Zorgpaden, disease management en het vastgoed - College bouw ...

EUROPESE ONTWIKKELINGEN
WHO: chronische ziekten vragen
pro-actief handelen
Om de grote groei van het aantal chronisch zieken niet tot een ondraag-
lijke last in menselijk en financieel opzicht te laten worden, moeten
maatregelen getroffen worden. Deze maatregelen vergen een wijziging
van het zorgsysteem. Dit betoogde dr. Rafael Bengoa, Directeur Health
System Policies and Operations van de World Health Organization, tij-
dens de 7e bijeenkomst van het European Health Property Network te
Edinburgh (15-17 november 2004).
Sinds 1990 is het aantal mensen dat per jaar sterft met of
aan een chronische ziekte (zoals COPD en astma, hartproblemen,
diabetes, kanker) toegenomen. Verwacht wordt
dat dit aantal in de komende 15 jaar wereldwijd sterk zal
groeien. Niet alleen de westerse wereld kampt met een
toename van het aantal chronisch zieken, maar ook de
Oost-Europese landen en China, het welvaartsland in
opkomst. Het aantal dikke mensen (met als gevolg ziekten
als diabetes, hartstoornissen, orthopedische klachten) in
Oost-Europa blijkt sinds 1990 meer dan verdubbeld. Het
probleem van de toename van het aantal chronisch zieken
is dus meer wereldwijd dan iedereen denkt.
Preventie kan deze trend keren, bijvoorbeeld door het
roken verder terug te dringen. Ook wordt inmiddels in
diverse landen beleid ontwikkeld om door gezonde voeding
en beweging obesitas te voorkomen.
BRON: WHO
Pro-actief handelen
Tegelijkertijd zijn maatregelen in de gezondheidszorg
nodig. De huidige zorgsystemen zijn onvoldoende in
staat om met de groei van het aantal chronisch zieken
BRON: WHO
om te gaan, doordat zij vooral op de acute zorg gericht
zijn. Een betere balans met de chronische zorg is nodig.
In zijn betoog stelt dr. Bengoa voor te gaan werken met
het ‘chronische-ziektenmodel’. Juist door een systematische
aanpak kunnen positieve resultaten worden bereikt.
Door vroege screening op bijvoorbeeld suikerziekte en te
hoge bloeddruk kunnen implicaties voor de bloedvaten
worden voorkomen.
Dit betekent een radicale wijziging van de gezondheidszorg
naar een systeem waarin diensten worden georganiseerd
rond preventie van en zorg voor chronische ziekten.
Ook heeft dit tot gevolg dat meer diensten worden aangeboden
aan ‘gezonde’ mensen. Meer pro-actief dan reactief
optreden is dan ook het devies.
Daarnaast vervult een grotere betrokkenheid van de
patiënt een sleutelrol. Zelfmanagement door de patiënt
vormt onderdeel van het systeem. De verantwoordelijkheid
daarvoor kan niet alleen worden afgeschoven naar
de patiënt. Het is ook nodig dat de medici worden uitgedaagd
hun werkwijze aan te passen en meer te werken
volgens het chronische-ziektenmodel.
BRON: WHO
Positieve resultaten
Eerste proeven van deze maatregelen laten positieve
resultaten zien. In de Verenigde Staten blijkt uit een
proef dat het aantal mensen met een verantwoord cholesterolgehalte
in een jaar tijd gestegen is van 55 naar 83%.
In Engeland is het aantal wachtenden op een hartoperatie
gedaald met 75%. De wachttijden voor een echocardiogram
zijn verminderd van meer dan 6 maanden naar
korter dan een maand. Ook is de bedbezetting daar door
de proef verbeterd. Australië laat besparingen op het
aantal verpleegdagen zien door korter verblijf en minder
opnames. Verder is de patiënttevredenheid en de beleving
van de kwaliteit van leven toegenomen.
Dat de eerste resultaten van het werken met het chronische-ziektenmodel
bemoedigend zijn, laten ook
Nederlandse projecten - zoals die in Maastricht en
Utrecht (COPD) - zien. Helaas wordt nog steeds vrij incidenteel
met dit model gewerkt. Meer structurele en culturele
wijzigingen in het zorgsysteem zullen nodig zijn om
het model breder in te voeren. De noodzaak daartoe is
voldoende aangetoond.
COLOFON
In perspectief is een uitgave van:
College bouw ziekenhuisvoorzieningen
Postbus 3056, 3502 GB Utrecht
Bezoekadres: Churchilllaan 11, 3527 GV Utrecht
E-mail: communicatie@bouwcollege.nl
Website: www.bouwcollege.nl
Telefoon: 030-298 31 00
Fax: 030- 298 32 99
Redactie: Tjark Reininga, Han Hoes
Vormgeving en druk: Twin Design bv, Culemborg