Antwoorden oefenexamen havo (pdf) - Examenkatern Geschiedenis.nl

Examenkatern havo en vwo Oefenexamen havo antwoorden
De Verenigde Staten en hun federale overheid 1865 – 1965
Oefenexamen havo
De Verenigde Staten en hun federale overheid 1865 – 1965
Antwoorden
1 a Een onafhankelijkheidsverklaring is een geschrift waarin opstandelingen zich
rechtvaardigen. Een grondwet geeft de basisregels voor volk en overheid van de nieuwe
staat.
b De opstandelingen vinden dat wanneer enige regeringsvorm de universele mensenrechten
schendt, het volk het recht heeft een nieuwe regering in te stellen. Zij zagen de Engelse
koning als een tiran en wisten dat de Verklaring tot een oorlog zou leiden.
c De Founding Fathers.
2 a Volgens de tekenaar hoort een goede gezondheidszorg tot de basisvoorwaarden voor een
normaal, gelukkig bestaan.
b Conservatieve tegenstanders (verenigd in de American Medical Association) willlen geen
staatsregulering van de medische sector. Zij leggen nadruk op de ‘keuzevrijheid’ van de
patiënt en zijn bang voor communistische toestanden als hem die wordt ontnomen.
3 a Deze bestuurders vonden de Articles volkomen ontoereikend. Als de Verenigde Staten
wilden samenwerken, zouden de deelstaten toch een deel van hun bevoegdheden moeten
overdragen aan het federale gezag. Onder het motto ‘eendracht maakt macht’ is
uiteindelijk de constitutie tot stand gekomen.
b De indianen, zij betaalden namelijk helemaal geen belasting.
c De term ‘slaaf’ was beladen. In een document waarin gesproken werd van vrijheid en
gelijkheid paste geen begrip zoals slaaf. Het zou kunnen leiden tot een schuldgevoel.
4 a Met het begrip Manifest Destiny.
b Een idee van de democratische revoluties is de idee van vrijheid / zelfbestuur.
Volgens O’Sullivan leidt deze vrijheid / dit zelfbestuur juist tot Manifest Destiny.
5 a Op het terrein van de buitenlandse politiek gedroeg Theodore Roosevelt zich steeds meer
als een president die kon regeren zonder toestemming van het Congres. Hoewel alleen het
Congres een oorlog kon verklaren, stuurde hij herhaaldelijk troepen naar gewapende
conflicten in Latijns-Amerika en het Caribisch gebied, zonder daarvoor toestemming te
hebben gevraagd.
b President Lyndon B. Johnson vroeg in 1964 het Congres eenvoudigweg om een ‘resolutie’
die hem vrij spel gaf om de oorlog in Vietnam te voeren zonder een oorlogsverklaring.
Feniks, geschiedenis voor de tweede fase, havo en vwo 1 ©ThiemeMeulenhoff, Amersfoort 2012

Examenkatern havo en vwo Oefenexamen havo antwoorden
De Verenigde Staten en hun federale overheid 1865 – 1965
6 President Wilson herzag zijn mening over het vrouwenkiesrecht omdat het moeilijk werd te
strijden voor democratie (To make the world safe for democracy) en tegelijkertijd de
vrouwen deelname aan de democratie te ontzeggen. Bovendien namen steeds meer
vrouwen de plaatsen van de mannen in het productieproces over. In ruil voor deze
prestatie verlangden zij het kiesrecht.
[Wilson zei in 1918: ‘We hebben de vrouwen tot partners gekozen in deze oorlog. Kunnen
we hen alleen toelaten tot een partnerschap van lijden, zwoegen en opoffering en niet tot
een partnerschap van rechten?’]
7 a De Reconstructie.
b De ‘Reconstructie-amendementen’ moesten er samen voor zorgen dat de oud-slaven
volwaardige burgers van de Verenigde Staten werden. Het 13e amendement verbood de
slavernij, het 14e amendement verleende volwaardig burgerschap en het 15e zorgde dat
alle zwarte mannen mochten stemmen.
c Van vrijheid was namelijk geen sprake. De Ku Klux Klan voerde een schrikbewind en in
alle zuidelijke staten werd langzaam maar zeker het stemrecht van de zwarte mensen
afgepakt.
d De zwarte bevolking was hoe dan ook vrij en kon voor het eerst naar school. Ook hadden
ze het recht naar het noorden of het westen te verhuizen.
8 a Hayes en Tilden sloten achter gesloten deuren een compromis. Hayes kon president
worden als hij de laatste noordelijke troepen uit het Zuiden terugtrok en het beleid van
Reconstructie stopzette.
b Thomas Nast zag het compromis eigenlijk meer als een soort wapenstilstand tussen twee
partijen die (bijna) in oorlog met elkaar waren. Hayes voelde zich bedreigd en gaf Tilden
zijn zin. Staatsrechtelijk is dit natuurlijk vreemd. Een presidentschap kan niet worden
‘gekocht’.
c De federale overheid keerde de zwarte bevolking de rug toe. Zwarte zuiderlingen werden
aan hun lot overgelaten. Dit maakte de weg vrij voor de Ku Klux Klan en voor de
segregatie.
9 Oliver Harrington heeft de tekening gemaakt in de jaren 1950. In 1954 verklaarde het
Hooggerechtshof in de zaak Brown vs Board of Education de segregatie in het onderwijs
ongrondwettelijk. In het Zuiden werd in veel gevallen geprobeerd de desegregatie op de
lange baan te schuiven, zoals bijvoorbeeld gebeurde in Little Rock. In 1957 werd daar door
de NAACP geprobeerd negen zwarte kinderen naar school te krijgen. De gouverneur van
Arkansas schakelde de Nationale Garde in om de Little Rock Nine de toegang te beletten.
Na lang aarzelen stuurde president Eisenhower een Airborne divisie om de kinderen te
helpen. Harrington heeft deze afschuwelijke tijd uitgebeeld als een lynching, maar in plaats
van een man hangt nu een schoolbus aan de galg. In elke staat –en zelfs vaak per stad–
Feniks, geschiedenis voor de tweede fase, havo en vwo 2 ©ThiemeMeulenhoff, Amersfoort 2012

Examenkatern havo en vwo Oefenexamen havo antwoorden
De Verenigde Staten en hun federale overheid 1865 – 1965
moest de toegang tot het onderwijs op dezelfde manier worden bevochten. Pas ver in de
jaren 1960 zou de desegregatie in het onderwijs worden voltooid.
10 a De order werd uitgevaardigd in 1948, drie jaar na afloop van de Tweede Wereldoorlog.
Vele Amerikaanse soldaten hadden gevochten tegen Japan of Duitsland en Truman vond
dat juist deze soldaten thuis een rechtvaardige behandeling verdienden.
b Voor een gewone wet moest Truman de toestemming hebben van het Congres, waar de
zuidelijke afgevaardigden zeker tegen zouden stemmen. Voor een executive order had hij
deze toestemming niet nodig.
11 Reden 1: De beide machtsblokken West en Oost wilden voorkomen dat ex-koloniën zich bij
het andere kamp aansloten.
Reden 2: Oud-koloniën hadden vaak te maken met interne tegenstellingen / hadden vaak
nog geen stabiel bestuur. Hierop konden de machtsblokken inspelen.
12 De juiste volgorde is: D, F, A, B, E, C.
D De Emancipation Proclamation verklaart alle slaven in de rebelse staten tot vrije mensen
(1863).
F Woodrow Wilson wordt tot president gekozen dankzij zijn progressieve idealen (1912).
A President Roosevelt vaardigt de Lend-Lease Act, die de levering van wapens aan Groot-
Brittannië en de Sovjet-Unie legitimeert (1941).
B De Red Scare heeft Amerika in zijn greep. Op grote schaal vinden stakingen van arbeiders
plaats (1919).
E De Republikein Dwight Eisenhower volgt Harry Truman op als president van de Verenigde
Staten (1953).
C In Washington D.C. ondertekent president Johnson de Civil Rights Act die de zwarte
Amerikanen burgerrechten geeft (1964).
Feniks, geschiedenis voor de tweede fase, havo en vwo 3 ©ThiemeMeulenhoff, Amersfoort 2012