Oefenexamen havo - Examenkatern Geschiedenis.nl

Examenkatern havo en vwo Oefenexamen havo
De Verenigde Staten en hun federale overheid 1865 – 1965
Oefenexamen havo
De Verenigde Staten en hun federale overheid 1865 – 1965
Opdrachten
Algemene aanwijzingen:
– Als bij een vraag een verklaring of uitleg wordt gevraagd, wordt het antwoord niet goed
gerekend als deze verklaring of uitleg ontbreekt.
– Geef niet meer antwoorden (redenen, voorbeelden en dergelijke) dan er worden
Bestudeer bron 1.
gevraagd. Als er twee redenen worden gevraagd en je geeft meer dan twee redenen,
worden alleen de eerste twee redenen meegeteld.
1 a Geef een verschil aan tussen een onafhankelijkheidsverklaring en een grondwet of
constitutie.
b In welk opzicht kan de Declaration of Independence als een oorlogsverklaring worden
gelezen?
c Hoe worden de opstellers van de Onafhankelijkheidsverklaring en de constitutie in de
Bestudeer bron 2.
Verenigde Staten genoemd?
2 a Bedenk een reden waarom tekenaar Steve Greenberg de Onafhankelijksverklaring heeft
aangevuld met de woorden ‘plus healthcare’.
b Geef aan waarom veel conservatieve tegenstanders het oneens zullen zijn met Steven
Greenberg.
Bestudeer bron 3.
3 a Verklaar waarom de bestuurders in Washington na de afkondiging van de Articles of
Confederation aandrongen op een meer bindende constitutie.
b Welke groep mensen had volgens de grondwetspassage van bron 3 geen burgerrechten?
Waaruit leid je dat af?
c De Founding Fathers hebben bewust de naam ‘slaven’ niet opgenomen in de constitutie,
Bestudeer bron 4.
maar gekozen voor de term ‘ingevoerde personen’. Verklaar waarom zij die keuze gemaakt
zullen hebben.
4 a Met welk begrip wordt het ideaal van O’Sullivan samengevat?
Feniks, geschiedenis voor de tweede fase, havo en vwo 1 ©ThiemeMeulenhoff, Amersfoort 2012

Examenkatern havo en vwo Oefenexamen havo
De Verenigde Staten en hun federale overheid 1865 – 1965
b Toon aan dat de ideeën van O’Sullivan over Manifest Destiny zijn beïnvloed door de
Bekijk bron 5.
5 Leg uit:
idealen van de achttiende-eeuwse democratische revoluties.
− (met de prent) welke mening de tekenaar heeft over de politieke situatie in de tijd dat hij de
prent maakte en
− waardoor deze prent ook in de jaren 1960 nog actueel was.
6 Na lang tegengesparteld te hebben koos president Woodrow Wilson in 1918 toch de kant
van de Amerikaanse vrouwen in zake het vrouwenkiesrecht. Volgens Wilson moest de
uitbreiding van het kiesrecht gezien worden als een ‘oorlogsmaatregel’. Leg uit waarom
president Wilson zijn mening in 1918 herzag.
7 a In 1865 begon een periode van de opbouw van een nieuw Zuiden. Hoe wordt deze
wederopbouw wel genoemd?
b Waarom vormden het 13e, 14e en 15e amendement belangrijke bouwstenen van deze
wederopbouw?
c Sinds 1863 waren de slaven vrij. Volgens een groep historici was echter de periode na
1865 in veel opzichten zwaarder voor de zwarte mensen dan de slavernij. Noem twee
argumenten die deze historici zullen aanvoeren.
d Andere historici menen dat de periode na 1865 minder donker is geweest. Noem twee
Bekijk bron 6.
lichtpuntjes die deze historici als argumenten kunnen aanvoeren.
8 a Tijdens de verkiezingen van 1876 ging de strijd om het Witte Huis tussen de Republikein
Hayes en de Democraat Tilden. Hayes werd uitgeroepen tot winnaar, maar daar namen de
Democraten geen genoegen mee. Geweld dreigde. Uiteindelijk sloten beide partijen een
compromis en kon Hayes beginnen aan zijn ambtstermijn. Wat was de inhoud van het
compromis van 1877?
b Op 27 januari 1877 maakte Thomas Nast een prent over het compromis tussen Hayes en
Tilden. Geef aan de hand van een beeldelement aan hoe Thomas Nast de overeenkomst
beoordeelde.
c Wat waren de gevolgen van het compromis op langere termijn voor de zwarte bevolking
Bekijk bron 7.
van het Zuiden?
9 Bepaal in welk decennium van de twintigste eeuw Oliver Harrington de tekening heeft
gemaakt. Voorzie je antwoord van minimaal drie duidelijke, historische argumenten.
Feniks, geschiedenis voor de tweede fase, havo en vwo 2 ©ThiemeMeulenhoff, Amersfoort 2012

Examenkatern havo en vwo Oefenexamen havo
De Verenigde Staten en hun federale overheid 1865 – 1965
Bestudeer bron 8.
10 a Verklaar de executive order van president Truman vanuit de tijd waarin hij is uitgevaardigd.
b Leg uit waarom de president in dit geval gebruik heeft gemaakt van een executive order en
niet van een gewone wet.
11 Pas zelfstandig geworden koloniën konden gemakkelijk in de koude oorlog worden
betrokken. Noem hiervoor twee oorzaken.
12 Zet de volgende gebeurtenissen in de juiste tijdsvolgorde, van vroeger naar later.
A President Roosevelt vaardigt de Lend-Lease Act uit, die de levering van wapens aan
Groot-Brittannië en de Sovjet-Unie legitimeert.
B De Red Scare heeft Amerika in zijn greep. Op grote schaal vinden stakingen van arbeiders
plaats.
C In Washington D.C. ondertekent president Johnson de Civil Rights Act die de zwarte
Amerikanen burgerrechten geeft.
D De Emancipation Proclamation verklaart alle slaven in de rebelse staten tot vrije mensen.
E De Republikein Dwight Eisenhower volgt Harry Truman op als president van de Verenigde
Staten.
F Woodrow Wilson wordt tot president gekozen dankzij zijn progressieve idealen.
Feniks, geschiedenis voor de tweede fase, havo en vwo 3 ©ThiemeMeulenhoff, Amersfoort 2012

Examenkatern havo en vwo Oefenexamen havo
De Verenigde Staten en hun federale overheid 1865 – 1965
Bronnenboekje
Bron 1
‘Wij beschouwen deze waarheden als vanzelfsprekend: dat alle mensen als gelijken worden
geschapen, dat zij door hun schepper met zekere onvervreemdbare rechten zijn begiftigd, dat zich
daaronder bevinden het leven, de vrijheid en het nastreven van geluk.
Dat, teneinde deze rechten te garanderen, regeringen onder de mensen worden ingesteld, die hun
rechtmatige bevoegdheden ontlenen aan de instemming der geregeerden; dat, telkens wanneer enige
regeringsvorm met deze doeleinden in strijd komt, het volk het recht heeft een nieuwe regering in te
stellen om daarmee veiligheid en hun geluk te bewerkstelligen.’
Declaration of Independence, 1776.
Bron 2
Een tekening van Steve Greenberg, LA Observed. (24 maart 2010)
Bron 3
‘De verschillende deelstaten in deze Unie zullen, in overeenstemming met hun eigen inwoneraantal
(zetels voor) vertegenwoordigers toegewezen en directe belastingen opgelegd krijgen. Het
inwoneraantal (in een staat) zal worden bepaald door bij het totaal van de vrije personen, inclusief hen
die een arbeidscontract hebben, en zonder de Indianen die geen belasting betalen, drie vijfde van alle
andere personen op te tellen. (…) De migratie of invoer van personen die de nu bestaande staten
zullen willen toelaten, zal door het Congres niet vóór het jaar 1808 verboden worden, maar op een
dergelijke invoer kan belasting worden geheven van ten hoogste $10,= per ingevoerde persoon.’
U.S. Constitution. (1787)
Bron 4
‘[Wij zullen ons verspreiden over het hele continent] dat de Voorzienigheid ons heeft gegeven voor de
ontwikkeling van het grote experiment van vrijheid en federaal zelfbestuur dat ons is toevertrouwd. Het
is vergelijkbaar met het recht dat een boom heeft op de ruimte in lucht en aarde die hij nodig heeft
voor zijn volle ontwikkeling, vergelijkbaar met het recht van een rivier op haar bedding die vereist is
voor zijn wassende stroom. Ons werkelijke recht is eerder te vinden in onze toekomst dan in ons
verleden, laat staan in de geschiedenis van Spaanse ontdekkingen of Franse koloniale rechten [...]
Feniks, geschiedenis voor de tweede fase, havo en vwo 4 ©ThiemeMeulenhoff, Amersfoort 2012

Examenkatern havo en vwo Oefenexamen havo
De Verenigde Staten en hun federale overheid 1865 – 1965
Oregon kan voor Engeland nooit meer zijn dan een jachtterrein voor huiden. Ze kan het ook niet
koloniseren met haar burgers. In onze handen [...] zal het zich echter snel vullen met een bevolking
die voorbestemd is om […] een nobel jong rijk op te zetten aan de Pacific.’
John O’Sullivan, New York Morning News. (27 december 1845)
Bron 5
Roosevelt als imperial president. Puck Magazine. (24 augustus 1904)
Het onderschrift luidt: ‘L’état c’est moi’ (De staat ben ik).
Bron 6
Tekening van Thomas Nast, Harpers Weekly, 27-1-1877. Onderschrift: ‘Inderdaad een compromis!’
Feniks, geschiedenis voor de tweede fase, havo en vwo 5 ©ThiemeMeulenhoff, Amersfoort 2012

Examenkatern havo en vwo Oefenexamen havo
De Verenigde Staten en hun federale overheid 1865 – 1965
Bron 7
Tekening van de zwarte cartoonist Oliver W. Harrington. (1912-1995)
Bron 8
‘Hierbij wordt verklaard dat het beleid van de President zal zijn dat alle leden van de strijdkrachten
gelijk behandeld zullen worden en gelijke kansen zullen genieten, ongeacht ras, kleur,
geloofsovertuiging of nationale herkomst. Dit beleid zal zo snel mogelijk worden ingevoerd …’
Excecutive Order 9981, uitgevaardigd door president Harry S. Truman. (1948)
Feniks, geschiedenis voor de tweede fase, havo en vwo 6 ©ThiemeMeulenhoff, Amersfoort 2012