en beoordeling
De werkwijze bij het tot stand komen van de Bachelorthese, de eisen waaraan de these
moet voldoen en de beoordelingscriteria staan uitgebreid beschreven in het stuk De bachelorthese
bij de opleiding Psychologie aan de UvA, dat te vinden is op Blackboard bij het
vak Bachelorthese. De student levert tijdens het traject de volgende producten op: vraagstelling
en gevonden literatuur, opzet, eerste versie, eindversie. Bij elk product, behalve
het eerste, geeft de student schriftelijk aan hoe de feedback van de docent op het voorgaande
product is verwerkt. De betreffende inleverdata worden direct na de introductiebijeenkomst
schriftelijk vastgelegd in een thesecontract. De cursus wordt afgesloten met
een presentatie van de these aan medestudenten. Studenten kunnen gedurende de eerste
twee weken besluiten te stoppen met de cursus, daarna leidt stoppen tot een onvoldoende
beoordeling.
Omvang
De basisvariant (9 ec) van de Bachelorthese is een literatuuroverzicht van tussen de 5000
en 6000 woorden. Het literatuuroverzicht moet gebaseerd zijn op circa 15 empirische onderzoeksartikelen.
Bij de uitgebreide variant (12 ec) wordt het literatuuroverzicht gevolgd
door een zelfstandig leesbaar onderzoeksvoorstel van rond de 1500 woorden (exclusief
literatuurlijst).
Ook dienen 10 colloquia te worden bijgewoond (zie Hoofdstuk 6 voor meer informatie).
Literatuur
• Starreveld, P. A. (Ed.). (2009). Verslaglegging van psychologisch onderzoek (2e ed.).
Amsterdam: Boom. ISBN 9789047301240. Kosten: circa € 25,-.
• Syllabus: De bachelorthese bij de Opleiding Psychologie aan de UvA. Op Blackboard
staat altijd de meest recente versie.

Bacheloronderdelen, Klinische Neuropsychologie
Diagnostiek 1 voor Klinisch Neuropsychologen
Punten 3 ec
Tentamencode BP30
SIS-code 7203BP30XY
Plaats in het rooster Semester 2, blok 1
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse en verplichte cursussen tweede jaar
Docenten Dr. T. Schilt, Prof. dr. J.H. Kamphuis
Inlichtingen Dr. T. Schilt
Inhoud en Leerdoelen
Deze cursus omvat een brede, representatieve introductie tot de psychodiagnostiek. Psychodiagnostiek
wordt geïntroduceerd als een bij uitstek scientist-practitioner-activiteit
die vele werkvelden betreft. In de reeks van audiovisueel ondersteunde colleges komt
onder andere aan bod: de diagnostische cyclus, veelgebruikte instrumenten (gespreksvoering,
zelfrapportage, observatie), de meest gangbare vraagstellingen en werkwijzen,
patroonherkenning en rapportage. Qua casuïstiek zal de nadruk in deze cursus liggen op
de klinische psychodiagnostiek en de neuropsychologische diagnostiek.
Onderwijsvorm
Serie hoorcolleges, met aanvullende opdrachten naar aanleiding van case-presentaties.
Cases zullen deels via cd-rom dan wel Blackboard worden aangeboden.
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen over collegestof en literatuur, bestaande uit een combinatie van
meerkeuzevragen en open vragen. Twee opdrachten n.a.v. case-presentaties worden in
kleine groepen uitgevoerd. Deze krijgen een voldaan of niet-voldaan. Het eindcijfer is
voor 100% gebaseerd op het tentamen. Het vak is afgerond als er een voldoende voor het
tentamen is gehaald, als alletwee de opdrachten zijn gemaakt en als aan de aanwezigheidsplicht
voldaan is.
Studiematerialen en kosten
• Luteijn, F., Arindell, W. A., Deelman, B. G., Kamphuis, J. H., & Vertommen, H.
(2008). Psychologische diagnostiek in de gezondheidszorg. Utrecht: Lemma. ISBN
9789059312500. (386 pagina’s). Kosten: circa € 52,-.
• Aanvullende literatuur wordt via Blackboard bekend gemaakt.
Onderwijstijden
Do. 09-02-2012 t/m 01-03-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal E
Vr. 10-02-2012 t/m 24-02-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal E
Toetsdata:
Do. 08-03-2012 15.00-17.00 uur GebA-zaal C
Ma. 16-07-2012 10.00-12.00 uur GebA-zaal E herkansing
Bijzonderheden
Colleges zijn verplicht!
149

150
Bacheloronderdelen, Klinische Neuropsychologie
Gespreksvaardigheden voor Klinisch Neuropsychologen
Punten 3 ec
Tentamencode BP23
SIS-code 7203BP23XY
Plaats in het rooster Semester 2, blok 1
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse en verplichte cursussen tweede jaar
Aantal deelnemers max. 32
Docenten, Inlichtingen Dr. T. Schilt, Dr. S.P. van der Werf
Inhoud en leerdoelen
De anamnese is de centrale pijler van het klinisch neuropsychologisch onderzoek. Behalve
voor een goede analyse van de problematiek is informatie over de klacht en de context
van de klacht nodig om de patiënt juist te kunnen informeren over vervolgonderzoek,
diagnose en eventueel beleid. De anamnese is dus meer dan het louter uitvragen van een
aantal symptomen en vormt samen met de hiervoor bedoelde communicatieve vaardigheden
onderdeel van het professioneel handelen.
In het tweede bachelorjaar zijn communicatievaardigheden getraind. Begrippen als
(non-)verbale communicatie, volgen, sturen en toetsen worden als bekend verondersteld.
Het gesprekpracticum voor KNP studenten is bedoeld als eerste kennismaking en oefening
met o.a. het anamnesegesprek en de heteroanamnese. Specifieke aandachtspunten
daarbij zijn: 1) de introductie van het consult/onderzoek, 2) vraag- c.q. klachtverheldering,
3) specifieke c.q. speciële anamnese 4) het inwinnen van relevante psychosociale
achtergrondgegevens 5) het notuleren en uitwerken van gespreksgegevens. De klachten
worden eerst geïnventariseerd vanuit het perspectief van de patiënt (emoties, opvattingen
en reacties vanuit de sociale omgeving) en vervolgens vanuit de specifieke vakkennis van
de klinisch neuropsycholoog.
Het stellen van een diagnose heeft in deze fase van de training geen prioriteit. Het accent
ligt op goede uitleg en het verzamelen van relevante informatie. Het gesprekspracticum
biedt dus vooral handvatten om de gesprekken met patiënten die zijn verwezen voor neuropsychologisch
onderzoek vorm te geven.
Onderwijsvorm
Een introductiecollege van drie uur. Vier dagdelen practicum, waarin o.a. wordt geoefend
met simulatiepatiënten. Een afsluitend interactief responsiecollege van drie uur. Aan
de hand van casusmateriaal moet een aantal zelfstudie- en video-observatieopdrachten
worden uitgevoerd.
Toetsvorm
Actieve participatie in de gesprekspractica. Een deel van de zelfstudieopdrachten wordt
op inhoud getoetst. Eindbeoordeling: aan voorwaarden voldaan of niet aan voorwaarden
voldaan.
Studiematerialen (onder voorbehoud)
• Hoofdstuk 3 (met uitzondering van 3.5 en 3.8) en 4.2 uit Luteijn, F., Arindell, W. A.,
Deelman, B. G., Kamphuis, J. H., & Vertommen, H. (2008). Psychologische diagnostiek
in de gezondheidszorg. Utrecht: Lemma. ISBN 9789059312500. Kosten: circa € 52,-. Dit
boek wordt ook gebruikt voor de cursus Diagnostiek 1.
• Syllabus verkrijgbaar bij het secretariaat (kamer 620). Kosten circa € 5,-
• Aanvullende literatuur wordt via Blackboard bekend gemaakt.

Onderwijstijden
Bacheloronderdelen, Klinische Neuropsychologie
College
Do. 08-03-2012 10.00-13.00 uur hoorcollege voor alle studenten in A108
onderwerp: het biopsychosociale model, speciële
en heteroanamnese;
daarnaast: verdeling van de studenten in groepen
voor de practica.
Practica
Vr. 09-03-2012 10.00 uur voorbespreking in A220
10.00-13.00 uur groepjes studenten in A205 t/m A209 + A301a
14.00 uur voorbespreking in A220
14.00-17.00 uur groepjes studenten in A205 t/m A209 + A301a
Wo. 14-03-2012 10.00-17.00 uur B25 a&b + B06 t/m B08 a&b
Do. 15-03-2012 10.00-11.30 uur voorbespreking voor 16 personen in B25b
10.00-16.30 uur groepjes studenten in B06 t/m B08 a&b + B25a
16.00-17.00 uur nabespreking in B25b
Vr. 16-03-2012 10.00-11.30 uur voorbespreking voor 16 personen in B25b
10.00-16.30 uur groepjes studenten in B06 t/m B08 a&b + B25a
16.00-17.00 uur nabespreking in B25b
Do. 22-03-2012 10.00 uur voorbespreking in B25b
1o.00-13.30 uur groepjes studenten in B06 t/m B08 a&b + B25a
14.30-17.00 uur groepjes studenten in B06 t/m B08 a&b + B25a
Vr. 23-03-2012 10.00 uur voorbespreking in B25b
1o.00-13.30 uur groepjes studenten in B06 t/m B08 a&b + B25a
14.30-17.00 uur groepjes studenten in B06 t/m B08 a&b + B25a
College
Vr. 30-03-2012 10.00-13.00 uur voor alle studenten in A108
onderwerp: bespreking opdracht.
Bijzonderheden
Aanwezigheid is absoluut vereist. Het aantal practicumdagen is beperkt. Studenten kunnen
niet slagen voor dit vak als zij één van de practicumdagen missen.
151

152
Bacheloronderdelen, Klinische Neuropsychologie
Psychologische Interventies 1 voor Klinisch Neuropsychologen
Punten 6 ec
Tentamencode BP31
SIS-code 7203BP31XY
Plaats in het rooster Semester 2, blok 1
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse en verplichte cursussen tweede jaar
Docenten Drs. C.L. van den Berg en anderen
Inlichtingen Drs. C.L. van den Berg
Inhoud en Leerdoelen
Deze cursus belicht de belangrijkste theorieën en toepassingen van de hoofdstromingen
binnen de psychotherapie. Het omvat colleges over verschillende settings binnen de psychotherapie.
Bovendien geeft de cursus een inleiding in het onderzoek naar psychotherapie
en evalueert de werkzaamheid van de therapeutische aanpak en common factors in
psychotherapie. De hoofddoelen van deze cursus zijn: 1) kennis van de hoofdstromingen
in de psychotherapie, 2) klinische toepassingen van psychotherapie en 3) kennis van
specifieke en algemene aspecten van de psychotherapie.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges, casuspresentaties en discussies. De meeste colleges worden in het Nederlands
gehouden, sommige in het Engels.
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen met open vragen over het boek, de reader, de artikelen en de Engelstalige
colleges.
Studiematerialen en kosten
• Corsini, R. J., & Wedding, D. (2010). Current psychotherapies (9th ed.). Belmont, CA:
Thomson Brooks/Cole. ISBN: 9780840032614. Kosten: circa € 47,-.
• Aanvullende literatuur middels een reader en diverse artikelen, die bekend worden
gemaakt voor aanvang van de cursus. Kosten circa € 23,-.
• Collegestof.
Onderwijstijden
Ma. 06-02-2012 t/m 19-03-2012 09.00-11.00 uur GebA-zaal 406
Di. 07-02-2012 t/m 20-03-2012 09.00-11.00 uur GebA-zaal 406
Toetsdata
Di. 27-03-2012 09.00-11.00 uur GebM-zaal 301
Di. 24-04-2012 09.00-11.00 uur GebA-zaal B herkansing
Bijzonderheden
Colleges zijn verplicht!

Bacheloronderdelen, Klinische Neuropsychologie
Psychopathologie voor Klinisch Neuropsychologen
Punten 6 ec
Tentamencode BP20
SIS-code 7203BP20XY
Plaats in het rooster Semester 2, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse psychologie, Onderzoekspracticum en VRT-2
Docent, Inlichtingen Prof. dr. H.M. Geurts, Dr. S.P. van der Werf
Leerdoel
Het verwerven van inzicht in diagnostiek en behandeling van stoornissen in kinder- en
volwassenenleeftijd zodanig dat op professioneel niveau communicatie mogelijk is binnen
een multidisciplinaire setting.
Inhoud
Diagnostiek en behandeling van stemmingsstoornissen, angststoornissen, slaapstoornissen,
psychotische stoornissen en schizofrenie, verslaving, eetstoornissen, seksuele stoornissen,
persoonlijkheidsstoornissen, ADHD, leer- en taalstoornissen en autisme. Zover
bekend zullen de overeenkomsten en verschillen tussen kinderen en volwassenen van deze
stoornissen eveneens aan bod komen.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges en literatuurstudie.
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen, open vragen.
Studiematerialen en kosten
• Vandereycken, W., Hoogduin, C. A. L., & Emmelkamp, P. M. G. (2008). Handboek
psychopathologie. Deel 1: basisbegrippen (4e druk). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.
ISBN: 9789031353095. Kosten: circa € 65,-.
• Aanvullende literatuur wordt nader bekendgemaakt.
Onderwijstijden
Do. 05-04-2012 14.00-17.00 uur GebA-zaal 304
Do. 19-04-2012 t/m 10-05-2012 14.00-17.00 uur GebA-zaal 304
Do. 24-05-2012 14.00-17.00 uur GebA-zaal 304
Vr. 20-04-2012 14.00-17.00 uur GebA-zaal 108
Toetsdata
Vr. 01-06-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal B
Vr. 29-06-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal 108 herkansing
153

154
Bacheloronderdelen, Klinische Neuropsychologie
Statistiek voor Klinisch Neuropsychologen
Punten 3 ec
Tentamencode BP21
SIS-code 7203BP21XY
Plaats in het rooster Semester 2, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse Psychologie, Onderzoekspracticum en VRT-2
Docent, Inlichtingen Prof. dr. B.A. Schmand
Leerdoel
Het verkrijgen van inzicht in de statistische en methodologische achtergronden van diagnostiek
en designs bij n=1 onderzoek.
Inhoud
Diagnostische besliskunde, statistische versus klinische significantie, profielanalyse. Single
case designs met bijbehorende statistiek.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges.
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen met open vragen.
Studiematerialen en kosten
• Hoofdstukken uit Hendriks, M., Kessels, R., Gorissen, M., & Schmand, B. (2006).
Neuropsychologische diagnostiek. Amsterdam: Boom. ISBN 9789085062295. (328
pagina’s). Kosten: circa € 46,-.
• Achtergrondartikelen.
Onderwijstijden
Wo. 04-04-2012 09.00-11.00 uur GebA-zaal 304
Wo. 18-04-2012 t/m 25-04-2012 09.00-11.00 uur GebA-zaal 304
Do. 05-04-2012 09.00-11.00 uur GebA-zaal 304
Do. 19-04-2012 t/m 26-04-2012 09.00-11.00 uur GebA-zaal 304
Toetsdata
Wo. 02-05-2012 09.00-11.00 uur GebA-zaal C
Wo. 30-05-2012 09.00-11.00 uur GebA-zaal C herkansing

Derde Bachelorjaar, Klinische Ontwikkelingspsychologie
5. Klinische Ontwikkelingspsychologie
5.1 Doelstelling van het onderwijsprogramma
In het onderwijsprogramma van de specialisatie Klinische Ontwikkelingspsychologie
ligt de nadruk op een gedegen inzicht in de klinische ontwikkelingspsychologie, waarin
zowel de belangrijke theoretische modellen als de huidige stand van zaken in het onderzoek
naar de cognitieve, sociale, emotionele en deviante ontwikkeling aan bod komen.
Hierbij gaat het niet alleen om de ontwikkeling in de kinder- en jeugdjaren, maar ook om
baby-ontwikkeling en veroudering. Klinische Ontwikkelingspsychologie (KLOP) richt
zich op het gebied van de individuele jeugdzorg en jeugdgezondheidszorg. De specialisatie
KLOP betreft het onderwijs en onderzoek dat is gericht op afwijkende ontwikkeling.
In de klinische ontwikkelingspsychologie probeert men te begrijpen op welke wijze
afwijkend gedrag ontstaat en hoe dit gedrag in stand wordt gehouden. Daarnaast zijn
diagnostiek en interventie van belang. In deze specialisatie volgt men o.a. cursussen op
het gebied van diagnostiek en interventie; in de masterfase doet men een praktijkstage en
een afstudeeronderzoek. Deze cursussen maken deel uit van de toelatingsvoorwaarden
voor postacademische opleidingen voor de K&J-registratie, registratie Gezondheidszorgpsycholoog
en registratie Schoolpsycholoog.
Het volgen van het bachelorprogramma Klinische Ontwikkelingspsychologie, gevolgd
door de master Gezondheidszorgpsychologie specialisatie Klinische Ontwikkelingspsychologie
(variant GGZ of variant Schoolpsychologie) levert zowel de Basisaantekening
Psychodiagnostiek- NIP (BAPD) als de GZ-aantekening op en biedt een allround basis
voor verdere specialisatie in de postmasteropleidingen Gezondheidszorgpsycholoog of
Schoolpsycholoog.
De BAPD- en GZ-aantekening kennen veel vereisten. Daarom is er binnen het bachelorprogramma
Klinische Ontwikkelingspsychologie geen keuzevrijheid. Een nauwkeurige
studieplanning en een sterke studiediscipline zijn daarom vereist. (NB. Zie hoofdstuk 4
voor meer informatie over de BAPD en GZ aantekening.)
5.2 Beroepsmogelijkheden
Het is mogelijk om na afronden van een bachelor Klinische Ontwikkelingspsychologie
de arbeidsmarkt op te gaan; in dat geval zal men in aanmerking komen voor functies
waar een academische opleiding gevraagd wordt. Voor functies in het veld van klinische
ontwikkelingspsychologie zal echter over het algemeen ook een afgeronde master in de
Klinische Ontwikkelingspsychologie worden gevraagd of zelfs een post-masteropleiding.
Bij de beschrijving van de beroepsmogelijkheden wordt daarom uitgegaan van een afgerond
masterprogramma.
Klinisch ontwikkelingspsychologen zijn vooral werkzaam als diagnosticus, behandelaar
of beleidsmedewerker bij instellingen op het gebied van ontwikkelingsproblematiek, kinderbescherming,
adoptie, criminaliteit of gerontologie. Naast oriëntatie op deze beroepsactiviteiten
biedt de master Gezondheidszorgpsychologie met specialisatie Klinische
Ontwikkelingspsychologie mogelijkheden tot diagnostische specialisatie, bijvoorbeeld
experimentele diagnostiek van functiestoornissen of cognitieve tekorten gerelateerd aan
specifieke klinische stoornissen (ADHD, autisme) en specialisatie op het gebied van klinische
diagnostiek en interventie bij kinderen en ouders. Niet in de laatste plaats biedt
de opleiding ruime mogelijkheden voor een loopbaanperspectief als wetenschappelijk
onderzoeker.
Post-academische opleidingen
Veel functies in de ‘officiële’ hulpverleningsinstellingen (instellingen voor de geestelijke
gezondheidszorg, algemene en psychiatrische ziekenhuizen) zijn slechts toegankelijk zijn
voor afgestudeerden die na hun master de beroepsopleiding tot Gezondheidszorgpsycho-
153

154
Derde Bachelorjaar, Klinische Ontwikkelingspsychologie
loog (verder aangeduid met ‘GZ-psycholoog’) hebben gevolgd. Ook veel functies in de
Jeugdzorg, Leerlingen- en Onderwijszorg vragen van kandidaten een postacademische
registratie. Behalve de GZ is dat ook de K&J-registratie (NIP), of die van Schoolpsycholoog.
Meer informatie over de postacademische opleidingen is te vinden bij de Master
Gezondheidszorgpsychologie.
5.3 Onderwijsprogramma derde bachelorjaar Klinische Ontwikkelingspsychologie
In het derde bachelorjaar worden vakken aangeboden die een uitgebreide basis vormen
voor de Klinische Ontwikkelingspsychologie. Daarnaast is er een methodologisch vak
(Toegepaste statistiek in de ontwikkelingspsychologie) en wordt ter afsluiting van de bachelor
de bachelorthese geschreven.
Om een bachelor Klinische Ontwikkelingspsychologie te behalen moeten de volgende
verplichte cursussen met succes worden afgerond:
- Basisprogramma Ontwikkelingspsychologie (BP Ontw.psy):
- Cognitieve ontwikkeling
- Sociale ontwikkeling
- Emotionele ontwikkeling
- Klinische ontwikkelingspsychologie (KLOP)
- Schoolpsychologie
- Werkgroepen BP Ontw.psy
- Diagnostiek 1: ontwikkelingspsychologie
- Interventiepracticum 1
- Oriëntatie op het werkveld van de ontwikkelingspsycholoog
- Klinische gespreksvaardigheden
- Toegepaste statistiek in de ontwikkelingspsychologie
- Bachelorthese Klinische Ontwikkelingspsychologie
Schematisch ziet e.e.a. er als volgt uit:
Semester 1
Blok 1 (18 ec) Blok 2 (12 ec)
Cognitieve ontw. (5) KLOP (5) Diagnostiek 1:
Soc. ontw. (2.5) Emotionele
ontw. (2.5)
Schoolpsychologie (5)
ontw.psy (6)
Werkgroepen BP Ontw.psy (4)
Semester 2
Blok 1 (12 ec) Blok 2 (18 ec)
Toegepaste statistiek: ontw.
psy (6)
Bachelorthese (9)
Interventiepract. 1: ontw. Oriëntatie werkveld (6) Klin. gespreksv.: ontw.psy
psy (6)
(3)
Noot: verplichte cursussen zijn grijsgekaderd en vetgedrukt.

Derde Bachelorjaar, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Honoursprogramma
Voor informatie over de mogelijkheden voor een honoursbachelorprogramma wordt verwezen naar
hoofdstuk 3. Voor een specifieke invulling van het honoursprogramma bij Klinische Ontwikkelingspsychologie
kan men contact opnemen met de coördinator van het Klinische Ontwikkelingspsychologie-honourstraject,
drs Floor Elsenburg.
5.4 Bijzonderheden
Basisaantekening Psychodiagnostiek-NIP (BAPD) en GZ-aantekening
Samen met de verplichte vakken in het eerste en tweede jaar en het vak Testconstructie (verplicht
keuzevak voor studenten in de klinische richtingen) vormen de vakken in de specialisatie Ontwikkelingspychologie
een voorbereiding voor de Basisaantekening Psychodiagnostiek-NIP en de GZ-aantekening.
Wie ook de master gezondheidszorgpsychologie met specialisatie Klinische Ontwikkelingspsychologie
voltooit komt in principe in aanmerking voor deze aantekeningen. Voor meer informatie
over de Basisaantekening Psychodiagnostiek-NIP (BAPD) en de GZ-aantekening zie Hoofdstuk 5.
5.5 Nadere inlichtingen en mentoraat Klinische Ontwikkelingspsychologie
Studieadvies
Floor Elsenburg is studieadviseur Klinische Ontwikkelingspsychologie. Men kan bij haar terecht met
vragen en problemen rond het onderwijs- en studieprogramma.
Mentoraat Klinische Ontwikkelingspsychologie
Studenten kunnen gebruikmaken van het mentoraat Ontwikkelingspsychologie. Studenten kunnen
indien gewenst contact opnemen met de studieadviseur. In overleg wordt er dan een mentor
aangewezen.
4.6 Contactgegevens secretariaat en coördinatoren
Secretariaat:
E. Buijn 729 525 6830 secretariaatpsyop-fmg@uva.nl
Studieadvies en onderwijscoördinatie:
Floor Elsenburg MSc. 726 525 6796 F.Elsenburg@uva.nl
spreekuur vrijdag 13.00 - 14.00 uur (inloop)
Masterthesecoördinatie:
Dr. A. Ploeger 710 525 6082 A.Ploeger@uva.nl
Stagecoördinatie:
Dr. A.L. Collot d’Escury 711 525 6779 A.L.CollotDEscury-Koenigs@uva.nl
Spreekuur woensdag 09.15-11.00 uur (inloop)
Coördinatie Mastertrack Sport- en prestatiepsychologie:
Drs. G. Weltevreden 704 525 6834 G.M.Weltevreden@uva.nl
Websites
Onderzoek: www.fmg.uva.nl/developmentalpsychology/
Onderwijs: www.student.uva.nl/psy (kies vervolgens Ontwikkelingspsychologie)
Voorzitter van de programmagroep
Prof. dr. K.R. Ridderinkhof
Docenten
In Hoofdstuk 10 vindt u een overzicht van alle docenten, hun contactgegevens plus hun interessegebieden.
Op de volgende pagina’s staat een alfabetisch overzicht van de bacheloronderdelen die gevolgd
kunnen worden binnen de specialisatie Klinische ontwikkelings-psychologie.
155

156
Bacheloronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Bachelorthese Klinische Ontwikkelingspsychologie
Punten 9-12 ec
Tentamencode BOT9/BOT12
SIS-code 7203BOT9XY/ 7203BOT12Y
Plaats in het rooster Semester 2, blok 2
Toelatingsvoorwaarden VRT-2 en minimaal 30 EC verplichte specialistische vakken
Docent & Inlichtingen Diverse docenten, coördinatie zie Blackboard BA-these
Leerdoel
9 ec: het kunnen maken van een literatuuroverzicht op een specialistisch terrein. Deelleerdoelen:
het kunnen formuleren van een heldere vraagstelling op het terrein van de
specialisatie. Het kunnen zoeken naar en selecteren van de belangrijkste wetenschappelijke
literatuur over die vraagstelling. Het kunnen integreren en evalueren van de gevonden
literatuur in een eigen betoog waarin de vraagstelling wordt verantwoord en beargumenteerd
beantwoord. Het kunnen toepassen van relevante APA normen.
12 ec: het kunnen formuleren van een onderzoeksvoorstel gebaseerd op een vraagstelling
die aansluit bij het literatuuroverzicht.
Onderwerpkeuze
Studenten maken hun voorkeur voor bepaalde thema’s kenbaar via Blackboard. Studenten
worden toegewezen aan een thesebegeleider. Thema’s laten redelijk veel ruimte voor
allerlei specifieke vraagstellingen. De formulering van de uiteindelijke vraagstelling vindt
plaats in overleg met de docent.
Werkwijze, eisen en beoordeling
De werkwijze bij het tot stand komen van de Bachelorthese, de eisen waaraan de these
moet voldoen en de beoordelingscriteria staan uitgebreid beschreven in het stuk “De
bachelorthese bij de opleiding Psychologie aan de UvA”, dat te vinden is op Blackboard
bij het vak Bachelorthese. De student levert tijdens het traject de volgende producten in:
vraagstelling en gevonden literatuur, opzet, eerste versie, en eindversie. Bij elk product,
behalve het eerste, geeft de student schriftelijk aan hoe de feedback van de docent op het
voorgaande product is verwerkt. De betreffende inleverdata worden direct na de introductiebijeenkomst
schriftelijk vastgelegd in een thesecontract. Na ondertekening van het
thesecontract volgt altijd een beoordeling, die dus ook onvoldoende kan zijn. De cursus
wordt afgesloten met een presentatie van de these aan medestudenten.
Omvang
De basisvariant (9 ec) van de Bachelorthese is een literatuuroverzicht van tussen de 5000
en 6000 woorden. Het literatuuroverzicht moet gebaseerd zijn op circa 15 empirische onderzoeksartikelen.
Bij de uitgebreide variant (12 ec) wordt het literatuuroverzicht gevolgd
door een zelfstandig leesbaar onderzoeksvoorstel van rond de 1500 woorden (exclusief
literatuurlijst).
Onderwijsvorm en onderwijstijden
De begeleiding is individueel.
Literatuur
• Starreveld, P. A. (Ed.). (2009). Verslaglegging van psychologisch onderzoek (2e ed.).
Amsterdam: Boom. ISBN 9789047301240 (€ 25,-).
• De bachelorthese bij de Opleiding Psychologie aan de UvA. (2007). Blackboard.

Bacheloronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Aanmelden
Aanmeldingsprocedure SIS. Eind maart wordt de indeling en de datum van de eerste
bijeenkomst (via de mail) bekendgemaakt.
157

158
Bacheloronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Basisprogramma OP
Cognitieve ontwikkeling
Punten 5 ec
Tentamencode BO20
SIS-code 7203BO20XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, Onderzoekspracticum en VRT-2
Docent & Inlichtingen Dr. D.J. Mandell
Inhoud
Deze cursus biedt een overzicht van de huidige kennis op het gebied van de cognitieve
ontwikkeling, inclusief de perceptuele ontwikkeling (bijv. hoe ontwikkelt de diepte perceptie
bij een baby?), de taalontwikkeling (bijv. wanneer en hoe maakt een kind zich de
grammaticale regels van de moedertaal eigen?), de ontwikkeling van het geheugen (is een
kind van 3 een betrouwbare getuige?). Deze onderwerpen vormen een belangrijke basis
voor met name de klinische ontwikkelingspsychologie en de schoolpsychologie. Om de
onderzoeksresultaten in een groter geheel te plaatsen besteden we aandacht aan de diverse
theorieën van de cognitieve ontwikkeling. Verder wordt er veel tijd besteed aan de
methoden van ontwikkelingspsychologisch onderzoek. De volgende vragen staan daarbij
centraal: Wat zijn deze methoden en empirische paradigma’s (in bv. het babyonderzoek)?
Hoe kies je uit die methoden (bv. cross-sectioneel of longitudinaal)? Wat valt wel en niet
te onderzoeken (bv. m.b.t. de ethiek)? Wat zijn de belangrijkste valkuilen in het ontwikkelingspsychologisch
onderzoek (bijv. m.b.t. correlationeel onderzoek)? De student moet
uiteindelijk de kwaliteit van onderzoek kunnen beoordelen en de resultaten in een groter
kader kunnen plaatsen.
Leerdoelen
Een gedegen feitelijke kennis van de cognitieve ontwikkeling en de daarvoor geldende
verklaringsmodellen, waarmee de basis wordt gelegd voor professionele toepassingen en
onderzoek. Kennis van methoden van onderzoek in de ontwikkelingspsychologie met
name ook gericht op het afstudeeronderzoek.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges. Voor studenten die het basisprogramma voltijds volgen zijn er parralel lopende
werkgroepen (zie beschrijving Basisprogramma OP: werkgroepen, BO25) . Andere
studenten krijgen extra opdrachten binnen deze cursus. Zij behalen daarmee 6 ec voor
dit vak.
Toetsvorm
Tentamen (80%) en wekelijkse multiple-choice vragen op Blackboard (20%)*. Het tentamen
bestaat uit reproductievragen, toepassingsvragen en inzichtvragen. Voor het tentamen
moet minimaal een 5.5 gehaald worden.
* Voor studenten die het BP niet voltijds volgen geldt een aparte regeling; neem contact
op met de werkgroepdocenten (zie Blackboard van deze cursus).
Studiematerialen en kosten
• Goswami, U. (2008). Cognitive development: The learning brain. Sussex, NY: Psychology
Press. ISBN 9781841695310 (€33,-).
• Artikelen die tijdens de colleges en via Blackboard bekend worden gemaakt.
Onderwijstijden
Ma. 05-09-2011 t/m 24-10-2011 11.00-13.00 uur Geb A-4.06

Bacheloronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
NB: de eerste bijeenkomst zal ook een introductie van de programmagroep Ontwikkelingspsychologie
zijn. Dit zal eindigen met een borrel op de 7de verdieping.
Toetsdata
Wekelijkse multiple choice opgaven op een zelf te kiezen tijdstip.
Vr. 28-10-2011 16.00-18.00 uur
Wo. 16-11-2011 11.00-13.00 uur (herkansing)
Bijzonderheden
Dit vak moet tegelijkertijd worden gevolgd met de werkgroepen (zie beschrijving Basisprogramma
OP: werkgroepen). Studenten die niet het volledige basisprogramma volgen
(en dus geen werkgroepen BO25 volgen) moeten contact opnemen met de werkgroepdocenten
(zie Blackboard van deze cursus).
159

160
Bacheloronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Basisprogramma OP
Emotionele ontwikkeling
Punten 2,5 ec
Tentamencode BO21
SIS-code 7203BO21XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, Onderzoekspracticum en VRT-2
Docent & Inlichtingen Prof. dr. M.W. van der Molen
Inhoud
Het doel van deze cursus is inzicht te verwerven in een deelaspect van de ontwikkeling:
emotionele ontwikkeling. Begrip van de onderzoeksmethoden die in het emotieonderzoek
worden gebruikt. Inzicht in de wijze waarop de ontwikkeling van emoties wordt
gerelateerd aan de ontwikkeling van cognitie, temperament en psychopathologie. Deze
cursus is gericht op emotionele ontwikkeling vanuit een biosociaal perspectief. In de
cursus wordt eerst ingegaan op de historische achtergronden van het emotie onderzoek en
de verschillende gezichtspunten die in dit onderzoek worden gehanteerd (evolutionaire,
psychobiologische en psychologische perspectieven). Vervolgens zal de emotionele ontwikkeling
worden besproken vanaf de vroege kinderjaren tot in de adolescentie. Hierbij
zullen ook individuele verschillen, crossculturele verschillen en de resultaten van vergelijkend
onderzoek (primaten) worden besproken.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges. Voor studenten die het basisprogramma voltijds volgen zijn er parralel lopende
werkgroepen (zie beschrijving Basisprogramma OP: werkgroepen, BO25). Andere
studenten krijgen extra opdrachten binnen deze cursus. Zij behalen daarmee 3 ec voor
dit vak.
Voorafgaand aan de cursus wordt een draaiboek aan de deelnemers toegestuurd.
Toetsvorm
Tentamen (80%) en wekelijkse multiple-choice vragen op Blackboard (20%)*. Het tentamen
bestaat uit reproductievragen, toepassingsvragen en inzichtvragen. Voor het tentamen
moet minimaal een 5.5 gehaald worden.
* Voor studenten die het BP niet voltijds volgen geldt een aparte regeling; neem contact
op met de werkgroepdocenten (zie Blackboard van deze cursus).
Studiematerialen en kosten
• LaFrenière, P. J. (2000). Emotional development: A biosocial perspective. London:
Wadsworth-ThomsonLearning, ISBN 9780534348083 (€ 59,-).
• Artikelen die tijdens het college bekend gemaakt zullen worden, kopieerkosten.
Onderwijstijden
Di. 04-10-2011 t/m 25-10-2011 13.00-15.00 uur Geb A-B
Toetsdata
Wekelijkse multiple choice opgaven op een zelf te kiezen tijdstip.
Wo. 02-11-2011 09.00-11.00 uur
Vr. 18-11-2011 11.00-13.00 uur (herkansing)

Bacheloronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Bijzonderheden
Dit vak moet tegelijkertijd worden gevolgd met de werkgroepen (zie beschrijving Basisprogramma
OP: werkgroepen). Studenten die niet het volledige basisprogramma volgen
(en dus geen werkgroepen BO25 volgen) moeten contact opnemen met de werkgroepdocenten
(zie Blackboard van deze cursus).
161

162
Bacheloronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Basisprogramma OP
Klinische ontwikkelingspsychologie
Punten 5 ec
Tentamencode BO22
SIS-code 7203BO22XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, Onderzoekspracticum en VRT-2
Docent & Inlichtingen Prof. dr. P.J.M. Prins
Inhoud
Het doel van deze cursus is om kennis te verwerven van theoretische modellen, recente
onderzoeken, assessment en behandeling van afwijkende ontwikkeling bij kinderen en
jongeren. De belangrijkste modellen van normale ontwikkeling komen aan de orde en
in het bijzonder wordt aandacht besteed aan het ontwikkelingspsychopathologische perspectief
op afwijkende ontwikkeling. De cursus is opgebouwd rond veel voorkomende
problemen bij kinderen en jongeren: (pervasieve) ontwikkelingsproblemen (o.a. autisme
en aan autisme verwante problemen), emotionele stoornissen (angst- en stemmingsproblemen),
en gedragsstoornissen (ADHD, agressief en antisociaal gedrag). Ook komen
in deze cursus zaken als verslaving, eetstoornissen en kindermishandeling aan bod.
Aandacht zal hierbij vooral worden besteed aan etiologische kwesties (welke factoren
bij kind en omgeving dragen bij aan de ontwikkeling van problematisch functioneren),
aan kwesties rond het classificeren van stoornissen (de DSM-IV), en aan de belangrijkste
behandelstrategieën.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges. Voor studenten die het basisprogramma voltijds volgen zijn er parralel lopende
werkgroepen (zie beschrijving Basisprogramma OP: werkgroepen, BO25). Andere
studenten krijgen extra opdrachten binnen deze cursus. Zij behalen daarmee 6 ec voor
dit vak.
In de colleges wordt de literatuur toegelicht en verdiept en in de werkcolleges wordt met
de stof gewerkt aan de hand van casuïstiek en opdrachten.
Toetsvorm
Tentamen (80%) en wekelijkse multiple-choice vragen op Blackboard (20%)*. Het tentamen
bestaat uit reproductievragen, toepassingsvragen en inzichtvragen. Voor het tentamen
moet minimaal een 5.5 gehaald worden.
*Voor studenten die het BP niet voltijds volgen geldt een aparte regeling; neem contact op
met de werkgroepdocenten (zie Blackboard van deze cursus).
Studiematerialen en kosten
• Prins, P. J. M. & Braet, C. (2008). Handboek klinische ontwikkelingspsychologie.
Over aanleg, omgeving en verandering. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. ISBN
9789031352067. (€59,-).
• Artikelen in totaal plusminus 50 blz.
Onderwijstijden
Di. 01-11-2011 t/m 20-12-2011 13.00-15.00 uur Geb A-C
Toetsdata
Wekelijkse multiple choice opgaven op een zelf te kiezen tijdstip.
Ma. 09-01-2012 15.00-17.00 uur
Vr. 27-01-2012 15.00-17.00 uur (herkansing)

Bacheloronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Bijzonderheden
Dit vak moet tegelijkertijd worden gevolgd met de werkgroepen (zie beschrijving Basisprogramma
OP: werkgroepen). Studenten die niet het volledige basisprogramma volgen
(en dus geen werkgroepen BO25 volgen) moeten contact opnemen met de werkgroepdocenten
(zie Blackboard van deze cursus).
163

164
Bacheloronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Basisprogramma OP
Schoolpsychologie: individuele verschillen en de school
Punten 5 ec
Tentamencode BO23
SIS-code 7203BO23XY
Plaats in het rooster semester 1, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse; Onderzoekspracticum; VRT-2; Cognitieve
ontwikkeling
Docent & Inlichtingen Dr. P.J.F. Snellings
Inhoud
Er wordt aandacht besteed aan theorie en empirisch onderzoek naar de cognitieve en
sociaal-emotionele aspecten van leermoeilijkheden (bijv. dyslexie en dyscalculie). Daarbij
worden verbanden gelegd met schoolgebonden interventies gericht op leerlingen, docenten
en ouders. Ook wordt er aandacht besteed aan de invloed van individuele verschillen
in aanleg en begaafdheid op cognitief en sociaal-emotioneel gebied (bijvoorbeeld
ADHD, zelfbeeld, pestgedrag en taalachtergrond).
Om een goed beeld te krijgen van de schoolpraktijk voeren studenten binnen de werkgroepen
een opdracht uit op scholen.
Leerdoelen
Kennis van de inrichting van het onderwijssysteem en de rol van de schoolpsycholoog.
Kennis van de vertaling van ontwikkelingspsychologische inzichten in een ‘pedagogisch
klimaat’ en een onderwijsvisie. Kennis van het belang daarvan voor het leren en functioneren
van individuele leerlingen in de klas en op school. Een gedegen kennis van het
verband tussen leerprocessen, leerproblemen en -stoornissen en het sociaal- emotionele
functioneren van leerlingen, bijvoorbeeld in de omgang met medeleerlingen en met de
leerkracht. Kennis over leerlingbegeleiding bij het verbeteren van prestaties en het optimaliseren
van de onderlinge verhoudingen. Kennis van didactische werkvormen (bijv.
samenwerkend leren, strategie instructie), gedragsprotocollen, doorverwijzing naar en
afstemming met de geestelijke gezondheidszorg voor kinderen en jeugdigen.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges. Voor studenten die het basisprogramma voltijds volgen zijn er parralel lopende
werkgroepen (zie beschrijving Basisprogramma OP: werkgroepen, BO25). Andere
studenten krijgen extra opdrachten binnen deze cursus. Zij behalen daarmee 6 ec voor
dit vak.
Toetsvorm
Tentamen (80%) en wekelijkse multiple-choice vragen op Blackboard (20%)*. Het tentamen
bestaat uit reproductievragen, toepassingsvragen en inzichtvragen. Voor het tentamen
moet minimaal een 5.5 gehaald worden.
* Voor studenten die het BP niet voltijds volgen geldt een aparte regeling; neem contact
op met de werkgroepdocenten (zie Blackboard van deze cursus).
Studiematerialen en kosten
• Taal, M. & Snellings, P. (2009). Interventies in het onderwijs: Leerproblemen. Boom.
ISBN: 9789047301080. (€23,50)
• Artikelen.
• Collegestof.

Bacheloronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Onderwijstijden
Ma. 31-10-2011 t/m 19-12-2011
Toetsdata
11.00-13.00 uur Geb A-4.06
Wekelijkse multiple choice opgaven op een zelf te kiezen tijdstip.
Vr. 23-12-2011 09.00-11.00 uur
Ma. 23-01-2012
Bijzonderheden:
15.00-17.00 uur (herkansing)
Vereist voor Schoolpsychologie aantekening. Dit vak moet tegelijkertijd worden gevolgd
met de werkgroepen (zie beschrijving Basisprogramma OP: werkgroepen). Studenten die
niet het volledige basisprogramma volgen (en dus geen werkgroepen BO25 volgen) moeten
contact opnemen met de werkgroepdocenten (zie Blackboard van deze cursus).
165

166
Bacheloronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Basisprogramma OP
Sociale ontwikkeling
Punten 2,5 ec
Tentamencode BO24
SIS-code 7203BO24XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, Onderzoekspracticum en VRT-2
Docent & Inlichtingen Vacature
Inhoud
Het doel van deze cursus is inzicht te verwerven in een deelaspect van de ontwikkeling:
sociale ontwikkeling. Aan bod komen de belangrijkste theoretische modellen in de sociale
en sociaal-cognitieve ontwikkeling en de huidige stand van zaken met betrekking
tot een aantal thema’s, zoals het gezin, opvoeding, het zelf (zelf-concept, zelfwaarde, gender-identiteit),
sociale relaties (vriendschappen, sociale status) en maatschappelijke zoals
culturele invloeden. In deze cursus staat de interactie tussen het kind/de jeugdige en de
sociale omgeving centraal. Centrale thema’s zijn ondermeer bewustwording van het zelf,
interactiepatronen in gezin en “peergroep”, en pro-sociale alsook anti-sociale ontwikkeling.
Met name de wederkerigheid van interactieprocessen en de daaruit voortvloeiende
positieve en negatieve consequenties spelen een belangrijke rol in sociale ontwikkeling.
Ook methoden om aspecten van deze ontwikkeling te bestuderen zullen worden besproken.
Door normale ontwikkeling en individuele verschillen te benadrukken wordt
afwijkende ontwikkeling in een normatief kader geplaatst.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges. Voor studenten die het basisprogramma voltijds volgen zijn er parralel lopende
werkgroepen (zie beschrijving Basisprogramma OP: werkgroepen, BO25). Andere
studenten krijgen extra opdrachten binnen deze cursus. Zij behalen daarmee 3 ec voor
dit vak.
Toetsvorm
Tentamen (80%) en wekelijkse multiple-choice vragen op Blackboard (20%)*. Het tentamen
bestaat uit reproductievragen, toepassingsvragen en inzichtvragen. Voor het tentamen
moet minimaal een 5.5 gehaald worden.
* Voor studenten die het BP niet voltijds volgen geldt een aparte regeling; neem contact
op met de werkgroepdocenten (zie Blackboard van deze cursus).
Studiematerialen en kosten
• Schaffer, H. R. (1996). Social development. Oxford, UK: Blackwell. ISBN 978031185741
(€ 31,-).
• Artikelen die tijdens het college bekend gemaakt zullen worden, kopieerkosten.
Onderwijstijden
Di. 06-09-2011 t/m 27-09-2011 13.00-15.00 uur Geb A-C
Toetsdata
Wekelijkse multiple choice opgaven op een zelf te kiezen tijdstip.
Vr. 30-09-2011 13.00-15.00 uur
Vr. 21-10-2011 11.00-13.00 uur (herkansing)

Bacheloronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Bijzonderheden
Dit vak moet tegelijkertijd worden gevolgd met de werkgroepen (zie beschrijving Basisprogramma
OP: werkgroepen). Studenten die niet het volledige basisprogramma volgen
(en dus geen werkgroepen BO25 volgen) moeten contact opnemen met de werkgroepdocenten
(zie Blackboard van deze cursus).
167

168
Bacheloronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Basisprogramma OP
Werkgroepen
Punten 4 ec
Tentamencode BO25
SIS-code 7203BO25XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1&2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, Onderzoekspracticum en VRT-2
Docent & inlichtingen F. Elsenburg, MSc.
Inhoud
Parallel aan de vijf theoretische cursussen in het basisprogramma Ontwikkelingspsychologie
(Cognitieve ontwikkeling, Sociale ontwikkeling, Emotionele ontwikkeling, Klinische
ontwikkeling en Schoolpsychologie) is er intensief werkgroeponderwijs. Belangrijkste
doel van de werkgroepen is het verdiepen van de thema’s uit de colleges. Daarbij wordt
zowel een theoretische benadering (bijvoorbeeld, controverses in de ontwikkelingspsychologie)
als een praktijkbenadering gekozen (bijvoorbeeld, hoe wordt de theoretische
kennis toegepast in een concrete casus). De studenten zullen zelf actief met de stof bezig
zijn en daarvoor de benodigde academische vaardigheden verder ontwikkelen.
Leerdoelen
Verdieping van de ontwikkelingspsychologische kennis uit de bijbehorende colleges. Verbeteren
van de academische vaardigheden die van belang zijn voor het zelfstandig nadenken
over ontwikkelingspsychologische kennis.
Onderwijsvorm
Wekelijkse bijeenkomsten in kleine groepen gedurende het gehele semester.
Toetsvorm
Aanwezigheidsplicht, presentatie (30%) en schriftelijke opdrachten (70%).
Studiematerialen en kosten
Zie theoretische cursussen basisprogramma ontwikkelingspsychologie. Daarbij een syllabus
(kosten nog onbekend).
Onderwijstijden
Iedere student volgt eenmaal per week een werkgroep. Men wordt geplaatst.
Werkgroep 1: Do. 08-09-2011 t/m 22-12-2011 10.00 - 13.00 uur, Geb A-5.07
Werkgroep 2: Do. 08-09-2011 t/m 22-12-2011 10.00 - 13.00 uur, Geb A-3.01B
Werkgroep 3: Do. 08-09-2011 t/m 22-12-2011 14.00 - 17.00 uur, Geb A-5.07
Werkgroep 4: Do. 08-09-2011 t/m 22-12-2011 14.00 - 17.00 uur, Geb A-3.01B
Toetsdata
Wekelijkse opdrachten in de werkgroepen.
Bijzonderheden:
De werkgroepen kunnen alleen worden gevolgd door studenten die het basisprogramma
voltijds volgen. Deze studenten zijn ook verplicht de werkgroepen te volgen.

Bacheloronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Diagnostiek 1: ontwikkelingspsychologie
Punten 6 ec
Tentamencode BO31
SIS-code 7203BO31XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 3
Toelatingsvoorwaarden Basisprogramma Ontwikkelingspsychologie
Docenten Dr. W.P.M. van den Wildenberg
Inlichtingen Dr. W.P.M. van den Wildenberg
Inhoud
Deze cursus biedt een brede introductie tot de (klinische) psychodiagnostiek in zowel een
schoolse als een GGZ setting vanuit een ontwikkelingspsychologisch perspectief. Aan de
hand van hoorcolleges en werkgroepen worden onderwerpen behandeld zoals de diagnostische
cyclus, selectie van testmateriaal, het volgen van testprotocollen, veelgebruikte
diagnostische instrumenten, observatie, het uitwerken van testresultaten en rapportage.
Onderwijsvorm
Serie van zeven hoorcolleges (ma en vr) en vier werkgroepen (groep A: dinsdagochtend /
groep B: dinsdagmiddag) met individuele en groepsopdrachten.
Toetsvorm
Het eindcijfer wordt gebaseerd op een schriftelijk tentamen over collegestof en literatuur
(60%) en een individueel uitgewerkte testrapportage (20%). Groepsopdrachten (20%) dienen
te zijn beoordeeld als voldoende.
Studiematerialen en kosten
• Pameijer, N. & Beukering, T. van (2004). Handelingsgerichte diagnostiek. Een
praktijkmodel voor diagnostiek en advisering bij onderwijsleerproblemen (2e druk).
Leuven: Acco. ISBN 9789033455339 (ca. € 34,-).
• Kievit, Th., Tak, J. A., & Bosch, J. D. (2008). Psychodiagnostiek voor de hulpverlening
aan kinderen (7e druk). Utrecht: De Tijdstroom. ISBN 9789058980328 (ca. € 56,-).
Bovenstaande boeken worden ook tijdens de cursus Diagnostiek 2:
Ontwikkelingspsychologie gebruikt. (Let op: de laatste druk wordt gebruikt.)
Onderwijstijden
Hoorcolleges
Ma. 09-01-2012 t/m 30-01-2012 09.00-11.00 uur Geb A-4.06
Vr. 13-01-2012 t/m 27-01-2012 11.00-13.00 uur Geb A-E
Werkgroepen
Di. 10-01-2012 t/m 31-01-2012 09.00-12.00 uur Geb A-3.04 of
13.00-16.00 uur Geb A-3.04
Di. 10-01-2012 t/m 31-01-2012 09.00-12.00 uur Geb A-B.06 t/m 08, B.11 t/m B.16
13.00-16.00 uur Geb A-B.06 t/m 08, B.11 t/m B.16
Toetsdata
Vr. 03-02-2012 09.00-11.00 uur
Herkansing in overleg met de docent.
Bijzonderheden
Aanwezigheid bij alle bijeenkomsten is verplicht. Actuele cursusinformatie is beschikbaar
op Blackboard.
169

170
Bacheloronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Interventiepracticum 1:
kinderen en jongeren
Punten 6 ec
Tentamencode BO33
SIS-code 7203BO33XY
Plaats in het rooster semester 2, blok 1
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse en verplichte cursussen tweede jaar; Basisprogramma
Ontwikkelingspsychologie
Docent & Inlichtingen dr. M. Maric
Inhoud
Deze cursus is gericht op psychologische preventie- en interventiemethoden bij kinderen
en jongeren in de jeugdzorg en in de school. Aandacht zal worden besteed aan de theoretische
modellen die ten grondslag liggen aan de belangrijkste preventie- en interventiemethoden,
de empirische onderbouwing ervan, het ‘evidence-based’ werken, en recente
innovatieve interventies. Aan het einde van de cursus wordt er verwacht dat de student:
- De verschillende psychotherapeutische stromingen kent voor kind en jeugd
problematiek.
- De verschillende toepassingen kent van preventie- en interventiemethoden in de
jeugdzorg en op school.
- Kennis heeft van verschillende criteria waarop de effectiviteit van deze interventies
getoetst worden.
- Kennis heeft van de meest ‘evidence-based’ interventies voor kind en adolescent
problematiek.
Onderwijsvorm
Er zijn 10 hoorcolleges en 5 werkgroepen. Hoorcolleges en werkgroepen zijn verplicht.
Tijdens de werkgroepen zullen verschillende thema’s in meer detail besproken worden
aan de hand van discussies rondom wetenschappelijke artikelen, casussen, het maken
van opdrachten, bekijken en analyseren van videomateriaal, en het geven van korte presentaties.
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen over boek en artikelen (80%), werkgroepopdrachten (10%), participatie
in werkgroepen (10%).
Studiematerialen en kosten
• Tekstboek wordt nader bekend gemaakt.
• Aanvullende literatuur van diverse artikelen, die bekend worden gemaakt voor
aanvang van de cursus.
Onderwijstijden
Hoorcolleges
Wo. 08-02-2012 t/m 21-03-2012 11.00-13.00 uur Geb M-1.01
Vr. 10-02-2012 t/m 17-02-2012 09.00-11.00 uur Geb A-E
Vr. 23-03-2012 09.00-11.00 uur Geb A-E
Werkgroepen
Vr. 17-02-2012 t/m 16-03-2012 11.00-13.00 uur Geb A-1.03, 1.04, 4.09 of 4.13
Toetsdata
Wo. 28-03-2012 12.00-14.00 uur

Bacheloronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Klinische gespreksvaardigheden
Punten 3 ec
Tentamencode BO32
SIS-code 7203BO32XY
Plaats in het rooster Semester 2, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, VRT-2, Gesprekspracticum, Onderzoekspracticum,
Basisprogramma Ontwikkelingspsychologie
Aantal deelnemers 60
Docenten, Inlichtingen Dr. M. Maric
Inhoud
Het doel van deze cursus is om inzicht en vaardigheden te ontwikkelen die nodig zijn
voor het voeren van professionele gesprekken in de klinische setting.
De cursus bestaat uit een theoretisch en een praktijkgericht deel. Na het opfrissen van
de eerder geleerde vaardigheden (Gesprekspracticum), zal aandacht worden besteed aan
meer gevorderde gespreksvoeringstechnieken. Hiertoe behoren vaardigheden die nodig
zijn om intakes af te nemen, om cliënten te motiveren en om veranderingsprocessen te
faciliteren. Daarnaast wordt aandacht besteed aan culturele, ethische en professionele
aspecten van het werk van psychologen.
Middels rollenspelen, oefeningen en opdrachten, worden kennis, vaardigheden en attitude
geïntegreerd. Studenten doorlopen een persoonlijk leerproces en maken op basis van
feedback en analyses van eigen beeldmateriaal procesverslagen. Observeren, feed-back
geven en reflecteren zijn vaardigheden die hierbij specifiek aandacht zullen krijgen.
Hoewel de cursus een voorbereiding is op de beroepsuitoefening van de psycholoog in
brede zin, is deze ook een voorbereiding voor de ontwikkeling van therapeutische en
diagnostische vaardigheden (Interventies II, Diagnostiek II, mastervakken met een klinisch
praktijkdeel en de stage).
Onderwijsvorm
Literatuurstudie, gemeenschappelijke hoorcolleges, vaardigheidstrainingen in groepen
van 15 studenten.
Toetsvorm
Deeltoetsen (50%) en reflectieverslag (50%). Voor zowel het reflectieverslag als het gemiddelde
van de deeltoetsen moet minimaal een 5.5. gehaald worden.
Studiematerialen en kosten
• Geldard, K. & Geldard, D. (2008). Counselling children: A practical introduction. Sage
Publications. ISBN 9781412948340 (ca. € 40,-)
• Lang, G. & Van der Molen, H. T. (meest recente editie). Psychologische gespreksvoering:
Een basis voor hulpverlening. Baarn: Nelissen. ISBN 9789024418114 (ca. € 32,50)
Onderwijstijden
Houd Blackboard/Elektronische studiegids goed in de gaten, het rooster kan wijzigen.
Hoorcollege
Ma. 04-06-2012 11.00-13.00 uur Geb A-E
Werkcolleges (Indeling zie Blackboard)
Ma. 04-06-2012 t/m 25-06-2012 13.00-17.00 uur Geb JK-B.90
Di. 05-06-2012 t/m 26-06-2012 09.00-18.00 uur Geb JK-B.58, B.88 of B.90
171

172
Bacheloronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Werkgroepen (Indeling zie Blackboard)
Di. 05-06-2012 t/m 26-06-2012 09.00-18.00 uur div. zalen, zie Blackboard
Vr. 08-06-2012 t/m 29-06-2012 09.00-18.00 uur div. zalen, zie Blackboard

Bacheloronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Oriëntatie op het werkveld van de ontwikkelingspsycholoog
Punten 6 ec
Tentamencode BO34
SIS-code 7203BO34XY
Plaats in het rooster Semester 2, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Basisprogramma Ontwikkelingspsychologie
Docent & Inlichtingen Vacature
Inhoud
De ontwikkelingspsychologie kent tradioneel twee werkvelden: de jeugdzorg en het onderwijs.
Het doel van de cursus is om de student in contact te brengen met beide werkvelden
zodat een helder beeld verkregen van de beroepsuitoefening van de academisch
geschoolde ontwikkelingspsycholoog. Hiertoe zal de aard van beide werkvelden worden
geschetst waarbij de vraag naar uniciteit en overlap aan de orde wordt gesteld met het oog
op de professionele eisen die aan de ontwikkelingspsycholoog worden gesteld. Daarnaast
zal de kennis die in het Basisprogramma Ontwikkelingspsychologie is verkregen worden
geïllustreerd aan de hand van karakteristieke voorbeelden uit de praktijk van de ontwikkelingspsychologische
beroepsuitoefening. In dit kader leggen studenten werkbezoeken
af op elk van beide werkvelden en voeren zij opdrachten uit die een goed beeld geven van
de latere beroepsuitoefening. Hierbij spelen ook ethische aspecten een nadrukkelijke rol.
Onderwijsvorm
Colleges en werkgroepen (beide zijn verplicht)
Toetsvorm
Wordt later bekend gemaakt.
Studiematerialen en kosten
Worden later bekend gemaakt.
Onderwijstijden
Wo. 04-04-2012 t/m 30-05-2012 09.00-11.00 uur Geb M-1.01
Do. 05-04-2012 t/m 31-05-2012 11.00-13.00 uur Geb A-3.06
15.00-17.00 uur Geb A-3.06
Behalve 17-05-2012 wegens Hemelvaartsdag
Toetsdata
Worden later bekend gemaakt
173

174
Bacheloronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Toegepaste statistiek in de ontwikkelingspsychologie
Punten 6 ec
Tentamencode BO11V
SIS-code 7203BO11VY
Plaats in het rooster Semester 2, blok 1
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse en Onderzoekspracticum
Docent, Inlichtingen A.C.K. van Duijvenvoorde, MSc
Inhoud
De leerdoelen van deze cursus zijn:
• Kritisch kunnen evalueren van gepubliceerde onderzoeksopzetten en data analyses.
• Inzicht hebben in de statistische problemen van onderzoek in de
ontwikkelingspsychologie.
• Conceptueel inzicht hebben in de meest gangbare statistische technieken. Het kunnen
kiezen van een statistische techniek bij een dataset.
• Het kunnen opzetten van een onderzoek dat statistisch analyseerbare data oplevert.
• Data analyses kunnen uitvoeren in SPSS, en de resultaten kunnen interpreteren en
rapporteren.
Werkwijze
Deze cursus geeft een korte herhaling en uitbreiding op de statistische technieken die
behandeld zijn in de eerste twee jaar, waarbij de nadruk ligt op ontwikkelingspsychologische
toepassingen. Aan bod komen principale componenten analyse, regressie-analyse,
ANOVA, ANCOVA, MANOVA en herhaalde metingen analyse. Bij iedere techniek
komen de volgende zaken aan de orde: voor welk type data en voor welk type vraagstelling
is de techniek geschikt; hoe werkt de techniek (uitleg op conceptueel niveau met
weinig formules); wat zijn de assumpties van de techniek en wat is het effect van schending
van deze assumpties; hoe voer je de techniek uit in SPSS, hoe interpreteer je de
SPSS output, en hoe rapporteer je de resultaten? In wekelijkse opdrachten worden de
behandelde technieken geoefend.
Onderwijsvorm
Colleges, opdrachten, practicum. Het is een intensieve cursus, reserveer 20 uur per
week!
Toetsvorm
Wekelijkse opdrachten (50%) openboek-tentamen (50%). Voor zowel de wekelijkse opdrachten
als het tentamen moet minimaal een 5.5 behaald worden.
Studiematerialen en kosten
• Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS (3rd ed.) London: Sage. ISBN
9781847879073 (circa € 45,-).
(N.B. De tweede editie van Field (2005) kan ook gebruikt worden voor deze cursus.)
Onderwijstijden
Colleges:
Ma. 06-02-2012 t/m 26-03-2012 15.00-17.00 uur Geb A-E
Practica:
Indeling practica tijdens eerste college
Do. 09-02-2012 t/m 22-03-2012 09.00-11.00 uur Geb A-3.12

Bacheloronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Do. 09-02-2012 t/m 22-03-2012 11.00-13.00 uur Geb A-3.12
Toetsdata
Do. 29-03-2012 09.00-11.00 uur
Herkansing in overleg met de docent.
Bijzonderheden
Practicum: tijdens de practicumtijden zijn er computers gereserveerd voor het maken van
de opdrachten, bovendien is er dan ook assistentie. De opdrachten kunnen ook op andere
tijden gemaakt worden; er zijn dan echter geen computers gereserveerd en er is dan geen
assistentie. Studenten worden tijdens het eerste college ingedeeld in het practicum van
13.00-15.00 uur of in het practicum van 15.00-17.00 uur.
175

176
Derde Bachelorjaar, Klinische Psychologie
6. Klinische Psychologie (KP)
6.1 Doelstelling van het onderwijsprogramma van KP
De programmagroep Klinische Psychologie verzorgt het onderwijs van de specialisatie
Klinische Psychologie. De onderwijsdoelstellingen van de programmagroep behelzen:
a. inzicht verschaffen in de individuele repertoires van gedragsmogelijkheden en
methoden om deze te onderkennen.
b. inzicht verschaffen in de fenomenologie van psychopathologie en methoden om deze
te onderkennen.
c. inzicht verschaffen in de experimentele designs waarmee klinische fenomenen
onderzocht kunnen worden.
d. kennis en vaardigheden leren met betrekking tot de methoden om veranderingen aan
te brengen in de diverse vormen van psychopathologie.
e. inzicht verschaffen in de vigerende theorieën over ontstaan, instandhouden van en
interventies voor deze stoornisssen.
Om de specialisatie Klinische Psychologie af te ronden is een aantal vakken verplicht (zie
paragraaf 6.3 en 6.4). Door middel van de keuzevakken kan men de studie een eigen accent
geven, bijvoorbeeld omdat men zich al vroeg wil voorbereiden op een specifiek werkterrein.
NB: voor studenten die geïnteresseerd zijn in klinische psychologie bij kinderen
en jeugdigen, zie de specialisatie Klinische Ontwikkelingspsychologie.
6.2 Beroepsmogelijkheden
Het is mogelijk om na afronden van een bachelor Klinische Psychologie de arbeidsmarkt
op te gaan; in dat geval zal men in aanmerking komen voor functies waar een academische
opleiding gevraagd wordt. Voor functies in het veld van Klinische Psychologie zal
echter over het algemeen ook een afgeronde master in de Klinische Psychologie worden
gevraagd. Bij de beschrijving van de beroepsmogelijkheden wordt daarom uitgegaan van
een afgerond masterprogramma.
Er is voor afgestudeerden met Klinische Psychologie als specialisatie een breed scala aan
beroepsmogelijkheden. Zij kunnen werkzaam zijn als onderzoeker, diagnosticus, hulpverlener,
docent, preventie- of beleidsmedewerker, of een combinatie daarvan, in tal van
instellingen. Voor de functies in de hulpverlening (diagnostiek en behandeling van patiënten)
zijn postmaster behaalde registraties steeds vaker vereist (zie hoofdstuk 4 van
deze gids of paragraaf 7). Voorbeelden van instellingen waar afgestudeerden terecht kunnen
komen zijn:
• universiteiten, onderzoeksinstituten en opleidingsinstituten;
• de algemene gezondheidszorg, d.w.z. afdelingen en poliklinieken van algemene
ziekenhuizen, verpleeghuizen en revalidatiecentra;
• de intramurale geestelijke gezondheidszorg, b.v. psychiatrische ziekenhuizen, PAAZafdelingen
van algemene ziekenhuizen, crisiscentra en afkickcentra;
• de ambulante geestelijke gezondheidszorg, b.v. instellingen voor de geestelijke
gezondheidszorg, zelfstandige psychologenpraktijken, dagcentra, Rutgers Nisso
Groep, paedologische instituten en bureaus voor studentenpsychologen;
• personeelsdiensten van bedrijven en organisatie- en adviesbureaus;
• instellingen van de ministeries van Justitie of Defensie.
6.3 Onderwijsprogramma derde bachelorjaar KP
In het derde bachelorjaar worden vakken aangeboden die een uitgebreide basis vormen
voor Klinische Psychologie. Daarnaast is er een methodologisch vak (Analyse van onderzoeksgegevens)
en wordt ter afsluiting van de bachelor de bachelorthese geschreven.

Derde Bachelorjaar, Klinische Psychologie
Om te voldoen aan de eisen van het bachelordiploma, specialisatie Klinische Psychologie,
zijn de volgende vakken vereist:
• Basisprogramma Klinische Psychologie, bestaande uit:
Psychopathologie en psychiatrische classificatie, Internaliserende
stoornissen: Angststoornissen en Stemmingsstoornissen,
Persoonlijkheidsstoornissen, Psychologische interventies 1,
Diagnostiek 1: Psychodiagnostiek, Cognitieve functiestoornisssen
en psychosen en Werkgroepen Klinische Psychologie 30 ec
Verder zijn verplicht:
• Klinische Gespreksvoering 6 ec
• Analyse van onderzoeksgegevens 6 ec
• Bacheloronderdeel KP naar keuze 6 ec
• Bachelorthese 12 ec
Totaal: 60 ec
Schematisch ziet e.e.a. er als volgt uit:
Psychopathologie en psychiatrische
classificatie (2)
Diagnostiek 1: Psychodiagnost. (3)
Internaliserende stoornissen:
Angststoornissen (5)
Semester 1
Basisprogramma Klinische Psychologie (30 ec)
Psychologische interventies 1: theorie
en praktijk (5)
Internaliserende stoornissen:
Stemmingsstoornissen (5)
Werkgroepen Klinische Psychologie (4)
Cogn. functie
stoornissen &
psychosen (3)
Persoonlijkh.
stoornissen
(3)
Semester 2
12 ec 18 ec
1 verplicht vak en 1 keuzevak 1 verplicht vak of keuzevak en bachelorthese
Analyse v. onderzoeksgegevens (6) of
Klinische Gespreksvoering (6)
Psychoanalyse (6)
Seksuologie (6)
Somatoforme stoornissen (6)
Verslaving (6)
Analyse v. onderzoeksgegevens (6) of
Klinische Gespreksvoering (6))
Psychofarmacologie (6, Brein en Cognitie)
Bachelorthese (12)
N.B.: De verplichte vakken zijn dikgedrukt. Studenten die vertraging oplopen tijdens het derde
jaar kunnen hun bachelorthese schrijven en/of Analyse van onderzoeksgegevens volgen in het
eerste semester van het jaar daarop.
Honoursprogramma
Voor informatie over de mogelijkheden voor een honoursbachelorprogramma wordt
verwezen naar hoofdstuk 3. Voor een specifieke invulling van het honoursprogramma
bij Klinische Psychologie kan men contact opnemen met de coördinator van het KPhonourstraject,
dr. M. van der Linden.
6.4 Bijzonderheden
Basisaantekening Psychodiagnostiek-NIP en GZ-aantekening
Samen met de verplichte vakken in het eerste en tweede jaar en het vak Testconstructie
(verplicht keuzevak voor studenten in de klinische richtingen) vormen de vakken in de
177

178
Derde Bachelorjaar, Klinische Psychologie
specialisatie Klinische Psychologie een voorbereiding voor de Basisaantekening Psychodiagnostiek-NIP
en de GZ-aantekening. Wie ook de master Klinische Psychologie voltooit
komt in principe in aanmerking voor deze aantekeningen. Voor meer informatie
over de Basisaantekening Psychodiagnostiek-NIP (BAPD) en de GZ-aantekening, zie
Hoofdstuk 5.
Accenten binnen Klinische Psychologie
Binnen de afstudeerrichting Klinische Psychologie is het mogelijk om zelf verschillende
accenten te leggen. Ben je bijvoorbeeld geïnteresseerd in de verslavingszorg, dan is het
raadzaam het vak Verslaving in de bachelor te volgen. Let op: indien je het accent op
de Medische Psychologie wilt leggen, dan is het vak Somatoforme stoornissen verplicht.
6.5 Nadere inlichtingen en mentoraat Klinische Psychologie
Voor inlichtingen over het onderwijs, het plannen van de studie en daaraan verwante
zaken en voor algemene inlichtingen over postmaster (of postdoctorale) opleidingen kan
men terecht bij Kitty Rolf, mentoraat/studiecoördinatie, kamer 815, op afspraak via het
secretariaat.
Naast de mogelijkheid om zaken aangaande het onderwijs te bespreken, staat de deur ook
open voor problemen van meer persoonlijke aard. Kitty Rolf heeft dinsdag, woensdag en
donderdag spreekuur van 10.30-12.00 en 13.30-14.30 uur. Afspraken voor het spreekuur
(een kwartier per persoon) kunnen gemaakt worden via het secretariaat van Klinische
Psychologie (020-525.6810 of per e-mail: kpsecretariaat-fmg@uva.nl).
6.6 Contactgegevens secretariaat en coördinatoren KP
Secretariaat:
Herman Vinckers 828 525.6810 H.H.Vinckers@uva.nl
Sandra Diets 828 525.6810 S.Diets@uva.nl
Christina Nikijuluw 828 525.6810 C.F.E.Nikijuluw@uva.nl
kpsecretariaat-fmg@uva.nl
Mentoraat/studiecoördinator:
Drs. Kitty Rolf 815 525.6820 C.R.Rolf@uva.nl
Spreekuren: di-wo-do 10.30-12.00 en 13.30-14.30 uur
Afspraken verlopen via het secretariaat (telefonisch of per e-mail).
Onderwijscoördinator:
Dr. Corine Dijk 827 525.6113 K.F.L.Dijk@uva.nl
Bachelorthesecoördinator:
Dr. Thomas Ehring 824 525.6858 T.W.A.Ehring@uva.nl
Volgens afspraak.
Websites:
http://www.fmg.uva.nl/clinicalpsychology (onderzoek)
http://www.student.uva.nl/psy (onderwijs)
Voorzitter van de programmagroep:
Prof. dr. Merel Kindt
Docenten
In Hoofdstuk 10 vindt u een overzicht van alle docenten, hun contactgegevens plus hun
interessegebieden.
Op de volgende pagina’s staat een alfabetisch overzicht van de bacheloronderdelen
die gevolgd kunnen worden binnen de specialisatie Klinische Psychologie.

Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Analyse van onderzoeksgegevens
Punten 6 ec
Tentamencode BK13V
SIS-code 7203BK13VY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1, semester 2, blok 1 en 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, verplichte cursussen tweede jaar behaald en basisprogramma
Klinische Psychologie gevolgd
Docent/Inlichtingen dr. M. Spiering
Inhoud
De cursus heeft twee leerdoelen. (1) Het zelfstandig kunnen opzetten, uitvoeren, analyseren
en rapporteren van onderzoek. (2) Meer vertrouwd raken met SPSS. Ten aanzien van
het eerste leerdoel is er lesstof over de verschillende typen van onderzoek, bijvoorbeeld
kwalitatief/kwantitatief, (quasi-)experimenteel/case control design, fundamenteel/toegepast.
Sterke en zwakke punten van bepaalde onderzoeksstrategieën worden besproken,
alsmede concepten als betrouwbaarheid, validiteit, significantie, effectgrootte en power.
Er is aandacht voor interpretatie van resultaten en de (APA-)vorm van rapportage van
empirisch onderzoek. Ten aanzien van het tweede leerdoel zullen alle stadia van dataverwerking
worden toegelicht en geoefend: het maken van een analyseplan, het omzetten
van ruwe data naar een datafile, controles over de data en manipulaties, het omgaan met
uitbijters en missende gegevens, het berekenen van onderzoeksresultaten, toetsingsprocedures
en rapportage van analysen. Er is onder meer aandacht voor variantieanalyse, nietparametrische
technieken, factoranalyse, regressieanalyse, het omgaan met fysiologische
data, betrouwbaarheidsanalyse en validiteitsonderzoek. De cursus heeft een praktisch
karakter. Er zal gewerkt worden met casussen gerelateerd aan klinisch onderzoek en afkomstig
van huidig onderzoek binnen de programmagroep Klinische Psychologie.
Onderwijsvorm
Er zijn zeven colleges en drie analysepractica van twee uur. In de colleges wordt theorie
afgewisseld met praktijkvoorbeelden. Daarnaast zijn er wekelijks opdrachten, in totaal
tien stuks. Vier opdrachten hebben een meer methodologisch karakter, zes opdrachten
hebben betrekking op SPSS.
Toetsvorm
Toetsing geschiedt door de beoordeling van tien opdrachten (70% van het eindcijfer) en
een multiplechoicetentamen over het boek Analyse van Onderzoeksgegevens (30% van
het eindcijfer).
Studiematerialen en kosten
• Starreveld, P. A. (Red.) (2009). Verslaglegging van psychologisch onderzoek. Amsterdam:
Boom. ISBN: 9789047301240 (€25,-).
• Field. A. (2009). Discovering statistics using SPSS (3rd ed.). London: Sage. ISBN:
9781847879073 (€54,55).
• Analyse van Onderzoeksgegevens, samengesteld door (compiled by) Mark Spiering,
uitgegeven door Pearson Custom Publishing, ISBN: 9781846582509 (€35,50).
179

180
Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Onderwijstijden
Semester 1 (alleen voor studenten Klinische Psychologie met achterstand)
Semester 1, blok 1
Di. 06-09-2011 t/m 18-10-2011 11.00-13.00 uur zaal A102
Analysepracticum:
Di. 06-09, 20-09 en 04-10-2011 13.00-15.00 uur zaal A106
Semester 2
Semester 2, blok 1
Groep 1:
Wo. 08-02-2012 t/m 14-03-2012 11.00-13.00 uur zaal A304
Di. 20-03-2012 15.00-17.00 uur zaal A-E
Analysepracticum:
Wo. 08-02-2012 13.00-15.00 uur zaal A106
Wo. 22-02-2012 13.00-15.00 uur zaal A312
Wo. 07-03-2012
Groep 2:
13.00-15.00 uur zaal A312
Do. 09-02-2012 t/m 15-03-2012 13.00-15.00 uur zaal A304
Let op: m.u.v. 23-02-2012 11.00-13.00 uur zaal A102
Di. 20-03-2012 15.00-17.00 uur zaal A-E
Analysepracticum:
Do. 09-02-2012 15.00-17.00 uur zaal A106
Do. 23-02-2012 13.00-15.00 uur zaal A312
Do. 08-03-2012
Semester 2, blok 2
Groep 1:
15.00-17.00 uur zaal A312
Ma. 07-05-2012 t/m 11-06-2012 13.00-15.00 uur zaal A304
Di. 19-06-2012 11.00-13.00 uur zaal A-B
Analysepracticum:
Ma. 07-05, 21-05 en 04-06-2012
Groep 2:
15.00-17.00 uur zaal A106
Di. 08-05-2012 t/m 12-06-2012 11.00-13.00 uur zaal A108
Di. 19-06-2012 11.00-13.00 uur zaal A-B
Analysepracticum:
Di. 08-05, 22-05 en 05-06-2012 13.00-15.00 uur zaal A106
Toetsdata
Di. 25-10-2012
Do. 29-03-2012
Ma. 25-06-2012
Di. 26-06-2012
Tijdstippen worden later bekendgemaakt.
Bijzonderheden
Gedetailleerde instructies volgen in het eerste college. Bij de plaatsingsbrief zit een antwoordstrook
waarop je je voorkeur voor een groep kunt aangeven. Indeling wordt een
aantal dagen voor aanvang van de cursus bekendgemaakt.

Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Bachelorthese Klinische Psychologie
Punten 12 ec
Tentamencode BKT12
SIS-code 7203BKT12Y
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1, semester 2, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, verplichte cursussen tweede jaar behaald en basisprogramma
Klinische Psychologie gevolgd
Docenten Diverse docenten
Inlichtingen dr. T.W.A. Ehring
Leerdoel
Het kunnen maken van een literatuuroverzicht op een specialistisch terrein en het kunnen
formuleren van een onderzoeksvoorstel gebaseerd op een vraagstelling die aansluit
bij het literatuuroverzicht. Deelleerdoelen: het kunnen formuleren van een heldere vraagstelling
op het terrein van de specialisatie. Het kunnen zoeken naar en selecteren van de
belangrijkste wetenschappelijke literatuur over die vraagstelling. Het kunnen integreren
en evalueren van de gevonden literatuur in een eigen betoog waarin de vraagstelling
wordt verantwoord en beargumenteerd beantwoord. Het kunnen toepassen van relevante
APA-normen.
Onderwerpkeuze
De studenten worden door de thesecoördinator bij een begeleider geplaatst en kiezen
in overleg met de begeleider een onderwerp dat binnen het onderzoeksgebied van de
begeleider valt.
Werkwijze, eisen en beoordeling
De werkwijze bij het tot stand komen van de bachelorthese, de eisen waaraan de these
moet voldoen en de beoordelingscriteria staan uitgebreid beschreven in het stuk “De
bachelorthese bij de opleiding Psychologie aan de UvA”, dat te vinden is op Blackboard
bij het vak Bachelorthese. De student levert tijdens het traject de volgende producten
aan: vraagstelling en gevonden literatuur, opzet, eerste versie, eindversie. Bij elk product,
behalve het eerste, geeft de student schriftelijk aan hoe de feedback van de docent op het
voorgaande product is verwerkt. De betreffende opleverdata worden direct na de introductiebijeenkomst
schriftelijk vastgelegd in een thesecontract. Na ondertekening van het
thesecontract volgt altijd een beoordeling, die dus ook onvoldoende kan zijn. De cursus
wordt afgesloten met een presentatie van de these aan medestudenten.
Omvang
De bachelorthese bestaat uit een literatuuroverzicht gevolgd door een onderzoeksvoorstel.
Het literatuuroverzicht bevat tussen de 5000 en 6000 woorden en moet gebaseerd
zijn op circa 15 empirische onderzoeksartikelen. Het literatuuroverzicht wordt gevolgd
door een zelfstandig leesbaar onderzoeksvoorstel van rond de 1500 woorden (exclusief literatuurlijst).
Honoursstudenten schrijven een honoursthese van 15 ec, zie de beschrijving
van het honoursprogramma.
Onderwijsvorm
Er is een startbijeenkomst (tweemaal per jaar) met alle studenten die geplaatst zijn voor
een these. Verder is de begeleiding individueel. Aan het einde is er een presentatie van de
these aan medestudenten.
181

182
Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Onderwijstijden
Ma. 05-09-2011 15.00-17.00 uur zaal A102
Ma. 02-04-2012
Studiematerialen en kosten
09.00-11.00 uur zaal A-E
• Starreveld, P. A. (Ed.). (2009). Verslaglegging van psychologisch onderzoek. (2e ed.)
Amsterdam: Boom. ISBN 9789047301240 (€25,-).
• Handleidingen op Blackboard.

Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Basisprogramma Klinische Psychologie
Cognitieve functiestoornissen en psychosen (CFP)
Punten 3 ec
Tentamencode BK02
SIS-code 7203BK02XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, Onderzoekspracticum en VRT2
Docent/Inlichtingen dr. S. de Wit
Inhoud
De cursus beoogt een grondige kennisverwerving van een belangrijk terrein binnen de
psychopathologie, de cognitieve functiestoornissen, te bewerkstelligen. Schizofrenie is
een belangrijk onderwerp: er wordt een overzicht gegeven van de positieve, negatieve en
‘disorganized’ symptomen die bij deze stoornis horen. Geschiedenis, definiëring, maar
ook de heden ten dage gehanteerde visie op schizofrenie worden besproken. Ook de neuroanatomie
en de neurobiologische veranderingen die met schizofrenie gepaard gaan behoren
hiertoe. De therapeutische mogelijkheden zullen ten slotte ook worden besproken.
De overige colleges gaan over cognitieve stoornissen die gerelateerd zijn aan de klinische
neuropsychologie: functionele anatomie en symptomatologie na een CVA. Ook zal er
aandacht zijn voor onderwerpen als dementie, contusio cerebri en herstelprocessen na
trauma.
Onderwijsvorm
Er zijn twee keer per week colleges met een deels interactief karakter en parallel lopende
werkgroepen. In de bijeenkomsten wordt theorie afgewisseld met praktijkvoorbeelden.
Ook zullen er videodemonstraties zijn. De stof van de bijeenkomsten is, naast de literatuur,
ook tentamenstof.
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen over collegestof en literatuur, tien open vragen. Zie Blackboard
voor meer informatie.
Studiematerialen en kosten
• Deelman, B., Eling, P., Haan, E. de, Jennekens-Schinkel, A., & Zomeren, E. van
(Red.). (2004). Klinische neuropsychologie (achtste druk). Amsterdam: Boom. ISBN:
9789053529751 (€57,50).
• Aanvullende literatuur wordt later bekendgemaakt.
Onderwijstijden
Ma. 09-01-2012 09.00-13.00 zaal A-E
Ma. 16-01-2012 t/m 30-01-2012 09.00-11.00 uur zaal A-E
Di. 10-01-2012 t/m 24-01-2012 09.00-11.00 uur zaal A-B
Toetsdatum
Vr. 03-02-2012 13.00-15.00 uur
Wo. 25-07-2012 10.00-12.00 uur (herkansing)
Bijzonderheden
Een week voor aanvang van de cursus is op Blackboard een draaiboek beschikbaar met
daarin een gedetailleerd programma.
183

184
Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Basisprogramma Klinische Psychologie
Diagnostiek 1: Psychodiagnostiek
Punten 3 ec
Tentamencode BK40
SIS-code 7203BK40XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, Onderzoekspracticum en VRT2
Docenten dr. H.M. Geurts, dr. T. Schilt, prof. dr. J.H. Kamphuis
Inlichtingen prof. dr. J.H. Kamphuis
Inhoud
Deze cursus omvat een brede, representatieve introductie tot de psychodiagnostiek. Psychodiagnostiek
wordt geïntroduceerd als een bij uitstek scientist practitioner activiteit die
vele werkvelden betreft. In de reeks van audiovisueel ondersteunde colleges komt onder
andere aan bod: de diagnostische cyclus, veelgebruikte instrumenten (bv. gespreksvoering,
zelfrapportage, observatie), de meest gangbare vraagstellingen en werkwijzen, patroonherkenning,
rapportage. Qua casuïstiek zal de nadruk in deze cursus liggen op de
klinische psychodiagnostiek en de neuropsychologische diagnostiek.
Onderwijsvorm
Serie hoorcolleges, met aanvullend individuele opdrachten naar aanleiding van casepresentaties;
tevens een werkgroep. Cases zullen deels via cd-rom dan wel Blackboard
worden aangeboden. Parallel aan de colleges zijn er werkgroepen.
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen over collegestof en literatuur, en opdrachten n.a.v. case-presentaties.
Tentamen (100% van eindbeoordeling) op basis van een combinatie van meerkeuzevragen
en open vragen. Studenten zullen tevens opdrachten in kleine groepen uitvoeren.
Studiematerialen en kosten
• Luteijn, F., Arrindell, W. A., Deelman, B. G., Kamphuis, J. H., & Vertommen, H.
(Red.). (2008). Psychologische diagnostiek in de gezondheidszorg. Utrecht: Lemma.
ISBN: 9789059312500 (€52,50).
• Klapper met aanvullende literatuur.
Onderwijstijden
Ma. 26-09-2011 t/m 17-10-2011 13.00-15.00 uur zaal A-E
Di. 27-09-2011 t/m 18-10-2011 13.00-15.00 uur zaal A-E
Toetsdatum
Do. 27-10-2011 09.00-11.00 uur
Ma. 16-07-2012 10.00-12.00 uur (herkansing)
Bijzonderheden
Colleges en werkgroepen zijn verplicht!

Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Basisprogramma Klinische Psychologie
Internaliserende stoornissen: Angststoornissen
Punten 5 ec
Tentamencode BK45
SIS-code 7203BK45XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, Onderzoekspracticum en VRT2
Docent prof. dr. M. Kindt
Inlichtingen Drs. E. Lith en drs. E. de Ruiter
Inhoud
Internaliserende stoornissen (angst- en stemmingsstoornissen) zijn stoornissen waarbij
vooral het lijden van de persoon zelf centraal staat, dit in tegenstelling tot externaliserende
stoornissen, waarbij het verstorende effect van het gedrag op de sociale omgeving
kenmerkend is. Angststoornissen behoren tot de meest voorkomende stoornissen in de
geestelijke gezondheidszorg. Op het terrein van angst is veel empirisch onderzoek verricht.
De cursus biedt een overzicht van de vigerende theorieën en onderzoeksmethoden.
Het raamwerk van de cursus wordt gevormd door de belangrijkste angststoornissen: paniekstoornis,
agorafobie, sociale fobie, specifieke fobieën, posttraumatische stress-stoornis,
dwangstoornis en gegeneraliseerde angststoornis. Verder komen de volgende onderwerpen
aan de orde: fenomenologie, diagnostiek en evidence-based behandelingen. De
nadruk zal echter liggen op de biologische, leertheoretische en cognitieve verklaringsmodellen
van de diverse angststoornissen en de experimentele toetsing van deze modellen.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges (tweemaal per week 2 uur) en parallel lopende werkgroepen.
Toetsvorm
Een schriftelijk tentamen met open vragen over collegestof en literatuur. Zie Blackboard
voor meer informatie.
Studiematerialen en kosten
• Barlow, D. H. (2002). Anxiety and its disorders. The Guilford Press: New York. ISBN
9781593850289 (€48,97).
• Aanvullende literatuur wordt later bekendgemaakt via Blackboard voor aanvang van
de cursus.
Onderwijstijden
Ma. 05-09-2011 t/m 03-10-2011 09.00-11.00 uur zaal A-B
Di. 06-09-2011 t/m 04-10-2011 09.00-11.00 uur zaal A-B
Toetsdatum
Wo. 12-10-2011 11.00-13.00 uur
Vr. 13-07-2012 10.00-12.00 uur (herkansing)
185

186
Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Basisprogramma Klinische Psychologie
Internaliserende stoornissen: Stemmingsstoornissen
Punten 5 ec
Tentamencode BK46
SIS-code 7203BK46XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, Onderzoekspracticum en VRT2
Docent/Inlichtingen dr. K.F.L. Dijk
Inhoud
De cursus Stemmingsstoornissen heeft als doel kennis te nemen van de etiologie van
stemmingsstoornissen en van de factoren die de stoornis in stand houden. Studenten
leren tijdens de cursus het psychopathologische beeld kennen van onder andere een bipolaire
stoornis, een depressie en dysthymie. Tijdens de colleges zullen de sociale, cognitieve
en biologische determinanten aan bod komen en is er aandacht voor bewezen effectieve
interventies. Naast de focus op stemmingsstoornissen is er in de cursus ruimte voor een
zogenaamde transdiagnostische benadering waarbij stoornisoverkoepelende processen en
mechanismen nader worden bestudeerd.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges (tweemaal per week 2 uur) en parallel lopende werkgroepen.
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen over collegestof en literatuur. Zie Blackboard voor meer informatie.
Studiematerialen en kosten
• De literatuur bestaat voor 50% uit Depression (Hammen & Watkins, 2008) en voor
50% uit andere artikelen en hoofdstukken. Informatie over de referenties van deze
artikelen en/of een syllabus staat voor aanvang van de cursus op Blackboard.
• Hammen, C., & Watkins, E. (2008). Depression, (2nd ed.). New York: Psychology
Press. ISBN 9780415419734 (€24,49).
Onderwijstijden
Ma. 31-10-2011 t/m 28-11-2011 09.00-11.00 uur zaal A-E
Di. 01-11-2011 t/m 29-11-2011 09.00-11.00 uur zaal A-B
Toetsdatum
Di. 06-12-2011 11.00-13.00 uur
Vr. 20-07-2012 10.00-12.00 uur (herkansing)
Bijzonderheden
Indeling werkgroepen wordt later bekendgemaakt. Voor informatie over de cursus, zie
Blackboard.

Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Basisprogramma Klinische Psychologie
Persoonlijkheidsstoornissen
Punten 3 ec
Tentamencode BK41
SIS-code 7203BK41XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, Onderzoekspracticum en VRT2
Docent prof. dr. R. Verheul
Inlichtingen dr. S. van Linden
Inhoud
Met prevalenties van 10-15% in de algemene bevolking en 40-60% in de geestelijke gezondheidszorg
en verslavingszorg behoren persoonlijkheidsstoornissen tot de meest voorkomende
psychische stoornissen. Persoonlijkheidsstoornissen gaan gepaard met een hoge
individuele, maatschappelijke en economische ziektelast. Persoonlijkheidsstoornissen
mogen zich sinds enkele decennia in een sterk toenemende belangstelling onder wetenschappers
en behandelaars verheugen. Het wetenschappelijk onderzoek heeft belangwekkende
nieuwe inzichten opgeleverd in de pathogenese, taxonomie en veranderbaarheid
van persoonlijkheidsstoornissen. Op basis daarvan verdwijnt het klinisch pessimisme
omtrent deze doelgroep langzamerhand naar de achtergrond om meer en meer plaats te
maken voor een visie waarin de behandelmogelijkheden op de voorgrond staan. De cursus
beoogt een grondige en brede kennisverwerving van de stand van zaken in het wetenschappelijk
onderzoek naar persoonlijkheidsstoornissen te bewerkstelligen. De volgende
thema’s staan centraal: fenomenologie, classificatie, pathogenese, veranderbaarheid, en de
noodzakelijkheid, werkzaamheid en doelmatigheid van behandeling.
Onderwijsvorm
Wekelijkse hoorcolleges (vijf colleges van 4 uur en drie colleges van 2 uur), bestaande uit
powerpointpresentaties en videomateriaal. Plenaire discussie naar aanleiding van fragmenten
uit enkele speelfilms. De inhoud van de colleges is ook tentamenstof, naast de
literatuur. Parallel aan de colleges zijn er werkgroepen.
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen over de collegestof en literatuur. Het tentamen bestaat uit multiplechoicevragen
en open vragen.
Studiematerialen en kosten
• Eurelings-Bontekoe, E. H. M., Verheul, R., & Snellen, W. (2009). Handboek
persoonlijkheidspathologie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. ISBN 9789031361120
(€65,95).
Onderwijstijden
Di. 10-01-2012 t/m 31-01-2012 13.00-17.00 uur zaal A-C
Wo. 11-01-2012 09.00-13.00 uur zaal M1.01
Wo. 18-01-2012 t/m 01-02-2012 11.00-13.00 uur zaal M1.01
Toetsdata
Di. 07-02-2012 19.00-21.00 uur
Vr. 27-07-2012 10.00-12.00 uur (herkansing)
Bijzonderheden
Aanwezigheid tijdens colleges is verplicht.
187

188
Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Basisprogramma Klinische Psychologie
Psychologische interventies 1: theorie en praktijk
Punten 5 ec
Tentamencode BK48
SIS-code 7203BK48XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, Onderzoekspracticum en VRT2
Docenten dr. N. Morina en andere docenten
Inlichtingen dr. N. Morina
Inhoud
Deze cursus belicht de belangrijkste theorieën en toepassingen van de hoofdstromingen
binnen de psychotherapie. Het programma omvat colleges over verschillende settings
binnen de psychotherapie. Bovendien geeft de cursus een inleiding in het onderzoek naar
psychotherapie en evalueert de werkzaamheid van de therapeutische aanpak en common
factors in psychotherapie. De hoofddoelen van deze cursus zijn: 1) kennis van de
hoofdstromingen in de psychotherapie, 2) klinische toepassingen van psychotherapie en
3) kennis van specifieke en algemene aspecten van de psychotherapie.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges, casuspresentaties en discussies. De meeste colleges worden in het Engels
gehouden, sommige in het Nederlands. Parallel aan de colleges zijn er werkgroepen.
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen over het boek, de reader en diverse artikelen.
Studiematerialen en kosten
• Corsini, R. J., & Wedding, D. (2010). Current psychotherapies (9th ed.). Belmont, CA:
Thomson Brooks/Cole. ISBN: 0840032617 (€50,36).
• Aanvullende literatuur middels een reader en diverse artikelen, die bekend worden
gemaakt voor aanvang van de cursus.
Onderwijstijden
Ma. 31-10-2011 t/m 12-12-2011 13.00-15.00 uur zaal A-E
Wo. 02-11-2011 t/m 14-12-2011 11.00-13.00 uur zaal M1.01
Toetsdatum
Wo. 21-12-2011 13.00-15.00 uur
Ma. 23-07-2012 10.00-12.00 uur (herkansing)

Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Basisprogramma Klinische Psychologie
Psychopathologie en psychiatrische classificatie
Punten 2 ec
Tentamencode BK27
SIS-code 7203BK27XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, Onderzoekspracticum en VRT2
Docent/Inlichtingen dr. A. Noordhof
Inhoud
Er wordt een overzicht geboden van de structuur van het vigerende systeem van psychiatrische
classificatie, de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-
IV). Aan de orde komt de historische achtergrond en ontwikkeling van de achtereenvolgende
versies van de DSM. Tevens wordt er kritisch stilgestaan bij tekortkomingen en
maatschappelijke consequenties van het classificatiesysteem. Bovendien wordt stilgestaan
bij de voorgestelde veranderingen voor de DSM-5. Ten slotte zal aan de hand van casuïstiek
de praktische toepassing van de DSM worden geïllustreerd en geoefend.
Onderwijsvorm
In week 1 en 2 worden vier hoorcolleges gegeven. Aan de hand van casuïstiek worden de
studenten vertrouwd gemaakt met de praktische toepassing van de DSM. Parallel aan de
colleges dienen de studenten een prototypische DSM-casus te schrijven in groepjes van
twee of drie, die een week later (uiterlijk één week na de laatste bijeenkomst) moet worden
ingeleverd. Parallel aan de colleges zijn er werkgroepen.
Toetsvorm
1. Schriftelijk tentamen over collegestof en literatuur (meerkeuzevragen en open
vragen).
2. Schriftelijke opdracht in groepjes van twee of drie studenten.
Eindcijfer wordt gevormd door een gewogen gemiddelde van beide toetsvormen (67% tentamen,
33% opdracht).
Studiematerialen en kosten
• Frances, A. J. (2000). Quick reference to the diagnostic criteria from DSM-IV-TR.
Washington, DC: American Psychiatric Association. ISBN: 9780890420263 (€32,99).
• Vandereycken, W., Hoogduin, C. A. L., & Emmelkamp, P. M. G. (2008). Handboek
psychopathologie, deel 1 basisbegrippen, 4e herziene versie. Houten: Bohn-Stafleu-van
Loghum, ISBN 9789031353095 (€68,95).
• Overig materiaal wordt later bekendgemaakt.
Onderwijstijden
Ma. 05-09-2011 en 12-09-2011 13.00-15.00 uur zaal A-E
Wo. 07-09-2011 en 14-09-2011 11.00-13.00 uur zaal M1.01
Toetsdatum
Wo. 21-09-2011 11.00-13.00 uur
Wo. 11-07-2012 10.00-12.00 uur (herkansing)
189

190
Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Basisprogramma Klinische Psychologie
Werkgroepen Klinische Psychologie
Punten 4 ec
Tentamencode BK42
SIS-code 7203BK42XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1 en 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, Onderzoekspracticum en VRT2
Docenten/Inlichtingen Drs. E. Lith en drs. E. de Ruiter
Inhoud
Parallel aan de verplichte vakken van het basisprogramma van de bachelor Klinische
Psychologie vindt intensief werkgroeponderwijs plaats, met als zwaartepunt het verdiepen
van thema’s uit deze basisvakken. Door het gebruik van uiteenlopende werkvormen
zullen academische vaardigheden als presenteren, discussiëren en kritisch kijken naar
onderzoek verder worden ontwikkeld.
Onderwijsvorm
Wekelijkse bijeenkomsten van drie uur in kleine groepen gedurende het gehele eerste
semester. Deelnemers leveren zowel gezamenlijk als individueel een actieve bijdrage bij
uiteenlopende opdrachten. De docent fungeert daarbij als leerprocesbegeleider.
Toetsvorm
Je krijgt ‘aan voorwaarden voldaan’ voor de werkgroepen, indien je alle werkgroepen
aanwezig bent geweest en alle opdrachten hebt ingeleverd.
Onderwijstijden
Deelnemers van elke groep komen eenmaal per week bijeen, men wordt op woensdagmiddag,
donderdagochtend of -middag of vrijdagochtend geplaatst.
Studiematerialen en kosten
Studiemateriaal van de verplichte vakken.
Bijzonderheden
Het volgen van dit onderdeel is verplicht voor specialisatiestudenten Klinische Psychologie
(voltijd). Deeltijdstudenten kunnen contact opnemen met Kitty Rolf.
De verplichte vakken die behandeld zullen worden in de werkgroepen zijn: Psychiatrische
classificatie en psychopathologie, Diagnostiek I: Psychodiagnostiek, Angststoornissen,
Stemmingsstoornissen, Psychologische interventies I, Cognitieve functiestoornissen en
psychosen en Persoonlijkheidsstoornissen. Al deze vakken worden gegeven in het eerste
semester.

Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Klinische Gespreksvoering
Punten 6 ec
Tentamencode BK39
SIS-code 7203BK39XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1 en semester 2, blok 1 en 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, tweede studiejaar behaald en basisprogramma Klinische
Psychologie gevolgd
Aantal deelnemers max. 12 per groep, er zijn meerdere groepen per blok
Docent/Inlichtingen drs. H.H. Oberink
Inhoud
Het doel van deze cursus is om kennis op te doen en inzicht en vaardigheden te ontwikkelen
die nodig zijn voor het voeren van professionele gesprekken in de klinische setting.
De cursus bestaat uit een theoretisch en een praktijkgericht deel. Na het opfrissen van
de eerder geleerde vaardigheden (Gesprekspracticum) zal aandacht worden besteed aan
meer gevorderde gespreksvoering. Hiertoe behoren vaardigheden die nodig zijn om intakes
af te nemen, om cliënten te motiveren en om veranderingsprocessen te faciliteren.
Daarnaast wordt aandacht besteed aan culturele, ethische en professionele aspecten van
het werk van psychologen. Middels rollenspelen, oefeningen en opdrachten worden kennis,
vaardigheden en attitude geïntegreerd. Studenten doorlopen een persoonlijk leerproces
en maken op basis van feedback en analyses van eigen beeldmateriaal procesverslagen.
Observeren, feedback geven en reflecteren zijn vaardigheden die hierbij specifiek
aandacht zullen krijgen. Hoewel de cursus een voorbereiding is op de beroepsuitoefening
van de psycholoog in brede zin, is deze ook een voorbereiding voor de ontwikkeling van
therapeutische en diagnostische vaardigheden (Psychologische interventies 2, Practicum
klinische psychodiagnostiek, mastervakken met een klinisch praktijkdeel en de stage).
Onderwijsvorm
Literatuurstudie. Gemeenschappelijke hoorcolleges en vaardigheidstrainingen in kleine
groepen.
Toetsvorm
Beoordeeld worden de theoretische kennis (35% van het eindcijfer), communicatieve
vaardigheden (45% van het eindcijfer), reflectieverslag (20% van het eindcijfer). Professioneel
gedrag en attitude worden ook beoordeeld, maar hiervoor wordt geen cijfer gegeven.
Meer informatie hierover is te vinden in de cursusmap. Aanwezigheid bij de vaardigheidstrainingen
en een voldoende voor professionaliteit en attitude is nodig om te kunnen
slagen voor de cursus.
Studiematerialen en kosten
• Geldard, K., & Geldard, D. (2005). Practical counselling skills. Basingstoke: Palgrave.
ISBN: 9781403945136 (€32,17).
• Lang, G., & Molen, H. T. van der (2008). Psychologische gespreksvoering. (14de of
overeenkomstige druk, inclusief DVD). Barneveld: Nelissen. ISBN: 9789024418114
(€33,50; ook gebruikt bij Het Gesprekspracticum).
• Voordat de cursus begint wordt de cursusmap op Blackboard geplaatst. In deze
cursusmap zijn opgenomen het rooster van de cursus en alle informatie over de toetsing
en de organisatie.
191

192
Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Onderwijstijden
Semester 1 (alleen voor studenten Klinische Psychologie met achterstand)
Semester 1, blok 1
Ma. 05-09-2011 09.00-12.00 uur zaal A102 (hoorcollege)
Ma. 26-09-2011 09.00-11.00 uur zaal A102 (hoorcollege)
Ma. 17-10-2011 09.00-11.00 uur zaal A102 (hoorcollege)
Wo. 07-09-2011 t/m 26-10-2011 09.00-17.00 uur zaal A409 (werkgroep 1)
Vr. 09-09-2011 t/m 28-10-2011 09.00-17.00 uur zaal A409 (werkgroep 2)
Semester 2
Semester 2, blok 1
Ma. 06-02, 27-02 en 19-03-2012 09.00-11.00 uur zaal A-E (hoorcollege)
Wo. 08-02-2012 t/m 28-03-2012 09.00-17.00 uur zaal A507 (werkgroep 1)
Do. 09-02-2012 t/m 29-03-2012 09.00-17.00 uur zaal A507 (werkgroep 2)
Do. 09-02-2012 t/m 29-03-2012 09.00-17.00 uur zaal A302 (werkgroep 3)
Vr. 10-02-2012 t/m 30-03-2012 09.00-17.00 uur zaal A507 (werkgroep 4)
Vr. 10-02-2012 t/m 30-03-2012 09.00-17.00 uur zaal JKB90 (werkgroep 5)
Semester 2, blok 2
Ma. 23-04, 21-05 en 18-06-2012 09.00-11.00 uur zaal A-E (hoorcollege)
Wo. 02-05-2012 t/m 27-06-2012 09.00-17.00 uur zaal A507 (werkgroep 1)
Wo. 02-05-2012 t/m 27-06-2012 09.00-17.00 uur zaal A103 (werkgroep 2)
Do. 03-05-2012 t/m 28-06-2012 09.00-17.00 uur zaal JKB54 (werkgroep 3)
Do. 03-05-2012 t/m 28-06-2012 09.00-17.00 uur zaal JKB58 (werkgroep 4)
Vr. 04-05-2012 t/m 29-06-2012 09.00-17.00 uur zaal JKB54 (werkgroep 5)
Vr. 04-05-2012 t/m 29-06-2012 09.00-17.00 uur zaal JKB58 (werkgroep 6)
Bijzonderheden
Klinische gespreksvoering is een intensieve cursus. Er zijn tweemaal hoorcolleges en vaardigheidstoetsen
op maandag. Voor de vaardigheidstrainingen kunnen studenten zich na
ontvangst van de plaatsingsbrief middels een antwoordstrook hun voorkeur aangeven
voor een van de dagen waarop de vaardigheidstrainingen plaatsvinden. De indeling
wordt in de week voor aanvang van de cursus bekendgemaakt.

Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Psychoanalyse: De stand van zaken
Punten 6 ec
Tentamencode BK44
SIS-code 7203BK44XY
Plaats in het rooster Semester 2, blok 1
Aantal deelnemers max. 35
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, tweede studiejaar behaald en basisprogramma Klinische
Psychologie gevolgd
Docent/Inlichtingen dr. W.J. Gomperts
Inhoud
Psychoanalyse gaat eigenlijk iedereen aan, want mensen begrijpen betekent een idee hebben
van wat jezelf en anderen van binnen drijft en bezielt. Maar mensen zijn vaak vreemdeling
in eigen hart en dat kan het moeilijk maken om in jezelf thuis te komen.
Op de universiteit hoor je nogal eens 1) psychoanalyse is een pseudowetenschap, 2) op
grond van deze pseudowetenschap zijn behandelingen ontwikkeld die niet werkzaam zijn
en 3) voor psychoanalyse komen alleen de ‘worried well’ in aanmerking, dat wil zeggen
patiënten die in feite niets mankeren. Als je het met deze drie uitspraken niet eens bent,
dan is deze cursus een aanrader. En mochten deze uitspraken precies weergeven wat je
toch al dacht, dan is deze cursus bijna een verplichting.
In de cursus worden de verschillende psychoanalytische persoonlijkheidstheorieën en
vormen van behandelingstechniek in historisch perspectief belicht. De literatuur is
eerst op inleidend niveau. Daarna wordt over dezelfde onderwerpen verdiepende literatuur
bestudeerd. Op die manier raakt de cursist gaandeweg meer vertrouwd met de
psychoanalytische theorieën en behandelingsvormen. Vervolgens gaat de aandacht uit
naar speciale actuele onderwerpen: gehechtheid, emotieregulatie en mentaliseren, verschillende
persoonlijkheidsorganisaties (neurose, borderline, narcisme), indicatiestelling,
wetenschapsfilosofische status van de psychoanalyse, effectonderzoek en transculturele
psychoanalyse. De literatuur wordt in twee deeltentamens getoetst en er wordt ook een
paper geschreven die kort na het einde van de cursus voltooid moet zijn. De cursus wordt
geïllustreerd met fragmenten uit speelfilms.
Onderwijsvorm
Werkgroep.
Toetsvorm
Deeltentamens tijdens cursus: twee toetsen (tellen beide voor 33%) en paper (33%). Voor
de eindbeoordeling moeten de toetsen voldoende zijn en paper afgerond.
Herkansing in overleg met de docent.
Studiematerialen en kosten
• Dirkx, J., Hebbrecht, M., Mooij, A. W. M., & Vermote, R. (Eds.) (2011). Handboek
psychodynamiek. Een verdiepende kijk op psychiatrie en psychotherapie. Utrecht: De
Tijdstroom. ISBN: 9789058981875 (€49,-).
Onderwijstijden
Ma. 06-02-2012 t/m 26-03-2012 11.00-13.00 uur zaal A413
Wo. 08-02-2012 t/m 28-03-2012 11.00-13.00 uur zaal A410
Bijzonderheden
Aanwezigheid tijdens de werkgroep is verplicht.
193

194
Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Seksuologie
Punten 6 ec
Tentamencode BK17
SIS-code 7203BK17XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 2 en semester 2, blok 1
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse en Onderzoekspracticum
Docent/inlichtingen dr. M. Spiering
Inhoud
Zou het keuzevak Seksuologie niet verplicht moeten zijn voor iedere psycholoog? Seks
heeft namelijk voor veel mensen een hoge prioriteit en is vaak van grote invloed op de
kwaliteit van leven. Seksuologie wordt gedefinieerd als de wetenschappelijke interdisciplinaire
studie van seksualiteit (seksualiteit is alles wat het geslachtsverkeer betreft). Seks is
een emotie waarin denken, voelen en handelen verweven zijn en wordt beschouwd vanuit
een biopsychosociaal perspectief. In deze interdisciplinaire cursus wordt een overzicht
geboden van de seksuologie. De nadruk zal liggen op somatische en psychologische aspecten
van seksuele problemen. Het interdisciplinaire karakter van de seksuologie wordt
tot uitdrukking gebracht door een maximale integratie van medische en psychologische
kennis. Hierdoor kan wederzijds begrip bevorderd worden; er kan inzicht en begrip ontstaan
voor mogelijkheden en grenzen van de afzonderlijke disciplines. Ten aanzien van
de hulpverlening kan een optimaal model van diagnostiek, behandeling en preventie
worden aangeboden. Leerdoelen: kennis van de somatische, psychologische, relationele,
maatschappelijke en culturele aspecten van seksueel functioneren en disfunctioneren;
kennis over de invloed van ziekte, medisch en psychologisch handelen op seksueel functioneren;
inzicht in eigen normen, waarden en attitudes en het effect daarvan op beroepsgedrag;
kennis en elementaire vaardigheden op het gebied van de epidemiologie van
seksuele stoornissen/problemen en de seksuologische hulpverlening.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges (dertien x 2 uur). Er zijn zeven verplichte gastcolleges, onder voorbehoud:
1) seksuele anatomie en fysiologie, 2) seksuele ontwikkeling van kinderen en jongeren, 3)
vrouwelijke disfuncties, 4) mannelijke disfuncties, 5) transseksualiteit, 6) fMRI van de
seksuele respons, 7) daders van seksueel geweld. De overige zes colleges zijn niet verplicht.
Hiervan gaan er vier over het boek. In één college wordt de stof actief toegepast middels
een debat, film plus discussie of anders. In het laatste college worden vragen met betrekking
tot het tentamen beantwoord.
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen met zeven vragen over de collegestof (de zeven verplichte gastcolleges)
en dertien vragen over het boek.
Studiematerialen en kosten
• Gijs, L., Gianotten, W., Vanwesenbeeck, I., & Weijenborg, P. (2009). Seksuologie.
Tweede, herziene druk. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. IBSN: 9789031351879
(€ 91,95).
Onderwijstijden
Semester 1, blok 2
Wo. 30-11-2011 t/m 25-01-2012 11.00-13.00 uur zaal A-C
Do. 01-12-2011 t/m 26-01-2012 11.00-13.00 uur zaal A-C

Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Semester 2, blok 1
Ma. 06-02-2012 t/m 26-03-2012 15.00-17.00 uur zaal M1.01
Di. 07-02-2012 t/m 20-03-2012 11.00-13.00 uur zaal P227
Toetsdata
D0. 02-02-2012 11.00-13.00 uur
Ma. 26-03-2012 19.00-21.00 uur
Di. 15-05-2012 15.00-17.00 uur (herkansing)
Bijzonderheden
Er wordt gebruik gemaakt van Blackboard. Informatie over aparte inschrijving voor het
tentamen volgt bij aanvang van de cursus. Alleen ingeschrevenen voor de cursus kunnen
deelnemen aan het (her)tentamen. Studenten van andere universiteiten moeten een UvAcollegekaartnummer
hebben, de aanmelding als bijvakstudent Bachelor Psychologie
loopt via Studielink. Aanmelden voor de cursus verloopt voor hen via de Onderwijsbalie
Psychologie. Inschrijven is mogelijk tot en met 13 januari 2012.
195

196
Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Somatoforme stoornissen
Punten 6 ec
Tentamencode BK38
SIS-code 7203BK38XY
Plaats in het rooster Semester 2, blok 1
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, tweede studiejaar en basisprogramma Klinische
Psychologie
Aantal deelnemers min. 8, max. 25
Docenten dr. G.M. de Boo, dr. S. van Linden
Inlichtingen dr. S. van Linden
Inhoud
De cursus beoogt een grondige en brede kennisverwerving over een van de As I stoornissen
te bewerkstelligen: de somatoforme stoornissen. Somatoforme stoornissen worden gekenmerkt
door onbegrepen lichamelijke klachten. Als psycholoog kun je te maken krijgen
met cliënten die zich (onder andere) presenteren met lichamelijke zorgen of symptomen,
maar waarbij artsen geen lichamelijke afwijking kunnen vinden die de klachten afdoende
verklaren. De cursus begint met het opdoen van kennis over somatoforme stoornissen,
initiërende en instandhoudende factoren en de modellen die bij deze stoornis relevant
zijn. Deze kennis zal in de zevende week door middel van een tentamen getoetst worden.
Verder zullen de studenten oefenen met gesprekstechnieken gericht op diagnostiek en
behandeling van de somatoforme symptomen gedurende vier gesprekspractica. Deelnemers
dienen een casusbeschrijving van een somatoforme stoornis te schrijven. Gedurende
de cursus werkt de deelnemer tevens aan een paper waarvan de vraagstelling betrekking
heeft op de casus.
Onderwijsvorm
Colleges, literatuurstudie, gespreksvaardigheidstraining, het schrijven van een casus en
paper. Er zijn twee keer per week werkgroepcolleges met een sterk interactief karakter.
In een aantal bijeenkomsten wordt theorie afgewisseld met praktijkvoorbeelden en videobeelden.
Naast deze colleges zullen gesprekstechnieken worden getraind die specifiek
bij deze cliëntengroep van belang zijn. Elke student dient een paper te schrijven over een
onderwerp dat nauw verband houdt met somatoforme stoornissen. Het onderwerp van de
paper moet vooraf worden goedgekeurd door de docent. Wegens het beperkte aantal studenten
dat kan deelnemen aan deze cursus, wordt van de studenten maximale motivatie
en inzet en aanwezigheid bij de colleges verwacht.
Toetsvorm
Een schriftelijk tentamen over collegestof en literatuur vindt in de zevende week van de
cursus plaats. Het tentamen bestaat uit meerkeuze- en open vragen. De module wordt
afgesloten met het schrijven van een paper. Het eindcijfer voor de cursus bestaat voor 75%
uit het cijfer behaald voor het tentamen en voor 25% uit het cijfer dat behaald is voor de
paper.
Studiematerialen en kosten
• Feltz-Cornelis, C. van der, & Horst, H. van der (2008). Handboek Somatisatie,
Lichamelijk onverklaarde klachten in de eerste en tweede lijn. Utrecht: De Tijdstroom.
ISBN: 9789058981295 (€50,-).

Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
• Naast dit handboek dienen een aantal artikelen bestudeerd te worden. Deze worden
bekendgemaakt bij aanvang van de curus.
Onderwijstijden
Di. 07-02-2012 t/m 06-03-2012 13.00-15.00 uur zaal A102
Do. 09-02-2012 t/m 08-03-2012 11.00-13.00 uur zaal A304
Do. 15-03-2012 t/m 29-03-2012
Toetsdata
11.00-15.00 uur zaal A108
Di. 20-03-2012 11.00-13.00 uur
Herkansing in overleg met de docent.
Bijzonderheden
Het onderdeel Somatoforme Stoornissen is verplicht voor studenten die in de masterfase
het accent willen leggen op Medische Psychologie.
197

198
Bacheloronderdelen, Klinische Psychologie
Verslaving: Theorie en behandeling
Punten 6 ec
Tentamencode BK49
Plaats in het rooster Semester 2, blok 1
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, tweede studiejaar en basisprogramma Klinische
Psychologie
Aantal deelnemers max. 30
Docent/Inlichtingen dr. B.J. Verschuere
Inhoud
Deze cursus biedt 1) een staalkaart van onderzoek en theorieën met betrekking tot verslaving,
en 2) een inleiding tot de behandeling van verslaving. De cursus beoogt bewustwording
van de individuele en maatschappelijke impact van verslavingsproblemen en wil
inzicht bijbrengen in de belangrijkste neurobiologische, leertheoretische en cognitieve
modellen met betrekking tot etiologie en instandhouding van verslaving. Aan het eind
van deze cursus zul je tevens kennis hebben van kwetsbaarheidsfactoren en zicht hebben
op de organisatie van de verslavingszorg, de beschikbare behandelingen en het empirisch
gehalte van deze behandelingen. In het kader van een opdracht zul je inzichten met betrekking
tot alcohol- en drugsmisbruik zelf toepassen op andere vormen van verslaving.
Onderwijsvorm
Theorie: hoorcolleges, gastcolleges, eigen presentaties van studenten.
Behandeling: gastcolleges, oefensessies.
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen (essayvragen, 55%), paper (10%), groepspresentatie (35%).
Studiematerialen en kosten
• Handboek: Emmelkamp, P., & Vedel, E. (2007). Alcohol- en drugsverslaving: Een gids
voor effectief gebleken behandelingen. Amsterdam: Nieuwezijds. ISBN: 9789057122453
(€42,95). Ook beschikbaar in een goedkopere, Engelstalige editie: ISBN: 9780415952866
(inhoudelijk min of meer identiek) (€28,95).
• Aanvullende literatuur beschikbaar gesteld via Blackboard.
• Inhoud van de hoorcolleges.
Onderwijstijden
Ma. 06-02-2012 t/m 19-03-2012 13.00-15.00 uur zaal A304
Di. 07-02-2012 t/m 20-03-2012 09.00-11.00 uur zaal A304
Toetsdatum
Di. 27-03-2012 09.00-11.00 uur
Herkansing in overleg met de docent.
Bijzonderheden
Aanwezigheid tijdens de hoorcolleges is verplicht.

Derde Bachelorjaar, Psychologische Methodenleer
7. Psychologische Methodenleer
7.1 Doelstelling van het onderwijsprogramma
Zowel psychologisch onderzoek als de toepassing van wetenschappelijke kennis in de
psychologische praktijk berusten op methodologische overwegingen en overtuigingen.
Het is dan ook onmogelijk om wetenschappelijk onderzoek op waarde te kunnen schatten
zonder een gedegen methodologische kennis. Iedere student die afstudeert aan een
wetenschappelijke opleiding moet daarom bekend zijn met basisconcepten uit de methodologie.
De programmagroep Psychologische Methodenleer verzorgt het methodologisch
onderwijs dat verplicht is voor alle studenten Psychologie (Statistiek, Grondslagen van de
Psychologie, Methoden van Onderzoek). Voor studenten die bijzonder geïnteresseerd zijn
in methodologische problemen en voor studenten die een inhoudelijke studie willen aanvullen
met een meer gedegen methodologische opleiding, verzorgt de programmagroep
de specialisatie Psychologische Methodenleer.
De algemene doelstelling van het onderwijs is het aanleren van een kritische en analytische
houding ten opzichte van psychologisch onderzoek. Dit komt op verschillende manieren
tot uiting. Door het blootleggen van veel gemaakte fouten in empirisch onderzoek
en het aantonen van inconsistenties in theoretische redeneringen proberen methodologen
onderzoekers attent te maken op de vele valkuilen van psychologisch onderzoek. Deze
houding is gericht op de verbetering van het psychologisch onderzoek en de praktijkvoering.
In de tweede plaats ontwikkelen methodologen nieuwe methoden, technieken
en bewijsvoeringen. Zo worden bijvoorbeeld modellen ontwikkeld voor de simultane
analyse van responsen en reactietijden en modellen voor de analyse van strategieën die
kinderen gebruiken op rekentaken. Ook wordt onderzocht aan welke criteria psychologische
tests moeten voldoen om gemiddelden tussen groepen te kunnen vergelijken (denk
bijvoorbeeld aan verschillen tussen etnische groepen op IQ-tests). Een andere nieuwe
techniek waaraan aandacht wordt besteed is testafname via de computer, waarbij de inhoud
van de test adaptief is en wordt afgestemd op het antwoordpatroon van degene die
de test maakt. In de derde plaats zijn er theoretische problemen die zo algemeen zijn dat
zij in andere onderdelen van de psychologie nauwelijks aan de orde komen, maar wel door
methodologen worden bestudeerd. Bijvoorbeeld: wat is de status van psychologische begrippen
zoals algemene intelligentie, extraversie of attitudes? Bestaan die eigenschappen
echt of moeten ze beschouwd worden als theoretische constructies, die weliswaar nuttig
zijn voor het voorspellen van studiesucces en het selecteren van sollicitanten, maar verder
geen enkele aanspraak kunnen maken op de werkelijkheid? Zulke algemene vragen bevinden
zich op het snijvlak van psychologie en filosofie en worden in de empirisch georienteerde
psychologie enigszins verwaarloosd. In de methodologie worden zij diepgaand
behandeld.
In het onderwijs dat verplicht is voor alle studenten wordt methodologie behandeld op
inleidend niveau. In de specialisatie wordt dieper ingegaan op de verschillende aspecten
van de methodenleer. Wanneer het derde jaar met succes is afgerond zijn er twee
mogelijkheden voor verdere specialisatie in de Methodenleer: òf men volgt de éénjarige
aansluitmaster, òf men kiest voor de tweejarige Research Master.
7.2 Beroepsmogelijkheden
Het is mogelijk om na afronden van een bachelor met specialisatie Psychologische Methodenleer
de arbeidsmarkt op te gaan. In dat geval zal men in aanmerking komen voor
functies waarvoor een academische opleiding gevraagd wordt. Voor functies in het veld
van Psychologische Methodenleer zal echter over het algemeen een afgeronde master Methodenleer
worden gevraagd. Bij de beschrijving van de beroepsmogelijkheden worden
daarom hieronder ook de beroepsmogelijkheden na het afronden van een masterprogramma
besproken.
199

200
Derde Bachelorjaar, Psychologische Methodenleer
Met een bachelor PML heeft men kennis van de belangrijkste onderzoeksmethoden en
data-analysetechnieken, maar geen praktische ervaring met zelfstandig uitgevoerd empirisch
onderzoek. Er valt te denken aan een baan in de (wetenschaps-)journalistiek, dataanalyse
afdelingen van onderzoeksbureaus, en dergelijke.
Met de aansluitmasterspecialisatie PML heeft men een meer uitgebreide kennis van de
belangrijkste onderzoeksmethoden en data-analysetechnieken en praktische ervaring met
het doen van onderzoek en het publiceren erover. Deze afgestudeerden komen voornamelijk
terecht in onderzoeksfuncties. Deze functies zijn niet beperkt tot de methodenleer,
maar zijn verspreid over de gehele psychologie en diverse andere wetenschapsgebieden.
Enkele voorbeelden van functies die door methodologen worden vervuld zijn:
- Methodologischadviseur, bijv. ophetgebiedvanonderwijsresearch,psychodiagnostiek,
research management.
- Praktijkgericht onderzoeker in het bedrijfsleven, o.a. bij testuitgevers, de researchafdeling
van banken, bureaus voor marktonderzoek en opiniepeiling.
- Beleidsmedewerker bij overheid en subsidiegevers.
- Zelfstandig gevestigd onderzoeker.
7.3 Onderwijsprogramma derde bachelorjaar PML
In het derde bachelorjaar worden vakken gevolgd die de kern vormen van de Psychologische
Methodenleer en ter afsluiting van de bachelor moet verslag worden gedaan van een
literatuuronderzoek naar een methodologisch onderwerp: de bachelorthese.
Het eerste semester wordt geheel gevuld met het Basisprogramma PML. Dit basisprogramma
bestaat uit vier cursussen die ieder weer bestaan uit modules van een week. In de
eerste cursus ‘Basisvaardigheden Wiskunde, Statistiek & Programmeren’ wordt de wiskundige
en statistische kennis opgehaald die in de eerste twee jaar is opgedaan. Dit zorgt
ervoor dat alle gevorderde cursussen met voldoende achtergrondkennis kunnen worden
gevolgd. Verder komt voor het eerst programmeren aan bod. Deze technische vaardigheid
is nodig om later modellen te passen en analyses uit te voeren met het programma
R, dat SPSS vervangt. In het gedeelte ‘Grondslagen van de Methodologie’ wordt verder
voortgebouwd op de grondslagen uit het tweede jaar. De aandacht zal vooral uitgaan
naar het meten van psychologische eigenschappen en processen en het trekken van valide
conclusies op basis van deze metingen. De cursus ‘Algemene Latente Variabele Modellen’
richt zich in eerste instantie op de moeizame relatie tussen de waargenomen score van een
persoon op een test (b.v. extraversie, intelligentie) en de ‘ware’ positie van de persoon op
zo’n principieel niet waarneembare (latente) variabele. Daarna wordt aandacht besteed
aan de geavanceerde statistische analyse van de resultaten van empirisch onderzoek voor
metrische (continue) variabelen. De belangrijkste psychometrische modellen worden behandeld.
Verder worden analysetechnieken besproken die aansluiten op de variantieanalyse
die in het 2e jaar is behandeld. Het gaat hierbij om een uitbreiding van univariate
naar multivariate analyses. Het basisprogramma wordt afgesloten met de cursus ‘Controverses’.
In deze cursus komen methodologische controverses aan bod die gedurende de
eerste twee jaar niet of slechts zijdelings aan de orde zijn gekomen. Verschillende gastsprekers
lichten toe waarom zij bepaalde methodologische of inhoudelijk psychologische
onderzoekslijnen in positieve of negatieve zin controversieel vinden.
In het tweede semester worden de wetenschapstheoretische en de meer technische lijnen
verder uitgewerkt. In de cursus LISREL wordt een analysetechniek geïntroduceerd voor
niet-experimenteel onderzoek: Structural Equation Modelling. Daarna volgt een cursus
over de multivariate analyse van kwalitatieve (discrete) variabelen (ADMA). Naast de
verplichte bachelorthese kan in dit tweede semester een keuze gemaakt worden uit het
overige onderwijsaanbod van PML of uit onderdelen van andere programmagroepen.
Samengevat ziet het derde jaar er als volgt uit:

Derde Bachelorjaar, Psychologische Methodenleer
Semester 1 Semester 2
8 wkn 8 wkn 4 wkn 8 wkn 8 wkn 4 wkn
12 ec 12 ec 6 ec 12 ec 12 ec 6 ec
LISREL (6) Bachelorthese (9-12)
Basisprogramma PML (30) Network Analysis ADMA
(6) (3)
Testconstructie
(6)
J&DM (6)
Testconstructie
(6)
Noot: verplichte cursussen zijn grijsgekaderd en vetgedrukt
Eerste semester: Basisprogramma PML (30 ec)
Verplichte onderdelen
- Basisvaardigheden Wiskunde, Statistiek & Programmeren (6 ec)
- Grondslagen van de Methodologie (6 ec)
- Algemene Latente Variabele Modellen (12 ec)
- Controverses (6 ec)
Tweede semester: Verdieping PML (30 ec)
Verplichte onderdelen
- Bachelorthese (9 of 12 ec)
- ADMA (Applied Discrete Multivariate Analysis) (3 ec)
- LISREL (6 ec)*
Keuzeonderdelen
- Judgement and Decision-Making (6 ec)*
- Network Analysis (6 ec)*
- Testconstructie (6 ec)
- Onderdelen uit andere studierichtingen (max. 6 ec)
* Cursussen aangeduid met * worden in het Engels gegeven.
Honoursprogramma
Voor informatie over de mogelijkheden voor een honoursbachelorprogramma wordt verwezen
naar hoofdstuk 3. Voor een specifieke invulling van het honoursprogramma bij
Psychologische Methodenleer kan men contact opnemen met de coördinator van het
PML-honourstraject, dr. P. Koele.
7.4 Nadere inlichtingen en mentoraat
Studieadvisering Psychologische Methodenleer
Dr. Pieter Koele, kamer 513, telefoon 525.6881, is onderwijscoördinator van de programmagroep.
Bij hem kan men terecht met vragen en problemen rond het onderwijs- en
studieprogramma.
Coördinatie basisprogramma Methodenleer
Prof. dr. Han van der Maas, kamer 520, H.L.J.vanderMaas@uva.nl, coördineert het basisprogramma
in het eerste semester van het derde bachelorjaar. Bij hem kan men terecht
met vragen over het basisprogramma.
Mentoraat Psychologische Methodenleer
De studenten die Psychologische Methodenleer als specialisatie kiezen of die Methodenleer
met een andere specialisatie willen combineren, nemen deel aan het mentorensysteem.
Zij krijgen een medewerker van de programmagroep als mentor, met wie ze drie
of vier keer per jaar de voortgang en planning van de studie kunnen bespreken. Het is de
201

202
Derde Bachelorjaar, Psychologische Methodenleer
bedoeling dat de gesprekken onnodige vertraging van de studie voorkomen, de juiste vakkenkeuze
bevorderen en dat eventuele problemen in het onderwijsprogramma van PML
worden gesignaleerd. Studenten die nog geen mentor hebben, kunnen zich aanmelden bij
het secretariaat PML, kamer 524.
7.5 Contactgegevens secretariaat en coördinatoren PML
Secretariaat
Mw. W.H.M. van Osch, kamer 524, tel. 020-525.6870, mlsecretariaat-fmg@uva.nl
Onderwijscoördinator
Dr. P. Koele, kamer 513, tel. 020-525.6881, P.Koele@uva.nl
Websites
Http://www.student.uva.nl/psy
Http://www.fmg.uva.nl/psychologicalmethods/
Voorzitter van de programmagroep
Prof. dr. H.L.J. van der Maas, kamer 520, tel. 020-525.6678, H.L.J.vanderMaas@uva.nl
Voor contactgegevens van de docenten van PML en een overzicht van hun interessegebieden:
zie Hoofdstuk 10.
Op de volgende pagina’s staat een alfabetisch overzicht van de bacheloronderdelen
die gevolgd kunnen worden binnen de specialisatie Psychologische Methodenleer.

Bacheloronderdelen, Psychologische Methodenleer
Basisprogramma PML
Algemeen
Punten 30 ec
Plaats in het rooster Semester 1, periode 1, 2 en 3
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, Onderzoekspracticum en VRT-2
Docent Diverse docenten Methodenleer
Inlichtingen H.L.J.vanderMaas@uva.nl
Leerdoel
Het doel van het basisprogramma Psychologische Methodenleer is om een goede basiskennis
van de algemene methodologie en de psychometrie te krijgen. Er wordt dieper in
gegaan op de grondslagen en controverses in de methodologie en je leert hoe modellen
kunnen worden gebruikt om psychologische eigenschappen en processen te beschrijven.
Naast theoretische kennis ontwikkel je ook technische vaardigheden in het toepassen van
modellen en het beschrijven en presenteren van methodologische onderwerpen.
Inhoud
Het basisprogramma PML, verplicht voor bachelor studenten Psychologische Methodenleer,
bestaat uit vier onderdelen waarin deze kennis en vaardigheden aan bod komen (zie
voor een inhoudelijke beschrijving van het curriculum de aparte cursusbeschrijvingen).
Het programma begint met een introductieweek waarin studenten de medewerkers, medestudenten
maar ook zichzelf beter leren kennen. Er zal aandacht worden besteed aan
curriculum, carrièreperspectieven en studievaardigheid, studiekeuze en studieplanning
in het verleden en de toekomst.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges, werkcolleges, computerpractica en werkgroepen waarin opdrachten worden
gemaakt of referaten worden gehouden. Het programma wordt afgesloten met een
symposium waarbij alle studenten een eindpresentatie geven.
Toetsvorm
Opdrachten, tentamen en take-home tentamen. Het cijfer wordt per programmaonderdeel
gegeven en is een gewogen gemiddelde. Zie voor toetsdata de aparte cursusbeschrijvingen.
Studiematerialen en kosten
Artikelen en/of hoofdstukken die voorafgaand aan ieder programmaonderdeel bekend
worden gemaakt.
Onderwijstijden
De onderdelen bestaan uit onderwijsweken die als volgt zijn opgebouwd:
Maandag: nieuwe stof en bijbehorende opdrachten worden uitgedeeld.
Dinsdag: nieuwe stof lezen en bijbehorende opdrachten maken.
Woensdag: college van 9:00-11:00, werkgroep van 11:00-13:00 uur, opdracht inleveren.
Donderdag: nieuwe stof lezen en bijbehorende opdrachten maken.
Vrijdag: college van 9:00-11:00, werkgroep van 11:00-13:00 uur, kleine opdracht.
Maandag: college van 9:00-11:00, werkgroep van 11:00-15:00 uur, opdracht inleveren.
Zie voor exacte tijden en locaties de aparte cursusbeschrijvingen op de volgende pagina’s.
Bijzonderheden
De cursussen kunnen afzonderlijk gevolgd worden door studenten van andere richtingen.
203

204
Bacheloronderdelen, Psychologische Methodenleer
Basisprogramma PML
Basisvaardigheden Wiskunde, Statistiek & Programmeren
Punten 6 ec
Tentamencode BM23
SIS-code 7203BM23XY
Plaats in het rooster Semester 1, periode 1
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, Onderzoekspracticum en VRT-2
Docent Diverse docenten Methodenleer
Inlichtingen
Leerdoel
H.L.J.vanderMaas@uva.nl
Om dieper inzicht te krijgen in de grondslagen van de methodologie en de psychometrie
is een bepaalde hoeveelheid voorkennis van wiskunde en statistiek nodig. In deze cursus
wordt de benodigde kennis aan de hand van praktische opdrachten opgehaald.
Inhoud
Bij de module ‘Wiskunde’ komen de volgende onderwerpen aan bod: limieten, continuïteit
van functies, differentiëren en integreren, exponentiele functies en de natuurlijke
logaritme, matrixalgebra. Deze kennis stelt je in staat om van de meeste formules die je
in de literatuur tegenkomt te begrijpen wat ze betekenen.
Bij de module ‘Statistiek’ komt het volgende aan bod: verzamelingen, axioma’s, kansrekening,
ongelijkheden, random variabelen, kansverdelingen, centrale limietstelling, wet
van de grote aantallen, schatting- en toetsingstheorie. Met deze kennis krijg je een beter
inzicht in de achtergrond van het toetsen van hypotheses en het opstellen van modellen.
Bij de module ‘R’ komen de volgende onderwerpen aan bod: vectoren en matrices, functies,
if/else statements, looping, lists en indexering, simpele analyses uitvoeren. R is een
programmeertaal die bedoeld is om analyses uit te voeren. In de toegepaste methodenleer
vakken wordt bijna uitsluitend gebruik gemaakt van R en niet meer van SPSS.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges gevolgd door practica waar computeropdrachten worden gemaakt.
Toetsvorm
Opdrachten en tentamen. Het cijfer is een gewogen gemiddelde van opdrachten (1/3) en
tentamen (2/3).
Studiematerialen en kosten
Artikelen en/of hoofdstukken die tijdens de cursus bekend worden gemaakt.
Onderwijstijden
Ma. 05-09-2011 11.00-13.00 uur zaal A507
Wo. 07-09-2011 09.00-17.00 uur zaal A507
Vrij. 09-09-2011 t/m 07-10-2011 09.00-13.00 uur zaal A507
Ma. 12-09-2011 t/m 10-10-2011 09.00-15.00 uur zaal A507
Wo. 14-09-2011 t/m 05-10-2011
Computerpractica
09.00-13.00 uur zaal A507
Ma. 19-09-2011 13.00-1500 uur zaal A107
Wo. 21-09-2011 t/m 05-10-2011 11.00-13.00 uur zaal A312
Vr. 23-09-2011 t/m 07-10-2011 11.00-13.00 uur zaal A106
Ma. 26-09-2011 t/m 10-10-2011 11.00-13.00 uur zaal A106
Toetsdatum: Wo. 12-10-2011 10.00-13.00 uur zaal A507

Bacheloronderdelen, Psychologische Methodenleer
Basisprogramma PML
Grondslagen van de Methodologie
Punten 6 ec
Tentamencode BM24
SIS-code 7203BM24XY
Plaats in het rooster Semester 1, periode 1
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, Onderzoekspracticum en VRT-2
Docent Diverse docenten Methodenleer
Inlichtingen H.L.J.vanderMaas@uva.nl
Leerdoel
In deze cursus maak je kennis met de wetenschapstheoretische achtergrond van de methodologie,
met de nadruk op het meten van psychologische eigenschappen en het trekken
van conclusies over deze eigenschappen.
Inhoud
Bij de eerste module ‘Meten’ komen de volgende onderwerpen aan bod: meettheorie,
meetniveaus en meetmodellen. Het meten van psychologische eigenschappen is een lastige
aangelegenheid waarover verschillende theorieën bestaan. Meten is veel complexer en
controversiëler dan inleidende boeken doen voorkomen.
Bij de tweede module ‘Weten’ komen de volgende onderwerpen aan bod: het inductieprobleem,
causale inferentie en Bayesiaanse inferentie. Hierbij is de centrale vraag: ‘wanneer
kunnen we concluderen dat hypotheses voldoende zijn ondersteund?’.
Bij de derde module ‘Validiteit’ komen de volgende onderwerpen aan bod: verschillende
interpretaties van validiteit volgens verschillende testtheorieën en validiteit in de praktijk.
Hierbij is de centrale vraag: ‘hoe bepalen we of scores op vragenlijsten en vaardigheidstests
daadwerkelijk de aangenomen onderliggende psychologische eigenschap meten?’.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges gevolgd door werkgroepen waarin opdrachten worden gemaakt, discussies
worden gevoerd en referaten worden gehouden. Studenten bereiden de colleges en werkgroepen
voor door de stof te lezen en korte opdrachten hierover te maken.
Toetsvorm
Schrijfopdrachten en take-home tentamen. Het cijfer is een gewogen gemiddelde van
opdrachten (1/3) en tentamen (2/3).
Studiematerialen en kosten
Artikelen en/of hoofdstukken die tijdens de cursus bekend worden gemaakt.
Onderwijstijden
Vrij. 14-10-2011 t/m 04-11-2011 09.00-13.00 uur zaal A507
Ma. 17-10-2011 t/m 07-11-2011 09.00-15.00 uur zaal A507
Wo. 19-10-2011 t/m 02-11-2011 09.00-13.00 uur zaal A507
205

206
Bacheloronderdelen, Psychologische Methodenleer
Basisprogramma PML
Algemene Latente Variabele Modellen
Punten 12 ec
Tentamencode BM30
SIS-code 7203BM30XY
Plaats in het rooster Semester 1, periode 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, Onderzoekspracticum en VRT-2. Aanbevolen:
Basisvaardigheden Wiskunde, Statistiek & Programmeren
Docent Diverse docenten Methodenleer
Inlichtingen H.L.J.vanderMaas@uva.nl
Leerdoel
Psychometrische modellen worden gebruikt om psychologische eigenschappen en processen
te beschrijven. In deze cursus maak je kennis met de belangrijkste modellen en leer je
wat verschillende modellen met elkaar gemeen hebben. Verder ga je deze kennis praktisch
toepassen door de modellen te passen op echte data.
Inhoud
Bij de eerste module ‘Latente Klasse Modellen’ komen de volgende onderwerpen aan bod:
exploratieve en confirmatieve latente klasse analyse, multigroep analyse en praktische
toepassingen.
Bij de tweede module ‘Factor Analyse’ komen de volgende onderwerpen aan bod: het
lineaire factormodel, parameter schattingen, latente regressie en model selectie.
Bij de derde module ‘Item Respons Theorie’ komen de volgende onderwerpen aan bod:
verschillende dichotome IRT-modellen, informatie functie, model fit, differentieel item
functioneren, polytome modellen, samenhang met factoranalyse.
Bij de vierde module ‘Gevorderde Modellen’ worden de onderwerpen uit de voorgaande
onderdelen uitgebreid en veralgemeniseerd.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges gevolgd door computerpractica of werkgroepen waarin opdrachten worden
gemaakt, discussies worden gevoerd en referaten worden gehouden. Studenten bereiden
de colleges en practica voor door de stof te lezen en korte opdrachten hierover te maken.
Toetsvorm
Opdrachten en tentamen. Het cijfer is een gewogen gemiddelde van opdrachten (1/3) en
tentamen (2/3).
Studiematerialen en kosten
Artikelen en/of hoofdstukken die tijdens de cursus bekend worden gemaakt.
Onderwijstijden
Wo. 09-11-2011 t/m 21-12-2011 09.00-13.00 uur zaal A507
Vrij. 11-11-2011 t/m 16-12-2011 09.00-13.00 uur zaal A507
Ma. 14-11-2011 t/m 19-12-2011 09.00-15.00 uur zaal A507
Computerpractica
Wo. 09-11-2011 t/m 21-12-2011 11.00-13.00 uur zaal A107
Vr. 11-11-2011 t/m 16-12-2011 11.00-13.00 uur zaal A107
Ma. 14-11-2011 t/m 19-12-2011 11.00-13.00 uur zaal A107
Toetsdatum
Vrij. 23-12-2011 10.00-13.00 uur zaal A507

Bacheloronderdelen, Psychologische Methodenleer
Basisprogramma PML
Controverses
Punten 6 ec
Tentamencode BM27
SIS-code 7203BM27XY
Plaats in het rooster Semester 1, periode 3
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, Onderzoekspracticum en VRT-2
Docent Diverse docenten Methodenleer
Inlichtingen H.L.J.vanderMaas@uva.nl
Leerdoel
In deze cursus maak je kennis met verschillende onderwerpen binnen de methodologie
en de inhoudelijke psychologie waar goed of juist slecht gebruik wordt gemaakt van methodologische
kennis of waar heel veel of juist bijna geen methodologische ontwikkeling
plaatsvindt. Verschillende docenten lichten hun favoriete stokpaardje of windmolen toe.
Inhoud
Bij de eerste module ‘Windmolens’ bespreken verschillende medewerkers onderzoek
waarover zij pessimistisch gestemd zijn, bijvoorbeeld omdat het onderzoek met technische
of designproblemen kampt, of omdat er ondanks nieuwe ontwikkelingen van oude
technieken gebruik wordt gemaakt.
Bij de tweede module ‘Stokpaardjes’ bespreken verschillende medewerkers onderzoek
waarover zij optimistisch gestemd zijn, bijvoorbeeld nieuwe technieken en toegepast
onderzoek waarin deze technieken worden toegepast of onderwerpen in de psychologie
waar nieuwe theorievorming plaatsvindt.
In de derde module ‘Symposium’ kiezen en presenteren studenten hun eigen favoriete
windmolen of stokpaardje.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges gevolgd door werkgroepen waarin opdrachten worden gemaakt, discussies
worden gevoerd en referaten worden gehouden. Studenten bereiden de colleges en
werkgroepen voor door de stof te lezen en korte opdrachten hierover te maken. In het
eindsymposium geeft iedere student een presentatie over een zelfgekozen controverse.
Toetsvorm
Schrijfopdrachten en een eindpresentatie.
Studiematerialen en kosten
Artikelen en/of hoofdstukken die tijdens de cursus bekend worden gemaakt.
Onderwijstijden
Ma. 09-01-2012 t/m 30-01-2012 09.00-15.00 uur zaal A507
Wo. 11-01-2012 t/m 01-02-2012 09.00-13.00 uur zaal A507
Vrij. 13-01-2012 t/m 27-01-2012 09.00-13.00 uur zaal A507
Vrij. 03-02-2012 13.00-17.00 uur zaal A108
Computerpractica
Vr. 13-01-2012 11.00-13.00 uur zaal A312
Wo. 18-01-2012 11.00-13.00 uur zaal A312
207

208
Bacheloronderdelen, Psychologische Methodenleer
ADMA
Applied Discrete Multivariate Analysis
Punten 3 ec
Tentamencode BM12
SIS-code 7203BM12XY
Plaats in het rooster Semester 2, periode 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, Onderzoekspracticum en VRT-2
Docent Drs. M. Engels-Freeke
Inlichtingen M.Engels-Freeke@uva.nl
Leerdoel
Het leren toepassen van statistische technieken op frequentie-data.
Inhoud
In deze cursus wordt de analyse van multivariate frequentie-data in de vorm van kruistabellen
behandeld. Aan de orde komen onder ander de chi-kwadraat toets, odds ratios,
twee- en drie-dimensionale kruistabellen, het log-lineaire model, het logit-model, stapsgewijs
toetsen van log-lineaire modellen, maten voor associatie en overeenstemming. Het
gebruik van de technieken wordt geïllustreerd in SPSS en R.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges en computeroefeningen.
Toetsvorm
Computeropdrachten (50%) en tentamen (50%).
Studiematerialen en kosten
Literatuur in overleg.
Onderwijstijden
Di. 03-04-2012 t/m 24-04-2012 11.00-13.00 uur zaal A103
Do. 05-04-2012 t/m 19-04-2012 11.00-13.00 uur zaal A103
Toetsdata
Do. 26-04-2012 11.00-13.00 uur zaal A103

Bacheloronderdelen, Psychologische Methodenleer
Bachelorthese Psychologische Methodenleer
Punten 9 of 12 ec
Tentamencode BMT9 of BMT12
SIS-code 7203BMT9XY of 7203BMT12Y
Toelatingsvoorwaarden Basisprogramma PML
Docent Alle docenten van de programmagroep
Leerdoel
9 ec: het kunnen maken van een literatuuroverzicht op een specialistisch terrein. Deelleerdoelen:
het kunnen formuleren van een heldere vraagstelling op het terrein van de
specialisatie. Het kunnen zoeken naar en selecteren van de belangrijkste wetenschappelijke
literatuur over die vraagstelling. Het kunnen integreren en evalueren van de gevonden
literatuur in een eigen betoog waarin de vraagstelling wordt verantwoord en beargumenteerd
beantwoord. Het kunnen toepassen van relevante APA normen.
12 ec: het kunnen formuleren van een onderzoeksvoorstel gebaseerd op een vraagstelling
die aansluit bij het literatuuroverzicht.
Inhoud
De programmagroep biedt een aantal onderwerpen aan. Deze staan vermeld in een brochure
die verkrijgbaar is bij het secretariaat Methodenleer, kamer A524.
Werkwijze, eisen en beoordeling
Studenten nemen contact op met de docent van het onderwerp van hun keuze. De werkwijze
bij het tot stand komen van de Bachelorthese, de eisen waaraan de these moet
voldoen en de beoordelingscriteria staan uitgebreid beschreven op Blackboard onder ‘Bachelorthese
Psychologie’. De student levert tijdens het traject de volgende producten op:
vraagstelling en gevonden literatuur, opzet, eindversie, verbeterde eindversie. Bij elk product,
behalve het eerste, geeft de student schriftelijk aan hoe de feedback van de docent
op het voorgaande product is verwerkt. De betreffende opleverdata worden direct na de
introductiebijeenkomst schriftelijk vastgelegd in een thesecontract. Na ondertekening
van het thesecontract volgt altijd een beoordeling, die dus ook onvoldoende kan zijn. De
cursus wordt afgesloten met een presentatie van de these aan medestudenten.
Omvang
De basisvariant (9 ec) van de Bachelorthese is een literatuuroverzicht van tussen de 5000
en 6000 woorden. Het literatuuroverzicht moet gebaseerd zijn op circa 15 empirische onderzoeksartikelen.
Bij de uitgebreide variant (12 ec) wordt het literatuuroverzicht gevolgd
door een zelfstandig leesbaar onderzoeksvoorstel van rond de 1500 woorden (exclusief
literatuurlijst).
Literatuur
• Starreveld, P. A. (Ed.). (2009). Verslaglegging van psychologisch onderzoek (2e ed.).
Amsterdam: Boom. ISBN 9789047301240. Kosten circa € 25,-
• Bachelorthese Psychologie 9 en 12 ec. Blackboard.
Onderwijsvorm
Individueel.
Aanmelden
Aanmelden via SIS. Daarna neemt men contact op met de betreffende docent.
209

210
Bacheloronderdelen, Psychologische Methodenleer
Judgement and Decision-Making
Credits 6 ec
Code BM31
SIS-code 7202BM31XY
Semester Semester 2, period 1
Number of participants Max. 20
Prerequisites Propedeuse & Onderzoekspracticum
Lecturer Dr. P. Koele
Information P.Koele@uva.nl
Objectives
To give an overview of the field of Judgement and Decision-Making (JDM) by discussing
experimental paradigms that have been used since the 1950’s to study the (ir)rationality of
human information processing in uncertain situations.
Summary
JDM research is characterised by a formal approach to modelling and describing behaviour.
Quite often actual behaviour is compared to normatively correct model predictions,
and shown to be suboptimal. On the other hand one might question the ecological validity
of these normative models, and argue that simple heuristic information processing
may be quite efficient – perhaps even rational, in some relaxed sense. These seemingly
contradictory points of view will be explored to some depth in this course.
Topics that will be discussed include the following:
* Subjective probability
* Utility models and Prospect theory
* Overconfidence
* Fast and frugal heuristics
* Information processing models
* Multi-attribute utility theory (MAUT)
* Brunswik’s Lensmodel
* Judgement Analysis
Teaching format
Weekly lectures (on Mondays), assignments and student presentations (on Fridays). Attendance
is compulsory.
Assessment
Based on an equal weights linear combination of the marks for the assignments/presentations
and the final exam about the textbook.
Literature
• Newell, B.R., Shanks, D., & Lagnado, D. (2010). Straight choices: The psychology of
decision making. Hove, UK: Psychology Press. ISBN 9781841695891, € 26,95.
Lesson Dates
M0n.06-02-2012 through 26-03-2012 09.00-11.00 uur room TC103
Fri. 10-02-2012 through 23-03-2012 09.00-11.00 uur room TC103
Examination Dates
Fri. 30-03-2012 09.00-11.00 uur room TC103
Special Conditions
Course is taught in English.

Bacheloronderdelen, Psychologische Methodenleer
LISREL
Credits 6 ec
Code RM07
SIS-code 7205RM07XY
Semester Semester 2, period 1
Number of participants Max. 45
Prerequisites Basisprogramma PML
Lecturer Dr. C.V. Dolan
Information C.V.Dolan@uva.nl, www.ssicentral.com
Objectives
The aim of this course is to introduce the student to the theory and practice of LISREL
(Linear Structural Relations) modeling, and to instruct students in actually carrying out
LISREL modeling using the LISREL program. The LISREL model comprises a large
number of specific statistical models, such as multiple and multivariate regression, pathmodels,
factor models, longitudinal models, and certain random effects models. The
LISREL program can be used to test specific hypotheses concerning the linear relationships
between variables. These relationships may be specified among observed variables
(e.g., in linear regression, or path models) and/or latent variables (latent regression).
In addition such linear relationships are used to link observed variables to latent variables.
The possibility to investigate hypotheses concerning the relationship among latent
variables is very useful, as most psychological theory is formulated in terms of latent
variables, i.e., hypothetical constructs. Multi-group analyses and LISREL models including
structured means will also be discussed.
Summary
During this course the specification of a variety of linear statistical models as LISREL
models will be discussed. The emphasis is on hands-on experience in model specification,
and on the interpretation of results. Technicalities are limited to mainly elementary
matrix algebra and the decomposition of variance, as is carried out in simple regression
analysis. In fact, all models can be interpreted in terms of simple regression analysis. The
student will practice model specification and the interpretation of results in weekly assignments.
Teaching format
Lectures and practical sessions.
Assessment
Weekly assignments (50%) and a final assignment (50%).
Literature
To be announced on Blackboard.
Lesson Dates
Mon.06-02-2012 through 26-03-2012 13.00-15.00 hrs. room A108
Thu. 09-02-2012 through 29-03-2012 11.00-13.00 hrs. room A106 + A107
Special Conditions
The practicals consist mainly of specifying and fitting models in the student version of the
LISREL program (free to download http://www.ssicentral.com/lisrel/downloads.html).
211

212
Bacheloronderdelen, Psychologische Methodenleer
Literatuurtentamen Psychologische Methodenleer
Punten 3, 6 of 9 ec
Tentamencode LM00, LM01 of LM02
SIS-code 7203LM00XY, 7203LM01XY of 7203LM02XY
Plaats in het rooster Op elk gewenst moment
Toelatingsvoorwaarden Basisprogramma Methodenleer
Docent Alle docenten van de programmagroep
Leerdoel
Verbreding en verdieping van kennis en inzicht van thema’s en onderwerpen in de methodenleer
door bestudering van literatuur.
Inhoud
De student bepaalt in overleg met de docent de inhoud van een literatuurtentamen. Per
ec moet op een hoeveelheid literatuur (gemiddelde moeilijkheid) van 140 pagina’s worden
gerekend. De inhoud heeft betrekking op de methodenleer voor zover deze niet overeenkomt
met de inhoud van een ander onderdeel van het onderwijsprogramma.
Onderwijsvorm
Individueel. Studenten nemen contact op met de docent van het onderwerp van hun
keuze. Het tentamen kan gedurende het hele jaar worden afgelegd.
Toetsvorm
In overleg met de docent.

Bacheloronderdelen, Psychologische Methodenleer
Network Analysis
Credits 6 ec
Tentamencode BM32
SIS-code 7203BM32XY
Semester Semester 2, period 1
Prerequisites Propedeuse & Onderzoekspracticum
Lecturers Dr. D. Borsboom & dr. L.J. Waldorp
Information D.Borsboom@uva.nl, L.J.Waldorp@uva.nl
Objectives
To teach students how to construct and analyze networks.
Summary
Networks are everywhere. The World Wide Web is a network of websites connected by
hyperlinks; your circle of friends and their circles of friends define a social network; and
the perplexing connectivity of neurons in your brain makes up what is perhaps the most
impressive network of all. Despite the ubiquity of networks in nature, the systematic
analysis of network structures is of a relatively recent date. This type of analysis turns on
the identification of different types of networks (for instance the “small world” structure
typical for social networks) and the determination of dynamic processes that run on these
networks (for instance the spread of a virus through a small world network). This course
teaches students how to construct, analyze, and visually represent different kinds of networks,
with special attention to causal networks as used in statistical analysis.
Teaching format
Lectures and practicals.
Assessment
Weekly assignments (35%) and take-home exam (65%).
Literature
Literature will be made available via Blackboard.
Lesson Dates
Tue. 07-02-2012 through 27-03-2012 13.00-15.00 hrs. room A410
Fri. 10-03-2012 through 30-03-2012 13.00-15.00 hrs. room A312
Examination Dates
The deadline for the take-home exam is 30-03-2012.
Special Conditions
Course is taught in English.
213

214
Bacheloronderdelen, Psychologische Methodenleer
Testconstructie
Punten 6 ec
Tentamencode BM09V
SIS-code 7203BM09VY
Plaats in het rooster Semester 1 en 2, periode 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse en Onderzoekspracticum
Docent Drs. H.C.M. Vorst
Inlichtingen H.C.M.Vorst@uva.nl
Leerdoel
Psychologische tests professioneel kunnen gebruiken en kennismaking met methoden
van testconstructie.
Inhoud
Het onderwijs bestaat uit het volgen van hoorcolleges en het maken van opdrachten.
In de hoorcolleges komen de volgende onderwerpen aan de orde: soorten psychologische
tests, soorten testgebruik, methoden van testontwikkeling, onderzoek naar normen,
betrouwbaarheid en validiteit van tests, evaluatie van tests en sites over psychologische
tests. De opdrachten bestaan uit het beschrijven van specifieke problemen en mogelijke
oplossingen bij testgebruik en testconstructie en het rapporteren over testbeoordelingen.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges en opdrachten.
Toetsvorm
Opdrachten en deeltoetsen of eindtentamen. Er worden vier deeltoetsen aangeboden.
Een totaalscore van 70% goed geeft recht op vrijstelling van het eindtentamen. Het eindcijfer
is een gewogen gemiddelde van tentamen en opdrachten. Beide moeten met minimaal
een 6 beoordeeld zijn om het eindcijfer te krijgen.
Studiematerialen en kosten
• Cohen, R.J., & Swerdlik, M.E. (2010). Psychological testing and assessment (7th ed.).
McGraw-Hill Higher Education. ISBN 978-0-07-122037-8, € 55,95.
• Syllabus P. Oosterveld & H.C.M. Vorst, Methoden van Testconstructie. Boekenbalie
VSPA, € 6,-
• Testhandleiding. Verkrijgbaar bij het secretariaat PML, kamer 524. Borg € 10,-
Onderwijstijden
Semester 1
Di. 01-11-2011 t/m 20-12-2011 19.00-22.00 uur zaal E
Semester 2
Di. 03-04-2012 19.00-22.00 uur zaal A
Di. 10-04-2012 t/m 29-05-2012 19.00-22.00 uur zaal E
Toetsdata Semester 1 Semester 2
Deeltoets 1 do. 10-11-2011 do. 12-04-2012 18.00 uur
Deeltoets 2 do. 24-11-2011 do. 26-04-2012 18.00 uur
Deeltoets 3 do. 08-12-2011 ma. 21-05-2012 18.00 uur
Deeltoets 4 do. 22-12-2011 do. 31-05-2012 18.00 uur
Tentamen di. 10-01-2012 di. 05-06-2012 18.00 uur
Herkansing di. 31-01-2012 di. 26-06-2012 18.00 uur

Derde Bachelorjaar, Algemene Informatie
8. Sociale Psychologie
8.1 Doelstelling van het onderwijsprogramma
Het vakgebied van de sociale psychologie is het gedrag van mensen in hun sociale verbanden.
Gedragingen, meningen en oordelen worden beïnvloed door de impliciete en expliciete
aanwezigheid van andere individuen. In de sociale psychologie worden theorieën
over deze invloed ontwikkeld en wordt gewerkt aan inzichten en methodieken om kennis
op dit terrein toe te passen.
De specialisatie Sociale Psychologie heeft de volgende doelen:
• kennis van de voornaamste onderwerpen uit de sociale psychologie,
• vaardigheid in de belangrijkste methoden en technieken die in de sociale psychologie
gehanteerd worden,
• vaardigheid in het onderkennen en analyseren van sociaal-psychologische problemen
in de praktijk,
• vaardigheid als onderzoeker van theoretische en praktische problemen op het terrein
van de sociale psychologie.
Inhetbasisonderwijswordtmetnameaandachtbesteedaansocialewaarnemingsprocessen,
emoties, attitudes en gedrag, en intergroepsprocessen. Een aantal maatschappelijke
thema’s wordt zowel fundamenteel-theoretisch als in toegepaste zin beschouwd. Kortom,
zowel de vraag ‘hoe komt het’ als de vraag ‘wat kunnen we eraan doen’ komt aan bod in
het onderwijsprogramma.
Drie voorbeelden:
a) Attitudevorming en -verandering. Hoe komen mensen tot een evaluatief oordeel over
maatschappelijke ontwikkelingen, over zichzelf en over andere personen? Wat is de rol
van emoties? Wat zijn de consequenties van inzichten op dit gebied voor voorlichting,
reclame en interventietechnieken?
b) Zelf-regulatie speelt een belangrijke rol bij problematisch gedrag. Agressie is een
voorbeeld, andere voorbeelden zijn verslaving en eetstoornissen. Wat is de rol van
cognitie hierbij en hoe moeten we zelf-regulatie problemen begrijpen?
c) Intra- en intergroepsverhoudingen. Hoe komt stereotypering en discriminatie tot stand
en waarom zijn deze verschijnselen zo moeilijk uit te roeien? Er wordt ingegaan op zowel
mogelijke verklaringen aan de hand van waarnemings-, emotie- en attitudetheorieën,
als op praktische oplossingen van deze maatschappelijke problemen. Bij voorkeur
worden oplossingen verankerd in sociaal-psychologische theorieën. De toegepaste
kant (oplossingen als voorlichting, positieve actieprogramma’s en dergelijke) wordt
gekenmerkt door een meer probleemgeoriënteerde benadering.
In het onderwijs komt een breed scala van benaderingen aan bod, variërend van gecontroleerde
laboratoriumexperimenten tot surveytechnieken. Het beoogde eindresultaat is dat
men in staat is zelfstandig onderzoek uit te voeren, onderzoek kritisch te evalueren en onderzoek
te relateren aan maatschappelijke problemen en vice versa. Voorts wordt binnen
de specialisatie Sociale Psychologie, door middel van het “Social Skills Lab”, onderwijs
gegeven in een groot aantal sociale vaardigheden (interviewtechnieken, vergadertechnieken,
gesprekstraining, etc.).
8.2 Beroepsmogelijkheden
Het is mogelijk om na afronden van een bachelor Sociale Psychologie de arbeidsmarkt op
te gaan; in dat geval zal men in aanmerking komen voor functies waar een academische
opleiding gevraagd wordt. Voor functies in het veld van Sociale Psychologie zal echter
over het algemeen ook een afgeronde master in de Sociale Psychologie worden gevraagd.
Bij de beschrijving van de beroepsmogelijkheden wordt daarom uitgegaan van een afgerond
masterprogramma.
215

216
Derde Bachelorjaar, Algemene Informatie
Men is sociaal psycholoog na het behalen van de Master Psychologie waarin men heeft
voldaan aan de eisen van de specialisatie Sociale Psychologie. De specialisatiemogelijkheden
in de master bouwen voort op de keuzes die men in het derde jaar van de bachelor
heeft gemaakt. De specialisatie Sociale Psychologie biedt veel beroepsmogelijkheden
naast de academische. Sociaal-psychologen kunnen in organisaties en instituten terecht
als onderzoeksmedewerker (marketing, survey-onderzoek). Ook ziet men sociaal-psychologen
in toegepaste gebieden als beleids- en bestuurskundig onderzoek. Voorts komen
sociaal-psychologen terecht in beleids- en adviesfuncties, met name op het gebied van
voorlichting, reclame en interventies. Tenslotte zijn er op het gebied van sociale vaardigheden
(interviewen, selectiegesprekken, personeelsevaluatie, etc.) arbeidsmogelijkheden
als trainer op dit gebied. In het studiejaar 2011-2012 wordt informatie over beroepsmogelijkheden
gegeven via de website van de programmagroep. Tot die tijd ligt bij het secretariaat
van de specialisatie, kamer 920, een vacatureklapper ter inzage om op ideeën te
komen over de beroepen die men kan uitoefenen als sociaal-psycholoog. Ook de stages op
Blackboard kunnen een idee geven van de verschillende beroepsperspectieven als sociaal
psycholoog.
8.3 Onderwijsprogramma derde bachelorjaar Sociale Psychologie
In het laatste bachelorjaar worden vakken aangeboden die de basis vormen van de sociale
psychologie. In het eerste semester volgt men een verplicht programma, in het tweede
semester is er meer keuzevrijheid. Men kiest dan 12 ec uit een aanbod van zes SP vakken.
Semester 1
12 weken (18 ec) 8 weken (12 ec)
Presentatievaardigheden (1)
Attitudes en Beïnvloeding (5)
Sociale Cognitie (7)
Algemene Emotieleer (5)
Interpersoonlijke, Intra- & Intergroepsproc. (7)
Werkgroep Sociale Psychologie (5)
Cross-Cultural Psychology (6)
Social Skills Lab: Interviewpract. 2 (6)
Semester 2
8 weken (12 ec) 12 weken (18 ec)
Sociaal Psychologisch Onderzoek (6) Bachelorthese (12)
Cross-Cultural Psychology (6)
Social Skills Lab: Leidinggeven;
effectieve gesprekstechnieken 2 (6)
Sociale Beïnvloeding (6)
Motivatie (6)
Social Skills Lab: Interviewpract. 2 (6)
Social Skills Lab: Leidinggeven; effectieve
gesprekstechnieken 2 (6)
Vaardigheden Experimentele Sociale Psychologie (12)
Noot 1. Verplichte cursussen zijn grijsgekaderd en vetgedrukt.
Noot 2. Voor afronding bachelor tellen maximaal 6 ec van SSL! Eventuele overige ec kunnen
als keuzevak meetellen!
Ook is het mogelijk één vak (6 ec) te volgen bij een andere specialisatie. In dat geval
kiest men dus één vak uit het aanbod van zes SP vakken. Ter afsluiting van de bachelor
wordt een bachelorthese geschreven. In het stroomschema hierboven staat welke vakken
worden aangeboden in het 1e en 2e semester. Hierbij moet worden aangetekend dat dit
stroomschema geldt voor mensen die op schema lopen. Voor degenen die – om wat voor
reden dan ook – achterstand hebben opgelopen, geldt dat zij contact kunnen opnemen
met de studieadviseur Frenk van Harreveld voor een aangepaste planning van hun ba-

Derde Bachelorjaar, Algemene Informatie
chelorprogramma. Dit geldt voor iedereen die bij de start van de specialisatie Sociale Psychologie
nog niet het volledige 2e studiejaar (inclusief 12 ec keuzepunten!) heeft afgerond.
Ingangseisen bachelorthese
Bij de start van de bachelorthese mag men maximaal 9 ec studieachterstand hebben.
Indien er sprake is van een grotere achterstand dient deze eerst weggewerkt te worden.
Honoursprogramma
Voor informatie over de mogelijkheden voor een honoursbachelorprogramma wordt verwezen
naar hoofdstuk 3. Voor een specifieke invulling van het honoursprogramma bij
Sociale Psychologie kan men contact opnemen met de onderwijscoördinator, dr. Frenk
van Harreveld.
8.4 Nadere inlichtingen en mentoraat
Studieadvisering Sociale Psychologie
Voor studieadvies en inlichtingen met betrekking tot de specialisatie Sociale Psychologie
kan men zich wenden tot de studieadviseur van de programmagroep: dr. F. van Harreveld,
kamer A921, telefoon: 525.7263. Inloopspreekuur is op donderdag van 12.00-14.00
uur.
Mentoraat Sociale Psychologie
Het mentoraat bij Sociale Psychologie wordt op individuele basis geregeld al naar gelang
de behoefte van studenten. Onderwerp van gesprek met een mentor kunnen zijn:
de voortgang van de studie, de studieplanning, advisering over stage- en werkstukmogelijkheden,
verwijzing en beroepsmogelijkheden, en eventuele problemen die kunnen
optreden tijdens de studie. Het doel van het mentoraat is studenten te helpen bij de keuze
van een optimaal studietraject en het voorkomen van studievertraging. In overleg met
de mentor bepaalt men de frequentie van de afspraken. In principe fungeert dr. F. van
Harreveld, studiecoördinator Sociale Psychologie, als mentor. Echter, op verzoek zijn ook
andere docenten als mentor beschikbaar.
8.5 Contactgegevens secretariaat en coördinatoren SP
Secretariaat:
Ho-Jung Mulder, kamer A920 525.6890 spsecretariaat-fmg@uva.nl
Karin Couvret, kamer A920 525.6890
Studieadviseur & Onderwijscoördinator
Frenk van Harreveld, kamer A921 525.7263 F.vanharreveld@uva.nl
Spreekuur: Donderdag van 12.00-14.00 uur
Website:
http://www.student.uva.nl/psychologie/home.cfm
http://www.fmg.uva.nl/socialpsychology
Voorzitter van de programmagroep
Prof.dr. J. van der Pligt
Docenten
In Hoofdstuk 10 vindt u een overzicht van alle docenten, hun contactgegevens plus hun
interessegebieden.
Op de volgende pagina’s staat een alfabetisch overzicht van de bacheloronderdelen
die gevolgd kunnen worden binnen de specialisatie Sociale Psychologie.
217

218
Bacheloronderdelen, Sociale Psychologie
Basisprogramma SP:
Algemene Emotieleer
Punten 5 ec
Tentamencode BS19
SIS-code 7203BS19XY
Plaats in het rooster Semester 1, Blok 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, Onderzoekspracticum en VRT-2
Docenten dr. M. Rotteveel en dr. M.L.W. Vliek
Inhoud
Wat zijn emoties, waardoor worden ze veroorzaakt, en wat zijn hun belangrijkste kenmerken?
Hoe kunnen we gender- en cultuurverschillen in de ervaring en expressie van emoties
begrijpen? In deze cursus worden verschillende theorieën behandeld en naast elkaar
gezet en worden de belangrijkste discussiepunten in het emotieonderzoek behandeld.
Welke rol spelen “appraisals” bijvoorbeeld, en hoe belangrijk zijn fysiologische veranderingen
voor de ervaring van een emotie? Kan elke emotie gekarakteriseerd worden door
een specifiek patroon van appraisals en/of fysiologische kenmerken, en in hoeverre zijn
emoties een functie van ons bewustzijn?
Onderwijsvorm
Hoorcolleges en verplichte werkgroepbijeenkomsten. De informatie over de verplichte
werkgroep voor specialisatiestudenten Sociale Psychologie is te raadplegen onder Werkgroep
Sociale Psychologie, (code BS16).
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen (100%), 20 meerkeuzevragen en 3 open vragen, ook over collegestof.
Een extra half punt op het eindcijfer is te behalen door een voldoende score op wekelijkse
(korte) toetsen. Deze toetsen zijn te maken op blackboard in de 24 uur voor de aanvang
van het college.
Studiematerialen en kosten
• Niedenthal, P., Krauth-Gruber, S. & Ric, F. (2006). Psychology of emotions. New
York: Psych. Press, ISBN 9781841694023 (€ 37,-).
• Collegestof.
Onderwijstijden
Hoorcolleges
D0. 24-11-2011 t/m 19-01-2012 11.00-13.00 uur Geb.A-zaal E
Verplichte werkgroepbijeenkomsten (Code BS16) voor specialisatiestudenten Sociale Psychologie
Toetsdata
Do. 2-02-2012 09.00-10.45 uur Geb.A-zaal A.
Di. 28-02-2012 (herkansing) 11:00-12:45 uur Geb.A-zaal E.
Di. 14-08-2012 (herkansing) 11:00-12:45 uur Geb.A-zaal E.
Bijzonderheden
Verplicht voor specialisatiestudenten Sociale Psychologie.
Inhoudelijk wordt verder ingegaan op de studiestof in de Werkgroepen Sociale Psychologie
(code BS16).

Bacheloronderdelen, Sociale Psychologie
Basisprogramma SP:
Attitudes en Beïnvloeding
Punten 5 ec
Tentamencode BS20
SIS-code 7203BS20XY
Plaats in het rooster Semester 1, Blok 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, Onderzoekspracticum en VRT-2
Docent dr. F. van Harreveld
Inhoud
De cursus Attitudes en Beïnvloeding geeft een overzicht van de belangrijkste theorieën
en empirische bevindingen op het onderzoeksgebied van attitudes. Speciale aandacht
wordt gegeven aan de relatie tussen attitudes en gedrag; informatieverwerking- en cognitieve
responstheorieën over attitudeverandering; het Elaboration Likelihood Model en
het Heuristisch-Systematische Model van overreding; motivationele processen van attitudeverandering;
het effect van gedrag op attitudeverandering en aan processen die te
maken hebben met weerstand tegen en beklijving van attitudeverandering. Nadruk zal
liggen op fundamentele theorievorming en experimenteel onderzoek. Daarnaast zal ook
aandacht worden geschonken aan de mogelijkheid inzichten en resultaten toe te passen
in bijvoorbeeld gezondheidsvoorlichting.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges en verplichte werkgroepbijeenkomsten voor specialisatiestudenten Sociale
Psychologie. Verder informatie is te raadplegen onder Werkgroep Sociale Psychologie,
(code BS16).
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen (100%), 20 meerkeuzevragen en 3 open vragen, ook over collegestof.
Een extra half punt op het eindcijfer is te behalen door een voldoende score op wekelijkse
(korte) toetsen. Deze toetsen zijn te maken op blackboard in de 24 uur voor de aanvang
van het college.
Studiematerialen en kosten
• Haddock, G. & Maio, G. (2009). The psychology of attitudes and attitude change.
London, UK: Sage. ISBN: 9781412929752 (€ 30,-).
• Aanvullende artikelen, literatuurlijst wordt beschikbaar gesteld via Blackboard.
• Collegestof.
Onderwijstijden
Hoorcolleges
Di. 22-11-2011 t/m 17-01-2012 13.00-15.00 uur Geb.A-zaal E
Verplichte werkgroepbijeenkomsten (Code BS16) voor specialisatiestudenten Sociale Psychologie
Toetsdata
Di. 24-01-2012 13.00-14.45 uur Geb.IWO.-zaal GEEL
Vr. 02-03-2012 (herkansing) 11:00-12:45 uur Geb.A-zaal 108.
Do. 16-08-2012 (herkansing) 11:00-12:45 uur Geb.A-zaal 306.
219

220
Bacheloronderdelen, Sociale Psychologie
Bijzonderheden
.Verplicht voor specialisatiestudenten Sociale Psychologie. Inhoudelijk wordt verder ingegaan
op de studiestof in de Werkgroepen Sociale Psychologie (code BS16).

Bacheloronderdelen, Sociale Psychologie
Basisprogramma SP:
Interpersoonlijke, Intra- en Intergroepsprocessen
Punten 7 ec
Tentamencode BS17
SIS-code 7203BS17XY
Plaats in het rooster Semester 1, Blok 1
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, Onderzoekspracticum en VRT-2
Docenten dr. B.J. Doosje, dr. M.L.W. Vliek en gastdocenten.
Inhoud
In deze cursus komen de belangrijkste processen en verschijnselen aan de orde die zich
binnen en tussen groepen afspelen. In deel 1 van de cursus worden aan de hand van het
boek van Stangor interpersoonlijke en intragroepsprocessen behandeld. Hierbij komen
onderwerpen zoals macht, invloed, leiderschap, groepscohesie en -ontwikkeling, coördinatie,
motivatie, prestatie en besluitvorming aan de orde. In deel 2 wordt aan de hand
van het boek van Brewer ingegaan op intergroepsprocessen. Hierbij wordt o.a. aandacht
besteed aan sociale-identiteitstheorieën, sociale-categorisatieprocessen, stereotypering,
vooroordelen, discriminatie en intergroepsconflicten. In beide delen van de cursus wordt
ook af en toe aanvullende stof uit een syllabus besproken.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges en verplichte werkgroepbijeenkomsten. De informatie over de verplichte
werkgroep voor specialisatiestudenten Sociale Psychologie is te raadplegen onder Werkgroep
Sociale Psychologie, (code BS16).
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen (100%) dat zal bestaan uit 20 meerkeuzevragen en 2 open/essay
vragen, ook over collegestof. Een extra half punt op het eindcijfer is te behalen door een
voldoende score op wekelijkse (korte) toetsen. Deze toetsen zijn te maken op Blackboard
in de 24 uur voor de aanvang van het college.
Studiematerialen en kosten
• Stangor, C. (2004). Social groups in action and interaction. New York: Psychology
Press. ISBN 9781841694078 (paperback) (± € 41,-).
• Brewer, M.B. (2003). Intergroup relations (2nd edition). Buckingham, UK: Open
University Press. ISBN: 9780335209897 (± € 42,-).
• Aanvullende artikelen, literatuurlijst wordt beschikbaar gesteld via Blackboard.
Onderwijstijden
Hoorcolleges
Ma. 12-09-2011 t/m 07-11-2011 09.00-11.00 uur Geb.A-zaal 406.
Verplichte werkgroepbijeenkomsten (BS16) voor specialisatiestudenten Sociale Psy.
Toetsdata
Di. 15-11-2011 11.00-12.45 uur Geb.IWO-zaal BLAUW.
Ma. 27-02-2012 (herkansing) 11:00-12:45 uur Geb.A-zaal E.
Ma. 13-08-2012 (herkansing) 11:00-12:45 uur Geb.A-zaal E.
Bijzonderheden
Verplicht voor specialisatiestudenten Sociale Psychologie. Inhoudelijk wordt verder ingegaan
op de studiestof in de Werkgroepen Sociale Psychologie (code BS16).
221

222
Bacheloronderdelen, Sociale Psychologie
Basisprogramma SP:
Presentatie van de Sociale Psychologie
Punten 1 ec
Tentamencode BS00
SIS-code 7203BS00VY
Plaats in het rooster Semester 1, Blok 1
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, Onderzoekspracticum en VRT-2
Docent(en) drs. R. Bos, drs. S. Kateman, drs. B. Rosenhart, e.a.
Inhoud
Presentatie van de Sociale Psychologie bestaat uit twee onderdelen. Ten eerste een kennismaking
met de programmagroep. Verschillende leden van de programmagroep
verzorgen presentaties over actuele onderzoeksthema’s binnen het onderzoek aan de
programmagroep. Daarnaast wordt de eerste van de in totaal twee presentatietrainingen
gegeven. In deze training van de presentatie van de sociale psychologie staat het
overtuigend presenteren centraal. Het doel van een dergelijke presentatie is om het
publiek over te halen de zienswijze van de spreker over te nemen. De tweede presentatietraining
wordt gegeven aan het begin van de Bachelorthese. Het gaat er dan om
wetenschappelijke informatie begrijpelijk over het voetlicht te brengen. (Zie aldaar).
Dit onderdeel vindt plaats in de week voorafgaand aan de basiscursussen Interpersoonlijke,
intra-en intergroepsprocessen en Sociale Cognitie. Het volgen van dit onderdeel is
verplicht voor studenten die Sociale Psychologie als specialisatie hebben.
Onderwijsvorm
Presentaties, werkgroepbijeenkomsten en practicum.
Toetsvorm
Verplichte aanwezigheid, voorbereiden en geven van een presentatie.
Onderwijstijden
Ma. 05-09-2011 12.00-17.00 uur Geb.A-zaal E en studio’s Social Skills Lab.
Wo. 07-09-2011 12.00-17.00 uur Studio’s Social Skills Lab.
Do. 08-09-2011 12.00-17.00 uur Studio’s Social Skills Lab.
Vr. 09-09-2011 12.00-17.00 uur Studio’s Social Skills Lab.
Bijzonderheden
Verplichte aanwezigheid, voorbereiden en geven van een presentatie.

Bacheloronderdelen, Sociale Psychologie
Basisprogramma SP:
Sociaal-psychologisch Onderzoek
Punten 6 ec
Tentamencode BS12
SIS-code 7203BS12XY
Plaats in het rooster Semester 2, Blok 1
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, OP, VRT-2 en verplichte bachelorvakken SP
Docent dr. B.J. Doosje, e.a.
Inhoud
In deze cursus gaat over het opzetten en analyseren van sociaal-psychologisch onderzoek.
Deze vaardigheden zijn noodzakelijk voor onder meer het correct uitvoeren van
een werkstukonderzoek. Bij het opzetten van onderzoek wordt behandeld hoe men, uitgaande
van een vraagstelling, de meest geschikte onderzoekstechniek kan vinden. Ook
de statistische analysetechnieken voor de verschillende onderzoeksopzetten komen hierbij
aan de orde. Deelnemers zullen aan de hand van opdrachten oefenen in het ontwerpen
van de juiste onderzoeksopzetten bij verschillende vraagstellingen. Wat het analyseren
betreft zullen de deelnemers wekelijks oefenen in het invoeren en analyseren van data
met behulp van SPSS, en het interpreteren en opschrijven van de resultaten. Naast de
statistische analysetechnieken voor verschillende onderzoeksopzetten komen hierbij ook
technieken voor de constructie van metingen aan de orde. De nadruk ligt steeds op het
zelf praktisch uitvoeren van verschillende analysetechnieken.
Onderwijsvorm
7 Colleges van 2 uur; 6 verplichte practica van 1,5 uur. Bij het eerste hoorcollege wordt de
indeling van de practica bekend gemaakt.
Toetsvorm
Er zijn zes verplichte individuele thuisopdrachten waarvoor maximaal 1 onvoldoende
mag worden gehaald. Er zijn zes verplichte practica. Tijdens de laatste week van de cursus
vindt er een schriftelijk tentamen met essayvragen plaats. Collegestof behoort tot de
tentamenstof.
Studiematerialen en kosten
• Field, A. (2005=2nd edition or 2009=3rd edition). Discovering statistics using SPSS.
(2nd edition or 3rd edition). London: Sage Publications. ISBN 9781847879073. (€ 43,-).
(Dit boek is reeds aangeschaft voor MvO2/SPSS/OP).
• Reader met opdrachten en aanvullende literatuur (€ 3,-) en collegestof.
Onderwijstijden
Colleges:
Ma. 06-02-2012 t/m 19-03-2012 13.00-15.00 uur Geb.A-zaal E.
Practica:
Wo. 08-02-2012 t/m 14-03-2012 09.00-14.00 uur Geb.A-zaal A312
Toetsdata
Ma. 26-03-2012 13:00-15:45 uur Geb USC-zaal 2.
Vr. 17-08-2012 (herkansing) 11:00-13:45 uur Geb.A-zaal 108.
Bijzonderheden
Verplicht voor specialisatiestudenten SP. Verplichte aanwezigheid bij de practica.
223

224
Bacheloronderdelen, Sociale Psychologie
Basisprogramma SP:
Social Cognition
Credits 7 ec
Code BS18
SIS-code 7203BS18XY
Schedule Semester 1, Period 1
Prerequisites Propedeuse, Onderzoekspracticum & VRT-2
Lecturer prof. dr. J.A. Förster
Summary
Social cognition research examines how people process information about other people.
How do we perceive others? How is information about others represented in memory?
How and when can information about others be changed in memory? How do we explain
other people’s behavior? And how do the concepts we have in mind influence our behavior?
Social cognition research focuses on the cognitive processes involved in information
processing and uses mainly experimental methodology to identify fundamental principles
of judgment and decision making. One main issue is the activation of knowledge in
memory. When do we activate stereotypic thoughts while evaluating another person and
when do we look more at individual details? And, is activation of such thoughts always
conscious? Social cognition research also examines how we define ourselves within the
social context. For example, social comparison processes are a vital part of our self definition.
Teaching format
Classes. Attendance for course BS16 (Werkgroepen SP) is only obligatory for Social Psychology
students.
Assessment
Written exam. Multiple-choice and essay questions, about all course en classmaterials.
Gain an additional half point on the final grade through sufficient weekly (short)exams.
The exams will be available at Blackboard 24 hours before the start of the lecture.
Literature
• Moskowitz, G. (2005). Social cognition: Understanding self and others. New York:
Guilford. ISBN 9781593850852 (€ 50.-).
• Selected papers. Literature will be announced on Blackboard.
Lesson Date
Th. 15-09-2011 t/m 10-11-2011 11.00-13.00 uur BuildingA-room E.
Examination Dates
Mo. 21-11-2011 11.00-12.45 uur Building IWO-YELLOW.
Th. 01-03-2012 (reexamination) 11:00-12:45 uur Building A-room C.
We. 15-08-2012 (reexamination) 11:00-12:45 uur Building A-room C .
Special Conditions
• Attendance for course BS16 (Werkgroepen SP) is only obligatory for Social Psychology
students.
• The course is taught in English.

Bacheloronderdelen, Sociale Psychologie
Basisprogramma SP:
Werkgroepen Sociale Psychologie
Punten 5 ec
Tentamencode BS26
SIS-code 7203BS26XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1 en 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, Onderzoekspracticum en VRT-2
Docenten drs. R.A. Voskens &s drs. C. Wirtz
Inhoud
Parallel aan de vier verplichte basisvakken van de bachelor Sociale Psychologie vindt
intensief werkgroeponderwijs plaats, met als zwaartepunt het verdiepen van thema’s uit
de colleges. Daarbij wordt deels een theoretische benadering gekozen, bijvoorbeeld door
wetenschappelijke controverses en debatten binnen de sociale psychologie te bespreken.
Anderzijds zal theorie worden toegepast op praktijksituaties en de actualiteit. Door het
gebruik van uiteenlopende werkvormen zullen academische vaardigheden als redeneren,
discussiëren, schrijven en kritisch kijken naar onderzoek verder worden ontwikkeld.
Onderwijsvorm
Wekelijkse bijeenkomsten in kleine groepen gedurende het gehele eerste semester. Deelnemers
leveren zowel gezamenlijk als individueel een actieve bijdrage bij uiteenlopende
opdrachten. De docent fungeert daarbij als leerprocesbegeleider.
Toetsvorm
Aanwezigheidsverplichting bij alle bijeenkomsten, beoordeling van opdrachten. Beoordeling
op basis van: Participatie (30%), Individuele Opdracht (30%) en Schrijfopdrachten
(40%).
Studie-materialen en kosten
Syllabus met oefeningen en aanvullend materiaal; studiemateriaal van de verplichte vakken.
Onderwijstijden
Di. 13-09-2011 t/m 17-01-2012 15.00-18.00 uur
Do. 15-09-2011 t/m 19-01-2012 15.00-18.00 uur
Deelnemers van elke groep komen eenmaal per week bijeen, men wordt op dinsdag of donderdag
geplaatst. In de eerste week van het eerste semester kan via internet een voorkeur voor een dag
worden opgegeven. Meer informatie hierover volgt in de eerste week van semester 1.
Bijzonderheden
Het volgen van dit onderdeel is verplicht voor specialisatiestudenten Sociale Psychologie.
Een toelichting op de WGSP volgt tijdens de Presentatie van de Sociale Psychologie (code
BSOO).
225

226
Bacheloronderdelen, Sociale Psychologie
Bachelorthese Sociale Psychologie
Punten 12 ec
Tentamencode BST12
SIS-code 7203BST12Y
Plaats in het rooster Semester 1 en 2
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, tweede bachelorjaar en verplichte bachelorvakken
Sociale Psychologie, en 12 van de 18 EC aan niet-verplichte
vakken Sociale Psychologie
Docent(en) Diverse docenten van de programmagroep
Leerdoelen
Het kunnen maken van een literatuuroverzicht op een specialistisch terrein. Deelleerdoelen:
het kunnen formuleren van een heldere vraagstelling op het terrein van de specialisatie.
Het kunnen zoeken naar en selecteren van de belangrijkste wetenschappelijke
literatuur over die vraagstelling. Het kunnen integreren en evalueren van de gevonden
literatuur in een eigen betoog waarin de vraagstelling wordt verantwoord en beargumenteerd
beantwoord. Het kunnen toepassen van relevante APA normen. Het kunnen
formuleren van een onderzoeksvoorstel gebaseerd op een vraagstelling die aansluit bij het
literatuuroverzicht.
Onderwerpkeuze
De programmagroep Sociale psychologie biedt een aantal brede onderwerpen aan. Studenten
melden zich aan voor een van deze onderwerpen via de Blackboardcursus ‘Bachelorthese
Sociale Psychologie’. Na plaatsing bij een onderwerp kiest elke student een
deelonderwerp waarover de bachelorthese geschreven wordt.
Werkwijze, eisen en beoordeling
De werkwijze bij het tot stand komen van de Bachelorthese, de eisen waaraan de these
moet voldoen en de beoordelingscriteria staan uitgebreid beschreven in het document“De
bachelorthese bij de opleiding Psychologie aan de UvA”, dat te vinden is op Blackboard
bij het vak Bachelorthese. De student levert tijdens het traject de volgende producten op:
vraagstelling en gevonden literatuur, opzet, eindversie, verbeterde eindversie. Bij elk product,
behalve het eerste, geeft de student schriftelijk aan hoe de feedback van de docent
op het voorgaande product is verwerkt. De betreffende inleverdata worden direct na de
introductiebijeenkomst schriftelijk vastgelegd in een thesecontract. Na ondertekening
van het thesecontract volgt altijd een beoordeling, die dus ook onvoldoende kan zijn. De
cursus wordt afgesloten met een presentatie van de these aan medestudenten.
Omvang
De Bachelorthese bestaat uit een literatuuroverzicht gevolgd door een onderzoeksvoorstel.
Het literatuuroverzicht bevat tussen de 5000 en 6000 woorden en moet gebaseerd
zijn op circa 15 empirische onderzoeksartikelen. Het literatuuroverzicht wordt gevolgd
door een zelfstandig leesbaar onderzoeksvoorstel van rond de 1500 woorden (exclusief
literatuurlijst). In de omvang is inbegrepen het onderdeel Professioneel Presenteren (verzorgd
door het Social Skills Lab).
Literatuur
• Starreveld, P. A. (Ed.). (2009). Verslaglegging van psychologisch onderzoek (2e ed.).
Amsterdam: Boom. ISBN 9789047301240. Kosten: circa € 25,-.
• Informatie op Blackboard: “De bachelorthese bij de Opleiding Psychologie aan de
UvA. (2010)”.

Bacheloronderdelen, Sociale Psychologie
Onderwijsvorm
In de eerste week is er een startbijeenkomst met alle studenten die geplaatst zijn voor een
onderwerp en volgt iedereen de training ‘Professioneel Presenteren van Wetenschappelijk
Onderzoek’. Na het schrijven van de these is er een verplichte afsluitende bijeenkomst
met dezelfde groep, waarin elke student zijn of haar these presenteert. Verder is de begeleiding
individueel.
Professioneel presenteren
De bachelorthese begint de eerste week met de korte verplichte training in het houden
van een professionele presentatie van een wetenschappelijk onderwerp. In de voorafgaande
eerste presentatietraining Overtuigend Presenteren, gevolgd tijdens de presentatie van
de Sociale Psychologie aan het begin van het nieuwe collegejaar, lag de nadruk op het
overtuigend presenteren. De training professioneel presenteren schenkt aandacht aan de
inhoud. Je gaat in deze week aan de slag met je basisartikel voor je bachelorthese.
Onderwijsperiode
De cursus wordt zowel in het eerste semester (september-december) als in het tweede
semester (april-juni) aangeboden. Deadline voor het inleveren van de these is 9 december,
respectievelijk 29 juni.
De bijbehorende korte training ‘Professioneel Presenteren’ vindt in het eerste semester plaats
in de week van 12 t/m 16 september 2011: Maandag 12.00-17.00 plenaire bijeenkomst zaal
A102 en studio’s Social Skills Lab. Dinsdag 13-9 zelfstandig voorbereiden, woensdag 14-9
en donderdag 15-9 van 13.00-17.00. De afronding van de bachelorthese vindt plaats op de
verplichte presentatiedag op vrijdag 9 december 13.00-17.00 uur.
In het tweede semester vindt de training plaats van 2 t/m 5 april 2012. Maandag 02-04
om 12.00 uur plenaire bijeenkomst Geb.A-zaal E en van 13.00-17.00 uur training in diverse
studio’s van het Social Skills Lab. Dinsdag 3-4 zelfstandig presentatie voorbereiden,
woensdag 4-4 van 13.00-17.00 en donderdag 5-4 van 13.00-17.00. De afronding van de
bachelorthese vindt plaats op de verplichte presentatiedag op vrijdag 29 juni 11.00-17.00
uur.
Aanmelden
Via SIS en Blackboard. De aanmelding voor een these-onderwerp en de procedure worden
voor aanvang van het semester bekend gemaakt via Blackboard.
227

228
Bacheloronderdelen, Sociale Psychologie
Cross-Cultural Psychology
Credits 6 ec
Code BS15
SIS-code 7203BS15XY
Schedule Semester 1, Period 1 and Semester 2, Period 1
Prerequisites Propedeuse
Lecturer dr. J. Degner
Summary
Cross-cultural psychology studies differences and similarities in psychological functioning
across cultural and ethnic groups, and tries to explain these differences and similarities
in terms of sociocultural, ecological, and biological factors.
The objective of this class is to provide you with a fundamental awareness and understanding
of the role that culture plays in shaping human thinking, feeling, and behaviour.
Therefore, theoretical, empirical, and applied issues in the cross-cultural study of
humans are explored and universal versus culture-specific aspects are discussed. Additionally,
methodological aspects of cross-cultural psychology will be discussed in detail,
including design, ways to collect data, and possible sources of bias. After studying cultural
psychology, you will have gained understanding and appreciation for culture-related
diversity in human thinking, feeling and behaviour, and be able to evaluate the extent
to which the theories, principles, and knowledge of the modern discipline of psychology
are or are not universally applicable to humans. Also, you will be able to examine the
psychological implications of cultural differences and of contact among members of different
cultures, and to consider the role which psychological research and theory can play
in advancing intercultural understanding.
Teaching Format
Classes.
Assessment
Written Exam (100%) containing a combination of multiple choice questions and open
questions (in English).
Textbook
• Heine, S. J. (2007). Cultural psychology. New York: W.W. Norton. ISBN 0393925730
(€ 45,-).
Lesson Dates
Semester 1
We. 07-09-2011 t/m 19-10-2011 13.00-15.00 hours Building A-room 406.
Semester 2
Fr. 10-02-2012 t/m 23-03-2012 13.00-15.00 hours Building M-room 1-02.
Examination Dates
Semester I We. 26-10-2011 13:00-14:45 uur room will be announced.
Semester II Fr. 30-03-2012 11:00-12:45 uur Building A-room A.
Semester II Mo. 13-08-2012 (resit) 15:00-16:45 uur Building A-room E.
Special Conditions
The course is taught in English. Students in the social psychology bachelor have priority
in case of large number of students.

Bacheloronderdelen, Sociale Psychologie
Motivatie
Punten 6 ec
Tentamencode BS23
SIS-code 7203BS23XY
Plaats in het rooster Semester 2, Blok 2
Aantal deelnemers max. 50
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, tweede bachelorjaar en verplichte bachelorvakken
Sociale Psychologie
Docent dr. N.B. Jostmann
Inhoud
In deze inleidende cursus bestuderen we wat mensen drijft. Waarom doen mensen de
dingen die zij doen? Welke basale krachten liggen ten grondslag aan het menselijke gedrag?
Hoe komt het dat mensen hun doelen soms meteen opgeven als het een beetje
moeilijk wordt, maar op andere momenten doorgaan tot het (bittere) einde? Tijdens de
cursus maken we kennis met klassieke en moderne wetenschappelijke opvattingen over
motivatie. We leren wat onder behoeftes, doelen en motieven wordt verstaan. Daarnaast
kijken we welke wetenschappelijke technieken geschikt zijn om motivatie processen te
bestuderen, en hoe we door deze studie gedrag in het ‘echte leven’ beter kunnen begrijpen.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges.
Toetsvorm
Tentamen en opdrachten. Tentamen zal bestaan uit meerkeuzevragen en open vragen,
ook over collegestof. Het Tentamencijfer telt mee voor 80% van het eindcijfer, de opdrachten
voor 20%. Voor beide onderdelen is een voldoende vereist.
Studiematerialen en kosten
Artikelen en hoofdstukken (links om te downloaden worden voor aanvang van de cursus
op Blackboard gezet).
Onderwijstijden
Wo. 11-04-2012 t/m 23-05-2012 13.00-15.00 uur Geb.A-zaal 406.
Toetsdata
Wo. 30-05-2012 13:00-14:45 uur Geb.M-zaal 101.
Wo. 15-08-2012 (hertentamen) 15:00-16:45 uur Geb.A-zaal 406.
229

230
Bacheloronderdelen, Sociale Psychologie
Sociale Beïnvloeding
Punten 6 ec
Tentamencode BS14
SIS-code 7203BS14XY
Plaats in het rooster Semester 2, Blok 2
Aantal deelnemers max. 55
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse, tweede bachelorjaar en verplichte bachelorvakken
Sociale Psychologie
Docent dr. M.L.W. Vliek
Inhoud
In deze cursus staan sociale beïnvloedingstechnieken centraal. Door gebruik te maken
van inzichten vanuit de psychologie leren studenten sociale beïnvloedingsprocessen te
begrijpen en herkennen. Zo bestaan er tactieken en technieken die succesvol zijn in het
beïnvloeden van het denken doen en laten van mensen. Te denken valt aan imitatie,
schaarste, autoriteit, voor wat hoort wat, het doen van concessies, aantrekkelijkheid, etcetera.
Van welke psychologische principes maken deze technieken gebruik? Waarom zijn
ze succesvol? Wat zegt dit over menselijke informatieverwerking en gedrag?
De toepassing van dergelijke sociale beïnvloedingstechnieken vindt dagelijks plaats. Te
denken valt aan consumentengedrag: hoe krijgen bedrijven consumenten zo ver dat ze
doen wat die bedrijven willen? Maar ook andere aspecten van ons dagelijks leven worden
gestuurd door sociale beïnvloedingstechnieken. Denk bijvoorbeeld aan technieken die
worden gehanteerd door politici, kranten en onze directe vrienden en geliefden. Waarom
proberen politici een bepaald beeld mee te geven van hun rivalen (als draaikont bijvoorbeeld),
wat heeft dit voor een invloed op onze oordelen en onze keuzes? Aan welke technieken
worden we verder nog blootgesteld? En hoe beïnvloedt dit ons denken doen en
laten? Op deze en andere vragen zal in deze cursus worden ingegaan.
Tijdens de cursus is het de bedoeling dat er, naast een schriftelijk tentamen, ook een paper
wordt geschreven op basis van een filmanalyse. Studenten wordt gevraagd een film te
analyseren en sociale beïnvloedingstechnieken in de film te observeren en ontrafelen met
behulp van de theorieën uit het boek, de colleges en de syllabus.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges.
Toetsvorm
Tentamen (5 essayvragen) (7o%), filmanalyse, korte additionele opdracht (30%).
Studie-materialen en kosten
• Cialdini, R. B. (2009). Invloed, theorie en praktijk. Den Haag: Academic Service.
ISBN: 9789052617152 (€ 30,-).
• Collegestof en aanvullende artikelen, literatuurlijst wordt beschikbaar gesteld via
Blackboard en tijdens eerste college.
Onderwijstijden
Di. 10-04-2012 t/m 29-05-2012 11.00-13.00 uur Geb.A-zaalE.
Toetsdata
Di. 05-06-2012 11:00-12:45 uur Geb.A-zaal B.
Di. 14-08-2012 (herkansing) 15:00-16:45 uur Geb.A-zaal C.

Bacheloronderdelen, Sociale Psychologie
Social Skills Lab: Interviewpracticum
Punten 6 ec
Tentamencode BS06
SIS-code 7203BS06XY
Plaats in het rooster Semester 1, Blok 1 en semester 2, Blok 2
Aantal deelnemers 1e sem. max. 10, 2e sem. max. 10 deelnemers
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse en tweede jaar incl. Gesprekspracticum
Docenten drs. S. Kateman, drs. R. Bos & drs. B. Rosenhart
Inhoud
In het Interviewpracticum komen verschillende gespreksvormen aan bod die als gemeenschappelijk
kenmerk hebben dat zij dyadisch zijn en er een formele rolverdeling bestaat
tussen de informatieverkrijger en de informatieverschaffer. Aan de orde komen onder
andere interviewstrategieën, -tactiek en -technieken in gespreksvormen als het selectieinterview,
het presentatie-interview, het counselgesprek, het coachinggesprek, en het
diepte-interview in het kader van kwalitatief onderzoek. De interviewer leert basis- en
gevorderde interviewvaardigheden en technieken in al deze gespreksvormen adaptief in
te zetten. Ook het opbouwen en hanteren van de interviewrelatie komt daarbij aan bod.
De methode van zelfanalyse die wordt geleerd, maakt het mogelijk om ook na afloop van
het practicum de interviewtechnieken verder te vervolmaken. Voor het Interviewpracticum
dient het Gesprekspracticum gevolgd te zijn. Het met goed gevolg afleggen van het
interviewpracticum biedt de mogelijkheid om te solliciteren voor een externe stageplek
sociale psychologie bij de afdeling Psychologie Advies en Selectie van het Ministerie van
Defensie.
Houdt rekening met eventuele uitloop in tijden van de training.
Onderwijsvorm
Training.
Toetsvorm
Aanwezigheidsverplichting, interviews, conversation analysis van de afgenomen interviews
en eindreflectie.
Studie-materialen en kosten
• Er worden hand-outs verstrekt.
Onderwijstijden
Semester 1
Di. & Do. 13-09-2011 t/m 27-10-2011 10.00-17.00 uur
Semester 2
Di. & Do. 22-05-2012 t/m 05-07-2012 10.00-17.00 uur.
Bijzonderheden
Aanwezigheid verplicht.
231

232
Bacheloronderdelen, Sociale Psychologie
Social Skills Lab:
Leiding geven; effectieve gespreksvoering
Punten 6 ec
Tentamencode BS25
SIS-code 7203BS25XY
Plaats in het rooster Semester 2, Blok 1 en blok 2
Aantal deelnemers max. 10 deelnemers
Toelatingsvoorwaarden Propedeuse en tweede jaar incl. Gesprekspracticum
Docent drs. S. Kateman, drs. R. Bos & drs. B. Rosenhart
Inhoud
Hoewel ‘Leiding geven; effectieve gespreksvoering’ een goede voorbereiding is op een
functie als leidinggevende, is de training ook voor studenten zonder leidinggevende ambities
leerzaam. Leiding geven besteedt aandacht aan processen binnen en karakteristieken
van taakgerichte groepen én aan leidinggevende vaardigheden. Deze zijn te onderscheiden
in leiding geven aan groepen, in het bijzonder voorzittersvaardigheden, en
dyadische gespreksvaardigheden. De vaardigheden van de leidinggevende bepalen vaak
de effectiviteit van taakgerichte groepen. Daarbij is de crux het vinden van een balans
tussen sociaal-emotionele en taakgerichte aspecten. Aan de orde komen individuele preferenties
en groepsrollen, groepsstructuren, besluitvormingsprocedures, probleem oplossen,
conflicthantering, debatteren, lobbyen en onderhandelen en als laatste, bemiddelen
ofwel ‘mediation’. Bij dyadische gespreksvaardigheden kan men denken aan het voeren
van slechtnieuws-, discipline-, functionerings- en beoordelingsgesprekken.
Houdt rekening met eventuele uitloop in tijden van de training.
Onderwijsvorm
Totale omvang van de cursus is zeven weken, waarvan de eerste zes weken in trainingsvorm
worden gegeven en de laatste week bedoeld is voor het schrijven van een paper.
Toetsvorm
Aanwezigheidsverplichting, beoordeling individuele opdracht.
Studie-materialen en kosten
Benodigd materiaal wordt via Blackboard beschikbaar gesteld.
Onderwijstijden
Semester 2
Blok 1:
Woe. & Do. 15-02-2012 t/m 22-03-2012 10.00-17.00 uur
Blok 2
Ma. & Wo. 21-05-2012 t/m 27-06-2012 10.00-17.00 uur*.
* Inhaaldag voor Pinksteren 28-05-2012 op vrijdag 01-06-2012 van 10.00 tot 17.00 uur.
Bijzonderheden
Aanwezigheid verplicht.

Bacheloronderdelen, Sociale Psychologie
Vaardigheden Experimentele Sociale Psychologie
Punten 12 ec
Tentamencode BS24
SIS-code 7203BS24XY
Plaats in het rooster Semester 2, Blok 1 en 2
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Sociale Psychologie, op basis van selectie
Aantal deelnemers max. 20
Docent dr. M. Rotteveel en diverse onderzoekers
Inhoud
Deze cursus is bedoeld ter voorbereiding op een stage en/of masterthese op het gebied van
de experimentele sociale psychologie. De cursus levert een aanvullende kennismaking
met alle stadia van experimenteel onderzoek en kan worden gezien als een optimale voorbereiding
op je onderzoek voor de Masterthese of ter oriëntatie op de Research Master
Psychologie. Daarnaast kunnen er uit de deelnemers aan deze cursus kandidaten geselecteerd
worden voor de functie van tijdelijke (junior en/of senior) onderzoeksassistent
bij de programmagroep Sociale Psychologie. De bedoeling is dat studenten alleen of in
tweetallen onderzoek samen met de verantwoordelijke docent voorbereiden, ontwerpen,
programmeren en uitvoeren. In de cursus zal daarom een korte programmeercursus (Inquisit)
worden aangeboden. Daarna zullen de studenten worden geplaatst op basis van
hun eigen voorkeur bij de betrokken docenten voor het ontwerp van ‘hun’ experiment.
Met de betreffende onderzoeker zullen dan een onderzoeksopzet en een plan van aanpak
worden opgesteld. Deze onderzoeksopzetten zullen vervolgens plenair besproken worden
in een symposium waaraan docenten en studenten deelnemen, waarna de onderzoeken
zullen worden uitgevoerd. De bevindingen zullen vervolgens worden gerapporteerd in
de vorm van een wetenschappelijk artikel en een presentatie in een afsluitende plenaire
bijeenkomst.
Onderwijsvorm
Practicum programmeren, het onder individuele begeleiding uitvoeren van experimenteel
onderzoek en het rapporteren van de bevindingen in een wetenschappelijk artikel en
een plenaire bijeenkomst.
Toetsvorm
Beoordeling door individuele begeleiders.
Studiematerialen en kosten
Literatuurlijst op Blackboard van papers van de betrokken docenten.
Onderwijstijden
Hoorcolleges
Ma. 06-02-2012 15.00-17.00 uur Geb.T.-zaal C1.09.
Vr. 16-03-2012 10.00-13.00 uur Geb.T.-zaal C1.09.
Vr. 22-06-2012 13.00-16.00 uur Geb.T.-zaal C1.09.
Practica
Ma. 19-03-2012 09.00-12.00 uur Geb.A.-zaal 312.
Vr. 23-03-2012 09.00-12.00 uur Geb.A.-zaal 106.
Ma. 26-03-2012 09.00-12.00 uur Geb.A.-zaal 106.
Vr. 30-03-2012 09.00-12.00 uur Geb.A.-zaal 312.
Vr. 13-04-2012 09.00-12.00 uur Geb.A.-zaal 106.
233

Master Psychologie, Algemene Informatie
Hoofdstuk 6
Masters Psychologie
Algemene Informatie

236
1. Inleiding
Master Psychologie, Algemene Informatie
Binnen Psychologie kan men na het behalen van een bachelordiploma tussen de volgende
masterprogramma’s kiezen:
1. Aansluitmaster Psychologie
2. Aansluitmaster Gezondheidszorgpsychologie
3. Selectieve Research Master ‘Psychology’ (Engelstalig)
De opleiding Psychologie is hiernaast betrokken bij de interdisciplinaire master Brain
and Cognitive Sciences.
In hoofdstuk 7 volgt meer informatie over de programma’s binnen de aansluitmaster
Psychologie en in Hoofdstuk 8 over de mogelijkheden binnen de aansluitmaster Gezondheidzorgpsychologie.
In hoofdstuk 9 volgt meer informatie over de Research Master
Psychology en de master Brain and Cognitive Sciences.
In dit hoofdstuk worden verder onderwerpen besproken die van toepassing zijn op de
aansluitmasterpleidingen Psychologie en Gezondheidszorgsychologie, ongeacht de gekozen
specialisatie of track.
2. Specialisaties, tracks en routes binnen de aansluitmasters
De aansluitmasters Psychologie en Gezondheidszorgsychologie leiden op tot één eindniveau;
men volgt een aantal vakken, loopt een stage en schrijft een masterthese (afstudeeronderzoek).
Men heeft echter de keuze uit veel verschillende trajecten. Daarbij wordt onderscheid
gemaakt tussen specialisaties (met eventueel studieroutes) en tracks. Specialisaties
betreffen een voortzetting van de al in de bacheloropleiding gekozen richting (bijvoorbeeld
klinische psychologie). Binnen specialisaties kan men soms een specialistische studieroute
kiezen (bijvoorbeeld Psychologie van Arbeid en Gezondheid binnen Arbeids- en
Organisatiepsychologie). Studieroutes zijn wegwijzers waarmee men een bepaald accent
geeft aan de gekozen specialisatie.
Daarnaast zijn er tracks, speciaal ontworpen programma’s (bijvoorbeeld Sport- en Prestatiepsychologie).
Deze tracks zijn selectief, richten zich op een specifiek vakgebied en zijn
toegankelijk voor studenten met een meer diverse achtergrond in de Psychologie.
Binnen de aansluitmaster Psychologie bestaat de keuze uit de volgende specialisaties,
tracks en routes:
Specialisaties
• Arbeids- & Organisatiepsychologie (route: Psychologie van Arbeid & Gezondheid
• Brein & Cognitie
• Sociale Psychologie
• Psychologische Methodenleer
Tracks:
• Gedrag & Gezondheid
• Sport- & Prestatiepsychologie
• Training & Development
Binnen de aansluitmaster Gezondheidszorgpsychologie bestaat de keuze uit de volgende
specialisaties, tracks en routes:
• Klinische Psychologie
• Klinische Ontwikkelingspsychologie (route: Schoolpsychologie)
• Klinische Neuropsychologie
Track:
• Klinisch Forensische Psychologie

3. Aantekeningen
Master Psychologie, Algemene Informatie
Door het volgen van de master Psychologie dan wel Gezondheidszorgpsychologie is het
mogelijk aantekeningen te behalen. De betekenis daarvan is dat de beroepsgroep (al
dan niet in samenwerking met de beroepsvereniging NIP, het Nederlands Instituut voor
Psychologen) heeft bepaald aan welke eisen men moet hebben voldaan om in de praktijk
aan de slag te kunnen als trainer, sportpsycholoog of diagnosticus. In het geval van de
vooropleidingseisen voor de postmaster opleiding tot Gezondheidszorgpsycholoog gaat
het om een landelijke commissie die centraal heeft vastgesteld aan welke eisen men moet
voldoen om te mogen solliciteren naar een postmaster opleidingsplaats. Het gaat om de
volgende aantekeningen:
1. Aantekening Sportpsychologie
2. Basisaantekening Psychodiagnostiek
3. Aantekening Vereisten Postacademische Opleiding Gezondheidszorgpsycholoog
4. Vereisten voor de postacademische opleiding tot Psychotherapeut
5. Aantekening Schoolpsychologie
Voor meer informatie over deze aantekeningen, zie hoofdstuk 4.
4. Toelating tot de masterprogramma’s
Een student met een bachelordiploma Psychologie behaald aan de UvA kan zonder meer
doorstromen naar de eenjarige Aansluitmaster Psychologie of de Aansluitmaster Gezondheidszorgpsychologie
en de in de bachelor gekozen specialisatie voortzetten en
afronden.
Daarnaast zijn er binnen de aansluitmasters ook specialisatieoverstijgende tracks ontwikkeld:
Klinische Forensische Psychologie, Training & Development, Sport- en Prestatiepsychologie
en Gedrag & Gezondheid. Voor de tracks geldt dat het aantal plaatsen
beperkt is, vooral vanwege het aantal stageplaatsen dat op die gebieden beschikbaar is, en
dat er derhalve geselecteerd wordt.
In de selectieve Research Master Psychology zijn jaarlijks 40 plaatsen beschikbaar voor
studenten die zich verder willen bekwamen in onderzoek en eventueel na de master een
promotietraject willen volgen. De toelating is selectief: men moet goede cijfers hebben
behaald, een goede studievoortgang hebben geboekt en blijk hebben gegeven van onderzoeksbelangstelling.
De procedure voor toelating wordt beschreven in Hoofdstuk 9. Er is
een aparte studiegids voor deze master beschikbaar.
Ook voor de Research Master Brain and Cognitive Sciences, een interdisciplinaire
master waar Psychologie in participeert, vindt selectie plaats. Meer informatie volgt in
Hoofdstuk 9.
5. Startmomenten
De selectieve masters en tracks zijn pas toegankelijk zodra het bachelordiploma is afgerond.
Deze masters starten eens per jaar in september en kennen een selectieprocedure.
Ook voor de aansluitmasters geldt dat de bachelor moet zijn afgerond voordat aan de
master kan worden begonnen. In de praktijk kan men twee maal per jaar aan de master
beginnen, namelijk in het eerste en in het tweede semester, al is een start in september, na
een afgeronde bachelor, verre te prefereren.
De aansluitmasters kennen specialistische onderdelen waaraan men in uitzonderingsgevallen
al kan deelnemen zonder de volledige bachelor te hebben afgerond. Dit biedt
mogelijkheden om voor en na het behalen van het bachelordiploma zonder tijdverlies
verder te studeren omdat het aanbod is verspreid over het studiejaar. Cruciaal zijn de ingangseisen
waaraan men moet voldoen. Stage en masterthese zijn uitsluitend toegankelijk
na het behalen van het bachelordiploma. De aanmelding voor cursussen verloopt via SIS:
http://student.uva.nl/sis.
237

238
Master Psychologie, Algemene Informatie
6. Karakter van de aansluitmasters Psychologie en Gezondheidszorgpsychologie
In het bachelorprogramma heeft men brede kennis gekregen van de Psychologie en haar
deelgebieden. Voorts heeft men een grondige onderzoekstraining gehad met de bijbehorende
onderzoekstechnieken. Daarnaast zijn vaardigheden ontwikkeld. In het derde
studiejaar is een specialisatie gekozen en heeft men gedurende een jaar brede en specialistische
kennis opgedaan van een deelgebied in de psychologie.
In de masterprogramma’s ligt de nadruk op zelfstandig werken en wordt de meeste tijd
besteed aan een stage en het zelfstandig uitvoeren van een onderzoek, uitmondend in het
masterthese. De stage en de masterthese vormen samen een ‘meesterproef’ waarin men
aantoont alle opgedane kennis en vaardigheden te kunnen toepassen. Verder volgt men in
de masterprogramma’s specialistisch onderwijs dat voorbereidt op de afstudeeropdracht.
7. Opbouw en tijdsplanning van de aansluitmasters
De opbouw en tijdsplanning van de specialistische cursussen, de stage en de masterthese
verschilt per specialisatie. Bij sommige programmagroepen kan men het gehele jaar (in
de eerste en de tweede periode van elk semester) specialistische cursussen volgen en daarnaast
bijvoorbeeld part-time stage lopen of part-time aan de masterthese werken. Bij
andere specialisaties is het aanbod meer geconcentreerd in het begin van het studiejaar
omdat de te volgen vakken een voorwaarde zijn voor bijvoorbeeld de stage. Meer informatie
treft men aan bij de beschrijvingen van het onderwijs in de verschillende specialisaties
om hoofdstuk 7 en 8.
8. Algemene opzet aansluitmaster Psychologie en Gezondheidszorgpsychologie
In de aansluitmasters gaat men verder met de specialisatie die al is gekozen in het derde
bachelorjaar, of met een track. Waar in het derde jaar de nadruk ligt op een basisprogramma,
specialisatiecursussen, theoretische verdieping en algemene vaardigheden, draait het
in de master om specialistische kennis en vaardigheden, ter voorbereiding van de stage en
de masterthese en de beroepsuitoefening in de Psychologie. De stage en de masterthese,
beide individuele proeven van bekwaamheid vormen de hoofdmoot.
Elk programma bevat in de master drie soorten onderdelen, waarbij de laatste twee samen
de individuele afstudeeropdracht vormen:
8.1. Specialisatiecursussen
Dit zijn specialistische onderdelen die voortbouwen op de verplichte vakken van de gekozen
specialisatie in het derde bachelorjaar. In sommige gevallen kan men vrij kiezen uit
een wat breder aanbod binnen de specialisatie, soms is men verplicht bepaalde vakken te
kiezen in het kader van tracks of aantekeningen die men wil behalen. Het aanbod wordt
per specialisatie/track weergegeven.
Voor de aansluitmaster Psychologie geldt dat men 24 ec besteedt aan specialistische vakken.
In de master Gezondheidszorgpsychologie gaat het om 12 - 18 ec ec, afhankelijk van
de omvang van de stage.
8.2. De afstudeeropdracht in de aansluitmasters: Stage en Masterthese
Een groot deel van de aansluitmaster wordt besteed aan de afstudeeropdracht. Deze bestaat
uit de volgende onderdelen:
- Stage
- Masterthese
Voor de aansluitmaster Psychologie geldt dat men in totaal minstens 36 ec besteedt aan
de afstudeeropdracht. In de master Gezondheidszorgpsychologie gaat het om minstens

Master Psychologie, Algemene Informatie
42 ec. Stage en masterthese worden meestal los van elkaar uitgevoerd. Er bestaat de mogelijkheid
beide onderdelen van de afstudeeropdracht in combinatie met elkaar uit te
voeren. Soms is het ook mogelijk om samen met een andere student een masterthese te
organiseren. Een eigen verslag blijft noodzakelijk!
Extra behaalde punten bij een stage of these worden wel op de cijferlijst vermeld, maar
kunnen niet worden ingezet om daarmee een mastervak te compenseren. Men moet altijd
specialistische masteronderdelen volgen met een omvang van minstens 12 ec (in de
aansluitmaster Gezondheidszorgpsychologie) of 24 ec (in de aansluitmaster Psychologie).
De afstudeeropdracht wordt ondergebracht bij de gekozen specialisatie.
Om met de afstudeeropdracht te beginnen moet men aan toelatingsvoorwaarden voldoen.
Het is wenselijk om de afstudeeropdracht werkelijk als sluitstuk van de studie te
zien en dus te plannen ná alle cursussen. In elk geval moet de bachelor zijn afgerond
voordat men stage kan lopen of aan de masterthese kan werken.
Alle specialisaties beschikken over onderwerpen voor masterthesen en adressen waar stages
kunnen worden gelopen. Studenten kunnen ook zelf onderwerpen aandragen of zelf
een stage-adres zoeken. Elke specialisatie geeft een brochure uit waarin actuele informatie
staat over de afstudeeropdracht. Het is verstandig om deze brochure tijdig op te halen
bij het secretariaat of te downloaden van de website van de desbetreffende specialisatie.
Hierna worden de twee delen van de afstudeeropdracht nader toegelicht:
Stage
Er worden twee soorten stages onderscheiden: de praktijkstage en de onderzoekstage.
Een praktijkstage wordt gelopen bij een psycholoog in een organisatie of instelling en ligt
inhoudelijk op het gebied van de gekozen specialisatie. De stagewerkzaamheden dienen
van psychologische aard te zijn en de supervisie moet in handen zijn van een psycholoog
binnen de instelling. Na een inwerkperiode moet de student in staat zijn de werkzaamheden,
die liggen op het terrein van de psycholoog, met een redelijke mate van zelfstandigheid
uit te voeren. Een stage wordt afgesloten met een verslag dat wordt beoordeeld door
de supervisor van de specialisatie in overleg met de stageinstelling. Een klinische stages is
een bijzondere vorm van een praktijkstage. Klinische stages kennen verplichte collectieve
stagebijeenkomsten.
Een onderzoekstage betreft doorgaans het onder begeleiding van een onderzoeker uitvoeren
van onderdelen van lopend onderzoek. Deze stage kan zowel intern als extern worden
gelopen. De uiteindelijke supervisie berust altijd bij een docent van de specialisatie. Een
stage wordt afgesloten met een verslag dat wordt beoordeeld door de supervisor van de
specialisatie in overleg met de stageinstelling. Soms is het mogelijk een onderzoekstage
te combineren met een masterthese. In dat geval moeten zowel een stageverslag als een
masterthese worden geproduceerd. De criteria voor onderdelen van de afstudeeropdracht
staan doorgaans in de brochures over de afstudeeropdracht die elke specialisatie publiceert.
De manier waarop het cijfer wordt bepaald staat in het vervolg van deze paragraaf.
Aan de criteria voor stageverslagen wordt hier kort aandacht besteed.
Criteria voor het verslag van de praktijkstage
Het verslag van de praktijkstage bestaat uit twee delen: een verslag van verrichte werkzaamheden
en het product van de stage (rapport, artikel, campagneplan, brochure). Een
bijzondere vorm van een praktijkstage is de klinische stage.
Criteria voor het verslag van de klinische praktijkstage
Het verslag van de klinische praktijkstage bestaat uit de beschrijving van (1) de instelling,
(2) de plaats en de functie van de psycholoog aldaar, (3) de eigen activiteiten, (4) de
leerdoelen, (5) de persoonlijke indruk van de stage, (6) de evaluatie en (7) de bijlage met
testen, patiënten, casus en literatuur. De eisen worden volledig omschreven en toegelicht
239

240
Master Psychologie, Algemene Informatie
in brochures die verkrijgbaar zijn via de secretariaten van de programmagroepen.
Criteria voor het verslag van de onderzoekstage
Het verslag van de onderzoekstage bestaat uit twee delen: een verslag van verrichte werkzaamheden
en een onderzoeksverslag (voorzover na de stage mogelijk), bestaande uit de
secties samenvatting, inhoudsopgave, inleiding, methode, resultaten, conclusie, discussie
en literatuur. Als de stage is gekoppeld aan de masterthese, is een apart onderzoeksverslag
niet vereist. Wel is een apart stageverslag noodzakelijk over de verrichtte werkzaamheden.
Masterthese
De masterthese is een (empirisch) onderzoek naar een psychologische vraagstelling, dat
de student bedenkt, voorbereidt, uitvoert en beschrijft onder begeleiding van een docent.
De volledige empirische cyclus wordt doorlopen. Dit houdt in dat de student het onderzoek,
inclusief het onderzoeksdesign (mede) opzet, de gegevens verzamelt en analyseert
en een onderzoeksrapport schrijft. Elk masterthese wordt afgesloten met een openbare
presentatie, de masterthesebespreking. Voorafgaand aan de daadwerkelijke uitvoering
maakt men altijd eerst een opzet voor een masterthese (het concept onderzoeksvoorstel)
dat moet worden goedgekeurd. Het volgen van 10 colloquia maakt ook deel uit van de
eisen die gesteld worden aan de masterthese. (Voor meer informatie over colloquia, zie
hieronder.)
Het Onderwijsinstituut Psychologie kent jaarlijks twee mastertheseprijzen toe voor de
beste masterthese, een voor een masterthese in de aansluitmasters Psychologie en Gezondheidszorgpsychologie
en een voor een masterthese in de Research Master Psychology.
Deze prijs wordt uitgereikt tijdens de nieuwjaarsreceptie. Docenten nomineren
mastertheses waarna een commissie van hoogleraren de beslissing neemt welke nominatie
gehonoreerd wordt.
Conflicten
Soms krijgt de student een conflict met de begeleider. Als de student het niet eens kan
worden met de begeleider kan contact worden opgenomen met de coördinator van de
betreffende programmagroep. Daarna zijn er nog meer mogelijkheden, bijvoorbeeld als
men het oneens blijft met een gegeven beoordeling. Voor meer informatie kan men een
studieadviseur of de ombudsstudent aanspreken. Zie het Opleidingsstatuut in deze gids
of de index, bijv. onder het trefwoord ‘Bezwaar & beroep’.
Beoordeling
Cijfers voor stage en masterthese worden gebaseerd op proces en product. In ieder geval
moet worden voldaan aan geldende criteria, zoals weergegeven in de handleidingen, waar
ook de beoordelingsformulieren te vinden zijn. Overwegende dat de gegeven cijfers voldoendes
zijn en dat er gestreefd moet worden naar cijfers die betekenis hebben is het
volgende besloten. Uitgaande van een 7 voor een normaal, standaard stage(verslag) of
masterthese, kan het cijfer op basis van de kwaliteit van de eigen inbreng (proces) en
de kwaliteit van het geschrevene (product) elk maximaal 1 punt hoger uitkomen (dus
maximaal een 9). Het cijfer 10 wordt niet uitgesloten, maar is uitzonderlijk. De kwaliteit
van die twee aspecten kan er aan de andere kant ook voor zorgen dat het cijfer lager uitvalt
dan een 7. Dit geldt met name als de planning flink uitloopt of als er erg vaak moet
worden herschreven.
Colloquia in de masterfase
In de master dient elke student te voldoen aan de colloquium-eis: er moeten 10 colloquia
waaronder tenminste vijf masterthesebesprekingen worden bijgewoond. Deze lezingen
hebben tot doel de kennis van studenten te verbreden dan wel te verdiepen; studenten
hebben door het brede scala aan onderwerpen de mogelijkheid om naar eigen inzicht en
interesse een keuze te maken. Daarnaast wordt het volgen van masterthesebesprekingen
expliciet aangemoedigd om studenten voor te bereiden op het eigen afstudeeronderzoek

Master Psychologie, Algemene Informatie
in de master; in deze lezingen kan men zien wat andere studenten onderzocht hebben (en
welke problemen ze daarbij tegen zijn gekomen). Op deze manier draagt het volgen van
masterthesebesprekingen direct bij aan het verhogen van de kwaliteit van het eigen afstudeeronderzoek.
De overige punten kunnen behalve via het bijwonen van masterthesebesprekingen
ook worden behaald met andersoortige lezingen en congresbezoek binnen de
opleiding. Het gaat daarbij om alle lezingen die door de opleiding worden georganiseerd
met een inhoudelijk voor de psychologie als wetenschapsterrein relevant onderwerp en
van voldoende wetenschappelijk niveau. Voor al deze lezingen geldt: een lezing van een
uur levert een punt op.
Een overzicht van binnen de opleiding te volgen lezingen is te vinden via de link “colloquia”
op http://www.student.uva.nl/psy. Aankondigingen van colloquia en masterthesebesprekingen
vindt men verder op de mededelingenborden op de begane grond tegenover
de liften. Verder treft men regelmatig aankondigingen aan in Folia, Spiegeloog en op de
prikborden van de diverse programmagroepen. Elke programmagroep heeft tevens een
eigen website die bereikbaar is via de psychologie-site. Bekijk ook de VSPA-lezingenladder.
Na afloop van elke lezing krijgt iedere student die de lezing heeft bijgewoond een punt
van de verantwoordelijk docent. De punten worden bijgeschreven met behulp van (de
streepjescode op) de collegekaart. Het is dus noodzakelijk de collegekaart mee te nemen
naar elke lezing. De hoeveelheid behaalde punten kan ingezien worden op http://www.
student.uva.nl/psychologie/onderwijsbalie/colloquiumpunten.cfm. Als de vereiste punten
behaald zijn, kan bij de Onderwijsbalie het onderdeel worden afgesloten. (Voor september
2009 werden de punten bijgehouden met een “strippenkaart”. Wie nog in het
bezit is van een dergelijke kaart kan de daarop behaalde stempels laten omzetten bij de
Onderwijsbalie.)
Studenten die buiten de opleiding zinvolle lezingen volgen of deelnemen aan congressen
kunnen die onder bepaalde voorwaarden laten meetellen voor de colloquium-eis.
Men dient hiervoor per brief een verzoek in bij de examencommissie met daarbij een
bewijsstuk van het feit dat de lezing is bijgewoond. Een bewijsstuk kan bestaan uit een
bewijs van deelname, een entreekaart, of iets dergelijks. Daarnaast dient een officiële,
inhoudelijke beschrijving van de gevolgde lezing(-en) bijgevoegd te worden. Een eigen
beschrijving voldoet niet; een programma-overzicht wel. De examencommissie beoordeelt
vervolgens of de gevolgde lezing van voldoende wetenschappelijk niveau is en of het
onderwerp inhoudelijk relevant is, dat wil zeggen, gerelateerd aan psychologie. Zo ja, dan
wordt per twee uur lezing een colloquiumpunt toegekend, met een maximum van twee
punten per evenement. Voor een congres kunnen dus bijvoorbeeld maximaal twee punten
worden toegekend. Bovendien stelt de examencommissie een maximum van 5 punten
aan het aantal dat buiten de opleiding behaald mag worden. (NB: lezingen die worden
bijgewoond tijdens de stage vallen onder de studiepunten die verkregen worden voor de
stage en geven dus geen recht op colloquiumpunten.)
De colloquiumeis is onderdeel van de masterthese; de masterthesedocent checkt bij het
aftekenen van de masterthese of de student heeft voldaan aan de colloquiumeis.
Het is noodzakelijk om ruim van te voren voorbereidingen te treffen voor de af studeeropdracht,
door infor matie in te winnen, te lezen en te zoeken naar: onderwerpen, stage plaatsen, begeleiders,
lopend onderzoek, literatuur, etc. De afstudeeropdracht vereist zelfstandig werken en planning;
ook daarom is het nodig tijdig met de voorberei dingen te beginnen. Geadviseerd wordt
contact op te nemen met een studieadviseur of coördinator van de specialisatie als men hier niet
in slaagt of hierover van gedachten wil wisselen.
241

242
9. Masterexamen & Judicia
Master Psychologie, Algemene Informatie
Het masterdiploma kan negen maal per jaar worden uitgereikt, in elke maand behalve in
december, juli en augustus. De diploma’s worden uitgereikt door vertegenwoordigers van
de gekozen specialisatie.
De examencommissie beslist of een judicium wordt toegekend. Het judicium wordt berekend
over 60 ec. Indien men meer ec haalt dan strikt noodzakelijk worden de extra ec’s
niet meegeteld. Voorts is de OER van de betreffende opleiding het uitgangspunt. De stage
en het werkstuk worden meegeteld voor het puntenaantal dat in de OER is vastgelegd.
Hetzelfde geldt voor de verplichte vakken. Bij keuzevakken wordt gehandeld volgens de
chronologie en worden de keuzevakken meegeteld die men het eerst heeft gevolgd.
De judiciumregels die de examencommissie verder hanteert bij het masterexamen zijn
als volgt:
Met genoegen:
• gewogen cijfergemiddelde > 7,5; geen onvoldoendes behaald of herkansingen afgelegd
Cum Laude:
• gewogen cijfergemiddelde > 8; geen onvoldoendes behaald of herkansingen afgelegd;
• cijfers masterthese minimaal 8,5 en stage minimaal 8, cijfers andere onderdelen
minimaal 7;
De aanvraagprocedure wordt uitgebreid beschreven op de website van de Onderwijsbalie.
10. Na het masterdiploma
Als de master is voltooid heeft men de mogelijkheid om postmaster onderwijs te volgen.
Er worden via het NIP, via verschillende universiteiten en via bijvoorbeeld RINO’s
speciale cursussen en opleidingen gegeven in het kader van postmasteropleidingen. Deze
staan vaak vermeld in het maandblad van het NIP, ‘de Psycholoog’. Ook worden er gidsen
over postmaster en postacademisch onderwijs uitgegeven die men kan verkrijgen bij
Studentenservices (Binnengasthuisstraat 9). Het NIP brengt een gids uit getiteld: “Opleidingsmogelijkheden
na de master”(STS). In deze gids vindt men nuttige informatie over
kwalificaties, titels, registratieregelingen, arbeidsmarktperspectieven en cursussen. Meer
informatie is te verkrijgen bij:
NIP, Osdorper Ban 27-A, 1068 LD Amsterdam, tel. 020-4106222. e-mail: info@psynip.
nl: internetadres: www.psynip.nl
Tot slot wordt er in dit verband op gewezen dat de Universiteit van Amsterdam samenwerkt
met het Loopbaan Advies Centrum (LAC) dat o.a. trainingen verzorgt voor pas
afgestudeerden en op andere manieren onlangs afgestudeerden behulpzaam is bij het
vinden van een baan.

Master Psychologie
Hoofdstuk 7
Aansluitmaster Psychologie
Specialisaties:
• Arbeids- en Organisatiepsychologie
• Brein & Cognitie
• Psychologische Methodenleer
• Sociale Psychologie
Tracks:
• Gedrag en Gezondheid
• Sport- en Prestatiepsychologie
• Training & Development

244
Master Psychologie
Aansluitmaster Psychologie
1. Inleiding
In de aansluitmaster Psychologie volgt men een aantal vakken (24 ec), loopt een stage
(18 ec) en schrijft een masterthese (18 ec, inclusief colloquia). Men heeft de keuze uit
veel verschillende trajecten. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen specialisaties (met
eventueel studieroutes) en tracks. Specialisaties betreffen een voortzetting van de al in de
bacheloropleiding gekozen richting (bijvoorbeeld sociale psychologie). Binnen specialisaties
kan men soms een specialistische studieroute kiezen (bijvoorbeeld Psychologie van
Arbeid & Gezondheid binnen A&O). Studieroutes zijn wegwijzers waarmee men een
bepaald accent geeft aan de gekozen specialisatie.
Daarnaast kent de aansluitmaster Pychologie drie tracks, speciaal ontworpen programma’s
toegankelijk voor studenten met een bachelor Psychologie met een diverse achtergrond.
Specialisaties
• Arbeids- en Organisatiepsychologie (route: PAG)
• Brein & Cognitie
• Psychologische Methodenleer
• Sociale Psychologie
Track
• Gedrag & Gezondheid
• Sport- en Prestatiepsychologie
• Training & Development

Masterspecialisatie, Arbeids- en Organisatiepsychologie
2. Arbeids- & Organisatiepsychologie
2.1 Doelgroep en toelatingseisen
De specialisatie Arbeids- en Organisatiepsychologie is toegankelijk voor studenten die
in hun bachelorprogramma hebben gekozen voor de specialisatie A&O. De specialisatie
Arbeids- en Organisatiepsychologie is met een schakelprogramma ook toegankelijk voor
studenten die een bachelor Psychologie hebben afgerond en daarin een andere specialisatie
dan A&O hebben gevolgd. Voor meer informatie kan men contact opnemen met de
studieadviseur A&O, dr. Edwin van Hooft.
2.1 Doelstelling van het onderwijs van de programmagroep
Algemeen geformuleerd heeft de specialisatie Arbeids- en Organisatiepsychologie als
doelstelling het ontwikkelen van:
• kennis van de voornaamste onderwerpen uit de A&O-psychologie;
• vaardigheid in het hanteren van de belangrijkste methoden en technieken die in de
A&O-psychologie worden gebruikt;
• vaardigheid in het onderkennen en analyseren van A&O-psychologische problemen
in de praktijk, en in het formuleren van en (mede) uitvoeren van wetenschappelijk
gefundeerde oplossingen;
• vaardigheid als onderzoeker van theoretische en praktische problemen op het terrein
van de A&O-psychologie.
Een belangrijke doelstelling van het studieprogramma A&O is het streven om studenten
een relatief brede opleiding in het vakgebied te geven. Hiertoe zijn met name in het
derde bachelorjaar een flink aantal vakken verplicht gesteld. Daarnaast kan men zich
met behulp van de keuzeruimte in het bachelor- en masterjaar ‘specialiseren’ in een van
de volgende drie richtingen: Personeelsselectie en -ontwikkeling (P), Sociale processen in
organisaties (O) en Psychologie van Arbeid en Gezondheid (PAG). Alleen bij de PAGroute
krijgt men een aantekening op het diploma-supplement bij het masterdiploma, de
twee andere richtingen zijn aanbevolen studieroutes.
2.2. Beroepsmogelijkheden
Afgestudeerden met Arbeids- en Organisatiepsychologie als specialisatie hebben een
breed scala van beroepsmogelijkheden. Zo kunnen Arbeids- en Organisatiepsychologen
in veel organisaties en instituten terecht als organisatiedeskundige, HRM-adviseur, organisatieconsultant,
selectiepsycholoog, of bedrijfspsycholoog. Daarnaast komen A&O
psychologen terecht in functies op onderzoeksgebied. Enkele voorbeelden van functies
waarin afgestudeerden werkzaam zijn:
• organisatieadviseur bij verschillende organisatieadviesbureaus;
• zelfstandige vestiging als beleidsadviseur en onderzoeker;
• hoofd opleiding, training en development bij grote ondernemingen;
• hoofd of medewerker van de afdeling Personeel en Organisatie bij verschillende grote
bedrijven;
• psycholoog op een bureau voor personeelsselectie;
• medewerker bij een Arbo dienst;
• beleidsmedewerker bij een overheidsinstantie;
• docent, supervisor, trainer op een instelling voor HBO;
• beleidsondersteunend onderzoeker bij grote bedrijven en de overheid;
• onderzoeker/docent aan een universiteit.
245

246
Masterspecialisatie, Arbeids- en Organisatiepsychologie
2.3 Inrichting programma specialisatie A&O
Studenten A&O besteden in hun masterprogramma 24 ec besteden aan het volgen van
‘specialistische vakken’. Van deze 24 ec is het vak Schrijven, ontwerpen, analyseren en
presenteren (SOAP; 9 ec) verplicht. De andere 15 ec mag men vrij besteden binnen het
aanbod aan mastercursussen van A&O. Aanwezigheid tijdens de bijeenkomsten is bij alle
vakken verplicht.
De overige 36 ec van het masterjaar worden besteed aan masterstage (18 ec), masterthese
(18 ec, inclusief colloquia).
Studenten die de PAG-route volgen, dienen de 15 ec vrije keuzeruimte op te vullen met
het vak Internaliserende stoornisssen PAG (9 ec) en een vrij te kiezen andere A&O mastercursus
(6 ec).
Binnen de specialisatie A&O worden drie routes onderscheiden. Per route worden de
volgende cursussen aanbevolen:
• Personeelsselectie en -ontwikkeling: Deze route richt zich op de
personeelspsychologie, het vakgebied dat onderzoekt hoe men de juiste persoon op de
juiste plaats krijgt. Belangrijke thema’s binnen dit vakgebied zijn recruitment, selectie,
persoon-organisatie fit, socialisatie, training, mentoring, coaching, development,
prestatieverbetering, en loopbaanontwikkeling. De route personeelsselectie en
-ontwikkeling bereidt studenten voor op functies op het gebied van personeelsselectie,
HRM, outplacement, loopbaanadvisering, training en development, etc. Dit soort
functies bestaan zowel bij gespecialiseerde adviesbureaus, grote bedrijven (bijv. op een
P&O-afdeling), en binnen de (semi-)overheid. Voor deze route worden, naast de cursus
Career managment, planning en development in de bachelor, de volgende cursussen
aanbevolen: Adviesvaardigheden (9 ec) en Personeelsselectie (6 ec) of Prosociaal gedrag
in werkrelaties (6 ec) of Creativiteit in arbeidsorganisaties (6 ec).
• Sociale Processen in Organisaties: Deze route richt zich op de organisatiepsychologie,
het vakgebied dat de relatie tussen de werknemer en diens sociale werkomgeving
(bijv., collega’s, leidinggevende, team, organisatie als geheel) onderzoekt. Belangrijke
thema’s binnen dit vakgebied zijn samenwerking in teams, leiderschap, sociale
interactie, conflict, onderhandelen, besluitvormingsprocessen, organisatiecultuur en
organisatieverandering. De route sociale processen in organisaties bereidt studenten
voor op functies op het gebied van organisatieadvies, consultancy, management, HRM,
etc. Dit soort functies bestaan zowel bij gespecialiseerde organisatieadviesbureaus,
grote bedrijven, en binnen de (semi-)overheid. Voor deze route worden, naast de cursus
Organisatieverandering in de bachelor, de volgende cursussen aanbevolen: Conflict &
coöperatie (9 ec) of Adviesvaardigheden (9 ec), en Creativiteit in arbeidsorganisaties (6
ec) of Beoordelen en beslissen in organisaties (6 ec) of Prosociaal gedrag in werkrelaties
(6 ec).
• Psychologie van Arbeid en Gezondheid: Het werkterrein van de Psychologie van
Arbeid en Gezondheid kan grofweg worden verdeeld in diagnostiek, preventieve en
curatieve interventies, en research. Deze spelen zich af op verschillende niveaus, te
weten die van de persoon, de functie, de groep of afdeling en de gehele organisatie. Naast
het individuele functioneren van medewerkers gaat het hierbij om het optimaliseren
van functies, loopbanen en groepsprocessen, alsook om de structuur en cultuur van de
organisaties in kwestie. Belangrijke aandachtsgebieden zijn (het voorkomen van) stress
en burnout, reïntegratie en problemen rondom specifieke groepen medewerkers, zoals
jongeren, ouderen, vrouwen, mannen en medewerkers met een bepaald soort werk.
Hierbij wordt gebruik gemaakt van zeer uiteenlopende methoden, zoals individuele
begeleiding, coaching, groepsinterventies, functieherontwerp, loopbaaninterventies,
training en allerlei andere HRM-technieken. Bij het laatste onderdeel van het
werkterrein van de Psychologie van de Arbeid en Gezondheid, het verrichten van
onderzoek, gaat het over het algemeen vooral om onderzoek in de toegepaste sfeer.

Masterspecialisatie, Arbeids- en Organisatiepsychologie
Zo kunnen bijvoorbeeld de effecten van bepaalde programma’s en interventies worden
onderzocht.
Het karakteristieke van de Arbeids- en Gezondheidspsycholoog hierbij is dat deze
telkens is gericht op de verhouding tussen werknemer en werk, en de consequenties
daarvan voor het welbevinden en de gezondheid. De A&G-psycholoog houdt zich
bezig met vragen als: “In hoeverre komen problemen van bepaalde werknemers voort
uit een voortdurende overbelasting?”, “Kunnen we bepaalde werknemers zo leren
omgaan met de eisen die hun worden gesteld, dat deze geen schadelijke effecten meer
sorteren?”, “Hoe kan de werksituatie zo worden aangepast dat de belasting van de
werknemer wordt verkleind?” en “Wat is er nodig om deze werknemer weer goed te
laten functioneren?”
De studieroute wordt georganiseerd vanuit de specialisatie Arbeids- en Organisatiepsychologie
en strekt zich uit over bachelor en master. Zoals in het hoofdstuk over de bachelor
Arbeids- en Organisatiepsychologie beschreven, dient in de bachelor aan de volgende
eisen te zijn voldaan:
• Voldoen aan de standaard vereisten voor de bachelor A&O.
• Behaald hebben van het vak Interventies in de A&G psychologie (9 ec).
• De bachelorthese schrijven over een onderwerp op het terrein van de psychologie van
arbeid en gezondheid.
Om de PAG-aantekening te verkrijgen dient daarnaast in de master Arbeids- en Organisatiepsychologie
aan de volgende eisen te worden voldaan:
• Behaald hebben van het vak Schrijven, ontwerpen, analyseren en presenteren (SOAP;
9 ec).
• Behaald hebben van Internaliserende stoornissen PAG (9 ec). Dit onderdeel
bestaat uit drie delen: (a) de cursus Internaliserende stoornissen: Angststoornissen
verzorgt door Klinische Psychologie, (b) de cursus Internaliserende stoornissen:
Stemmingsstoornissen verzorgt door Klinische Psychologie, en (c) een paper over de
toepassing van angst- en stemmingsstoornissen binnen de psychologie van arbeid en
gezondheid.
• Behaald hebben van een keuzevak (min. 6 ec) uit het aanbod van mastervakken van
A&O-psychologie.
• De masterstage (18 ec) lopen op het terrein van de psychologie van arbeid en
gezondheid.
• De masterthese (18 ec) schrijven over een onderwerp op het terrein van de psychologie
van arbeid en gezondheid.
Voor meer informatie over de route PAG wordt aangeraden contact op te nemen met dr.
Madelon van Hooff.
247

248
Masterspecialisatie, Arbeids- en Organisatiepsychologie
Overzicht aanbod masteronderdelen A&O:
Semester 1 Semester 2
Blok 1
Blok 2 Blok 1
Blok 2
18 ec
12 ec 12 ec
18 ec
*Schrijven, ontwerpen,
analyseren, presenteren (9) Personeelsselectie
Prosociaal
(6)
gedrag in
werkrelaties (6)
*Schrijven, ontwerpen,
analyseren, presenteren (9)
Adviesvaardigheden (9)
Creativiteit
in arbeidsorganisaties
(6)
Beoordelen en
beslissen in
organisaties (6)
Adviesvaardigheden
(9)
Conflict & coöperatie (9)
Internaliserende stoornissen, PAG (9)
Literatuurtentamen (3)
Literatuurtentamen (3)
Masterstage (18) en Masterthese (18)
*Noot: verplichte cursussen zijn grijsgekaderd en vetgedrukt. Deze worden twee keer per jaar
aangeboden.
Bij planningsproblemen bestaat de mogelijkheid te kiezen voor een literatuurtentamen.
2.4 Masterstage, masterthese en colloquia
Naast het cursorisch onderwijs omvat de master de masterstage (18 ec) en masterthese (18
ec, inclusief colloquia). NB: In uitzonderlijke gevallen kan de masterthese met 24 ec worden
gehonoreerd; dit dient in het mastertheseonderzoeksvoorstel te worden onderbouwd.
In dat geval kan met een stage van 12 ec volstaan worden. De masterstage kan pas gestart
worden indien het bachelordiploma is behaald. De masterthese kan pas gestart worden
indien het bachelordiploma en de cursus Schrijven, ontwerpen, analyseren en presenteren
(SOAP; 9 ec) is behaald.
Voor meer informatie zie de brochure Stage, Masterthese, Colloquia A&O, op te vragen
per e-mail bij het A&O secretariaat: aosecretariaat-fmg@uva.nl. In de brochure is een
uitgebreid overzicht van de regelingen en richtlijnen omtrent de afstudeeropdracht te
vinden. Voor vragen kan contact opgenomen worden met de stage/these coördinator dr.
Ute-Christine Klehe.
In de masterstage worden werkzaamheden uitgevoerd die door een arbeids- en organisatiepsycholoog
beroepsmatig zouden kunnen worden gedaan. Een stage kan zowel bij
de programmagroep zelf als bij een externe instantie worden gelopen. In principe duurt
een stage 13 weken fulltime (of langer parttime). Bij externe stages dient deskundige begeleiding
ter plekke gegarandeerd te zijn. In een stageverslag wordt weergegeven welke
activiteiten zijn verricht. Op Blackboard en in de hal van de 10e verdieping van gebouw
A is een overzicht in te zien van mogelijke stageplaatsen.
Voor de masterthese geldt dat onder begeleiding van een van de docenten van A&O de
gehele empirische cyclus eenmaal doorlopen wordt teneinde een vraagstelling op het gebied
van de A&O-psychologie te onderzoeken. Een masterthese kan gedaan worden aan
de hand van een wetenschappelijke vraag of aan de hand van een vraag uit de praktijk. De
opzet van het onderzoek wordt vastgelegd in een onderzoeksvoorstel. Als afronding van
de masterthese wordt niet alleen een verslag geschreven, maar wordt ook een presentatie
(masterthesebespreking) gegeven. In het kader van de masterthese dienen ook 10 colloquia
te worden bijgewoond.
In de volgende paragraaf staat een overzicht van de onderwerpen die geschikt zijn voor
de masterthese en die aansluiten bij het onderzoek dat gedaan wordt binnen A&O; eigen
onderwerpen aandragen is ook mogelijk.

Masterspecialisatie, Arbeids- en Organisatiepsychologie
Onderzoeksmogelijkheden binnen de specialisatie A&O
Het onderzoek van de programmagroep is erop gericht om theoretisch gefundeerde en
praktisch bruikbare kennis op te doen over werkgerelateerd functioneren van individuen
en groepen in organisaties. Studenten kunnen hun afstudeeronderzoek op een van de
onderstaande gebieden doen:
Instrumentontwikkeling
Dit onderzoek richt zich op het (verder) ontwikkelen en valideren van (bestaande) instrumenten
voor personeelsselectie en beoordeling. Binnen dit thema wordt veel aandacht besteed
aan de wijze waarop tests etnische groepen op de arbeidsmarkt kunnen benadelen.
Onderhandelen
Dit onderzoek richt zich op de vraag wat effectieve van minder effectieve onderhandelaars
onderscheidt. Met name wordt aandacht besteed aan de cognitieve en motivationele oorzaken
van effectief onderhandelen.
Functioneren van Zelfsturende Teams
Dit onderzoek richt zich op de vraag hoe zelfsturende teams functioneren en hoe dit
prestaties beïnvloedt. Met name wordt gekeken naar de rol van (omgaan met) conflicten
en innovatie.
Persoon-Organisatie Fit
Dit onderzoek richt zich op de invloed van een (mis) fit tussen de waarden en normen van
een (nieuw) lid van een organisatie en het in die organisatie heersende klimaat.
Selectie, Werving en Arbeidsprestaties
Dit onderzoek houdt zich bezig met een grote verscheidenheid aan onderwerpen, zoals
het onderscheid tussen maximum en typical performance en de consequenties hiervan
voor het type competenties waarop wordt geselecteerd, de reacties van sollicitanten op
selectieprocedures en de invloed hiervan op hun besluitvorming, onderzoek naar bias in
verschillende typen selectie-instrumenten, enz.
Creativiteit en Besluitvorming in Groepen
In dit onderzoek wordt aandacht besteed aan de oorzaken van de vaak lage kwaliteit van
besluiten die groepen in organisaties nemen. Met name wordt gekeken naar de manier
waarop diversiteit van groepscompositie, en cognitief-motivationele processen van invloed
zijn.
Relatie tussen Arbeid en Welbevinden
In dit onderzoek staat de vraag centraal hoe het verrichten van arbeid en het omgaan met
stressoren op het werk van invloed is op iemands welbevinden, zowel psychisch als fysiek.
Een belangrijk thema betreft het fenomeen “burnout.”
2.5 Bijzonderheden
Basisaantekening Psychodiagnostiek (BAPD)
Voor studenten die geïnteresseerd zijn in werkterreinen zoals personeelsselectie, loopbaanadvies,
outplacement, of arbeid en gezondheid, is de basisaantekening psychodiagnostiek
in de Arbeids- en Organisatiepsychologie een interessante aanvulling. Zoals in
het hoofdstuk over de bachelor Arbeids- en Organisatiepsychologie beschreven, dient in
de bachelor aan de volgende eisen te zijn voldaan:
• Behaald hebben van het vak Testconstructie (6 ec). Dit vak kan men plannen in de
keuzeruimte in het tweede jaar.
• Voldoen aan de standaard vereisten voor de bachelor A&O.
• Behaald hebben van het vak Diagnostiek (3 ec; bij Klinische Psychologie). Dit vak mag
worden ingevuld in plaats van het keuzevak Leiderschap of Organisatiestructuur &
-cultuur in het bachelorjaar van A&O. De resterende 3 ec kan opgevuld worden met
een Literatuurtentamen (3 ec).
249

250
Masterspecialisatie, Arbeids- en Organisatiepsychologie
Om de BAPD te verkrijgen dient daarnaast in de master Arbeids- en Organisatiepsychologie
aan de volgende eisen te worden voldaan:
• Voldoen aan de standaard vereisten voor de master A&O.
• Behaald hebben van het vak Personeelsselectie (6 ec).
• Een Masterstage waarin ervaring wordt opgedaan op het werkterrein van de Arbeids- en
Organisatiepsychologische diagnostiek, en waarin een stageverslag wordt geschreven
dat onder andere een uitwerking bevat van drie casussen op het gebied van de Arbeidsen
Organisatiepsychologische diagnostiek die onder supervisie zijn afgerond.
Voor informatie over de BAPD, de diagnostiekstage, en de casussen A&O zie de handleiding
BAPD bij A&O, op te vragen per e-mail bij het A&O secretariaat: aosecretariaatfmg@uva.nl.
Voor begeleiding van BAPD-stages kan men terecht bij dr. Annebel de
Hoogh.
2.6 Nadere inlichtingen en mentoraat
Studieadvisering Arbeids- & Organisatiepsychologie
Voor inlichtingen met betrekking tot de specialisatie A&O-psychologie kan men zich
wenden tot de onderwijscoördinator van de programmagroep A&O: dr. Edwin van
Hooft, kamer A1014, telefoon: 525.6863.
Mentoraat Arbeids- & Organisatiepsychologie
Bij aanvang van het specialisatiejaar A&O krijgen alle masterstudenten die nog geen
mentor hadden toegewezen gekregen in de bachelor een medewerker bij A&O als mentor
toegewezen. Rond 1 september krijgen de studenten via hun uva-emailadres bericht
wie als mentor is toegewezen. Onderwerp van gesprek met een mentor kan zijn:
de voortgang van de studie, de studieplanning, verwijzing en beroepsmogelijkheden,
en eventuele problemen die kunnen optreden tijdens de studie. Het doel van het mentoraat
is studenten te helpen bij de keuze van een optimaal studietraject en het voorkomen
van studievertraging. Het mentoraat is niet bedoeld voor advisering over stageen
mastermogelijkheden, hiervoor kan men bij de betreffende coördinator terecht.
2.7 Contactgegevens secretariaat, coördinatoren A&O
Secretariaat:
Joke Vermeulen kamer 10.02 telefoon 525.6860
email: aosecretariaat-fmg@uva.nl
Openingstijden: ma t/m do.: 9.00 - 16.30
Onderwijscoördinator:
Dr. Edwin van Hooft kamer 10.14 telefoon: 525.6863
email: E.A.J.vanHooft@uva.nl
Coördinatie masterstage en masterthese
Dr. Ute-Christine Klehe kamer 10.15 telefoon: 525.6745
email: U.Klehe@uva.nl
Coördinatie Honoursprogramma en Research Master:
Dr. Bianca Beersma kamer 10.16 telefoon 525.6754
email: B.Beersma@uva.nl
Coördinatie PAG-route
Dr. Madelon van Hooff kamer 10.10 telefoon 525.8774
email: M.L.M.vanHooff@uva.nl
Coördinatie BAPD:
Dr. Annebel de Hoogh kamer 10.04 telefoon: 525.6866
email: A.H.B.deHoogh@uva.nl

Masterspecialisatie, Arbeids- en Organisatiepsychologie
Website:
http://www.student.uva.nl/psychologie/home.cfm
http://www.fmg.uva.nl/workandorganizationalpsychology/ourpeople_ao.cfm
Voorzitter van de programmagroep:
Prof. dr. Annelies van Vianen
Voor contactgegevens van de docenten van A&O en een overzicht van hun interessegebieden:
zie Hoofdstuk 10.
Op de volgende pagina’s volgt een overzicht van de masteronderdelen die gevolgd
kunnen worden binnen de specialisatie A&O.
251

252
Masteronderdelen, Arbeids- en Organisatiepsychologie
Adviesvaardigheden
Punten 9 ec
Tentamencode MA08
SIS-code 7204MA08XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1; Semester 2, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Bachelor psychologie
Aantal deelnemers Maximaal 12
Docent Mw. drs. N. Hermans
Leerdoelen en Inhoud
Doelstelling van de cursus is het ontwikkelen van sociale vaardigheden die nodig zijn
om als adviseur in arbeidsorganisaties te kunnen optreden. De cursus kan gezien worden
als een vervolg op het Gesprekspracticum, gericht op zakelijke gespreksvoering. Het gaat
hierbij om vaardigheden op het gebied van reflectie, luisteren, vragen stellen, observeren,
informatie geven, weerstand en dilemma’s, feedbackvaardigheden en presenteren.
Er wordt steeds verband gelegd met relevante psychologische theorieën en begrippen.
Gespreksvormen die aan de orde komen zijn onder andere het coachingsgesprek, het selectie-
en sollicitatiegesprek, het functioneringsgesprek en het verkoop- en adviesgesprek.
Onderwijsvorm
Het gaat om ervaringsgericht onderwijs, waarin het oefenen centraal staat. De cursus is
opgezet als een training. De huiswerkopdrachten hebben behalve op het voorbereiden
van een sessie en het leren van de te toetsen stof, betrekking op het uitvoeren van persoonlijke
oefeningen en observatieopdrachten en het schrijven van (reflectie)verslagen.
De studiebelasting bedraagt vijf dagdelen per week.
Toetsvorm
Er is sprake van verplichte aanwezigheid en huiswerkopdrachten. Beoordeling vindt
plaats op basis van vier onderdelen: (reflectie)verslagen in de vorm van een logboek, actieve
participatie tijdens de cursus (waaronder theorietoetsen), een individuele presentatie
over een vooraf opgegeven onderwerp, en aan het einde van de cursus een praktijksimulatie
(rollenspel) met acteur. Deze onderdelen hebben een gelijk gewicht in de eindbeoordeling.
Studiemateriaal
• Gramsbergen-Hoogland, Y. & Van der Molen, H. (2009). Gesprekken in organisaties.
4e druk. Noordhoff, ISBN: 9789001706258 (± € 52.00).
• Aanvullende literatuur
Onderwijstijden
Do. 08-09-2011 t/m 24-11-2011 09.00-13.00 uur Gebouw JK, zaal JK-B58
Wo. 04-04-2012 t/m 20-06-2012 09.00-13.00 uur Gebouw A, zaal A410
Bijzonderheden
Met het oog op de zeer beperkte capaciteit van dit programma, de noodzaak van aanwezigheid
tijdens alle zittingen en het belang van een goede motivatie is een selectieprocedure
voor de cursus ingesteld. Aanmelding voor de module Adviesvaardigheden via SIS
is wel vereist, maar niet voldoende. Daarnaast dien je een motivatiebrief en cv te sturen
aan Nicoline Hermans (email: N.M.Hermans@uva.nl). Deadline hiervoor is 15 augustus
2011 voor deelname in eerste semester en 15 december 2011 voor deelname in het tweede

Masteronderdelen, Arbeids- en Organisatiepsychologie
semester. Daarna volgt mogelijk een selectiegesprek. Deze cursus staat open voor studenten
uit alle specialisaties psychologie.
Deze cursus is een keuzevak binnen de master Arbeids- & Organisatiepsychologie, en is
relevant voor alle richtingen (Personeelspsychologie, Arbeids- en Gezondheidspsychologie
en Sociale processen in organisaties) binnen A&O.
253

254
Masteronderdelen, Arbeids- en Organisatiepsychologie
Beoordelen en beslissen in organisaties
Punten 6 ec
Tentamencode MA14
SIS-code 7204MA14XY
Plaats in het rooster Semester 2, blok 1
Aantal deelnemers Maximaal 35
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Psychologie, specialisatie A&O
Docent Dr. M. Handgraaf
Leerdoel
De voornaamste leerdoelen zijn: a) kennis nemen van gangbare theorie en wetenschappelijk
onderzoek inzake beoordelen en beslissen, b) inzicht verwerven in de mogelijkheden
om de kwaliteit van besluitvorming te verbeteren en c) opdoen van ervaring met beoordelen
en beslissen in oefeningen.
Inhoud
Theorie en research inzake beoordelen en beslissen worden behandeld. Hierbij is de behandeling
van besluitvorming ‘bottom-up’, waarbij respectievelijk gekeken wordt naar
beoordeling, individuele besluitvormingsprocessen, groepsbesluitvorming, besluitvorming
van leidinggevenden en strategische besluitvorming. Kennis wordt o.a. toegepast
op ethische beslissingen en milieubeslissingen.
Onderwijsvorm
Eén dagdeel per week een bijeenkomst; tijdens de bijeenkomsten worden leerdoelen a)
en b) nagestreefd via hoorcolleges en leerdoel c) via simulatie en praktische oefening.
Aanwezigheid is verplicht.
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen over de literatuur en de collegestof (essayvragen). Opgave voor het
tentamen en voor de eventuele herkansing via SIS, is verplicht (uiterlijk één week voor de
tentamendatum).
Studiemateriaal en kosten
• Bazerman, M.H. & Moore, D.A. (2009). Judgement in managerial decision making,
(7th ed.). Hoboken: John Wiley & Sons. ISBN 9780470049457 (± € 50,00).
Onderwijstijden
Di. 07-02-2012 t/m 20-03-2012 15.00-18.00 uur Gebouw A, zaal A304
Toetsdata
Di. 27-03-2012 15.00-18.00 uur
Di. 03-07-2012 15.00-18.00 uur Herkansing
Bijzonderheden
Deze cursus is een keuzevak binnen de master Arbeids- & Organisatiepsychologie, en
wordt aanbevolen voor studenten die zich willen specialiseren in de richting Sociale processen
in organisaties.

Masteronderdelen, Arbeids- en Organisatiepsychologie
Conflict en coöperatie
Punten 9 ec
Tentamencode MA11
SIS-code 7204MA11XY
Plaats in het rooster Semester 1, Blok 1
Aantal deelnemers Maximaal 40
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Psychologie, specialisatie A&O
Docent Mw. dr. F. ten Velden
Leerdoel
De drie voornaamste leerdoelen zijn: a) inzicht verwerven in de theorie en het onderzoek
inzake coöperatie, conflicthantering en onderhandelen, b) inzicht verwerven in de
mogelijkheden om conflict in groepen en organisaties te benutten ter verbetering van de
kwaliteit van besluitvorming en c) opdoen van ervaring met conflicthantering en onderhandelen.
Inhoud
In groepen en organisaties moeten mensen met elkaar samenwerken, waardoor van tijd
tot tijd conflicten ontstaan. Interessant is dat conflicten zowel een negatieve als positieve
uitwerking kunnen hebben op het welzijn en de prestaties van betrokkenen, en van de
organisatie in haar geheel. Deze cursus behandelt algemene theorieën over coöperatie
en conflict in groepen. Daarbij ligt de nadruk op het bestuderen van wetenschappelijke
artikelen. Verder wordt uitgebreid ingegaan op constructieve vormen van conflicthantering
en de effecten daarvan op groepsprestaties, alsmede op mogelijke strategieën van een
derde partij om bij een conflict te bemiddelen.
Onderwijsvorm
Een dagdeel per week een bijeenkomst; tijdens de bijeenkomsten worden leerdoelen a)
en b) nagestreefd via hoorcolleges en het bestuderen van de literatuur en leerdoel c) via
simulatie en praktische oefening. Aanwezigheid is verplicht.
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen over de literatuur en collegestof (meerkeuze- en essayvragen) en een
minimaal voldoende beoordeling van de opdracht. Eindcijfer wordt voor 80% bepaald
door het cijfer op het tentamen en voor 20% door het cijfer voor de opdracht. Opgave
voor het tentamen en voor de eventuele herkansing via SIS is verplicht (uiterlijk één week
voor de tentamendatum).
Studiemateriaal
• De Dreu, C.K.W. & Gelfand, M.J. (2008). The psychology of conflict and conflict
management in organizations. New York: Psychology Press. ISBN 9780805855166. (± €
62,00)
• Artikelen: Informatie bij het A&O secretariaat.
Onderwijstijden
Vr. 09-09-2011 t/m 18-11-2011 11.00-13.00 uur Gebouw A, zaal A108
Toetsdata
Vr. 25-11-2011 10.30-12.30 uur
Do. 05-01-2012 10.30-12.30 uur Herkansing
255

256
Masteronderdelen, Arbeids- en Organisatiepsychologie
Bijzonderheden
Deze cursus is een keuzevak binnen de master Arbeids- & Organisatiepsychologie en
wordt aanbevolen voor studenten die zich willen specialiseren in de richting Sociale processen
in organisaties.

Masteronderdelen, Arbeids- en Organisatiepsychologie
Creativiteit in arbeidsorganisaties
Punten 6 ec
Tentamencode MA16
SIS-code 7204MA16XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 2
Aantal deelnemers Maximaal 30
Toelatingsvoorwaarden Bachelor psychologie, specialisatie A&O
Docent Dr. M. Baas
Inhoud
In toenemende mate zien managers en leidinggevenden creativiteit als cruciaal om vooruitgang
te boeken, succesvol te kunnen concurreren en duurzaam beleid te ontwikkelen.
Het onderwerp als zodanig is dus razend populair en overheden en bedrijven besteden
veel geld en aandacht aan maatregelen om de creativiteit te bevorderen. Deze cursus gaat
over creativiteit in arbeidsorganisaties. In de cursus wordt antwoord gezocht op vragen
als: Wat is creativiteit? Is het mogelijk om de creatieve vermogens van mensen te bepalen
voor selectiedoeleinden? Welke psychologische processen liggen ten grondslag aan creativiteit
en welke factoren zorgen er voor dat de creativiteit van mensen bevorderd of belemmerd
wordt? Hierbij zal gekeken worden naar factoren die de creativiteit beïnvloeden van
individuele werknemers (zoals persoonlijkheid, motivatie, en stemming), van groepen
(zoals conflict, teamklimaat en groepssamenstelling) en van organisaties (zoals cultuur
en leiderschap). Hoewel de colleges worden gegeven aan de hand van empirische artikelen
is er veel aandacht voor het management van creativiteit in de praktijk. Daarnaast zijn er
twee opdrachten waarin studenten zelf een casus krijgen voorgelegd die ze moeten oplossen
aan de hand van bevindingen uit empirisch onderzoek naar creativiteit
Onderwijsvorm
Eén dagdeel per week een college of werkgroepbijeenkomst. Aanwezigheid is verplicht.
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen bestaande uit open vragen en meerkeuzevragen over de literatuur
en de collegestof (76.9% van het eindcijfer), plus beoordeling van twee opdrachten. Elk
van de opdrachten moet minimaal voldoende worden gemaakt. De opdrachten tellen ook
mee voor het cijfer (voor respectievelijk het equivalent van één (7.7% van het eindcijfer) en
twee open vragen (15.4% van het eindcijfer); voor exacte regeling zie Blackboard. Opgave
voor het tentamen en de herkansing via SIS minimaal één week voor het tentamen, is
verplicht.
Studiemateriaal
• Artikelen: Informatie bij het A&O secretariaat, kamer A10.02
Onderwijstijden
Ma. 28-11-2011 t/m 23-01-2012 10.00-13.00 uur Gebouw A, zaal A305
Toetsdata
Ma. 30-01-2012 10.30-12.30 uur
Ma. 02-04-2012 15.30-17.30 uur herkansing
Bijzonderheden
Deze cursus is een keuzevak binnen de master Arbeids- & Organisatiepsychologie, en
wordt aanbevolen voor studenten die zich willen specialiseren in de richting Sociale processen
in organisaties of personeelspsychologie.
257

258
Masteronderdelen, Arbeids- en Organisatiepsychologie
Internaliserende stoornissen PAG
Punten 9 ec
Tentamencode MA19
SIS-code 7204MA19XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1
Aantal deelnemers Maximaal 15
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Psychologie specialisatie A&O; Interventies in de A&G
psychologie; uitsluitend toegankelijk voor studenten die de PAGroute
volgen
Docent Mw. Prof. dr. A. van Vianen (coördinator) en docenten klinische
psychologie
Inhoud en leerdoelen
Internaliserende stoornissen zoals angst- en stemmingsstoornissen zijn veelvoorkomende
stoornissen waarbij vooral het lijden van de persoon zelf centraal staat. Dit onderdeel
heeft tot doel om kennis op te doen over deze stoornissen, en deze kennis te kunnen toepassen
op de Psychologie van Arbeid en Gezondheid. Hiertoe bestaat dit onderdeel uit
drie elementen: (1) het studieonderdeel Internaliserende stoornissen: Angststoornissen,
te volgen bij Klinische Psychologie, (2) het studieonderdeel Internaliserende stoornissen:
Stemmingsstoornissen, te volgen bij Klinische Psychologie, en (3) het schrijven van een
paper waarbij de kennis over angst- en stemmingsstoornissen wordt toegepast op een zelfgekozen
onderwerp op het gebied van arbeid en gezondheid. Begeleiding en beoordeling
van dit paper wordt verzorgd door Prof. Dr. A. van Vianen
Onderwijsvorm
Zie bij bachelor Klinische Psychologie voor de onderwijstijden van Internaliserende
stoornissen: Angststoornissen en Internaliserende stoornissen: Stemmingsstoornissen.
Toetsvorm
De toetsing bestaat uit drie elementen: (1) een schriftelijk tentamen bij Internaliserende
stoornissen: Angststoornissen, (2) een schriftelijk tentamen bij Internaliserende stoornissen:
Stemmingsstoornissen, en (3) het paper. Alle drie de onderdelen worden afzonderlijk
beoordeeld met een deelcijfer. De cursus is behaald, en de 9 ec worden toegekend indien
alle drie de onderdelen met minimaal een 5,5 zijn beoordeeld. Het eindcijfer is het gemiddelde
van de drie deelcijfers.
Studiemateriaal en kosten
Zie bij bachelor Klinische Psychologie voor het studiemateriaal van Internaliserende
stoornissen: Angststoornissen en Internaliserende stoornissen: Stemmingsstoornissen.
Onderwijstijden
Zie bij bachelor Klinische Psychologie voor de onderwijstijden van Internaliserende
stoornissen: Angststoornissen en Internaliserende stoornissen: Stemmingsstoornissen.
Toetsdata
Zie bij bachelor Klinische Psychologie voor de toetsdata van Internaliserende stoornissen:
Angststoornissen en Internaliserende stoornissen: Stemmingsstoornissen
Bijzonderheden
Verplicht voor studenten die de PAG-route volgen.

Masteronderdelen, Arbeids- en Organisatiepsychologie
Masterthese A&O
Punten 18-24 ec (nb: 18 is standaard; 24 moet apart worden
aangevraagd)
Tentamencode MWAO
SIS-code 7204MWAOXY
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Psychologie specialisatie A&O en SOAP
Docent alle docenten
Inhoud/Leerdoelen
In een masterthese verricht men een (relatief) zelfstandig onderzoek, waarin de zelfstandigheid
tot uiting komt in de opzet, uitvoering, analyse en rapportage.
De eerste fase van de masterthese bestaat uit het schrijven van het MT-onderzoeksvoorstel.
Het MT-onderzoeksvoorstel wordt na goedkeuring door de begeleider ingediend via
een standaardformulier, voor goedkeuring door de een tweede beoordelaar (toegewezen
door de masterthesecoördinator (Dr. U.-C. Klehe). Als het MT-onderzoeksvoorstel is
goedgekeurd kan het eigenlijke onderzoek beginnen.
Onderwijsvorm
Globaal houdt een masterthese voor een student de volgende werkzaamheden in: (a) het
bedenken van een vraagstelling, òf het uitwerken van een gegeven vraag- of probleemstelling;
(b) verdieping in de literatuur om op de hoogte te raken van het onderwerp; (c) het
bedenken van een onderzoeksopzet; d) het schrijven van een MT-onderzoeksvoorstel;
(e) het verzamelen en analyseren van de data; (f) de verslaglegging; en (g) de openbare
presentatie. Daarnaast dienen 10 colloquia te worden bijgewoond, zie hoofdstuk 6 voor
meer informatie.
Beoordeling
Zie voor de beoordeling de Studentenhandleiding op Blackboard.
Bijzonderheden
Voor een masterthese krijgt men standaard 18 ec. Minder is niet mogelijk. In uitzonderlijke
gevallen, en met een daartoe strekkende overtuigende motivatie, te beoordelen door
de begeleider en de MT-coördinator van de specialisatie, kan de masterthese een omvang
van 24 ec hebben.
De masterthese is formeel opgesplitst in MT-onderzoeksvoorstel (4 ec) en MT-onderzoek
(14 ec). Het MT-onderzoeksvoorstel moet gereed zijn binnen maximaal 5 weken na aanvang.
De masterthese (inclusief schrijven MT-onderzoeksvoorstel) wordt uitgevoerd in een
tijdsbestek van minimaal 12 weken (full-time) en maximaal 24 weken (half-time). Het
verloop van de masterthese laat zich doorgaans niet heel nauwkeurig plannen; het is verstandig
rekening te houden met enkele weken uitloop voor geval van nood.
Over omvang en planning worden vooraf duidelijke afspraken gemaakt met de begeleider.
Deze afspraken worden vastgelegd in een MT-contract, waarin student en begeleider
zich committeren aan een bepaalde planning en inspanning (het MT-contract bevat o.m.
de aanvangsdatum, geplande einddatum, aantal ec, en door wie en op welke wijze de
begeleiding verzorgd wordt). De inhoud van het voorgenomen onderzoek, en een nader
uitgewerkte planning (waaruit de haalbaarheid moet blijken), maken deel uit van het
MT-onderzoeksvoorstel.
259

260
Masteronderdelen, Arbeids- en Organisatiepsychologie
Meer informatie over de masterthese is te vinden in hoofdstuk 6 van deze studiegids en in de
brochures/handleidingen die elke specialisatie biedt over de afstudeeropdracht. Daarnaast is
een handleiding voor de masterthese te vinden op Blackboard.

Masteronderdelen, Arbeids- en Organisatiepsychologie
Personeelsselectie
Punten 6 ec
Tentamencode MA13
SIS-code 7204MA13BY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 2
Aantal deelnemers Maximaal 35
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Psychologie, specialisatie A&O
Docent Dr. J. te Nijenhuis
Inhoud en leerdoelen
In deze cursus zullen uitgebreid enkele onderwerpen worden behandeld die kenmerkend
zijn voor de huidige theoretische en empirische ontwikkelingen op het gebied van de personeelsselectie
en assessment. Het betreft de volgende onderwerpen: predictietheorieën,
het efficiënt combineren van predictoren, het meten van criteria, selectie van allochtonen
en ‘human resource costing’ (wat is de bijdrage van een selectieprocedure?). Verschillende
typen predictoren zullen in detail worden besproken, te weten: tests voor cognitieve capaciteiten,
persoonlijkheidsvragenlijsten, interviews, situatiebeoordelingstests en assessment
centers. Voor al deze methoden zullen enkele relevante overkoepelende onderwerpen
- zoals validiteit en kosten en baten voor de organisatie - in detail worden besproken.
Van de studenten wordt verwacht dat zij zich verdiepen in aanvullende literatuur en dat
zij onderwerpen op theoretisch en praktisch gebied in de personeelsselectie integreren.
Onderwijsvorm
Eén dagdeel per week een bijeenkomst, bestaand uit een hoorcollege, een werkcollege en
een studentcollege. Aanwezigheid verplicht. Verplichte opdrachten, casestudies en een
paper moeten in groepjes van twee of drie thuis gemaakt worden en worden op het college
nabesproken. Er bestaat de mogelijkheid voor studenten een studentcollege te geven over
een relevant selectieonderwerp, resulterend in een hoger cijfer.
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen bestaande uit open vragen en meerkeuzevragen over de belangrijkste
aspecten van de selectieliteratuur en de empirische stand van zaken. De opdrachten,
casestudies en een paper moeten allemaal voldoende worden gemaakt. Het geven van een
studentcollege kan resulteren in een cijfer voor de cursus dat maximaal 1 punt hoger is.
Dus, het tentamen bepaalt in eerste instantie 100% van het eindcijfer, en door het geven
van een studentcollege kan dit cijfer hoger worden.
Opgave voor het tentamen via SIS minimaal een week voor de tentamendatum, is verplicht.
Studiemateriaal en kosten
• Evers, A., Anderson, N., & Voskuijl, O. (2005). The Blackwell handbook of personnel
selection. Oxford: Blackwell Publishing. ISBN 9781405117029 (€ 105,00). (Speciale
prijs bij Selexyz).
• Cascio, W. F. & Boudreau, J. W. (2010). Investing in people: financial impact of human
resource initiatives. Upper Saddle River: Pearson Education. ISBN 0-13-7070926 (€
34,99).
• Reader met artikelen, info secretariaat A&O
261

262
Masteronderdelen, Arbeids- en Organisatiepsychologie
Onderwijstijden
Di. 29-11-2011 11.00-14.00 uur Gebouw A, zaal A304
Vr. 02-12-2011 10.00-13.00 uur Gebouw A, zaal A108
Di. 24-01-2012 10.00-13.00 uur Gebouw A, zaal A102
Vr. 16-12-2011 t/m 27-01-2012 10.00-13.00 uur Gebouw A, zaal A108
Toetsdatum
Vr. 03-02-2012 10.30-12.30 uur
Vr. 04-05-2012 10.30-12.30 uur Herkansing
Bijzonderheden
Deze cursus is een keuzevak binnen de master Arbeids- en Organisatiepsychologie en
wordt aanbevolen voor studenten die zich willen specialiseren in de Personeelspsychologische
richting. De cursus is verplicht voor studenten die de BAPD in de A&O psychologie
willen behalen.

Masteronderdelen, Arbeids- en Organisatiepsychologie
Prosociaal gedrag in werkrelaties
Punten 6 ec
Tentamencode MA12
SIS-code 7204MA12XY
Plaats in het rooster Semester 2, blok 1
Aantal deelnemers Maximaal 25
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Psychologie, specialisatie A&O
Docent Mw. prof. dr. A. Nauta
Inhoud en leerdoelen
Wat is prosociaal gedrag in de context van arbeidsorganisaties? Welke factoren bepalen
of mensen in organisaties zich prosociaal of juist tegengesteld daaraan (denk bijvoorbeeld
aan pestgedrag) gedragen? Wat zijn gevolgen van prosociaal en antisociaal gedrag in organisaties?
In deze cursus worden deze vragen behandeld vanuit diverse theoretische perspectieven,
waaronder de evolutionaire benadering van prosociaal gedrag, organizational
citizenship behavior, vertrouwen in organisaties, rechtvaardigheid, psychologisch contract
en prosociaal leiderschap. Deze theorieën worden toegepast op de praktijk, in het
bijzonder op HR-praktijken rondom employability, want employability komt vooral tot
stand in prosociale werkrelaties. Na afloop kennen deelnemers aan deze cursus de ‘state
of the art’ theorieën over prosociaal gedrag in organisaties en weten ze deze theorieën toe
te passen op vraagstukken in de alledaagse praktijk van werkrelaties. Dit laatste leren
deelnemers door zelf, op basis van de bestudeerde literatuur en een interview met een
HR-manager, een essay te schrijven waarin ze concrete vraagstukken uit de praktijk in
een theoretisch kader plaatsen en er een advies aan koppelen voor vervolgonderzoek en/of
interventies. Ook vindt een discussiebijeenkomst plaats met practitioners van Tata Steel.
Onderwijsvorm
Eén dagdeel per week een bijeenkomst in de vorm van een werkcollege. Aanwezigheid
verplicht.
Toetsvorm
Een essay en tussentijdse opdrachten
Studiemateriaal en kosten
• Reader, informatie bij A&O secretariaat.
Onderwijstijden
Ma. 06-02-2012 t/m 26-03-2012 13.00-15.00 uur Gebouw T, zaal TC 2.03
N.B. Op ma. 26-3-2012 van 9-16 uur vindt een excursie plaats naar Tata Steel te IJmuiden
Bijzonderheden
Deze cursus is een keuzevak binnen de master Arbeids- & Organisatiepsychologie, en
wordt aanbevolen voor studenten die zich willen specialiseren in de richting Sociale processen
in organisaties of in de Personeelspsychologische richting.
263

264
Masteronderdelen, Arbeids- en Organisatiepsychologie
. Schrijven, ontwerpen, analyseren, presenteren (SOAP)
Punten 9 ec
Tentamencode MA17V
SIS-code 7204MA17VY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1; Semester 2, blok 2
Aantal deelnemers Maximaal 40
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Psychologie, specialisatie A&O
Docenten Mw. dr. B. Beersma, Mw. dr. F. ten Velden, werkgroepbegeleiders
Inhoud en leerdoelen
Deze cursus richt zich op alle facetten van onderzoek binnen A&O psychologie: Het
schrijven van een onderzoeksvoorstel, het ontwerpen van een onderzoek, het analyseren
van de data en het presenteren van de resultaten. De cursus bestaat uit colleges, waarin
de bovenstaande onderdelen besproken worden, en wekelijkse werkgroepbijeenkomsten,
waarin studenten zelf onder begeleiding van één van de werkgroepdocenten, in werkgroepen
een praktisch of theoretisch probleem ontleden en analyseren. Het probleem
wordt daarbij weergegeven in een procesmodel en hieruit worden concrete en toetsbare
hypothesen afgeleid. Vervolgens schrijft men een onderzoeksvoorstel voor een onderzoek
waarin de houdbaarheid van het model getoetst kan worden.
In het eerste college staat de vraag “hoe kom ik tot een relevante en onderzoekbare onderzoeksvraag
voor organisatieonderzoek?” centraal. Besproken wordt hoe praktijkproblemen
door toepassing van theoretische inzichten uit de Arbeids- en Organisatiepsychologie
ontleed kunnen worden en onderzoekbaar gemaakt kunnen worden. Tevens is er
aandacht voor theoretische problemen. In het tweede en derde college leer je algemene
strategieën en tips om het onderzoeksvoorstel zodanig op te schrijven dat het interessant,
overtuigend, leesbaar en aantrekkelijk is voor je publiek. De in dit college opgedane kennis
dien je toe te passen in een individuele schrijfopdracht, waarbij je de eerste vijf paragrafen
van de inleiding van een onderzoeksvoorstel schrijft. In het vierde college wordt
ingegaan op de praktische toepassing van analysetechnieken die veel worden gebruikt
in onderzoek binnen de arbeids- en organisatiepsychologie. Zo zal onder andere ingegaan
worden op factoranalyse en betrouwbaarheidsanalyse, correlatie en regressieanalyse,
variantie-analyse, moderatoren en mediatoren. Naar aanleiding van dit college wordt
in de werkgroep een fictieve dataset gecreëerd, geanalyseerd, en gerapporteerd. In het
vijfde college leer je wat de kenmerken zijn van een interessante, overtuigende en heldere
presentatie. Daarnaast wordt ingegaan op omgaan met “presentatiestress” en vragen naar
aanleiding van een presentatie. De in dit college opgedane kennis dien je toe te passen
in een individuele presentatie tijdens het zesde college, waarbij je een artikel uit de kernliteratuur
van je onderzoeksgroep presenteert. Tenslotte presenteert elke werkgroep het
geschreven onderzoeksvoorstel tijdens het zevende college.
Onderwijsvorm
Wekelijkse colleges en werkgroepbijeenkomsten (in de weken dat er geen colleges zijn).
De indeling van de werkgroepen wordt na het eerste college bekendgemaakt. In de werkgroepen
worden de vorderingen bij de opdrachten besproken. Aanwezigheid bij alle onderdelen
is verplicht.

Masteronderdelen, Arbeids- en Organisatiepsychologie
Toetsvorm
De beoordeling vindt plaats op grond van a) de individuele opdracht (individuele schrijfopdracht)
en b) de groepsopdrachten (het geschreven onderzoeksvoorstel, de data-analyse,
en de eindpresentatie). Voor het eindcijfer telt de individuele opdracht mee voor 20%,
de data-analyse voor 20%, de eindpresentatie voor 20%, en het geschreven onderzoeksvoorstel
voor 40%. Alle onderdelen moeten met tenminste voldoende beoordeeld worden.
Studiemateriaal en kosten
• Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS (3rd ed.) London: Sage. ISBN
9781847879073 (± € 45,00)
• Nader op te geven literatuur over de te behandelen praktijkproblemen en theorie.
Onderwijstijden
Colleges semester 1:
Di. 06-09-2011 11.00-14.00 uur Gebouw A, zaal A306
Di. 13-09-2011 t/m 20-09-2011 11.00-13.00 uur Gebouw A, zaal A304
Di. 11-10-2011 11.00-13.00 uur Gebouw A, zaal A304
Di. 08-11-2011 11.00-13.00 uur Gebouw A, zaal A304
Di. 15-11-2011 werkgroep 1 11.00-16.00 uur Gebouw A, zaal A409
Di. 15-11-2011 werkgroep 2 11.00-16.00 uur Gebouw A, zaal A304
Di. 22-11-2011 11.00-14.00 uur Gebouw A, zaal A304
(op de andere dinsdagen in dit blok subwerkgroepen van 11.00-13.00).
Colleges semester 2:
Di. 03-04-2012 15.00-18.00 uur Gebouw A, zaal A304
Di. 10-04-2012 t/m 17-04-2012 15.00-17.00 uur Gebouw A, zaal A304
Di. 08-05-2012 15.00-17.00 uur Gebouw A, zaal A304
Di. 05-06-2012 15.00-17.00 uur Gebouw A, zaal A304
Di. 12-06-2012 werkgroep 1 13.00-18.00 uur Gebouw A, zaal A104
Di. 12-06-2012 werkgroep 2 13.00-18.00 uur Gebouw A, zaal A302
Di. 19-06-2012 15.00-18.00 uur Gebouw A, zaal A304
(op de andere dinsdagen in dit blok subwerkgroepen van 15.00-17.00).
Bijzonderheden
Deze cursus is verplicht voor de master Arbeids- en Organisatiepsychologie.
265

266
Masteronderdelen, Arbeids- en Organisatiepsychologie
Stage Arbeids- en Organisatiepsychologie
Punten: 18 ec
Tentamencode: MSAO
Plaats in het rooster: gedurende het hele jaar
Toelatingsvoorwaarden: Bachelor afgerond, met specialisatie A&O
Inlichtingen: Dr. Ute-Christine Klehe (raadpleeg eerst de stagehandleiding op
Blackboard!)
Inhoud
Een student dient de kennis die hij/zij op de universiteit heeft opgedaan in de praktijk te
brengen. De stagewerkzaamheden dienen van academisch niveau en A&O-psychologische
aard te zijn. Na een inwerkperiode moet de student in staat zijn om de werkzaamheden
met een redelijke mate van zelfstandigheid uit te voeren.
Onderwijsvorm
Begeleiding
Bij interne stages heeft men met één begeleider te maken; bij externe stages moet er ook
een externe begeleider zijn op de stageplek. Deze moet bekend zijn met het werk van
A&O-psychologen, en is bij voorkeur zelf een (A&O-)psycholoog. Voor aanvang van de
stage dienen de student en begeleider(s) afspraken te maken over de begeleiding, inhoud,
werkwijze en duur van de stage.
Stageverslag
De werkzaamheden tijdens een stage worden na afloop van de stage gerapporteerd door
middel van een stageverslag. Verdere informatie betreffende het stageverslag is te vinden
in de stagehandleiding van A&O op Blackboard.
Beoordeling
Zie voor de beoordeling de stagehandleiding op Blackboard.
Bijzonderheden
Combinatie
Combinatie van masterthese en stage is mogelijk; overleg hiervoor met de stage/masterthesecoördinator.
Omvang
Een stage duurt 13 weken voltijd of langer indien de stage parttime plaatsvindt. De stage
wordt gehonoreerd met 18 ec.
Basisaantekening Psychodiagnostiek
Een van de voorwaarden om de basisaantekening psychodiagnostiek via de Arbeids- en
Organisatiepsychologie te behalen is het volgen van een diagnostiekstage. Tijdens deze
stage dienen drie casussen onder supervisie te worden afgerond. Voor meer informatie
betreffende de BAPD kan men terecht bij dr. Annebel de Hoogh.

Onderdelen Research Master, Arbeids- en Organisatiepsychologie
Leadership
Credits 6 ec
Code RA05
SIS-code 7205RA05XY
Semester Semester 1, Period 2
Prerequisites Bachelor of Psychology
Lecturers Mw. prof. dr. A. van Vianen, mw. dr. A. de Hoogh,
Mw. dr. ing. I. de Pater
Summary
Leaders are able to make and break companies and their citizens. This course will be
organized around three compelling themes:
1. The motives and influencing behaviors of leaders
2. Leadership emergence
3. Leader-member exchange.
The first theme addresses subjects such as: charismatic, narcissistic, and ethical leadership.
The second theme focuses on leadership emergence, and addresses personal and
situational antecedents of leadership emergence in leaderless groups. The third theme
concerns the quality of the relationships that leaders have with their subordinates and
how leaders and subordinates are attracted towards each other.
Teaching format
Seminar/workshops. It is a highly interactive course where groups of students prepare lectures,
research proposals, and practical applications (under supervision) prior to the each
weekly meeting. The course starts with an introduction to the three leadership themes
and systematically addresses these themes in subsequent meetings through group presentations
on leadership theory, research and practice. Students in the audience assist in
providing feedback. Attendance at all lectures is required.
Assessment
Active participation; individual paper, and presentation. The paper counts for 50 % of the
grade and the active participation, presentations skills and the content of the presentation
counts for the other 50 % of the grade.
Literature
• Articles
Lesson dates
Wed. 02-11-2011 through 21-12-2011 14.00-17.00 hrs. Building A, room A409
267

268
Onderdelen Research Master, Arbeids- en Organisatiepsychologie
Research Methods in Organizational Psychology
Credits: 6 ec
Code: RA06
SIS-code 7205RA06XY
Semester: Semester 1, Period 1
Prerequisites Bachelor of Psychology
Lecturer: Prof. dr A.E.M. van Vianen, dr. B. Beersma
Summary
The purpose of this course is to prepare students to undertake original programs of scientific
research in the field of organizational psychology.
Teaching format
In general, the scientific process employs both theory and data in an effort to describe, explain,
predict and control some phenomenon of interest. This process can be conceptualized
in terms of four key linkages. Linkage 1 describes the process of moving from theory
to hypotheses generation, and entails such topics as theory building, ascertaining the
current state of knowledge and generating hypotheses. Linkage 2 emphasizes the transition
from these hypotheses to the collection of data and deals with the issues associated
with reliability of measurement, validity of measurement, sampling units of study, and
research design. In Linkage 3, this data is analyzed, typically through statistical means,
in order to draw inferences with respect to the theory and hypotheses. Finally, the process
comes full circle in Linkage 4, where the results of a given study are used to support,
amend or refute the theory that originally gave rise to the hypotheses. Critical topics associated
with this linkage include the interpretation, generalizability and presentation of
research results. This course, through readings, discussions and exercises, examines each
of these for linkages in detail.
Assessment
Active participation; individual paper, and individual presentation. The paper counts for
80 % of the grade and the active participation and presentation counts for the other 20
% of the grade.
Literature
• Articles
Lesson dates
Mon. 31-10-2011 through 19-12-2011 14.00-17.00 hrs. Building A, room A409

Onderdelen Research Master, Arbeids- en Organisatiepsychologie
Social decision making
Credits 6 ec
Code RA01
Semester Semester 1, Period 1
Prerequisites Bachelor of Psychology
Lecturer Prof. dr. C.K.W. De Dreu
Summary
This course focuses on those situations where people make decisions, individually or as
a group, that affect not only their own outcomes, but those of interdependent others as
well. While this type of decision is important in organizations (e.g., leader-follower relations;
team work), understanding the basic psychological mechanisms has wider implications
and pertains to family situations, hooligans, community governance, politicians,
and so on. We consider in depth various research paradigms, including two-person and
N-person social dilemmas (including computer simulations), ultimatum bargaining and
multi-issue negotiation, social decision schemes and information pooling models. We
examine these situations from four distinct and mutually compatible orientations on
social decision making – a behavioral economists model on incentive-based strategic behavior,
an evolutionary model on cooperative choice, an organizational behavior/decision
making model on cognitive deficits and bounded rationality, and an integrative, social
psychological model on motivated information processing.
Teaching format
Seminar/workshops. We will read articles around a subtheme prior to the weekly meeting
and will discuss the subtheme and related articles. Attendance is required.
Assessment
Active participation; individual paper, and individual presentation. The paper counts for
80% of the grade, the presentation for 20%.
Literature
• Articles
Lesson Dates
Tue. 06-09-2011 through 25-10-2011 15.00-18.00 hrs. Building A , room A302.
269

270
Masterspecialisatie, Brein en Cognitie
3. Brein en Cognitie
3.1 Doelgroep en toelatingseisen
De specialisatie Brein en Cognitie is toegankelijk voor studenten die in hun bachelorprogramma
hebben gekozen voor de specialisatie Brein en Cognitie, dan wel een bachelor
Psychologie hebben afgerond en daarin vergelijkbare kennis en vaardigheden hebben opgedaan.
Voor meer informatie kan men contact opnemen met de studieadviseur Brein en
Cognitie, dr. Hamel.
3.2 Doelstelling van het onderwijsprogramma van Brein en Cognitie
Het onderwijsprogramma van de Programmagroep Brein en Cognitie sluit aan bij het
onderzoek dat er wordt verricht. Dat onderzoek omvat een breed scala aan onderwerpen
(variërend van elementaire perceptuele processen tot bewustzijn) met een breed scala aan
onderzoeksmethoden (van reactietijdmetingen tot neuro-imagingstudies en computersimulaties).
Het vakgebied Brein en Cognitie heeft ook duidelijke verbanden met meer
praktijkgerichte onderwerpen zoals de (cognitieve) ergonomie en ontwerpprocessen. Het
onderzoek binnen de programmagroep Brein en Cognitie concentreert zich op drie centrale
thema’s: ‘de Perceptie-Actie Cyclus’, ‘Geheugen’ en ‘Bewustzijn’.
Het thema Perceptie-Actie Cyclus richt zich vooral op onderwerpen als perceptie en aandacht.
Doel van het onderzoek is om dat soort processen te ontrafelen en zoveel mogelijk
te reduceren tot de meest elementaire bouwstenen. Het koppelen van die bouwstenen aan
neurale mechanismen is daarbij een belangrijke doelstelling.
Bij het thema Geheugen ligt de nadruk op het ophalen van informatie uit het langetermijn-geheugen
en hoe dat wordt beïnvloed door factoren zoals context, eerder geactiveerde
informatie en de mentale en affectieve toestand van de persoon. Dergelijke
retrievalprocessen en factoren liggen ten grondslag aan veel cognitieve functies, niet alleen
het ophalen van herinneringen maar ook het activeren van lexicale en linguïstische
informatie bij het begrijpen en produceren van taal. Het onderzoek richt zich niet alleen
op leren en vergeetprocessen bij ‘gezonde’ personen, maar ook op leer- en geheugenproblemen
bij patiënten. Ook wordt de rol van slaap hierbij onderzocht. Daarnaast richt het
onderzoek zich op opslag en ophalen van informatie in meer complexe taken zoals het
verwerken van zinnen en verhalen, gezichten en emotionele stimuli.
Bij het thema Bewustzijn staat centraal wat het verschil is tussen bewuste en onbewuste
informatieverwerking, in het bijzonder met betrekking tot visuele perceptie en emotie,
en wat het neurale substraat van dit onderscheid is. Daarnaast wordt onderzocht hoe de
kwaliteit of het stadium van slaap, en meer algemeen bioritmische verschijnselen, maar
ook al dan niet geïnduceerde wisselingen van arousal een invloed hebben op informatieverwerking.
De specialisatie Brein en Cognitie heeft twee studieroutes: Cognitieve Neurowetenschap
en Toegepaste Cognitieve Psychologie. Cognitieve Neurowetenschap richt zich op de
belangrijkste functies van menselijk gedrag (perceptie, geheugen, taal, etc.) inclusief de
biologische basis van die functies. Kennis over en ervaring met experimenteel-psychologisch
onderzoek zijn daarbij belangrijk. Daarom kan de specialisatie ook gezien worden
als een meer algemene opleiding tot psychologisch onderzoeker. Toegepaste Cognitieve
Psychologie richt zich vooral op toepassingen van kennis en inzichten over de belangrijkste
functies van menselijk gedrag in de praktijk van alledag, bijvoorbeeld in het verkeer,
op een booreiland, bij bewegwijzering.
3.3 Beroepsmogelijkheden Brein en Cognitie
Afgestudeerden in de specialisatie Brein en Cognitie kunnen terechtkomen in settings
waarin onderzoek en onderzoeksvaardigheden een belangrijke rol spelen. Dat kan bij

Masterspecialisatie, Brein en Cognitie
een universiteit zijn maar ook bij een instituut voor toegepast onderzoek, bij een farmaceutisch
bedrijf, een onderzoeksafdeling van een ministerie, bij een reclamebureau of bij
een onderzoeks- en adviesbureau. Een deel van de studenten met een afgeronde master in
de specialisatie Brein en Cognitie kan doorstromen naar een promotieplaats. Dat hoeft
overigens lang niet altijd bij een afdeling Brein en Cognitie, Experimentele Psychologie,
Psychonomie, Functieleer of Cognitieve Psychologie te zijn, maar kan ook bij een afdeling
Ontwikkelingspsychologie, Sociale Psychologie, Communicatiewetenschap of zelfs
bij een andere faculteit zoals de Faculteit Geneeskunde. De studieroute Cognitieve Neurowetenschap
biedt de mogelijkheid om zich te specialiseren in onderzoek op het terrein
van brein en cognitie. De studieroute Toegepaste Cognitieve Psychologie biedt onder
meer de mogelijkheid zich te specialiseren in het verrichten van toegepast onderzoek.
3.4 Inrichting masterprogramma Brein en Cognitie
Het masterprogramma Brein en Cognitie is het vervolg op de bachelorspecialisatie Brein
en Cognitie. Veel studenten die in de bachelor gekozen hebben voor de specialisatie Brein
en Cognitie zullen de eenjarige aansluitmaster kiezen. Het programma daarvan wordt
in het kort geschetst. Het is ook mogelijk te kiezen voor de Research Master Psychology
(http://www.studeren.uva.nl/ma-psychology) of de Master Brain and Cognitive Sciences
(http://www.csca.nl/education/). Deze twee selectieve Researchmasters duren twee jaar.
Meer informatie staat in Hoofdstuk 9 van deze gids.
Brein en Cognitie biedt in de master twee routes aan: Cognitieve Neurowetenschap en
Toegepaste Cognitieve Psychologie. Het is niet verplicht om een van beide routes te kiezen;
de routes vormen wel een samenhangend programma gericht op studenten met de
betreffende interesse.
Specialisatie Brein en Cognitie: route Cognitieve Neurowetenschap
Studenten in de route Cognitieve Neurowetenschap moeten in hun aansluitmaster 6 ec
besteden aan Advanced Topics in Cognitive Neuroscience, Brain Rhytms and Cognition
en 18 ec aan keuzeonderdelen uit het aanbod van mastervakken bij de specialisatie Brein
en Cognitie. De overige 36 ec worden besteed aan stage en masterthese (inclusief colloquia).
Voor meer informatie over colloquia: zie Hoofdstuk 6.
Semester 1 (30 ec) Semester 2 (30 ec)
Blok 1 (18 ec) Blok 2 (12 ec) Blok 1 (12 ec) Blok 2 (18 ec)
Advanced Topics
in Cognitive
Neuroscience (6 ec)
Connectionistische
Modellen (9 ec)
Brain Rhythms and
Cognition (6 ec)
Literatuurtentamen (3 0f 6 ec)
Stage (18 ec) en Masterthese (18 ec)
Noot: verplichte cursussen zijn grijsgekaderd en vetgedrukt.
Psychofarmacologie
(6 ec)
Slaap/Waak
Stoornissen (9 ec)
Studenten kunnen ook deelnemen aan onderstaande Research Master cursussen. Let op:
Research Master studenten hebben voorrang bij deze cursussen.
• Consciousness and Unconscious Processes 6 ec semester 1, blok 1
• NeuroImaging 1 6 ec semester 1. blok 2
• Advanced Topics in Language and Memory 6 ec semester 1. blok 2
• Model Evaluation 2 ec semester 2. blok 1
271

272
Masterspecialisatie, Brein en Cognitie
Specialisatie Brein en Cognitie: route Toegepaste Cognitieve Psychologie
Studenten in de route Cognitieve Neurowetenschap besteden in hun aansluitmaster 18 ec
aan het volgen van Toegepaste Cognitieve Psychologie, Omgevingspsychologie en Ontwerpen
en Voorlichting, Reclame en Beïnvloeding en minimaal 3 ec uit het aanbod van
mastervakken bij de specialisatie Brein en Cognitie. De overige 36 ec worden besteed
aan stage en masterthese (inclusief colloquia). Voor meer informatie over colloquia: zie
Hoofdstuk 6.
Semester 1 Semester 2
Blok 1 (18 ec) Blok 2 (12 ec) Blok 1 (12 ec) Blok 2 (18 ec)
Toegepaste Cognitieve
Omgevingspsychologie
Psychologie (6 ec)
(6 ec)
Ontwerpen (3 ec)
Toegepaste SP1:
Voorlichting, Reclame
en Beïnvloeding
(6 ec)*
Psychofarmacologie
(6 ec)
Connectionistische
Slaap/Waak
Modellen (9 ec)
Stoornissen (9 ec)
Literatuurtentamen (3 0f 6 ec)
Stage (18 ec) en Masterthese (18 ec)
* Dit vak wordt beschreven bij een andere specialisatie. Zie de index.
Noot: verplichte cursussen zijn grijsgekaderd en vetgedrukt.
3.5 De afstudeeropdracht
De afsluiting van de studie is de afstudeeropdracht, die uit twee onderdelen bestaat: stage
en masterthese. De colloquia maken deel uit van de masterthese. In de specialisatie Brein
en Cognitie is de totale omvang 36 ec: stage 18 ec, masterthese 18 ec. De masterthese is
standaard 18 ec; minder is niet mogelijk. In uitzonderlijke gevallen, en met een overtuigende
motivatie, te beoordelen door de begeleider en de onderwijscoördinator, kan de
masterthese een omvang hebben van 24 ec. De stage is in dat geval 12 ec.
Hier volgt een kort overzicht van de richtlijnen omtrent de afstudeeropdracht die de
programmagroep Brein en Cognitie hanteert. In de brochure ‘Informatie over Brein en
Cognitie’ (verkrijgbaar op het secretariaat, kamer 620) wordt een en ander uitgebreid
behandeld. Het vroegtijdig zoeken naar en tot overeenstemming komen met een interne
begeleider is aan te raden: pas nadat een begeleidend staflid is gevonden, kan officieel met
de werkzaamheden worden aangevangen.
Ter oriëntatie zijn er onderwerpen voor stages en mastertheses en een overzicht van de
mogelijkheden om stages of mastertheses te doen binnen de programmagroep. Deze informatie
is te vinden in de brochure, in een klapper op het secretariaat (kamer 620), op
Blackboard en op de prikborden. Soms zijn er concrete verzoeken van externe instanties
of zoeken stafleden van de programmagroep op korte termijn samenwerking met een
student. Dergelijke aanbiedingen worden bekendgemaakt op het publicatiebord bij het
secretariaat, in de hal en op Blackboard.
In de stage worden onder supervisie werkzaamheden gedaan die een afgestudeerde beroepsmatig
uitvoert. Het kan variëren van het doen van experimenteel of toegepast onderzoek
tot het uitvoeren van praktijkwerk. Een stage kan zowel bij de programmagroep
zelf als bij een externe instantie plaats vinden.
In de masterthese wordt de gehele empirische cyclus doorlopen. De masterthese kan ingaan
op een wetenschappelijke vraag of op een vraag uit de praktijk. De onderzoeksvraag
moet op het terrein van de cognitieve neurowetenschap of de toegepaste cognitieve psychologie
liggen. De student dient het gehele traject af te leggen, van het ontwikkelen en

Masterspecialisatie, Brein en Cognitie
uitwerken van de onderzoeksvraag tot en met het bespreken van de implicaties van de
resultaten voor praktijk en theorie. Als de vraagstelling en de methode enigszins duidelijk
zijn, schrijft de student een onderzoeksvoorstel dat wordt besproken met een referent. De
referent wordt de tweede beoordelaar. Als afronding van de masterthese wordt niet alleen
een verslag geschreven, maar ook een mondelinge presentatie gegeven. Deze presentaties
worden altijd op donderdagmiddag gehouden. In Hoofdstuk 6 staat meer informatie over
de masterthese.
Studenten die psychofysiologisch onderzoek doen, dienen in het bezit te zijn van de
‘Richtlijn Hygiënisch Werken’ van de Commissie Onderzoekshygiëne of van het Engelstalig
equivalent.
In de volgende paragraaf staat een overzicht van de thema’s die geschikt zijn voor de masterthese
en die aansluiten bij het onderzoek dat gedaan wordt binnen Brein en Cognitie;
eigen onderwerpen aandragen is vanzelfsprekend ook mogelijk.
Onderzoeksmogelijkheden binnen de specialisatie Brein en Cognitie
Zoals in 3.2 bij de doelstelling van het onderwijsprogramma is beschreven, omvat het
onderzoek dat binnen de Programmagroep Brein en Cognitie wordt verricht, een breed
scala aan onderwerpen (variërend van elementaire perceptuele processen tot bewustzijn)
met een breed scala aan onderzoeksmethoden (van reactietijdmetingen tot neuro-imagingstudies
en computersimulaties). Het vakgebied Brein en Cognitie heeft ook duidelijke
verbanden met meer praktijkgerichte onderwerpen zoals de (cognitieve) ergonomie
en ontwerpprocessen. Het onderzoek binnen de programmagroep Brein en Cognitie concentreert
zich op drie centrale thema’s: ‘de Perceptie-Actie Cyclus’, ‘Geheugen’ en ‘Bewustzijn’.
Het onderzoek dat studenten tijdens stage en masterthese doen, hoort meestal
bij een van deze thema’s. Rond de thema’s organiseert de programmagroep regelmatig
bijeenkomsten. Studenten wordt sterk aangeraden deze bij te wonen.
Colloquia
De programmagroep Brein en Cognitie organiseert colloquia en presentaties van mastertheses.
Deze worden wekelijks aangekondigd op het bord in de hal van de zesde verdieping
en op de website: http://www.student.uva.nl/psychologie/agenda.cfm. In het kader
van de masterthese is het verplicht om 10 colloquia bij te wonen (zie Hoofdstuk 6).
3.6 Nadere inlichtingen, mentoraat en studentenfractie
Studieadvies Brein en Cognitie
Voor studieadvies en inlichtingen over de specialisatie Brein en Cognitie kan men zich
wenden tot de onderwijscoördinator van de programmagroep, dr. R. Hamel, spreekuur:
maandag, dinsdag en woensdag van 13.00 tot 14.00 uur.
Mentoraat
Studenten die Brein en Cognitie als specialisatie kiezen, worden aan het eind van elk
semester uitgenodigd om hun studieplanning te bespreken. Wie daar behoefte aan heeft,
kan een staflid als mentor krijgen.
Studentenfractie
Er is een studentenfractie Brein en Cognitie en Klinische Neuropsychologie, die lezingen,
excursies en borrels organiseert en fungeert als informatiepunt. De fractie is altijd op
zoek naar enthousiaste nieuwe leden. Inlichtingen: secretariaat Brein en Cognitie, kamer
620, telefoon 525.6840, e-mail: bcstudentenfractie-fmg@uva.nl.
273

274
Masterspecialisatie, Brein en Cognitie
3.7 Contactgegevens secretariaat, coordinatoren Brein en Cognitie
Secretariaat:
Anna Bogerd-Schaefers en Hubert Eleonora, kamer 620, telefoonnummer: 525.6840
email: pnsecretariaat-fmg@uva.nl
Onderwijscoördinator en studieadviseur Brein en Cognitie:
Dr. R. Hamel, spreekuur: ma., di. en wo. 13.00-14.00, kr. 615, tel. 525.6854
Websites:
http://www.student.uva.nl/psy; http://www.fmg.uva.nl/psychonomics
Voorzitter van de programmagroep:
Prof. dr. A.M.B de Groot, kr. 627, tel. 525.6844
Voor contactgegevens van de docenten van Brein en Cognitie en een overzicht van hun
interessegebieden: zie Hoofdstuk 10.
Op de volgende pagina’s staat een overzicht van de masteronderdelen die gevolgd
kunnen worden binnen de specialisatie Brein en Cognitie.

Masteronderdelen, Brein en Cognitie
Brain Rhythms and Cognition
Credits 6 ec
Code MP23
SIS-code 7204MP23XY
Semester Semester 2, period 1
Prerequisites Bachelor of Psychology, Neurowetenschappen,
Psychophysiological Experimentation. Recommended: Advanced
Topics in Cognitive Neuroscience.
Number of participants maximum of 30
Lecturer, Information Dr. T.H. Donner, Dr. M.X. Cohen
Objectives
At the end of this course, students will be able to
• explain the key concepts of cognitive electrophysiology discussed in this course;
• integrate these concepts across different levels of analysis (e.g., invasive experiments in
animals and non-invasive experiments in humans);
• read and evalute research articles in the field;
• identify current trends in this field and link this to seminal works and concepts.
Summary
Brain activity is highly dynamic. At every scale of observation, brains continuously produce
waves, bursts, oscillations, and many other dynamic activity patterns. Such brain
dynamics can be measured with electrophysiological techniques (EEG, MEG, electrocorticography)
in the human brain. A rapidly growing number of studies aims at linking
these brain dynamics to cognition. We will discuss recent developments in this field of
research, focussing on the role of neuronal oscillations in cognition. How are cognitive
processes such as attention, decision-making, and executive control orchestrated by local
neuronal oscillations, the coupling across different frequencies, and the oscillatory interactions
between brain regions? We will also cover basic mathematical concepts required
for understanding each core topic. Some class meetings will be complemented by guest
lectures from renowned researchers on specific focus topics.
Teaching Format
Lectures, debates, and student presentations. Course material needs to be read in advance.
Assessment
Weekly assessments on the course materials (20% of final grade), an oral presentation
(20%), and a written exam at the end of the course (60%).
Study materials
• Articles (available via Blackboard).
Lesson Dates
Wed.08-02-2012 - 21-03-2012 11.00-15.00 hrs. BldgT-room C203
Examination Dates
Wed.28-03-2012 11.00-13.00 hrs. BldgM-room 101
Wed.25-04-2012 11.00-13.00 hrs. BldgA-room 305 Resit Exam
Special Conditions
The course is also taught for research master students. It then is based on the same lectures,
but with a higher standard of requirements. Note that the general components for assessment
are identical for for the Research Masters and the regular Masters. What differs
are the learning objectives and, thus, the criteria for evaluation: e.g., only the Research
Master students will have to propose a new experiment in their oral presentation.
275

276
Masteronderdelen, Brein en Cognitie
Connectionistische Modellen
Punten Deel 1, theorie: 6 ec; Deel 2, practicum: 3 ec
Tentamencode MP12 (6); MP14 (3)
SIS-code 7204MP12XY (6); 7204MP14XY (3)
Plaats in het rooster Semester 1, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Psychologie, Basisprogramma Brein en Cognitie
Docent, Inlichtingen Prof. dr. J.M.J. Murre
Leerdoel
Het op een zodanige manier vertrouwd raken met connectionistische modellen, dat in
een later stadium meer zelfstandig simulatiewerk kan worden uitgevoerd.
Inhoud
De cursus bestaat uit colleges en practica. De nadruk ligt op een praktische, natuurwetenschappelijke
benadering van (artificiële) neurale netwerken. Eerst wordt ingegaan op
theoretische uitgangspunten van de connectionistische benadering. Dan worden belangrijke
modellen binnen de psychologie behandeld, gerangschikt naar de na te bootsen psychologische
functies (leren, geheugen, perceptie, taal). In het practicumgedeelte worden
de studenten in demonstraties vertrouwd gemaakt met de implementatie en toepassing
van enkele modellen. Met behulp van deze basiskennis wordt op meer specifieke onderwerpen
ingegaan door aanvullende literatuurstudie en praktisch werk. Die onderwerpen
sluiten aan bij lopend onderzoek. De thema’s voor de practica worden gedurende de cursus
bekendgemaakt.
Onderwijsvorm
Werkcolleges met voorafgaand toetsen over de gelezen literatuur, demonstraties, practicum.
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen met open vragen.
Studiematerialen en kosten
• Bechtel, W., & Abrahamsen, A. (2001). Connectionism and the mind; Parallel
processing, dynamics, and evolution in networks (2nd ed.). Oxford, UK: Blackwell. ISBN
9780631207139. (356 pagina’s). Kosten: circa € 38,-.
Onderwijstijden
Do. 03-11-2011 t/m 22-12-2011 11.00-13.00 uur GebA-zaal 413
Do. 12-01-2012 t/m 26-01-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal 413
Toetsdata
Do. 02-02-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal C
Do. 01-03-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal 305 herkansing

Masteronderdelen, Brein en Cognitie
Masterthese Brein en Cognitie
Punten 18-24 ec (18 is standaard; 24 moet speciaal worden aangevraagd)
Code MWPN
SIS-code 7204MWPNXY
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Psychologie
Docent alle docenten
Leerdoel en inhoud
In een masterthese (MT) verricht men een (relatief) zelfstandig onderzoek, waarin de
zelfstandigheid tot uiting komt in de opzet, uitvoering, analyse en rapportage. De eerste
fase van de masterthese bestaat uit het schrijven van het MT-onderzoeksvoorstel. Het
MT-onderzoeksvoorstel wordt, na goedkeuring door de begeleider, ingediend via een
standaardformulier bij het secretariaat (kamer 620) en besproken met een referent. Als
het MT-onderzoeksvoorstel is goedgekeurd kan het eigenlijke onderzoek beginnen.
Onderwijsvorm
Globaal houdt een masterthese voor een student de volgende werkzaamheden in: (a) het
bedenken van een vraagstelling, of het uitwerken van een gegeven vraag- of probleemstelling;
(b) verdieping in de literatuur om op de hoogte te raken van het onderwerp; (c)
het bedenken van een onderzoeksopzet; d) het schrijven van een onderzoeksvoorstel;
(e) het verzamelen en analyseren van de data; (f) de verslaglegging; en (g) de openbare
presentatie. Daarnaast dienen 10 colloquia te worden bijgewoond (zie Hoofdstuk 6 voor
meer informatie).
Beoordeling
Zie voor de beoordeling de Studentenhandleiding op Blackboard.
Bijzonderheden
Voor een masterthese krijgt men standaard 18 ec; minder is niet mogelijk. In uitzonderlijke
gevallen, en met een overtuigende motivatie, te beoordelen door de begeleider en de
onderwijscoördinator, kan de masterthese een omvang hebben van 24 ec. De stage is in
dat geval 12 ec.
De masterthese is formeel opgesplitst in MT-onderzoeksvoorstel (4 ec) en MT-onderzoek
(14 ec). Het MT-onderzoeksvoorstel moet gereed zijn binnen maximaal 5 weken na aanvang.
De masterthese (inclusief het schrijven van het MT-onderzoeksvoorstel) wordt uitgevoerd
in een tijdsbestek van minimaal 12 weken (full-time) en maximaal 24 weken (half-time).
Het verloop van de masterthese laat zich doorgaans niet heel nauwkeurig plannen; het
is verstandig rekening te houden met enkele weken uitloop in verband met onvoorziene
omstandigheden.
Over omvang en planning worden vooraf duidelijke afspraken gemaakt met de begeleider.
Deze afspraken worden vastgelegd in een MT-contract, waarin student en begeleider
zich committeren aan een bepaalde planning en inspanning (het MT-contract bevat o.m.
de aanvangsdatum, geplande einddatum, aantal ec, en door wie en op welke wijze de
begeleiding wordt verzorgd). De inhoud van het voorgenomen onderzoek en een nader
uitgewerkte planning (waaruit de haalbaarheid moet blijken), maken deel uit van het
MT-onderzoeksvoorstel.
Meer informatie over de masterthese is te vinden in Hoofstuk 6 van deze studiegids en in
de brochure Informatie over onderzoek bij Brein en Cognitie en Klinische Neuropsychologie,
die verkrijgbaar is bij het secretariaat van de programmagroep (kamer 620). Daarnaast is
een handleiding voor de masterthese te vinden op Blackboard.
277

278
Masteronderdelen, Brein en Cognitie
Omgevingspsychologie en de Psychologie van het Ontwerpen
Punten Omgevingspsychologie: 6 ec; Ontwerpen: 3 ec
Tentamencode MP18 (6); MP19 (3)
SIS-code 7204MP18XY (6); 7204MP19XY (3)
Plaats in het rooster Semester 1, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Psychologie, Basisprogramma Brein en Cognitie
Docent, Inlichtingen Dr. R. Hamel
Leerdoel
De student vertrouwd maken met theorie, onderzoek en onderzoeksmethoden van de
omgevingspsychologie en met theorie over en onderzoek van het architectonisch ontwerpproces.
Inhoud
In deze cursus wordt zowel aandacht besteed aan toegepast psychologisch onderzoek
(omgevingspsychologie) als aan cognitief psychologisch onderzoek van het denken en
probleemoplossen (architectonisch ontwerpen). De omgevingspsychologie houdt zich
bezig met de wederzijdse invloed van de (gebouwde en natuurlijke) omgeving en het
gedrag. Het eerste deel van de cursus geeft een systematisch en verdiept overzicht van
terreinen van onderzoek, onderzoeksmethoden, theorievorming en praktische implicaties
van onderzoek. Kenmerkend is het multidisciplinaire karakter. Ook zijn verschillende
deelgebieden van de psychologie vertegenwoordigd: functieleer (perceptie en cognitie van
de omgeving) en sociale psychologie (omgevingsattituden, milieugedrag). Het tweede
deel van de cursus behandelt prescriptieve en descriptieve modellen van het architectonisch
ontwerpproces; daarbij wordt ingegaan op theorievorming en -toetsing.
Onderwijsvorm
Werkcolleges en opdrachten. Dit is een intensieve werkvorm. Aanwezigheid verplicht;
opdrachten moeten op tijd worden ingeleverd.
Toetsvorm
Omgevingspsychologie: schriftelijk tentamen (open vragen), opdrachten tijdens de cursus.
Het eindcijfer berust op het gemiddelde cijfer voor de opdrachten en het tentamencijfer.
Het tentamencijfer en het gemiddelde over de opdrachten moeten voldoendes zijn.
Ontwerpen: opdrachten.
Studiematerialen en kosten
• Bell, P. A., Greene, T. C. Fisher, J. D., & Baum, A., (2001). Environmental psychology
(5th ed.). New York: Taylor & Francis. ISBN: 9780805860887. (500 pagina’s). Kosten:
circa € 93,-.
• Ontwerpen: syllabus en artikelen (ca. 250 pagina’s), te downloaden via Blackboard.
Onderwijstijden
Wo. 02-11-2011 t/m 14-12-2011 09.00-11.00 uur A409Omgevingspsychologie
Wo. 11-01-2012 t/m 01-02-2012 09.00-11.00 uur A302 Ontwerpen
Wo. 09-11-2011 en 07-12-2011 11.00-13.00 uur excursie
Toetsdata
Wo. 21-12-2011 09.00-11.00 uur GebA-zaal 305
Datum herkansing in overleg met de docent.

Masteronderdelen, Brein en Cognitie
Psychofarmacologie
Punten 6 ec
Tentamencode MP06
SIS-code 7204MP06XY
Plaats in het rooster Semester 2, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Psychologie
Docent, Inlichtingen Dr. T. Schilt
Leerdoel
Het verwerven van kennis over de werkingsmechanismen van psychofarmaca bij veel
voorkomende psychiatrische aandoeningen.
Inhoud
Algemeen: algemene farmacologie en farmacokinetiek (wat gebeurt er in het lichaam
Algemeen: verdieping van de kennis over elektrochemische neurotransmissie in de hersenen.
Aandacht voor synthese van neurotransmitters, type receptoren, enzymen, signaaltransductie,
mechanismen waarop psychofarmaca ingrijpen, toediening, bloed-hersenbarrière,
halfwaardetijd, maximale plasmaconcentratie.
Aan de hand van veel voorkomende psychische aandoeningen (psychosen/schizofrenie,
depressie, angst, bipolaire stoornis, ADHD, dementie, verslaving en daarnaast ook pijn
en slaap/waakstoornissen) wordt het werkingsmechanisme (en mogelijke bijwerkingen)
van verschillende psychofarmaca behandeld.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges en literatuurstudie. Let op: voor dit vak moet veel stof worden gelezen!
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen bestaande uit meerkeuzevragen en open vragen.
Studiematerialen en kosten
• Stahl, S. M. (2008). Essential psychopharmacology (3rd ed.). Cambridge: Cambridge
University Press. ISBN 9780521673761. Kosten: circa € 57,-.
• Kalat, J. W. (2009). Biological psychology (10th ed.). Belmont: Wadsworth. ISBN
9780495790815. (9th ed. uit 2006 volstaat ook, ISBN 9780495806165). Kosten: circa
€ 55,-. Hoofdstukken 2 en 3. Dit boek is ook gebruikt in de propedeusecursus
Biologische Psychologie (voorheen Psychofysiologie).
• Artikelen via Blackboard.
• Collegestof.
Onderwijstijden
Do. 05-04-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal E
Do. 19-04-2012 t/m 10-05-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal E
Do. 24-05-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal E
Vr. 04-05-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal B
Toetsdata
Do. 31-05-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal A
Do. 28-06-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal E herkansing
Bijzonderheden
Van deze cursus bestaat ook een bachelorvariant. Deze is gebaseerd op dezelfde colleges,
maar er hoeft minder literatuur worden bestudeerd.
279

280
Masteronderdelen, Brein en Cognitie
Psychophysiological Experimentation
Credits 3 ec
Code MP17
SIS-code 7204MP17XY
Semester Semester 2, period 1
Prerequisites Basisprogramma Brein en Cognitie
Number of Participants maximum of 24
Lecturers/ Information Dr. W.F. Hofman, e.a.
Objectives
To learn the principles underlying the measurement and analysis of EEG, ERP, EMG,
heart rate, EDA, EOG, and cardio-vascular and respiratory measures in psychological
research.
Contents
Topics will include (a) the relationship between what is measured with these methods
and neural activity (b) principles of psychophysiological data acquisition, filtering and
signal analysis (c) a short overview of the use of these methods in psychological research.
The course will also deal with the procedures used in the basement laboratories of the
Roetersstraat (‘wet’ labs) and is mandatory for everyone who wants to use these facilities.
The course will consist of lectures, a demonstration of the basement facilities, and a demonstration
of some of the most used techniques.
Teaching Format
The course consists of lectures, labs, and visits to the facilities.
Assessment
Written exam, open questions.
Textbooks
• Commission for Research Hygiene. Guidelines for hygienic testing. (VSPA book
counter, free).
• Syllabus available at secretariat, room 620. Costs: aproximately € 10,-
Lesson Dates
Lectures (for all)
Mon.05-03-2012 - 19-03-2012 11.00-13.00 hrs. BldgT-room C203
Labs
Tue. 06-03-2012 - 20-03-2012 11.00-15.00 hrs. BldgA-room 312
Visits
Fri. 09-03-2012 - 23-03-2012 12.00-17.00 hrs. facilities
Examination Dates
Fri. 30-03-2012 11.00-13.00 hrs. BldgA-room E
Fri. 27-04-2012 11.00-13.00 hrs. BldgA-room 102 Resit Exam
Special Conditions
Attendance is compulsory. If all participants master the Dutch language, the course will
be taught in Dutch.
The course is also taught for bachelorstudents. For masterstudents it is based on the same
lectures, but with a higher standard of requirements.

Masteronderdelen, Brein en Cognitie
Slaap/Waak Stoornissen
Punten 9 ec
Tentamencode MP13
SIS-code 7204MP13XY
Plaats in het rooster Semester 2, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Psychologie, Basisprogramma Brein en Cognitie
Aantal deelnemers maximaal 20
Docent, Inlichtingen Dr. W.F. Hofman; Prof. dr. G.A. Kerkhof
Leerdoel en Inhoud
Goed slapen is belangrijk om overdag te kunnen functioneren. Toch is de laatste 50 jaar
in de westelijke wereld de gemiddelde slaapduur met een uur afgenomen. Chronische
slaapklachten, vooral in samenhang met klachten over verslechtering van het dagelijks
cognitief en emotioneel functioneren, vormen voor ongeveer vijftien procent van de volwassen
bevolking een ernstig probleem. In deze cursus wordt een overzicht gegeven van
de regeling en ontregeling van de normale slaap en slaap/waak ritmiek, van de diagnostiek
en van de behandeling van primaire en secundaire slaapstoornissen. Ook wordt de
relatie belicht tussen slaapproblemen en psychopathologie.
Tijdens deze cursus wordt behandeld hoe het slaappatroon eruit ziet, de evolutie en ontwikkeling
van de slaap, wat er gebeurt als de slaap wordt verstoord, en wat voor neurofysiologische
mechanismen hieraan ten grondslag liggen. Het ‘lezen’ van het slaap-EEG
zal worden geoefend. Tevens zal aandacht worden besteed aan de diagnostiek van slaapstoornissen;
bij dit onderwerp hoort een diagnostiekpracticum.
Onderwijsvorm
Werkcolleges met referaten, diagnostiekpracticum, polysomnografiepracticum, het
schrijven van een paper. Aanwezigheid verplicht.
Toetsvorm
Elk werkcollege begint met een minitentamen van twee vragen. Het eindcijfer wordt bepaald
door het totaalcijfer van de minitentamens plus het cijfer voor referaat en paper. De
minitentamens tellen voor 50% mee, de paper voor 45% en het referaat voor 5%. Verder
moeten de practica gevolgd zijn. De opdrachten die daar bij horen dienen ingeleverd te
zijn (en van voldoende kwaliteit, hoewel men er geen cijfer voor krijgt).
Van masterstudenten wordt verwacht dat zij van drie casussen die tijdens het diagnostiekpracticum
zijn behandeld, een verslag inleveren van één A4 per patiënt. Tevens dient hun
paper meer literatuur te behandelen.
Studiematerialen en kosten
• Bemmel, A. L. van, Beersma, D. G. M., Groen, J. H. M. de, & Hofman, W. F.
(2001). Handboek slaap en slaapstoornissen. Maarssen: Elsevier Gezondheidszorg. ISBN
9789035224100. (244 pagina’s). Kosten: circa € 52,-.
• Verdiepingsliteratuur wordt nader bekendgemaakt.
Onderwijstijden
Wo. 04-04-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal 104
Wo. 18-04-2012 t/m 27-06-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal 104
Bijzonderheden
Van deze cursus bestaat ook een bachelorvariant. Deze is gebaseerd op dezelfde colleges,
maar er hoeft minder literatuur worden bestudeerd.
281

282
Masteronderdelen, Brein en Cognitie
Stage Brein en Cognitie
Punten: 18 ec
Tentamencode: MSPN
SIS-code
Plaats in het rooster: gedurende het hele jaar
Toelatingsvoorwaarden: Bachelor afgerond, met specialisatie Brein en Cognitie
Inlichtingen: alle docenten
Inhoud
Een student dient de kennis die hij/zij op de universiteit heeft opgedaan in de praktijk te
brengen. De stagewerkzaamheden dienen van academisch niveau en Brein en Cognitiepsychologische
aard te zijn. Na een inwerkperiode moet de student in staat zijn om de
werkzaamheden met een redelijke mate van zelfstandigheid uit te voeren.
Onderwijsvorm
Begeleiding
Bij interne stages heeft men met één begeleider te maken; bij externe stages moet er ook
een externe begeleider zijn op de stageplek. Deze moet bekend zijn met het werk van
Brein en Cognitie-psychologen, en is bij voorkeur zelf een (Brein en Cognitie-)psycholoog.
Voor aanvang van de stage dienen de student en begeleider(s) afspraken te maken
over de leerdoelen, begeleiding, inhoud, werkwijze en duur van de stage.
Er worden twee soorten stages onderscheiden: de onderzoekstage en de praktijkstage. Een
onderzoekstage betreft doorgaans het onder begeleiding van een onderzoeker uitvoeren
van onderdelen van lopend onderzoek. Deze stage kan zowel intern als extern worden
gelopen.
Een praktijkstage wordt gelopen bij een psycholoog in een organisatie of instelling en ligt
inhoudelijk op het gebied van Brein en Cognitie. Na een inwerkperiode moet de student
in staat zijn de werkzaamheden, die liggen op het terrein van de psycholoog, met een
redelijke mate van zelfstandigheid uit te voeren.
Stageverslag
De werkzaamheden tijdens een stage worden na afloop van de stage gerapporteerd door
middel van een stageverslag. Het verslag van een onderzoekstage bestaat uit twee delen:
een reflectieverslag (over werkzaamheden, leerdoelen en het geleerde) en een onderzoeksverslag.
Het verslag van een praktijkstage bestaat ook uit twee delen: een reflectieverslag
en het product van de stage (bijvoorbeeld een rapport, artikel, campagneplan of brochure).
Verdere informatie betreffende het stageverslag is te vinden in de stagehandleiding
van Brein en Cognitie in de brochure Informatie over onderzoek bij Brein en Cognitie
en Klinische Neuropsychologie, die verkrijgbaar is bij het secretariaat van de programmagroep
(kamer 620) en op Blackboard.
Beoordeling
Zie voor de beoordeling de stagehandleiding op Blackboard.
Bijzonderheden
Combinatie
Combinatie van masterthese en stage is mogelijk; overleg hiervoor met de onderwijscoordinator.
Omvang
Een stage duurt 13 weken voltijd of langer indien de stage parttime plaatsvindt. De stage
wordt gehonoreerd met 18 ec.

Masteronderdelen, Brein en Cognitie
Toegepaste Cognitieve Psychologie
Punten 6 ec
Tentamencode MP21
SIS-code 7204MP21XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Psychologie, Basisprogramma Brein en Cognitie
Docent, Inlichtingen Prof. dr. J.G.W. Raaijmakers
Leerdoel
Kennis van de voornaamste toepassingsgebieden van de cognitieve psychologie en van de
wijze waarop praktijkproblemen kunnen worden aangepakt door middel van cognitiefpsychologisch
onderzoek.
Inhoud
De cursus behandelt enkele belangrijke toepassingsgebieden van de functieleer, zoals
bijvoorbeeld getuigenverklaringen (betrouwbaarheid, gebruik van hypnose, stress), beslissen
(beslissingsmodellen, beslissingsondersteuning, risico-analyse), ergonomie (menscomputer
interactie, mens-machine systemen), training (vaardigheden, optimalisatie),
waarneming (gezichtsscherpte, kleurenzien, de visuele omgeving, spraak en spraakverstaan),
begrijpen van berichten, tekens en symbolen, verkeersgedrag (bestuurdersgedrag,
snelheidskeuze), menselijk falen, storingsdiagnose. Daarnaast worden karakteristieke aspecten
van toegepast onderzoek besproken en wordt ingegaan op de vertaling van praktijkproblemen
in onderzoekbare vraagstellingen.
Onderwijsvorm
Werkcolleges en opdrachten.
Toetsvorm
Zes opdrachten; vier deeltentamens gedurende de cursus (open vragen). Het cijfer wordt
bepaald door zes opdrachten (50%) en vier deeltentamens (50%). Elk deeltentamen telt
dus voor 12.5% en elke opdracht voor 8.3%.
Deeltentamens kunnen alleen in geval van overmacht (ziekte e.d.) worden ingehaald. Bij
een onvoldoende aan het eind van de cursus, komen alle tussenresultaten voor deeltentamens
te vervallen en moet schriftelijk tentamen worden gedaan over de gehele stof.
Studiematerialen en kosten
• Collegedictaat: Raaijmakers, J.G.W. (2002). Toegepaste functieleer. (84 pagina’s).
• Artikelen (lijst wordt bekendgemaakt bij de eerste bijeenkomst). Alle literatuur kan
worden gedownload via Blackboard.
Onderwijstijden
Ma. 05-09-2011 t/m 17-10-2011 10.00-13.00 uur GebJK-zaal B58
Toetsdata
Ma. 24-10-2011 10.00-13.00 uur GebJK-zaal B58 herkansing
283

284
Onderdelen Research Master, Brein en Cognitie
Advanced Topics in Cognitive Neuroscience
Credits 6 ec
Code RP00
SIS-code 7205RP00XY
Semester Semester 1, period 1
Prerequisites Bachelor of Psychology, Basisprogramma Brein en Cognitie
Number of participants Max. 20
Lecturers Prof. dr. J.M.J. Murre, Dr. T.H. Donner
Information jaap@murre.com
Objectives
Insight into neural theories and models of cognition in order to promote the integration
of experimental psychological and neuroscientific findings, the ability to read and understand
original research papers in the field of cognitive neuroscience, and the ability to
prepare and give an oral presentation of what has been read.
Summary
This course focuses on recent developments in cognitive neuroscience, a domain that
studies the relationship between cognition and the brain. Different ways in which brain
structure and function can be studied (e.g., single- and multi-cell recording in animals;
EEG/MEG, and fMRI in humans) will be discussed. Students will critically read and
discuss influential reviews and original articles on timely topics in cognitive neuroscience.
They are required to give a presentation, in which they describe an original article and
propose a new experiment. The course covers the following topics: long-term memory
consolidation, consciousness, brain code and brain reading, brain plasticity and recovery
from brain damage, decision-making, and top-down control.
Teaching Format
Lectures, seminars, and presentations; the course material should always be read in advance.
Assessment
(1) The final test consists of essay questions covering all course topics. (2) At the beginning
of each class mandatory oral presentations will be held that will account for 20% of
the final grade.
Literature
• The study material consists of a list of papers (approximately 500 pages). Warning:
reading original scientific publications as used in this course is often experienced as
difficult. The publications will be made available via Blackboard.
Lesson Dates
Tue. 06-09-2011 - 18-10-2011 11.00-13.00 hrs. BldgA-room 103
Examination Dates
Tue. 25-10-2011 11.00-13.00 hrs. BldgA-room E
Tue. 20-12-2011 11.00-13.00 hrs. BldgA-room 305 Resit Exam

Onderdelen Research Master, Brein en Cognitie
Advanced Topics in Language and Memory
Credits 6 ec
Code RP07
SIS-code 7205RP07XY
Semester Semester 1, period 2
Prerequisites Bachelor of Psychology, Basisprogramma Brein en Cognitie
Number of participants maximum of 20
Lecturers Prof. dr. J.G.W. Raaijmakers, Prof. dr. J.M.J. Murre,
Prof. dr. A.M.B. de Groot, Dr. P.A. Starreveld
Information J.G.W.Raaijmakers@uva.nl
Summary
This course focuses on recent developments in memory and language. We will discuss a
small number of theoretical and experimental approaches in depth, rather than presenting
an overview of the field. Students will be required to read and to provide critical
comments on research papers. Examples of topics that might be discussed are: competition
and inhibition as explanations for forgetting, implicit memory, autobiographical
memory, models for word processing, neurocognitive approaches to language processing,
and multilingual word processing.
Teaching Format
Seminars. Students will be required to study the papers in advance and prepare at least
one critical question that will be discussed during the meetings.
Assessment
Four papers, one for each part of the course. The assessment will be based on the quality
of the papers. The course consists of four parts. Each part accounts for 25% of the final
grade. The mark for three parts should be 6 or more and for one part it should be 5 or
more.
Literature
• The study material consists of a list of papers. The publications will be made available
via Blackboard.
Lesson Dates
Thu. 03-11-2011 - 10-11-2011 13.00-15.00 hrs. BldgA-room 102
Fri. 18-11-2011 - 23-12-2011 13.00-15.00 hrs. BldgA-room 409
285

286
Onderdelen Research Master, Brein en Cognitie
Basic Affective Processes
Credits 6 ec
Code RP01
SIS-code 7205RP01XY
Semester Semester 1, period 2 in 2012-2013
Prerequisites Bachelor of Psychology, Emoties (BP02V)
Number of participants Max. 16
Lecturer Dr. R.H. Phaf
Information R.H.Phaf@uva.nl
Objectives
Students will be expected to be able to formulate research questions and to devise experimental
ways for answering these in the field of emotions and affective processes. The
emphasis in this advanced course is on the preparation for actually performing research.
Summary
Emotions pervade every aspect of human functioning. Empirical evidence shows that
emotions modulate processing in such diverse fields as perception, attention, memory,
reasoning, language, and consciousness. All attempts at analysis suggest that the constituent
processes are not themselves full emotions, but can better be called affective processes.
The emphasis in the course lies on those basic affective processes that are shared by
all members of the human species. Although social constructions undoubtedly form an
important part of full emotions, they receive little attention in the course. The model by
LeDoux (1996) provides a useful framework for theorizing about basic affective processes
and for applying psychonomic models to the field of emotions. The chapters of LeDoux’
book ‘The emotional brain’ are supplemented by more recent publications that cover
many of the different (e.g., evolutionary, neural, experimental, and connectionist) approaches
to affective processes.
Teaching Format
The format of the course is a weekly workgroup with written tests on the literature for
that meeting, and papers read by the participants. The participants also have to prepare
discussion points about the literature, and make one take-home assignment. Each participant
is expected to be present and active in every meeting.
Assessment
There will be no examination at the end. The grade will be determined by the assignment,
the discussion points, and by the tests.
Literature
• LeDoux, J. E. (1996). The emotional brain (rev. paperback ed.). New York: Simon &
Schuster. ISBN 9780753806708. (303 pages). Costs: approximately € 15,-
• Supplementary literature can be downloaded via Blackboard.
Lesson Dates
This course will not be taught in 2011-2012. In 2012-2013 it will return to the curriculum
calendar.
Special Conditions
If all participants master the Dutch language, the course (i.e., the papers and the tests)
will be taught in Dutch. The course builds on knowledge about emotions that has been
gathered in more introductory courses.

Onderdelen Research Master, Brein en Cognitie
Brain Rhythms and Cognition
Credits 6 ec
Code RP13
SIS-code 7205RP13XY
Semester Semester 2, period 1
Prerequisites Bachelor of Psychology, Neurowetenschappen,
Psychophysiological Experimentation. Recommended: Advanced
Topics in Cognitive Neuroscience.
Number of participants maximum of 30
Lecturer, Information Dr. T.H. Donner, Dr. M.X. Cohen
Objectives
At the end of this course, students will be able to
• explain the key concepts of cognitive electrophysiology discussed in this course;
• integrate these concepts across different levels of analysis (e.g., invasive experiments in
animals and non-invasive experiments in humans);
• read and evalute research articles in the field;
• identify current trends in this field and link this to seminal works and concepts;
• develop innovative research projects using the modern tools of this field.
Summary
Brain activity is highly dynamic. At every scale of observation, brains continuously produce
waves, bursts, oscillations, and many other dynamic activity patterns. Such brain
dynamics can be measured with electrophysiological techniques (EEG, MEG, electrocorticography)
in the human brain. A rapidly growing number of studies aims at linking
these brain dynamics to cognition. We will discuss recent developments in this field of
research, focussing on the role of neuronal oscillations in cognition. How are cognitive
processes such as attention, decision-making, and executive control orchestrated by local
neuronal oscillations, the coupling across different frequencies, and the oscillatory interactions
between brain regions? We will also cover basic mathematical concepts required
for understanding each core topic. Some class meetings will be complemented by guest
lectures from renowned researchers on specific focus topics.
Teaching Format
Lectures, debates, and student presentations. Course material should be read in advance.
Assessment
Weekly assessments on the course materials (20% of final grade), an oral presentation
(20%), and a written exam at the end of the course (60%).
Study materials
• Articles (available via Blackboard).
Lesson Dates
Wed.08-02-2012 - 21-03-2012 11.00-15.00 hrs. BldgT-room C203
Examination Dates
Wed.28-03-2012 11.00-13.00 hrs. BldgM-room 101
Wed.25-04-2012 11.00-13.00 hrs. BldgA-room 305 Resit Exam
Special Conditions
The course is also taught for master students. It then is based on the same lectures, but
with a different standard of requirements. Note that the general components for assessment
are identical for for the Research Masters and the regular Masters. What differs
are the learning objectives and, thus, the criteria for evaluation: e.g., only the Research
Master students will have to propose a new experiment in their oral presentation
287

288
Onderdelen Research Master, Brein en Cognitie
Cognitive Electrophysiology Methods
Credits 6 ec
Code RP12
SIS-code 7205RP12XY
Semester Semester 2, period 1
Prerequisites Bachelor of Psychology, Brain Rhythms and Cognition
Number of participants maximum of 25
Lecturers, Information Dr. M.X. Cohen
Objectives
At the end of this course, students will be able to
• understand the mathematical basis of M/EEG analyses including time-frequency
decomposition and synchronization;
• analyze M/EEG data using matlab;
• plot results in publication-quality figures.
Summary
This is an intensive, hands-on course on analyzing electrophysiological brain activity
(e.g., EEG and MEG). In the course you will learn the theory and math behind timedomain
and time-frequency domain analyses, and you will learn how to implement these
analyses in matlab. Prior experience with matlab or M/EEG analyses is not required,
though it will help maximize benefit. This course is designed for people who wish to
perform advanced analyses on M/EEG data in the near future (e.g., for a masters project).
Teaching Format
Lectures and hands-on Matlab workshops.
Assessment
• Weekly assignments done individually (50% of final grade).
• Final report in groups of 3-4 (40% of final grade).
• Presentations in groups of 3-4 (10% of final grade).
Study materials
The study material consists of a few papers (approximately 100 pages), and Matlab code
that will be mailed to students prior to each class. Students will be expected to take notes
during class. Lecture slides will not be available.
Lesson Dates
Tue. 07-02-2012 - 27-03-2012 15.00-17.00 hrs. BldgA-room 312
Thu. 09-02-2012 - 29-03-2012 09.00-11.00 hrs. BldgA-room 106

Onderdelen Research Master, Brein en Cognitie
Consciousness and Unconscious Processes
Credits 6 ec
Code RP02
SIS-code 7205RP02XY
Semester Semester 1, period 1
Prerequisites Bachelor of Psychology or Psychobiology
Number of participants maximum of 16
Lecturers, Information Dr. J.J. Fahrenfort, Dr. R.H. Phaf
Objectives
Insight in hypotheses, methods, techniques, and outcomes of empirical studies into consciousness
and unconscious processes.
Summary
The course focuses on recent developments in experimental research on conscious and
unconscious processes. Issues that will be discussed include whether and how such processes
are open to experimental research, whether and how they can be modeled, how
conscious and unconscious processes are contrasted experimentally in the fields of perception,
memory, and emotion, how new information can be learned without being
aware of it, whether consciousness has a functional role or is merely an emergent byproduct
of information processing, and what the neurobiological basis is for the conscious-unconscious
dichotomy. The course will discuss a number of current psychological
and neurobiological models of consciousness. The design of experiments potentially
testing these models will also receive attention. The format of the course invites active
participation by the students and requires the setup of well-reasoned argumentations for
the assignments.
Teaching Format
This course is an on-line course with assignments, consisting of 3 to 5 questions, that are
turned in and commented on by the lecturers on Blackboard. The assignments will be
made in small groups of two students. Besides the online part, there are two introductory
three-hour lectures: at the start and after assignment 4.
Assessment
Eight assignments and questions. All assignments must be handed in on time and will be
graded by the lecturers. Over the whole course only one assignment can be missed. The
comments to an assignment will have to be studied by all participants before answering
the next assignment. Every time these comments will be accompanied by one question
which has to be answered individually and turned in through Blackboard. There will be
no examination at the end. The grade is determined by the results of the assignments
and by the results of the individual questions with each question having equal weight.
Textbooks
• The course literature can be downloaded via Blackboard.
Lesson Dates
Wed. 07-09-2011 10.00-13.00 hrs. BldgA-room 410
Wed. 05-10-2011 10.00-13.00 hrs. BldgA-room 410
289

290
Onderdelen Research Master, Brein en Cognitie
Model Evaluation
Credits 3 ec
Code RP11
SIS-code 7205RP11XY
Semester Semester 2, period 1
Prerequisites Bachelor of Psychology, R is recommended
Number of participants Max. 20
Lecturer, Information Dr. L.J. Waldorp
Objectives
Students will develop a basic understanding of methods for the evaluation of quantitative
models in psychology.
Summary
Explanations for specific behavioural phenomena sometimes take the form of quantitative
models or computer simulation models. In this course we will discuss how such
models might be evaluated and which criteria might be used. How do we compare the
observed data to the predictions of the model and what methods are available to statistically
evaluate the inevitable differences between the observed and predicted data? Of
special interest will be the issue of model selection, i.e. what are the criteria that might be
used in the case that there are several competing models for the same set of behavioural
phenomena. We will see specific examples during computer practicals in R.
Teaching Format
Seminar.
Assessment
Assignments.
Literature
• Articles (available via Blackboard).
Lesson Dates
Tue. 06-03-2012 - 20-03-2012 11.00-13.00 hrs. BldgA-room 409
Thu. 08-03-2012 - 22-03-2012 15.00-17.00 hrs. BldgA-room 304

Onderdelen Research Master, Brein en Cognitie
NeuroImaging 1
Credits 6 ec
Code RP09
SIS-code 7204RP09XY
Semester Semester 1, period 2
Prerequisites Bachelor of Psychology
Number of participants maximum of 36
Lecturer Dr. H.S. Scholte, Dr. H.M. Huizenga, Dr. L. Waldorp
Information H.S.Scholte@uva.nl
Objectives and Summary
This course will deal with the use of BOLD-MRI in the cognitive neurosciences. The
course deals with: considerations when designing a BOLD-MRI experiment, how is
BOLD-MRI data acquired, safety issues, what is measured with the BOLD response
and how does this activity relate to neural responses, how is this data analyzed in terms
of statistics and registration of data, the analysis of connectivity between brain areas and
multi-voxel pattern analysis.
Teaching Format
The course will consist of lectures and labs on Tuesdays or Thursdays. Students are expected
to be present in all meetings.
Assessment
Grades will be determined on weekly assignments (20%) and a final test (80%).
Literature
• Literature Syllabus.
• Lab Syllabus.
• Huettel, S. A., Song, A. W., & McCarthy, G. (2009). Functional magnetic resonance
imaging (2nd revised ed.). Sunderland, MA: Sinauer. ISBN 9780878932863. (550
pages). Costs: circa € 74,-
Lesson Dates
Mon.31-10-2011 - 19-12-2011 11.00-13.00 hrs. BldgA-room 102
Fri. 04-11-2011 - 16-12-2011 15.00-17.00 hrs. BldgA-room 102
Labs
Tue. 01-11-2011 - 13-12-2011 12.00-17.00 hrs. BldgA-room 312
Thu. 03-11-2011 - 15-12-2011 12.00-17.00 hrs. BldgA-room 312
(on Thursdays in course-weeks 1, 2, 4, and 5: 2-3 hrs. lab)
Examination Dates
Fri. 23-12-2011 15.00-17.00 hrs. BldgM-room 102
Fri. 10-02-2012 15.00-17.00 hrs. BldgA-room 108 Resit Exam
291

292
Onderdelen Research Master, Brein en Cognitie
NeuroImaging 2
Credits 6 ec
Code RP10
SIS-code 7205RP10XY
Semester Semester 2, period 1
Prerequisites NeuroImaging 1
Number of participants minimum of 6, maximum of 16
Lecturer Dr. H.S. Scholte, et al.
Information H.S.Scholte@uva.nl
Objectives and Summary
Applying and expanding the skills learned in NeuroImaging 1 and gaining insight in the
process of interpreting NeuroImaging data and how results obtained from such research
influence theory.
Summary
In the course the student processes and report on data-sets that are part of, or have
been part of, current research. The first data-set will deal with the analysis of individual
differences in brain anatomy and how this relates to psychometric testing. The second
data-set will probably deal with multi-voxel pattern activity in which not the activity
levels, but the patterns of activation are used for analysis. The course focuses on using
advanced methods in the analysis of brain activity and is particularly suited for students
pursuing a career in NeuroImaging.
Format
Labs and writing result and discussion sections.
Study Materials
• Some background readings for the different experiments.
Assessment
Based on the written results and discussion sections (including figures) and quality of the
data analysis.
Assignment 1: 15% quality of the data analysis, 25% results and discussion sections (including
figures).
Assignment 2: 20% quality of the data analysis, 40% results and discussion sections (including
figures).
Lesson Dates
Mon.06-02-2012 - 26-03-2012 13.00-15.00 hrs. A302
Labs
Working individually under (limited) supervision.

Masterspecialisatie, Psychologische Methodenleer
4. Psychologische Methodenleer
4.1 Doelgroep en toelatingseisen
De master Psychologie met specialisatie Psychologische Methodenleer is toegankelijk
voor studenten die de bachelorspecialisatie Methodenleer hebben afgerond of een bachelor
Psychologie hebben met vergelijkbare kennis en vaardigheden. Voor meer informatie
kan men contact opnemen met de studieadviseur Psychologische Methodenleer, dr. P.
Koele.
4.2 Doelstelling van het onderwijs van de specialisatie PML
Zowel psychologisch onderzoek als de toepassing van wetenschappelijke kennis in de
psychologische praktijk berusten op methodologische overwegingen en overtuigingen.
Het is dan ook onmogelijk om wetenschappelijk onderzoek op waarde te kunnen schatten
zonder een gedegen methodologische kennis.
De algemene doelstelling van het onderwijs is het aanleren van een kritische en analytische
houding ten opzichte van psychologisch onderzoek. Dit komt op verschillende
manieren tot uiting. Door het blootleggen van veel gemaakte fouten in empirisch onderzoek
en het aantonen van inconsistenties in theoretische redeneringen, proberen methodologen
onderzoekers attent te maken op de vele valkuilen van psychologisch onderzoek.
Deze houding is gericht op de verbetering van het psychologisch onderzoek en de praktijkvoering.
In de tweede plaats ontwikkelen methodologen nieuwe methoden, technieken
en bewijsvoeringen. Zo worden bijvoorbeeld modellen ontwikkeld voor de simultane
analyse van responsen en reactietijden en modellen voor de analyse van strategieën die
kinderen gebruiken op rekentaken. Ook wordt onderzocht aan welke criteria psychologische
tests moeten voldoen om gemiddelden tussen groepen te kunnen vergelijken (denk
bijvoorbeeld aan verschillen tussen etnische groepen op IQ-tests). Een andere nieuwe
techniek waaraan aandacht wordt besteed is testafname via de computer, waarbij de inhoud
van de test adaptief is en wordt afgestemd op het antwoordpatroon van degene die
de test maakt. In de derde plaats zijn er theoretische problemen die zo algemeen zijn dat
zij in andere onderdelen van de psychologie nauwelijks aan de orde komen, maar wel door
methodologen worden bestudeerd. Bijvoorbeeld: wat is de status van psychologische begrippen
zoals algemene intelligentie, extraversie of attitudes? Bestaan die eigenschappen
echt of moeten ze beschouwd worden als theoretische constructies, die weliswaar nuttig
zijn voor het voorspellen van studiesucces en het selecteren van sollicitanten, maar verder
geen enkele aanspraak kunnen maken op de werkelijkheid? Zulke algemene vragen bevinden
zich op het snijvlak van psychologie en filosofie en worden in de empirisch georienteerde
psychologie enigszins verwaarloosd. In de methodologie worden zij diepgaand
behandeld.
Studenten met een bachelor PML hebben twee mogelijkheden voor verdere specialisatie
in de Methodenleer: óf men volgt de eenjarige aansluitmaster, óf men kiest voor de tweejarige
Research Master. Naar een plek in de Research Master moet worden gesolliciteerd,
waarbij studieprestatie, motivatie en interesse in onderzoek belangrijke selectiecriteria
zijn. Meer informatie over de Research Master Psychology is te vinden in hoofdstuk 9.
De specialisatie PML in de aansluitmaster is vooral een opleiding in de toegepaste methodenleer;
de Research Master is meer theoretisch van aard en is vooral bedoeld voor
studenten die zich verder willen ontwikkelen in de psychologie als empirische wetenschap
door na de Master een traject te volgen dat leidt naar promotie tot doctor in één van de
wetenschappelijke disciplines. Meer informatie is te vinden op http://www.studeren.uva.
nl/ma-psychology.
293

294
Masterspecialisatie, Psychologische Methodenleer
4.3 Beroepsmogelijkheden
In het algemeen is de afgelopen decennia gebleken dat afgestudeerden in de Methodenleer
zeer goede mogelijkheden hebben om een baan te vinden. Dit perspectief zal in de
toekomst niet wezenlijk veranderen.
Met de aansluitmaster Methodenleer heeft men uitgebreide kennis van de belangrijkste
onderzoeksmethoden en data-analysetechnieken en praktische ervaring met het doen van
onderzoek en het publiceren erover. Deze afgestudeerden komen voornamelijk terecht in
onderzoeksfuncties. Deze functies zijn niet beperkt tot de methodenleer, maar zijn verspreid
over de gehele psychologie en diverse andere wetenschapsgebieden. Enkele voorbeelden
van functies die door methodologen worden vervuld zijn:
- Methodologischadviseur, bijv. ophetgebiedvanonderwijsresearch,psychodiagnostiek,
research management.
- Praktijkgericht onderzoeker in het bedrijfsleven, o.a. bij testuitgevers, de researchafdeling
van banken, bureaus voor marktonderzoek en opiniepeiling.
- Beleidsmedewerker bij overheid en subsidiegevers.
- Zelfstandig gevestigd onderzoeker.
Met een afgeronde Research Master heeft men ruime kennis en ervaring met onderzoek
en ligt een promotietraject voor de hand. Na de promotie zijn de volgende beroepsmogelijkheden
van toepassing.
- Wetenschappelijk onderzoeker o.a. op het gebied van de psychometrie, methodenleer,
onderwijsresearch, verkeerskunde, gezondheidspsychologie, sociale tandheelkunde,
psychodiagnostiek en ontwikkelingspsychologie.
- Universitair docent, o.a. op het gebied van de statistiek, methodenleer, psychometrie,
theoretische psychologie.
Let wel, deze beroepsmogelijkheden zijn slechts een indicatie. Methodologen worden
soms ook uitgever, therapeut of minister.
4.4 Onderwijsprogramma master PML
In de bachelorspecialisatie PML is een brede basis gelegd voor de opleiding tot psychologisch
methodoloog. In de aansluitmaster wordt deze opleiding voortgezet door een
verdergaande specialisatie in de methodenleer. Daarbij wordt het onderwijsprogramma
sterk bepaald door keuzevrijheid die noodzakelijk is voor de eigen vormgeving van het
toekomstige beroep.
Het aanbod van masteronderdelen PML is schematisch als volgt weergegeven.
Semester 1 Semester 2
8 wkn 8 wkn 4 wkn 8 wkn 8 wkn 4 wkn
12 ec 12 ec 6 ec 12 ec 12 ec 6 ec
Expl. IRT (6)
Gen. Analysis (6)
Meth. Advice (6)
Pres. (6)
ACMA (6) Calc (3)
Stage/Masterthese (36)
Math. Stat. (6) AP (3) BGM(3)
Psychometrics (6)
R (6)
LISREL (6) AdLI(3)
MTT(3)
MA (3)
Noot: verplichte cursussen zijn grijsgekaderd en vetgedrukt
Verplichte onderdelen
- Stage (18 ec) en Masterthese (18 ec, inclusief colloquia), samen 36 ec
- Methodological Advice (6 ec)*

Masterspecialisatie, Psychologische Methodenleer
Keuzeonderdelen
- ACMA (Applied Continuous Multivariate Analysis) (6 ec)*
- Advanced LISREL (3 ec)*
- Advanced Programming (3 ec)*
- Calculus (3 ec)*
- Explanatory IRT (6 ec)*
- Genetic Analysis of Psychology (6 ec)*
- LISREL (6 ec)*
- Mathematical Statistics (6 ec)*
- Meta-analysis (3 ec)*
- Modern Test Theory (3 ec)*
- A Practical Course in Bayesian Graphical Modeling (3 ec)*
- Programming Skills: R (6 ec)*
- Programming Skills: Stimulus Presentation (6 ec)*
- Psychometrics (6 ec)*
- Onderdelen uit andere studierichtingen (max. 6 ec)
* Cursussen aangeduid met * worden in het Engels gegeven.
Stage (18 ec) en masterthese (18 ec, inclusief colloquia) vormen in feite de hoofdmoot van
het Masterjaar. In deze onderdelen doet de student onderzoekservaring op en kunnen
de kennis en vaardigheden die in de eerdere fase van de studie zijn opgedaan, worden
toegepast. De masterthese moet in principe kunnen leiden tot een publicatie die geschikt
is voor plaatsing in een wetenschappelijk tijdschrift. Onderwerpen voor stage en masterthese
staan vermeld in een brochure die verkrijgbaar is bij het secretariaat Methodenleer.
4.5 Contactgegevens secretariaat en coördinatoren PML
Secretariaat
Mw. W.H.M. van Osch, kamer 524, tel. 020-525.6870, mlsecretariaat-fmg@uva.nl
Onderwijscoördinator
Dr. P. Koele, kamer 513, tel. 020-525.6881, P.Koele@uva.nl
Websites
Http://www.student.uva.nl/psy
Http://www.fmg.uva.nl/psychologicalmethods/
Voorzitter van de programmagroep
Prof. dr. H.L.J. van der Maas, kamer 520, tel. 020-525.6678, H.L.J.vanderMaas@uva.nl
Voor contactgegevens van de docenten van PML en een overzicht van hun interessegebieden:
zie Hoofdstuk 10.
Op de volgende pagina’s volgt een overzicht van de masteronderdelen die gevolgd
kunnen worden binnen de specialisatie PML.
295

296
Masteronderdelen, Psychologische Methodenleer
Masterthese Psychologische Methodenleer
Punten 18 ec
Tentamencode MWML
SIS-code 7204MWMLXY
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Psychologie
Docent Alle docenten van de programmagroep
Inhoud
In de masterthese verricht men een (relatief) zelfstandig onderzoek, waarin de zelfstandigheid
tot uiting komt in de opzet, uitvoering, analyse en rapportage.
De eerste fase van de masterthese bestaat uit het schrijven van het MT-onderzoeksvoorstel.
Het voorstel wordt, na goedkeuring door de begeleider, ingediend via een standaardformulier
voor goedkeuring door de masterthesecoördinator. Als het MT-onderzoeksvoorstel
is goedgekeurd kan het eigenlijke onderzoek beginnen.
Onderwijsvorm
Globaal houdt een masterthese voor een student de volgende werkzaamheden in: (a) het
bedenken van een vraagstelling of het uitwerken van een gegeven vraag- of probleemstelling;
(b) verdieping in de literatuur om op de hoogte te raken van het onderwerp; (c) het
bedenken van een onderzoeksopzet; d) het schrijven van een MT-onderzoeksvoorstel;
(e) het verzamelen en analyseren van de data; (f) de verslaglegging; en (g) de openbare
presentatie. Daarnaast dienen 10 colloquia te worden bijgewoond. Zie hoofdstuk 6 voor
meer informatie.
Beoordeling
Zie voor de beoordeling de Studentenhandleiding op Blackboard.
Bijzonderheden
Voor een masterthese krijgt men standaard 18 ec. Minder is niet mogelijk. In uitzonderlijke
gevallen, en met een daartoe strekkende overtuigende motivatie, te beoordelen door
de begeleider en de MT-coördinator van de specialisatie, kan de masterthese een omvang
van 24 ec hebben.
De masterthese is formeel opgesplitst in MT-onderzoeksvoorstel (4 ec) en MT-onderzoek
(14 ec). Het MT-onderzoeksvoorstel moet gereed zijn binnen maximaal 5 weken na aanvang.
De masterthese (inclusief schrijven MT-onderzoeksvoorstel) wordt uitgevoerd in een
tijdsbestek van minimaal 12 weken (fulltime) en maximaal 24 weken (halftime). Het
verloop van de masterthese laat zich doorgaans niet heel nauwkeurig plannen; het is verstandig
rekening te houden met enkele weken uitloop voor geval van nood.
Over omvang en planning worden vooraf duidelijke afspraken gemaakt met de begeleider.
Deze afspraken worden vastgelegd in een MT-contract, waarin student en begeleider
zich committeren aan een bepaalde planning en inspanning (het MT-contract bevat o.m.
de aanvangsdatum, geplande einddatum, aantal ec, en door wie en op welke wijze de
begeleiding verzorgd wordt). De inhoud van het voorgenomen onderzoek, en een nader
uitgewerkte planning (waaruit de haalbaarheid moet blijken), maken deel uit van het
MT-onderzoeksvoorstel.
Meer informatie over de masterthese is te vinden in hoofdstuk 6 van deze studiegids en in de
brochures/handleidingen die elke specialisatie biedt over de afstudeeropdracht. Daarnaast is
een handleiding voor de masterthese te vinden op Blackboard.

Masteronderdelen, Psychologische Methodenleer
Stage Psychologische Methodenleer
Punten: 18 ec
Tentamencode: MSML
SIS-code 7204MSMLXY
Plaats in het rooster: gedurende het hele jaar
Toelatingsvoorwaarden: Bachelor afgerond, met specialisatie PML
Inlichtingen: Dr. Pieter Koele
Inhoud
Een student dient de kennis die hij/zij op de universiteit heeft opgedaan in de praktijk
te brengen. De stagewerkzaamheden dienen van academisch niveau en methodologische
aard te zijn. Na een inwerkperiode moet de student in staat zijn om de werkzaamheden
met een redelijke mate van zelfstandigheid uit te voeren.
Onderwijsvorm
Begeleiding
Bij interne stages heeft men met één begeleider te maken; bij externe stages moet er ook
een externe begeleider zijn op de stageplek. Deze moet bekend zijn met het werk van
PML-psychologen, en is bij voorkeur zelf een (PML-)psycholoog. Voor aanvang van de
stage dienen de student en begeleider(s) afspraken te maken over de begeleiding, inhoud,
werkwijze en duur van de stage.
Stageverslag
De werkzaamheden tijdens een stage worden na afloop van de stage gerapporteerd door
middel van een stageverslag. Verdere informatie betreffende het stageverslag is te vinden
in de stagehandleiding van PML op Blackboard.
Beoordeling
Zie voor de beoordeling de stagehandleiding op Blackboard.
Bijzonderheden
Combinatie
Combinatie van masterthese en stage is mogelijk; overleg hiervoor met de stage/masterthesecoördinator.
Omvang
Een stage duurt 13 weken voltijd of langer indien de stage parttime plaatsvindt. De stage
wordt gehonoreerd met 18 ec.
297

298
Onderdelen Research Master, Psychologische Methodenleer
ACMA
Applied Continuous Multivariate Analysis
Credits 6 ec
Code RM01
SIS-code 7205RM01XY
Semester Semester 1, period 2
Number of participants Max. 45
Prerequisites Bachelor of Psychology
Lecturers Dr. L.J. Waldorp & dr. C.V. Dolan
Information L.J.Waldorp@uva.nl
Objectives
With multivariate statistics, you simultaneously analyze multiple dependent and possibly
multiple independent variables. When analyzing multiple dependent variables, techniques
like the t-test or ANOVA are no longer sufficient to capture all relevant information
in the data. Techniques like MANOVA are then required. Several possibilities of analyses
will be discussed theoretically, and by analyzing examples by hand and with the aid of
computer programs. Emphasis will be on applications: when to apply it (and when not),
how to apply the different techniques, checking of assumptions, and limitations of multivariate
analysis.
Summary
First, we will review some univariate techniques. Then we move on to multivariate analyses
using a bit of matrix algebra. Multivariate analyses begin with a brief introduction to
regression analysis. Then we will discuss and practice several techniques: multiple regression,
MANOVA, analysis of covariance and profile analysis (repeated measures).
Teaching format
Each week there will be one lecture and one practical session to apply techniques from
the lecture.
Assessment
Assignments (30%), presentations (5%), and final exam (65%).
Literature
To be announced.
Lesson Dates
Tue. 01-11-2011 through 20-12-2011 09.00-11.00 hrs. room A306
Thu. 03-11-2011 through 15-12-2011 09.00-11.00 hrs. room A106 + A107
Examination Dates
Fri. 23-12-2011 09.00-11.00 hrs. room A
Re-examination by mutual agreement.
Special Conditions
Also suitable as a course for PhD students to (re)inform themselves on relevant methods
of analysis. PhD’s can apply by contacting Cok Koeleman, e-mail C.H.Koeleman@uva.
nl.

Onderdelen Research Master, Psychologische Methodenleer
Advanced LISREL
Credits 3 ec
Code RM23
SIS-code 7205RM23XY
Semester Semester 2, period 2
Number of participants Max. 24
Prerequisites Bachelor of Psychology, LISREL (RM07)
Lecturer Dr. C.V. Dolan
Information C.V.Dolan@uva.nl
Summary
This follow-up course to LISREL (RM07) concerns advanced subjects in structural equation
modeling. The objectives of this course are 1) extension of the LISREL model as
introduced in RM07 with structured means; 2) application of models with structured
means; 3) introduction of estimators; 4) statistical power calculation; 5) SEM of discrete
data.
Teaching format
Lectures and practicals. The practicals will involve the student version of the LISREL
program (http://www.ssicentral.com/lisrel/downloads.html).
Assessment
Intermediate assignments (25%) and a takehome exam (75%).
Literature
The course material consists of lecture notes, which include exercises and solutions to
exercises. These will be made available on the BlackBoard.
Lesson Dates
Tue. 03-04-2012 through 24-04-2012 13.00-15.00 hrs. room A410
Thu. 05-04-2012 through 26-04-2012 13.00-15.00 hrs. room A312
299

300
Onderdelen Research Master, Psychologische Methodenleer
Advanced Programming
Credits 3 ec
Code RM21
SIS-code 7205RM21XY
Semester Semester 2, period 2
Number of participants Max. 20
Prerequisites Bachelor of Psychology,
Programming in R (RM05), or Stimulus Presentation (RM24)
Lecturers Prof dr. H.L.J. van der Maas, dr. R.P.P.P. Grasman, and others
Information H.L.J.vanderMaas@uva.nl
Objectives
By working on one large computer program students will refresh and improve their programming
skills. After this course students should be able to program large-scale simulations,
to implement new statistical methods or develop experiments for their internship
or master project.
Summary
Students will choose one of a set of assignments depending on their choice of programming
language. In four weeks they will write a computer program. The first week handles
the requirements and design of the program. The second and third week is used for the
actual implementation and testing. The third week focuses at testing, improvements,
reporting and presentation of the program.
Teaching format
Weekly meetings, programming.
Assessment
Grading takes place on the basis of the program (2/3), report (1/6) and presentation (1/6).
Lesson Dates
Tue. 08-05-2012 through 29-05-2012 15.00-17.00 hrs. room A302

Onderdelen Research Master, Psychologische Methodenleer
Calculus
Credits 3 ec
Code RM08
SIS-code 7205RM08XY
Semester Semester 2, period 1
Number of participants Min. 6, max. 20
Prerequisites Bachelor of Psychology
Lecturer Dr. R.P.P.P. Grasman
Information R.P.P.P.Grasman@uva.nl
Objectives
The purpose of this course is to teach you the basic mathematical skills that are assumed
in formalized areas such as mathematical psychology, theoretical/computational neuroscience,
mathematical statistics, and psychometrics. In this course you train these analytical
skills which are absolutely essential for full understanding of the literature in these
fields. This course covers the requirements for the courses Mathematical Statistics and
Mathematical Psychology.
Based on the experience of students in previous years, those of you with little high school
mathematics are advised to refresh your algebra skills in the month before the course
starts. Contact the lecturer for self study material. To assess your algebra level a test will
be available through the course website.
Summary
Uni- and multivariable differential- and integral-calculus, special functions, optimization
and conditions for extrema, expansions, sequences, power- and Taylor-series, elementary
differential equations, applications.
Teaching Format
Lectures, assignments and exercises. Assignments and exercises have to be handed in time
to count for credit.
Assessment
Assignments and exercises (30%), and written exam with problems (70%). One cannot
pass with a failed exam.
Literature
The textbook is announced on the course website. Course notes (including exercises),
will also be provided through the course website. Assignments will involve the use of
computer software (a spreadsheet program, or R). Check the course website at http://bit.
ly/psyuvacalculus for more information and anouncements.
Lesson Dates
Mon.06-02-2012 through 27-02-2012 15.00-17.00 hrs. room A410
Thu. 09-02-2012 through 23-02-2012 15.00-17.00 hrs. room A410
Examination Dates
Thu. 01-03-2012 15.00-17.00 hrs. room A410
Thu. 29-03-2012 13.00-15.00 hrs (resit)
301

302
Onderdelen Research Master, Psychologische Methodenleer
Computational Modeling in Cognition
Principles and Practice
Credits 3 ec
Code RM26
SIS-code 7205RM26XY
Semester Semester 2, period 2
Number of participants Max. 24
Prerequisites Bachelor of Psychology
Lecturer Prof. dr. Lewandowsky
Objectives
This course explains the principles of computational modeling. Concrete computer exercises
are used to put the theory into practice. This course makes it easier for you to critically
evaluate research articles that feature computation models, and it also helps you
to develop computational models yourself. More generally, this course will change your
perspective on psychological science.
Summary
The course will first underscore the need for computational modeling by examining some
pertinent recent examples from the field. In particular, it is shown how verbal models
alone cannot be relied upon to provide testable predictions, and that a computational
instantiation is often necessary to discover the true predictions of a model. This is followed
by an introduction of the basics of parameter estimation, model comparison and
selection, and interpretation of models.
Specifically, the course will cover basic SIMPLEX methods and other minimization routines,
and discuss the associated pitfalls (e.g., local minima, variability of predictions).
The course also covers advantages of maximum likelihood estimation over least-squares
approaches, and considerable time will be spent on various model selection techniques.
All material will be presented with hands-on examples (using MATLAB). Any special
purpose functions or other software that is required for the course will be made available
for download ahead of time. The course will focus on several popular models of memory
to introduce the relevant concepts; viz. SIMPLE (Brown et al., 2007); SOB (Lewandowsky
& Farrell, 2008); and an instantiation of the TBRS (Oberauer & Lewandowsky, 2010).
Teaching format
Lectures and hands-on computer exercises.
Assessment
Assessment will be based on an assignment that puts the learned material into practice.
The assessment also involves a written component.
Literature
Lewandowsky, S., & Farrell, S. (2011). Computational modeling in cognition: Principles and
practice. Thousand Oaks, CA: Sage. ISBN 9781412970761, ±€ 40,-
Lesson Dates
Tue. 08-05-2012 through 29-05-2012 11.00-13.00 hrs. room A410
Thu. 10-05-2012 11.00-13.00 hrs. room A106
Wed. 16-05-2012 11.00-13.00 hrs. room A106
Thu. 24-05-2012 through 31-05-2012 11.00-13.00 hrs. room A106

Onderdelen Research Master, Psychologische Methodenleer
Examination Dates
The due date for the assignment has not yet been determined, but it is likely to be one or
two weeks after the class finishes.
303

304
Onderdelen Research Master, Psychologische Methodenleer
Explanatory IRT
Credits 6 ec
Code RM19
SIS-code 7205RM19XY
Semester Semester 1, period 1
Prerequisites Bachelor of Psychology
Lecturer Prof. dr. P. de Boeck
Information P.A.L.deBoeck@uva.nl
Objectives
To make the student acquainted with recent, advanced developments in item response
theory, and with a general purpose software package in R to estimate these and other
models.
Summary
This course gives a new and integrated introduction to item response models (predominantly
used in measurement applications in psychology, education, and other social
science areas) from the viewpoint of the statistical theory of generalized linear and nonlinear
mixed models. The new framework allows the domain of item response models to
be co-ordinated and broadened to emphasize their explanatory use beyond their standard
descriptive uses.
For the estimation of the models, the lme4 package in R will be used, and more specifically
its lmer function. The software can be used for IRT models and more generally for
all kinds of generalized linear mixed models, including also the simple linear case as in
ANOVA, multilevel modeling, and many other types of more specific models.
Teaching Format
Lectures based on exercises in class. Advanced knowledge of R is not required.
Assessment
Assignments.
Literature
• De Boeck, P., & Wilson, M. (Eds.). (2004). Explanatory Item Response Models. New
York: Springer Verlag. ISBN 0-387-40275-6. € 60,-
• De Boeck, P. et al. (2011). The estimation of item response models with the lmer
function from the lme4 package in R. Journal of Statistical Software, 39. See: http://
www.jstatsoft.org.
Lesson Dates
Tue. 06-09-2011 through 25-10-2011 09.00-11.00 hrs. room A106
Thu. 08-09-2011 through 20-10-2011 09.00-11.00 hrs. room A106
Examination Dates
Thu. 27-10-2011 09.00-11.00 hrs. room A106

Onderdelen Research Master, Psychologische Methodenleer
Genetic Analysis in Psychology
Credits 6 ec
Code RM25
SIS-code 7205RM25XY
Semester Semester 1, period 1
Number of participants Max. 24
Prerequisites Bachelor of Psychology
Lecturer Dr. C.V. Dolan
Information C.V.Dolan@uva.nl
Objectives
The aim of this course is to provide an introduction to genetic modeling and analyses, as
one may encounter it in psychology.
Summary
The subjects in this course will include twin and family studies, linkage analysis, and
(genome wide and candidate gene) association analysis. The course material consists of
lecture notes and articles. The course will include computer exercises. Prior knowledge of
statistics should include a good understanding of regression analysis.
Teaching format
Lectures and computer practicals.
Assessment
Assignments (50%) and exam (50%).
Literature
To be determined.
Lesson Dates
Mon.05-09-2011 through 24-10-2011 11.00-13.00 hrs. room A409
Thu. 08-09-2011 through 20-10-2011 13.00-15.00 hrs. room A312
Examination Dates
Thu. 27-10-2011 13.00-15.00 hrs. room A312
305

306
Onderdelen Research Master, Psychologische Methodenleer
LISREL
Credits 6 ec
Code RM07
SIS-code 7205RM07XY
Semester Semester 2, period 1
Number of participants Max. 45
Prerequisites Bachelor of Psychology, ACMA (RM01)
Lecturer Dr. C.V. Dolan
Information C.V.Dolan@uva.nl, www.ssicentral.com
Objectives
The aim of this course is to introduce the student to the theory and practice of LISREL
(Linear Structural Relations) modeling, and to instruct students in actually carrying out
LISREL modeling using the LISREL program. The LISREL model comprises a large
number of specific statistical models, such as multiple and multivariate regression, pathmodels,
factor models, longitudinal models, and certain random effects models. The
LISREL program can be used to test specific hypotheses concerning the linear relationships
between variables. These relationships may be specified among observed variables
(e.g., in linear regression, or path models) and/or latent variables (latent regression).
In addition such linear relationships are used to link observed variables to latent variables.
The possibility to investigate hypotheses concerning the relationship among latent
variables is very useful, as most psychological theory is formulated in terms of latent
variables, i.e., hypothetical constructs. Multi-group analyses and LISREL models including
structured means will also be discussed.
Summary
During this course the specification of a variety of linear statistical models as LISREL
models will be discussed. The emphasis is on hands-on experience in model specification,
and on the interpretation of results. Technicalities are limited to mainly elementary
matrix algebra and the decomposition of variance, as is carried out in simple regression
analysis. In fact, all models can be interpreted in terms of simple regression analysis. The
student will practice model specification and the interpretation of results in weekly assignments.
Teaching format
Lectures and practical sessions.
Assessment
Weekly assignments (50%) and a final assignment (50%).
Literature
To be announced on Blackboard.
Lesson Dates
Mon.06-02-2012 through 26-03-2012 13.00-15.00 hrs. room A108
Thu. 09-02-2012 through 29-03-2012 11.00-13.00 hrs. room A106 + A107
Special Conditions
The practicals consist mainly of specifying and fitting models in the student version of the
LISREL program (free to download http://www.ssicentral.com/lisrel/downloads.html).

Onderdelen Research Master, Psychologische Methodenleer
Mathematical Statistics
Credits 6 ec
Code RM09
SIS-code 7205RM09XY
Semester Semester 2, period 1
Number of participants Min. 6, max. 20
Prerequisites Bachelor of Psychology, Calculus (RM08) or equivalent
Lecturer Dr. R.P.P.P. Grasman
Information R.P.P.P.Grasman@uva.nl
Objectives
Nearly all modeling and analysis in neuroscience/cognitive psychology and psychometrics
requires probabilistic and statistical reasoning. Students are assumed to have a working
knowledge in applied statistical techniques (hypothesis testing, correlation, linear
regression, t-test, ANOVA, chi-square test). In this course you will acquire insight in,
and the skills of, probability theory and statistics. You will master the fundamental building
blocks for mathematical models in psychometrics, mathematical psychology and
cognitive psychology/neuroscience. With these skills you will be able to delve into the
analytical details of stochastic models and statistical methods used within these fields.
Although this course is experienced as challenging by most students, with enough time
available to spend on mastering the material this should not discourage your participation.
Summary
Axiomatic probability, calculus of probabilities, random variables, distributions and
densities, joint- and conditional distributions, expectation and moments, Chebyshev’s
inequality, moment generating functions, discrete and continuous probability models,
sampling distributions, law of large numbers, central limit theorem, transformations of
stochastic variables, theory and methods of estimation (Cramér-Rao inequality, method
of moments, maximum likelihood) and hypothesis testing (Neyman-Pearson, likelihood
ratio tests).
Teaching Format
Lectures, labs, and assignments. Presence at labs is required.
Assessment
Assignments and written exam.
Literature
To be announced on Blackboard.
Check the course website at http://bit.ly/psyuvamathstat for more information and announcements
on the textbook.
Lesson Dates
Mon.05-03-2012 through 23-04-2012 15.00-17.00 hrs. room A410
Thu. 08-03-2012 through 19-04-2012 15.00-17.00 hrs. room A410
Examination Dates
Thu. 26-04-2012 15.00-17.00 hrs. room A410
Thu. 31-05-2012 15.00-17.00 hrs. (resit)
307

308
Onderdelen Research Master, Psychologische Methodenleer
Meta-analysis
Credits 3 ec
Code RM13
SIS-code 7205RM13XY
Semester Semester 2, period 2
Number of participants Max. 20
Prerequisites Bachelor of Psychology, Programming Skills: R (RM05)
Lecturer Dr. J.M. Wicherts
Information J.M.Wicherts@uva.nl
Objectives
To gain insight into the basics and statistical background of meta-analysis. To learn to
evaluate and to conduct a meta-analysis with moderators.
Summary
This course is concerned with the methodological and statistical technique of metaanalysis.
The goals are as follows: (a) understanding the basic statistical foundations of
meta-analyses of experimental and correlational data, (b) reading and analyzing metaanalytic
reviews, and (c) designing and conducting meta-analyses of relevant literatures.
After completion of the course, the student will have basic knowledge of meta-analytical
techniques and will be able to conduct a straightforward meta-analysis by him/herself.
Teaching Format
Lectures and assignments.
Assessment
Assignments (50%). The final assignment (50%) includes a meta-analysis and a presentation
of the results.
Literature
Articles to be announced on Blackboard.
Lesson Dates
Wed. 02-05-2012 through 30-05-2012 13.00-15.00 hrs. room A410
Mon.07-05-2012 through 21-05-2012 13.00-15.00 hrs. room A410

Onderdelen Research Master, Psychologische Methodenleer
Methodological Advice
Credits 6 ec
Code RM11
SIS-code 7205RM11XY
Semester Semester 1, period 2
Number of participants Max. 15
Prerequisites Bachelor of Psychology
Lecturers Prof. dr. G.J. Mellenbergh & dr. H.J. Adèr
Information G.J.Mellenbergh@uva.nl
Objectives
The objectives of the course are (1) to acquire methodological knowledge that is needed
for advising researchers in the behavioral and social sciences on their research problems,
and (2) to get experience with methodological consultancy.
Summary
The course covers methodological consultancy on the following topics: research designs,
construction and use of instruments, and statistical data analysis. A mini-traineeship at
the Methodology Shop (‘Methodologiewinkel’) is included for students who have not yet
worked at this shop.
Teaching Format
Lectures, consultancy interviews, and discussion of consultancy problems.
Assessment
Assignments, oral and written reports.
Literature
• Adèr, H.J., & Mellenbergh, G.J. (with contributions by D.J. Hand) (2008). Advising
on research methods: A consultant’s companion. Huizen, the Netherlands: Johannes van
Kessel Publishing. The book can be ordered via www.jvank.nl/ARMHome for the
reduced student price of € 57,50.
Lesson Dates
Mon.31-10-2011 through 19-12-2011 13.00-17.00 hrs. room A413
Thu. 03-11-2011 through 22-12-2011 13.00-17.00 hrs. room A413
309

310
Onderdelen Research Master, Psychologische Methodenleer
Modern Test Theory
Credits 3 ec
Code RM17
SIS-code 7205RM17XY
Semester Semester 2, period 2
Number of participants Max. 30
Prerequisites Bachelor of Psychology, Programming skills: R recommended
Lecturer Prof. dr. P. de Boeck
Information P.A.L.deBoeck@uva.nl
Objectives
To provide insight into, and practical experience with, models for item responses.
Summary
Tests and test scores play a very important role in psychology, both in research and in applied
work. Traditionally, test scores are analyzed using classical test theory. This theory
is still very influential, yet it has serious limitations. For example, the classical approach
to reliability leads to incorrect conclusions. Modern test theory allows us to develop and
test advanced models of item responses. With these models we can test for item bias, solve
equating problems and develop computer adaptive tests. In computer adaptive testing
items are administered depending on the success on earlier items in the test, which makes
test much shorter and can guarantee that all respondents are measured in an equally
reliable way and with the desired level of reliability.
In this course students will be introduced to modern test theory and learn to work with
software for practical data-analyses for item response models. Special attention will be
given to measurement issues in the research domains the students are interested in, and it
will be discussed how IRT can possibly help.
Teaching Format
Lectures and practical sessions.
Assessment
Weekly assignments (1/3) and final assignment (2/3).
Literature
• Hambleton, R.K., Swaminathan, H., & Rogers, H.J. (2000). Fundamentals of item
response theory. Newbury Park: Sage. ISBN 9780803936478. € 47,-
Lesson Dates
Tue. 03-04-2012 through 24-04-2012 09.00-11.00 hrs. room A107
Thu. 05-04-2012 through 26-04-2012 09.00-11.00 hrs. room A107
Special Conditions
This course is not appropriate for students with a bachelor in Psychological Methods. The
course overlaps with the course ‘Latente Variabele Modellen’.

Onderdelen Research Master, Psychologische Methodenleer
A Practical Course in Bayesian Graphical Modeling
Credits 3 ec
Code RM16
SIS-code 7205RM16XY
Semester Semester 2, period 3
Prerequisites Bachelor of Psychology
Basic familiarity with R, Matlab, or C is highly recommended
Lecturer Dr. E.-J. Wagenmakers
Information EJ.Wagenmakers@gmail.com
Objectives
First, to get hands-on experience with an easy-to-use computer program that allows you
to implement all kinds of Bayesian models. Second, to understand why Bayesian statistics
is right, and everything else is wrong.
Summary
In this course, plenary lectures will provide the theoretical background of Bayesian statistics,
whereas practical computer exercises will teach you how to use the WinBUGS
program and apply it to a wide range of different statistical models. After completing
this course, you will have gained not only a new understanding of statistics (yes, it can
make sense), but also the technical skills to implement statistical models that professional
researchers in the field of psychology dare only dream about.
Teaching Format
Plenary lectures, individual and group exercises.
Assessment
To be announced on Blackboard.
Literature
Online materials based on a book that is currently in preparation (Lee & Wagenmakers).
The location of the materials will be announced on Blackboard.
Lesson Dates
Mon.04-06-2012 through 25-06-2012 11.00-13.00 hrs. room A107
Wed. 06-06-2012 through 27-06-2012 11.00-13.00 hrs. room A107
311

312
Onderdelen Research Master, Psychologische Methodenleer
Programming Skills: R
Credits 6 ec
Code RM05
SIS-code 7205RM05XY
Semester Semester 1, period 3
Number of participants Max. 30
Prerequisites Bachelor of Psychology, Computer literate
Lecturer Prof. dr. H.L.J. van der Maas
Information H.L.J.vanderMaas@uva.nl
Objectives
In this course students learn general programming concepts, to work with the programming
language R, and to write programs for advanced data-analysis, for visualization of
data and for computer simulation. R will be used in several other courses.
Summary
Programming is an important research skill. Being able to program allows one, for instance,
to investigate psychological models by simulations, to develop and implement
new statistical techniques, to manipulate and analyze data in various ways, and to make
computerized experiments. Psychological researchers use all kinds of programming
languages. R and Matlab are high-level technical computing languages for statistical
computing, graphics, and computer simulation. In this course students will work with
numerous libraries available for these languages. The course will mainly focus on R, but
also a short introduction to Matlab will be given. R is easy to learn, free and platform
independent (http://cran.r-project.org).
Teaching Format
Lectures and practical sessions.
Assessment
Weekly programming assignments (1/3) and exam (2/3).
Literature
• Appleman, D. (2000). How computer programming works (2nd ed.). Berkeley: APress.
ISBN 9781893115231, € 27,90 (only when you have no experience with programming).
• Manuals, to be announced later (available on the internet).
Lesson Dates
Lectures
Mon.09-01-2012 through 30-01-2012 09.00-11.00 hrs. room A306
Wed. 11-01-2012 through 01-02-2012 09.00-10.00 hrs roomA306
Practical sessions
Mon.09-01-2012 through 30-01-2012 12.00-14.00 hrs. room A106 + A107
Wed. 11-01-2012 through 01-02-2012 10.00-12.00 hrs. room A106 + A107
Fri. 13-01-2012 through 27-01-2012 11.00-13.00 hrs. room A106 + A107
Examination Dates
Fri. 03-02-2012 14.00-17.00 hrs. room A106 + A107
Special conditions
The course covers 4 weeks of full-time study.

Onderdelen Research Master, Psychologische Methodenleer
Programming Skills: Stimulus Presentation
Credits 6 ec
Code RM24
SIS-code 7205RM24XY
Semester Semester 1, period 3
Number of participants Max. 25
Prerequisites Bachelor of Psychology, Computer literate
Lecturers Dr. J.G. Wijnen, drs. T. Pronk, & drs. I.K. Schneider
Information
Objectives
J.G.Wijnen@uva.nl, T.Pronk@uva.nl
In this course students learn to work with two programming languages, both dedicated
towards computerized psychological experimentation. At the end of the course students
will be able to program their own experiments and get their data ready for statistical analyses.
The course aims to teach general programming skills as well as skills more specific
to the software covered. The course is especially suited for students that expect to carry
out behavioral or psychophysiological lab research in projects in the near future or in
their further academic careers.
Summary
Presentation is a high-level technical computing language that is very suitable to program
psychological stimulus-response tasks in a lab environment. It is specially developed for
tasks with critical timing requirements. In addition, it has many features that facilitate
communication with other equipment (EEG, eye-tracker, functional MRI, TMS, etc.).
Inquisit is general purpose psychological measurement software that emphasizes ease
of use and is suitable for most cognitive, social and neuropsychological experimental
paradigms.
Teaching Format
Lectures and practical sessions.
Assessment
Assignments and exams for the programming languages covered.
Literature
All materials will be made available via a course-dedicated website and/or blackboard.
Lesson Dates
Lectures
Mon.09-01-2012
Practical sessions
12.00-13.00 hrs. room A102
Mon.09-01-2012 through 30-01-2012 14.00 -17.00 hrs. room A106
Tue. 10-01-2012 through 31-01-2012 14.00-17.00 hrs. room A106
Wed. 11-01-2012 through 01-02-2012 14.00-17.00 hrs. room A106
Fri. 13-01-2012 through 27-01-2012 14.00-17.00 hrs. room A106
Thu. 26-01-2012
Examination Dates
14.00-17.00 hrs room A106
Fri. 03-02-2012 10.00-13.00 hrs. room A106
Special conditions: The course covers 4 weeks of full-time study.
313

314
Onderdelen Research Master, Psychologische Methodenleer
Psychometrics
Credits 6 ec
Code RM12
SIS-code 7205RM12XY
Semester Semester 1, period 2
Prerequisites Bachelor of Psychology, Latente Variabele Modellen (BM30),
Modern Test Theory (RM17) or Mathematical Statistics (RM09)
Lecturer Prof. dr. G.K.J. Maris
Information G.K.J.Maris@uva.nl
Objectives
The course provides an introduction to the concepts, theory, and practice of statistical
inference for psychometric measurement models.
Summary
Psychometric measurement models are used to
- take decisions about individual students;
- evaluate the relationship between ability and student characteristics in survey type
research; and
- monitor student progress.
Using the Rasch model as simple example different estimation and model evaluation
methods will be introduced, suitable for the different measurement contexts, and implemented
in a computer program. The focus will be on tests consisting of (at most) two
items. This unrealistically simple case (the Rasch model and a two item test) serves to illustrate
the essential features and can readily be generalized to more complex and realistic
contexts as well as to more complex measurement models.
Teaching Format
Lectures and practicals.
Assessment
Take home exam (75% of final score) and computer program (25% of final score).
Literature
To be announced on Blackboard.
Lesson Dates
Fri. 04-11-2011 through 23-12-2011 11.00-13.00 hrs. room JK B88
Fri. 04-11-2011 through 23-12-2011 14.00-16.00 hrs. room A107

Onderdelen Research Master, Psychologische Methodenleer
Scientific Writing and Presenting
Credits 6 ec
Code RM15
Semester Semester 1, period 1
Prerequisites Bachelor of Psychology
Lecturer Dr. E.-J. Wagenmakers
Information EJ.Wagenmakers@gmail.com
Objectives
To improve your scientific communication skills.
Summary
When you are not able to write a compelling article or give an exciting talk, your academic
career will be a constant uphill battle -- no matter how excellent your ideas and
research might be. As a scientist, you need to be able to explain your work to other scientists,
and do this clearly, effectively, and convincingly.
Despite the fact that good communication skills are of crucial importance (both inside
and outside of academia), very few courses in the Dutch educational system teach proper
scientific communication. As a result, students are left to improve their communication
skills largely by themselves, through trial and error. This is unfortunate, because anybody’s
writing skills can be considerably improved with only a little instruction.
In this course, we will cover the basics of scientific communication by means of weekly
plenary sessions, exercises and small-scale feedback sessions. All teaching materials are
tailored to the needs of a psychological researcher in action. After completing this course,
you will be on your way to becoming a better writer, a more confident presenter, and,
perhaps, a better scientist as well.
Teaching Format
Plenary lectures, individual and group exercises, self-study, feedback sessions.
Assessment
To be announced on Blackboard.
Literature
• Williams, J.M. (2010). Style: Lessons in clarity and grace (10th ed.). New York, NY:
Pearson Longman. ISBN 9780205029884. € 30,95.
Lesson Dates
Wed. 07-09-2011 15.00-18.00 hrs. room A306
Wed. 14-09-2011 through 21-09-2011 15.00-18.00 hrs. room A312
Wed. 28-09-2011 through 26-10-2011 15.00-18.00 hrs. room A306
Examination Dates
To be announced on Blackboard.
315

316
Master Psychologie
5. Sociale Psychologie
5.1 Doelgroep en toelatingseisen
De specialisatie Sociale Psychologie is toegankelijk voor studenten die in hun bachelorprogramma
hebben gekozen voor de specialisatie Sociale Psychologie, dan wel een bachelor
Psychologie hebben afgerond en daarin vergelijkbare kennis/vaardigheden hebben
opgedaan. Afhankelijk van de aard van de opleiding is de specialisatie ook toegankelijk
voor studenten met een andere bachelor opleiding; in de meeste gevallen zal dan een
schakelprogramma moeten worden gevolgd. Voor meer informatie kan men contact opnemen
met de balie van het Onderwijsinstituut Psychologie of studieadviseur Sociale
Psychologie, dr Van Harreveld.
5.2 Doelstelling van het onderwijs van de specialisatie Sociale Psychologie
Sociale psychologie is een vak dat veel te bieden heeft voor een beter begrip van belangrijke
processen in onze samenleving en hoe daar wat aan te doen. In het onderwijs van de
programmagroep sociale psychologie wordt ingegaan op hoe de sociale psychologie kan
helpen verschillende soorten menselijk gedrag te begrijpen, te voorspellen en te verklaren.
Behalve het verklaren van dergelijke verschijnselen zal er ook aandacht worden besteed
aan manieren waarop deze kunnen worden beïnvloed. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het
bestrijden van discriminatie, het beïnvloeden van hoe mensen met het milieu omgaan, of
het stimuleren van pro-sociaal gedrag. De sociale psychologie heeft inmiddels veel kennis
opgeleverd over hoe je menselijk gedrag kunt beïnvloeden en sturen. Toepassingen
daarvan zien we in de commerciële sector bijvoorbeeld bij reclame en bij de marketing
van nieuwe producten. Toepassingen zien we ook bij minder commerciële instanties.
Voorlichting over studiemogelijkheden en scholing, voorlichting over milieugedrag en
energiebesparing, het verminderen van discriminatie en vooroordeel, maar ook het stimuleren
dat mensen zich aan bepaalde regels houden zijn allemaal activiteiten die voor
een belangrijk deel leunen op sociaal psychologische kennis. In deze route wordt dus ook
aandacht besteed aan toepassingen van de sociale psychologie op het gebied van sociale
beïnvloeding.
5.3 Beroepsmogelijkheden
De specialisatie Sociale Psychologie biedt veel beroepsmogelijkheden naast de academische.
De master bereidt studenten voor op een beleidsmatige of onderzoekscarrière in de
profit of non-profit sector. Sociaal psychologen zijn vaak betrokken bij de ontwikkeling
en vormgeving van nieuw beleid, de communicatie daarover, maar ook bij de evaluatie
van nieuw beleid met behulp van onderzoek. Voorbeelden zijn banen in de reclame,
banen bij voorlichtingsinstanties op het gebied van gezondheid en integratie, functies die
zich richten op consumenten en ook beleids- en onderzoeksfuncties bij instanties die zich
bezighouden met onderwerpen als milieu, energiegebruik en verkeersgedrag. Voorbeelden
van instanties op het gebied van (toegepast) onderzoek zijn het Sociaal Cultureel
Planbureau en lokale werkgevers als de afdeling Onderzoek en Statistiek van de gemeente
Amsterdam.
Kortom, veel sociaal-psychologen komen terecht in beleids- en adviesfuncties, met name
op het gebied van voorlichting, reclame en interventies. Dit is vooral een werkterrein
waar de route Sociale beïnvloeding en maatschappij zich op richt. Een gebied waarin
sociaal-psychologen in toenemende mate werkzaam zijn is het gebied van gezondheid en
gedrag. Voorbeelden zijn het ontwerpen en testen van interventies en voorlichtingstrategieën
met als doel dat mensen een gezondere leefstijl ontwikkelen. Dit is een terrein waar
de track ‘Gedrag en Gezondheid’ zich op richt. Tenslotte zijn er op het gebied van sociale
vaardigheden (interviewen, selectiegesprekken, personeelsevaluatie, etc.) arbeidsmoge-

Master Psychologie
lijkheden als trainer op dit gebied. Voor studenten die ambities in deze richting hebben
is er de track ‘Training en Development’. In de loop van het studiejaar 2011-2012 zal een
website beschikbaar zijn die informatie geeft over al deze mogelijkheden. Tot die tijd ligt
bij het secretariaat van de specialisatie, kamer 920, een vacatureklapper ter inzage om op
ideeën te komen over de beroepen die men kan uitoefenen als sociaal-psycholoog. Ook de
stages op Blackboard kunnen een idee geven van de verschillende beroepsperspectieven
als sociaal psycholoog.
5.4 Inrichting programma masterspecialisatie Sociale Psychologie
Sociale Psychologie biedt een eenjarige route getiteld ‘Sociale beïnvloeding en maatschappij’.
In deze master staan de stage en de masterthese (samen 36 ec) centraal en wordt
daarnaast nog 24 ec aan cursorisch onderwijs gevolgd. In het schema van de master staan
de 12 mastercursussen weergegeven, waaruit je kan kiezen. Studenten hebben tevens de
vrijheid om (maximaal) 6 ec aan cursorisch onderwijs uit het aanbod van mastervakken
van een andere specialisatie te volgen. Bacheloronderdelen zijn nooit onderdeel van het
masterprogramma. De planning is afhankelijk van de planning van stage en masterthese
en de keuze van masteronderdelen. Het aanbod van masteronderdelen bij de specialisatie
Sociale Psychologie is al volgt:
Semester 1
12 weken (18 ec) 8 weken (12 ec)
Keuze uit:
Surveyonderzoek: Ontwerp en uitvoering (6)
Stereotypes, Prejudice and Discrimination: Theory and
Implications (6)
Stage/Masterthese/Colloquia (36)
Keuze uit:
Sociale Psy. van de Emoties (6)
Semester 2
8 weken (12 ec) 12 weken (18 ec)
Keuze uit:
Toegepaste SP1: Reclame, Voorlichting en
Consumentengedrag (6)
Keuze uit:
Pro-social behav. and volunteerism (6)
Toegepaste SP2: Interventies (6)
Vervolg: Stage/Masterthese/Colloquia (36)
Noot: verplichte cursussen zijn grijsgekaderd en vetgedrukt
N. B. Gedurende het jaar moet men 24 ec aan mastercursussen halen, waarvan minstens
18 binnen de specialisatie Sociale Psychologie. Deze vier cursussen kunnen gekozen
worden uit een serie van 6 vakken (zie bovenstaand schema). Het is afhankelijk van de
vakken die men kiest, op welk moment er ruimte voor de stage en de masterthese is. Zie
hieronder voor meer informatie over de aanmelding voor de masterthese. In het schema
wordt aangegeven hoeveel ec’s je per blok kunt halen om geen achterstand op te lopen.
5.5 Afstudeeropdracht
De afstudeeropdracht bestaat uit een stage, een masterthese (inclusief colloquia), samen
minstens 36 ec. (Voor meer informatie over colloquia, zie elders in deze gids, zie de index.)
Stage
In de stage (omvang 18 ec) worden werkzaamheden uitgevoerd die door een sociaal-psycholoog
beroepsmatig zouden kunnen worden gedaan. Dit kan variëren van het ontwikkelen
van een voorlichtingsprogramma voor de overheid tot het doen van experimenteel
onderzoek. Een stage kan zowel bij de programmagroep zelf (onderzoeksstage) als bij een
317

318
Master Psychologie
externe instantie worden gelopen. Ook het meedraaien in (een gedeelte van) een onderzoek
van anderen, het uitwerken van een campagne of het meewerken aan het opzetten
van een cursus kunnen als stage gelden, als het maar duidelijk is dat de sociaal-psychologische
invalshoek zinvol toegepast wordt. In de praktijk geldt dat het begeleidend staflid
beoordeelt of iets tot het werkveld van de sociaal-psycholoog gerekend mag worden of
niet. Bij externe stages dient deskundige begeleiding ter plekke gegarandeerd te zijn, hetgeen
betekent dat de begeleider (sociaal) psycholoog is, of sociaal-wetenschapper.
Voorafgaand aan het begin van de stage wordt er een stagecontract ingevuld en ondertekend
door de stagiair, de begeleider op de werkplek en het begeleidend staflid, en ingeleverd
bij één van de stagecoördinatoren Gerben van Kleef of Frenk van Harreveld,
én bij het secretariaat. Dit stagecontract is te downloaden via Blackboard: http://www.
student.uva.nl/psychologie/onderwijsbalie/stages.cfm (inloggen en door naar stages Sociale
Psychologie). De stage wordt afgesloten met een verslag waarin de volgende punten
aan de orde komen: (1) Beschrijving van het bedrijf of de instantie, (2) beschrijving van
de werkzaamheden van de begeleider, (3) de eigen werkzaamheden, (4) link met de studie
(welke sociaal psychologische kennis en welke studieonderdelen heb je kunnen gebruiken
en welke nieuwe kennis en vaardigheden heb je opgedaan?), (5) evaluatie eigen functioneren,
(6) evaluatie stageplek. Het stageverslag is bedoeld voor de universiteit en heeft
een gemiddelde omvang van 8-12 pagina’s. Voor meer informatie over stages kun je de
website van Sociale Psychologie raadplegen. In tweede instantie kun je contact opnemen
met Gerben van Kleef.
Masterthese
Voor het doen van een masterthese kunnen studenten zich twee keer per jaar (aan het
begin van ieder semester) aanmelden door een e-mail te sturen aan het secretariaat: spsecretariaat-fmg@uva.nl.
Vervolgens dient men zich in te schrijven voor een onderwerp via
een keuzeformulier op Blackboard, waarop docenten en onderwerpen staan aangegeven.
Ter oriëntatie staat er op de studentenportal Psychologie/SP website een overzicht van
stage- en mastertheseonderwerpen binnen de programmagroep. In vrijwel alle gevallen
vinden mastertheses intern plaats. In enkele gevallen zijn er concrete verzoeken van externe
instanties of zoeken stafleden van de programmagroep op korte termijn samenwerking
met een student. Dergelijke aanbiedingen worden bekendgemaakt op het publicatiebord
in de lifthal op de 9e verdieping of per email. Op basis van de keuzeformulieren zal er een
indeling gemaakt worden en deze zal bekend gemaakt worden via Blackboard.
In de masterthese (18 ec) wordt de gehele empirische cyclus eenmaal doorlopen teneinde
een sociaal-psychologische vraagstelling te onderzoeken. Een masterthese kan ook gedaan
worden aan de hand van een wetenschappelijke vraag of aan de hand van een vraag
uit de praktijk. De onderzoeksvraag ligt op het terrein van de sociale psychologie, en de
student legt het gehele traject af, van het ontwikkelen en uitwerken van de onderzoeksvraag
tot en met het bespreken van de implicaties van de resultaten voor praktijk en
theorie. Als de vraagstelling en de methode enigszins duidelijk zijn, schrijft de student
een concept van ongeveer twee A4’tjes, dat tevens beoordeeld wordt door een tweede
beoordelaar. Als afronding van de masterthese wordt niet alleen een verslag geschreven,
maar wordt ook een mondelinge masterthesebespreking gehouden, welke plaatsvinden
op donderdag tussen 15.00-17.00 uur. Hiervoor kan via het secretariaat een afspraak gemaakt
worden. Tevens wordt er een papieren en digitaal verslag bij het onderwijssecretariaat
ingeleverd via de postbus bij kamer A920 en (als één word/pdf-document) gemaild
naar: spsecretariaat-fmg@uva.nl.
Hieronder volgt een overzicht van de onderwerpen die geschikt zijn voor de masterthese
en die aansluiten bij het onderzoek dat gedaan wordt binnen Sociale Psychologie; eigen
onderwerpen aandragen is vanzelfsprekend ook mogelijk.

Master Psychologie
5.6 Nadere inlichtingen en mentoraat
Voor studieadvies en inlichtingen met betrekking tot de specialisatie Sociale Psychologie
kan men zich wenden tot de studieadviseur van de programmagroep: dr. F. van Harreveld,
kamer A921, telefoon: 525.7263. Inloopspreekuur is op donderdag van 12.00-14.00
uur.
Het mentoraat bij Sociale Psychologie wordt op individuele basis geregeld al naar gelang
de behoefte van studenten. Onderwerp van gesprek met een mentor kunnen zijn:
de voortgang van de studie, de studieplanning, advisering over stage- en werkstukmogelijkheden,
verwijzing en beroepsmogelijkheden, en eventuele problemen die kunnen
optreden tijdens de studie. Het doel van het mentoraat is studenten te helpen bij de keuze
van een optimaal studietraject en het voorkomen van studievertraging. In overleg met
de mentor bepaalt men de frequentie van de afspraken. In principe fungeert dr. F. van
Harreveld, studiecoördinator Sociale Psychologie, als mentor. Echter, op verzoek zijn ook
andere docenten als mentor beschikbaar.
5.7 Contactgegevens secretariaat, coördinatoren Sociale Psychologie
Secretariaat:
Ho-Jung Mulder, kamer A920 525.6890 spsecretariaat-fmg@uva.nl
Karin Couvret, kamer A920 525.6890
Studieadviseur & Onderwijscoördinator
Frenk van Harreveld, kamer A921 525.7263 F.vanharreveld@uva.nl
Spreekuur: Donderdag van 12.00-14.00 uur
Website:
http://www.student.uva.nl/psychologie/home.cfm
http://www.fmg.uva.nl/socialpsychology
Voorzitter van de programmagroep
Prof.dr. J. van der Pligt
Voor contactgegevens van de docenten van Sociale Psychologie en een overzicht van hun
interessegebieden: zie Hoofdstuk 10.
Op de volgende pagina’s staat een alfabetisch overzicht van de masteronderdelen die
gevolgd kunnen worden binnen de specialisatie Sociale Psychologie.
319

320
Masteronderdelen, Sociale Psychologie
Masterthese Sociale Psychologie
Punten 18 ec
Tentamencode MWSP
SIS-code 7204MWSPXY
Plaats in het rooster Semester 1 en Semester 2
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Sociale Psychologie
Docenten diverse docenten
Inhoud
In de masterthese verricht men een (relatief) zelfstandig onderzoek, waarin de zelfstandigheid
tot uiting komt in de opzet, uitvoering, analyse en rapportage.
De eerste fase van de masterthese bestaat uit het schrijven van het MT-onderzoeksvoorstel.
Het voorstel wordt, na goedkeuring door de begeleider, ingediend via een standaardformulier
voor goedkeuring door de masterthesecoördinator. Als het MT-onderzoeksvoorstel
is goedgekeurd kan het eigenlijke onderzoek beginnen.
Onderwijsvorm
Globaal houdt een masterthese voor een student de volgende werkzaamheden in: (a) het
bedenken van een vraagstelling of het uitwerken van een gegeven vraag- of probleemstelling;
(b) verdieping in de literatuur om op de hoogte te raken van het onderwerp; (c) het
bedenken van een onderzoeksopzet; d) het schrijven van een MT-onderzoeksvoorstel;
(e) het verzamelen en analyseren van de data; (f) de verslaglegging; en (g) de openbare
presentatie. Daarnaast dienen 10 colloquia te worden bijgewoond. Zie hoofdstuk 6 voor
meer informatie.
Beoordeling
Zie voor de beoordeling de Studentenhandleiding op Blackboard.
Bijzonderheden
Voor een masterthese krijgt men standaard 18 ec. Minder is niet mogelijk. In uitzonderlijke
gevallen, en met een daartoe strekkende overtuigende motivatie, te beoordelen door
de begeleider en de MT-coördinator van de specialisatie, kan de masterthese een omvang
van 24 ec hebben.
De masterthese is formeel opgesplitst in MT-onderzoeksvoorstel (4 ec) en MT-onderzoek
(14 ec). Het MT-onderzoeksvoorstel moet gereed zijn binnen maximaal 5 weken na aanvang.
De masterthese (inclusief schrijven MT-onderzoeksvoorstel) wordt uitgevoerd in een
tijdsbestek van minimaal 12 weken (fulltime) en maximaal 24 weken (halftime). Het
verloop van de masterthese laat zich doorgaans niet heel nauwkeurig plannen; het is verstandig
rekening te houden met enkele weken uitloop voor geval van nood.
Over omvang en planning worden vooraf duidelijke afspraken gemaakt met de begeleider.
Deze afspraken worden vastgelegd in een MT-contract, waarin student en begeleider
zich committeren aan een bepaalde planning en inspanning (het MT-contract bevat o.m.
de aanvangsdatum, geplande einddatum, aantal ec, en door wie en op welke wijze de
begeleiding verzorgd wordt). De inhoud van het voorgenomen onderzoek, en een nader

Masteronderdelen, Sociale Psychologie
uitgewerkte planning (waaruit de haalbaarheid moet blijken), maken deel uit van het
MT-onderzoeksvoorstel.
Meer informatie over de masterthese is te vinden in hoofdstuk 6 van deze studiegids en in de
brochures/handleidingen die elke specialisatie biedt over de afstudeeropdracht. Daarnaast is
een handleiding voor de masterthese te vinden op Blackboard.
Practicum programmeren
De meeste onderzoeken die gedaan worden in de masterthese zullen worden uitgevoerd
in de computerlabs. Het is voor studenten die de masterthese gaan daarom sterk aan te
raden om mee te doen aan het practicum Programmeren in Inquisite, dat aan het begin
van beide semesters wordt aangeboden. Hieronder de tijden waarop het practicum in elk
van de semesters wordt aangeboden:
Practica semester 1
Ma. 24-10-2011 09.00-12.00 uur Geb.A.-zaal 106.
Do. 27-10-2011 13.00-16.00 uur Geb.A.-zaal 106.
Wo. 02-11-2011
Practica semester 2
09.00-12.00 uur Geb.A.-zaal 106.
Ma. 19-03-2012 09.00-12.00 uur Geb.A.-zaal 312.
Vr. 23-03-2012 09.00-12.00 uur Geb.A.-zaal 106.
Ma. 26-03-2012
Toetsvorm
09.00-12.00 uur Geb.A.-zaal 106.
• Papieren en digitaal verslag bij het onderwijssecretariaat inleveren via de postbus bij
kamer A920 en (als één word/pdf-document) gemaild naar: spsecretariaat-fmg@uva.
nl.
• Eindpresentatie. Afspraak via het onderwijssecretariaat (spsecretariaat-fmg@uva.nl).
321

322
Masteronderdelen, Sociale Psychologie
Pro-social behavior and volunteerism
Credits 6 ec
Code MS50
SIS-code 7204MS50XY
Semester Semester 2, period 2
Prerequisites Bachelor Social Psychology
Number of Participants max. 45
Lecturer dr. K.J. Jonas
Summary
Pro-social behavior, such as helping others in need, or giving donations is a classic social
psychological research theme that received much attention recently in society. Given that
individuals feel that the state retracts in many domains, or that people become more individualistic
and self-centered, many call for more care-taking among each other. Social
psychology has a tool-box to offer how we can achieve that. Therefore, in this course we
will focus on selected topics of pro-social behavior (e.g., helping behavior, donations),
look at their determinants and investigate how this highly desirable behavior can be propagated
(e.g., increasing volunteerism or spontaneous help among strangers). The aim of
the course is to prepare students with knowledge of this important field who are maybe
interested to later work for government institutions, in charities, Non Government Organizations
or corporate social responsibility contexts.
Teaching Format
Discussions in small groups, presentations, mandatory presentation.
Assessment
Small papers/presentations (30% of final grade) and an exam with open questions (70%
of final grade).
Textbooks
Collection of papers. Literature will be announced on Blackboard.
Lesson Dates
We. 04-04-2012 through 16-05-2012 11.00-13.00 hours Building A-room 306.
Examination Dates
We. 23-05-2012 11:00-12:45 hours Building A-room C.
We. 15-08-2012 (reexamination) 13:00-14:45 hours Building A-room 305.
Special Conditions
• Lectures and exams are in English.
• Attendance is obligatory.

Masteronderdelen, Sociale Psychologie
Sociale Psychologie van Emoties
Punten 6 ec
Tentamencode MS12
SIS-code 7204MS12XY
Plaats in het rooster Semester 1, Blok 2
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Sociale Psychologie
Aantal deelnemers max. 35
Docent dr. G.A. van Kleef en gastdocenten
Inhoud
Emoties zijn niet alleen een individuele toestand van de geest; ze vervullen ook belangrijke
functies in relaties tussen mensen. De primaire vraag in deze cursus is op welke
manier het sociale leven beïnvloed en gereguleerd wordt door onze emoties. Thema’s die
aan de orde komen zijn onder andere: de sociale functies (en disfuncties) van emoties,
emotionele besmetting, (inter)groepsemoties, (strategische) emotieregulatie, de rol van
emoties in conflicten en de rol van emoties in effectief leiderschap. De colleges worden
gegeven aan de hand van theoretische en empirische artikelen.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges.
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen met essayvragen (ook over collegestof!) en paperopdracht. Bij de
berekening van het eindcijfer telt het tentamen (75%) mee en de paperopdracht (25%).
Studie-materialen en kosten
• Artikelen en literatuurlijst wordt beschikbaar gesteld via Blackboard.
• Collegestof.
Onderwijstijden
Di. 01-11-2011 t/m 13-12-2011 11.00-13.00 uur Geb.A-zaal102.
Toetsdata
Di. 20-12-2011 11:00-12:45 uur Geb.A-zaal E.
Do. 01-03-2012 (herkansing) 13:00-14:45 uur Geb.A-zaal 306.
323

324
Masteronderdelen, Sociale Psychologie
Stage Sociale Psychologie
Punten: 18 ec
Tentamencode: MSSP
SIS-code: 7204MSSPXY
Plaats in het rooster: gedurende het hele jaar
Toelatingsvoorwaarden: Bachelor afgerond, met specialisatie SP
Inlichtingen: Dr. Frenk van Harreveld of Dr. Gerben van Kleef
Inhoud
Een student dient de kennis die hij/zij op de universiteit heeft opgedaan in de praktijk te
brengen. De stagewerkzaamheden dienen van academisch niveau en sociaal- psychologische
aard te zijn. Na een inwerkperiode moet de student in staat zijn om de werkzaamheden
met een redelijke mate van zelfstandigheid uit te voeren.
Stageplekken
In een stage dienen werkzaamheden uitgevoerd te worden die passen in het werkterrein
van een afgestudeerd sociaal psycholoog. Studenten kunnen op verschillende manieren
aan een stage komen. Zij kunnen zelf een stageplek zoeken en ter goedkeuring voorleggen
aan een van de stagecoördinatoren. Ook zijn er stagevacatures te vinden op Blackboard
en op het prikbord in de lifthal.
Onderwijsvorm
Begeleiding
Bij interne stages heeft men met één begeleider te maken; bij externe stages moet er
ook een externe begeleider zijn op de stageplek. Deze moet bekend zijn met het werk
van sociaal-psychologen, is bij voorkeur zelf een psycholoog en in ieder geval een academisch
geschoold sociaal-wetenschapper. Voor aanvang van de stage dienen de student en
begeleider(s) afspraken te maken over de begeleiding, inhoud, werkwijze en duur van de
stage. Deze afspraken worden vastgelegd in een stagecontract, zoals te vinden op Blackboard.
Stageverslag
De werkzaamheden tijdens een stage worden na afloop van de stage gerapporteerd door
middel van een stageverslag. Verdere informatie betreffende het stageverslag is te vinden
in de stagehandleiding van SP op Blackboard.
Beoordeling
Zie voor de beoordeling de stagehandleiding op Blackboard.
Omvang
Een stage duurt 13 weken voltijd of langer indien de stage parttime plaatsvindt. De stage
wordt gehonoreerd met 18 ec.

Masteronderdelen, Sociale Psychologie
Stereotypes, prejudice and discrimination:
Theory and implications
Credits 6 ec
Code MS42
SIS-code 7204MS12XY
Semester Semester 1, Period 1
Prerequisites Bachelor Social Psychology
Number of Participants max. 40
Lecturer Prof. dr. J.A. Förster, dr. J. Degner
Summary
Stereotypes and prejudice are so prevalent in society and cause so much damage that
researchers wondered about their psychological functions. From a cognitive perspective,
these intergroup biases are represented in memory and help to disambiguate social information.
Thus, it is important to understand how stereotypes and prejudices are formed
and stored in memory. Stereotypic concepts and prejudiced evaluations can be activated
automatically and help us to prepare action. They provide us with guidelines for efficient
communication, are informative with respect to certain achievement domains and they
influence decision-making and judgment. Furthermore, recent research focuses on the
influence of stereotypes and prejudice on peoples¹ own behavior, showing self-fulfilling
prophecies when expectancies about ones¹ own performances are low. Last but not least,
research deals with the problem of overcoming stereotypes, examining the role of thought
suppression, antidiscrimination laws, and social norms, to name just a few.
In this seminar we will discuss basic fundamental principles of stereotyping, prejudice,
and discrimination. We will approach the questions in a dispassionate manner, with the
purpose of understanding and explaining.
However, we will also discuss implications of this basic research for the reduction of
prejudice and discrimination.
Teaching Format
Weekly seminar.
Assessment
Active participation (5%), written exam (all open questions 60%), and weekly assignments
(35%).
Literature
• Selected papers. Literature will be announced on Blackboard.
Lesson Dates
Tu. 06-09-2011 through 18-10-2011 13.00-15.00 hours BuildingA-room 304.
Examination Dates
Tu. 25-10-2011 13:00-14:45 hours BuildingA-room C.
Mo. 27-02-2012 (reexamination) 13:00-14:45 hours BuilldingA-room 305.
Special Conditions
• Lectures, assignments, and exams are in English.
• Attendance is obligatory.
325

326
Masteronderdelen, Sociale Psychologie
Surveyonderzoek: Ontwerp en uitvoering
Punten 6 ec
Tentamencode MS31
SIS-code 7204MS31XY
Plaats in het rooster Semester 1, Blok 1
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Sociale Psychologie
Aantal deelnemers max. 35
Docent dr. A. Bos
Inhoud
Deze cursus gaat in op het ontwerpen van survey-onderzoek. Hoe ontwikkel je een goede
vragenlijst, wat zijn de belangrijke kwalitatieve en kwantitatieve stappen en hoe stel je
een degelijke steekproef samen waarbij die vragenlijst kan worden afgenomen? Wat zijn
de voor- en nadelen van verschillende media die je kunt gebruiken (schriftelijke vragenlijst,
interview, internet). Hoe meet je attitudes, voorkeuren en gedrag? Hoe vind je
standaardinstrumenten die al beschikbaar zijn? Na een intensieve literatuurbestudering
en toetsing daarvan in de derde week van de cursus, zal door middel van concrete opdrachten
de cursus worden afgerond. Het verslag zal bestaan uit een uitgewerkt onderzoeksvoorstel,
waarin de te meten attitudes, voorkeuren en/of gedragingen, doelgroep
en onderzoeksdesign beschreven worden, inclusief een volledige vragenlijst. Studenten
dienen zich te realiseren dat het uitwerken van de opdrachten tijdsintensief is.
Onderwijsvorm
Werkgroepbijeenkomsten in combinatie met literatuurstudie.
Toetsvorm
In de derde week van de cursus een toets over de literatuur (40%); daarna presentatie van
een onderzoeksopdracht en paper (60%).
Studiematerialen en kosten
• van der Pligt, J., & Blankers, M. (2011). Surveyonderzoek: De meting van attitudes en
gedrag. Boom: Amsterdam. Boek verschijnt in 2011.
• Collegestof.
Onderwijstijden
Vr. 09-09-2011 t/m 21-10-2011 11.00-13.00 uur Geb.T-zaal C2.03.
Toetsdata
• Tentamen tijdens bijeenkomst. Wordt nader toegelicht in de eerste bijeenkomst.
• Hertentamen in overleg met docent.
Bijzonderheden
Aanwezigheidsverplichting.

Masteronderdelen, Sociale Psychologie
Toegepaste SP1:
Reclame, Voorlichting en Consumentengedrag
Punten 6 ec
Tentamencode MS51
SIS-code 7204MS51XY
Plaats in het rooster Semester 2, Blok 1
Aantal deelnemers max. 45
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Sociale Psychologie
Docent drs. R.A. Voskens & Dr. M.L.W. Vliek
Inhoud
Reclame en voorlichting is overal om ons heen. Steeds worden er pogingen gedaan om
ons te strikken voor bepaalde producten, of om ons ervan te overtuigen dat we toch echt
gezonder moeten leven. Maar op welke manier wordt dat gedaan, op welke theorieën
zijn deze beïnvloedingstechnieken gebaseerd, en wat is de evidentie dat de beïnvloeding
ook daadwerkelijk werkt? Het doel van deze cursus is het leren toepassen van sociaal
psychologische theorieën en processen op het gebied van reclame, voorlichting en consumentengedrag.
Enerzijds wordt gekeken naar de psychologie van beïnvloeding en overtuiging. Welke
tactieken en technieken zijn succesvol in het beïnvloeden van het denken en doen van
mensen? Van welke psychologische principes maken deze technieken gebruik; waarom
zijn ze succesvol? Verder probeert reclame onze behoeften en emoties te raken. Verschillende
soorten reclames, voorlichting en producten zullen gebaat zijn bij verschillende
manieren van overtuiging. Anderzijds staat in deze cursus het gedrag van consumenten
centraal. Aan welke invloeden worden ze bloot gesteld en wat zijn de effecten van die
invloeden? In hoeverre hangt de beïnvloeding af van individuele verschillen zoals bijvoorbeeld
sekse of persoonlijkheidsverschillen?
Bij het toepassen van deze bestaande kennis wordt gekeken naar strategieën achter de effectiviteit
van de voorlichting of reclame. Op welke markt richt een product zich? Welke
associaties zijn daarvoor gewenst? Wat was het doel? Op welke manier werd dit geoperationaliseerd?
Waarom lijkt ons dit wel/niet effectief? In de cursus zal, waar mogelijk,
gebruik worden gemaakt van bestaande reclamecampagnes als voorbeeld. Deze cursus is
een voorbereiding op ‘Toegepaste SP2: Interventies’, maar kan ook afzonderlijk worden
gevolgd.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges.
Toetsvorm
Tentamen (essayvragen) (50%) & opdracht(en) (50%).
Studiematerialen en kosten
• Artikelen, literatuurlijst wordt beschikbaar gesteld via Blackboard.
• Collegestof.
Onderwijstijden
Wo. 08-02-2012 t/m 21-03-2012 11.00-13.00 uur Geb.A-zaal 306.
Toetsdata
Wo. 28-03-2012 13:00-14:45 uur Geb.M-zaal 101.
Ma. 13-08-2012 (herkansing) 13:00-14:45 uur Geb.A-zaal 108.
327

328
Masteronderdelen, Sociale Psychologie
Toegepaste SP2: Interventies
Punten 6 ec
Tentamencode MS26, route SBI
SIS-code 7204MS26XY
Plaats in het rooster Semester 2, Blok 2
Aantal deelnemers max. 35
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Sociale Psychologie. Studenten die “Toegepaste SP1:
Reclame, Voorlichting en Consumentengedrag” behaald hebben,
krijgen voorrang bij plaatsing.
Docent Dr. L.F. Koning & drs. R.A. Voskens
Inhoud
Alcoholgebruik onder tieners, het tekort aan orgaandonoren of geweld tegen buschauffeurs.
Dit zijn allemaal voorbeelden van maatschappelijke problemen. Veelal gaat het
hierbij ook om problemen met een sociaal-psychologisch karakter. Hiermee wordt bedoeld
dat zij veroorzaakt worden of verergerd worden door sociaal-psychologische faktoren.
Zo speelt “peer pressure” een rol bij alcoholgebruik onder tieners. Dit betekent dat
sociaal psychologen een waardevolle rol kunnen spelen in het verklaren en oplossen van
maatschappelijke problemen.
Aan de hand van de methode zoals beschreven door Buunk en Van Vugt, analyseren
studenten een bestaand maatschappelijk probleem om vervolgens een interventie op te
zetten met als doel het probleem te verminderen. Hierbij dienen studenten gebruik te
maken van kennis en inzicht uit de sociale psychologie. Studenten werken samen in
teams waarvan een grote mate van zelfstandigheid wordt verwacht. Wel is er wekelijks
een spreekuur waarin studenten vragen kunnen voorleggen aan de docent. Het sluitstuk
van deze cursus vormt het verslag waarin studenten hun probleemanalyse en interventie
beschrijven en de presentatie die studenten geven ten overstaande van een expert op het
gebied van hun probleemstelling.
Onderwijsvorm
Hoorcollege, plenaire sessies en spreekuren.
Toetsvorm
Verslag: 60% (groep)
Tentamen: 30% (individueel)
Presentatie: 10% (individueel)
Studiematerialen en kosten
Buunk, A.P., & Vugt, M. van (2009). Applying social psychology: From problems to solutions.
Sage: London, UK ISBN 9781412902830 (€ 25,-).
Onderwijstijden
Vr. 13-04-2012 t/m 01-06-2012 11.00-13.00 uur Geb.A-zaal 108.
Toetsdata
• Tentamen en presentaties tijdens bijeenkomsten. Wordt nader toegelicht in de eerste
bijeenkomst.

Onderdelen Research Master, Sociale Psychologie
Current debates in Attitudes and Decision-making
Credits 6 ec
Code RS12
SIS-code 7205RS12XY
Semester Semester 1, Period 1
Prerequisites Bachelor of Psychology
Number of Participants Max. 20
Lecturers prof. dr. J. van der Pligt & dr. F. van Harreveld
Summary
The positive attitude towards choice is based on the notion that people are willing and
able to consciously make rational decisions. The cognitive revolution that started in the
1950s added to that notion by drawing comparisons between human mental processes on
the one hand and artificial intelligence and computer science on the other. More recently
the view of humans as conscious and rational decision-makers has been challenged.
The present course will first show that decision-making is often not guided by conscious
deliberation and a careful weighing of pro’s and con’s but by intuitive and unconscious
processes with a primary role for automatic, affective responses. These more intuitive
decisions can rely on a variety of heuristics (see the work of Tversky and Kahneman,
and that of Gigerenzer). Various examples of how heuristics and biases influence decisions
under uncertainty and risk perception and risky behavior will be discussed. We will
also provide an overview of the role of affective processes in risky decision-making, risk
perception and the perceived acceptability of risk. Sometimes the affective determinants
of judgment and choice are discrete emotions, sometimes a much more diffuse general
affective state. The role of affect and intuition is also studied in the domain of moral judgment.
Again we will contrast the view that moral judgments are based on deliberation
and reasoning, with the so-called moral intuitionist view that moral judgments are often
very immediate and intuitive, as if they are based on unwritten but widely shared norms
about for example fairness and justice.
The notion that people are often not very rational when making decisions indirectly
challenges that notion that having the freedom to choose is beneficial to decision-makers.
The course will therefore proceed by showing that having too much choice can have
detrimental effects. It will be argued that the positive regard for free choice has led to
a proliferation of choices in modern society, causing various types of uncertainty in the
context of decision-making. It will be shown that as a consequence of our preference for
the freedom to choose, people have an increasing number of choices to make and the
choice alternatives have more attributes than ever before. This has led to what Schwartz
has labeled ‘The Paradox of Choice’; the fact that decision-makers prefer to have many
choice alternatives but experience stress, uncertainty, ambivalence and indecision once
they are confronted with them. The cognitive and affective consequences of such forms
of uncertainty will be discussed as well as the ways in which people cope with them. An
aim throughout the course is to take the insights from the course and discuss how they
could be applied to phenomena in modern society.
Teaching Format
Lectures, plenary discussions, presentations.
Assessment
An exam (40%), research proposal (40%) and feedback given on the proposals of peers
(20%) comprise the final grade.
329

330
Onderdelen Research Master, Sociale Psychologie
Literature
Reader.
Lesson Dates
Tue. 06-09-2011 through 18-10-2011 11.00-13.00 hrs. Building A-room 410.
Date en time of the two workshops in the first two weeks will be announced.
Examination Dates
Tue. 25-10-2011 11:00-12:45 uur Building A-room B.
Tue. 29-11-2011 (reexamination) 15:00-16:45 uur Building A-room 302.

Onderdelen Research Master, Sociale Psychologie
Current debates in Motivation and Social Cognition
Credits 6 ec
Code RS13
SIS-code 7205RS13XY
Semester Semester 1, period 2
Prerequisites Bachelor of Psychology
Number of Participants max. 20
Lecturers prof. dr. J.A. Förster and Nils Jostmann
Summary
In this course, we will join current discussions on “hot issues” within the fields of social
cognition, self regulation, and motivation research. The topics we select will likely determine
the research agenda of our discipline for years to come. Some of the topics have
been important for many years, others have only begun to gain in impact in recent years.
Examples of the former are priming and stereotyping, examples of the latter are unconscious
processes involved in decision making. Every topic will be thoroughly discussed on
the basis of a few landmark articles, and, if available, two or more other articles, challenging
them. The discussions will focus on the importance of a topic for psychology in general,
current methodology, and on the issues that need to be resolved in the near future.
Teaching Format
Weekly seminar.
Assessment
Written exam (all open questions, 60%), and weekly assignments/active participation
(40%).
Literature
Selected papers. Literature will be announced on Blackboard.
Lesson Dates
Fri. 04-11-2011 through 16-12-2011 11.00-13.00 hrs. BuildingA-room E.
Examination Dates
Fri. 23-12-2011 11:00-12:45 uur Building A-room B.
Fri. 10-02-2012 (resit) 11:00-12:45 uur Building A.room 104.
.
331

332
Onderdelen Research Master, Sociale Psychologie
Current debates in Social Cognition and Affect
Credits 6 ec
Code RS14
SIS-code 7205RS14XY
Semester Semester 1, Period 2
Prerequisites Bachelor of Psychology
Number of Participants Max. 20
Lecturers dr. M. Rotteveel & dr. J. Degner.
Summary
In the last decade or so, Social Cognition research has seen a boom in applying theoretical
concepts and methodologies from general experimental research, enhancing our understanding
of the role that basic cognitive and affective structures and processes might
play in social phenomena.
The goal of this course is to integrate these two research domains and increase your
knowledge and insights in basic cognitive- and affective processes and their relevance for
social cognition research. The theoretical focus of the course will be on exploring if and to
what degree the classical separation of cognitive and affective processes makes sense and
how they interact in determining social thought and behaviour. In the methodological
focus of the course, we will address a number of basic experimental paradigms used in the
measurement of cognitive and affective processes and discuss how they can be applied to
the domains of social psychology. In plenary meetings we will discuss questions like: Do
cognitive and affective processes differ fundamentally and how do they interact? How
are basic affective processes and motor activation intertwined? Which role do attentional
processes play in our understanding of affect & cognition? Is affect similarly embodied
as cognition? How can we apply our knowledge regarding these basic questions to understanding
social phenomena, such as attitudes & persuasion, ambivalence, intergroup
biases, prejudice, and stereotypes, romantic relationships, self-concept and self-esteem,
and others? The final goal of the course is to enable you to apply basic cognition & affect
theory and methodology to research social phenomena, thereby enlarging your toolbox
for this research domain.
Teaching Format
Discussions of literature and presentations by students.
Assessment
Presentation (30%) and a research proposal (70%).
Literature
A reference list will be provided on Blackboard. Part of the literature will be chosen by
students.
Lesson Dates
Mon.31-10-2011 through 12-12-2011 09.00-11.00 hrs. BuildingT-room C103.
Examination Dates
Mon.19-12-2011 09:00-10:45 uur Building A-room E.
Mon.30-01-2012 (resit) 09:00-10:45 uur Building A-room 104.
Special conditions
This course will not be offered in 2012-2013, it will be taught again in 2013-2014

Master Psychologie
6. Track Gedrag & Gezondheid
6.1 Doelgroep, toelatingseisen, selectie
De track Gedrag & Gezondheid is bedoeld voor studenten die zich willen specialiseren
in (het veranderen van) gedrag dat met gezondheid te maken heeft. De focus ligt hierbij
op de uiteenlopende psychologische processen die van invloed zijn op gezonde en ongezonde
gedragingen. Onder deze gedragingen vallen eten, sporten, roken en alcoholgebruik,
maar bijvoorbeeld ook handelingen op het werk, in het verkeer en in een medische
setting, zoals het (niet) opvolgen van doktersvoorschriften en besluiten om wel of geen
behandeling te ondergaan.
De track is toegankelijk voor studenten van alle specialisaties, die recentelijk en binnen
vier jaar een bachelor Psychologie hebben afgerond. Vanwege het intensieve programma
en het beperkte aantal afstudeerplaatsen worden jaarlijks maximaal dertig studenten toegelaten.
Zonodig vindt er selectie plaats op basis van inhoudelijke voorkennis, studieresultaten
en motivatie. Het tempo ligt hoog en omdat alle vakken op elkaar aansluiten is er
geen mogelijkheid tot uitloop. Het programma is dan ook alleen haalbaar voor studenten
die fulltime beschikbaar zijn. Om per september 2011 met deze mastertrack te starten
moet vóór 1 juni 2011 een toelatingsverzoek zijn ontvangen door de selectiecommissie.
Meer informatie en het aanmeldingsformulier zijn beschikbaar via www.studeren.uva.nl/
msc-gedrag-en-gezondheid of via de coördinatoren van de mastertrack: e-mail: gedragengezondheid@uva.nl
/ mw. dr. Aafje Brandt en mw. dr. Yaël de Liver
6.2 Doelstelling mastertrack Gedrag & Gezondheid
De track Gedrag & Gezondheid is enerzijds een brede masterspecialisatie omdat het kennis
combineert uit verschillende deelgebieden van de psychologie, zoals sociale-, ontwikkelings-,
en arbeids- en organisatiepsychologie. Anderzijds is de track juist specialistisch,
omdat al deze kennis wordt ingezet voor het begrijpen en beïnvloeden van gezondheidsgedrag.
Een belangrijk doel van het onderwijs is dan ook het relateren van psychologische
processen zoals waarneming, gedachten, motivatie, automaticiteit en sociale invloeden
aan gezond en ongezond gedrag en lichamelijke ziekte.
De mastertrack onderscheidt zich van andere tracks doordat studenten worden opgeleid
tot deskundige op het gebied van (on-)gezondheidsgedrag en het veranderen daarvan. Als
deskundige vorm je daarmee een schakel tussen fundamentele wetenschappelijk inzichten
enerzijds en toepassingen in de praktijk van gezondheidsbevordering en gedragsverandering
anderzijds. Je leert praktijkproblemen op het gebied van ongezond gedrag te
analyseren en de achterliggende determinanten van het gedrag te bepalen door middel
van onderzoek. Daarnaast leer je mogelijke manieren om het gedrag te beïnvloeden aan
de hand van onderbouwde interventies. De wetenschappelijke onderbouwing van je ideeen
en oplossingen is daarbij essentieel. Hoewel het onderwijs en de opdrachten specifiek
zijn gericht op gezondheidsgedrag kun je de opgedane kennis en vaardigheden ook heel
goed gebruiken voor werkzaamheden op andere terreinen van gedrag(sverandering) zoals
duurzaamheid en veiligheid.
Specifiek aan deze track is verder dat je kennis maakt met inzichten uit verschillende
richtingen van de psychologie. Het accent ligt daarbij op (cognitieve) sociaalpsychologische
processen, maar je verdiept je ook in inzichten uit de ontwikkelingspsychologie,
arbeidspsychologie en in beperkte mate de medische- en neuropsychologie. Hierbij is er
ook ruimte voor verdieping van kennis over een persoonlijk interessegebied. Ben je bijvoorbeeld
specifiek geïnteresseerd in een bepaald gezondheidsgedrag (zoals het verwerken
van risico-informatie bij besluitvorming) of een bepaalde doelgroep (zoals Surinamers in
Nederland) dan heb je op verschillende momenten in het curriculum de mogelijkheid om
je kennis hierover te vergroten.
333

334
Master Psychologie
Naast een uitgebreide wetenschappelijke verdieping in de determinanten van (on-)gezond
gedrag is er veel aandacht voor het doen van verschillende vormen van onderzoek aan de
hand van bijvoorbeeld focusgroepen, surveys en reactietijdenmetingen. Dit onderzoek is
er soms op gericht om verbanden tussen gedrag en psychologische factoren op te sporen,
en soms om het proces of de effectiviteit van een interventie te onderzoeken. Een ander
zwaartepunt ligt bij de verschillende stappen van het opzetten van interventies gericht op
het beïnvloeden van gezondheidsgedrag. Hoe bepaal je bijvoorbeeld wat de redenen zijn
dat Marokkaanse vrouwen in Nederland veel vaker overgewicht hebben dan autochtone
Nederlandse vrouwen? Hoe stel je vervolgens een interventie op die juist díe oorzaken
aanpakt, en hoe bereik je deze moeilijk benaderbare bevolkingsgroep? Hoe stel je tot slot
vast of je interventie effectief is geweest?
Het onderwijs wordt verzorgd door experts uit verschillende deelgebieden van de psychologie
en door collega’s uit het werkveld van gezondheidsonderzoek, voorlichting en
beïnvloeding.
6.3 Beroepsmogelijkheden
Voorbeelden van werkzaamheden voor studenten die de track Gedrag & Gezondheid
hebben afgerond zijn:
• Het opzetten van campagnes/projecten bij de GGD, om gezond gedrag te bevorderen
via bijvoorbeeld scholen of lokale gemeenschappen.
• Onderzoek doen in een ziekenhuis naar arts-patientcommunicatie bij keuze over
medische behandelingen voor bijvoorbeeld een hernia of borstkanker.
• Onderzoek doen bij Jellinek/Arkin, instelling voor verslavingszorg en geestelijke
gezondheidszorg.
• Het opzetten van interventies voor ontwikkelingsorganisaties om jongeren in
ontwikkelingslanden voor te lichten over de risico’s van onbeschermde seks.
6.4 Inrichting mastertrack Gedrag & Gezondheid
De mastertrack Gedrag en Gezondheid bestaat uit een intensieve combinatie van kennis-
en vaardighedenonderwijs. Naast de kleinschalige hoorcolleges zijn er werkcolleges,
waarbij veel wordt gewerkt met probleemgestuurde opdrachten. Deze opdrachten hangen
samen met de beroepspraktijk van onderzoek naar en beïnvloeding van gezondheidsgedrag.
Het onderwijsprogramma van de mastertrack Gedrag & Gezondheid bestaat uit twee
fasen. In de eerste fase, van begin september 2011 tot eind december 2011 vindt het cursorisch
onderwijs plaats. De tweede fase, van februari tot en met juli 2012 bestaat uit de
(externe) afstudeeropdracht. Meer informatie over de afstudeeropdracht vind je hieronder,
bij 9.4.2.
6.4.1. Inrichting mastertrack Gedrag & Gezondheid
Het cursorisch onderwijs in de mastertrack Gedrag & Gezondheid bestaat uit vijf vakken
die op elkaar zijn afgestemd. Gedurende vier blokken van elk 2 tot 5 weken volg je steeds
fulltime één vak. Het vijfde vak, Onderzoeksmethoden Gezondheidsgedrag, loopt het
hele eerste semester en sluit inhoudelijk steeds aan bij het vak dat je op dat moment volgt.
In onderstaande tabel staat een overzicht van alle vakken. Een uitgebreide beschrijving
per vak vind je onder hoofdstuk 11 bij de cursusbeschrijvingen.
Aangezien de onderdelen van de track Gedrag en Gezondheid op elkaar zijn afgestemd,
zijn ze allemaal verplicht en alleen toegankelijk voor studenten die zijn toegelaten tot
deze track.

Master Psychologie
Code Onderdeel Specificatie
MS43 Modellen van gezondheidsgedrag (6 ec) Kennismaking met belangrijke theorieën
op gebied van (on-)gezond gedrag en de
verandering daarvan. Speciale aandacht voor
automatische vs. gecontroleerde processen,
risicoperceptie en emoties. Aandacht voor
alcohol- en drugsgebruik.
MS44 Zelfregulatie bij gezondheidsgedrag
(6 ec)
MS45 Sociale invloeden bij
gezondheidsgedrag (3 ec)
MS46 Literatuuropdracht gezondheidsgedrag
(3 ec)
MS41 Onderzoeksmethoden
gezondheidsgedrag (6 ec)
Kennis van motivatie, doelen en
gewoontegedrag. Centrale vraag is hoe
mensen hun eigen (on-)gezonde gedrag wel en
niet beïnvloeden.
Invloed van de sociale omgeving in de
breedste zin van het woord: hoe en wanneer
beïnvloeden (oordelen van) vrienden, familie,
artsen, en (nieuwe) media gezondheidsgedrag?
Speciale aandacht voor verschillende
doelgroepen, zoals jongeren en allochtonen.
Ruimte om je, onder begeleiding, te verdiepen
in een gezondheidsprobleem naar keuze.
Kwantitatieve en kwalitatieve methoden voor
onderzoek naar gezond en ongezond gedrag.
Speciale aandacht voor onderzoek in de
beroepspraktijk.
6.4.2. Afstudeeropdracht mastertrack Gedrag & Gezondheid
Een belangrijk deel van het onderwijsprogramma is de afstudeeropdracht. Deze beslaat
36 ec en wordt uitgevoerd van januari t/m juli 2012. De kern van de afstudeeropdracht
wordt gevormd door stagewerkzaamheden en het zelfstandig opzetten en uitvoeren van
een wetenschappelijk onderzoek in de praktijk Deze afstudeeropdracht voer je uit bij - of
in samenwerking met - externe organisaties en bedrijven zoals overheidsinstellingen (bv.
GGD), onderzoeksbureaus (bv. Trimbos, NIVEL) en voorlichtingsorganisaties (bv. Jellinek/Arkin,
Rutgers/Nisso, STAP).
Het afstudeertraject bestaat uit een collectieve stagevoorbereiding, een individueel traject
van stage en these, en collectieve stagebijeenkomsten.Bij de afstudeeropdracht ligt
de nadruk op het zelfstandig (onder begeleiding) opzetten en uitvoeren van een onderzoek
naar een psychologische vraagstelling van toegepaste of fundamentele aard. Dit
kan zijn een onderzoek naar determinanten van een bepaald gezondheidsgedrag, maar
bijvoorbeeld ook een studie naar de effectiviteit van een interventie. Het uitgangspunt is
dat de volledige empirische cyclus wordt doorlopen. Dit houdt in dat je zelfstandig het
onderzoek opzet (inclusief het onderzoeksdesign), de gegevens verzamelt en analyseert en
een onderzoeksrapport schrijft. De te kiezen onderzoeksmethode is daarbij afhankelijk
van het onderwerp: vragenlijstonderzoek, computertaken of kwalitatief onderzoek (zoals
interviews) behoren tot de mogelijkheden.
Naast het opzetten en uitvoeren van je eigen onderzoek verricht je tijdens de afstudeeropdracht
ook stagewerkzaamheden. Hieronder vallen alle werkzaamheden die passen
binnen het brede werkveld van een afgestudeerd psycholoog op het gebied van gezondheid
en gedrag. Het kan hierbij gaan om werk ter voorbereiding of in aanvulling op je
eigen onderzoek (bv. een uitgebreide literatuurstudie, het organiseren van focusgroepen).
Maar ook andere werkzaamheden op het gebied van voorlichting, interventies, begeleiding
of beleid zijn mogelijk. Het is van belang dat het om werk op academisch denk- en
werkniveau gaat.
335

336
Master Psychologie
Stagewerkzaamheden binnen het werkveld van Gedrag en Gezondheid bestaan, naast
onderzoek, overwegend uit (onderdelen van) het voorbereiden, opzetten, uitvoeren en/
of evalueren van gezondheidsbevorderende interventies. Om hier goed voorbereid aan
te beginnen worden de eerste weken van de afstudeerfase besteed aan collectieve bijeenkomsten
gericht op het vergaren van specifieke kennis en vaardigheden op het gebied
van interventies en gezondheidsbevordering. Zie voor meer informatie bij het onderdeel
Gezondheidsbevordering en Interventies
In principe worden het afstudeeronderzoek (de masterthese) en stage gecombineerd tot
één groot project bij één instantie (36 ec, incl. de collectieve onderdelen, waarbij de masterthese
minimaal 18 ec beslaat). In overleg is het ook mogelijk om twee afzonderlijke
projecten uit te voeren. De begeleiding vindt plaats door een docent verbonden aan de
mastertrack G&G en in de meeste gevallen een externe begeleider verbonden aan de externe
organisatie. Indien er sprake is van een externe begeleider, maken interne en externe
begeleider vooraf afspraken over de totstandkoming van de beoordeling van het traject.
Het eindproduct van de afstudeeropdracht bestaat uit een onderzoeksrapport en een presentatie
van de onderzoeksbevindingen. Het onderzoeksrapport wordt in principe geschreven
in de vorm van een wetenschappelijk artikel, geschikt voor publicatie in een
psychologisch tijdschrift, eventueel met bijlagen. Als student of begeleider hiervan wil
afwijken dient dit eerst te worden besproken met de coördinatoren van de track.
Als onderdeel van het afstudeeronderzoek vinden thesebijeenkomsten plaats (1 ec. Tijdens
deze bijeenkomsten wordt met medestudenten het eigen onderzoek in detail besproken
en wordt gediscussieerd over mogelijke oplossingen voor voorkomende problemen.
De thesebijeenkomsten zijn verplicht (zie de moduleomschrijving voor meer informatie).
Tot slot dienen studenten voor hun masterthese 10 colloquiumpunten te verzamelen
middels het bijwonen van lezingen en symposia.
Nadere inlichtingen:
Mw. dr. Yaël de Liver en mw. dr. Aafje Brandt. E-mail: gedragengezondheid@uva.nl.
Telefoon: 020-5258817.

Onderdelen Mastertrack Gedrag & Gezondheid
Gezondheidsbevordering en Interventies
Punten 6 ec
Tentamencode MS47
SIS-code 7204MS47XY
Plaats in het rooster Semester 1, Blok 2; semester 2, blok 1 (deels)
Toelatingsvoorwaarden Alleen toegankelijk voor studenten die zijn toegelaten tot de
mastertrack Gedrag & Gezondheid, selectie in voorjaar van
voorafgaand collegejaar (zie § XX)
Aantal deelnemers max. 30
Docent Dr. Madelon van Hooff, dr. Aafje Brandt (coördinator) en gast
docenten
Inlichtingen Dr. Aafje Brandt (coördinator), gedragengezondheid@uva.nl
Inhoud
In dit onderdeel van de afstudeeropdracht gaat het om het verwerven van kennis en
praktische vaardigheden op het gebied van interventies die gezond gedrag bevorderen.
De rode draad wordt gevormd door een intensieve praktijkopdracht die als voorbereiding
dient op de individuele praktijkstage. Studenten doorlopen in kleine groepjes de verschillende
stappen van het opzetten en evalueren van een gezondheidsbevorderende interventie.
De opdrachten voor deze interventie sluiten aan bij de onderwerpen en processen die
in de stage verder worden uitgediept.
In de colleges wordt ingegaan op theorie, onderzoek en praktijk van het veranderen van
(on-) gezondheidsgedrag door middel van gezondheidsbevorderende interventies. We
nemen verschillende procesmodellen en benaderingen voor het opzetten van gezondheidsbevorderende
interventies onder de loep, waarbij de nadruk ligt op het veelgebruikte
Intervention Mapping. We gaan in op de verschillende stappen voor het opzetten, uitvoeren
en evalueren van interventies, en vormen een theoretisch kader dat we omzetten
in een praktische interventie. Te denken valt aan een voorlichtingsfolder, een film, een
onderwijspakket voor scholen, beleidsmaatregelen, individuele begeleiding, computergestuurde
begeleiding, etcetera. Naast de praktische opzet van de interventie is er aandacht
voor evaluatiestrategieën. Hoe onderzoek je of de interventie werkt? In de praktijk stuit
een (quasi-)experimentele onderzoeksopzet vaak op ethische of praktische bezwaren. Hoe
kun je dan toch iets zeggen over het effect van de interventie? Ook wordt ingegaan op
de implementatie en verspreiding van interventies in een bredere setting. Tot slot wordt
een aantal specifieke interventietechnieken besproken. Er zijn gastcolleges van experts
waarin zij vertellen hoe het opzetten en uitvoeren van een interventie er in de praktijk aan
toegaat. Deze gastdocenten zijn veelal betrokken bij organisaties die aansluitend stagemogelijkheden
bieden.
Leerdoelen
• Je kent de verschillende stappen van het plannen, uitvoeren en evalueren van een
interventie gericht op gezondheidsgedrag volgens Intervention Mapping
• Je kunt deze stappen toepassen (bij voorkeur op je gekozen afstudeeronderwerp),
zodat je een interventie kunt ontwikkelen ter bevordering van gezond gedrag
• Je kunt je eerder opgedane kennis met betrekking tot theorieën over gezondheidsgedrag
en de verandering daarvan toepassen binnen het kader van Intervention Mapping
• Je kunt de kwaliteit van bestaande interventie-onderzoeken beoordelen
Onderwijsvorm
Hoorcolleges, werkcolleges en bijeenkomsten in subgroepjes. Het betreft een zeer intensief
programma.
337

338
Onderdelen Mastertrack Gedrag & Gezondheid
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen (zes open vragen; 80% van het eindcijfer) en opdrachten (20% van
het eindcijfer). Opdrachten houden in: verschillende onderdelen van de interventieopdracht
(in de vorm van mondelinge en schriftelijke verslagen), eindverslag van de interventieopdracht
en een eindpresentatie. Beide onderdelen dienen met een voldoende te
zijn beoordeeld om te slagen voor het onderdeel en om te kunnen starten met de overige
onderdelen van de afstudeeropdracht.
Studiematerialen en kosten
• Bartholomew, L. K., Parcel, G. S., Kok, G., Gottlieb, N. H. (2011). Planning health
promotion programs: An intervention mapping approach, 3d edition. San Francisco: Jossey-
Bass. (Ongeveer € 76)
• Artikelen Aanvullende empirische artikelen; literatuurlijst wordt t.z.t. via Blackboard
bekend gemaakt.
Onderwijstijden
Maandag 19 december 2011 t/m maandag 6 februari 2012:
Ma. 19-12-2011 11.00-13.30 uur Geb.A-zaal 304.
Wo. 11-01-2012 t/m 25-01-2012 11.00-13.30 uur Geb.A-zaal 304.
Do. 12-01-2012 t/m 26-01-2012 15.00-17.30 uur Geb.A-zaal 306.
Do. 02-02-2012 09.30-12.00 uur Geb.A-zaal 306.
Ma. 16-01-2012 t/m 30-01-2012 11.00-13.30 uur Geb.A-zaal 304.
Ma. 06-02-2012 11.00-13.30 uur Geb.A-zaal 306.
Daarbuiten vinden op afspraak individuele bijeenkomsten plaats in subgroepjes.
Toetsdata
Vr. 10-02-2012 09.30-12.30 uur Geb.A-zaal A.
Herkansing in overleg met docent.
Bijzonderheden
Alleen toegankelijk voor studenten die zijn toegelaten tot de mastertrack Gedrag & Gezondheid.
Zie § 9.1 voor meer informatie. Dit onderdeel vormt de eerste fase van de
afstudeeropdracht van de mastertrack Gedrag & Gezondheid.

Onderdelen Mastertrack Gedrag & Gezondheid
Literatuuropdracht Gezondheidsgedrag
Punten 3 ec
Tentamencode MS46
SIS-code 7204MS46XY
Plaats in het rooster Semester 2, Blok 2
Toelatingsvoorwaarden Alleen toegankelijk voor studenten die zijn toegelaten tot de
mastertrack Gedrag & Gezondheid, selectie in voorjaar van
voorafgaand collegejaar (zie § 9.1))
Aantal deelnemers max. 30
Docent/Inlichtingen Dr. Aafje Brandt, dr. Yaël de Liver, (coördinatoren, gedragenge
zondheid@uva.nl) en anderen
Inhoud
Bij dit onderdeel verdiep je je in een onderwerp naar keuze op het gebied van gezondheidsgedrag.
Je maakt daarbij een keuze uit verschillende kwesties en vraagstukken uit de
praktijk van gezondheidsgedrag. Voorbeelden daarvan zijn:
- Veel diabetespatiënten houden zich niet aan hun dieet, waardoor op de lange termijn
ernstige gezondheidsrisico’s optreden. Hoe kan deze therapietrouw worden vergroot?
- Jongeren in Nederland worden in deze tijd veel blootgesteld aan drinkende jongeren op
televisie. Wat is het verband met hun eigen drinkgedrag?
- Risico-informatie over medische behandelingen kan via verschillende media (bv. beeld,
tekst, interpersoonlijke communicatie) aan patiënten worden verstrekt. Wat is de uitwerking
ervan op keuze voor een bepaalde behandeling?
In deze cursus verdiep je je ten eerste in de relevante literatuur. Wat zijn de (psychologische)
oorzaken van dit probleem? Welke processen spelen erbij een rol? Wat is de omvang
van het probleem? Daarna kun je kiezen uit drie invalshoeken in de kwestie: je schrijft
(a) een (eenvoudige) onderzoeksopzet om kennis over de kwestie te vergroten (b) een
advies voor een interventie of (c) een beleidsadvies. Het eindproduct van deze cursus is
een beknopt schriftelijk verslag met daarin rapportage van je literatuuronderzoek en een
uitwerking van de door jou gekozen invalshoek in de kwestie. Je wordt bij het proces individueel
begeleid door een docent. Tussentijds bespreek je je ideeën met medestudenten.
De cursus vormt een voorbereiding op de afstudeeropdracht, waarbij men ook een antwoord
zoekt op praktijkproblemen d.m.v. literatuurstudie en onderzoeksopzetten. Een
grote mate van zelfstandigheid is dan ook vereist.
Leerdoelen
• Je hebt meer kennis over een specifiek onderwerp op het gebied van de psychologie
van gezondheidsgedrag dat jouw belangstelling heeft
• Je kunt wetenschappelijke informatie selecteren en wegen om jouw vraagstelling te
beantwoorden
• Je kunt bevindingen uit onderzoek en theorie correct en helder verwoorden, zowel
schriftelijk als mondeling
• Je kunt deze bevindingen vertalen naar een onderbouwd(e) onderzoeksopzet/beleidsadvies/interventieadvies.
Onderwijsvorm
Het grootste deel van het vak bestaat uit zelfstudie. Ter ondersteuning zijn er bijeenkomsten
in (sub-) groepen en krijgt de student individuele feedback van de docent.
339

340
Onderdelen Mastertrack Gedrag & Gezondheid
Toetsvorm
Paper, bestaande uit een theoretisch deel en een uitgewerkte toepassing. Actieve deelname
aan de bijeenkomsten. Details over de beoordeling worden via Blackboard bekendgemaakt.
Studiematerialen en kosten
Wetenschappelijke artikelen, passend bij het gekozen onderwerp (totaal ongeveer 200
blz.). Details worden via Blackboard bekendgemaakt.
Onderwijstijden
De cursus loopt van maandag 28 november tot woensdag 14 december. In deze periode
vinden vooral individuele bijeenkomsten in (sub-)groep en/of met de begeleider plaats.
Plenaire bijeenkomst op:
Wo. 30-11-2011 11.00-13.30 uur Geb.A-zaal 305.
Toetsdata
Aan het einde van de cursus beoordeelt de begeleider het paper en het proces met een
cijfer. Herkansing in overleg met docent.
Bijzonderheden
Alleen toegankelijk voor studenten die zijn toegelaten tot de mastertrack Gedrag & Gezondheid.
Zie § 9.1 voor meer informatie. Het betreft een zeer intensief programma.

Onderdelen Mastertrack Gedrag & Gezondheid
Modellen van gezondheidsgedrag
Punten 6 ec
Tentamencode MS43
SIS-code 7204MS43XY
Plaats in het rooster Semester 1, Blok 1
Toelatingsvoorwaarden Alleen toegankelijk voor studenten die zijn toegelaten tot de
mastertrack Gedrag & Gezondheid, selectie in voorjaar van
voorafgaand collegejaar (zie § 9.1)
Docent Prof. dr. Joop van der Pligt; prof. dr. Reinout Wiers, dr. Yaël de
Liver
Inlichtingen Dr. Yaël de Liver (coördinator), gedragengezondheid@uva.nl
Inhoud
In dit vak leer je te begrijpen hoe gezond en ongezond gedrag ontstaan. Waarom hebben
zoveel jongeren onveilige seks? Waarom is het zo moeilijk om een dieet vol te houden?
Waarom zijn veel mensen terughoudend om zich te laten vaccineren tegen infectieziekten?
Aan de hand van theorie, onderzoek en praktijk ontdek je welke determinanten
gezondheidsgedrag en gedragsverandering bepalen. Een belangrijk onderscheid hierbij is
dat tussen gecontroleerde en meer automatische processen. Juist bij gezondheidsgedrag
is er vaak een tegenstelling tussen gedragingen voortkomend uit een beredeneerde keuze
(bv. ‘Condooms beschermen me tegen SOA’s dus ik gebruik ze’), en gedragingen die het
gevolg zijn van een impuls (bv. toch onveilig vrijen, ondanks het goede voornemen).
In het eerste deel van de cursus verdiepen we ons dan ook in modellen die gezondheidsgedrag
verklaren en voorspellen, zoals het Health Belief Model en het Protection Motivation
Model. Op welke wijze verklaren deze modellen gezond en ongezond gedrag? Wat zijn
de sterke en zwakke kanten van de modellen? Op welke wijze kunnen ze worden ingezet
in de praktijk om gezondheidsgedrag te begrijpen en te veranderen? We besteden hierbij
speciale aandacht aan het waarnemen en verwerken van risico’s, de rol van emoties en het
zelfbeeld (de eigen effectiviteit). In dit gedeelte richten we ons specifiek op seksueel risicogedrag
en medische beslissingen, m.n. de keuze om zich te laten screenen en vaccineren.
In het tweede deel van de cursus gaan we in op automatische, onbewuste processen die
een rol spelen bij gezondheidsgedrag. Hoe onderscheiden deze zich van meer gecontroleerde
processen? Wat bepaalt hun relatieve invloed op gedrag? We besteden aandacht aan
(recente) technieken om automatische processen te meten en waar mogelijk gezondheidsgedrag
te beïnvloeden. De nadruk ligt bij dit deel van de cursus op alcohol- en drugsgebruik.
Naast het vergroten van je inhoudelijke kennis wordt er aandacht besteed aan toepassen
van theorieën en onderzoeksbevindingen op gezondheidsgedrag. Te denken valt daarbij
aan het ontwerpen van een voorlichtingsfolder over de risico’s van (niet) vaccineren op
basis van wetenschappelijke inzichten over risicoperceptie
Leerdoelen
• Je kent verschillende modellen van gezondheidsgedrag (zoals het Health Belief Model
en het Protection Motivation Model) en kunt hun sterke en zwakke kanten beargumenteren.
• Je kent het onderscheid tussen gecontroleerde en automatische processen bij gezondheidsgedrag
en kunt hun relatieve invloed beschrijven aan de hand van onderzoek en theorie.
341

342
Onderdelen Mastertrack Gedrag & Gezondheid
• Je kunt verscheidene methoden benoemen om gecontroleerde en automatische invloeden
op gezondheidsgedrag te meten, en deze kritisch beschouwen.
• Je kunt specifieke gezondheidsgedragingen (laten screenen en vaccineren, seksueel
risicogedrag en alcoholgebruik) analyseren aan de hand van modellen van gezondheidsgedrag
en kennis over automaticiteit en controle.
Onderwijsvorm
Het betreft een zeer intensieve cursus. Tijdens de hoor- en werkcolleges (3 x per week)
wordt de literatuur van die week besproken en is er gelegenheid voor vragen en discussie.
Daarnaast voer je wekelijks probleemgestuurde opdrachten uit (individueel en in
subgroepjes). Deze opdrachten zijn gericht op verdieping van je begrip van de stof en
vaardigheid in het analyseren van praktijkproblemen a.h.v. de wetenschappelijke inzichten
over automatische vs. gecontroleerde processen.
Toetsvorm
Tentamen (6 open vragen, 70% van het eindcijfer) en opdrachten (30% van het eindcijfer).
Beide onderdelen moeten met een voldoende zijn beoordeeld om te slagen voor dit
vak. Details over de beoordeling worden via Blackboard bekend gemaakt.
Studiematerialen en kosten
Verschillende hoofdstukken en artikelen. De precieze literatuurlijst wordt t.z.t. via
Blackboard bekend gemaakt.
Onderwijstijden
Ma. 05-09-2011 09.30-17.00 uur Geb.A-zaal 305.
Ma. 12-09-2011 t/m 03-10-2011 11.00-13.00 uur Geb.A-zaal 304.
Wo. 14-09-2011 t/m 28-09-2011 11.00-13.30 uur Geb.A-zaal 304.
Do. 08-09-2011 t/m 29-09-2011 15.00-17.30 uur Geb.A-zaal 406.
Toetsdata
Do. 6-10-2011 13.00-16.00 uur Geb.A -zaal E.
Beoordeling van opdrachten vindt plaats op verschillende momenten tijdens de cursus.
Herkansing in overleg met de docent.
Bijzonderheden
Alleen toegankelijk voor studenten die zijn toegelaten tot de mastertrack Gedrag & Gezondheid.
Zie § 9.1 voor meer informatie. Het betreft een zeer intensief programma.

Onderdelen Mastertrack Gedrag & Gezondheid
Onderzoeksmethoden gezondheidsgedrag
Punten 6 ec
Tentamencode MS41
SIS-code 7204MS41XY
Plaats in het rooster Semester 1, periode 1 en 2
Toelatingsvoorwaarden Alleen toegankelijk voor studenten die zijn toegelaten tot de
mastertrack Gedrag & Gezondheid, selectie in voorjaar van
voorafgaand collegejaar (zie § 9.1))
Aantal deelnemers max. 30
Docent Dr. Annemieke Bos; dr. Aafje Brandt (coördinator) en overige
docenten
Inlichtingen Dr. Aafje Brandt (coördinator), gedragengezondheid@uva.nl
Inhoud
In deze cursus maak je kennis met de verschillende manieren waarop onderzoek van
betekenis is bij het bestuderen en veranderen van gezondheidsgedrag. De belangrijkste
functies van onderzoek in dit verband zijn: (a) kennisvermeerdering rondom fundamentele
processen bij gezondheidsgedrag (b) het onderzoeken van een vraag uit de praktijk en
(c) het toetsen van de effectiviteit van een interventie.
De planning van deze cursus is aangepast aan de inhoud van de overige vakken. Wanneer
in de cursus Modellen van gezondheidsgedrag (MS43) automatische processen worden
behandeld, vindt bijvoorbeeld een kort blok plaats waarin onderzoeksmethoden worden
toegelicht en geoefend die deze processen kunnen meten. Vlak voordat het vak Sociale
invloeden bij gezondheidsgedrag (MS45) begint, oefen je met het maken van een vragenlijst
waarmee (de ontwikkeling van) gezondheidsgedrag kan worden gemeten. Met
dit meetinstrument kan bijvoorbeeld worden getoetst in hoeverre waargenomen sociale
steun een rol speelt bij het volhouden van goede voornemens. Je leert tevens met welke
potentiële bedreigingen je rekening dient te houden bij het construeren van een schaal,
zoals volgorde- en contexteffecten. Wanneer we in het vak Gezondheidsbevordering en
interventies (MS47) bespreken welke rol determinantenonderzoek speelt bij het opzetten
van een interventie, concentreren we ons op het uitvoeren van zo’n onderzoek, zowel
kwantitatief als kwalitatief. Hierbij kun je denken aan het in kaart brengen van sociale
normen, attitudes, en waargenomen voordelen van gedrag, maar ook waargenomen risico’s
en barrières. Wanneer in dezelfde cursus het belang van effectonderzoek bij interventies
wordt besproken, verdiepen we ons in Onderzoeksmethoden gezondheidsgedrag
in de opzet en uitvoering van een dergelijke test.
Leerdoelen
• Je kent de verschillende functies en doelen van onderzoek in de context van
gezondheidsgedrag.
• Je kent verschillende onderzoeksmethoden die van belang zijn in de context van
gezondheidsgedrag (zoals een survey, focusgroep en IAT), en weet van deze methoden
wat je er wel en niet mee kunt meten.
• Je kunt kritisch reflecteren op de validiteit en betrouwbaarheid van verschillende
onderzoeksmethoden en –instrumenten.
• Je kunt een valide en betrouwbare vragenlijst construeren.
• Je kunt zelf een eenvoudige reactietijdentaak ontwerpen in de context van een
specifieke vraag.
343

344
Onderdelen Mastertrack Gedrag & Gezondheid
• Je kunt een determinantenonderzoek opzetten aan de hand van een casus uit de
praktijk.
• Je kunt een evaluatiestudie opzetten en analyseren om de effectiviteit van een
interventie te onderzoeken.
Onderwijsvorm
Hoor- en werkcolleges, opdrachten in subgroepjes.
Toetsvorm
Opdrachten (individueel en in subgroepjes). Alle opdrachten moeten met een voldoende
zijn beoordeeld voor het slagen voor dit vak.
Studiematerialen en kosten
Verschillende hoofdstukken en artikelen. De precieze literatuurlijst wordt t.z.t. via
Blackboard bekend gemaakt.
Onderwijstijden
Di. 06-09-2011 09.00-11.00 uur Geb.A-zaal 304.
Wo. 07-09-2011 11.00-13.30 uur Geb.A-zaal 304.
Wo. 28-09-2011 10.30-13.00 uur Geb.A-zaal 102.
Ma. 03-10-2011 11.00-13.30 uur Geb.A-zaal 102.
Ma. 07-11-2011 11.00-13.30 uur Geb.A-zaal 304.
Wo. 09-11-2011 11.00-13.30 uur Geb.A-zaal 304.
Do. 10-11-2011 15.00-17.30 uur Geb.A-zaal 102.
Wo. 21-12-2011 11.00-13.30 uur Geb.A-zaal 102.
Do. 22-12-2011 15.00-17.30 uur Geb.A-zaal 102.
Ma. 09-01-2012 11.00-13.30 uur Geb.A-zaal 306.
Ma. 30-01-2012 11.00-13.30 uur Geb.A-zaal 306.
Wo. 01-02-2012 11.00-13.30 uur Geb.A-zaal 306.
Ma. 26-09-2011 15.00-17.00 uur Geb.A-zaal 312.
Wo. 28-09-2011 14.00-18.00 uur Geb.A-zaal 312.
Toetsdata
Beoordeling van eindproducten zoals vragenlijst en onderzoeksopzetten vindt plaats op
verschillende momenten gedurende het eerste semester. Herkansing in overleg met de
docent.
Bijzonderheden
Alleen toegankelijk voor studenten die zijn toegelaten tot de mastertrack Gedrag & Gezondheid.
Zie § 9.1 voor meer informatie. Het betreft een zeer intensief programma.

Onderdelen Mastertrack Gedrag & Gezondheid
Sociale invloeden bij gezondheidsgedrag
Punten 3 ec
Tentamencode MS45
SIS-code 7204MS45XY
Plaats in het rooster Semester 1, Blok 2
Toelatingsvoorwaarden Alleen toegankelijk voor studenten die zijn toegelaten tot de
mastertrack Gedrag & Gezondheid, selectie in voorjaar van
voorafgaand collegejaar (zie § XX)
Aantal deelnemers max. 30
Docent Prof. Dr. Joop van der Pligt; dr. Aafje Brandt (coördinator)
Inlichtingen Dr. Aafje Brandt (coördinator), gedragengezondheid@uva.nl
Inhoud
De sociale omgeving is van grote invloed op gezondheidsgedrag. Mensen passen hun gedrag
immers in hoge mate aan hun omgeving aan. Zo fungeert het gedrag van leeftijdsgenoten
voor jongeren vaak als basis om vast te stellen of het wenselijk en geaccepteerd is om
te roken. Ouders hebben een sterke invloed op het gezondheidsgedrag van hun kinderen
door met hun eigen gedrag een standaard te creëren via modelling. Ook culturele normen
kunnen gezondheidsgedrag sterk beïnvloeden; Marokkaanse vrouwen in Nederland eten
bijvoorbeeld vaak méér en ongezonder dan ze willen, omdat omgangsregels voorschrijven
dat het onbeleefd is om eten af te slaan. In deze cursus leer je dan ook op welke manieren
onze sociale omgeving ons gezondheidsgedrag beïnvloedt, en welke processen hierbij een
rol spelen. We richten ons hierbij op een aantal concrete gezondheidsgedragingen in het
bijzonder, zoals roken en voeding.
Behalve op gezondheidsgedrag heeft de sociale omgeving ook een grote invloed op gezondheid
zelf. Zo heeft de (symbolische) aanwezigheid van anderen vaak een gunstig
effect op psychologisch welbevinden en op lichamelijke uitkomsten zoals fysieke stress.
Anderen kunnen ons welbevinden ook schaden: zo kan de stigmatisering van mensen
met overgewicht net zulke schadelijke effecten hebben voor het welzijn als het overgewicht
zelf. In deze cursus belichten we ook dit aspect van de relatie tussen de sociale
omgeving en gezondheid.
Leerdoelen
• Je kunt de omvang en aard van sociale invloeden op gezondheid en gezondheidsgedrag
benoemen
• Je kunt verschillende bronnen van sociale invloed, zoals leeftijdsgenoten, opvoeders,
media en maatschappelijke oordelen, benoemen en duiden
• Je kunt een aantal specifieke gezondheidsgedragingen analyseren in termen van sociale
invloeden
Onderwijsvorm
Hoorcolleges, werkcolleges en bijeenkomsten in subgroepjes. Het betreft een zeer intensief
programma. Daarnaast voer je wekelijks opdrachten uit die gericht zijn op verdieping
van je begrip van de stof en je vaardigheid in het analyseren van praktijkproblemen
a.h.v. de wetenschappelijke inzichten op het gebied van motivatie en zelfregulatie. De
opdrachten worden deels individueel, deels in kleine groepen uitgevoerd. Het correct
uitvoeren van de opdrachten kost veel tijd. Je dient dus fulltime beschikbaar te zijn. Een
345

346
Onderdelen Mastertrack Gedrag & Gezondheid
aantal opdrachten telt mee voor de beoordeling. Details worden t.z.t. bekend gemaakt
via Blackboard.
Toetsvorm
Tentamen (zes open vragen; 70% van het eindcijfer) en opdrachten (30% van het eindcijfer).
Beide onderdelen moeten met een voldoende zijn beoordeeld om te slagen voor het
vak.
Studiematerialen en kosten
Boekhoofdstukken en wetenschappelijke artikelen. Literatuurlijst wordt t.z.t. via
Blackboard bekend gemaakt.
Onderwijstijden
Ma. 14-11-2011 t/m 28-11-2011 11.00-13.30 uur Geb.A-zaal 304.
Wo. 16-11-2011 t/m 23-11-2011 11.00-13.30 uur Geb.A-zaal 304.
Do. 17-11-2011 t/m 24-11-2011 15.00-17.30 uur Geb.A-zaal 406.
Daarbuiten vinden op afspraak individuele bijeenkomsten plaats in subgroepjes
Toetsdata
Vr. 02-12-2011 13.00-15.00 uur Geb.M-zaal1.02.
Beoordeling van opdrachten vindt plaats op verschillende momenten tijdens de cursus.
Herkansing in overleg met docent.
Bijzonderheden
Alleen toegankelijk voor studenten die zijn toegelaten tot de mastertrack Gedrag & Gezondheid.
Zie §9.1 voor meer informatie. Het betreft een zeer intensief programma.

Onderdelen Mastertrack Gedrag & Gezondheid
Thesebijeenkomsten Gedrag en gezondheid
Punten 1 ec
Tentamencode MS48
SIS-code 7204MS48XY
Plaats in het rooster Semester 2, Blok 1 en 2
Toelatingsvoorwaarden Alleen toegankelijk voor studenten die zijn toegelaten tot de
mastertrack Gedrag & Gezondheid, selectie in voorjaar van
voorafgaand collegejaar (zie § 9.1)
Aantal deelnemers max. 30
Docent Dr. Yaël de Liver en dr. Aafje Brandt (coördinatoren); gedragen
gezondheid@uva.nl
Inhoud
Deze interactieve, kleinschalige bijeenkomsten zijn bedoeld om studenten die bezig zijn
met hun afstudeerproject kritisch te laten nadenken over belangrijke aspecten bij het
opzetten en uitvoeren van een wetenschappelijk onderzoek. Iedere bijeenkomst presenteren
enkele studenten over de fase waarin hun theseonderzoek en/of stageproject zich op
dat moment bevindt. Studenten geven elkaar feedback op belangrijke aspecten van hun
onderzoek, zoals het formuleren van een vraagstelling, het kiezen van een steekproef,
het bepalen van het onderzoeksdesign of het uitvoeren van een statistische analyse. De
bijeenkomsten vinden plaats in subgroepen, zodat er ruime aandacht is voor ieder afstudeerproject.
Leerdoelen
• Je kunt helder en bondig mondeling rapporteren over eigen onderzoek.
• Je kunt kritisch en constructief discussiëren over verschillende fasen van
wetenschappelijk onderzoek.
• Je kunt eigen onderzoeksideeën formuleren op basis van feedback.
• Je pleegt intervisie met medestudenten: je bespreekt de voortgang en ontwikkelingen
tijdens het interventie-, onderzoeks- en schrijfproces.
Onderwijsvorm
Werkgroep. Aanwezigheid bij alle bijeenkomsten is verplicht.
Toetsvorm
Aanwezigheid en actieve participatie in discussie. Herkansing in overleg met docent.
Studiematerialen en kosten
Boekhoofdstukken en wetenschappelijke artikelen. Literatuurlijst wordt t.z.t. via
Blackboard bekend gemaakt.
Onderwijstijden
Vrijdagen in de volgende periode:
Vr. 16-03-2012 t/m 30-03-2012 15.00-17.00 uur Geb.A-zaal 103.
Vr. 20-04-2012 t/m 04-05-2012 15.00-17.00 uur Geb.A-zaal 103.
Vr. 25-05-2012 t/m 08-06-2012 15.00-17.00 uur Geb.A-zaal 103.
Vr. 06-07-2012 13.00-17.00 uur Geb.A-zaal 102.
Bijzonderheden
Alleen toegankelijk voor studenten die zijn toegelaten tot de mastertrack Gedrag & Gezondheid.
Zie § 9.1 voor meer informatie.
347

348
Onderdelen Mastertrack Gedrag & Gezondheid
Zelfregulatie bij gezondheidsgedrag
Punten 6 ec
Tentamencode MS44
SIS-code 7204MS44XY
Plaats in het rooster Semester 1, Blok 1
Toelatingsvoorwaarden Alleen toegankelijk voor studenten die zijn toegelaten tot de
mastertrack Gedrag & Gezondheid, selectie in voorjaar van
voorafgaand collegejaar (zie § 9.1))
Docent Dr. Nils Jostmann, dr. Yaël de Liver en gastdocenten
Inlichtingen Dr. Yaël de Liver (coördinator), gedragengezondheid@uva.nl
Inhoud
De meeste mensen vinden hun gezondheid belangrijk. Toch eten veel mensen te veel
of te vet, drinken ze meer dan ze van plan waren, steken ze toch weer een sigaret op na
het eten, en blijven ze voor de tv hangen terwijl ze zich zo hadden voorgenomen te gaan
sporten. Ook mensen die hun leefstijl moeten aanpassen na bijvoorbeeld een hartinfarct
of door diabetes vinden het moeilijk hun gedrag blijvend te veranderen.
Waarom is het zo moeilijk om ongezond gedrag en gewoontes te veranderen en om gezond
gedrag uit te (blijven) voeren? In deze cursus wordt uitgebreid ingegaan op de rol
van motivatie, gewoontes en zelfregulatie bij (het veranderen van) gezondheidsgedrag.
Zelfregulatie is de overkoepelende term voor de bewuste en onbewuste processen die
ervoor zorgen dat mensen hun doelen kunnen bereiken.
In de cursus behandelen we wetenschappelijke theorieën en onderzoeksbevindingen over
zelfregulatie en gaan we onder andere in op vragen als: wat zijn de bewuste en onbewuste
processen die ons motiveren om iets wel of niet te doen? Zijn er individuele en situationele
verschillen in motivatie? Wat zijn doelen en welke psychologische barrières zijn er
bij het behalen van een doel (bv. conflicterende doelen, verleidingen, uitputting)? Bij de
bestudering van de literatuur houd je steeds voor ogen wat de bevindingen betekenen
voor gezondheidsgedrag en het veranderen ervan. We richten ons in deze cursus met
name op twee toepassingsgebieden: eten en bewegen enerzijds en leefstijlverandering bij
lichamelijke ziekte (diabetes, hartaandoening) anderzijds. Het leggen van verbanden tussen
wetenschappelijke inzichten en praktijkproblemen komt ook terug in de oefeningen
en opdrachten, zoals het ontwerpen van een interventie voor mensen die willen afvallen,
gebaseerd op theorieën over zelfregulatie.
Leerdoelen
• Je kent en begrijpt belangrijke theorieën en onderzoeksbevindingen op het gebied van
zelfregulatie, motivatie en gewoontegedrag.
• Je hebt specifieke kennis van de rol van zelfregulatie, motivatie, gewoontegedrag
bij (het veranderen van) gezondheidsgedrag, met name ongezond eetgedrag en
leefstijlverandering i.v.m. lichamelijke ziekte.
• Jekunt(zowelmondelingalsschriftelijk)opcorrecteenhelderemanierverbandenleggen
tussen praktijkproblemen op het gebied van gezondheidsgedrag en wetenschappelijke
literatuur op het gebied van zelfregulatie, motivatie en gewoontegedrag.
• Je kunt een (experimentele) onderzoeksopzet bedenken om een vraag op het gebied
van zelfregulatie te onderzoeken.
• Je kunt onderzoeksbevindingen op het gebied van zelfregulatie kritisch analyseren.
Onderwijsvorm
Wekelijks twee (een enkele keer drie) werkcolleges. Tijdens de werkcolleges bespreken we
de literatuur van die week en is er gelegenheid voor vragen en discussie. Daarnaast voer je

Onderdelen Mastertrack Gedrag & Gezondheid
wekelijks opdrachten uit die gericht zijn op verdieping van je begrip van de stof en je vaardigheid
in het analyseren van praktijkproblemen a.h.v. de wetenschappelijke inzichten op
het gebied van motivatie en zelfregulatie. Ook houdt iedere student een referaat over de
rol van zelfregulatie bij een specifiek gezondheidsprobleem. De opdrachten worden deels
individueel, deels in kleine groepen uitgevoerd. Het correct uitvoeren van de opdrachten
kost veel tijd. Je dient dus fulltime beschikbaar te zijn. Een aantal opdrachten telt mee
voor de beoordeling. Details worden t.z.t. bekend gemaakt via Blackboard.
Toetsvorm
Tentamen (6 open vragen; 60% van het eindcijfer) en opdrachten (incl. referaat; 40% van
het eindcijfer). Beide onderdelen moeten met een voldoende zijn beoordeeld om te slagen
voor het vak. Details over de beoordeling worden via Blackboard bekend gemaakt.
Studiematerialen en kosten
Artikelen en enkele boekhoofdstukken. Literatuurlijst wordt t.z.t. via Blackboard bekend
gemaakt.
Onderwijstijden
Ma. 10-10-2011 t/m 24-10-2011 11.00-13.00 uur Geb.A-zaal 304.
Ma. 31-10-2011 09.30-12.00 uur Geb.A-zaal 304.
Di. 01-11-2011 09.30-12.00 uur Geb.A-zaal 304.
Wo. 12-10-2011 t/m 26-10-2011 11.00-13.30 uur Geb.A-zaal 304.
Do. 13-10-2011 t/m 27-10-2011 15.00-17.00 uur Geb.A-zaal 406.
Toetsdata
Vr. 04-11-2011 13.00-15.30 uur Geb.M-zaal1.02.
Beoordeling van opdrachten vindt plaats op verschillende momenten tijdens de cursus.
Herkansing in overleg met de docent.
Bijzonderheden
Alleen toegankelijk voor studenten die zijn toegelaten tot de mastertrack Gedrag & Gezondheid.
Zie § 9.1 voor meer informatie.
349

350
Onderdelen Mastertrack, Sport & Prestatiepsychologie
7. Track Sport- & Prestatiepsychologie
7.1 Doelgroep, toelatingseisen, selectie
Doelgroep
De doelgroep van deze master bestaat uit studenten die zich in hun beroepsuitoefening
willen gaan bezighouden met het verbeteren van prestaties. Daarbij gaat het vaak om
1) mensen helpen te presteren onder druk of 2) mensen helpen bij het realiseren van
ambities. Dit kan gebeuren in een sportcontext, maar ook daarbuiten. Voorbeelden van
domeinen buiten sport waarin ambities en presteren onder druk een belangrijke rol spelen
zijn dans, theater, muziek, brandweer en politie. Er is geen duidelijke grens aan te geven
van het gebied van prestatiepsychologie. Er is een overlap met de Arbeids- en Organisatiepsychologie,
met als verschil dat Sport- en prestatiepsychologie zich specifiek richt op
mensen die ergens (erg) goed in willen worden. Arbeids- en organisatiepsychologie richt
zich niet in het bijzonder op die groep, maar op alle mensen in werksituaties.
Toelaatbaarheid
De track Sport- en Prestatiepsychologie is een selectief programma. Jaarlijks worden
maximaal 20 studenten toegelaten. Studenten met een Bachelor psychologie kunnen zich
aanmelden, mits zij tevens voldoen aan de volgende eisen:
- Kernthema Sportpsychologie (of een vergelijkbaar vak)
- Motivatie en Arbeidsgedrag (A&O) of Motivatie (SP) (of een vergelijkbaar vak)
- Een vak methoden/statistiek van 6 EC op bachelor 3 niveau, bijvoorbeeld:
• A&O-psychologie: Organisatieonderzoek 1: Design, Operationalisatie & Analyse
• Klinische psychologie: Analyseren van onderzoeksgegevens
• Ontwikkelingspsychologie: Toegepaste statistiek in de Ontwikkelingspsychologie 1
• Sociale psychologie: Sociaal-psychologisch onderzoek
Selectie
Wanneer er meer dan twintig aanmeldingen zijn wordt bij de selectie gekeken naar studieprestaties
(cijfers en studiesnelheid). Verder wordt gekeken naar de motivatie en toekomstplannen
zoals die naar voren komen uit het aanmeldformulier.
7.2 Doelstelling mastertrack Sport- & Prestatiepsychologie
De centrale vraag bij deze mastertrack is de vraag welke psychologische processen van
invloed zijn op het leveren van topprestaties. Daarbij gaat het steeds om twee deelvragen:
1) hoe wordt ervoor gezorgd dat mensen op hun best presteren op de momenten dat het
er echt om gaat? en 2) hoe kan men mensen helpen hun ambities waar te maken? De student
onderzoekt daarvoor de psychologische literatuur en denkt na over hoe die kennis
kan worden vertaald naar praktische toepassingen, bijvoorbeeld in een functie als coach,
trainer, consultant of beleidsmaker.
Daarbij wordt gezocht naar antwoorden op vragen als:
• Waarom presteren sommige mensen onder druk juist beter en anderen slechter?
• Hoe kan een zanger geholpen worden zijn zenuwen onder controle te houden?
• Wat kun je doen voor iemand die de beste voetballer van de wereld wil worden?
• Hoe kan een reclamebureau de creatieve productiviteit vergroten?
• Waarom is een bepaalde coach zo’n succesvolle coach?
Hiervoor wordt enerzijds naar individuele factoren gekeken zoals zoals zelfvertrouwen,
concentratie, prestatiedruk, motivatie en faalangst. Anderzijds bestudeert men sociale
factoren zoals groepsprocessen, teamprestaties, leiderschap, coaching, en de rol van
media en publiek.

Onderdelen Mastertrack. Sport & Prestatiepsychologie
7.3 Beroepsmogelijkheden
Sport- en prestatiepsychologie is nog geen gevestigde tak van de psychologie. En zijn
geen banen waarvoor een prestatiepsycholoog gezocht wordt, en anders dan veel mensen
denken wordt in de professionele sportwereld nog maar weinig gedaan aan mentale
begeleiding. Buiten de sportwereld is het nog minder gebruikelijk om een psycholoog
in de arm te nemen om prestaties te verbeteren. De laatste jaren begint dat op gang
te komen, bijvoorbeeld bij muziekgezelschappen en luchtverkeersleiders, maar dat zijn
uitzonderingen. Sport- en prestatiepsychologie is daarom een werkveld voor mensen met
een pioniersgeest, die het leuk vinden om in een dergelijk onontgonnen terrein een plaats
voor zichzelf te veroveren.
Enkele voorbeelden van functies waarin je als afgestudeerde Sport- en prestatiepsycholoog
terecht kunt komen:
• Consultant bij een psychologisch adviesbureau dat zich richt op prestatieverbetering
• Mentaal begeleider van een dansgezelschap
• Trainer faalangsttrainingen voor musici
• Sportpsycholoog
Als je je wilt specialiseren in sportprestaties en sportpsycholoog wilt worden, dan wordt je
aangeraden om na de mastertrack Sport- en prestatiepsychologie de postmasteropleiding
tot Praktijksportpsycholoog (POPS) te volgen. Zie voor meer informatie de website van
Exposz (www.exposz.nl).
7.4 Inrichting mastertrack Sport- & Prestatiepsychologie
Van september tot eind december volgt men vier basisvakken, en van januari tot juni
loopt men stage en wordt onderzoek verricht.
Vakken (totaal: 24 ec)
1. Inleiding in de Sport- en prestatiepsychologie (9 ec)
2. Talent, expertise en creativiteit (6 ec)
3. Interventies in de Sport- en prestatiepsychologie (6 ec)
4. Onderzoek in de Sport- en prestatiepsychologie (3 ec)
Semester 1 (30 ec)
blok 1: 8 weken, 12 ec blok 2: 8 weken, 12 ec blok 3: 4 weken
Inleiding in de
Sport- en prestatiepsychologie
(9 ec)
Onderzoek
i.d. Sportenprestatiepsychologie
(3 ec)
Talent, Expertise en
Creativiteit (6 ec)
Interventies
in de Sportenprestatiepsychologie
(6 ec)
Semester 2 (30 ec)
Stage en masterthese (incl. colloquia) (samen 36 ec)
7.5 Nadere inlichtingen
- Gerald Weltevreden (docent en coördinator): g.m.weltevreden@uva.nl
- Jessica van Sluis (studieadviseur): j.s.vansluis@uva.nl
Start: stage en
masterthese (incl.
colloquia) (samen
36 ec) (loopt door
in 2e semester)
Op de volgende pagina’s volgt een overzicht van de masteronderdelen die gevolgd
kunnen worden binnen de track Sport- en Prestatiepsychologie.
351

352
Onderdelen Mastertrack, Sport & Prestatiepsychologie
Inleiding in de sport- en prestatiepsychologie
Punten 9 ec
Tentamencode MO29
SIS-code 7204MO29XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1
Toelatingsvoorwaarden Alleen toegankelijk voor studenten die zijn toegelaten tot de
mastertrack Sport- en prestatiepsychologie; selectie vindt plaats
in juni van het voorafgaande studiejaar.
Docent & Inlichtingen Dr. E.A.J. van Hooft & drs. G.M. Weltevreden
Inhoud
In deze cursus maken studenten kennis met de psychologische literatuur die relevant is
voor prestaties. In het eerste deel van de cursus staat de individuele presteerder centraal,
waarbij aandacht wordt besteed aan persoonlijkheid, motivatie en zelfregulatieprocessen,
presteren onder druk, en verstoord gedrag. Het tweede deel van deze cursus richt zich
op de interactie tussen de presteerder en zijn omgeving en de daarbij behorende sociale
processen. Voortbouwend op theorie en onderzoek in de sociale- en organisatiepsychologie
zullen onderwerpen aan de orde komen als coaching en leiderschap, communicatie,
feedback, belonen/straffen, groepsprocessen, de rol van jury en publiek, de invloed van de
media en het stoppen met presteren op het hoogste niveau.
Onderwijsvorm
Zes hoorcolleges en twaalf onderwijsbijeenkomsten. Tijdens de onderwijsbijeenkomsten
werken studenten in subgroepen van maximaal 12 aan vraagstukken. Tijdens elke bijeenkomst
wordt een nieuw vraagstuk geïntroduceerd en wordt besproken wat men in de tussenliggende
periode te weten is gekomen over het vraagstuk van de vorige bijeenkomst.
Aanwezigheid is verplicht bij zowel de hoorcolleges als de onderwijsbijeenkomsten.
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen.
Studiemateriaal
Artikelen. De literatuurlijst wordt beschikbaar gesteld via Blackboard.
Onderwijstijden
Hoorcolleges
Di. 06-09-2011 t/m 12-10-2011 09.00-11.00 uur Geb A-4.09
Werkgroepen
Groep 1
Di. 06-09-2011 t/m 11-10-2011 11.00-15.00 uur Geb A-3.02
Vr. 09-09-2011 t/m 07-10-2011 11.00-15.00 uur Geb JK-B.58
Groep 2
Di. 06-09-2011 t/m 11-10-2011 11.00-15.00 uur Geb A-4.09
Vr. 09-09-2011 t/m 07-10-201 11.00-15.00 uur Geb T-C1.03
Toetsdata
Vr. 14-10-2011 13.00-16.00 uur

Onderdelen Mastertrack. Sport & Prestatiepsychologie
Interventies in de sport- en prestatiepsychologie
Punten 6 ec
Tentamencode MO32
SIS-code 7204MO32XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Alleen toegankelijk voor studenten die zijn toegelaten tot de
mastertrack Sport- en prestatiepsychologie; selectie vindt plaats
in juni van het voorafgaande studiejaar.
Docent & Inlichtingen Drs. G.M. Weltevreden
Inhoud
Bij interventies valt te denken aan het oplossen van bepaalde problemen, maar vaak heeft
de prestatiepsychologische interventie juist als doel een reeds goed functionerend individu
nog beter te maken. Bovendien kunnen interventies betrekking hebben op groepsfactoren
zoals communicatie en groepscohesie.
In deze cursus staat de vraag centraal hoe je als sport- en prestatiepsycholoog in de praktijk
mensen helpt om tot de best mogelijke prestaties te komen. Daarbij wordt geconcentreerd
op twee interactieve vaardigheden: het voeren van een begeleidingsgesprek en
het geven van een goede presentatie. Voor een sport- en prestatiepsycholoog zijn deze
vaardigheden essentieel. Daarom wordt hier veel mee geoefend in deze cursus. Daarnaast
laat de docent zien hoe hij zelf in de praktijk met sporters werkt. Daarbij wordt ingegaan
op de vraag hoe je de begeleidingstraject opbouwt, welke technieken je kunt inzetten en
hoe je een goed lesprogramma neerzet.
De vertaling van wetenschappelijke kennis naar de praktijk staat centraal in deze cursus.
Enerzijds zal worden ingegaan op de wetenschappelijke onderbouwing van interventies
die veel worden toegepast, anderzijds krijgen studenten de opdracht om zelf een interventie
op te zetten en die gebaseerd is op wetenschappelijke uitgangspunten en tegelijk
geschikt is voor een publiek van sporters.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges, werkgroepen en practica.
Toetsvorm
Verschillende schriftelijke opdrachten en presentaties. Voor deze cursus halen studenten
geen cijfer. Wel moeten alle opdrachten met een voldoende zijn afgerond om voor de
cursus te slagen.
Studiemateriaal
• Lang, G., & Van der Molen, H. T. (2008). Psychologische gespreksvoering; een basis voor
hulpverlening. Soest: Nelissen. (€28,50)
Onderwijstijden
De looptijd van deze cursus is vier weken (maandag 28 november tot en met vrijdag 23
december). Het accent in deze cursus ligt op het aanleren van praktijkvaardigheden.
Daarvoor zijn veel contacturen nodig, daarom is gekozen voor een intensieve opzet met
drie groepsgewijze bijeenkomsten per week, op maandag, woensdag en vrijdag van 9-13u.
Verder zijn er niet-begeleide bijeenkomsten op donderdag 15 december van 9-13 u en op
woensdag 21 december van 13-17u. Aanwezigheid is verplicht bij alle bijeenkomsten.
Buiten deze groepsbijeenkomsten is het de bedoeling dat studenten gesprekken met elkaar
voeren in de rol van sporter-sportpsycholoog en in de rol van sportpsycholoog-super-
353

354
Onderdelen Mastertrack, Sport & Prestatiepsychologie
visor. In de eerste twee weken is bij de gesprekken tussen sporter en sportpsycholoog ook
een observator aanwezig. Deze gesprekken zijn ingeroosterd op dinsdag- en donderdagochtend
van 9-13u. Van deze tijden kan worden afgeweken in onderling overleg, maar het
is wel de bedoeling dat studenten op deze dagen beschikbaar zijn voor deze gesprekken.
In verband met de planning en voortgang van de cursus kunnen de gesprekken niet op
een andere dag worden gevoerd.
Groepsbijeenkomsten
Ma. 28-11-2011 t/m 19-12 2011 09.00-13.00 uur Geb A-1.08
Wo. 30-11-2011 t/m 21-12-2011 09.00-13.00 uur Geb A-3.04
Vr. 02-12-2011 t/m 23-12-2011 09.00-13.00 uur Geb.T-C2.03
Niet begeleide bijeenkomsten
Do. 15-12-2011 09.00-13.00 uur Geb JK-B.58 of Geb A-3.06
Wo 21-12-2011 13.00-17.00 uur Geb A-3.02 of Geb A-5.07
Gesprekken
Di. 29-11-2011 t/m 20-12-2011 09.00-13.00 uur Geb A-3.01 A&C
Do. 01-12-2011 t/m 22-12-2011 09.00-13.00 uur Geb A-3.01 A&C
m.u.v. do 15-12-2011, dan van 13.00-17.00 uur
Zelf een cliënt zoeken
Als afsluiting van deze cursus is het de bedoeling dat je een begeleidingsgesprek voert met
een zelf geworven cliënt, en dat je een korte interventie (of een deel daarvan) uitvoert bij
deze cliënt. Deze cliënten worden onderling uitgewisseld. Het is dus de bedoeling dat je
een gesprek voert met de cliënt van een medestudent. Daarnaast voert iemand anders een
gesprek met de persoon die jijzelf hebt geworven.
Probeer al vóór de aanvang van deze cursus op zoek te gaan naar een cliënt. De gesprekken
dienen gevoerd te worden tussen 23 december en 6 januari.

Onderdelen Mastertrack. Sport & Prestatiepsychologie
Onderzoek in de sport- en prestatiepsychologie
Punten 3 ec
Tentamencode MO30
SIS-code 7204MO30XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1
Toelatingsvoorwaarden Alleen toegankelijk voor studenten die zijn toegelaten tot de
mastertrack Sport- en prestatiepsychologie; selectie vindt plaats
in juni van het voorafgaande studiejaar.
Docent & Inlichtingen Dr. M. Baas
Inhoud
Als voorbereiding op het masterthese-onderzoek wordt in deze cursus de kennis over
onderzoeksmethoden en statistiek opgefrist en toegepast op de meest voorkomende onderzoeksdesigns
in de sport- en prestatiepsychologie. Door middel van opdrachten wordt
geoefend met praktische vaardigheden in het opzetten, uitvoeren, analyseren en rapporteren
van onderzoek.
De volgende methoden komen aan bod:
- Vragenlijstonderzoek.
- Veldexperimenten en interventie-onderzoek.
- Longitudinaal onderzoek.
- Experimenteel onderzoek.
Onderwijsvorm
Een hoorcollege en vier onderwijsbijeenkomsten. Tijdens de onderwijsbijeenkomsten
werken studenten in subgroepen van maximaal 12 aan vraagstukken. Tijdens elke bijeenkomst
wordt een nieuw vraagstuk geïntroduceerd en wordt besproken wat men in de tussenliggende
periode te weten is gekomen over het vraagstuk van de vorige bijeenkomst.
Aanwezigheid is verplicht bij zowel de hoorcolleges als de onderwijsbijeenkomsten.
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen.
Studiemateriaal
• Artikelen, literatuurlijst wordt beschikbaar gesteld via Blackboard.
Onderwijstijden
Deze cursus van 3 ec heeft een looptijd van slechts twee weken. Aanwezigheid is verplicht
bij alle bijeenkomsten. Er zijn drie onderwijsbijeenkomsten per week, op de onderstaande
dagen van 9-13 uur:
Ma. 17-10-2011 09.00-13.00 uur zalen zie Blackboard
Wo. 19-10-2011 09.00-13.00 uur zalen zie Blackboard
Vr. 21-10-2011 09.00-13.00 uur zalen zie Blackboard
Ma. 24-10-2011 09.00-13.00 uur zalen zie Blackboard
Wo. 26-10-2011
Toetsdatum
09.00-13.00 uur zalen zie Blackboard
Vr. 28-10-2011 09.00-13.00 uur
355

356
Onderdelen Mastertrack, Sport & Prestatiepsychologie
Stage, masterthese en colloquia (36 ec)
Stage
De stage staat voor 18 ec (476 uur). Tijdens de stage doen studenten praktijkervaring op
in het werkveld van de sport- en prestatiepsychologie.
Stage eisen
Studenten dienen zich bezig te houden met het ontwikkelen of verbeteren van prestaties
door beïnvloeding van psychologische processen. Dit kan in uiteenlopende settings
gebeuren, bijvoorbeeld een bedrijfsafdeling die beter wil presteren, een sportteam dat
begeleid wordt bij het verbeteren van de communicatie en onderlinge samenwerking, het
aanbieden van mentale training bij een dansschool of theatergroep of het verbeteren van
de prestaties van een orkest. Ook is het mogelijk om stage te lopen bij een psychologisch
adviesbureau dat opdrachten uitvoert die betrekking hebben op het verbeteren van prestaties.
Zelf een stageplaats zoeken
Het is de bedoeling dat studenten zelf een stageplek zoeken. Zij kunnen zelf de organisatie
van hun keuze zelfstandig benaderen. Om inspiratie op te doen kunnen studenten
de stageverslagen bekijken van eerdere stagestudenten. Vooral bij Sociale Psychologie
en Arbeids- en Organisatiepsychologie zijn veel potentiële stageplaatsen in het archief
te vinden. Eventueel kan de stagecoördinator de stage-aanvraag ondersteunen vanuit de
universiteit.
Externe stagebegeleiding
Omdat Sport- en prestatiepsychologie een jong werkveld is waarin nog niet veel psychologen
actief zijn, is het mogelijk dat een student niet op de stageplek door een psycholoog
begeleid kan worden. Daarom zullen de stages voor een deel begeleid worden door een
stagebegeleider vanuit de UvA (een interne stagebegeleider) die bekend is met praktijkwerk.
Beoordeling van de stage
De stage wordt afgesloten met een stageverslag. Het cijfer wordt in samenspraak vastgesteld
door de interne- en de externe stagebegeleider. Wanneer op de stageplek van de
stagiair geen psycholoog (externe stagebegeleider) aanwezig was wordt het cijfer voor de
stage vastgesteld door de interne (UvA) stagebegeleider.
Over de stage is een brochure beschikbaar met uitgebreidere informatie.
Masterthese
De masterthese is een zelfstandig opgezet en uitgevoerd onderzoek. Hiervoor worden 18
ecs (504 uur) toegekend. De student doorloopt de volledige empirische cyclus, van het
literatuuronderzoek tot en met de statistische analyses en het schrijven van het rapport.
Studenten worden bij het doen van hun onderzoek begeleid door docenten van verschillende
programmagroepen. Het is mogelijk dat studenten hun onderzoek laten aansluiten
bij het onderzoeksprogramma van deze docenten. Het wordt studenten sterk aanbevolen
om bij aanvang van het masterjaar (in september) op zoek te gaan naar een onderwerp en
begeleider voor hun onderzoek.
Over de masterthese is een brochure beschikbaar met uitgebreidere informatie.
Colloquium
Het volgen van 10 colloquia (masterthesebesprekingen en lezingen) vormt een verplicht
onderdeel van de studie (je eigen masterthesebespreking telt niet mee). De aanwezigheid

Onderdelen Mastertrack. Sport & Prestatiepsychologie
bij deze bijeenkomsten wordt digitaal geregistreerd. Plaats, datum en naam van de student
en titel van de masterthese kan men vinden op het mededelingenbord op de tiende
verdieping en op de website http://www.student.uva.nl/psychologie/home.cfm (en dan
doorklikken op de link: agenda/colloquia).
Ook voor lezingen en congresbezoek kunnen ‘colloquiumstempels’ worden gegeven
(maximaal twee per lezing of congres). Men dient dit echter vooraf te overleggen met de
studiecoördinator, die goedkeuring van de examencommissie moet vragen, en men zal in
principe een bewijs van deelname moeten overleggen. Zie voor meer informatie over de
colloquia-regels hoofdstuk 6.
357

358
Onderdelen Mastertrack, Sport & Prestatiepsychologie
Talent, expertise en creativiteit
Punten 6 ec
Tentamencode MO31
SIS-code 7204MO31XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Alleen toegankelijk voor studenten die zijn toegelaten tot de
mastertrack Sport- en prestatiepsychologie, selectie vindt plaats
in juni van het voorafgaande studiejaar.
Docenten Prof. dr. K.R. Ridderinkhof, Dr. M. Baas &
Prof. dr. H.L.J. van der Maas
Inhoud
Topprestaties worden geleverd door mensen die langdurig bepaalde vaardigheden hebben
geoefend. Dit geldt in sport, maar ook in dans, muziek, het houden van een toespraak of
het schrijven van een boek. Pas als men zeer goed getraind is, lukt het om het allerhoogste
prestatieniveau te bereiken.
Dat oefening belangrijk is wordt zelden betwist. De vraag is echter of iedereen met een
genoeg oefening het hoogste prestatieniveau kan bereiken. Of is daar ook talent voor
nodig? En wat is talent dan? Bepaalde toonaangevende onderzoekers beweren dat talent
niet bestaat en dat alle topprestaties het gevolg zijn van langdurig en gericht oefenen.
Anderzijds kan niet worden ontkend dat mensen verschillen in hun aanleg voor vaardigheden.
Als er verschillen zijn dan zullen er ook uitschieters zijn, en die individuen kunnen
worden aangemerkt als talentvol of hoogbegaafd.
In deze cursus wordt ingegaan op de vraag wat talent is en hoe je het kunt ontwikkelen.
Daarbij worden verschillende visies op talent(ontwikkeling) besproken en worden deze
tegen elkaar afgewogen.
Talent wordt vaak gezien als een soort ‘gave’ die bepaalde mensen hebben. Hetzelfde
geldt voor creativiteit, ook dat wordt vaak beschouwd als een eigenschap of gave waar
succesvolle artiesten en kunstenaars veel van hebben meegekregen. Onderzoek laat echter
zien dat creativiteit veel meer een gevolg is van hard werk en het perfectioneren van vaardigheden
dan van plotselinge inspiratie. Daardoor liggen de onderwerpen creativiteit en
talent veel dichter bij elkaar dan je op het eerste gezicht zou zeggen.
Tijdens deze cursus leer je wat creativiteit is en wat iemand moet doen om zo creatief
mogelijk te zijn. Met behulp van die kennis kun je mensen in creatieve disciplines (bijv.
schrijvers, art-directors, ontwerpers en creatieve teams) helpen om zo goed mogelijk te
presteren.
Onderwerpen:
• Wat is talent?
• Wat is expertise?
• Visies op talentontwikkeling
• Talent in verschillende domeinen
• Het samenspel tussen mentale en fysieke aspecten van talent
• Talentselectie
• Hoe begeleid je talentvolle presteerders?
• Uitgangspunten van talentontwikkelingsprogramma’s
• Wat is creativiteit en hoe kun je het meten?
• Wat zijn de psychologische processen die aan creativiteit ten grondslag liggen?
• Hoe is creativiteit te beïnvloeden en te trainen?
• Hoe werkt creativiteit in groepen?

Onderdelen Mastertrack. Sport & Prestatiepsychologie
• Omgaan met weerstand: Hoe breng je creatieve ideeën aan de man?
Onderwijsvorm
Hoorcolleges en werkgroepen.
Toetsvorm
1. Schriftelijk tentamen (70% van het eindcijfer)
2. Een presentatie of een paper (studenten mogen hiertussen kiezen) (20% van het
eindcijfer)
3. Beoordeling van een opdracht voor het cursusonderdeel creativiteit (10% van het
eindcijfer)
Nota bene: Alle onderdelen moeten als voldoende worden beoordeeld om te slagen voor
het vak.
Literatuur
Artikelen. De literatuurlijst wordt beschikbaar gesteld via Blackboard.
Onderwijstijden
Deze cursus heeft een looptijd van vier weken. Daarin zijn elf onderwijsbijeenkomsten
ingepland. Bijeenkomsten zijn op dinsdag, woensdag en vrijdag van 13.00-16.00 uur.
Di. 01-11-2011 t/m 22-11-2011 13.00-16.00 uur Geb A-3.04 (1 nov. en 8 nov.)
Geb A-3.05 (15 nov.)
Geb JK-B.54 (22 nov.)
Wo. 02-11-2011 t/m 23-11-2011 13.00-16.00 uur Geb A-3.05
Vr. 04-11-2011 t/m 18-11-2011 13.00-16.00 uur Geb T-C1.09
Toetsdatum
Vr. 25-11-2011 13.00-16.00 uur
359

360
Master Psychologie
8 Track Training & Development
8.1 Doelgroep, toelaatbaarheid, selectie
De track Training & Development is in principe toegankelijk voor studenten die een
bachelor Psychologie hebben afgerond. Door het grote aantal aanmeldingen is selectie/
sollicitatie noodzakelijk. Om toegelaten te kunnen worden tot de selectieprocedure dient
men te voldoen aan de formele eisen, te weten:
1. Een aan de UvA behaalde Bachelor Psychologie. Of:
2. Een elders afgeronde Bachelor Psychologie. Aanvullend dient het Gesprekspracticum
bij de UvA gevolgd te zijn. Men moet bovendien een verzoek tot toelating tot de
Master doen. De Examencommissie beslist over eventuele aanvullende eisen. Of:
3. Een afgeronde Doctoraal of Master Psychologie, aan de UvA of elders, mits
het Gesprekspracticum aan de UvA (alsnog) gevolgd is. Na voltooiing van de
Trainersopleiding ontvangt men een aanvullend certificaat op het bestaande dossier.
Aanmelden voor de Trainersopleiding kan in de maand mei. In de maand mei/juni vinden
de selectiegesprekken plaats. De maximaal 20 deelnemers die geplaatst worden, ontvangen
begin juli bericht of zij in het eerste of tweede semester met het Trainerspracticum
starten. Er start 1 groep met het trainerspracticum eind augustus en 1 groep in februari.
Solliciteren c.q. aanmelden kan uitsluitend schriftelijk d.m.v. een aanmeldformulier,, sollicitatiebrief,
pasfoto, CV en cijferlijst in te leveren bij de docenten van het Social Skills
Lab in de maand mei van het voorafgaand studiejaar. Hiervoor is in mei een informatiefolder
verkrijgbaar. Je kunt ook terecht op de website: www.student.uva.nl/psy, vervolgens
De masterfase > mastertracks > Training & Development. Voor meer informatie
kan men contact opnemen met de coördinator van het Social Skills Lab.
8.2 Doelstelling mastertrack Training &Development
In de mastertrack Training and Development worden de studenten theoretisch en praktisch
opgeleid tot psycholoog-trainer. Het doel is om breed inzetbare, academische geschoolde
trainers op te leiden die vanuit hun eigen stijl groepsprocessen kunnen begeleiden.
8.3 Beroepsmogelijkheden
De track is een goede voorbereiding op het vak van psycholoog-trainer. Afgestudeerde
studenten komen veelal terecht in zowel commerciële organisaties als non-profit organisaties,
opleidingsbureaus, onderwijsinstellingen, werving en selectie, HR en consultancybureaus,
worden freelance trainer of starten een eigen trainersbureau.
8.4 Inrichting mastertrack Training & Development
De track bestaat uit de onderdelen Trainerspracticum, Ontwikkelen en Evalueren van
trainingen (zie aldaar) en de Stage waarin men onder supervisie het Gesprekspracticum
geeft. Ook de masterthese en het keuzevak vallen binnen de track, deze worden binnen
de eigen specialisatie gedaan. De masterthese moet een trainingsgerelateerd onderwerp
hebben. Het keuzevak wordt ter goedkeuring aan de coordinator van het SSL voorgelegd.
Het behalen van het Trainerspracticum is een voorwaarde om stage te kunnen lopen en
het behalen van de stage is een voorwaarde voor deelname aan Ontwikkelen en Evalueren
van trainingen. In totaal moeten voor de Mastertrack Training & Development 60 ec
behaald worden.

Master Psychologie
Onderdeel Specificatie EC
Trainerspracticum Basis opleiding van 10 weken 8
Stage 2 x 6 weken gesprekspracticum verzorgen 18
Ontwikkelen en evalueren 6 weken met als afsluiting het geven van een workshop 7
van trainingen
Keuzevak binnen de eigen Keuze met relevant trainersonderwerp, voor te leggen aan 9
specialisatie
SSL coördinator
Masterthese binnen de Thema verplicht rond trainingen 18
eigen specialisatie inclusief
Colloquia
Trainerspracticum
In het Trainerspracticum komen aan de orde: het presenteren van theorie en oefeningen,
het begeleiden van groepsprocessen, omgaan met groepsconflicten, individuele begeleiding
van deelnemers, opzetten en uitvoeren van trainingssessies en daarmee samenhangend
het expliciteren van doelen en tenslotte inzicht in het eigen functioneren. Er wordt
aandacht besteed aan didactische vaardigheden, dyadische gesprekken voor trainers en
groepsdynamica. De nadruk in het practicum ligt op het verwerven van praktische vaardigheden
en het adequaat functioneren in de rol van trainer. Men begint dan ook al in
het practicum met het zelf geven van een presentatietraining.
Stage
Indien het Trainerspracticum met een voldoende is afgerond, loopt men stage bij het
Gesprekspracticum: in ieder geval met een collega-trainer en, afhankelijk van het aantal
aanmeldingen voor het gesprekspracticum, eventueel alleen. De stage wordt door middel
van supervisies begeleid, waarin theoretische en praktische verdieping wordt aangeboden.
In de supervisie wordt verdieping gegeven over weerstand en verzet, de mens achter
de trainer, groepsdiagnostiek en als laatste functionele gedragsanalyse.
Ontwikkelen en Evalueren van Trainingen
Na het met goed gevolg behalen van de stage, volgt men het onderdeel Ontwikkelen en
Evalueren van Trainingen. Er wordt in een tweetal een workshop ontworpen die uiteindelijk
aan ‘echte’ deelnemers in een professionele setting van het trainings- en adviesbureau
Faber&Scheffer wordt uitgevoerd. Naast het ontwikkelen wordt ook door middel
van een aantal gastcolleges stil gestaan bij het evalueren van een training/workshop en
creativiteit.
Masterthese
De masterthese heeft voor studenten in deze track betrekking op een trainingsgerelateerd
onderwerp. Voor studenten van Sociale Psychologie wordt een lijst met onderwerpen
op Blackboard geplaatst. A&O studenten leggen het onderwerp van hun masterthese,
na goedkeuring bij A&O, voor aan de coördinator van het Social Skills Lab om te laten
bepalen of het vraagstuk past binnen het trainingsgebied. Voor studenten van Klinische
Psychologie geldt hetzelfde; hun Klinische masterthese dient een link te hebben met trainingen.
Hier worden op maat afspraken over gemaakt. Deze Klinische studenten moeten
er bovendien rekening mee houden dat wanneer zij Klinische Psychologie als specialisatie
vermeld willen hebben op hun diploma en/of de GZ-aantekening dan wel de BAPD, zij
naast de verplichte onderdelen van de Mastertrack ook de verplichte onderdelen bij Klinische
moeten behalen. Dit zal dus extra studietijd betekenen.
Voor studenten van andere, niet hierboven genoemde, richtingen worden aparte afspraken
gemaakt. Deze studenten dienen er rekening mee te houden dat er aan aanvullende
eisen voldaan moet worden van de eigen programmagroep, om de in de Bachelor behaalde
richting op het diploma te verkrijgen.
361

362
Master Psychologie
Keuzevakken:
Het keuzevak sluit aan op de inhoud van de mastertrack T&D. Het keuzevak wordt voorgelegd
met een motivatie aan de coördinator van het Social Skills Lab ter goedkeuring:
Masterdiploma
Na het met succes gevolgd hebben van het bovenstaande ontvangt men het Masterdiploma
Psychologie met vermelding van de ‘Track Training & Development’. Daarnaast
ontvangt men een certificaat. Sommige studenten zulllen ook voldoen aan de eisen van
het masterprogramma van de specialisatie die ze in de bachelor gevolgd hebben*; zij krijgen
ook deze vermelding.
*= voor niet sociale psychologiestudenten, informeer bij de betrokken studieadviseur voor
de eisen van de betreffende specialisatie.
8.5 Nadere inlichtingen, coördinatoren en secretariaat
Coordinatoren T&D
Mw. drs. R. Bos, kamer 907, tel nr 525.6658, email R.Bos@uva.nl
Mw. drs. S. Kateman, kamer 908, tel nr Mw. drs. S. Kateman, email S.Kateman@uva.nl
Mw. drs. B. Rosenhart, kamer 902, tel nr 525.6883, email B.Rosenhart@uva.nl
Secretariaat
Ho-Jung Mulder, kamer A920 525.6890 spsecretariaat-fmg@uva.nl
Op de volgende pagina’s staat een alfabetisch overzicht van de onderdelen die gevolgd
kunnen worden binnen de track Training & Development

Onderdelen Mastertrack Training & Development
Social Skills Lab: Mastertrack Training and Development
Punten 60 ec
Tentamencodes MS10 (8), MS40 (7) en MSSP (18)
SIS-codes 7204MS10XY (8), 7204MS40XY (7), 7204MSSPXY (18)
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Psychologie en Gesprekspracticum
Aantal deelnemers Max. 30 per jaar (na aanmelding en selectie in de maand mei/
juni)
Plaats in het rooster Semester 1 en 2
Docent drs. S. Kateman, drs. R. Bos & drs. B. Rosenhart
Inhoud
In de mastertrack Training and Development worden de studenten theoretisch en
praktisch opgeleid tot psycholoog-trainer. Het doel is om breed inzetbare, academische
geschoolde trainers op te leiden die vanuit hun eigen stijl groepsprocessen kunnen begeleiden.
In het Trainerspracticum komen aan de orde: het presenteren van theorie en
oefeningen, het begeleiden van groepsprocessen, omgaan met groepsconflicten, individuele
begeleiding van deelnemers, opzetten en uitvoeren van trainingssessies en daarmee
samenhangend het expliciteren van doelen en ten slotte inzicht in het eigen functioneren
verwerven. De nadruk in het practicum ligt op het verwerven van praktische, didactische
vaardigheden en het adequaat functioneren in de rol van trainer. Men begint dan ook
al in het practicum met het zelf geven van een presentatietraining. Indien het Trainerspracticum
met een voldoende is afgerond, loopt men stage bij het Gesprekspracticum: in
ieder geval met een collega-trainer en, afhankelijk van het aantal aanmeldingen voor het
gesprekspracticum, eventueel alleen. De stage wordt door middel van intensieve supervisies
begeleid. Tijdens het Trainerspracticum en de stagesupervisie wordt theoretische en
praktische verdieping aangeboden. In het Trainerspracticum wordt aandacht besteed aan
didactische vaardigheden, dyadische gesprekken voor trainers en groepsdynamica. In de
supervisie wordt verdieping gegeven over weerstand en verzet, de mens achter de trainer,
groepsdiagnostiek en als laatste functionele gedragsanalyse. Na het met goed gevolg behalen
van de stage, volgt men het onderdeel Ontwikkelen en Evalueren van Trainingen.
Er wordt in een tweetal een workshop ontworpen die uiteindelijk aan ‘echte’ deelnemers
in een professionele setting van het trainings- en adviesbureau Faber&Scheffer wordt
uitgevoerd. Naast het ontwikkelen wordt ook door middel van gastcolleges stil gestaan
bij het evalueren van een training/workshop en bij creativiteit.
De masterthese heeft voor studenten in deze track betrekking op een trainingsgerelateerd
onderwerp. Voor studenten van sociale psychologie wordt een lijst met onderwerpen op
Blackboard geplaatst. A&O studenten leggen het onderwerp van hun masterthese, na
goedkeuring bij A&O, voor aan de coördinator van het Social Skills Lab om te laten
bepalen of het vraagstuk past binnen het trainingsgebied. Voor studenten van Klinische
Psychologie geldt hetzelfde, hun Klinische masterthese dient een link te hebben met
trainingen. Hier worden op maat afspraken over gemaakt. Deze Klinische studenten
moeten er bovendien rekening mee houden dat wanneer zij Klinische Psychologie op
hun diploma willen en/of de aantekening BAPD, zij naast de verplichte onderdelen van
de Mastertrack ook de verplichte onderdelen bij Klinische moeten behalen. Dit zal dus
extra studietijd betekenen.
Voor studenten van andere, niet hierboven genoemde richtingen worden aparte afspraken
gemaakt. Deze studenten dienen er rekening mee te houden dat er aan aanvullende eisen
363

364
Onderdelen Mastertrack Training & Development
voldaan moet worden van de eigen programmagroep, om de in de Bachelor behaalde
richting op het diploma te verkrijgen.
Tot slot volgt men een keuzevak. Het keuzevak sluit aan op de inhoud van de mastertrack
T&D. Het keuzevak wordt met motivatie voorgelegd aan de coördinator van het Social
Skills Lab ter goedkeuring.
De puntenverdeling van de mastertrack ziet er als volgt uit:
Onderdeel Specificatie Ec
Trainerspracticum Basisopleiding van 10 weken 8
Stage 2 x 6 weken Gesprekspracticum verzorgen 18
Ontwikkelen en evalueren
van trainingen
6 weken met als afsluiting het geven van een workshop 7
Keuzevak binnen eigen
specialisatie
Masterthese binnen eigen
specialisatie inclusief
Colloquia
Keuzevak met een onderwerp dat aansluit bij
trainingen (voorleggen aan coördinator SSL)
Thema verplicht rond trainingen (voorleggen aan
coördinator SSL)
Onderwijsvorm
Training, supervisie, individuele begeleiding en stage.
Toetsvorm
Trainerspracticum: 1 gemiddeld eindcijfer voor 4 onderdelen: 1 les, 2 oefeningen en een
eindoefening, waarbij de laatste dubbel telt.
Stage: aanwezigheid, reflectieverslagen. Vast eindcijfer.
Ontwikkelen en Evalueren van trainingen: cijfer voor workshop (50%) en ontwikkelproces
(50%).
Voor alle onderdelen geldt: aanwezigheidsverplichting
Aanmelden
Aanmelden voor de Trainersopleiding kan in de maand mei. In de maand mei/juni vinden
de selectiegesprekken plaats. De 20 deelnemers die geplaatst worden, ontvangen
begin juli bericht of zij in het eerste of tweede semester met de Trainersopleiding starten.
Er start 1 groep met het trainerspracticum eind augustus en 1 in februari.
De Trainersopleiding staat open voor studenten met een Bachelordiploma Psychologie,
waar ook behaald. Ook het Gesprekspracticum moet met goed gevolg afgerond zijn.
Solliciteren c.q. aanmelden kan uitsluitend schriftelijk d.m.v. een aanmeldingsformulier,
sollicitatiebrief, pasfoto, CV en cijferlijst in te leveren bij de docenten van het Social Skills
Lab in de maand mei van het voorafgaand studiejaar. Hiervoor is in mei een informatiefolder
verkrijgbaar, zie de website: www.student.uva.nl/psy, vervolgens De masterfase >
mastertracks > Training & Development.
Indien je bent aangenomen, hoef je je niet in te schrijven voor de onderdelen binnen het
SSL, inschrijven doe je wel voor het keuzevak en de masterthese.
Studiematerialen en kosten
• Trainerspracticum: Trainersmap met hand-outs (€ 30,-), wordt verstrekt tijdens de
opleiding.
• Lang, G. & Molen van der, H. T. (2007). Psychologische gespreksvoering: Een basis voor
hulpverlening. Soest: Nelissen. ISBN 9789024409617 (wordt verstrekt).
• Social Skills Lab Gesprekspracticum draaiboek (wordt verstrekt).
9
18

Onderdelen Mastertrack Training & Development
• Syllabus: Ontwerpen en evalueren van trainingen (± € 10,-), wordt verstrekt tijdens de
opleiding.
Onderwijstijden*
Voor degenen die in het eerste semester starten:
De eerste week van het trainerspracticum is dinsdag 30-8-2011 t/m 1-9-2011 van 13.00-
17.00. Vervolgens elke maandag, dinsdag en woensdag van 13.00-17.00 uur tot en met
2-11-2011. Aangepaste tijden tijdens introductieweek Sociale Psychologie: maandag 5-9-
2011, woensdag 7-9-2011, donderdag 8-9-2011 en vrijdag 9-9-2011 van 12.00 tot 18.00 uur.
De stageperiode is van 5-12-2011 t/m 21-5-2012. In deze periode worden twee trainingen
van elk zes weken gegeven met wekelijkse supervisie en ondersteunende training. De
opleiding wordt afgesloten met de cursus Ontwikkelen en Evalueren van trainingen,
deze start op dinsdag 22-5-2012 t/m woensdag 20-6-2012, elke maandag, dinsdag en
woensdag van 13.00-17.00 uur en van maandag 25-6-2012 t/m vrijdag 29-6-2012 10.00
tot 17.00 uur.
Voor degenen die in het tweede semester starten:
Trainerspracticum elke maandag, dinsdag en woensdag van 27-2-2012 t/m 9-5-2012 van
13.00-17.00 uur. In de week van 2-4-2012 t/m 6-4-2012 gelden andere tijden: maandag,
woensdag en donderdag van 12.00-18.00 uur. De stageperiode is van 14-5-2012 t/m 7-12-
2012 (geen stageperiode in de zomervakantie). In deze periode worden twee trainingen
van elk zes weken gegeven met wekelijkse supervisie en ondersteunende training. De
opleiding wordt afgesloten met de cursus Ontwikkelen en Evalueren van trainingen,
die start op maandag 10-12-2012 t/m woensdag 23-01-2013 van 13.00 tot 17.00 uur, elke
maandag, dinsdag en woensdag en van maandag 28-01-2013 t/m vrijdag 1-2-2013 van
10.00 uur tot 17.00 uur.
* Eventuele wijzigingen in deze planning zullen tijdig gecommuniceerd worden.
Bijzonderheden
De Trainersopleiding vormt één geheel met een omvang van 60 EC. De onderdelen
kunnen niet afzonderlijk van elkaar gevolgd worden. Zij zijn alleen toegankelijk voor
degenen die toegelaten zijn tot de mastertrack Training and Development. Het behalen
van een voldoende op een onderdeel, is een voorwaarde voor het kunnen volgen van
het daaropvolgende onderdeel. Er geldt een strikte aanwezigheidsverplichting voor alle
onderdelen van de Trainersopleiding.
365

Master Gezondheidszorgpsychologie
Hoofdstuk 8
Aansluitmaster
Gezondheidszorgpsychologie
Specialisaties:
• Klinische Neuropsychologie
• Klinische Ontwikkelingspsychologie
• Klinische Psychologie
Track:
• Klinisch Forensische Psychologie

368
Master Gezondheidszorgpsychologie
Aansluitmaster Gezondheidszorgpsychologie
1. Inleiding
In de aansluitmaster Gezondheidszorgpsychologie volgt men een aantal vakken (12-18
ec), loopt een stage (24-30 ec) en schrijft een masterthese (18 ec, inclusief colloquia). Men
heeft de keuze uit veel verschillende trajecten. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen
specialisaties (met eventueel studieroutes) en tracks. Specialisaties betreffen een voortzetting
van de al in de bacheloropleiding gekozen richting (bijvoorbeeld klinische psychologie).
Binnen specialisaties kan men soms een specialistische studieroute kiezen (bijvoorbeeld
medische psychologie binnen klinische psychologie). Studieroutes zijn wegwijzers waarmee
men een bepaald accent geeft aan de gekozen specialisatie.
Daarnaast kent de aansluitmaster gezondheidszorgpsychologie een track, speciaal ontworpen
programma op het gebied van de klinische forensische psychologie en toegankelijk
voor studenten van met een klinische achtergrond of een klinische neuropsychologie
achtergrond.
Specialisaties
• Klinische Neuropsychologie
• Klinische Ontwikkelingspsychologie (inclusief route Schoolpsychologie)
• Klinische Psychologie
• Track
• Klinisch Forensische Psychologie

Masterspecialisatie, Klinische Neuropsychologie
2. Klinische Neuropsychologie
2.1 Doelgroep en toelatingseisen
De specialisatie Klinische Neuropsychologie is toegankelijk voor studenten die in hun
bachelorprogramma hebben gekozen voor de specialisatie Klinische Neuropsychologie,
dan wel een bachelor Psychologie hebben afgerond en daarin vergelijkbare kennis en
vaardigheden hebben opgedaan. Voor meer informatie kan men contact opnemen met de
studieadviseur Klinische Neuropsychologie, drs. C.L. van den Berg.
2.2 Beroepsmogelijkheden
Klinisch Neuropsychologen kunnen werken in een ziekenhuis, psychiatrische inrichting,
verpleeghuis of revalidatiecentrum. Maar zij kunnen ook de kant van het onderzoek op
gaan, als promovendus of als researchmedewerker bij een farmaceutisch bedrijf of een
medisch gerichte onderzoeksinstelling.
Postmaster/postdoctorale opleidingen
De invoering van de wet Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg (BIG) heeft consequenties
voor een deel van de beroepsmogelijkheden. De belangrijkste is dat veel functies
in de ‘officiële’ hulpverleningsinstellingen (instellingen voor de geestelijke gezondheidszorg,
algemene en psychiatrische ziekenhuizen) slechts toegankelijk zijn voor afgestudeerden
die na hun master de beroepsopleiding tot Gezondheidszorgpsycholoog (verder
aangeduid met ‘GZ-psycholoog’) hebben gevolgd. Dit is een tweejarige voltijdopleiding
(of vierjarig in deeltijd), waarin men vier dagen per week (of twee dagen in deeltijd) in
een praktijkinstelling relevante werkervaring opdoet (aangesteld en betaald als ‘juniorpsycholoog’)
en één dag per week binnen een opleidingsinstituut cursorisch onderwijs
volgt. In Nederland zijn zes van deze opleidingsinstituten, verdeeld over het hele land en
alle gekoppeld aan een universiteit. De opleidingskosten, die in principe door de cursist
moeten worden betaald, bedragen circa € 8500,- per jaar.
Het aantal opleidingsplaatsen voor de opleiding tot GZ-psycholoog bedraagt voor heel
Nederland momenteel ongeveer 750 per jaar. Bij de selectie van kandidaten wordt in
eerste instantie gekeken of men aan de gestelde vooropleidingseisen voldoet. Deze opleidingseisen
zijn vermeld in hoofdstuk 4 en 5 van deze gids. Naast de opleidingseisen
moet men voldoen aan de verplichting om drie diagnostiekcasussen in te leveren en te
laten beoordelen. Indien men alle vakken uit de propedeuse, het tweede studiejaar en de
verplichte cursussen voor de specialistie Klinische Neuropsychologie heeft gehaald (zie
het vervolg van deze tekst) en daarin een stage van minimaal 24 ec heeft gelopen en een
masterthese heeft afgerond, voldoet men aan de minimumeisen.
Let op: indien men een stage wil doen die aan de eisen voor de GZ-opleiding voldoet, dan
moet men erop rekenen dat stage-instellingen vaak alleen stages aanbieden van minstens
30 ec (inclusief 3 casussen en collectieve stagebijeenkomsten). Diegenen die aan alle eisen
voldoen, kunnen daarna solliciteren op een opleidingsplaats.
Let op: om aangenomen te worden bij de GZ-opleiding is het van groot belang dat zo veel
mogelijk (klinische) werkervaring is opgedaan. Met het behalen van de minimumeisen
alleen is toelating veel minder waarschijnlijk! De gemiddelde wachttijd om toegelaten te
worden tot een vervolgopleiding bedraagt doorgaans enkele jaren omdat men vaak de
meest ervaren kandidaten aanneemt. Na het behalen van de registratie GZ-psycholoog
kan een beperkt aantal cursisten nog een vervolgopleiding doen, namelijk de specialistische
opleiding tot klinisch neuropsycholoog, die drie à vier jaar zal duren. (Voor meer
informatie zie: www.rino.nl).
369

370
Masterspecialisatie, Klinische Neuropsychologie
2.3 Inrichting masterprogramma Klinische Neuropsychologie
Studenten in de specialisatie Klinische Neuropsychologie besteden in hun master 12 ec
aan verplichte vakken (Diagnostiek 2 en Neuropsychologische Revalidatie), een masterthese
(inclusief colloquia) van 18 ec en een stage van 24 of 30 ec. Als de stage 24 ec
is, besteedt men 6 ec aan een keuzevak, bij voorkeur Ziekten van het Zenuwstelsel bij
Geneeskunde. Voor meer informatie over colloquia: zie Hoofdstuk 6.
Semester 1 Semester 2
Blok 1 (18 ec) Blok 2 (12 ec) Blok 1 (12 ec) Blok 2 (18 ec)
Diagnostiek 2 voor KNP
(6 ec)
Specialistisch
mastervak naar
keuze (0-6 ec)
Masterthese
(18 ec)
Neuropsychologische
Revalidatie (6 ec)
Stage (24 of 30 ec)
Noot: verplichte cursussen zijn grijsgekaderd en vetgedrukt.
Specialistische mastervakken Semester en blok
• Ziekten van het Zenuwstelsel/Neurologie 1 6 ec 1.2
• Psychofarmacologie 6 ec 2.2
• Slaap/Waak Stoornissen 9 ec 2.2
• Literatuurtentamen 3 of 6 ec alle
Studenten kunnen ook deelnemen aan onderstaande Research Master cursus. Let op:
Research Master studenten hebben voorrang bij deze cursus.
• Neurocognitive Aging (OP) 6 ec 1.2
2.4 Afstudeeropdracht
De afsluiting van de studie is de afstudeeropdracht, die uit drie onderdelen bestaat: stage
en masterthese (inclusief colloquia). In de specialisatie Klinische Neuropsychologie is de
totale omvang 42 of 48 ec (stage 24 of 30 ec, masterthese 18 ec).
Hier volgt een kort overzicht van de richtlijnen omtrent de afstudeeropdracht die de
programmagroep Brein en Cognitie hanteert. In de brochure ‘Informatie over Brein en
Cognitie’ (verkrijgbaar op het secretriaat, kamer 620) wordt een en ander uitgebreid behandeld.
Het vroegtijdig zoeken naar en tot overeenstemming komen met een interne
begeleider is aan te raden: pas nadat een begeleidend staflid is gevonden kan officieel met
de werkzaamheden worden aangevangen.
Ter oriëntatie zijn er onderwerpen voor stages en mastertheses en een overzicht van de
mogelijkheden om stages of mastertheses te doen binnen de programmagroep. Deze informatie
is te vinden in de brochure, in een klapper op het secretariaat (kamer 620), op
Blackboard en op de prikborden. Soms zijn er concrete verzoeken van externe instanties
of zoeken stafleden van de programmagroep op korte termijn samenwerking met een
student. Dergelijke aanbiedingen worden bekendgemaakt op het publicatiebord bij het
secretariaat, in de hal en op Blackboard.
In de stage worden onder supervisie werkzaamheden gedaan die een afgestudeerde beroepsmatig
uitvoert. De neuropsychologische stage is altijd in de klinische setting en bestaat
uit diagnostiek, indicatiestelling en behandeling. De student stelt drie casussen op
volgens de regels van het NIP en levert die ter beoordeling in. De 4 ec voor beoordeling
van de casussen zijn onderdeel van de studielast van de stage (24 of 30 ec). Het bijwonen
van zes collectieve stagebijeenkomsten is verplicht. Ook de 3 ec voor het bijwonen van de
1 De code voor aanmelding via SIS is MP24. Informatie op Blackboard: UvA Onderwijs>
Faculteit Geneeskunde> Geneeskunde> 3e jaar> GNK> 3.2 Ziekten van het
Zenuwstelsel.

Masterspecialisatie, Klinische Neuropsychologie
collectieve stagebijeenkomsten is onderdeel van de studielast van de stage (24 of 30 ec).
Voor de klinische stage in de specialisatie Klinische Neuropsychologie is een brochure
verkrijgbaar, Informatie voor Studenten, waarin uitgebreide informatie staat. Voor de
brochure, informatie over en goedkeuring van stages wende men zich tot de stagecoördinator
Klinische Neuropsychologie, drs. C.L. van den Berg.
In de masterthese wordt de gehele empirische cyclus doorlopen. De masterthese kan ingaan
op een wetenschappelijke vraag of op een vraag uit de praktijk. De onderzoeksvraag
moet op het terrein van de cognitieve neurowetenschap, de toegepaste cognitieve psychologie
of de klinische neuropsychologie liggen. De student dient het gehele traject af te leggen,
van het ontwikkelen en uitwerken van de onderzoeksvraag tot en met het bespreken
van de implicaties van de resultaten voor praktijk en theorie. Als de vraagstelling en de
methode enigszins duidelijk zijn, schrijft de student een onderzoeksvoorstel dat wordt
besproken met een referent. De referent wordt de tweede beoordelaar. Als afronding van
de masterthese wordt niet alleen een verslag geschreven, maar ook een mondelinge presentatie
gegeven. Deze presentaties worden altijd op donderdagmiddag gehouden. Meer
informatie over de masterthese staat in Hoofdstuk 6.
Studenten die psychofysiologisch onderzoek doen, dienen in het bezit te zijn van de
‘Richtlijn Hygiënisch Werken’ van de Commissie Onderzoekshygiëne of van het Engelstalig
equivalent.
In de volgende paragraaf staat een overzicht van de onderwerpen die geschikt zijn voor
de masterthese en die aansluiten bij het onderzoek dat gedaan wordt binnen Brein &
Cognitie; eigen onderwerpen aandragen is vanzelfsprekend ook mogelijk.
Onderzoeksmogelijkheden binnen de specialisatie Klinische Neuropsychologie
Het onderzoek binnen de richting Klinische Neuropsychologie van de programmagroep
Brein en Cognitie omvat een breed scala aan onderwerpen, variërend van de schakelvaardigheid
van kinderen met autisme tot geheugenstoornissen bij demente ouderen. In
het onderzoek worden allerlei methoden gebruikt, van reactietijdmetingen tot neuroimaging.
Er worden zeer uiteenlopende klinische groepen onderzocht van alle leeftijden
(kinderen, adolescenten, volwassenen, ouderen). De meeste studies richten zich op het
verklaren van de problemen die patiënten ervaren, maar er worden ook interventiestudies
en studies naar het effect van psychofarmaca gedaan. Naast mogelijkheden binnen
de programmagroep, zijn er ook mogelijkheden om het afstudeeronderzoek te doen bij
klinische instellingen of bij onderzoeksinstituten buiten de UvA. De onderzoeksmogelijkheden
zijn dus zeer divers, maar altijd staat een klinische populatie centraal.
Colloquia
De programmagroep Brein en Cognitie organiseert colloquia en presentaties van mastertheses.
Deze worden wekelijks aangekondigd op het bord in de hal van de zesde verdieping
en op de website: http://www.student.uva.nl/psychologie/agenda.cfm. In het kader
van de masterthese is het verplicht om 10 colloquia bij te wonen (zie Hoofdstuk 6).
2.5 Nadere inlichtingen, mentoraat en studentenfractie
Studieadvies Klinische Neuropsychologie
Voor studieadvies en inlichtingen over de specialisatie Klinische Neuropsychologie kan
men zich wenden tot de studieadviseur Klinische Neuropsychologie, drs. C.L. van den
Berg, spreekuur: maandag van 14.00 tot 15.00 uur.
Mentoraat
Studenten die Klinische Neuropsychologie als specialisatie kiezen, worden aan het eind
van elk semester uitgenodigd om hun studieplanning te bespreken. Wie daar behoefte
aan heeft, kan een staflid als mentor krijgen.
371

372
Masterspecialisatie, Klinische Neuropsychologie
Studentenfractie
Er is een studentenfractie Brein en Cognitie en Klinische Neuropsychologie, die lezingen,
excursies en borrels organiseert en fungeert als informatiepunt. De fractie is altijd op
zoek naar enthousiaste nieuwe leden. Inlichtingen: secretariaat Brein en Cognitie, kamer
620, telefoon 525.6840, e-mail: bcstudentenfractie-fmg@uva.nl.
2.6 Contactgegevens secretariaat, coordinatoren en docenten KNP
Secretariaat:
Anna Bogerd-Schaefers en Hubert Eleonora, kamer 620, telefoonnummer: 525.6840
email: pnsecretariaat-fmg@uva.nl
Studieadviseur en stagecoördinator Klinische Neuropsychologie:
Mw. drs. C.L. van den Berg, spreekuur: ma. 14.00-15.00 uur, kr. 603, tel. 525.6118
Websites:
http://www.student.uva.nl/psy; http://www.fmg.uva.nl/psychonomics
Voorzitter van de programmagroep:
Prof. dr. A.M.B de Groot, kr. 627, tel. 525.6844
Voor contactgegevens van de docenten van Klinische Neuropsychologie en een overzicht
van hun interessegebieden: zie Hoofdstuk 10.
Op de volgende pagina’s staat een overzicht van de masteronderdelen die gevolgd
kunnen worden binnen de specialisatie Klinische Neuropsychologie.

Masteronderdelen, Klinische Neuropsychologie
Collectieve Stagebijeenkomsten Klinische Neuropsychologie
Punten 3 ec (is onderdeel van de 24 of 30 ec van de stage)
Tentamencode STBP3
SIS-code 7204STBP3Y
Plaats in het rooster Eerste en tweede semester
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Psychologie in specialisatie Klinische Neuropsychologie
Docent Dr. T. Schilt in eerste semester; Dr. S.P. van der Werf in tweede
semester
Inlichtingen Drs. C.L. van den Berg
Leerdoelen
1. Het begeleiden en ondersteunen van studenten door middel van o.a. intervisie.
2. Inzicht verkrijgen in de diversiteit van werkzaamheden van een psycholoog, in de
diversiteit van patiënten populaties en in de sociale kaart / organisatie van de GZ.
3. Inzichtenoefeninginhoeproblemeninde(klinische)praktijkopeenwetenschappelijke,
systematische manier kunnen worden aangepakt.
4. Kennis van de beroepscode voor psychologen en relevante wetgeving voor de omgang
met cliënten, inzicht in ethische aspecten.
5. Informatieverstrekking over praktische aspecten van de stage.
Hiermee wordt voldaan aan de vooropleidingseisen van de GZ-opleiding m.b.t. organisatie
van de GGZ en juridische aspecten van de hulpverlening.
Inhoud
Stagiaires wisselen praktijkervaring uit, bespreken thema’s die aan de stage gerelateerd
zijn. Daarnaast word casuïstiek ingebracht en besproken en worden voordrachten gegeven
over juridisch-ethische kwesties.
In de twee gastcolleges wordt ingegaan op de beroepscode voor psychologen en op relevante
wetgeving voor de omgang met cliënten en patiënten.
Aanmelden
Zodra je een stageplek gevonden hebt wordt je door de stagecoördinator ingedeeld in de
collectieve bijeenkomsten. Apart aanmelden voor de gastcolleges is niet nodig.
Onderwijsvorm
Zes maandelijkse werkgroepen en twee gastcolleges ethische en juridische aspecten.
Toetsvorm
Voor beide onderdelen geldt: verplichte aanwezigheid. Actieve inbreng en presentaties bij
stagebijeenkomsten.
Studiematerialen en kosten
• Soudijn, K. A. (2007). Ethische codes voor psychologen (2e ed.). Amsterdam: Nieuwezijds.
ISBN 9789057122583. (239 pagina’s). Kosten: circa € 22,-.
Onderwijstijden, 1e semester
Hoorcolleges
Vrij. 07-10-2011 11.00-13.00 uur GebA-zaal E
Vrij. 14-10-2011 11.00-13.00 uur GebA-zaal E
Collectieve stagebijeenkomsten
Do. 29-09-2011 14.00-17.00 uur A409 en A410
Do. 27-10-2011 14.00-17.00 uur A409 en A410
373

374
Masteronderdelen, Klinische Neuropsychologie
Do. 17-11-2011 14.00-17.00 uur A102 en A108
Do. 22-12-2011 14.00-17.00 uur A103 en A104
Do. 26-01-2012 14.00-17.00 uur A410 en A413
Do. 16-02-2012 14.00-17.00 uur A409 en A413
Onderwijstijden, 2e semester
Hoorcolleges
Vrij. 16-03-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal E
Vrij. 23-03-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal E
Collectieve stagebijeenkomsten
Do. 02-02-2012 14.00-17.00 uur A409 en A410
Do. 08-03-2012 14.00-17.00 uur A409 en A413
Do. 29-03-2012 14.00-17.00 uur A409 en A413
Do. 26-04-2012 14.00-17.00 uur A103 en A104
Do. 24-05-2012 14.00-17.00 uur A410 en A413
Do. 21-06-2012 14.00-17.00 uur A410 en A413

Masteronderdelen, Klinische Neuropsychologie
Diagnostiek 2 voor Klinisch Neuropsychologen
Punten 6 ec
Tentamencode MP15
SIS-code 7204MP15XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Psychologie, Basisprogramma Brein en Cognitie en
Diagnostiek 1
Aantal deelnemers max. 48
Docenten, Inlichtingen Prof. dr. H.M. Geurts; Dr. P.E.J. Spaan
Leerdoel
Inzicht in neuropsychologische aspecten van allerhande problematiek en in differentiaaldiagnostiek
met behulp van neuropsychologische testen.
Inhoud
Aan de orde komen ontwikkelingsstoornissen (ADHD, leerstoornissen), neurologische
stoornissen bij kinderen en volwassenen, normale veroudering, dementie (ziekte van Alzheimer,
vasculaire dementie, frontotemporale dementie) en depressie.
Daarnaast wordt ingegaan op het maken van neuropsychologische testplannen, het afnemen
van neuropsychologische testen bij ouderen, het interpreteren van neuropsychologische
testresultaten, het schrijven van neuropsychologische rapporten en worden eerder
geleerde gesprekstechnieken opgefrist.
Onderwijsvorm
Werkcolleges en opdrachten.
Toetsvorm
Zeven wekelijkse opdrachten: drie individuele die een cijfer krijgen, en vier die in groepjes
van twee worden gemaakt, waarvoor de kwalificatie voldaan of niet voldaan geldt. De
beoordeling van alle opdrachten moet voldoende dan wel voldaan zijn. Het eindcijfer
wordt bepaald door de drie cijfers, die daarbij even zwaar meetellen.
Studiematerialen en kosten
• Naslagwerk:Lezak,M.D.,Howieson,D.B.,&Loring,D.W.(2004).Neuropsychological
assessment (4th ed.). Oxford: Oxford University Press. ISBN 9780195111217. (1016
pagina’s). Kosten: circa € 71,-.
Onderwijstijden
Vr. 09-09-2011 t/m 28-10-2011 14.00-17.00 uur GebA-zaal 102
Practica:
Vr. 21-10-2011 14.00-17.00 B14a en b t/m B16a en b
Wo. 26-10-2011 09.00-13.00 B14a en b t/m B16a en b
Wo. 26-10-2011 13.00-17.00 B14a en b t/m B16a en b
Do. 27-10-2011 09.00-13.00 B14a en b t/m B16a en b
Do. 27-10-2011 13.00-17.00 B14a en b t/m B16a en b
Vr. 28-10-2011 09.00-13.00 B14a en b t/m B16a en b
Let op: niet iedere student zal op al deze tijdstippen aanwezig moeten zijn. Bij aanvang van de
cursus wordt dit nader toegelicht.
Bijzonderheden
Aanwezigheid is verplicht.
375

376
Masteronderdelen, Klinische Neuropsychologie
Masterthese Klinische Neuropsychologie
Punten 18-24 ec (18 is standaard; 24 moet speciaal worden aangevraagd)
Code MWNP
SIS-code 7204MWNPXY
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Psychologie
Docent alle docenten
Leerdoel en inhoud
In een masterthese (MT) verricht men een (relatief) zelfstandig onderzoek, waarin de
zelfstandigheid tot uiting komt in de opzet, uitvoering, analyse en rapportage. De eerste
fase van de masterthese bestaat uit het schrijven van het MT-onderzoeksvoorstel. Het
MT-onderzoeksvoorstel wordt, na goedkeuring door de begeleider, ingediend via een
standaardformulier bij het secretariaat (kamer 620) en besproken met een referent. Als
het MT-onderzoeksvoorstel is goedgekeurd kan het eigenlijke onderzoek beginnen.
Onderwijsvorm
Globaal houdt een masterthese voor een student de volgende werkzaamheden in: (a) het
bedenken van een vraagstelling, of het uitwerken van een gegeven vraag- of probleemstelling;
(b) verdieping in de literatuur om op de hoogte te raken van het onderwerp; (c)
het bedenken van een onderzoeksopzet; d) het schrijven van een onderzoeksvoorstel;
(e) het verzamelen en analyseren van de data; (f) de verslaglegging; en (g) de openbare
presentatie. Daarnaast dienen 10 colloquia te worden bijgewoond (zie Hoofdstuk 6 voor
meer informatie).
Beoordeling
Zie voor de beoordeling de Studentenhandleiding op Blackboard.
Bijzonderheden
Voor een masterthese krijgt men standaard 18 ec; minder is niet mogelijk. In uitzonderlijke
gevallen, en met een overtuigende motivatie, te beoordelen door de begeleider en de
onderwijscoördinator, kan de masterthese een omvang hebben van 24 ec. De stage is in
dat geval 12 ec.
De masterthese is formeel opgesplitst in MT-onderzoeksvoorstel (4 ec) en MT-onderzoek
(14 ec). Het MT-onderzoeksvoorstel moet gereed zijn binnen maximaal 5 weken na aanvang.
De masterthese (inclusief het schrijven van het MT-onderzoeksvoorstel) wordt uitgevoerd
in een tijdsbestek van minimaal 12 weken (full-time) en maximaal 24 weken (half-time).
Het verloop van de masterthese laat zich doorgaans niet heel nauwkeurig plannen; het
is verstandig rekening te houden met enkele weken uitloop in verband met onvoorziene
omstandigheden.
Over omvang en planning worden vooraf duidelijke afspraken gemaakt met de begeleider.
Deze afspraken worden vastgelegd in een MT-contract, waarin student en begeleider
zich committeren aan een bepaalde planning en inspanning (het MT-contract bevat o.m.
de aanvangsdatum, geplande einddatum, aantal ec, en door wie en op welke wijze de
begeleiding wordt verzorgd). De inhoud van het voorgenomen onderzoek en een nader
uitgewerkte planning (waaruit de haalbaarheid moet blijken), maken deel uit van het
MT-onderzoeksvoorstel.
Meer informatie over de masterthese is te vinden in Hoofstuk 6 van deze studiegids en in
de brochure Informatie over onderzoek bij Brein en Cognitie en Klinische Neuropsychologie,
die verkrijgbaar is bij het secretariaat van de programmagroep (kamer 620). Daarnaast is
een handleiding voor de masterthese te vinden op Blackboard.

Masteronderdelen, Klinische Neuropsychologie
Neuropsychologische Revalidatie
Punten 6 ec
Tentamencode MP16
SIS-code 7204MP16XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Psychologie, Basisprogramma B&C en Interventies 1
Docenten, Inlichtingen Dr. P.E.J. Spaan; Drs. C.L. van den Berg
Leerdoel
Kennis van en inzicht in de behandeling van de (neuro)psychologische gevolgen van hersenletsel
of hersenziekte. Leren opstellen en uitvoeren van behandelplannen. De studenten
leren interventiegericht denken en ontwikkelen enige vaardigheden op dit gebied.
Inhoud
Aan bod komen: (1) behandelmogelijkheden bij executieve disfuncties, geheugenproblemen,
mentale traagheid, afasie, neglect, hemianopsie en apraxie; (2) revalidatie of begeleiding
van gedrags- en emotionele veranderingen ten gevolge van hersenaandoeningen.
Ook zal worden stilgestaan bij: (3) pijn- en vermoeidheidsklachten na hersenletsel; (4) het
belang van begeleiding van mantelzorgers; (5) het belang van multidisciplinaire samenwerking
in de revalidatie; (6) effectonderzoek.
Onderwijsvorm
Werkcolleges; maken en bespreken van opdrachten.
Toetsvorm
2 Schriftelijke behandelplannen (2e plan krijgt cijfer); 2 zelfreflecties op beeldopnames
van de uitvoering van behandelplan (2e krijgt een cijfer); vanaf het tweede college zal de
theoretische kennis wekelijks getoetst worden (gemiddelde is cijfer); interview met revalidatiepsycholoog;
actieve participatie tijdens de colleges. Eindcijfer is het gemiddelde van
de drie cijfers. Alle onderdelen moeten voldoende dan wel voldaan zijn.
Studiematerialen en kosten
• Ponds, R., Heugten, C. van, Fasotti, L., & Wekking, E. (2010). Neuropsychologische
behandeling. Amsterdam: Boom. ISBN 9789085064343. (408 pagina’s). Kosten: circa
€ 49,-
• Diverse behandelprotocollen via Blackboard.
Onderwijstijden
Do. 08-09-2011 t/m 20-10-2011 09.00-12.00 uur A102 (aanwezigheid verplicht)
Do. 03-11-2011 09.00-12.00 uur A102 (aanwezigheid verplicht)
Eerste practicum op één van de volgende data en tijden:
Ma. 19-09-2011 09.00-13.00 of 13.00-17.00 B14a en b t/m B16a en b
Di. 20-09-2011 09.00-13.00 of 13.00-17.00 B14a en b t/m B16a en b
Wo. 21-09-2011 09.00-13.00 of 13.00-17.00 B14a en b t/m B16a en b
Do. 22-09-2011 13.00-17.00 B14a en b t/m B16a en b
Vr. 23-09-2011 09.00-13.00 B14a en b t/m B16a en b
Tweede practicum op één van de volgende data en tijden:
Ma. 17-10-2011 09.00-13.00 of 13.00-17.00 B14a en b t/m B16a en b
Di. 18-10-2011 09.00-13.00 of 13.00-17.00 B25a en b
Wo. 19-10-2011 09.00-13.00 of 13.00-17.00 B14a en b t/m B16a en b
Do. 20-10-2011 13.00-17.00 B14a en b t/m B16a en b
Vr. 21-10-2011 09.00-13.00 B14a en b t/m B16a en b
Let op: niet iedere student zal op al deze tijdstippen aanwezig moeten zijn. Bij aanvang van
de cursus wordt dit nader toegelicht.
377

378
Masteronderdelen, Klinische Neuropsychologie
Praktijkstage Klinische Neuropsychologie
Tentamencode Stage: MSKN
SIS-code 7204MSKNXY
Tentamencode Collectieve Stagebijeenkomsten: STBP3 (dit onderdeel wordt
apart beschreven)
SIS-code 7204STBP3Y
Tentamencode Casus: STCP (voor de richtlijnen zie de brochure Richtlijnen
Casuïstiek)
SIS-code 7204STCPXY
Docenten, Inlichtingen Drs. C.L. van den Berg
Plaats in het rooster gedurende het hele jaar
Punten
De praktijkstage bestaat uit drie onderdelen: stage, collectieve stagebijeenkomsten en
casuïstiek voor de BAPD. Aan deze drie onderdelen samen worden 24 of 30 ec besteed.
Om af te kunnen studeren is 24 ec voldoende. Als richtlijn geldt dat minimaal ¾ van
de stagetijd bestaat uit diagnostiek en/of behandeling van neuropsychologische problematiek;
¼ kan bestaan uit diagnostiek en/of behandeling van niet-neuropsychologische
problematiek.
Toelatingsvoorwaarden
Bachelor in de specialisatie KNP afgerond, inclusief Testconstructie. Tevens de cursussen
Neuropsychologische revalidatie en Diagnostiek 2 KNP afgerond. Mogelijk worden
er aanvullende eisen gesteld door de stage-instelling (zoals de cursus Ziekten van het
Zenuwstelsel bij Geneeskunde).
Leerdoel
Het verwerven en toepassen van kennis, inzicht en vaardigheden op het gebied van diagnostiek,
indicatiestelling en begeleiding en behandeling van cliënten met neuropsychologische
problematiek. Tevens het aanleren van een professionele houding. De stage
stelt de student in staat te voldoen aan de vooropleidingseisen voor de GZ opleiding (zie
Hoofdstuk 8).
Inhoud
Na de afronding van de stage is de student in staat om onder supervisie psychodiagnostiek
uit te voeren bij diverse neuropsychologische en psychosociale en emotionele vraagstellingen.
Tevens heeft de student kennis gemaakt met behandeling en begeleiding bij
diverse vraagstellingen. De student is in staat om te reflecteren op het eigen handelen en
professioneel om te gaan met collega’s, cliënten en hun systeem.
De hieronder beschreven eindtermen kunnen worden gezien als richtlijnen waaraan in
principe voldaan moet zijn. De onderdelen met een bolletje (•) ervoor zijn optioneel.
Onder bepaalde omstandigheden is het mogelijk dat wanneer aan een onderdeel niet
voldaan kan worden, dit in elk geval wel bijgewoond dient te zijn. Er kan dan gecompenseerd
worden met een duidelijke toelichting in het stageverslag hoe het betreffende onderdeel
in de praktijk van de stageplaats wordt uitgevoerd. Er zijn afzonderlijke eindtermen
voor diagnostiek, indicatiestelling en behandeling en interventie.
Diagnostiek
– De werkzaamheden op het gebied van de diagnostiek monden uit in ten minste drie
zelfstandig (zij het onder supervisie van de stagebegeleider van de instelling) uitgevoerde
diagnostische casussen, inclusief verslaglegging conform de NIP-richtlijnen, voor de
Basis Aantekening Psychodiagnostiek (zie elders in de studiegids). Deze casussen

Masteronderdelen, Klinische Neuropsychologie
betreffen verschillende cliënten en vraagstellingen (uiteraard aansluitend bij de
doelgroep van de stage-instelling).
Indicatiestelling
– Tijdens de stage heeft de student kennis opgedaan van de voor de instelling relevante
sociale kaart van de (G)GZ. De student is op de hoogte van verwijsmogelijkheden
binnen en buiten de instelling.
– De student is in staat bij multidisciplinair overleg de problematiek van de cliënt
duidelijk te verwoorden en de indicatie te verantwoorden en te beargumenteren,
– De student weet welke behandelindicaties op het terrein van de psycholoog liggen.
• De student is in staat aan de cliënt dan wel het cliëntsysteem de indicatie toe te lichten
en te verantwoorden.
Behandeling en interventie
– Aan het eind van de stage heeft de stagiair ervaring opgedaan met diverse gespreks- en
motivatietechnieken. Meer specifiek: heeft minimaal geoefend met de anamnese.
– Aan het eind van de stage heeft de stagiair kennis van de praktijk van minimaal drie
interventietechnieken (bijvoorbeeld psycho-educatie, SOVA-training, ontspanningstechnieken),
individueel of in groepsverband.
• De stagiair heeft zelfstandig, maar onder supervisie, praktijkervaring opgedaan met
minimaal één vorm van therapeutische interventie (zoals ontspanningsoefeningen,
cognitieve functietraining, psycho-educatie). NB: minimaal één vorm van interventie
bij drie verschillende cliënten, dan wel drie vormen van interventie bij één cliënt.
Onderwijsvorm
– Supervisie op de stageplek en van een docent van de specialisatie Neuropsychologie.
– Collectieve Stagebijeenkomsten (dit onderdeel is apart beschreven).
– Beoordeling van en feedback op de casusverslagen door een docent van de
programmagroep.
Toetsvorm
Eindbeoordeling wordt gedaan door de UvA supervisor op basis van de gevoerde begeleidingsgesprekken,
het stageverslag, het eindbeoordelingsformulier (door de instellingssupervisor
ingevuld) en overleg met de instellingssupervisor. In het stageverslag moeten
de volgende punten worden beschreven, waarbij aandacht wordt besteed aan diagnostiek,
indicatiestelling en interventie:
a. Welke cliëntenproblematiek de stagiair is tegengekomen
b. Welke methodieken en vaardigheden de stagiair heeft toegepast en een verantwoording
van de keuze.
c. Welke problemen zich eventueel in het leerproces hebben voorgedaan en hoe de stagiair
deze heeft opgelost.
d. Waar de eigen kwaliteiten liggen en waar leer- en ontwikkelpunten.
e. Ethische aspecten van het werken in de gezondheidszorg.
Afronding
Als richtlijn wordt aangehouden dat maximaal één maand na het einde van de stage het
stageverslag goedgekeurd is en dat het eindgesprek met de UvA supervisor heeft plaatsgevonden.
Als studenten onverhoopt de stage niet afronden en een tweede kans op een
klinische praktijkstage wensen, moeten zij als regel een reflectieverslag (tentamencode:
MP22, 6 ec) schrijven ten behoeve van het vervolgen van hun studie.
Studiematerialen en kosten
• Soudijn, K. A. (2007). Ethische codes voor psychologen (2e ed.). Amsterdam: Nieuwezijds.
ISBN 9789057122583. (239 pagina’s). Kosten: circa € 22,-.
Bijzonderheden
Een klinische praktijkstage zonder het onderdeel casuïstiek voor de BAPD is ook mogelijk.
Het gevolg is wel dat de Basisaantekening Psychodiagnostiek niet wordt verleend.
379

380
Masteronderdelen, Klinische Neuropsychologie
Psychofarmacologie
Punten 6 ec
Tentamencode MP06
SIS-code 7204MP06XY
Plaats in het rooster Semester 2, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Psychologie
Docent, Inlichtingen Dr. T. Schilt
Leerdoel
Het verwerven van kennis over de werkingsmechanismen van psychofarmaca bij veel
voorkomende psychiatrische aandoeningen.
Inhoud
Algemeen: algemene farmacologie en farmacokinetiek (wat gebeurt er in het lichaam
Algemeen: verdieping van de kennis over elektrochemische neurotransmissie in de hersenen.
Aandacht voor synthese van neurotransmitters, type receptoren, enzymen, signaaltransductie,
mechanismen waarop psychofarmaca ingrijpen, toediening, bloed-hersenbarrière,
halfwaardetijd, maximale plasmaconcentratie.
Aan de hand van veel voorkomende psychische aandoeningen (psychosen/schizofrenie,
depressie, angst, bipolaire stoornis, ADHD, dementie, verslaving en daarnaast ook pijn
en slaap/waakstoornissen) wordt het werkingsmechanisme (en mogelijke bijwerkingen)
van verschillende psychofarmaca behandeld.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges en literatuurstudie. Let op: voor dit vak moet veel stof worden gelezen!
Toetsvorm
Schriftelijk tentamen bestaande uit meerkeuzevragen en open vragen.
Studiematerialen en kosten
• Stahl, S. M. (2008). Essential psychopharmacology (3rd ed.). Cambridge: Cambridge
University Press. ISBN 9780521673761. Kosten: circa € 57,-.
• Kalat, J. W. (2009). Biological psychology (10th ed.). Belmont: Wadsworth. ISBN
9780495790815. (9th ed. uit 2006 volstaat ook, ISBN 9780495806165). Kosten: circa
€ 55,-. Hoofdstukken 2 en 3. Dit boek is ook gebruikt in de propedeusecursus
Biologische Psychologie (voorheen Psychofysiologie).
• Artikelen via Blackboard.
• Collegestof.
Onderwijstijden
Do. 05-04-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal E
Do. 19-04-2012 t/m 10-05-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal E
Do. 24-05-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal E
Vr. 04-05-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal B
Toetsdata
Do. 31-05-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal A
Do. 28-06-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal E herkansing
Bijzonderheden
Van deze cursus bestaat ook een bachelorvariant. Deze is gebaseerd op dezelfde colleges,
maar er hoeft minder literatuur worden bestudeerd.

Masteronderdelen, Klinische Neuropsychologie
Slaap/Waak Stoornissen
Punten 9 ec
Tentamencode MP13
SIS-code 7204MP13XY
Plaats in het rooster Semester 2, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Psychologie, Basisprogramma Brein en Cognitie
Aantal deelnemers maximaal 20
Docent, Inlichtingen Dr. W.F. Hofman; Prof. dr. G.A. Kerkhof
Leerdoel en Inhoud
Goed slapen is belangrijk om overdag te kunnen functioneren. Toch is de laatste 50 jaar
in de westelijke wereld de gemiddelde slaapduur met een uur afgenomen. Chronische
slaapklachten, vooral in samenhang met klachten over verslechtering van het dagelijks
cognitief en emotioneel functioneren, vormen voor ongeveer vijftien procent van de volwassen
bevolking een ernstig probleem. In deze cursus wordt een overzicht gegeven van
de regeling en ontregeling van de normale slaap en slaap/waak ritmiek, van de diagnostiek
en van de behandeling van primaire en secundaire slaapstoornissen. Ook wordt de
relatie belicht tussen slaapproblemen en psychopathologie.
Tijdens deze cursus wordt behandeld hoe het slaappatroon eruit ziet, de evolutie en ontwikkeling
van de slaap, wat er gebeurt als de slaap wordt verstoord, en wat voor neurofysiologische
mechanismen hieraan ten grondslag liggen. Het ‘lezen’ van het slaap-EEG
zal worden geoefend. Tevens zal aandacht worden besteed aan de diagnostiek van slaapstoornissen;
bij dit onderwerp hoort een diagnostiekpracticum.
Onderwijsvorm
Werkcolleges met referaten, diagnostiekpracticum, polysomnografiepracticum, het
schrijven van een paper. Aanwezigheid verplicht.
Toetsvorm
Elk werkcollege begint met een minitentamen van twee vragen. Het eindcijfer wordt bepaald
door het totaalcijfer van de minitentamens plus het cijfer voor referaat en paper. De
minitentamens tellen voor 50% mee, de paper voor 45% en het referaat voor 5%. Verder
moeten de practica gevolgd zijn. De opdrachten die daar bij horen dienen ingeleverd te
zijn (en van voldoende kwaliteit, hoewel men er geen cijfer voor krijgt).
Van masterstudenten wordt verwacht dat zij van drie casussen die tijdens het diagnostiekpracticum
zijn behandeld, een verslag inleveren van één A4 per patiënt. Tevens dient hun
paper meer literatuur te behandelen.
Studiematerialen en kosten
• Bemmel, A. L. van, Beersma, D. G. M., Groen, J. H. M. de, & Hofman, W. F.
(2001). Handboek slaap en slaapstoornissen. Maarssen: Elsevier Gezondheidszorg. ISBN
9789035224100. (244 pagina’s). Kosten: circa € 52,-.
• Verdiepingsliteratuur wordt nader bekendgemaakt.
Onderwijstijden
Wo. 04-04-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal 104
Wo. 18-04-2012 t/m 27-06-2012 11.00-13.00 uur GebA-zaal 104
Bijzonderheden
Van deze cursus bestaat ook een bachelorvariant. Deze is gebaseerd op dezelfde colleges,
maar er hoeft minder literatuur worden bestudeerd.
381

382
Masterspecialisatie Klinische Ontwikkelingspsychologie
3. Klinische Ontwikkelingspsychologie (KLOP)
3.1 Doelgroep en toelatingseisen
De specialisatie Klinische Ontwikkelingspsychologie binnen de master Gezondheidszorgpsychologie
is toegankelijk voor studenten met een bachelor Ontwikkelingspsychologie
(UvA; specialisatie Klinische Ontwikkelingpsychologie), danwel met een bachelor
Psychologie met daarin vergelijkbare kennis/vaardigheden. Voor meer informatie kan
men contact opnemen met de studieadviseur Klinische Ontwikkelingspsychologie, Floor
Elsenburg, MSc.
3.2 Doelstelling van het onderwijsprogramma KLOP
In het onderwijsprogramma van de specialisatie Klinische Ontwikkelingspsychologie
ligt de nadruk op een gedegen inzicht in de ontwikkelingspsychologie, waarin zowel
de belangrijke theoretische modellen als de huidige stand van zaken in het onderzoek
naar de cognitieve, sociale, emotionele en deviante ontwikkeling aan bod komen. Hierbij
gaat het niet alleen om de ontwikkeling in de kinder- en jeugdjaren, maar ook om babyontwikkeling
en veroudering.
Naast specialisatie in de Klinische Ontwikkelingspsychologie wordt de mogelijkheid geboden
het accent te leggen op het gebied van de Schoolpsychologie. De school is het
tweede milieu waarin kinderen opgroeien. Het vakgebied Schoolpsychologie is gericht
op leerlingen in het basis- en middelbaar onderwijs en studenten in het hoger onderwijs.
Het volgen van de bachelor Klinische Ontwikkelingspsychologie en de master Gezondheidszorgpsychologie
specialisatie KLOP levert zowel de Basisaantekening Psychodiagnostiek
(BAPD) als de GZ-aantekening op en biedt een allround basis voor verdere specialisatie
in de postmasteropleiding GZ-psycholoog met accent Kinder- en Jeugd of de
postmasteropleiding tot Schoolpsycholoog.
De BAPD- en GZ-aantekening kennen veel vereisten. Omdat de specialisatie KLOP
(inclusief de variant met het accent op school) deze aantekeningen oplevert, is er binnen
het onderwijsprogramma weinig keuzevrijheid. Een nauwkeurige studieplanning en een
sterke studiediscipline zijn daarom vereist. (NB. Zie hoofdstuk 4 voor meer informatie
over de BAPD en GZ aantekening.)
3.3 Beroepsmogelijkheden
Mensen met een afgeronde master Gezondheidszorgpsychologie met specialisatie KLOP
zijn vooral werkzaam als diagnosticus, behandelaar of beleidsmedewerker bij instellingen
op het gebied van ontwikkelingsproblematiek, kinderbescherming, adoptie, criminaliteit
of gerontologie en revalidatie.
Studenten die het accent op Schoolpsychologie leggen worden vooral werkzaam als diagnosticus,
behandelaar of beleidsmedewerker bij instellingen op het gebied van het basisonderwijs
en middelbaar en hoger onderwijs. Het werkveld voor schoolpsychologen
bestrijkt zowel het regulier als speciaal onderwijs, hogeschool en universiteit, evenals
scholen verbonden aan instellingen, ziekenhuizen en klinieken.
Naast oriëntatie op bestaande beroepsactiviteiten biedt de specialisatie Klinische Ontwikkelingspsychologie
mogelijkheden tot diagnostische specialisatie, bijvoorbeeld experimentele
diagnostiek van functiestoornissen of cognitieve tekorten gerelateerd aan
specifieke klinische stoornissen (ADHD, autisme) en specialisatie op het gebied van klinische
diagnostiek en interventie bij kinderen en ouders. Niet in de laatste plaats biedt
de opleiding ruime mogelijkheden voor een loopbaanperspectief als wetenschappelijk
onderzoeker.

Masterspecialisatie Klinische Ontwikkelingspsychologie
Post-academische opleidingen
De invoering van de wet Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg (BIG) heeft consequenties
voor een deel van de beroepsmogelijkheden. De belangrijkste is dat veel functies
in de ‘officiële’ hulpverleningsinstellingen (instellingen voor de geestelijke gezondheidszorg,
algemene en psychiatrische ziekenhuizen) slechts toegankelijk zijn voor afgestudeerden
die na hun master de beroepsopleiding tot Gezondheidszorgpsycholoog (verder
aangeduid met ‘GZ-psycholoog’) hebben gevolgd. Ook veel functies in de Jeugdzorg,
Leerlingen- en Onderwijszorg vragen van kandidaten een postacademische registratie.
De RINO-NH biedt twee postacademische opleidingen:
• de postacademische opleiding GZ-psycholoog met accent Kinder & Jeugd
• de postacademische opleiding Schoolpsycholoog.
De GZ-opleiding is een tweejarige voltijdopleiding (of vierjarig in deeltijd), waarin men
vier dagen per week (of twee dagen in deeltijd) in een praktijkinstelling relevante werkervaring
opdoet (aangesteld en betaald als ‘juniorpsycholoog’) en één dag per week binnen
een opleidingsinstituut cursorisch onderwijs volgt. In Nederland zijn zes van deze
opleidingsinstituten, verdeeld over het hele land en alle gekoppeld aan een universiteit.
De opleidingskosten, die in principe door de cursist moeten worden betaald, bedragen
circa € 8500,- per jaar.
Het aantal opleidingsplaatsen voor de opleiding tot GZ-psycholoog bedraagt voor heel
Nederland momenteel ongeveer 750 per jaar. De postacademische opleiding Schoolpsycholoog
heeft een nog beperktere capaciteit. Bij de selectie van kandidaten wordt in eerste
instantie gekeken of men aan de gestelde vooropleidingseisen voldoet. Deze opleidingseisen
zijn vermeld in hoofdstuk 4 en 5 van deze gids. Naast de opleidingseisen moet men
voldoen aan de verplichting om drie diagnostiekcasussen in te leveren en te laten beoordelen.
Indien men alle vakken uit de propedeuse, het tweede studiejaar en de verplichte
cursussen voor de specialistie Klinische Ontwikkelingsychologie of Schoolpsychologie
heeft gehaald (zie het vervolg van deze tekst) en daarin een stage van minimaal 24 ec
(inclusief 3 casussen en collectieve stagebijeenkomsten) heeft gelopen en een masterthese
heeft afgerond, voldoet men aan de minimumeisen. Diegenen die aan alle eisen voldoen,
kunnen daarna solliciteren op een opleidingsplaats. Let op: om aangenomen te worden
bij de GZ-opleiding is het van groot belang dat zo veel mogelijk (klinische) werkervaring
is opgedaan. Met het behalen van de minimumeisen alleen is toelating veel minder waarschijnlijk!
De gemiddelde wachttijd om toegelaten te worden tot een vervolgopleiding bedraagt
doorgaans enkele jaren omdat men vaak de meest ervaren kandidaten aanneemt.
Na het behalen van de registratie GZ-psycholoog kan een beperkt aantal cursisten nog
een vervolgopleiding doen, namelijk de specialistische opleiding tot klinisch psycholoog,
die drie à vier jaar zal duren. (Voor meer informatie zie: www.rino.nl.)
De RINO-NH biedt ook de postacademische opleiding Schoolpsycholoog. De postacademische
opleiding Schoolpsycholoog is bij uitstek geschikt voor het werkveld School en
maakt onderdeel uit van de postacademische opleidingen Kinder- & Jeugd-psycholoog
NIP. Er is geen enkele postacademische GZ-opleiding die zich specifiek op school richt.
Slechts een beperkt aantal van die opleidingen richt zich op kinderen en jeugdigen. Bovendien
is niet meer dan 60% van de inhoud toegespitst op die leeftijdscategorie. De
postacademische opleiding Schoolpsycholoog aan de RINO (Amsterdam; zie ook www.
rino.nl) en het SPON (Nijmegen) voorzien in de behoefte vanuit het werkveld. Afgestudeerden
van de opleiding worden Schoolpsycholoog, geregistreerd als K&J-Psycholoog
NIP. Kosten verbonden aan de postacademische opleiding zijn identiek aan die van GZ.
3.4 Inrichting programma specialisatie KLOP en route Schoolpsychologie
De eerste twee cursorische onderdelen in de master Gezondheidszorgpsychologie specialisatie
KLOP zijn het Diagnostiekpracticum-2 en Interventiepracticum-2. De stage
383

384
Masterspecialisatie Klinische Ontwikkelingspsychologie
erna dan wel parallel aan de practica, wordt gelopen in een instelling op het gebied van
Jeugd/GGZ (specialisatie KLOP) dan wel gelopen in een school voor speciaal onderwijs,
een schoolbegeleidingsdienst of een andere onderwijsgerelateerde instelling voor schoolhulpverlening
(als het accent op Schoolpsychologie wordt gelegd). De masterthese gaat
over een onderwerp op het terrein van KLOP (of Schoolpsychologie, voor wie het accent
daarop wil leggen), al dan niet gekoppeld aan de stage. De stage neemt 24 - 30 ec in
beslag; studenten die een stage van 24 ec lopen, volgen buiten de verplichte practica nog
een keuzevak van 6 ec.
Studenten die de specialisatie Klinische Ontwikkelingspsychologie volgen doen:
- Diagnostiek 2: Ontwikkelingspsychologie (6 ec)
- Interventies 2: Ontwikkelingspsychologie (6 ec)
- Masterthese KLOP (18 ec)
- Praktijkstage KLOP (24 of 30 ec).
- Bij stage van 24 ec: één masterkeuzevak (6 ec)
Keuzevakkenaanbod binnen de specialisatie KLOP:
• Flankerend onderwijs KLOP: Practicum sociale cognitie
• Antisociaal gedrag bij kinderen en jeugdigen
• Brain development: plasticity and repair
• Current Issues in child and adolescent development
• Developmental psychopathology
• Evidence-based werken in de klinische praktijk
• The cognitive neuroscience of healthy and pathological aging
• Multilevel, meta regression and N=1 analysis
Studenten die binnen de specialisatie KLOP de route Schoolpsychologie volgen
doen:
- Diagnostiek 2: Ontwikkelingspsychologie (6 ec)
- Interventies 2: Ontwikkelingspsychologie (6 ec)
- Masterthese Schoolpsychologie (18 ec)
- Praktijkstage op het gebied van Schoolpsychologie (24 of 30 ec).
- Bij stage van 24 ec: één masterkeuzevak
Keuzevakkenaanbod bij de route Schoolpsychologie:
• Flankerend onderwijs Schoolpsychologie: Interventies bij leerlingen
• Verdieping Schoolpsychologie
• Diagnostiekpracticum leerproblemen
• Evidence-based werken in de klinische praktijk
• Advanced topics in cognitieve development (2012)
Omdat de planningen van de stages per instelling uiteenlopen zijn er diverse varianten
mogelijk voor de planning van het programma. De daadwerkelijke planning hangt af van
de omvang van de stage (24 of 30 ec), de startdatum daarvan, het wel of niet combineren
van de stage en de these en de plaats in het rooster van een eventueel keuzevak. Overleg
bij vragen met de studieadviseur. Een voorbeeld wordt hieronder weergegeven:

Masterspecialisatie Klinische Ontwikkelingspsychologie
Voorbeeldplanning: Stage en masterthese apart; stage vanaf september
Semester 1 Semester 2
Blok 1 Blok 2 Blok 3 Blok 1 Blok 2 Blok 3
Diagnostiek 2:
Ontw.psy (6 ec)
Interventies 2:
Ontw.psy (6 ec) masterthese (18 ec)
stage (24 - 30 ec) plus keuzevakken (0 - 6 ec)
(samen 30 ec)
3.5 Afstudeeropdracht
De afstudeeropdracht bestaat uit een stage (24 - 30 ec), een masterthese (inclusief colloquia,
18 ec). (Voor meer informatie over colloquia, zie hoofdstuk 4.)
Stages
Het is belangrijk dat je voldoet aan de eisen om een stage te lopen. De algemene regel is
dat je de bachelor Ontwikkelingspsychologie afgerond moet hebben. Studenten KLOP
lopen een stage KLOP; studenten die binnen KLOP de route Schoolpsychologie doen
volgen een stage op het gebied van Schoolpsychologie. Voor stages biedt ontwikkelingspsychologie
een vast bestand instellingen. Het is verstandig om zich in een zo vroeg
mogelijk stadium te oriënteren op de mogelijkheden voor een externe stage. Kijk hiervoor
ook op Blackboard. Bovendien vindt er in het begin van het derde studiejaar een stagevoorlichting
plaats. Op het secretariaat bevinden zich stageverslagen van studenten die al
stage gelopen hebben, hier valt veel informatie uit te halen.
Dr. A. Collot d’Escury is stagecoördinator (inloopspreekuur op woensdag 9.15- 11.00
uur). Zij zorgt in samenwerking met het secretariaat Ontwikkelingspsychologie voor het
beheer van het stagebestand.
De supervisie van de externe stages vindt zowel op de werkplek als bij Ontwikkelingspsychologie
plaats. Er is dus sprake van een interne en een externe supervisor. Voordat de
stage begint krijgen de studenten een supervisor van de UvA aangewezen. De student die
stage loopt participeert ook in de collectieve stagebesprekingen die een verplicht onderdeel
van de stage vormen en die tevens voorzien in de, voor de GZ-aantekening vereiste,
opleiding in de juridische en ethische aspecten van de beroepsuitoefening. Deze maandelijkse
collectieve stagebesprekingen dienen om onderlinge ervaringen uit te wisselen, en
om zich nader te verdiepen in relevante onderwerpen die in de stage naar voren komen.
Meer hierover in de cursus Collectieve Stagebijeenkomsten.
In principe zijn verreweg de meeste stages geschikt om een BAPD of GZ aantekening te
krijgen. Zorg er voor dat je dit, als je de aantekening ook echt wil halen, wel van tevoren
gecontroleerd hebt, bij zowel de instelling als de UvA supervisor. Voor een BAPD dienen
er drie diagnostische casussen ingediend te worden en voor de GZ aantekening tevens een
indicatiestelling en interventie. Voor uitgebreidere informatie dient het draaiboek en de
stageprocedure geraadpleegd te worden, deze zijn te vinden op Blackboard.
Masterthese
De masterthese is een empirisch onderzoek naar een psychologische vraagstelling waarbij
de volledige empirische cyclus wordt doorlopen. Dat houdt in dat de masterthesemaker
een masterthesevoorstel schrijft, het onderzoek inclusief het onderzoeksdesign (mede)
opzet, gegevens verzamelt, analyseert, in een mastertheseverslag beschrijft en mondeling
presenteert in een openbare masterthesebespreking. Men dient zich al in het Bachelorjaar
te oriënteren op een masterthese. Hiertoe staat een actueel overzicht van masterthesemo-
385

386
Masterspecialisatie Klinische Ontwikkelingspsychologie
gelijkheden op Blackboard (onderdeel ‘Masterthese Klinische Ontwikkelingspsychologie’).
Binnen de specialisatie Klinische Ontwikkelingspsychologie wordt een belangrijke rol
toegekend aan het masterthesevoorstel. Dit is een uitgewerkt concept van het onderzoek
dat ter goedkeuring wordt voorgelegd aan de masterthesecommissie van Ontwikkelingspsychologie.
Dit geldt zowel voor studenten die willen afstuderen als ontwikkelingspsycholoog
als voor studenten van andere specialisaties die een masterthese willen maken bij
Klinische Ontwikkelingspsychologie. Het masterthesevoorstel, dat in samenspraak met
een begeleider van KLOP wordt opgesteld, moet worden ingediend bij de masterthesecommissie.
Masterthesemakers mogen pas beginnen met de praktische uitvoering van
het onderzoek nadat de masterthesecommissie het voorstel heeft goedgekeurd.
Studenten die als Klinisch Ontwikkelingspsycholoog (al dan niet route Schoolpsychologie)
willen afstuderen moeten beschikken over een door de masterthesecommissie
goedgekeurd mastertheseconcept en een door een docent Ontwikkelingspsychologie
afgetekende masterthese. Dat betekent dat als een student de masterthese extern verricht
(d.i. bij een andere programmagroep, afdeling, universiteit, of instelling) de student
1) bij Ontwikkelingspsychologie een masterthesevoorstel indient en 2) een docent van
Ontwikkelingspsychologie als medesupervisor bij het mastertheseonderzoek betrekt. De
masterthese wordt uitgewerkt aan de hand van een speciaal formulier en een uitgebreide
toelichting zoals beschreven op de Blackboard masterthesesite. Het masterthesevoorstel
kan pas worden ingediend bij de masterthesecommissie van Klinische Ontwikkelingspsychologie
na deelname aan één van de verplichte Collectieve Masterthesebijeenkomsten
(zie cursusbeschrijving).
Alle informatie over de masterthese is na te lezen op Blackboard (‘Masterthese Ontwikkelingspsychologie’).
Voor informatie en advies kan men zich tevens wenden tot de masterthesecoördinator
Klinische Ontwikkelingspsychologie, dr. A. Ploeger.
In de volgende paragraaf staat een overzicht van de onderwerpen die geschikt zijn voor de
masterthese en die aansluiten bij het onderzoek dat gedaan wordt binnen Klinische Ontwikkelingspsychologie;
eigen onderwerpen aandragen is vanzelfsprekend ook mogelijk.
Onderzoeksmogelijkheden binnen de specialisatie Klinische Ontwikkelingspsychologie
Het onderzoek van de specialisatie Klinische Ontwikkelingspsychologie richt zich voornamelijk
op de normale cognitieve ontwikkeling, maar aan de sociale en emotionele ontwikkeling
wordt ook aandacht geschonken. Bovendien worden de bevindingen uit het
onderzoek bij normaal opgroeiende kinderen toegepast in het onderzoek naar kinderen
die in hun ontwikkeling worden bedreigd, zoals kinderen met leerproblemen (dyslexie),
zwakbegaafde kinderen, of kinderen met ADHD of autisme. Hoewel het accent ligt op
de schoolse periode komen ook andere levensfasen aan bod (baby-ontwikkeling, veroudering).
In het onderzoeksprogramma kunnen enkele hoofdlijnen worden onderscheiden.
1. Onderzoek waarbij ontwikkeling en veroudering bestudeerd wordt in relatie tot het
functioneren van het zenuwstelsel. Hierbinnen valt bijvoorbeeld het onderzoek naar
executieve functies, taak switchen, of risicomijdend gedrag (contactpersoon prof.dr.
R. Ridderinkhof).
2. Onderzoek dat zich richt op de cognitieve ontwikkeling en de analyse van
ontwikkelingsprocessen. Specifieke onderwerpen zijn de ontwikkeling van cognitieve
strategieën, sprongsgewijze ontwikkeling, impliciet leren, en neurale netwerkmodellen
van ontwikkeling (contactpersoon dr. M. Raijmakers).
3. Onderzoek naar de sociale en emotionele ontwikkeling, zoals de ontwikkeling in
perspectief nemen en theory of mind (contactpersoon: dr. A. Collot d`Escury).

Masterspecialisatie Klinische Ontwikkelingspsychologie
4. Onderzoek naar kinderen die in hun ontwikkeling worden bedreigd zoals zwakbegaafde
of (sociaal-) angstige kinderen of jeugdigen met een alcohol- of drugsverslaving
(contactpersoon: prof. dr. R. Wiers).
5. Ten slotte wordt aandacht besteed aan de ontwikkeling van statistische methoden die
van belang zijn in de ontwikkelingspsychologie, zoals de analyse van sprongsgewijze
data, analyse van tijdseries, analyse van reactietijden, effect evaluaties, en de analyse
van neuroimaging data (EEG/MEG, fMRI) (contactpersoon mw. dr. H. Huizenga).
Voor studenten die kiezen voor de route Schoolpsychologie zijn bovenstaande onderzoekslijnen
interessant, maar voor hen kan ook onderstaande onderzoekslijn niet ontbreken
als optie voor de masterthese:
1. Onderzoek naar de diagnostiek van met name school- en leerproblemen, en onderzoek
naar de effecten van preventie en interventieprogramma’s van sociale en cognitieve
aard (contactpersoon dr. P. Snellings).
3.6 Nadere inlichtingen en mentoraat
Studieadvies
Floor Elsenburg is studieadviseur Ontwikkelingspsychologie. Men kan bij haar terecht
met vragen en problemen rond het onderwijs- en studieprogramma. (NB. Voor vragen
over stages: neem contact op met de stagecoördinator dr. A. Collot d’ Escury; voor vragen
over de masterthese: neem contact op met de masterthesecoördinator dr. A. Ploeger)
Mentoraat
Studenten kunnen gebruikmaken van het mentoraat Ontwikkelingspsychologie. Studenten
kunnen indien gewenst contact opnemen met de studieadviseur. In overleg wordt er
dan een mentor aangewezen.
3.7 Contactgegevens secretariaat, coördinatoren KLOP
Secretariaat:
E. Buijn 729 525 6830 secretariaatpsyop-fmg@uva.nl
Studieadvies en onderwijscoördinatie:
Floor Elsenburg MSc 726 525 6796 F.Elsenburg@uva.nl
Spreekuur vrijdag 13.00-14.00 (inloop)
Masterthesecoördinatie:
Dr. A. Ploeger 710 525 6082 A.Ploeger@uva.nl
Stagecoördinatie:
Dr. A.L. Collot d’Escury 711 525 6779 A.L.CollotDEscury-Koenigs@uva.nl
Spreekuur woensdag 09.15-11.00 uur (inloop)
Websites:
Onderzoek: www.fmg.uva.nl/developmentalpsychology/
Onderwijs: www.student.uva.nl/psy (kies vervolgens Ontwikkelingspsychologie)
Voorzitter van de programmagroep:
Prof. dr. K.R. Ridderinkhof
Docenten:
Voor contactgegevens van de docenten van Ontwikkelingspsychologie en een overzicht
van hun interessegebieden: zie Hoofdstuk 10.
Op de volgende pagina’s staat een alfabetisch overzicht van de masteronderdelen die
gevolgd kunnen worden binnen de specialisatie KLOP.
387

388
Masteronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Antisociaal gedrag bij kinderen en jeugdigen
Punten 6 ec
Tentamencode MO12
SIS-code 7204MO12XY
Plaats in het rooster Semester 2, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Ontwikkelingpsychologie, specialisatie KLOP
Aantal deelnemers 25
Docenten, Inlichtingen Dr. A.L. Collot d’Escury-Koenigs (i.s.m. gastdocenten)
Inhoud
Een algemene inleiding in de ontwikkeling van antisociaal gedrag. Meer specifiek zullen
de determinanten van antisociaal gedrag, risicofactoren en de verschillende verschijningsvormen
van antisociaal gedrag aan de orde komen. Bijzondere aandacht zal worden
gegeven worden aan diagnostiek, bijzondere risicogroepen, waaronder (licht) verminderd
begaafde jongeren, preventie en mogelijkheden tot behandeling. Ten slotte zal uitgebreid
aandacht worden geschonken aan de forensische aspecten van antisociaal gedrag. De module
beoogt studenten een goede ingang te bieden tot het werkveld waarbinnen kinderen
en jeugdigen worden begeleid of behandeld die regelovertredend gedrag vertonen dat
niet wordt geaccepteerd door gezin, school of de bredere maatschappelijke context. De
relatie met het werkveld wordt mede gestalte gegeven door de inbreng van gastdocenten
en werkbezoek. De cursus bestaat uit drie delen:
1. Ontwikkeling van antisociaal gedrag risicofactoren, ontwikkelingspathologie,
psychiatrie en interventie.
2. Practicum diagnostiek bij antisociale ontwikkeling, psychopathie, risicotaxatie, en
delict analyse.
3. Kennisname van verschillende interventievormen, therapie en behandeling door
middel van workshops en training.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges (6 x 2 uur), werkgroep (4 x 3 uur) en veldbezoek, tijden kunnen varieren bij
de veldbezoeken, kijk goed op Blackboard. Verplichte aanwezigheid. Locatie: Universiteit
van Amsterdam en Groot Emaus te Ermelo.
Toetsvorm
Take-home tentamen (2x; 2x 50%). Voor beiden moet een voldoende worden gehaald.
Studiematerialen en kosten
• Koops, W. & Slot, W. (1998). Van lastig tot misdadig. Houten/Diegem: Bohn Stafleu
Van Loghum, ISBN 9789031326761 (€ 33,-).
• Van Leeuwen, H., Slot, W. & Uiterwinkel, M. (2001). Antisociaal gedrag bij jeugdigen.
Lisse: Swets & Zeitlinger. ISBN 9026516924 (€ 37,30).
• Artikelen via Blackboard.
• Let op: literatuur kan wijzigen, zie BB.
Onderwijstijden
Let op: 18 mei geen college/werkgroep
College
Vr. 13-04-2012 t/m 25-05-2012 13.00-15.00 uur Geb T-C2.03
Werkgroep
Vr. 13-04-2012 t/m 25-05-2012 09.00-12.00 uur Geb T-C2.03

Masteronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Bijzonderheden
De module kan ook worden gevolgd in het kader van na- en bijscholing (inlichtingen
bij de docent).
389

390
Masteronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Collectieve stagebijeenkomsten
Punten 3 ec
Tentamencode STBO3
SIS-code 7204STBO3Y
Plaats in het rooster Semester 1 en 2
Toelatingsvoorwaarden alle verplichte vakken voor stage + stagelopen
Docent & Inlichtingen Dr. M.H. Taal, dr. A.L. Collot-d’Escury, e.a.
Inhoud
Stagiaires wisselen praktijkervaringen uit, bespreken thema’s die hen opvallen in de instelling,
zoals de moeilijkheid voor ouders om slecht nieuws over hun kind te accepteren,
of verstrekkende conclusies uit het Psychologisch Onderzoek. Tevens houdt elke stagiaire
twee voordrachten, één over een juridisch-ethische kwestie bij (rapportage van) diagnostiek,
indicatiestelling of behandeling en één over een ander aan de stage gerelateerd
onderwerp -bijvoorbeeld een interessante casus, een nieuw meetinstrument of een training.
De referaatonderwerpen worden geïllustreerd met voorbeelden uit de eigen (stage)
praktijk.
Doel van de maandelijkse bijeenkomsten is:
a) inzicht in de gemeenschappelijkheid van de werkwijze en de problematiek van
uiteenlopende instellingen op het gebied van de jeugd GGZ en de jeugdhulpverlening;
b) inzicht en oefening in de transfer van theoretische inzichten naar de praktijk.
Onderwijsvorm
Werkgroep, verplichte aanwezigheid.
Toetsvorm
Aanwezigheid, actieve inbreng en presentaties. Eindbeoordeling: aan voorwaarden voldaan
of niet aan voorwaarden voldaan.
Herkansingen in overleg met de docent.
Studiematerialen en kosten
• Artikelen en informatiemateriaal NIP (€ 10,-).
Onderwijstijden
Semester 1
Groep 1, Mw. dr. M. Taal
Ma. 16-09-2011, Geb A-4.10
21-10-2011, Geb A-3.01B
25-11-2011, Geb A-3.02
16-12-2011, Geb T-C1.09
27-01-2012, 24-02-2012, Geb A-4.10
Alle colleges zijn van 09.00 tot 11.00 uur
Groep 2, Dr. P. Snellings
Wo. 21-09-2011, 16-11-2011, 11-01-2012
Alle colleges zijn van 09.00 tot 11.00 uur, Geb A4.10
Groep 3, Mw. dr. A.L. Collot d’Escury
Di. 13-09-2011, 11-10-2011, 15-11-2011, 13-12-2011, 17-01-2012, 14-02-2012*
Alle colleges zijn van 17.00 tot 20.00 uur, Geb A-1.03
* op 14-02-2012 overlap met college MO34; in overleg met studenten wordt andere tijd
voor coll. stagebijeenkomst gezocht.

Masteronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Groep 4, Mw. dr M. Maric
Do. 22-09-2011, Geb A-4.09
17-11-2011, Geb A-3.04
12-01-2012, Geb A-1.02
Alle colleges zijn van 15.00 tot 17.00 uur
Groep 5, docent nnb
Ma. 19-09-2011, 17-10-2011, 14-11-2011, 12-12-2011, 09-01-2012, 30-01-2012
Alle colleges zijn van 17.00 tot 19.00 uur, Geb A-3.02
Semester 2
Groep 6, Mw. dr. M. Taal
Vr. 17-02-2012, 16-03-2012, 13-04-2012
Deze colleges zijn van 09.00 tot 11.00 uur, Geb JK-B.88
Vr. 15-06-2012, 20-07-2012
Deze colleges zijn van 09.00 tot 11.00 uur, Geb A-1.04
Groep 7, Dr. P. Snellings
Wo. 29-02-2012, Geb JK-B.90
25-04-2012, Geb A-1.03
20-06-2012, Geb A-1.04
Alle colleges zijn van 09.00 tot 11.00 uur
Groep 8, Mw. dr. A.L. Collot d’Escury
Vr. 02-03-2012, 13-04-2012, 27-04-2012, 25-05-2012, 22-06-2012, 20-07-2012
Alle colleges zijn van 09.00 tot 11.00 uur, Geb JK-B.88, behalve op 13-04-2012. Deze is
in Geb A-3.02
Groep 9, Mw. dr. M. Maric
Do. 29-03-2012, 26-04-2012, 24-05-2012
Alle colleges zijn van 15.00 tot 17.00 uur, Geb JK-B.88
Bijzonderheden
Met het volgen van de collectieve bijeenkomsten wordt tevens voldaan aan de GZ-eisen
op het gebied van de juridische aspecten van de beroepsbeoefening. De inschrijving geschiedt
net als voor alle andere cursussen, via SIS in augustus en in november.
Tien maanden stage betekent langere collectieve stagebegeleiding.
391

392
Masteronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Collectieve masterthesebijeenkomsten
Punten 1.5 ec
Tentamencode MWOC
SIS-code 7204MWOCXY
Plaats in het rooster Semester 1 en 2
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Ontwikkelingspsychologie
Docent & Inlichtingen Dr. Annemie Ploeger
Inhoud
De werkgroep is bedoeld om masterstudenten die bezig zijn met het onderzoeksvoorstel
kritisch te laten nadenken over alle facetten die belangrijk zijn bij de uitvoering van wetenschappelijk
onderzoek. De werkgroep wordt gevolgd voordat het onderzoeksvoorstel
wordt ingediend bij de Onderzoekscommissie van Ontwikkelingspsychologie.
Een onderzoeksvoorstel is geen scriptie of mastertheseverslag. In een goed voorstel worden
de onderzoeksvragen afgeleid uit de literatuur en op een verantwoorde en begrijpelijke
manier vertaald naar toetsbare hypotheses. Na een gedegen voorbereiding bespreken
de deelnemers elkaars voorstellen op inhoudelijke gronden en worden voorkomende
methodologische en analytische problemen behandeld. Daarnaast komen praktische en
ethische zaken betreffende de uitvoering van wetenschappelijk onderzoek aan de orde.
Gebruik bij het evalueren van de voorstellen de criteria genoemd in de “toelichting op het
onderzoeksvoorstel”, te downloaden van Blackboard.
Onderwijsvorm
Eenmalige werkgroep. De aanmelding verloopt via Blackboard (“Masterthese Ontwikkelingspsychologie”,
self enrollment).
Toetsvorm
Aanwezigheid en actieve participatie in discussie. Eindbeoordeling: aan voorwaarden
voldaan of niet aan voorwaarden voldaan.
Herkansing in overleg.
Onderwijstijden
Data en tijden van de werkgroepen en de procedure rond de inschrijving staan vermeld
op Blackboard (“Masterthese Ontwikkelingspsychologie”). De werkgroepen worden het
hele jaar door een keer in de twee weken gegeven.
Bijzonderheden
Het onderzoeksvoorstel kan pas worden ingediend bij de Onderzoekscommissie van
Ontwikkelingspsychologie na deelname aan één van de werkgroepen. De praktische uitvoering
van het onderzoek kan pas starten na goedkeuring van de Onderzoekscommissie.

Masteronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Diagnostiek 2: ontwikkelingspsychologie
Punten 6 ec
Tentamencode MO25
SIS-code 7204MO25XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Ontwikkelingspsychologie, specialisatie KLOP of route
Schoolpsychologie
Aantal deelnemers max. 60
Docent & Inlichtingen Dr. W.P.M. van den Wildenberg
Inhoud
Kennismaking met psychologische casuïstiek en vaardigheidstraining in het herformuleren
van een diagnostische vraagstelling in ontwikkelingspsychologische termen. Uitzetten
van een op de vraagstelling aansluitende onderzoeksstrategie. Kennismaking met en
gerichte oefening in het instrumentarium van een ontwikkelingspsycholoog. Zelf opzetten
en uitvoeren van testonderzoek en rapporteren van onderzoeksresultaten.
Onderwijsvorm
De cursus bestaat uit een blok colleges waarin de theorie aan bod komt. In de werkgroepen
wordt casuïstiek besproken en wordt verslaggeving behandeld. Op testdagen voert
groep A ‘s ochtends een psychologisch onderzoek uit bij een kind of jongere en groep B
voert ‘s middags een psychologisch onderzoek uit. Tijdens “Oefenen en feedback” wordt
geoefend met testmateriaal en feedback gegeven op de testafnames.
Toetsvorm
Individuele beoordeling van testafname (40%) en verslag van psychodiagnostisch onderzoek
(60%).
Studiematerialen en kosten
• Draaiboek, verkrijgbaar tijdens de eerste bijeenkomst (€ 2,-).
• Kievit, Th., Tak, J. A., & Bosch, J. D. (red.). (2008). Handboek psychodiagnostiek voor de
hulpverlening aan kinderen (7e druk). Utrecht: De Tijdstroom. ISBN 978905898 0328
(€ 56,-). (Let op: de meest recente druk wordt gebruikt.)
• Pameijer, N. & Beukering, T. van (2004). Handelingsgerichte diagnostiek. Een
praktijkmodel voor diagnostiek en advisering bij onderwijsleerproblemen (2e druk).
Leuven: Acco. ISBN 9789033455339 (ca. € 34,-).
De boeken worden ook bij Diagnostiek 1: Ontwikkelingspsychologie gebruikt.
Onderwijstijden
Colleges
Di. 06-09-2011 t/m 20-09-2011 09.00-11.00 uur Geb A-4.06
Di. 25-10-2011 09.00-11.00 uur Geb A-4.06
Werkgroepen
Vr. 09-09-2011 t/m 28-10-2011 09.00-11.00 uur Geb T-C1.03 of C2.03
Testafname:
Di. 27-09-2011 t/m 11-10-2011 08.00-12.00 of 11.30-16.00 uur, div. zalen, zie BB
Di. 25-10-2011 08.00-12.00 of 11.30-16.00 uur, div. zalen, zie BB
Oefenen en feedback
Vr. 09-09-2011 t/m 28-10-2011 11.00-13.00 uur Geb A-1.03 & 1.04,
Geb JK-B.54, B.88 & B.90
393

394
Masteronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Toetsdata (herkansing)
Herkansingen van verslagen in overleg met de docenten.
Bijzonderheden
Studenten dienen bij alle bijeenkomsten aanwezig te zijn. De cursus is intensief.

Masteronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Diagnostiekpracticum leerproblemen
Punten 6 ec
Tentamencode MO03
SIS-code 7204MO03XY
Plaats in het rooster Semester 1 of semester 2
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Ontwikkelingspsychologie, (KLOP of Schoolpsycholo
gie), Diagnostiek 2: Ontwikkelingspsychologie
Docent Dr. P.J.F. Snellings
Aantal deelnemers Maximaal 5 maal per jaar 2 studenten.
Inlichtingen Dr. P.J.F. Snellings
Inhoud
Onder supervisie van een GZ-psycholoog of schoolpsycholoog worden onderzoeken opgezet,
uitgevoerd en gerapporteerd in toenemende mate van zelfstandigheid.
Leerdoel is het verwerven van de vaardigheid in het verrichten van diagnostisch onderzoek
van leermoeilijkheden. Ervaring wordt opgedaan in intake, diagnostiekonderzoek
en advisering en outtakegesprek.
Onderwijsvorm
Het practicum vindt plaats op het IWAL (Instituten voor Dyslexie) te Amsterdam. Daar
vinden ook inleidende besprekingen plaats en is er permanente supervisie van de werkzaamheden.
Toetsvorm
Verslagen van diagnostisch onderzoek.
Onderwijstijden
De organisatorische aard van het IWAL (aantal cliënten, beschikbare begeleidingstijd)
laat toe dat vijfmaal per jaar twee studenten geplaatst kunnen worden in het practicum.
De instapmaanden zijn september, november, januari, maart en mei. Tijdige opgave bij
P. Snellings. Men mag voor het practicum nooit het IWAL zelf benaderen. De ervaring
leert dat het practicum binnen 3 maanden kan worden afgerond. Men is ten minste één
dag per week op het IWAL.
Studiematerialen
• Hoofdstukken uit: Swanson, H., Harris, K.R. & Graham, S. (Eds.) (2003). Handbook
of learning disabilities. The Guilford Press: New York-London. ISBN 9781593853037, (€
50,95) (paperback)
• Enkele artikelen.
395

396
Masteronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Evidence-based werken in de klinische praktijk
Punten 6 ec
Tentamencode MO23
SIS-code 7204MO23XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Psychologie met Toegepaste statistiek in de ontwikkelingpsychologie
deel 1 of Analyse van onderzoeksgegevens
(KP) of Statistiek voor KNP (BC) of vergelijkbare cursus
Aantal deelnemers Max. 100
Docent & Inlichtingen Dr. H.M. Huizenga
Leerdoel
• Het versterken van de relatie tussen klinisch onderzoek en de klinische praktijk.
• Kritisch kunnen evalueren van gepubliceerde data analyses.
• Conceptueel inzicht hebben in statistische methoden.
• Het kunnen kiezen van een statistische methode bij een dataset.
• Data analyses kunnen uitvoeren in SPSS en de resultaten kunnen interpreteren en
rapporteren.
Inhoud
In deze cursus worden statistische methoden behandeld die van belang zijn voor het
werken in de klinische praktijk. De cursus is bedoeld voor zowel klinisch psychologen
als voor klinisch ontwikkelingspsychologen en klinisch neuropsychologen. Onderwerpen
die aan de orde komen zijn: 1) maten voor klinische relevantie (effect groottes); 2)
methoden om een betrouwbaar overzicht te krijgen van de literatuur (meta-regressie); 3)
methoden om te bepalen hoeveel proefpersonen nodig zijn in een studie (power-analyse);
4) methoden om te bepalen welke mechanismen ten grondslag liggen aan behandel succes
(moderatie, mediatie); 5) methoden om te bepalen wat goede voorspellers zijn van
genezing (logistische regressie); 6) methoden om grootschalig interventie onderzoek te
analyseren (multilevel analyse); 7) methoden om een onderscheid te maken tussen categorische
en dimensionele diagnostiek (latente groep analyse); methoden voor betrouwbare
diagnostiek (normatieve vergelijkingen) en methoden voor het volgen van individuele
cliënten (N=1 analyse).
Bij iedere methode komen de volgende zaken aan de orde: voor welk type data en voor
welk type vraagstelling is de methode geschikt; hoe werkt de methode (uitleg op conceptueel
niveau met weinig formules); wat zijn de assumpties van de methode en wat is
het effect van schending van deze assumpties; hoe voer je de techniek uit in SPSS, hoe
interpreteer je de uitkomsten en hoe rapporteer je de resultaten? In wekelijkse opdrachten
worden de behandelde methoden geoefend.
Onderwijsvorm
Colleges, opdrachten en practicum. Het is een intensieve cursus: het duurt 16 weken,
reserveer 10 uur per week!
Toetsvorm
Wekelijkse opdrachten (30%) openboek-tentamen (70%). Voor zowel de wekelijkse opdrachten
als het tentamen moet minimaal een 5.5 behaald worden.
Studiematerialen en kosten
• Artikelen te downloaden via Blackboard.

Masteronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Onderwijstijden
Colleges:
Wo. 07-09-2011 t/m 14-12-2011 17.00-19.00 uur Geb A-3.04
om de week college, 07-09, 21-09, 05-10, 19-10, 02-11, 16-11, 30-11, 14-12
Practicum:
Wo. 14-09-2011 t/m 21-12-2011 17.00-19.00 uur Geb A-1.06 of 1.07
om de week practicum, 14-09, 28-09, 12-10, 26-10, 09-11, 23-11, 07-12, 21-12
Toetsdata
Wo. 11-01-2012
Herkansing in overleg met docent.
Bijzonderheden
17.00-19.00 uur
Practicum: tijdens de practicumtijden zijn er computers gereserveerd voor het maken van
de opdrachten, bovendien is er dan ook assistentie. De opdrachten kunnen ook op andere
tijden gemaakt worden, er zijn dan echter geen computers gereserveerd en er is dan geen
assistentie.
N.B. De cursus is ook/zeer geschikt voor Research Master studenten in de GZ-track.
397

398
Masteronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Flankerend onderwijs KLOP
sociaal emotionele ontwikkeling en sociale cognitie in de klinische praktijk
Punten 6 ec
Tentamencode MO34
SIS-code 7204MO34XY
Plaats in het rooster Semester 2, blok 1
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Ontwikkelingspsychologie, Diagnostiek 2: OP en
Interventies 2: OP
Aantal deelnemers Max. 25
Docent & Inlichtingen Dr. A.L. Collot d’Escury
Leerdoel
Inzicht in de samenhang tussen sociaal emotionele en sociaal cognitieve ontwikkeling in
relatie tot klinische problematiek, diagnostiek en praktijk op basis van de vragen die je
tegen komt in de klinische ontwikkelingspsychologische praktijk.
Inhoud
Sociaal cognitieve vaardigheden, perspectiefnemen en ‘theory of mind’ spelen een cruciale
rol in het sociale functioneren, de sociale informatieverwerking, sociale interactie en
het interpersoonlijk functioneren. Sociaal cognitieve ontwikkeling is nauw gelieerd aan
taal, executief functioneren, de emotionele ontwikkeling en (disfunctioneel) gedrag. Verschillende
kinderen ervaren problemen in de ontwikkeling van sociaal cognitieve vaardigheden,
waarvan kinderen met een aan autisme verwante stoornis wellicht de meest
bekende zijn. Maar ook kinderen met ADHD-problematiek, slechthorende kinderen en
kinderen met een (licht) verstandelijke handicap tonen een achterstand of een disfunctionele
ontwikkeling op het terrein van de sociaal cognitieve ontwikkeling. Heeft het
antisociale gedrag van een kind of jongere te maken met een beperkt vermogen tot perspectiefnemen,
een gebrek aan sociale vaardigheden, een agressieve en beheersmatige
opvoedstrategie of een ongunstige ontwikkelingsbasis? Instrumenten die bij de diagnose
behulpzaam kunnen zijn kunnen worden geoefend en of ingezet in de “eigen” praktijk.
Voor een goede differentiële diagnostiek is kennis van de verschillende factoren die de
ontwikkeling kunnen belemmeren van essentieel belang. Voor een handelingsgerichte
diagnostiek, of diagnostiek met het oog op behandeling, is kennis van behandelmogelijkheden
evenzeer van belang. Ingebrachte casuïstiek kan eventueel worden uitgebreid met
materiaal dat in het onderwijs aan bod komt. Omgekeerd kan het onderwijs aangepast
worden op basis van de vragen uit die praktijk.
Onderwijsvorm
Werkcolleges met ondersteuning van casuïstiek, video materiaal. Praktijkopdrachten en
praktijk inbreng.
Toetsvorm
Beoordeling van opdrachten, zowel praktisch als theoretisch. Theoretisch uitwerken
van open opdrachten (40%), praktische opdrachten (30%), testen/ingebrachte casuïstiek
(30%). Voor alle onderdelen moet een voldoende worden gehaald.
Studiematerialen en kosten
• Artikelen & casuïstiek toegespitst op de behandelde onderwerpen. Informatie
verschijnt op Blackboard.
Onderwijstijden
Di. 07-02-2012 t/m 27-03-2012 17.00-19.00 uur Geb A-3.06

Masteronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Flankerend onderwijs schoolpsychologie
interventies bij leerlingen
Punten 6 ec
Tentamencode MO35
SIS-code 7204MO35XY
Plaats in het rooster Semester 2, blok 1
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Ontwikkelingspsychologie, Diagnostiek 2: Ontwikkelingspsychologie
en Interventies-2 Ontwikkelingspsychologie
Aantal deelnemers max. 25
Docent & Inlichtingen Dr. M.H. Taal
Inhoud
In het flankerend onderwijs ‘Interventies bij leerlingen’ ligt het accent op goede verhoudingen
en de manier waarop leerlingen, leraren, leden van het schoolteam, directie en
bestuur daaraan kunnen werken. En op de transfer van academische kennis op dit gebied
naar de stagepraktijk.
Net als in het gezin, gedijen leerlingen bij een goede verstandhouding met de leeftijdgenoten
en volwassenen met wie ze hun tijd doorbrengen. Ze willen zich op school en bij
hun leraren veilig, geaccepteerd en gerespecteerd voelen. Maar ook willen ze gestimuleerd
worden. In deze cursus ligt het accent op goede verhoudingen als basis van goed onderwijs
en optimaal leren, op de manier waarop men de goede verhoudingen kan bevorderen
en wat deze belemmert. Soms gaan we uit van individuele leerlingen: spijbelen, rouw en
verlies of middelengebruik. Bij het onderwerp pesten ligt het accent op het groepsproces.
Bij seksuele vorming, crisisinterventie en vorming van actief burgerschap benadrukken
we het perspectief van de school en de leraren.
Leerdoelen
a) Kennis van theoretische achtergrond en empirische evidentie van uiteenlopende interventies
voor het stimuleren van ‘goede verhoudingen’ tussen leerlingen, medeleerlingen,
leraren en team; b) vaardigheid in diagnostiek en indicatiestelling voor enkele van deze
interventies.
Onderwijsvorm
Werkcolleges en opdrachten die tijdens de stage worden uitgevoerd.
Toetsvorm
Beoordeling van toetsvragen (30%), opdrachten (40%), essay (30%). Voor alle onderdelen
moet een voldoende worden gehaald.
Studiematerialen en kosten
• Taal, M. H. & C. Poleij (2011). Interventies in het onderwijs: werken aan goede
verhoudingen. Den Haag: Boom Lemma. (€27,50/16,- (digitaal))
Onderwijstijden
Di. 07-02-2012 t/m 27-03-2012 17.00-19.00 uur Geb A-3.05
Bijzonderheden
Zie Blackboard.
399

400
Masteronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Interventiepracticum 2:
kinderen en jongeren
Punten 6 ec
Tentamencode MO26
SIS-code 7204MO26XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Psychologie; Diagnostiek 2: Ontwikkelingspsychologie
Aantal deelnemers Max. 50
Docent & Inlichtingen Dr. E. Salemink & Dr. M.H. Taal
Inhoud
Deze cursus zal bestaan uit een theoretisch en een praktijkgericht deel. In het theoretische
deel zullen evidence-based interventies worden geanalyseerd. Het doel is achterliggende
theoretische kaders uit te diepen en de methoden en therapeutische technieken, te
kunnen plaatsen binnen deze kaders. Daarbij zullen interventies kritisch worden geëvalueerd
ten aanzien van ontwikkelings- en contextuele aspecten. Het uitgangspunt voor de
colleges zijn stoornis-specifieke behandelprotocollen die gebruikt worden in de klinische
praktijk waardoor ook kennis wordt opgedaan over effectieve interventiemethoden bij
veel voorkomende stoornissen bij kinderen en jongeren zoals: depressie, ADHD, ODD
en CD, en angststoornissen. Aan deze meer theoretische colleges worden werkgroepen
gekoppeld waarin basale interventievaardigheden worden geoefend waardoor men in
staat is na de cursus met een cliënt een probleemanalyse te maken (Holistische Theorie,
Functie- en Betekenis Analyse), gedragsmodificerende interventies met ouders te bespreken
en met kinderen een aantal basale cognitieve en gedragsmatige interventies uit te
voeren.
Onderwijsvorm
Colleges, werkgroepen en buiten de collegetijd om wordt in kleine groepen vaardigheden
geoefend. Aanwezigheid is verplicht.
Toetsvorm
Cijfer: schriftelijk tentamen (75%) en zelfmodificatieverslag (25%); voor beide onderdelen
moet een voldoende worden gehaald.
Reflectieverslag (moet een voldoende voor worden gehaald).
Literatuur
• Graham, P. (2005). Cognitive behaviour therapy for children and families (Second
Edition). Cambridge: University Press. ISBN 978-0-521-52992-1 (paperback, €76,-)).
• Prins, P. J. M., Bosch, J. D, & Braet, C. (Red.) (2011). Methoden en technieken van
gedragstherapie bij kinderen en jeugdigen (2e editie). Houten: Springer/Bohn Stafleu
VanLoghum. (€ 48,95).
Onderwijstijden
Colleges:
Di. 01-11-2011 t/m 13-12-2011 09.00-12.00 uur Geb A-3.05
Practica (4 groepen):
groep 1
Di. 01-11-2011 t/m 13-12-2011 13.00-15.00 uur Geb A-4.10 (werkgroep)
Di. 01-11-2011 t/m 13-12-2011 15.00-17.00 uur zalen zie Blackboard (oefenen)
groep 2
Di. 01-11-2011 t/m 13-12-2011 13.00-15.00 uur Geb A-3.06 (werkgroep)

Masteronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Di. 01-11-2011 t/m 13-12-2011 15.00-17.00 uur zalen zie Blackboard (oefenen)
groep 3
Vr. 04-11-2011 t/m 16-12-2011 09.00-11.00 uur Geb A-4.10 (werkgroep)
Vr. 04-11-2011 t/m 16-12-2011 12.00-14.00 uur zalen zie Blackboard (oefenen)
groep 4
Vr. 04-11-2011 t/m 16-12-2011 11.00-13.00 uur Geb A-4.10 (werkgroep)
Vr. 04-11-2011 t/m 16-12-2011 14.00-16.00 uur zalen zie Blackboard (oefenen)
Toetsdata
Vr. 23-12-2011 10.00-12.00 uur
Datum herkansing wordt later bekend gemaakt.
401

402
Masteronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Masterthese Klinische Ontwikkelingspsychologie
Punten 18-24 ec (nb: 18 is standaard; 24 moet apart worden aange
vraagd
Tentamencode MWOP, MWKO
SIS-code 7204MWOPXY, 7204MWKOXY
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Psychologie
Docent Diverse docenten
Inhoud
In een masterthese verricht men een (relatief) zelfstandig onderzoek, waarin de zelfstandigheid
tot uiting komt in de opzet, uitvoering, analyse en rapportage.
De eerste fase van de masterthese bestaat uit het schrijven van het MT-onderzoeksvoorstel.
Het MT-onderzoeksvoorstel wordt, na goedkeuring door de begeleider ingediend
via een standaardformulier, voor goedkeuring door de masterthesecoordinator. Als het
MT-onderzoeksvoorstel is goedgekeurd kan het eigenlijke onderzoek beginnen.
Onderwijsvorm
Globaal houdt een masterthese voor een student de volgende werkzaamheden in: (a) het
bedenken van een vraagstelling, òf het uitwerken van een gegeven vraag- of probleemstelling;
(b) verdieping in de literatuur om op de hoogte te raken van het onderwerp; (c) het
bedenken van een onderzoeksopzet; (d) het schrijven van een MT-onderzoeksvoorstel;
(e) het verzamelen en analyseren van de data; (f) de verslaglegging; en (g) de openbare
presentatie. Daarnaast dienen 10 colloquia te worden bijgewoond, zie hoofdstuk 6 voor
meer informatie.
Beoordeling
Zie voor de beoordeling de Studentenhandleiding op Blackboard.
Bijzonderheden
Voor een masterthese krijgt men standaard 18 ec. Minder is niet mogelijk. In uitzonderlijke
gevallen, en met een daartoe strekkende overtuigende motivatie, te beoordelen door
de begeleider en de MT-coördinator van de specialisatie, kan de masterthese een omvang
van 24 ec hebben.
De masterthese is formeel opgesplitst in MT-onderzoeksvoorstel (4 ec) en MT-onderzoek
(14 ec). Het MT-onderzoeksvoorstel moet gereed zijn binnen maximaal 5 weken na aanvang.
De masterthese (inclusief schrijven MT-onderzoeksvoorstel) wordt uitgevoerd in een
tijdsbestek van minimaal 12 weken (full-time) en maximaal 24 weken (half-time). Het
verloop van de masterthese laat zich doorgaans niet heel nauwkeurig plannen; het is verstandig
rekening te houden met enkele weken uitloop voor geval van nood.
Over omvang en planning worden vooraf duidelijke afspraken gemaakt met de begeleider.
Deze afspraken worden vastgelegd in een MT-contract, waarin student en begeleider
zich committeren aan een bepaalde planning en inspanning (het MT-contract bevat o.m.
de aanvangsdatum, geplande einddatum, aantal ec, en door wie en op welke wijze de
begeleiding verzorgd wordt). De inhoud van het voorgenomen onderzoek, en een nader
uitgewerkte planning (waaruit de haalbaarheid moet blijken), maken deel uit van het
MT-onderzoeksvoorstel.
Meer informatie over de masterthese is te vinden in hoofstuk 6 van deze studiegids en in de
brochures/handleidingen die elke specialisatie biedt over de afstudeeropdracht. Daarnaast is
een handleiding voor de masterthese te vinden op Blackboard

Masteronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Praktijkstage Klinische Ontwikkelingspsychologie
Tentamencode Stage: MSKO
SIS-code 7204MSKOXY
Tentamencode Collectieve Stagebijeenkomsten: STBO3 (dit onderdeel wordt apart
beschreven)
SIS-code 7204STBO3Y
Tentamencode Casus: STCO 4 (voor de richtlijnen zie de brochure Richtlijnen Casu
ïstiek)
SIS-code 7204STCO4Y
Toelatingseis Bachelor in de specialisatie KLOP of route Schoolpsychologie,
Testconstructie. Tevens dient men Diagnostiek 2 te hebben gevolgd
of te volgen. Mogelijk worden er aanvullende eisen gesteld door de
stage-instelling.
Inlichtingen Stagecoördinator Ontwikkelingspsychologie
Punten
De klinische praktijkstage bestaat uit drie onderdelen: stage, collectieve stagebijeenkomsten
en casuïstiek voor de BAPD. Aan deze drie onderdelen samen worden minimaal 24
ec en maximaal 30 ec besteed in de Master Gezondheidszorgpsychologie. Als richtlijn
geldt dat minimaal ¾ van de stagetijd bestaat uit diagnostiek en/of behandeling van
klinisch ontwikkelingspsychologische problematiek; ¼ kan bestaan uit diagnostiek en/
of behandeling van niet-klinisch ontwikkelingspsychologische problematiek, advies, indicatie
en multidisciplinair overleg
Leerdoel
Het verwerven en toepassen van kennis, inzicht en vaardigheden op het gebied van diagnostiek,
indicatiestelling en begeleiding en behandeling van cliënten met klinisch ontwikkelingspsychologische
problematiek. Tevens het aanleren van een professionele houding.
De meeste stages stellen de student in staat te voldoen aan de vooropleidingseisen
voor de GZ opleiding.
Inhoud
Na de afronding van de stage is de student in staat om onder supervisie psychodiagnostiek
uit te voeren bij diverse klinisch ontwikkelingspsychologische en psychosociale
vraagstellingen. Tevens heeft de student kennis gemaakt met behandeling en begeleiding
bij diverse vraagstellingen. De student is in staat om te reflecteren op het eigen handelen
en professioneel om te gaan met collega’s, cliënten en hun systeem.
De hieronder beschreven eindtermen kunnen worden gezien als richtlijnen waaraan in
principe voldaan moet zijn. Onder bepaalde omstandigheden is het mogelijk dat wanneer
aan een onderdeel niet voldaan kan worden, dit in elk geval wel bijgewoond dient te zijn.
Er kan dan gecompenseerd worden met een duidelijke toelichting in het stageverslag hoe
het betreffende onderdeel in de praktijk van de stageplaats wordt uitgevoerd. Er zijn afzonderlijke
eindtermen voor diagnostiek, indicatiestelling en behandeling en interventie.
Diagnostiek
- De werkzaamheden op het gebied van de diagnostiek monden uit in ten minste
drie zelfstandig (zij het onder supervisie van de stagebegeleider van de instelling)
uitgevoerde diagnostische casus, inclusief verslaglegging conform de NIP-richtlijnen,
voor de Basis Aantekening Psychodiagnostiek. Deze casus betreffen verschillende
cliënten en vraagstellingen (uiteraard aansluitend bij de doelgroep van de stageinstelling).
403

404
Masteronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Indicatiestelling
- Tijdens de stage heeft de student kennis opgedaan van de voor de instelling relevante
sociale kaart van de (G)GZ en de jeugdzorg. Welke positie neemt de instelling op de
gezondheidskaart in? De student is op de hoogte van verwijsmogelijkheden binnen en
buiten de instelling.
- De student is in staat bij multidisciplinair overleg de problematiek van de cliënt
duidelijk te verwoorden en de indicatie te verantwoorden en te beargumenteren,
- De student weet welke behandelindicaties op het terrein van de psycholoog liggen.
- De student is op de hoogte van de trajecten die cliënten voor aanname bij de instelling
hebben afgelegd.
- De student is in staat aan de cliënt dan wel het cliëntsysteem de indicatie toe te lichten
en te verantwoorden.
Behandeling en interventie
- Aan het eind van de stage heeft de stagiair ervaring opgedaan met diverse gespreks- en
motivatietechnieken. Meer specifiek: heeft geoefend met de anamnese.
- Aan het eind van de stage heeft de stagiair kennis van de praktijk van minimaal
drie interventietechnieken (bijvoorbeeld psycho-educatie, SOVA- training,
-
ontspanningstechnieken), individueel of in groepsverband.
De stagiair heeft zelfstandig, maar onder supervisie, praktijkervaring opgedaan met
tenminste één vorm van therapeutische interventie (zoals: faalangsttraining, sova
training, video-interactie training, cognitieve functietraining, psycho-educatie).
Onderwijsvorm
- Supervisie op de stageplek en van een docent van de specialisatie (Klinische-) Ont
wikkelingspsychologie.
- Collectieve Stagebijeenkomsten (dit onderdeel is apart beschreven).
- Beoordeling van en feedback op de casusverslagen door een docent van de specialisatie
(Klinische) Ontwikkelingspsychologie.
Toetsvorm
Eindbeoordeling wordt gedaan door de UvA supervisor op basis van de gevoerde begeleidingsgesprekken,
het stageverslag, het eindbeoordelingsformulier (door de instellingssupervisor
ingevuld) en overleg met de instellingssupervisor. In het stageverslag moeten
de volgende punten worden beschreven, waarbij aandacht wordt besteed aan diagnostiek,
indicatiestelling en interventie:
a. Welke cliëntenproblematiek de stagiair is tegengekomen;
b. Welke methodieken en vaardigheden de stagiair heeft toegepast en een verantwoording
van de keuze;
c. Welke problemen zich eventueel in het leerproces hebben voorgedaan en hoe de stagiair
deze heeft opgelost;
d. Waar de eigen kwaliteiten liggen en waar leer-/ontwikkelpunten;
e. Ethische en juridische aspecten van het werken in de gezondheidszorg.
Afronding
Als richtlijn wordt aangehouden dat maximaal één maand na het einde van de stage het
stageverslag goedgekeurd is en dat het eindgesprek met de UvA supervisor heeft plaatsgevonden.
Als studenten de stage onverhoopt niet afronden, moeten zij als regel een reflectieverslag
schrijven ten behoeve van het vervolgen van hun studie.
Studiematerialen en kosten
• Soudijn, K. A. (2007). Ethische codes voor psychologen (2e ed.). Amsterdam: Nieuwezijds.
ISBN 9789057122583. (239 pagina’s). Kosten circa € 22,-.

Masteronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Bijzonderheden
Een klinische praktijkstage zonder het onderdeel casuïstiek voor de BAPD is ook
mogelijk. Het gevolg is dan wel dat de Basisaantekening Psychodiagnostiek niet wordt
verleend.
405

406
Masteronderdelen, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Verdieping schoolpsychologie
Punten 6 ec
Tentamencode MO28
SIS-code 7204MO28XY
Plaats in het rooster Semester 2, blok 2
Toelatingsvoorwaarden OP; Cognitieve ontwikkeling; Basiscursus Schoolpsychologie
Docent Dr. P.J.F. Snellings
Aantal deelnemers max. 20
Inlichtingen Dr. P.J.F. Snellings
Inhoud
In deze cursus worden onderwerpen behandeld die relevant zijn voor de ontwikkelingspsycholoog
die werkt in de context van school. Aan de hand van recente artikelen wordt
er verdieping aangeboden in de theoretische achtergronden van psychologische interventies
in de schoolcontext.
Onderwijsvorm
Werkgroepen (verplicht) met discussie naar aanleiding van de te bestuderen literatuur en
presentaties door medestudenten.
Toetsvorm
• Presentaties
• Verslag van schoolpsychologische vraagstelling
Studiematerialen
• Artikelen.
Onderwijstijden
Di. 03-04-2012 t/m 29-05-2012 09.00-11.00 uur Geb A-3.04
Toetsdatum
Inleveren verslag 01-06-2012.
Bijzonderheden
Vereist voor de aantekening Schoolpsychologie.

Onderdelen Research Master, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Brain development, plasticity and repair
Credits 6 ec
Code RO05
SIS-code 7205RO05XY
Semester Semester 1, period 2
Prerequisites Bachelor of Psychology
Number of participants min 8, max. 20
Lecturer Dr. G. Ramakers
Information G.J.A.Ramakers@uva.nl
Objectives
The aim of this course is to provide insight into several areas of modern neurobiology
that are relevant to brain development, plasticity and repair. Which processes occur in
sequence to give rise to the mature brain? How do these processes enable the environment
to adapt the structure and function of the brain in response to experience or
adverse (traumatic) conditions? Which models and techniques do (neuro)biologists use
to study mechanisms of brain development and plasticity? What is the role of specific
genes in human psychopathology and psychology?
Summary
Our neurobiological understanding of the development and plasticity of the brain has
grown enormously in the last few decades. This knowledge will have tremendous effects
on our understanding of normal and abnormal psychological functioning in humans.
The major goal of this course is to prepare you for the biological revolution that will take
place in psychology in the coming decades. We now know all human genes and many
of the mechanisms that shape brain development and plasticity. Many of these genes
are causally linked to cognition/IQ, and many candidate genes are known for autism,
schizophrenia, dyslexia, ADHD, etc. By understanding the role these genes in brain development,
we also start to see how experience influences brain development, pathology
and thereby psychology.
Topics
Brain development (anatomical development, neurogenesis, neuronal migration, axonal
and dendritic outgrowth, cortical arealization and anatomical specialization, synaptogenesis
and synaptic pruning).
Environmental shaping of brain structure and function (properties, mechanisms, critical
periods, environmental enrichment, maternal influences and attachment, epigenetics).
Genes, environment and cellular mechanisms underlying brain development and psychopathology
(mental retardation/intellectual disability, autism, schizophrenia).
Brain reorganization in response to brain trauma and interventions.
Teaching format
Lectures: 6 hours per week on Wednesday morning and Friday morning, from 9.15 am
until 12.00 am.
Assessment
Short intermediate examinations at the beginning of each lecture session and one final
exam with open questions. If all intermediate exams are taken, they will constitute 50%
of the final grade, with 50% made up by the final exam.
407

408
Onderdelen Research Master, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Literature
• There is no textbook. All content will be covered in the lectures which are mandatory.
Supportive reading can be provided in chapters from text books and separate articles.
Lesson Dates
Wed. 02-11-2011 through 14-12-2011 09.00-12.00 hrs Building A-4.13
Fri. 04-11-2011 through 16-12-2011 09.00-12.00 hrs Building T-C1.03
Examination Date
Wed. 21-12-2011 13.00-16.00 hrs
Special Conditions
The course is primarily meant for psychology students (with a limited background in
neurobiology). A large part of the course will be spent on basic developmental neurobiology.
The course is therefore not very suitable for students with a psychobiology background.
Students with little if any knowledge of (neuro)biology should be aware that
they will have to invest extra time into understanding the basics of neurobiology. They
are recommended to read chapters 52 through 56 of “Principles of neural science”, fourth
edition, by Kandel et al. (2000), ISBN 0071120009, prior to the course.

Onderdelen Research Master, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Current Issues in Child and Adolescent Development
Credits 6 ec
Code RO07
SIS-code 7205RO07XY
Semester Semester 1, period 1
Prerequisites Bachelor of Psychology
Number of participants min. 6, max. 20
Lecturer, Information Various, coordination dr. Hilde Huizenga
Summary
This course addresses current ‘hot topics’ in child and adolescent developmental psychology,
both in cognitive, emotional and social domains. The main focus is on fundamental
experimental research, but applications, in particular in the field of school psychology,
will also be discussed. Among the topics are the development of learning, risk taking,
mathematics, reading, decision making, peer group sensitivity and stereotyping & prejudice.
Each class consists of a lecture and a very interactive part. Students read papers, formulate
critical questions and try to design experiments in which these questions can be answered.
Students practice their presentation skills and learn to write research proposals.
Assessment
One or two presentations (30%), active participation (30%) and a research proposal (40%).
Textbooks
• Reader/Syllabus: the contents will be announced later.
Lesson Dates (Orals and practicals:)
Wed. 07-09-2011 through 26-10-2011 09.00-12.00 hrs Buiding A-3.06
409

410
Onderdelen Research Master, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Developmental psychopathology
Credits 6 ec
Code ROK0
SIS-code 7205ROK0XY
Semester Semester 1, period 2
Prerequisites Bachelor of Psychology
Number of participants max. 20
Lecturers Prof. dr. R. Wiers, Dr. E. Salemink, Dr. J. Liber
information R.W.Wiers@uva.nl
Summary
The focus of this course is on atypical development. We will first focus on atypical developmental
trajectories and will address the question why development has gone astray in
some children but not others. Gene x Environment interactions are discussed in relation
to developmental outcomes. We critically discuss currently used classification systems
in developmental psychopathology as well as on alternative conceptualizations (e.g. dimensional
approach) and their implications for research and practice. You discuss recent
research on the development of different disorders and on intervention strategies that may
change developmental outcomes.
Teaching format
Weekly seminar. Introductions by the lecturers, presentations by participants, group discussion.
Literature
• To be announced.
Assessment
Your final note is determined by three parts:
• average note of at least five mini-exams (5 multiple choice questions in 5 minutes) on
obligatory literature, at beginning of each session.
• individual paper and presentation on topic you specialize in.
• research proposal and presentation with small group.
Lesson Dates
Wed. 02-11-2011 through 21-12-2011 15.00-18.00 hrs Building A-1.02
Examination Dates
Wed. 21-12-2011 15.00-18.00 hrs Building A-1.02
(presentations of research proposals).
Resit to be announced.

Onderdelen Research Master, Klinische Ontwikkelingspsychologie
Multilevel, meta regression and N=1 analysis
Credits 3 ec
Code RO08
Semester Semester 2, period 3
Prerequisites Bachelor of Psychology
Number of Participants Min. 10
Lecturer Dr. H.M. Huizenga
Information H.M.Huizenga@uva.nl
Objectives
The student can:
1) evaluate papers with multilevel, meta regression and N=1 analyses
2) conceptually understand these techniques
3) perform these analyses in SPSS
Summary
Multilevel (“mixed effects”) analysis is very useful to analyze nested data which are so
common in psychology. Examples are employees nested within organizations (organizational
psychology), persons within groups (social psychology), clients within therapists
(clinical psychology), children within classes (developmental psychology) and experimental
conditions within participants (cognitive psychology).
In this course we discuss multilevel analysis and provide extensions to meta regression
analysis and N=1 time series analysis. We give a conceptual introduction, briefly describe
the analysis in matrix-algebraic terms, and show how the analysis can be performed in
SPSS. Exercises, including SPSS analyses, are an integral part of this course.
Teaching format
Lectures and assignments. 20 hours per week are required!
Assessment
Weekly assigments (30%) and open book exam (70%).
Literature
• To be announced
Lesson Dates
Orals:
Tue. 05-06-2012 through 26-06-2012 15.00-17.00 hrs Building A-1.03
Practicals:
Thu. 07-06-2012 through 28-06-2012 09.00-11.00 hrs Building A-1.07
Examination Dates
Fri. 29-06-2012 13.00-15.00 uur
411

412
Onderdelen Research Master, Klinische Ontwikkelingspsychologie
The cognitive neuroscience of healthy and pathological aging
Credits 6 ec
Code RO10
Semester Semester 1, period 2
Prerequisites Bachelor of Psychology
Number of participants Min. 8, max. 24.
Lecturer Prof. dr. R. Ridderinkhof, Dr. W.P.M. van den Wildenberg
Information K.R.Ridderinkhof@uva.nl
Objectives
What are the changes ‘between the ears’ associated with healthy and pathological aging?
In this course, problem-oriented seminars and take-home assignments, based on recent
literature on frontline research, help provide insight into individual differences in cognitive
processes as related to age. These changes are studied in relation to changes in
the brain, focusing on healthy aging on the one hand, and pathological aging (with Parkinson’s
Disease as a paramount point in case) on the other. A representative sample
of prominent theories, methods, and results from empirical research will be addressed.
Students will learn to appreciate mainstream approaches, current issues, and practical ins
and outs of doing research into this field.
Summary
The topics and themes to be addressed include: normal and deviant processes of aging
in the nervous system; the speed and efficiency of information processing; global and
specific factors in cognitive and affective function.
These themes will be discussed in view of empirical research in clinical and nonclinical
settings, using reaction time, neuropsychological, psychophysiological, and neuro-imaging
techniques, but with an eye on practical aspects.
Teaching format
Problem-oriented seminars and take-home assignments.
Assessment
Take-home and seminar assignments (written essays and verbal presentations).
Literature
• List of literature, recent journal articles, printcosts € 25,-.
Participants make their own selection from the literature.
Lesson Dates
Mon. 31-10-2011 through 19-12-2011 13.00-15.00 hrs Building A-4.10
Special Conditions
This class has been programmed according to a half-time schedule, and has a workload
of 20 hrs a week! Blackboard is used for downloading the literature, distributing and
uploading assignments, and so on.

Masterspecialisatie Klinische Psychologie
2. Klinische Psychologie (KP)
2.1 Doelgroep, toelatingseisen
De specialisatie Klinische Psychologie is toegankelijk voor studenten die in hun bachelorprogramma
hebben gekozen voor de specialisatie Klinische Psychologie, dan wel een
bachelor Psychologie hebben afgerond en daarin vergelijkbare kennis/vaardigheden hebben
opgedaan. Voor meer informatie kan men contact opnemen met de studieadviseur
Klinische Psychologie, drs Kitty Rolf.
2.1 Doelstelling van het onderwijs van de specialisatie KP
De programmagroep Klinische Psychologie verzorgt het onderwijs van de specialisatie
Klinische Psychologie. De onderwijsdoelstellingen van de programmagroep behelzen:
a. inzicht verschaffen in de individuele repertoires van gedragsmogelijkheden en
methoden om deze te onderkennen.
b. inzicht verschaffen in de fenomenologie van psychopathologie en methoden om deze
te onderkennen.
c. inzicht verschaffen in de experimentele designs waarmee klinische fenomenen
onderzocht kunnen worden.
d. kennis en vaardigheden leren met betrekking tot de methoden om veranderingen aan
te brengen in de diverse vormen van psychopathologie.
e. inzicht verschaffen in de vigerende theorieën over het ontstaan, instandhouden en
afleren van psychiatrische stoornisssen.
Om de specialisatie Klinische Psychologie af te ronden is een aantal vakken verplicht.
Door middel van de keuzevakken kan men de studie een eigen accent geven, bijvoorbeeld
omdat men zich al vroeg wil voorbereiden op een specifiek werkterrein. NB: voor
studenten die geïnteresseerd zijn in klinische psychologie bij kinderen en jeugdigen, zie
de specialisatie Klinische Ontwikkelingspsychologie.
2.2 Beroepsmogelijkheden
Er is voor afgestudeerden Klinische Psychologie als specialisatie een breed scala aan beroepsmogelijkheden.
Zij kunnen werkzaam zijn als onderzoeker, diagnosticus, hulpverlener,
docent, preventie- of beleidsmedewerker, of een combinatie daarvan, in tal van
instellingen. Voor de functies in de hulpverlening (diagnostiek en behandeling van patiënten)
zijn postmaster behaalde registraties steeds vaker vereist. Voorbeelden van instellingen
waar afgestudeerden terecht kunnen komen zijn:
• universiteiten, onderzoeksinstituten en opleidingsinstituten;
• de algemene gezondheidszorg, d.w.z. afdelingen en poliklinieken van algemene
ziekenhuizen, verpleeghuizen en revalidatiecentra;
• de intramurale geestelijke gezondheidszorg, b.v. psychiatrische ziekenhuizen, PAAZafdelingen
van algemene ziekenhuizen, crisiscentra en afkickcentra;
• de ambulante geestelijke gezondheidszorg, b.v. instellingen voor de geestelijke
gezondheidszorg, zelfstandige psychologenpraktijken, dagcentra, Rutgers Nisso
Groep, paedologische instituten en bureaus voor studentenpsychologen;
• personeelsdiensten van bedrijven en organisatie- en adviesbureaus;
• instellingen van de ministeries van Justitie of Defensie.
Postmaster/postdoctorale opleidingen
De invoering van de wet Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg (BIG) heeft consequenties
voor een deel van de beroepsmogelijkheden. De belangrijkste is dat veel functies
in de ‘officiële’ hulpverleningsinstellingen (instellingen voor de geestelijke gezondheidszorg,
algemene en psychiatrische ziekenhuizen) slechts toegankelijk zijn voor afgestudeerden
die na hun master de beroepsopleiding tot Gezondheidszorgpsycholoog (verder
413

414
Masterspecialisatie Klinische Psychologie
aangeduid met ‘GZ-psycholoog’) hebben gevolgd. Dit is een tweejarige voltijdopleiding
(of vierjarig in deeltijd), waarin men vier dagen per week (of twee dagen in deeltijd) in
een praktijkinstelling relevante werkervaring opdoet (aangesteld en betaald als ‘juniorpsycholoog’)
en één dag per week binnen een opleidingsinstituut cursorisch onderwijs
volgt. In Nederland zijn zes van deze opleidingsinstituten, verdeeld over het hele land en
alle gekoppeld aan een universiteit. De opleidingskosten, die in principe door de cursist
moeten worden betaald, bedragen circa € 8500,- per jaar.
Het aantal opleidingsplaatsen voor de opleiding tot GZ-psycholoog bedraagt voor heel
Nederland momenteel ongeveer 750 per jaar. Bij de selectie van kandidaten wordt in
eerste instantie gekeken of men aan de gestelde vooropleidingseisen voldoet. Deze opleidingseisen
zijn vermeld in hoofdstuk 4 van deze gids. Naast de opleidingseisen moet men
voldoen aan de verplichting om drie diagnostiekcasussen in te leveren en te laten beoordelen.
Indien men alle vakken uit de propedeuse, het tweede studiejaar en de verplichte
cursussen voor de specialistie Klinische Psychologie heeft gehaald (zie het vervolg van
deze tekst) en daarin een stage van minimaal 24 ec (inclusief drie casussen en collectieve
stagebijeenkomsten) heeft gelopen en een masterthese heeft afgerond, voldoet men aan
de minimumeisen. Let op: indien men een stage wil doen die aan de eisen voor de GZopleiding
voldoet, dan moet men erop rekenen dat stage-instellingen vaak alleen stages
aanbieden van minstens 30 ec (inclusief drie casussen en collectieve stagebijeenkomsten).
Diegenen die aan alle eisen voldoen, kunnen daarna solliciteren op een opleidingsplaats.
Let op: om aangenomen te worden bij de GZ-opleiding is het van groot belang dat zo veel
mogelijk (klinische) werkervaring is opgedaan. Met het behalen van de minimumeisen
alleen is toelating veel minder waarschijnlijk! De gemiddelde wachttijd om toegelaten te
worden tot een vervolgopleiding bedraagt doorgaans enkele jaren, omdat men vaak de
meest ervaren kandidaten aanneemt. Na het behalen van de registratie GZ-psycholoog
kan een beperkt aantal cursisten nog een vervolgopleiding doen, namelijk de specialistische
opleiding tot klinisch psycholoog, die drie à vier jaar zal duren (voor meer informatie
zie: www.rino.nl).
2.3 Inrichting programma specialisatie Klinische Psychologie
In de masterspecialisatie Klinische Psychologie moeten studenten 12 ec besteden aan het
volgen van de verplichte vakken Practicum klinische psychodiagnostiek en Psychologische
interventies 2. Deze vakken zijn nodig om aan de cursorische vooropleidingseisen
voor de GZ-opleiding en voor de Basisaantekening Psychodiagnostiek (BAPD) te voldoen.
De overige tijd besteedt men aan het schrijven van een masterthese, die een verslag
is van verricht onderzoek (minstens 18 ec, inclusief colloquiapunt), het lopen van een
klinische stage (24-30 ec, inclusief drie casussen en collectieve stagebijeenkomsten; wie
een stage volgt van 24 ec volgt een keuzevak extra). Let op: indien men een stage wil doen
die aan de eisen voor de GZ-opleiding voldoet, dan moet men erop rekenen dat stageinstellingen
vaak alleen stages aanbieden van minstens 30 ec (inclusief drie casussen en
collectieve stagebijeenkomsten).
Kortom, voor de masterspecialisatie Klinische Psychologie gelden de volgende eisen:
- Practicum klinische psychodiagnostiek, 6 ec
- Psychologische interventies 2, 6 ec
- Masterthese (inclusief colloquia), 18 ec
- Masterstage (inclusief collectieve stagebijeenkomsten en casussen), 24 ec (of 30 ec)
- Masterkeuzevak van klinische psychologie, 6 ec (voor wie een stage van 30 ec loopt
vervalt de verplichting van dit keuzevak)
Totaal: 60 ec

Masterspecialisatie Klinische Psychologie
Schema aanbod onderdelen masterprogramma Klinische Psychologie:
Practicum klinische
psychodiagnostiek (6)
Semester 1
30 ec
12 ec 18 ec
Psych. interventies 2: Angststoornissen en depresssie (6) of
Psych. interventies 2: Ervaringsgerichte therapie voor
depressie en hechtingsproblematiek (6) of
Psych. interventies 2: Medische psychologie (6) of
Psych. interventies 2: Persoonlijkheidsstoornissen (6) of
Psych. interventies 2: Relatie- en gezinstherapie (6)
Grensgebieden van de klinische psychologie
Masterthese
Semester 2
30 ec
12 ec 18 ec
Practicum klinische
psychodiagnostiek (6)
Wetenschap, pseudowetenschap
en controverses in de klinische
psy. (6)
Psych. interventies 2: Angststoornissen en depresssie (6) of
Psych. interventies 2: Ervaringsgerichte therapie voor
depressie en hechtingsproblematiek (6) of
Psych. interventies 2: Relatie- en gezinstherapie (6)
Psychofarmacologie (6, Brein en Cognitie)
Masterthese of stage
N.B.: De verplichte vakken zijn dikgedrukt. Er zijn in feite dus twee instapmogelijkheden in de
aansluitmaster, specialisatie Klinische Psychologie. Studenten met een afgeronde bachelor voor
1 september starten in het eerste semester, studenten die hun bachelor voor 1 februari afronden
starten in het tweede semester.
Accenten binnen Klinische Psychologie
Binnen het masterprogramma van de specialisatie Klinische psychologie is het mogelijk
verschillende accenten te leggen. Binnen het vak Psychologische interventies 2 zijn er vijf
accenten te leggen: 1) angststoornissen en depressie, 2) ervaringsgerichte therapie voor
depressie en hechtingsproblematiek, 3) persoonlijkheidsstoornissen, 4) medische psychologie
en 5) relatie- en gezinstherapie. Met uitzondering van relatie- en gezinstherapie zijn
de eerste vijf weken van de verschillende interventies hetzelfde. De laatste drie weken zijn
specialisatie. Dit maakt dat je zelfs na het volgen van een bepaalde interventievariant
kunt solliciteren naar een stageplek op een ander terrein.
2.4 Afstudeeropdracht
De afstudeeropdracht bestaat uit een stage, een masterthese en colloquia, samen minstens
42 ec (voor meer informatie over colloquia, zie elders in deze gids, zie de index). Alle
mogelijkheden en regelingen met betrekking tot masterthese, onderzoeks- of praktijkstage
en diagnostiekaantekening zijn opgenomen in de afstudeerbrochure ‘Masterthese,
stage en diagnostiekaantekening’. De meest recente versie van de afstudeerbrochure is
verkrijgbaar bij het (stage)secretariaat (kamer 828). Ook kan men een versie downloaden
via Blackboard: Stages Psychologie, Klinische Psychologie.
415

416
Masterspecialisatie Klinische Psychologie
Stage
Het met succes gevolgd hebben van propedeuse, tweede bachelorjaar en basisprogramma
Klinische Psychologie zijn voorwaarden om een stage te mogen gaan zoeken. Om daadwerkelijk
een stage te mogen gaan lopen, moet het bachelordiploma behaald zijn en de
vakken Practicum klinische psychodiagnostiek en een van de varianten van Psychologische
interventies 2 of Relatie- en gezinstherapie! Voordat met een stage begonnen kan
worden, dient overlegd te worden met de stageadviseur, J. de Jong, M.Sc. Dit geldt voor
zowel praktijk-, onderzoeks-, als ‘gecombineerde’ stages. Zonder dit voorafgaande overleg
is een stage ongeldig. In de afstudeerbrochure ‘Masterthese, stage en diagnostiekaantekening’
zijn een stagecontract en richtlijnen voor het stageverslag opgenomen.
Samenvattend: voor inschrijving als stagezoekende (geldt voor alle soorten stages binnen
Klinische Psychologie) en voor specifieke informatie over praktijkstages:
• Stagesecretariaat S. Diets, kamer 828 (525.6506).
• Stageadviseur J. de Jong, M.Sc., kamer 822, inloopspreekuur donderdag 12.00-13.00
uur en op afspraak via het secretariaat.
• Stagecoördinator drs. E. Brugman, kamer 822, op afspraak via het secretariaat.
Voor informatie over de diagnostiekaantekening: prof. dr. J.H. Kamphuis, op afspraak.
Masterthese
De masterthese is een empirisch onderzoek naar een psychologische vraagstelling waarbij
de volledige empirische cyclus wordt doorlopen. Dat houdt in dat de masterthesemaker
een masterthesevoorstel schrijft, het onderzoek inclusief het onderzoeksdesign (mede)
opzet, gegevens verzamelt, analyseert, in een mastertheseverslag beschrijft en mondeling
presenteert in een openbare masterthesebespreking.
Voor het starten van een masterthese en onderzoeksstage bestaan globaal twee mogelijkheden.
Ten eerste kunnen studenten zelf contact opnemen met stafleden die onderzoek
doen op een terrein waarin zij zijn geïnteresseerd, om na te gaan of er mogelijkheden
zijn om bij de betreffende docent aan het gewenste studieonderdeel te beginnen. Ten
tweede staan op Blackboard onder “Masterthese Klinische Psychologie” oproepen van
onderzoekers die masterstudenten zoeken. In de afstudeerbrochure “Masterthese, stage
en diagnostiekaantekening” staat meer informatie (deze informatie is ook op Blackboard
te vinden). Voor specifieke informatie betreffende masterthese en onderzoeksstage: dr. A.
van Emmerik.
In de volgende paragraaf staat een overzicht van de onderwerpen die geschikt zijn voor
de masterthese en die aansluiten bij het onderzoek dat gedaan wordt binnen Klinische
Psychologie; eigen onderwerpen aandragen is vanzelfsprekend ook mogelijk.
Onderzoeksmogelijkheden binnen de specialisatie Klinische Psychologie
De doelstellingen van het onderzoek sluiten aan bij het vakgebied klinische psychologie
en daarbinnen in het bijzonder bij de geestelijke en somatische gezondheidszorg en
de gezondheidspsychologie. De onderzoeksvragen hangen samen met problemen op het
gebied van psychisch disfunctioneren. Daarmee is de psychopathologie een kerngebied.
Het onderzoek over psychopathologie kan ingedeeld worden naar de drieslag diagnostiek,
etiologie en behandeling. Diagnostiek, ooit notoir onbetrouwbaar, is in hoge mate
betrouwbaar geworden. Psychometrisch onderzoek heeft gevalideerde tests opgeleverd
die de aanwezigheid en ernst van specifieke disfuncties en klachten meten. Onderzoek
naar etiologische mechanismen verschaft onder meer inzicht in cognitieve en neurobiologische
processen die specifieke vormen van psychopathologie bevorderen en instandhouden.
Belangrijke vooruitgang is geboekt in de behandeling van emotionele stoornissen en
recent ook van persoonlijkheidsstoornissen. Ernstige ziektebeelden zoals dwangstoornissen,
paniekstoornissen, posttraumatische stress-stoornis en depressies, die tot voor enkele

Masterspecialisatie Klinische Psychologie
decennia niet of nauwelijks waren te behandelen, blijken goed te reageren op recent ontwikkelde
gedragstherapeutische en farmacotherapeutische interventies.
Onderzoek binnen de programmagroep Klinische Psychologie kan worden onderverdeeld
in grofweg twee onderzoekslijnen:
1. Experimentele klinische psychologie
2. Toegepaste klinische psychologie
(1) Experimentele klinische psychologie
Deze onderzoekslijn is gericht op disfunctionele psychologische en neurobiologische processen
waarvan verondersteld wordt dat ze cruciaal zijn voor het ontstaan, in stand houden
en/of terugdringen van psychopathologie. Er wordt onderzoek gedaan naar stoornisspecifieke
processen en naar stoornisoverkoepelende processen.
Emotionele stoornissen zoals angststoornissen en depressie behoren tot de meest prevalente
psychiatrische stoornissen. Een vigerend theoretisch construct voor deze stoornissen
is emotioneel geheugen of disfunctionele schema’s. Een van de onderzoekslijnen betreft
onderzoek naar de consolidatie en reconsolidatie van emotioneel geheugen. Psychologische
en neurobiologische processen worden in kaart gebracht die mogelijk van invloed
zijn op het versterken dan wel verzwakken van emotioneel geheugen. Onze hypothesen
worden o.a. getest in een vreesconditioneringsparadigma als een model voor het ontstaan
en afleren van angst bij gezonde proefpersonen en bij patiënten met emotionele stoornissen.
Een ander paradigma betreft onderzoek naar het effect van verwerkingsstijlen op het
emotionele geheugen van getraumatiseerde personen en de ontwikkeling van posttraumatische
stress-stoornis. Daarnaast vormt het onderzoek naar selectieve informatieverwerking
(bijv. rumineren) en emotieregulatie bij PTSS, sociale fobie en depressie en onderzoek
naar wat de interpersoonlijke consequenties van stoornissen zijn, een belangrijk
onderdeel van ons onderzoeksprogramma. Er worden tevens fMRI-studies uitgevoerd
om meer inzicht te krijgen in de onderliggende neurobiologische functies van emotioneel
geheugen. Getracht wordt om een brug te slaan tussen de fundamentele wetenschap en
de klinische praktijk.
(2) Toegepaste klinische psychologie
Deze onderzoekslijn heeft betrekking op de evaluatie van cognitieve gedragsinterventies
voor psychiatrische stoornissen bij volwassenen. Interventiestudies worden toegepast bij
(1) obsessief-compulsieve stoornissen, (2) posttraumatische stress, (3) burn-out, (4) vermijdende
persoonlijkheidsstoornis en (5) patiënten met misbruik- en verslavingsstoornissen
(bv. alcohol- of cocaïneverslaving). Daarnaast wordt er onderzoek gedaan naar endocriene
en immunologische veranderingen als gevolg van cognitieve gedragsinterventies.
Een andere onderzoekslijn betreft toepassingen van technologische ontwikkelingen bij
interventies, zoals internet en de virtuele werkelijkheid voor de behandeling van patiënten
met angststoornissen.
In samenhang met bovengenoemde onderzoekslijnen vindt er onderzoek plaats op het
gebied van de evidence-based diagnostiek van persoonlijkheid en psychopathologie. Het
onderzoek richt zich op bijdragen aan innovatie van voor de klinische praktijk bruikbare,
evidence-based psychodiagnostiek en op het verhelderen van individuele verschillen in
kwetsbaarheid voor psychopathologie. Verbeterde indicatiestelling en het bevorderen van
het therapeutisch effect van diagnostiek in het algemeen zijn daarbij expliciete doelstellingen.
Ten slotte wordt er onderzoek gedaan op het gebied van de forensische psychologie. Meer
in het bijzonder: (a) de evaluatie van cognitieve behandelprogramma’s bij een TBS-populatie
en (b) onderzoek naar risicofactoren van gewelddadig (seksueel) gedrag, onder
andere bij stalkers. De studies zullen inzicht geven in de differentiële effectiviteit van
417

418
Masterspecialisatie Klinische Psychologie
risicotaxaties bij het voorspellen van agressief (gewelddadig) gedrag en kunnen belangrijke
gevolgen hebben bij toekomstig beleid binnen de forensisch psychologische praktijk.
2.5 Nadere inlichtingen en mentoraat
Voor inlichtingen over het onderwijs, het plannen van de studie en daaraan verwante
zaken en voor algemene inlichtingen over postmaster (of postdoctorale) opleidingen kan
men terecht bij Kitty Rolf, mentoraat/studiecoördinatie, kamer 815, op afspraak via het
secretariaat.
Naast de mogelijkheid om zaken aangaande het onderwijs te bespreken, staat de deur ook
open voor problemen van meer persoonlijke aard. Kitty Rolf heeft dinsdag, woensdag en
donderdag spreekuur van 10.30-12.00 en 13.30-14.30 uur. Afspraken voor het spreekuur
(een kwartier per persoon) kunnen gemaakt worden via het secretariaat van Klinische
Psychologie (020-525.6810 of per e-mail: kpsecretariaat-fmg@uva.nl).
2.6 Contactgegevens secretariaat, coördinatoren KP
Secretariaat:
Herman Vinckers 828 525.6810 H.H.Vinckers@uva.nl
Sandra Diets 828 525.6810 S.Diets@uva.nl
Christina Nikijuluw 828 525.6810 C.F.E.Nikijuluw@uva.nl
kpsecretariaat-fmg@uva.nl
Mentoraat/studiecoördinator:
Drs. Kitty Rolf 815 525.6820 C.R.Rolf@uva.nl
Spreekuren: di-wo-do 10.30-12.00 en 13.30-14.30 uur
Afspraken verlopen via het secretariaat (telefonisch of per e-mail).
Onderwijscoördinator:
Dr. Corine Dijk 827 525.6113 K.F.L.Dijk@uva.nl
Stagecoördinator:
Drs. Emily Brugman 822 525.6825 E.Brugman@uva.nl
Volgens afspraak via secretariaat.
Stageadviseur:
Jeninke de Jong, M.Sc. 822 525.6824 J.M.deJong@uva.nl
Inloopsspreekuur do 12.00-13.00 uur en volgens afspraak via het secretariaat.
Stagesecretariaat:
Sandra Diets 828 525.6506 S.Diets@uva.nl
Masterthesecoördinator:
Dr. Arnold van Emmerik 827 525.8604 A.A.P.vanEmmerik@uva.nl
Websites:
http://www.fmg.uva.nl/clinicalpsychology (onderzoek)
http://www.student.uva.nl/psy (onderwijs)
Voorzitter van de programmagroep:
Prof. dr. Merel Kindt
Voor contactgegevens van de docenten van Klinische Psychologie en een overzicht van
hun interessegebieden: zie Hoofdstuk 10.
Op de volgende pagina’s volgt een overzicht van de masteronderdelen die gevolgd
kunnen worden binnen de specialisatie Klinische Psychologie.

Masteronderdelen, Klinische Psychologie
Collectieve stagebijeenkomsten
Punten 3 ec
Tentamencode STBK3
SIS-code 7204STBK3Y
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1 en 2, semester 2, blok 1 en 2
Toelatingsvoorwaarden Practicum klinische psychodiagnostiek, Psychologische Interventies
2 + aangenomen voor een stageplek
Inlichtingen drs. E. Brugman
Inhoud
In werkgroepen bespreken studenten stagegerelateerde thema’s onder leiding van een
docent. Voorts worden er presentaties gegeven over ethisch-juridische kwesties, geïllustreerd
met voorbeelden uit de eigen stagepraktijk. In gastcolleges wordt ingegaan op de
beroepscode voor psychologen en op relevante wetgeving voor de omgang met cliënten/
patiënten.
Leerdoelen
Inzicht en oefening in de overdracht van wetenschappelijke kennis naar de praktijk. Inzicht
verkrijgen in de sociale kaart/organisatie van de GGZ en in de overeenkomsten en
verschillen van werkzaamheden van klinisch psychologen in diverse instellingen. Kennis
van de beroepscode voor psychologen en relevante wetgeving voor de omgang met cliënten,
inzicht in ethische aspecten.
Onderwijsvorm
Werkgroep, zes bijeenkomsten. Voorts twee gastcolleges over ethische en juridische aspecten.
Toetsvorm
Verplichte aanwezigheid bij collectieve stagebijeenkomsten en gastcolleges. Actieve inbreng
en presentaties bij werkgroepen.
Studiematerialen en kosten
• Soudijn, K. A. (2007). Ethische codes voor psychologen. Amsterdam: Uitgeverij
Nieuwezijds. ISBN 9789057122583 (€21,95).
Onderwijstijden
Afhankelijk van de start en de duur van je stage word je ingedeeld in een werkgroep. De
bijeenkomsten zijn van 9-12 uur of van 10-13 uur op de woensdag- of vrijdagochtend. Ze
kunnen onder stagetijd vallen. In het semester dat je met de bijeenkomsten start, volg je
ook de twee gastcolleges:
Semester 1
Vr. 07-10-2011 11.00-13.00 uur zaal A-E
Vr. 14-10-2011 11.00-13.00 uur zaal A-E
Semester 2
Vr. 16-03-2012 11.00-13.00 uur zaal A-E
Do. 23-03-2012 11.00-13.00 uur zaal A-E
Bijzonderheden
Zodra je een stageplek hebt gevonden, dien je dit direct per mail door te geven aan de
stageadviseur J. (Jeninke) de Jong, M.Sc. Zij informeert je vervolgens over de inschrijvingsprocedure
voor de collectieve stagebijeenkomsten.
419

420
Masteronderdelen, Klinische Psychologie
Grensgebieden van de klinische psychologie
Punten 6 ec
Tentamencode MK18
SIS-code 7204MK18XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Psychologie, specialisatie Klinische Psychologie
Aantal deelnemers min. 8, max. 12
Docent/Inlichtingen dr. M. Spiering
Inhoud
Deze kleinschalige cursus is vooral interessant voor studenten die een eigen inbreng in
het onderwijs waarderen. De cursus biedt de mogelijkheid tot verdieping in heel verschillende
grensgebieden van de klinische psychologie, in ieder geval buiten het mainstreamonderzoek.
Leerdoel is een vernieuwde oriëntatie op de eigen ambitie. Vragen die kunnen
worden beantwoord zijn bijvoorbeeld: waarin onderscheidt zich een klinisch (UvA-)
psycholoog van een maatschappelijk werker, pedagoog, psychiater en/of religieus werker?
Is de organisatie van de geestelijke gezondheidszorg naast de somatische gezondheidszorg
wetenschappelijk ideaal? Hoe is de verhouding tussen de ‘harde’ (natuurwetenschappelijke)
en ‘zachte’ klinische psychologie? Wat is de invloed van cultuur, media en/of farmacie
op de prevalentie van psychische problemen? Iedere week wordt onderzoek bestudeerd en
besproken dat zich in een ander grensgebied van wetenschappelijke disciplines bevindt.
Klinische psychologie en bijvoorbeeld antropologie, biologie, communicatiewetenschappen,
filosofie, geneeskunde, pedagogiek, psychiatrie, natuurkunde, religiestudies en sociologie.
De inhoud van de cursus vindt voornamelijk plaats in onderling overleg. Om een beeld
te krijgen volgen voorbeelden van wat in het verleden door studenten is georganiseerd: (a)
een excursie naar een TBS-kliniek, (b) discussies met Bob Bermond over lichaam versus
geest, (c) een NLP-coach over de verhouding psychologie en NLP, (d) een ex-verslaafde,
(e) gastcolleges van Bram Bakker over ethiek, (f) Jan Muskens over boeddhisme, (g)
Johan Gerding over het Paranormaal Instituut, (i) een workshop familieopstellingen en
(j) een workshop hypnose.
Onderwijsvorm
Werkgroep. Er zijn veertien colleges, zeven werkcolleges van 4 uur en zeven van 2 uur.
Aanwezigheid is verplicht. In de middelste week is er een literatuurtentamen. Aan het
eind van de cursus dient een schrijfopdracht te worden ingeleverd. Daarnaast zijn er individuele
en gezamenlijke opdrachten, zoals bijvoorbeeld het invullen van collegetijd, het
voorbereiden van een presentatie of het doen van een kortdurend onderzoek of interview.
Toetsvorm
De eindbeoordeling bestaat uit het gemiddelde van twee cijfers. Allereerst is er een literatuurtentamen
(50% eindcijfer) waarmee beoogd wordt te toetsen of je de stof gelezen
en begrepen hebt. Ten tweede maakt iedereen een schrijfopdracht (50% eindcijfer) die
bestaat uit verslagen van de wekelijkse lesstof inclusief gevoerde discussies hierover in de
werkcolleges plus een persoonlijke reflectie.
Studiemateriaal en kosten
• Op Blackboard: literatuurreferenties. Literatuur wordt in overleg gekozen.

Masteronderdelen, Klinische Psychologie
Onderwijstijden
Ma. 28-11-2011 t/m 30-01-2012 09.00-13.00 uur zaal JK B54
Vr. 02-12-2011 t/m 03-02-2012 15.00-17.00 uur zaal A104
421

422
Masteronderdelen, Klinische Psychologie
Klinische Praktijkstage
Klinische Psychologie
Punten De klinische praktijkstage bestaat uit drie onderdelen: stage,
collectieve stagebijeenkomsten en casuïstiek voor de BAPD. Aan
deze drie onderdelen samen worden minimaal 24 ec en maximaal
30 ec besteed. Om af te kunnen studeren is 24 ec
voldoende.
Tentamencode Stage: MSKP
SIS-code 7204MSKPXY
Tentamencode Collectieve Stagebijeenkomsten: STBK3
SIS-code 7204STBK3Y
Tentamencode Casus: STCK4 (voor de richtlijnen zie de afstudeerbrochure
‘Masterthese, stage en diagnostiekaantekening’)
SIS-code 7204STCK4Y
Plaats in het rooster Gedurende het hele jaar, meestal vanaf aug./sept. of febr./mrt.
Toelatingsvoorwaarden Bachelor in de specialisatie KP afgerond, incl. Testconstructie.
Tevens de mastercursussen Psychologische interventies 2 en
Practicum klinische psychodiagnostiek afgerond. Mogelijk worden
er aanvullende eisen gesteld door de stage-instelling.
Docent/Inlichtingen drs. E. Brugman en J. de Jong, M.Sc.
Inhoud
Na de afronding van de stage is de student in staat om onder supervisie psychodiagnostiek
uit te voeren bij diverse problematiek. Tevens heeft de student kennisgemaakt
met behandeling en begeleiding bij diverse vraagstellingen. De student is in staat om te
reflecteren op het eigen handelen en professioneel om te gaan met collega’s, cliënten en
hun systeem.
De hieronder beschreven eindtermen kunnen worden gezien als richtlijnen waaraan in
principe voldaan moet zijn. De onderdelen met een sterretje (*) ervoor zijn optioneel.
Onder bepaalde omstandigheden is het mogelijk, dat wanneer aan een onderdeel niet
voldaan kan worden, dit in elk geval wel bijgewoond dient te zijn. Er kan dan gecompenseerd
worden met een duidelijke toelichting in het stageverslag hoe het betreffende onderdeel
in de praktijk van de stageplaats wordt uitgevoerd. Er zijn afzonderlijke eindtermen
voor diagnostiek, indicatiestelling en behandeling en interventie.
Diagnostiek:
• De werkzaamheden op het gebied van de diagnostiek monden uit in ten minste
drie zelfstandig uitgevoerde (zij het onder supervisie van de stagebegeleider van de
instelling) diagnostische casus, inclusief verslaglegging conform de NIP-richtlijnen,
voor de Basisaantekening Psychodiagnostiek. Deze casus betreffen verschillende
cliënten en vraagstellingen (uiteraard aansluitend bij de doelgroep van de stageinstelling).
Indicatiestelling:
• Tijdens de stage heeft de student kennis opgedaan van de voor de instelling relevante
sociale kaart van de (G)GZ in de volle breedte. De student is op de hoogte van
verwijsmogelijkheden binnen en buiten de instelling.
• De student is in staat bij multidisciplinair overleg de problematiek van de cliënt
duidelijk te verwoorden en de indicatie te verantwoorden en beargumenteren.
• De student weet welke behandelindicaties op het terrein van de psycholoog liggen.

Masteronderdelen, Klinische Psychologie
* De student is in staat aan de cliënt danwel het cliëntsysteem de indicatie toe te lichten
en te verantwoorden.
Behandeling en interventie:
• Aan het eind van de stage heeft de stagiair ervaring opgedaan met diverse gespreks- en
motivatietechnieken.
• Aan het eind van de stage heeft de stagiair kennis van de praktijk van minimaal drie
interventietechnieken (bijvoorbeeld CGT, IPT, EMDR, systeemtherapie), individueel
of in groepsverband.
* De stagiair heeft zelfstandig, maar onder supervisie, praktijkervaring opgedaan met
minimaal één vorm van therapeutische interventie. Dat wil zeggen: minimaal één
vorm van interventie bij drie verschillende cliënten, danwel drie vormen van interventie
bij één cliënt.
Leerdoelen
Het verwerven en toepassen van kennis, inzicht en vaardigheden op het gebied van diagnostiek,
indicatiestelling en begeleiding en behandeling van cliënten met psychische problematiek.
Tevens het aanleren van een professionele houding. De stage stelt de student
in staat te voldoen aan de vooropleidingseisen voor de GZ-opleiding (zie hoofdstuk 4).
Onderwijsvorm
• Supervisie op de stageplek en van een docent van de programmagroep Klinische
Psychologie.
• Collectieve stagebijeenkomsten.
• Beoordeling van en feedback op de casusverslagen door een docent van de
programmagroep.
Toetsvorm
Eindbeoordeling wordt gedaan door de UvA-supervisor op basis van de gevoerde begeleidingsgesprekken,
het stageverslag, de inbreng bij de collectieve stagebijeenkomsten,
het eindevaluatieformulier (door de instellingssupervisor ingevuld) en overleg met de instellingssupervisor.
In het stageverslag moeten de volgende punten worden beschreven,
waarbij aandacht wordt besteed aan diagnostiek, indicatiestelling en interventie: a. Welke
cliëntenproblematiek de stagiair is tegengekomen, b. Welke methodieken en vaardigheden
de stagiair heeft toegepast en een verantwoording van de keuze, c. Welke problemen
zich eventueel in het leerproces hebben voorgedaan en hoe de stagiair deze heeft opgelost,
d. Waar de eigen kwaliteiten liggen en waar leer-/ontwikkelpunten, e. Ethische aspecten
van het werken in de gezondheidszorg.
Afronding
Als richtlijn wordt aangehouden dat maximaal één maand na het einde van de stage het
stageverslag goedgekeurd is en dat het eindgesprek met de UvA-supervisor heeft plaatsgevonden.
Als studenten de stage onverhoopt niet afronden en een tweede praktijkstage
wensen te starten, dienen zij als regel eerst een reflectieverslag schrijven.
Bijzonderheden
Een klinische praktijkstage zonder het onderdeel casuïstiek voor de BAPD is ook mogelijk.
Het gevolg is dan wel dat de Basisaantekening Psychodiagnostiek niet wordt verleend.
Zodra je een stageplek hebt gevonden, dien je dit direct per mail door te geven
aan de stageadviseur J. (Jeninke) de Jong, M.Sc. Zij informeert je vervolgens over de
inschrijvingsprocedure voor de collectieve stagebijeenkomsten.
423

424
Masteronderdelen, Klinische Psychologie
Masterthese Klinische Psychologie
Punten 18-24 ec (N.B. 18 is standaard; 24 moet apart worden aange
vraagd)
Tentamencode MWKP
SIS-code 7204MWKPXY
Plaats in het rooster Gedurende het hele jaar
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Klinische Psychologie
Docenten Alle docenten
Inhoud
In een masterthese verricht men een (relatief) zelfstandig onderzoek, waarin de zelfstandigheid
tot uiting komt in de opzet, uitvoering, analyse en rapportage.
De eerste fase van de masterthese bestaat uit het schrijven van het MT-onderzoeksvoorstel.
Het MT-onderzoeksvoorstel wordt, na goedkeuring door de begeleider, ingediend
via een standaardformulier, voor goedkeuring door de masterthesecoordinator. Als het
MT-onderzoeksvoorstel is goedgekeurd kan het eigenlijke onderzoek beginnen.
Onderwijsvorm
Globaal houdt een masterthese voor een student de volgende werkzaamheden in: (a) het
bedenken van een vraagstelling, òf het uitwerken van een gegeven vraag- of probleemstelling;
(b) verdieping in de literatuur om op de hoogte te raken van het onderwerp; (c) het
bedenken van een onderzoeksopzet; d) het schrijven van een MT-onderzoeksvoorstel;
(e) het verzamelen en analyseren van de data; (f) de verslaglegging; en (g) de openbare
presentatie. Daarnaast dienen tien colloquia te worden bijgewoond, zie hoofdstuk 6 voor
meer informatie.
Beoordeling
Zie voor de beoordeling de Studentenhandleiding op Blackboard.
Bijzonderheden
Voor een masterthese krijgt men standaard 18 ec. Minder is niet mogelijk. In uitzonderlijke
gevallen, en met een daartoe strekkende overtuigende motivatie, te beoordelen door
de begeleider en de MT-coördinator van de specialisatie, kan de masterthese een omvang
van 24 ec hebben. De masterthese is formeel opgesplitst in MT-onderzoeksvoorstel (4 ec)
en MT-onderzoek (14 ec). Het MT-onderzoeksvoorstel moet gereed zijn binnen maximaal
5 weken na aanvang.
De masterthese (inclusief schrijven MT-onderzoeksvoorstel) wordt uitgevoerd in een
tijdsbestek van minimaal 12 weken (fulltime) en maximaal 24 weken (halftime). Het
verloop van de masterthese laat zich doorgaans niet heel nauwkeurig plannen; het is verstandig
rekening te houden met enkele weken uitloop voor geval van nood.
Over omvang en planning worden vooraf duidelijke afspraken gemaakt met de begeleider.
Deze afspraken worden vastgelegd in een MT-contract, waarin student en begeleider
zich committeren aan een bepaalde planning en inspanning (het MT-contract bevat o.m.
de aanvangsdatum, geplande einddatum, aantal ec, en door wie en op welke wijze de
begeleiding verzorgd wordt). De inhoud van het voorgenomen onderzoek en een nader
uitgewerkte planning (waaruit de haalbaarheid moet blijken) maken deel uit van het
MT-onderzoeksvoorstel.
Meer informatie over de masterthese is te vinden in hoofdstuk 6 van deze studiegids
en in de brochures/handleidingen die elke specialisatie biedt over de afstudeeropdracht.
Daarnaast is een handleiding voor de masterthese te vinden op Blackboard.

Masteronderdelen, Klinische Psychologie
Practicum klinische psychodiagnostiek
Punten 6 ec
Tentamencode MK17
SIS-code 7204MK17XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1, semester 2, blok 1
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Psychologie, specialisatie Klinische Psychologie
Docenten prof. dr. J.H. Kamphuis, dr. A. Noordhof
Inlichtingen dr. A. Noordhof
Inhoud
In dit practicum staat het daadwerkelijk oefenen met het hypothesegestuurde, scientist
practitioner model van diagnostiek centraal. Het doel is om op basis van interviews,
observaties en testresultaten te komen tot een individuele casusformulering waar een
behandelplan op kan aansluiten. Er wordt geoefend met afname en interpretatie van
gestructureerde diagnostische interviews, alsmede de interpretatie van gestandaardiseerde
zelfrapportagetests op het gebied van persoonlijkheid (bv. MMPI-2, Big Five) en
klachten. Tevens wordt een oriëntatie geboden op veelgebruikte performance-based tests
(zgn. projectieven). De hoorcolleges bereiden voor op de vaardigheidstrainingen en/of
agenderen belangrijke wetenschappelijke issues, bijvoorbeeld indicatiestelling, het klinisch
nut van diagnostiek, recente instrumentontwikkeling (MMPI-RF) of innovatieve
ontwikkelingen in de diagnostiek (bv. therapeutic assessment). De diagnostische cyclus
wordt aan de hand van causuïstiek doorlopen en speciale aandacht wordt besteed aan
effectieve feedback en rapportage.
Onderwijsvorm
Literatuurstudie, hoorcolleges en vaardigheidstrainingen (o.a. rollenspelen en testafname)
met inleidingen van de docent. Per week is het contactonderwijs gemiddeld 4 uur.
Daarnaast worden de studenten geacht zelfstandig in subgroepen aan het casusmateriaal
te werken (ongeveer 6 uur); men dient ongeveer 10 uur per week te reserveren voor het
bestuderen van literatuur en het maken van opdrachten. Hoorcolleges op de maandag.
Vaardigheidstrainingen worden gegeven in drie groepen op verschillende dagen. Nadat
je geplaatst bent kun je door middel van een antwoordstrook die bij de plaatsingsbrief zit,
je voorkeur aangeven voor een van de volgende dagen: dinsdag, woensdag of donderdag.
Toetsvorm
De toetsing bestaat uit een combinatie van (in principe wekelijkse) schriftelijke toetsen,
en groeps- en individuele opdrachten. Meer informatie hierover staat in de cursusmap die
een week voor aanvang van de cursus beschikbaar is. Aanwezigheid bij de hoorcolleges en
de vaardigheidstraining is verplicht om te kunnen slagen voor de cursus. Het eindcijfer
wordt berekend op basis van het tentamen (50%) en het eindverslag (50%); deze onderdelen
moeten beide voldoende zijn.
Studiematerialen en kosten
• Een week voor aanvang van de cursus is een cursusmap met daarin opgenomen een
reader te koop bij de VSPA-boekenbalie, waarin alle informatie is te vinden over de
literatuur, onderwijstijden, toetsing en organisatie. Hierin staat ook aangegeven welke
theorie in week 1 getoetst zal worden.
• Verder zijn nodig: De beknopte handleiding DSM-IV (zie cursus Psychopathologie en
psychiatrische classificatie) en Luteijn, F., Arrindell, W. A., Deelman, B. G., Kamphuis,
J. H., en Vertommen, H., (2008). Psychologische diagnostiek in de gezondheidszorg.
Utrecht: Lemma. ISBN: 9789059312500 (€52,50; reeds gebruikt bij Diagnostiek 1).
425

426
Masteronderdelen, Klinische Psychologie
Onderwijstijden
Semester 1, blok 1
Ma. 12-09-2011 09.00-11.00 uur zaal A-E
Ma. 26-09-2011 t/m 17-10-2011 11.00-13.00 uur zaal A-E
Di. 06-09-2011 t/m 18-10-2011 13.00-17.00 uur zaal A102 (werkgroep 1)
Wo. 07-09-2011 t/m 19-10-2011 13.00-17.00 uur zaal A102 (werkgroep 2)
Do. 08-09-2011 t/m 20-10-2011
Semester 2, blok 1
13.00-17.00 uur zaal A102 (werkgroep 3)
Ma. 13-02-2012 t/m 12-03-2012 11.00-13.00 uur zaal A406
Di. 07-02-2012 t/m 20-03-2012 13.oo-17.00 uur zaal A305 (werkgroep 1)
Wo. 08-02-2012 t/m 21-03-2012 13.00-17.00 uur zaal A305 (werkgroep 2)
Do. 09-02-2012 t/m 22-03-2012
Toetsdata
Semester 1, blok 1
13.00-17.00 uur zaal A305 (werkgroep 3)
Do. 27-10-2011
Semester 2, blok 1
09.00-11.00 uur
Do. 29-03-2012 12.00-14.00 uur
Herkansing zomer 2012, datum wordt later bekendgemaakt.

Masteronderdelen, Klinische Psychologie
Psychologische interventies 2:
variant angststoornissen en depressie
Punten 6 ec
Tentamencode MK30
SIS-code 7204MK30XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 2, semester 2, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Bachelor, specialisatie Klinische Psychologie en Practicum
Klinische Psychodiagnostiek
Aantal deelnemers max. 18
Docent/Inlichtingen dr. T.W.A. Ehring
Inhoud
Doelen van de cursus zijn de verdieping in de theoretische achtergrond van psychologische
interventies en het verwerven van basisvaardigheden voor de toepassing van deze
theorie in de praktijk. In de te bestuderen literatuur en in de onderwijsvorm ligt de nadruk
op de praktische toepassing.
In het basisdeel (week 1 t/m 5) komen belangrijke Empirically Supported Therapies aan
bod, onder andere exposure in vivo, interoceptieve exposure, relaxatietraining, gedragsactivatie,
gedragexperimenten, sociale vaardigheidstraining en cognitieve therapie.
In het specialisatiedeel (week 6 t/m 8) is er aandacht voor nieuwe ontwikkelingen op het
gebied van de behandeling van angststoornissen en depressie (b.v. mindfulness-based
technieken, metacognitieve therapie, emotion-focused therapy, schema focused therapy).
Onderwijsvorm
Discussies naar aanleiding van te bestuderen literatuur, casuïstiek, videomateriaal, registratieopdrachten
en rollenspelen.
Toetsvorm
Gedurende de cursus opdrachten (25%) en aan het eind een tentamen (75%). Bij voldoende
aanwezigheid en inzet kan men deelnemen aan het tentamen. Het tentamen zal bestaan
uit de collegestof en een aantal open vragen over de literatuur. Voor een voldoende
eindcijfer voor de cursus moeten alle deelproductien voldoende zijn. Let op: verplichte
aanwezigheid. Indien men afwezig is bij de eerste bijeenkomst zal de plaats aan iemand
op de wachtlijst worden vergeven.
Studiematerialen en kosten
• Literatuur wordt later bekendgemaakt
Op Blackboard zal staan welke stof men voor de eerste bijeenkomst dient te bestuderen.
Onderwijstijden
Semester 1, blok 2
Ma. 31-10-2011 t/m 19-12-2011 13.00-15.00 uur zaal A108
Di. 01-11-2011 t/m 20-12-2011 14.00-17.00 uur zaal A102
Semester 2, blok 2
Di. 03-04-2012 t/m 29-05-2012 13.00-15.00 uur zaal A302
Wo. 04-04-2012 t/m 30-05-2012 14.00-17.00 uur zaal TC109
Toetsdata
Do. 12-01-2012 12.00-15.00 uur
Do. 07-06-2012 10.00-13.00 uur
Do. 12-07-2012 10.00-13.00 uur (herkansing)
427

428
Masteronderdelen, Klinische Psychologie
Psychologische interventies 2:
variant ervaringsgerichte therapie voor depressie en hechtingsproblematiek
Punten 6 ec
Tentamencode MK31
SIS-code 7204MK31XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Bachelor, specialisatie Klinische Psychologie en Practicum
Klinische Psychodiagnostiek
Aantal deelnemers max. 18
Docent/Inlichtingen dr. H.J. Conradi
Inhoud
Doelen van de cursus zijn de verdieping in de theoretische achtergrond van psychologische
interventies en het verwerven van basisvaardigheden voor de toepassing van deze
theorie in de praktijk. In de te bestuderen literatuur en in de onderwijsvorm ligt de nadruk
op de praktische toepassing.
In het basisdeel (week 1 t/m 5) komen belangrijke Empirically Supported Therapies aan
bod, onder andere exposure in vivo, interoceptieve exposure, relaxatietraining, gedragsactivatie,
gedragsexperimenten, sociale vaardigheidstraining en cognitieve therapie.
In het specialisatiedeel (week 6 t/m 8) is er aandacht voor nieuwe ontwikkelingen op
het gebied van de behandeling van chronische klachten waaronder hechtingsgerelateerde
problematiek (b.v. mindfulness-based technieken, schema-focused therapy en emotionfocused
therapy voor individuen en couples).
Onderwijsvorm
Discussies naar aanleiding van te bestuderen literatuur, casuïstiek, videomateriaal, registratieopdrachten
en rollenspelen.
Toetsvorm
Gedurende de cursus opdrachten (25%) en aan het eind een tentamen (75%). Bij voldoende
aanwezigheid en inzet kan men deelnemen aan het tentamen. Het tentamen zal bestaan
uit de collegestof en een aantal open vragen over de literatuur. Voor een voldoende
eindcijfer voor de cursus moeten alle deelproductien voldoende zijn. Let op: verplichte
aanwezigheid. Indien men afwezig is bij de eerste bijeenkomst zal de plaats aan iemand
op de wachtlijst worden vergeven.
Studiematerialen en kosten
• Literatuur wordt later bekendgemaakt.
Op Blackboard zal staan welke stof men voor de eerste bijeenkomst dient te bestuderen.
Onderwijstijden
Semester 1, blok 2
Di. 01-11-2011 t/m 20-12-2011 13.00-15.00 uur zaal A302
Wo. 02-11-2011 t/m 21-12-2011 14.00-17.00 uur zaal A410
Semester 2, blok 2
Wo. 04-04-2012 t/m 30-05-2012 13.00-15.00 uur zaal TC203
Do. 05-04-2012 t/m 31-05-2012 14.00-17.00 uur zaal A302
Toetsdata
Do. 12-01-2012 12.00-15.00 uur
Do. 07-06-2012 10.00-13.00 uur
Do. 12-07-2012 10.00-13.00 uur (herkansing)

Masteronderdelen, Klinische Psychologie
Psychologische interventies 2:
variant medische psychologie
Punten 6 ec
Tentamencode MK28
SIS-code 7204MK28XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Bachelor, specialisatie Klinische Psychologie, Somatoforme stoornissen
en Practicum Klinische Psychodiagnostiek
Aantal deelnemers max. 18
Docent/Inlichtingen dr. G.M. de Boo
Inhoud
Doelen van de cursus zijn de verdieping in de theoretische achtergrond van psychologische
interventies en het verwerven van basisvaardigheden voor de toepassing van deze
theorie in de praktijk. In de te bestuderen literatuur en in de onderwijsvorm ligt de nadruk
op de praktische toepassing.
In het basisdeel (week 1 t/m 5) komen belangrijke Empirically Supported Therapies aan
bod, onder andere exposure in vivo, interoceptieve exposure, relaxatietraining, gedragsactivatie,
gedragexperimenten, sociale vaardigheidstraining en cognitieve therapie. De
focus ligt hierbij op de toepassing in een medische setting.
In het specialisatiedeel (week 6 t/m 8) zal er aandacht zijn voor casusconceptualisatie
(vanuit een biopsychosociaal model omdat er sprake is van zowel lichamelijk als psychisch
lijden), kennis over indicatie en evidence-based behandelprotocollen voor vaak
voorkomende emotionele stoornissen bij patiënten, kennis over de functie van medisch
psycholoog in multidisciplinaire behandelteams in een ziekenhuis en kennis over voorlichting
en psycho-educatie gericht op patiënten en hun familie. Wat betreft de vaardigheden
zullen in dit specialisatiedeel ademhalings- en relaxatietraining, interoceptieve
exposure en pijnmanagement en EMDR aan bod komen. Deze specialisatie is uiteraard
een goede voorbereiding op een stage in een ziekenhuis en/of revalidatiecentrum.
Onderwijsvorm
Discussies naar aanleiding van te bestuderen literatuur, casuïstiek, videomateriaal, registratieopdrachten
en rollenspelen.
Toetsvorm
Gedurende de cursus opdrachten (25%) en aan het eind een tentamen (75%). Bij voldoende
aanwezigheid en inzet kan men deelnemen aan het tentamen. Het tentamen zal bestaan
uit de collegestof en een aantal open vragen over de literatuur. Voor een voldoende
eindcijfer voor de cursus moeten alle deelproductien voldoende zijn. Let op: verplichte
aanwezigheid. Indien men afwezig is bij de eerste bijeenkomst zal de plaats aan iemand
op de wachtlijst worden vergeven.
Studiemateriaal en kosten
• Literatuur wordt later bekendgemaakt.
Op Blackboard zal staan welke stof men voor de eerste bijeenkomst dient te bestuderen.
Onderwijstijden
Do. 03-11-2011 t/m 22-12-2011 13.00-15.00 uur zaal A410
Vr. 04-11-2011 t/m 23-12-2011 10.00-13.00 uur zaal A409
429

430
Masteronderdelen, Klinische Psychologie
Toetsdata
Do. 12-01-2012 12.00-15.00 uur
Do. 12-07-2012 10.00-13.00 uur (herkansing)

Masteronderdelen, Klinische Psychologie
Psychologische interventies 2:
variant persoonlijkheidsstoornissen
Punten 6 ec
Tentamencode MK27
SIS-code 7204MK27XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Bachelor, specialisatie Klinische Psychologie en Practicum
Klinische Psychodiagnostiek
Aantal deelnemers max. 18
Docent dr. N. Morina, dr. A. Bartak
Inlichtingen dr. N. Morina
Inhoud
Doelen van de cursus zijn de verdieping in de theoretische achtergrond van psychologische
interventies en het verwerven van basisvaardigheden voor de toepassing van deze
theorie in de praktijk. In de te bestuderen literatuur en in de onderwijsvorm ligt de nadruk
op de praktische toepassing.
In het basisdeel (week 1 t/m 5) komen belangrijke Empirically Supported Therapies aan
bod, onder andere exposure in vivo, interoceptieve exposure, relaxatietraining, gedragsactivatie,
gedragsexperimenten, sociale vaardigheidstraining en cognitieve therapie.
In het specialisatiedeel (week 6 t/m 8) is er aandacht voor interventies specifiek gericht op
de behandeling van persoonlijkheidsproblematiek (b.v. schema-focused therapy, mentalization-based
therapy, dialectische gedragstherapie). Deze specialisatie is uiteraard een
goede voorbereiding op een stage op een afdeling voor persoonlijkheidsstoornissen.
Onderwijsvorm
Discussies naar aanleiding van te bestuderen literatuur, casuïstiek, videomateriaal, registratieopdrachten
en rollenspelen.
Toetsvorm
Gedurende de cursus opdrachten (25%) en aan het eind een tentamen (75%). Bij voldoende
aanwezigheid en inzet kan men deelnemen aan het tentamen. Het tentamen zal bestaan
uit de collegestof en een aantal open vragen over de literatuur. Voor een voldoende
eindcijfer voor de cursus moeten alle deelproductien voldoende zijn. Let op: verplichte
aanwezigheid. Indien men afwezig is bij de eerste bijeenkomst zal de plaats aan iemand
op de wachtlijst worden vergeven.
Studiematerialen en kosten
• Literatuur wordt later bekendgemaakt.
Op Blackboard zal staan welke stof men voor de eerste bijeenkomst dient te bestuderen.
Onderwijstijden
Wo. 02-11-2011 t/m 30-11-2011 13.00-15.00 uur zaal A413
Do. 03-11-2011 t/m 01-12-2011 14.00-17.00 uur zaal A306
Do. 08-12-2011 t/m 15-12-2011 10.00-15.00 uur zaal A305
Do. 22-12-2011 10.00-15.00 uur zaal A302
Toetsdata
Do. 12-01-2012 12.00-15.00 uur
Do. 12-07-2012 10.00-13.00 uur (herkansing)
431

432
Masteronderdelen, Klinische Psychologie
Psychologische interventies 2:
variant relatie- en gezinstherapie
Punten 6 ec
Tentamencode MK04
SIS-code 7204MK04XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 2, semester 2, blok 2
Toelatingsvoorwaarden Bachelor, specialisatie Klinische Psychologie en Practicum
Klinische Psychodiagnostiek
Aantal deelnemers max. 15
Docent/Inlichtingen prof. dr. A. Lange
Inhoud
Via literatuurstudie, discussie, rollenspelen, praktisch huiswerk en het observeren van
dvd’s van therapiezittingen maken de deelnemers kennis met de theorie en praktijk van
gedragsveranderende relatie- en gezinstherapie en directieve therapie. Leerdoelen: bekend
worden met begrippen, technieken en vaardigheden van directieve relatie- en gezinstherapie.
Onderwijsvorm
Practicum, wekelijks één plenaire zitting van drie uur en een kwartier, en twee huiswerkbijeenkomsten
van ieder vier uur in huiswerkgroepen. Om in een huiswerkgroep
ingedeeld te kunnen worden, is het nodig om niet al te veel verplichtingen te hebben
gedurende de rest van de week.
Toetsvorm
Wekelijkse schriftelijke toetsing van de literatuur. Weging eindbeoordeling: participatie
weegt voor 50% in de totaalscore (de cijfers worden na elke bijeenkomst onafhankelijk
gegeven door elk van de docenten); de eindpapers worden na afloop door twee docenten
bepaald, weging 35%; de literatuurtoets wordt voor 15% gewogen.
Studiematerialen en kosten
• Lange, A. (2006). Gedragsverandering in gezinnen (8e geheel herziene druk). Groningen:
Wolters/Noordhoff. ISBN: 9789068905861 (€59,95).
• Aanvullende literatuurlijst wordt bij eerste zitting uitgedeeld.
Onderwijstijden
Semester 1, blok 2
Ma. 31-10-2011 t/m 19-12-2011 09.30-13.00 uur zaal B25 (gebouw A)
Semester 2, blok 2
Di. 03-04-2012 t/m 29-05-2012 09.30-13.00 uur zaal B25 (gebouw A)
Bijzonderheden
Het gaat om een tijdsintensief programma. Aanwezigheid bij de eerste bijeenkomst is
verplicht. Indien men zonder bericht afwezig is, zal de plaats aan iemand op de wachtlijst
worden gegeven. Lees voor de eerste bijeenkomst de algemene informatie over de cursus,
die na plaatsing zal worden toegestuurd per mail.

Masteronderdelen, Klinische Psychologie
Wetenschap, pseudowetenschap en controverses in
de klinische psychologie
Punten 6 ec
Tentamencode MK16
SIS-code 7204MK16XY
Plaats in het rooster Semester 2, blok 1
Toelatingsvoorwaarden Bachelor Psychologie, specialisatie Klinische Psychologie
Aantal deelnemers max. 25
Docenten/Inlichtingen dr. S.M. van Well
Inhoud
In deze cursus onderwerpen we het wetenschappelijke gehalte van de klinische psychologie
aan een kritische evaluatie. In een aantal inleidende colleges kijken we naar criteria en
kenmerken van wetenschap en pseudowetenschap, en bespreken we oorzaken en bronnen
van pseudowetenschappelijke en niet-wetenschappelijke invloeden in de klinische psychologie.
Daarbij hebben we ook aandacht voor de invloed van beslissingsheuristieken
en cognitieve biases op klinische oordelen. In de overige colleges komen specifieke topics
aan bod die pseudowetenschappelijke invloeden in de klinische psychologie illustreren of
waarvan de wetenschappelijke status onderwerp is van controverse. De lijst van topics is
variabel; mogelijke onderwerpen omvatten o.m. leugendetectie, het gebruik van projectieve
technieken in diagnose, zin en onzin van gerechtelijke expertises, de effectiviteit van
psychotherapie: EST’s versus het dodo bird verdict, zin en onzin van behandelprotocollen,
de mogelijkheid van traumatische repressie en false memory syndrome, meervoudige
persoonlijkheidsstoornis, voorschrijfrechten voor psychologen, het verband tussen prozac
en zelfmoord, het aangeleerde karakter van angststoornissen, het nut van debriefing, de
rol van angst in exposure.
Leerdoelen
Kritisch en genuanceerd kunnen denken over het wetenschappelijke gehalte van de klinische
psychologie; relevante literatuur kunnen vinden, evalueren en integreren om zo een
gefundeerde mening te vormen; kennis hebben van de bronnen en oorzaken van foutieve
kennis en beslissingen in de klinische psychologie.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges, eigen presentaties van studenten, groepsdiscussies, gastcolleges.
Toetsvorm
Tentamen over algemene principes, paper/presentatie, inbreng in groepsdiscussies.
Studiemateriaal en kosten
• Handboek plus specifieke literatuur ter beschikking gesteld via Blackboard.
Onderwijstijden
Wo. 08-02-2012 t/m 28-03-2012 09.00-11.00 uur zaal A410
Vr. 10-02-2012 t/m 23-03-2012 11.00-13.00 uur zaal A410
Toetsdatum
Vr. 30-03-2011 11.00-13.00 uur zaal A410
Herkansing in overleg met de docent.
Bijzonderheden
Bijwonen van de hoorcolleges is verplicht.
433

434
Onderdelen Research Master, Klinische Psychologie
Experimental psychopathology
Credits 6 ec
Code RK07
SIS-code 7205RK07XY
Semester Semester 1, period 1
Prerequisites Bachelor of Psychology
Number of participants Min. 6, max. 20
Lecturers/Information prof. dr. M. Kindt, drs. M. Soeter
Summary
The focus of this course will be on cognitive behavioural processes and neurobiological
processes identified as important in mental disorders. Processes involved in the etiology
of a disorder (i.e. the distal cause), as well as processes involved in the maintenance of
a disorder (i.e. the proximal cause or the perpetuating processes) will be addressed. Research
on cognitive behavioural processes in psychological disorders is currently dominated
by a ‘disorder-focus’. A striking trend to emerge from the disorder-focused research is
the marked similarity in the cognitive behavioural processes and neurobiological processes
identified as important across the different mental disorders. Several transdiagnostic
processes will be addressed that cut across disorders.
Objectives
1) Develop experimental designs to test the causal relations of transdiagnostic processes
in the etiology, maintenance and treatment of mental disorders
2) Critically review papers with focus on methodological problems typical for experimental
research in psychopathology
3) Shift from a ‘disorder-focus’ perspective to a ‘transdiagnostic’ perspective (and vice
versa).
Teaching format
Seminars, presentations and take-home assignments (twice a week). The course material
should always be studied in advance.
Assessment
1) Examination (30%), 2) review paper (10%), 3) assignments (10%), 4) research proposal
and oral presentation (50%).
Literature
Book: Harvey, A., Watkins, E., Mansell, W., & Shafran, W., (2004). Cognitive behavioural
processes across psychological disorders: A transdiagnostic approach to research and
treatment. Oxford University Press. ISBN: 9780198528883 (€67,09).
List of literature will be made available via Blackboard. Participants make their own
selection from the literature.
Lesson dates
Mon.05-09-2011 through 24-10-2011 13.00-17.00 hrs. room A410
Fri. 09-09-2011 through 28-10-2011 13.00-15.00 hrs. room A108
Special conditions
This class has been programmed according to the half-time schedule, and has a workload
of 20 hours a week. Blackboard is used for downloading the literature, distributing and
uploading assignments, and so on.

Onderdelen Research Master, Klinische Psychologie
How evidence based are psychological treatments?
Credits 6 ec
Code RK05
SIS-code 7205RK05XY
Semester Semester 1, period 2
Prerequisites Bachelor of Psychology
Number of participants Min. 6, max. 14
Lecturers Prof. dr. P.M.G.Emmelkamp, dr. T.W.A. Ehring, dr. N. Morina
Information Prof. dr. P.M.G.Emmelkamp
Summary
The focus of this course is on the empirical basis of evidence based psychotherapy. The
scientific status of criteria for evidence based therapies will be discussed. Most formally
acknowledged evidence based psychotherapies are from cognitive and/or behavioural
(CBT) origin. The role of theory in the historical course of behavioral and cognitive
therapy has increased and decreased over the years. Given the current emphasis on empirically
effective treatments there is a neglect of the empirical theoretical foundations. In
the CBT literature, there has been a surprising lack of interest for studying mediational
factors in treatment. In this course we will review the available evidence for the presumed
theoretical processes. One could argue that there are currently a number of empirically
well-supported interventions that are in search for a fitting and empirically supported
theory: We know that such treatments work, but we do not exactly know why. It will
be argued that progress in psychotherapy in general and CBT in particular is dependent
upon the synergy between theoretical developments and empirical testing of theories in
clinical patients.
Objectives
The aim of this course is to:
1) critically review papers on psychotherapy outcome,
2) critically review the evidence for the proposed causal theoretical mechanisms, and
3) write a research proposal in the area of psychotherapy.
Teaching format
Lectures/seminar discussions are obligatory. In case of missing one session an additional
homework assignment has to be made.
Assessment
Weekly assignments and one or two presentations and one elaborate research proposal.
End evaluation of the course is based on active seminar participation (15%), presentations
(15%) and final paper (research proposal, 70%).
Literature
Relevant papers will be made available via Blackboard.
Lesson dates
Tue. 01-11-2011 through 20-12-2011 15.00-17.00 hrs. room A410
Thu. 03-11-2011 through 22-12-2011 11.00-13.00 hrs. room A104
435

436
Onderdelen Research Master, Klinische Psychologie
The Role of Learning and Motivation in Psychopathology
Credits 6 ec
Code RK06
SIS-code 7205RK06XY
Semester Semester 1, period 2
Prerequisites Bachelor of Psychology
Number of participants Max. 16
Lecturer dr. S. de Wit
Summary
It is becoming increasingly clear that fundamental learning and motivation (L&M) processes
underlie the transition from functional to dysfunctional behaviour in psychopathology.
The aim of this course is not to provide a complete and detailed survey of all
possible factors that underlie a given pathology, but rather to examine in depth currently
popular L&M hypotheses. In this course we will connect recent behavioural research
(into, for example, prediction error learning, habitual and goal-directed action, and incentive
salience; in animals as well as humans) and neuroscientific research (into, for
example, the role of dopamine and corticostriatal circuits) to psychopathologies (as for
example, schizophrenia, drug abuse, obesity and obsessive-compulsive disorder). We will
assess what these pathologies have in common, but also critically examine the differences
and the limitations of existing L&M theories.
Objectives
1) Critically review research into L&M as well as disruptions thereof in psychopathologies.
2) Develop a critical and independent stance and defend this using strong, logical
argumentation in: written essays, oral presentations and group debates.
Information
A week before start of the course a detailed teaching schedule and literature will be available
on Blackboard.
Teaching format and assessment
There will be a lecture each week and you will be given take-home assignments (e.g.,
reading scientific articles / writing an essay / preparing an oral presentation / preparing
for a group debate / preparing for an interim examination).
Literature
A list with relevant scientific articles will be made available on Blackboard each week.
You will also be asked to conduct your own literature research.
Lesson dates
Tue. 01-11-2011 through 20-12-2011 11.00-13.00 hrs. room A103
Fri. 04-11-2011 through 23-12-2011 11.00-13.00 hrs. room A103
Special conditions
This class has been programmed according to a half time schedule, and has a workload
of 20 hours a week.

Mastertrack, Klinische Forensische Psychologie
5. Klinisch Forensische Psychologie
5.1 Doelgroep, toelatingseisen, selectie
De track Klinisch Forensische Psychologie is in principe toegankelijk voor studenten
met een afgerond bachelordiploma psychologie waarin ten minste een jaar specialistisch
onderwijs is opgenomen op het gebied van de Klinische Psychologie of Klinische Neuropsychologie.
In verband met het beperkte aantal stageplaatsen en de speciale eisen die aan het werken
in de forensische psychiatrie verbonden zijn, vindt een selectie plaats. Aanmelding voor
de selectie kan door iedereen die voldoet aan de onderstaande toelatingsvoorwaarden:
- afgerond bachelordiploma psychologie met een jaar specialistisch onderwijs op het
gebied van de Klinische Psychologie of Klinische Neuropsychologie (NB: het is niet
noodzakelijk dat de bachelor is afgerond op 1 juni; de bachelor moet wel bij aanvang
van de master behaald zijn, dus uiterlijk 31 augustus),
- bachelordiploma in liefst drie, of maximaal vier, jaar behaald,
- uitgebreid wetenschappelijk schrijfonderwijs in de bachelorfase met ten minste een 7
voor de schrijfvaardigheidsonderdelen (bij de UvA: VRT-1, VRT-2 en de bachelorthese).
De track Klinisch Forensische Psychologie is in principe bedoeld voor studenten die recentelijk
hun bachelor afgerond hebben. Het intensieve karakter van de track vraagt veel
van de studenten. Er is plaats voor 20 studenten per jaar, bij voorkeur studenten met een
duidelijke affiniteit met het forensische veld, een nuchtere blik, kritisch denkvermogen
en een grote inzet. Alle bijeenkomsten zijn verplicht, het tempo ligt hoog en er is geen
mogelijkheid tot uitloop. Het programma is dan ook alleen haalbaar voor studenten die
fulltime beschikbaar zijn.
De stage brengt de studenten in contact met forensisch-psychiatrische patiënten, danwel
verdachten van misdrijven die voor assessment in aanmerking komen. De studenten
moeten enerzijds stevig in hun schoenen staan, maar anderzijds ook in staat zijn de persoon
los te zien van het delict. Dat wil zeggen dat we het delictgedrag steeds veroordelen
zonder de pleger als persoon af te schrijven, anders is behandeling immers niet mogelijk.
Daarnaast moeten de studenten over een behoorlijke emotionele veerkracht beschikken,
daar ze geconfronteerd kunnen worden met gedetailleerde informatie over ernstige delicten.
Studenten kiezen voor een stageplaats, maar de toekenning gebeurt door de instelling
middels een sollicitatieprocedure.
Om per september 2012 met deze mastertrack te starten, moet voor 1 mei 2012 een toelatingsverzoek
zijn ontvangen door de selectiecommissie. Een toelatingsverzoek kan uitsluitend
schriftelijk worden ingediend en bevat:
- volledig ingevuld aanmeldingsformulier (zie http://studeren.uva.nl/msc-klinischeforensische-psychologie,
onder Toelating en aanmelding),
- overzicht behaalde resultaten bachelorprogramma (officieel overzicht
Onderwijsinstituut),
- kort curriculum vitae.
Na 1 juni vindt de beoordeling en selectie plaats. Uiterlijk 6 augustus ontvangt iedereen
die zich heeft aangemeld bericht.
Zie voor verdere informatie: http://www.student.uva.nl/psy/, de masterfase.
5.2 Doelstelling mastertrack Klinisch Forensische Psychologie
De mastertrack Klinisch Forensische Psychologie beoogt specialistisch onderwijs te bieden
over het ontstaan, het vaststellen en het voorspellen van delict(-gerelateerd) gedrag
(met name gewelddadige en seksuele delicten). De mastertrack is organisatorisch ondergebracht
bij de programmagroep Klinische Psychologie en heeft een klinisch psychologische
focus.
437

438
Mastertrack, Klinische Forensische Psychologie
5.3 Beroepsmogelijkheden
Enkele voorbeelden van functies waarin je als afgestudeerde in de track Klinisch Forensische
Psychologie terecht kunt komen:
• forensisch psycholoog bij de Reclassering Nederland;
• forensisch psycholoog in een TBS-kliniek;
• onderzoeker op het gebied van Forensische psychologie.
5.4 Inrichting mastertrack Klinisch Forensische Psychologie
De master is breed van opzet, waarbij de samenwerking met het veld nadrukkelijk is gezocht.
Er wordt samengewerkt met twee TBS-klinieken (de Van der Hoeven Kliniek en
de Oostvaarderskliniek), de grootste instelling voor ambulante forensisch-psychiatrische
behandeling in Nederland (De Waag), het Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie
en Psychologie (NIFP, waaronder het Pieter Baan Centrum valt) en de Reclassering
Nederland. Deze organisaties leveren input voor de colleges en bieden mogelijkheden
voor afstudeeronderzoek en stage.
De master bestaat uit:
• twee vakken (2 x 6 ec = 12 ec);
• een masterthese (18 ec);
• klinisch-forensische stage (30 ec, inclusief casussen en collectieve stagebijeenkomsten).
De vakken betreffen:
1. Stoornissen en delictgedrag: Assessment en risicotaxatie (6 ec)
Assessment in de forensische sector is onder te verdelen in diagnostiek en risicotaxatie.
De diagnostiek van relevante klinisch psychologische stoornissen (zoals psychopathie)
en de mogelijkheden en beperkingen van profiling komen aan bod. Gezien de aard van
de context van de assessment, wordt de nodige aandacht besteed aan liegen en veinzen.
Tenslotte is risicotaxatie een erg belangrijk onderdeel van de forensische psychologie, en
een zorgvuldige selectie van instrumenten om het risico van recidive te voorspellen zal
dan ook de revue passeren. Het vak bestaat uit werkcolleges, werkgroepen, huiswerkopdrachten
en literatuurstudie; het wordt afgesloten met een tentamen.
2.Stoornissen en delictgedrag: Behandeling (6 ec)
In dit vak komt een aantal behandelvormen aan de orde die belangrijk zijn in het forensisch
veld. Centraal daarbij staan de ‘what works principes’ in de vorm van het zogenaamde
Risk Need Responsivity Model. Er wordt aandacht besteedt aan diverse vormen
van therapie, van de bekende cognitieve gedragstherapie tot de meer experimentele neurofeedback.
Er worden veel praktijkoefeningen gedaan onder begeleiding van ervaren
therapeuten. Het vak bestaat uit werkcolleges, werkgroepen, huiswerkopdrachten en literatuurstudie;
het wordt afgesloten met een tentamen.
De stage kan onder meer gedaan worden bij de eerdergenoemde deelnemende instellingen.
Ook de mastherthese kan bij deze en andere instellingen waar klinisch-forensische
psychologen werkzaam zijn, maar ook aan de Universiteit van Amsterdam zelf gedaan
worden.
Om het mogelijk te maken dit uitvoerige programma ook daadwerkelijk in een jaar af te
ronden, is gekozen voor een tweefasenopzet. In semester 1, blok 1 worden de vakken Assessment
en Behandeling doorlopen en wordt een aanvang genomen met de masterthese.
In semester 1, blok 2 begint de klinisch-forensische stage. In semester 2 valt de rest van de
klinisch-forensische stage en de afronding van de masterthese.
Al met al vormt het geheel een bijzonder pittig programma, maar deze mastertrack biedt
de studenten dan ook de basiskennis om in te stromen in het gehele forensisch psychiatrische
veld, zowel in de richting van onderzoek als diagnostiek of behandeling.

Mastertrack, Klinische Forensische Psychologie
Op de volgende pagina’s volgt een overzicht van de masteronderdelen die gevolgd
kunnen worden binnen de track Klinisch Forensische Psychologie.
439

440
Onderdelen Mastertrack, Klinisch Forensische Psychologie
Klinisch Forensische Psychologie:
Stoornissen en delictgedrag: Assessment en risicotaxatie
Punten 6 ec
Tentamencode MK29
SIS-code 7205MK29XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1
Toelatingsvoorwaarden alleen toegankelijk voor studenten die zijn toegelaten tot de
mastertrack Klinisch Forensische Psychologie, selectie in voorjaar
van voorafgaand collegejaar
Aantal deelnemers max. 20
Docent/Inlichtingen dr. B.J. Verschuere
Inhoud
Assessment in de forensische sector is onder te verdelen in diagnostiek en risicotaxatie.
De diagnostiek van relevante klinisch psychologische stoornissen (zoals psychopathie),
en de mogelijkheden en beperkingen van profiling komen aan bod. Gezien de aard van
de context van de assessment, wordt de nodige aandacht besteed aan liegen en veinzen.
Tenslotte is risicotaxatie een erg belangrijk onderdeel van de forensische psychologie, en
een zorgvuldige selectie van instrumenten om het risico van recidive te voorspellen zal
dan ook de revue passeren.
Onderwijsvorm
Acht weken, twee colleges per week.
Toetsvorm
Paper (30%) en een schriftelijk tentamen: essayvragen (70%).
Studiematerialen en kosten
Reader.
Onderwijstijden
Ma. 05-09-2011 t/m 17-10-2011 11.00-13.00 uur zaal TC203
Vr. 09-09-2011 t/m 21-10-2011 15.00-17.00 uur zaal A108
Toetsdatum
Vr. 28-10-2011 13.00-15.00 uur
Bijzonderheden
Alleen toegankelijk voor studenten die zijn toegelaten tot de mastertrack Klinisch Forensische
Psychologie, selectie in voorjaar van voorafgaand collegejaar.

Onderdelen Mastertrack, Klinisch Forensische Psychologie
Klinisch Forensische Psychologie
Stoornissen en delictgedrag: Behandeling
Punten 6 ec
Tentamencode MK32
SIS-code 7205MK32XY
Plaats in het rooster Semester 1, blok 1
Toelatingsvoorwaarden alleen toegankelijk voor studenten die zijn toegelaten tot de
mastertrack Klinisch Forensische Psychologie, selectie in voorjaar
van voorafgaand collegejaar
Aantal deelnemers max. 20
Docent/Inlichtingen drs. F.L. Kraanen
Inhoud
In dit vak komt een aantal behandelvormen aan de orde die belangrijk zijn in het forensisch
veld. Centraal daarbij staan de ‘what works principles’ in de vorm van het zogenaamde
Risk Need Responsivity Model. Er wordt aandacht besteed aan diverse vormen
van therapie, van de bekende cognitieve gedragstherapie tot de meer experimentele Neurofeedback.
Er worden veel praktijkoefeningen gedaan onder begeleiding van ervaren
therapeuten.
Onderwijsvorm
Aanwezigheid bij alle bijeenkomsten is verplicht: acht weken, twee colleges per week.
Toetsvorm
Participatie tijdens colleges (werkgroepen, 30%) en schriftelijk tentamen (70%).
Studiematerialen en kosten
Reader.
Onderwijstijden
Ma. 05-09-2011 t/m 17-10-2011 13.00-15.00 uur zaal TC203
Vr. 09-09-2011 t/m 21-10-2011 12.00-14.00 uur zaal A102
Toetsdatum
Vr. 28-10-2011 10.00-12.00 uur
Bijzonderheden
Alleen toegankelijk voor studenten die zijn toegelaten tot de mastertrack Klinisch Forensische
Psychologie, selectie in voorjaar van voorafgaand collegejaar.
441

Researchmaster Psychologie, Algemene Informatie
Hoofdstuk 9
Research Masters:
Psychology
Brain & Cognitive Sciences

444
1. Inleiding
Researchmaster Psychologie, Algemene Informatie
Binnen Psychologie kan men na het behalen van een bachelordiploma tussen de volgende
masterprogramma’s kiezen:
1. Aansluitmaster Psychologie
2. Aansluitmaster Gezondheidszorgpsychologie
Beide masterprogramma’s worden in de voorgaande hoofdstukken uitgebreid belicht.
Buiten de aansluitprogramma’s kan men ook kiezen voor een Research Master programma.
De opleiding Psychologie kent een eigen Research Master en een interdisciplinaire
Research Master waarin ze participeert:
3. Selectieve Research Master Psychology
4. Selectieve Research Master Brain and Cognitive Sciences.
In dit hoofdstuk worden beide masterprogramma’s kort toegelicht. Beide masters kennen
ook een eigen studiegids. Meer informatie kan bovendien gevonden worden op de
volgende websites:
www.studeren.uva.nl/msc-psychology/
www.student.uva.nl/msc-psychology/
www.studeren.uva.nl/ma-cogn
www.csca.nl
2. Selectieve Research Master Psychology
Studenten die verder willen in het onderzoek en eventueel na de master willen promoveren,
kunnen een tweejarige Research Master volgen. Dit is een Engelstalig, selectieve
master waarvoor studenten een extra jaar studiefinanciering krijgen. Ook in de Research
Master kan men de gekozen specialisatie uit de Bachelor voortzetten, maar volgt men
tevens vakken van een andere specialisatie in de Psychologie, en daarbij vrij veel statistische-
en methodologische cursussen. Tevens volgt men programmeeronderwijs en een
cursus in wetenschappelijk schrijven en presenteren in het Engels. Daarnaast voert men
in beide jaren een onderzoek uit, dat betreft in het eerste jaar een internship en in het
tweede jaar een these. De these wordt gerapporteerd in de vorm van een (in principe
publicabel) artikel. De Research Master is toegankelijk voor studenten die elders (in binnen-
of buitenland) een Bachelor of Science in de Psychologie hebben voltooid. Er zijn
jaarlijks maximaal 40 plaatsen beschikbaar, kandidaten moeten solliciteren om te worden
toegelaten. Overigens is het ook mogelijk om na een aansluitmaster alsnog te worden
toegelaten tot de Research Master Psychology, bijvoorbeeld als tijdens de aansluitmaster
grote onderzoekskwaliteit en/of belangstelling wordt geconstateerd. Er kan eens per jaar
in september worden gestart, na de voorafgaande selectie in april.
De Research Master bestaat uit de volgende categorieën van onderdelen:
• Specialized courses in two fields of Psychology (24 major + 12 minor) 36 ec
• Fundamentals of psychology, statistics and research techniques 24 ec
(including computer programming skills)
• Scientific writing and presenting in English 6 ec
• Research Internship 18 ec
• Research Thesis + Research Proposal + Colloquia 36 ec
Totaal 120 ec
Het wordt aangemoedigd om één van de onderzoeksprojecten extern te verrichten, bijvoorbeeld
in het buitenland. Het tweede project wordt opgeschreven in de vorm van een
wetenschappelijk artikel voor een relevant tijdschrift, het moet dus -in theorie- publicabel
zijn. Het is de bedoeling dat men onderzoek verricht op twee verschillende interessegebieden
zodat men binnen de psychologie de inzichten en methoden van meer deelgebieden
met elkaar kan combineren.

Researchmaster Psychologie, Algemene Informatie
Naast het gepresenteerde programma volgt men seminars waarin eigen en andermans
onderzoek wordt gepresenteerd, en waar onderzoekers van buiten de faculteit hun onderzoek
presenteren (in colloquiumvorm).
Sinds 09-10 is het voor studenten met een Bachelor Psychologie behaald aan de UvA
mogelijk om het studieprogramma zo vorm te geven dat de BAPD en GZ-aantekening
worden behaald. De Internship wordt dan gevormd door een klinische stage met een
onderzoekscomponent. Meer informatie hierover is te verkrijgen bij de programma-coÖrdinator
van de Research Master.
Aanmelding en selectie
Er vindt een selectie plaats voor toelating tot de Research Master. De uiterste datum voor
aanmelding is 1 april. Kandidaten die na deze datum sollicteren worden alleen bekeken
als er na de selectie nog plaatsen over zijn. De selectie bevat de volgende elementen:
• diploma Bachelor of Science Psychologie afgerond voor 1 september;
• cijfergemiddelde van 7,5 of hoger in de bachelorfase;
• een aantoonbare interesse in onderzoek in de psychologie (blijkend uit bijvoorbeeld de
prestaties bij het onderzoekspracticum en/of de samenstelling van het vakkenpakket
en/of een referentie);
• voldoende beheersing van de Engelse taal;
• een geschreven motivatie waarin de aanvraag om toegelaten te worden tot de Research
Master wordt uitgelegd en onderbouwd;
• twee referenties van docenten uit de bachelorfase.
De elementen worden gewogen. Studenten die geen cijfergemiddelde van 7,5 of hoger hebben
maar wel zeer gemotiveerd zijn om de Research Master te volgen worden uitgenodigd
om wel aan de selectieprocedure deel te nemen. Meer informatie over de inhoud van de
master en de selectieprocedure staat op de website www.studeren.uva.nl/msc-psychology/
en op www.student.uva.nl/msc-psychology/. Er is een aparte studiegids beschikbaar.
Voor Nederlands sprekende studenten worden er twee voorlichtingen gehouden over het
programma:
Dinsdag 22 november 2011 13:00-14:00 kr. A.305
Dinsdag 28 februari 2012 15:00-16:00 kr. A.102
Karakter van de opleiding
De Research Master Psychology is psychologie-breed opgezet en kenmerkt zich door een
sterke nadruk op experimenteel psychologisch onderzoek. Alle programmagroepen van
de Afdeling Psychologie leveren bijdragen aan deze master, dat maakt deze master uniek
in Nederland. De onderzoeksprogramma’s van de zes programmagroepen Psychologie
zijn in 2009 opnieuw beoordeeld en kregen uitsluitend de kwalificatie very good tot excellent.
Juist vanwege de kwaliteit van het psychologisch onderzoek aan de UvA is het
mogelijk een brede Research Master aan te bieden. De student combineert gedurende
twee jaar twee richtingen uit de Psychologie in een major-minor structuur. De opleiding
bevat een aantal onderdelen die in het verleden pas aan bod kwamen zodra men als Assistent
in Opleiding (AiO) was begonnen. Dat maakt de opleiding ook bij uitstek geschikt
als voorbereiding op een vervolg als promovendus (AiO). De opleiding kent een aantal
specialistische cursussen waarbij men kan kiezen uit een groot aanbod en heeft daarnaast
een sterke focus op onderzoeksmethoden en technieken, statistiek en programmeren.
Alle cursussen zijn kleinschalig, sterk interactief en aantrekkelijk voor studenten die meer
verbreding en verdieping zoeken. De twee onderzoeksprojecten zijn centraal in het programma.
Onder begeleiding van een gerenommeerd onderzoeker voert men zelfstandig
onderzoek uit over een onderwerp naar keuze. Eventueel kan men ook onderzoek in het
buitenland doen onder begeleiding van een docent van een buitenlandse universiteit. De
445

446
Researchmaster Psychologie, Algemene Informatie
mogelijkheden voor internationalisering zijn uitgebreid en men kan ook gebruik maken
van subsidies.
Curriculum
Het programma is zo ingedeeld dat men in elk semester meestal twee intensieve cursussen
naast elkaar volgt. Jaar 1: In het eerste semester volgt men gedurende 8 weken een
specialistische cursus naast de cursus ‘Scientific Writing and Presenting’; in de volgende 8
weken kiest men een specialistische cursus naast de cursus ‘Applied Continuous Multivariate
Analysis’. Daarna volgen gedurende 4 weken voltijds programmeervaardigheden. In
het tweede semester kiest men een aantal statistische of methodologische onderdelen en
parallel wordt het eerste van de twee onderzoeken verricht: het Internship. In het tweede
jaar kiest men opnieuw 4 specialistische cursussen uit een groot aanbod aan specialistisch
onderwijs in de eerste 16 weken van het eerste semester. In januari start men met het
tweede onderzoeksproject: de these. Die wordt gecombineerd met de resterende statistische
en methodologische onderdelen.
Alle onderdelen van de Research Master Psychology zijn opgenomen in deze studiegids
bij elke programmagroep, na de reguliere modules. Veel meer informatie over de Research
Master vindt men op de genoemde website en in de aparte gids.
Vakkenaanbod
Onderstaand treft men het aanbod van vakken aan zoals dat geldt in het studiejaar
2011/2012. Het aanbod wisselt jaarlijks.
•Leadership • Healthy and Pathological Ageing
• Social Decision Making • Cur. debates in Attitudes and Decision Making
• Res Methods in Organizational Psychology • Cur. Deb. in Motivation and Social Cognition
• Experimental Psychopathology • Developmental Psychopathology
• How Evidence Based are Psychol. Treatments • Cur. Iss. in Child and Adolescent Development
• Learning and Motivation in Psychopathology • Calculus
• Psychometrics • Methodological Advice
• Philosophy of Psychology • Applied Continuous Multivariate Analysis
• Mathematical Statistics • Brain Development, Plasticity and Pepair
• Modern Test Theory • Programming in R
• Prog. Skills: Stimulus Presentation • Current Debates in Cognition and Affect
• Advanced LISREL • Consciousness and Unconscious Processes
• Advanced programming • Neuroimaging I and II
• Scientific Writing and Presenting • Model Evaluation
• Advanced Topics in Language and Memory • Advanced Topics in Cognitive Neuroscience
• Bayesian Graphical Modeling • Explanatory IRT
• Genetic Analysis in Psychology • Meta Analysis
• Brain Development, Plasticity and Repair • Brain Rythms and Cognition
• Multilevel and Meta Regression • Cognitive Electrophysiology Methods
3. Selectieve Research Master Brain and Cognitive Sciences
De tweejarige internationale onderzoeksmaster Brain and Cognitive Sciences is uniek
door zijn interdisciplinaire perspectief op cognitie. De research master Brain and Cognitive
Sciences biedt studenten een opleiding met een eigen specifieke focus in cognitive

Researchmaster Psychologie, Algemene Informatie
science, cognitive neuorscience of neuroscience en daarnaast een bredere kijk op cognitie
vanuit verschillende perspectieven binnen de psychologie, neurobiologie, kunstmatige
intelligentie, taalwetenschappen en filosofie.
Deze onderzoeksmaster is toegankelijk voor studenten met een afgeronde bachelor psychologie.
De master Brain and Cognitive Sciences is bovenal bedoeld voor studenten die
interesse hebben in een carrière in onder andere onderzoek. De voertaal van de master
is Engels. De master wordt verzorgd door het Instituut voor Interdisciplinaire Studies
(www.iis.uva.nl) en het Cognitive Science Center Amsterdam (www.csca.nl).
Hierna volgt de informatie over deze master in het Engels:
The research master Brain & Cognitive Sciences is organized by the Institute of Interdisciplinary
Studies and the Cognitive Science Center Amsterdam (CSCA). The CSCA is a
joint effort of the Universiteit van Amsterdam to promote the interdisciplinary study of
the brain and mind. The participating faculties are:
Faculty of Science
Faculty of Social and Behavioral Sciences,
Faculty of Economics and Business
Faculty of Humanities
Amsterdam Medical Center
The CSCA provides students interested in neuroscience, cognitive neuroscience and cognitive
science, with a programme that covers the full range of studying the workings of
the brain and mind at the highest possible level. You benefit from the inspiring scope of
our offerings consisting of three interrelated master programmes and the possibility to
participate in research projects of CSCA investigators who are international leaders in
their fields.
The programme that the CSCA and the Institute for Interdisciplinary Studies offers consists
of three tracks:
• Neuroscience
• Cognitive Neuroscience
• Cognitive Science
Within each track, students start with obligatory courses but there is also ample opportunity
to tailor the programme to a student’s individual profile. In addition, students will
get hands on lab experience through both the first year and second year research projects.
The specific signature of the programme is perhaps most evident in the Current Issues
course in the first year and in the Summer School organized each year by the CSCA.
Both of these illustrate our commitment to Cognition as an interdisciplinary field of
study.
General Information:
Credits 120 ec
Duration 2 years (full-time, Day-time class)
Language of instruction English
Programme Manager ms. Silke van Beekum, M.Sc., S.M.vanBeekum@uva.nl)
Contact Secretariat: Institute for Interdisciplinary Studies
Science Park 904, 1098 XH, Amsterdam
room: C2.116a, telephone: +31-20-525-5190
email: secretariat-iis@uva.nl
Website: http://www.csca.nl; http://www.studeren.uva.nl/ma-cogn
447

448
Researchmaster Psychologie, Algemene Informatie
Track Neuroscience
The Neuroscience track offers a strong biologically oriented but multidisciplinary approach
to neuroscience. It covers all biological aspects of human and animal brain processes
- neuronal excitability, neuronal network analysis and organization of larger brain
structures. The topics studied range from genetics to stress and from single cell analysis to
the relation between large brain structures. They cover the wide range of biological disciplines
that collaborate in brain studies: anatomy, physiology, pharmacology, (molecular)
cell biology, genetics, informatics and computation. The student will study plasticity of
the brain, brain development, brain aging, and the pathophysiology of brain disorders
(schizophrenia, epilepsy, dementia, and so on).
The strong foundation in biology, physics and mathematics allows to include computational
and systems approaches at all levels of aggregation. The main focus is on understanding
brain functions in its broadest biological sense using state-of-the-art technology via
in-depth experimental training in the research lab.
Programme
Structure of the track:
25-35 ec Research project 1
40-50 ec Research project 2 (minimum credits for both research projects is 75 EC)
10 ec Literature Thesis
10 ec Advanced Neuroscience
9 ec Current Issues and CSCA Lectures
4 ec Summer School
12 ec Electives
Track Cognitive Neuroscience
The focus of the cognitive neuroscience track is on a neuroscientific approach to cognition.
It is also firmly rooted in biology and focuses on how the brain processes information
to enable complex cognitive functions. Besides fundamental neuroscience disciplines,
brain imaging, systems neurophysiology and computation are strongly represented here.
A question characteristic for this track is: “how do neural processes such as spikes and synaptic
plasticity give rise to memory, conscious perception and behavioural decisions?”
The track aims at understanding how the brain implements cognitive processes by studying
information processing in the healthy, active brain, but also by computer stimulation
and interventional approaches targeting causal functions. In this track the pathological
brain is equally captivating as the healthy brain and will by high-lighted by studying
neurological and psychiatric disorders.
Programme
Structure of the track
21-31 ec Research project 1
> 44 ec Research project 2 (minimum credits for both research projects is 65 EC)
10 ec Literature Thesis
5 ec Advanced Cognitive Neuroscience

Structure of the track
Researchmaster Psychologie, Algemene Informatie
5 ec Neurophysiology
6 ec Experimental Neurobiology or Matlab Programming or NeuroImaging 1
9 ec Current Issues and CSCA Lectures
4 ec Summer School
6-16 ec Electives
Track Cognitive Science
The Cognitive Science track is characterized by its strong interdisciplinary focus on cognition
and by its emphasis on a broad overview of mind/brain theories and knowledge.
It provides courses and research opportunities into perception, learning and memory,
thinking and problem-solving, knowledge representation, action control and language.
The track focuses on cognitive processes involved in language production, comprehension
and acquisition, the architecture and evolution of the language faculty, and its role
in reasoning and communication.
The Cognitive Science track cuts across traditional boundaries between disciplines contributing
to an understanding of cognition and the brain. The program is at the nexus of
disciplines asking how the human mind deals with acquiring, storing, using, and expressing
knowledge of the world that surrounds us, and how these faculties are mediated by
the brain.
Programme
Structure of the track
18-24 ec Research project 1
38-44 ec Research Project 2 (minimum credits for both research projects is 56 EC
10 ec Literature Thesis
5 ec Foundations in Cognitive Science
5 ec Language and Communication
12 ec Specialised courses
8 ec Current Issues and CSCA Lectures
4 ec Summer School
9-19 ec Electives
More information about the Master Brain and Cognitive Sciences:
For more information visit the CSCA website, www.csca.nl or http://www.studeren.uva.
nl/ma-cogn.
449

Hoofdstuk 10
Docenten en hun interessegebieden

Medewerkers en hun interessegebieden
Op zoek naar een begeleider voor bijvoorbeeld een masterthese? Handig is te weten welke
docenten zich met welke onderwerpen bezighouden. In dit hoofdstuk volgt een overzicht
van de bij de opleiding Psychologie werkzame docenten en hun interessegebieden. De
doecnten zijn gerangschikt naar de programmagroep waarbij ze werken. Veel docenten
hebben echter interesses die specialisatieoverstijgend zijn. Zo kan een docent A&O ook
affiniteit hebben met sociaal psychologische onderwerpen. Kijk daarom niet alleen bij
de voor de hand liggende specialisatie/programmagroep. Voor studenten die een track
volgen geldt dat nog meer.
NB: Begeleiding van een these of stage door een docent van een andere specialisatie vereist
goedkeuring van de “eigen” specialisatie. Neem altijd contact op met de coördinator
van je specialisatie.
Interesse in Kijk bij docenten van de programmagroep
Arbeids- en Organisatiepsychologie Arbeids- en Organisatiepsychologie en Sociale Psychologie
Brein & Cognitie Brein & Cognitie
Gedrag & Gezondheid Sociale Psychologie en Klinische Psychologie
Klinisch Forensische Psychologie Klinische Psychologie en Brein & Cognitie
Klinische Neuropsychologie Brein & Cognitie
Klinische Ontwikkelingspsychologie
Klinische Psychologie en Klinische
Ontwikkelingspsychologie
Klinische Psychologie
Klinische Psychologie, Klinische Ontwikkelingspsychologie
en Brein & Cognitie
Psychologische Methodenleer alle specialisaties (m.n. Methodenleer)
Sociale Psychologie Arbeids- en Organisatiepsychologie en Sociale Psychologie
Sport- en Prestatiepsychologie
Arbeids- en Organisatiepsychologie, Klinische
Ontwikkelingspsychologie en Sociale Psychologie
Training & Development Arbeids- en Organisatiepsychologie en Sociale Psychologie
Docenten A&O en hun interessegebieden
Aaldering,
drs. Hillie
Promovendus, fulltime verbonden aan de programmagroep. Verricht onderzoek
naar conflicten binnen en tussen groepen die via een vertegenwoordiger met elkaar
onderhandelen.
Kamer 10.03 tel. nr.: 525.7069 email: H.Aaldering@uva.nl
Baas, dr.
Matthijs
Universitair docent, fulltime verbonden aan de programmagroep. Verricht onderzoek
naar de invloed van stemming en motivatie op creativiteit.
Kamer 10.09 tel. nr.: 525.7093 email: M.Baas@uva.nl
Beersma
Univesitair hoofddocent, fulltime verbonden aan de programmagroep. Verricht
onderzoek naar conflicten in teams. Onderzoek richt zich o.a. op de vraag
hoe verschillende motivationele orïentaties (prosociaal versus egoïstisch)
conflicthantering en teamprestatie beïnvloeden.
Kamer 10.16 tel. nr.: 525.6754 email: B.Beersma@uva.nl

Dreu, prof.
dr. Carsten
de
Docenten en hun interessegebieden
Hoogleraar, parttime verbonden aan de programmagroep. Verricht onderzoek naar
onderhandelen en conflicthantering in groepen en organisaties, individuele en sociale
besluitvorming, innovatie en besluitvorming in groepen. Adviseur Onderzoeksbeleid
Universiteit van Amsterdam.
Kamer 10.18 tel. nr.: 525.6865 email: C.K.W.deDreu@uva.nl
Gebbink-
Vinke, drs.
Ingrid
Docent, parttime (2 dagen p.w.) verbonden aan de programmagroep. Begeleidt
studenten bij het schrijven van VRT-2 papers en bachelortheses. Interessegebieden:
werving & selectie en arbeid, gezondheid en & werkstress.
Kamer 10.02 tel. nr.: 525.7095 email: I.Gebbink-Vinke@uva.nl
Greer, dr.
Lindred
Universitair docent, fulltime verbonden aan de programmagroep. Verricht onderzoek
naar teams, en met name conflict, diversiteit, en macht binnen teams.
Kamer 10.10 tel. nr.: 525.8773 email: L.L.Greer@uva.nl
Handgraaf,
dr. Michel
Universitair docent, fulltime verbonden aan de programmagroep. Verricht onderzoek
naar het vermijden van beslissingen en naar macht en sancties in interdependente
situaties.
Kamer 10.12 tel. nr.: 525.6862 email: M.J.J.Handgraaf@uva.nl
Hooff, dr.
Madelon van
Universitair docent, fulltime verbonden aan de programmagroep. Verricht onderzoek
naar de interactie tussen werk en priveleven en is geïnteresseerd in de factoren die het
herstel van op het werk geleverde inspanning beïnvloeden.
Kamer 10.10 tel. nr.: 525.8774 email: M.L.M.vanHooff@uva.nl
Hooft, dr.
Edwin van
Universitair hoofddocent, fulltime verbonden aan de programmagroep. Verricht
onderzoek naar motivatie- en zelfregulatieprocessen, uitstelgedrag, werkloosheid,
werkzoekgedrag, en recruitment.
Kamer 10.14 tel. nr.: 525.6863 email: E.A.J.vanHooft@uva.nl
Hoogh, dr.
Annebel de
Universitair docent, fulltime verbonden aan de programmagroep. Verricht onderzoek
naar leiderschap in organisaties en in het bijzonder naar charismatisch en (on)ethisch
leiderschap en persoonskenmerken van effectieve leiders.
Kamer 10.04 tel. nr.: 525.6866 email: A.H.B.deHoogh@uva.nl
Jongerius,
drs. Femke
Promovendus, parttime verbonden aan de programmagroep. Verricht onderzoek
naar duurzame inzetbaarheid en volwassen arbeidsrelaties.
Kamer 10.03 tel. nr.: 525.6868 email: F.Jongerius@uva.nl
Klehe,
dr. Ute-
Christine
Universitair docent, fulltime verbonden aan de programmagroep. Verricht onderzoek
op het gebied van personeelsselectie, het omgaan met economische stressoren
(baanonzekerheid, het verlies van een baan, werkloosheid) en ‘typical versus
maximum performance’.
Kamer 10.15 tel. nr.: 525.6745 email: U.Klehe@uva.nl
Koch, dr.
Severine
Universitair docent, fulltime verbonden aan de programmagroep. Verricht onderzoek
naar creativiteit, embodiment, zelfregulatieprocessen, en motivationele oriëntaties.
Kamer 10.09 tel. nr.: 525.5446 email: S.Koch@uva.nl
Koen, drs.
Jessie
Promovendus, fulltime verbonden aan de programmagroep. Verricht onderzoek naar
het baanzoekgedrag van werklozen en hun kansen om een (nieuwe) baan te vinden.
Kamer 10.01 tel. nr.: 525.6444 email: J.Koen@uva.nl
453

454
Nauta, prof.
dr. Aukje
Docenten en hun interessegebieden
Gasthoogleraar, parttime (1 dag p.w.). Doet onderzoek naar prosociaal gedrag
in organisaties (dat is gedrag waarmee individuen hun collega’s en de organisatie
een dienst bewijzen), maatwerk in arbeidsrelaties en employability. Realiseert
toepassingen van dit onderzoek in haar functie als senior HR consultant bij Randstad
HR Solutions.
Kamer 10.18 tel. nr.: 525.5446 email: A.Nauta@uva.nl
Nijenhuis,
dr. Jan te
Universitair docent, parttime (0.5 dag p.w.) verbonden aan de programmagroep.
Is geïnteresseerd in toegepast en fundamenteel onderzoek naar persoonlijkheid
en individuele verschillen, toegespitst op personeelspsychologie. Een belangrijke
onderzoeksinteresse is de rol van de personeelspsycholoog bij de verbetering van de
arbeidsmarktpositie van allochtonen.
Kamer 10.06 tel. nr.: 525.6734 email: JanteNijenhuis@planet.nl
Pater, dr. ing.
Irene de
Universitair docent, fulltime verbonden aan de programmagroep. Geeft onderwijs
op het gebied van leiderschap en motivatie. Verricht onderzoek naar management
development, carrièresucces, expatriates en onbeleefd gedrag in organisaties.
Kamer 10.17 tel. nr.: 525.6733 email: I.E.dePater@uva.nl
Roskes, drs.
Marieke
Promovendus, fulltime verbonden aan de programmagroep. Verricht onderzoek naar
de effecten van het hebben (of het ontbreken van) een reden om creatief te zijn op
creativiteit.
Kamer 10.06 tel. nr.: 525.8878 email: M.Roskes@uva.nl
Saygi, drs.
Ozum
Promovendus, fulltime verbonden aan de programmagroep. Verricht onderzoek naar
onderhandelingen tussen vertegenwoordigers van groepen.
Kamer 10.03 tel. nr.: 525.6859 email: F.Jongerius@uva.nl
Shalvi, drs.
Shaul
Postdoc, fulltime verbonden aan de programmagroep. Studies ethical decision
making (e.g when do people lie?) and negotiation processes (e.g. when do people begin
negotiating with one another and when do they avoid doing so?)
Kamer 10.01 tel. nr.: 525.7294 email: S.Shalvi@uva.nl
Sligte, drs.
Daniel
Promovendus, fulltime verbonden aan de programmagroep. Verricht onderzoek naar
macht en creativiteit.
Kamer 10.06 tel. nr.: 525.6715 email: D.J.Sligte@uva.nl
Theeboom,
drs. Tim
Promovendus, fulltime verbonden aan de programmagroep. Verricht onderzoek naar
de overeenkomsten en verschillen tussen mensen die van invloed zijn op het aangaan
van samenwerkingsrelaties.
Kamer 10.03 tel. nr.: 525.8851 email: T.Theeboom@uva.nl
Velden, dr.
Femke ten
Universitair docent, fulltime verbonden aan de programmagroep. Verricht onderzoek
naar de invloed van motivatie in onderhandelingen.
Kamer 10.03 tel. nr.: 525.6755 email: F.S.tenVelden@uva.nl
Vianen, prof.
dr. Annelies
van
Hoogleraar, fulltime verbonden aan de programmagroep, voorzitter van de
programmagroep. Verricht onderzoek naar organisatieculturen en de mate waarin
werknemers zich goed voelen in een bepaalde cultuur en tot optimale prestaties
kunnen komen. Overige interessegebieden: het samenstellen van werkteams,
personeelsselectie en loopbaanontwikkeling, de positie van vrouwen.
Kamer 10.13 tel. nr.: 525.6856 email: A.E.M.vanVianen@uva.nl
Meer informatie over medewerkers en hun interessegebieden kan men vinden op: http://www.
fmg.uva.nl/workandorganizationalpsychology/ourpeople_ao.cfm.

Docenten en hun interessegebieden
Docenten Brein & Cognitie en hun interessegebieden
drs. Mark
Broeders
Promovendus. Hij houdt zich bezig met mentale veranderingen bij de ziekte van
Parkinson. Met behulp van neuropsychologische tests onderzoekt hij het profiel
van cognitieve achteruitgang. Daarnaast kijkt hij met computertaken naar een
mogelijke achteruitgang in het leervermogen en naar verminderde inhibitie.
Kamer 629 tel. nr.: 525.6123 email: M.Broeders@uva.nl
drs. Jessika
Buitenweg
Promovenda. Doet onderzoek naar de effecten van braintraining bij gezonde
ouderen op het gebied van geheugen en cognitieve controle, en de rol die
individuele hersenstructuren hierbij spelen.
Kamer 607 tel. nr.: 525.6947 email: J.I.V.Buitenweg@uva.nl
Olympia
Colizoli, MSc.
Promovenda. Research is on individual differences in visual memory: how
variations in performance are reflected in brain function and structure and
whether these differences are hereditary based on twin and kin studies.
Kamer 607 tel. nr.: 525.6947 email: O.Colizoli@uva.nl
Michael
Cohen, PhD
Researcher. Investigates how anatomical and functional connectivity among
brain regions supports cognitive control and learning in humans.
Kamer 604 tel. nr.: 525.6711 email: M.S.Cohen@uva.nl
Roy Cox, MSc
Promovendus. Doet onderzoek naar de invloed van slaap en emotie op
episodisch geheugen.
Kamer 601 tel. nr.: 525.6847 email: R.Cox@uva.nl
Joram van
Driel, MSc
Promovendus. Doet onderzoek naar functionele connectiviteit in relatie tot
cognitieve controle en tijdswaarneming. Kijkt hierbij naar neurale oscillaties
en synchronisatie, door middel van EEG en MEG.
Kamer 606 tel. nr.: 525.6265 email: J.vanDriel@uva.nl
Tobias Donner,
PhD
Assistant Professor. Combines visual psychophysics with multimodal
neuroimaging (fMRI, MEG, EEG, TMS) to study the neural basis of conscious
perception and decision-making.
Kamer 610 tel. nr.: 525.6622 email: T.Donner@uva.nl
dr. Johannes
Fahrenfort
Post-doc. Doet onderzoek naar bewust en onbewuste visuele perceptie en
objectcategorisatie. Met behulp van fMRI en EEG onderzoekt hij welke
hersenprocessen ten grondslag liggen aan het al dan niet bewust herkennen van
objecten.
Kamer 621 tel. nr.: 525.6741 email: J.J.Fahrenfort@uva.nl
prof. dr. Hilde
Geurts
Bijzonder hoogleraar Autisme: Cognitie gedurende de levensloop. Geeft
onderwijs op het gebied van de klinische neuropsychologie, diagnostiek en
psychopathologie bij kinderen. Zij onderzoekt de normale ontwikkeling en
ontwikkelingsstoornissen (m.n. ADHD en autisme spectrum stoornissen).
Hierbinnen ligt de focus op uitvoerende functies zoals werkgeheugen en
inhibitie, maar ze doet ook onderzoek op het gebied van toestandsregulatie en
‘theory of mind’.
Kamer 612 tel. nr.: 525.6843 email: H.M.Geurts@uva.nl
dr. Sennay
Ghebreab
Researcher. Combines computational models of vision with neuroimaging to
study where in the brain and how statistical regularities in the visual world are
processed.
Kamer P2.22 tel. nr.: 525.6840 email: S.Ghebreab@uva.nl
drs. Iris Groen
Promovenda. Onderzoekt in hoeverre het menselijk brein gevoelig is voor de
onderliggende statistische structuur van de visuele wereld, met behulp van
neuroimaging methodes zoals EEG en fMRI.
455

456
Docenten en hun interessegebieden
Kamer 605 tel. nr.: 525.8865 email: I.I.A.Groen@uva.nl
prof. dr.
Annette de
Groot
Hoogleraar Experimentele Taalpsychologie. Doet onderzoek naar twee- en
meertaligheid, waaronder taalbegrip en taalproductie bij twee- en meertaligen
en het leren van woorden in een vreemde taal.
Kamer 627 tel. nr.: 525.6844 email: A.M.B.deGroot@uva.nl
dr. Ronald
Hamel
Universitair docent. Geeft onderwijs en doet onderzoek op het gebied van
de omgevingspsychologie (fysieke omgeving en gedrag) en de cognitieve
psychologie (denken en probleemoplossen). Is onderwijscoördinator van de
programmagroep Brein en Cognitie.
Kamer 615 tel. nr.: 525.6854 email: R.Hamel@uva.nl
dr. Winni
Hofman
Universitair docent. Verricht onderzoek naar slaap en slaapstoornissen. Overige
interessegebieden: slaapkarakteristieken van adolescenten, slapen op afwijkende
tijden, circadiane ritmiek.
Kamer 609 tel. nr.: 525.6848 email: W.F.Hofman@uva.nl
prof. dr. Gerard
Kerkhof
Hoogleraar. Doet onderzoek op het gebied van de regeling en ontregeling van de
24-uurs ritmiek bij de mens. Is betrokken bij onder meer de volgende projecten:
stressreactiviteit tijdens slaap en waak, ochtend- en avondmensen, chronische
insomnie en prestatievermogen, effecten van verlengde werkperioden.
Kamer 619 tel. nr.: 525.6739 email: G.A.Kerkhof@uva.nl
Niels
Kloosterman,
MSc.
Promovendus. Bestudeert met behulp van neuroimaging technieken (MEG,
EEG, fMRI) neurale mechanismen die ten grondslag liggen aan bewuste
visuele waarneming en perceptuele beslissingen.
Kamer 601 tel. nr.: 525.6847 email: N.A.Kloosterman@uva.nl
dr. Tomas
Knapen
Post-doc. Researches the mechanisms of visual perception using a combination
of psychonomics, fMRI, eye movement recordings and computational
modeling.
Kamer 611 tel. nr.: 525.6012 email: T.Knapen@uva.nl
prof. dr. Victor
Lamme
Hoogleraar Cognitieve Neurowetenschappen. Geeft onderwijs over de relatie
tussen het brein en onze cognitieve vermogens. Daarbij hangt hij de stroming
aan die de in de cognitieve psychologie ontwikkelde modellen wil vervangen
door zuiver neurobiologisch gedefinieerde mechanismen. In zijn onderzoek
bestudeert hij de neurale basis van processen als perceptuele organisatie, visuele
aandacht, werkgeheugen en bewustzijn.
Kamer 626 tel. nr.: 525.6675 email: V.A.F.Lamme@uva.nl
drs. Andries
van der Leij
Promovendus. Doet onderzoek naar de invloed van emoties op beslissingen,
waarbij hij gebruik maakt van functionele MRI.
Kamer 614 tel. nr.: 525.6804 email: A.R.vanderLeij@uva.nl
drs. Anouk van
Loon
Promovenda. Doet onderzoek naar een definitie van het bewustzijn gebaseerd op
zowel gedragscriteria als neurale criteria. Onderzoeksmethoden als fMRI, EEG
en farmacologische interventies worden gebruikt om de vraag te beantwoorden:
kan de neurowetenschap de ware aard van het bewustzijn blootleggen?
Kamer 614 tel. nr.: 525 6808 email: A.M.vanLoon@uva.nl
Julia Meuwese,
MSc.
Promovenda. Doet onderzoek naar de relatie tussen bewustzijn en leren, met
behulp van EEG en fMRI.
Kamer 614 tel. nr.: 525.6808 email: J.D.I.Meuwese@uva.nl
prof. dr. Jaap
Murre
Hoogleraar Theoretische Neuropsychologie. Onderzoeksgebieden: modellen van
geheugen, amnesie, semantische dementie, herstel van hersenbeschadigingen,
neurale netwerken, (kwantitatieve) neuroanatomie en ‘computer-assisted
language learning’.
Kamer 628 tel. nr.: 525.6722 email: jaap@murre.com

David Neville,
MSc.
Docenten en hun interessegebieden
Promovendus. Doet onderzoek naar impliciet en semantisch geheugen in het
kader van het SAM-REM geheugenmodel. Zijn onderzoek is zowel theoretisch
(computationeel) als experimenteel.
Kamer 611 tel. nr.: 525.6012 email: D.A.Neville@uva.nl
dr. Hans Phaf
Universitair hoofddocent. Verricht experimenteel onderzoek naar contrasten
tussen bewuste en niet-bewuste processen, vooral op het gebied van emoties,
maar ook op het gebied van geheugen. Daarnaast tracht hij deze empirische
resultaten na te bootsen in, op het brein geïnspireerde, connectionistische
modellen.
Kamer 624 tel. nr.: 525.6841 email: R.H.Phaf@uva.nl
dr. Yaïr Pinto
Post-doc. Onderzoekt de randvoorwaarden voor het ontstaan van bewustzijn.
Kunnen split-brain patiënten toch een ge-unificeerd percept hebben? Kunnen
neglect patiënten iets bewust waarnemen terwijl ze rapporteren dat ze niets zien?
Kamer 605 tel. nr.: 525.8865 email: Y.Pinto@uva.nl
prof. dr. Jeroen
Hoogleraar Psychologische Functieleer. Verricht onderzoek naar geheugenprocessen,
in het bijzonder theorieën/modellen over episodisch en semantisch
Raaijmakers geheugen (SAM, REM). Overige interessegebieden: diagnostiek van dementie
en toegepaste functieleer.
Kamer 622 tel. nr.: 525.6839 email: J.G.W.Raaijmakers@uva.nl
prof. dr.
Richard
Ridderinkhof
Hoogleraar Neurocognitieve Ontwikkeling en Veroudering. Doet
onderzoek naar cognitieve controle (psychofysiologisch, neuro-imaging,
neuropsychologisch, reactietijd- en simulatieonderzoek), ontwikkelingsen
verouderingsprocessen hierin, en de stoornissen die zich hierin kunnen
voordoen.
Kamer 715 tel. nr.: 525.6119 email: K.R.Ridderinkhof@uva.nl
drs. Anne
Rienstra
Promovenda. Doet onderzoek naar het verbeteren van de vroegdiagnostiek van
de ziekte van Alzheimer en andere soorten dementieën bij patiënten met mild
cognitive impairment.
Kamer 629 tel. nr.: 525.6887 email: A.Rienstra@uva.nl
dr. Romke
Rouw
Universitair docent. Doet onderzoek naar gezichtsherkenning (bij kinderen, het
herkennen van gezichten van een ander ras, prosopagnosia). Interessegebied:
visuele waarneming, individuele verschillen.
Kamer P 2.22 tel. nr.: 525.6840 email: R.Rouw@uva.nl
dr. Thelma
Schilt
Docent Klinische Neuropsychologie en neuropsycholoog in het Slotervaartziekenhuis.
Doet onderzoek naar langetermijneffecten van ecstasy en naar
voorspellers van effectiviteit van acetylcholinesteraseremmers bij dementie.
Kamer 609 tel. nr.: 525.8864 email: T.Schilt@uva.nl
prof. dr. Ben
Schmand
Hoogleraar Klinische Neuropsychologie en neuropsycholoog in het AMC.
Doet onderzoek naar o.a. dementie bij allochtonen, veroudering bij HIVgeïnfecteerden,
slaapapneu en herstel van beroerte.
Kamer 608 tel. nr.: 525.6849 email: B.A.Schmand@uva.nl
dr. Heleen
Slagter
Universitair docent. Doet neurocognitief onderzoek naar hoe gebeurtenissen
in de omgeving door de hersenen worden waargenomen, geselecteerd,
genegeerd en bewust verwerkt en naar de effecten van cognitieve training,
taakomstandigheden en persoonsgebonden variabelen op deze processen.
Kamer 630 tel. nr.: 525.6807 email: H.A.Slagter@uva.nl
dr. Ilja Sligte
Post-doc. Doet onderzoek naar de aard van visueel bewustzijn door middel van
change detection en inattentional blindness paradigma’s. Gebruikt hiervoor
psychofysica, fMRI en EEG.
Kamer 621 tel. nr.: 525.6741 email: I.G.Sligte@uva.nl
457

458
dr. H. Steven
Scholte
Docenten en hun interessegebieden
Universitair hoofddocent. Onderzoekt individuele verschillen in hersenstructuur
en functie (FA, VBM, fiber tracking, netwerk analyse van BOLD-MRI) en
hoe deze samenhangen met persoonlijkheid, intelligentie en functie\dysfunctie.
Maakt op basis hiervan modellen die gedrag proberen te verklaren. Doet
daarnaast onderzoek naar de relatie tussen de (visuele) structuur van de wereld
en in hoeverre de functionele paden in het brein te begrijpen zijn vanuit deze
structuur. Hiervoor gebruikt hij computationele modellen die hij op validiteit
test tegen EEG en BOLD-MRI data. Daarnaast verzorgt hij het NeuroImaging
onderwijs en managed hij het scan centrum.
Kamer 625 tel. nr.: 525.6781 email: H.S.Scholte@uva.nl
dr. Pauline
Spaan
Universitair docent Klinische Neuropsychologie en Neuropsycholoog/GZpsycholoog
in het OLVG. Verricht onderzoek naar de vroegdiagnostiek van
dementie m.b.v. diverse gecomputeriseerde geheugenmaten met verhoogde
constructvaliditeit. Zodoende ook betrokken bij UvA NeuroTest (http://
uvaneurotest.nl/). Geeft onderwijs op het gebied van de neuropsychologische
differentiaal-diagnostiek van dementie en van de neuropsychologische
revalidatie.
Kamer 623 tel. nr.: 525.6644 email: P.E.J.Spaan@uva.nl
dr. Peter
Starreveld
Universitair hoofddocent en coördinator van de basisopleiding Psychologie.
Betrokken bij Inleiding in de Psychologie, practicumgroepen, VRT-1 en -2 en
het Onderzoekspracticum. Zijn onderzoek richt zich op de organisatie van het
semantisch geheugen en het lexicon door de bestudering van de wisselwerking
tussen die twee.
Kamer 616 tel. nr.: 525.6855 email: P.A.Starreveld @uva.nl
Carly Sweegers,
MSc
PhD student. Performing research in the area of sleep and episodic memory.
Kamer 601 tel. nr.: 525.6847 email: C.C.G.Sweegers@uva.nl
dr. Lucia
Talamini
Universitair docent. Onderzoekt de relatie tussen brein en cognitie, vooral met
betrekking tot geheugen, de rol van slaap in consolidatie van geheugensporen,
en schizofrenie. De aanpak combineert humaan onderzoek, dierexperimenten
en in silico modelleertechnieken, om de kloof tussen hersenen en gedrag te
overbruggen.
Kamer 613 tel. nr.: 525.6742 email: L.M.Talamini @uva.nl
Annelinde
Vandenbroucke
MSc.
Promovenda. Doet onderzoek naar de perceptuele eigenschappen van iconisch
geheugen en welke rol aandacht daarbij speelt.
Kamer 621 tel. nr.: 525.6838 email: A.R.E.Vandenbroucke@uva.nl
drs. Renate van
de Ven
Promovenda. Doet onderzoek naar voorspellers van herstel na
hersenbeschadiging.
Kamer 623 tel. nr.: 525.6837 email: R.M.vandeVen@uva.nl
Irene van de
Vijver, MSc
Promovenda. Doet onderzoek naar de samenwerking tussen hersengebieden
bij het leren van keuzes en acties op basis van feedback (reinforcement
learning, decision-making) en de veranderingen hierin bij veroudering, met
behulp van EEG, DTI en fMRI.
Kamer 606 tel. nr.: 525.6806 email: I.vandeVijver@uva.nl
drs. Marieke de
Vries
Promovenda. Doet onderzoek naar executieve functies bij kinderen met een
stoornis in het autisme spectrum (ASS) en de effectiviteit van het trainen van
deze functies.
Kamer 629 tel. nr.: 525.6123 email: M.deVries@uva.nl

dr. Sieberen
van der Werf
Docenten en hun interessegebieden
Docent en neuro- en klinisch psycholoog in het OLVG Amsterdam. Onderzoekt
o.a.: discrepanties tussen klachtbeleving en feitelijk functioneren; invloed van
motivatie, ziektespecifieke cognities en negatieve emoties op uitkomsten van het
klinisch neuropsychologisch onderzoek; informatieverwerking bij en mogelijke
neurofysiologische correlaten van somatoforme en ‘cogniforme’ stoornissen.
Kamer 603 tel. nr.: 525.6845 email: S.P.vanderWerf@uva.nl
drs. Martijn
Wokke
Promovendus. Zijn onderzoek richt zich op de processen en de hersengebieden
die een rol spelen bij het ontstaan van visueel bewustzijn. Hij gebruikt daarbij
TMS en EEG.
Kamer 614 tel. nr.: 525.6804 email: M.Wokke@uva.nl
Meer uitgebreide informatie over medewerkers en hun interessegebieden kan men vinden via:
http://www.fmg.uva.nl/psychonomics/people_pn.cfm.
Docenten Klinische Psychologie en hun interessegebieden
Aaronson, prof.
dr. Neil
Bijzonder hoogleraar in kwaliteit van leven (KvL) bij chronische ziekten,
parttime. Gebieden van onderzoeksinteresse: het toepassen van KvL-maten
in klinisch wetenschappelijk onderzoek en in de klinische praktijk binnen
de oncologie; psychosociale aspecten van klinische kankergenetica en
psychosociale interventiestudies bij kankerpatiënten.
Kamer 828 tel. nr.: 525.6810 email: n.aaronson@nki.nl
Ast, M.Sc.
Vanessa van
Promovenda. Verricht experimenteel onderzoek naar de invloeden van stress
op het angstgeheugen.
Kamer 816 tel. nr.: 525.6039 email: V.A.vanAst@uva.nl
Bartak, dr. Anna
Universitair docent Diagnostiek en Persoonlijkheid.
Cursus: Practicum klinische psychodiagnostiek en Psychologische
interventies 2 - specialisatie persoonlijkheidsstoornissen. Interessegebieden:
persoonlijkheid en persoonlijkheidsstoornissen, diagnostiek en
psychotherapie, effectiviteit en veranderingsprocessen, methodologie.
Kamer 822 tel.nr.: 525.6810 email: A.Bartak@uva.nl
Boo, dr. Gerly de
Universitair docent bij Klinische Psychologie, specialisatie Medische
Psychologie. Naast docent ook onderzoeker op het gebied van interventies en
persoonlijkheidsontwikkeling. Werkt daarnaast als medisch psycholoog bij
een algemeen ziekenhuis.
Kamer 809 tel. nr.: 525.6817 email: G.M.deBoo@uva.nl
Bos, drs.
Marieke
Promovenda. Verricht experimenteel onderzoek naar de plasticiteit van
angstgeheugen.
Kamer 806 tel. nr.: 525.8608 email: M.G.N.Bos@uva.nl
Brugman, drs.
Emily
Stagecoördinator en docent collectieve stagebijeenkomsten, parttime
verbonden aan de programmagroep.
Kamer 822 tel. nr.: 525.6825 email: E.Brugman@uva.nl
Conradi, dr.
Henk Jan
Universitair docent. Onderwijs op het gebied van psychotherapie en
psychodiagnostiek. Doet onderzoek naar assessment van hechting, de rol van
hechting in depressie en individuele en echtpaartherapie, en depressie en de
behandeling ervan.
Kamer 824 tel. nr.: 525.8606 email: H.J.Conradi@uva.nl
Cornelisse,
M.Sc. Sandra
Promovenda. Verricht experimenteel onderzoek naar effecten van stress op
cognitieve processen, en de rol die stresshormonen en hun receptoren hierbij
spelen.
459

460
Docenten en hun interessegebieden
Kamer 816 tel. nr: 525.8603 email: S.Cornelisse@uva.nl
Dam, drs.
Debora van
Promovenda. Verricht onderzoek naar PTSS en problematisch
middelengebruik (behandeling, screening en functionele relatie).
Kamer 820 tel. nr.: 525.6818 email: D.vanDam@uva.nl
Dijk, dr. Corine
Universitair docent. Geïnteresseerd in interpersoonlijke processen bij angst
en stemmingsstoornissen.
Kamer 827 tel. nr.: 525.6113 email: K.F.L.Dijk@uva.nl
Effting, dr.
Marieke
Postdoctoraal onderzoeker. Verricht experimenteel onderzoek naar
predictoren van vermijdingsgedrag bij angststoornissen.
Kamer 805 tel. nr.: 525.6647 email: M.Effting@uva.nl
Eigenhuis, M.Sc.
Annemarie
Promovenda. Werkt aan de ontwikkeling en validatie van een (korte)
Nederlandse versie van de Multidimensional Personality Questionnaire
(MPQ). Interessegebieden: de structuur van persoonlijkheid en
psychopathologie, de persoon-situatie interactie in de productie van gedrag,
de relatie tussen ‘states’ en ‘traits’.
Kamer 813 tel. nr.: 525.6815 email: A.Eigenhuis@uva.nl
Ehring, dr.
Thomas
Universitair docent. Verricht onderzoek naar de etiologie en behandeling van
posttraumatische stress-stoornis (PTSS), de rol van piekeren en emotieregulatie
vanuit een transdiagnostisch perspectief en de preventie van angststoornissen
en depressie. Overige interessegebieden: werkingsmechanismen binnen
de behandeling van angststoornissen, informatieverwerkingsprocessen bij
emotionele stoornissen, comorbiditeit tussen PTSS en verslaving.
Kamer 824 tel. nr.: 525.6858 email: T.W.A.Ehring@uva.nl
Emmelkamp,
Akademiehoogleraar KNAW en hoogleraar klinische psychologie. Verricht
onderzoek naar etiologie en behandeling van angststoornissen en depressie.
prof. dr. Paul Overige interessegebieden: verslaving, persoonlijkheidsstoornissen, stalking,
forensische psychologie en arbeidsgerelateerde problematiek.
Kamer 807 tel. nr.: 525.6718 email: P.M.G.Emmelkamp@uva.nl
Emmerik, dr.
Arnold van
Universitair docent. Coördinator UvA PsyPoli, onderzoekspolikliniek van
de programmagroep Klinische Psychologie. Verricht onderzoek naar de
diagnostiek en behandeling van angststoornissen en posttraumatische stressstoornis
in het bijzonder.
Kamer 827 tel. nr.: 525.8604 email: A.A.P.vanEmmerik@uva.nl
Gazendam,
M.Sc. Femke
Promovenda. Verricht experimenteel onderzoek naar transdiagnostische
processen en ontwikkeling en instandhouding van angst.
Kamer 816 tel. nr.: 525.8601 email: F.J.Gazendam@uva.nl
Gomperts, dr.
Wouter
Universitair docent, parttime. Geeft onderwijs in psychopathologie en in
psychoanalyse. Als klinisch psycholoog-psychoanalyticus verbonden aan het
Nederlands Psychoanalytisch Instituut. Interessegebieden: effectonderzoek
naar psychoanalyse, transculturele psychoanalyse, sociaal-historische aspecten
van psychische problemen.
Kamer 829 tel. nr.: 525.8610 email: W.J.Gomperts@uva.nl
Jong, M.Sc.
Jeninke de
Stageadviseur Klinische Psychologie, parttime verbonden aan de
programmagroep.
Kamer 822 tel. nr.: 525.6824 email: J.M.deJong@uva.nl
Kamphuis, prof.
dr. Jan Henk
Hoogleraar. Onderzoeksgebied: Persoonlijkheid en Psychodiagnostiek.
Kamer 826 tel. nr.: 525.6785 email: J.H.Kamphuis@uva.nl

Kindt, prof. dr.
Merel
Docenten en hun interessegebieden
Voorzitter van de programmagroep en hoogleraar in de experimentele
klinische psychologie. Verricht onderzoek naar emotioneel geheugen en
plasticiteit van emotioneel geheugen, verwerking van traumatische ervaringen,
behandeling van posttraumatische stress-stoornis, werkingsmechanismen
van gedragsverandering en informatieverwerkingsprocessen bij emotionele
stoornissen.
Kamer 808 tel. nr.: 525.6044 email: M.Kindt@uva.nl
Kraanen, drs.
Fleur
Promovenda. Doet onderzoek naar de behandeling van daders van
partnergeweld die tevens verslaafd zijn aan of misbruik maken van alcohol,
cocaïne en/of cannabis.
Kamer 820 tel. nr.: 525.6728 email: F.L.Kraanen@uva.nl
Krypotos, M.Sc.
Angelos
Promovendus. Mijn onderzoek gaat over de overgang van adaptieve angst
naar angststoornissen. Wij evalueren een nieuwe experimentele taak
waarmee we de gedragsmatige, fysiologische en subjectieve aspecten van
angst in één paradigma proberen te vatten.
Kamer 823 tel. nr.: 525.6295 email: A.M.Krypotos@uva.nl
Lange, prof. dr.
Alfred
Bijzonder hoogleraar in relatie- en gezinstherapie, parttime. Gebieden van
onderzoeksinteresse: directieve gezins- en relatietherapie, mechanismen
en behandeling van posttraumatische stress, depressie, eetstoornissen.
Implementatie van geprotocolleerde behandelingen via het internet.
Kamer 819 tel. nr.: 525.6822 email: A.Lange@uva.nl
Linden, dr.
Sabine van
Docent. Cursussen: Persoonlijkheidsstoornissen, Somatoforme stoornissen,
werkgroepen gerelateerd aan de basiscursussen KP, VRT-2. Supervisie:
bachelorthese en masterthese. Verricht onderzoek naar (risicotaxatie
bij) zedendelinquenten. Interessegebieden: crossmodale perceptie en
persoonlijkheidsstoornissen.
Kamer 821 tel. nr.: 525.6813 email: S.vanLinden@uva.nl
Lith, drs. Eva
Docent. Houdt zich bezig met onderwijsontwikkeling. Begeleidt de
werkgroepen klinische psychologie en geeft onderwijs in gesprekstechnieken.
Kamer 803 tel. nr.: 525.6107 email: E.A.Lith@uva.nl
Meyerbröker, Promovenda. Verricht onderzoek naar werkingsmechanismen van Virtual
drs. Katharina Reality Exposure Therapie ter behandeling van angststoornissen.
Kamer 820 tel. nr.: 525.7084 email: K.Meyerbroker@uva.nl
Morina, dr.
Nexhmedin
Universitair docent. Verricht onderzoek naar etiologie en behandeling van
angststoornissen, depressie en rouw.
Kamer 821 tel. nr.: 525.8607 email: N.Morina@uva.nl
Noordhof, dr.
Arjen
Universitair docent Persoonlijkheid en Psychodiagnostiek. Cursussen:
Psychopathologie en psychiatrische classificatie, Practicum klinische
psychodiagnostiek. Supervisie: Bachelorthese en masterthese.
Interessegebieden: persoonlijkheid en psychopathologie, nut en beperkingen
van assessment, casusformulering.
Kamer 811 tel. nr.: 525.7028 email: A.Noordhof@uva.nl
Oberink, drs.
Riëtta
Docent, GZ-psycholoog en lid VGCt en het MINT. Coördinator van de
lijn Gespreksvoering, diagnosticus en behandelaar bij PsyPoli, hoofddocent
bij de GZ-opleiding en werkzaam bij de huisartsenopleiding van het AMC.
Interessegebieden: gespreksvoering, de therapeutische relatie, motiverende
gespreksvoering en somatisch onverklaarde klachten.
Kamer 818 tel. nr.: 525.6717 email: H.H.Oberink@uva.nl
461

462
Pot-Kolder, drs.
Roos
Docenten en hun interessegebieden
Behandelaar UvA PsyPoli, onderzoekspolikliniek van de programmagroep
Klinische Psychologie. Stagebegeleiding studenten. Coördinator
kwaliteitssysteem.
Kamer 202 tel. nr.: 525.6280 email: R.M.C.A.Pot-Kolder@uva.nl
Raabe, drs.
Sandra
Docent en promovenda. Geeft onderwijs in gespreksvaardigheden en is
BAPD-supervisor. Verricht onderzoek naar de behandeling van PTSS en de
rol die emotieregulatie hierin speelt.
Kamer 814 tel. nr.: 525.6811 email: S.Raabe@uva.nl
Rietveld, dr.
Simon
Universitair docent. Verricht experimenteel medisch-psychologisch
onderzoek.
Kamer 801 tel. nr.: 525.6823 email: S.Rietveld@uva.nl
Ruiter, drs.
Eva de
Docent. Houdt zich bezig met onderwijsontwikkeling. Begeleidt de
werkgroepen klinische psychologie en geeft onderwijs in gesprekstechnieken.
Kamer 803 tel. nr.: 525.6107 email: E.deRuiter1@uva.nl
Scholing, dr.
Agnes
Universitair hoofddocent, parttime. Daarnaast Hoofd Behandelzaken
Volwassenen van De Waag, centrum voor ambulante forensische psychiatrie.
Doet onderzoek op het gebied van forensische psychologie, cognitieve
gedragstherapie en evidence based behandelingen.
Kamer 828 tel. nr.: 525.6810 email: H.A.Scholing@uva.nl
Soeter, drs.
Marieke
Postdoc. Verricht experimenteel onderzoek naar de onderliggende
mechanismen van angstreductie.
Kamer 813 tel. nr.: 525.6874 email: A.C.Soeter@uva.nl
Spiering, dr.
Mark
Docent. Cursussen: Analyse van onderzoeksgegevens, Grensgebieden van
de (klinische) psychologie en Seksuologie. Interessegebieden: religie en
seksuologie.
Kamer 814 tel. nr.: 525.6816 email: M.Spiering@uva.nl
Topper, M.Sc.
Maurice
Promovendus. Interessegebieden: piekeren, rumineren en emotieregulatie.
Verricht experimenteel onderzoek naar piekeren, rumineren en
emotieregulatie. Verricht toegepast onderzoek naar het voorkomen van
depressie en angststoornissen door het aanpakken van excessief piekeren.
Kamer 823 tel. nr.: 525.6651 email: M.Topper@uva.nl
Verheul, prof. dr.
Roel
Bijzonder hoogleraar in de persoonlijkheidsstoornissen, parttime.
Onderzoeksgebieden: diagnostiek, indicatiestelling en behandeling van
persoonlijkheidsstoornissen. Tevens als voorzitter Raad van Bestuur
verbonden aan Psychotherapeutisch Centrum De Viersprong.
Kamer 828 tel. nr.: 525.6810 email: R.Verheul@uva.nl
Verschuere, dr.
Bruno
Universitair hoofddocent Forensische Psychologie. Doet experimenteel
onderzoek naar psychologische processen bij liegen (in het bijzonder responsinhibitie),
en maakt daarbij gebruik van gedrags- en psychofysiologische
maten. Overige interessegebieden in de klinische en forensische psychologie:
cognitieve vertekeningen bij angststoornissen, emotieregulatie bij borderline
persoonlijkheidsstoornis en assessment van psychopathie.
Kamer 812 tel. nr: 525.6799 email: B.J.Verschuere@uva.nl
Visser, MSc.
Renée
Promovenda. Doet onderzoek naar de neurale basis en de plasticiteit van
angstgeheugen, met behulp van fMRI.
Kamer 806 tel. nr.: 525.6814 email: R.M.Visser@uva.nl
Visser, prof. dr.
Sako
Bijzonder hoogleraar op de leerstoel De Beroepsopleiding tot
Gezondheidszorgpsycholoog. Interessegebieden: angststoornissen en
somatoforme stoornissen, in het bijzonder hypochondrie.

Docenten en hun interessegebieden
Kamer 829 tel. nr.: 525.6716 email: S.Visser@uva.nl
Wit, dr. Sanne
Postdoctoraal onderzoeker. Verricht experimenteel
onderliggende mechanismen van angststoornissen.
onderzoek naar de
Kamer 828 tel. nr.: 525.6810 email: S.deWit@uva.nl
Meer uitgebreide informatie over medewerkers en hun interessegebieden kan men vinden op:
http://www.fmg.uva.nl/clinicalpsychology/people_cp.cfm
Docenten (KL)OP en hun interessegebieden
drs. Bert
Beek
van
Programmeur.
Kamer 7.25 tel. nr.: 525 6829 email: E.vanBeek@uva.nl
drs. Bianca van
Bers
Promovenda. Doet onderzoek naar de cognitieve ontwikkeling van jonge kinderen
(3-5 jaar). Met name geïnteresseerd in cognitieve flexibiliteit, representaties van
regels en mathematische ontwikkelingsmodellen.
Kamer 7.06 tel. nr.: 525 6832 email: B.M.C.W.vanBers@uva.nl
Anika Bexkens,
M.Sc.
Promovenda. Doet onderzoek naar de emotionele en cognitieve ontwikkeling van
adolescenten met een licht verstandelijke beperking. Voornamelijk geïnteresseerd in
het nemen van risico’s tijdens de adolescentie. Overige interessegebieden: dyslexie,
taalontwikkeling, rekenproblemen en inhibitoire controle.
Kamer 7.20 tel. nr.: 525 8772 email: A.Bexkens@uva.nl
Esther Beraha
Menahem,
M.Sc.
Promovenda. Verricht onderzoek naar de effectiviteit en werking van Baclofen bij
mensen die leiden aan een alcoholverslaving. Daarbij wordt gebruik gemaakt van
impliciete taken en fMRI-metingen.
Kamer 7.20 tel. nr.: 6871 email: E.BerahaMenahem@uva.nl
drs. Wouter
Boendermaker
Promovendus. Verricht onderzoek onder jongeren naar de effecten van het
trainen van executieve functies, zoals werkgeheugen en inhibitievermogen, en het
hertrainen van aandachtsbias en benaderingsbias binnen de context van alcohol- en
drugsverslaving. Tevens ontwikkelt hij een online Flashgame, om te onderzoeken of
een motiverende trainingsomgeving leidt tot betere resultaten. Uiteindelijk zal met
de game ook fMRI data worden verzameld.
Kamer 7.20 tel. nr.: 525 6852 email: W.J.Boendermaker@uva.nl
Dilene van
Campen, M.Sc.
Promovenda. Verbonden aan de ACACia onderzoeksgroep (Amsterdam Center for
the study of Adaptive Control in brain and behavior) van Richard Ridderinkhof.
De focus van het onderzoek ligt binnen de Neurofysiologie en Cognitie. Specifiek,
onderzoek naar het initiëren van bewegingen met behulp van TMS (Transcranial
Magnetic Stimulation).
Kamer P2.37 tel. nr.: 525 8690 email: A.D.vanCampen@uva.nl
dr. Annematt
Collot d’Escury
Universitair docent. Interessegebieden: Antisociale ontwikkelingsstoornis en
klinische ontwikkelingspsychologie. Overige interessegebieden zijn: sociaalcognitieve
ontwikkeling, diagnostiek en theory of mind bij kinderen met problemen
in de sociaal-emotionele ontwikkeling, autisme, spectrum stoornissen en licht
verstandelijk gehandicapten.
Kamer 7.11 tel. nr.: 525 6779 email: A.L.CollotDEscury-Koenigs@uva.nl
Denise van
Deursen, M.Sc.
Promovenda. Verricht experimenteel onderzoek naar de rol van (impliciete)
cognitieve processen bij alcoholverslaving. Haar onderzoek richt zich op de vraag
of het hertrainen van cognitieve processen effectief is in het verminderen van
alcoholproblematiek bij volwassenen en jongeren. Overige interessegebieden:
executieve functies, interventie-effectiviteit, internetinterventies..
463

464
Docenten en hun interessegebieden
Kamer 7.28 tel. nr.: 525 6212 email: D.S.vanDeursen@uva.nl
Janna Cousijn,
M.Sc.
Promovenda. Verricht onderzoek naar verschillende neuroimaging en
neurocognitieve factoren die het verloop van drugsgebruik kunnen voorspellen in
marihuana gebruikers. Verbonden aan ACACia (Amsterdam Center for the study
of Adaptive Control in brain and behavior) en AIAR (Amsterdam Institute for
Addiction Research).
Kamer 7.28 tel. nr.: 525 6729 email: J.Cousijn@uva.nl
Anna van
Duijvenvoorde,
M.Sc.
Promovenda. Verricht onderzoek bij kinderen, adolescenten en volwassenen
naar de ontwikkeling van keuzegedrag en individuele verschillen in het maken
van beslissingen. Geïnteresseerd in de relatie tussen gedragsontwikkeling en
hersenontwikkeling, fMRI onderzoek en neuropsychologie.
Kamer 7.06 tel. nr.: 525 6832 email: A.C.K.vanDuijvenvoorde@uva.nl
dr. Bernd Figner
Post-doc Bernd Figner’s main research interests are in developmental decision
neuroscience, behavioral judgment and decision making, and neuroeconomics.
His research focuses on topics such as risky and intertemporal choice, the role
self-control, affective and deliberative processes, and episodic memory in decision
making, including their neural underpinnings and developmental trajectories.
In his research, he uses behavioral judgment and decision-making tasks, brain
imaging and brain stimulation, genetics, and psychophysiological measures.
Kamer 7.27 tel. nr.: 525 6725 email: B.C.Figner@uva.nl
dr. Birte Forstmann
Post-doc. Verbonden aan de ACACia onderzoeksgroep (Amsterdam Center for the
study of Adaptive Control in brain and behavior). Haar onderzoek richt zich op
gedragsmatige en neurale aspecten van cognitieve controle.
Kamer P2.35 tel. nr.: 525 6281 email: B.U.Forstmann@uva.nl
dr. Thomas
Gladwin
Post-doc studying neural mechanisms related to addiction, working with Reinout
Wiers. His previous work includes time-frequency domain EEG studies of cognitive
control and preparatory states, the detection and removal of cardiorespiratory
confounds in the BOLD signal, genome-wide association studies of schizophrenia
and clinical applications of cognitive neuroscience research. Current and upcoming
projects are aimed at effects of experimentally controlled and addiction-related
motivational processes on goal-directed behaviour, neurocognitive effects of drugs
and interventions, and the use of tDCS to enhance executive control and reduce
the risk of relapse.
Kamer 7.27 tel. nr.: 525 6725 email: t.e.gladwin@uva.nl
drs. Bregtje
Gunther Moor
Promovenda. Verricht onderzoek naar sociale informatieverwerking in de
adolescentie. Haar onderzoek richt zich specifiek op het neurale substraat van
sociale afwijizing in de adolescentie en de ontwikkeling daarvan. Daarbij wordt
gebruik gemaakt van fMRI-metingen.
Kamer 7.13 tel. nr.: 525 6909 email: B.GuntherMoor@uva.nl
dr. Hilde Huizenga
Universitair hoofddocent. Ontwikkeling en toepassing van geavanceerde
statistische methoden voor psychologische data, waaronder neuro-imaging data.
Inhoudelijk gaat het om onderzoek naar gedrag in complexe taken, en hoe leeftijd,
IQ en persoonlijkheidskenmerken dit gedrag bepalen.
Kamer 7.12 tel. nr.: 525 6826 email: H.M.Huizenga@uva.nl
Sara Jahfari,
M.Sc.
Promovenda. Verricht onderzoek naar de neurale en gedragsmatige overeenkomsten/
verschillen tussen interferentie controle en cognitieve inhibitie. Specifiek wordt
er m.b.v. fMRI metingen onderzocht in hoeverre individuen gebruik maken van
gelijksoortige netwerken in het brein, tijdens interferentie controle en cognitieve
inhibitie.
Kamer P2.37 tel. nr.: 525.8664 email: S.Jahfari@uva.nl

dr. Brenda
Jansen
Docenten en hun interessegebieden
Universitair docent. Verricht onderzoek naar de cognitieve ontwikkeling van
kinderen. Om te onderzoeken of deze ontwikkeling discontinu van aard is,
worden statistische multimodaliteitsanalyses gebruikt. Overige interessegebieden:
stadiumgewijze ontwikkeling, niet-lineaire dynamica, diagnostiek van
leerproblemen.
Kamer 7.07 tel. nr.: 525 6735 email: B.R.J.Jansen@uva.nl
Tim Janssen,
M.Sc.
Promovendus. Verricht longitudinaal onderzoek naar de ontwikkeling van
verslavingsgedrag in adolescenten. Specifiek op zoek naar inzichten in het ontstaan
van, en de rol van automatische associaties met alcohol in relatie tot (gevaarlijk)
drinkgedrag. Interesses: drinking motivation, impliciete associaties, aandachtsbias,
neurocognitieve processen bij verslaving, manipulatie, propaganda en het promoten
van gezond gedrag.
Kamer 7.28 tel. nr.: 525 6729 email: T.Janssen@uva.nl
Max Keuken,
M.Sc.
Promovendus. Verricht onderzoek naar de invloed van de hoeveelheid keuzeopties
op besluitvorming, maakt gebruik van high resolution (f)MRI, post-mortem weefsel
en wiskundige modellen. Focus ligt op de Basale Ganglia. In samenwerking met
het Max Planck instituut in Leipzig, het Spinoza center voor neuroimaging en
ontwikkelingspsychologie
Kamer P2.34 tel. nr.: 525 6209 email: M.C.Keuken@uva.nl
Promovenda. Verricht onderzoek naar de effecten van alcohol-intoxicatie
Özlem Korucuoglu,
M.Sc.
op executieve functies en alcoholassociaties, gemeten met gedragstaken en
neurofysiologische maten zoals fMRI en EEG. Interesses: fMRI, EEG, automatische
associaties, gedragstaken, impliciete maten, executieve controle, direct alcohol
effects.
Kamer 7.28 tel. nr.: 525 6212 email: O.Korucuoglu@uva.nl
Irene Koster,
M.Sc.
Docent
Kamer 7.03 tel. nr.: 525 6873 email: I.W.Koster@uva.nl
Post-doc. Verricht onderzoek naar preventieve interventie van kinderen met
dr. Juliette Liber
gedragsproblemen.
Kamer 7.16 tel. nr.: 525 6272 email: J.M.Liber@uva.nl
dr. Dorothy
Mandell
Post-doc studying categorization and infant rule learning with Maartje Raijmakers.
Her work has focused on cognitive processes related to Executive Functioning such
as attention, inhibitory control, and work memory and how developmental changes
in those skills impact changes in learning.
Kamer P2.32 tel. nr.: 525 5648 email: D.J.Mandell@uva.nl
dr. Marija
Maric
Universitair docent. Verricht onderzoek naar evidence-based psychologische
interventies bij kinderen en jongeren. Specifieke onderwerpen: analyse van
moderatoren en werkzame mechanismen (mediatoren) van evidence-based
interventies.
Kamer 7.08 tel. nr.: 525 8388 email: M.Maric@uva.nl
prof. dr.
Maurits van der
Molen
Hoogleraar. Onderzoek betreft functieontwikkeling (aandacht, geheugen,
cognitieve controle) over de levensloop (kinderen, ouderen) en de stoornissen
die zich daarin kunnen voordoen (ADHD, mentale retardatie) in relatie tot het
functioneren van het centrale en autonome zenuwstelsel (hersenpotentialen,
hartslagveranderingen). Overige interessegebieden: Mentale chronometrie,
psychofysiologie, neuropsychologie. Recent onderzoek betreft de relatie tussen
emotie en cognitie in de overgang van kind naar adolescent.
Kamer 7.19 tel. nr.: 525 6835 email: M.W.vanderMolen@uva.nl
465

466
dr. Annemie
Ploeger
Docenten en hun interessegebieden
Universitair docent. Onderwijs en onderzoek zijn gericht op de integratie
van evolutionaire benaderingen en de ontwikkelingspsychologie. In hoeverre
beinvloeden evolutie en ontwikkeling elkaar? Wat is de interactie tussen genetische
en omgevingsinvloeden? In hoeverre zijn mentale ontwikkelingsstoornissen, zoals
autisme en schizofrenie, evolutionair bepaald?
Kamer 7.10 tel. nr.: 525 6082 email: A.Ploeger@uva.nl
prof. dr. Pier
Prins
Hoogleraar klinische kinder- en jeugdpsychologie. Verricht onderzoek op het
gebied van ADHD en agressie bij kinderen, angst bij kinderen en adolescenten,
en gedragstherapeutische interventiemethoden. Overige interessegebieden:
ontwikkelingspsychopathologie, nature-nurturekwesties.
Kamer 7.21 tel. nr.: 525 6821 email: P.J.M.Prins@uva.nl
drs. Thomas
Pronk
Promovendus. Onderzoekt de rol van automatische processen bij alcohol en
wietverslaving in Europa. Via Internet meet hij adolescenten uit verschillende
Europese landen op hun impliciete associates, approach en attention bias. Er
zijn flink wat theorieën over de neuropsychologische basis van verslaving, en
evenzoveel resultaten die wijzen naar de ene of de andere theorie. Zouden culturele
en/of antropologische factoren hierin een rol kunnen spelen?
Kamer 7.01 tel. nr.: 525 3995 email: T.Pronk@uva.nl
dr.
Ger Ramakers
Klinisch ontwikkelingspsycholoog en neurobioloog. Doet onderzoek naar de
interactie tussen genen en omgeving in de ontwikkeling van de hersenen en
cognitie. Het onderzoek is vooral gericht op de neuropsychologie en neurobiologie
van erfelijke vormen van verstandelijke handicap. Verdere interesses: longitudinale
cognitieve ontwikkeling, voorschoolse periode, hoogbegaafdheid en jeugdzorg.
email: G.J.A.Ramakers@uva.nl
G.Ramakers@nin.knaw.nl
Universitair hoofddocent. Verricht onderzoek naar cognitieve ontwikkeling, met
name de ontwikkeling van leren van babies, peuters en kinderen van schoolgaande
leeftijd. Specifieke onderwerpen: categoriseren (impliciet en expliciet leren),
mathematische en computationele modellen, kwalitatieve veranderingen tijdens de
ontwikkeling.
Kamer 7.14 tel. nr.: 525 6608
dr. Maartje
Raijmakers
Kamer 7.23 tel. nr.: 525 7014 email: M.E.J.Raijmakers@uva.nl
prof. dr.
Richard Ridderinkhof
Hoogleraar neurocognitieve veroudering. Onderzoeksdomein: cognitieve
controle (psychofysiologisch, neuro-imaging, neuropsychologisch, reactietijden
simulatieonderzoek), ontwikkelings- en verouderingsprocessen hierin, en de
stoornissen die zich hierin kunnen voordoen.
Kamer 7.15 tel. nr.: 525 6119 email: K.R.Ridderinkhof@uva.nl
dr. Elske Salemink
Universitair docent. Verricht experimenteel onderzoek naar klinische
ontwikkelingspsychologie (developmental psychopathology). Interessegebieden:
ontstaan van angststoornissen, interactie tussen angst en alcoholgebruik,
(impliciete) cognitieve processen bij angst en alcohol, adolescentie, preventie en
behandeling van psychopathologie.
Kamer 7.08 tel. nr.: 525 8663 email: E.Salemink@uva.nl
drs. Tessa van
Schijndel
Promovenda. Verricht onderzoek naar het ontwikkelingsverloop en de individuele
verschillen in het causaal redeneervermogen van twee- tot vijfjarigen. Daarnaast
richt haar onderzoek zich op het exploratieve spel van jonge kinderen. Overige
interessegebieden: impliciet leren, dyslexie, science center onderzoek.
Kamer 7.06 tel. nr.: 525 6832 email: T.J.P.vanSchijndel@uva.nl
dr. Patrick Snellings
Universitair docent Schoolpsychologie. Onderzoekt de cognitieve ontwikkeling,
leerproblemen en doet trainingsstudies binnen de schoolcontext. Interesse gaat
daarnaast uit naar taalontwikkeling, tweede taalverwerving, leesproblemen
(dyslexie) en de automatisering van vaardigheden.
Kamer 7.26 tel. nr.: 525 7321 email: P.Snellings@uva.nl
dr. Riek Somsen Gastonderzoeker

Docenten en hun interessegebieden
Kamer 7.04 tel. nr.: 525 6827 email: R.J.M.Somsen@uva.nl
dr. Margot Taal
Universitair docent. Verricht onderwijsgebonden onderzoek naar processen en
effecten van verschillende practische interventies. Geeft cursorisch onderwijs over
schoolpsychologie, interventie, interviewen, en adolescentie.
Kamer 7.18 tel. nr.: 525 6676 email: M.H.Taal@uva.nl
dr. Ingmar
Visser
Universitair docent. Is geïnteresseerd in impliciete leerprocessen bij volwassenen en
kinderen en mathematische en connectionistische modellen hiervoor. Onderzoekt
meer in het algemeen modellen voor categorische afhankelijke data die gebruikt
kunnen worden om kwalitatieve leerprocessen mee te modelleren. Is daarnaast
geboeid door de filosofische achtergronden van deze modellen, rationalisme,
functionalisme en meer empiricistische benaderingen.
Kamer 7.09 tel. nr.: 525 6723 email: I.Visser@uva.nl
Poppy Watson,
M.Sc.
Promovenda. Doet onderzoek naar de mechanismen waarmee doelen worden
geïdentificeerd en vertaald naar acties, en de rol van deze mechanismen in klinische
condities (met name verslaving en obesitas).
Kamer 7.01 tel. nr.: 525 6857 email: A.J.B.Watson@uva.nl
drs. Gerald
Weltevreden
Universitair docent (parttime). Voornaamste taak is het verzorgen van onderwijs
op het gebied van sportpsychologie en het begeleiden van studenten die zich hierin
willen verdiepen middels bachelorthese, onderzoek en stage.
Kamer 7.04 tel. nr.: 525 6834 email: G.M.Weltevreden@uva.nl
prof. dr. Reinout
Wiers
Hoogleraar klinische ontwikkelingspsychologie (developmental psychopathology).
Interessegebieden: ontstaan van verslavingsgedrag, cognitieve processen
bij verslavingsgedrag, impliciete cognitie, executieve functies, adolescentie,
risicogedrag, gerichte preventie en vroege behandeling van externaliserende
problemen en verslavingsgedrag.
Kamer 7.22 tel. nr.: 525 6842 email: R.W.H.J.Wiers@uva.nl
dr. Wery van
den Wildenberg
Universitair docent. Doet experimenteel onderzoek naar de relatie tussen hersenen
en gedrag. Met name geïnteresseerd in individuele verschillen, ontwikkeling,
psychopathologie en de biologische basis van cognitieve controle processen.
Kamer 7.10 tel. nr.: 525 6686 email: W.P.M.vandenWildenberg@uva.nl
Jasper Winkel,
M.Sc.
Promovendus. Doet onderzoek naar de afweging tussen snelle en nauwkeurige
beslissingen onder begeleiding van Birte Forstmann en Richard Ridderinkhof.
Maakt hierbij gebruik van wiskundige modellen van gedrag, in combinatie met
functional Megnetic Resonance Imaging (fMRI).
Kamer P2.34 tel. nr.: 525 6653 email: J.Winkel@uva.nl
Andrea Wolf,
M.Sc.
Promovenda. Verricht onderzoek naar het effect van trainingstechnieken om
automatische cognitieve processen die aanzetten tot drugsgebruik bij onder
andere cannabisverslaafde adolescenten te veranderen. Interesses: het ontstaan
van verslavingsgedrag, interactie van verslaving en PTSS, biologische factoren en
neurocognitieve processen bij verslaving.
Kamer 7.01 tel.nr: 525 6857 p.a.wolf@uva.nl
Maaike
Zeguers, M.Sc.
Promovenda. Doet onderzoek naar leesprocessen bij kinderen. Haar onderzoek is
specifiek gericht op de ontwikkeling van leestempo en de problemen die kinderen
met dyslexie hierbij ondervinden.
Kamer 7.05 tel. nr.: 525 6908 email: M.H.T.Zeguers@uva.nl
Meer uitgebreide informatie over medewerkers en hun interessegebieden kan men vinden op:
www.fmg.uva.nl/developmentalpsychology/people_op.cfm
467

468
Docenten en hun interessegebieden
Medewerkers PML en hun interessegebieden
Drs. Marjan
Bakker
Promovenda. Project: “Expectancy effects on the analysis of behavioral research
data”. Doet onderzoek naar confirmation bias bij onderzoekers tijdens het analyseren
van data.
Kamer 525 tel. nr.: 525.6763 email: M.Bakker1@uva.nl
Prof. dr. Paul de
Boeck
Hoogleraar. Onderzoekstopics: Item Response Models (IRT), alternatieven voor
variantie-analyse, individuele verschillen op het gebied van intelligentie en persoonlijkheid,
meten van verandering.
Kamer 519 tel. nr.: 525.6923 email: P.A.L.deBoeck@uva.nl
Dr. Denny
Borsboom
Universitair hoofddocent. Doet onderzoek op het gebied van de methodologische
grondslagen van de psychologie. Houdt zich bezig met a) meetproblemen, b) psychometrische
begrippen als betrouwbaarheid en validiteit, c) de ontwikkeling van
modellen om na te gaan of selectie- en meetprocedures eerlijk zijn en d) de relatie
tussen concepten uit verschillende wetenschapsgebieden.
Kamer 521 tel. nr.: 525.6882 email: D.Borsboom@uva.nl
Drs. Angélique
Promovenda. Onderzoekt in het kader van het Vidi project “Causal networks for
psychological measurement” of psychische stoornissen – zoals beschreven in de
Cramer DSM-IV – gekarakteriseerd kunnen worden als causale netwerken in plaats van de
tot nu toe dominante opvatting dat psychische stoornissen latente variabelen zijn.
Kamer 502 tel. nr.: 525.8850 email: A.O.J.Cramer@uva.nl
Dr. Conor Universitair hoofddocent. Interessegebieden: gedragsgenetica, covariantiestruc-
Dolan tuurmodellen, toepassingen van mixture verdelingen, groepsverschillen in IQ.
Kamer 516 tel. nr.: 525.6775 email: C.V.Dolan@uva.nl
Drs. Marijke Docent. Geeft onderwijs in Methoden van Onderzoek 2A en Applied Discrete
Engels-Freeke Multivariate Analysis (ADMA). Begeleidt de Methodologiewinkel.
Kamer 528 tel. nr.: 525.6877 email: M.Engels-Freeke@uva.nl
Dr. Raoul
Grasman
Universitair docent. Werkt aan stochastische catastrofe-theorie, stochastische modellen
voor reactietijden, tijdserie analysemethoden en lokalisatie technieken voor
hersenactiviteit en corticale interacties op basis van EEG/MEG. Overige interessen:
signaalanalysemethoden, mathematische psychologie, mathematische statistiek
en methodologie van de psychofysiologie/cognitieve neurowetenschappen.
Kamer 518 tel. nr.: 525.6738 email: R.P.P.P.Grasman@uva.nl
Dr. Peter
Postdoc. Studies latent variable methods and model selection in the context of
mixed-effects generalized linear and nonlinear models. Two main areas of interest
Halpin are (i) formulation and estimation of explanatory item response theory models
(ii) application of topics of falsification and undetermination to statistical models.
Kamer 527 tel. nr.: 525. 6677 email: P.F.Halpin@uva.nl
Drs. Rogier
Kievit
Promovendus. Doet onderzoek naar het ontwikkelen van statistische modellen voor
reductieve psychologie. Richt zich op het vraagstuk hoe we op een theoretisch, statistisch
en wetenschappelijk inzichtelijke manier data uit verschillende domeinen,
zoals gedragsdata en hersenmetingen, kunnen combineren. Overige interesses zijn
intelligentie en het brein, philosophy of mind en cognitieve neurowetenschap.
Kamer 525 tel. nr.: 525.6688 email: R.A.Kievit@uva.nl
Drs. Sharon
Klinkenberg
Docent en promovendus. Geeft onderwijs in SPSS. Zijn interesses zijn onder
meer: Psychologische methoden, IRT en CAT, web ontwikkeling, computer
games en motivatie.
Kamer 514 tel. nr.: 525.6721 email: S.Klinkenberg@uva.nl

Drs. Mariska
Knol
Docenten en hun interessegebieden
Promovenda. Doet onderzoek naar didactische vaardigheden en professionele
ontwikkeling van universitaire docenten. Interessegebieden zijn effectmetingen
van coaching en training van docenten, effectief universitair onderwijs ontwerpen,
en de invloed van opvattingen van docenten op het handelen en de ontwikkeling
van de docent en het leren van de student.
Kamer 527 tel. nr.: 525.8709 email: M.H.Knol@uva.nl
Dr. Pieter Koele
Emeritus universitair hoofddocent. Doet onderzoek en geeft onderwijs op besliskundig
gebied. Vooral geïnteresseerd in de modelmatige benadering en beschrijving
van beslissings- en beoordelingsprocessen.
Kamer 513 tel. nr.: 525.6881 email: P.Koele@uva.nl
Prof. dr. Han
Hoogleraar. Doet onderzoek naar formele modellen voor ontwikkelingsprocessen.
Een belangrijke rol is weggelegd voor methoden gebaseerd op categorische latente
van der Maas variabelen. Toepassingsgebieden: met name cognitie en intelligentie, bijv. ook in
de schaakpsychologie.
Kamer 520 tel. nr.: 525.6678 email: H.L.J.vanderMaas@uva.nl
Prof. dr. Gunter
Bijzonder hoogleraar Psychometrie, in het bijzonder de constructie, analyse en
toepassing van studietoetsen. Doet onderzoek naar de grondslagen van meten in
Maris de sociale wetenschappen in het algemeen en meten van vaardigheid in het onderwijs
in het bijzonder.
Kamer 527 tel. nr.: 525.6870 email: G.K.J.Maris@uva.nl
Drs. Dora
Matzke
Promovenda. Doet onderzoek naar reactietijden en intelligentie. Verdere interesses
zijn het stopsignaal paradigma, multinomial processing tree modellen en
Bayesiaanse statistiek.
Kamer 529 tel. nr.: 525.8862 email: D.Matzke@uva.nl
Prof. dr. Don
Mellenbergh
Emeritus hoogleraar. Verricht onderzoek op het gebied van de psychometrie: constructie
en analyse van tests, vragenlijsten en studietoetsen, beslissen op grond van
tests en studietoetsen, conceptuele analyse van psychometrische begrippen, etc.
Kamer 513 tel. nr.: 525.6757 email: G.J.Mellenbergh@uva.nl
Drs. Dylan
Promovendus. Ontwikkelt statistische modellen die geschikt zijn om het fenomeen
‘vaardigheidsdifferentiatie’ uit de intelligentie literatuur te onderzoeken.
Molenaar Interesses: Mathematische Statistiek, Item Response Theorie (IRT) en structurele
vergelijkingsmodellen (SEM).
Kamer 502 tel. nr.: 525.6584 email: D.Molenaar@uva.nl
Drs. Don van
Ravenzwaaij
Promovendus. Doet onderzoek naar de relatie tussen snelheid en nauwkeurigheid
in de prestatie van mensen bij eenvoudige twee-keuze reactietijd taken, zoals de
lexicale decisietaak. Normaal gesproken geldt dat hoe sneller mensen antwoorden,
hoe meer fouten ze maken. Een uitstekende manier om deze relatie te onderzoeken
is met behulp van mathematische modellen, zoals Ratcliff’s diffusie model.
Kamer 502 tel. nr.: 525.8870 email: D.vanRavenzwaaij@uva.nl
Dr. Verena
Schmittmann
Postdoc op het project “Causal networks for psychological measurement”. Is daarnaast
geboeid door mathematische psychologie, cognitieve ontwikkeling, toepassingen
van mixture en Markov modellen.
Kamer 514 tel. nr.: 525.8383 email: V.D.Schmittmann@uva.nl
Drs. Marthe
Straatemeier
Promovenda. Doet onderzoek op het gebied van rekenen: het gebruik van rekenstrategieën,
ontwikkeling van rekenfouten en itemmoeilijkheden van opgaven uit
verschillende rekendomeinen. Voor dit onderzoek wordt gebruik gemaakt van data
verzameld met de Rekentuin: www.Rekentuin.nl. Is daarnaast ook geïnteresseerd
in strategiegebruik en ontwikkelingsprocessen bij andere cognitieve vaardigheden.
Kamer 522 tel. nr.: 525.6876 email: M.Straatemeier@uva.nl
469

470
Docenten en hun interessegebieden
Drs. Harrie
Vorst
Gastdocent. Ontwikkelt psychometrische instrumenten op het gebied van cognitieve
vaardigheid, emotionele capaciteiten, persoonlijkheid, motivatie, interesses,
houdingen t.o.v. onderwijs, studievaardigheid, dyslexie, copingstrategieën. Overige
interessen: literatuuronderzoek, systematische foutenbronnen bij het psychologisch
meten (o.a. responsneigingen) en de predictie van leer- en studieprestaties.
Kamer 530 tel. nr.: 525.6875 email: H.C.M.Vorst@uva.nl
Dr. Eric-Jan
Wagenmakers
Universitair hoofddocent. Verzamelt experimentele data en onderzoekt die met
behulp van kwantitatieve methoden en wiskundige procesmodellen. Huidige
interesse gaat vooral uit naar model selectie, catastrofe theorie, tijdserieanalyse,
Bayesiaanse statistiek, modellen voor reactietijden en priming.
Kamer 523 tel. nr.: 525.6420 email: EJ.Wagenmakers@gmail.com
Dr. Lourens
Waldorp
Universitair docent. Interessegebieden: (i) analyse van hersendata (fMRI, EEG); (ii)
model selectie/model specificatie (vooral wanneer het fout gaat); (iii) causale netwerken,
grafische modellen; (iv) asymptotische statistiek (als je heel grote n hebt).
Kamer 523 tel. nr.: 525.6420 email: L.J.Waldorp@uva.nl
Drs. Ruud
Wetzels
Promovendus. Ontwikkelt methodes voor Bayesiaans hypothese testen in de psychologie.
Verdere interesses zijn mathematische statistiek, mathematische psychologie,
model selectie en cognitieve psychologie.
Kamer 529 tel. nr.: 525.8871 email: R.M.Wetzels@uva.nl
Dr. Jelte
Wicherts
Universitair docent. Doet onderzoek naar o.a. groepsverschillen in intelligentie en
de eerlijkheid van IQ tests (meetinvariantie). Is geïnteresseerd in methodologische
enstatistischeonderwerpenzoalspublicationbias,effectenvanverwachtingenopde
uitkomsten van statistische analyses, (verkeerd) gebruik van statistiek, gebruik van
Structural Equation Modeling en meetproblemen in psychologische experimenten.
Kamer 518 tel. nr.: 525.7067 email: J.M.Wicherts@uva.nl
Meer informatie over medewerkers is te vinden op: http://www.fmg.uva.nl/psychologicalmethods/people_ml.cfm.
Medewerkers Sociale Psychiologie en hun interessegebieden
drs. Daniël
Alink
Promovendus. Doet onderzoek naar de rol van vertrouwen bij het omgaan met
risico’s. Is daarnaast geïnteresseerd in andere soorten risicogedrag, bij onder
andere kansspelen en verzekeringen.
Kamer 914 tel. nr.: 525.6895 email: D.Alink@uva.nl
dr. Annemieke
Bos
drs. Ran Bos
Universitair docent en postdoc. Doet onderzoek naar kwaliteit van leven van
kinderen met een aangeboren gezichtafwijking.
tel. nr.: 518.8243 email: A.Bos@acta.nl
Docent en gedragswetenschappelijk trainer. Opleider van het Social Skills
Lab, waarin verschillende trainingen worden ontwikkeld, uitgevoerd en
geëvalueerd. Belangrijkste taken zijn het opleiden en superviseren van trainers
en het zorgdragen voor de dagelijkse organisatie van het Social Skills Lab.
Kamer 907 tel. nr.: 525.6658 email: R.Bos@uva.nl
dr. Aafje
Brandt
Docent. Geïnteresseerd in sociale cognitie, zelfregulatie en (onbewuste)
motivatie. Gespecialiseerd in gedragsbeïnvloeding en beeldvorming op het
gebied van gezondheid en van politiek. Coördinator van de mastertrack
Gedrag & Gezondheid.
Kamer 901 tel. nr.: 525.8817 email: A.C.Brandt@uva.nl
drs. Lottie
Bullens
Promovendus. Doet onderzoek naar (on)omkeerbare beslissingen. Meer in het
bijzonder onderzoekt zij de effecten van voorlopige en definitieve beslissingen
op keuze tevredenheid en spijt en bekijkt zij de onderliggende cognitieve
processen die hierbij een rol spelen. Ook is zij geinteresseerd in de relatie tussen
(on)omkeerbare beslissingen en regulatie motivatie.

Docenten en hun interessegebieden
Kamer 912 tel. nr.: 525.6886 email: L.Bullens@uva.nl
drs. Laura Promovendus. Her research is concerned with the influence of motivation on
Dannenberg attributions of agency to the self.
Kamer 904 tel. nr.: 525.6942 email: L.A.Dannenberg@uva.nl
dr. Juliane
Degner
Universitair docent. Is interested in automatic processes in intergroup
relations, especially intergroup prejudice. Her current research addresses the
developmental aspects of intergroup prejudice in children and adolescents.
Kamer 905 tel. nr.: 525.6756 email: J.Degner@uva.nl
drs. Koen
Promovendus. Doet onderzoek naar de rol van affectieve en cognitieve
processen binnen analytische en intuïtieve besluitvorming. Daarnaast
Dijkstra bestudeert hij wat voor effect expertise en taakfactoren op deze processen
hebben.
Kamer 912 tel. nr.: 525.6886 email: K.A.Dijkstra@uva.nl
drs. Evert-Jan
Promovendus. Doet onderzoek naar de manier waarop de emoties van anderen
cognitie, motivatie en gedrag van het zelf beïnvloeden, zowel in directe
van Doorn interacties met anderen als in de formatie van gedragsintenties buiten de
directe interactiecontext.
Kamer 904 tel. nr.: 525.6942 email: E.A.vandoorn@uva.nl
dr. Bertjan
Universitair hoofddocent. Doet onderzoek naar emoties (zoals vernedering en
boosheid) als gevolg van gedrag van de eigen groep. Intergroepspolaristie en
Doosje radicalisering is een ander onderzoeksthema. Daarnaast verricht hij onderzoek
op het gebied van de “Terror Management Theorie”.
Kamer 911 tel. nr.: 525.6885 email: E.J.Doosje@uva.nl
dr. Allard
Feddes
Postdoctoraal onderzoeker. Doet onderzoek naar hoe groepslidmaatschap
onze gevoelens, cognities, en gedragingen beïnvloedt. Zijn specifieke
onderzoeksinteresses omvatten radicaliseringprocessen, ontwikkeling en het
reduceren van vooroordelen, en de relatie tussen sociale identiteit en sociale
representaties.
Kamer 910 tel. nr.: 525.6744 email: A.R.Feddes@uva.nl
prof. dr.
Agneta Fischer
Hoogleraar. Doet onderzoek naar emoties, met name naar de invloed van
sociale factoren in subjectieve ervaring en emotionele expressie. Meer specifiek
onderzoekt zij emotionele besmetting, de rol van gelaatsexpressies in de
vorming van oordelen over mensen (bv. bij huilen, of boosheidsexpressies),
sekseverschillen in emoties en de rol van emoties in intergroepsconflicten.
Kamer 917 tel. nr.: 525.6893 email: A.H.Fischer@uva.nl
prof. dr. Jens
Förster
Hoogleraar. Geeft onderwijs op het gebied van zelfregulatie en sociale cognitie.
Zijn onderzoek richt zich op sociale cognitie en motivatie, geheugen, emoties,
beslissingsprocessen en risicogedrag.
Kamer 925 tel. nr.: 525.6869 email: J.A.Förster@uva.nl
drs. Marleen
Promovendus. Doet onderzoek naar consequenties van nieuwe situaties,
informatie, objecten, et cetera op emotie, cognitie en motivatie. Onderzoekt
Gillebaart ook wat situationele en individuele invloeden zijn op openheid en voorkeur
voor nieuwheid (‘novelty’).
Kamer 906 tel. nr.: 525.6292 email: M.Gillebaart@uva.nl
dr. Frenk van
Universitair hoofddocent. Doet onderzoek naar attitudes en beslissingen. Meer
in het bijzonder gaat zijn interesse uit naar evaluatief conflict in de context
Harreveld van beslissingen zoals onzekerheid, dissonantie, ambivalentie en spijt. Hij doet
daarnaast onderzoek naar onderwerpen als risicoperceptie en vertrouwen.
Tevens onderwijscoördinator en studieadviseur.
Kamer 921 tel. nr.: 525.7263 email: F.vanHarreveld@uva.nl
drs. Marc Promovendus. Doet onderzoek naar de rol die emoties van anderen spelen bij
Heerdink het uitlokken conformiteit en andere vormen van sociale beïnvloeding.
Kamer 919 tel. nr.: 525.6878 email: M.W.Heerdink@uva.nl
471

472
Docenten en hun interessegebieden
dr. Kai Jonas
Universitair docent. Geeft onderwijs op het gebied van automatische processen
en de cognitieve en motivationele determinanten daarvan. Ook geeft hij
onderwijs op het gebied van pro-sociaal gedrag, en interventieprogramma’s op
dat gebied. Zijn onderzoek richt zich op sociale cognitie en motivatie.
Kamer 916 tel. nr.: 525.6888 email: K.J.Jonas@uva.nl
dr. Nils Universitair docent. Geeft onderwijs en doet onderzoek op het gebied van
Jostmann zelfregulatie, motivatie en sociale cognitie.
Kamer 922 tel. nr.: 525.6889 email: N.B.Jostmann@uva.nl
drs. Sanne
Kateman
Docent en gedragswetenschappelijk trainer. Opleider van het Social Skills Lab,
waarin verschillende trainingen worden ontwikkeld, uitgevoerd en geëvalueerd.
Belangrijkste taken zijn het opleiden en superviseren van trainers en het
zorgdragen voor de dagelijkse organisatie van het Social Skills Lab.
Kamer 908 tel. nr.: 525.6120 email: S.Kateman@uva.nl
dr. Gerben van
Kleef
Universitair hoofddocent. Zijn onderzoek richt zich momenteel primair op
emoties, macht en sociale beïnvloeding. Centrale vragen zijn: Hoe beïnvloeden
mensen elkaar met hun emoties – bijvoorbeeld in conflicten, in persoonlijke
relaties of op het werk? Waaraan ontlenen mensen macht? En hoe beïnvloedt
(gebrek aan) macht sociaal gedrag? Daarnaast doet hij onder andere onderzoek
naar (inter)groepsprocessen, onderhandelen en de sociale functies van
roddelen.
Kamer 918 tel. nr.: 525.6894 email: G.A.vanKleef@uva.nl
dr. Lukas
Koning
Postdoc. Doet onderzoek naar de interpersoonlijke effecten van emoties.
Doordat we onze emoties tonen - bijvoorbeeld in gezichtsuitdrukkingen -
kunnen anderen onze emoties waarnemen en interpreteren. Emoties geven
daarom belangrijke informatie over wat we willen bereiken en wat we van
iets vinden. Deze informatie kunnen anderen gebruiken om hun gedrag op te
baseren.
Kamer 919 tel. nr.: 525. 6878 email: L.F.Koning@uva.nl
dr. Yaël de
Liver
Coördinator en docent van de mastertrack Gedrag & Gezondheid.
Geïnteresseerd in fundamenteel en toegepast onderzoek naar de sociaal
psychologische aspecten van (on-)gezond gedrag. De nadruk ligt daarbij op de
rol van informatieverwerking, affect en (tegenstrijdige) attitudes.
Kamer 901 tel. nr.: 525.8817 email: J.N.deliver@uva.nl
drs. Liesbeth
Mann
Promovendus. Doet onderzoek naar radicaliserings-processen en vernedering
in intergroepsituaties. Hierbij komt specifiek aan de orde hoe cultureel
bepaalde waarden en cultuurverschillen in emotionele beleving gevoelens van
vernedering kunnen veroorzaken of versterken en hoe dit vervolgens kan leiden
tot radicalisering en groepspolarisatie.
Kamer 906 tel. nr.: 525.6752 email: L.Mann@uva.nl
drs. Janina
Marguc
Promovendus. Her research explores the potential benefits of obstacles in the
context of goals and creative thinking. Other research interests include: value,
mindfulness, emotions and embodiment.
Kamer 914 tel. nr.: 525.6895 email: J.Marguc@uva.nl
drs. Hannah Promovendus. Doet onderzoek naar ambivalentie en keuzeconflict, en dan
Nohlen vooral naar de consequenties van ambivalentie voor gedrag.
Kamer 919 tel. nr.: 525.6878 email: H.U.Nohlen@uva.nl
Dr. Marte Otten, post-doc. Haar onderzoek richt zich op extreme emoties
dr. Marte zoals vernedering. Hierbij wordt gekeken naar de gevolgen voor het individu,
Otten zowel op het niveau van de hersenen als het gedrag, en ook naar de rol die
dergelijke extreme emoties spelen in inter-individuele en inter-groepsprocessen.
Kamer 910 tel. nr.: 525.6744 email: M.Otte@uva.nl
prof. dr. Joop Hoogleraar. Zijn onderzoek richt zich op de structuur van attitudes en attitude
van der Pligt verwerking, de rol van affect bij beslissingen en de perceptie van risico’s.
Kamer 924 tel. nr.: 525.6891 email: J.vanderPligt@uva.nl

drs. Barbera
Rosenhart
Docenten en hun interessegebieden
Docent en gedragswetenschappelijk trainer. Coördinator en opleider van het
Social Skills Lab. Belangrijkste taken zijn het opleiden en superviseren van
trainers en het zorgdragen voor de dagelijkse organisatie van het Social Skills
Lab.
Kamer 902 tel. nr.: 525.6883 email: B.Rosenhart@uva.nl
dr. Mark
Rotteveel
Universitair docent. Doet onderzoek naar sociaal cognitieve processen, affect
en emoties. Centraal staat daarbij het onderscheid tussen meer en minder
bewuste processen die vaak tegelijkertijd worden gemeten. Daarbij maakt
hij gebruik van zowel impliciete en expliciete meet-instrumenten die beide
processen proberen bloot te leggen. Daarnaast doet hij onderzoek naar de
embodiment van emotie en affect en kijkt hij meer specifiek naar toenaderingsof
vermijdingsgedraggedrag.
Kamer 915 tel. nr.: 525.6713 email: M.Rotteveel@uva.nl
drs. Bastiaan
Rutjens
Promovendus. Doet onderzoek naar de affectieve, motivationele en cognitieve
consequenties van controlegebrek en onzekerheid. Daarnaast bezig met
onderzoek naar vooruitgangsgeloof als psychologisch construct. Overige
onderzoeksinteresses vallen binnen terror management theorie, religie en
bijgeloof, zelf en identiteit, en morele attitudes.
Kamer 914 tel. nr.: 525.6895 email: B.T.Rutjens@uva.nl
drs. Iris
Schneider
Promovendus. Doet onderzoek naar de antecedenten en consequenties van
ambivalentie. Ambivalentie is de gelijktijdige ervaring van zowel positieve als
negatieve gevoelens en/of gedachten ten aanzien van hetzelfde object.
Kamer 912 tel. nr.: 525.7098 email: I.K.Schneider@uva.nl
Promovendus. Doet onderzoek naar emotie en altruïstisch straffen. Hierbij
drs. Elise Seip
wordt gekeken hoe emoties motiveren tot strafgedrag (zowel impliciet als
expliciet). Daarnaast kijkt ze naar welke emoties een belangrijke rol spelen bij
wraakgevoelens.
Kamer 906 tel. nr.: 525.6292 email: E.C.Seip@uva.nl
dr. Michael
Vliek
Universitair docent. Geeft onderwijs op het gebied van emoties, sociale
beïnvloeding en intergroeps relaties. Doet onderzoek naar sociale
vergelijkingsprocessen, en de rol van tijd in sociaal psychologische processen.
Kamer 909 tel. nr.: 525.6892 email: M.L.W.Vliek@uva.nl
drs. Roeland
Voskens
drs. Roeland Voskens Docent. Geeft onderwijs in de bachelor -en masterfase.
Is geïnteresseerd in de rol van (nieuwe) media bij informatieverwerking en
beïnvloedingsprocessen.
Kamer 901 tel. nr.: 525.6714 email: R.A.Voskens@uva.nl
drs. Coen
Wirtz
Docent/promovendus. Coördineert en begeleidt de Werkgroepen Sociale
Psychologie in de bachelor. Doet onderzoek naar morele emoties en morele
attitudes in intergroep gedrag.
Kamer 901 tel. nr.: 525.6714 email: C.Wirtz@uva.nl
Meer uitgebreide informatie over medewerkers en hun interessegebieden kan men vinden op:
http://www.fmg.uva.nl/socialpsychology/ourpeople.cfm.
473

Bijlage
Opleidingsstatuut
Onderwijs- en Examenreglementen
Fraude- en Plagiaatregeling UvA
Regels en Richtlijnen Examencommissie

476
Opleidingstatuut Psychologie
Onderwijsruimtes op het Roeterseilandcomplex
Gebouwen Legenda:
A: Psychologie w = werkgroepruimte
B/C/D: Scheikunde/Fysische Geografie b = beamer aanwezig
E: Economie d= diaprojector aanwezig
G: Sociale Geografie/Planologie o = overhead aanwezig
H: Mensa ‘Agora’/Bibliotheek kb = krijtbord
J/K: Natuur- & Sterrenkunde wb = white board
M: BCP Jansen Instituut eb = easy board
N: Facilitair Bedrijf vid = zaal met video
P: Wiskunde/Kunstmatige Intelligentie fo = flip-over
I: Gebouw I bevindt zich tussen dvd = dvd speler
gebouw B en J (Nieuwe Achtergracht 170)

Opleidingstatuut Psychologie
Beschikbare zalen: Gebouw A, Roetersstraat 15, sluitingstijd: 22.00uur
Zaal Faciliteiten Capaciteit Zaal Faciliteiten Capaciteit
A-A kb-o-b-dvd-mics 450 pers. A304 o-kb 30 pers.
A-B kb-o-b-d-versterker 280 pers. A305 o-d-b-kb 40 pers.
A-C kb-o-b-d-versterker 160 pers. A306 o-b-kb 40 pers.
A-D kb-o-b-versterker 80 pers. A307 w-kb 4 pers.
A-E kb-o-b-versterker 126 pers. A309 w-kb 12 pers.
A102 b-kb 40 pers. A404 o-b-kb 88 pers.
A103 w-wb-o 18 pers. A406 o-b-kb 86 pers.
A104 w-wb 18 pers. A409-411 w 10 pers.
A106 Computerruimte 24 pers. A413 18 pers.
A107 Computerruimte 16 pers. A414-418 Socialsks 10 pers.
A108 o-b-kb 40 pers. A504-A506 w 6 pers.
A205-A210 w-kb 4 pers. A507 w 25 pers.
A301A/B/C w-wb 8 pers. A511-512 w 10 pers.
A302 Eb-o-b-vid-dvd 24 pers.
A303 o-d-b-kb 50 pers. A220 Vergaderzl. 22 pers.
Beschikbare zalen: GebouwB
Zaal Faciliteiten Capaciteit Zaal Faciliteiten Capaciteit
B240 o-b-kb 32 pers. B343 o-kb 16 pers.
B244 o-b-kb 32 pers. B344 o-d-kb 20 pers.
B341 o-b-kb 32 pers. B318 o-b-kb 26 pers.
B228 o-b-wb 30 pers.
Beschikbare zalen: Gebouw C
Zaal Faciliteiten Capaciteit Zaal Faciliteiten Capaciteit
C203 Kb-o-b-d 50 pers. C210 o-b-d-kb 40 pers.
C206 v-o-b-kb 104 pers. C212 o-b-kb 20 pers.
C302 o-d-b-kb 30 pers.
Beschikbare zalen: Gebouw D
Zaal Faciliteiten Capaciteit Zaal Faciliteiten Capaciteit
D028 o-b-vid-kb 40 pers.
Beschikbare zalen: Gebouw E
Zaal Faciliteiten Capaciteit Zaal Faciliteiten Capaciteit
E003 wb-o-b-pc-fo 40 pers. E008 wb-o-b-pc 25 pers.
E004 wb-o-b-pc-fo 25 pers. E010 wb-o-b-pc 40 pers.
E007 wb-o-b-pc 30 pers. E117 wb-o-b-fo 20 pers.
E150 wb-o-b-vid/dvd-fo-pc 30 pers. E020 wb-o-b-fo-mic 70 pers.
E151 wb-o-b-vid/dvd-fo-pc 30 pers.
Beschikbare zalen: Gebouw G
Zaal Faciliteiten Capaciteit Zaal Faciliteiten Capaciteit
G003 o-d-b 55 pers. G103 o-d-b 40 pers.
G018 o-d-b 48 pers. G202 o-d-b 40 pers.
GS01A o-b 20 pers. GS01B o-b-d 20 pers.
GS04 o-b-d 25 pers.
Beschikbare zalen: Gebouw I
Zaal Faciliteiten Capaciteit Zaal Faciliteiten Capaciteit
I101 kb-o-b 40 pers. I203 kb-o 25 pers.
I102 kb-o 20 pers. I301 kb-o-b 36 pers.
I103 kb-o 25 pers. I401 kb-o-b 40 pers.
I201 kb-o-b-fo 40 pers. I402 kb 20 pers.
I202 kb-o 20 pers. Tal van werkgroepruimten à 10 pers.
* zie legenda vorige pagina voor uitleg faciliteiten
Een overzicht van alle onderwijsruimtes van de UvA, inclusief het REC is te vinden op:
http://peirce.ic.uva.nl
477

478
1. Algemene Informatie
Opleidingstatuut Psychologie
Opleidingsstatuut en relatie tot het studentenhandboek
Universiteiten zijn verplicht om jaarlijks een studentenstatuut uit te brengen. Hierin staat
een beschrijving van de rechten en plichten van studenten. Het studentenstatuut bestaat
uit twee delen: een algemeen deel en een meer gedetailleerde uitwerking per opleiding:
het opleidingsdeel.
Het algemene deel van het statuut is opgenomen in het Studentenhandboek en geldt voor
alle studenten aan de Universiteit van Amsterdam. Verder bevat het Studentenhandboek
allerlei nuttige informatie over voorzieningen aan de UvA. Het wordt jaarlijks opnieuw
vastgesteld door het College van Bestuur na instemming van de Centrale Studentenraad.
In het algemene deel komen o.a. de volgende onderwerpen aan de orde: toegang
en inschrijving, bijzondere vormen van inschrijving, rechten en plichten op basis van
inschrijving, administratie en privacybescherming, onderwijs (o.a. kwaliteit, studeerbaarheid,
betaalbaarheid), tentamens en examens, medezeggenschap, universitaire omgangsvormen
(o.a. studieomstandigheden, gebruik computervoorzieningen), financiële
ondersteuning, studentenvoorzieningen en rechtsbescherming (o.a. procedure bij College
van Bestuur voor de Examens, ombudsman, klachtenregeling). Het studentenhandboek
wordt jaarlijks aangepast en is te raadplegen via de UvA website: www.uva.nl/studentenhandboek/.
Het opleidingsdeel of opleidingsstatuut is opgenomen in deze studiegids. Beide delen van
het statuut zijn niet alleen beschrijvend van aard, maar hebben ook een rechtscheppend
karakter. Dat wil zeggen dat ze gebruikt kunnen worden om afspraken tussen universiteit
en studenten of opleiding en studenten vast te leggen. Het opleidingsstatuut wordt
per opleiding vastgesteld. Alle informatie van het opleidingsstatuut is in deze studiegids
opgenomen, evenals belangrijke reglementen en regelingen.
Afdeling Psychologie
Locatie en openingstijden
De Afdeling Psychologie is gehuisvest in gebouw A aan de Roetersstraat 15, 1018 WB te
Amsterdam. Dit gebouw is voorzien van aanpassingen voor gehandicapten. Het gebouw
is van maandag t/m vrijdag geopend van 8.00-22.00 uur. In de zomervakantie (juli/aug.)
is het gebouw ‘s avonds vanaf 18.00 uur gesloten. Gebouw A is een van de twaalf gebouwen
van de Universiteit van Amsterdam die gezamenlijk het Roeterseilandcomplex
(REC) vormen. Onderwijs van de afdeling Psychologie vindt gewoonlijk plaats in gebouw
A. Regelmatig wordt echter ook gebruik gemaakt van onderwijsruimtes in een van
de andere REC-gebouwen. Deze bevinden zich overigens allemaal op loopafstand van
elkaar. Op de voorgaande pagina treft men een overzicht aan van de gebouwen van het
REC met daarbij aangegeven het adres van de lokatie, de naam van de zaal, de faciliteiten
en het aantal personen waarvoor de zaal geschikt is.
Routebeschrijving
De Afdeling Psychologie is met het openbaar vervoer goed te bereiken. Vervoer met de
auto wordt sterk afgeraden in verband met parkeerkosten.
Vanuit Amsterdam
Met de metro:
• Alle metro’s behalve lijn 50, halte Weesperplein, uitgang Valckenierstraat. Ga rechts de
Valckenierstraat in, deze straat komt uit op gebouw A waar Psychologie gevestigd is.
Met de tram:
• Lijn 7 en 10 (halte Weesperplein).
• Lijn 9 en 14 (halte Plantage Middenlaan).

Opleidingstatuut Psychologie
Van buiten Amsterdam
Per trein:
Station Amsterdam Amstel/Duivendrecht (vanuit richting Utrecht):
• Alle metro’s richting Centraal Station, halte Weesperplein, uitgang Valckenierstraat.
Centraal Station (uit overige richtingen):
• Alle metro’s, halte Weesperplein, uitgang Valckenierstraat.
2. Organisatie van de Faculteit
Bestuurlijke en onderwijskundige organisatie
In het Studentenhandboek (www.uva.nl/studentenhandboek/) komen het bestuur en de
bestuurlijke organisatie van de Universiteit aan bod. Hieronder volgt informatie over de
Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen (FMG) en de Afdeling Psychologie.
Algemene informatie over de FMG
Aan de Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen (FMG) volgen ruim 7000
studenten onderwijs. Er zijn tien bacheloropleidingen en meer dan dertig masters, georganiseerd
door Colleges (voor bacheloropleidingen) en Graduate Schools (voor masteropleidingen
en pomovendi-trajecten). De wetenschappelijke staf werkt veelal zowel
in onderwijs, als in een van de facultaire onderzoekinstituten. Ruim 1200 medewerkers
dragen hier direct of indirect aan bij. Website: www.fmg.uva.nl.
Decaan
De decaan van de faculteit, prof. dr. E. de Haan, is belast met het bestuur en het beheer
van de faculteit. Verder overlegt hij op regelmatige basis met de facultaire Ondernemingsen
de Studentenraad en met collega-decanen en het College van Bestuur. De decaan stelt,
na instemming van de Studentenraad, de Onderwijs en Examenregelingen (OER) vast
van de opleidingen die de onderwijsinstituten FMG verzorgen. Vervolgens wordt deze
OER opgenomen in de studiegids van elke opleiding. Dat is ook in deze studiegids het
geval. De decaan is met zijn naaste medewerkers gehuisvest op het Roeterseiland, Nieuwe
Prinsengracht 130. Hij is bereikbaar via het secretariaat FMG, Vendelstraat 7 en e-mail:
fmg@fmg.uva.nl. Website: www.fmg.uva.nl.
Medezeggenschap
Het College van Bestuur heeft binnen de gegeven juridische mogelijkheden gekozen voor
gedeelde medezeggenschap aan de UvA. Dit wil zeggen dat de medezeggenschap voor het
personeel via een ander orgaan (de Ondernemingsraad) plaatsvindt dan voor studenten
(via de Studentenraad).
Faculteitsreglement
Doel van het Faculteitsreglement is regelgeving vast te leggen over de bestuurlijke organisatie
van de faculteit. Er zijn geen zaken in gereglementeerd die al in de Wet op het Hoger
Onderwijs en Wetenschappelijk Onderzoek (WHW) zijn geregeld. In het Faculteitsreglement
komt de bestuurlijke organisatie aan bod zoals die hiervoor is uiteengezet. Het
Faculteitsreglement is verkrijgbaar via het secretariaat FMG, Vendelstraat 7 en e-mail:
fmg@fmg.uva.nl.
Organisatie binnen de FMG
Het personeel van de FMG is werkzaam binnen zes disciplinaire afdelingen en verschillende
centrale diensten. Het ondersteunend en beheerspersoneel ondersteunt deze taken
vanuit de centrale stafafdelingen (Bibliotheek, ICT, Planning & Control, HRM, decanaat
en Communicatie).
479

480
Opleidingstatuut Psychologie
Afdelingen
De FMG kent zes disciplinaire afdelingen van waaruit de personeelsleden hun werkzaamheden
ten behoeve van de onderwijs- en onderzoeksinstituten verrichten. Dit zijn
de afdelingen Communicatiewetenschap; Sociologie en Antropologie; Politicologie; Geografie,
Planologie en Internationale Ontwikkelingsstudies; Pedagogiek en Onderwijskunde
en Psychologie.
Onderzoekinstituten
Het onderzoek binnen de FMG is ondergebracht in onderzoekinstituten, zie www.fmg.
uva.nl.
Colleges en Graduate Schools
Bacheloropleidingen vallen onder de verantwoordelijkheid van een College en Masteropleidingen
zijn samen met de promovendi opleidingen ondergebracht bij Graduate
Schools. De faculteit kent de volgende Colleges en Graduate schools:
• College of Communication
• College of Educational and Pedagogical Sciences
• College of Psychology
• College of Social Sciences
• Graduate School of Communication
• Graduate School of Pedagogical and Educational Sciences
• Graduate School of Psychology
• Graduate School of Social Sciences
Nadere informatie over de faculteit is te vinden op website: www.fmg.uva.nl. Informatie
over de bachelor- en masteropleidingen die elk instituut aanbiedt, het onderzoeksveld en
lopende onderzoeksprojecten is te vinden op de websites van de verschillende instituten.
Organisatie van de Afdeling Psychologie
Afdeling Psychologie www.fmg.uva.nl/psychologie
Afdelingsvoorzitter: Mw. prof. dr. A.H. Fischer
Managementassistente: Hanny Verduijn
Adres: Roetersstraat 15, 1018 WB Amsterdam
tel. 020-525.6780
e-mail: voorzitter@psy.uva.nl
De Afdeling Psychologie kent een voorzitter, een zestal programmagroepen en een groep
ondersteunende diensten. Het wetenschappelijk personeel (hoogleraren, docenten en onderzoekers)
is ondergebracht in die programmagroepen. Het wetenschappelijk personeel
voert de onderwijstaken uit voor het College of Psychology en de Graduate school of
Psychology, die belast zijn met de organisatie en coördinatie van het onderwijs van de
verschillende opleidingen. Daarnaast worden onderzoekswerkzaamheden verricht onder
verantwoordelijkheid van het Onderzoekinstituut Psychologie.
Bestuursteam
De Afdeling kent een bestuursteam waarin beslissingen worden besproken en voorbereid.
Dit bestuursteam bestaat uit de directeur van het Onderzoeksinstituut Psychologie, de
directeur van het College of Psychology, de directeur van de Graduate School en de voorzitter
van de Afdeling Psychologie:
• Afdelingsvoorzitter: Prof. dr. A.H. Fischer
• Directeur Onderzoeksinstituut: Prof. dr. G.A. Kerkhof
• Directeur College of Psychology: Drs. K.H. Visser
• Directeur Amsterdam Graduate School of Psychology: Prof. dr. H. v.d. Maas
Het secretariaat wordt gevoerd door Mw. J. Verduijn-de Groot, kamer 913, tel. 525.6780.

Opleidingstatuut Psychologie
Programmagroepen
De Afdeling Psychologie kent zes programmagroepenmet elk een programmagroepleider.
De programmagroepleider stelt in de regel een klein team in waarmee hij/zij de programmagroep
bestuurt.
• Arbeids- en Organisatiepsychologie, programmaleider: Prof. dr. A. van Vianen
• Klinische Psychologie, programmaleider: mw. Prof. dr. M. Kindt
• Ontwikkelingspsychologie: Prof. dr. M.W. v.d. Molen
• Psychologische Methodenleer: Prof. dr. H. v.d. Maas
• Psychonomie: mw. Prof. dr. A.M.B. de Groot
• Sociale Psychologie: Prof. dr. J. v.d. Pligt
In deze gids hebben alle programmagroepen een eigen hoofdstuk met algemene informatie
en het onderwijsaanbod. Het personeel van een programmagroep kan bestaan uit:
Wetenschappelijk personeel:
• Professor = hoogleraar = kroondocent.
• UHD = universitair hoofddocent.
• UD = universitair docent.
• Doc = docent, een medewerker voor het geven van onderwijs.
• Ond = onderzoeker, een medewerker om onderzoek te doen.
• AIO/OIO = assistent/onderzoeker in opleiding = promovendus. Dit zijn over het
algemeen net afgestudeerden die aangesteld worden voor vier jaar. In die tijd moeten
ze onderzoek verrichten ter voorbereiding op een proefschrift, een opleiding krijgen
tot onderzoeker, promoveren en onderwijs verzorgen.
Niet-wetenschappelijk personeel:
• OBP = ondersteunend en beheerspersoneel; alle technische en administratieve
medewerkers/sters. D.w.z. al het personeel van de Afdeling dat niet gerekend kan
worden tot het wetenschappelijk personeel.
Financiering
Het College van Bestuur financiert de instituten voor onderzoek en onderwijs rechtstreeks
en de instituten stellen vast welke taken daarvan worden uitgevoerd. De taken
worden vervolgens verricht door medewerkers van de afdeling Psychologie. De instituten
maken daarover afspraken met de afdelingsvoorzitter, de programmaleiders en de hoofden
van de ondersteunende stafafdelingen.
College of Psychology en Amsterdam Graduate School of Psychology
Het College of Psychology is belast is met de organisatie en coördinatie van de bacheloropleiding
Psychologie.
Directeur: drs. K.H. Visser
Onder de Amsterdam Graduate School of Psychology (AGSP) vallen de masteropleidingen
Psychologie (de aansluitmaster en de twee selectieve masters Gezondheidszorgpsychologie
en de Research Master Psychology). Daarnaast valt het promotie-onderwijs
onder de AGSP.
Directeur: prof. dr. H. van der Maas
College en Graduate school worden ondersteund door het onderwijsinstituut Psychologie,
de stafafdeling waar onder meer de onderwijsbalie en de studieadviseurs onder vallen.
Deze stafadeling wordt geleid door de directeur van het College of Psychology
Facultaire Studentenraad (Faculteitsbreed)
De Facultaire Studentenraad (FSR) wordt jaarlijks gekozen uit en door studenten Psychologie,
Politicologie, Sociologie, Culturele Antropologie, Communicatiewetenschap,
Gedrag en Samenleving, Pedagogiek, Onderwijskunde, Sociale Geografie, Planologie en
de masters van deze studies. De FSR voert met de decaan (het hoofd van de faculteit)
overleg over het faculteitsbeleid in het algemeen en studentenbelangen in het bijzonder.
Verder overlegt de FSR met de opleidingscommissies (waar studenten op opleidingsni-
481

482
Opleidingstatuut Psychologie
veau adviseren over de kwaliteit van het onderwijs) de OWI student (die op onderwijsinstituut
niveau adviseert aan de onderwijsdirecteur) en de Centrale Studentenraad (het
universiteitsbrede studenteninspraakorgaan). De FSR biedt studenten de mogelijkheid
om mee te praten over de kwaliteit van het onderwijs en beslissingen die genomen worden
in de faculteit. De FSR heeft advies- en instemmingsrecht op onderdelen van de
onderwijs- en examenregelingen, het opleidingsstatuut, en het faculteitsreglement. De
FSR komt wekelijks bijeen voor een plenaire vergadering. Leden van de FSR krijgen een
onkostenvergoeding. Wie meer wil weten over het werk van de Facultaire Studentenraad
of zijn stem wil laten horen, kan contact opnemen via fmg@studentenraad.nl of 525.6347.
Voor meer informatie: www.studentenraad.nl/fmg.
Opleidingscommissie Psychologie
De Opleidingscommissie Psychologie wordt bij faculteitsreglement ingesteld. De Opleidingscommissie
heeft tot taak desgevraagd of uit eigen beweging advies over het onderwijsprogramma
uit te brengen aan de onderwijsdirecteur. Wanneer het advies niet
wordt gevolgd, dient dit beargumenteerd te worden afgewezen. Doorgaans vergadert de
Opleidingscommissie eens per maand. Belangrijke taken van de Opleidingscommissie
zijn onder meer:
• De jaarlijkse beoordeling van de onderwijsprogramma’s, waarbij onder meer getoetst
wordt of het programma studeerbaar is en of de omvang van de onderdelen in
overeenstemming is met de studiepunten die aan de onderdelen zijn toegekend.
• Adviseren over de Onderwijs en Examen Regeling (OER) die jaarlijks wordt
vastgesteld.
• De organisatie van de evaluatie van studieonderdelen en de bespreking van de
resultaten van die evaluaties.
• De voorbereiding van de onderwijsvisitaties die eens per zes jaar worden
georganiseerd.
• Adviseren over programmawijzigingen en –vernieuwing, de bachelor-masterstructuur
De commissie bestaat uit zes studentleden en zes leden wetenschappelijk personeel. De
studentleden onderhouden banden met o.a. de Ombudsstudent, de VSPA, de Studentenraad
en de studentenfracties van de programmagroepen. Meer informatie is te vinden
op de website: http://www.student.uva.nl/psychologie/Studentenorganisatie/opleidingscommissie.cfm.
De Opleidingscommissie bestaat in het studiejaar 2011/2012 uit:
Leden
Studenten Telefoon Email
OC fractie, kamer 118 ocstudentenfractie-fmg@uva.nl
Wetenschappelijk personeel
Dr. R. Hamel (voorzitter) 525.6854 r.hamel@uva.nl
Dr. D. Borsboom 525.6882 d.borsboom@uva.nl
Dr. F. van Harreveld 525.7263 f.vanharreveld@uva.nl
Dr. E.A.J. van Hooft 525.6863 e.a.j.vanhooft@uva.nl
Dr. M. Spiering 525.6816 m.spiering@uva.nl l
Floor Elsenburg, MSc f.elsenburg@uva.nl
OWI ombudsstudent Psychologie
Wanneer men klachten, ideeën of opmerkingen heeft over onderwijs, docenten en/of de
opleiding Psychologie in het algemeen kan men terecht bij de Ombudsstudent. De Ombudsstudent
zit in kamer 118, tel. 525.7015, e-mail: psyombudsstudent@fmg.uva.nl.

Opleidingstatuut Psychologie
Men kan de Opleidingscommissie Psychologie bereiken via het secretariaat dat wordt
gevoerd door mw. G.J. Bekker, kamer 217, tel. 525.6126, e-mail: g.j.bekker@uva.nl.
STOP - STudenten Overleg Psychologie
Het STudenten Overleg Psychologie is een algemeen overleg waar actuele informatie
wordt uitgewisseld over alles wat er gaande is binnen de Afdeling Psychologie op het gebied
van studie, onderwijskwaliteit en ontwikkelingen in programmagroepen. Verschillende
actieve studenten, waaronder leden van de programmagroepfracties, afgevaardigden
uit de Opleidingscommissie en de Studentenraad, de VSPA en de Ombudsstudent
steken hier de hoofden bij elkaar. Op vergaderingen van het STOP is iedere psychologiestudent
welkom. Meer informatie is te krijgen bij de Ombudsstudent: e-mail: psyombudsstudent@fmg.uva.nl.
Evaluatiecommissie /Panelgesprekken
Alle studieonderdelen worden geëvalueerd. De evaluatie bestaat uit een standaardvragenlijst
die wordt afgenomen bij de eerste gelegenheid van een tentamen. Om meer inzicht te
krijgen in het oordeel van studenten over het onderwijs worden tevens panelgesprekken
georganiseerd. Hierin voeren alle docenten uit de eerste twee studiejaren gesprekken over
de door hen verzorgde cursus met een evaluatiecommissie van studenten. Deze commissie
neemt na de eerste tentamenmogelijkheid een vragenlijst af onder studenten, waarvan
de resultaten als basis voor het panelgesprek dienen. De Panelgesprekken worden gecoördineerd
door C. Koeleman, Bsc.
In de laatste twee studiejaren verschilt de evaluatie per programmagroep. Bij de meeste
programmagroepen draagt het secretariaat van de programmagroep zorg voor de evaluatie
en de verslaggeving daarvan. De resultaten worden binnen een programmagroepoverleg
besproken en kunnen door de programmagroepleider worden meegenomen bij
een individueel functioneringsgesprek met de docent.
Examencommissie Psychologie
De Examencommissie heeft als wettelijke taak het afnemen van de examens en de organisatie
en coördinatie van de tentamens. De commissie bestaat uit enkele leden van
de wetenschappelijke staf, die door het afdelingsbestuur zijn belast met het verzorgen
van het onderwijs. De Examencommissie is bevoegd tot het nemen van besluiten over
tentamens en examens. Zij kan vrijstellingen verlenen en kan studieprogramma’s voor
de vrije opleiding goedkeuren. De Examencommissie kan uit haar midden examinatoren
aanwijzen voor het afnemen van onderdelen van het examen. De commissie waakt over
de kwaliteit van tentamens en examens, reikt diploma’s uit, beoordeelt aanvragen van
extra tentamengelegenheden en bemiddelt bij meningsverschillen.
In de Examencommissie Psychologie hebben zitting:
• Dr. P.A. Starreveld vz (portefeuille: bacheloropleiding Psychologie)
• Mw. prof. dr. A.H. Fischer (portefeuille: bacheloropleiding Psychologie)
• Mw. prof. dr. A.M.B. de Groot (portefeuille: masteropleiding Psychologie)
• Dr. J.H. Kamphuis (portefeuille: master Gezondheidszorgpsychologie)
• Mw. prof. dr. A.van Vianen (portefeuille: Research Master Psychology)
• Dr. C.V. Dolan (portefeuille: Research Master Psychology)
De Examencommissie wordt geadviseerd door Drs. K.H. Visser en Mw. drs. S. Houtkooper
en secretarieel ondersteund door Mw. G.J Bekker. Men kan uitsluitend schriftelijke
verzoeken indienen bij de Examencommissie. Een dergelijk verzoek kan ook via de
mail worden gedaan: examencommissie-psy@fmg.uva.nl. De examencommissie vergadert
doorgaans eens per maand De commissie beslist over het algemeen binnen 31 dagen
na binnenkomst van een verzoek.De Examencommissie Psychologie heeft tentamen en
examenregelingen opgesteld voor de eerste twee studiejaren. Beide regelingen worden
aan het begin van elk studiejaar herzien en vastgesteld en zijn af te halen bij de Onder-
483

484
Opleidingstatuut Psychologie
wijsbalie (kamer 218, open 10.00 - 14.00). De judiciumregelingen zijn elders in deze gids
opgenomen.
Onderzoeksinstituut Psychologie
Directeur: Prof.dr. G.A. Kerkhof
Website: www.fmg.uva.nl/psyresearch
Het onderzoek van de Afdeling Psychologie is ondergebracht in het Onderzoeksinstituut
Psychologie (OZI) en wordt geïnitieerd en uitgevoerd in zes programmagroepen die
elk een coherent onderzoekprogramma hebben. Administratieve ondersteuning wordt
geleverd door de secretaris van het OZI, mw. MSc. Renée Veldhuis. De technische onderzoekondersteuning
wordt uitgevoerd door het TOP (Technische Ondersteuning Psychologie)
dat onder leiding staat van drs. M. Teunisse. Overleg tussen vertegenwoordigers
van de programmagroepen, OZI-directeur en TOP-coördinator vindt plaats in de WAR
(Wetenschappelijke Advies Raad). De WAR geeft gevraagd en ongevraagd advies aan de
onderzoeksdirecteur, zoals aanschaf en beheer van laboratoriumvoorzieningen. Kenmerkend
voor het onderzoek van de afdeling is de sterk experimentele, veelal laboratoriumgebonden
aanpak, met veel aandacht voor methodologische vernieuwingen. Ook het
meer toepassings-gerichte onderzoek profiteert van de sterke nadruk op geavanceerde
meet- en analysemethoden. Toepassingen van geavanceerde neuro- en gedragswetenschappelijke
meet- en analysemethoden vergroten het inzicht in cognitieve, affectieve en
motivationele processen en de mechanismen die deze processen sturen. Het afdelingsbrede
gebruik van experimentele methoden heeft zijn beslag gekregen in de uitgebreide
laboratorium- en ondersteuningsfaciliteiten van het Onderzoeksinstituut. Het onderzoek
binnen de afdeling heeft de laatste jaren brede waardering gekregen, en de kwaliteit van
alle onderzoeksprogramma’s is hoog, zoals onder meer blijkt uit de scores van 4 en hoger
voor kwaliteit en output in de VSNU onderzoeksvisitaties van 1999 en 2006.
Onderzoekfaciliteiten en -ondersteuning
De infrastructurele onderzoekvoorzieningen worden beheerd door de medewerkers van
het TOP (Technische onderzoeksondersteuning), onder leiding van drs. Marco Teunisse.
De specialiteiten van het TOP lopen uiteen van audiovisuele ondersteuning, computer-
en serverbeheer, specialistisch programmeren, ontwikkeling van speciale hardware,
tot marktverkenning van software en hardware. De kerntaken van het TOP personeel
bestaan uit het beheren van ongeveer 120 computers, 6 servers en ruim 40 labruimten.
Het laboratorium bestaat op dit moment uit (in oplopende volgorde van ondersteuningskosten)
observatiestudio’s, computer testruimten en fysiologische meetruimten.
Onderzoekscholen
Het onderzoeksinstituut werkt samen met vier onderzoekscholen: EPOS (Experimenteel
Psychologische OnderzoekSchool), KLI (Kurt Lewin Instituut, waarin Sociale Psychologie
en Arbeids en Organisatiepsychologie participeren), EPP (Experimentele Klinische
Psychologie) en IOPS (Interuniversity Graduate School for Psychometrics and Sociometrics).
Deze onderzoekscholen organiseren cursussen en workshops voor promovendi.
Commissie Ethiek
Deze commissie bestaat uit de voorzitter, vertegenwoordigers van de zes programmagroepen
en de secretaris van het OZI. Het is de taak van de Commissie Ethiek (CE)
om zorgvuldige en verantwoorde afwegingen te maken over de toelaatbaarheid van onderzoeksprojecten
en deze afwegingen zowel intern als extern te beargumenteren. Meer
in algemene zin dienen de standpunten van de CE bij alle onderzoekers bekend te zijn.
Ethische richtlijnen zijn opgenomen in de statuten die te vinden zijn op de website: www.
ce.psy-uva.nl.

Opleidingstatuut Psychologie
Jaarverslag
Een overzicht van de medewerkers, hun onderzoeksthema’s, publicaties en overige onderzoeksoutput
wordt opgenomen in het jaarverslag van het Onderzoeksinstituut.
Gedragsregels voor psychologen
Psychologen en psychologen in spé gaan professionele psychologische relaties aan, bijvoorbeeld
met proefpersonen, patiënten, cliëntgroepen, bedrijven en maatschappelijke
groeperingen. De Afdeling Psychologie heeft bepaald dat deze professionele relaties in
overeenstemming met door het NIP (Nederlands Instituut voor Psychologen) ontworpen
gedragsregels moeten verlopen. Daartoe is de Commissie Ethiek ingesteld, die ethische
richtlijnen heeft opgesteld voor alle namens de Afdeling uit te voeren onderzoek. Bij het
secretariaat van de het Onderzoekspracticum (kr. 512) is een boekje met de Richtlijnen
Ethiek Psychologisch Onderzoek te verkrijgen of in te zien. Daar is eveneens de Checklist
Ethiek verkrijgbaar, die voor aanvang van elk onderzoek dient te worden ingevuld. Deze
checklist wordt vervolgens beoordeeld door de commissie. Een ieder die van proefpersonen
gebruikmaakt, of namens de Afdeling professioneel psychologische relaties aangaat,
wordt geacht zich aan de richtlijnen te houden. Een ieder die meent dat een (personeels-)
lid van de Afdeling niet handelt in overeenstemming met deze gedragsregels kan zich met
een schriftelijke, gemotiveerde klacht wenden tot de decaan. Alvorens te besluiten, hoort
de decaan het (personeels) lid tegen wie de klacht is ingediend.
De decaan kan besluiten:
a. om sancties met betrekking tot het personeelslid voor te stellen aan de directeur c.q.
het College van Bestuur;
b. de betrokken Afdeling te adviseren met betrekking tot de voortzetting van het
gewraakte project;
c. de klacht ongegrond te verklaren.
Faciliteiten
Algemeen
De faciliteiten waarvan iedere UvA-student gebruik kan maken, worden vermeld in het
studentenstatuut (zie paragraaf 1.1). In deze paragraaf van het Opleidingsstatuut staat een
aanvulling of nadere uitwerking over onder meer bibliotheken, studieplekken en computerfaciliteiten.
Bij de websites voor bachelor- en masterstudenten psychologie kunnen
onder “voorzieningen” alle faciliteiten worden gevonden: www.student.uva.nl/psy/voorzieningen.
Ordeverstoring in het gebouw
De directeur bedrijfsvoering heeft namens de decaan de bevoegdheid tot het nemen van
ordemaatregelen. In de dagelijkse praktijk oefenen bewakingsdienst, gebouwopzichters
en portiers namens de bedrijfsvoerder deze bevoegdheid uit.
Publicaties in het gebouw
Publicaties kunnen altijd op algemene prikborden worden opgehangen. De publicatie
moet betrekking hebben op (grote groepen van) de Afdeling Psychologie als zodanig en
mag niet gericht zijn op een bepaald lid van de afdeling. Ook mag ze niet beledigend
zijn. Publicaties mogen niet op glazen tochtdeuren (in verband met de veiligheid), niet
op achtergronden die daardoor beschadigd worden (beschadigingen worden in rekening
gebracht aan de publicist) en de publicaties dienen door de publicist te worden verwijderd
nadat de boodschap haar doel heeft bereikt.
485

486
Opleidingstatuut Psychologie
Universiteitsbibliotheek (UBA)
De Bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam levert wetenschappelijke informatie
en aanvullende diensten ter ondersteuning van onderzoek en studie van medewerkers,
studenten en derden. De centrale bibliotheek is gevestigd aan de Singel.
De UB-Singel beschikt over circa 300 studieplaatsen, verdeeld over drie studiezalen. In
het hoofdgebouw vindt u op de tweede verdieping de Algemene leeszaal met 70 studieplaatsen,
op de 3e verdieping twee grote studiezalen met nog eens ruim 200 plaatsen.
In het Informatiecentrum staan 50 werkplekken met pc voor UvA-studenten en -medewerkers
die informatie willen zoeken en bewerken. www.uba.uva.nl
Adres: Singel 425, 1012 WP Amsterdam
Telefoon: 525.2301
E-mail: secr-uba@uva.nl
Openingstijden: maandag tot en met vrijdag van 8.30-23.45 uur
zaterdag: 10.00-18.00 uur; zondag: 10.00 – 18.00 uur
Bibliotheek Psychologie
De Pierson Révész Bibliotheek is de gezamenlijke bibliotheek van de Faculteit Economie
en Bedrijfskunde en van de afdeling Geografie, Planologie en Internationale Ontwikkelingsstudies,
de afdeling Psychologie en de afdeling Pedagogiek en Onderwijskunde..
De Pierson Révész Bibliotheek is gevestigd aan de Roetersstraat 11, 1018 WB Amsterdam.
Telefoon: 020-525.4273. website: www.uba.uva.nl/fmg, e-mailadres: piersonrevezbibliotheek@uva.nl
• Openingstijden:
ma t/m do: 08.45 - 20.00 uur
vr: 08.45 - 18.00 uur
In de zomermaanden gelden afwijkende openingstijden.
Digitale bibliotheek
Veel tijdschriften zijn tegenwoordig digitaal in te zien. Deze tijdschriften zijn te raadplegen
via de website: www.uba.uva.nl/digitale_bibliotheek/tussen.cfm.
Leenpas
UvA- en HvA-studenten hebben geen lenerspas nodig, de UvA-collegekaart is tevens lenerspas.
UvA- en HvA-medewerkers kunnen bij elke UvA-bibliotheek een gratis lenerspas
laten maken op vertoon van een recente salarisspecificatie en een legitimatiebewijs.
Anderen kunnen een bibliotheekpas aanvragen bij de balies van de UvA-bibliotheken.
Voorwaarde is dat u 18 jaar of ouder bent (dit geldt niet voor universitaire studenten) en
tenminste drie maanden aaneengesloten op een vast adres in Nederland woont. Er is een
geldig legitimatiebewijs nodig, bijvoorbeeld: paspoort, Nederlands rijbewijs of collegekaart
(met foto) van Nederlandse universiteiten
Een bibliotheekpas kost € 25,00 per jaar. De pas is gratis voor studenten en medewerkers
van Nederlandse universiteiten en medewerkers van de KB en de KNAW op vertoon van
een geldige collegekaart of recente salarisspecificatie. Toont u een geldige alumnipas van
de AUV, dan is de bibliotheekpas eveneens gratis.
De inzagepas is verkrijgbaar als dagkaart (€ 2,-) en maandkaart (€7,50). Ook hiervoor is
een legitimatiebewijs nodig. Wilt u bij meerdere bibliotheken in Amsterdam lenen, dan
kunt u een AdamNet-pas van € 35,00 per jaar kopen. Hiermee hebt u recht op een gratis
lenerspas van o.a. de bibliotheek van de UvA, de Openbare Bibliotheek Amsterdam, de
Bibliotheek van de Vrije Universiteit, het Centrum voor Wiskunde en Informatica, de
bibliotheek van de Hogeschool INHOLLAND Amsterdam/Diemen en mediatheken
van de Hogeschool van Amsterdam. Vervanging van een verloren lenerspas kost € 5,00 ,
vervanging van de AdamNet-pas kost € 4,50. Wanneer bij diefstal van een pas een procesverbaal
van de politie kan worden overlegd, worden geen kosten in rekening gebracht.

Opleidingstatuut Psychologie
Studieruimten
De Afdeling Psychologie beschikt over een studiezaal. Op de eerste verdieping bevindt
zich een studiezaal met circa 60 plaatsen. Bij de verschillende bibliotheken aan de UvA
zijn ook studieplekken aanwezig. De verschillende studieplekken zijn te vinden op de
website.
Computerfaciliteiten voor studenten Psychologie
Zowel de Afdeling Psychologie als de UvA bieden studenten verschillende soorten computerfaciliteiten
om onderwijs en onderzoek mogelijk te maken. Er staan verschillende
werkplekken met computers ter beschikking. Daarnaast is er een aantal internettoepassingen
(e-mail, Blackboard, SIS) die handig en soms zelfs noodzakelijk zijn in het kader
van het onderwijs.
Computerzalen en printmogelijkheden
Voor gereguleerd en/of zelfstandig onderwijs beschikt de afdeling over een tweetal computerzalen
(A.106 & A.107), uitgerust met PC’s, waarvan studenten Psychologie gebruik
kunnen maken voor onder meer:
• het schrijven van werkstukken, scripties, opdrachten en papers;
• het uitvoeren van statistische analyses;
• het gebruik van Internettoepassingen;
• het volgen of uitvoeren van cursussen (bijvoorbeeld practica).
De zalen zijn in eerste instantie gereserveerd voor onderwijsdoeleinden, maar buiten cursustijden
vrij voor gebruik van studenten. Alle studenten die zijn ingeschreven bij de Afdeling
Psychologie hebben automatisch toegang tot de computers in de zalen die hierboven
zijn genoemd. Het Informatiseringscentrum (IC) beheert een aantal computerzalen
voor algemeen gebruik voor alle UvA-studenten. Deze computerzalen maken onderdeel
uit van een aantal studiecentra. Voor vragen kunt u terecht bij de balie van één van de
Studiecentra aan de hand van de collegekaart. Voor prints moet worden betaald.
Studiecentra
In de studiecentra vinden studenten ruime studieplaatsen met moderne computers, de
meest gangbare software en toegang tot het Internet. www.ic.uva.nl/studiecentra
De zes studiecentra, naast de UB-Singel, zijn:
• Studiecentrum OMHP (111 studieplekken), Oude Manhuispoort 4-6,
1012 CN Amsterdam, e-mail: balie@ic.uva.nl
• Studiecentrum BG5, Oudezijds Achterburgwal 237, 1012 DL Amsterdam,
telefoon: 525.2088, e-mail: balie@ic.uva.nl
• Studiecentrum Roeterseiland (240 studieplekken),
Roetersstraat 11, 1018 WB Amsterdam, telefoon: 525.5564, e-mail: balie@ic.uva.nl
• Studiecentrum P.C. Hoofthuis (78 studieplekken), Spuistraat 134, 1012 VB Amsterdam,
telefoon: 525.5566, e-mail: balie@ic.uva.nl
• Studiecentrum Bushuis (125 studieplekken), Kloveniersburgwal 48,
1012 CX Amsterdam, telefoon: 525.5576, e-mail: balie@ic.uva.nl
• Studie centrum Almere P.J. Oudweg 29, 1314 CH Almere, telefoon: 036 548.3710
Openingstijden:
Studiecentrum OMHP Roeterseiland PC Hoofthuis
Maandag 08.45 -18.00 uur 08.45 -18.00 uur 08.45 -20.00 uur
Dinsdag 08.45 -18.00 uur 08.45 -18.00 uur 08.45 -20.00 uur
Woensdag 08.45 -18.00 uur 08.45 -18.00 uur 08.45 -20.00 uur
Donderdag 08.45 -18.00 uur 08.45 -18.00 uur 08.45 -20.00 uur
487

488
Opleidingstatuut Psychologie
Vrijdag 08.45 -18.00 uur 08.45 -17.00 uur 08.45 -17.00 uur
Zaterdag/Zondag gesloten gesloten gesloten
Studiecentrum BG5 Bushuis
Maandag 08.45 -19.00 uur 08.45 -21.00 uur
Dinsdag 08.45 -19.00 uur 08.45 -21.00 uur
Woensdag 08.45 -19.00 uur 08.45 -21.00 uur
Donderdag 08.45 -19.00 uur 08.45 -21.00 uur
Vrijdag 08.45 -18.00 uur 08.45 -18.00 uur
Zaterdag gesloten 10.00 -18.00 uur
Zondag gesloten 10.00 -18.00 uur
Toegang en doelgroep
De studiecentra vormen een gratis en algemeen toegankelijke voorziening voor studenten
van alle faculteiten van de Universiteit van Amsterdam. De openingstijden zijn niet voor
ieder studiecentrum hetzelfde, zie de tabel hierboven. Afwijkende openingstijden zijn te
vinden op de website van het IC: www.ic.uva.nl/studiecentra.
Mijn UvA
MijnUvA is een digitale werkplek voor studenten aan de Universiteit van Amsterdam.
Studenten kunnen met één keer inloggen rechtstreeks toegang krijgen tot o.a.: UvA-mail,
Blackboard, SIS en onderwijsmededelingen. Ook kunnen ze zoeken in de bibliotheekcatalogus.
Studentenmail
UvA-Studentenmail is het mailprogramma van de UvA. Dit programma biedt reguliere
mailmogelijkheden. Van belang is echter, dat belangrijke informatie van de UvA en over
de opleiding (bijv. de nieuwsbrief) alleen nog naar de UvA-mailaccount wordt gestuurd.
Men kan UvA-mail openen vanaf de website: webmail.student.uva.nl. Men kan er ook
voor kiezen dat de UvA-post automatisch wordt doorgestuurd naar het eigen mailadres.
Meer informatie is te vinden op de website: www.ic.uva.nl/student/studenten-ict.cfm.
Blackboard
Blackboard is de elektronische leeromgeving van de UvA. Bij de meeste cursussen Psychologie
hoort een Blackboardpagina waarin extra informatie over de cursus te vinden is,
zoals sheets, internetlinks, informatie over secundaire literatuur en discussiefora. Blackboard
is te vinden op Blackboard.ic.uva.nl.
Studenten kunnen zichzelf inschrijven. Op de Blackboard-site kunnen cursussen met
Blackboard gevonden worden door onderaan de pagina naar Browse Course catalogue
te gaan. Vervolgens kan de naam van de cursus in het zoekscherm ingevuld worden.
Een andere mogelijkheid om de cursus te vinden is door rechts in het scherm op de link
Faculteit der Maatschappij- en Gedragwetenschappen te klikken en vervolgens de juiste
cursus op te zoeken. Na het vinden van de juiste cursus schrijft de student zich in door op
de vakomschrijving te klikken en vervolgens op de knop Enroll. Wanneer men meer informatie
over Blackboard wil, of handleidingen wilt bekijken, kan men kijken op http://
www.student.uva.nl/blackboard.
SIS
SIS (http://student.uva.nl/sis) is de plek waar de student onder andere studieresultaten
kan inzien, zich aanmelden voor vakken en tentamen, diploma’s aanvragen etc.

Opleidingstatuut Psychologie
Digitale bibliotheek
De bibliotheken van de UvA hebben hun catalogi online beschikbaar gemaakt in de zogenaamde
digitale bibliotheek. Het is hier mogelijk om tijdschriften, boeken en informatie
over onderwerpen te vinden. Website: www.uba.uva.nl.
Toegang tot computers en ICT-faciliteiten:
Om toegang tot computers en verschillende ICT-faciliteiten te krijgen is een gebruikersnaam
en password nodig. Voor het gebruik van computers in de studiecentra en de internettoepassingen
(Blackboard, e-mail en SIS) krijgen studenten na inschrijving bij de UvA
een gebruikersnaam en password per brief toegestuurd gekregen. De gebruikersnaam
bestaat uit het collegekaartnummer. Het password is een code van acht tekens. Als men
het wachtwoord is vergeten, kan men terecht bij de balie van een van de Studiecentra.
Bij de computers in de computerzalen van Psychologie (A106; A107) log je in met dezelfde
username en password als voor jouw studentenmail. Bij problemen kan men terecht bij
het Studiecentrum Roeterseiland, Roetersstraat 11.
Overige computerzaken
Bij het Informatiseringscentrum kunnen studenten terecht voor een breed aanbod aan
scherp geprijsde software en ICT-trainingen: elektronische informatie in onderwijs en
onderzoek, e-mail, web-pagina’s maken, Word, SPSS, Access, Excel, Powerpoint, Photoshop,
et cetera. Zie ICT-diensten: www.ic.uva.nl/student/studenten-ict.cfm.
Scannen en kleurenprinten
Plaatjes (grijstinten) en tekst scannen (OCR) kan met gebruikmaking van de Mac-Computer
in de lifthal op de derde etage. Deze computer is altijd toegankelijk en gebruik
ervan is gratis. Voor het maken van kleurenscans en/of kleurenprints moet een afspraak
bij de Audio Visuele Dienst (kamer B27) worden gemaakt. Het gebruik van de kleurenscanner
is ook gratis, voor kleurenprints moet echter worden betaald. Meer informatie
bij de balie van het Studiecentrum Roeterseiland, Roetersstraat 11, derde verdieping, tel.
020-525.5564.
Kopieerfaciliteiten, en gebruiken of lenen van apparatuur
Op de eerste verdieping is een kopieerapparaat te vinden. De kopieerapparaten werken
met een chipknip. Elke kopie kost 5 cent. Medewerkers van de Afdeling Psychologie hebben
om te kopiëren altijd voorrang boven studenten. Voor het lenen van onderzoeks- en
video/audio/(data)projectieapparatuur, kan men terecht bij de Audio Visuele Dienst in
kamer B27, tel. 525.6805, e-mail: N.M.Notebaart@uva.nl. Voor het lenen van apparatuur
moet een docent/supervisor toestemming verlenen.
De kantine psychologie en de Mensa
De Afdeling Psychologie heeft een eigen kantine op de begane grond (tel. 525.5609). Openingstijden:
maandag t/m donderdag 8.30-16.00 en vrijdag 8.30-15.00 uur. Er zijn ook
automaten beschikbaar. Er zijn kleine versnaperingen en belegde broodjes verkrijgbaar.
Voor een uitgebreide lunch en avondmaaltijd kan men terecht in de Mensa (Agora) in
gebouw E, bereikbaar via de doorloop op de eerste etage en via de ingang van de Faculteit
Economie, Roetersstraat 11.
Voorzieningen Gehandicapten
Gebouw A, waar psychologie gevestigd is, heeft een rolstoelingang. Verder zijn alle verdiepingen
voor rolstoelers bereikbaar. Voor specifieke punten kan men zich wenden tot
de studieadviseurs psychologie (zie 3.2). De Commissie Voorzieningen Gehandicapten
verleent ondersteuning aan studenten en personeel met een handicap. Spui 21 1012 WX
Amsterdam Tel: 020-525 2722.
Contactpersoon voor studenten (van maandag tot en met donderdag): Dhr. P. Vriens,
studentendecaan Gehandicaptenzaken, tel. 020-525 2594, e-mail: P.J.M.Vriens@uva.nl.
489

490
Opleidingstatuut Psychologie
Teksttelefoon: 020-525 4319. De Commissie Voorzieningen Gehandicapten ziet het voornamelijk
tot haar taak te zorgen dat gehandicapte personeelsleden en studenten goed
kunnen functioneren en dat ook gehandicapte bezoekers gebruik kunnen maken van de
universitaire faciliteiten.
2.3 Studievereniging
De Vereniging van Studenten in de Psychologie te Amsterdam (VSPA), Kamers: 105, 105
A en Boekenbalie (links naast zaal A op de begane grond) Tel: 020-525.6790. Boekenbalie:
020-525.1969, website: www.vspa.nl; e-mail: info@vspa.nl.
De vereniging van Studenten in de Psychologie te Amsterdam is de studiever¬eniging van,
voor en door psychologiestudenten van de Universiteit van Amsterdam. Het is een gezellige
vereniging waar psychologiestudenten van alle studiejaren en afstudeer¬richtingen
zich inzetten voor de vereniging. Er zijn meer dan 20 commissies die sociale en studiegerelateerde
activiteiten organiseren. De doelstellingen van de VSPA zijn, naast het bevorderen
van de contacten tussen psychologiestudenten en het stimuleren van de betrokkenheid
met de studie psychologie, ook het behartigen van de belangen op maatschappelijk,
cultureel en onderwijskundig gebied. De VSPA is een van de grootste studieverenigingen
en telt momenteel meer dan 2300 leden.
De VSPA kamers (A1.05 en A1.05A) staan open voor alle psychologiestudenten. Dus als je
initiatieven, kritiek of suggesties hebt of gewoon zin hebt in een beetje gezelligheid, kom
vooral langs! Verder zijn alle leden (psychologiestudenten met een VSPA lidmaatschap)
altijd welkom bij Algemene Leden Vergaderingen (ALV) en het Algemeen & Commissie
Overleg (A&CO). In ALV’s worden allerlei bestuurlijke zaken besproken waarvoor het
belangrijk is dat de leden daar expliciet hun stem over laten gelden. Enkele voorbeelden
hiervan zijn, Bestuurs- en Raad van Toezicht verkiezingen, statutenwijzigingen en
het goedkeuren van het Jaarreglement van een nieuw bestuur. De A&CO’s hebben een
min¬der formeel karakter, ze dienen als algemeen overleg voor de actieve leden (leden
die in een van de commissies zitten) van de VSPA. Niet-actieve leden zijn hier echter
ook van harte welkom om hun licht te laten schijnen en ideeën te spuien over allerlei
organisato¬rische activiteiten binnen de vereniging.
Je kunt met al je vragen over de VSPA, haar activiteiten, commissies en andere zaken
altijd terecht bij de VSPA boekenbalie.
Bestuur
Het bestuur van de VSPA bestaat uit 5 tot 7 personen Deze mensen houden zich
bezig met het besturen van de VSPA. Dit houdt in het faciliteren, stimuleren, implementeren,
controleren en coördineren van allerhande ideeën en activiteiten binnen de
studievereni¬ging.
Raad van Toezicht & Kas Commissie
Naast het bestuur kent de VSPA een Raad van Toezicht (RvT). De RvT houdt toezicht
op het bestuur van de vereniging. Voornamelijk met betrekking tot het te volgen beleid
(worden de statuten nageleefd?).
Ook geven zij, waar nodig, het bestuur advies. Verder bekleden zij een bemiddelende
functie bij problemen en onenigheden binnen de vereniging.
Naast de RvT is er de Kas Commissie (KC), deze bestaat uit twee personen die de financiele
administratie (van de boekenbalie en van de vereniging in het algemeen) controleren.
De leden van deze beide organen mogen geen zitting nemen in het bestuur.
De Boekenbalie
Bij de VSPA Boekenbalie (op de begane grond naast zaal A) kan je vrijwel alle studieboeken
kopen die je nodig hebt gedurende je studie. Deze boeken zijn tot 20% goedkoper
dan in de winkel. Je kan alleen boeken kopen bij de VSPA op het moment dat je lid bent.
Een lidmaatschap voor de hele studietijd kost €25,00 en een eenjarige lidmaatschap kost

Opleidingstatuut Psychologie
€10,00. Met je lidmaatschap krijg je bovendien korting op de activiteiten die de VSPA
organiseert.
Bij de Boekenbalie kan je ook terecht voor de verhuur van de kluisjes op de eerste verdieping.
Je kan kluisjes huren voor een heel of een half jaar. De boekenbalie verkoopt ook
syllabi, dit zijn studiematerialen die worden uitgegeven door de universiteit. Als je syllabi
wil kopen, hoef je niet lid te zijn van de VSPA. Voor de bemanning van deze balie zijn
altijd vrijwilligers nodig, dus als je zin hebt om één keer per week anderhalf uur te staan,
kom eens langs en meld je aan! De Boekenbalie is elke dag open van 12:30 uur tot 14:00
uur. Kijk voor de actuele openingstijden op www.vspa.nl. Tijdens boekenbalie-uren zijn
we ook telefonisch te bereiken op tel. (020) 525.1969. Je kunt ook mailen naar boekenbalie@vspa.nl.
Eerstejaarsweekend
Zoals ieder jaar wordt ook dit jaar het eerstejaarsweekend (EJW) georganiseerd. Dit
weekend, dat 23, 24 en 25 september 2011 zal plaatsvinden, wordt speciaal door de VSPA
georganiseerd voor nieuwe psychologiestudenten. Dit weekend is dé manier om je studie
mee te starten en om alvast wat studiegenoten te leren kennen. Informatie over het
weekend krijg je toegestuurd zodra je je hebt ingeschreven voor de studie. Schrijf je zo
snel mogelijk in! Dit kan al tijdens de eerste collegeweken, wanneer de VSPA zich zal
presenteren. Dit zal zij doen d.m.v. vele activiteiten zoals: excursies, films, lezingen, borrels
en een feest. Daarnaast zal er een centraal punt zijn waar informatie te verkrijgen zal
zijn en je je kunt inschrijven.
VSPA Nieuws
Het nieuws van en over de VSPA en alle commissies kan men vinden in kamers A105/
A105A of bij de Boekenbalie. Een keer per maand wordt de nieuwsbrief verstuurd, waarin
alle activiteiten van die maand worden weergegeven. Tot slot maakt de Redaccie de DAK,
een krant met veel informatie over de vereniging, actuele politieke onderwerpen en het
laatste nieuws over bijvoorbeeld een lezing of het laatste feest.
Commissies
De actieve leden van de VSPA zitten in een of meer commissies waarin ze hun interes¬ses,
creativiteit en/of organisatorische kwaliteiten kwijt kunnen. De meeste commissies
komen een paar keer per maand bij elkaar. In principe kan iedereen in elke commissie.
Je kunt het hele jaar door actief worden bij de VSPA. Mocht een van deze commissies je
aanspreken dan kun je contact opnemen met de VSPA om vrijblijvend meer informatie
te krijgen of om een keer mee te vergaderen. Verder kun je natuurlijk ook een eigen commissie
oprichten of andere ideeën uitvoeren binnen de VSPA. Hieronder een greep uit het
groot aantal commissies die er zijn.
De Ambicie zorgt voor de organisatie van het loopbaansymposium. Op deze dag kunnen
studenten aan de hand van lezingen en workshops meer te weten komen over de beroepsen
specialisatiemogelijkheden van de verschillende afstudeerrichtingen.
De Actiefbiefcie (ABcie) brengt elke maand de actiefbrief uit, met alle sappige roddels en
weetjes van wat er binnen de VSPA gebeurt.
De Activiteiten- en Cultuurcommissie (accu) organiseert activiteiten op sociaal en/of cultureel
gebied. Het afgelopen jaar waren dit o.a. uitstapjes naar De Wereld Draait door, de
World Press Photo, en naar het stadsarchief.
De Borrelcommissie organiseert twee keer in de maand een borrel voor alle psychologiestudenten
vanaf 17:00 tot sluitingstijd. Elk jaar verzorgen zij ook een Sinterklaasborrel,
inclusief cadeautjes, en een barbecue borrel.
De Congrescommissie organiseert ieder jaar een groot internationaal congres met
voor¬aanstaande binnen- en buitenlandse sprekers. Onderwerpen die reeds aan bod
zijn ge¬komen zijn: “Evolutionary Psychology”, “Macht” en “Angst” en Lnaguage & the
491

492
Opleidingstatuut Psychologie
Mnid. ‘Grote’ namen als o.a. prof. dr. Dennett, prof. dr. Raven en prof.dr. Pyszczynski
zijn de revue al gepasseerd. In het studiejaar van 11/12 zal in november het tweedaagse
congres ‘Irrationality’ plaatsvinden.
De Eerstejaars Weekend (EJW) commissie bestaat jaarlijks uit ongeveer 40 actieve VSPAleden
die samen een sprankelend weekend voor aankomend psychologiestudenten organiseren.
De Excursiecommissie organiseert excursies naar verschillende studiegerelateerde instellingen
en locaties. Denk hierbij aan: De Hondsberg (bekend van tv), RIAGG, de FOBA
(psychiatrische afdeling van de Bijlmergevangenis) en trainingsbureaus.
De Feestcommissie organiseert zo’n 5 maal per jaar de beroemde psychologiefeesten met
uiteenlopende thema’s op verschillende lokaties in Amsterdam, zoals de Melkweg, Hotel
Arena, Jimmy Woo, the Sugar Factory en de Odeon.
De Liftcommissie organiseert elke zomer het Liftweekend. Hiervoor kunnen studenten
zich in jongen-meisje koppels inschrijven en is het de bedoeling om zo snel mogelijk naar
een plaats in het buitenland te liften. De bestemming krijgen ze pas op de dag zelf te
horen, wat de wedstrijd extra spannend maakt!
De Muziekcommissie (muzicie) houdt iedere derde dinsdag van de maand een jamsessie
in de Maloe Melo. Ook wordt er ten minste één keer per jaar een bandjesavond georganiseerd.
De Skicommissie heeft als motto: ieder jaar goedkoop skiën in uitstekende skigebieden.
Dat lukt ze dan ook elk jaar weer.
De Sportcommissie zorgt voor de sportieve noot binnen de VSPA, zowel binnens- als
buitenshuis. Denk hierbij aan voetbaltoernooien, beachvolleyballen of bungeejumpen.
De Studiereiscommissie organiseert jaarlijks een studiereis. Afgelopen jaar ging deze naar
Sevilla in Spanje en de jaren daarvoor zijn zij o.a. naar Sofia, Edinburgh en Riga afgereisd.
De commissie organiseerde in deze steden niet alleen studiegerelateerde excursies
en –lezingen, maar ook culturele uitstapjes en etentjes. Ook leggen zij contact met de
lokale studenten voor een volledig beeld van hoe het is om in die stad te studeren.
De Swingcommissie is de danscommissie van de VSPA. Afgelopen jaar hebben ze op het
eindfeest van de VSPA een dans opgevoerd.
De Worldcommissie heeft diverse activiteiten georganiseerd om het wereldleed onder de
aandacht van de studenten te brengen. Twee jaar geleden heeft de benefietcommissie, een
aftakking van de worldcommissie, een groot benefietfeest gegeven om de bewustwording
over de klimaatverandering te bevorderen.
Studentenfracties
Sommige specialisaties hebben een studentenfractie. Een studentenfractie bestaat uit
studenten van een zelfde specialisatie. Zij behartigen de belangen van de studenten en
organiseren tal van activiteiten zoals borrels, lezingen en excursies. (Zie hoofdstuk 3 voor
meer informatie.)
NIP-SPS (Nederlands Instituut van Psychologen-Sectie Psychologiestudenten)
Het SPS NIP, de Sectie Psychologiestudenten, is een onderdeel van het Nederlands Instituut
van Psychologen (NIP). Het NIP is de beroepsvereniging van psychologen met ruim
13.000 leden. Het SPS-NIP is de sectie voor aankomende psychologen. Het SPS-NIP
bestaat volledig uit studenten en wordt ook volledig bestuurd door studenten. Inmiddels
is het één van de grotere secties van het NIP. Het SPS-NIP fungeert als het ware als een
tussenpersoon tussen het NIP en beroepsveld enerzijds en de studenten anderzijds.
Doelstellingen
De doelstellingen van SPS-NIP zijn:

Opleidingstatuut Psychologie
• Het beroepsveld en de psychologiestudenten dichter bij elkaar brengen
• Het vergroten van de betrokkenheid tussen psychologiestudenten en het NIP
• De belangen van de psychologiestudenten op zowel nationaal als internationaal niveau
behartigen.
Je kunt als psychologie-student lid worden van het NIP; je wordt dan lid van het SPS-
NIP, de sectie voor aankomende psychologen.
Voordelen
Dit heeft de volgende voordelen
• Je maakt actief kennis met je toekomstige werkveld
• Elke maand het wetenschappelijke tijdschrift “De Psycholoog” in de bus
• Korting op lezingen en activiteiten van het SPS-NIP
• Korting op het Nationaal Congres voor psychologiestudenten dat door het SPS-NIP
wordt georganiseerd.
• Je kan plaatsnemen binnen organen van het het NIP, bestuurservaring opdoen in een
platform, commissie of het landelijk bestuur
• Door lid te zijn doe je indirect aan belangenbehartiging voor de psychologiestudenten
• Plaatsnemen in één van de secties/werkgroepen of sector van het NIP
• Voordelen via de buitenlandse contacten met EFPSA (denk hierbij aan de mogelijkheid
om vragenlijsten voor je onderzoek door mensen uit verschillende landen te laten
invullen, te slapen bij een psychologiestudent in het buitenland en informatie te
krijgen over summerschools in Europa)
• Je krijgt ruime kortingen op uitwisselingen van het SPS-NIP
• Je ontvangt informatie over ontwikkelingen binnen het vakgebied
• Gratis advies over je CV en studietraject krijgen van een senior advisor.
Inlichtingen
Postadres: Nederlands Instituut voor Psychologen, Osdorper Ban 27a, 1068 LD Amsterdam.
U kunt uw vragen stellen via mail: info@psynip.nl. Het NIP-bureau is ook telefonisch
bereikbaar: ma t/m do 09:00-17:00 en vrij 09:00-13:00 op telefoonnummer: (020)
410 62 22.
Meer informatie over het SPS-NIP is te vinden op de website: www.spsnip.nl. Voor meer
informatie over het SPS-NIP platform op de UvA, mail ons op platformuva@spsnip.nl of
zoek ons op Facebook: Platform UvA SPS-NIP.
Informatievoorziening
Het centrale informatiepunt voor de Afdeling Psychologie is de website. Hierop is in
principe alle informatie over de Afdeling Psychologie te vinden: www.student.uva.nl/psy
(voor de psychologiesite betreffende de masters geldt een andere site: www.student.uva.
nl/mpsy). Ook de UvA beschikt over een eigen website: www.uva.nl Hier is algemene
UvA- en onderwijsinformatie te vinden. Er is binnen de UvA-website ook een portal
speciaal voor studenten. Hier staan studentenaangelegenheden met onder andere directe
links naar SIS, Blackboard en UvA-studentenmail: www.student.uva.nl.
De studiegids biedt verreweg de meeste informatie die nodig is tijdens de studie. De gids
bevat informatie over alle cursussen, afstudeerrichtingen, programmagroepen, literatuur,
roosters etc. Met behulp van het trefwoordenregister achter in de gids is de informatie
eenvoudig te achterhalen.
De opleiding Psychologie verstuurt per e-mail voorafgaand aan elk semester schriftelijke
informatie ‘op maat’ aan verschillende groepen studenten (propedeusestudenten, deeltijdstudenten,
bachelorstudenten en doctoraalstudenten). Daarnaast kan, als daar aanleiding
toe is, buiten die momenten ook informatie via de mail worden verstuurd. Ook
programmagroepen versturen van tijd tot tijd informatie aan de studenten van de eigen
afstudeerrichting.
493

494
Opleidingstatuut Psychologie
De medewerkers van de Onderwijsbalie op de tweede etage (kamer 218) beantwoorden
dagelijks tientallen vragen. De Onderwijsbalie is dagelijks geopend van 10.00 tot 14.00,
tel. 525.6770. Achter in het universiteitsblad Folia verschijnen berichten van de afdeling
Psychologie. De opleiding geeft eigen informatiebrochures uit, kent op elke etage prikborden
waarop specifieke informatie verschijnt en ook verstrekken de secretariaten van
de verschillende programmagroepen veel informatie. Hieronder treft u een overzicht van
belangrijke bronnen voor informatievoorziening.
‘Last minute’ wijzigingen
Wijzigingen ten opzichte van de studiegids worden kenbaar gemaakt in de nieuwsbrief
die twee keer per jaar per mail verzonden wordt. ‘Last minute’ wijzigingen worden kenbaar
gemaakt op de website van psychologie: www.student.uva.nl/psy/onderwijsmededelingenpsy.cfm.
Wijzigingen in het programma van de afstudeerrichtingen zijn zowel op
de site, bij het secretariaat als op de flip-over op de verdieping waar de programmagroep
gevestigd is te vinden.
Studiegids Psychologie
De studiegids wordt geredigeerd door het Onderwijsinstituut Psychologie. Bij de Onderwijsbalie,
kr 218, is de gids verkrijgbaar vanaf ongeveer 1 juli. De gids is gratis voor studenten
Psychologie. Anderen betalen € 5,-. Daarnaast is de studiegids digitaal beschikbaar:
www.student.uva.nl/psy. Naast de studiegids kennen verschillende programmagroepen
eigen brochures die verkrijgbaar zijn via het secretariaat van de programmagroep.
Studiegids UvA
De UvA kent een groot aantal keuzevakken (bijvakken). In de UvA Studiegids vindt men
het aanbod van vakken binnen de UvA. In principe zijn deze te volgen als keuzevak binnen
de keuzeruimte. Als er een ingangseis staat vermeld, dient men hieraan te voldoen.
Soms zijn er beperkingen voor inschrijven, bijvoorbeeld in verband met beschikbare capaciteit.
Let op: sowieso moet men altijd zelf nagaan of een vak ook als keuzevak kan
worden gevolgd in het kader van de eigen opleiding. Website: Studiegids.uva.nl.
SIS en Blackboard
SIS is de plek waar studieresultaten zijn in te zien en uitgeprint kunnen worden, en waar
men zich inschrijft voor tentamens en vakken. SIS is te vinden op: http://student.uva.nl/
sis. Blackboard is de elektronische leeromgeving van de UvA. Bij de meeste cursussen
Psychologie hoort een Blackboardpagina waarin extra informatie over de cursus te vinden
is, zoals sheets, internetlinks, informatie over secundaire literatuur en discussiefora.
Blackboard is te vinden op Blackboard.ic.uva.nl.
Syllabiverkoop
Bij elke beschrijving van een onderwijsonderdeel is in deze studiegids aangegeven welke
literatuur men nodig heeft. In een aantal gevallen betreft dit syllabi die door de afdeling
Psychologie tegen betaling ter beschikking worden gesteld. Dit leermateriaal kan
men aanschaffen bij de VSPA Boekenbalie op de begane grond van Gebouw A, tel. 020-
525.1969, dagelijks geopend van 12.30-14.00 uur en iedere laatste maandag van de maand
van 18.15 tot 19.00 uur. Hier kunt u tevens uw studieboeken aanschaffen. Voor meer
informatie zie 2.3 Studievereniging.
Auteursrechten en syllabi
De opleiding maakt, naast tekstboeken, gebruik van readers en syllabi met daarin artikelen
en fragmenten uit andere boeken. Deze readers zullen meer en meer in digitale vorm
op Blackboard beschikbaar zijn, en steeds minder in papieren vorm.
Het maken van deze syllabi wordt gezien als het reproduceren van informatie, waarvoor
rechten moeten worden betaald. Hoewel Psychologie met de VSPA de syllabi via kostprijs
verkoopt, kunnen de kosten hierdoor toch flink oplopen. Het linken naar artikelen wordt

Opleidingstatuut Psychologie
niet gezien als verspreiding, en studenten kunnen vanaf de UvA of thuis via UvAVPN
deze links naar artikelen openen.
Voor het plaatsen binnen Blackboard van materiaal geldt dat de rechten voor fragmenten
uit boeken van maximaal 10.000 woorden, en dat fragmenten van artikelen van ten
hoogste 8.000 woorden zijn afgekocht door de UvA. Voor beide ‘korte overnames’ geldt
dat de overname niet meer dan een derde van de omvang van het volledige werk behelst.
Wanneer meer dan één overname binnen een digitaal bestand wordt geplaatst, geldt het
bestand als een reader en moet contact worden opgenomen met de stichting PRO. Meer
informatie over de procedures is te vinden bij de stichting PRO: www.cedar.nl.
Afdelingsblad Spiegeloog
Spiegeloog is al ruim dertig jaar het afdelingsblad van psychologie, komt zeven keer per
jaar gratis uit en is verkrijgbaar in de bakken in gebouw A. Spiegeloog heeft een gevarieerde
inhoud. Er is veel aandacht voor het facultaire nieuws, vooral in de krantenrubriek
Pravda die zich in het hart van het blad bevindt. Ook staan er achterin het blad onderwijsmededelingen
en de VSPA-agenda. Verder staan er maandelijks columns in, een
film- en/of boekrecensie en een aantal vaste rubrieken. In de rubriek Op Kamers wordt
een medewerker geïnterviewd over persoonlijke eigendommen; In de rubriek Cliënt Bekent
wordt een (ex)patiënt over zijn of haar psychische problemen geïnterviewd; in de
Psycholoog aan het Werk vertelt een psycholoog over zijn of haar dagelijkse bezigheden,
en kan men zich een beeld vormen van wat hen te wachten staat; in de Wandelgang geven
studenten hun mening of vertellen zij hun verhaal over een bepaald onderwerp, en in de
Rondvraag stellen wetenschappelijk medewerkers elkaar vragen over onderwerpen van
hun vakgebied. Daarnaast staan er in elk nummer interessante artikelen en interviews
over psychologische onderwerpen. Spiegeloog is altijd op zoek naar schrijvers, illustratoren,
fotografen, tipgevers, spellingsfanatici en alle anderen die menen een bijdrage te
kunnen leveren of dit graag willen leren. Geïnteresseerden zijn welkom in kamer 903,
e-mail: spiegeloog-fmg@uva.nl, tel. 525 6758.
Folia
Het universiteitsblad Folia verschijnt wekelijks op woensdag. Dit blad is gratis verkrijgbaar
in de hal op de begane grond van het afdelingsgebouw.
Service & Informatiecentrum
Zijn er vragen over studeren aan de Universiteit van Amsterdam (UvA), bijvoorbeeld
over in- en uitschrijving, studiemogelijkheden of studiefinanciering? Ga dan langs bij
het Service & Informatiecentrum. Hier vindt men brochures van alle opleidingen van de
UvA. Tevens is er informatie over de arbeidsmarkt, het hoger onderwijs in Nederland en
studeren in het buitenland. Voor individueel advies en bij vragen en problemen van persoonlijke
aard, kan een afspraak worden gemaakt met een studentendecaan, een studentenpsycholoog,
een (studie-)loopbaanadviseur of een medewerker internationalisering.
Het kamerbureau (voor studenten die een kamer zoeken) van de ASVA Studentenunie is
ook in het Service & Informatiecentrum gevestigd.
Adres: Binnengasthuisstraat 9, 1012 ZA Amsterdam
Openingstijden: ma t/m vr van 10.00 - 17.00 uur
Telefoon: 020-525.8080, bereikbaar op ma t/m vr: 9.00 - 17.00 uur
Fax: 020-525.2921
E-mail: info@uva.nl
Website www.student.uva.nl/studentenservices/algemeen
Studenten Services
Voor studenten, promovendi en afgestudeerden van de UvA die behoeften hebben aan
advies, ondersteuning en/of informatie is er de Studentendienstverlening. Men kan de
495

496
Opleidingstatuut Psychologie
studentendecanen, studentenpsychologen, (studie)loopbaanadviseurs en medewerkers
internationalisering bezoeken in het Service & Informatiecentrum. www.cms.uva.nl/
studentenservices
Studentendecanen
Is er behoefte aan advies bij vragen en problemen van meer persoonlijke aard? In een
individueel gesprek kan men terecht bij de studentendecanen. Zij bieden dienstverlening
die vooral gericht is op studiekeuze, -voortgang en -planning, inschrijvingsproblemen,
financiële problemen en beroepsprocedures. Ook besteden de studentendecanen speciale
aandacht aan bijzondere groepen studenten (buitenlandse studenten, topsporters en studenten
met een functiebeperking). Roep de hulp van de studentendecanen tijdig in, dan
is de kans het grootst dat zij kunnen helpen bij een oplossing.
Telefonisch spreekuur: di t/m vr van 09.00 - 10.00 uur (020-525.8080)
Spreekuur op afspraak: via het Service & Informatiecentrum (020-525.8080)
Bureau Studentenartsen
Adres: Oude Turfmarkt 151, 1012 GC Amsterdam, 525.2878/525.4772;
Website: www.studentenartsen.nl
Spoedgevallen: tijdens kantooruren: 525.2889
(daarbuiten: Centrale doktersdienst: 592.3388.
De studentenhuisartsen verzorgen voor de studenten (en hun partners en kinderen) een
dienstverlening als die van een huisarts. Zij zijn daarnaast gericht op de specifieke aspecten
van het student-zijn. Bij de inschrijfformulieren treft men de benodigde informatie.
Spreekuren/huisbezoeken: spreekuur is op afspraak, dagelijks tussen 9.00 en 12.00
Open spreekuur: maandag t/m vrijdag van 9.00 tot 9.45 uur.
Deze spreekuren zijn bedoeld voor spoedeisende problemen waarvoor op korte termijn
geen afspraak kan worden gemaakt.
Telefonisch spreekuur: dagelijks van 12.30 tot 13.00 uur
Herhaal recepten: aan te vragen op via internetformulier op de website
Studentenpsychologen
Psychische of studiegerelateerde problemen (zoals faalangst) hebben vaak een nadelig
effect op de studievoortgang. Bij een dergelijk probleem kan men terecht bij de studentenpsychologen.
Zij bieden groepstrainingen en kortdurende individuele gesprekken. In
geval van problemen waarbij langdurige begeleiding nodig is, werkt Bureau Studentenpsychologen
samen met psychotherapeuten van Mentrum. Men kan bij de studentenpsychologen
ook terecht voor voorlichting over andere mogelijkheden van psychotherapeutische
hulp. Voor informatie, aanmelding of advies, kan worden gebeld tijdens het
telefonisch spreekuur van de studentenpsychologen op werkdagen tussen 10.30 en 12.30
uur.
Spreekuur op afspraak
Telefoon: 020-525.2599, ma t/m vr van 10.00 - 12.00 uur
E-mail: studpsy-sts@uva.nl
Website http://www.student.uva.nl/a-z/gezondheidwelzijn.cfm
Regiokantoor Studiefinanciering
Met vragen over bijvoorbeeld studiefinanciering kan men terecht bij Dienst Uitvoering Onderwijs
(DUO) afdeling Informatie Beheer Groep. Voor het aanvragen van brochures, formulieren en andere
informatie kan men de website raadplegen: www.ib-groep.nl Voor overige vragen kunt u langsgaan
bij het Regiokantoor, Ottho Heldringstraat 5, Amsterdam. Het regiokantoor is dagelijks geopend
van 10.00-17.00 uur. DUO is ook telefonisch bereikbaar op werkdagen van 09.00-17.00 uur, tel:

Opleidingstatuut Psychologie
020-5997755. Daarnaast kan men met problemen en vragen over studiefinanciering terecht bij het
Service & Informatiecentrum.
Studentensport
Sportcentrum Universum, Science Park 306, 1098 XH Amsterdam
Telefoon: (020) 525 89 55
Website: www.usc.uva.nl
e-mail: usc@usc.ucva.nl
Voor studenten van de Universiteit van Amsterdam is er een uitgebreid sportaanbod.
Voor het uitvoeren van het sportprogramma is er een groot aantal gerenommeerde en
bekwame trainers. Een programmaboekje met informatie over voorwaarden kan men
verkrijgen bij het Sportcentrum Universum en bij het Service & Informatiecentrum.
Crea
Adres: Turfdraagsterspad 17, 1012 XT Amsterdam
Telefoon: 020-525.1400
website: www.crea.uva.nl
e-mail: crea@crea.uva.nl
Crea organiseert activiteiten op het gebied van de amateuristische kunstbeoefening,
kunstzinnige vorming en het Studium Generale (algemene wetenschappelijke vorming).
Eenmaal per jaar verschijnt een programmaboekje dat onder meer verkrijgbaar is bij
CREA. Cursussen beginnen in september en januari.
Studie- en Studentenverenigingen
Er zijn verschillende verenigingen die zich bezighouden met de belangenbehartiging van
studenten, het organiseren van sociale en culturele activiteiten, het beoefenen van sport,
etc. Voor iedere student is er wel wat wils. Alle verenigingen zijn te vinden op: www.
student.uva.nl/psy/Voorzieningen/Verenigingen
3. Onderwijs en studentenzaken
De Onderwijsbalie
De Onderwijsbalie is het eerste aanspreekpunt voor studenten: hier kan men terecht met
vragen die direct of zijdelings te maken hebben met de studie. De Onderwijsbalie Psychologie
zorgt voor de voorlichting aan studenten, regelt de informatieverschaffing over
alles wat met deze studie te maken heeft, zorgt voor roosters, voor de studiegids, voor
uitdraaien van studieresultaten, voor inzage in de tentamens in de eerste twee studiejaren
én is bovendien het aanspreekpunt voor studenten die informatie of begeleiding willen.
Onderwijsbalie: kamer 218 (tweede etage), telefoon: 525.6770
Openingstijden: dagelijks van 10.00 - 14.00 uur.
Medewerkers
Dhr. M. Dekker
Mw. C.A.E. de Groot
Dhr. drs. P. van der Waals
Studieadviseurs en studiebegeleiding
De opleiding kent twee studieadviseurs: drs. Rosemarijn Franses en drs. Jessica van Sluis.
Zij geven studenten adviezen en begeleiden hen tijdens de studie. Zij hebben kennis
van alle mogelijke regelgeving, onderwijsprogramma’s, studieroosters e.d. en kunnen
inhoudelijk adviseren en tevens inspireren en motiveren. Verder hebben zij kennis van
studiekeuzeproblematiek en van studievaardigheden. Zij proberen problemen ‘op maat’
op te lossen.
497

498
Opleidingstatuut Psychologie
• Inloopspreekuur: dagelijks van 13.00-15.00 uur in kamer 214 b/c
• Telefonisch spreekuur: dinsdag van 10.00 - 11.00 uur, tel. 525.5855 en donderdag van
10.00-11.00 uur, tel. 525.6884
• Email: studieadviseur-psy@fmg.uva.nl
Overige medewerkers Onderwijsinstituut Psychologie
Directeur College & Onderwijsinstituut Psychologie
Drs. K.H. Visser, kamer 216, tel. 525.6772/6770/6126.
E-mail: k.h.visser@uva.nl
Managementassistente Directeur
Mw. G. Bekker, kamer 217, tel. 525.6126
E-mail: g.j.bekker@uva.nl
Beleidsmedewerker
Mw. drs. S.G.M. Houtkooper, kamer 214a, tel. 525.6759
E-mail: s.g.m.houtkooper@uva.nl
Coördinator ICT & Onderwijs
Drs. C. Groeneveld, kamer 215, tel. 525.6904
E-mail: c.m.groeneveld@uva.nl
Coördinator Honourstraject
Drs. M.A. van der Linden, kamer 118
E-mail: m.a.vanderlinden@uva.nl,
Website: www.student.uva.nl/psy/honours.cfm
Coördinator Research Master Psychology
Mw. drs. E.E. Zandvliet, kamer 214 A, tel. 525.6910/6770
E-mail: researchmaster-psychology@fmg.uva.nl
Website: www.studeren.uva.nl/ma-psychology
Coördinator Tentamens Basisopleiding
Mw. drs. M. Over, kamer 214 A, tel. 525.6759/6770.
E-mail: m.i.over@uva.nl
Coördinator Testweek & Proefpersoonschap
Mw. N. Leona, kamer A. B.24, tel. 525.6769
E-mail: n.l.leona@uva.nl
Medewerker onderwijsvernieuwing
Mw. drs. R. van der Meer, kamer 210
E-mail: r.vandermeer@uva.nl
Onderwijscoördinator
C.H. Koeleman, B.Sc kamer 219, tel. 525.6771/6770
E-mail: C.H.Koeleman@uva.nl
Studeren in het buitenland/Coördinatiepunt Internationalisering
Mw. drs. A. Weil, kamer 214 A, tel. 525.6773/6770
Spreekuur: woensdag van 15.00 - 17.00 uur.
E-mail: internationaloffice-psychology@uva.nl
Website: www.fmg.uva.nl/psy_international
Privacyregeling
Bij de inschrijving als student worden diverse gegevens opgeslagen in computerbestanden.
In de Grondwet is het recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer vastgelegd.
De Afdeling Psychologie kent een eigen privacyregeling, gebaseerd op de Wet bescherming
persoonsgegevens. In deze regeling is bepaald dat iedere student recht heeft op
inzage en recht op correctie van geregistreerde gegevens. Geregistreerde gegevens worden

Opleidingstatuut Psychologie
niet zonder meer aan derden verstrekt. Zie verder hoofdstuk B5 van het Studentenstatuut:
www.uva.nl/studentenhandboek/.
Recht op inzage
Iedere student kan een verzoek indienen bij de Onderwijsbalie voor inzage in of een kopie
van zijn of haar geregistreerde gegevens. Binnen een maand moet aan het verzoek gehoor
worden gegeven. Slechts op zeer bijzondere gronden kan het College van Bestuur het
verzoek afwijzen. Deze afwijzing moet worden gemotiveerd.
Recht op correctie van geregistreerde gegevens
Naast dit inzagerecht is er een recht op correctie. De student kan de administratie schriftelijk
verzoeken gegevens van hem of haar aan te vullen of te verwijderen. Correctie van
gegevens kan alleen op één van de volgende gronden:
• als deze feitelijk onjuist zijn;
• als deze voor het doel van de registratie onvolledig zijn;
• als deze voor het doel van de registratie niet belangrijk zijn;
• als registratie van gegevens in strijd is met een wettelijk voorschrift.
Verstrekking van gegevens aan anderen
De gegevens van de student zijn alleen toegankelijk voor medewerkers van de UvA als
deze voor het uitoefenen van hun functie hierover moeten beschikken. Bij de administratie
geregistreerde gegevens kunnen alleen worden verstrekt aan andere personen als aan
één van de volgende voorwaarden is voldaan:
• als dit voortvloeit uit het doel van de registratie;
• als een wettelijk voorschrift verstrekking van gegevens vereist;
• als de geregistreerde toestemming heeft gegeven.
De privacyregeling van de Afdeling Psychologie staat beschreven in het Studentenhandboek
Vertrouwenspersoon (seksuele) intimidatie, agressie, geweld en discriminatie
De UvA wil seksuele intimidatie, agressie, geweld en discriminatie voorkomen en bestrijden.
Seksuele intimidatie, agressie, geweld en discriminatie horen niet thuis op de
universiteit. Medewerkers en studenten respecteren over het algemeen elkaars grenzen,
maar als dit niet het geval is - als iemand wordt lastiggevallen - doet men er goed aan
direct duidelijk te maken niet gediend te zijn van dit soort gedrag. Soms is dat moeilijk
en dan is het verstandig om de hulp in te roepen van een medestudent, een docent, een
collega of een leidinggevende.
Ook kunt u naar de universitaire vertrouwenspersonen of een contactpersoon van de afdeling
Psychologie om uw klacht te melden. Bij de contact- of vertrouwenspersonen kan
men zijn/haar verhaal kwijt. Men kan altijd rekenen op steun en opvang. In onderling
overleg wordt nagegaan of iets ondernomen moet worden en wat kan worden gedaan om
een einde te maken aan de ongewenste situatie. De vertrouwenspersoon zal uitsluitend
in actie komen op verzoek van en met uitdrukkelijk instemming van betrokkenen. Aan
de UvA bestaat een klachtenregeling voor studenten en personeel en een klachtencommissie.
Website: www.student.uva.nl/psy/voorzieningen/Welzijn&Gezondheid/Vertrouwenspersoon.
Contactpersonen van de Afdeling Psychologie
- Sonja Houtkooper (beleidsmedewerker), kamer 214 a, tel. 525.6759
E-mail: s.g.m.houtkooper@uva.nl
- Ombudsstudent Psychologie, kamer 118, tel. 525.7015,
E-mail: psyombudsstudent@fmg.uva.nl
499

500
Opleidingstatuut Psychologie
Ombudsman personeel
- Anneke Vijgeboom, Oude Turfmarkt 151, 1012 GC Amsterdam, tel. 525.5548
E-mail: ombudsman-personeel@uva.nl
Bereikbaar op maandag, dinsdag en donderdag van 09.00-14.00u .
4. Beroepsmogelijkheden
Studenten worden in vier jaar opgeleid tot psycholoog, dus na het afronden van zowel de
bachelor als de master Psychologie. Studenten die stoppen na het behalen van de Bachelor
Psychologie zijn geen psycholoog, maar komen in aanmerking voor beroepen waarbij
academische vaardigheden vereist zijn, zoals bijvoorbeeld beleidsfuncties. De beroepsmogelijkheden
worden sterk bepaald door de gevolgde specialisatie. Meer informatie hierover
is te vinden in het hoofdstuk van de betreffende specialisatie in deze studiegids.
Beroepsperspectieven
De arbeidsmarktpositie van pas afgestudeerde psychologen is redelijk tot goed. Dat blijkt
ook uit recent onderzoek onder studenten die twee jaar geleden zijn afgestudeerd (Alumnimonitor
2009). Uit onderzoek naar de arbeidsmarktpositie van afgestudeerde psychologen
van de UvA blijkt dat studenten gemiddeld 2 maanden na het afstuderen een baan
vonden. Van de werkenden heeft meer dan 80% een baan die qua inhoud in het verlengde
ligt van de studie.
Arbeidsmarktoriëntatie
Er worden op de universiteit verschillende activiteiten ontplooid op het gebied van arbeidsmarktoriëntatie.
Binnen Psychologie organiseren de programmagroepen, de studievereniging
(VSPA) en de studentenfracties regelmatig voorlichtingen waarin afgestudeerden
vertellen over het werk dat zij doen. Het NIP (Nederlands Instituut voor
Psychologen) geeft regelmatig voorlichtingen over postmaster opleidingen en ook over
de arbeidsmarkt.
Daarnaast wordt er o.a. door de VSPA en de studentenfracties een carrièredag georganiseerd.
Op deze dag vertellen afgestudeerden over hun eigen zoekproces naar banen en
over hun werk. Verder zijn er workshops op bijvoorbeeld het gebied van zelfkennis t.a.v.
vaardigheden, netwerken, sollicitatiebrief en c.v. Hierover volgt nog nadere informatie in
het voorjaar van 2012.
Loopbaan Advies Centrum
Welke studie past het beste bij mij? Waar vind ik informatie over interessante bijvakken?
Hoe vind ik een baan na mijn studie? Solliciteren, wat komt daar allemaal bij kijken? Ik
overweeg te gaan promoveren, hoe pak ik dat aan?
Met deze vragen kan men terecht bij een (studie)loopbaanadviseur van het Loopbaan
Advies Centrum. Zij kunnen adviseren over studie- en loopbaanoriëntatie: voor, tijdens
én na de studie/promotie. In het documentatiecentrum vindt men informatie over opleidingen
in het hoger onderwijs in Nederland en de (inter)nationale arbeidsmarkt.
Telefonisch spreekuur: di t/m vr van 09.00 - 10.00 uur (020-525.8080)
Inloopspreekuur: di t/m vr van 11.00 - 12.00 uur
Spreekuur op afspraak: afspraak maken via het Service & Informatiecentrum
(020-525.8080)
E-mail: studiekeuze@uva.nl of loopbaan@uva.nl
Documentatiecentrum: zie: Service & Informatiecentrum
Workshops, trainingen en voorlichting
Studenten die meer kennis, zelfinzicht en/of vaardigheden willen verkrijgen kunnen gebruik
maken van een training of workshop. Hierbij kan men denken aan: Studiebege-

Opleidingstatuut Psychologie
leiding, Omgaan met depressieve klachten, Vergroten van zelfvertrouwen, Studiekeuze,
Time-Management, Studeren met dyslexie, Scriptie opstarten, Zelfanalyse, Solliciteren
en Assessment. Het programma staat op internet: www.student.uva.nl/a-z/workshops.
cfm
Inschrijving gedurende het studiejaar
Verlate inschrijving kan alleen met ingang van de eerste dag van de maand waarin het
(her)inschrijfformulier en het collegegeld bij de Studentenadministratie zijn binnen gekomen.
Ook is het alleen mogelijk voor ouderejaarsstudenten. Men dient voor verlate
inschrijving in overleg te treden met een studieadviseur, die bekijkt of inschrijven vanaf
dat moment nog zinvol is. Men wordt ingeschreven vanaf de eerste van de maand waarin
de studielink aanmelding is ontvangen en het collegegeld betaald is. Men betaalt voor
elke maand van inschrijving 1/12 van het collegegeld. In de maanden waarin men niet is
ingeschreven is géén recht op studiefinanciering en/of OV-kaart. Deeltijdstudenten hebben
nooit recht op studiefinanciering
Uitschrijven en teruggave collegegeld
Tussentijdse uitschrijving
Als je je tussentijds wilt uitschrijven, kun je dit doorgeven via www.Studielink.nl. Ga in
Studielink naar ‘mijn inschrijvingen’ en klik op ‘verzoek tot uitschrijven’.
Sinds 1 september 2010 wordt elk verzoek tot uitschrijven gehonoreerd: voorheen gold dit
niet in alle gevallen.
Zodra je van Studielink bericht hebt gekregen dat je verzoek tot uitschrijving is gehonoreerd,
stuur je je collegekaart naar de Studentenadministratie, Postbus 2760, 1000 CT
Amsterdam, of je levert je collegekaart in bij het Service & Informatiecentrum.
Datum van uitschrijving
De Studentenadministratie beëindigt je inschrijving per de laatste dag van de maand
waarin je je wilt uitschrijven.
Twee voorbeelden:
- je doet op 15 september in Studielink een verzoek tot uitschrijven per diezelfde datum.
De Studentenadministratie zal je uitschrijven per 30 september.
- je doet op 1 september in Studielink een verzoek tot uitschrijven per 31 oktober. De
Studentenadministratie zal je uitschrijven per 31 oktober.
Uitschrijven met terugwerkende kracht is niet mogelijk.
teruggave collegegeld
Teruggave van het collegegeld vindt plaats over de maanden waarin je niet meer staat
ingeschreven. Voor elke maand dat je niet meer staat ingeschreven, krijg je een twaalfde
deel van het collegegeld terug. Voorwaarde is wel dat je helemaal niet meer bij de UvA
staat ingeschreven en dat de uitschrijfdatum vóór 1 juli is. Als je je voor 1 juni uitschrijft
heb je nog recht op teruggave van het collegegeld over juli en augustus.
Voor vragen over uitschrijven kun je contact opnemen met het Service & Informatiecentrum.
501

502
Opleidingstatuut Psychologie
5. De uitvoering van het onderwijsprogramma
Deelname aan het onderwijs
Elke student heeft het recht om deel te nemen aan het onderwijs aan de UvA. In beginsel
kan iedere student, ongeacht voor welke opleiding hij of zij is ingeschreven, deelnemen
aan het psychologieonderwijs. Veel specialisatiecursussen kennen echter toelatingsvoorwaarden,
die in de studiegids staan beschreven. Studenten die aan deze cursussen willen
deelnemen, dienen aan de toelatingsvoorwaarden te voldoen. Daarnaast kennen veel
cursussen een beperkte capaciteit. Ook moet men zich uiteraard tijdig hebben gemeld
voor cursussen.
Aanschuifonderwijs
Het is voor niet-studenten mogelijk losse cursussen uit het onderwijsaanbod van Psychologie
te volgen. Men schuift in dit zogenaamde ‘aanschuifonderwijs’ aan bij reguliere
studenten Psychologie in het onderwijs dat zij volgen. Men schrijft zich niet in als student,
maar betaalt per cursus. Een flyer over het aanschuifonderwijs van Psychologie met
nadere infromatie is verkrijgbaar bij de Onderwijsbalie (kamer 218, dagelijks geopend
van 10.00 - 14.00 uur). De mogelijkheden voor aanschuifonderwijs zijn overigens beperkt
omdat psychologie een numerus fixus kent.
Onderwijs in de Nederlandse taal
Het onderwijs aan de Afdeling Psychologie wordt gegeven en de examens worden afgenomen
in het Nederlands, behalve:
• wanneer het onderwijs betreft dat in het kader van een gastcollege door een anderstalige
docent gegeven wordt;
• indien de specifieke aard, de inrichting of de kwaliteit van het onderwijs dan wel de
herkomst van de studenten daartoe noodzaakt.
In een aantal gevallen worden reguliere colleges in de Engelse taal verzorgd in verband
met de herkomst van de betreffende docent. Dit wordt toegestaan omdat er blijkens
onderwijsevaluaties geen sprake is van verlies van kwaliteit.
Contacturen en studielast; normen voor de studielast
De Nederlandse universiteiten hanteren een studiepuntensysteem: het European Credit
Transfer System (ects). De studielast van elke opleiding en elk vak wordt door het instellingsbestuur
uitgedrukt in studiepunten. Een ects-studiepunt, kortweg ec, staat gelijk
aan 28 uren studie. Elk studiejaar bestaat uit 60 ec (= 1680 uur).
Het studieprogramma kent onderdelen van verschillende omvang. De meeste vakken
bestaan uit 168 uur (= 6 ec van 28 uur). In deze studiegids staan bij alle cursussen de
onderwijstijden (contacturen) vermeld. De student wordt geacht van elk vak de totale
onderwijslast - minus het aantal contacturen - aan zelfstudie te besteden. Algemeen: aan
140 bladzijden literatuur van gemiddelde moeilijkheidsgraad én het tentamen wordt 1 ec
toegekend.
Bij de jaarlijkse beoordeling van de onderwijsprogramma’s wordt vastgesteld of de studielast
in overeenstemming is met het toegekende puntenaantal. Dit komt ook aan bod
bij de onderwijsevaluatie. Studenten die vinden dat de feitelijke studielast niet overeenkomt
met het toegekende puntenaantal kunnen hiervan melding maken bij de Opleidingscommissie
waarna de klacht wordt onderzocht.
Aanwezigheidsplicht
In de teksten bij de verschillende studieonderdelen is aangegeven bij welke onderdelen de
student verplicht aanwezig dient te zijn.

Opleidingstatuut Psychologie
Examen en Tentamenregeling
De examencommissie heeft een Examen- en Tentamenregeling opgesteld voor de eerste
twee studiejaren. Daarnaast staan er bepalingen omtrent tentamens in de Onderwijs en
Examen Regeling (OER), dat terug te vinden is in de bijlage van deze studiegids.
Inschrijven Tentamens
Voor de eerste twee studiejaren geldt dat de student zich via SIS moet aanmelden voor het
tentamen. Voor de tentamens behorende tot het programma van de specialisaties schrijft
men zich, wanneer dit verplicht is, in bij het secretariaat van de programmagroep die het
betreffende onderwijs verzorgt. Dit kan over het algemeen ook telefonisch en per e-mail.
Herkansen van tentamens
Voor onvoldoende (compenseerbare en niet-compenseerbare) tentamens geldt dat, mét
het herkansen voor een tentamen, het vorige cijfer vervalt. Oók als het vorige cijfer hoger
was dan het herkansingscijfer. Wie om bepaalde redenen (bijvoorbeeld: het judicium
voor het propedeutisch examen als geheel) een voldoende zou willen ‘ophogen’, kan een
verzoek doen bij de examencommissie. Indien toestemming wordt verkregen, blijft de
voldoende behouden wanneer de herkansing slecht uitvalt: lager dan de oorspronkelijke
voldoende, of zelfs onvoldoende. Dit laatste geldt echter niet voor deeltentamens, hierbij
geldt altijd dat bij een herkansing de vorige score vervalt.
Extra herkansingen
In de OER wordt jaarlijks het aantal tentamens per studieonderdeel vastgesteld. Er kunnen
zich echter bijzondere omstandigheden voordoen, waardoor men een extra herkansing
wenst. Wanneer men zo’n extra herkansing wil aanvragen, dient men zich te wenden
tot de Examencommissie.
Inzage van tentamens
Gedurende 20 werkdagen na het bekend worden van de uitslag van een tentamen kan
men, aan de Onderwijsbalie, inzage in het tentamen krijgen. Dit betreft alleen de propedeusetentamens
en het tentamen Grondslagen van de Psychologie. Inzage in de overige
tentamens vindt plaats bij de programmagroepen.
Beoordeling van werkstukken, papers, verslagen, etc
De opleiding heeft regels ingesteld met betrekking tot het geven van cijfers aan individueel
schriftelijk werk zoals papers, scripties, werkstukken, theses, etc.
Schriftelijk werk dat zowel qua totstandkoming als qua inhoud van gemiddelde kwaliteit
is, wordt beoordeeld met het cijfer 7. Indien de student deelproducten van hoge kwaliteit
inlevert en dit op tijd doet wordt een extra punt toegekend (voor het proces). Dit geldt
eveneens als het werk inhoudelijk uitgesproken origineel of inventief is (voor het product).
Men kan dan een 8 of een 9 krijgen. Het cijfer 10 wordt uitsluitend gegeven als er sprake
is van een uitzonderlijke prestatie.
Het omgekeerde geldt ook: als het proces van totstandkoming moeizaam is geweest
wordt het cijfer 6 gegeven (uiteraard alleen nadat is vastgesteld dat het ingeleverde werk
met een voldoende kan worden beoordeeld).
Klachten over de beoordeling
Nadere informatie hierover treft u aan in paragraaf Bezwaar en beroep.
Taalproblemen door buitenlandse achtergrond; gebruik woordenboek tijdens tentamens
en Engelstalige beantwoording essayvragen
Jaarlijks start een groep studenten met de studie Psychologie die een buitenlands middelbare
schooldiploma heeft behaald en een cursus Nederlands op NT-2 niveau heeft afgerond.
De opleiding Psychologie biedt deze studenten de mogelijkheid om hun gedurende
503

504
Opleidingstatuut Psychologie
het eerste studiejaar (eerste jaar van inschrijving) gebruik te maken van woordenboeken
tijdens het afleggen van tentamens.
Studenten met een andere moedertaal dan Nederlands kunnen via de Onderwijsbalie bij
de examencommissie een verzoek indienen om bij tentamens gebruik te mogen maken
van woordenboeken. Indien toestemming wordt verkregen mag men maximaal twee
woordenboeken raadplegen tijdens de tentamens, namelijk ‘moedertaal’-Nederlands en
Nederlands-‘moedertaal’. In de woordenboeken mag niet zijn geschreven en er mogen
geen (losse) aantekeningen in worden opgenomen. Andere woordenboeken mag men niet
meenemen (bijvoorbeeld Engels-Duits).
Bij alle tentamens van de propedeuse mag men essayvragen in het Engels beantwoorden,
als men vreest een minder goed antwoord in het Nederlands te kunnen geven.
Fraude & Plagiaat
De Fraude en Plagiaat Regeling Studenten UvA is als bijlage is in deze studiegids opgenomen.
In de OER staan aanvullende bepalingen. Voor de definitie van fraude en plagiaat
wordt naar deze teksten verwezen. Ook de consequenties zijn daarin te vinden. Bij de
opleiding Psychologie is de procedure in de praktijk als volgt:
Bij vermoeden plagiaat/fraude
Veelal zal een vermoeden van fraude/plagiaat voortkomen uit een signalering door een
electronische detectieprogramma Dergelijke detectieprogramma’s functioneren als een
signaleringsinstrument en zijn geen beoordelingsinstrument. Dit wil zeggen dat uit een
signalering van plagiaat/fraude niet geconcludeerd kan worden dat een student heeft geplagieerd/gefraudeerd,
en dat uit het ontbreken van een signalering van plagiaat niet geconcludeerd
kan worden dat een student niet heeft geplagieerd/gefraudeerd.
Indien een electronisch detectieprogramma een signalering geeft, vergelijkt de docent
het werk van de student met de gevonden bron, en beoordeelt de docent vervolgens of er
sprake is van plagiaat/fraude. Het oordeel is dus aan de docent en daarna eventueel aan
de examencommissie.
Uiteraard kan een vermoeden van fraude/plagiaat ook op andere wijze ontstaan.
Wanneer de docent vermoedt dat een student geplagieerd/gefraudeerd heeft, maakt hij
een afspraak met de betreffende student en legt dit vermoeden voor. De student heeft
de mogelijkheid om uitleg te geven, onduidelijkheden toe te lichten en zo mogelijk de
verdenking weg te nemen.
Rapportage aan Examencommissie
Indien de docent na het horen van de student van mening blijft dat er sprake is van plagiaat/fraude,
rapporteert de docent zijn bevinding aan de secretaris van de Examencommissie.
Wanneer de Examencommissie van mening is dat de docent de procedure juist
heeft doorlopen, legt zij een sanctie op. De examencommissie zal de student schriftelijk
in kennis stellen van de melding en de geconstateerde feiten en tevens aangeven welke
sanctie is opgelegd. Bij de vaststelling van de sanctie wordt rekening gehouden met de
ernst van de onregelmatigheid en de gevolgen van de sanctie voor de student en zijn/haar
studievoortgang. De gebruikelijke sanctie is het gedurende de rest van het academische
jaar uitsluiten van de student van het onderdeel waarbinnen geplagieerd/gefraudeerd is.
De examencommissie kan echter ook besluiten studenten uit te sluiten van meer onderdelen
en/of voor een langere periode. Een kopie van de brief zal worden opgenomen in
het dossier van de student.
De student kan dit, indien dit wordt gewenst of indien de student het oordeel van de docent
bestrijdt, bespreken met de examencommissie tijdens een hoorzitting. Indien er een
hoorzitting van de examencommissie plaatsvindt wordt er een verslag gemaakt.

Opleidingstatuut Psychologie
Beroepsmogelijkheden student
Wanneer de student de beslissing van de Examencommissie betwist, kan de student beroep
aantekenen bij het College van Beroep voor de Examens (COBEX) binnen 28 dagen
na dagtekening van de kennisgeving van de beslissing van de Examencommissie. Indien
een student het niet eens is met de uitspraak van de COBEX kan de student in beroep
gaan bij de arrondissementsrechtbank sector Bestuursrecht.
Examens
Propedeutisch Examen Psychologie
Als men aan alle onderdelen van de propedeuse voldoet, kan het propedeutisch examen
psychologie aangevraagd worden bij de Onderwijsbalie. De judiciumregeling staat beschreven
in hoofdstuk 2 van de studiegids.
Bachelordiploma psychologie
Het bachelordiploma wordt minstens eenmaal per jaar uitgereikt, in elk geval in oktober.
Alle studenten die voor 1 september aan alle eisen van het bachelorexamen hebben
voldaan kunnen een diploma uitgereikt krijgen in oktober. Aanvraag is mogelijk via de
Onderwijsbalie. De judiciumregeling staat beschreven in hoofdstuk 4 van de studiegids.
Honours bachelordiploma
Het is mogelijk om een “Honours” bachelordiploma te behalen. Dit betreft een door de
Universiteit van Amsterdam vastgesteld programma; de eisen die worden gesteld staan
vermeld in de OER maar ook in hoofdstuk 4 van deze gids.
Masterexamen psychologie
Met uitzondering van de maanden juli, augustus en december vinden er elke maand
masterbuluitreikingen plaats. Men kan het master- en doctoraalexamen aanvragen op
het moment dat aan de exameneisen is voldaan. De aanvraag kan elke maand worden ingediend
tot en met de laatste vrijdag van de maand bij de Onderwijsbalie. Daar is tevens
een uitgebreide instructie en checklist verkrijgbaar over wat te doen als het examen voor
de deur staat. Aangeraden wordt deze instructie tijdig te bestuderen.
Vermeldingen op bul en cijferlijst
De bul vermeldt naam, geboortedatum, geboorteplaats en datum van het master- en
doctoraalexamen. Het diplomasupplement bestaat uit een Engelstalige cijferlijst. De cijferlijst
bevat naast bovenstaande gegevens de lijst van vakken die met een voldoende zijn
beoordeeld, de afstudeerrichting en eventueel een gevolgde studieroute. Het supplement
omvat ook een algemeen deel over de UvA en over de Afdeling Psychologie (in het Engels).
Daarnaast krijgt men in bepaalde gevallen een aantekening naast de bul. Meer
informatie over de algemene eisen van het master- en doctoraalprogramma, studieroutes
en aantekeningen is te vinden in hoofdstuk 5 en 6 van deze studiegids.
Judiciumregeling voor het master en doctoraalexamen
Het judicium Cum Laude wordt zowel op de bul als op de cijferlijst vermeld, het judicium
Met Genoegen uitsluitend op de cijferlijst. In Hoofdstuk 5 staat de judiciumregeling voor
het masterdiploma.
De Onderwijsbalie voert de berekeningen uit en legt judiciumvoorstellen voor aan de
Examencommissie. Verzoeken om afwijking van de hier omschreven regeling dienen met
redenen omkleed bij deze commissie, via de coördinator examens (de Onderwijsbalie)
vóór de aanvraag te worden ingediend. De Examencommissie beslist.
Bezwaar en beroep
In het Studentenstatuut van de Universiteit van Amsterdam wordt veel aandacht gegeven
aan de rechtsbescherming (zie ook Hoofdstuk 9 van dit opleidingsstatuut of www.student.uva.nl/statuut/studentenstatuut.cfm
van de student.
505

506
Opleidingstatuut Psychologie
De onderstaande procedure heeft betrekking op de tentamens in de basisopleiding. (Voor
cursussen in de specialisatiefase geldt in feite het zelfde met dien verstande dat men de
docent of programmagroep rechtstreeks benadert, zonder tussenkomst van de Onderwijsbalie.)
1. Direct na het tentamen Een student die commentaar heeft op een tentamen en na
bestudering van de tentamensleutel gegronde redenen heeft om bepaalde vragen en
bijbehorende antwoorden te bekritiseren, kan zijn of haar kritiek schriftelijk kenbaar
maken, de brief inleveren bij de Onderwijsbalie (kamer 218) waarna deze brief
wordt doorgestuurd naar de docent. De docent kan dan eventueel bij de definitieve
beoordeling van het tentamen rekening houden met deze kritiek.
2. Na het bekend worden van de uitslag Een student die naar aanleiding van de uitslag
een herziening van de beoordeling wenst, kan een kopie van het ingeleverde werk
aanvragen bij de Onderwijsbalie en vervolgens een bezwaarschrift schrijven en dit
samen met de kopie van het beoordeelde werk afgeven aan de balie. De Onderwijsbalie
stuurt de klacht dan door naar de docent. Het bezwaarschrift dient een inhoudelijke
motivering te bevatten omdat dit het enige type motivering is op grond waarvan een
docent kan besluiten tot een heroverweging van het gegeven oordeel. Men protesteert
bij voorkeur zo snel mogelijk maar uiterlijk binnen 20 werkdagen na het bekend
worden van de uitslag.
3. Na de heroverweging van de docent Indien de docent de beoordeling heeft
heroverwogen én de student het nog steeds niet eens is met de gegeven beoordeling,
kan de student zich tot de Examencommissie wenden met een schriftelijk verzoek,
waaraan de eerder gevoerde correspondentie dient te worden toegevoegd. Het verzoek
aan de Examencommissie kan worden ingeleverd bij de Onderwijsbalie. Dit bezwaar
dient uiterlijk binnen 20 werkdagen na de heroverweging van de docent te worden
ingediend.
4. Na de heroverweging van de Examencommissie Na het oordeel van de
Examencommissie kan men nogmaals in beroep gaan indien men het niet met het
oordeel eens is. Dan kan men terecht bij de Commissie van Beroep voor de Examens
(Spui 21). De beroepstermijn bedraagt eveneens 20 werkdagen (nadat de student van
de examencommissie bericht heeft gekregen over het daar ingestelde beroep).
Checklist bezwaarschriften
Alvorens u een bezwaarschrift indient, dient men te checken of het bezwaarschrift onderstaande
inhoud bevat. Mocht één van onderstaande aspecten ontbreken dan loopt men
het risico dat het bezwaarschrift niet in behandeling genomen wordt.
• datum van bezwaarschrift
• tentamennaam en -datum
• naam docent
• vraagnummer (evt. versienummer)
• inhoudelijk (e) bezwa(a)r(en)
inclusief: verwijzingen naar pagina('s)
in boek of reader, of collegestof
• naam student en studentnummer
• handtekening student
• Bezwaarschriften dienen binnen 20 werkdagen na bekendmaken van de uitslag
ingediend te worden. Na het verstrijken van deze termijn worden bezwaarschriften
niet meer behandeld.
• Naast inhoudelijke bezwaren kan men nog bezwaar maken tegen de onduidelijke
formulering van een tentamenvraag. Geef in dat geval aan welke verschillende
interpretaties er mogelijk zijn. Andere dan inhoudelijke of fraseringsbezwaren worden
niet door de docent in behandeling genomen.

Opleidingstatuut Psychologie
Antwoord op bezwaarschrift
• De docent aan wie een bezwaarschrift is gericht, dient binnen twee weken na indiening
door de student schriftelijk te reageren.
• De reactie wordt gegeven op een apart vel papier in computerprint of blokletters.
• In de reactie worden duidelijke en inhoudelijke argumenten gegeven voor de
beoordeling van het antwoord op de tentamenvraag waartegen het bezwaarschrift is
ingediend. Er kan niet worden volstaan met alleen een summiere verwijzing naar een
boek of college (aantekeningen).
6. Studiekosten
In totaal bedragen de kosten voor literatuur etc. per studiejaar ongeveer €600,-. Er kunnen
belangrijke verschillen bestaan tussen afstudeerrichtingen, omdat in sommige vakgebieden
noodgedwongen gebruik wordt gemaakt van dure Amerikaanse boeken. In deze
studiegids staan doorgaans bij elke module de kosten vermeld van de verplichte literatuur
behorende bij dat onderdeel. De overige studiekosten worden bepaald door de hoogte van
het collegegeld (zie hieronder).
Inschrijvingsvormen
Men kan zich op verschillende manieren aan de universiteit inschrijven. De rechten die
een student heeft zijn afhankelijk van de gekozen inschrijvingsvorm. Het studentenstatuut
biedt een volledig en helder overzicht over alle regelingen, rechten en voorwaarden:
www.uva.nl/studentenhandboek/.
College en Examengeld
Bij de verschillende inschrijvingsvormen is men voor het collegejaar 2011/2012 de volgende
bedragen aan collegegeld verschuldigd:
•Voltijdstudent: € 1713,-
•Deeltijdstudent: € 1540,- *
*Inschrijving als deeltijdstudent is alleen mogelijk voor studenten in de bachelorfase die
begonnen zijn als deeltijdstudent per 2010-2011 of eerder.
Let op: Sommige studenten betalen het instellingscollegegeldtarief. Dit geldt onder andere
voor studenten die reeds een bachelor- of mastergraad behaald hebben en zich inschrijven
voor respectievelijk een tweede bachelor- of masteropleiding. Voor meer informatie
zie http://www.student.uva.nl/a-z/collegegeld.cfm en het Studentenstatuut: www.
uva.nl/studentenhandboek.
7. De studie en de studiebegeleiding
Studievaardigheden
Het propedeuseonderwijs is zo ingericht dat daarin tevens de studievaardigheden aan
bod komen. Men kan facultatief deelnemen aan een cursus studievaardigheden via de
practicumgroepen in de propedeuse. Voorts kan de individuele student een beroep doen
op een studieadviseur voor overleg en advies met betrekking tot studievaardigheden.
Studievertraging
Het is voor studenten met studievertraging belangrijk tijdig stappen te ondernemen
omdat is gebleken dat studievertraging moeilijk is weg te werken en meestal tijdens de
studie cumuleert. Tijdens het eerste studiejaar ontvangt de student meermalen een overzicht
van de studievoortgang en een daarbij passend advies.
507

508
Opleidingstatuut Psychologie
Studenten met studievertraging wordt aangeraden om een planning op te stellen in overleg
met een studieadviseur (eerste twee studiejaren) of een programmagroepstudieadviseur/coördinator
(derde bachelorjaar en masterjaar).
Financiële ondersteuning wegens bijzondere omstandigheden
Loopt men studievertraging op door bepaalde bijzondere omstandigheden, dan is er een
aantal mogelijkheden:
1. Als men door ziekte, zwangerschap of bijzondere familieomstandigheden niet in
staat is te studeren, is het mogelijk zich met toestemming van een studentendecaan
tussentijds uit te schrijven. De studiefinanciering moet dan worden stopgezet. Als men
daardoor onvoldoende middelen heeft om in de bestaanskosten te voorzien, komt men
in beginsel in aanmerking voor een bijstandsuitkering.
2. Wanneer men studievertraging oploopt vanwege bijzondere omstandigheden, zoals
ziekte, zwangerschap of bijzondere familieomstandigheden, kan men een beroep doen
op het zogenaamde Afstudeerfonds. Uitgangspunt om in aanmerking te komen voor
financiële ondersteuning is dat studenten een vertraging zo snel mogelijk melden bij
de studieadviseurs. Deze melding bij de studieadviseurs moet in beginsel plaatsvinden
binnen twee maanden na de aanvang van de bijzondere omstandigheid. Na afloop
van het studiejaar kan in overleg met de studieadviseur een aanvraag Afstudeerfonds
worden ingediend.
Voor studenten met een handicap bestaat bovendien een regeling voor een eenmalige
verlenging van de studiefinanciering van ten hoogste één jaar. Neem hierover contact op
met een studieadviseur.
Studievoortgangsregistratie
Het Onderwijsinstituut Psychologie registreert de studievoortgang van studenten Psychologie.
Via SIS is het dagelijks mogelijk om de behaalde studieresultaten in te zien.
De student wordt per mail tevens op de hoogte gesteld met welk resultaat elk tentamen
is gemaakt. Indien het overzicht niet klopt of onvolledig is, kunnen studenten contact
opnemen met de Onderwijsbalie, kamer 218, open dagelijks van 10.00 tot 14.00 uur.
Hier kunnen studenten ook terecht met klachten of voor bezwaar/beroep indien zij het
niet eens zijn met de registratie of doorgifte. Tevens kunnen studenten hier, indien omstandigheden
dit noodzakelijk maken, tussentijds een overzicht van de studievoortgang
opvragen.
Studiebegeleiding
Naast de eerder in dit Statuut genoemde medewerkers van het Onderwijsinstituut Psychologie
kent de Afdeling nog meer personeelsleden die betrokken zijn bij een vorm van
studiebegeleiding:
Begeleiders practicumgroepen propedeuse
In het eerste studiejaar worden practicumgroepen Academische Vaardigheden verzorgd
die verplicht zijn voor eerstejaars voltijdstudenten Psychologie. De begeleiders van de
practicumgroepen hebben tevens een mentorfunctie. De practicumgroepbegeleiders
delen de werkkamers 311B/C, telefoonnummer 020-525.5845. De afzonderlijke begeleiders
staan tevens op achternaam in de telefoonlijst achter in deze gids.
Studieadviseurs specialisatie
Naast het Onderwijsinstituut kent de Afdeling per programmagroep personen die zijn
belast met de studieadvisering voor studenten uit die specialisatie. In deze gids worden ze
genoemd bij de beschrijving van de specialisatie.
Mentoren Programmagroepen
Alle programmagroepen kennen een mentorsysteem. Meer informatie hierover is te vinden
in de hoofdstukken van de verschillende specialisaties.

Opleidingstatuut Psychologie
Methodologiewinkel
Alle studenten met vragen van methodologische aard zijn welkom bij de Methodologiewinkel.
Daarbij valt te denken aan problemen met de onderzoeksopzet, dataverzameling,
data-analyse of SPSS. De Methodologiewinkel is bij uitstek geschikt voor mensen die
bezig zijn met het onderzoekspracticum, werkstuk of stage, maar de deur staat open voor
iedereen die bezig is met onderzoek, werkt voor een tentamen of aan een cursusopdracht.
Het is ook mogelijk een oordeel te vragen over een onderzoeksopzet voor het werkelijke
onderzoek start. Dit kan veel werk en ergernis besparen. Als er problemen zijn waar ook
de medewerkers van de Methodologiewinkel niet uit komen, kunnen deze verwijzen naar
de mensen op de faculteit die waarschijnlijk wel een oplossing weten. Vragen kunnen
gesteld worden via de website www.methodologiewinkel.nl.
Bachelorthese, Stage- en Thesebegeleiding
Algemene informatie over de bachelorthese, stage en werkstuk staat in deze gids in specialisatiehoofdstukken
vermeld. Voorts geeft elke programmagroep specifieke informatie
over de afstudeeropdracht in het hoofdstuk dat over de betreffende programmagroep/
afstudeerrichting gaat. Vrijwel alle programmagroepen geven daarnaast aanvullende informatie
uit over bachelorthese, stage en werkstuk. Deze brochures kan men verkrijgen
via het desbetreffende programmagroepsecretariaat.
Bereikbaarheid docenten
De namen, telefoonnummers en e-mail adressen van alle docenten zijn zowel per programmagroep,
als voor de gehele Afdeling opgenomen in deze gids. Sommige docenten
kennen vaste spreekuren. Met docenten zonder spreekuur kan men binnen drie weken
een afspraak maken via het programmagroepsecretariaat of rechtstreeks. Indien een docent
voor langere tijd afwezig is, draagt de programmagroep zorg voor vervanging.
8. Studeren in het buitenland/Internationalisering
De opleiding Psychologie van de UvA participeert in diverse uitwisselingsprogramma’s,
zowel binnen Europa (het zogenaamde ‘Socratesprogramma’) als daarbuiten. Daarnaast
zijn er uitwisselingsprogramma’s waar de Universiteit van Amsterdam als geheel aan
deelneemt. Veel studenten Psychologie regelen hun verblijf echter buiten deze bestaande
uitwisselingen om en gaan als een zogenaamde ‘free mover’ naar het buitenland voor
studie, werkstuk of stage.
Coördinatiepunt Internationalisering Psychologie / Studeren in het buitenland
Het coördinatiepunt Internationalisering is het beginpunt voor informatie, voorlichting
en advies voorafgaand aan een studieverblijf in het buitenland. Wil je weten wat de mogelijkheden
zijn en hoe je zaken moet regelen, dan is het coördinatiepunt de aangewezen
plek. Er is een uitgebreide informatiebrochure ‘Psychologie studeren in het buitenland’
verkrijgbaar bij het coördinatiepunt of bij de Onderwijsbalie Psychologie.
• Mw. Sarah Plunkett, kamer 214 A, tel. 525.6773/6770
• Spreekuur: woensdag van 15.00 - 17.00 uur.
• E-mail: internationaloffice-psychology@uva.nl
• Websites: www.fmg.uva.nl/psy_international (coördinatiepunt Psychologie) &
www.uva.nl/internationaal (Bureau Internationale Samenwerking van de UvA)
Erkenning behaalde studiepunten in het buitenland
Bij de coördinator internationalisering is het formulier ‘Erkenning Studieonderdelen
Buitenland’ beschikbaar dat men nodig heeft om de toekenning van studiepunten te
regelen. Om de punten op de cijferlijst te laten zetten, moet men dit formulier invullen en
inleveren tezamen met het transcript, een officieel document van de buitenlandse instelling
waarop de behaalde studieresultaten (naam van de cursus, aantal studiepunten en
beoordeling) zijn vermeld. Als men vakken heeft gevolgd in het buitenland zijn er twee
509

510
Opleidingstatuut Psychologie
mogelijkheden: de studiepunten worden tweedejaarskeuzepunten, of de studiepunten
worden erkend als vervanging van cursussen die voor de gekozen specialisatie verplicht
zijn. De in het buitenland behaalde punten tellen in principe als tweedejaarskeuzepunten;
bij de onderwijscoördinator van de specialisatie kan eventuele vervanging dan wel
vrijstelling van derdejaarsbachelorcursussen besproken worden.
Bureau Internationale Samenwerking
Als je belangstelling hebt om tijdelijk in het buitenland te studeren kun je ook even langslopen
bij het Bureau Internationale Samenwerking (BIS) van de UvA, dit is gehuisvest in
Studenten Services, Binnengasthuisstraat 9.
Via de foreign study advisers van BIS kun je er achter komen of je in aanmerking komt
voor de diverse uitwisselingsprogramma’s. In het documentatiecentrum van Studenten
Services kun je studiegidsen van buitenlandse instellingen bekijken en er liggen verslagen
ter inzage van studenten die een periode in het buitenland hebben gestudeerd. Hier kan
je ook de UvA-brochure ‘Studeren in het buitenland’ halen.
• Telefonisch spreekuur: di t/m do van 09.00 - 10.00 uur (020-525.8080)
• Inloopspreekuur: di t/m do van 11.00 - 12.00 uur
• Spreekuur op afspraak: via het Service & Informatiecentrum (020-525.8080)
• E-mail: internationaal-sts@uva.nl
• Vragen over beursbeheer: socrates-sts@uva.nl of 020-525.8080
• Website: www.uva.nl/internationaal
9. Rechtsbescherming
College van Beroep voor de Examens (COBEX)
Zie paragraaf B 11 van het studentenhandboek. Zie tevens “Bezwaar en Beroep” in dit
opleidingsstatuut. De COBEX is schriftelijk te bereiken. COBEX, postbus 19268, 1000
GG Amsterdam of cobex@uva.nl.
Interne Klachtenregeling
Zie voor klachten inzake de beoordeling bij tentamens en examens hoofdstuk 5: Bezwaar
en Beroep in dit opleidingsstatuut. Voor klachten m.b.t. seksuele intimidatie, zie
hoofdstuk 3, paragraaf: Vertrouwenspersoon (seksuele) intimidatie, agressie, geweld en
discriminatie. Voorts kan de student met klachten terecht bij de Owi/Ombudsstudent
van de Afdeling Psychologie.
OWI-student / Ombudsstudent
Het kan altijd voorkomen dat een student in een lastige situatie zit met bijvoorbeeld een
docent en niet goed weet wat een handige manier is om hier mee om te gaan. Er kan inmiddels
ook al sprake van een conflict zijn, een student kan bang zijn dat bepaalde kritiek
negatieve gevolgen heeft of kan natuurlijk juist tips hebben voor de opleiding. In deze
gevallen kan de ombudsstudent helpen. De ombudsstudent is een directe gesprekspartner
van onder andere de opleidingsdirecteur en de examencommissie waardoor problemen
gemakkelijk aan de kaak gesteld kunnen worden. Studenten zijn welkom met al hun
ideeën, klachten en vragen. Dit kan tijdens het inloopspreekuur (zie voor tijden: http://
www.student.uva.nl/psychologie/Studentenorganisatie/ombudsstudent.cfm) of daarbuiten
via psyombudsstudent-fmg@uva.nl. Onafhankelijk van het verloop van de situatie
wordt alles wat ter sprake wordt gebracht vertrouwelijk behandeld.
Facultair Studentenklachtenreglement
Aanvullend op al langer bestaande wettelijke en universitaire klachten-, bezwaar- en beroepsprocedures
(bijv. beroep tegen examenuitslagen of die voor klachten m.b.t. seksuele
intimidatie) is per 1 maart 1999 een studentenklachtenreglement in werking getreden. Dit
reglement biedt studenten de mogelijkheid zich met een klacht te wenden tot het bestuur

Opleidingstatuut Psychologie
van de faculteit. Eveneens hebben studenten, conform de wet, collectief klachtrecht bij
de decaan. Dit impliceert dat men zich als groep studenten tot de decaan kan richten in
geval van bepaalde klachten.
In eerste instantie dient een student met een klacht zich te richten tot de direct
betrokkene(n) met wie het mis is gegaan of tot een bemiddelende derde, bijvoorbeeld
een onderwijsdirecteur, opleidingscoördinator of studieadviseur. Als een klacht niet op
deze wijze informeel kan worden opgelost, kan hij vervolgens mondeling of schriftelijk
worden ingediend bij de decaan. Deze draagt zorg voor een correcte behandeling binnen
zes weken, met een uitstel van ten hoogste vier weken. De decaan kan een of meerdere
personen aanwijzen die met de behandeling en advisering worden belast, maar blijft zelf
verantwoordelijk voor de uiteindelijke beslissing over de klacht en eventueel daaraan verbonden
conclusies. De werkwijze van de facultaire klachtenbehandeling wordt in een
reglement vastgelegd. Dit is verkrijgbaar bij het secretariaat van de decaan, Nieuwe Prinsengracht
130, kamer G.040, e-mail fmg@fmg.uva.nl, of te vinden op de website: www.
student.uva.nl/psy /voorzieningen/welzijn en gezondheid.
De Ombudsman
Iedere studerende aan de UvA met een klacht over de universiteit, faculteit, instituut of
medewerker daarvan kan terecht bij de ombudsman UvA, mw. mr. Christel Holtrop. De
ombudsman werkt als onafhankelijk persoon binnen de UvA en kan worden ingeschakeld
nadat klachten binnen de eigen faculteit of het instituut, al dan niet via de studentenklachtenregeling,
onoplosbaar zijn gebleken. Klachten kunnen gaan over bijvoorbeeld
de toepassing van het studentenstatuut, over de organisatie of kwaliteit van het onderwijs,
maar ook over de organisatie of toegankelijkheid van universitaire voorzieningen.
De ombudsman is onpartijdig en streeft ernaar problemen via bemiddeling op te lossen,
maar is ook bevoegd een formeel onderzoek in te stellen. Het werk van de ombudsman
is altijd vertrouwelijk.
Een andere belangrijke taak van de ombudsman is het signaleren van structurele problemen
binnen de universiteit. Zij kan verantwoordelijke organen en personen aanbevelingen
en suggesties doen ter voorkoming van problemen of ter verbetering van een bepaalde
situatie. De werkwijze van de ombudsman is in een reglement vastgelegd. Dit reglement
kan worden aangevraagd bij het bureau van de ombudsman.
Meer informatie is te vinden in het Studentenhandboek 2008-2009 en op www.uva.nl/
ombudsman.
Contactinformatie
Mw. mr. M.C. (Christel) Holtrop
Oude Turfmarkt 151
1012 GC Amsterdam
Tel. 525 3798, Fax 525 3797
E-mail: ombudsman@uva.nl
Bereikbaar op maandag, dinsdag en woensdag van 09.00 tot 13.00.
Overige klachtenregelingen & juridische ondersteuning
Bezwaar/beroep bij College van Beroep voor het Hoger Onderwijs (CvBHO). Zie paragraaf
B 11 van het studentenhandboek. Hier staat de procedure uitgebreid beschreven.
Voor de belangrijkste mogelijkheden voor juridische ondersteuning wordt verwezen naar
de ombudsman en hoofdstuk B11 van het Studentenhandboek.
10. Andere opleidingen Psychologie in Nederland
Studenten die gedurende de opleiding Psychologie van universiteit willen wisselen, worden
er op gewezen dat een overstap soms studievertraging oplevert (door verschillen in
eisen). Overstappen na het propedeutisch examen levert doorgaans de minste moeilijk-
511

512
Opleidingstatuut Psychologie
heden op, omdat de propedeuse-programma’s grotendeels overeenkomen, hoewel soms
aanvullende eisen worden gesteld.
Adressen zusterstudierichtingen psychologie
Amsterdam (Vrije Universiteit)
Adres: Van der Boechorststraat 1 1081 BT Amsterdam
Studieadviseur: Wim Kluytmans, tel 020-5988840
Marieke Schilder tel 020-5982842
E-mail: wa.kluytmans@psy.vu.nl
m.schilder@psy.vu.nl
Website www.psy.vu.nl
Utrecht (Universiteit Utrecht)
Adres: Heidelberglaan 1, dienst OSZ 3584 CS Utrecht
Studieadviseur: Gusta Bouman tel. 030-2534932
Email: g.bouman@uu.nl
Website www.uu.nl/faculteiten/sociale wetenschappen
Tilburg (Universiteit van Tilburg)
Adres: Postbus 90153 5000 LE Tilburg
Bezoekadres: Warendelaan 2
Studieadviseur: Daan Oudbier en Renske Helmer tel. 013-4662088
E-mail : studieadviseurs.fsw@uvt.nl
Website www.uvt.nl/faculteiten/fsw/organisatie/departementen
Twente (Universiteit Twente)
Adres: Postbus 217 7500 AE Enschede
Bezoekadres: Cubicusgebouw
Studieadviseurs: Martine van Maarseveen tel. 053 489 5636
Karlien Zomer tel. 053 489 5624
E-mail: M.L.vanMaarseveen@utwente.nl
K.A.L.Zomer@utwente.nl
Website www.psy.utwente.nl/
Leiden (Universiteit Leiden)
Adres: Postbus 9555 2300 RB Leiden
Bezoekadres: Wassenaarseweg 52
Studieadviseurs: Jan van Rooij tel. 071-527 3608
Dieuwerke de Groot tel. 071 527 36 09
E-mail: rooij@fsw.leidenuniv.nl
dgroot@fsw.leidenuniv.nl
Website www.fsw.leidenuniv.nl/psychologie/
Groningen (Rijksuniversiteit Groningen)
Adres: Grote Kruisstraat 2-1 9712 TS Groningen
Studieadviseurs: Sietske Weide, tel. 050-3636308
Ton Rooijers tel. 050-3636773

Opleidingstatuut Psychologie
E-mail: S.Weide@rug.nl
A.J.Rooijers@rug.nl
Website www.rug.nl/psy/
Maastricht (Universiteit Maastricht)
Adres: Universiteitssingel 40 6229 ER Maastricht
Studieadviseurs: Gerda Galenkamp, tel. 043-3881888
Aimee Coenen, tel. 043- 3881936
E-mail: g.galenkamp@maastrichtuniversity.nl
aimee.coenen@maastrichtuniversity.nl
Website www.maastrichtuniversity.nl
Nijmegen (Radboud Universiteit Nijmegen)
Adres: Postbus 9104 6500 HE Nijmegen
Bezoekadres: Montessorilaan 3, Spinozagebouw
Studieadviseurs: Fieke Rongen
Sanne de Meijer
tel. 024-3616163
E-mail: f.rongen@psych.ru.nl
s.demeijer@psych.ru.nl
Website www.ru.nl/psychologie/
Heerlen (Open Universiteit NL)
Adres: Faculteit Sociale Wetenschappen
Postbus 2960 6401 DL Heerlen
Studieadviseurs: Marjan Specker, tel. 045-5762400
E-mail: Marjan.Specker@ou.nl
Website www.ou.nl
Rotterdam (Erasmus Universiteit Rotterdam)
Adres: Postbus 1738 3000 DR Rotterdam
Studieadviseur: Suzanne Theng, MSc tel. 010 408 8670
E-mail : advies-psy@fsw.eur.nl
Website: http://www.eur.nl/fsw/psy/onderwijs/
513

Bachelor Onderwijs- en Examenregeling
Onderwijs- en examenregeling 2011/2012
Bacheloropleiding Psychologie
Hoofdstuk 1 – Algemene bepalingen
Artikel 1.1 – toepasselijkheid van de regeling
Deze regeling is van toepassing op het onderwijs en de examens van de bacheloropleiding
Psychologie, hierna te noemen: de opleiding. De opleiding wordt verzorgd binnen het onderwijsinstituut
Psychologie, hierna te noemen: het onderwijsinstituut, van de Faculteit
Maatschappij- en Gedragswetenschappen, hierna te noemen: de faculteit.
Artikel 1.2 – begripsbepalingen
In deze regeling wordt verstaan onder:
a. de wet: de wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek;
b. de universiteit: de Universiteit van Amsterdam
c. student: hij die is ingeschreven aan de universiteit voor het volgen van het onderwijs
en/of het afleggen van tentamens en examens van de opleiding;
d. postpropedeutische fase: tweede en derde bachelorjaar.
e. examen: het bachelorexamen van de opleiding;
f. programma: het totaal en de samenhang van de onderdelen, de onderwijsvormen, de
contacturen, de toets- en tentamenvormen, de voorgeschreven literatuur;
g. onderdeel: een onderwijseenheid van de opleiding in de zin van de wet;
h. praktische oefening: het deelnemen aan een practicum of andere onderwijsleeractiviteit,
die gericht is op het bereiken van bepaalde (academische) vaardigheden. Voorbeelden
van een praktische oefening:
o het maken van een scriptie of these
o het uitvoeren van een onderzoekopdracht,
o het deelnemen aan een excursie
o het deelnemen aan een andere onderwijsleeractiviteit die gericht is op het verwerven
van bepaalde vaardigheden
of
o het doorlopen van een stage;
i. portfolio: de verzameling onderwijsproducten (schriftelijk en/of elektronisch) met
betrekking tot de prestaties van de student binnen de door hem gekozen opleiding;
j. werkcollege: college waarbij een probleem- of casusgerichte behandeling van de stof
voorop staat;
k. bachelorthese/scriptie: een onderdeel dat bestaat uit literatuuronderzoek leidend
tot een schriftelijk verslag daarover, afhankelijk van de omvang uitgebreid met een
onderzoeksopzet.
l. tentamen: onderzoek naar de kennis, het inzicht en de vaardigheden van de student
betreffende een onderdeel. De beoordeling wordt uitgedrukt in een eindcijfer.
Een tentamen kan in gedeeltes worden afgenomen met behulp van één of meer
deeltentamens. Een hertentamen bestrijkt altijd dezelfde materie als het tentamen;
m.studielast: de studielast van de onderwijseenheid waarop een tentamen betrekking
heeft, uitgedrukt in studiepunten = EC (European Credits). De studielast van 1 jaar
(1680 uur) is 60 studiepunten/EC;
n. studiepunt: een EC studiepunt met een studielast van 28 uren studie;
o. fraude en plagiaat:het handelen of nalaten van een student waardoor een juist oordeel
over zijn kennis, inzicht en vaardigheden geheel of gedeeltelijk onmogelijk wordt; zie
ook de Fraude & Plagiaatregeling Studenten UvA;
p. studiejaar: het tijdvak dat aanvangt op 1 september en eindigt op 31 augustus van het
daarop volgende kalenderjaar;
515

516
Bachelor Onderwijs- en Examenregeling
q. opleidingsstatuut: het opleidingsspecifieke deel van het studentenstatuut conform
artikel 7.59 van de wet. Het opleidingsstatuut wordt verwerkt in de studiegids.
De overige begrippen hebben de betekenis die de wet daaraan toekent.
Hoofdstuk 2 – Toelating tot de opleiding
Artikel 2.1 – Vooropleidingseisen
1. Studenten die in het bezit zijn van een diploma VWO nieuwe stijl (profielen) en
studenten die in het bezit zijn van een propedeuse of einddiploma HBO zijn toelaatbaar
tot de bachelor Psychologie. Studenten met een diploma VWO oude stijl kunnen bij
het onderwijsinstituut Psychologie een toelatingsbeschikking aanvragen.
2. Bezitters van een buitenlands diploma voldoen aan de eis inzake voldoende beheersing
van de Nederlandse taal nadat het staatsexamen Nederlands als tweede taal (NT2),
programma II, met goed gevolg is afgelegd, dan wel door het verkrijgen van een
vrijstelling voor het afleggen van dit examen.
Artikel 2.2 – Nadere Vooropleidingseisen
Deficiënties m.b.t. het vak wiskunde, in de vooropleiding van zowel vwo-abituriënten als
van bezitters van een gelijkwaardig buitenlands diploma als van bezitters van een ander
diploma dat wettelijk recht geeft op toelating tot de studie, worden vervuld door het met
goed gevolg afleggen van de toets wiskunde, afgenomen onder verantwoordelijkheid van
de Examencommissie Psychologie, dan wel door het verkrijgen van een vrijstelling voor
het afleggen van deze toets. De deficiëntie moet bij voorkeur voor de start van de studie
worden opgeheven.
Artikel 2.3 – Colloquium doctum
Het toelatingsonderzoek, bedoeld in artikel 7.29 van de wet, heeft betrekking op de vakken
wiskunde, biologie en Engels, elk op VWO-niveau.
Hoofdstuk 3 – Inhoud en inrichting van de opleiding
Artikel 3.1 – Doel van de opleiding en eindtermen
De gecombineerde bachelor-master opleiding leidt op tot Psycholoog. Dat sluit aan bij het
standpunt van de kamer psychologie dat een driejarige bacheloropleiding in de psychologie
geen civiel effect kan hebben, omdat het competentieniveau na drie jaar te beperkt is
voor zelfstandige beroepsbeoefening (als psycholoog). Deze gecombineerde wetenschappelijke
opleiding bereidt zowel voor op het beroep van onderzoeker in de Psychologie als
op een wetenschappelijk gefundeerde psychologische beroepsuitoefening. Beide beroepsperspectieven
vereisen een wetenschappelijke manier van denken. De opleiding richt zich
dan ook op het bijbrengen van die manier van denken, zodat afgestudeerden op een
wetenschappelijke verantwoorde manier met de steeds veranderende kennis om kunnen
gaan. De opleiding onderscheidt daartoe een zestal vaardigheidsdoelen. Daarnaast richt
de opleiding zich op het bijbrengen van de laatste inzichten op het gebied van de psychologische
theorievorming. Afgestudeerde studenten kennen de belangrijkste theorieën op
alle deelgebieden van de psychologie, de gangbare methoden en technieken van psychologisch
onderzoek en de bijbehorende statistiek. Vanaf het derde jaar van de bacheloropleiding
specialiseren zij zich in een van de deelgebieden van de psychologie.
Beide typen leerdoelen, vaardigheidsdoelen en kennisdoelen, zijn in de opleiding onlosmakelijk
met elkaar verbonden. In onderstaande worden eerst de vaardigheidsdoelen en
daarna de kennisdoelen van de bacheloropleiding beschreven.

Bachelor Onderwijs- en Examenregeling
Vaardigheidsdoelen
De kern van wetenschappelijk denken is dat studenten moeten leren de waarde van wetenschappelijke
redeneringen van derden vast te stellen en zelf wetenschappelijke redeneringen
te produceren. Daarbij speelt de evaluatie van al dan niet zelf uitgevoerde empirische
studies een centrale rol. Dit proces begint met het begrijpen en analyseren van
wetenschappelijke redeneringen. Het eindproduct moet, mondeling dan wel schriftelijk,
op een effectieve manier overgebracht kunnen worden op anderen. Tenslotte moet de
student ook kritisch naar haar eigen denkprocessen kunnen kijken. Wetenschappelijk
denken omvat daarom de volgende zes vaardigheden:
• Parafraseren van wetenschappelijke teksten;
• Analyse van wetenschappelijke teksten;
• Evaluatie van wetenschappelijke teksten;
• Zelfstandig produceren van wetenschappelijke redeneringen (zelfstandig denken);
• Schriftelijke en mondelinge communicatie;
• Zelfreflectie.
Met behulp van deze vaardigheden kunnen de eindniveaus van zowel de Propedeuse, de
Bacheloropleiding als de Masteropleiding worden vastgelegd in vaardigheidsdoelen. Het
eindniveau voor de masteropleiding staat in de betreffende Onderwijs- en Examenregeling.
Het eindniveau van de propedeuseopleiding en de bacheloropleiding staat hierna
beschreven.
Na het succesvol doorlopen van de propedeuse kan een student:
• teksten uit inleidende wetenschappelijke tekstboeken parafraseren en analyseren;
• eenvoudige wetenschappelijke artikelen parafraseren en analyseren;
• onder supervisie een eenvoudige onderzoeksvraag afleiden uit bestaande literatuur
(zelfstandig denken) en een antwoord zoeken op basis van wetenschappelijke literatuur
(parafraseren, analyseren en zelfstandig denken);
• onder supervisie en in groepsverband een onderzoeksvraag bedenken, een eenvoudig
empirisch onderzoek opzetten (zelfstandig denken), uitvoeren en analyseren
(zelfstandig denken);
• communiceren door MC vragen of essayvragen te beantwoorden; korte mondelinge
presentaties; in een eerste aanzet tot een wetenschappelijk artikel;
• reflecteren op zijn studiesucces.
Na het succesvol doorlopen van de bacheloropleiding kan een student:
• teksten uit wetenschappelijke tekstboeken parafraseren en analyseren en op hoofdlijnen
evalueren;
• wetenschappelijke artikelen parafraseren, analyseren en op hoofdlijnen evalueren;
• onder supervisie een wetenschappelijk relevante onderzoeksvraag afleiden uit bestaande
literatuur (zelfstandig denken) en een wetenschappelijk verantwoord antwoord zoeken
op basis van wetenschappelijke literatuur (parafraseren, analyseren en zelfstandig
denken) en het antwoord op hoofdlijnen evalueren;
• onder supervisie en in groepsverband een wetenschappelijk relevante onderzoeksvraag
afleiden uit bestaande literatuur (zelfstandig denken), een passend empirisch onderzoek
opzetten (zelfstandig denken), uitvoeren en analyseren (zelfstandig denken) en het
antwoord op hoofdlijnen evalueren;
• communiceren door MC vragen of essayvragen te beantwoorden; mondelinge
presentaties geven, verslagen schrijven in de vormgeving van een wetenschappelijk
artikel; basale gesprekstechnieken hanteren;
• reflecteren op zijn eigen rol in studiesucces en in de toepassing van de geleerde
vaardigheden.
517

518
Bachelor Onderwijs- en Examenregeling
Bij dit laatste punt gaat het om een basaal inzicht in ethische aspecten van onderzoek en
de omgang met cliënten, in eigen beperkingen, in de consequenties van het eigen handelen
voor anderen en een zelfkritische houding.
Kennisdoelen
Bovengenoemde vaardigheidsdoelen staan niet op zichzelf. De vaardigheden moeten
worden toegepast op wetenschappelijke kennis. De opleiding onderscheidt daarom naast
de vaardigheidsdoelen ook kennisdoelen. Beide typen doelen kunnen niet los gezien worden
van elkaar. Zonder kennis vallen wetenschappelijke vaardigheden niet toe te passen,
maar kennis alleen is pas nuttig als gebruikers iets met die kennis kunnen doen. In de
psychologieopleiding oefent een student haar vaardigheden op de kennis en gebruikt haar
kennis om de vaardigheden te ontwikkelen. Zo zijn kennis en vaardigheden onlosmakelijk
met elkaar verbonden in het leerproces van de student.
De kennisdoelen beschrijven dus de onderwerpen waarop een student haar vaardigheden
kan toepassen. Hieronder staan de Bachelor kenniseinddoelen voor alle specialisatierichtingen.
Voor alle afgestudeerden van de bacheloropleiding gelden alle gecursiveerde
kennisdoelen. Deze gecursiveerde doelen zijn gekoppeld aan het propedeuseniveau van
de vaardigheden en aan de overige verplichte onderdelen van de bachelor. Elke afgestudeerde
heeft in het derde jaar bovendien een bepaalde specialisatie gekozen. De bij de specialisatie
behorende kennisdoelen verschillen per gekozen specialisatierichting. Al deze
doelen zijn gekoppeld aan het bachelorniveau van de vaardigheden. Tenslotte beheersen
alle afgestudeerden de kennisdoelen vallend onder onderzoeksmethoden en technieken
& methodologie op het bachelorniveau van de vaardigheden.
Brein & Cognitie en Klinische Neuropsychologie:
Mind-Brain relationship, Nerve Cells, Synapses & Hormones, the Nervous system, Brain
plasticity, Vision, Sensation and Perception, Object Recognition, Learning and Memory, Reasoning
and Intelligence, Emotion and Motivational Behaviour, Language, Attention and
Consciousness, Executive Functions, Clinical neuropsychology, Brain Function, Localization
of Functions; Action; Psychodiagnostics; Psychological Interventions; Research methods
in cognitive psychology.
Klinische Ontwikkelingspsychologie:
General theories, Physical growth, Motor development, Brain development, Behavior genetics,
Perception, Language, Cognitive development / Information processing, Executive functions
/ Self-regulation, Emotional development, Social development, Moral development, School
psychology, Developmental psychopathology; Learning disabilities; Psychodiagnostics; Psychological
interventions; Therapeutic conversation techniques; Behavior measurement
and Research methods in developmental psychology.
Sociale Psychologie:
Attitudes and attitude change; Social perception and attribution; Social cognition; Social
influence (Conformity); Group processes and intergroup relations; Self identity and social
identity; Interpersonal behavior (Aggression, Cooperation, Affiliation); Social Emotions; Research
methods in social psychology.
Arbeids- en Organisatiepsychologie:
Organizational structure and design, Organizational culture, Organizational change, Team
processes, Leadership in organizational settings, Motivation in the workplace, Work-related
assessment, Work-related stress and stress management; Recruitment and selection; Career
development; Work and health; Interventions in W&O-psychology; Organizational diagnosis;
Research methods in W&O-psychology.

Bachelor Onderwijs- en Examenregeling
Klinische Psychologie:
Individual differences; Theories of psychopathology [biological, cognitive, behavioral, interpersonal];
Abnormal psychology [internalizing disorders, externalizing disorders, personality
disorders, cognitive & psychotic disorders]; Psychodiagnostics; Psychological Interventions;
Clinical conversations; Research methods in clinical psychology
Methoden en technieken & Methodologie:
Correlation; Linear regression; One-way ANOVA; t-test; t-test within subjects; Validity;
Reliability; Effect size; Power; Confidence intervals; Significance tests; Non-parametric tests;
Partial Correlation; Multiple Regression; More-way ANOVA; ANCOVA; classical test-theory;
PCA; cross tables.; MANOVA; repeated measures MANOVA; mediator/moderator variables,
Philosophy of Science, History of psychology.
Artikel 3.2 – Vorm van de opleiding
De bacheloropleiding wordt voltijds verzorgd. Voor studenten gestart in 2010-2011 of
eerder is een deeltijdinschrijving mogelijk, met dien verstande dat het om een deeltijdopleiding
gaat met vrijwel uitsluitend dagonderwijs. De deeltijdopleiding houdt in dat men
zich als deeltijdstudent kan inschrijven en een eigen tempo kan aanhouden, waarbij men
gebruik maakt van het bestaande onderwijsaanbod en van het extra avondonderwijs dat
incidenteel wordt aangeboden.
Artikel 3.3 – Taal waarin de opleiding wordt verzorgd
De opleiding wordt in het Nederlands verzorgd, behoudens uitzonderingen die men terugvindt
in de studiegids en in het opleidingsstatuut.
Artikel 3.4 – Omvang van de opleiding
De opleiding bestaat uit een propedeutische fase met een studielast van 60 studiepunten
afgesloten met een propedeutisch examen, gevolgd door een fase met een studielast van
120 studiepunten waaraan het afsluitende bachelorexamen is verbonden. Eén studiepunt
is gelijk aan 28 uren studieactiviteiten.
Artikel 3.5 - Onderwijsprogramma
3.5.1 Propedeuse (eerste studiejaar)
3.5.1.1. Propedeuse in voltijd:
De propedeutische fase omvat in de voltijdstudie de volgende onderdelen met de daarbij
vermelde studielast:
Verplichte onderdelen:
1. Voorbereidende statistiek 0 ec
2. Inleiding in de Psychologie en Cognitieve Psychologie 12 (10 + 2) ec
3. Onderzoeksmethoden & Statistiek 1 12 (10 + 2) ec
4. Ontwikkelingspsychologie 6 (5 + 1) ec
5. Sociale Psychologie en Arbeids- & Organisatiepsychologie 12 (10 + 2) ec
6. Klinische Psychologie en Biologische Psychologie 12 (10 + 2) ec
Alsmede het volgen van de practica:
10.Practicumgroepen Wetenschappelijk denken 1 & 2 incl. VRT opdrachten (9) ec
11. Propedeusethese (eindopdracht VRT-1) 3 ec
12.Testtheorie en -praktijk incl. onderzoeksoriëntatie door participatie 3 ec
Totaal: 60 ec
NB: de studiepunten voor de practicumgroepen zijn verdisconteerd in de studiepunten
van de onderdelen 2 t/m 6 waarbij steeds 2 ec voor 12 puntsonderdelen en 1 ec voor 6
puntsonderdelen worden gegeven mits men de verplichtingen van de practicumgroepen
voldoet. De practicumgroepen behelzen twee elementen: vakgerelateerde opdrachten en
519

520
Bachelor Onderwijs- en Examenregeling
een training in wetenschappelijk denken, waarvan o.a. 5 wetenschappelijke schrijfopdrachten
deel uitmaken.
3.5.1.2. Propedeuse in deeltijd
De propedeuse in deeltijd is identiek met de propedeuse in voltijd met dien verstande
dat deeltijdstudenten in plaats van de practicumgroep academische vaardigheden een
aanvullende opdracht bij elk van de genoemde onderdelen 2 t/m 6 krijgen in plaats van
de vakgerelateerde opdrachten en een aparte cursus Verwerking van & Rapportage van
Teksten 1 waarin alle schrijfopdrachten en de propedeusethese zijn opgenomen.
3.5.2 Bachelorjaar 2
Het tweede studiejaar van de bachelorfase omvat de volgende onderdelen met de daarbij
vermelde studielast
a. verplichte onderdelen: totaal 48 ec
1. Grondslagen van de Psychologie (6 ec)
2. Onderzoeksmethoden en Statistiek 2(5 ec)
3. Controverses in Psychologisch Onderzoek(3 ec)
4. SPSS (1 ec)
5. Verwerking van en Rapportage over Teksten 2 (6 ec)
6. Gesprekspracticum (6 ec)
7. Onderzoekspracticum basisdeel inclusief analysepracticum (9 ec)
8. Onderzoekspracticum onderzoeksdeel, afgesloten met onderzoeksverslag (12 ec)
b. keuze onderdelen, totaal 12 ec:
keuze uit: kernthema’s, keuzevakken of specialistische onderdelen (12 ec)
(het onderdeel Testconstructie -6 ec- is vereist voor studenten met een klinische
specialisatie die een basisaantekening diagnostiek willen behalen)
Totaal 60 ec.
3.5.3 Bachelorjaar 3
Het derde studiejaar van de bachelorfase is specialistisch, men kiest één van de volgende
specialisaties:
• Arbeids- & Organisatiepsychologie (A&O)
• Brein & Cognitie (BC)
• Klinische Psychologie (KP)
• Klinische Neuropsychologie (KNP)
• Klinische Ontwikkelingspsychologie (KLOP)
• Methoden en technieken & Methodologie (PML)
• Sociale Psychologie (SP)
Algemeen geldt dat veel van de specialistische cursussen elementen hebben van een verplicht
practicum (zie studiegids) en dat men (indien er sprake is van vrije keuze) een
keuzeonderdeel mag invullen met een onderdeel van een andere specialisatie (6 ec).
Men is niet verplicht een specialisatie te kiezen. Indien geen specialisatie wordt gekozen
wordt het derde jaar in elk geval ingevuld volgens de onderstaande driedeling met verplichte
specialistische vakken, keuzeonderdelen & practica en een bachelorthese.
Algemene invulling bachelorjaar 3:
In het algemeen is de invulling van het derde jaar als volgt:
1. per specialisatie: verplichte onderdelen & practica totaal 30-51 ec
2. keuze onderdelen binnen specialiatie & verplichte practica
binnen specialisatie totaal 0-21 ec
3. bachelorthese totaal 9-12 ec
Totaal 60 ec.

Specifiek per specialisatie:
Bachelor Onderwijs- en Examenregeling
Arbeids- & Organisatiepsychologie
• Motivatie en arbeidsgedrag 9 ec
• Arbeid, gezondheid en werkstress 9 ec
• Werving, selectie en arbeidsprestaties 6 ec
• DOA 6 ec
• Werken in groepen 6 ec
• Leiderschap óf Organisatiestructuur & Cultuur (keuze van één uit twee) 6 ec
• Career Management óf Organisatieverandering óf Interventies in
de A&G psychologie (keuze van één uit drie) 9 ec
• Bachelorthese A&O 9 ec
Brein & Cognitie
• Basisprogramma Brein en Cognitie 30 ec
• Keuze uit bacheloraanbod specialistische cursussen Brein & Cognitie 18 – 21 ec
• Bachelorthese Brein en Cognitie 9 - 12 ec
Klinische Psychologie
• Psychopathologie en psychiatrische classificatie 2 ec
• Diagnostiek 1: Psychodiagnostiek 3 ec
• Internaliserende stoornissen: angststoornissen 5 ec
• Internaliserende stoornissen: stemmingsstoornissen 5 ec
• Psychologische interventies 1: theorie en praktijk 5 ec
• Persoonlijkheidsstoornissen 3 ec
• Cognitieve functiestoornissen 3 ec
• Werkgroepen Klinische Psychologie 4 ec
• Analyse van onderzoeksgegevens 6 ec
• Klinische gespreksvoering 6 ec
• Keuze uit, Seksuologie, Psychoanalyse, Somatoforme st.,
Verslaving. Psychofarmacologie 6 ec
• Bachelorthese KP 12 ec
Klinische Ontwikkelingspsychologie
• Basisprogramma ontwikkelingspsychologie incl. verplichte werkgroepen 24 ec
• Diagnostiek 1: Ontwikkelingspsychologie 6 ec
• Interventiepracticum 1 6 ec
• Toegepaste statistiek in de ontwikkelingspsychologie 6 ec
• Oriëntatie werkveld 6 ec
• Klinische gespreksvaardigheden: Ontwikkelingspsychologie 3 ec
• Bachelorthese KLOP 9 ec
Klinische Neuropsychologie
• Basisprogramma Brein en Cognitie, variant klin. neuropsychologie 30 ec
• Psychologische interventies 1 voor Klinisch Neuropsychologen 6 ec
• Diagnostiek 1 voor Klinisch Neuropsychologen 3 ec
• Gespreksvaardigheden voor Klinisch Neuropsychologen 3 ec
• Psychopathologie voor Klinisch Neuropsychologen 6 ec
• Statistiek voor Klinisch Neuropsychologen 3 ec
• Bachelorthese Klinische Neuropsychologie 9 ec
Psychologische Methodenleer
• Basisprogramma Methodenleer 30 ec
• LISREL 6 ec
• ADMA 3 ec
• Keuze uit bacheloraanbod specialistische cursussen Methodenleer 9 - 12 ec
• Bachelorthese PML 9 - 12 ec
521

522
Bachelor Onderwijs- en Examenregeling
Sociale Psychologie
• Basisprogramma Sociale Psychologie incl. verplichte werkgroepen 30 ec
• Sociaal Psychologisch Onderzoek 6 ec
• Keuze uit bacheloraanbod specialistische cursussen Sociale Psychologie 12 ec
(maximaal 6 ec SSL onderdelen; naar keuze kan voor maximaal 6 ec een
onderdeel van een andere specialisatie gevolgd worden)
• Bachelorthese Sociale Psychologie 12 ec
De onderdelen in het derde jaar dienen te worden gekozen met het oog op de onderlinge
samenhang. Alle onderdelen worden jaarlijks beschreven in de studiegids Psychologie.
De samenhang wordt in de studiegids nader omschreven en gedefinieerd per specialisatieprofiel.
Keuzes hebben gevolgen voor de toelating tot onderdelen in de masterfase.
Voorts wordt verwezen naar de beschrijving van elk onderdeel in de studiegids voor de regelingen
omtrent toelatingsvoorwaarden, inhoud, onderwijsvorm, aanwezigheidsplicht,
toetsing, etc.
Artikel 3.6 - Vrij onderwijsprogramma
De student heeft de mogelijkheid om, onder bepaalde voorwaarden, een eigen onderwijsprogramma
samen te stellen dat afwijkt van de onderwijsprogramma’s zoals vermeld
in artikel 3.5. De samenstelling van een dergelijk programma behoeft de voorafgaande
goedkeuring van de daartoe geëigende examencommissie.
Artikel 3.7 – Honoursprogramma
1. De student behaalt een UvA-honoursdiploma indien:
- gedurende de bachelor minimaal 30 ec extra is behaald;
- waarbij de opleiding is afgerond met minimaal een 7 gemiddeld;
- waarbij de opleiding is afgerond binnen de nominale tijd (3 jaar);
- waarbinnen minstens één interdisciplinair onderdeel is gevolgd;
- waarbij de gevolgde extra onderdelen voor de psychologie relevante vakken (ter
beoordeling examencommissie) zijn;
- waarbij de opleiding wordt afgesloten met een these van tenminste 12 ec.
Hoofdstuk 4 Onderwijs
Artikel 4.1 – Aanmelding voor het onderwijs en voorrangregels
1. Elke student dient zich voor elk studieonderdeel aan te melden. Voor het deelnemen aan
het onderwijs dient de aanmelding plaats te vinden in de in de studiegids aangegeven
periode en volgens de aldaar aangegeven procedure. Indien de aanmelding niet of niet
tijdig heeft plaatsgevonden, kan deelname aan het onderwijs worden geweigerd.
2. Toelating voor de cursussen met een beperkte capaciteit vindt plaats op basis van vooraf
vastgestelde en gepubliceerde toelatingscriteria en voorrangsregels, met dien verstande
dat voor de opleiding ingeschreven studenten voorrang genieten bij de cursussen die
behoren tot het verplichte deel van hun opleiding.
3. Studenten kunnen zich voor maximaal 30 studiepunten per semester inschrijven.
Studenten kunnen zich alleen voor meer dan 30 studiepunten per semester inschrijven
na het indienen van een gemotiveerd verzoek bij de studieadviseur. De studieadviseurs
hebben een adviserende rol. (Voor de exacte procedure kan de studiegids geraadpleegd
worden). De mogelijkheid tot uitbreiding is afhankelijk van de capaciteit en
toelatingscriteria van de betreffende cursussen (zie ook lid 2).
Artikel 4.2 – Volgorde- en ingangseisen
1. Aan de tentamens van de hierna te noemen onderdelen kan niet eerder worden
deelgenomen dan nadat de tentamens van de daarbij vermelde onderdelen zijn
behaald:
Propedeuse, voltijdvariant:

Bachelor Onderwijs- en Examenregeling
• Onderzoeksmethoden & Statistiek en Practicumgroep 1: na behalen van of te
zijn vrijgesteld van Voorbereidende Statistiek.
• Practicumgroep 2, inclusief Verwerking en Rapportage van Teksten-1/
propedeusethese: na behalen practicumgroep1
Propedeuse, deeltijdvariant:
• Verwerking van en Rapportage over Teksten-1 (vrt-1, variant t.b.v.
deeltijdstudenten): na behalen van Onderzoeksmethoden & Statistiek en minimaal
40 ec aan propedeuse-onderdelen.
Tweede jaar bachelorfase:
• Verwerking van en Rapportage over Teksten-2: na behalen van Onderzoeksmethoden
& Statistiek, de propedeusethese en ten minste 50 ec van de propedeuse;
• Methoden van Onderzoek 2: na behalen van propedeuse psychologie;
• Gesprekspracticum: na behalen van ten minste 50 ec van de propedeuse
psychologie;
• SPSS: na behalen van de propedeuse psychologie;
• Onderzoekspracticum basisdeel: na behalen van de propedeuse psychologie;
• Onderzoekspracticum onderzoeksdeel: na behalen van propedeuse psychologie,
basisdeel onderzoekspracticum, SPSS én Methoden van Onderzoek 2-A;
• Kernthema’s: na behalen van propedeuse psychologie.
Derde jaar bachelorfase:
• Verplichte cursussen per specialisatie: na behalen van de propedeuse psychologie en
het onderzoekspracticum (beide delen);
• Specialistische keuze-onderdelen en verplichte practica: na behalen van propedeuse
psychologie, verplichte onderdelen van het tweede studiejaar bachelorfase en de
voorbereidende verplichte cursussen;
• Bachelorthese: na behalen van minimaal 30 ec (verplichte) specialistische
onderdelen.
2. Het voornoemde is niet van toepassing op alle specialistische cursussen en andere
onderdelen waarvoor geen of minder stringente toelatingsvoorwaarden zijn vastgesteld,
zoals blijkt uit de beschrijving van het betreffende onderdeel in de studiegids.
3. Op gemotiveerd verzoek van de student kan de Examencommissie hem/haar toelaten
tot de tentamens van een of meer onderdelen, zonder dat aan een of meer van de
voorgeschreven toelatingsvoorwaarden is voldaan.
Artikel 4.3. - Practicumdeelname
De Examencommissie kan vrijstelling van de verplichting tot het deelnemen aan een
practicum verlenen onder het opleggen van vervangende eisen.
Artikel 4.4. - Studenten met een functiebeperking
1. Studenten met een functiebeperking kunnen op een daartoe strekkend schriftelijk
verzoek in aanmerking komen voor aanpassingen in het onderwijs en de practica. Deze
aanpassingen worden zoveel mogelijk op hun individuele functiebeperking afgestemd,
maar mogen de kwaliteit of moeilijkheidsgraad van een vak niet wijzigen.
2. Het verzoek genoemd in lid 1 wordt vergezeld van een recente verklaring van een arts
of een psycholoog of, indien er sprake is van dyslexie, van een BIG-, NIP-, of NVOgeregistreerd
testbureau.
3. Op verzoeken over aanpassingen die de onderwijsvoorzieningen betreffen beslist de
decaan of namens hem de onderwijsdirecteur.
Hoofdstuk 5 – Toetsing en examinering
Artikel 5.1 – Algemeen
1. Tijdens het studieonderdeel wordt getoetst of de student in voldoende mate de gestelde
leerdoelen heeft bereikt.
523

524
Bachelor Onderwijs- en Examenregeling
2. In de studiegids staat beschreven aan welke prestaties de student moet voldoen om
het studieonderdeel met succes af te ronden en wat de criteria zijn waarop de student
beoordeeld wordt. Daarbij kan worden verwezen naar de blackboardpagina van de
cursus voor de meest gedetailleerde en recente informatie.
3. In het Reglement van de examencommissie ex artikel 7.12 lid 4 van de wet staat de
gang van zaken bij toetsing beschreven.
4. Op verzoek van de student kan de examencommissie toestaan dat een toets op een
andere wijze dan in de studiegids is bepaald, wordt afgenomen.
5. In principe bestaat de mogelijkheid om een reeds behaald tentamen te herkansen.
Daarbij geldt dat het laatste cijfer telt en dat een tweede deelname altijd telt als een
herkansing, daarmee van invloed zijnde op de mogelijkheid om een judicium te
behalen. Voor de exacte judiciumregels, zie Hoofdstuk 4.
Artikel 5.2 – Inschrijving tentamens
Elke student dient zich voor elke tentamengelegenheid aan te melden. De aanmeldingsprocedure
wordt beschreven in de studiegids. Indien de aanmelding niet of niet tijdig
heeft plaatsgevonden, kan deelname aan het tentamen worden geweigerd.
Artikel 5.3 – Toetsmomenten
1. Voor elk onderwijsonderdeel geldt dat, gerekend vanaf de aanvang van het
onderwijs dat voorbereidt op een bepaald tentamen, de student minimaal één
herkansingsmogelijkheid heeft. De eerste tentamenkans is binnen de onderwijsperiode
waarin het onderdeel is aangeboden; de eerste herkansings-mogelijkheid wordt
aangeboden voor het begin van het volgende studiejaar.
2. Indien een student door overmacht verhinderd is geweest om aan een tentamen deel te
nemen bestaat de mogelijkheid om een tweede of (deel)herkansing aan te vragen, zulks
ter beoordeling van de examencommissie.
3. Tussen de laatste onderwijszitting en het aansluitende tentamen dient ten minste
een vrije dag te zijn gepland, indien er sprake is van gespreide toetsen (bijvoorbeeld
deeltoetsen). Indien er uitsluitend sprake is van één eindtentamen geldt de regel dat
er minimaal drie dagen moeten zijn gepland tussen de laatste onderwijszitting en het
tentamen
4. Indien een onderwijsonderdeel start op de eerste dag van een onderwijsperiode kunnen
geen eisen aan studenten worden gesteld m.b.t. reeds bestudeerde literatuur van dat
onderdeel.
5. Binnen een studieroute of specialisatie mag maximaal één tentamen per dag
worden afgenomen om te voorkomen dat studenten twee tentamens op één dag
moeten afleggen. Het gaat hierbij uitsluitend om de eerste tentamengelegenheden;
voor hertentamens van onderdelen binnen een route of specialisatie wordt het in
dit lid gestelde niet gegarandeerd. In het eerste studiejaar worden deeltoetsen wel
gecombineerd afgenomen.
6. Indien studenten te maken krijgen met overlappende tentamenmomenten, bijvoorbeeld
wanneer zij keuzevakken volgen bij een andere opleiding, kunnen zij contact opnemen
met de studieadviseurs. In overleg zal geprobeerd worden een oplossing te vinden.
Artikel 5.4 – Studenten met een functiebeperking
1. Studenten met een functiebeperking kunnen op een daartoe strekkend schriftelijk
verzoek in aanmerking komen voor aanpassingen in de tentamens. Deze aanpassingen
worden zoveel mogelijk op hun individuele functiebeperking afgestemd, maar mogen
de kwaliteit of moeilijkheidsgraad van het tentamen niet wijzigen. Dit geldt ook voor
asprirant-studenten die zich voorbereiden middels een coloquium doctum.
2. Het verzoek genoemd in lid 1 wordt vergezeld van een recente verklaring van een arts
of een psycholoog of, indien er sprake is van dyslexie, van een BIG-, NIP-, of NVOgeregistreerd
testbureau.

Bachelor Onderwijs- en Examenregeling
3. Studenten voor wie het Nederlands niet de moedertaal is kunnen via de Onderwijsbalie
bij de Examencommissie een verzoek indienen om bij tentamens gedurende hun
eerste studiejaar (d.w.z. hun eerste jaar van inschrijving) gebruik te maken van een
woordenboek.
4. Op verzoeken over aanpassingen die de examinering betreffen, beslist de examencommissie.
Artikel 5.5 - Mondelinge tentamens
Het mondeling afnemen van een tentamen is openbaar, tenzij de student daartegen bezwaar
maakt dan wel de examencommissie of de examinator in een bijzonder geval anders
heeft bepaald.
Artikel 5.6 - Vaststelling en bekendmaking uitslag
1. De examinator stelt direct na afloop van een mondeling tentamen de uitslag vast en
maakt deze bekend aan de student.
2. De examinator stelt de uitslag van een schriftelijk of anderszins examenonderdeel
zo snel mogelijk vast, maar uiterlijk binnen 20 werkdagen na de dag waarop het is
afgelegd en voorziet de onderwijsadministratie van de gegevens die nodig zijn om de
uitslag te kunnen registreren. De decaan kan in bijzondere gevallen toestaan dat van
deze termijn wordt afgeweken. De uitslag moet in geval van een herkansing minstens
10 werkdagen voor een mogelijke herkansing bekend worden gemaakt.
3. Een student kan beroep aantekenen tegen de uitslag bij het College van beroep voor de
examens binnen een termijn van 6 weken na bekendmaking van de uitslag. Ook kan
een verzoek tot herbeoordeling worden ingediend bij de examinator. Een verzoek tot
herbeoordeling schort de termijn voor het indienen van een beroepschrift niet op.
Artikel 5.7 - Cijfers
1. Cijfers worden gegeven op een schaal van 1 tot en met 10. Cijfers worden gegeven met
maximaal 1 decimaal achter de komma.
2. De eindbeoordeling van een onderdeel is voldoende bij een 5,5 of hoger. Indien enkel
hele cijfers worden gegeven, geldt een 6,0 of hoger als voldoende.
3. De laatst behaalde uitslag is bepalend voor het eindresultaat.
Artikel 5.8 - Geldigheidsduur tentamen
1. De geldigheidsduur van met goed gevolg afgelegde tentamens bedraagt 2 jaar
voor tentamens van de propedeutische fase en 3 jaar voor tentamens van de postpropedeutische
fase.
2. De examencommissie heeft de bevoegdheid in individuele gevallen de geldigheidsduur
van met goed gevolg afgelegde tentamens voor een door haar vast te stellen termijn te
verlengen.
Artikel 5.9 -Inzagerecht
1. Indien een tentamen schriftelijk is afgenomen, verleent de examinator tot 30 dagen
nadat de uitslag is meegedeeld op verzoek inzage aan de geëxamineerde in het
beoordeelde werk.
2. Gedurende de in het eerste lid genoemde termijn kan elke belanghebbende kennis
nemen van vragen en opdrachten van de desbetreffende toets, alsmede zo mogelijk van
de normen aan de hand waarvan de beoordeling heeft plaatsgevonden.
3. De Examencommissie kan bepalen dat de inzage geschiedt op een vaste plaats en
op ten minste twee vaste tijdstippen. Het inzagemoment dient ten minimaal vijf
werkdagen voor de herkansing te worden gepland. Indien de betrokkene aantoont
door overmacht verhinderd te zijn of te zijn geweest op een aldus vastgestelde plaats
en tijdstip te verschijnen, wordt hem een andere mogelijkheid geboden, zo mogelijk
binnen de in het eerste lid genoemde termijn.
525

526
Bachelor Onderwijs- en Examenregeling
Artikel 5.10 – Vrijstellingen en elders behaalde onderdelen
1. De examencommissie kan n.a.v. een schriftelijk verzoek van een student vrijstelling
verlenen voor het afleggen van een of meer examenonderdelen, indien de student:
a) hetzij een qua inhoud en niveau overeenkomstig onderdeel van een universitaire of
hogere beroepsopleiding heeft voltooid;
b) hetzijaantoontdoorwerk-en/ofberoepservaringovervoldoendekennisenvaardigheden
te beschikken op het desbetreffende onderdeel.
2. Onderdelen die tijdens de opleiding elders worden behaald, kunnen met voorafgaande
toestemming van de examencommissie, worden ingebracht in het examenprogramma
van de student.
3. De examencommissie beslist binnen 28 dagen na ontvangst van het verzoek.
4. Elders behaalde onderdelen en vrijstellingen tellen niet mee bij de berekening van het
judicium.
Artikel 5.11 –Bachelorthese
De Bachelorthese wordt beoordeeld door de begeleider en een tweede beoordelaar. Het
eindcijfer wordt bepaald door de begeleider na overleg met de tweede beoordelaar.
Artikel 5.12 – Fraude en plagiaat
1. Het bepaalde in de Fraude en plagiaat regeling studenten UvA is onverkort van
toepassing en maakt onderdeel uit van de onderwijs en examenregeling. De tekst van
de regeling is als bijlage bijgevoegd.
2. Bij de detectie van plagiaat in teksten kan gebruik worden gemaakt van elektronische
detectieprogramma’s. Met het aanleveren van de tekst geeft de student impliciet
toestemming tot het opnemen van de tekst in de database van het betreffende
detectieprogramma.
3. In aanvulling op de Fraude en Plagiaat Regeling Studenten UvA geldt dat de iedere
student bij aanvang van de studie een “verklaring van eigen werk” tekent en zich
hiermee committeert aan de hierin vastgelegde regels. In de “verklaring van eigen
werk” wordt o.a. nadrukkelijk gesteld dat het beschikbaar stellen, verstrekken, delen
of uitlenen van eigen werk aan anderen leidend tot plagiaat dan wel fraude ook kan
leiden tot bestraffing. Daarnaast is elke student verplicht deel te nemen aan de plagiaat
quiz die wordt aangeboden in de VRT-1 cursussen.
Artikel 5.13 -Examen
1. De examencommissie stelt de uitslag en de datum van het afsluitend examen vast,
indien zij heeft geconstateerd dat de student de tentamens van het examen met goed
gevolg heeft afgelegd.
2. De examencommissie kan een judicium toekennen. Indien de student blijk heeft
gegeven van uitzonderlijke bekwaamheid, kan de examencommissie besluiten dat dit
op het getuigschrift wordt vermeld met de kwalificatie ‘cum laude’. Overige judicia
worden vermeld op het diplomasupplement.
3. Er zijn voor het propedeuse en bachelor examen 12 examendata per studiejaar
vastgesteld door het College van Bestuur.
4. Een getuigschrift kan slechts worden uitgereikt nadat is gebleken dat de student aan
alle verplichtingen, waaronder de betaling van het collegegeld, heeft voldaan.
5. De student die aanspraak heeft op uitreiking van een getuigschrift kan een gemotiveerd
verzoek doen aan de examencommissie tot het verlenen van uitstel bij het vaststellen
van de datum van het afsluitend examen.
Artikel 5.14 - Graad
Aan de student die het bachelorexamen met goed gevolg heeft afgelegd, wordt de graad
Bachelor of Science verleend. De verleende graad wordt op het getuigschrift vermeld.

Bachelor Onderwijs- en Examenregeling
Artikel 5.15 - Honoursdiploma
Indien het honoursprogramma als bedoeld in artikel 3.10 met goed gevolg is afgesloten,
wordt een afzonderlijk certificaat uitgereikt waarop dit is vermeld.
Artikel 5.16 – Getuigschriften en verklaringen
1. Tenbewijzedathetexamenmetgoedgevolgisafgelegd,wordtdoordeexamencommissie
een getuigschrift uitgereikt. Bij het getuigschrift wordt een diplomasupplement in het
Engels uitgereikt, ondertekend door de voorzitter van de examencommissie, waarop
de onderdelen van het examen, de studielast en de beoordeling worden vermeld.
2. Degene die meer dan een tentamen met goed gevolg heeft afgelegd en aan wie
geen getuigschrift kan worden uitgereikt, ontvangt desgevraagd een door de
examencommissie af te geven verklaring waarin in elk geval de tentamens zijn vermeld
die door hem met goed gevolg zijn afgelegd.
Artikel 5.17 – Toegang tot aansluitende masteropleiding
De bezitter van het diploma van de bacheloropleiding Psychologie van de UvA wordt geacht
te beschikken over de kennis, het inzicht en de vaardigheden die vereist zijn voor toelating
tot de masteropleiding Psychologie (bij specialisatie in A&O, Sociale Psychologie,
Methodenleer en Brein & Cognitie) dan wel de masteropleiding Gezondheidszorgpsychologie
(bij specialisatie in Klinische Psychologie, Klinische Ontwikkelingspsychologie,
Klinische Neuropsychologie) en wordt uit dien hoofde toegelaten tot die masteropleiding.
Meer informatie over de toelatingseisen voor de master Psychologie en Gezondheidszorgpsychologie
zijn te vinden in Hoofdstuk 2 van de OERen van deze masteropleidingen.
Hoofdstuk 6 – Studiebegeleiding en studievoortgang
Artikel 6.1 – Studievoortgangsadministratie
De decaan van de faculteit c.q. onderwijsdirecteur van de opleiding is verantwoordelijk
voor een goede registratie van de studieresultaten van de studenten. Hij draagt er zorg
voor dat minimaal één keer per studiejaar aan elke student een overzicht verschaft zal
worden van door hem of haar behaalde resultaten. Daarnaast heeft iedere student na de
registratie van de beoordeling van een examenonderdeel via SIS inzage in de uitslag van
dat onderdeel.
Artikel 6.2 – Studiebegeleiding
Ingeschreven studenten kunnen aanspraak maken op studiebegeleiding. De vormen van
studiebegeleiding worden vermeld in de studiegids.
Artikel 6.3 – (Bindend) Studieadvies propedeuse
1. Zo spoedig mogelijk na afloop van de tentamens van de eerste 16 weken van het eerste
jaar van inschrijving ontvangt elke voltijdstudent een schriftelijk studieadvies over de
voortzetting van zijn opleiding.
2. De studenten die een negatief advies als bedoeld in lid 1 krijgen, worden uitgenodigd
voor een gesprek met als doel het bespreken van de studiemethoden, een heroverweging
van de studiekeuze, bespreken van mogelijke bijzondere persoonlijke omstandigheden
en een eventuele verwijzing.
3. Aan het einde van het academisch jaar, doorgaans rond half juli, doch uiterlijk op 31
augustus, ontvangt de student een tweede schriftelijk advies over de voortzetting van
zijn opleiding. Aan dit studieadvies wordt een afwijzing met een bindend karakter
verbonden, indien de student ofwel minder dan 35 ec (dat wil zeggen: 0-34 ec) aan
onderdelen van de propedeuse Psychologie heeft behaald.
4. Bij het vaststellen van het aantal behaalde studiepunten als bedoeld in lid 3 tellen de
studiepunten van verworven vrijstellingen niet mee.
5. Aan de student die een verzoek tot uitschrijving vóór 1 februari van het eerste jaar van
inschrijving doet, wordt geen studieadvies als bedoeld in lid 3 uitgebracht. Indien de
527

528
Bachelor Onderwijs- en Examenregeling
student zich in een volgend studiejaar opnieuw inschrijft, zal in dat volgende studiejaar
het studieadvies als bedoeld in lid 3 worden uitgebracht.
6. Zo spoedig mogelijk na afloop van de herkansingstentamens in de zomer van het
eerste jaar van inschrijving, wordt aan de student indien het bepaalde in lid 3 van
toepassing is, schriftelijk medegedeeld dat de decaan voornemens is hem een negatief
bindend studieadvies te geven. Dit advies wordt ook al vooraangekondigd voor de
herkansingen.
7. In de in het vorige lid genoemde mededeling wordt de student er tevens op gewezen
dat hij in de gelegenheid wordt gesteld te worden gehoord door de examencommissie
en op welke wijze hij zich voor de hoorzitting kan aanmelden.
8. Zo spoedig mogelijk na afloop van de hoorzitting wordt, na advies van de examencommissie,
door de decaan bepaald aan welke studenten een negatief bindend
studieadvies zal worden gegeven.
9. Tegen een besluit inzake een negatief bindend studieadvies kan binnen vier weken na
de dag waarop het besluit is bekendgemaakt, beroep worden ingesteld bij het College
van Beroep voor de Examens van de Universiteit van Amsterdam.
10.Een negatief bindend studieadvies heeft tot gevolg dat de betrokken student
zich gedurende de daarop volgende drie studiejaren niet kan inschrijven voor de
bacheloropleiding Psychologie aan de UvA.
Artikel 6.4 – Persoonlijke omstandigheden en hardheidsclausule
1. De decaan verleent geen negatief bindend studieadvies wanneer er sprake is van
persoonlijke omstandigheden en de betrokken student op grond hiervan in redelijkheid
niet geacht kan worden te hebben kunnen voldoen aan de gestelde studievoortgang en/
of de vereiste aanwezigheid bij het Practicum Wetenschappelijk Denken;
2. De in lid 1 genoemde omstandigheden dienen een duidelijke relatie te hebben met de
vertraagde studievoortgang dan wel de absentie, dat wil zeggen dat aannemelijk moet
worden gemaakt dat de omstandigheid van dien aard is dat de studievoortgang dan
wel mogelijkheid tot het volgen van het Practicum ernstig is gehinderd;
3. Uitsluitend persoonlijke omstandigheden die door de student na intreden zo spoedig
als redelijkerwijs kan worden verlangd bij de studieadviseur zijn gemeld, worden door
de decaan betrokken in zijn afweging;
4. In de periode(s) waarin er geen sprake was van persoonlijke omstandigheden die
zouden hebben geleid tot studievertraging dient een goede studievoortgang vertoond
te zijn, blijk gevend van geschiktheid voor de opleiding.
5. Onder persoonlijke omstandigheden wordt verstaan:
• Ziekte van betrokkene. De ziekte moet binnen drie weken na aanvang schriftelijk zijn
gemeld aan een van de studieadviseurs en dient vergezeld te gaan van een verklaring
van een arts waarin de duur en de periode van de ziekte worden vermeld, evenals een
indicatie van de mate waarin de studie gehinderd wordt.
• Bijzondere familieomstandigheden. De familieomstandigheden moeten binnen drie
weken na aanvang schriftelijk zijn gemeld aan een van de studieadviseurs.
• Lichamelijke, zintuiglijke of andere functiestoornis. Studenten met een functiestoornis
dienen bij aanvang van de studie, of zo spoedig mogelijk na het ontstaan van de
stoornis, hiervan schriftelijk melding te maken bij een van de studieadviseurs.
• Zwangerschap. De zwangerschap dient te worden gemeld bij een van de studieadviseurs.
Tevens dient een geboortebewijs, dan wel een doktersverklaring te worden ingeleverd.
• Bekleden van een bestuursfunctie. De bestuursfunctie wordt vervuld met een volledige
bestuursbeurs vanwege de universiteit.
6. De decaan kan in bijzondere gevallen, waar toepassing van een negatief bindend
studieadvies tot onevenredige benadeling of onbillijkheden van zwaarwegende aard
zou leiden, na advies van de examencommissie, ten gunste van de student hiervan
afwijken.

Bachelor Onderwijs- en Examenregeling
Artikel 6.5 – iudicium abeundi
1. Op grond van het bepaalde in artikel 7.42a van de wet kan de decaan of de
examencommissie in uitzonderlijke gevallen het College van Bestuur verzoeken de
inschrijving van een student voor een opleiding te beëindigen dan wel te weigeren, als
die student door zijn gedragingen of uitlatingen blijk heeft gegeven van ongeschiktheid
voor de uitoefening van een of meer beroepen waartoe de door hem gevolgde opleiding
hem opleidt, dan wel voor de praktische voorbereiding op de beroepsuitoefening.
2. Indien jegens een student vermoedens van ongeschiktheid bestaan zoals omschreven
in het eerste lid, stelt de examencommissie of de decaan een onderzoek in, waarvan
de student onverwijld op de hoogte wordt gesteld. De examencommissie of de decaan
brengt geen advies uit dan na zorgvuldige afweging van de betrokken belangen en
nadat de betrokken student in de gelegenheid is gesteld te worden gehoord.
Hoofdstuk 7 – Overgangs- en slotbepalingen
Artikel 7.1 – Hardheidsclausule
In geval van aantoonbare onredelijkheid of onbillijkheid van overwegende aard kan de
examencommissie toestaan dat ten voordele van de student wordt afgeweken van de bepalingen
in deze regeling.
Artikel 7.2 – Overgangsbepaling
Voor de student die op de datum van de inwerkingtreding van deze regeling een of meer
examenonderdelen met goed gevolg heeft afgelegd, maar het examen nog niet geheel met
goed gevolg heeft afgelegd en die in zijn belangen geschaad wordt door bepalingen in
deze regeling die afwijken van bepalingen in oudere regelingen, wordt door de examencommissie
een overgangsregeling vastgesteld, met inachtneming van hetgeen aangaande
examens en examenonderdelen in de wet bepaald is.
Artikel 7.3 – Wijzigingen
1 Wijzigingenvandezeregelingwordendoordedecaan–gehoorddeopleidingscommissie
en met in achtneming van de bevoegdheden van de medezeggenschapsorganen ter
zake – bij afzonderlijk besluit vastgesteld.
2. Een wijziging van deze regeling heeft geen betrekking op het lopende studiejaar, tenzij
redelijkerwijs kan worden aangenomen dat de belangen van de studenten daardoor
niet worden geschaad.
Artikel 7.4 – Bekendmaking
De decaan draagt zorg voor een passende bekendmaking van deze regeling en van de
regels en richtlijnen van de Examencommissie als bedoeld in artikel 7.12, vierde lid van de
wet. De regeling staat vermeld in studiegids van de opleiding en in de digitale studiegids
(www.studiegids.uva.nl).
Artikel 7.5 - Inwerkingtreding
Deze regeling treedt in werking op 1 september 2011. Aldus vastgesteld door de decaan
van de Faculteit Maatschappij- en Gedragswetenschappen.
529

Aansluitmaster Psychologie Onderwijs- en Examenregeling
Onderwijs- en examenregeling 2011/2012
Aansluitmaster Psychologie
Hoofdstuk 1 – Algemene bepalingen
Artikel 1.1 – Toepasselijkheid van de regeling
Deze regeling is van toepassing op het onderwijs en de examens van de masteropleiding
Psychologie, hierna te noemen: de opleiding. De opleiding wordt verzorgd binnen het onderwijsinstituut
Psychologie, hierna te noemen: het onderwijsinstituut, van de Faculteit
Maatschappij- en Gedragswetenschappen, hierna te noemen: de faculteit.
Artikel 1.2 – Begripsbepalingen
In deze regeling wordt verstaan onder:
a. de wet: de wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek
b. de universiteit: de Universiteit van Amsterdam;
c. student: hij die is ingeschreven aan de universiteit voor het volgen van het onderwijs
en/of het afleggen van tentamens en examens van de opleiding;
d. examen: het masterexamen van de opleiding;
e. programma: het totaal en de samenhang van de onderdelen, de onderwijsvormen, de
contacturen, de toets- en tentamenvormen, de voorgeschreven literatuur;
f. onderdeel: een onderwijseenheid van de opleiding in de zin van de wet;
g. praktische oefening: het deelnemen aan een practicum of andere onderwijsleeractiviteit,
die gericht is op het bereiken van bepaalde (academische) vaardigheden. Voorbeelden
van een praktische oefening:
o het maken van een scriptie of these;
o het uitvoeren van een onderzoekopdracht;
o het deelnemen aan veldwerk of een excursie;
o het deelnemen aan een andere onderwijsleeractiviteit die gericht is op het verwerven
van bepaalde vaardigheden;
of
o het doorlopen van een stage.
h. portfolio: de verzameling onderwijsproducten (schriftelijk en/of elektronisch) met
betrekking tot de prestaties van de student binnen de door hem gekozen opleiding;
i. werkcollege: college waarbij een probleem- of casusgerichte behandeling van de stof
voorop staat;
j. masterthese: een onderdeel dat bestaat uit een wetenschappelijk onderzoek leidend tot
een schriftelijk verslag daarover;
k. tentamen: onderzoek naar de kennis, het inzicht en de vaardigheden van de student
betreffende een onderdeel. De beoordeling wordt uitgedrukt in een eindcijfer.
Een tentamen kan in gedeeltes worden afgenomen met behulp van één of meer
deeltentamens. Een hertentamen bestrijkt altijd dezelfde materie als het tentamen;
l. studielast: de studielast van de onderwijseenheid waarop een tentamen betrekking
heeft, uitgedrukt in studiepunten = EC (European Credits). De studielast van 1 jaar
(1680 uur) is 60 studiepunten/EC;
m.studiepunt: een EC studiepunt met een studielast van 28 uren studie;
n. fraude en plagiaat: het handelen of nalaten van een student waardoor een juist oordeel
over zijn kennis, inzicht en vaardigheden geheel of gedeeltelijk onmogelijk wordt; zie
ook de Fraude & Plagiaatregeling Studenten UvA;
o. studiejaar: het tijdvak dat aanvangt op 1 september en eindigt op 31 augustus van het
daarop volgende kalenderjaar;
p. opleidingsstatuut: het opleidingsspecifieke deel van het studentenstatuut conform
artikel 7.59 van de wet. Het opleidingsstatuut wordt verwerkt in de studiegids.
531

532
Aansluitmaster Psychologie Onderwijs- en Examenregeling
De overige begrippen hebben de betekenis die de wet daaraan toekent.
Hoofdstuk 2 – Toelating tot de opleiding
Artikel 2.1 Ingangseisen aansluitende masteropleidingen
1. Toelaatbaar tot de (aansluitende) masteropleiding Psychologie is de bezitter van
een bachelordiploma van een Nederlandse of een buitenlandse instelling van hoger
onderwijs, die aantoont te beschikken over kennis, inzicht en vaardigheden op het
niveau van de bacheloropleiding Psychologie van de Universiteit van Amsterdam,
inclusief de benodigde taalvaardigheid, met inachtneming van het gestelde in lid 3.
Meer specifiek betekent dit dat kandidaten aantoonbaar moeten beschikken over:
a) Voldoende kennis van de wetenschappelijke Psychologie en de deelgebieden en
toepassingen;
b) Voldoende kennis van de Geschiedenis van de psychologie en de Wetenschapstheorie;
c) Voldoende kennis van de Statistiek, onderzoeksmethoden en data-analyse, incl SPSS;
d) Voldoende onderzoeksvaardigheden, gespreksvaardigheden, wetenschappelijke
schrijfvaardigheden en mondelinge uitdrukkingsvaardigheden;
e) Specialistische kennis met de omvang van een jaar die aansluit bij de specialisatie in de
master en gelijkwaardig is aan de specialistische kennis die in het derde studiejaar bij
de opleiding Psychologie aan de Universiteit van Amsterdam wordt opgedaan.
2. Degene die in het bezit is van het bachelordiploma Psychologie van de Universiteit van
Amsterdam wordt rechtstreeks toegelaten tot de in deze onderwijs- en examenregeling
aangewezen aansluitende masteropleiding, met inachtneming van het gestelde in lid
3.
3. Indien de bedoelde masteropleiding meerdere programma’s kent kan voor toelating tot
verschillende programma’s een bepaalde specialisatie in de bacheloropleiding worden
aangewezen.
4. In geval van aantoonbare onredelijkheid of onbillijkheid van overwegende aard
kan door de desbetreffende examencommissie van het vereiste van een behaald
bachelordiploma voor een te bepalen periode worden afgeweken.
Artikel 2.2 - Schakelprogramma
Voldoet een verzoek om toelating naar het oordeel van de examencommissie niet aan de
gestelde eisen, maar kan daar redelijkerwijs binnen een redelijke termijn wel aan worden
voldaan dan wordt verzoeker in staat gesteld middels een aanvullend schakelprogramma
aan die eisen te voldoen. De maximale omvang van dit schakelprogramma bedraagt 60
studiepunten. Het aanvullende studieprogramma wordt aangepast aan de kandidaat en
diens verworven kennis en vaardigheden.
Artikel 2.3 – Nederlandse taal
Bezitters van een buitenlands diploma voldoen aan de eis inzake voldoende beheersing
van de Nederlandse taal nadat het staatsexamen Nederlands als tweede taal (NT2), programma
II, met goed gevolg is afgelegd, dan wel door het verkrijgen van een vrijstelling
voor het afleggen van dit examen.
Artikel 2.4 - Toelatingsprocedure
1. De toelating tot de opleiding alsmede de toelating tot de onderscheidene programma’s
is opgedragen aan de examencommissie van de opleiding. Als adviserend lid, tevens
secretaris, wordt aangewezen een van de studieadviseurs van de opleiding.
2. Met het oog op de toelating tot de opleiding stelt de commissie een onderzoek in naar
de kennis, het inzicht en de vaardigheden van de kandidaat. De commissie betrekt
bij haar onderzoek de kennis van de taal waarin het onderwijs wordt verzorgd. In
aanvulling op schriftelijke bewijzen van de gevolgde opleiding(en) kan de commissie
bepaalde kennis, inzicht en vaardigheden laten toetsen door deskundigen in of buiten
de universiteit.

Aansluitmaster Psychologie Onderwijs- en Examenregeling
3. Aanvragen kunnen uiterlijk tot 1 juni, voorafgaand aan het studiejaar dat men wil
worden toegelaten, worden ingediend; in bijzondere gevallen kan de commissie een na
deze sluitingsdatum ingediend verzoek in behandeling nemen.
4. De opleiding behoudt zich het recht voor om studenten niet toe te laten, indien er
sprake is van capaciteitsproblemen in het masteronderwijs.
5. De toelating wordt verleend onder de voorwaarde dat de kandidaat uiterlijk op de
betreffende begindatum van de opleiding zal voldoen aan de in artikel 2.1 bedoelde
eisen ten aanzien van kennis en vaardigheden, zoals die blijken uit getuigschriften van
door hem gevolgde opleidingen.
6. De kandidaat ontvangt een toelatingsbewijs dan wel een afwijzende beslissing.
Hiertegen is beroep mogelijk bij het College van beroep voor de examens.
Artikel 2.5 – Instroommoment
1. Aanvang van de opleiding is mogelijk met ingang van het eerste semester van een
studiejaar (‘september’). Voor dit instroommoment geldt dat er sprake is van een
studeerbaar onderwijsprogramma dat in de nominale studieduur volledig kan worden
afgerond. Andere instroommomenten zijn ook mogelijk, waarbij zij aangetekend dat
het in dat geval niet binnen elk studieprogramma (specialisatie) mogelijk is om de
master binnen de nominale studieduur af te ronden.
2. Bij aanvang van de opleiding dient het bachelorprogramma dan wel schakelprogramma
dat toegang geeft tot de opleiding volledig te zijn afgerond. De examencommissie kan,
na gemotiveerd verzoek, een uitzondering op deze voorwaarde geven
3. Indien men instroomt op een ander moment dan de in lid 1 van dit artikel genoemde
instroommomenten kan een studeerbaar onderwijsprogramma niet worden
gegarandeerd.
Hoofdstuk 3 – Inhoud en inrichting van de opleiding
Artikel 3.1 – Doel van de opleiding en eindtermen
De gecombineerde bachelor-master opleiding leidt op tot Psycholoog. Dat sluit aan bij het
standpunt van de kamer psychologie dat een driejarige bacheloropleiding in de psychologie
geen civiel effect kan hebben, omdat het competentieniveau na drie jaar te beperkt is
voor zelfstandige beroepsbeoefening (als psycholoog). Deze gecombineerde wetenschappelijke
opleiding bereidt zowel voor op het beroep van onderzoeker in de Psychologie als
op een wetenschappelijk gefundeerde psychologische beroepsuitoefening. Beide beroepsperspectieven
vereisen een wetenschappelijke manier van denken. De opleiding richt zich
dan ook op het bijbrengen van die manier van denken, zodat afgestudeerden op een
wetenschappelijke verantwoorde manier met de steeds veranderende kennis om kunnen
gaan. De opleiding onderscheidt daartoe een zestal vaardigheidsdoelen. Daarnaast richt
de opleiding zich op het bijbrengen van de laatste inzichten op het gebied van de psychologische
theorievorming. Afgestudeerde studenten kennen de belangrijkste theorieën op
alle deelgebieden van de psychologie, de gangbare methoden en technieken van psychologisch
onderzoek en de bijbehorende statistiek. Vanaf het derde jaar van de bacheloropleiding
specialiseren zij zich in een van de deelgebieden van de psychologie.
Beide types leerdoelen, vaardigheidsdoelen en kennisdoelen, zijn in de opleiding onlosmakelijk
met elkaar verbonden.
Vaardigheidsdoelen masteropleiding
De kern van wetenschappelijk denken is dat studenten moeten leren de waarde van wetenschappelijke
redeneringen van derden vast te stellen en zelf wetenschappelijke redeneringen
te produceren. Daarbij speelt de evaluatie van al dan niet zelf uitgevoerde empirische
studies een centrale rol. Dit proces begint met het begrijpen en analyseren van
wetenschappelijke redeneringen. Het eindproduct moet, mondeling dan wel schriftelijk,
op een effectieve manier overgebracht kunnen worden op anderen. Tenslotte moet de
533

534
Aansluitmaster Psychologie Onderwijs- en Examenregeling
student ook kritisch naar haar eigen denkprocessen kunnen kijken. Wetenschappelijk
denken omvat daarom de volgende zes vaardigheden:
• Parafraseren van wetenschappelijke teksten;
• Analyse van wetenschappelijke teksten;
• Evaluatie van wetenschappelijke teksten;
• Zelfstandig produceren van wetenschappelijke redeneringen (zelfstandig denken);
• Schriftelijke en mondelinge communicatie;
• Zelfreflectie.
Met behulp van deze vaardigheden kunnen de eindniveaus van zowel de Propedeuse, de
Bacheloropleiding als de Masteropleiding worden vastgelegd in vaardigheidsdoelen. Het
eindniveau voor de bacheloropleiding staat in de betreffende Onderwijs- en Examenregeling.
In de OER van de bacheloropleiding vindt men de informatie over de eindtermen
van de propedeuse en de bachelor. Het eindniveau van de masteropleiding staat hierna
beschreven.
Na het succesvol doorlopen van het masterprogramma kan een student
• teksten uit wetenschappelijke handboeken parafraseren, analyseren en evalueren;
• wetenschappelijke artikelen parafraseren, analyseren en evalueren;
• zelfstandig eerder gedaan onderzoek over een bepaalde onderzoeksvraag in kaart
brengen;
• zelfstandig maar onder supervisie een wetenschappelijk relevante onderzoeksvraag
of een toepassing afleiden uit bestaande literatuur (zelfstandig denken), een passend
empirisch onderzoek opzetten, uitvoeren en analyseren (zelfstandig denken) en het
antwoord evalueren;
• communiceren door MC vragen of essayvragen te beantwoorden; mondelinge
presentaties geven; in de vormgeving van een wetenschappelijk artikel rapporteren;
basale gesprekstechnieken toepassen;
• reflecteren op zijn eigen rol in studiesucces en in de toepassing van de geleerde
vaardigheden; de NIP code toepassen in zijn wetenschappelijke gedrag.
Een belangrijk onderdeel van een wetenschappelijke houding is zelfreflectie. Goede
zelfreflectie stelt een afgestudeerde in staat om waar mogelijk zelfstandig, doch waar de
realiteit dit vereist, onder leiding/supervisie - op een specifiek deelgebied van de Psychologie
als onderzoeker en/of praktijkbeoefenaar werkzaam te zijn, en daarmee bijdragen
te kunnen leveren aan de wetenschap der Psychologie. Daarnaast waarborgt reflectie op
het eigen denken en handelen dat afgestudeerden zich bewust zijn van de inbedding van
psychologische vraagstukken in een maatschappelijke context en van de complexe vraagstellingen
die de maatschappelijke of individuele realiteit oplevert. Bovendien ontstaat zo
het besef dat in de psychologische beroepsuitoefening beslissingen over mensen worden
genomen die voor de betrokkenen ingrijpende gevolgen kunnen hebben. Afgestudeerden
kunnen daardoor hun handelen afstemmen met de ethische codes voor onderzoek en
handelen in de toegepaste beroepspraktijk.
Kennisdoelen masteropleiding
Inhoudelijk impliceert bovenstaande dat de afgestudeerde grondige en specialistische
kennis van theorieën en bevindingen, én methoden en technieken van de gekozen specialisatie,
alsmede gedegen kennis van onderwerpen binnen of buiten die specialisatie die
voor het gebruik van genoemde theorieën en bevindingen van belang kunnen worden
geacht.
Artikel 3.2 – Vorm van de opleiding
De opleiding wordt voltijds verzorgd.

Aansluitmaster Psychologie Onderwijs- en Examenregeling
Artikel 3.3 – Taal waarin de opleiding wordt verzorgd
De opleiding wordt in het Nederlands verzorgd.
Artikel 3.4 – Omvang van de opleiding
De opleiding heeft een studielast van 60 studiepunten en kent een afsluitend examen.
Eén studiepunt is gelijk aan 28 uren studieactiviteiten.
Artikel 3.5 - Onderwijsprogramma
De aansluitmaster Psychologie betreft een eenjarige opleiding met een studielast van 60
studiepunten (ec). De aansluitmaster is specialistisch; men kiest één van de volgende
specialisaties, in aansluiting op de specialistische kennis die voorafgaand aan de master
is opgedaan:
• Arbeids- & Organisatiepsych. (incl. studieroute Psych. van Arbeid en Gezondheid)
• Brein & Cognitie
• Psychologische Methodenleer
• Sociale Psychologie
Daarnaast kent de aansluitmaster Psychologie een aantal tracks die toegankelijk zijn voor
studenten vanuit verschillende bachelorspecialisaties:
• Track Training & Development
• Track Gedrag & Gezondheid
• Track Sport- en Prestatiepsychologie
In het algemeen is de invulling van de aansluitmaster als volgt:
a. keuze-onderdelen & verplichte practica totaal 24 ec
én
b. de afstudeeropdracht totaal 36 ec
bestaande uit:
* het maken van een Masterthese inclusief colloquia (18 ec) én
* het doorlopen van een Stage (18 ec)
NB: in uitzonderlijke gevallen kan de masterthese met 24 ec worden gehonoreerd; dit
dient in het mastertheseonderzoeksvoorstel te worden onderbouwd. In dat geval kan met
een stage van 12 ec volstaan worden.
Totaal: 60 ec
Specifiek per specialisatie gelden de volgende eisen:
Arbeids- & Organisatiepsychologie
• Schrijven, onderzoeken, analyseren en presenteren (SOAP) 9 ec
• Keuze uit masteraanbod specialistische cursussen A&O 15 ec
Afstudeeropdracht op het gebied van A&O bestaande uit: 36 ec
• Stage 18 ec
• Masterthese (inclusief colloquia) 18 ec
NB: in uitzonderlijke gevallen kan de masterthese met 24 ec worden gehonoreerd; dit
dient in het mastertheseonderzoeksvoorstel te worden onderbouwd. In dat geval kan met
een stage van 12 ec volstaan worden.
Totaal: 60 ec
Arbeids- & Organisatiepsychologie, route Psychologie van Arbeid & Gezondheid
• Schrijven, onderzoeken, analyseren en interpreteren (SOAP) 9 ec
• Internaliserende stoornissen PAG 9 ec
• Keuze uit masteraanbod specialistische cursussen A&O 6 ec
Afstudeeropdracht op het gebied van PAG bestaande uit: 36 ec
• Stage 18 ec
• Masterthese (inclusief colloquia) 18 ec
535

536
Aansluitmaster Psychologie Onderwijs- en Examenregeling
NB: in uitzonderlijke gevallen kan de masterthese met 24 ec worden gehonoreerd; dit
dient in het mastertheseonderzoeksvoorstel te worden onderbouwd. In dat geval kan met
een stage van 12 ec volstaan worden.
Totaal: 60 ec
Brein & Cognitie
• Keuze uit masteraanbod specialistische cursussen Brein & Cognitie 24 ec
Afstudeeropdracht op het gebied van Brein & Cognitie bestaande uit: 36 ec
• Stage 18 ec
• Masterthese (inclusief colloquia) 18 ec
NB: in uitzonderlijke gevallen kan de masterthese met 24 ec worden gehonoreerd; dit
dient in het mastertheseonderzoeksvoorstel te worden onderbouwd. In dat geval kan met
een stage van 12 ec volstaan worden.
Totaal: 60 ec
Psychologische Methodenleer
• Keuze uit masteraanbod specialistische cursussen PML 24 ec
Afstudeeropdracht op het gebied van PML bestaande uit: minstens 36 ec
• Stage 18 ec
• Masterthese (inclusief colloquia) 18 ec
NB: in uitzonderlijke gevallen kan de masterthese met 24 ec worden gehonoreerd; dit
dient in het mastertheseonderzoeksvoorstel te worden onderbouwd. In dat geval kan met
een stage van 12 ec volstaan worden.
Totaal: 60 ec
Sociale Psychologie
• Keuze uit masteraanbod specialistische cursussen Sociale Psychologie 24 ec
Afstudeeropdracht op het gebied van SP bestaande uit: minstens 36 ec
• Stage 18 ec
• Masterthese (inclusief colloquia) 18 ec
NB: in uitzonderlijke gevallen kan de masterthese met 24 ec worden gehonoreerd; dit
dient in het mastertheseonderzoeksvoorstel te worden onderbouwd. In dat geval kan met
een stage van 12 ec volstaan worden.
Totaal: 60 ec
Track Training en Development
• Trainerspracticum + Capita selecta 15 ec
• Keuzeonderdelen (daarbij aansluitend) 9 ec
Afstudeeropdracht op het gebied van T&D 36 ec
• Stage SSL 18 ec
• Masterthese (inclusief colloquia) 18 ec
Totaal: 60 ec
Track Sport- en Prestatiepsychologie
• Inleiding in de Sport- en Prestatiepsychologie 9 ec
• Onderzoek in de Sport- en Prestatiepsychologie 3 ec
• Talent, Expertise en Creativiteit 6 ec
• Interventies in de Sport- en Prestatiepsychologie 6 ec
Afstudeeropdracht op het gebied van SPP 36 ec
• Stage 18 ec
• Masterthese (inclusief colloquia) 18 ec
Totaal: 60 ec
Track Gedrag & Gezondheid
• Modellen van Gezondheidsgedrag 6 ec
• Zelfregulatie bij gezondheidsgedrag 6 ec
• Sociale invloeden bij gezondheidsgedrag 3 ec

Aansluitmaster Psychologie Onderwijs- en Examenregeling
• Literatuuropdracht gezondheidsgedrag 3 ec
• Onderzoeksmethoden gezondheidsgedrag 6 ec
Afstudeeropdracht op het gebied van G&G 36 ec
• Stage (incl. onderdeel Gezondheidsbevordering en interventies) - 18 ec
• Masterthese (incl. collectieve thesebijeenkomsten en colloquia) - 18 ec
Totaal: 60 ec
De onderdelen in de master dienen te worden gekozen met het oog op de onderlinge
samenhang. Alle onderdelen en specialisatieprogramma’s worden jaarlijks beschreven in
de studiegids Psychologie. De samenhang wordt in de studiegids nader omschreven en
gedefinieerd per specialisatieprofiel. Voorts wordt verwezen naar de beschrijving van elk
onderdeel in de studiegids voor de regelingen omtrent toelatingsvoorwaarden, inhoud,
onderwijsvorm, aanwezigheidsplicht, toetsing etc. Soms mag men een keuzeonderdeel
in de master vervangen door een onderdeel van een ander masterprogramma. Dit wordt
nader aangegeven per richting.
Artikel 3.6 – onderdelen elders behaald
1. Onderdelen die tijdens de opleiding elders worden behaald, kunnen met voorafgaande
toestemming van de examencommissie, worden ingebracht in het examenprogramma
van de student.
2. Voor onderdelen die voorafgaand aan de start van de masteropleiding zijn behaald aan
een instelling voor hoger onderwijs, kan slechts op grond van artikel 5.10 vrijstelling
worden verleend.
3. Elders behaalde onderdelen tellen niet mee bij de berekening van het judicium.
Artikel 3.7 - Vrij onderwijsprogramma
De student heeft de mogelijkheid om, onder bepaalde voorwaarden, een eigen onderwijsprogramma
samen te stellen dat afwijkt van de onderwijsprogramma’s zoals vermeld
in artikel 3.5. De samenstelling van een dergelijk programma behoeft de voorafgaande
goedkeuring van de daartoe geëigende examencommissie.
Hoofdstuk 4 Onderwijs
Artikel 4.1 - Deelname aan het onderwijs en voorrangregels
1. Elke student dient zich voor elk studieonderdeel aan te melden. Voor het deelnemen aan
het onderwijs dient de aanmelding plaats te vinden in de in de studiegids aangegeven
periode en volgens de aldaar aangegeven procedure. Indien de aanmelding niet of niet
tijdig heeft plaatsgevonden, kan deelname aan het onderwijs worden geweigerd.
2. Toelating voor de cursussen met een beperkte capaciteit vindt plaats op basis van vooraf
vastgestelde en gepubliceerde toelatingscriteria en voorrangsregels, met dien verstande
dat voor de opleiding ingeschreven studenten voorrang genieten bij de cursussen die
behoren tot het verplichte deel van hun opleiding.
3. Studenten kunnen zich voor maximaal 30 studiepunten per semester inschrijven
op SIS. Studenten kunnen zich alleen voor meer dan 30 studiepunten per semester
inschrijven na het indienen van een gemotiveerd verzoek bij de studieadviseur.
De studieadviseurs hebben een adviserende rol. (Voor de exacte procedure kan de
studiegids geraadpleegd worden). De mogelijkheid tot uitbreiding is afhankelijk van
de capaciteit en toelatingscriteria van de betreffende cursussen (zie ook lid 2).
Artikel 4.2 – Volgorde en ingangseisen
1. Aan de tentamens c.q. praktische oefeningen van de hierna te noemen onderdelen
kan slechts worden deelgenomen indien de tentamens van de hierna vermelde
examenonderdelen met goed gevolg zijn afgelegd:
* Specialistische (keuze)onderdelen en verplichte practica: na behalen van het aan de
aansluitmaster voorafgaande bachelordiploma of een toelatingsbeschikking (waarbij
537

538
Aansluitmaster Psychologie Onderwijs- en Examenregeling
in beide gevallen de gekozen specialisatie bepalend is voor het vervolgonderwijs in de
masterfase);
* Onderdelen van de afstudeeropdracht: na behalen van bachelordiploma of een
toelatingsbeschikking tot de aansluitmaster.
2. In bijzondere gevallen kan de examencommissie op gemotiveerd verzoek van de
student al dan niet onder voorwaarden afwijken van de in het eerste lid genoemde
volgorde.
Artikel 4.3. - Studenten met een functiebeperking
1. Studenten met een functiebeperking kunnen op een daartoe strekkend schriftelijk
verzoek in aanmerking komen voor aanpassingen in het onderwijs en de practica. Deze
aanpassingen worden zoveel mogelijk op hun individuele functiebeperking afgestemd,
maar mogen de kwaliteit of moeilijkheidsgraad van een vak niet wijzigen.
2. Het verzoek genoemd in lid 1 wordt vergezeld van een recente verklaring van een arts
of een psycholoog of, indien er sprake is van dyslexie, van een BIG-, NIP-, of NVOgeregistreerd
testbureau. Zo mogelijk geeft deze verklaring een schatting van de mate
waarin de studievoortgang wordt belemmerd.
3. Op verzoeken over aanpassingen die de onderwijsvoorzieningen betreffen beslist de
decaan of namens hem de onderwijsdirecteur.
Hoofdstuk 5 – Toetsing en examinering
Artikel 5.1 – Algemeen
1. Tijdens het studieonderdeel wordt de student op academische vaardigheden getoetst
en wordt getoetst of de student in voldoende mate de gestelde leerdoelen bereikt.
2. In de studiegids staat beschreven aan welke prestaties de student moet voldoen om
het studieonderdeel met succes af te ronden en wat de criteria zijn waarop de student
beoordeeld wordt.
3. In het Reglement van de examencommissie ex artikel 7.12 lid 4 van de wet staat de
gang van zaken bij toetsing beschreven.
4. Op verzoek van de student kan de examencommissie toestaan dat een toets op een
andere wijze dan in de studiegids is bepaald, wordt afgenomen.
5. In principe bestaat de mogelijkheid om een reeds behaald tentamen te herkansen.
Daarbij geldt dat het laatste cijfer telt en dat een tweede deelname altijd telt als een
herkansing, waardoor men geen mogelijkheid meer heeft om een judicium te behalen.
Voor de exacte judiciumregels, zie hoofdstuk 6 van de studiegids.
Artikel 5.2 – Inschrijving tentamens
Elke student dient zich voor elke tentamengelegenheid aan te melden. De aanmeldingsprocedure
wordt beschreven in de studiegids. Indien de aanmelding niet of niet tijdig
heeft plaatsgevonden, kan deelname aan het tentamen worden geweigerd.
Artikel 5.3 – Toetsmomenten
1. Voor elk onderwijsonderdeel geldt dat in de periode van 12 maanden, gerekend vanaf
de aanvang van het onderwijs dat voorbereidt op een bepaald tentamen, de student één
herkansingsmogelijkheid heeft. De eerste tentamenkans is binnen de onderwijsperiode
waarin het onderdeel is aangeboden; de eerste herkansingsmogelijkheid wordt
aangeboden voor het begin van het volgende studiejaar.
2. Indien een student door overmacht verhinderd is geweest om aan een tentamen deel
te nemen bestaat de mogelijkheid om een tweede herkansing aan te vragen, zulks ter
beoordeling van de examencommissie.
3. Tussen de laatste onderwijszitting en het aansluitende tentamen dient ten minste
een vrije dag te zijn gepland, indien er sprake is van gespreide toetsen (bijvoorbeeld
deeltoetsen). Indien er uitsluitend sprake is van één eindtentamen geldt de regel dat

Aansluitmaster Psychologie Onderwijs- en Examenregeling
er minimaal drie dagen moeten zijn gepland tussen de laatste onderwijszitting en het
tentamen
4. Indien een onderwijsonderdeel start op de eerste of tweede dag van een onderwijsperiode
kunnen geen eisen aan studenten worden gesteld m.b.t. reeds bestudeerde literatuur
van dat onderdeel.
5. Binnen een studieroute of specialisatie mag maximaal één tentamen per dag worden
afgenomen om te voorkomen dat studenten twee tentamens op één dag moeten
afleggen. Het gaat hierbij uitsluitend om de eerste tentamengelegenheden; voor
hertentamens van onderdelen binnen een route of specialisatie wordt het in dit lid
gestelde niet gegarandeerd.
6. Indien studenten te maken krijgen met overlappende tentamenmomenten, bijvoorbeeld
wanneer zij keuzevakken volgen bij een andere opleiding, kunnen zij contact opnemen
met de studieadviseurs. In overleg zal geprobeerd worden een oplossing te vinden.
Artikel 5.4 – Studenten met een functiebeperking
1. Studenten met een functiebeperking kunnen op een daartoe strekkend schriftelijk
verzoek in aanmerking komen voor aanpassingen in de tentamens. Deze aanpassingen
worden zoveel mogelijk op hun individuele functiebeperking afgestemd, maar mogen
de kwaliteit of moeilijkheidsgraad van het tentamen niet wijzigen.
2. Het verzoek genoemd in lid 1 wordt vergezeld van een recente verklaring van een arts
of een psycholoog of, indien er sprake is van dyslexie, van een BIG-, NIP-, of NVOgeregistreerd
testbureau. Zo mogelijk geeft deze verklaring een schatting van de mate
waarin de studievoortgang wordt belemmerd.
3. Studenten voor wie het Nederlands niet de moedertaal is kunnen via de Onderwijsbalie
bij de Examencommissie een verzoek indienen om bij tentamens gedurende hun
eerste studiejaar (d.w.z. hun eerste jaar van inschrijving) gebruik te maken van een
woordenboek.
4. Op verzoeken over aanpassingen die de examinering betreffen, beslist de examencommissie.
Artikel 5.5 - Mondelinge tentamens
Het mondeling afnemen van een tentamen is openbaar, tenzij de student daartegen bezwaar
maakt dan wel de examencommissie of de examinator in een bijzonder geval anders
heeft bepaald.
Artikel 5.6 - Vaststelling en bekendmaking uitslag
1. De examinator stelt direct na afloop van een mondeling tentamen de uitslag vast en
maakt deze bekend aan de student.
2. De examinator stelt de uitslag van een schriftelijk of anderszins examenonderdeel zo
snel mogelijk vast, maar uiterlijk binnen 20 werkdagen na de dag waarop het is afgelegd
en voorziet de onderwijsadministratie van de gegevens die nodig zijn om de uitslag te
kunnen registreren. Op verzoek van de examinator kan deze termijn met tweemaal vijf
werkdagen worden verlengd. De decaan kan in bijzondere gevallen toestaan dat van
deze termijn wordt afgeweken. De uitslag moet in geval van een herkansing minstens
10 werkdagen voor een mogelijke herkansing bekend worden gemaakt.
3. Een student kan beroep aantekenen tegen de uitslag bij het College van beroep voor de
examens binnen een termijn van 4 weken na bekendmaking van de uitslag. Ook kan
een verzoek tot herbeoordeling worden ingediend bij de examinator. Een verzoek tot
herbeoordeling schort de termijn voor het indienen van een beroepschrift niet op.
Artikel 5.7 - Cijfers
1. Cijfers worden gegeven op een schaal van 1 tot en met 10. Cijfers worden gegeven met
maximaal 1 decimaal achter de komma.
2. De eindbeoordeling van een onderdeel is voldoende bij een 5,5 of hoger. Indien enkel
hele cijfers worden gegeven, geldt een 6,0 of hoger als voldoende.
539

540
Aansluitmaster Psychologie Onderwijs- en Examenregeling
3. De laatst behaalde uitslag is bepalend voor het eindresultaat.
Artikel 5.8 - Geldigheidsduur tentamen
1. De geldigheidsduur van met goed gevolg afgelegde tentamens bedraagt 2 jaar.
2. De examencommissie heeft de bevoegdheid in individuele gevallen de geldigheidsduur
van met goed gevolg afgelegde tentamens voor een door haar vast te stellen termijn te
verlengen.
Artikel 5.9 -Inzagerecht
1. Indien een tentamen schriftelijk is afgenomen, verleent de examinator tot 30 dagen
nadat de uitslag is meegedeeld op verzoek inzage aan de geëxamineerde in het
beoordeelde werk.
2. Gedurende de in het eerste lid genoemde termijn kan elke belanghebbende kennis
nemen van vragen en opdrachten van de desbetreffende toets, alsmede zo mogelijk van
de normen aan de hand waarvan de beoordeling heeft plaatsgevonden.
3. De Examencommissie kan bepalen dat de inzage geschiedt op een vaste plaats en
op ten minste twee vaste tijdstippen. Het inzagemoment dient ten minimaal vijf
werkdagen voor de herkansing te worden gepland. Indien de betrokkene aantoont
door overmacht verhinderd te zijn of te zijn geweest op een aldus vastgestelde plaats
en tijdstip te verschijnen, wordt hem een andere mogelijkheid geboden, zo mogelijk
binnen de in het eerste lid genoemde termijn.
Artikel 5.10 - Vrijstelling
De examencommissie kan n.a.v. een schriftelijk verzoek van een student vrijstelling verlenen
voor het afleggen van een of meer examenonderdelen, indien de student:
a) hetzij een qua inhoud en niveau overeenkomstig onderdeel van een universitaire of
hogere beroepsopleiding heeft voltooid;
b) hetzij aantoont door werk- en/of beroepservaring over voldoende kennis en
vaardigheden te beschikken op het desbetreffende onderdeel.
Een vrijstelling voor de masterthese wordt als regel niet gegeven.
De examencommissie beslist binnen 28 dagen na ontvangst van het verzoek.
Artikel 5.11 – Masterthese (ook wel werkstuk genoemd)
Het afstudeeronderzoek wordt beoordeeld door de begeleider en een tweede beoordelaar.
Het eindcijfer wordt bepaald door de begeleider na overleg met de tweede beoordelaar.
Artikel 5.12 – Fraude en plagiaat
1. Het bepaalde in de Fraude en plagiaat regeling studenten UvA is onverkort van
toepassing en maakt onderdeel uit van de onderwijs en examenregeling. De tekst van
de regeling is als bijlage bijgevoegd.
2. Bij de detectie van plagiaat in teksten kan gebruik worden gemaakt van elektronische
detectieprogramma’s. Met het aanleveren van de tekst geeft de student impliciet
toestemming tot het opnemen van de tekst in de database van het betreffende
detectieprogramma.
3. In aanvulling op de Fraude en Plagiaat Regeling Studenten UvA geldt dat de iedere
student bij aanvang van de studie een “verklaring van eigen werk” tekent en zich
hiermee committeert aan de hierin vastgelegde regels. In de “verklaring van eigen
werk” wordt o.a. nadrukkelijk gesteld dat het beschikbaar stellen, verstrekken, delen
of uitlenen van eigen werk aan anderen leidend tot plagiaat dan wel fraude ook kan
leiden tot bestraffing.
Artikel 5.13 -Examen
1. De examencommissie stelt de uitslag en de datum van het afsluitend examen vast,
indien zij heeft geconstateerd dat de student de tentamens van het examen met goed
gevolg heeft afgelegd.

Aansluitmaster Psychologie Onderwijs- en Examenregeling
2. De examencommissie kan een judicium toekennen. Indien de student blijk heeft
gegeven van uitzonderlijke bekwaamheid, kan de examencommissie besluiten dat dit
op het getuigschrift wordt vermeld met de kwalificatie ‘cum laude’. Overige judicia
worden vermeld op het diplomasupplement.
3. Er zijn voor het master examen 12 examendata per studiejaar vastgesteld door het
College van Bestuur.
4. Een getuigschrift kan slechts worden uitgereikt nadat is gebleken dat de student aan
alle verplichtingen, waaronder de betaling van het collegegeld, heeft voldaan.
5. De student die aanspraak heeft op uitreiking van een getuigschrift kan een gemotiveerd
verzoek doen aan de examencommissie tot het verlenen van uitstel bij het vaststellen
van de datum van het afsluitend examen.
Artikel 5.14 - Graad
Aan de student die het masterexamen met goed gevolg heeft afgelegd, wordt de graad
Master of Science verleend. De verleende graad wordt op het getuigschrift vermeld.
Artikel 5.15 – Getuigschriften en verklaringen
1. Tenbewijzedathetexamenmetgoedgevolgisafgelegd,wordtdoordeexamencommissie
een getuigschrift uitgereikt. Bij het getuigschrift wordt een diplomasupplement in het
Engels uitgereikt, ondertekend door de voorzitter van de examencommissie, waarop
de onderdelen van het examen, de studielast en de beoordeling worden vermeld.
2. Degene die meer dan een tentamen met goed gevolg heeft afgelegd en aan wie
geen getuigschrift kan worden uitgereikt, ontvangt desgevraagd een door de
examencommissie af te geven verklaring waarin in elk geval de tentamens zijn vermeld
die door hem met goed gevolg zijn afgelegd.
Hoofdstuk 6 – Studiebegeleiding en studievoortgang
Artikel 6.1 – Studievoortgangsadministratie
De decaan van de faculteit c.q. onderwijsdirecteur van de opleiding is verantwoordelijk
voor een goede registratie van de studieresultaten van de studenten. Hij draagt zorg voor
een zodanige registratie van de studieresultaten dat minimaal één keer per studiejaar
aan elke student een overzicht verschaft kan worden van door hem of haar behaalde
resultaten. Daarnaast heeft iedere student na de registratie van de beoordeling van een
examenonderdeel via SIS inzage in de uitslag van dat onderdeel.
Artikel 6.2 – Studiebegeleiding
Ingeschreven studenten kunnen aanspraak maken op studiebegeleiding. De vormen van
studiebegeleiding worden vermeld in de studiegids.
Artikel 6.3 – Iudicium abeundi
1. Op grond van het bepaalde in artikel 7.42a van de wet kan de decaan of de
examencommissie in uitzonderlijke gevallen het College van Bestuur verzoeken de
inschrijving van een student voor een opleiding te beëindigen dan wel te weigeren, als
die student door zijn gedragingen of uitlatingen blijk heeft gegeven van ongeschiktheid
voor de uitoefening van een of meer beroepen waartoe de door hem gevolgde opleiding
hem opleidt, dan wel voor de praktische voorbereiding op de beroepsuitoefening.
2. Indien jegens een student vermoedens van ongeschiktheid bestaan zoals omschreven
in het eerste lid, stelt de examencommissie of de decaan een onderzoek in, waarvan
de student onverwijld op de hoogte wordt gesteld. De examencommissie of de decaan
brengt geen advies uit dan na zorgvuldige afweging van de betrokken belangen en
nadat de betrokken student in de gelegenheid is gesteld te worden gehoord.
541

542
Aansluitmaster Psychologie Onderwijs- en Examenregeling
Hoofdstuk 7 – Overgangs- en slotbepalingen
Artikel 7.1 – Hardheidsclausule
In geval van aantoonbare onredelijkheid of onbillijkheid van overwegende aard kan de
examencommissie toestaan dat ten voordele van de student wordt afgeweken van de bepalingen
in deze regeling.
Artikel 7.2 – Overgangsbepaling
Voor de student die op de datum van de inwerkingtreding van deze regeling een of meer
examenonderdelen met goed gevolg heeft afgelegd, maar het examen nog niet geheel met
goed gevolg heeft afgelegd en die in zijn belangen geschaad wordt door bepalingen in
deze regeling die afwijken van bepalingen in oudere regelingen, wordt door de examencommissie
een overgangsregeling vastgesteld, met inachtneming van hetgeen aangaande
examens en examenonderdelen in de wet bepaald is.
Artikel 7.3 – Wijzigingen
1. Wijzigingenvandezeregelingwordendoordedecaan–gehoorddeopleidingscommissie
en met in achtneming van de bevoegdheden van de medezeggenschapsorganen ter
zake – bij afzonderlijk besluit vastgesteld.
2. Een wijziging van deze regeling heeft geen betrekking op het lopende studiejaar, tenzij
redelijkerwijs kan worden aangenomen dat de belangen van de studenten daardoor
niet worden geschaad.
Artikel 7.4 – Bekendmaking
De decaan draagt zorg voor een passende bekendmaking van deze regeling en van de
regels en richtlijnen als bedoeld in artikel 7.12, vierde lid van de wet. De regeling staat
vermeld in studiegids van de opleiding en in de digitale studiegids (www.studiegids.uva.
nl).
Artikel 7.5 - Inwerkingtreding
Deze regeling treedt in werking op 1 september 2011.
Aldus vastgesteld door de decaan van de Faculteit Maatschappij- en Gedragswetenschappen.

Aansluitmaster Gezondheidszorgpsychologie Onderwijs- en Examenregeling
Onderwijs- en examenregeling 2011/2012
Aansluitmaster Gezondheidszorgpsychologie
Hoofdstuk 1 – Algemene bepalingen
Artikel 1.1 – Toepasselijkheid van de regeling
Deze regeling is van toepassing op het onderwijs en de examens van de masteropleiding
Psychologie, hierna te noemen: de opleiding. De opleiding wordt verzorgd binnen het onderwijsinstituut
Psychologie, hierna te noemen: het onderwijsinstituut, van de Faculteit
Maatschappij- en Gedragswetenschappen, hierna te noemen: de faculteit.
Artikel 1.2 – Begripsbepalingen
In deze regeling wordt verstaan onder:
a. de wet: de wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek
b. de universiteit: de Universiteit van Amsterdam;
c. student: hij die is ingeschreven aan de universiteit voor het volgen van het onderwijs
en/of het afleggen van tentamens en examens van de opleiding;
d. examen: het masterexamen van de opleiding;
e. programma: het totaal en de samenhang van de onderdelen, de onderwijsvormen, de
contacturen, de toets- en tentamenvormen, de voorgeschreven literatuur;
f. onderdeel: een onderwijseenheid van de opleiding in de zin van de wet;
g. praktische oefening: het deelnemen aan een practicum of andere onderwijsleeractiviteit,
die gericht is op het bereiken van bepaalde (academische) vaardigheden. Voorbeelden
van een praktische oefening:
o het maken van een scriptie of these;
o het uitvoeren van een onderzoekopdracht;
o het deelnemen aan veldwerk of een excursie;
o het deelnemen aan een andere onderwijsleeractiviteit die gericht is op het verwerven
van bepaalde vaardigheden;
of
o het doorlopen van een stage.
h. portfolio: de verzameling onderwijsproducten (schriftelijk en/of elektronisch) met
betrekking tot de prestaties van de student binnen de door hem gekozen opleiding;
i. werkcollege: college waarbij een probleem- of casusgerichte behandeling van de stof
voorop staat;
j. masterthese: een onderdeel dat bestaat uit een wetenschappelijk onderzoek leidend tot
een schriftelijk verslag daarover;
k. tentamen: onderzoek naar de kennis, het inzicht en de vaardigheden van de student
betreffende een onderdeel. De beoordeling wordt uitgedrukt in een eindcijfer.
Een tentamen kan in gedeeltes worden afgenomen met behulp van één of meer
deeltentamens. Een hertentamen bestrijkt altijd dezelfde materie als het tentamen;
l. studielast: de studielast van de onderwijseenheid waarop een tentamen betrekking
heeft, uitgedrukt in studiepunten = EC (European Credits). De studielast van 1 jaar
(1680 uur) is 60 studiepunten/EC;
m.studiepunt: een EC studiepunt met een studielast van 28 uren studie;
n. fraude en plagiaat: het handelen of nalaten van een student waardoor een juist oordeel
over zijn kennis, inzicht en vaardigheden geheel of gedeeltelijk onmogelijk wordt; zie
ook de Fraude & Plagiaatregeling Studenten UvA;
o. studiejaar: het tijdvak dat aanvangt op 1 september en eindigt op 31 augustus van het
daarop volgende kalenderjaar;
p. opleidingsstatuut: het opleidingsspecifieke deel van het studentenstatuut conform
artikel 7.59 van de wet. Het opleidingsstatuut wordt verwerkt in de studiegids.
543

544
Aansluitmaster Gezondheidszorgsychologie Onderwijs- en Examenregeling
De overige begrippen hebben de betekenis die de wet daaraan toekent.
Hoofdstuk 2 – Toelating tot de opleiding
Artikel 2.1 Ingangseisen aansluitende masteropleidingen
1. Toelaatbaar tot de (aansluitende) masteropleiding Psychologie is de bezitter van
een bachelordiploma van een Nederlandse of een buitenlandse instelling van hoger
onderwijs, die aantoont te beschikken over kennis, inzicht en vaardigheden op het
niveau van de bacheloropleiding Psychologie van de Universiteit van Amsterdam,
inclusief de benodigde taalvaardigheid, met inachtneming van het gestelde in lid 3.
Meer specifiek betekent dit dat kandidaten aantoonbaar moeten beschikken over:
a) Voldoende kennis van de wetenschappelijke Psychologie en de deelgebieden en
toepassingen;
b) Voldoende kennis van de Geschiedenis van de psychologie en de Wetenschapstheorie;
c) Voldoende kennis van de Statistiek, onderzoeksmethoden en data-analyse, incl SPSS;
d) Voldoende onderzoeksvaardigheden, gespreksvaardigheden, wetenschappelijke
schrijfvaardigheden en mondelinge uitdrukkingsvaardigheden;
e) Specialistische kennis met de omvang van een jaar die aansluit bij de specialisatie in de
master en gelijkwaardig is aan de specialistische kennis die in het derde studiejaar bij
de opleiding Psychologie aan de Universiteit van Amsterdam wordt opgedaan.
2. Degene die in het bezit is van het bachelordiploma Psychologie van de Universiteit van
Amsterdam wordt rechtstreeks toegelaten tot de in deze onderwijs- en examenregeling
aangewezen aansluitende masteropleiding, met inachtneming van het gestelde in lid
3.
3. Indien de bedoelde masteropleiding meerdere programma’s kent kan voor toelating tot
verschillende programma’s een bepaalde specialisatie in de bacheloropleiding worden
aangewezen.
4. In geval van aantoonbare onredelijkheid of onbillijkheid van overwegende aard
kan door de desbetreffende examencommissie van het vereiste van een behaald
bachelordiploma voor een te bepalen periode worden afgeweken.
Artikel 2.2 - Schakelprogramma
Voldoet een verzoek om toelating naar het oordeel van de examencommissie niet aan de
gestelde eisen, maar kan daar redelijkerwijs binnen een redelijke termijn wel aan worden
voldaan dan wordt verzoeker in staat gesteld middels een aanvullend schakelprogramma
aan die eisen te voldoen. De maximale omvang van dit schakelprogramma bedraagt 60
studiepunten. Het aanvullende studieprogramma wordt aangepast aan de kandidaat en
diens verworven kennis en vaardigheden.
Artikel 2.3 – Nederlandse taal
Bezitters van een buitenlands diploma voldoen aan de eis inzake voldoende beheersing
van de Nederlandse taal nadat het staatsexamen Nederlands als tweede taal (NT2), programma
II, met goed gevolg is afgelegd, dan wel door het verkrijgen van een vrijstelling
voor het afleggen van dit examen.
Artikel 2.4 - Toelatingsprocedure
1. De toelating tot de opleiding alsmede de toelating tot de onderscheidene programma’s
is opgedragen aan de examencommissie van de opleiding. Als adviserend lid, tevens
secretaris, wordt aangewezen een van de studieadviseurs van de opleiding.
2. Met het oog op de toelating tot de opleiding stelt de commissie een onderzoek in naar
de kennis, het inzicht en de vaardigheden van de kandidaat. De commissie betrekt
bij haar onderzoek de kennis van de taal waarin het onderwijs wordt verzorgd. In
aanvulling op schriftelijke bewijzen van de gevolgde opleiding(en) kan de commissie
bepaalde kennis, inzicht en vaardigheden laten toetsen door deskundigen in of buiten
de universiteit.

Aansluitmaster Gezondheidszorgpsychologie Onderwijs- en Examenregeling
3. Aanvragen kunnen uiterlijk tot 1 juni, voorafgaand aan het studiejaar dat men wil
worden toegelaten, worden ingediend; in bijzondere gevallen kan de commissie een na
deze sluitingsdatum ingediend verzoek in behandeling nemen.
4. De opleiding behoudt zich het recht voor om studenten niet toe te laten, indien er
sprake is van capaciteitsproblemen in het masteronderwijs.
5. De toelating wordt verleend onder de voorwaarde dat de kandidaat uiterlijk op de
betreffende begindatum van de opleiding zal voldoen aan de in artikel 2.1 bedoelde
eisen ten aanzien van kennis en vaardigheden, zoals die blijken uit getuigschriften van
door hem gevolgde opleidingen.
6. De kandidaat ontvangt een toelatingsbewijs dan wel een afwijzende beslissing.
Hiertegen is beroep mogelijk bij het College van beroep voor de examens.
Artikel 2.5 – Instroommoment
1. Aanvang van de opleiding is mogelijk met ingang van het eerste semester van een
studiejaar (‘september’). Voor dit instroommoment geldt dat er sprake is van een
studeerbaar onderwijsprogramma dat in de nominale studieduur volledig kan worden
afgerond. Andere instroommomenten zijn ook mogelijk, waarbij zij aangetekend dat
het in dat geval niet binnen elk studieprogramma (specialisatie) mogelijk is om de
master binnen de nominale studieduur af te ronden.
2. Bij aanvang van de opleiding dient het bachelorprogramma dan wel schakelprogramma
dat toegang geeft tot de opleiding volledig te zijn afgerond. De examencommissie kan,
na gemotiveerd verzoek, een uitzondering op deze voorwaarde geven
3. Indien men instroomt op een ander moment dan de in lid 1 van dit artikel genoemde
instroommomenten kan een studeerbaar onderwijsprogramma niet worden
gegarandeerd.
Hoofdstuk 3 – Inhoud en inrichting van de opleiding
Artikel 3.1 – Doel van de opleiding en eindtermen
De gecombineerde bachelor-master opleiding leidt op tot Psycholoog. Dat sluit aan bij het
standpunt van de kamer psychologie dat een driejarige bacheloropleiding in de psychologie
geen civiel effect kan hebben, omdat het competentieniveau na drie jaar te beperkt is
voor zelfstandige beroepsbeoefening (als psycholoog). Deze gecombineerde wetenschappelijke
opleiding bereidt zowel voor op het beroep van onderzoeker in de Psychologie als
op een wetenschappelijk gefundeerde psychologische beroepsuitoefening. Beide beroepsperspectieven
vereisen een wetenschappelijke manier van denken. De opleiding richt zich
dan ook op het bijbrengen van die manier van denken, zodat afgestudeerden op een
wetenschappelijke verantwoorde manier met de steeds veranderende kennis om kunnen
gaan. De opleiding onderscheidt daartoe een zestal vaardigheidsdoelen. Daarnaast richt
de opleiding zich op het bijbrengen van de laatste inzichten op het gebied van de psychologische
theorievorming. Afgestudeerde studenten kennen de belangrijkste theorieën op
alle deelgebieden van de psychologie, de gangbare methoden en technieken van psychologisch
onderzoek en de bijbehorende statistiek. Vanaf het derde jaar van de bacheloropleiding
specialiseren zij zich in een van de deelgebieden van de psychologie.
Beide types leerdoelen, vaardigheidsdoelen en kennisdoelen, zijn in de opleiding onlosmakelijk
met elkaar verbonden.
Vaardigheidsdoelen masteropleiding
De kern van wetenschappelijk denken is dat studenten moeten leren de waarde van wetenschappelijke
redeneringen van derden vast te stellen en zelf wetenschappelijke redeneringen
te produceren. Daarbij speelt de evaluatie van al dan niet zelf uitgevoerde empirische
studies een centrale rol. Dit proces begint met het begrijpen en analyseren van
wetenschappelijke redeneringen. Het eindproduct moet, mondeling dan wel schriftelijk,
op een effectieve manier overgebracht kunnen worden op anderen. Tenslotte moet de
545

546
Aansluitmaster Gezondheidszorgsychologie Onderwijs- en Examenregeling
student ook kritisch naar haar eigen denkprocessen kunnen kijken. Wetenschappelijk
denken omvat daarom de volgende zes vaardigheden:
• Parafraseren van wetenschappelijke teksten;
• Analyse van wetenschappelijke teksten;
• Evaluatie van wetenschappelijke teksten;
• Zelfstandig produceren van wetenschappelijke redeneringen (zelfstandig denken);
• Schriftelijke en mondelinge communicatie;
• Zelfreflectie.
Met behulp van deze vaardigheden kunnen de eindniveaus van zowel de Propedeuse, de
Bacheloropleiding als de Masteropleiding worden vastgelegd in vaardigheidsdoelen. Het
eindniveau voor de bacheloropleiding staat in de betreffende Onderwijs- en Examenregeling.
In de OER van de bacheloropleiding vindt men de informatie over de eindtermen
van de propedeuse en de bachelor. Het eindniveau van de masteropleiding staat hierna
beschreven.
Na het succesvol doorlopen van het masterprogramma kan een student
• teksten uit wetenschappelijke handboeken parafraseren, analyseren en evalueren;
• wetenschappelijke artikelen parafraseren, analyseren en evalueren;
• zelfstandig eerder gedaan onderzoek over een bepaalde onderzoeksvraag in kaart
brengen;
• zelfstandig maar onder supervisie een wetenschappelijk relevante onderzoeksvraag
of een toepassing afleiden uit bestaande literatuur (zelfstandig denken), een passend
empirisch onderzoek opzetten, uitvoeren en analyseren (zelfstandig denken) en het
antwoord evalueren;
• communiceren door MC vragen of essayvragen te beantwoorden; mondelinge
presentaties geven; in de vormgeving van een wetenschappelijk artikel rapporteren;
basale gesprekstechnieken toepassen;
• reflecteren op zijn eigen rol in studiesucces en in de toepassing van de geleerde
vaardigheden; de NIP code toepassen in zijn wetenschappelijke gedrag.
Een belangrijk onderdeel van een wetenschappelijke houding is zelfreflectie. Goede
zelfreflectie stelt een afgestudeerde in staat om waar mogelijk zelfstandig, doch waar de
realiteit dit vereist, onder leiding/supervisie - op een specifiek deelgebied van de Psychologie
als onderzoeker en/of praktijkbeoefenaar werkzaam te zijn, en daarmee bijdragen
te kunnen leveren aan de wetenschap der Psychologie. Daarnaast waarborgt reflectie op
het eigen denken en handelen dat afgestudeerden zich bewust zijn van de inbedding van
psychologische vraagstukken in een maatschappelijke context en van de complexe vraagstellingen
die de maatschappelijke of individuele realiteit oplevert. Bovendien ontstaat zo
het besef dat in de psychologische beroepsuitoefening beslissingen over mensen worden
genomen die voor de betrokkenen ingrijpende gevolgen kunnen hebben. Afgestudeerden
kunnen daardoor hun handelen afstemmen met de ethische codes voor onderzoek en
handelen in de toegepaste beroepspraktijk.
Kennisdoelen masteropleiding
Inhoudelijk impliceert bovenstaande dat de afgestudeerde grondige en specialistische
kennis van theorieën en bevindingen, én methoden en technieken van de gekozen specialisatie,
alsmede gedegen kennis van onderwerpen binnen of buiten die specialisatie die
voor het gebruik van genoemde theorieën en bevindingen van belang kunnen worden
geacht.
Artikel 3.2 – Vorm van de opleiding
De opleiding wordt voltijds verzorgd.

Aansluitmaster Gezondheidszorgpsychologie Onderwijs- en Examenregeling
Artikel 3.3 – Taal waarin de opleiding wordt verzorgd
De opleiding wordt in het Nederlands verzorgd.
Artikel 3.4 – Omvang van de opleiding
De opleiding heeft een studielast van 60 studiepunten en kent een afsluitend examen.
Eén studiepunt is gelijk aan 28 uren studieactiviteiten.
Artikel 3.5 - Onderwijsprogramma
De aansluitmaster Gezondheidszorgpsychologie betreft een eenjarige opleiding met een
studielast van 60 studiepunten (ec). De aansluitmaster is specialistisch; men kiest één van
de volgende specialisaties, in aansluiting op de specialistische kennis die voorafgaand aan
de master is opgedaan:
• Klinische Psychologie
• Klinische Ontwikkelingspsychologie (incl. studieroute Schoolpsychologie)
• Klinische Neuropsychologie
Daarnaast kent de opleiding een track die toegankelijk is voor studenten vanuit verschillende
bachelorspecialisaties, nl. Klinische Neuropsychologie en Klinische Psychologie:
• Track Forensisch Klinische Psychologie
In het algemeen is de invulling van de aansluitmaster Gezondheidszorgpsychologie als
volgt:
a. keuze-onderdelen & verplichte practica totaal 12 - 18 ec
én
b. de afstudeeropdracht totaal 42 - 48 ec
bestaande uit:
* het maken van een Masterthese (minimaal 18 ec) én
* het doorlopen van een Stage (24 - 30 ec)
Totaal: 60 ec
Specifiek per specialisatie gelden de volgende eisen:
Klinische Psychologie
• Diagnostiek 2: Practicum Klinische Psychodiagnostiek 6 ec
• Psychologische Interventies 2 6 ec
• Keuze uit masteraanbod specialistische cursussen KP 0 - 6 ec
Afstudeeropdracht op het gebied van KP bestaande uit: 42 - 48 ec
• Stage (incl. casussen en coll. stagebijeenkomsten) 24 - 30 ec
• Masterthese (incl. colloquia) 18 ec
Totaal: 60 ec
Klinische Neuropsychologie
• Diagnostiek 2: Klinische Neuropsychologie 6 ec
• Neuropsychologische revalidatie 6 ec
• Keuze uit masteraanbod specialistische cursussen KNP 0 - 6 ec
Afstudeeropdracht op het gebied van KNP bestaande uit: 42 - 48 ec
• Stage (incl. casussen en coll. stagebijeenkomsten) 24 - 30 ec
• Masterthese (inclusief colloquia) 18 ec
Totaal: 60 ec
Klinische Ontwikkelingspsychologie
• Diagnostiek 2: Ontwikkelingspsychologie 6 ec
• Interventiepracticum 2 kinderen en jeugdigen 6 ec
• Keuze uit masteraanbod specialistische cursussen KLOP 0 - 6 ec
Afstudeeropdracht op het gebied van KLOP bestaande uit: 42 - 48 ec
• Stage (incl. casussen en coll. stagebijeenkomsten) 24 - 30 ec
547

548
Aansluitmaster Gezondheidszorgsychologie Onderwijs- en Examenregeling
• Masterthese (incl. collectieve masterthesebesprekingen en colloquia) 18 ec
Totaal: 60 ec
Klinische Ontwikkelingspsychologie, route Schoolpsychologie
• Diagnostiek 2: Ontwikkelingspsychologie 6 ec
• Interventiepracticum 2: kinderen en jeugdgen 6 ec
• Keuze uit masteraanbod specialistische cursussen
op het gebied van Schoolpsychologie 0 - 6 ec
Afstudeeropdracht op het gebied van Schoolpsychologie
bestaande uit: 42 - 48 ec
• Stage (incl. casussen en coll. stagebijeenkomsten) 24 - 30 ec
• Masterthese (incl. collectieve masterthesebesprekingen en colloquia) 18 ec
Totaal: 60 ec
Track Klinisch Forensische Psychologie
• Stoornissen en delictgedrag: Assessment en risicotaxatie 6 ec
• Stoornissen en delictgedrag: Behandeling 6 ec
Afstudeeropdracht op het gebied van KFP 48 ec
• Stage (incl. casussen en coll. stagebijeenkomsten) 30 ec
• Masterthese 18 ec
Totaal: 60 ec
De onderdelen in de master dienen te worden gekozen met het oog op de onderlinge
samenhang. Alle onderdelen en specialisatieprogramma’s worden jaarlijks beschreven in
de studiegids Psychologie. De samenhang wordt in de studiegids nader omschreven en
gedefinieerd per specialisatieprofiel. Voorts wordt verwezen naar de beschrijving van elk
onderdeel in de studiegids voor de regelingen omtrent toelatingsvoorwaarden, inhoud,
onderwijsvorm, aanwezigheidsplicht, toetsing etc. Soms mag men een keuzeonderdeel
in de master vervangen door een onderdeel van een ander masterprogramma. Dit wordt
nader aangegeven per richting.
Artikel 3.6 – onderdelen elders behaald
1. Onderdelen die tijdens de opleiding elders worden behaald, kunnen met voorafgaande
toestemming van de examencommissie, worden ingebracht in het examenprogramma
van de student.
2. Voor onderdelen die voorafgaand aan de start van de masteropleiding zijn behaald aan
een instelling voor hoger onderwijs, kan slechts op grond van artikel 5.10 vrijstelling
worden verleend.
3. Elders behaalde onderdelen tellen niet mee bij de berekening van het judicium.
Artikel 3.7 - Vrij onderwijsprogramma
De student heeft de mogelijkheid om, onder bepaalde voorwaarden, een eigen onderwijsprogramma
samen te stellen dat afwijkt van de onderwijsprogramma’s zoals vermeld
in artikel 3.5. De samenstelling van een dergelijk programma behoeft de voorafgaande
goedkeuring van de daartoe geëigende examencommissie.
Hoofdstuk 4 Onderwijs
Artikel 4.1 - Deelname aan het onderwijs en voorrangregels
1. Elke student dient zich voor elk studieonderdeel aan te melden. Voor het deelnemen aan
het onderwijs dient de aanmelding plaats te vinden in de in de studiegids aangegeven
periode en volgens de aldaar aangegeven procedure. Indien de aanmelding niet of niet
tijdig heeft plaatsgevonden, kan deelname aan het onderwijs worden geweigerd.
2. Toelating voor de cursussen met een beperkte capaciteit vindt plaats op basis van vooraf
vastgestelde en gepubliceerde toelatingscriteria en voorrangsregels, met dien verstande

Aansluitmaster Gezondheidszorgpsychologie Onderwijs- en Examenregeling
dat voor de opleiding ingeschreven studenten voorrang genieten bij de cursussen die
behoren tot het verplichte deel van hun opleiding.
3. Studenten kunnen zich voor maximaal 30 studiepunten per semester inschrijven
op SIS. Studenten kunnen zich alleen voor meer dan 30 studiepunten per semester
inschrijven na het indienen van een gemotiveerd verzoek bij de studieadviseur.
De studieadviseurs hebben een adviserende rol. (Voor de exacte procedure kan de
studiegids geraadpleegd worden). De mogelijkheid tot uitbreiding is afhankelijk van
de capaciteit en toelatingscriteria van de betreffende cursussen (zie ook lid 2).
Artikel 4.2 – Volgorde en ingangseisen
1. Aan de tentamens c.q. praktische oefeningen van de hierna te noemen onderdelen
kan slechts worden deelgenomen indien de tentamens van de hierna vermelde
examenonderdelen met goed gevolg zijn afgelegd:
* Specialistische (keuze)onderdelen en verplichte practica: na behalen van het aan de
aansluitmaster voorafgaande bachelordiploma of een toelatingsbeschikking (waarbij
in beide gevallen de gekozen specialisatie bepalend is voor het vervolgonderwijs in de
masterfase);
* Onderdelen van de afstudeeropdracht: na behalen van bachelordiploma of een
toelatingsbeschikking tot de aansluitmaster.
2. In bijzondere gevallen kan de examencommissie op gemotiveerd verzoek van de
student al dan niet onder voorwaarden afwijken van de in het eerste lid genoemde
volgorde.
Artikel 4.3. - Studenten met een functiebeperking
1. Studenten met een functiebeperking kunnen op een daartoe strekkend schriftelijk
verzoek in aanmerking komen voor aanpassingen in het onderwijs en de practica. Deze
aanpassingen worden zoveel mogelijk op hun individuele functiebeperking afgestemd,
maar mogen de kwaliteit of moeilijkheidsgraad van een vak niet wijzigen.
2. Het verzoek genoemd in lid 1 wordt vergezeld van een recente verklaring van een arts
of een psycholoog of, indien er sprake is van dyslexie, van een BIG-, NIP-, of NVOgeregistreerd
testbureau. Zo mogelijk geeft deze verklaring een schatting van de mate
waarin de studievoortgang wordt belemmerd.
3. Op verzoeken over aanpassingen die de onderwijsvoorzieningen betreffen beslist de
decaan of namens hem de onderwijsdirecteur.
Hoofdstuk 5 – Toetsing en examinering
Artikel 5.1 – Algemeen
1. Tijdens het studieonderdeel wordt de student op academische vaardigheden getoetst
en wordt getoetst of de student in voldoende mate de gestelde leerdoelen bereikt.
2. In de studiegids staat beschreven aan welke prestaties de student moet voldoen om
het studieonderdeel met succes af te ronden en wat de criteria zijn waarop de student
beoordeeld wordt.
3. In het Reglement van de examencommissie ex artikel 7.12 lid 4 van de wet staat de
gang van zaken bij toetsing beschreven.
4. Op verzoek van de student kan de examencommissie toestaan dat een toets op een
andere wijze dan in de studiegids is bepaald, wordt afgenomen.
5. In principe bestaat de mogelijkheid om een reeds behaald tentamen te herkansen.
Daarbij geldt dat het laatste cijfer telt en dat een tweede deelname altijd telt als een
herkansing, waardoor men geen mogelijkheid meer heeft om een judicium te behalen.
Voor de exacte judiciumregels, zie hoofdstuk 6 van de studiegids.
Artikel 5.2 – Inschrijving tentamens
Elke student dient zich voor elke tentamengelegenheid aan te melden. De aanmeldingsprocedure
wordt beschreven in de studiegids. Indien de aanmelding niet of niet tijdig
heeft plaatsgevonden, kan deelname aan het tentamen worden geweigerd.
549

550
Aansluitmaster Gezondheidszorgsychologie Onderwijs- en Examenregeling
Artikel 5.3 – Toetsmomenten
1. Voor elk onderwijsonderdeel geldt dat in de periode van 12 maanden, gerekend vanaf
de aanvang van het onderwijs dat voorbereidt op een bepaald tentamen, de student één
herkansingsmogelijkheid heeft. De eerste tentamenkans is binnen de onderwijsperiode
waarin het onderdeel is aangeboden; de eerste herkansingsmogelijkheid wordt
aangeboden voor het begin van het volgende studiejaar.
2. Indien een student door overmacht verhinderd is geweest om aan een tentamen deel
te nemen bestaat de mogelijkheid om een tweede herkansing aan te vragen, zulks ter
beoordeling van de examencommissie.
3. Tussen de laatste onderwijszitting en het aansluitende tentamen dient ten minste
een vrije dag te zijn gepland, indien er sprake is van gespreide toetsen (bijvoorbeeld
deeltoetsen). Indien er uitsluitend sprake is van één eindtentamen geldt de regel dat
er minimaal drie dagen moeten zijn gepland tussen de laatste onderwijszitting en het
tentamen
4. Indien een onderwijsonderdeel start op de eerste of tweede dag van een onderwijsperiode
kunnen geen eisen aan studenten worden gesteld m.b.t. reeds bestudeerde literatuur
van dat onderdeel.
5. Binnen een studieroute of specialisatie mag maximaal één tentamen per dag worden
afgenomen om te voorkomen dat studenten twee tentamens op één dag moeten
afleggen. Het gaat hierbij uitsluitend om de eerste tentamengelegenheden; voor
hertentamens van onderdelen binnen een route of specialisatie wordt het in dit lid
gestelde niet gegarandeerd.
6. Indien studenten te maken krijgen met overlappende tentamenmomenten, bijvoorbeeld
wanneer zij keuzevakken volgen bij een andere opleiding, kunnen zij contact opnemen
met de studieadviseurs. In overleg zal geprobeerd worden een oplossing te vinden.
Artikel 5.4 – Studenten met een functiebeperking
1. Studenten met een functiebeperking kunnen op een daartoe strekkend schriftelijk
verzoek in aanmerking komen voor aanpassingen in de tentamens. Deze aanpassingen
worden zoveel mogelijk op hun individuele functiebeperking afgestemd, maar mogen
de kwaliteit of moeilijkheidsgraad van het tentamen niet wijzigen.
2. Het verzoek genoemd in lid 1 wordt vergezeld van een recente verklaring van een arts
of een psycholoog of, indien er sprake is van dyslexie, van een BIG-, NIP-, of NVOgeregistreerd
testbureau. Zo mogelijk geeft deze verklaring een schatting van de mate
waarin de studievoortgang wordt belemmerd.
3. Studenten voor wie het Nederlands niet de moedertaal is kunnen via de Onderwijsbalie
bij de Examencommissie een verzoek indienen om bij tentamens gedurende hun
eerste studiejaar (d.w.z. hun eerste jaar van inschrijving) gebruik te maken van een
woordenboek.
4. Op verzoeken over aanpassingen die de examinering betreffen, beslist de examencommissie.
Artikel 5.5 - Mondelinge tentamens
Het mondeling afnemen van een tentamen is openbaar, tenzij de student daartegen bezwaar
maakt dan wel de examencommissie of de examinator in een bijzonder geval anders
heeft bepaald.
Artikel 5.6 - Vaststelling en bekendmaking uitslag
1. De examinator stelt direct na afloop van een mondeling tentamen de uitslag vast en
maakt deze bekend aan de student.
2. De examinator stelt de uitslag van een schriftelijk of anderszins examenonderdeel zo
snel mogelijk vast, maar uiterlijk binnen 20 werkdagen na de dag waarop het is afgelegd
en voorziet de onderwijsadministratie van de gegevens die nodig zijn om de uitslag te
kunnen registreren. Op verzoek van de examinator kan deze termijn met tweemaal vijf
werkdagen worden verlengd. De decaan kan in bijzondere gevallen toestaan dat van

Aansluitmaster Gezondheidszorgpsychologie Onderwijs- en Examenregeling
deze termijn wordt afgeweken. De uitslag moet in geval van een herkansing minstens
10 werkdagen voor een mogelijke herkansing bekend worden gemaakt.
3. Een student kan beroep aantekenen tegen de uitslag bij het College van beroep voor de
examens binnen een termijn van 4 weken na bekendmaking van de uitslag. Ook kan
een verzoek tot herbeoordeling worden ingediend bij de examinator. Een verzoek tot
herbeoordeling schort de termijn voor het indienen van een beroepschrift niet op.
Artikel 5.7 - Cijfers
1. Cijfers worden gegeven op een schaal van 1 tot en met 10. Cijfers worden gegeven met
maximaal 1 decimaal achter de komma.
2. De eindbeoordeling van een onderdeel is voldoende bij een 5,5 of hoger. Indien enkel
hele cijfers worden gegeven, geldt een 6,0 of hoger als voldoende.
3. De laatst behaalde uitslag is bepalend voor het eindresultaat.
Artikel 5.8 - Geldigheidsduur tentamen
1. De geldigheidsduur van met goed gevolg afgelegde tentamens bedraagt 2 jaar.
2. De examencommissie heeft de bevoegdheid in individuele gevallen de geldigheidsduur
van met goed gevolg afgelegde tentamens voor een door haar vast te stellen termijn te
verlengen.
Artikel 5.9 -Inzagerecht
1. Indien een tentamen schriftelijk is afgenomen, verleent de examinator tot 30 dagen
nadat de uitslag is meegedeeld op verzoek inzage aan de geëxamineerde in het
beoordeelde werk.
2. Gedurende de in het eerste lid genoemde termijn kan elke belanghebbende kennis
nemen van vragen en opdrachten van de desbetreffende toets, alsmede zo mogelijk van
de normen aan de hand waarvan de beoordeling heeft plaatsgevonden.
3. De Examencommissie kan bepalen dat de inzage geschiedt op een vaste plaats en op
ten minste twee vaste tijdstippen. Het inzagemoment dient minimaal vijf werkdagen
voor de herkansing te worden gepland. Indien de betrokkene aantoont door overmacht
verhinderd te zijn of te zijn geweest op een aldus vastgestelde plaats en tijdstip te
verschijnen, wordt hem een andere mogelijkheid geboden, zo mogelijk binnen de in
het eerste lid genoemde termijn.
Artikel 5.10 - Vrijstelling
De examencommissie kan n.a.v. een schriftelijk verzoek van een student vrijstelling verlenen
voor het afleggen van een of meer examenonderdelen, indien de student:
a) hetzij een qua inhoud en niveau overeenkomstig onderdeel van een universitaire of
hogere beroepsopleiding heeft voltooid;
b) hetzij aantoont door werk- en/of beroepservaring over voldoende kennis en
vaardigheden te beschikken op het desbetreffende onderdeel.
Een vrijstelling voor de masterthese wordt als regel niet gegeven.
De examencommissie beslist binnen 28 dagen na ontvangst van het verzoek.
Artikel 5.11 – Masterthese (ook wel werkstuk genoemd)
Het afstudeeronderzoek wordt beoordeeld door de begeleider en een tweede beoordelaar.
Het eindcijfer wordt bepaald door de begeleider na overleg met de tweede beoordelaar.
Artikel 5.12 – Fraude en plagiaat
1. Het bepaalde in de Fraude en plagiaat regeling studenten UvA is onverkort van
toepassing en maakt onderdeel uit van de onderwijs en examenregeling. De tekst van
de regeling is als bijlage bijgevoegd.
2. Bij de detectie van plagiaat in teksten kan gebruik worden gemaakt van elektronische
detectieprogramma’s. Met het aanleveren van de tekst geeft de student impliciet
toestemming tot het opnemen van de tekst in de database van het betreffende
detectieprogramma.
551

552
Aansluitmaster Gezondheidszorgsychologie Onderwijs- en Examenregeling
3. In aanvulling op de Fraude en Plagiaat Regeling Studenten UvA geldt dat de iedere
student bij aanvang van de studie een “verklaring van eigen werk” tekent en zich
hiermee committeert aan de hierin vastgelegde regels. In de “verklaring van eigen
werk” wordt o.a. nadrukkelijk gesteld dat het beschikbaar stellen, verstrekken, delen
of uitlenen van eigen werk aan anderen leidend tot plagiaat dan wel fraude ook kan
leiden tot bestraffing.
Artikel 5.13 -Examen
1. De examencommissie stelt de uitslag en de datum van het afsluitend examen vast,
indien zij heeft geconstateerd dat de student de tentamens van het examen met goed
gevolg heeft afgelegd.
2. De examencommissie kan een judicium toekennen. Indien de student blijk heeft
gegeven van uitzonderlijke bekwaamheid, kan de examencommissie besluiten dat dit
op het getuigschrift wordt vermeld met de kwalificatie ‘cum laude’. Overige judicia
worden vermeld op het diplomasupplement.
3. Er zijn voor het master examen 12 examendata per studiejaar vastgesteld door het
College van Bestuur.
4. Een getuigschrift kan slechts worden uitgereikt nadat is gebleken dat de student aan
alle verplichtingen, waaronder de betaling van het collegegeld, heeft voldaan.
5. De student die aanspraak heeft op uitreiking van een getuigschrift kan een gemotiveerd
verzoek doen aan de examencommissie tot het verlenen van uitstel bij het vaststellen
van de datum van het afsluitend examen.
Artikel 5.14 - Graad
Aan de student die het masterexamen met goed gevolg heeft afgelegd, wordt de graad
Master of Science verleend. De verleende graad wordt op het getuigschrift vermeld.
Artikel 5.15 – Getuigschriften en verklaringen
1. Tenbewijzedathetexamenmetgoedgevolgisafgelegd,wordtdoordeexamencommissie
een getuigschrift uitgereikt. Bij het getuigschrift wordt een diplomasupplement in het
Engels uitgereikt, ondertekend door de voorzitter van de examencommissie, waarop
de onderdelen van het examen, de studielast en de beoordeling worden vermeld.
2. Degene die meer dan een tentamen met goed gevolg heeft afgelegd en aan wie
geen getuigschrift kan worden uitgereikt, ontvangt desgevraagd een door de
examencommissie af te geven verklaring waarin in elk geval de tentamens zijn vermeld
die door hem met goed gevolg zijn afgelegd.
Hoofdstuk 6 – Studiebegeleiding en studievoortgang
Artikel 6.1 – Studievoortgangsadministratie
De decaan van de faculteit c.q. onderwijsdirecteur van de opleiding is verantwoordelijk
voor een goede registratie van de studieresultaten van de studenten. Hij draagt zorg voor
een zodanige registratie van de studieresultaten dat minimaal één keer per studiejaar
aan elke student een overzicht verschaft kan worden van door hem of haar behaalde
resultaten. Daarnaast heeft iedere student na de registratie van de beoordeling van een
examenonderdeel via SIS inzage in de uitslag van dat onderdeel.
Artikel 6.2 – Studiebegeleiding
Ingeschreven studenten kunnen aanspraak maken op studiebegeleiding. De vormen van
studiebegeleiding worden vermeld in de studiegids.
Artikel 6.3 – iudicium abeundi
1. Op grond van het bepaalde in artikel 7.42a van de wet kan de decaan of de
examencommissie in uitzonderlijke gevallen het College van Bestuur verzoeken de
inschrijving van een student voor een opleiding te beëindigen dan wel te weigeren, als
die student door zijn gedragingen of uitlatingen blijk heeft gegeven van ongeschiktheid

Aansluitmaster Gezondheidszorgpsychologie Onderwijs- en Examenregeling
voor de uitoefening van een of meer beroepen waartoe de door hem gevolgde opleiding
hem opleidt, dan wel voor de praktische voorbereiding op de beroepsuitoefening.
2. Indien jegens een student vermoedens van ongeschiktheid bestaan zoals omschreven
in het eerste lid, stelt de examencommissie of de decaan een onderzoek in, waarvan
de student onverwijld op de hoogte wordt gesteld. De examencommissie of de decaan
brengt geen advies uit dan na zorgvuldige afweging van de betrokken belangen en
nadat de betrokken student in de gelegenheid is gesteld te worden gehoord.
Hoofdstuk 7 – Overgangs- en slotbepalingen
Artikel 7.1 – Hardheidsclausule
In geval van aantoonbare onredelijkheid of onbillijkheid van overwegende aard kan de
examencommissie toestaan dat ten voordele van de student wordt afgeweken van de bepalingen
in deze regeling.
Artikel 7.2 – Overgangsbepaling
Voor de student die op de datum van de inwerkingtreding van deze regeling een of meer
examenonderdelen met goed gevolg heeft afgelegd, maar het examen nog niet geheel met
goed gevolg heeft afgelegd en die in zijn belangen geschaad wordt door bepalingen in
deze regeling die afwijken van bepalingen in oudere regelingen, wordt door de examencommissie
een overgangsregeling vastgesteld, met inachtneming van hetgeen aangaande
examens en examenonderdelen in de wet bepaald is.
Artikel 7.3 – Wijzigingen
1. Wijzigingenvandezeregelingwordendoordedecaan–gehoorddeopleidingscommissie
en met in achtneming van de bevoegdheden van de medezeggenschapsorganen ter
zake – bij afzonderlijk besluit vastgesteld.
2. Een wijziging van deze regeling heeft geen betrekking op het lopende studiejaar, tenzij
redelijkerwijs kan worden aangenomen dat de belangen van de studenten daardoor
niet worden geschaad.
Artikel 7.4 – Bekendmaking
De decaan draagt zorg voor een passende bekendmaking van deze regeling en van de
regels en richtlijnen als bedoeld in artikel 7.12, vierde lid van de wet. De regeling staat
vermeld in studiegids van de opleiding en in de digitale studiegids (www.studiegids.uva.
nl).
Artikel 7.5 - Inwerkingtreding
Deze regeling treedt in werking op 1 september 2011.
Aldus vastgesteld door de decaan van de Faculteit Maatschappij- en Gedragswetenschappen.
553

Fraude- en plagiaatregeling UvA
FRAUDE EN PLAGIAAT REGELING STUDENTEN UvA
Vastgesteld door het College van Bestuur in 2008, laatstelijk gewijzigd mei 2010.
Artikel 1 Definities
1. Onder fraude en plagiaat wordt verstaan het handelen of nalaten van een student waardoor
een juist oordeel over zijn kennis, inzicht en vaardigheden geheel of gedeeltelijk
onmogelijk wordt.
2. Onder fraude wordt in ieder geval verstaan:
a. tijdens het tentamen in het bezit zijn van hulpmiddelen (voorgeprogrammeerde
rekenmachine, mobiele telefoon, boeken, syllabi, aantekeningen etc), waarvan de
raadpleging niet uitdrukkelijk is toegestaan;
b. tijdens het tentamen afkijken of, binnen of buiten de tentamenruimte uitwisselen van
informatie;
c. zich tijdens het tentamen uitgeven voor iemand anders;
d. zich tijdens het tentamen door iemand anders laten vertegenwoordigen;
e. zich voor de datum of het tijdstip waarop het tentamen zal plaatsvinden, in het bezit
stellen van de opgaven van het desbetreffende tentamen;
f. fingeren en/of vervalsen van enquête- of interviewantwoorden of onderzoekgegevens.
3. Onder plagiaat wordt in ieder geval verstaan:
a. het gebruik maken dan wel overnemen van andermans teksten, gegevens of ideeën
zonder volledige en correcte bronvermelding;
b. het presenteren als eigen werk of eigen gedachten van de structuur dan wel het centrale
gedachtegoed uit bronnen van derden, zelfs indien een verwijzing naar andere auteurs
is opgenomen;
c. het niet duidelijk aangeven in de tekst, bijvoorbeeld via aanhalingstekens of een
bepaalde vormgeving, dat letterlijke of bijna letterlijke citaten in het werk werden
overgenomen, zelfs indien met een correcte bronvermelding;
d. het parafraseren van de inhoud van andermans teksten zonder voldoende
bronverwijzingen;
e. het overnemen van beeld-, geluids- of testmateriaal, software en programmacodes van
anderen zonder verwijzing en zodoende laten doorgaan voor eigen werk;
f. het indienen van een eerder ingediende of daarmee vergelijkbare tekst voor opdrachten
van andere opleidingsonderdelen;
g. het overnemen van werk van medestudenten en dit laten doorgaan voor eigen werk;
h. het indienen van werkstukken die verworven zijn van een commerciële instelling of die
(al dan niet tegen betaling) door iemand anders zijn geschreven.
4. Met examencommissie is bedoeld de examencommissie van de opleiding die verantwoordelijk
is voor het desbetreffende studieonderdeel.
5. Met tentamen is bedoeld een onderzoek per onderdeel naar de kennis, het inzicht en de
vaardigheden van de student, waaraan een beoordeling is verbonden.
Artikel 2 Medeplichtigheid
1. Zowel de pleger als de medepleger van fraude en plagiaat (kunnen) worden bestraft.
2. Indien het overnemen van werk van medestudenten gebeurt met toestemming en/of
medewerking van de medestudent is deze laatste medeplichtig aan plagiaat.
555

556
Fraude- en plagiaatregeling UvA
3. Wanneer in een gezamenlijk werkstuk door een van de auteurs plagiaat wordt gepleegd,
zijn de andere auteurs medeplichtig aan plagiaat, indien zij hadden kunnen of moeten
weten dat de ander plagiaat pleegde.
Artikel 3 Plagiaatdetectie
Bij de detectie van plagiaat in teksten kan gebruik worden gemaakt van elektronische
detectieprogramma’s. Met het aanleveren van de tekst geeft de student impliciet toestemming
tot het opnemen van de tekst in de database van het betreffende detectieprogramma.
Artikel 4 Procedure
1. Wanneer fraude en/of plagiaat wordt geconstateerd deelt de examinator dit terstond
mee aan de student en tevens schriftelijk aan de examencommissie onder overlegging van
de schriftelijke stukken en bevindingen.
2. De examencommissie stelt de student binnen een termijn van 2 weken in de gelegenheid
te worden gehoord.
3. De examencommissie stelt vast of er sprake is van fraude of plagiaat en deelt de
student schriftelijk haar besluit en de sancties conform het bepaalde in artikel 4 jo. artikel
5 mede binnen een termijn van 4 weken, onder vermelding van de beroepsmogelijkheid
bij het College van beroep voor de examens.
4. Indien plagiaat wordt geconstateerd of vermoed in een bepaald werkstuk, kan de examencommissie
besluiten eerder door dezelfde student(en) ingeleverde werkstukken te onderzoeken
op plagiaat. De student is verplicht aan zo’n onderzoek mee te werken en kan
worden verplicht digitale versies van eerdere werkstukken aan te leveren.
5. De opgelegde sancties worden vastgelegd in het studentendossier.
Artikel 5 Sancties bij fraude
Fraude wordt door de examencommissie als volgt bestraft:
1. Bij gedragingen zoals omschreven in artikel 1, tweede lid onder a en b volgt ongeldig
verklaring van het ingeleverde tentamen en uitsluiting van deelname aan de eerstkomende
en eventueel tweede tentamengelegenheid van het desbetreffende vak.
2. Bij gedragingen zoals omschreven in artikel 1, tweede lid onder c tot en met f volgt
ongeldig verklaring van het werk dat tot stand is gekomen met behulp van fraude en
volledige uitsluiting van deelname aan alle tentamens, examens of andere vormen van
toetsing van de opleiding voor een periode van maximaal 12 maanden. Bij ernstige fraude
kan het College van Bestuur op voorstel van de examencommissie de inschrijving van de
betrokkene definitief beëindigen.
3. Bij gedragingen waarin deze regeling niet voorziet, kan de examencommissie afhankelijk
van de ernst van de gepleegde fraude een sanctie opleggen inhoudende
ongeldig verklaring van het ingeleverde tentamen, uitsluiting van het desbetreffende tentamen
voor ten hoogste 12 maanden, dan wel volledige uitsluiting van deelname aan alle
tentamens, examens of andere vormen van toetsing van de opleiding voor een periode van
ten hoogste 12 maanden. Ook kan bij ernstige fraude het College van Bestuur op voorstel
van de examencommissie de inschrijving van de betrokkene definitief beëindigen.

Fraude- en plagiaatregeling UvA
4. Indien de student reeds eerder een sanctie heeft gekregen in verband met geconstateerde
fraude dan wel plagiaat volgt volledige uitsluiting van deelname aan alle tentamens,
examens of andere vormen van toetsing van de opleiding voor een periode van maximaal
12 maanden en het advies de opleiding te verlaten. Ook kan bij ernstige fraude het instellingsbestuur
op voorstel van de examencommissie de inschrijving van de betrokkene
definitief beëindigen.
5. De examencommissie verleent geen vrijstellingen op grond van elders behaalde resultaten,
behaald in de periode waarvoor de student, krachtens dit artikel, was uitgesloten van
deelname aan tentamens bij de opleiding.
6. Indien de student staat ingeschreven voor meer dan een opleiding, dan treedt de examencommissie
in overleg met de examencommissies van de desbetreffende opleidingen
alvorens een sanctie toe te passen.
7. Indien de geconstateerde gedraging betrekking heeft op een module van het honoursprogramma
kan de examencommissie bepalen dat verdere deelname aan het programma
wordt ontzegd.
Artikel 6 Sancties bij plagiaat
Plagiaat wordt door de examencommissie als volgt bestraft:
1. Bij gedragingen zoals omschreven in artikel 1, derde lid, waarbij bepaalde gedeeltes uit
bestaande teksten zijn overgenomen maar de student nog wel eigen onderzoek heeft verricht,
volgt ongeldig verklaring van het ingeleverde werkstuk en uitsluiting van deelname
aan het tentamen van het desbetreffende vak dan wel volledige uitsluiting van deelname
aan alle tentamens, examens of andere vormen van toetsing van de opleiding voor een periode
van maximaal 6 maanden. Indien het werkstuk betrekking heeft op een bachelordan
wel masterscriptie worden de begeleidingswerkzaamheden van de scriptiebegeleider
voor duur van deze periode opgeschort.
2. Bij gedragingen zoals omschreven in artikel 1, derde lid, waarbij het hele werkstuk dan
wel aanzienlijke delen daarvan, inclusief het als eigen werk gepresenteerde onderzoek,
afkomstig is van bestaand materiaal en elders gepubliceerd onderzoek dan wel literatuur,
volgt ongeldig verklaring van het ingeleverde werkstuk en uitsluiting van deelname aan
het tentamen van het desbetreffende vak dan wel volledige uitsluiting van deelname aan
alle tentamens, examens of andere vormen van toetsing van de opleiding voor een periode
van maximaal 12 maanden. Bij ernstige fraude kan het College van Bestuur op voorstel
van de examencommissie de inschrijving van de betrokkene definitief beëindigen. Indien
het werkstuk betrekking heeft op een bachelor- dan wel masterscriptie worden de begeleidingswerkzaamheden
van de scriptiebegeleider voor duur van deze periode opgeschort.
3. Indien na onderzoek ex artikel 4, vierde lid, blijkt dat eerder plagiaat is gepleegd kan de
examencommissie besluiten eerder behaalde resultaten van onderdelen waarbij plagiaat is
vastgesteld, ongeldig te verklaren.
4. Bij gedragingen waarin deze regeling niet voorziet, kan de examencommissie afhankelijk
van de ernst van het gepleegde plagiaat een sanctie opleggen inhoudende
ongeldig verklaring van het ingeleverde werkstuk en uitsluiting van deelname aan het
tentamen van het desbetreffende vak dan wel volledige uitsluiting van deelname aan alle
tentamens, examens of andere vormen van toetsing van de opleiding voor een periode
van ten hoogste 12 maanden. Bij ernstige fraude kan het College van Bestuur op voorstel
van de examencommissie de inschrijving van de betrokkene definitief beëindigen.
557

558
Fraude- en plagiaatregeling UvA
Indien het werkstuk betrekking heeft op een bachelor- dan wel masterscriptie worden
de begeleidingswerkzaamheden van de scriptiebegeleider voor de duur van deze periode
opgeschort.
5. Indien de student reeds eerder een sanctie heeft gekregen in verband met geconstateerde
fraude dan wel plagiaat volgt volledige uitsluiting van deelname aan alle tentamens,
examens of andere vormen van toetsing van de opleiding voor een periode van maximaal
12 maanden en het advies de opleiding te verlaten. Bij ernstige fraude kan het College van
Bestuur op voorstel van de examencommissie de inschrijving van de betrokkene definitief
beëindigen.
6. De examencommissie verleent geen vrijstellingen op grond van elders behaalde resultaten,
behaald in de periode waarvoor de student, krachtens dit artikel was uitgesloten van
deelname aan tentamens bij de opleiding.
7. Indien de student staat ingeschreven voor meer dan een opleiding, dan treedt de examencommissie
in overleg met de examencommissies van de desbetreffende opleidingen
alvorens een sanctie toe te passen.
8. Indien de geconstateerde gedraging betrekking heeft op een module van het honoursprogramma
kan de examencommissie bepalen dat verdere deelname aan het programma
wordt ontzegd.
Artikel 7 Inwerkingtreding, citeertitel
Deze regeling treedt in werking op 1 september 2011 en kan worden aangehaald als ‘Regeling
Fraude en Plagiaat Studenten UvA’.

Regels en Richtlijnen Examencommissie
Model Regels en Richtlijnen examencommissie Psychologie
(zoals bedoeld in artikel 7.12b, derde lid, van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk
onderzoek)
1 – Algemene bepalingen
Artikel 1.1 – Toepasselijkheid van de regeling
Deze regeling is van toepassing op de tentamens en examens van de opleiding(en) bachelor
Psychologie, aansluitmaster Psychologie, aansluitmaster Gezondheidszorgpsychologie
en Research Master Psychology, hierna te noemen: de opleiding(en).
Artikel 1.2 – Begripsbepalingen
De in de Onderwijs- en Examenregeling omschreven begrippen zijn ook van toepassing
op deze regeling. De overige begrippen hebben de betekenis die de wet daaraan toekent.
2 – De examencommissie
Artikel 2.1 – Samenstelling van de examencommissie
De examencommissie bestaat uit ten minste een voorzitter en een secretaris. De secretaris
is belast met de behartiging van de dagelijkse gang van zaken van de examencommissie.
Artikel 2.2 – Taken examencommissie
De taken van de examencommissie zijn geregeld in de wet. Hiertoe behoort het vaststellen
van regels over de uitvoering van de taken en bevoegdheden en het nemen van
maatregelen met betrekking tot
- het borgen van de kwaliteit van tentamens en examens;
- het vaststellen van richtlijnen en aanwijzingen om de uitslag van tentamens en examens
te beoordelen en vast te stellen;
- het verlenen van vrijstelling;
- fraude.
Artikel 2.3 – Beslistermijn examencommissie
De examencommissie neemt een beslissing uiterlijk binnen acht weken na ontvangst
van een verzoekschrift, tenzij de inhoud van het verzoek een eerdere beslissing vereist of
rechtvaardigt.
Artikel 2.4– Vergaderfrequentie examencommissie
De examencommissie vergadert tenminste twee keer per jaar.
3 - Examinatoren
De examencommissie wijst examinatoren aan voor het afnemen van tentamens en het
vaststellen van de uitslag daarvan. De examencommissie kan deskundigen van buiten de
instelling aanwijzen tot examinatoren. Examinatoren verstrekken de examencommissie
de gevraagde inlichtingen.
4 – Tentamens
Artikel 4.1- Data en tijdstippen tentamens
1. Schriftelijke tentamens worden afgenomen op data en tijdstippen die tenminste 30
dagen voor aanvang van het betreffende onderwijs onder verantwoordelijkheid van de
examencommissie worden vastgesteld.
2. Mondelinge of individueel schriftelijk af te nemen tentamens worden afgenomen op
een door de examinator(en), zo mogelijk na overleg met de student, te bepalen tijdstip.
3. Bij het vaststellen van data en tijdstippen van tentamens wordt zoveel mogelijk
voorkomen dat tentamens samenvallen. Zie ook de OER.
4. Wijziging van vastgestelde data en tijdstippen vindt uitsluitend plaats in geval van
overmacht.
Artikel 4.2- Aanmelding tentamens
Deelname aan een tentamen kan slechts plaatsvinden als men zich deugdelijk en tijdig
heeft aangemeld voor het tentamen op de voorgeschreven wijze en ingeschreven staat in
559

560
Regels en Richtlijnen Examencommissie
het universitaire studenteninformatiesysteem. Indien de aanmelding niet of niet tijdig
heeft plaatsgevonden kan deelname aan het tentamen worden geweigerd.
Artikel 4.3- Afmelding tentamens
Indien de student niet verschijnt op het tentamen op het tijdstip waarvoor hij zich heeft
aangemeld, kan dit door de examinator worden geregistreerd als een onbenutte tentamenmogelijkheid,
met consequenties voor het kunnen toepassen van eventuele regelingen
m.b.t. extra tentamenkansen.
Artikel 4.4- Orde tijdens tentamens
1. De examinator draagt er zorg voor, dat ten behoeve van de schriftelijke tentaminering
voldoende surveillanten worden aangewezen, die erop toezien dat het tentamen in
goede orde verloopt.
2. De student is verplicht zich op verzoek van of vanwege de examinator te legitimeren
met behulp van zijn geldig bewijs van inschrijving (collegekaart) en een geldig
identiteitsbewijs, voorzien van een goed gelijkende pasfoto. Indien de student zich niet
kan legitimeren kan hem de toegang tot het tentamen worden ontzegd.
3. Aanwijzingen van de examencommissie, c.q. de examinator of surveillant, die voor,
tijdens en onmiddellijk na afloop van het tentamen gegeven worden, dienen door de
student te worden opgevolgd. Volgt de student een of meer aanwijzingen niet op, dan
kan hij door de examencommissie c.q. examinator worden uitgesloten van verdere
deelname aan het desbetreffende tentamen.
4. De duur van een tentamen is zodanig dat studenten redelijkerwijs voldoende tijd
hebben om de vragen te beantwoorden.
5. Laatkomers worden tot een tentamen toegelaten tot ten hoogste 15 minuten na de
aanvang van het tentamen. Indien een student door overmacht niet binnen deze
tijdslimiet aanwezig kan zijn beslist de examinator, of hij alsnog tot het tentamen
wordt toegelaten.
6. Studenten mogen de zaal waar het tentamen wordt afgenomen niet verlaten binnen
15 minuten na aanvang van het tentamen. De examinator kan ertoe besluiten dat
studenten de zaal waar het tentamen wordt afgenomen voorts niet mogen verlaten
binnen 15 minuten voor het einde van het tentamen.
7. Nadat deelnemers de zaal hebben verlaten, worden geen laatkomers meer tot het
tentamen toegelaten.
8. Studenten die tijdens het tentamen in het bezit blijken te zijn van een mobiele
telefoon of andere elektronische apparatuur die niet uitgeschakeld is, kunnen worden
uitgesloten van verdere deelname aan het desbetreffende tentamen. Ook kunnen
sancties op grond van de Fraude en plagiaatregeling worden opgelegd. De examinator
stelt nadere regels indien specifieke elektronische apparatuur is toegestaan ten behoeve
van het afleggen van het tentamen.
Artikel 4.5- Beoordeling
1. Elk tentamen omvat het door de examinator te verrichten onderzoek naar de kennis,
het inzicht en de vaardigheden van de student, alsmede de beoordeling van de
uitkomsten van dat onderzoek.
2. De beoordeling van schriftelijke tentamens geschiedt aan de hand van tevoren
schriftelijk vastgelegde, en eventueel naar aanleiding van de correctie bijgestelde,
normen.
3. Ingeval bij de beoordeling van een tentamen meer dan één examinator is betrokken,
ziet de examencommissie erop toe, dat alle examinatoren beoordelen aan de hand van
dezelfde normen.
4. De wijze van beoordeling is zodanig dat de student kan nagaan hoe de uitslag van zijn
tentamen tot stand is gekomen.
5. De laatst behaalde uitslag is bepalend voor het eindresultaat.
6. Cijfers behaald voor gezamenlijk werk worden niet meegenomen bij de bepaling van
het judicium.

Regels en Richtlijnen Examencommissie
7. De beoordeling van de bachelorthese vindt plaats zoals in de handleiding beschreven.
8. De beoordeling van de masterthese vindt plaats zoals in de handleiding omschreven.
Artikel 4.6- Nabespreking
1. De regeling met betrekking tot nabespreking staat in de OER beschreven.
2. Ook de regeling voor wanneer een collectieve nabespreking wordt georganiseerd, staat
in de OER.
5 – Examens
Artikel 5.1 - Examendatum
Indien een student voldoet aan de eisen gaat de examencommissie in beginsel automatisch
over tot uitreiking van het getuigschrift, tenzij de student verzoekt dit niet te doen.
Artikel 5.2- Iudicia
In de studiegids worden de judiciaregels weergegeven.
6 – Vrijstellingen
Een vrijstelling voor een tentamen of examen houdt in dat de student geacht wordt voor
het desbetreffende tentamen of examen te zijn geslaagd, zonder toekenning van een cijfer.
Een verzoek voor een vrijstelling voor een tentamen of examen wordt schriftelijk ingediend
bij de examencommissie waarna deze binnen acht weken een besluit neemt.
7 – Bewaartermijnen
1. Tentamenopgaven en uitwerkingen, waaronder begrepen werkstukken en andere
schriftelijke materialen waarvoor een (deel)cijfer is toegekend, worden ten minste twee
jaar na vaststelling van de tentamenuitslag bewaard.
2. Bachelortheses en Mastertheses worden ten minste zeven jaar bewaard.
3. Tentamenuitslagen (diplomasupplementen, brondocumenten) worden ten minste
dertig jaar bewaard.
8 - Hardheidsclausule
In gevallen waar de bepalingen van deze regeling onredelijk en onbillijk uitwerken voor
de student, kan de examencommissie een uitzonderingsregeling treffen.
9 - Wijziging
Deze regeling wordt niet gewijzigd tijdens het lopende studiejaar, tenzij de belangen van
studenten hierdoor redelijkerwijs niet worden geschaad.
10 - Inwerkingtreding
Deze regeling treedt in werking op 1 september 2011.
Vastgesteld door de examencommissie voor de opleidingen bachelor Psychologie, master
Psychologie en master Gezondheidszorgpsychologie van de Universiteit van Amsterdam.
561

562
Trefwoordenlijst
Aanmelding cursussen tweede bachelorjaar Bach. 2e jaar 43
Aanmelding specialisatiecursussen Bach. 3e jaar 85
Aanmelding voor cursussen Algemeen IV
Aanmelding voor het onderwijs en voorrangsregels OER bachelor 522
Aanmelding voor het onderwijs en voorrangsregels OER master 537, 548
Aanschuifonderwijs Opl. Statuut 502
Aansluitmaster specialisatie Arbeids- en Organisatiepsychologie A&O 245
Aansluitmaster specialisatie Brein en Cognitie BC 270
Aansluitmaster Gezondheidszorgpsychologie 367
Aansluitmaster specialisatie Psychologische Methodenleer PML 293
Aansluitmaster specialisatie Sociale Psychologie SPS 316
Aansluitmaster specialisatie Klinische Psychologie KPS 413
Aansluitmaster specialisatie Klinische Ontwikkelingspsychologie KLOP 382
Aansluitmaster specialisatie Klinische Neuropsychologie KNP 369
Aansluitmaster Psychologie Masters 236
Aansluitmaster, algemene opzet Masters 238
Aansluitmaster, opbouw en tijdsplanning Masters 238
Aansluitmaster, specialisatiecursussen Masters 238
Aansluitmasters Psychologie Masters 243
Aansluitmasters Psychologie en Gezondheidszorgpsychologie, karakter Masters 238
Aantekening Schoolpsychologie Bach. 3e jaar 83
Aantekening Sportpsychologie Bach. 3e jaar 80
Aantekening voorbereiding GZ-psycholoog Bach. 3e jaar 81
Aantekeningen, bachelor Bach. 3e jaar 80
Aantekeningen, master Masters 237
Aanwezigheidsplicht Opl. Statuut 502
ACMA (Applied Continuous Multivariate Analysis) PML 298
Actie en Controle BC 119, 139
ADMA (Applied Discrete Multivariate Analysis) PML 208
Adressen zusterstudierichtingen Psychologie Opl. Statuut 512
Advanced LISREL PML 299
Advanced Programming PML 300
Advanced Topics in Cognitive Neuroscience BC 284
Advanced Topics in Language and Memory BC 285
Adviesvaardigheden A&O 252
Advisering in propedeuse Propedeuse 10
Afdeling Psychologie Opl. Statuut 478
Afdelingen FMG Opl. Statuut 480
Afstudeeropdracht Arbeids- en Organisatiepsychologie A&O 248
Afstudeeropdracht Brein en Cognitie BC 272
Afstudeeropdracht in Aansluitmaster Masters 238
Afstudeeropdracht Klinische Neuropsychologie KNP 370
Afstudeeropdracht masterspecialisatie Klinische Ontwikkelings- KLOP 385
psychologie
Afstudeeropdracht masterspecialisatie Klinische Psychologie KPS 415
Afstudeeropdracht Sociale Psychologie SPS 317
Afstudeeropdracht track Gedrag en Gezondheid SPS 335
Afstuderen en specialiseren Bach. 3e jaar 76
Agora, Mensa Opl. Statuut 489
Algemene Bepalingen bachelor OER bachelor 515
Algemene bepalingen master OER master 531, 543
Algemene Emotieleer SPS 218
Analyse van Onderzoeksgegevens KPS 179
Angststoornissen en depressie, Psychologische Interventies 2 KPS 427
Angststoornissen, Internaliserende stoornissen KPS 185

Trefwoordenlijst
Animal Cognition Bach. 2e jaar 70
Antisociaal Gedrag bij Kinderen en Jeugdigen KLOP 388
Applied Continuous Multivariate Analysis (ACMA) PML 298
Applied Discrete Multivariate Analysis (ADMA) PML 208
Arbeid, Gezondheid en Werkstress A&O 97
Arbeids- en Organisatiepsychologie onderwijsprogramma bachelor A&O 93
Arbeids- en Organisatiepsychologie onderwijsprogramma master A&O 246
Arbeids- en Organisatiepsychologie specialisatiecursussen bachelor A&O 94
Arbeids- en Organisatiepsychologie, bachelor A&O 93
Arbeids- en Organisatiepsychologie, bijzonderheden A&O 95
Arbeids- en Organisatiepsychologie, doelgroep master A&O 245
Arbeids- en Organisatiepsychologie, doelstelling onderwijsprogramma A&O 93, 245
Arbeids- en Organisatiepsychologie, master A&O 245
Arbeids- en Organisatiepsychologie, toelatingseisen master A&O 245
Arbeidsmarktoriëntatie Opl. Statuut 500
Attitudes en Beïnvloeding SPS 219
Auteursrechten en syllabi Opl. Statuut 494
Bachelor Klinische Ontwikkelingspsychologie KLOP 153
Bachelor Propedeuse Propedeuse 7
Bachelor Propedeuse, Functies van Propedeuse 8
Bachelor/Masterstructuur Algemeen 2
Bachelordiploma Opl. Statuut 505
Bachelordiploma en Judicia Bach. 3e jaar 87
Bachelorexamen, Vrij Bach. 3e jaar 78
Bachelorthese Bach. 3e jaar 84
Bachelorthese Arbeids- en Organisatiepsychologie A&O 98
Bachelorthese Brein en Cognitie BC 127
Bachelorthese Klinische Neuropsychologie KNP 148
Bachelorthese Klinische Ontwikkelingspsychologie KLOP 156
Bachelorthese Klinische Psychologie KPS 181
Bachelorthese Psychologische Methodenleer PML 209
Bachelorthese Sociale Psychologie SPS 226
Bachelorthese, regelgeving OER bachelor 526
BAPD -aantekening Bach. 3e jaar 80
BAPD -aantekening A&O A&O 95, 249
Basic Affective Processes BC 286
Basisaantekening Psychodiagnostiek Bach. 3e jaar 80
Basisaantekening Psychodiagnostiek A&O A&O 95, 249
Basisaantekening Psychodiagnostiek-NIP en GZ aantekening KLOP KLOP 155
Basisaantekening Psychodiagnostiek-NIP en GZ aantekening KNP KNP 136
Basisaantekening Psychodiagnostiek-NIP en GZ-aantekening KP KPS 177
Basisprogramma Brein en Cognitie BC 118
Basisprogramma Klinische Psychologie KPS 183
Basisprogramma Ontwikkelingspsychologie KLOP 158
Basisprogramma Psychologische Methodenleer PML 203
Basisprogramma Sociale Psychologie SPS 218
Basisvaardigheden Wiskunde, Statistiek en Programmeren PML 204
Bayesian Graphical Modeling, Practical Course in PML 311
Begeleiders Practicumgroepen Opl. Statuut 508
Begripsbepalingen OER bachelor OER bachelor 515
Begripsbepalingen OER master OER master 531,543
Belangrijke namen en Telefoonnummers Algemeen V
Beleidsmedewerker Onderwijs en Examencommissie OWI V
Beoordelen en Beslissen in Organisaties A&O 254
Beoordeling afstudeeropdracht Aansluitmaster Masters 240
563

564
Trefwoordenlijst
Beroepsmogelijkheden Arbeids- en Organisatiepsychologie A&O 93, 245
Beroepsmogelijkheden Brein en Cognitie BC 114, 270
Beroepsmogelijkheden Klinische Neuropsychologie KNP 135, 369
Beroepsmogelijkheden Klinische Ontwikkelingspsychologie KLOP 153, 382
Beroepsmogelijkheden Klinische Psychologie KPS 176, 413
Beroepsmogelijkheden Psychologische Methodenleer PML 199, 294
Beroepsmogelijkheden Sociale Psychologie SPS 215, 316
Beroepsmogelijkheden track Gedrag en Gezondheid SPS 334
Beroepsmogelijkheden track Klinisch Forensische Psychologie KPS 438
Beroepsmogelijkheden track Sport en Prestatiepsychologie KLOP 351
Beroepsmogelijkheden track Training and Development SPS 360
Beroepsperspectieven Opl. Statuut 500
Bestuurlijke Organisatie Faculteit Opl. Statuut 479
Bestuursteam Opl. Statuut 480
Bezwaar en beroep Opl. Statuut 505
Bezwaarschriften tentamens Opl. Statuut 505
Bibliotheek Algemeen VI
Bibliotheek Psychologie Opl. Statuut 486
Bibliotheek, Digitale Opl. Statuut 486
BIG (Wet ‘Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg’) Bach. 3e jaar 81
Bijzonderheden specialisatie A&O A&O 95
Bindend Studie advies (BSA) Propedeuse 10
Bindend Studieadvies OER bachelor 526
Bindend Studieadvies propedeuse OER bachelor 527
Biologie Propedeuse 13
BIS (Bureau Internationale Samenwerking) Opl. Statuut 510
Blackboard Opl. Statuut 488
Blackboard en computergebruik in de propedeuse Propedeuse 11
Blackboard en SIS Opl. Statuut 494
Blackboard ondersteuning OWI V
Boekenbalie VSPA Opl. Statuut 490
Boekenlijst propedeuse Propedeuse 30
Brain Development, Plasticity and Repair KLOP 407
Brain Rhythms and Cognition BC 275
Brain Rhythms and Cognition (ResMas) BC 287
Brein en Cognitie en Klinische Neuropsychologie, Studentenfractie BC 117
Brein en Cognitie, bachelor BC 114
Brein en Cognitie, doelgroep master BC 270
Brein en Cognitie, doelstelling onderwijsprogramma BC 114, 270
Brein en Cognitie, master BC 270
Brein en Cognitie, onderwijsprogramma derde bachelorjaar BC 115
Brein en Cognitie, onderwijsprogramma master BC 271
Brein en Cognitie, routes bachelor BC 115
Brein en Cognitie, toelatingseisen master BC 270
Bureau Internationale Samenwerking (BIS) Opl. Statuut 510
Calamiteitenpsychologie Bach. 2e jaar 63
Calculus PML 301
Career Management, Planning and Development A&O 100
Casussen Psychodiagnostiek Bach. 3e jaar 81
Cijfers, regelgeving OER bachelor 525
Cijfers, regelgeving OER master 540, 551
COBEX (Commissie van beroep voor de examens) Opl. Statuut 505
Cognitie van Meertaligen BC 128
Cognitieve Functiestoornissen en Psychosen (CFP) KPS 183
Cognitieve Neurowetenschap, Route bachelor BC 115

Trefwoordenlijst
Cognitieve Neurowetenschap, Route master BC 271
Cognitieve Ontwikkeling KLOP 158
Cognitieve Psychologie, Toegepaste BC 283
Cognitive Electrophysiology Methods (ResMas) BC 288
Cognitive Neuroscience of Healthy and Pathological Aging, The KLOP 412
Cognitive Neuroscience, Advanced Topics BC 284
Collectieve Masterthese bijeenkomsten Klinische Ontwikkelingspsy- KLOP 392
chologie
Collectieve Stagebijeenkomsten Klinische Neuropsychologie KNP 373
Collectieve Stagebijeenkomsten Klinische Ontwikkelingspsychologie KLOP 390
Collectieve stagebijeenkomsten Klinische Psychologie KPS 419
Collegegeld Opl. Statuut 507
Collegerooster propedeuse Propedeuse 31
Colleges en Graduate Schools FMG Opl. Statuut 480
Colloquia Bach. 3e jaar 84
Colloquium Doctum OER bachelor 516
Combineren van specialisaties Bach. 3e jaar 79
Commissie Ethiek Opl. Statuut 484
Commissie van beroep voor de examens (COBEX) Opl. Statuut 505
Commissies VSPA Opl. Statuut 491
Computational Modeling in Cognition: Principles and Practice PML 302
Computerfaciliteiten Opl. Statuut 487
Computergebruik in propedeuse Propedeuse 11
Conflict en Coöperatie A&O 255
Connectionistische Modellen BC 276
Consciousness and Unconscious Processes (ResMas) BC 289
Contactgegevens track Gedrag en Gezondheid SPS 336
Contactgegevens track Sport en Prestatiepsychologie KLOP 351
Contactgegevens track Training and Development SPS 362
Contacturen Opl. Statuut 502
Controverses Psychologisch Onderzoek Bach. 2e jaar 50
Controverses Psychologische Methodenleer PML 207
Coördinatoren en Secretariaat Arbeids- en Organisatiepsychologie A&O 96, 250
Coördinatoren en Secretariaat Brein en Cognitie BC 117, 274
Coördinatoren en Secretariaat Klinische Psychologie KPS 178, 418
Coördinatoren en Secretariaat Klinische Ontwikkelingspsychologie KLOP 155, 387
Coördinatoren en Secretariaat Klinische Neuropsychologie KNP 136, 372
Coördinatoren en Secretariaat Psychologische Methodenleer PML 202, 295
Coördinatoren en Secretariaat Sociale Psychologie SPS 217, 319
Coördinatoren programmagroepen (overzicht) Algemeen VI
Crea Opl. Statuut 497
Creativiteit in Arbeidsorganisaties A&O 257
Cross-Cultural Psychology SPS 228
Current debates in Attitudes and Decision-making SPS 329
Current debates in Motivation and Social Cognition SPS 331
Current debates in Social Cognition and Affect SPS 332
Current Issues in Child and Adolescent Development KLOP 409
Curriculum Research Master Psychology Masters 446
Cursussen, Aanmelding voor Algemeen IV
Deelname aan het onderwijs en voorrangsregels OER master 537, 548
Deficiënties bachelor OER bachelor 516
Deficiënties master OER master 532, 544
Definities fraude en plagiaat 555
Brein en Cognitie, bachelor BC 114
Derde bachelorjaar, Algemene informatie Bach. 3e jaar 75
565

566
Trefwoordenlijst
Derde bachelorjaar, Keuzemogelijkheden Bach. 3e jaar 78
Derde bachelorjaar, Opzet Bach. 3e jaar 77
Developmental Psychopathology KLOP 410
Diagnostiek 1: Psychodiagnostiek KPS 184
Diagnostiek 2 voor Klinisch Neuropsychologen KNP 375
Diagnostiek 2: Ontwikkelingspsychologie KLOP 393
Diagnostiek I voor Klinisch Neuropsychologen KNP 149
Diagnostiek I: Ontwikkelingspsychologie KLOP 169
Diagnostiekpracticum Leerproblemen KLOP 395
Digitale bibliotheek Opl. Statuut 486
Directeur Onderwijsinstituut OWI V
DOA: Design, Operationalisatie en Analyse (Organisatieonderzoek 1) A&O 101
Docenten (Klinische) Ontwikkelingspsychologie, Interessegebieden KLOP 463
Docenten Arbeids- & Organisatiepsychologie, Interessegebieden A&O 452
Docenten Brein en Cognitie, Interessegebieden BC 455
Docenten en hun interessegebieden Algemeen 451, 452
Docenten Klinische Psychologie, Interessegebieden KPS 459
Docenten Psychologische Methodenleer, Interessegebieden PML 468
Docenten Sociale Psychologie, Interessegebieden SPS 470
Doel van de bacheloropleiding en eindtermen OER bachelor 516
Doel van de masteroropleiding en eindtermen OER master 533, 545
Doelstellingen van de propedeuse Propedeuse 8
ECTS (European Credit Transfer System) Opl. Statuut 502
Eerstejaarsweekend VSPA Opl. Statuut 491
Eindtermen bachelor OER bachelor 516
Eindtermen en doelstellingen van het programma Algemeen 3
Eindtermen master OER master 533, 545
E-mail voor studenten Opl. Statuut 488
Emotieleer, Algemene SPS 218
Emoties BC 126, 147
Emotionele Ontwikkeling KLOP 160
EPOS (Experimenteel Psychologische Onderzoeksschool) Opl. Statuut 484
EPP (Experimentele Psychopathologie) Opl. Statuut 484
Ervaringsgerichte therapie voor depressie en hechtingsproblematiek, KPS 428
Psychologische Interventies 2
Ethiek, Commissie Opl. Statuut 484
Evaluatiecommissie Opl. Statuut 483
Evidence-based werken in de Klinische Praktijk KLOP 396
Evolutie van de Mens Bach. 2e jaar 71
Examen bachelor OER bachelor 526
Examen- en Tentamenregeling Opl. Statuut 503
Examen master OER master 540, 552
Examencommissie Opl. Statuut 483
Examencommissie Regels en Richtlijnen 559
Examens Opl. Statuut 505
Experimental Design BC 121
Experimental psychopathology KPS 434
Experimentatie BC 122
Experimenteel Psychologische Onderzoeksschool (EPOS) Opl. Statuut 484
Experimentele Psychopathologie (EPP) Opl. Statuut 484
Experimentele Sociale Psychologie, Vaardigheden SPS 233
Explanatory IRT PML 304
Faciliteiten Opl. Statuut 485
Faculteitsreglement Opl. Statuut 479
Financiele ondersteuning bijzondere omstandigheden Opl. Statuut 508

Trefwoordenlijst
Flankerend onderwijs KLOP: sociaal emotionele ontwikkeling en
sociale cognitie in de klinische praktijk
KLOP 398
Flankerend onderwijs schoolpsychologie: interventies bij leerlingen KLOP 399
Folia Opl. Statuut 495
Fracties, studenten- Bach. 3e jaar 89
Fracties, studenten- Opl. Statuut 492
Fraude Opl. Statuut 504
Fraude en Plagiaat regeling OER bachelor 526, 540
Fraude en plagiaat regeling studenten UvA 555
Functiebeperking en tentamens OER bachelor 524
Functiebeperking en tentamens OER master 539, 550
Functiebeperking, studenten met een OER bachelor 523
Functiebeperking, studenten met een OER master 538,549
Gedrag en Gezondheid, track SPS 333
Gedrag en Gezondheid, track doelgroep SPS 333
Gedrag en Gezondheid, track doelstelling SPS 333
Gedrag en Gezondheid, track onderwijsprogramma SPS 334
Gedrag en Gezondheid, track toelatingseisen en selectie SPS 333
Gedragsregels voor Psychologen Opl. Statuut 485
Gehandicapten, Voorzieningen Opl. Statuut 489
Geldigheidsduur tentamens OER bachelor 525
Geldigheidsduur tentamens master OER master 540, 551
Genetic Analysis in Psychology PML 305
Gesprekspracticum Bach. 2e jaar 61
Gespreksvaardigheden voor Klinisch Neuropsychologen KNP 150
Gespreksvaardigheden, Klinische KLOP 171
Gespreksvoering, Klinische KPS 191
Gezondheidsbevordering en Interventies SPS 337
Gezondheidszorgpsychologie, aansluitmaster 367
Gezondheidszorgpsycholoog (vereiste vooropleiding) Bach. 3e jaar 81
Grensgebieden van de Klinische Psychologie KPS 420
Grensgebieden van de Psychologie Bach. 2e jaar 64
Grondslagen van de Methodologie PML 205
Grondslagen van de Psychologie Bach. 2e jaar 55
GZ -aantekening Bach. 3e jaar 81
Helpdesk Algemeen VI
Herkansen van tentamens Opl. Statuut 503
Herkansingen propedeuse Propedeuse 35
Hogere Mentale Processen BC 124, 145
Honours Bachelordiploma Bach. 3e jaar 87
Honours Bachelordiploma Opl. Statuut 505
Honoursprogramma Arbeids- en Organisatiepsychologie A&O 95
Honoursprogramma bachelor OER bachelor 522
Honoursprogramma Brein en Cognitie BC 116
Honoursprogramma Klinische Neuropsychologie KNP 136
Honoursprogramma Klinische Ontwikkelingspsychologie KLOP 155
Honoursprogramma Klinische Psychologie KPS 177
Honoursprogramma propedeuse Propedeuse 11
Honoursprogramma Psychologische Methodenleer PML 201
Honoursprogramma Sociale Psychologie SPS 217
Honoursprogramma: Reductionisme en Psychologie Propedeuse 22
How evidence based are psychological treatments? KPS 435
IC (Informatiseringscentrum) Opl. Statuut 486
ICT coördinator in het onderwijs OWI V
Informatie Beheer Groep Algemeen IV
567

568
Trefwoordenlijst
Informatievoorziening Opl. Statuut 493
Informatiseringscentrum (IC) Opl. Statuut 486
Ingangseisen bachelorthese Sociale Psychologie SPS 217
Ingangseisen bachelorvakken OER bachelor 522
Inhoud en inrichting van de bachelor opleiding OER bachelor 516
Inhoud en inrichting van de master opleiding OER master 533, 545
Inhoudsopgave Algemeen II
Inleiding en Cognitie deel A: inleiding in de psychologie Propedeuse 15
Inleiding en Cognitie deel B: Cognitieve psychologie Propedeuse 16
Inleiding in de Sport- en Prestatiepsychologie KLOP 352
Inleiding Programmeren en Signaalanalyse BC 129
Inschrijving gedurende het studiejaar Opl. Statuut 501
Inschrijving tentamens OER bachelor 524
Inschrijving tentamens master OER master 538, 549
Inschrijving UvA en Psychologie Algemeen IV
Inschrijving voor tentamens Propedeuse 13
Inschrijvingsvormen Opl. Statuut 507
Instroommoment master OER master 533, 545
Interessegebieden docenten (Klinische) Ontwikkelingspsychologie KLOP 463
Interessegebieden docenten Arbeids- en Organisatiepsychologie A&O 452
Interessegebieden docenten Brein en Cognitie BC 455
Interessegebieden docenten Klinische Psychologie KPS 459
Interessegebieden docenten Psychologische Methodenleer PML 468
Interessegebieden docenten Sociale Psychologie SPS 470
Internaliserende stoornissen PAG A&O 258
Internaliserende stoornissen: Angststoornissen KPS 185
Internaliserende stoornissen: Stemmingsstoornissen KPS 186
Internationalisering Bach. 3e jaar 84
Internationalisering OWI IV, V
Internet-adressen OWI V
Interpersoonlijke, Intra- en Intergroepsprocessen SPS 221
Interuniversitaire Onderzoeksschool Psychometrie en Sociometrie Opl. Statuut 484
(IOPS)
Interventiepracticum 2: Kinderen & Jongeren KLOP 400
Interventiepracticum I: Kinderen en Jongeren KLOP 170
Interventies bij leerlingen, Flankerend onderwijs schoolpsychologie KLOP 399
Interventies in de Arbeids- en Gezondheidspsychologie A&O 103
Interventies in de Sport- en Prestatiepsychologie KLOP 353
Interventies: Toegepaste Sociale Psychologie II SPS 328
Interviewpracticum, Social Skills Lab SPS 231
Introductie eerstejaarsstudenten Propedeuse 12
Inzage tentamens Opl. Statuut 503
Inzagerecht tentamens OER bachelor 525
Inzagerecht tentamens OER master 540, 551
IOPS (Interuniversitaire Onderzoeksschool Psychometrie en Sociom- Opl. Statuut 484
etrie)
Iudicium abeundi OER bachelor 529
Iudicium abeundi OER master 541, 552
Judgement and Decision-Making PML 210
Judicia en Bachelordiploma Bach. 3e jaar 87
Judicia en Masterexamen Masters 242
Kalender, Introductie en voorlichting Algemeen VII
Kantine Gebouw A Opl. Statuut 489
Keuzemogelijkheden derde bachelorjaar Bach. 3e jaar 78
Keuzeruimte en voorbereiding specialisatie Bach. 2e jaar 44

Trefwoordenlijst
Keuzevakken 2e bachelorjaar per specialisatie Bach. 2e jaar 47
Keuzevakken 2e jaar binnen Psychologie Bach. 2e jaar 45
Keuzevakken buiten Psychologie Bach. 2e jaar 45
Klachten over beoordelingen Opl. Statuut 503
KLI (Kurt Lewin Instituut) Opl. Statuut 484
Klinisch Forensische Psychologie, doelgroep track KPS 437
Klinisch Forensische Psychologie, doelstellingen track KPS 437
Klinisch Forensische Psychologie, onderwijsprogramma track KPS 438
Klinisch Forensische Psychologie, toelatingseisen en selectie track KPS 437
Klinisch Forensische Psychologie, track KPS 437
Klinische en Biologische Psychologie deel A: Klinische Psychologie Propedeuse 26
Klinische en Biologische Psychologie deel B: Biologische Psychologie Propedeuse 27
Klinische Gespreksvaardigheden KLOP 171
Klinische Gespreksvoering KPS 191
Klinische Neuropsychologie KNP 141
Klinische Neuropsychologie, bachelor KNP 135
Klinische Neuropsychologie, doelgroep masterspecialisatie KNP 369
Klinische Neuropsychologie, doelstellingen onderwijsprogramma KNP 135
Klinische Neuropsychologie, masterspecialisatie KNP 369
Klinische Neuropsychologie, masterspecialisatie onderwijsprogramma KNP 370
Klinische Neuropsychologie, onderwijsprogramma derde bachelorjaar KNP 135
Klinische Neuropsychologie, specialisatie bijzonderheden KNP 136
Klinische Neuropsychologie, toelatingseisen masterspecialisatie KNP 369
Klinische Ontwikkelingspsychologie KLOP 162
Klinische Ontwikkelingspsychologie, bachelor KLOP 153
Klinische Ontwikkelingspsychologie, doelgroep masterspecialisatie KLOP 382
Klinische Ontwikkelingspsychologie, doelstellingen bachelor KLOP 153
Klinische Ontwikkelingspsychologie, doelstellingen masterspecialisatie KLOP 382
Klinische Ontwikkelingspsychologie, masterspecialisatie KLOP 382
Klinische Ontwikkelingspsychologie, onderwijsprogramma bachelor KLOP 154
Klinische Ontwikkelingspsychologie, onderwijsprogramma masterspecialisatie
KLOP 383
Klinische Ontwikkelingspsychologie, toelatingseisen masterspeciali- KLOP 382
satie
Klinische Psychologie, accenten KPS 178
Klinische Psychologie, bachelor KPS 176
Klinische Psychologie, doelgroep masterspecialisatie KPS 413
Klinische Psychologie, doelstellingen bachelor KPS 176
Klinische Psychologie, doelstellingen masterspecialisatie KPS 413
Klinische Psychologie, masterspecialisatie KPS 413
Klinische Psychologie, onderwijsprogramma bachelor KPS 176
Klinische Psychologie, onderwijsprogramma masterspecialisatie KPS 414
Klinische Psychologie, toelatingseisen masterspecialisatie KPS 413
Kopiëren Opl. Statuut 489
Kosten, studie Opl. Statuut 507
Kurt Lewin Instituut (KLI) Opl. Statuut 484
LAC (Loopbaanadviescentrum) Bach. 3e jaar 88
LAC (Loopbaanadviescentrum) Opl. Statuut 500
Language and Memory, Advanced Topics BC 285
Latente Variabele Modellen PML 206
Leadership (ResMas) A&O 267
Leenpas bibliotheek Opl. Statuut 486
Leiderschap A&O 104
Leiding geven; effectieve gespreksvoering, Social Skills Lab SPS 232
Leren en geheugen BC 120, 140
569

570
Trefwoordenlijst
LISREL PML 211, 306
LISREL, Advanced PML 299
Literatuur propedeuse Propedeuse 30
Literatuuropdracht Gezondheidsgedrag SPS 339
Literatuurtentamen Arbeids- en Organisatiepsychologie A&O 106
Literatuurtentamen Brein en Cognitie BC 130
Literatuurtentamen Psychologische Methodenleer PML 212
Locatie Psychologie Opl. Statuut 478
Loopbaanadviescentrum (LAC) Bach. 3e jaar 88
Loopbaanadviescentrum (LAC) Opl. Statuut 500
LOVO (Landelijk Overleg GZ Opleidingen) Bach. 3e jaar 83
Major/Minorprogramma’s Bach. 3e jaar 78
Managementassistente directeur onderwijs OWI V
Masterdiploma Opl. Statuut 505
Masterexamen en Judicia Masters 242
masteronderdelen elders behaald OER master 537, 548
Masters Psychologie, Algemeen Masters 235
Masterstage A&O A&O 266
Masterstage Brein en Cognitie BC 282
Masterstage Psychologische Methodenleer PML 297
Masterstage Sociale Psychologie SPS 324
Masterthese A&O A&O 259
Masterthese Brein en Cognitie BC 277
Masterthese Klinische Neuropsychologie KNP 376
Masterthese Klinische Ontwikkelingspsychologie KLOP 402
Masterthese Klinische Psychologie KPS 424
Masterthese Psychologische Methodenleer PML 296
Masterthese Sociale Psychologie SPS 320
Masterthese, regelgeving OER master 540, 551
Masterthesebijeenkomsten Klinische Ontwikkelingspsychologie, Col- KLOP 392
lectieve
Mastertrack Training and Development, Social Skills Lab SPS 363
Mathematical Statistics PML 307
Medeplichtigheid 555
Medewerkers Onderwijsinstituut Opl. Statuut 497
Medezeggenschap Opl. Statuut 479
Medische psychologie, Psychologische Interventies 2 KPS 429
Mensa Agora Opl. Statuut 489
Mentoraat Arbeids- en Organisatiepsychologie A&O 95, 250
Mentoraat Brein en Cognitie BC 117, 273
Mentoraat Klinische Ontwikkelingspsychologie KLOP 155, 387
Mentoraat Klinische Psychologie KPS 178, 418
Mentoraat Klinische Neuropsychologie KNP 136, 371
Mentoraat Propedeuse Propedeuse 10
Mentoraat Psychologische Methodenleer PML 201
Mentoraat Sociale Psychologie SPS 217, 319
Meta-analysis PML 308
Methodological Advice PML 309
Methodologiewinkel Algemeen VI
Methodologiewinkel Opl. Statuut 509
Mijn UvA Opl. Statuut 488
Model Evaluation (ResMas) BC 290
Modellen van Gezondheidsgedrag SPS 341
Modern Test Theory PML 310
Mondelinge tentamens OER bachelor 525

Trefwoordenlijst
Mondelinge tentamens OER master 539, 550
Motivatie SPS 229
Motivatie en Arbeidsgedrag A&O 107
Multilevel, Meta regression and N=1 analysis KLOP 411
Nederlands Instituut van Psychologen (NIP) Opl. Statuut 492
Nederlandse opleidingen Psychologie Opl. Statuut 511
Network Analysis PML 213
NeuroImaging I (ResMas) BC 291
NeuroImaging II (ResMas) BC 292
Neuromaatschappij, De, Honoursprogramma Bach. 2e jaar 72
Neuropsychologische Revalidatie KNP 377
Neuropsychologische tests, Practicum KNP 142
Neurowetenschappen BC 131
Niet-wetenschappelijk personeel Opl. Statuut 481
NIP (Nederlands Instituut van Psychologen) Opl. Statuut 492
NIP (Psychodiagnostiek Basisaantekening) Bach. 3e jaar 80
NIP-Sectie Psychologiestudenten (SPS) Opl. Statuut 492
OC (Opleidingscommissie) Opl. Statuut 482
OER (Onderwijs- en Examenregeling): Aansluitmaster GZ OER master 543
OER (Onderwijs- en Examenregeling): bachelor OER bachelor 515
OER (Onderwijs- en Examenregeling): master OER master 531
Ombudsman Opl. Statuut 511
Ombudsstudent Opl. Statuut 510
Omgevingspsychologie en de Psychologie van het Ontwerpen BC 278
Omvang van bacheloropleiding OER bachelor 519
Omvang van masteropleiding OER master 535, 547
Onderwijs- en Examen Regeling (OER): aansluitmaster GZ OER master 543
Onderwijs- en Examen Regeling (OER): bachelor OER bachelor 515
Onderwijs- en Examen Regeling (OER): master OER master 531
Onderwijs- en studentenzaken Opl. Statuut 497
Onderwijs en toetsing in tweede studiejaar Bach. 2e jaar 43
Onderwijs, planning en inschrijving in propedeuse Propedeuse 8
Onderwijsbalie Opl. Statuut 497
Onderwijsbalie OWI V
Onderwijscoördinator OWI V
Onderwijsevaluatie in de propedeuse Propedeuse 11
Onderwijsinstituut, Medewerkers Opl. Statuut 497
Onderwijsprogramma algemeen Algemeen 1
Onderwijsprogramma bachelor OER bachelor 519
Onderwijsprogramma bachelor Arbeids- en Organisatiepsychologie A&O 93
Onderwijsprogramma bachelor Klinische Psychologie KPS 176
Onderwijsprogramma bachelor Sociale Psychologie SPS 216
Onderwijsprogramma master Brein en Cognitie BC 271
Onderwijsprogramma bachelor Brein en Cognitie BC 115
Onderwijsprogramma bachelor Klinische Neuropsychologie KNP 135
Onderwijsprogramma bachelor Klinische Ontwikkelingspsychologie KLOP 154
Onderwijsprogramma master OER master 535
Onderwijsprogramma master Arbeids- en Organisatiepsychologie A&O 246
Onderwijsprogramma master Psychologische Methodenleer PML 294
Onderwijsprogramma master Sociale Psychologie SPS 317
Onderwijsprogramma master Klinische Neuropsychologie KNP 370
Onderwijsprogramma master Klinische Ontwikkelingspsychologie KLOP 383
Onderwijsprogramma master Klinische Psychologie KPS 414
GZ
GZ
571

572
Trefwoordenlijst
Onderwijsprogramma bachelor Psychologische Methodenleer PML 200
Onderwijsprogramma route Schoolpsychologie KLOP 383
Onderwijsprogramma track Gedrag en Gezondheid SPS 334
Onderwijsprogramma track Klinisch Forensische Psychologie KPS 438
Onderwijsprogramma track Sport en Prestatiepsychologie KLOP 351
Onderwijsprogramma track Training and Development SPS 360
Onderwijsruimtes Opl. Statuut 476
Onderzoek in de Sport- en Prestatiepsychologie KLOP 355
Onderzoeksinstituten FMG Opl. Statuut 480
Onderzoeksinstituut Psychologie Opl. Statuut 484
Onderzoeksmethoden en Statistiek 2 Bach. 2e jaar 48
Onderzoeksmethoden en Statistiek I Propedeuse 17
Onderzoeksmethoden Gezondheidsgedrag SPS 343
Onderzoeksoriëntatie door Participatie Propedeuse 20
Onderzoekspracticum Algemeen VI
Onderzoekspracticum Bach. 2e jaar 57
Onderzoeksscholen Opl. Statuut 484
Onderzoeksschool Psychometrie en Sociometrie, Interuniversitaire Opl. Statuut 484
(IOPS)
Onderzoeksschool voor Experimentele Psychopathologie (EPP) Opl. Statuut 484
Onderzoeksschool, Experimenteel Psychologische (EPOS) Opl. Statuut 484
Ontwikkelingspsychologie Propedeuse 23
Opbouw en tijdsplanning derde bachelorjaar Bach. 3e jaar 84
Openingstijden Gebouw A Opl. Statuut 478
Opleidingscommissie (OC) Opl. Statuut 482
Opleidingsstatuut Opl. Statuut 475
Opzet derde bachelorjaar Bach. 3e jaar 77
Organisatie Afdeling Psychologie Opl. Statuut 480
Organisatie Faculteit Opl. Statuut 479
Organisatieonderzoek 1 (DOA) A&O 101
Organistatiestructuur en Organisatiecultuur A&O 109
Organizational Change A&O 111
Oriëntatie op het Werkveld van de Ontwikkelingspsycholoog KLOP 173
Overgangs- en slotbepalingen bachelor OER bachelor 529
Overgangs- en slotbepalingen master OER master 542, 553
Overzicht bachelorprogramma OER bachelor 519
Overzicht bachelorprogramma per specialisatie OER bachelor 521
Overzicht masterprogramma OER master 535
Overzicht masterprogramma OER master
GZ
547
Overzicht masterprogramma per specialisatie OER master 535
Overzicht masterprogramma per specialisatie OER master
GZ
547
Overzicht propedeuse Propedeuse 9
Overzicht specialisatiecursussen Arbeids- en Organisatiepsychologie,
bachelor
A&O 94
Overzicht specialisatiecursussen Arbeids- en Organisatiepsychologie, A&O 248
master
Overzicht specialisatiecursussen Klinische Psychologie, bachelor KPS 177
Overzicht specialisatiecursussen Klinische Psychologie, master KPS 415
Overzicht specialisatiecursussen Brein en Cognitie, bachelor BC 115, 116
Overzicht specialisatiecursussen Brein en Cognitie, master BC 271, 272
Overzicht specialisatiecursussen Klinische Neuropsychologie, bachelor KNP 135
Overzicht specialisatiecursussen Klinische Neuropsychologie, master KNP 370
Overzicht specialisatiecursussen Klinische Ontwikkelingspsychologie,
bachelor
KLOP 154

Trefwoordenlijst
Overzicht specialisatiecursussen Klinische Ontwikkelingspsychologie,
master
KLOP 384
Overzicht specialisatiecursussen Psychologische Methodenleer, bachelor
PML 201
Overzicht specialisatiecursussen Psychologische Methodenleer, master PML 294
Overzicht specialisatiecursussen Sociale Psychologie, bachelor SPS 216
Overzicht specialisatiecursussen Sociale Psychologie, master SPS 317
Overzicht tweede bachelorjaar Bach. 2e jaar 38
PAG (Psychologie van Arbeid en Gezondheid) A&O 95
Paginanormen Opl. Statuut 502
Panelgesprekken Opl. Statuut 483
Perceptie, Aandacht en Bewustzijn BC 118, 138
Personeelsselectie A&O 261
Persoonlijkheidsstoornissen KPS 187
Persoonlijkheidsstoornissen, Psychologische Interventies 2 KPS 431
Pierson Révész bibliotheek Opl. Statuut 486
Plagiaat- en Fraudeprocedure 556
Plagiaat, Protocol Opl. Statuut 504
Plagiaatdetectie 556
Planning tweede studiejaar Bach. 2e jaar 40
Plattegrond Opl. Statuut 476
Portier Gebouw A Algemeen VI
Post-academische opleidingen KLOP KLOP 383
Postmaster onderwijs Masters 242
Postmaster opleiding Gezondheidszorgpsycholoog Bach. 3e jaar 81
Postmaster opleiding Psychotherapeut Bach. 3e jaar 83
Postmaster opleidingen KNP KNP 369
Postmaster/postdoctorale opleidingen Klinische Ontwikkelingspsychologie
KLOP 153
Postmaster/postdoctorale opleidingen Klinische Psychologie KPS 413
Practica propedeuse Propedeuse 18
Practical Course in Bayesian Graphical Modeling PML 311
Practicum Klinische Psychodiagnostiek KPS 425
Practicum Neuropsychologische Tests KNP 142
Practicumdeelname OER bachelor 523
Practicumgroepbegeleiders Opl. Statuut 508
Practicumgroepen propedeuse Algemeen VI
Practicumgroepen Wetenschappelijk Denken/VRT-1 Propedeuse 18
Praktijkstage Klinische Neuropsychologie KNP 378
Praktijkstage Klinische Psychologie KPS 422
Praktijkstage Ontwikkelingspsychologie KLOP 403
Presentatie van de Sociale Psychologie SPS 222
Privacyregeling Opl. Statuut 498
Procedure, Plagiaat en Fraude 556
Programmagroep Brein en Cognitie BC 114
Programmagroepcoördinatoren Algemeen VI
Programmagroepen Opl. Statuut 481
Programming Skills: R PML 312
Programming Skills: Stimulus Presentation PML 313
Programming, Advanced PML 300
Propedeuse Bachelor Propedeuse 7
Propedeuse examen Propedeuse 12
Propedeuse Planning Propedeuse 9
Propedeuse schema Propedeuse 9
Propedeuse volgordeverplichting Propedeuse 10
573

574
Trefwoordenlijst
Propedeusepractica Propedeuse 18
Propedeutisch examen Opl. Statuut 505
Prosociaal gedrag in werkrelaties A&O 263
Pro-social Behaviour and volunteerism SPS 322
Protocol Plagiaat Opl. Statuut 504
Psychoanalyse: de stand van zaken KPS 193
Psychodiagnostiek Basisaantekening Bach. 3e jaar 80
Psychodiagnostiek, Casussen Bach. 3e jaar 81
Psychodiagnostiek, Diagnostiek I KPS 184
Psychofarmacologie, bachelor BC 132
Psychofarmacologie, master BC 279, 380
Psychologie en Nieuwe Media Bach. 2e jaar 66
Psychologieopleidingen in Nederland Opl. Statuut 511
Psychologische Interventies 2: angststoornissen en depressie KPS 427
Psychologische Interventies 2: ervaringsgerichte therapie voor depressie KPS 428
en hechtingsproblematiek
Psychologische Interventies 2: medische psychologie KPS 429
Psychologische Interventies 2: persoonlijkheidsstoornissen KPS 431
Psychologische Interventies 2: relatie- en gezinstherapie KPS 432
Psychologische Interventies I voor Klinisch Neuropsychologen KNP 152
Psychologische Interventies: theorie en praktijk KPS 188
Psychologische Methodenleer, bachelor PML 199
Psychologische Methodenleer, doelgroep PML 293
Psychologische Methodenleer, doelstelling onderwijsprogramma PML 199, 293
Psychologische Methodenleer, master PML 293
Psychologische Methodenleer, onderwijsprogramma bachelor PML 200
Psychologische Methodenleer, onderwijsprogramma master PML 294
Psychologische Methodenleer, toelatingseisen PML 293
Psychometrics PML 314
Psychopathologie en psychiatrische classificatie KPS 189
Psychopathologie voor Klinisch Neuropsychologen KNP 153
Psychophysiological Experimentation (bachelor) BC 133
Psychophysiological Experimentation (master) BC 280
Puntenwaardering (studiepunten) Opl. Statuut 502
Rechtsbescherming Opl. Statuut 510
Reclame, Voorlichting en Consumentengedrag, Toegepaste Sociale SPS 327
Psychologie I
Recruitment, Selection and Workperformance A&O 112
Reductionisme en Psychologie Propedeuse 22
Regels en Richtlijnen examencommissie 559
Relatie- en gezinstherapie, Psychologische Interventies 2 KPS 432
Research Master Brain & Cognitive Sciences, track Cognitive Neuro- Masters 448
science
Research Master Brain & Cognitive Sciences, track Cognitive Science Masters 449
Research Master Brain & Cognitive Sciences, track Neuroscience Masters 448
Research Master Psychology, Coördinator OWI V
Research Master Psychology, karakter van de opleiding Masters 445
Research Master Brain & Cognitive Sciences Masters 446
Research Master Psychology Masters 444
Research Masters Masters 443
Research Methods in Organizational Psychology (ResMas) A&O 268
Roeterseilandcomplex, Zalen Opl. Statuut 476
Role of Learning and Motivation in Psychopathology, The KPS 436
Route Cognitieve Neurowetenschap, bachelor BC 115
Route Cognitieve Neurowetenschap, master BC 271

Trefwoordenlijst
Route Toegepaste Cognitieve Psychologie, bachelor BC 116
Route Toegepaste Cognitieve Psychologie, master BC 272
Routebeschrijving Opl. Statuut 478
Routes aansluitmaster Masters 236
Routes bachelor Brein en Cognitie BC 115
Sancties bij Fraude 556
Sancties bij Plagiaat 557
Scannen en kleurenprinten Opl. Statuut 489
Schakelprogramma master OER master 532, 544
Schema propedeuse Propedeuse 9
Schoolpsychologie Bach. 2e jaar 65
Schoolpsychologie KLOP 164
Schoolpsychologie, Aantekening Bach. 3e jaar 83
Schoolpsychologie, onderwijsprogramma route KLOP 383
Schrijven, Ontwerpen, Analyseren, Presenteren (SOAP) A&O 264
Scientific Writing and Presenting PML 315
Secretariaat en Coördinatoren Arbeids- en Organisatiepsychologie A&O 96, 250
Secretariaat en Coördinatoren Brein en Cognitie BC 117, 274
Secretariaat en Coördinatoren Klinische Psychologie KPS 178, 418
Secretariaat en Coördinatoren KLOP KLOP 155, 387
Secretariaat en Coördinatoren KNP KNP 136, 372
Secretariaat en Coördinatoren PML PML 202, 295
Secretariaat en Coördinatoren Sociale Psychologie SPS 217, 319
Secretariaten programmagroepen (overzicht) Algemeen VI
Sectie Psychologiestudenten (SPS) - NIP Opl. Statuut 492
Seksuologie KPS 194
Selectie Research Master Psychology Masters 445
Selectieve Research Master Brain and Cognitive Sciences Masters 446
Selectieve Research Master Psychology Masters 444
Semesteraanmelding Algemeen IV
Service- & Informatiecentrum (SIC) UvA Opl. Statuut 495
SIC (Service- & Informatiecentrum UvA) Opl. Statuut 495
SIS Opl. Statuut 488
SIS en blackboard Opl. Statuut 494
Slaap/Waak Stoornissen (bachelor) BC 134
Slaap/Waak Stoornissen (master) BC 281, 381
Sleutel tentamen Propedeuse 14
SOAP (Schrijven, Ontwerpen, Analyseren, Presenteren) A&O 264
Sociaal emotionele ontwikkeling en sociale cognitie in de klinische KLOP 398
praktijk, Flankerend onderwijs KLOP
Sociaal-psychologisch Onderzoek SPS 223
Social Cognitition SPS 224
Social Decision Making (ResMas) A&O 269
Social Skills Lab, Interviewpracticum SPS 231
Social Skills Lab, Leiding geven; effectieve gespreksvoering SPS 232
Social Skills Lab: Mastertrack Training and Development SPS 363
Sociale Beïnvloeding SPS 230
Sociale en Arbeids & Organisatiepsychologie deel A: Sociale Psychologie
Propedeuse 24
Sociale en Arbeids & Organisatiepsychologie deel B: Arbeids & Propedeuse 25
Organisatiepsychologie
Sociale invloeden bij Gezondheidsgedrag SPS 345
Sociale Ontwikkeling KLOP 166
Sociale Psychologie van Emoties SPS 323
Sociale Psychologie, bachelor SPS 215
575

576
Trefwoordenlijst
Sociale Psychologie, doelgroep master SPS 316
Sociale Psychologie, doelstelling onderwijsprogramma SPS 215, 316
Sociale Psychologie, master SPS 316
Sociale Psychologie, onderwijsprogramma bachelor SPS 216
Sociale Psychologie, onderwijsprogramma master SPS 317
Sociale Psychologie, toelatingseisen master SPS 316
Sociale Psychologie, Werkgroepen SPS 225
Somatoforme stoornissen KPS 196
Specialisatiecursussen Arbeids- en Organisatiepsychologie, Overzicht
bachelor
A&O 94
Specialisatiecursussen Arbeids- en Organisatiepsychologie, Overzicht A&O 248
master
Specialisatiecursussen Klinische Psychologie, Overzicht bachelor KPS 177
Specialisatiecursussen Klinische Psychologie, Overzicht master KPS 415
Specialisatiecursussen Brein en Cognitie, Overzicht bachelor BC 115, 116
Specialisatiecursussen Brein en Cognitie, Overzicht master BC 271, 272
Specialisatiecursussen Klinische Neuropsychologie, Overzicht bachelor KNP 135
Specialisatiecursussen Klinische Neuropsychologie, Overzicht master KNP 370
Specialisatiecursussen Klinische Ontwikkelingspsychologie, Overzicht
bachelor
KLOP 154
Specialisatiecursussen Klinische Ontwikkelingspsychologie, Overzicht
master
KLOP 384
Specialisatiecursussen Psychologische Methodenleer, Overzicht PML 201
bachelor
Specialisatiecursussen Psychologische Methodenleer, Overzicht master PML 294
Specialisatiecursussen Sociale Psychologie, Overzicht bachelor SPS 216
Specialisatiecursussen Sociale Psychologie, Overzicht master SPS 317
Specialisatiecursussen, Aanmelding Bach. 3e jaar 85
Specialisatiekeuze, Studeren zonder Bach. 3e jaar 78
Specialisatiemogelijkheden in de bachelor Bach. 3e jaar 91
Specialisatiemogelijkheden overzicht Algemeen 5
Specialisaties aansluitmaster Masters 236
Specialisaties derde bachelorjaar Bach. 3e jaar 92
Specialisatievakken tweede bachelorjaar Bach. 2e jaar 45
Spiegeloog Opl. Statuut 495
Sport- en Prestatiepsychologie, Inleiding KLOP 352
Sport- en Prestatiepsychologie, Interventies in de KLOP 353
Sport- en Prestatiepsychologie, Onderzoek in de KLOP 355
Sport- en Prestatiepsychologie, Stage en Masterthese KLOP 356
Sport en Prestatiepsychologie, track KLOP 350
Sport en Prestatiepsychologie, track doelgroep KLOP 350
Sport en Prestatiepsychologie, track doelstellingen KLOP 350
Sport en Prestatiepsychologie, track Onderwijsprogramma KLOP 351
Sport en Prestatiepsychologie, track toelatingseisen en selectie KLOP 350
Sportpsychologie Bach. 2e jaar 67
Sportpsychologie deel 1&2, verdieping Bach. 2e jaar 68
Sportpsychologie, Aantekening Bach. 3e jaar 80
SPS Sectie Psychologiestudenten - NIP Opl. Statuut 492
SPSS Bach. 2e jaar 51
Stage in aansluitmaster Masters 239
Stagebijeenkomsten Klinische Neuropsychologie, Collectieve KNP 373
Stagebijeenkomsten Klinische Ontwikkelingspsychologie, Collectieve KLOP 390
Stagebijeenkomsten Klinische Psychologie, Collectieve KPS 419
Startmomenten masters Masters 237
Statistiek voor Klinisch Neuropsychologen KNP 154
Statuut Opleiding Opl. Statuut 475

Trefwoordenlijst
Stemmingsstoornissen, Internaliserende stoornissen KPS 186
Stereotyping, prejudice and Discrimination: Theory and implications SPS 325
Stimulus Presentation, Programming Skills PML 313
Stoornissen en Delictgedrag: Assessment en Risicotaxatie KPS 440
Stoornissen en Delictgedrag: Behandeling KPS 441
STOP (Studenten Overleg Psychologie) Opl. Statuut 483
Stroom 1 Bach. 2e jaar 39
Stroom 2 Bach. 2e jaar 39
Stroomschema’s tweede studiejaar Bach. 2e jaar 41
Studenten- en Studievereniging Opl. Statuut 497
Studenten Overleg Psychologie (STOP) Opl. Statuut 483
Studentenartsen Opl. Statuut 496
Studentendecanen Opl. Statuut 496
Studentenfractie Brein en Cognitie en Klinische Neuropsychologie BC 117, 273
Studentenfracties Bach. 3e jaar 89
Studentenmail Opl. Statuut 488
Studentenpsychologen Opl. Statuut 496
Studentenraad Opl. Statuut 481
Studentensport Opl. Statuut 497
Studeren in het buitenland Bach. 3e jaar 84
Studeren in het buitenland Opl. Statuut 509
Studeren in het buitenland - Internationalisering OWI IV
Studie- en Studentenvereniging Opl. Statuut 497
Studieadvies propedeuse Propedeuse 10
Studieadvisering Arbeids- en Organisatiepsychologie A&O 95, 250
Studieadvisering Brein en Cognitie BC 116, 273
Studieadvisering Klinische Ontwikkelingspsychologie KLOP 155, 387
Studieadvisering Sociale Psychologie SPS 217, 319
Studieadvisering Klinische Neuropsychologie KNP 136, 371
Studieadvisering Psychologische Methodenleer PML 201, 295
Studieadvisering Klinische Psychologie KPS 418, 178
Studieadviseurs Opl. Statuut 497
Studieadviseurs OWI V
Studiebegeleiding Opl. Statuut 497
Studiebegeleiding en -advisering in propedeuse Propedeuse 10
Studiebegeleiding en studievoortgang bachelor OER bachelor 527
Studiebegeleiding en studievoortgang master OER master 541, 552
Studiecentra Opl. Statuut 487
Studiefinanciering, Regiokantoor Opl. Statuut 496
Studiegids Psychologie Opl. Statuut 494
Studiegids UvA Opl. Statuut 494
Studiekosten Opl. Statuut 507
Studielast Opl. Statuut 502
Studieprogramma per studiejaar overzicht Algemeen 4
Studiepunten Opl. Statuut 502
Studiepunten en onderdelen Algemeen 3
Studieruimten Opl. Statuut 487
Studievaardigheden Opl. Statuut 507
Studievaardigheden in de propedeuse Propedeuse 11
Studievereniging VSPA Algemeen VI
Studievereniging VSPA Opl. Statuut 490
Studievertraging Opl. Statuut 507
Studievoortgangsregistratie Opl. Statuut 508
Studying Psychology at the UvA OWI IV
Surveyonderzoek: Ontwerp en Uitvoering SPS 326
577

578
Trefwoordenlijst
Syllabi en Auteursrechten Opl. Statuut 494
Syllabiverkoop Opl. Statuut 494
Symposium BC 123, 144
Taal BC 125, 146
Taal van de opleiding Opl. Statuut 502
Taal waarin bacheloropleiding wordt verzorgd OER bachelor 519
Taal waarin masteropleiding wordt verzorgd OER master 535, 547
Talent, Expertise en Creativiteit KLOP 358
Tarieven collegegeld & studiefinanciering Algemeen 3
Telefoonnummers programmagroepen Algemeen VI
Tentamencoördinator propedeuse en tweede jaar OWI V
Tentameninschrijving Propedeuse 13
Tentamenlocaties Propedeuse 14
Tentamenprocedure Propedeuse 13
Tentamenregeling propedeuse Propedeuse 14
Tentamenrooster Propedeuse Propedeuse 35
Tentamenrooster verplichte tweedejaarsonderdelen Bach. 2e jaar 73
Tentamens en beoordelingen OER bachelor 523
Tentamens en beoordelingen OER master 538, 549
Tentamens en beoordelingen Opl. Statuut 503
Tentamens, Bezwaarschriften Opl. Statuut 505
Tentamens, Uitslagtermijn OER bachelor 525
Tentamens, Uitslagtermijn OER master 539, 550
Tentamensleutel Propedeuse 14
Tentamenuitslagen Propedeuse 14
Tentamenzalen en adressen Propedeuse 14
Testconstructie PML 214
Testtheorie en -Praktijk Propedeuse 28
Testweek Propedeuse 20
Testweekcoördinatie & Proefpersoonuren Algemeen VI
These in aansluitmaster Masters 240
Thesebijeenkomsten Gedrag en Gezondheid SPS 347
Toegepaste Cognitieve Psychologie BC 283
Toegepaste Cognitieve Psychologie, Route bachelor BC 116
Toegepaste Cognitieve Psychologie, Route master BC 272
Toegepaste Statistiek in de Ontwikkelingspsychologie KLOP 174
Toelating tot aansluitmaster OER master 532, 544
Toelating tot bachelor OER bachelor 516
Toelating tot en voorlichting over specialisatie Bach. 2e jaar 45
Toelating tot masterprogramma’s Masters 237
Toelating tot onderdelen tweede bachelorjaar Bach. 2e jaar 39
Toelating tweede studiejaar Propedeuse 12
Toelatingsonderzoek (Colloquium Doctum) OER bachelor 516
Toelatingsprocedure OER master 532, 544
Toelatingsvoorwaarden specialisatie Bach. 3e jaar 85
Toetalingsvoorwaarden afstudeeropdracht aansluitmaster Masters 239
Toetsing en Examinering OER bachelor 523
Toetsing en Examinering master OER master 538, 549
Toetsing en herkansing in propedeuse Propedeuse 9
Toetsmomenten regelgeving bachelor OER bachelor 524
Toetsmomenten regelgeving master OER master 538, 550
Track Cognitive Neuroscience, Research Master Brain & Cognitive Masters 448
Sciences
Track Cognitive Science, Research Master Brain & Cognitive Sciences Masters 449
Track Gedrag en Gezondheid SPS 333

Trefwoordenlijst
Track Klinisch Forensische Psychologie KPS 437
Track Neuroscience, Research Master Brain & Cognitive Sciences Masters 448
Track Sport en Prestatiepsychologie KLOP 350
Track Training and Development SPS 360
Tracks aansluitmaster Masters 236
Trainersopleiding SPS 363
Training and Development, Social Skills Lab, Mastertrack SPS 363
Training and Development, track SPS 360
Training and Development, track doelgroep SPS 360
Training and Development, track doelstellingen SPS 360
Training and Development, track onderwijsprogramma SPS 360
Training and Development, track toelaatbaarheid en selectie SPS 360
Tweede bachelorjaar Bach. 2e jaar 37
Tweede bachelorjaar deeltijd Bach. 2e jaar 42
Tweede bachelorjaar, Overzicht Bach. 2e jaar 38
Uitschrijving gedurende het studiejaar Opl. Statuut 501
Uitslagen tentamens propedeuse Propedeuse 14
Uitslagtermijn tentamens OER bachelor 525
Uitslagtermijn tentamens OER master 539, 550
Universiteitsbibliotheek Opl. Statuut 486
Vaardigheden Experimentele Sociale Psychologie SPS 233
Vakantie en vrije dagen Algemeen IV
Vakken Research Master Psychology Masters 446
Verdieping Schoolpsychologie KLOP 406
Vereniging van Studenten in de Psychologie te Amsterdam Opl. Statuut 490
Verslaving: Theorie en behandeling KPS 198
Vertrouwenspersoon Opl. Statuut 499
Verwerking van & Rapportage over Teksten 1 (deeltijd) Propedeuse 29
Verwerking van & Rapportage over Teksten 1 (VRT-1) Propedeuse 29
Verwerking van & Rapportage over Teksten 2 (VRT-2) Bach. 2e jaar 53
Volgorde en ingangseisen mastervakken OER master 537, 549
Volgordeverplichting bachelor OER bachelor 522
Volgordeverplichting propedeuse Propedeuse 10
Voorlichting specialisatie Bach. 2e jaar 45
Voorlichtingskalender Algemeen VII
Vooropleidingseisen OER bachelor 516
Voorzieningen Gehandicapten Opl. Statuut 489
Vorm van de bacheloropleiding OER bachelor 519
Vorm van de masteroropleiding OER master 534, 546
Vrij bachelorexamen Bach. 3e jaar 78
Vrij onderwijsprogramma bachelor OER bachelor 522
Vrij onderwijsprogramma master OER master 537, 548
Vrije dagen en vakantie Algemeen IV
Vrijstelling master OER master 540, 551
Vrijstellingen Propedeuse 12
Vrijstellingen bachelor OER bachelor 526
VRT 2 Bach. 2e jaar 53
VSPA Opl. Statuut 490
VSPA Boekenbalie Opl. Statuut 490
VSPA Commissies Opl. Statuut 491
VSPA Studievereniging Algemeen VI
Website Psychologie Opl. Statuut 493
Werkgroepen Klinische Psychologie KPS 190
Werkgroepen Ontwikkelingspsychologie KLOP 168
Werkgroepen Sociale Psychologie SPS 225
579

580
Trefwoordenlijst
Werkstuk, regelgeving OER master 540, 551
Wetenschap, pseudowetenschap en controverses in de Klinische
Psychologie
KPS 433
Wetenschappelijk personeel Opl. Statuut 481
Wijzigingen studiegids Opl. Statuut 494
Wiskunde cursus en toets Propedeuse 12
Woordenboeken Opl. Statuut 503
Working in Groups A&O 113
Zalen Roeterseilandcomplex Opl. Statuut 476
Zelfregulatie bij Gezondheidsgedrag SPS 348

Telefoonlijst
Naam Vakgroep Kamer Tel
Aaldering, drs. H. A&O 1002 7069
Aaronson, prof. dr. N.K. KP 828 6810
Alink, drs. D. SP 914 6895
Ast, V.A. van, MSc. KP 816 6039
Baas, drs. M. A&O 1009 7093
Bakker, drs. M. PML 525 6763
Bartak, dr. A. KP 822 6810
Beek, dr. E. van OPs 725 6829
Beersma, dr. B. A&O 1016 6754
Bekker, G.J. OWI 217 6126
Belt, R. van de AVD/TOP A - B28 6805
Belt, R. van der TOP A - B28 6805
Beraha Menahem, E. MSc. OPs 720 6871
Bers, drs. B.M.W.C. van OPs 706 6832
Bexkens, A., MSc. OPs 720 8772
Bibliotheek, Uitleenbureau BIB Roetersstraat 11 4273
Blokdijk, MSc. W. WABO A311B 5845
Boeck, prof. dr. P. de PML 519 6923
Boendermaker, W. drs. OPs 720 6852
Bogerd-Schaefers, A.M.H.W. B&C 620 6840
Boo, dr. G.M. de KP 809 6817
Borsboom, dr. D. PML 521 6882
Bos, M.G.N., MSc. KP 806 8608
Bos, drs. R. SP 907 6658
Boutin, B TOP A - B28 4780
Bouwman, BSc. M.J. WABO A311B 5845
Bouwmeester, J. den FMG 913 4040
Brandt, dr. A.C. SP 901 8817
Broeders, drs. M. B&C 629 6123
Brouwer, P. OZI A - B24 6769
Brugman, drs. E. KP 822 6825
Buijn, E. OPs 729 6830
Buitenweg, drs. J. B&C 607 6947
Bullens, drs. L. SP 912 6886
Bulte, G. TOP A - B28 7396
Campen, D. van, MSc. OPs P2.37 8690
Centraal Magazijn REC B03 6627
Cohen, phd. M.X. B&C 604 6711
Colizoli, drs. O. B&C 607 6947
Collot d’Escury-Koenigs, dr. A.L. OPs 711 6779
Conradi, dr. H.J. KP 824 8606
Cornelisse, S. MSc. KP 816 8603
Cousijn, J. MSc. OPs 728 6729
Couvret, K. SP 919 6890
Cox, msc. R. B&C 601 6847
Cramer, drs.A.O.J. PML 502 8850
Dam, drs. D. van KP 820 6818
Dannenberg, L.A. SP 904 6942
Degner, drs. J. SP 905 6756
581

582
Telefoonlijst
Naam Vakgroep Kamer Tel
Dekker, M. OWI 218 6770
Deursen, D. van OPs 728 6212
Diets, S. KP 828 6810
Dijk, dr. K.F.L. KP 827 6113
Dijkstra, drs. K.A. SP 912 6886
Dolan, dr. C.V. PML 516 6775
Donner, phd. T.H. B&C 610 6622
Doorn, drs. E.A. van SP 904 6942
Doosje, dr. E.J. SP 911 6885
Dreu, prof. dr. C.K.W. de A&O 1018 6865
Driel, J. van. MSc. B&C 606 6265
Duijvenvoorde, A.C.K. van, MSc. OPs 706 6832
Effting, dr. M. KP 805 6647
Ehring, dr. T.W.A. KP 824 6858
Eigenhuis, MSc. A. KP 813 6815
Elsenburg, MSc. F. OPs 726 6796
Emmelkamp, prof. dr. P.M.G. KP 807 6718
Emmerik, dr. A.A.P. van KP 827 8604
Engels-Freeke, drs. M. PML 528 6877
Enck, Bsc., J. van WABO 311B/C 5845
EPOS onderzoekschool OzS 630 6737
Evers, drs. A.K. OzS 1005 6747
Facilitheek REC Pl.Muidergracht 14 7575
Fahrenfort, dr. J.J. B&C 621 6741
Feddes, dr. A. SP 910 6744
Figner, dr. B. OPs 727 6725
Fischer, prof. dr. A.H. SP 917 6893
Förster, prof. dr. J.A. SP 925 6869
Forstmann, dr. B.U. OPs P2.35 6281
Franses, drs. R.M.L. OWI 214B 6884
Gazendam, F., MSc. KP 816 8601
Gebbink-Vinke, drs. I. A&O 1002 7095
Geuke, drs. M.E.H. OZI 726 6761
Geurts, MSc., C. WABO 311B/C 5845
Geurts, dr. H.M. B&C 612 6843
Ghebreab, dr. S. B&C P2.22 6840
Gillebaart, drs. M. SP 906 6292
Gladwin, dr. T. OPs 7.27 6725
Gomperts, dr. W.J. KP 829 8610
Grasman, dr. R.P.P.P. PML 518 6738
Greer, dr. L.L. A&O 1010 8773
Groen, drs. I.I.A. B&C 605 8865
Groeneveld, C. OWI 215 6904
Groot, L. de OWI 218 6770
Groot, drs. R. de OWI 214A 6911
Groot, prof. dr. A.M.B. de B&C 627 6844
Gunther Moor, drs. B. OPs 713 6909
Hageman, M. TOP A - B28 6766
Hakvoort, C. TOP A - B28 6760

Telefoonlijst
Naam Vakgroep Kamer Tel
Halpin, dr. P.F. PML 527 6677
Hamel, dr. R. B&C 615 6854
Handgraaf, dr. M.J.J. A&O 1012 6862
Haring, MSc. S.K. WABO A311B 5845
Harreveld, dr. F. van SP 921 7263
Hassink, MSc., M. WABO A311B 5845
Heerdink, drs. M.W. SP 919 6878
Helpdesk ICT ICT Roetersstraat 11 2200
Hofman, dr. W.F. B&C 609 6848
Hooff, dr. M.L.M. van A&O 1010 8774
Hooft, dr. E. van A&O 1014 6863
Hoogh, dr. A.H.B. de A&O 1004 6866
Houtkooper, drs. S. OWI 214A 6759
Huizenga, dr. H.M. OPs 712 6826
ICT Helpdesk ICT Roetersstraat 11 2200
International Office OWI 214A 6773
Jahfari, S., MSc. OPs P2.37 8664
Jansen, dr. B.R.J. OPs 707 6735
Janson, M.L. OWI 217 6126
Janssen, T., MSc. OPs 728 6729
Jonas, dr. K.J. SP 916 6888
Jong, J. de, MSc. KP 822 6824
Jongerius, drs. F. A&O 1003 6868
Jostmann, dr. N.B. SP 922 6889
Kamphuis, prof. dr. J.H. KP 826 6785
Kantine gebouw A REC Gebouw A 5609
Kateman, drs. S. SP 908 6120
Kerkhof, prof. dr. G.A. B&C/OZI 619/727 6739
Keuken, MSc. M. OPs P2.34 6209
Kievit, drs. R.A. PML 525 6688
Kindt, prof.dr. M. KP 808 6044
Kleef, dr. G.A. van SP 918 6894
Klehe, dr. U.-C. A&O 1015 6745
KLI - Kurt Lewin Instituut OzS 1005 6747
Klinkenberg, drs. S PML 514 6721
Kloosterman, MSc. N.A. B&C 601 6847
Knapen, dr. T. B&C 611 6012
Knight, A.G.P. TOP A - B28 5993
Knol, drs. M.H. PML 527 8709
Koch, dr. S. A&O 1009 5446
Koele, dr. P. PML 513 6881
Koeleman, C.H. OWI 219 6771
Koen, drs. J. A&O 1001 6444
Köhle, MSc., N. WABO
Koning, dr. L. SP 919 6878
Korucuoglu, Ö., MSc. OPs 728 6212
Koster, I. MSc. OPs 703 6873
Kraanen, drs. F.L. KP 820 6728
Krypotos, A. MSc. KP 823 6295
583

584
Telefoonlijst
Naam Vakgroep Kamer Tel
Kunst, MSc. D.R. WABO A311B 5845
Labreserveringen OZI A - B28 6805
Lamme, prof. dr. V.A.F. B&C 626 6675
Lampe, Msc., T. WABO 311B/C 5845
Lange, prof. dr. A. KP 819 6822
Lehmann, drs. K.A. KP 806 8609
Leij, drs. A.R. van der B&C 614 6804
Liber, dr. J.M. OPs 716 6272
Linden, drs. M. van der OWI 118 7015
Linden, dr. S. van KP 821 6813
Lith, drs. E.A. KP 803 6107
Liver, dr. J.N. de SP 901 8817
Lobach, drs. E OWI 118 7015
Loon, drs. A.M. van B&C 614 6808
Maas, prof. dr. H.L.J. van der PML 520 6678
Mandell, dr. D.J. OPs P2.32 5648
Mann, drs. L. SP 906 6752
Marguc, drs. J. SP 914 6895
Maric, dr. M. OPs 708 8388
Maris, prof. dr. G.K.J. PML 527 6870
Matzke, Drs. D PML 529 8862
Meer, Drs. J.J.W. van der OzS 630 6737
Meer, drs. R. van der OWI 210 6912
Meldkamer AFD lifthal Geb. A 6260
Mellenbergh, prof. d.r. PML 513 6757
Mensa Agora REC Roetersstraat 11 5270
Mertens, G.J. TOP A - B28 6760
Methodologiewinkel PML A - B25 6753
Meuwese, drs. J.D.I. B&C 614 6808
Meyerbröker, drs. K. KP 820 7084
Molen, prof. dr. M.W. van der OPs 719 6835
Molenaar, drs. D. PML 502 6584
Molenkamp, B. TOP A - B28 6760
Morina, dr. N. KP 821 8607
Mulder, H.J. SP 919 6890
Murre, prof. dr. J.M.J. B&C 628 6722
Nauta, prof.dr. A. A&O 1018 5446
Neville, msc. D. B&C 611 6012
Nijenhuis, dr. J. te A&O 1006 6734
Nohlen, Drs. H.U. SP 919 6879
Noordhof, dr. A. KP 811 7028
Notebaart, N.M. AVD/TOP A - B28 6805
Oberink, mw drs. H.H. KP 818 6717
Ombudsstudent AFD 118 7015
Onderwijsbalie OWI 218 6770
OP-assistenten OP 515 6851
Otten, dr. M. SP 910 6744
Oudega, MSc. M WABO A311B 5845
Over, M.I. OWI 214A 6759

Telefoonlijst
Naam Vakgroep Kamer Tel
Pater, dr. ing. I.E. de A&O 1017 6733
Personeelsadministratie FMG 913 4040
Peters, MSc., J. WABO 311B/C 5845
Phaf, dr. R.H. B&C 624 6841
Pinto, drs. Y. B&C 605 8865
Pligt, prof. dr. J. van der SP 924 6891
Ploeger, dr. A. OPs 710 6082
Plunkett, S. M.A. OWI 214A 6773
Polder, L.R., MSc. WABO A311B 5845
Pot-Kolder, drs. R.M.C.A. KP 202 6280
Practicumgroepbegeleiders/VRT-1 WABO A311B 5845
Prevosth, MSc. M. OWI 210 6912
Prins, prof. dr. P.J.M OPs 721 6821
Pronk. Drs. T. OPs 701 3995
Raabe, drs. S. KP 814 6811
Raaijmakers, prof. dr. J.G.W. B&C 622 6839
Raijmakers, dr. M.E.J. OPs 723 7014
Ramakers, dr. G.J.A. OPs 714 6608
Ravenzwaaij, drs. D. van PML 502 8870
Receptie gebouw A AFD hal Geb. A 6228
Repro REC REC Gebouw B 6033
Researchmaster OWI 214A 6773
Ridderinkhof, prof. dr. K.R. OPs 715 6119
Ridderinkhof, prof. dr. K.R. B&C 715 6119
Rienstra, drs. A. B&C 629 6887
Rietveld, dr. S. KP 801 6823
Roosdorp, Msc., D. WABO 311B/C 5845
Rosenhart, drs. B. SP 902 6883
Roskes, drs. M. A&O 1006 8878
Rossmark, MSc WABO 311B/C 5845
Rotteveel, dr. M. SP 915 6713
Rouw, dr. R. B&C P2.22 6840
Ruiter, MSc. E. de KP 803 6107
Rutjens, drs. B.T. SP 914 6895
Salemink, dr. E. OPs 708 8663
Sarink, drs. F. WABO A311B 5845
Saygi, drs. O. A&O 1003 6859
Schilt, dr. T. B&C 609 8864
Schmand, prof. dr. B.A. B&C 608 6849
Schmittmann, drs. V.D. PML 514 8383
Schneider, drs. I.K. SP 912 7098
Scholing, dr. H. A. KP 828 6810
Scholte, dr. H.S B&C 625 6781
Schoonmaakdienst AFD A - B05 6939
Seip, drs. E.C. SP 906 6292
Shalvi, drs. S. A&O 1001 7294
Slagter, dr. H.A. B&C 630 6807
Sligte, drs. D. A&O 1006 6715
Sligte,drs. I.G. B&C 621 6741
585

586
Telefoonlijst
Naam Vakgroep Kamer Tel
Sluis, drs. J. van OWI 214C 5855
Sluis, MSc., M.S.L. van der WABO 311B/C 5845
Snellings, dr. P. OPs 726 7321
Soeter, dr. A.C. KP 813 6874
Somsen, dr. R.J.M. OPs 704 6827
Spaan, M. TOP A - B28 6559
Spaan, dr. P.E.J. B&C 623 6644
Spiegeloog redactie AFD 903 6758
Spiering, dr. M. KP 814 6816
Starreveld, dr. P.A. B&C 616 6855
Straatemeier, drs. M. PML 522 6876
Studentenfractie Opleidingscommissie AFD 118 7015
Studie-adviseur 1 OWI 214C 5855
Studie-adviseur 2 OWI 214B 6884
Studiecentrum IC Roeterseiland ICT Roetersstraat 11 5564
Sweegers, msc. C.C.G. B&C 601 6847
Taal, dr. M.H. OPs 718 6676
Talamini, dr. L.M. B&C 613 6742
Tentamencoördinator OWI 214A 6759
Testweek en Proefpersoonuren OZI A - B24 6769
Teunisse, M TOP A- B28 6846
Theeboom, drs. T. A&O 1003 8851
Topper, MSc. M. KP 823 6651
Valk, drs. G.H. OP 512 6850
Vandenbroucke, drs. A.R.E. B&C 621 6838
Velden, dr. F.S. ten A&O 1003 6755
Ven, drs. R. van den. B&C 623 6837
Verbrugge, drs. J. WABO A311B 5845
Verduijn, mw H. AFD 913 6780
Verheul, prof. dr. R. KP 828 6810
Vermeulen, J.H. A&O 1002 6860
Verschuere, dr. B. KP 812 6799
Vianen, prof. dr. A.E.M. van A&O 1013 6856
Vijver, I. van de MSc. B&C 606 6806
Visser, dr. I. OPs 709 6723
Visser, drs. K.H. OWI 216 6772
Visser, prof. dr. S. KP 829 6716
Visser, MSc. R.M. KP 806 6814
Vliek, drs. M.L.W. SP 909 6892
Vorst, drs. H.C.M. PML 530 6875
Voskens, drs. R.A. SP 901 6714
Vries, Drs. M de B&C 629 6123
VRT-2 Secretariaat OWI 219 6771
VSPA - Boekenbalie AFD A - B40a 1969
VSPA - studievereniging AFD 105 6774
Waals, P.K. van der OWI 218 6770
Wagenmakers, dr. E.M. PML 523 6420
Waldorp, dr. L.J. PML 523 6420
Watson, P. MSc. OPs 701 6857

Telefoonlijst
Naam Vakgroep Kamer Tel
Weltevreden, drs. G.M. OPs 704 6834
Werf, dr. S.P. van der B&C 603 6845
Wetzels, drs. R.M. PML 529 8871
Wicherts, dr. J.M. PML 518 7067
Wiekenkamp, MSc. M WABO A311B 5845
Wiers, prof.dr. R. OPs 722 6842
Wijnen, JG TOP A - B28 6760
Wildenberg, dr. W.P.M. van den OPs 710 6686
Winkel, J., MSc. OPs P2.34 6653
Wirtz, drs. C. SP 901 6714
Wit, dr. S. de KP 828 6810
Witteveen, drs. S.C. PsBio 604 6853
Wokke, drs. M. B&C 614 6804
Wolf, MSc. A. OPs 701 6857
Zandvliet, drs. E. OWI 214A 6910
Zeguers, M., MSc. OPs 705 6908
587