Spijkenisse Buitengebied - Ruimtelijkeplannen.nl

Landschap, cultuurhistorie en archeologie 23
Kleipolderlandschap
Het grootste deel van het gebied maakt deel uit van het kleipolderlandschap. De hier gelegen
polders zijn uit aandijkingen ontstaan. In verband met de waterkerende functie is aan de zeezijde
de dijkhelling veelal aanmerkelijk flauwer en langgerekter uitgevoerd dan aan de polderzijde. De
flauwe helling aan de zeezijde werd, na het bedijken van de nieuwe aanwas op veel plaatsen
bebouwd. Aan de polderzijde van de dijken werd de bebouwing meestal onder aan de dijk in de
polder geplaatst. Op deze wijze ontstond onder andere het kenmerkende langgerekte bebouwingslint
langs de Molendijk bij Oudenhoorn.
Het kleipolderlandschap is relatief open en grootschalig en kent een gevarieerd grondgebruik. In
dit open landschap is de hoofdstructuur van de al dan niet beplante of bebouwde dijken redelijk
herkenbaar. De verspreide (agrarische) bebouwing in de open polders is voor een deel omringd
door een forse erfbeplanting. De in sommige gevallen storende bebouwing (zoals romneyloodsen)
wordt daardoor afgeschermd. Vanuit de omgeving bieden deze erven het beeld van
kleine, groene eilanden in de open ruimte. Het grondgebruik wordt overwegend bepaald door
akkerbouw, plaatselijk afgewisseld door grasland. Plaatselijk zijn enkele fruitteeltbedrijven aanwezig,
die met name door de omringende windsingels opvallen in het open landschap.
Veenkernenlandschap
Dit oudste landschapstype bestaat uit veenkernen die na overstromingen van de zee bedekt
werden met een sliblaag. Deze kernen werden in de 12 e en 13 e eeuw bedijkt en vormen de basis
van waaruit het grootste deel van Voorne en Putten later is bedijkt. De noordelijke polders zijn
aangetast door de industriële ontwikkelingen rond het havengebied, doch de zuidelijke polders
zijn nog relatief gaaf door het grotendeels ontbreken van bebouwing. De polders zijn ontgonnen
vanaf de ringdijken. Opvallend zijn ook de kronkelige dijken, die zijn ontstaan door het aanleggen
van dijken om kolken. Het grondgebruik bestaat overwegend uit grasland. Bebouwing binnen de
polders is relatief schaars, met uitzondering van de polder Abbenbroek. Hier bevinden zich enkele
recente ruilverkavelingboerderijen in een open ruimte.
Inversielandschap
Polder Simonshaven bestaat uit een apart landschapstype, dat is ontstaan rond het jaar 1300. Dit
landschap is ontstaan als gevolg van het aanleggen van een aantal verbindingsdijken tussen
reeds bestaande polders. Het doel hiervan was een einde te maken aan dijkdoorbraken, de lengte
van de waterkeringen te verkorten en de gronden tussen deze polders te beschermen.
Waar de Welvliet is afgedamd werd een spui (afwateringsgemaal) en een haventje aangelegd.
Hier is later het dorp Simonshaven gesticht.
Het oorspronkelijke krekenpatroon is in polder Simonshaven nog herkenbaar, onder meer door de
aanwezigheid van kreekruggen die een halve meter boven de omliggende, ingeklonken veengronden
liggen. Het wegen- en kavelpatroon is gerelateerd aan het oorspronkelijke verloop van deze
kreken. De kavels zijn grotendeels als grasland in gebruik en bebouwing is schaars.
Rivierenlandschap
De zone langs het Spui behoort tot het rivierlandschap. Het Spui is een getijdenrivier, die slib
afzet. Wanneer de oevers (gorzen) voldoende waren opgeslibd, werden ze omkaad en ontgonnen
tot gras- of bouwland. Wegen en bebouwing zijn in dit landschapstype afwezig, met uitzondering
van de jachthaven langs de Kromme Dijk.
Buitendijkse gronden
Vóór de afdamming van het Haringvliet in 1970 vormden de Beninger Slikken een dynamisch
landschap van onbegroeide slikken en begroeide gorzen.
Met het wegvallen van het getij zijn alle slikken begroeid geraakt. Er is nu alleen nog sprake van
gorzen die sterk zijn verruigd door het ontbreken van voldoende milieudynamiek. Door begrazing
wordt nu getracht de verruiging tegen te gaan. Het landschap kan nu worden gekenschetst als
een halfopen landschap met rietland, ruigte en struwelen. Wegen en bebouwing ontbreken
geheel. De waterlopen vertonen nog kenmerken van het vroegere vertakte patroon van geulen en
kreken.
Adviesbureau RBOI
Rotterdam / Middelburg
231.12764.01
Spijkenisse