Juni 2011 - Vaders Sellewie

Iedere maand met uitzondering
van augustus kosteloos verstrekt
aanledenensympathiserende
verenigingen.
Jaargang 26
Informatiefmaandblad
voor het verantwoord verzorgen
van uw aquarium, terrarium ofvijver
juni 2011
België/Belgique
P.B.
8500KORTRIJK1
3/4574
P309825
Opgerichtin 1966 Lid van B.B.A.T.
Afgiftekantoor: 8500 KORTRI JK 1 afdeli ngII.
Verantwoordelijke uitgever: Martin Byttebier, Kleine Brandstraat 12, 8540 Deerlijk

Kokugyo Koi' t Vi ske
De Breyne Peell aertstraat 25
8600 Diksmuide
Tel.: 051 50 42 37
SPECI ALITEIT: JAPANSE KOI
Open:
1 0. 00 u. t ot 1 2. 00 u. en 1 3. 3 0 u. t ot 1 8. 30 u.
Opzaterdagvan10.00u.tot12.00u.en14.00u.tot18.00u.
Zondag en f eest dagen van 1 0. 00 u. t ot 1 2. 00 u.
GESL OTE N OP DI NS DAG www.tviske.be

Index
Aquatropica'sinfoblad
Jaargang 26 –juni2011
Index....................................................................................................................1
Editoriaal............................................................................................................2
Aponogetons......................................................................................................3
Fragielebloemdieren ........................................................................................6
Opnieuwbeginnenmeteenzeeaquarium.................................................... 11
Deel 3: Over de eerste ervaringen en waarnemingen
Goedkoopwaterverplaatsen ......................................................................... 14
Verslagvijververgaderingvrijdag29april
Gedragenvoortplantingvandejemenkameleoninhetaquarium..........19
Dezwanenbloem( Butomus umbellatus ) .....................................................24
Visvandemaand............................................................................................27
Anostomus anostomus (Linnaeus, 1758)
Waterjuffersenlibellen,besttegenieten......................................................29
Uitnodiging bijeenkomst werkgroep vijvers, vrijdag 24 juni
Colofon.............................................................................................................31
juni2011 – 1 – Aqu atr opi c a Kortrij k

Aqu atr opi c a Kortrij k
Redacti oneel
Redactioneel
GerritPlovie, contactpersoon zoetwater
Je kunt er de laatste weken niet naast kijken, vele
dieren en vooral vogels zijn druk in de weer elkaar
te versieren en nesten te bouwen. Ja, je hoort zelfs
al kuikens piepen. De ouders vliegen heen en weer
met kleine insecten om de jongen te voeden. Een
schrikroep doet vermoeden dat er een poes in de
buurtis, een duikvluchtnaarde vijand moethem
schrikaanjagen.
Goudvissen duwen elkaar met veel gespetter en geplons in de planten om kuit te
schieten, een waar schouwspel die de reiger ook niet gemist heeft. Bij vissen
komt natuurlijk niet zoveel broedzorg kijken, de eitjes worden afgezet en na een
48 tal uren komen ze uit. In de nabijheid en bescherming van een drijvend lelieblad
ofeen groep planten, gaan de vislarven direct op zoeknaar klein grut. Ja,
we hebben het over de voortplanting.
De dagen zijn weer een stuk langer geworden en de temperaturen zijn de hoogte
in geschoten. De perfecte mix om de hormonen
hun werkte laten doen. Het sterkste,
hetbesteenhetmachtigstemannetje
laatzijnbestetroevenzien.“Thesurvival
ofthe fittest”, zoals Charles Darwin het
noemde. Maar het kan verkeren.
Het zal je zeker niet onopgemerkt voorbij
gegaan zijn dat hormonen, macht en geld
bij bepaalde mensen voor flink wat problemen
kunnen zorgen.
Moraal van dit editoriaal, het blijft een m ooi, maar wreed sch ouwspel.
– 2 –
Jaargang 26

Danny's KoiCafé
Haarakkerstraat38Brugge
Open:zat.&zo.
10u.-12u.en14u.-17.30u.
ofafspraak
0478969662
www.dannyskoicafe.com
completeseawatercare
Zwembadstraat 43- 9032 Wondelgem-tel.0032(0)495208807
Winkel:Kerkplein20-8540Deerlijk
info@marenostrum.telenet.be http://marenostrum.telenet.be
Invoerder/verdelervan:

Aponogeton -soorten zijn planten waar men alle kanten mee uit kan. Groeien
ze goed dan moet men ze gaan intomen, blijven ze stagneren dan gaan wij de
omstandighedeninhetaquariummoetenaanpassen.Voorhungroeivolgen
ze een beetje de seizoenen op. Sommige soorten zijn heel mooi, maar hebben
over het algemeen heel broze bladeren die vlug afbreken. In dit artikeltje wil
ikmetuhethebben overweldrie heelaantrekkelijke plantendie voorveel
aquariumliefhebbers een streling voor het oog zijn.
Aponogeton crispus
1.
Aqu atr opi c a Kortrij k
Pl ant en
Aponogetons
Eric Lievens, Aquarianen Gent
De Aponogeton crispus vindtmeninzijnnatuurlijkeomgevingteruginhet
Zuiden van India en Sri Lanka. Het is een prachtige plantensoort die we
kunnen gebruiken in een Aziatisch “biotoopaquarium”.
In de natuur is hij onderhevig
aan wisselende omstandigheden
qua watersamenstelling en temperatuurschommelingen.
Temperaturen
dietussende20˚Cen26˚Cliggen
kunnen ze heel goed verdragen. Hun
bladeren zijn gegolfd en aan hun
zijkantengekarteld.Menkanverschillende
soorten Aponogeton crispus onderscheiden:
de soort met de smaldelige
gegolfdebladeren,desoortmetbrede
gegolfde bladeren en deze met de
smalle bladeren die een heel fijne gekartelde
structuur hebben. Deze laatste is
het meest geliefd bij de aquariumlief-
– 3 –
Jaargang 26

hebber. Door nakweek en intensieve verzorging is men erin geslaagd om een
nieuwe soort te creëren, namelijk de Aponogeton crispus "kompakt". Drijfbladeren
zijn bij deze soort niet aanwezig. De beide andere soorten kunnen drijfbladeren
vormen. Tijdens het voor- en najaar kunnen ze ook tot bloei komen.
Zevormendanwitteofcrèmekleurigebloemen.
Aponogeton ulvaceus
2.
De Aponogeton ulvaceus gaatmenwijd
verspreid terugvinden in het westen, het
noorden en het centrale gedeelte van Madagaskar.Dezeplantwordtzowelinstilstaand
als stromend water waargenomen.
Hun bladeren zijn felgroen en zeer smal
aanhunbasis. Hunzijkantenzijn“geonduleerd”
en hebben 2, 4 en soms 6 laterale
hoofdnerven. De kleur van hun bladeren
issterkafhankelijkvandesamenstelling
van het water. Deze plantensoort houdt
vanwathogeretemperaturendanhaar
voorganger: 25 tot 27 ˚ C. Deze Aponogeton
ulvaceus komtooktotbloeitijdens
de maanden mei-juni en september-oktober.Hunbloemenkunnenwittotvioletkleurig
zijn. Deze plantensoort kunnen wij
gebruiken als een solitaire plant.
Zij is gemakkelijk na te kweken op voorwaarde dat men een rustperiode inlast.
Aponogeton rigidifolius
3.
Pl ant en
Deze soort vindt men in Sri Lanka in kleine stromende bosbeekjes die niet
dieper zijn dan 20 à 100 cm. Ze hebben een rhizoom dat best te vergelijken is
met deze van de ons alom bekende Cryptocoryne -soorten. Houdt wel rekening
met het feit dat deze rhizoom vrij lang kan worden. Hun bladeren zijn
erg smal en tezelfdertijd lichtjes geonduleerd. De kleurvan hun bladeren gaat
van donker- naar olijfgroen. Hun kleur is sterk afhankelijk van de intensiteit
juni2011 – 4 – Aqu atr opi c a Kortrij k

Pl ant en
van het licht. Ze houden van
zachtzuurwater. Hun bloeiwijze is
heel fragiel. Onderhevig aan te
hoge temperaturen kwijnen ze
vlugger weg dan haar soortgenoten.
Hun vermeerdering gebeurt
via hun rhizoom.
Deze Aponogeton rigidifolius heeft
geen rustperiode nodig. Enkel
moet men af en toe wat ijzerbemesting
toevoegen. Gezien hun
bladeren vrij hoog kunnen worden
is een minimumhoogte van 50 cm
voor het aquarium vereist.
De famili e aponogetonaceae bevat
sl echts een gesl acht, Aponoget on. Dit geslachtbevatzo'n45à50soorten.
Aponogeton -soorten behoren tot één der mooiste planten voor uw aquarium
en mogen zeker niet ontbreken in uw plantenbestand!
BEE NHOU WERI J
LUC HERPOEL- BREYE
Charcuteri e van 1ste rang
Kwaburgstraat 196
8510 Bell ege m
056 21 52 22
Aqu atr opi c a a Kortrij k
– – 5 5 –
Jaargang Jaargang 26

Openvanma-za:09.00-18.30
Zon- enfeestdagen gesl oten
I nstall ati e en onderhoud van aquari a en vij vers
Kortrijksesteen weg 140
8530 Harel beke
0475 85 9219
info@aquaathome.be
Kortrijkstraat 47 8560 Wevel gem
Tel.: 056 42 35 53Fax: 056 40 47 58info@dierenzaaknoach. be
Openingsuren
ma: gesl oten
di: 1 7.30-20.30
wo: 1 7.30-20.30
do: 1 7.30-20.30
vrij: gesl ot en
zat: 09. 00- 1 8. 00
zo: 09. 00- 1 2. 00

Vrijblijvend
prijsofferte
Voorzetrolluiken
Rolluiken
Automatische rolluiken
Tonny Dierick
Molenhof28 Zwevegem
Tel.: 056 75 85 32
GSM: 0478 59 75 65
E-mail: dierick.tonny@skynet.be
ACL P OLYE STE R
PREFABVIJVERS OP MAAT
P OL YE STE RE N VA N VI J VE R S E N AL GE ME NE P OL YE STE R WERKEN
VE R K OOP VAN GR ONDST OF F E N
Vrijblijvendeinfo op: 056 42 48 55
info@aclpolyester.com
www.aclpolyester.com

Zee water
Fragiele bloe mdieren
Christian Plate “bioloog” (gelezen in Duiken)
Met dankovergenomen uit Hugo Aqua Nieuws
Het ecosysteemrifis erdoor de eeuwen heen altijd in geslaagd om natuurrampen
te overleven. Maar door de stijging van de watertemperatuur en de milieuvervuiling
zal het niet lang meer duren tot de grens is bereikt.
De koraalriffen die hooguit 0,5 tot 2,8 centimeter per jaar groeien, behoren,
evenals de regenwouden, niet alleen tot de soortenrijkste ecosystemen van de
wereld, maarzijn ookéénvan de meestbedreigdebiotopen. De oorzaak
hiervanistezoekeninmondialegebeurtenissen,zoalsdeveranderingenin
hetklimaatendeverontreinigingvandezee.Maarookdoorlokalemisstanden
zoals overbevissing, toerisme en het gebrek aan beschermende gebieden.
Koralen worden gevormd door dieren
De steenkoralen vormen kalk en zijn, in tegenstelling
tot de zachte koralen, in grote
maten verantwoordelijk voor de vorming
vanderiffen.Zebestaanalleenuiteen
maageneenmond.Hunmondisvoorzien
van tentakels die constant voedsel naar
binnen werken.
Korall en zij n ni et all een mooi, maar bi eden ook een
veili gethuishaven voor vissen en ongewervel den.
Een bl auwe zeester (Li ncki a l aevi gat a) rustend op
st eenkor aal ( Acr opor a).
Gr e at B ar ri er e R e ef
juni2011 – 6 – Aqu atr opi c a Kortrij k

Bouwmeesters van het rif
Aqu atr opi c a Kortrij k
– 7 –
Steenkoralen vormen enorm grote
riffen doordat ze kalkskeletten afscheiden.
Maar ze kunnen dit kalk
alleen in grote hoeveelheden aanmaken
en laten groeien als ze in de
tropische voedselarme wateren een
kleine partner hebben. Deze partner
iseenalgdieopzijnbeurtookvan
deze symbiose profiteert. Deze alg
groeit in koraal dat bescherming
biedt en wordt daar door het bloemdier
voorzien van voedingsstoffen.
Als tegenprestatie voorziet de alg het
koraal niet alleen van energierijke koolhydraten en zuurstof, maar helpt het
bloemdier ookbij de bouwvan het skelet. Omdat algen voor hun opbouw
licht en warmte nodig hebben bestaat deze symbiose allen in de warme zones
van de aardbol. Steenkoralen die in koude en donkere wateren leven moeten
het zonder deze symbiosepartners redden en groeien dan ook minder snel.
Maar omdat ze niet afhankelijk zijn van algen zijn ze wel in staat om riffen tot
een diepte van 800 m te bouwen.
Vast verankerd
Zee water
Iciligorgiaschrammi
(rossigediepwatergorgoon)
De simpele bouw van deze koralen heeft echter ook zijn nadelen. De dieren
die aan het rifvast zitten kunnen zich niet verplaatsen als het milieu veranderd.
Als ze bijvoorbeeld onder het sediment uit rivieren bedolven raken of,
nog erger, door giftig afvalwater worden bedriegd, rest hen maar één mogelijkheid.Zemoetenei-enzaadcellenproducerenenhopendathunnakomelingen
een betere toekomst in een betere omgeving tegemoet gaan.
Riffenspelenindeecologievandezeeëneenbelangrijkerol.Zedienen,net
als de mangrovewouden als speelkamer voor een enorm aantal vissen en on-
Jaargang 26

gewervelde dieren. De vertakte koralen vormen met hun talrijke gaten, spleten
en uitstulpingen een enorm oppervlak dat voor veel dieren en planten niet alleen
als schuilplaats dient, maar ookals substraat waar ze zich op vestigen.
In de loop der jaren werden enorme grote riffen, zoals het Great Barrier Reef
voor de kust van Australië steeds meer bedreigd door de stijging van de watertemperatuur.
Voor het koraal zelfvormt de warmte geen probleem, maar wel
voordezoöxanthellen,deeencelligealgenwaarmeekoraleninsymbioseleven.
Het ontbreekt de koralen aan belangrijke stoffen zoals koolhydraten en
aminozurendiezenormaalgesprokenvandealgenkrijgen.Hetgevolgisdat
dekoralengaanverbleken.Alsdehogerewatertemperatuuraanhoudt,
sterven de koralen. Want bloemdieren kunnen zonder hun belangrijke medebewoners
nietoverleven.
Stel dat het watertemperatuur na een paar dagen weer op peil is, zoals dit gebeurtmetElNiño,dankrijgendekoraleneennieuwekansenvissenzede
voorbij zwemmende zoöxanthellen op; en de symbiose is weer hersteld.
Alleen in zout water
Koralen zijn bloemdieren die tot de
klasse anthozoa behoren. Er bestaan
ongeveer zesduizend soorten die uitsluitend
in zout water leven. De
anthozoa worden verder nog onderverdeeld
in hexacorallia,ditzijn
zesstralige, d.w.z. hun maagruimte is in
zes delen ofin een meervoud van zes
onderverdeeld. De rifbouwende steenkoralen,
waarvan er ongeveer duizend
soortenbestaanbehoreneveneenstot
dezegroep.Uithetverledenzijner
echter meer dan vijfduizend fossiele
vormen bekend.
Parazoanthusaxinellae(gelekorstanemoon)
MiddellandseZee
Zee water
juni2011 – 8 – Aqu atr opi c a Kortrij k

Korstanemonen en het zwarte koraal behoren tot de octocorallia,ditzijn
achtstralige koralen, met acht tussenschotten of een veelvoud van acht.
Hiertoe behoren naastde gorgonen, orgelkoralen, lederkoralen, zachte koralen
en hoornkoralen ook zeeveren en zeewaaiers.
Al deze koralen hebben netelcellen. Volgens sommige wetenschappers van
het Amerikaanse onderzoekteam van het Global Coral Monitoring netwerk
zal tegen het jaar 2050 zeventig procent van de koraalriffen verdwenen zijn.
De IUCN (International Union for Conservation ofNature), een organisatie
die zich inzet voor de bescherming van de natuur, is echter van mening dat de
massale vernietiging nog steeds gestopt kan worden.
Groei
Als de uitgestoten ei- en zaadcellen van volwassen koralen zich met elkaar
verbinden, ontstaat er een drijvende larve, de zogenaamde planula, die door
destromingindezeewordtverspreid.Zodradelarveeenvasteenstevigeondergrondtegenkomt,hechthijzichvastaanhetsubstraatenbreidtzich
verder uit. Er ontstaat een zogenaamde primaire poliep, die op een met
bodem vergroeide beker lijkt. Deze poliep begint de ruimte van de beker in
verschillende septen (tussenschotten) te verdelen en vergroot zo zijn oppervlak.Ditbloemdierscheidtinditstadiumalkalkaandebodemvandebeker
af. Hij wordt daardoorgroteren vormt op deze wijze de basis van een nieuw
rif.Zijntentakelswordengroterenkunnenbijgevaarwordeningetrokken.
Door knopvorming zorgt de bekerachtige koraal voor meer koraalpoliepen en
ontwikkeltzichgeleidelijkaantoteengrotekoraalblok.
De helft is al weg
Aqu atr opi c a Kortrij k
Zee water
Men heeft geconcludeerd dat ongeveertwintig procent van de koraalriffen al
voorgoed is vernietigd en vijftig procent wordt bedreigd. Het resterende dertig
procent heeft echter een goede kans om duurzaam te overleven. Daarbij moet
opgemerktwordendatdekoraalriffenslechtsop0,2procentvandezeebodemgedijen.Tochvormenzeopdeeenofanderemanierhetleefgebied
van ongeveer een kwart van alle organismen in zee. Voor het behoud van deze
enorme concentratie van organismen zou de opwarming van het klimaat ge-
– 9 –
Jaargang 26

Zee water
stopt moeten worden. Als dit niet op korte termijn mogelijk is, moeten ten
minste de andere negatieve factoren, zoals het dumpen van schadelijke
stoffen in zee, overbevissing en toerisme worden beperkt.
Hoe oud zijn koraalriffen eigenlijk?
Hetkoraalrifdatjetijdensuwlaatsteduikvakantiehebtlerenkennen,ishetproductvandelaatste10.000jaar.Erzijnriffendienogveelouderzijn.Bijvoorbeeld
algenriffen die 3,5 miljard jaar geleden werden gevormd, ofsponsriffen die 440
miljoen jaar geleden uit kalksponzen en kiezelhoudende glassponzen zijn ontstaan.
250 tot 150 miljoen jaar geleden waren er ookal steenkoraalriffen.
Veel riffen lieten zich pas zien toen de zeespiegel door de ijstijd daalde. Er bestaan
nu fossiele koraalriffen die zich 100 meter boven de huidige zeespiegel
bevinden. De huidige riffen groeien nog altijd op dezelfde wijze als de riffen
miljoenenjarengeleden.Dekalkdiedekoralenafscheidenwordtbeïnvloed
door milieuomstandigheden, zoals temperatuur en licht. Daardoor kan aan de
hand van groeialgen, die u kunt vergelijken met de jaarringen van de bomen, het
verloop van de jaarlijkse ofdagelijkse cycli worden afgelezen. Zo kon worden
aangetoond dat een jaar zo ´ n 400 miljoen jaar geleden uit 400 dagen bestond
en niet zoals nu 365 dagen. Deze ontdekking werd door astronomen bevestigd.
juni2011 – 1 0 – Aqu atr opi c a Kortrij k

Hetwasmijnbedoelingtestartenzoalswehetvroegerallemaaldeden,namelijk
heel langzaam en met veel geduld, maar toch deed ik het ditmaal anders.
Ikhad op het forum gelezen dat sommige liefhebbers de startperiode nogal
flink ingekort hadden. Terwijl wij vroeger over een rijpingsproces van 6
maanden spraken, wordt nu al na een paar weken koralen en zelfs vissen ingebracht.
Anderzijds wilde ik de meegebrachte koralen absoluut houden en was
ikdusverplichtdeRSMvanlichttevoorzienterwijlhetbeterzouzijnomde
eerste weken het aquarium in het donker te plaatsen.
Persoonlijkdenkikdatwijvroegerwelwatoverdrevenhebbenmaaranderzijds
blijfik er toch voorstander van om het aquarium een lange periode – laat ons
zeggen: 2 à 4 maanden – te laten rijpen, wat ook voor de vissen optimaal is: veel
vissen en lagere dieren vinden immers heel wat voedsel in een gerijpte bak).
De eerste 6 weken
F Na de opstart zagen wij de
eerste dagen wat groene alg,
bruine aanslag op ruiten en
stenen en wat flap op de bodem,
doch alles in zeer beperkte mate.
Datzag er dus goeduit. Zoals
reeds geschreven, stond de Tubipora
quasionmiddellijkopen
watookeen goed teken was.
Mijn aquariu m op 1 9. 2.1 1
Aqu atr opi c a Kortrij k
Zee water
Opnieuwbeginnen meteen
zeeaquariu m
Deel3:overde eerste ervaringenenwaarnemingen
Jan Algoed, Aquatropica Kortrijk
– 1 1 –
Jaargang 26

Zee water
F Bij de inbreng van het vers levend steen hebben wij de flap verwijderd op
de bodem en die is erniet meerteruggekeerd. Erwas echterwel wat flap te
zien in de linker bovenhoek waar de stroming zeer gering was. Beslist werd
eenstromingspompbijteplaatsen(standaardhebbendepompenslechtseen
debiet van 1.100 l, wat aan de lage kant is). Het werd een Tunze Nanostream
6045 die een capaciteit heeft van 2.500 l/u – ik heb dan wel 1 pompje van 550
l/u uitgeschakeld.
On ze zeest er, Pr ot oreast erli ncki, dienavijf wekenver wij derd werd, wegensschadelijkin een
rifaquari u m
F Dezuurtegraadlagopietsmeerdan8 endeeerstenitraatmetinggafca.
25 mg. Nu ligt dat op iets minder dan 10 mg. Het zoutgehalte is 33,5 g/l. Andere
waarden meet ik (voorlopig?) niet. Ik meet met Tetratesten doch deze
zijn niet nauwkeurig genoeg.
F Alsdagelijkse bijvulling–verdamping amper0,5 lperdag –gebruikik
water met calciumhydroxide, iets wat ik in mijn vorig leven ook deed.
F Waterverversing na 2 weken: 10 liter
juni2011 – 1 2 – Aqu atr opi c a Kortrij k

Aqu atr opi c a Kortrij k
Zee water
F De eiwitafschuimer houdt te veel lawaai en veel RSM-houders vervangen
deze dooreen stillere Tunze 9002. Overigens doethij prima zijn werken
wordtdeze om de 2 à 3 dagen gereinigd.
F Het lederkoraal toont nog steeds geen poliepjes, al doet hij schampere pogingen.
Een andere plaats kan soms wonderen doen, we zien wel.
Eenkleinsteentje dat wij meekregen bij de aankoop, bevatte blijkbaar sporen vanrood druiven
wier(Botryocladialeptopoda). Ditis gewel di g begi nnen gr oei en enis een mooi bli kvangertj
e gewor den. Zo een onver wachte di ngen maken deel uit van het pl ezi er dat men heeft bij
hetbeoefenenvandezeprachtigehobby.
Volgende keer: eerste aankoop van koralen en visjes.
– 1 3 –
Jaargang 26

Vi j ver s
Goedkoop water verplaatsen
Verslagvijverbijeenko mstvan29april
Rik Valcke, Aquatropica Kortrijk
Iets na 20 uur opende Gilbert de vergadering en verwelkomde iedereen.
Hij deed een oproep naar alle leden toe om ook eens een artikel te schrijven.
Het liefst een artikel over eigen ervaring in en rond de vijver, maar in feite
maakt het onderwerp niet veel uit zolang het maar iets met onze hobby te
makenheeft.Martinzaljezekerdankbaarzijn.
Daarna kondigt hij onze gastspreker Marc Criel, stichter van koivrienden.be
aan die vanavond alles komt vertellen over airlift (nvdr: in schoon Nederlands
heet zoiets een luchtlift) in de koivijver. Voor de meeste aanwezigen is dit een
ongekend begrip, maar Marc zal dit uitvoerig uitleggen.
Marc is 13 à 14 jaar geleden per toeval met luchtlift begonnen. Hij wist al dat
deluchtliftgebruiktwerdvoorhetverplaatsenvanwaterinaquariamaardat
deze techniekookvoorhetverplaatsen van waterin de vijverkon gebruikt
worden, was voor hem toen nog een ongekend feit.
Hij heeft een powerpointpresentatie samengesteld waar zelfs filmpjes in verwerktzitten.
We kregen al direct een filmpje te zien hoe Marc metbehulp van
simpelweg twee luchtstenen al veel water kan verplaatsen. Dit is echt de eenvoudigstevormvanwaterverplaatsendieeris.Meteenluchtpompjevan
20 l/min kwam er al een behoorlijke stroming op gang.
Op een volgende foto zien we een tekening van een meerkamerfilter met vier
kamers waarin hij buizen van 1 10 mm had voorzien, om het water door de kamerstetransporteren.InallebuizenhadMarceenluchtsteengehangenmet
de bedoeling om het water van zuurstofte voorzien. Zijn verbazing was echter
groot toen bleek dat de laatste kamer, waar de pomp stond, leeg was door de
terugsturende kracht van de lucht in de buizen. De aanvoer van het water kon
juni2011 – 1 4 – Aqu atr opi c a Kortrij k

Aqu atr opi c a Kortrij k
Vi j ver s
– 1 5 –
nietoptegendestuwkrachtvande
lucht in de buizen. Dit systeem werkt
totaal niet.
Opgelet, luchtlift werkt enkel bij gravity
filters (nvdr: in schoon Nederlands
heet zoiets zwaartekrachtfilter).
Ditwilzeggendatdefilterzichop gelijkehoogtebevindtals devijver,
dus in de grond. (communicerende vaten). Na alles terug verwijderd te
hebben en wat nagedacht te hebben over de gemaakte fouten, experimenteerde
Marc verder en kwam hij bij het volgende ontwerp terecht.
Eerstplaatstehijeenbochtophetuiteindevandebuisomhetwatereenrichting
te geven. Dit gafechter te veel “broebeling”, zoals Marc het zei, in het water.
Na de bocht werd een T-stuk geplaatst zodat de lucht langs boven weg
kon. Daarna werd er nog
een buisje bovenaan horizontaal
op de grote buis gemonteerd
wat dienst deed
als eiwitafschuimer.
Op de volgende dia zien we
eenschetsvanRonnyFierenshoehetluchtliftsysteem
ontwikkeld was. Dit was een eerste versie van het systeem, hoewel er
nog meerdere verbeteringen volgden. Op de volgende dia zien we een filmpje
vanditsysteem.Erwordtinderdaadveelwaterverplaatst.
Daarna zien we hoe Marc een oplossing heeft bedacht om de aanzuigkracht van
de skimmer (nvdr: schuimspaan in het Nederlands) te verzekeren. Omdat van
huizeuiteenopeningvan40of50
mm aanwezig is, is dit niet voldoende
om de watertoevoer te verzekeren.
Om die toevoer te verzekeren
heeft hij de bodem uit de
skimmerverwijderdeneenopening
van 110 mm gemaakt. Voorlopigisditdeenigeoplossingvoor
skimmers. We zien terug een
Jaargang 26

Vi j ver s
filmpje hoe dit in zijn werk gaat. Het water verplaatst in grote snelheid. Iedereen
kijkt gefascineerd toe. Tussendoor worden nog enkele vragen gesteld over de
plaatsing van de luchtbollen. De plaatsing van de bollen in de buis speelt geen enkele
rol.
Wanneer men over lange afstand water verplaatst, moet men wel regelmatig
de buizen eens spoelen om te voorkomen dat de buizen dichtslibben door vuil
dat zich opstapelt. Dit kan door de filterkamer leeg te maken en dan de kraan
te openen. Door het grote hoogteverschil in de vijver en de filterkamer zal het
water zeer snel stromen en het vuil meenemen.
Daarna stelde zich echter nog een probleem. Aangezien luchtliften altijd met
grote diameters werken, was er een probleem om een uv-lamp te gebruiken.
Momenteelwordendemeestefiltersvoorzienvaneenuv-dompellampwat
goed blijkt te werken.
Op de volgende dia zien we nog een filmpje van een quarantainetank waar uiteraard
ook een luchtlift op werkt. We zien dat er een zeer behoorlijke waterstroom
is met een minimum aan energie.
Metslechts100Wkanmenmetditsysteemkoivijverstot60m 3
voorzien van
alle waterverplaatsingen, wat uiteraard zeer zuinig is als men weet dat, als
men elektrische pompen zou gebruiken, men tot tienmaal meer energie zou
nodig hebben om hetzelfde effect te bereiken.
De volgende dia toont ons een alweer verbeterde versie van het systeem dat
de naam drukkamer meekreeg. De buis van 1 10 mm werd voorzien van een
vijftal rijen gaatjes van 0,5 mm die vervolgens in een reductie van 1 10 – 125
werden gemonteerd. Op de zijkant van de koppeling werd een toevoerbuisje
gemonteerdwaarde luchtingepomptwordt. De luchtkomtongehinderdin
de buis omhoog en neemt daardoor
het maximum aan watermet zich mee.
Marc heeft daarna nog proberen dit
systeem te verbeteren door in het
midden van de buis een tweede soort
sproeikop te monteren wat de
naam turboluchtlift meekreeg. Er is
ietsmeerstroming,maarhetnadeel
juni2011 – 1 6 – Aqu atr opi c a Kortrij k

Aqu atr opi c a Kortrij k
Vi j ver s
kanzijndateventueelplantenofdraadalgenkunnenblijvenstekentegende
onderkant van de sproeikophouder. De ideale diepte voor de drukkamer is op
1,60 m diepte. Ze hoeft niet dieper te zitten in de vijver.
Op een volgende dia zien we een open gemaakte drukkamer.
Het is eigenlijk een zeer eenvoudig systeem en makkelijktemaken.Devolgendediatoonteenluchtliftmet
membraan.Hetishetsoortmembraandatgebruiktwordt
bij de bodemdrainage om daar een betere opwaartse circulatie
te creëren vanuit het midden naar de kanten toe. Dit
membraan werd gemonteerd onder een korte, taps toelopende
buis. De fijne luchtbelletjes nemen een maximum
aanwatermee.Menheeftechtereenkrachtigeluchtpomp
nodig om de lucht doorhet membraan te stuwen. Op een
volgend filmpje zien we alweer een mooi voorbeeld van de
kracht van dit systeem.
Marc merkte nog op dat het rendement wel sterk afneemt als men probeert
het water op te voeren. Men blijft best net onder ofgelijk met het oppervlak.
Na de pauze zien we een dia met tekening van een
drukkamer met sproeikop waarerop gewezen
wordtdathetbelangrijkisdatdesproeikopop
dezelfde hoogte zit als de gaatjes in de buis. Indien
dit niet wordt gedaan zal de lucht de gemakkelijkste
weg zoeken en bij de hoogste openingen
het systeem verlaten.
De volgende dia toont een nieuw aangelegde koivijveren
filterwaar het luchtliftsysteem droog is opgesteld.
Die persoon verplaatst met 1 W1.000 l water.
Marc heeft een buis mee van een 300 mm zoals het gemonteerd is. Daarin is
een buis van 1 10 mm geplaatst waarin het vijverwater staat en daarlangs op
gelift wordt. Marc legt uit hoe je een gat maakt in die buis van 300 mm om de
andere buizen van 110 mm en 125 mm er in te monteren. Er wordt eerst een
gat van 70 mm gemaakt. Daarna wordt de rand opgewarmd tot deze zacht
– 1 7 –
Jaargang 26

Vi j ver s
wordt. De buis van 110 wordt daarna door het zachte gat gedrukt waardoor
de opening mooi gemaakt wordt. De stukken worden altijd met harde pvc-lijm
gemonteerd. Dit is volgens Marc momenteel een van de beste luchtliftsystemen
die gemaakt zijn.
Op de laatste dia zien we nog een klein membraan waarmee volop geëxperimenteerd
wordt.
Hiermee was Marc aan het einde van zijn voorstelling gekomen. De spreker
en de twintig aanwezigen werden bedankt door Gilbert.
Daarna toonde Marc nog even zijn site . Dit is een
forum waar veel liefhebbers met elkaar communiceren en discussiëren. Bekijk
hem zeker eens en je zult er zeker iets van opsteken.
juni2011 – 1 8 – Aqu atr opi c a Kortrij k

Aqu atr opi c a Kortrij k
Terr ari u m
Gedragenvoortplantingvande
jemenkameleoninhetterrarium
Ron Peek
Het houden van kameleons in gevangenschap staat bij een groot aantal terrariumliefhebbers
al lange tijd in de belangstelling. Helaas geldt voor de meeste
van de geïmporteerde soorten dat het voor langere tijd in leven houden een
(nog) onmogelijkeopgaveis.Hierdoorkomthetnakwekenvandezedierenal
helemaal niet aan bod, zodat de liefhebbers steeds weer aangewezen zijn op
dieren uit het wild.
Met het beschikbaar komen van duidelijke gegevens betrefende biotoop, temperaturen
en behoefte aan bepaalde voedingsstoffen is het in gevangenschap houden
vaneenaantalsoortenkameleonsduidelijkverbeterd.Eenvandezesoorten,de
jemenkameleon ( Chamaeleo calyptratus ) zal ik in dit artikel nader beschrijven.
De jemenkameleon behoort duidelijk tot de grotere kameleonsoorten; de
mannetjes worden maximaal 50 cm (inclusiefstaart), terwijl de vrouwtjes met
ongeveer 35 cm hun maximale grootte hebben bereikt. De mannetjes dragen
op hun kop een opvallend verhoogde ‘helm' die maximaal7 cm kanworden en omzoomd is door huidflappen die tijdens stressvolle situaties kunnen
wordenopgezet. Zowelopdebuikalsopderugbevindtzicheenstekelige
kam. De meest bekende kenmerken
van kameleons, de
prachtige kleuren en het vermogen
deze te veranderen,
zijn bij de jemenkameleon
goed ontwikkeld. De soort beschikt
over een zeer breed
scala van kleuren: groen,
blauw, geel, zwart, oranje en
wit. De dieren laten de verschillende
schakeringen van
– 1 9 –
Jaargang 26

kleurpatronen zien afhankelijk van hun gemoedstoestand en omgeving en
niet,zoalsnogvaakwordtgedacht,omzichaanhunachtergrondaantepassen.
Het verschil tussen de geslachten is duidelijk te zien.
De mannetjes zijn wat bonter gekleurd en dragen naast hun imposante helm
ooknog een spoor op de hiel. Vrouwtjes hebben opvallend lange nagels aan
hun voorpoten, deze gebruiken ze
om een holin de grondte graven
voor hun eieren. Spectaculair is de
kleurverandering die bij vrouwtjes
optreedt als ze niet paringsbereid
zijn en vervolgens een mannetje in
het vizier krijgen. De normale
groene basiskleur met oranje
vlekkenverandertsnelineeninkt-
Terr ari u m
Vr ou wtj e
zwarte lichaamskleur met daarop felle oranje en blauwe punten. Jonge dieren
dienetuitheteizijngekropenlatenmeestaleenpaarseoffletsgroenelichaamskleur
zien die na ongeveer drie maanden langzaam overgaat in de tekening
die karakteristiekis voor de volwassen dieren.
Hoewel de systematiekvan Chamaeleo calyptratus nognietgeheelduidelijk is, worden twee ondersoorten beschreven, C. calyptratus calyptratus komt
voor in Noord- Jemen en in het aangrenzende gedeelte van Zuid-Jemen, terwijl
de ondersoort C. calyptratus calcarifer in Saudi-Arabië wordt gevonden.
NaastC. calyptratus komt nog een ondersoort van de gewone kameleon, C. chamaeleon orientalis en C. arabicus in dezelfde regio voor.
Dedierendieikverzorgzijnvandeondersoort C. c. calyptratus .Indenatuur
worden deze dieren zowel in regenrijke gebieden, zoals berghellingen, als in
zeer droge gebieden, zoals hoogvlakten, gevonden. Jemenkameleons zijn
echter ook op minder natuurlijke plaatsen waargenomen zoals in acacia's die
de wegen omzomen in steden.
Zoals bij de meeste soorten kameleons is ook het mannetje van de jemenkameleon
zeer territoriaal. Andere mannetjes worden niet getolereerd, terwijl
vrouwtjes constant worden lastiggevallen. Daarom is het wenselijk de manne-
juni2011 – 20 – Aqu atr opi c a Kortrij k

Aqu atr opi c a Kortrij k
Terr ari u m
tjes alleen te huisvesten. Een terrarium metde afmetingen van 30 bij 30 bij 60
cm(l,b,h),verwarmdtotongeveer25˚Cenverlichtdooreen40W-spotis
voldoende. Vrouwtjes zijn over het algemeen wat verdraagzamer en kunnen
met meer in een terrarium worden gehouden.
Deinrichtingbestaatuiteenflinkaantalklimtakkenmetopdebodemeen
laag schelpenzand. Het terrarium verder aankleden met planten is niet zinvol
aangezien de jemenkameleon een van de weinige soorten kameleons is die
ook plantaardig voedsel op het menu heeft
staan.Bijmijkrijgendedierenechteralleen
huiskrekels, die eerst bepoederd worden met
Korvimin, een preparaat dat een hoge dosis kalk
envitaminesbevat.Integenstellingtotandere
kameleons die op den duur weigeren om altijd
hetzelfde soortvoedseldierte eten, geeftditbij jemenkameleon
geen enkel probleem. Ze groeien,
kleuren en planten zich prima voort ondanks dit
eenzijdig dieet. Hoewel de meeste kameleonsoorten
alleen water drinken door dit als druppels
van bladeren afte likken, drinkt de jemenkameleon gewoon uit een schaaltje.
Alleen de jonge dieren krijgen dagelijks water in druppelvorm aangeboden.
Cha maeleo calyptratus
Paring van
In de natuur valt de paartijd in september en oktober, maar in het terrarium
plantendedierenzichhetgehelejaardoorvoort.Zieteenvolwassenmannetjeeenvrouwtje,danprobeerthijzichzogrootmogelijktemakendoor
zich zijdelings sterk afte platten en de keelzak op te zetten. De kleuren intensiveren
daarbij sterk, terwijl met de kop heen en weer wordt getrild. Daarna
loopt hij snel op het vrouwtje toe en stoot haar enkele keren hard met de gesloten
bek in de flank. Als het vrouwtje niet paringsbereid is, neemt ze de typische
contrastrijke kleuren aan en dreigt met geopende bek. Deze signalen
moeten het mannetje erop wijzen dat ze niet geïnteresseerd is. Bij verder aandringen
wordt er zelfs stevig gebeten naar het mannetje. Is ze wel paringsbereid,danblijfthetvrouwtjepassiefzittenenkruipthetmannetjevanachteren
op het vrouwtje, waarna hij zijn cloaca tegen die van het vrouwtje drukt. Na
– 21 –
Jaargang 26

verschillendeparingenovereenperiodevanmaximaalvierdagenbeginthet
vrouwtje het mannetje wederom te weren. In de daaropvolgende vier weken
begint het zwangere vrouwtje enorm veel te eten om zo voldoende voedingsstoffen
binnen te krijgen om de grote hoeveelheid eieren te produceren. Net
voor het leggen maken de eieren ongeveer veertig procent uit van het totale
gewichtvanhetvrouwtje.
Om de dieren de kans te geven om een gang in de grond te graven en daarin
hun eieren te deponeren worden de vrouwtjes op het moment dat ze onrustig
opdebodemvanhetterrariumnaareenplekjezoekenovergebrachtnaareen
emmergevuldmetvochtigzand.Hetgravenvaneengangenhetvervolgens
leggen van de eieren, tot wel 89 stuks per legsel, duurt ongeveer een dag.
Daarna maakt het vrouwtje de gang weer zorgvuldig dicht en kan ze weer in
haar terrarium worden teruggezet. Nadat het vrouwtje uit de legemmer is verwijderd
worden de eieren uitgegraven, onder lauw water afgespoeld en in
vochtig vermiculietbij 27 ˚C geïncubeerd. Tijdens de incubatie groeiende eieren
sterk en na ongeveer vijfmaanden kunnen de eerste jongen uitkomen.
Deze openen de eieren door er met de snuitpunt enkele scheuren in te maken
en blijven vervolgens met alleen hun kop uit het ei zitten. Na ongeveer een
halvedag,waarinzederesterendeeidooieropnemen,verlatenzehetei.De
diertjesmetendanongeveer6-7cmenkunneningroepengehuisvestworden.
Na twee dagen beginnen ze met het eten van kleine krekeltjes en bij voldoende
voedselaanbod maken ze een enorme groei door. De maximale groeisnelheid
die ik heb gemeten was meer dan 2 cm per week. De vrouwtjes beginnen na ongeveer
zes maanden de karakteristieke rode vlekken te vertonen op hun groene
basiskleur, wataangeeftdatze geslachtsrijp
zijn. Mannetjes doen met
zeven tot acht maanden wat langer
over het bereiken van de geslachtsrijpheid.
Zowel de jonge als de volwassen
dieren zijn over het algemeen zeer
agressief en zullen proberen te
bijten bij pogingen om de dieren
vast te pakken. Opmerkelijk daarbij
Terr ari u m
Kopstudie mannetjes(foto:Frank Wouters)
juni2011 – 22 – Aqu atr opi c a Kortrij k

Aqu atr opi c a Kortrij k
Terr ari u m
isdatdierenaanvallendgedragvertonen, zelfsnaarmensentoe. Daarnaast
worden de scherpe nagels gebruikt om belagers van het lijf te houden.
Worden de dieren toch in de hand gehouden, dan kunnen ze met hun lichaam
een typische laagfrequente trilling maken, die waarschijnlijk bedoeld is om vijanden
afte schrikken. Kenmerkend voor het temperamentvolle gedrag van de
jemenkameleon is dat jongen die alleen nog maar met de kop uit het ei steken,
soms al proberen eventuele belagers te bijten. In tegenstelling tot de
meeste kameleonsoorten lijkt de jemenkameleon een soort te zijn die zich
prima leent voor het houden in het terrarium. De dieren zijn schitterend van
kleur,vertoneneenuitgebreideninteressantgedrag,zijnrelatiefeenvoudigte
verzorgenenhebbeneenkortegeneratietijd.Momenteelwordtdezekameleon
in zulke aantallen nagekweekt dat ze voor elke liefhebber bereikbaar zijn.
– 23 –
Jaargang 26

De zwanenbloem is een van de mooiste inheemse moerasplanten. Zijkomtvan
nature voor in ondiepe, voedselrijkezoetewateren.Hetiseenbeschermdeplant
en ging de afgelopen decennia sterk achteruit. Oorzaken waren het dempen van
slotenvoordeuitbreidingvandorpenensteden(denkaannieuwewoonwijken
en industrieterreinen). Andere oorzaken zijn het machinaal reinigen van sloten.
Ook door de verlaging van het grondwaterpeil zijn er veel sloten drooggevallen.
Vandaagdedagzienwegelukkigdeplant weer meer terugkomen, vooral in beschermde
natuurgebieden en vijverpartijen.
Aan het eind van een stevige ongeveer 1 m lange stengel ontvouwt zich boven
het wateroppervlak in de zomer een op een paraplu gelijkend scherm van wel
zo'n 30 kleine roze bloemetjes. De mooie bloemschermenen sierlijke bouw
van deze plant maken dit gewas bij uitstek geschikt voor toepassing in de vijver.
De plantkomt begin mei pas boven wateren is dan zekervoorde leek
moeilijkteonderscheidenvananderewaterplantenmeteenbiesachtigebladstructuur.
In de niet-bloeiende vorm moet men op de volgende kenmerken letten:
de bladeren zijn
driekantig en ze zijn spiraalsgewijs
gedraaid om de as.
Waar de naam zwanenbloem
vandaan komt, blijkt voor
velen een raadsel te zijn.
Hetheeftmijverbaasddat
sommige bekende schrijvers
vantuin-envijverboekenbij
de beschrijving van de zwanenbloem
vermelden, dat
De zwanenbloe m
Buto mus u mbellatus
H. Alblas
Vi j ver s
juni2011 – 24 – Aqu atr opi c a Kortrij k

niet precies te weten en anderen denken het te weten, maar wat ze schrijven is
niet waar. Om maar een paar voorbeelden te noemen: De één zegt: "dat de
planten zo worden genoemd, omdat ze aan de waterkant staan". Een ander
beweert: "dat de zwanen ze graag eten". Weer een ander beweert: "dat het gracieuze
van de zwaan tot uiting komt in de zwanenbloem". Vervolgens nog
twee citaten uit weer twee andere boeken: zoals zoveel waterplantennamen is
dit er weer één die totaal onduidelijkis, maar ergens in het verre verleden zal
er wel een aanleiding gevonden zijn voor deze naam. De tweede visie luidt: de
Nederlandse naam berust waarschijnlijk op het feit dat de bloemstengel soms
als een zwanenhals is gebogen.
Nu wordt u ongetwijfeld nieuwsgierig en zult u zich afvragen: waarom wordt
de plant dan zwanenbloem genoemd? Omdat ikmij dat ookheb afgevraagd,
benikinmeerdantwintigjaargangenvandeKoninklijkeMaatschappijTuinbouw
en Plantkunde ‘Groei en Bloei' gaan snuffelen en waarlijk in de uitgave
van juli 1991 stond een uitgebreid artikel over deze prachtige moerasplant en
vond ik daar de oplossing waarom de plant deze naam draagt. Aan de hand
van een uitgebreide tekst, foto's en tekeningen werd het allemaal uitgelegd.
Ikga hier niet het gehele verhaal vermelden, maar het komt op het volgende
neer: Om te weten waarom de plant zo heet, zullen we een bloemetje van
dichtbijbekijken. Een bloem bestaat uit zes bloemblaadjes, de buitenste donkerder
dan de binnenste. Verder naar binnen staan negen meeldraden met een
marmerwitte steel en donkerpaarse knoppen. Het binnenste van de bloem bestaatuitweerzeselementendatdezesstampersblijken
te zijn. Deze stampers
staaninhethartvandebloemals‘zwaantjes ' met de nek omh oog gestrekt. Het
verhaal gaat verder en vertelt over de bestuiving d.m.v. insecten en eindigt dan
met: eerst leken het zwaantjes met de koppen gestrekt, na het rijp worden lijken
het zwaantjesmetdehalsgebogen.Denaamzwanenbloemdanktdezeplant
danookaanditonderdeelvandebloem.Einde citaat. Leuk om te weten toch!
De zwanenbloem voor de vijver
Vi j ver s
De sierlijke bouw met haar prachtige bloemschermen, die bloeien van juni tot
augustus, maken deze plantbij uitstekgeschiktvoortoepassing in de vijver.
Eenzonnigestandplaatsiswelgewenst.Deplantdieptekanvariërenvan0tot
30 cm. Als plantdiepte in het algemeen geldt: de afstand van de bovenkant
Aqu atr opi c a a Kortrij k – – 25 25 –
Jaargang Jaargang 26

COIFFURE
Gentsesteenweg32,Kortrijk
05621 3689

El ektri cit eit - s anit ai r - metsel werken
Domi ni que Call ens
Nor mandi estraat 152 8560 Wevel gem
056/ 42 52 45 - 0474/ 22 11 1 5
Bekijk ook onze website: www.dominique-callens.be
OPTIEK PIETERS
Gediplomeerde opticiens
K. Elisabethlaan 60
8500 Kortrijk
056/35.39.96
Coral Worl d
is gespecialiseerdin
"Rifaquaristiek"
J onge kor al en aa n s y mpathi eke prij zen.
Kwaliteitsproducten.(Geen verkoop van vissen.)
is geenklassieke winkel. Wezijnervoorunaafspraak.
Br eng ons een bezoek en maak kenni s met ons ei gen aquari u m en techni ek.
Freddy De Gendt Wil genstraat 9 9340 Lede
tel. na 19. 00 u.: 053 80 28 98
www.coralworld.be www.coralworld.eu
http: //freddy. zeewaterforu m. org/

Vi j ver s
van de aarde waarin de plant is geplaatst, tot het wateroppervlak. De zwanenbloem
moet zeker niet te diep worden gezet. Zodra de diepte meer dan 35 cm
is, gaat zij het al minder goed doen en pakweg bij een halve meter laat zij het
vaak geheel afweten. Deze ervaring heb ik zelfjaren geleden zelfondervonden.Eenflinkegroepplantenhadikineengrotewaterpartijgeplaatst,
waarvan het water meer dan een halve meter diep was met het gevolg, dat
sommige bladeren niet meer op een zwanenbloem leken en dat er geen
bloemen meer ontsproten. Pas nadat ze ondieper waren gezet, gingen ze wel
bloeien. De lengte van de plant ligt tussen de 80 en 120 cm. Als achtergrondofrandbeplanting
in een flinke groep, gecombineerd met de blauw bloeiende
Pontederia cordata en andere contrasterende, lager blijvende moerasplanten
komenzegoedtothunrecht.
Nadebloeiontstaanbruineopkoffiebonenlijkendevruchteneninsommige
delen van het land worden de planten dan ookwel ‘koffieboontjes' genoemd.
Zevragenweleenvoedselrijkegrond
en kunnen zondermeerin de volle
grond gezet worden, waarna ze zich
mooi als een flinke groep uitbreiden.
Hoewel ze zich d.m.v. een wortelstok
uitbreiden, valt het woekeren, zoals
sommigen beweren, wel mee. Komen
er te veel, dan is dat een mooie gelegenheid
om andere vijverliefhebbers
de planten cadeaute doen.
Volgens vijver- en plantendeskundigen bloeien zwanenbloemen slecht ofin
het geheel niet in mandjes. Deze ervaring heb ik niet.
Vele jaren geleden heb ik er enkele in een flinke vijvermand
gezet, gevuld met vette klei en afgedekt met
eenfijngrindlaagje.Zehebbenweldegelijkfraaigebloeid.
Ikkanmevergissen, maarmisschienligtde
oorzaakinhetfeitdatmengewoon‘vijveraarde'heeft
gebruikt. In vijveraarde zit te weinig leem en klei wat
vroeger helemaal het geval was. Tegenwoordig wordt
meer blauwe klei in deze aarde verwerkt. Misschien is
datdeoorzaakvoorhetuitblijvenvandebloei?
juni2011 – 26 – Aqu atr opi c a Kortrij k

Nederlandse naam: prachtkopstaander
Algemeen: Orde: characiformes(kaperzalmachtigen)
Familie: anostomidae (kopstaanders)
Voorkomen: KomtvooringrotedelenvanZuid-AmerikainhetAmazoneenhetOrinocobekken(Guyana,Peru,Brazilië,Venezuela)eninSuriname.
Meestal is hij te vinden op plaatsen waar er een sterke stroming heerst.
Grootte: Wordt max. 16 cm TL (totale lengte) groot.
Geslachtsonderscheid: er zijn geen zichtbare geslachtskenmerken te zien,
maardevrouwtjeszijnmogelijkerwijzeietsgroterdandemannetjesen
hebben een bollere buik.
Gedrag: in de natuur komen ze voor in grote scholen. Ze kunnen echter wel
onverdraagzaam tegenover elkaar worden, als men ze houdt in een kleine
groep. Als de grootte van de bakhet toelaat, dan kunnen ze zonderpro blemen gehouden worden in een
groep van minimaal zes exemplaren.
Kan men geen grote groep herbergen,
dan is hetbeter de prachtkopstaanderinzijneentjetehoudenin
gezelschap van vreedzame halfgrote
tot grote vissen, zoals grote karperzalmen,
harnasmeervallen, Corydo ras -soorten, vreedzame cichliden
(bijv. Retroculus ), mesvissen, enz.
Aqu atr opi c a Kortrij k
Zoet water
Vis vande maand
Anosto mus anosto mus (Linnaeus, 1758)
Martin Byttebier, Aquatropica Kortrijk
– 27 –
Jaargang 26

Zoet water
Hetiswelzodatzesomsdeneiginghebbentenippenaandevinnenvan
langvinnige vissen, in het bijzonder wanneer die nogal aan de trage kant zijn.
Zezwemmenopeentypischekopstaandermanier,namelijkmethethoofd
naar beneden gericht. Het is een van de mooiste kopstaanders die er te
vinden zijn in de handel.
Bakinrichting: Wil men ze een leefgebied geven zoals hun natuurlijkhabitat,
danzalmenhetaquariumzodanigmoeteninrichtenmetrotsen,stenen,wortels,
enz. dat er holen en kloven ontstaan. Zeer belangrijk is zuurstofrijk water
meteenvoldoendegrotestroming.Deverlichtingmoetfelzijn,opdatophet
decoratiemateriaal algen zouden kunnen groeien. Deze algen worden door de
prachtkopstaanders afgegraasd. Opgepast met planten: als er onvoldoende
algen voorhanden zijn, zullen ze zonder aarzelen de planten opeten. Het zijn
ookgoedespringers,debakmoetdusgoedafgeslotenzijn.
De waterkwaliteit speelt geen al te grote rol, de temperatuur mag variëren
tussen de 22-28 ˚ C, de pH mag tussen 5,8 en 7,5 liggen en de algemene hardheidkangaanvan1tot18dGH.
Voedsel: Zoals hierboven vermeld, hebben ze een voorkeur voor algen, maar in
het aquarium nemen ze ook vlokkenvoer aan. Men moet er wel op letten dat het
vlokkenvoer een hoge graad aan plantaardige bestanddelen bevat. Ter afwisseling
kan men ze ook gekookte saladebladeren en vogelmuur ( Stellaria media )geven.
Kweken: In het aquarium moeilijk, maar toch niet onmogelijk. De documentatie
hieromtrent is echter zeer schaars. In Azië en Zuid-Amerika worden ze
wel voor de aquariumhandel op grote schaal commercieel nagekweekt.
Bijzonderheden: Wordt nogal vaak metAnostomus ternetziverwisseld, maar
deze is kleiner en niet zo kleurrijk.
Het geslachtAnostomus telt momenteel vier geldige soorten: Anostomus anostomus, A. brevior, A. longus en A. ternetzi .
Anostomus intermedius, A. plicatus en A. spiloclistron werden vrij recent overgeplaatst
naareen nieuwgeslachtPetulanos .Hunjuistenaamluidtdus Petulanos
intermedius, P. plicatus en P. spiloclistron.
Defamilieanostomidae bevat 14 geslachtenmet in het totaal zo'n 148 erkende
soorten.
juni2011 – 28 – Aqu atr opi c a Kortrij k

Aqu atr opi c a Kortrij k
Zoet water
Bronnen:
Esch meyer, W. N. &Fricke, R.(eds.)CatalogofFisheselectronicversion(5 May2011).
htt p: //r esear ch. cal acade my. or g/i cht hyol ogy/cat al og/fi shcat mai n. as p
Froese, R. and D. Paul y.Editors. 2011.FishBase. Worl d Wide Web el ectronic publicati on.
htt p: //www.fishbase. org,version( 02/2011).
Si dl auskas, B. L. and R. P. Vari. 2008.Phyl ogeneticrel ationships withi nthe South Ameri canfishfamil
y An ost omi dae ( Tel eost ei, Ost ari ophysi, Ch ar acif or mes). Zool ogi cal J our n al oft h e Li nn ean Soci
et y v. 1 54: 70− 21 0.
– 29 –
Jaargang 26

Waterjuffers en libellen zijn zeker
de meestopvallende insecten die
weindeomgevingvanvijversen
poelen aantreffen.
Iedereen, ook het kleinste kind
kentze. Doorhungedragengeritsel
vallen ze op en boezemen
zezelfshierendaarangstaan;
eensoortwordtzelfspaardenbijter
genoemd! In het Engels
heten ze “dragonflies”.
Ui t n odi gi n g
Uitnodiging
Waterju fers enlibellen, besttegenieten
De wat erj uff er Enall agma
cyathi geru m( watersnuffel)
Hun leven, dat zich grotendeels afspeelt op de bodem van vijvers is daar geheimzinnig
en weinig gekend en plots verschijnt dan uit de lelijke larve een schitterende
en kleurrijke jager, die rusteloos en onvermoeibaar rond de vijver vliegt.
Over deze insectenfamilie gaat het
vrijdag 24 juni. Dan zal Paul jullie
door hun leven en wereld gidsen.
Waar? Clublokaal “De Klokke”
Wanneer? Vrijdag24 juniom20
uur stipt
Deli bel Aeshn a mi xt a(paardenbijter)
juni2011 – 30 – Aqu atr opi c a Kortrij k

Voorzitter
Paul Goddeeris
Kasteelstraat cv15, 8500 Kortrijk
paul.goddeeris@skynet.be
Erevoorzitter
Erik Vansteenkiste
Langebrugstraat 4 bus 21, 8500 Kortrijk
erikvansteenkiste@skynet.be
Secretariaat
DonaldSamyn
Korenbloemlaan 15, 8500 Kortrijk
056 21 09 06
donald.samyn@base.be
Penningmeester-ledenadministratie
Filip Willen
Tolbeekstraat 11, 8560 Wevelgem
056 4228 76
filip.willen@telenet.be
Bankrekening
Argenta: 979-6236362-43
Contactpersonen
Zoetwater
Gerrit Plovie 056 40 24 56
gerrit.plovie@skynet.be
Zeewater
Hans Louf
hans.louf@telenet.be
Vijvers
Gilbert Lapere 056 35 84 19
gilbert.lapere@telenet.be
Terrarium
Geert Vandromme 056 71 82 07
terrarium@aquatropica.be
Verzending
DonaldSamyn056 21 09 06
donald.samyn@base.be
Verantwoordelijke uitgever
MartinByttebier056775927
nightowl@scarlet.be
De uitgever is niet verantwoordelijk voor de
inhoud van de advertenties.
Aqu atr opi c a Kortrij k
Colofon
– 31 –
Jaargang 22 – Januari 2007
Lidgeld 2011
Lidgeld: €22,-
Lidgeld + Aquariumwereld: €32,-
Redactie
Hoofdredactie
MartinByttebier056775927
redactie@aquatropica.be
Redactiemedewerkers
Jan Algoed 056 21 90 74
jan.pygoplit@gmail.com
DonaldSamyn056210906
donald.samyn@base.be
Webpagina
http://www.aquatropica.be
Lokaal
"DeKlokke"
BoudewijnIX-laan2,8500Kortrijk
056 21 79 90
de.klokke.athene@telenet.be
http://www.deklokkeathene.be
Jaargang 26

Mari o Woll eghe m
F Vijversinpolyestermetglasvezel
F Kleinhandelaquarium-envijvermateriaal
F Houtvoorindetuin:tuinhuizen
carports
houtenafsluitingen
houtenterrassen
Pelikaanstraat1 e-mail:mario-wolleghem@tiscali.be
8830Hooglede webpagina:www.mario-tuindecoratie.be
tel.:051 240673
fax:051 21 11 24
gsm:04954211 53

Despecialistindestreekvoor
TROPISCHEAQUARIA
&WATERPLANTEN
Sluitingsdag:dinsdag
NOORDSTRAAT27,8500KORTRIJKtel:056-36.09.95
http://www.aquariumcenter.be
info@aquariumcenter.be