• Paula D'Hondt: een leven van dienstbaarheid - Eyes-e-tools

• Paula D'Hondt:
een leven van
dienstbaarheid
• Gezond ontbijt
• Reuma
Tijdschrift
Toelating gesloten verpakking
7500 TOURNAI 1 - N° BC 5681
P 309292
BELGIË - BELGIQUE
P.B./P.P.
7500 TOURNAI 1
BC 5681
een uitgave van het Wit-Gele Kruis van Vlaanderen
Ad. Lacomblélaan 69 - 1030 Brussel
3-maandelijks tijdschrift - nr. 34
September - Oktober - November 2003
Afgiftekantoor - Tournai 1

DE BLAUWE TOREN > Monnikenwerve 171, 8000 Brugge > tel: 050/31 68 00
open van 9 tot 12u en van 14 tot 18u [zat van 9.30 tot 12u]
Braambergstraat 34, 8000 Brugge > tel: 050/34 34 23 > gratis parkeren in ‘t Pandreitje
open van 9.30 tot 12u en van 14 tot 18.30u [zat tot 18u]
Roomstraat 18, 9160 Lokeren > tel: 09/349 21 01
open van 9.30 tot 12u en van 13.30 tot 18.30u [zat tot 18u]
Maandagvoormiddag gesloten Gezinszegels
de prêtre
orthopedie n.v.
de juiste keuze
D E N A A M V O O R O R T H O P E D I S C H M A A T W E R K
F L E X A
ook voor losse steunzolen

EDITO
Verpleging
met diepgang
Het gebruik van wetenschappelijke kennis in de verpleegkundige
praktijk is voor het Wit-Gele Kruis van Vlaanderen een ethische
keuze. Het moet ervoor zorgen dat de verpleegkundige die resultaten
bereikt die bereikt kunnen worden. Enkele voorbeelden van
wetenschappelijke kennis die thuisverpleegkundigen kunnen toepassen
in hun dagelijkse praktijk zijn: adequate pijnbestrijding bij palliatieve
patiënten, preventie van doorligwonden bij bedlegerige
patiënten, vermijden van diabetesverwikkelingen, geven van informatie
aan patiënten die een ingreep of onderzoek moeten ondergaan.
Naast de diagnose van verpleegproblemen en de planning van de
zorg werken we ook met ‘verpleegaanbevelingen’ voor veel voorkomende
problemen zoals diabetes, wondzorg en incontinentie.
Deze aanbevelingen worden uitgewerkt op basis van gegevens uit de
wetenschappelijke literatuur, onderzoek of productvergelijkingen.
Deze verpleegaanbevelingen zijn voor patiënt en thuisverpleegkundige
een houvast bij de confrontatie met een veelvoud aan problemen.
We beschikken over een netwerk van expert-verpleegkundigen met
een specialistische kennis in een bepaald domein. Referentieverpleegkundigen
wondzorg, palliatieve zorg, diabetes, incontinentie,
dementie, multiple sclerose, enz. staan in voor de vorming van hun
collega’s-verpleegkundigen en voor gespecialiseerde verpleegkundige
zorg in complexe situaties. Patiënten en huisartsen kunnen steeds
een beroep op hen doen.
Het Wit-Gele Kruis van Vlaanderen zet ook regelmatig eigen onderzoeksprojecten
op of neemt deel aan externe studies. Zo werkt het
actief mee aan de ontwikkeling van een betere zorg voor zijn
patiënten.
U ziet, beste lezer, dat het Wit-Gele Kruis met zijn ervaring van 66
jaar niets onverlet laat om met een optimale deskundigheid u de
beste zorg te blijven verlenen, én dit met een warm hart!
Roseline Debaillie,
Verpleegkundig coördinator
Wit-Gele Kruis Vlaanderen
9de jaargang
Nr. 34 - september - oktober -
november 2003
Uitgave van het Wit-Gele Kruis
van Vlaanderen
Verschijnt vier maal per jaar
Hoofd- en eindredactie
Willy Van Laethem - e-mail:
willy.van.laethem@vlaanderen.wgk.be
Redactieraad
Marleen Hubrecht - Dr. Swinnen
Willy Van Laethem - Renild Wouters
Dolf De Ridder
Vormgeving
Decom N.V.
Beeld coverpagina
© Isabelle Persyn
Druk
Het Volk Printing
Oplage
97 000
Secretariaat
Hilde De Groef
Verantwoordelijke uitgever
Dr. Daniël De Coninck
Ad. Lacomblélaan 69/71
1030 Brussel
Tel. 02/739 35 11 - Fax 02/739 35 99
Indien u Gezond Thuis niet gratis ontvangt
via uw verpleegster of met de
post, kunt u zich altijd abonneren. Het
abonnementsgeld voor Gezond Thuis
bedraagt € 10 per jaar – te storten op
P.R. 000-0174466-60 van Het Wit-Gele
Kruis van Vlaanderen 1030 Brussel met
vermelding Abonnement Gezond Thuis
Los nummer : € 3
www.witgelekruis.be
© Foto: Isabelle Persyn
Reclameregie : DECOM N.V.
Pontbeekstraat 4, bus 4
B-1702 Groot-Bijgaarden
www.decom.be
sonia.tielemans@decom.be
emmy.lee@decom.be
Tel. 02/481 78 71 - Fax 02/481 78 81
De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud
van de advertenties. Getekende artikelen verschijnen
onder verantwoordelijkheid van de auteur. Artikelen
of delen ervan mogen worden overgenomen, op
voorwaarde van bronvermelding en het toesturen
van een bewijsexemplaar.
Avis aux lecteurs francophones
Cette revue est publiée par 'Wit-Gele Kruis van
Vlaanderen' afin d'informer le public de ses
activités. Pour obtenir des informations
francophones au sujet des activités de la 'Croix
Jaune et Blanche' veuillez vous adresser à la
Fédération des Aides et Soins à Domicile',
Avenue Ad. Lacomblé 69 bte 7,
1030 Bruxelles. Tel. 02/735.24.24
Onderzoekspartners van
het Wit-Gele Kruis
3

4
REPORTAGE
Paula Paula D'Hondt D'Hondt
Een leven leven van
dienstbaarheid
dienstbaarheid
Interview: Willy Van Laethem
Foto’s: Isabelle Persyn
"Alles wat de geschiedenis mij als fundering van
mijn overtuiging bood, heb ik als bron aangeboord:
de roep van Cardijn dat iedere arbeider zoveel
waard is als al het goud van de wereld, de bijbel
die zegt dat de mens geschapen is naar het beeld
van God, het socialisme dat de waardigheid van de
mens verdedigt, en de Amerikaanse onafhankelijkheidsverklaring
die ieder mens als uniek en
waardevol beschouwt.”
Dit credo overspant het leven en werk van Paula
D’Hondt, oud-kajotster en minister van Staat. We
gingen met haar praten.
Ik ben geboren in Kerksken, een dorp in de
streek van Aalst, vlakbij de kerk. Ik heb het rijke
Roomse leven dus niet alleen met hart en ziel
meegekregen, maar ook fysiek ondergaan: als je
onder de kerktoren opgroeit, maakt het klokkengelui
deel uit van je natuurlijke omgeving. Soms
hoor je wel eens dat mensen de roep van de islamitische
moëddzin vanop hun minaretten als storend
ervaren. Is er een verschil met het gelui van
de klokken, denk ik dan. Het is vooral een
kwestie van perceptie.
Eind 19de, begin 20ste eeuw was het land van
Aalst een sociaal vervloekte streek. Mijn
grootvader trok elke dag te voet naar Aalst, twaalf
kilometer heen en twaalf terug. Het gebeurde dat
hij zijn oudste zoon, die mee uit werken ging,
moest dragen. Die mensen waren al moe voor ze
in de fabriek aan het werk togen. Grootvader was
een propagandist van priester Daens.
De uitgebuite textielarbeiders beschouwden
priester Daens als een bevrijder, iemand die de
wantoestanden in de fabrieken aanklaagde, en
zich durfde te verzetten tegen de banvloeken van
de kerkelijke hiërarchie. Ze hebben de opgang
van Daens op een bijzonder enthousiaste wijze
mee beleefd, maar ook zijn afgang op een bittere
wijze meegemaakt. Kapitaal en Kerk hebben
gezamenlijk, onder het mom van valse aantijgingen,
ertoe bijgedragen dat priester Daens er moe
en ziek gestreden het bijltje bij neerlegde.
Ik kom uit een familie die politiek en sociaal
geëngageerd was. Het waren mensen die zich
niet murw geslagen voelden door de moeilijke
sociale situatie; ze stelden zich teweer.
Nonkel Fons, mijn grootoom en plaatsvervangend
grootvader, heeft me op zijn eigen abrupte
manier doen inzien wat discriminatie was. Ik was
negen jaar toen, maar ik zie het tafereel nog zo
voor mij, een joelende bende kinderen die een
oud sukkelachtig vrouwtje nariep: “Wanne,
Wanne, vuile manne; Wanne, Wanne toverheks”.
Ik vroeg nonkel Fons of dat waar was, waarop hij
bromde en zei: “Dat is zeker geen toverheks! Alle
mensen zijn gelijk. Onthou dat goed!”.
Alle mensen zijn gelijk: het zijn woorden die mij
voorgoed als een zegel in de hersenen gedrukt
werden.

In de zomer van ‘40, toen de bezetting al bezig
was, ben ik kajotster geworden. Door Cardijn
vonden wij, jonge mensen, in zijn studiekringen
en in zijn toespraken een antwoord op onze vragen:
Waarom bestaan er sociale wantoestanden
in de fabrieken? Waarom worden jongens en
meisjes er nog meer discriminerend behandeld
dan de volwassenen?
Cardijn gaf ons antwoorden en leerde die ook bij
onszelf zoeken.
Cardijn was een begeesterend figuur, een begenadigd
spreker. De kleine, tengere man met grijze
kuif die over het podium liep en sprak, riep
met schrille stem door alle poriën van zijn huid,
met handen, vuisten en voeten. We waren gegrepen
door zijn boodschap: “Mijn beste jonge
arbeidsters, gij zijt zoveel waard als de prinses
van Laken.”
Cardijn en de Kajottersbeweging zijn een mijlpaal
geweest in de emancipatie van de arbeidersklasse
in ons land.
De manier waarop meisjes in die periode in de
fabrieken behandeld werden, betekende een volstrekte
afwijzing van hun waardigheid. Daarom
ijverde hij, en ook de christelijke arbeidersbeweging,
in die jaren voor het burgerlijk ideaal van
de vrouw aan de haard.
De emancipatie van de vrouw is er pas in een
latere fase gekomen.
Na mijn middelbare studies ben ik in 1944 naar
de Sociale school in de Poststraat in Brussel
getrokken. Mijn ouders hadden graag gehad dat ik
naar de normaalschool zou gaan, lesgeven was
iets wat ze kenden, maar ‘sociaal assistent’, wat
was dat nu? Het was een vrij nieuw beroep, maar
intuïtief voelde ik aan dat dat iets voor mij was, ik
wilde me sociaal engageren.
De oorlog was nog aan de gang, Engelse soldaten,
herstellend van de ontberingen aan het
front, waren gelegerd in de Poststraat. Het was
een zeer turbulente tijd van angst, tekorten en
een gebrek aan vrijheid.
Toch betekende die periode voor mij een openbaring,
ik heb me in de Poststraat heel gelukkig
gevoeld.
Eens afgestudeerd kon ik aan de slag in de
Christelijke Arbeidersbeweging. Maar ik was
nogal vrijgevochten en vond dat ik de weg van
de structuren niet moest inslaan. Ik heb wel in de
structuren gemiliteerd, maar ze nooit gedragen.
Ik heb nooit de macht gezocht.
In 1948 ben ik als sociaal assistent beginnen
werken bij de Spoorwegen. Mijn vader had er ook
gewerkt en hij was zeer fier over mijn keuze. Ik
vond dat ik hem niet ontgoochelen kon.
‘s Morgens om vijf uur vertrok ik met een boemeltreintje
naar Kortrijk, waar mijn standplaats
was. Ik deed het zuiden van West-Vlaanderen en
werd er in de streek van Ieper en Poperinge
geconfronteerd met de naweeën van de eerste
wereldoorlog. Ik vond er de geest terug die mijn
vader, als oudstrijder, me had meegegeven.
Ik legde huisbezoeken af bij gelegenheid van een
geboorte. Het was de babyboom-periode en er
werkten toen bij de Spoorwegen nog ruim 50.000
werknemers. Ik heb ontelbare huisbezoeken
afgelegd met een luierpakket onder de arm. Ik
trachtte de mensen te helpen met hun problemen
bij ziekte, bij de schoolkeuze en studiekosten
van hun kinderen.
Daarna was het zuiden van Oost-Vlaanderen mijn
werkterrein. Er zijn dagen geweest dat ik in de
heuvelachtige streek van Oudenaarde en
Zottegem tot 72 km met de fiets aflegde.
"We waren gegrepen door de boodschap van Cardijn: Mijn beste
jonge arbeidsters, gij zijt zoveel waard als de prinses van Laken."
5

6
“Wij hebben ontelbare uren gediscussieerd over allerhande problemen en de grote vragen van het leven.”
Ik ben 26 jaar bij de Spoorwegen geweest en heb
het werk met een enorm enthousiasme gedaan.
Nadat ik trouwde ben ik blijven werken, ook
daarin was ik een buitenbeentje. Ik heb in die
periode vijf kinderen op de wereld gezet. Ik weet
dus wat het is als je in verwachting bent, de treinen
bomvol zitten en niemand voor je rechtstaat.
Toen ik later senator werd, heb ik kunnen verkrijgen
dat zwangere werkneemsters in eerste
klasse konden reizen. Zulke verwezenlijkingen
geven je de meeste
voldoening.
Ik heb altijd getracht dicht bij de
mensen te staan en een direct
contact met hen te hebben. Bij de
KAV nam de discussie, net zoals
voorheen bij de VKAJ, een voorname
plaats in. Onze afdeling was
een broeinest van ideeën en we
hadden de moed om tegen de stroom in te gaan.
Midden de jaren ‘50 hadden we het al over seksualiteit
en anticonceptie waardoor we op de
negatieve balans van het bisdom kwamen te
staan.
Ook als politica heb ik altijd geloofd in een per-
“Alle mensen zijn gelijk:
het zijn woorden die mij
voorgoed als een zegel in
de hersenen gedrukt
werden.”
soonlijk contact en in een eerlijke taal. Ik las in
het boek van Hillary Clinton dat haar man op zijn
verkiezingtournee halt hield voor een café-restaurant
om er zijn boodschap mee te delen aan het
vijftal mensen dat op het bordes zat. Voor de
machtigste man van de Verenigde Staten betekende
communicatie het directe contact met de
mensen.
Wat een verschil met de spreekbuizen van sommige
politici tegenwoordig die
hun communicatie in het keurslijf
van one-liners stoppen en verkondigen.
Dat is mijn wereld niet.
In 1974 werd ik senator en nam
ontslag bij de NMBS, dat betekende
wel een enorm risico.
Staatssecretaris van PTT werd ik
in 1981. De telefonie stond juist
op de drempel van de revolutie in
de telecommunicatie: de reuzestap van de kleine
telefoon met de ijzeren draad naar de wereldomvattende
satellietsystemen.
Mijn doelstelling naar de werknemers toe was:
Laat ons bewijzen dat overheidsinstellingen door
uw engagement evengoed kunnen werken als

privé-bedrijven, en laten we dat doen in een
geest van dienstbaarheid. Ik bleef niet in de
Wetstraat zitten, maar heb het land doorkruist,
om de werknemers te sensibiliseren. De regie van
Telegrafie en Telefonie had bij mijn aantreden een
schuld van 400 miljoen frank, toen ik na zeven
jaar wegging was er een winst van 5 miljard.
In 1989 werd ik op aandringen van Wilfried
Martens benoemd tot Koninklijk Commisaris
voor het Migrantenbeleid, toen nog een onbezoldigde
functie. Ik ben geschrokken van de negatieve
reacties op mijn aanstelling, zowel binnen
als buiten mijn partij. Het migrantenvraagstuk
was niet populair binnen de politieke partijen.
Gelukkig vond ik medestanders, ook over de partijgrenzen
heen. In een radio-uitzending deed ik
een oproep tot moedige parlementsleden voor
de oprichting van een Centrum voor Etnische
Gelijkheid. Jan Decorte, theaterman en toen gekozen
voor de lijst Rossem, schreef mij in een briefje
dat hij weliswaar niet moedig was maar toch
volksvertegenwoordiger. Tot op de dag van vandaag
is Jan een goede vriend gebleven.
Toen ik dieper kennis maakte met de problematiek
van de migranten dacht ik: Niets wat er in de
migrantengemeenschap gebeurt is mij vreemd,
de frustraties, de trauma’s, het zwijgen. Ik zag de
parallel tussen de situatie van de arbeidersmeisjes
van vroeger en van de migrantenvrouwen.
Neem nu de problematiek van het gedwongen
huwelijk. Ik heb in mijn jeugd honderden keren
horen spreken over notarisdochters die moesten
trouwen met de zoon van de burgemeester, landbouwers
die hun kinderen met elkaar deden trouwen
omdat ze dan een grotere boerderij voor
zich hadden. Ik ken de verhalen van kinderen die
thuis wegliepen.
Tot de migranten heb ik gezegd: Uw moeilijke
namen moet ge mij niet doen onthouden, ik ga
mij ook niet verdiepen in uw godsdienst, daar
heb ik geen tijd voor, maar laat ons aanvaarden
dat het opperwezen zowel uw Allah als mijn God
is. Inch Allah, Vrede zij met u!
Laat ons samenleven, laten we in elkaars denken
treden, niet om de ander zijn denken te veranderen
maar om elkaar beter te leren begrijpen.
Met koning Boudewijn had ik een zeer goed
contact. Vanuit zijn geloofsovertuiging, maar
vooral ook vanuit zijn grote humane eigenschappen
was hij ervan overtuigd dat mensen gelijkwaardig
zijn. Hij wist door de situatie in ons
eigen land hoe moeilijk het harmonisch samenleven
tussen verschillende volkeren is. Heel vlug
heb ik zijn vertrouwen gekregen en hij steunde
mij voluit waar hij kon.
Vandaag heb ik wel een zeker heimwee naar
mijn werk van vroeger, naar de ontelbare
uren discussies waarvan er misschien maar een
tiende tot enig resultaat leidde. Maar ik deed het
graag, ik heb altijd dicht bij de mensen willen
staan. Maar alles heeft zijn tijd. Nu aanvaard ik
het als een van de lasten van het leven dat je
een stuk van je autonomie kwijtraakt.
Mijn moeder is 93 geworden en ze is tot de laatste
dag in ons gezin blijven wonen. Ik heb haar
nooit aanzien als een last. Ze was een vrij zelfstandige
vrouw. Met Magda, de verpleegster van
het Wit-Gele Kruis, bedisselde en beredderde ze
alles samen. Ze zag Magda graag; toen ze trouwde
kocht ze een cadeau voor haar. De verpleegster
was onze kameraad. Het geeft je een enorme
zekerheid als je door iemand geholpen wordt
die zijn stiel kent.’ ■
“Ik heb wel in de structuren gemiliteerd, maar ze nooit
gedragen. Ik heb nooit de macht gezocht.”
7

Vijf jaar waarborg.
Heeft u dat goed gehoord ?
Eén keer kopen, vijf jaar horen, dat is de garantie die uw Dialogue Hoorcentrum op elk hoortoestel geeft. Vijf jaar lang
wordt elk defect snel, met de glimlach en vooral kosteloos hersteld*. Zo kunt u op beide oren slapen! Maar dat is lang
niet de enige troef van de Dialogue Hoorcentra...
*ziedealgemenevoorwaardenvanonzegarantiekaart *enkeloptoestellenvanaf650,00€..
Aalst 9300 053 - 78 53 11
Antwerpen 2018 03 - 248 13 04
Antwerpen 2020 03 - 238 60 44
Beringen 3580 011 - 42 08 97
Bilzen 3740 089 - 50 33 68
Bree 3960 089 - 46 16 51
Brugge 8000 050 - 33 73 82
Brussel 1000 02 - 511 89 32
Buggenhout 9255 052 - 33 37 62
Deinze 9800 09 - 386 27 23
Dendermonde 9200 052 - 21 25 26
De Pinte 9840 09 - 281 13 17
Destelbergen 9070 09 - 228 30 64
Deurne 2100 03 - 324 13 92
Diest 3290 013 - 31 22 86
Eeklo 9900 0496 - 10 94 96
Geel 2440 014 - 58 84 52
Geluwe 8940 056 - 51 27 22
Genk 3600 089 - 35 81 28
Gent 9000 09 - 242 80 80
Halle 1500 02 - 356 76 21
Hamme 9220 052- 47 78 62
Hasselt 3500 011 - 22 79 37
Herentals 2200 014 - 25 50 07
Herzele 9550 053 - 62 79 45
Heusden-Zolder 3550 011 - 57 26 56
Ieper 8900 057 - 20 09 71
Kalmthout 2920 03 - 666 38 08
Kapellen 2950 03 - 665 08 11
Kortrijk 8500 056 - 35 02 56
Leuven 3000 016 - 22 15 92
Lommel 3920 011 - 54 13 71
Lummen 3560 013 - 52 27 26
Een apparaat op maat
Dankzij ons uitgebreide assortiment vindt u in het Dialogue Hoorcentrum
precies het hoortoestel dat u zoekt. Alle grote merken zijn in ons
assortiment vertegenwoordigd.
Met kennis van zaken
Er verschijnen steeds meer modellen op de markt, van traditionele hoortoestellen
tot piepkleine wondertjes die onzichtbaar in het oorkanaal
passen. Wat is uw ideale oplossing, rekening houdend met uw behoeften
en natuurlijk ook met uw budget? Onze deskundige audiologen luisteren
naaruenhelpenbijdejuistekeuze.
Betrouwbare kwaliteit
Al onze modellen zijn uitvoerig getest op hun degelijkheid en efficiëntie.
Persoonlijke service
Wij weten dat de aanschaf van een hoortoestel voor veel mensen een
moeilijke stap is. En wij begrijpen dat. Daarom hechten wij erg veel belang
aan een persoonlijke, vriendelijke service.
Maaseik 3680 089 - 56 46 63
Maasmechelen 3630 089 - 76 07 80
Mechelen 2800 015 - 41 96 78
Merelbeke 9820 09 - 230 61 34
Mol 2400 014 - 31 42 60
Neerpelt 3910 011 - 64 11 00
Oudenaarde 9700 055 - 31 18 01
Overmere 9290 09 - 337 08 42
Roeselare 8800 051- 24 40 54
Ronse 9600 055 - 21 91 56
Sint-Job-in‘t-Goor 2960 03 - 636 41 78
Sint-Niklaas 9100 03 - 776 56 58
Sint-Pieters-Leeuw 1600 02 - 305 82 36
Sint-Truiden 3800 011 - 68 62 72
Stekene 9190 03 - 779 84 56
Tielt 8700 0476 - 89 89 92
Tongeren 3700 012 - 23 63 07
Turnhout 2300 014 - 41 26 87
Wetteren 9230 09 - 369 47 73
Zele 9240 052 - 44 47 18
Zelzate 9060 09 - 345 71 34
DIALOGUE® Hoorcentra. www.dialogue.be
JA, ik wil een nieuwe wereld van geluid ontdekken!
Stuur mij informatie over de hoorapparaten. Test mijn gehoor, vrijblijvend, tijdens mijn bezoek.
Naam: Adres: Plaats: Telefoon:
terug te sturen naar: Dialogue Hoorcentra, Jettelaan 32 (4de verdiep) 1081 Koekelberg of af te geven in uw DIALOGUE® Hoorcentrum.
✁

Renild Wouters - Diëtiste en medewerker van het verpleegkundig departement Wit-Gele Kruis Vlaanderen
Na een weldoende nachtrust hebben we een tiental
uren niets meer gegeten. Ons lichaam moet dan
kunnen bijtanken om paraat te zijn voor de prestaties
die het in de loop van de dag zal leveren. Dat
is het moment om onszelf te trakteren op een variatie
van gezonde voedingsmiddelen. Die zorgen
ervoor dat we de dag met veel energie kunnen
aanvatten.
Tijd maken om op een rustige manier te ontbijten
is belangrijk. En dat dreigt, vooral bij jonge mensen,
nogal eens fout te lopen: het ontbijt beperkt
zich vaak tot een snelle hap brood met choco of
een yoghurtdrankje, of wordt helemaal overgeslagen.
“Geen tijd”, “Ik kan ‘s morgens geen hap
door mijn keel krijgen”, zijn vaak gehoorde excuses.
Nochtans kan het anders. Wie belang hecht aan
een gezond ontbijt heeft meestal ook een gezonder
voedingspatroon en een gezondere leefstijl.
Energie bijtanken
Ons lichaam gebruikt glucose uit de voeding als
energiebron om optimaal te kunnen functioneren.
Als een zorgzame moeder leggen
we een voorraad glucose aan onder
de vorm van glycogeen. Deze voorraad
slaan we onder andere op in
de spieren en in de lever.
‘s Nachts verbruikt ons lichaam
een minimum aan energie om te
ademen, om de lichaamstemperatuur
te bewaren en om alle
lichaamsfuncties in stand te houden. Dat noemen
we het ‘basaal metabolisme’. Daarvoor putten we
uit de glycogeenvoorraad. Is deze voorraad op,
dan gaan we vetten en eiwitten gebruiken als
brandstof, maar deze zijn minder gemakkelijk
beschikbaar. Ons lichaam geeft de voorkeur aan
glucose die via de bloedbaan vrijgemaakt wordt.
Betere prestaties
Wanneer ‘s morgens het fabriekje weer in actie
“Het tijdstip waarop u
uw pillen of siroop neemt,
en hoe u ze inneemt, is
vaak erg belangrijk.”
VOEDING
Door uw voeding wat aan te passen en een
gezondere manier van leven aan te kweken, kunt
u de pillen soms een tijdje aan de kant laten of
helemaal overbodig maken.
Een gezond ontbijt
als prima start voor uw dag
moet schieten, is extra brandstof welgekomen.
Iemand die begaan is met het goed functioneren
van zijn lichaam zal dus ‘s morgens de tijd nemen
om zijn lichaam van de nodige
voedingsstoffen te voorzien.
Studies bij schoolgaande jeugd
tonen aan dat bij kinderen die
geen ontbijt nemen, de hersenactiviteit
op een lager pitje staat
omdat de hersenen niet de nodige
glucose krijgen. Een degelijk ontbijt
daarentegen heeft een goede
invloed op de intellectuele prestaties. Ook bij
volwassenen is bewezen dat een goed ontbijt de
productiviteit en de concentratie verhoogt, en dat
de spraakvaardigheid en het korte termijngeheugen
er beter door functioneren.
Daar komt nog bij dat wie niet ontbijt, in de
voormiddag nogal eens naar snacks moet grijpen.
Die bevatten meestal niet veel meer dan vet
en snelle suikers. Het zijn de ideale dikmakers.
Wie denkt te vermageren door niet te ontbijten
komt bedrogen uit.
9

10
Eén vierde van uw dagelijkse energie
via een gezond ontbijt
Het ontbijt moet één vierde leveren van de energie
die u die dag nodig hebt. Om het ontbijt
evenwichtig samen te stellen gebruiken we de
voedingsdriehoek, de basis voor een gezonde
voeding. Deze driehoek duidt het onderling
belang aan tussen de verschillende groepen
levensmiddelen. In het onderste
deel, juist boven de watersokkel,
wordt de belangrijkste groep
voorgesteld: de zetmeelbronnen.
Dit zijn graanproducten, peulvruchten,
brood, aardappelen,
deegwaren en rijst. Hoe hoger
naar de top van de voedingspiramide
men klimt, hoe minder
men mag eten van deze voedingsmiddelen.
Helemaal bovenaan
vinden we producten die
niet noodzakelijk zijn voor een evenwichtige
voeding: chocolade, suikerwaren, koekjes en
gebak. Niettemin wordt geen enkel voedingsmiddel
in dit vak verboden, het is alleen een
kwestie van hoeveel en hoe dikwijls we er van
eten.
De aanbevelingen zijn berekend voor een doorsnee
gezonde Belg met een geringe tot matige
fysieke activiteit en een energiebehoefte van
1800 tot 3000 calorieën.
U eet evenwichtig als u de voedingsmiddelen
uit de verschillende groepen van
de voedingsdriehoek combineert en de
verhoudingen respecteert. Zorg voor
variatie: Eet bijvoorbeeld niet elke
dag kiwi, maar wissel eens af met
een verse seizoensvrucht.
Voor het samenstellen van
een volwaardig ontbijt, zoals
voor elke maaltijd, moet u
een combinatie maken
uit de verschillende
groepen en variëren
binnen elke groep.
Als drank kan
een glas water
op kamertemperatuur
“De vezels van graanproducten
zuigen zich vol
met het vocht dat we
drinken bij het ontbijt en
verhogen zo het volume
van de stoelgang die
soepel en zacht wordt.”
‘s morgens wonderen doen. Een heerlijk geurende
vers gezette kop koffie of thee is een perfecte
afsluiter van het ontbijt en een stimulans om
opgewekt aan de slag te gaan.
Graanproducten, zowel ongesuikerde ontbijtgranen
als bruin brood, vormen het hoofdbestanddeel
van ons ontbijt. Brood is een belangrijke
energiebron: 100 gram voltarwebrood bevat
ongeveer 250 calorieën. Brood is rijk aan zetmeel,
dat na vertering trage suikers
vrijgeeft die ons lichaam
opneemt naargelang zijn behoefte.
De zin naar een zoet tussendoortje
wordt op die manier vermeden.
Bij de keuze van brood gaat de
voorkeur uit naar bruine broodsoorten,
bijvoorbeeld volkoren- of
tarwebrood, die naast energie,
vitamine B en mineralen, zoals
magnesium en fosfor, ook de
broodnodige vezels aanleveren.
Het gamma donkere broden is tegenwoordig zo
uitgebreid, dat er voor elke dag wel een ander
soort vezelrijk brood op de plank kan komen.
Brood met toespijs kan u al eens afwisselen met
een kommetje melk of yoghurt met muesli of
ontbijtgranen. Geef ook dan de voorkeur aan ontbijtgranen
die vezelrijk zijn en niet gezoet, of aan
muesli. Muesli is een mengeling van geplette
graanvlokken, noten en gedroogde vruchten
en is meestal niet gesuikerd. Het voordeel
van ontbijtgranen is dat ze met melk of
yoghurt worden gegeten waardoor de
aanbreng van eiwit en calcium verhoogt.
Gesuikerde ontbijtgranen
(gepofte tarwekorrels met chocolade,
cornflakes met een laagje
honig) zijn minder aangewezen
omdat ze in verhouding te
veel suiker en te weinig
nuttige voedingsstoffen
bevatten.
In het weekend kunnen
we al eens
afwisselen met
een pistoletbroodje.
Een
croissant kan
alleen af
en toe op
de ont-

ijttafel van iemand die geen gewichts- of cholesterolproblemen
heeft. Een croissant bevat
namelijk vijf maal meer vet dan een pistolet en
tien maal meer dan een sneetje brood.
Bij een gezond ontbijt hoort ook fruit. De vitamine
C uit het fruit vergemakkelijkt de opname van
ijzer uit donker brood. De vrucht met het hoogste
gehalte aan vitamine C is de kiwi (70 mg in
100 gr kiwi), maar ook aardbeien zijn rijk aan
vitamine C en, zoals algemeen geweten, appelsienen.
Vers fruit levert meer vezels.
De oplosbare vezels
van fruit zetten de
bacteriën in uw darmen
al van ‘s morgens
in werking en
zorgen voor een gunstig
effect op de
stoelgang. Zowel
donker brood als fruit
zijn bovendien bronnen
van anti-oxidantia,
die nodig zijn om
uw weerstand op te
bouwen.
Een mespuntje smeervet
per sneetje brood volstaat voor de aanbreng
van vitamine A en van essentiële vetzuren. De
beste keuze is afhankelijk van uw gewicht. Is uw
gewicht wat aan de hoge kant dan is een minarine
de aangewezen smeerstof. Minarine levert
per 100 gram ongeveer 250 calorieën; margarine
en boter daarentegen zo’n 800 calorieën. Neemt
u margarine, dan is de beste keuze een smeerstof
rijk aan onverzadigde vetten, eventueel verrijkt
met omega-3-vetzuren.
Zo ontbijt u gezond en evenwichtig
Een glas water terwijl u koffie of thee zet.
Enkele sneetjes voltarwebrood, besmeerd met
een mespuntje minarine, magere platte kaas of
een eitje of confituur.
Een kommetje magere yoghurt met een kiwi
erin gesneden, of een glas halfvolle melk of
botermelk en nadien een vers stuk fruit.
Een geurende kop koffie of thee.
Zo kan het ook
Een glas water terwijl u koffie of thee zet.
Een grote kom magere yoghurt met een goede
portie muesli en vers fruit erin gesneden.
Een geurende kop koffie of thee.
Yakult, een beetje
gezondheidsonderhoud
minder zoet,
dezelfde werking
11

12
Het broodbeleg varieert sterk van persoon tot
persoon. Zorg er wel voor dat u brood met
beleg eet en geen beleg met brood. Kaas is een
goede keuze, bij voorkeur magere, halfvette of
platte kaas. Een zacht gekookt eitje kan ook
verrukkelijk zijn. Confituur en choco, ingrediënten
van een klassiek ontbijt, moeten kunnen
alhoewel het voedingsmiddelen zijn die in de
voedingsdriehoek tot de restgroep
behoren.
Melkproducten mogen niet ontbreken
bij een gezond ontbijt. Ze
moeten ons lichaam voorzien van
eiwitten, calcium en vitamine B.
Een glas magere of halfvolle melk,
botermelk of magere yoghurt mag
zeker niet ontbreken. Melk kan vervangen
worden door met calcium verrijkte sojadrank.
Beperk het verzadigd vet in de voeding
Een voeding rijk aan verzadigde vetzuren verhoogt
het risico op hart- en vaataandoeningen:
ze doen de totale bloedcholesterol en de LDLcholesterol
(slechte cholesterol) stijgen.
Volgens de Belgische voedingsaanbevelingen
van 2003 mag maar 10% van onze energie door
verzadigde vetten geleverd worden. Bij een voeding
van 2000 calorieën per dag betekent dat
niet meer dan 22 gram verzadigd vet (vetten
leveren 9 calorieën per gram vet).
Onverzadigde vetten daarentegen hebben de
positieve eigenschap het risico op hart- en vaatziekten
te verlagen. Ze zorgen bovendien voor
een optimaal functioneren van het centraal
zenuwstelsel en van het immuunsysteem. Tot
deze vetzuren behoren ook de omega-6- en de
omega-3-vetzuren. Meestal ontbreekt het in
onze voeding aan omega-3-vetzuren.
Deze vetzuren komen vooral voor in vette vissoorten.
Vandaar de raad om meer vis te eten
en regelmatig ook vette vis op het menu te zetten.
De industrie heeft op dit probleem reeds ingespeeld
door sommige smeerstoffen te verrijken
met omega-3-vetzuren.
Beheers uw vetinname door het smeervet te
beperken tot een mespuntje per sneetje, koeken
en gebak tot een minimum te herleiden en de
voorkeur te geven aan magere of halfvolle zuivelproducten
en magere kaas.
“Wie denkt te vermageren
door niet te ontbijten
komt bedrogen uit.”
Dierlijke producten zoals zuivelproducten, kaas
en vlees bevatten verzadigde vetten, maar zij
brengen ook calcium, ijzer, zink en vitamine B12
aan.
”Ik verdraag geen melk!”
Melkproducten worden niet door iedereen goed
verdragen. Het gaat dan meestal
om lactose-intolerantie. Dat
betekent dat er een tekort is
aan het enzyme lactase dat de
melksuiker of lactose moet
omzetten naar enkelvoudige suikers
die in de bloedbaan kunnen
worden opgenomen.
Mensen van Afrikaanse of
Aziatische origine zijn meestal
lactose-intolerant, maar ook bij volwassen
Westerlingen is een daling van de lactose-activiteit
een veel voorkomend fenomeen. In dat
geval zijn calcium-verrijkte sojaproducten goede
vervangers van melkproducten.
“Ik krijg ‘s morgens geen hap
door mijn keel!”
Wie voor het slapengaan zwaar getafeld, veel
alcohol gedronken en veel gesnoept heeft,
houdt daar vaak ‘s morgens nog een verzadigd
gevoel aan over. Schakel dus over op een lichter
avondmaal.
Doe eerst wat lichte activiteiten en neem het
ontbijt een uurtje later.
Besteed zorg aan het onbijt:
• De tafel is netjes gedekt.
• Alles staat op tafel zodat u niet steeds moet
opstaan.
• Ontbijt samen met uw gezin.
• Zorg voor een opgewekte sfeer.
Is ontbijten echt niks voor u, kies dan een
gezond tussendoortje zoals een yoghurt met
fruit, een stuk fruit, een vezelkoek of een sneetje
met calcium-verrijkte peperkoek.
Neem uw ontbijt-tijd
Onthaasting begint met de tijd te nemen voor een
goed en gezellig ontbijt. Het is de beste manier
om ontspannen, goedgeluimd en vol energie de
dag te beginnen. Zoals het spreekwoord zegt,
‘Goed begonnen is half gewonnen’. ■

De Biover-natuurproducten voldoen aan strenge kwaliteitseisen.
Hun samenstelling is wetenschappelijk onderbouwd.
Ze zijn uw vertrouwen waard.
BIOVER NV ● Monnikenwerve 109, 8000 Brugge ● www.biover.com
je natuurlijke bron van gezondheid
Lagere temperaturen, minder zonneschijn,
striemende regen en wind,...
het zijn zeker ingrediënten van de
weerberichten in de komende maanden.
Wapen u dus vóóraf tegen die gure
omstandigheden die uw weerstand
aantasten.
Echinacea is een plant die van oudsher
gekend is voor zijn weerstandsverhogende
eigenschappen en waarvan de werking
ook wetenschappelijk bewezen is.
De indianen gebruikten echinacea tegen
slangebeten, koorts of hardnekkige wonden.
De eerste kolonisten brachten de
kennis en het gebruik over naar onze
streken. Intussen werd de rode zonnehoed
door vele wetenschappers bestudeerd
en wordt hij nu alom gebruikt voor
z’n versterkende eigenschappen.
Met Echinacea van Biover krikt u op
voorhand de natuurlijke weerstand van
uzelf en heel uw gezin op.
In alle veiligheid, in alle natuurlijkheid.
En voorkomen is beter dan genezen ….
Biover-Echinacea is beschikbaar in capsules
& druppels.

14
ADVIES VAN DE HUISARTS
Er is meer dan gezondheid
Zinvol en gelukkig
ouder worden
De maatstaf om een oudere te beoordelen blijft
nog altijd de kalenderleeftijd, die nog steeds een
overwegende invloed heeft op de lichamelijke,
psychische en sociale belevenis van een persoon.
Men kan hem dit niet verwijten want voortdurend
wordt hij door uitspraken in de media, maar ook
van BV’s, eraan herinnerd dat het beste van het
leven er opzit.
Misschien zijn er weinigen blijven stilstaan bij de
vele uitspraken rondom de nieuwe regeringsvorming.
Het aantal vrouwen moest beter vertegenwoordigd
worden, waar men zich volledig kan
achterscharen door de voortschrijdende emancipatie.
Maar tevens werd gezegd dat men dringend
aan verjonging toe was. Eénmaal de veertig
voorbij moest men plaats maken voor een jongere.
In de verklaring in één van de krantenartikels
werd de verantwoording voor deze verjonging
uitgedrukt als de noodzakelijkheid van een
fris uitzicht, kennis van de communicatietechnieken
en management.
Nergens werd gewezen op de noodzaak aan ervaringsdeskundigheid.
Is er dan geen meerwaarde
in de combinatie van het beheersen van nieuwe
inzichten en de rijkdom van de ervaring, het rela-
Dr. Tony Swinnen
Ik zou het niet krachtiger kunnen uitdrukken dan Fernand Kuypers (73 jaar) in De Standaard van
10 augustus 2003 :
De toekomst, nog vooruitzichten hebben. Verveling is een microbe voor de gezondheid.
Bezig zijn is de beste therapie. Lachen is een natuurlijke vitamine.
Kwaad zijn, je energie kan niet vrijelijk stromen en beschadigt je organen.
Geen zorgen maken, dan verhoogt de energie. Niet jaloers zijn, anders krijg je knopen in je maag.
Zorg voor vermaak. Geniet van muziek en de kleine dingen.
Observeer, zonder te oordelen.
U zou hierop kunnen reageren met de bedenking dat dergelijke mooie zinnen uitstekend passen bij iemand
die het in het leven waar heeft gemaakt en die nog over alle mogelijkheden beschikt. Iedereen zou dit van
zichzelf willen kunnen zeggen.
Wij worden steeds ouder en de gemiddelde leeftijd ligt rond de 80 jaar voor vrouwen en 75 jaar voor mannen.
Dit is het dubbele van nog geen eeuw geleden. Maar dat neemt niet weg dat het aantal jaren van ongemak
en afhankelijkheid gemiddeld nog acht jaren bedraagt. Slechts zeer stilaan is op dit vlak een verbetering
merkbaar. Ook is het zo dat de dood van één van de partners, de andere zeven jaren alleen achterlaat.
tiveringsvermogen en de wil tot onbaatzuchtige
inzet?
Moeten we niet ophouden met ons streven naar
zolang mogelijk gezond ouder te worden?
Waartoe dient het om zich nog zeer vitaal te voelen,
maar niet meer gewenst te zijn op de
arbeidsmarkt?
De huidige maatschappij biedt zoveel kansen om
na een productieve periode met andere waardevolle
dingen bezig te zijn. Dit kan door aangepast
werk of door een andere indeling van de uren. En
waarom geen vrijwilligerswerk doen, waardoor
men de onderlinge solidariteit met de verschillende
generaties kan waarmaken?
Ook het pure genieten van nog onontgonnen terreinen
moet zijn plaats krijgen in het leven. De
laatste dertig jaren mogen geen wegkwijnen zijn,
omdat men niet meer meetelt.
Gelukkig en zinvol ouder worden
Wanneer wij aanhaalden dat met het verloop der
jaren het beste voorbij is, dat ons geheugen het
al eens laat afweten, dat we taken aan een lager
ritme moeten uitvoeren of dat we ons opnieuw
moeten bijsturen om zonder risico met de auto
door het drukke verkeer te kunnen, wil dat ook

© Foto: Isabelle Persyn
zeggen dat we al bergaf aan het gaan zijn? Zitten
we dan niet in een deficit-model waarbij we ons
blindstaren op onze manier van werken en leven
van de voorbije jaren? We moeten niet meer streven
naar het bereiken van de moeilijkste toppen,
maar is het niet even waardevol om rustig af te
dalen en te genieten van de verre zichten en te
luisteren naar die ene vogel in de verte? Dingen
waar we geen aandacht aan konden besteden
want de top moest absoluut bereikt worden voor
de duisternis.
Iedereen kan een hele boel zaken
aanhalen die men had willen meema-
ken of realiseren maar waarvoor er
geen tijd was.
Na het actieve leven kan men zitten
kniezen over mislukkingen, zich
opsluiten en spelen met de gedachte
dat de lichamelijke en geestelijke
functies stilaan maar zeker zullen
verminderen. Laten we ons geen fantasieën
wijsmaken… We hoeven maar
rondom ons te kijken om te zien hoevelen reeds
moeilijkheden hebben om zichzelf te behelpen en
een beroep moeten doen op lichaamsverzorging,
de dienst ‘warme maaltijden’ of gezins- en
bejaardenhulp.
Laten we door dit negatief doemdenken niet vele
mooie momenten van de laatste levensfase aan
ons voorbijgaan? Wordt de winninggoal in een
voetbalmatch niet regelmatig in de slotminuten
gescoord? En welke voldoening heeft de oudere
niet aan de omgang met zijn kleinkinderen? En
"Wordt de winninggoal in
een voetbalmatch niet
regelmatig in de
slotminuten gescoord?"
Lichamelijk geremd en toch nog
voluit gelukkig
dit is wederzijds.
Hoeveel deugd kan
men niet beleven
aan nieuwe uitdagingen:
talen leren,
concerten bijwonen,
op vakantie gaan en
nieuwe leeftijdsgenoten
ontmoeten,
tijd hebben om te
lezen of rustig een
kaartje te leggen of
aan te sluiten bij
een seniorenclub, en
regelmatig te gaan
fietsen of wandelen
met het gezellig terrasje
achteraf!
De kans dat er zich een lichamelijke kwaal voordoet,
blijft echter reëel. Zoals we reeds aanhaalden
gaat dat gemiddeld over een periode van
acht jaren: een verminderd gehoor, een hartziekte,
artrose in de gewrichten, kortademigheid …
En de geneeskunde kan niet alles oplossen!
Vaak zijn we dan geneigd om geen gebruik meer
te maken van de resterende mogelijkheden. Het
zou overeenkomen met een
baby, die zijn eerste pasjes
leert zetten en voortdurend
valt. Toch zal hij steeds
opnieuw proberen om uiteindelijk
te kunnen lopen.
Geldt dit niet evenzeer voor
alle levensfasen? Maar dat
vraagt wel de nodige tijd en
inzet. Misschien moet men
zelfs vooropgestelde plannen
wijzigen en andere keuzen maken. Het is zelfs
goed mogelijk dat men een beroep moet doen
op anderen. Dat maakt soms de voldoening nog
groter, omdat men ervaart dat het resultaat er
gerust mag zijn. Merkt men vaak niet veel
lachende gezichten bij mensen waarvan wij denken:
als ik met zo’n afwijking geconfronteerd
werd, dan hoefde het voor mij niet meer!
Laten we soms niet veel kansen liggen omdat we
te weinig in onze resterende mogelijkheden
geloven? ■
15

SISSELPLUS
HET COMFORTABELE KUSSEN
voor een ontspannen nachtrust
SISSEL ® PLUS KUSSEN
Voor alle leden van het Wit-Gele kruis
een KORTING van maar liefst
€ 9,-
De normale prijs € 79,- U betaalt slechts € 70,-
Korting krijgt u alleen met originele coupon.
Actie is geldig t/m 30 november 2003.
genieten van gezond slapen
BESTELBON
Bon opsturen naar:
DWW
Frans Messingstraat 47
2100 Deurne
Of faxen naar: 03 324 99 38
U kunt uw bestelling ook
mailen naar: dww@pandora.be
SISSEL ® PLUS KUSSEN
Aantal
Prijs (aantal x €70,-)
Verzendkosten € 2,50
Totaal
Betaal eenvoudig via één van de
volgende betalingsmethoden:
(zet altijd uw handtekening)
SISSELPLUS
Nekklachten? Hoofdpijn?
Geen goede nachtrust?
Wanneer u wilt genieten van een
gezonde nachtrust legt u uw hoofd
voortaan op het SISSEL ® PLUS kussen.
Met dit kussen heeft u een ontspannen
nachtrust en ligt u in de juiste houding.
U staat weer uitgerust en gezond op!
-
+
Ik betaal: O vooruit per bankoverschrijving (ik maak het bedrag
over op rekeningnummer 001-3923042-50 van
DWW o.v.v. SISSEL ® PLUS Actie en vermeld mijn adres.
Nadat DWW het bedrag ontvangen heeft, ontvang ik
het kussen zo spoedig mogelijk)
Ik betaal: O contant bij aflevering, onder rembours (ik betaal
rechtstreeks aan de postbode + € 4,50
rembourskosten)
Ik betaal: O per creditcard, dit zijn mijn gegevens:
O MasterCard O VisaCard
nummer .........................................................................
vervaldatum ..................................................................
Handtekening:...................................................................................
-
Met een normaal hoofdkussen
wordt de nek niet genoeg
ondersteund. De halswervels
worden tijdens de slaap niet
voldoende ontlast.
Met het SISSEL ® PLUS kussen
wordt de nek perfect
ondersteund, in welke houding
men zich ook wendt of keert.
Het orthopedische kussen van SISSEL ®
heeft 90 ventilatiekanalen die zorgen
voor een goede warmteafvoer. U kunt de
hoogte van het kussen zelf aanpassen
waardoor het altijd aan uw wensen
voldoet.
Bestel nu zeer voordelig het SISSEL ® PLUS
kussen met onderstaande bon.
Gezondheid uit Zweden
Invullen in blokletters s.v.p.
o mevr. o mej. o dhr.
GT
Naam: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Straat: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nr.: . . . .
Postcode: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Woonplaats: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Telefoonnummer: . . . . . . . . . . . . . . . . . .

door Prof Dr Filip De Keyser, hoogleraar reumatologie,
verbonden aan de Universiteit Gent
Actief blijven,
ook met reuma
Slijtagereuma of artrose
Gustaaf is 63. Hij komt op raadpleging wegens
de pijn die hij vooral voelt bij het stappen. Hij
situeert zijn pijn in de rechter liesstreek, maar
eigenlijk straalt ze uit over de hele voorzijde van
de dij tot aan de knie (deze localisatie suggereert
dat de pijn afkomstig is uit het heupgewricht).
Wanneer hij niet beweegt, voelt hij geen ongemak.
Wanneer hij overeind komt uit zijn fauteuil,
voelt hij gedurende een korte periode een stram-
GEZONDHEID
Pijnlijke gewrichten: het is een van de meest voorkomende klachten waarvoor iemand een arts raadpleegt.
Soms gaat het om een banale en makkelijk te verhelpen kwaal; soms zijn de klachten hardnekkiger, of kunnen
ze chronisch worden. Telkens wordt ernaar verwezen als ‘reuma’. De term lijkt zo vertrouwd, en toch
weten weinig mensen waarover het allemaal precies gaat. Heel algemeen verwijst reuma naar een aantasting
van het bewegingsapparaat, vooral van gewrichten, spieren of pezen. Pijn en moeilijkheden bij het bewegen
zijn de meest voorkomende symptomen. In de meeste gevallen is een daadwerkelijke behandeling
mogelijk, en in de voorbije jaren is de medische vooruitgang op dit terrein spectaculair te noemen.
Er bestaan heel wat verschillende reumatypes. Vandaar dat er zoveel spraakverwarring kan zijn als over
reuma wordt gesproken. Het is goed om enkele frequente types duidelijk af te lijnen.
heid, die echter na enkele stappen verdwijnt. Een
wandeling maken zoals vroeger, lukt niet meer.
Na een zekere periode begint hij immers te hinken
en verplicht de pijn hem om te rusten. De
arts stelt de diagnose van heupartrose, en geeft
enkele adviezen die Gustaaf een heel eind op
weg helpen.
Slijtagereuma of artrose is een frequente gewrichtsaandoening
en wordt gekenmerkt door slijtage van
het beschermend laagje gewrichtskraakbeen. Dat
Foto: Isabelle Persyn
17

18
heeft een weerslag op het onderliggende bot, heel
vaak met pijn tot gevolg. Eén volwassene op drie
lijdt aan een min of meer ernstige vorm van
artrose.
De klachten bij personen met artrose hangen af
van welk gewricht is aangetast. Pijn is het frequentste
symptoom. Ze wordt opgewekt door
beweging, verergert bij een toenemende belasting
van het gewricht en verdwijnt bij rust. De intensiteit
van de artrosepijn kan wisselen: meestal dof
en draaglijk, soms echter hevig met erg pijnlijke
opstoten. De pijn laat zich voelen in het aangetaste
gewricht, maar kan ook volgens typische patronen
uitstralen. Zo wordt heuppijn waargenomen in de
liesstreek, meestal met uitstraling naar de voorzijde
van de dij tot het niveau van de knie. Na een
periode van rust (bijvoorbeeld een korte siësta)
geven de eerste stappen een gevoel van stramheid
(startstramheid), dat echter snel verdwijnt.
”Het is voor artrosepatiënten belangrijk een
juist evenwicht te vinden tussen beweging,
belasting en rust.”
Artrose kan verspreid zijn over vele gewrichten of
kan zich beperken tot één of enkele gewrichten.
Enkele voorkeurslocalisaties zijn: de gewrichten
van de halswervelkolom of lendenkolom, de heupen,
de knieën en de vingergewrichtjes.
De diagnose kan meestal worden vermoed op
basis van het klachtenpatroon en de bevindingen
die het klinisch onderzoek verschaft, en worden
bevestigd aan de hand van een radiologisch
onderzoek.
Het is voor artrosepatiënten belangrijk een juist
evenwicht te vinden tussen beweging, belasting
en rust. Een gewricht is zo opgebouwd dat beweging
noodzakelijk is om het gewrichtskraakbeen
behoorlijk te voeden. Bewegen is dus goed.
Overbelasting, daarentegen, moet worden vermeden.
Ontlasting van een artrotisch gewricht kan
op verschillende wijzen tot stand worden
gebracht. Probeer eerst om overtollig lichaamsgewicht
kwijt te raken, vooral als het gaat om
dragende gewrichten (rug, heupen of knieën). Bij
de keuze van lichaamsbeweging verdient fietsen
Foto: Isabelle Persyn
(of het gebruik van een hometrainer) de voorkeur:
het is een prima vorm van beweging, en
heupen of knieën krijgen geen grote lichaamslast
te dragen. Ook zwemmen is een vorm van beweging
in een relatief onbelaste toestand, door de
opwaartse kracht van water. Bij het lopen kan,
vooral bij een heup- of knieartrose, het best
gebruik worden gemaakt van een wandelstok.
Gebruik hem aan de gezonde zijde: dat zorgt
voor een minderbelasting van de artrotische zijde
tijdens de steunfase.
Een aantal medicamenteuze therapieschema’s
hebben tot doel de reparatiecapaciteit van kraakbeen
te verhogen. Hierover is nog heel wat
onderzoek vereist. Enkele middelen die de stofwisseling
van kraakbeen gunstig beïnvloeden zijn
reeds bekend. De pijn zelf kan op verschillende
wijzen worden verlicht. Fysische middelen, zoals

warmte, kunnen een goed hulpmiddel vormen.
Daarnaast kunnen ook geneesmiddelen worden
gebruikt: zuivere pijnstillers of middelen met een
ontstekingremmende werking. Indien de artrose
te ver gevorderd is, kan overwogen worden om
op chirurgische wijze een gewrichtsvervangende
prothese te plaatsen. Heel wat ervaring is
beschikbaar voor heup- en knieprothesen. Ze
bestaan uit twee delen die met elkaar communiceren
en daardoor een nieuw gewricht vormen.
De levensduur van een kunstgewricht is niet
onbeperkt . Vandaar dat het in het algemeen de
voorkeur geniet om gewrichtsprothesen alleen te
gebruiken bij oudere patiënten met een ernstige
vorm van heup- of knieartrose.
Ontstekingsreuma of artritis
Onder de reumatypes die een werkelijke ontsteking
veroorzaken in de aangetaste gewrichten
(artritis), weerhouden we ondermeer jicht en
reumatoïde artritis. Jicht is het gevolg van een
te hoge concentratie urinezuur in het bloed. Dit
urinezuur kan neerslaan in het gewricht onder
de vorm van kristallen, en daardoor een zeer
heftige, pijnlijke en plots optredende opzetting
van een gewricht veroorzaken. Vaak is dat het
basisgewrichtje van de grote teen. Jicht is via
aangepaste medicatie praktisch geneesbaar.
Reumatoïde artritis begint meestal minder plots,
maar tast een groter aantal gewrichten aan en
verloopt typisch chronisch.
Nora lijdt sedert jaren aan reumatoïde artritis.
Voordat een behandeling werd gestart, had ze
een uitgesproken ongemak in de gewrichten:
vooral in de kleine vingergewrichten, maar ook
in schouders, knieën en voeten. Heel vaak werd
ze ’s ochtends vroeg in bed wakker van de pijn.
Bij het opstaan voelde ze zich heel erg stram;
die stramheid verbeterde langzaam naargelang
ze een tijdje op was en in beweging bleef.
Dikwijls liep het tegen de middag voordat ze
zich min of meer behoorlijk voelde. Haar medicatie
heeft haar klachten ondertussen grotendeels
weggenomen.
In Vlaanderen en Nederland leven ongeveer
200.000 reumatoïde-artritispatiënten: zowat één
procent van de bevolking. Vrouwen worden frequenter
door de aandoening getroffen dan mannen.
De diagnose kan niet zomaar worden
gesteld aan de hand van één enkele test, bij-
voorbeeld een bloedtest of een radiografie. Het
is veeleer een samenhang van klachten, klinische
verschijnselen en de resultaten van technische
onderzoeken die tot een diagnose leiden.
In een typisch geval verschijnen de eerste symptomen
ter hoogte van de kleine vingergewrichten,
in de vorm van gewrichtspijn en -stramheid. De
klachten zijn het meest uitgesproken in rust, heel
vaak bij het ontwaken. Niet zelden zijn het deze
pijnklachten die de patiënt vroeg in de ochtend
wakker maken. In de loop van de ochtend verminderen
de stramheid en pijn geleidelijk.
Daarbij treedt ook een zichtbare gewrichtszwelling
op. Indien de ontsteking blijft voortduren,
kan een beschadiging van het gewrichtsoppervlak
en zichtbare gewrichtsvervormingen optreden.
“Reumatoïde artritis kan vandaag meestal
op afdoende wijze worden behandeld.”
Sedert de ontdekking van aspirine, dat niet
alleen een pijn- en koortswerende werking heeft,
maar in hogere doses ook een werkelijk ontstekingsremmend
effect, zijn er heel wat nieuwere
en doeltreffender medicaties voor patiënten met
reumatoïde artritis gekomen. Reumatoïde artritis
kan vandaag meestal op afdoende wijze worden
behandeld. In geval er toch resistentie zou
bestaan tegenover klassieke reumamedicijnen,
heeft de moderne biotechnologische industrie in
de voorbije paar jaren zeer krachtige nieuwe
medicijnen beschikbaar gemaakt, waaronder de
zogenaamde TNF-remmers.
Reuma wordt vaak geassocieerd met oudere
leeftijd. Dit is niet steeds het geval. Sommige
vormen van ontstekingsreuma komen ook reeds
op kinderleeftijd voor!
Spierreuma
Polymyalgia is een typische vorm van reuma die
zich vooral voordoet in de spieren van schouderen
bekkengordel. Het is een aandoening waarmee
gewoonlijk alleen bejaarden worden geconfronteerd.
Ze komt zelden voor bij personen jonger
dan 50 tot 55 jaar.
19

20
Nachtelijke spierpijn en lange ochtendstramheid,
vooral in schouder- en bekkengordel samen met
een uitgesproken bewegingstraagheid zijn de
opvallendste klinische kenmerken van dit syndroom.
Een bloedanalyse is noodzakelijk om de
diagnose te bevestigen. Die brengt meestal een
indrukwekkende stijging van de bloedbezinkingssnelheid
aan het licht, wat erop wijst dat een
hevige ontstekingsreactie plaatsgrijpt.
Het ziektebeeld is zeer goed behandelbaar, weliswaar
door middel van cortisone. Inderdaad is
polymyalgia een van de weinige types ontstekingsreuma
waar cortisonetherapie nog onontbeerlijk
is. De ziekteverschijnselen verdwijnen
prompt, vaak na één tot twee dagen behandeling.
De behandeling duurt echter vrij lang:
meestal één tot twee jaar. In de loop van die tijd
wordt de dosis cortisone aanhoudend, maar
langzaam, afgebouwd.
Ik heb reuma: moet ik op dieet ?
Het is een wijdverbreide gedachte dat voedingsfactoren
een belangrijke rol spelen in het ontstaan
of het instandhouden van reumasymptomen.
Reumapatiënten vertellen ook vaak spontaan
op consultatie dat ze zich houden aan
bepaalde diëten, en vragen van de arts eigenlijk
een bevestiging voor deze houding. Toch bestaan
er bijzonder weinig wetenschappelijke gegevens
die de zin van een dieet bij een klassiek ontstekingsreuma
zouden kunnen ondersteunen.
Talrijke dieetschema’s voor reumalijders zijn in
de loop der jaren naar voren geschoven, en nog
steeds duiken er nieuwe op. Zelden wordt daarbij
gespecifieerd over welk type reuma het gaat
(artrose? reumatoïde artritis? jicht?). Heel opvallend
is bovendien dat de aanbevelingen gebaseerd
zijn op individuele ervaringen. De zin
ervan werd meestal niet bewezen door middel
van de gebruikelijke wetenschappelijke methoden.
Bovendien spreken de verschillende gesuggereerde
diëten elkaar werkelijk tegen! Veelal
hebben artsen de indruk dat een zekere sensatiezucht
of commerciële belangen aan de basis
liggen van dergelijke behandelingsmethodes.
Blijven bewegen
Verstandig bewegen is één van de belangrijkste
sleutels voor een goede gezondheid in het alge-
meen en een gezond bewegingsapparaat in het
bijzonder. Ook patiënten met allerlei vormen van
reuma moeten ervoor zorgen dat ze die bewegingen
die mogelijk zijn, zo grondig mogelijk blijven
onderhouden. Er bestaan talrijke aan te bevelen
vormen van beweging en oefening: wandelen,
fietsen, zwemmen, spierversterkende turnoefeningen,
stretching of aerobics. Als u gedurende een
langere tijd niet hebt kunnen trainen, begin dan
langzaam aan een bepaald oefenschema, voor
welke vorm van bewegen dan ook. Pas uw schema
aan in functie van uw verbeterende conditie.
Probeer vooral een regelmaat te bereiken. ■
Reuma leren begrijpen
anno 2003
Deze zomer verscheen bij uitgeverij
Lannoo (Tielt) het boek ‘Reuma leren
begrijpen’, van de
hand van de
auteur van dit artikel,
Prof Dr Filip
De Keyser, hoogleraar
reumatologie,
verbonden aan de
Universiteit Gent.
De snelle medische
vooruitgang
op het terrein van
de reumatologie
was aanleiding
voor een volledige
herwerking en uitbreiding
van deze titel, die voor het eerst
verscheen in 1996. Het boek is bedoeld
voor leken en patiënten, die het moeilijk
vinden op het spreekuur voldoende informatie
te verzamelen die hun aanbelangt in
verband met hun reumatische klacht. Ook
professionele hulpverleners zullen er waarschijnlijk
nieuwe inzichten in terugvinden.
De auteur beschrijft op begrijpelijke wijze
de belangrijkste reumatische aandoeningen,
met heel wat voorbeelden uit de praktijk.
Bij de beschrijving van behandelingsmethoden,
is er heel wat aandacht voor
tips waarin de patiënt zijn eigen verantwoordelijkheid
kan opnemen.
Het boek, een uitgave van Lannoo,
telt 205 blz. en kost 14,95 euro.

THUISZORGWINKELS
CHRISTELIJKE
MUTUALITEITEN
alle hulpmiddelen
voor de thuiszorg
• rolstoelen
• loophulpen
• revalidatie
• medische apparaten
• verzorgingsbedden
• relaxzetels
• patiëntenliften
• aanpassingen
bad & toilet
• anti-doorligmaterialen
• stoma en incontinentie
• steunkousen
• bandagisterie en orthopedie
Mediotheek
Thuiszorgwinkel
Uitleendienst
OPENDEUR
zaterdag
11 oktober
Vlaamse week
van de Thuiszorg
Info: in de Mediotheek of Thuiszorgwinkel in je buurt
e-mail: info.thuiszorgwinkel@cm.be
Molicare mobile
Aantrekken en klaar
Het broekje voor
de urine incontinentie
Molicare mobile is een absorberend broekje, discreet en
gemakkelijk aan-en uit te trekken zoals een normaal broekje.
U voelt u steeds veilig en zeker. In alle zachtheid, biedt
Molicare mobile u steun en draagcomfort bij al uw bewegingen.
De extra hoge absorptiecapaciteit en het drievoudig kussen
bieden u, ook in de meest moeilijke omstandigheden,
een echt "droog" gevoel.
✂
Vraag advies aan uw apotheker
of bij uw gespecialiseerde handel
Om Molicare mobile te ontdekken, stuur deze strook terug naar :
N.V. PAUL HARTMANN S.A., Paul Hartmanlaan, 1 – 1480 Sint-Renelde
Graag ontving ik een staal Molicare mobile
Naam : ..........................................................................................Voornaam : ........................................................................
Straat, Nr : ........................................................................................................................................................................................
Woonplaats : ........................................................................Postcode : ............................................................................
Telefoon : ..............................................................................Leeftijd : ................................................................................
Mijn maat (kruis uw heup-/buikomvang aan)
❍ Maat 1 (50 tot 80 cm) ❍ Maat 2 (70 tot 120 cm) ❍ Maat 3 (100 tot 150 cm)
Eén aanvraag per adres
N.V. Paul HARTMANN S.A. respecteert de wet van 08-12-92 betreffende de bescherming
van het privé-leven. Uw gegevens zullen op een correcte en vertrouwelijke manier behandeld worden.
VBC-Concept

22
VARIA
Uitgaven van het Wit-Gele Kruis
Wenskaarten
Bij het Wit-Gele Kruis kunt u een
reeks kaarten kopen waarmee u
uw wensen kunt overmaken
voor verschillende ‘levensmomenten’.
In een set vindt u
mooie dubbele kaarten
voor een geboorte, een
verjaardag, een huwelijk(sverjaardag),
een
overlijden en twee neutrale
kaarten. Handig om
altijd in voorraad te hebben.
Een set van zes kaarten
met omslagen kost maar
€ 6,20. U kunt bestellen
door storting op
rekeningnummer
000-0174466-60, met
vermelding: gelegenheidswensen.
Huishoudagenda
Al voor de vijfenvijftigste maal kan het Wit-Gele Kruis u zijn
Huishoudagenda aanbieden.
De Huishoudagenda 2004 is een instrument waarmee u op een eenvoudige
manier een gezinsboekhouding voert. Door uw maandelijks
overzicht te vergelijken met uw budgetplan, kunt u de evolutie van
uw gezinsbudget op de voet volgen. Zo kunt u weloverwogen keuzes
maken en beslissingen nemen.
Wat heeft deze Huishoudagenda u nog te bieden? Heel wat tips voor
het huishouden, voor uw gezondheid en uw budget. Verder ook een
aantal budgetvriendelijke, gezonde recepten. En in de interviews
leest u hoe andere gezinnen hun huishouden aanpakken.
De Huishoudagenda kost 14,75 euro. U kunt hem bestellen via uw
verpleegkundige of bij het Wit-Gele Kruis van Vlaanderen door overschrijving
van € 14,75 op rekeningnummer 000-0174466-60, met
vermelding: agenda 2004.
Wit-Gele-Kruiskalender 2004
De Wit-Gele-Kruiskalender
is samengesteld
met ontroerend
mooie foto’s
van kinderen. Handig
is de extra ruimte
waarop u verjaardagen
en afspraken
kunt noteren.
Op de keerzijde van
elk blad vindt u
korte sprookjes voor
kinderen, ouders en
grootouders.
De kalender is alleen
verkrijgbaar bij
het Wit-Gele Kruis.
U kunt hem bestellen
door overschrijving van € 3,20 op
rekeningnummer 000-0174466-60,
met vermelding: kalender 2004.

Bewegen: een top-geneesmiddel
Dr. Tony Swinnen, medewerker
aan dit tijdschrift, benadrukte
in zijn artikelen al menigmaal
het belang van het bewegen
voor de gezondheid. Dr.
Swinnen is al ruim 30 jaar
actief als huisarts in een
groepspraktijk. Hij is gekend
via programma’s op radio en televisie.
Met zijn nieuwe boek ‘Bewegen: een top-geneesmiddel’
toont hij het groot belang aan om op
elke leeftijd regelmatig te bewegen voor de kwaliteit
van het leven.
De bevolking wordt steeds ouder en dit door de
verbeterde leefomstandigheden en de toenemende
mogelijkheden van de geneeskunde.
Om de levenskwaliteit tijdens alle levensfasen
optimaal te houden, speelt regelmatige beweging
een cruciale rol. Beweging is zelfs een echt
geneesmiddel voor praktisch alle kwalen: harten
bloedvatenziekten, luchtwegenaandoeningen,
artrose van de gewrichten, osteoporose, suikerziekte,
stress en zelfs depressie. Dit boek tracht
een antwoord te geven op vragen zoals: hoe
heeft beweging een gunstige invloed op uw
gezondheid? Welke beweging is met welke regelmaat
aanbevolen voor welke leeftijdscategorie?
Wat zijn de eventuele nadelen? Wat is de invloed
van bewegen op stress, op het gewicht, op chronische
ziekten?
Uitgeverij Globe, ISBN 90 5466 502 5
Prijs 15 euro; 192 blz. - Verkrijgbaar in de boekhandel,
of tel. 070/23 30 03 Roularta Shop.
Heelhuids
Meubelen Tastenhoye
Duisburgsesteenweg 85, Eizer-Overijse, t. 02-687 88 44, f. 02-687 25 05
woensdag gesloten, www.meubelen-tastenhoye.com
Impulse is een uniek ergonomisch doordacht
concept dat een zalige slaap en fit ontwaken waarborgt.
Dr. Serge Koopman en Dr. Sandra Swimberghe
Het aantal huidaandoeningen
is de laatste decennia
spectaculair gestegen. De
vervuiling van onze leefwereld
zou daar de oorzaak
van zijn. Dit populairmedisch
boek handelt over
alle courante huidproblemen
en hun behandeling.
Ook wordt er ingegaan op
de actuele trends in de
esthetische geneeskunde.
Volgende thema’s komen aan bod:
- courante huidproblemen;
- praktische huidverzorging op wetenschappelijk
verantwoorde basis;
- huidveroudering en rimpels, en hoe ze te
bestrijden;
- frequente huidaandoeningen zoals acne,
allergieën, eczeem, wratten, psoriasis,
haaruitval, enz.;
- nieuwe lasertechnieken bij de behandeling
van tatoeages, spataderen, couperose,
wijnvlekken, ontharing, enz.;
- de trends, de evolutie van het schoonheidsideaal
en wat mensen daarvoor willen en
kunnen doen;
- de psyche en de huid.
Uitgave van Roularta Books - € 24,90 - 325 blz.,
geïllustreerd
isbn 90 5466 470 3nur 870 - In de boekhandel
verkrijgbaar of tel. 070/23 30 03 Roularta Shop.
Het Impulse bed is gebaseerd op het principe
van de communicerende vaten.
Hierdoor ontstaat een perfect evenwicht
tussen drukverdeling en ondersteuning,
onafhankelijk van
lichaamsbouw, gewicht en slaaphouding.
Als vlakke of elektrische verstelbare
bodem leverbaar.
23

GT
24
VARIA
Vrouw
Betty Mellaerts, Lieve Blancquaert
Vele vrouwen van veertig en ouder hebben een
zeker evenwicht en levenswijsheid gevonden. Ze
kunnen zichzelf zijn
in hun beroeps- en
privé-leven. Alle
franjes werden overboord
gegooid,
alleen de essentie
blijft.
Betty Mellaerts portretteert
in dit boek
een vrouwenarts,
een reportagemaakster,
een schrijfster,
een modeontwerpster,
een voormalig fotomodel, een muzikante,
een trappistin, een commédienne, een cafébazin
en een bedrijfsleidster. Ze voerde diepgaande
gesprekken met hen over het leven, hun werk,
idealen, waarden en relaties.
Fotografe Lieve Blancquaert brengt de geïnter-
Trapliften van Thyssen De Reus
Overal in België!
Esthetisch en discreet!
Eigen fabrikaat!
Informatie:
Naam + adres:
94 365
Regionale centra:
✆ 02 217 37 84 - 03 239 21 43
Thyssen De Reus
Levertijd vanaf
1 week
Kaleweg, 20 - 9030 Gent - Fax: 09 216 65 75
info@thyssendereus.be
I N F O
Ja, stuur mij uw GRATIS documentatie
viewde vrouwen prachtig in beeld en fotografeerde
nog veertig andere vrouwen boven de veertig.
Samen zorgden zij voor een boek met tien herkenbare,
intimistische en authentieke vrouwenportretten.
Lannoo Uitgeverij, 2003 - € 24,95 - 240 blz.
MS-infolijn
De gratis telefoonlijn met het nummer
0800 93 352 staat tijdens de kantooruren ter
beschikking van alle personen (MS-patiënten,
therapeuten, thuisverpleging, ...) die informatie
wensen over Mutiple Sclerose (medisch, sociaal,
verpleegkundig, ...).
Vlaanderen krijgt meldpunt
ouderenmishandeling
Vlaanderen krijgt een centraal meldpunt voor
ouderenmishandeling. Dat besliste Vlaams
minister voor Welzijn, Gezondheid en Gelijke
Kansen, Adelheid Byttebier. Het is het bestaande
Centrum voor Algemeen Welzijnswerk Zuid-Oost-
Vlaanderen dat de opdracht krijgt toegewezen.
Het meldpunt in Zottegem is een pionier voor de
problematiek van ouderenmishandeling in Vlaanderen
en behandelde al twee jaar klachten op
provinciaal niveau. De oprichting van een centraal
meldpunt is de afgelopen jaren op initiatief
van de vorige minister voor Welzijn, Mieke
Vogels, voorbereid.
Fruit en groenten eten vermindert
de kans op een beroerte met 30-40 %
Uit een recent onderzoek
dat werd
gepubliceerd in
het vakblad
The American
Journal
of Clinical
Nutrition is
gebleken dat
zowel mannen
als vrouwen
die veel
fruit en groenten
eten veel minder kans
lopen op een beroerte.
Aan het onderzoek namen zo’n 55.000 Deense

mannen en vrouwen deel. Er werd nagegaan hoeveel
fruit en groenten ze dagelijks aten en hoeveel
deelnemers er in de onderzoeksperiode die
liep over 3 jaar een beroerte kregen.
De personen die per dag het meest fruit en
groenten aten (ongeveer 670 gram), hadden 30%
minder kans op een herseninfarct dan degenen
die slechts ongeveer 150 gram aten. Wanneer
men de invloed van fruit en groenten afzonderlijk
ging bestuderen, bleek dat enkel fruit een
beschermende rol speelde: de personen die het
meest fruit aten, hadden 40 % minder kans op
een beroerte dan degenen die het minst fruit
aten.
In een eerdere studie, die onderzocht in welke
mate fruit en groenten die rijk zijn aan vitamine
C een bescherming bieden tegen herseninfarcten,
kwam men al tot dezelfde bevindingen.
Kiwi’s zijn zeer rijk aan vitamine C. Ze bevatten
tweemaal zoveel vitamine C als sinaasappelen.
Wie veel fruit eet, en dan met name fruit dat rijk
is aan vitamine C, beschermt zichzelf tegen herseninfarcten.
Bron: Nutridemis
Diabetes: symposium en beurs
Ter gelegenheid van de Werelddiabetesdag vindt
er op 13 en 14 november 2003 een diabetessymposium
en -beurs plaats.
De eerste dag behandelt het symposium de thema’s:
zwangerschapsdiabetes, diabetes en zwangerschap,
erfelijkheid bij
type 1 en behandeling
van de type-1-patiënt in
de toekomst. De tweede
dag gaat over diabeteszorg bij de type-2-patiënt.
Op beide dagen is de diabetesbeurs gratis toegankelijk
voor iedereen, tussen 14 en 18 uur.
Patiënten kunnen er ook infosessies bijwonen.
Alles vindt plaats in de Arteveldehogeschool,
Sint-Lievenspoortstraat 143, 9000 Gent.
Meer informatie krijgt u via e-mail
Info.compahs.gezondheidszorg@arteveldehs.be
met de vermelding: info diabetessymposium,
of telefoon 09 265 98 30.
Ouders met kanker
De Vlaamse Liga tegen Kanker en de dienst
Sociaal Werk van de Universitaire Ziekenhuizen
Leuven realiseerden een informatieproject
‘Ouders
m e t
kanker’. Ze stelden
een brochure samen
voor vaders en
moeders, die te
horen krijgen dat ze
kanker hebben. De
brochure reikt suggesties
aan om
met kinderen
over kanker te
praten en om
met hun emoties
om te
gaan. Elk kind heeft immers recht op zorg en
informatie. Samen met deze brochure verscheen
het (voorlees)boekje voor kinderen ‘Mama heeft
kanker’ van Sine Vanmol. Interessant voor kinderen
is ook de website www.kankerspoken.nl.
Meer informatie krijg je bij de Vlaamse Liga tegen
Kanker, tel. 02 227 69 69, fax 02 233 22 00,
vl.liga@tegenkanker.be, www.tegenkankernet
Heerlijk ontspannen
Een groot deel van de
dag bent u actief
bezig. Uw lichaam is in
beweging, u plant en
organiseert. Stress en
spanning kunnen een
positieve invloed hebben
als u maar regelmatig
ontspanning
inbouwt in uw drukke
agenda. In een nieuwe
folder van de CM vindt
u een aantal tips voor
een deugddoende ontspanning.
U kan hem verkrijgen
bij de dienst GVO van
uw regionaal ziekenfonds
of van de Landsbond der
Chritelijke Mutualiteiten,
tel. 02 246 48 64, fax 02 246 48 57,
gvo@cm.be.
VARIA
25

26
VARIA
Wit-Gele Kruis on line!
Op 12 mei 2003 gingen alle Wit-
Gele-Kruisverenigingen on line.
Zes provinciale websites en één
federale portaalsite sluiten naadloos
en gebruiksvriendelijk bij
elkaar aan. Deze sites zijn interessant
voor zorgvragers, thuisverpleegkundigen,gezondheidswerkers,
beleidsmakers, studenten en andere geïnteresseerden
in de thuiszorg.
Onder de rubriek ‘Publicaties en producten’ kunt
Elke provincie nodigt u van harte uit voor een internetbezoekje:
• Wit-Gele Kruis van West-Vlaanderen: www.wgkwvl.be
• Wit-Gele Kruis van Oost-Vlaanderen: www.wgkovl.be
• Wit-Gele Kruis van Antwerpen: www.wgkantwerpen.be
• Wit-Gele Kruis Vlaams-Brabant: www.wit-gelekruisvlaamsbrabant.be
• Wit-Gele Kruis van Limburg: www.wit-gelekruislimburg.be
®
PROSEPTINE -PLUS
Verkrijgbaar in de apotheek
• verwijdert pijnloos
pleisters
• verwijdert kleefresten
en teer
• reinigt de huid zodat
pleisters beter kleven
• droogt de huid niet uit
• met aangename
sinaasappelgeur
Kwaliteit
Keuze
Service
Zeer goede nadienst
aan huis in heel België
HEEL LANGE
LEVENSDUUR
Uiterst krachtige
motor, voor alle
terrreinen geschikt
Zeer comfortabele
vering
Snelheid 15 km/u
Autocomfort zetel
Autonomie tot 65 km
Voor GRATIS demonstratie of documentatie
Naam
❏ GRATIS
demonstratie
Straat Nr. ❏ GRATIS
Postcode
Tel.
Gemeente
documentatie
BON
u voortaan ook sommige artikels uit Gezond
Thuis on-line raadplegen. Wij wensen u veel surfplezier
op www.witgelekruis.be.
De specialist in
electrische scooters
Stuur deze bon terug naar MOBILE,
Blankenbergse steenweg 14, 8000 Brugge
Vraag GRATIS demonstratie
bij u thuis...
www.mobilescooter.com

Weer soepel en vrij bewegen
dankzij Atrisin®
Heel wat mensen worden dagelijks in hun bewegingen belemmerd
door gevoelige gewrichten en stramme spieren. De klassieke
middelen hiervoor zijn niet altijd vrij van nevenwerkingen!
Met Atrisin ® van BIONAL bestaat nu een uitgekiende, werkzame
plantaardige combinatie op basis van duivelsklauw, gember en
brandnetel, die ons weer soepel en vrij helpt te bewegen.
Atrisin mag niet alleen zijn voet zetten naast de klassieke middelen
voor wat betreft de afname van gevoeligheid, ze leidt niet
tot nevenwerkingen en beschermt bovendien het kraakbeen
tegen slijtage!
Atrisin:
brengt gevoelige gewrichten tot rust
doet je weer soepel en veerkrachtig bewegen
beschermt het kraakbeen
Verkrijgbaar in uw natuurvoedingsen
kruidenzaak en apotheek.
www.bional.nl
Voor informatie: Mannavita bvba, Wevelgem,
Tel. 056 – 439852, info@mannavita.be
BLIJVEN WONEN IN UW
VERTROUWDE OMGEVING!
officieel verdeler van
Freelift-trapliften
kijk op www.traplift.be
Traplopen gaat steeds
moeilijker, dus u denkt aan
verhuizen of beneden
wonen? Niet doen:
Strobbe lost uw probleem
op. Zo’n compacte traplift
past in ieder huis, op élke
trap. Zonder verbouwing
en snel geplaatst.
Vraag snel informatie aan
of maak een afspraak voor
een geheel vrijblijvend
adviesgesprek!
09 384 99 22
JA! _ Stuur mij uitgebreide info _ bel mij voor een afspraak
Naam.…………………………….
Straat.......………………………...
Postcode…………Plaats……………....................
Tel………………………Leeftijd:..........................
Stuur dit naar Strobbe NV-Steenweg Deinze 150-9810 Nazareth 3/03
info@liften-dejongh.be
www.liften-dejongh.be
HUGO DE JONNGGH nv
Santvoortbeeklaan 31
B-2100 DEURNE
Tel.: 03-326.38.18
Fax: 03-326.39.18
Plaatsen, onderhoud en
herstellen van :
elektrische en hydraulische
personen- en goederenliften,
keukenliften en trapliften.
✂
Informatie
Ja, stuur mij uw GRATIS documentatie
over trapliften.
Naam: _______________
Adres+plaats: _________________
Telefoon of GSM : _________________

28
VERHAAL
Aan de toog wou
Piet niet gestoord
worden…
Vluchten
Rook, muziek, donker gemompel van stemmen
en de weldoende warmte van de kroeg op deze
kille herfstavond. We zouden een glaasje drinken.
Tot mijn kameraad plotseling verkrampte en
siste: ‘René, ga zitten, vlug!’
Hij dook schichtig neer op een stoel en deed
wanhopig teken dat ik zijn voorbeeld zou volgen.
Er stond zo’n paniek in zijn ogen dat ik geen verdere
vragen stelde en zijn dringend verzoek
inwilligde. Ik voelde me een acteur
in een voorspelbare politieserie.
‘Hij is er’, fluisterde mijn vriend.
‘Aan de toog. Pas op, niet te
nadrukkelijk kijken!’
Inderdaad, de man die het voorwerp
uitmaakte van zijn angst
stond met een glas in de hand een
beetje eenzaam tussen twee
groepjes lachende mensen.
Ik besefte het gevaar. Als hij ons zou opmerken
zou hij breed glimlachen, zich een weg banen tot
bij ons tafeltje, ongevraagd een stoel bijschuiven
René Swartenbroekx
en bij wijze van opwarmertje het verschil tussen
het boeddhisme en het hindoeïsme uit de doeken
doen. Vervolgens zou hij ons overtuigen dat
astrologie in feite een exacte wetenschap was,
zou hij ons verzekeren dat hij ‘n plezante was en
ter illustratie een mop vertellen waarbij we niet
konden lachen, waaruit hij dan weer zou besluiten
dat we hem niet snapten en hij ons bereidwillig
de pointe zou uitleggen. Na twee pintjes
zou hij pochen op zijn succes bij
de vrouwen en ons in een vertrouwelijke
bui toevertrouwen dat
hij zijn penis een naam had gege-
“Als mensen voor je ven, nl. ‘Little Boy! Niet omdat hij
vluchten, moet je op zo little was, integendeel, want
zoek gaan naar jezelf.” dat was nu net de clou. De eerste
atoombom op Hiroshima heette
ook Little Boy, maar je weet zelf
welk een explosie er gevolgd
was... Dat was de symboliek. Je snapt het toch..!
Hahaha.... Little Boy.
De ober bracht ons een glaasje bier en we reken-
Copyright Gato Cartoons 2003

den meteen af: met de rug naar de toog en een
beetje onderuitgezakt in een poging onder de
grond te kruipen. Tot mijn kameraad even naar
de plek van het gevaar gluurde en opgelucht
meedeelde : ‘Hij is weg, waarschijnlijk gaan plassen!
Laten we maken dat we hier verdwijnen!’
We namen nog snel een koele dronk en haastten
ons naar buiten.
‘Gelukt!’ zei mijn vriend toen hij de de deur opende
en de koele herfstlucht ons in het gezicht
blies.
‘Zeg dat wel!’ antwoordde een stem. ‘Een toeval
dat ik jullie nog tref!’
Inderdaad, de man stond pal voor ons.
‘Ik had jullie zien zitten’, riep hij joviaal. ‘Maar er
was zoveel volk in de zaak. Geen doorkomen
aan. Ik dacht: ik ga achterom. Je kent mij, hè,
soms noemen ze mij Meneer Efficiënt! Jullie gaan
toch nog niet weg? Kom, ik trakteer! Laten we
kletsen tot een gat in de nacht.’
‘Het is al laat’, opperde ik.
‘Gezelligheid kent geen tijd’, zei de man. Tussen
haakjes, weet je dat ik mijn geval een naam heb
gegeven. Haha..., zeg, haha..
‘Ja’, kreunde mijn vriend. ‘Big Boy’!
‘Nee!’ gierde de man. ‘Little Boy’. Dat is nu net
de mop. Weet je dat de eerste atoombom...
‘We moeten naar huis’, zuchtte ik pseudo verdrietig.
‘Onze vrouwtjes...’
‘Uw vrouwtjes...’ plaagde de man misprijzend.
‘Ge moet die opleiden, mannen. Neem nu mij...
Mijn vrouw heeft er niets op tegen dat ik ‘s
avonds een pintje ga pakken. Ik heb zelfs de
indruk dat ze het prettig vindt.’
Maar daar moet hij ons niet van overtuigen...
Even later wandelden we weg, op zoek naar een
andere kroeg.
‘Als ik op die manier begin te zagen, wil je mij
dan dringend inlichten?’ smeekte ik mijn vriend.
‘Doe ik’, beloofde hij. ‘Moet dat nu?’
Omdat ik niet direct een antwoord had op zijn
smerige insinuatie, probeerde hij het goed te
maken met een filosofische beschouwing: ‘Als
mensen voor je vluchten, moet je op zoek gaan
naar jezelf!’, zei hij ernstig.
‘En ik zal je verwittigen als je klaar bent om teksten
te leveren voor de Bond Zonder Naam’, zei
ik. ‘Als je het goed vindt, kan dat nu.’ ■
!"#$%&$'""()*+,--#.$/".(#0$##.$1"#2$2#$1#0/#22#.
4"*%#"%$"0(&5"%(-'%B,((A$C":#2%8/%$81"0?-0:*%--'%68&$;
!""#$%%&'%(")"%$*"#"'%+,-)$%.'*/"01"'2%3"'*2%4"56")"'2%
7"8("'2%9-$%$")*2%3"':2%%"'%-'#"0"'%;;;%

30
DE GULLE PRIJZENPOT
Win één van de 10 exemplaren
van het geschenkboek
'Stil leven', uitgegeven
door Lannoo
In dit met schilderijen geïllustreerde
geschenkboek
vertellen bekende landgenoten,
waaronder kardinaal
Danneels en Dirk
Frimout openhartig over
hun stilte-ervaringen. Dit
uniek boek kwam tot stand in
samenwerking met de Belgische Federatie tegen
Kanker; het is te verkrijgen in de betere boekhandel en kost
16,95 euro.
Winnen een kersenpitkussen van Boone Naturals &
Cosmetics (vorig nummer):
René Diepvens, Tessenderlo - M.-Th. Janssens, Deurne -
Maria De Rijk, Weelde - Marie-Josee Maas, Achel - Lindsey
Vreys, Dessel - Edmond Van Geel, Wommelgem - Michel
Klerkx, Maaseik - Jacqueline Verheyden, Lubbeek - André
Ackaert, Assebroek - Gaby Beernaerts, Loppem - Charlotta
Cornelis, St.-Ulriks-Kapelle - Gabriëlle Schoonbaert,
Waardamme - Beauson-Casteels, Blankenberge - Jacques
Hemerijck, Roeselare - C. Metten-Brauer, Genk - Erik
Dejaeger, Waregem - Robert Schouvorst, Zandvliet - Willy
Verhaegen, Boortmeerbeek - Lisette Bloemen, Neeroeteren -
Mariette Snijkers, Opoeteren - Marie Patteet, Aarschot -
Maria Lembregts, Kessel - Digna Haveneers, Bree - Nele
Verbeke, Roeselare - Seraphina De Vos, Mechelen - Gustaaf
Bentein, Borgerhout - Danny Minnaert, Wilrijk - Ria Wens,
Turnhout - Maurits Langendries, Boutersem - Lut Lozie,
Elewijt - Francis Verkempinck, Oostende - Monique Beys,
Poperinge - Peggy Ceulemans, Heist-op-den-Berg - Augusta
Van Gool, Wommelgem - Armand Deldime, Tienen -
Charlotte Deschacht, Tervuren - Gerard Rigole, Assebroek -
Maria Van den Bossche, Nieuwenrode - Maria De Wever,
Mechelen - Maria Henkens, Neeroeteren - Eliane
Vanderperren, Hoeilaart - Jeanne Devits, Gooik - Alfons
Grootjans, Kessel-Lo - Brigitte De Pauw, Leuven - Agnes
Cumps, Wezemaal - Briers-Van Beylen, Herenthout - Elke
Brichau, Lembeek - Willy Paenen, Ekeren - Karina
Timmermans, Essen - C. Tayart de Borms, Berchem.
Oplossing
van ons vorig kruiswoordraadsel
Horizontaal: 1.verbeteren - 2.emoe, Evere - 3.ribes,me -
4.grot, snoer - 5.e.p. - 6. E.P., kolom - 7.douane, oen -
8.ir, soda, in - 9.nies, Isère - 10.gevangenen
Verticaal: 1.vergoeding - 2.emir, porie - 3.robot, ev. -
4.beet, kassa - 5.mono - 6.te, ledig - 7. evenzo, Ase -
8.re, m.o., en - 9.ermee, Eire - 10.neerpennen
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
HORIZONTAAL
1. Komt na het ontbijt
2. Bestaat - Jongensnaam
3. Zelfkant - Lichtelijk zuur
4. Moerassig - Muzieknoot
5. Verharde huid - Zwarte
6. Ruime ouderwetse japon - Neon
7. Lidwoord - Lager onderwijs - Meisjesnaam
8. De eerste beginselen betreffend
9. Vroegere Amerikaans president - Oude lengtemaat
10. Europees land
VERTICAAL
1. Kleinste van twee groepen
2. Franse rivier - Iedere
3. Vervelende substantie in galblaas
4. Denemarken (op auto's) - Bevel
5. Lichaamsopening - Zware grondsoort
6. Zeer geringe hoeveelheid - Oneven
7. Mixen - Voorzetsel
8. Indien - Geluid van een ezel
9. Muzieknoot - Vogelproduct
10. Voorwerpen van leer gemaakt
Naam:
Adres:
Stuur uw oplossing voor 16 oktober 2003 naar:
Wit-Gele Kruis Vlaanderen - Gezond Thuis, Kruiswoord
- Adolphe Lacomblélaan 69 te 1030 Brussel.
We verloten de prijzen onder de inzenders
van de juiste oplossing.
✁ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

AALST
DENDERMONDE
SINT NIKLAAS
TEMSE
BORNEM
SINT AMANDS
WILLEBROEK
MALDEREN
STATION
LONDERZEEL
BRUSSEL
ANTWERPEN
A12
MECHELEN
VOLG WEGWIJZERS!
Malderen - station
Uw schoenenspecialist: ook voor grote maten !
www. .com
Bezoek onze website en ontdek je tofste schoenen aan de beste prijs !
Globe*Dvs*Vans*Art*Puma*Adidas*
Scapa-sport*Diesel*O’Neill*Quiksilver*
Nike*Asics*Fila*Caterpillar*Merrell:
Enorme keuze in deze trendsetters !!
GRATIS: “1 Geox Magic Watch” polshorloge
bij aankoop van 1 paar Geox kinderschoenen
tot 30/11/2003
KIDS: Geox: Geen ‘zweetvoetjes’ meer !
Piedro*Ricosta*Red&Blu*O’Neill*Scapa*
Hedgren*K3*Kipling*Little David*
Compagnucci*Caterpillar*Romika
(
p u m a . c o m
1000m 2 TOPMERKEN
Tommy Hilfiger*Geox*
Yellomiles*Camel*Gallus*Hugo Boss*
Gabor*Clarks*Salamander*Ambiorix:
Voor wie houdt van de betere Herenschoenen !
Mephisto*Mephisto-Mobils*:
120 modellen in voorraad van dit merk !
Topmerken die zorgen voor schoenen
met uitneembaar voetbed en grote maten !
Footnotes*Durea*Peron*Pons Quintana*
Mephisto-Mobils*Christian Dietz*Platon*
Picardi*Emotions*Guma*Gabor*Dorndorf*
Remonte*Clarks*Piedro*Kastner*Spiess:
Vital (anti-spataders), Ronny (100% kurk),
Waldlaufer (anti-allergie), Rieker (superlicht),
Aerosoles (relax), Berkemann (100% hout)
Starfitt & Varomed (diabetici)
HANDELSSTRAAT 141
1840 LONDERZEEL
MALDEREN-STATION
TEL. (052) 33 30 01
e-mail: info@eurika-shoe.com
Open:
werkdagen van 9 tot 20 u.
zaterdags van 9 tot 19 u.
gesloten zon- en feestdagen.
✂ EURIKA-SHOE BVBA
FOOTNOTES ®
(
voor losse steunzolen
Brako*Tommy Hilfiger*Diesel*Jhay*
Emotions*Koxko*Epox*Laura*Maripé*
Gabor*Martina*Footnotes*Lorbac:
Topmerken die zich specialiseren
in Mode & Comfort !
Mephisto*Merrell*Saucony*Asics*Teva*
Nike-Shox*Salomon*Raichle*Dachstein*:
Opgelet : nieuwe Mephisto-wandelschoenen:
superlicht, schokdempend en Gore-Tex !
Ook toffe bergschoenen voor dames !!
€
€
*Niet geldig tijdens de sperperiode.
(

Corega kleefcrème
voor het kunstgebit
www.corega.be
... voor absolute zekerheid en comfort,
van ‘s morgens tot ‘s avonds.
Je zou gaan vergeten dat je
een kunstgebit draagt.
Corega, de specialist inzake kleefcrème,
zorgt er immers voor dat je gebit
de hele dag comfortabel vastzit.
Dat geeft een aangenaam
gevoel van zekerheid. Zo geniet
je evenveel van het leven
als vroeger.
Verkrijgbaar in
de apotheek