Klik hier - Lne.be

NIET TECHNISCHE SAMENVATTING
INHOUDSTAFEL
Niet Technische Samenvatting
MER Aardgasvervoerleiding VTN II
Deeltracé Zeehavengebied Gent
1 INLEIDING ..................................................................................................... 3
1.1 Het project ................................................................................................ 3
1.2 Verantwoording van het project ...................................................................... 6
1.2.1 Algemeen .............................................................................................. 6
1.2.2 Het project 'Deeltracé Zeehavengebied Gent' .................................................. 6
1.3 Toetsing aan de MER-plicht ............................................................................ 7
2 PROJECTBESCHRIJVING .................................................................................... 8
2.1 Algemene projectinformatie .......................................................................... 8
2.2 Criteria voor het bepalen van het tracé de aardgasvervoerleiding ......................... 10
2.3 Randvoorwaarden bij de uitvoering ............................................................... 11
2.4 Interferentie met andere plannen en projecten ................................................ 12
3 MET WELKE JURIDISCHE EN BELEIDSMATIGE RANDVOORWAARDEN MOET REKENING
GEHOUDEN WORDEN...................................................................................... 14
4 WELKE ZIJN DE BELANGRIJKSTE EFFECTEN ......................................................... 15
4.1 Bodem .................................................................................................... 15
4.1.1 Huidige toestand ................................................................................... 15
4.1.2 Milieueffecten van het project .................................................................. 16
4.1.3 Relevant ontwikkelingsscenario's ............................................................... 17
4.2 Water ..................................................................................................... 17
4.2.1 Grondwater ......................................................................................... 17
4.2.2 Oppervlaktewater ................................................................................. 18
4.2.3 Relevant ontwikkelingsscenario's ............................................................... 19
4.3 Fauna & flora ............................................................................................ 19
4.3.1 Huidige toestand ................................................................................... 19
4.3.2 Milieueffecten van het project .................................................................. 21
4.3.3 Relevant ontwikkelingsscenario's ............................................................... 21
4.4 Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie ............................................... 21
4.4.1 Huidige toestand ................................................................................... 21
4.4.2 Milieueffecten van het project .................................................................. 22
4.4.3 Relevante ontwikkelingsscenario's .............................................................. 23
4.5 Geluid en trillingen .................................................................................... 23
4.5.1 Huidige toestand ................................................................................... 23
4.5.2 Milieueffecten van het project .................................................................. 23
4.6 Mens ....................................................................................................... 24
4.6.1 Huidige toestand ................................................................................... 24
1
43-61190

Niet Technische Samenvatting
MER Aardgasvervoerleiding VTN II
Deeltracé Zeehavengebied Gent
4.6.2 Milieueffecten van het project .................................................................. 25
5 MILDERENDE MAATREGELEN ............................................................................ 26
5.1 bodem .................................................................................................... 26
5.2 Water ..................................................................................................... 26
5.3 Fauna & Flora ........................................................................................... 28
5.4 Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie ............................................... 29
5.5 Geluid en trillingen .................................................................................... 29
5.6 Mens ....................................................................................................... 30
6 CONCLUSIE .................................................................................................. 30
LIJST VAN DE TABELLEN
Tabel 1 Juridisch en beleidsmatige randvoorwaarden ................................................. 14
Tabel 2 Effecten op bodem ................................................................................ 16
Tabel 3 Effecten op grondwater .......................................................................... 17
Tabel 4 Effecten op oppervlaktewater .................................................................. 18
Tabel 5 Effecten op fauna en flora ....................................................................... 21
Tabel 6 Effecten op landschap, erfgoed en archeologie ............................................. 22
Tabel 7 Effecten van geluid ................................................................................ 23
Tabel 6 Effecten op mens .................................................................................. 25
LIJST VAN DE FIGUREN
Figuur 1 Situering van het project op het stratenplan .................................................... 4
Figuur 2 Situering van het project ‘Deeltracé Zeehavengebied Gent’ binnen het volledige VTN
II-project ............................................................................................... 5
Figuur 3 Afmetingen van de werkstrook DN1200 bij aanleg in open sleuf ............................. 9
Figuur 4 Situering van de projecten die mogelijk interfereren met het project van Fluxys ..... 13
Figuur 5 Biologische Waarderingskaart .................................................................... 20
2
43-61190

1 INLEIDING
1.1 HET PROJECT
Niet Technische Samenvatting
MER Aardgasvervoerleiding VTN II
Deeltracé Zeehavengebied Gent
Het project, waarvoor een milieueffectrapport opgemaakt wordt, betreft de aanleg en exploitatie
van de aardgasvervoerleiding VTN II, deeltracé Zeehavengebied Gent.
Fluxys N.V. onderzoekt de mogelijkheid om vanaf 2010 de aardgasvervoerscapaciteit op het
bestaande traject Zeebrugge – Raeren (Eynatten) (VTN I) te verhogen. In dit kader plant Fluxys N.V.
de aanleg van een nieuwe ondergrondse aardgasvervoerleiding tussen Brugge (Zeebrugge) en Raeren
(Eynatten), VTN II genaamd. Voor het gedeelte Opwijk-Raeren van dit tracé, werd in mei 2008 het
MER goedgekeurd (PRMER-0226-GK) en zijn de vergunningsaanvragen lopende. Het gedeelte
Zomergem-Opwijk zal in een tweede fase gerealiseerd worden. Het gedeelte Brugge-Zomergem is
reeds opgenomen in het investeringsplan op 10 jaar, echter zonder concrete uitvoeringsdatum.
Gezien de snelle industriële ontwikkelingen in het Gentse Zeehavengebied is de realisatie van het
deeltracé “Gentse Zeehavengebied” echter dringend geworden en heeft Fluxys N.V. beslist dit
deeltracé nu reeds voorafgaandelijk aan de realisatie van het volledige tracé Zomergem-Opwijk aan
te leggen. Deze nieuwe leiding zal eveneens maximaal gebundeld worden met de bestaande leiding
VTN I. Figuur 1 geeft een situering van het projectgebied op het stratenplan weer.
De aanleg van de aardgasvervoerleiding ‘Deeltracé Zeehavengebied Gent’ wordt voorzien midden
2010, mits het tijdig bekomen van de nodige vergunningen. Hoe het project kadert binnen het
volledige VTN II-project wordt aangegeven op Figuur 3. Volgende timing wordt hierbij nagestreefd;
Opwijk-Raeren: 2010
Gentse Zeehaven: 2010
Desteldonk-Zomergem: 2012
Desteldonk-Opwijk: 2013
3
43-61190

Figuur 1 Situering van het project op het stratenplan
Niet Technische Samenvatting
MER Aardgasvervoerleiding VTN II
Deeltracé Zeehavengebied Gent
4
43-61190

Figuur 2 Situering van het project ‘Deeltracé Zeehavengebied Gent’ binnen het volledige VTN II-project
Niet Technische Samenvatting
MER Aardgasvervoerleiding VTN II
Deeltracé Zeehavengebied Gent
5
43-61190

1.2 VERANTWOORDING VAN HET PROJECT
1.2.1 Algemeen
Niet Technische Samenvatting
MER Aardgasvervoerleiding VTN II
Deeltracé Zeehavengebied Gent
Binnen Europa winnen pijpleidingen als transportmiddel steeds meer aan belang. Tot op vandaag is
pijpleidingtransport echter niet erkend als een volwaardige transportmodus. Nochtans bieden
pijpleidingen tal van voordelen die een verregaande positieve invloed zouden kunnen hebben op het
milieu, op de mobiliteit en op de kostenbalans van zowel de overheid als het bedrijfsleven.
Pijpleidingen kunnen bijgevolg een positieve bijdrage leveren als deeloplossing voor de
mobiliteitsproblematiek en zijn bovendien een betrouwbaar, milieuvriendelijk, duurzaam en
kostefficiënt transportmiddel.
Het transport via pijpleidingen kan een bijdrage leveren tot het oplossen van de
mobiliteitsproblematiek. Pijpleidingvervoer zorgt nu reeds voor substantieel minder
verkeer en files, dit zou in de toekomst verder uitgebreid kunnen worden. Bovendien is de
vervoerscapaciteit van pijpleidingen vele malen groter dan die van wegtransport en een
uitgebreid pijpleidingnetwerk zou een positieve bijdrage leveren tot de mobiliteit.
Pijpleidingtransport is kostenefficiënter dan andere transportmodi; de uitgave aan
onderhoud van wegen vermindert en de aanleg van pijpleidingen gaat snel (na enkele
maanden kunnen deze reeds operationeel zijn).
Het energiegebruik van transport via pijpleidingen is optimaal, omdat er normaalgezien
geen sprake is van lege terugvrachten, terwijl de traditionele vervoerswijzen zoals
vrachtwagens en schepen niet altijd hun volledige capaciteit benutten.
Pijpleidingtransport betekent een relatief efficiënt ruimtegebruik. Eenmaal de leiding is
aangelegd, is het ruimtebeslag van de infrastructuur minimaal.
Pijpleidingen zijn milieuvriendelijk. Nieuwe ondergrondse leidingen hebben slechts een
tijdelijke weerslag op het milieu die dankzij remediërende maatregelen gemakkelijk kunnen
worden opgevangen. Door de bovendien beperkte emissies (CO2, NOx, VOC,…) leveren de
pijpleidingen een positieve bijdrage tot de klimaatverandering.
Tot slot wordt het transport via pijpleidingen beschouwd als veilig in vergelijking met wegen
spoorvervoer.
1.2.2 Het project 'Deeltracé Zeehavengebied Gent'
De vraag naar aardgas in België blijft aanzienlijk stijgen. Steeds meer huishoudens kiezen voor
aardgas als verwarmingsenergie en in het licht van de Kyoto-overeenkomsten schakelen de industrie
en de elektriciteitsproducenten in toenemende mate over op aardgas met zijn beduidend lagere
uitstoot van broeikasgassen. Op basis van die elementen wordt tussen 2005 en 2015 een vraaggroei
van circa 40% verwacht.
Aangezien België geen aardgas in de ondergrond heeft, moet het naar ons land worden gebracht
vanuit bronnen in onder meer Nederland, Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk. De Britse reserves
nemen vandaag echter af en Fluxys moet daarom het net verder ontwikkelen om de vraaggroei te
kunnen opvangen met grotere stromen uit andere bronnen (onder andere Rusland) en zo de
bevoorradingszekerheid van ons land te bestendigen.
Om de bevoorradingszekerheid te verhogen wordt er eveneens gestreefd naar een maximale
vermazing van het gasvervoersnetwerk en een diversificatie van de aanvoermogelijkheden, teneinde
het hoofd te kunnen bieden aan eventuele politieke crisissen in de producerende landen.
Anderzijds kijkt ook het Verenigd Koninkrijk uit naar nieuwe aanvoer, want het ziet zijn reserves
afnemen. Daarmee heeft België een ideale hefboom om schaalvoordelen te laten spelen voor de
eindverbruikers in ons land: zo wordt gebruik gemaakt van de vraag naar doorvoercapaciteit voor
het Verenigd Koninkrijk om capaciteit ten behoeve van de Belgische markt uit te bouwen. In
verband met de capaciteit voor gas-transit bleek uit een bevraging dat de shippers (die een
6
43-61190

Niet Technische Samenvatting
MER Aardgasvervoerleiding VTN II
Deeltracé Zeehavengebied Gent
transportcontract hebben met Fluxys voor een zekere capaciteit op een entry- en een exitpunt)
bijkomende vervoerscapaciteit vragen.
Gezien deze omstandigheden is Fluxys N.V. genoodzaakt de huidige vervoercapaciteit op het
bestaande traject VTN I te verhogen. In dit kader zijn momenteel de vergunningsaanvragen lopende
voor het project VTN II ‘Opwijk – Raeren’. De uitvoering van het project VTN II ‘Zomergem-Opwijk’
is in een latere fase gepland.
Gezien echter de snelle ontwikkelingen in het Gentse Zeehavengebied is de realisatie van het
deeltracé ‘Gentse Zeehavengebied’ (dat deel uitmaakt van het tracé ‘Zomergem-Opwijk’) dringend
geworden en is Fluxys N.V. genoodzaakt dit deeltracé versneld en voorafgaandelijk aan de rest van
het tracé uit te voeren.
1.3 TOETSING AAN DE MER-PLICHT
M.e.r.-plichtige activiteiten zijn in principe die activiteiten die aanleiding geven tot het toepassen
van de verplichte milieueffectrapportage.
Het uitgangspunt bij het vaststellen van de m.e.r.-plichtige activiteiten is de ernst van de mogelijke
gevolgen voor het milieu. Dit betekent niet dat die gevolgen ook zullen optreden: het is juist de
bedoeling van de milieueffectrapportage die gevolgen te voorkomen.
Naar aanleiding van een overleg met Fluxys dd. 21 augustus 2008 oordeelde de Afdeling
Stedenbouwkundig Beleid en Onroerend Erfgoedbeleid van de Vlaamse overheid dat het gewestplan
en zijn voorschriften een voldoende vergunningsbasis vormen voor het voorliggend project. Dit werd
bevestigd met een schrijven van 17 november 2008. Bijgevolg is de opmaak van een GRUP, en
bijgevolg het toetsen aan de plan-MER-plicht, niet noodzakelijk.
De MER-plicht van het project werd getoetst aan het Besluit van de Vlaamse regering houdende
vaststelling van de categorieën van projecten onderworpen aan milieueffectrapportage van 10
december 2004. Volgens bijlage I en II van dit besluit dient voor de aanleg en exploitatie van een
aardgasleiding een milieueffectrapport te worden opgesteld.
Bijlage I, Rubriek 20:
‘Pijpleidingen voor gas, olie of chemicaliën met een diameter van meer dan 800 mm en een
lengte van meer dan 40 km.’
Bijlage II, rubriek 10 ‘infrastructuurprojecten’, categorie k:
‘Aanleg van olie- en gaspijpleidinginstallaties, die niet gelegen zijn in een leidingstraat
aangeduid op een plan van aanleg of een ruimtelijk uitvoeringsplan, een woon-, landbouw- of
industriegebied of gebied voor gemeenschaps- en openbare nutsvoorzieningen of een
gelijksoortig bestemmingsgebied, indien ten minste 2000 m² van de werkzone voor de
uitvoering van de werken in een bijzonder beschermd gebied ligt.’
Bijlage II, Rubriek 10 ‘infrastructuurprojecten’, categorie m:
‘Aanleg van ondergrondse buisleidingen en de randvoorzieningen behorend bij die
buisleidingen, die niet gelegen zijn in een leidingstraat aangeduid op een plan van aanleg of een
ruimtelijk uitvoeringsplan, een woon-, landbouw- of industriegebied of gebied voor
gemeenschaps- en openbare nutsvoorzieningen of een gelijksoortig bestemmingsgebied, indien
ten minste 2000 m² van de werkzone voor de uitvoering van de werken in een bijzonder
beschermd gebied ligt.’
‘Aanleg over een lengte van 10 km of meer van onder- of bovengrondse buisleidingen (met
uitzondering van werfleidingen) die:
- niet gelegen zijn binnen een landbouwgebied, bedrijventerrein of een gelijksoortig
7
43-61190

estemmingsgebied; of
Niet Technische Samenvatting
MER Aardgasvervoerleiding VTN II
Deeltracé Zeehavengebied Gent
- niet gelegen zijn binnen de rooilijnen van een openbare weg of binnen een leidingstraat
aangeduid op een plan van aanleg of een ruimtelijk uitvoeringsplan.’
‘Aanleg van onder- of bovengrondse buisleidingen (met uitzondering van werfleidingen) die
over een ononderbroken lengte van 1 km of meer gelegen zijn in een bijzonder beschermd
gebied en voor zover het deel van deze buisleidingen in het bijzonder beschermd gebied niet
ligt in een leidingstraat aangeduid op een plan van aanleg of een ruimtelijk uitvoeringsplan, een
woon-, landbouw of industriegebied of gebied voor gemeenschaps- en openbare
nutsvoorzieningen of een gelijksoortig bestemmingsgebied.’
Hieruit blijkt dat voorliggend project op zich geen bijlage II, noch een bijlage I project is.
Desalniettemin maakt het project deel uit van een groter project dat wel tot bijlage I van het
besluit behoort (aanleg en exploitatie van het volledige tracé Zomergem-Opwijk, dat ressorteert
onder rubriek 20, Bijlage I), waardoor de initiatiefnemer ervoor opteert om de mogelijke
milieueffecten van het deeltracé Zeehavengebied Gent ook in een project-MER te laten
onderzoeken.
2 PROJECTBESCHRIJVING
2.1 ALGEMENE PROJECTINFORMATIE
Fluxys N.V. plant de aanleg van een nieuwe ondergrondse aardgasvervoerleiding met een totale
lengte van ongeveer 5.681 m in het Gentse Zeehavengebied. Hiervan is 3.456 m gelegen in Gent en
2.225 m in Evergem.
De aanlegfase, op voorwaarde dat de vereiste vergunningen tijdig bekomen zullen worden, is ten
vroegste voorzien vanaf midden 2010. De voorziene aardgasvervoerleiding heeft een nominale
diameter van 1200 mm. De leiding wordt maximaal aangelegd in open sleuf. De wettelijke
gronddekking van de aardgasvervoerleiding bedraagt 80 cm, Fluxys N.V. opteert hier voor 110 cm.
De werkstrookbreedte voor de aanleg van een leiding met nominale diameter 1200 mm in open sleuf
bedraagt 36 m, respectievelijk 14 m en 22 m ten opzichte van de as van de leiding daar waar
mogelijk. Wanneer een bestaande leiding gevolgd wordt, gebeurt de stockage van grond op de
voorbehouden zone boven de bestaande leiding. In Figuur 3 worden de afmetingen van de
werkstrook voor de aanleg van een aardgasvervoerleiding DN1200 in open sleuf weergegeven.
8
43-61190

Niet Technische Samenvatting
MER Aardgasvervoerleiding VTN II
Deeltracé Zeehavengebied Gent
Figuur 3 Afmetingen van de werkstrook DN1200 bij aanleg in open sleuf
Zoals eerder vermeld wordt de nieuwe aardgasleiding, waar mogelijk aangelegd in een open sleuf.
Echter op de plaatsen waar het tracé bestaande wegen en waterlopen kruist is deze techniek niet
bruikbaar.
In het Gentse Zeehavengebied kruist de nieuwe aardgasleiding de Doornzelestraat, de Adrien de
Gerlachestraat en de Desteldonkstraat. Voor deze kruisingen wordt geopteerd voor de techniek van
de persing. Voor dergelijke persingen worden twee werkputten aangelegd: de pers- en de
ontvangstput. De persput is bij benadering 10 m lang, 5 m breed en 4, 5 m diep. De afmetingen van
de ontvangstput zijn 5 m / 3 m / 4,5 m. Vervolgens wordt vanuit de persput een betonnen
mantelbuis onder de hindernis geperst tot in de ontvangstput. De grond in de betonnen mantelbuis
wordt dan stapsgewijs verwijderd en ten slotte wordt de leiding in de mantelbuis ingevoerd.
Voor de kruising van de ringweg R4 en het Kanaal Gent-Terneuzen zal de techniek van de
horizontaal gestuurde boring gebruikt worden. Bij het horizontaal gestuurd boren wordt eerst over
de totale lengte een gat geboord. Vanaf een op het maaiveld opgesteld boorstelling wordt een
pilotbuis onder een intredehoek de grond ingeboord. Tijdens het boren wordt bentoniet doorheen
de holle boorbuizen onder hoge druk gepompt. Nadien wordt het boorgat in meerdere fasen
geruimd. Vervolgens wordt de productpijp door het gat getrokken. Bij deze techniek moet de
leiding met voldoende lengte klaarliggen in het verlengde van de boring, om na de boring in het
boorgat getrokken te worden.
In het afsluitersknooppunt van Gent (Desteldonk) wordt, naast de nodige afsluiters vereist voor de
verbinding tussen de geplande leiding en de bestaande leiding, eveneens een schraapkolfstation
voorzien dat de schraping van het deel Brugge (Zeebrugge) – Gent (Desteldonk) zal mogelijk maken.
9
43-61190

Niet Technische Samenvatting
MER Aardgasvervoerleiding VTN II
Deeltracé Zeehavengebied Gent
Hiervoor zal een uitbreiding van het station in noordelijke richting gebeuren. Deze uitbreiding, in
functie van de inrichting van een schraapkolfstation, heeft een totale oppervlakte van ongeveer
9100m² en bevindt zich volledig in een zone die op het gewestplan bestemd is voor openbaar nut.
De beplanting rond deze uitbreiding aan het station wordt analoog als in de huidige toestand
voorzien. Naast deze uitbreiding wordt een nieuwe ontsluitingsweg in halfverharding of volledige
verharding (ongeveer 750 m²) voorzien en een parking in halfverharding (ongeveer 200m²).
Normaliter is er bij de aanleg van een aardgasvervoerleiding in open sleuf geen grondoverschot. Bij
de wederinstaatstelling wordt alle uitgegraven grond teruggeplaatst. Deze werkwijze is conform de
code van goede praktijk voor de aanleg van nutsleidingen in het kader van de regeling grondverzet.
Mogelijks betekent dit, over de ganse breedte van de werkstrook gezien, een ophoging van enkele
millimeters. Bij speciale punten (persing, boring) wordt dezelfde werkwijze gevolgd. Indien er toch
een beperkt grondoverschot zou zijn dan wordt dit afgevoerd conform de regeling grondverzet.
Voor de verwezenlijking van het project zal slechts in beperkte mate hoogopgaande vegetatie
moeten verwijderd worden. Met betrekking tot het compenseren van deze groenelementen zal in
samenspraak met Agentschap voor Natuur en Bos een compensatievoorstel worden uitgewerkt
waarbij rekening zal gehouden worden met de aanbevelingen van het project-MER.
Tijdens de exploitatiefase wordt 10 m (5 m aan beide kanten van de leiding) vrijgehouden van
diepwortelende vegetatie. Deze voorbehouden zone zal bij het volgen van de bestaande Fluxys
leiding VTN I in totaal ongeveer 19,2 m bedragen (rekening houdend met een tussenafstand van 8 m
tussen de nieuwe en de bestaande Fluxys-leiding en de voorbehouden zone die 2 x 5 m bedraagt
voor de beide leidingen)
2.2 CRITERIA VOOR HET BEPALEN VAN HET TRACÉ DE
AARDGASVERVOERLEIDING
Er zijn een aantal criteria waarmee de initiatiefnemer bij de bepaling van het liggingstracé van de
leiding rekening heeft gehouden:
Technisch-economisch:
De verplichte doorgangspunten van de bestaande VTN I-leiding en -installaties (bestaande
afsluitersknooppunten op VTN I, namelijk het station Gent (Desteldonk));
de breedte van een normale werkstrook die 36 m (DN1200) bedraagt (open sleufmethode).
Wettelijk:
De gaswet en de bijbehorende uitvoeringsbesluiten in verband met veiligheidsmaatregelen,
waarbij de beschermde zone en de voorbehouden zone (functie van de diameter van de
leiding) de belangrijkste zijn.
In het kader van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen wordt de beleidsoptie nagestreefd
om ondergrondse pijpleidingen zo veel mogelijk te bundelen met bestaande
lijninfrastructuren, zoals o.a. het volgen van bestaande pijpleidingen, van bestaande of
ontworpen lijninfrastructuren, primair en secundair wegennet, spoorwegen, waterwegen en
hoogspanningsleidingen.
In geval van het voorliggende project wijkt de nieuwe leiding lichtjes af van het
parallellisme over een afstand van 623 m te Evergem en 1425 m te Gent en dit op een
totale tracélengte van ongeveer 5.681 km, zodat het strikt parallellisme ruimschoots wordt
gerespecteerd over een lengte van 3633 m (64%).
Naar aanleiding van de aanbevelingen van het MER zijn eventuele bijkomende afwijkingen
van het bestaande tracé mogelijk.
10
43-61190

Sociaal:
Niet Technische Samenvatting
MER Aardgasvervoerleiding VTN II
Deeltracé Zeehavengebied Gent
Het ontwijken van woonkernen, waarbij de problematiek van de lintbebouwing een
belangrijke rol gespeeld heeft bij de initiële tracébepaling voor VTN I.
Voor wat landbouwgebieden betreft, wordt getracht geen hypotheek te leggen op tuin- en
serrebouw, fruitboomaanplantingen en sierteelt, alhoewel dit niet steeds eenvoudig te
realiseren is.
Ecologisch:
Het in de mate van het mogelijke vermijden van ecologisch waardevolle zones zoals natuuren
reservaatgebieden op het gewestplan, vogelrichtlijn-, habitatrichtlijn- of "RAMSAR"gebieden,
erkende natuurreservaten en andere gebieden met een belangrijke milieuwaarde
(VEN-gebieden, bosreservaten,…).
Gebieden, waar zich grondverzakkingen kunnen voordoen, worden, in de mate van het
mogelijke, ontweken en, zo nodig, worden tijdens de detailstudie hiervoor bijkomende
maatregelen genomen.
Als hulpmiddel ter optimalisatie van tracé werd bij de initiële tracébepaling een grondige studie van
bestaand kaartmateriaal, luchtfoto’s en literatuurgegevens uitgevoerd (kaarten van het Nationaal
Geografisch Instituut (schaal 1:25000 en 1:10000), geologische kaarten en beschikbare publicaties,
gewestplannen, e.a.). Tevens werd het terrein grondig verkend teneinde rekening te kunnen houden
met de werkelijke toestand ter plaatse.
Aangezien het hier gaat om een leiding parallel aan een bestaande leiding werd met de voorgaande
elementen reeds rekening gehouden bij de studie voor de bepaling van het tracé van VTN I.
Alhoewel afwijkingen steeds mogelijk zijn op basis van de uitkomsten van het MER, wordt in eerste
instantie geopteerd voor een zo groot mogelijk parallellisme.
2.3 RANDVOORWAARDEN BIJ DE UITVOERING
Technische beperkingen: omwille van financieel-economische rendement wordt principieel
gewerkt met een normale werkstrookbreedte. Doorgangsbeperkingen, richtingsveranderingen en
werkstrookonderbrekingen of -versmallingen zijn kostenverhogende elementen welke geval per
geval afgewogen moeten worden tegenover de mogelijke milieueffecten.
Beperkingen: Tijdens de graafwerken worden teelaarde, heide- en bosgrond en ondergrond
zorgvuldig gescheiden gehouden en na de werken in de goede volgorde teruggeplaatst. Tijdens de
exploitatiefase wordt aan weerszijden van de leiding een voorbehouden zone afgebakend, vrij van
bebouwing en diepwortelende vegetatie.
Veiligheidsaspecten: Het concept, de constructie en de exploitatie van de leiding dient aan de
wettelijk vastgelegde veiligheidsvoorwaarden te voldoen. Om incidenten te verwijden dienen ook
alle werkzaamheden op minder dan 15m van een leiding aan de exploitant gemeld worden. Verder
wordt de leiding ook gemerkt met merkpalen en luchtbakens en wordt toezicht uitgeoefend op de
leiding.
11
43-61190

2.4 INTERFERENTIE MET ANDERE PLANNEN EN PROJECTEN
Niet Technische Samenvatting
MER Aardgasvervoerleiding VTN II
Deeltracé Zeehavengebied Gent
Ter hoogte van de geplande aardgasleiding zijn reeds enkele andere projecten of plannen voorzien
die mogelijk interfereren met het voorliggende project (Figuur 4):
Inrichting van bedrijventerrein Langerbruggekaai/De Nest door G2I op de grens van de
gemeente Evergem met de stad Gent.
Deze inrichting kadert in de uitbouw van een bedrijventerrein in de Gentse Zeehaven tussen
Langerbrugge en Doornzele. De aanvang van de inrichtingswerken voor het bedrijventerrein is
voorzien in 2010.
Uitvoering koppelingsgebieden Desteldonk Noord en Desteldonk Zuid
Opmaak van inrichtingsplan (oppervlakte 75 ha) door VLM in overleg met verschillende diensten van
de stad Gent, waarin aangegeven wordt waar, door wie en op welke wijze de realisatie van de
buffering en de landschapsontwikkeling in het koppelingsgebied (overgangsgebied tussen industrie
en omgeving) zal gebeuren.
Het voorgenomen project overlapt met deelplannen voor de koppelingsgebieden Desteldonk Noord
en Desteldonk Zuid. In het koppelingsgebied Desteldonk Noord zal een 10ha grote buffer aangelegd
worden met een natuurcompensatiezone en een verhoogde bosberm. In het koppelingsgebied
Desteldonk-Zuid zal een buffer gerealiseerd worden tussen woningen en industrie door de aanleg
van een dicht groenscherm op het talud van het industriegebied. De werken zijn gepland voor de
tweede helft van 2010.
Aanleg brug met op- en afrittencomplex over R4-Oost (Skaldencomplex)
Ter hoogte van de Skaldenstraat/Belgicastraat wordt een brug aangelegd over de R4-Oost en de
aangrenzende spoorlijn, met verhoogde op- en afritten aan de John Kennedylaan. De werken vinden
plaats in 4 fasen, zijn gestart in augustus 2007 en worden vermoedelijk afgerond in september 2009.
Concessie Belgicastraat
Teneinde de nog beschikbare concessiegronden niet bijkomend te hypothekeren door de aanleg van
een bijkomende gasvervoersleiding, werd in overleg met het Havenbedrijf van de stad Gent en het
Agentschap Wegen & Verkeer van de Vlaamse Overheid een oplossing uitgewerkt die minimale
hinder veroorzaakt en anderzijds toelaat de concessie maximaal te valoriseren.
12
43-61190

Figuur 4 Situering van de projecten die mogelijk interfereren met het project van Fluxys
Niet Technische Samenvatting
MER Aardgasvervoerleiding VTN II
Deeltracé Zeehavengebied Gent
13
43-61190

Niet Technische Samenvatting
MER Aardgasvervoerleiding VTN II
Deeltracé Zeehavengebied Gent
3 MET WELKE JURIDISCHE EN BELEIDSMATIGE RANDVOORWAARDEN
MOET REKENING GEHOUDEN WORDEN
In onderstaande tabel worden de belangrijkste juridische en beleidsmatige randvoorwaarden
opgesomd.
Juridische randvoorwaarden
Gaswet
Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening
Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV)
Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan Oost-Vlaanderen
Gewestplan
RUP
BPA Doornzeelsestraat, goedgekeurd op 4 maart 2004
VLAREM I-II
Tabel 1 Juridisch en beleidsmatige randvoorwaarden
Decreet betreffende de bodemsanering en de bodembescherming (27 oktober 2006) en VLAREBO
Wet op de onbevaarbare waterlopen
Kwaliteitsnormen oppervlaktewater
Grondwaterdecreet
Besluit van de Vlaamse Regering houdende reglementering van de handelingen binnen de watergebieden en de
beschermingszones.
Decreet Integraal Waterbeleid
Besluit van de Vlaamse Regering tot vaststelling van nadere regels voor de toepassing van de watertoets, tot aanwijzing van
de adviesinstantie en tot vaststelling van nadere regels voor de adviesprocedure bij de watertoets.
Europese kaderrichtlijn Water
Kyotoprotocol
Göteborg Protocol
Richtlijn 2001/81/EG inzake nationale emissieplafonds voor bepaalde luchtverontreinigende stoffen (NEC-richtlijn)
Europese kaderrichtlijn Lucht
Richtlijn 1999/30/EG
Luchtkwaliteitsdoelstellingen WHO
Decreet betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu
Besluit van de Vlaamse Regering tot vaststelling van nadere regels ter uitvoering van het decreet van 21 oktober 1997
betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu.
Vogelrichtlijngebieden
Habitatrichtlijngebieden
Ramsargebieden
Bosdecreet en Besluit van de Vlaamse Regering tot vaststelling van nadere regels inzake compensatie van ontbossing en
ontheffing van het verbod op ontbossing.
Beschermde planten- en diersoorten
(K.B. houdende maatregelen ter bescherming van bepaalde in het wild groeiende plantensoorten – K.B. betreffende de
bescherming van vogels in het Vlaamse gewest – K.B. houdende maatregelen ter bescherming van bepaalde in het wild
levende inheemse diersoorten – art. 51 van het natuurdecreet)
Besluit van de Vlaamse Regering houdende maatregelen inzake natuurbehoud op de bermen.
Beschermde landschappen, monumenten, stads- en dorpsgezichten.
Kaderwet op het behoud van Landschap, Bouwkundig Erfgoed en Archeologie, gewijzigd bij decreet van 14 juli 1993.
14
43-61190

Decreet tot bescherming van monumenten en stads- en dorpsgezichten
Decreet betreffende de landschapszorg
Decreet archeologisch patrimonium
Europees verdrag van 16 januari 1992
Verdrag van Malta
Beleidsmatige randvoorwaarden
Vlaams Milieubeleidsplan
Provinciaal Milieubeleidsplan Oost-Vlaanderen
Gemeentelijk Milieubeleidsplan Evergem
Gemeentelijk Milieubeleidsplan Gent
Ontwerp strategisch plan voor de Gentse kanaalzone
Nationaal Actieplan voor Milieu en Gezondheid (NEHAP)
Landbouwstudie voor de Gentse kanaalzone
Nota ruimtelijk veiligheidsrapport op strategisch plan-niveau voor de Gentse kanaalzone
Niet Technische Samenvatting
MER Aardgasvervoerleiding VTN II
Deeltracé Zeehavengebied Gent
Nota plan-milieueffectenrapport op strategisch planniveau voor de Gentse kanaalzone (nota plan-MER)
Nota verdere verduurzaming van de economische ontwikkeling in de Gentse kanaalzone
Bekkenbestuur, bekkensecretariaat en de bekkenraad.
Bekkenbeheerplan Gentse kanalen (2008-2013)
Mobiliteitsplan Vlaanderen
Raamplan onderliggend wegennet voor de Gentse kanaalzone en omliggende kernen
Gemeentelijk Natuurontwikkelingsplan (GNOP) Evergem
Gemeentelijk Natuurontwikkelingsplan (GNOP) Gent
‘Landinrichtingsproject Gentse Kanaalzone – Koppelingsgebieden, fase 1’ Eindvoorstel inrichtingsplan Desteldonk-Noord en
Desteldonk-Zuid
Landschapsatlas
Project-MER “Inrichting bedrijventerrein Langerbruggekaai/De Nest”
4 WELKE ZIJN DE BELANGRIJKSTE EFFECTEN
Dit hoofdstuk geeft per milieudiscipline eerst een toelichting van de huidige situatie en vervolgens
een overzicht van de belangrijkste milieueffecten. Eventueel wordt de referentiesituatie
beschreven. Dit is de situatie waarmee de milieueffecten bij uitvoering van het project worden
vergeleken. Tevens worden voorstellen geformuleerd om negatieve milieueffecten te milderen of te
voorkomen. Een overzicht van de belangrijkste positieve en negatieve effecten en van de
voorgestelde milderende maatregelen wordt gegeven.
4.1 BODEM
4.1.1 Huidige toestand
De bodem in de omgeving van het projectgebied bestaat overwegend uit matig droge tot matig
natte zandbodems. Ter hoogte van het kanaal en de R4 komen plaatselijk eveneens natte
zandleembodems voor. Sommige bodems in het studiegebied zijn verstoord door bebouwing en/of
vergraving in functie van de havenindustrie, maar het grootste deel van het studiegebied bestaat
momenteel nog uit akkerland of weiland en zal evolueren naar industriegebied of buffergebied.
In de omgeving van de geplande aardgasleiding werden op vijf percelen tijdens uitgevoerde
bodemonderzoeken een verontreiniging in de bodem of het grondwater aangetroffen. In geen enkel
15
43-61190

Niet Technische Samenvatting
MER Aardgasvervoerleiding VTN II
Deeltracé Zeehavengebied Gent
geval was de aard van de verontreiniging zodanig dat verdere stappen, zoals een beschrijvend
bodemonderzoek, noodzakelijk geacht werden.
4.1.2 Milieueffecten van het project
In onderstaande tabel wordt een kort overzicht gegeven van de belangrijkste effecten met
betrekking tot bodem.
Tabel 2 Effecten op bodem
Effectgroep Korte beschrijving Relevantie
Structuurwijziging Verdichting van de bodem ten gevolge van
belasting zal voornamelijk plaatsvinden ter
hoogte van de werkstrook. Binnen deze
strook, van 36 m breed, wordt de teelaarde
en de uitgegraven grond tijdelijk gestockeerd
en wordt tevens een rijstrook voorzien voor
werfvoertuigen.
Door stockage van grond en berijding door
machines kan de bodem in de werkstrook
verdichten en aanleiding geven tot een
verminderde infiltratiecapaciteit en
bergingscapaciteit.
Profielwijziging Het bodemprofiel is het resultaat van een
zeer lang ontwikkelingsproces. Deze gaat
verloren wanneer de toplagen worden
afgeschraapt en herstapeld.
Wijziging van
bodemgebruik en
bodemgeschiktheid
Wijziging van
bodemkwaliteit
Wijziging van het
bodemvochtregime
De geschiktheid van de bodem voor de
landbouw na de aanleg van de leiding zal
wijzigen.
Wijziging van de bodemkwaliteit door
opvullen van de sleuf of door calamiteiten
tijdens de aanlegfase.
Wijziging van de bodemkwaliteit door
aanwezige verontreinigingen binnen de
invloedsstraal van de bemalingen.
Wijziging van de bodemkwaliteit door
calamiteiten tijdens de exploitatiefase.
De werkzaamheden houden verschillende
ingrepen in die een invloed kunnen hebben op
het bodemvocht in de onverzadigde zone:
bemaling, verwijderen vegetatie, verwijderen
teelaarde, verdichting ter hoogte van de
rijzone,…
16
Sommige bodems met een hoog
vochtgehalte zijn gevoelig voor
verdichting. Echter door de uitgevoerde
bemaling zal het vochtgehalte dalen.
Eventueel kan ter hoogte van de
gevoelige zones een zandbaan aangelegd
worden.
De bodem is overwegend weinig gevoelig
voor verdichting. Door eventuele aanleg
van een zandbaan kan het effect op
gevoelige bodems beperkt worden.
Bij het uitgraven van de sleuf wordt de
bodem uitgegraven tot 2,5m diepte. De
teelaarde wordt gescheiden gehouden
van de ondergrond.
Door opvulling van de sleuf met
maximaal behoud van de oorspronkelijke
gelaagdheid en dichtheid, door herstel
van de waterdoorlaatbaarheid van de
bodem door loswoelen en door het
terugplaatsen van de teelaarde wordt de
oorspronkelijke toestand hersteld.
De sleuf wordt heropgevuld met het
uitgegraven materiaal, er wordt geen
gebiedsvreemd materiaal aangewend.
Calamiteiten tijdens de aanleg worden
maximaal vermeden en zijn beperkt.
Aanwezige grondwaterverontreinigingen
kunnen verplaatst worden door de
geplande bemalingen.
De effecten van calamiteiten tijdens de
exploitatiefase zijn lokaal en beperkt.
Snelle interventie is wel gewenst.
Aangezien er geen funderingen rondom
de leiding worden aangelegd, is dit
effect zeer lokaal, tijdelijk en
omkeerbaar.
De oorspronkelijke doorlaatbaarheid van
de bodem wordt ook hersteld.
43-61190

4.1.3 Relevant ontwikkelingsscenario's
Niet Technische Samenvatting
MER Aardgasvervoerleiding VTN II
Deeltracé Zeehavengebied Gent
Volledige industriële ontwikkeling volgens geldende plannen van aanleg
Landinrichtingsproject “Gentse Kanaalzone – koppelingsgebieden Desteldonk-Noord en
Desteldonk-Zuid”
4.2 WATER
4.2.1 Grondwater
4.2.1.1 Huidige toestand
Het peil van het freatisch grondwater bevindt zich op geringe diepte onder het maaiveld, dikwijls
minder dan 1 m in de winter. Dit freatisch grondwaterpeil vertoont seizoenale schommelingen.
Uit resultaten van putwateronderzoeken (uitgevoerd in 1999-2001 door het Stadslaboratorium van
Gent) blijkt dat slechts 5 à 10% van de stalen in de kanaalgemeenten voldoet aan de normen voor
drinkwater (t.o.v. gemiddeld 12,1% voor Gent). 50 à 60 % van de stalen voldoet niet aan de
nitraatnorm (t.o.v. gem. 49,5% voor Gent). Verder blijken ook de gehaltes aan nitriet, organische
stoffen en fosfaten gemiddeld hoger te liggen in de kanaalgemeentes dan in Gent in het algemeen.
4.2.1.2 Milieueffecten van het project
In onderstaande tabel wordt een kort overzicht gegeven van de belangrijkste effecten met
betrekking tot het grondwater.
Tabel 3 Effecten op grondwater
Effectgroep Korte beschrijving Relevantie
Impact van bemaling
op de
grondwaterkwantiteit
Beïnvloeding van
kwelstromen
Impact om
grondwaterkwaliteit
door bemaling en
calamiteiten
Op basis van berekeningen kunnen we
stellen dat in de zones waar er bemaald zal
worden de invloedstraal van sleufbemaling
maximaal 20 m zal bedragen. Voor de
werkputbemaling (persingen) bedraagt de
invloedsstraal (6 m diepte) max. 60 m voor
de persput en 40 m voor de ontvangstput.
Door het tijdelijk onttrekken van
grondwater zal de grondwaterkwantiteit
verminderen, met mogelijk een invloed op
aanwezige grondwaterwinningen.
De impact van de aanwezigheid van de
leiding in de ondergrond op de
grondwaterstroming is klein.
Nagaan van effecten op de
grondwaterstand/stijghoogte, het
stromingspatroon of natuurlijke kwel.
Calamiteiten kunnen aanleiding geven tot
rechtstreekse verontreiniging van het
grondwater (hoge kwetsbaarheid).
17
De invloedsstraal van de sleufbemaling
reikt plaatselijk verder dan de
werkstrookbreedte. In het landbouw
en industriegebied zijn er weinig
permanente effecten te verwachten.
De aanwezige grondwaterwinningen
hebben slechts beperkte
onttrekkingsdebieten.
Er worden geen kwelstromen
beïnvloed.
Specifieke maatregelen voor het
voorkomen van accidentele lekkage
worden opgenomen in het Technisch
Bestek.
43-61190

4.2.2 Oppervlaktewater
4.2.2.1 Huidige toestand
Niet Technische Samenvatting
MER Aardgasvervoerleiding VTN II
Deeltracé Zeehavengebied Gent
De voornaamste waterloop in het projectgebied is het kanaal Gent-Terneuzen. De
aardgasvervoerleiding kruist verder ook enkele kleinere waterlopen zoals de Ettingloop en de
Zwijndonkloop. Het tracé kruist ook drie waterlopen van vierde categorie van de atlas van 1877.
Gegevens van meetpunten op het kanaal Gent-Terneuzen tonen dat de waterkwaliteit matig is. Op
de Zwijndonkloop en de Ettingeloop zijn geen meetpunten gelegen. De biologische, fysische en
chemische kwaliteit van deze waterlopen is dus niet gekend.
4.2.2.2 Milieueffecten van het project
In onderstaande tabel wordt een kort overzicht gegeven van de belangrijkste effecten met
betrekking tot het oppervlaktewater.
Tabel 4 Effecten op oppervlaktewater
Effectgroep Korte beschrijving Relevantie
Effecten op de
oppervlaktewaterkwantiteit
door lozing van
bemalingswater
Effecten op de
oppervlaktewaterkwaliteit
door lozing van
bemalingswater of
calamiteiten
Effecten op de
structuurkwaliteit van de
waterlopen.
Afhankelijk van de ontvangende
waterloop kan het effect van de lozing
van het bemalingswater sterk
verschillend zijn.
Het oppervlaktewater kan tijdens de
uitvoering van de werken vertroebelen
als gevolg van graafwerken ter hoogte
van waterlopen.
Calamiteiten kunnen aanleiding geven tot
verontreiniging.
Over het algemeen wordt aangenomen
dat het bemalingswater voldoet aan de
normen voor lozing in het
oppervlaktewater.
Aanwezige grondwaterverontreinigingen
kunnen verplaatst worden door de
geplande bemalingen.
De structuurkwaliteit van waterlopen kan
beïnvloed worden op plaatsen waar
tijdelijke inkokering van de waterlopen
noodzakelijk is.
18
Het is aan te bevelen om bij
gelijktijdige bemaling van
sleufsegmenten tot meer dan 500m
lengte, het bemalingsdebiet te
spreiden over meerdere waterlopen
en een groot aandeel te lozen in het
kanaal.
De Zwijndonkloop wordt tijdelijk en
plaatselijk omgeleid. De
vertroebeling treedt op wanneer de
oevers tussen de waterloop en de
omleiding open gemaakt worden om
het water om te leiden.
Er worden zoveel mogelijk
maatregelen getroffen om
calamiteiten te voorkomen.
Oppompen van vervuild grondwater
dient vermeden te worden.
Ontijzering van bemalingswater
indien noodzakelijk.
Afhankelijk van de verspreiding van
de verontreiniging rondom de kern
moeten maatregelen genomen
worden om de aanwezige
grondwaterverontreiniging op zijn
plaats te houden.
De Zwijndonkloop wordt tijdelijk
ingebuisd voor de kruising van de
werkstrook. Wanneer de werken
afgelopen zijn wordt de buis
verwijderd en wordt de structuur zo
goed mogelijk hersteld.
43-61190

4.2.3 Relevant ontwikkelingsscenario's
Niet Technische Samenvatting
MER Aardgasvervoerleiding VTN II
Deeltracé Zeehavengebied Gent
Landinrichtingsproject “Gentse Kanaalzone – koppelingsgebieden Desteldonk-Noord en
Desteldonk-Zuid”: In overleg met de VLM werd het ontwerp van de nieuwe leiding aangepast
aan het technisch ontwerp van het natuurcompensatiegebied (4,5 ha), teneinde de
natuurcompensatie niet te hinderen. De nieuwe leiding zal hierdoor plaatselijk 20 tot 50 cm
dieper aangelegd worden om de ontwikkeling van het gebied als moeraszone niet te
hypothekeren. Een diepere aanleg van de leiding heeft echter tot gevolg dat in deze zone
ook plaatselijk dieper bemaald zal moeten worden. De effecten van een eventueel diepere
bemaling zijn nagenoeg gelijk aan de effecten zoals besproken in de geplande toestand (tot
3 m).
4.3 FAUNA & FLORA
4.3.1 Huidige toestand
In de Gentse Kanalenzone werden 126 flora-soorten vastgesteld die vermeld staan op de Vlaamse
Rode lijst. Twee worden als “uitgestorven in Vlaanderen” beschouwd, 6 als “met uitsterven
bedreigd” en 8 als “bedreigd”. Daarnaast komen ook enkele typische pionierssoorten voor in de
Gentse Zeehaven, op terreinen die vaak slechts tijdelijk van aard zijn. Het gaat ondermeer over
Zomerbitteling, Stalkaars, Kaal breukkruid, Bleekgele droogbloem, Waterpunge en Fraai
duizendguldenkruid.
Volgens de Biologische Waarderingskaart (BWK, versie 2, Figuur 5) wordt de aardgasvervoerleiding
grotendeels (63%) aangelegd in biologisch minder waardevolle gebieden (akkers en
cultuurgraslanden). Biologisch waardevolle elementen ter hoogte van het tracé zijn houtkanten of
bomenrijen, bremstruweel, populieren- en loofhoutaanplanten, bermvegetatie, ruigten en
pioniersvegetaties, struisgrasvegetatie.
In het meest westelijke gedeelte van het projectgebied doorkruist de leiding de rand van een oud
bosperceel, dat reeds aanwezig was op de historische Ferrariskaart (eind 18 e eeuw). Het bosje
wordt beschouwd als een habitat van bijlage 1 van de Habitatrichtlijn (habittatype 9120).
Wat betreft de fauna in het studiegebied werden gegevens opgevraagd bij verschillende
databanken:
zoogdieren: geen relevante gegevens, maar waarnemingen van haas, fazant, patrijs en vos door
de terreinbeheerder van de terreinen van G2I (westelijke zijde van het projectgebied). Mogelijk
ook geschikte habitat voor vleermuizen (halfopen, kleinschalig landbouwlandschap);
avifauna: geen gegevens in broedvogeldatabank, maar waarnemingen van IJsvogel,
Winterkoning, Torenvalk, Groene specht, Buizerd, Zwarte roodstaart en zangvogels tijdens
terreininventarisatie en door de terreinbeheerder van G2I; In het Gentse Zeehavengebied komt,
ondanks de sterke industrialisatie, een groot aantal voor Vlaanderen “kwetsbare” soorten voor.
In totaal werden tussen 1990 en 2002 23 van de 74 broedvogelsoorten die op de Rode Lijst staan
waargenomen. Daarnaast werden 2 broedvogelsoorten vastgesteld die in Bijlage I van de
Vogelrichtlijn worden vermeld en 40 niet-broedvogelsoorten die onder deze bijlage vallen.
vissen: verschillende waarnemingen op het Kanaal Gent-Terneuzen (Giebel, Paling, Baars,
Snoekbaars,…);
amfibieën en reptielen: geen gegevens beschikbaar in de databanken, maar in de poelen en
depressies in het projectgebied komen met grote waarschijnlijkheid een aantal amfibie- en
reptielsoorten voor;
ongewervelden: verschillende waarnemingen van libellen (Zwervende pantserjuffer, Gewone
pantserjuffer), vlinders (de meest opvallende soort is Bruin blauwtje) en sprinkhanen (meest
opvallende soorten Stuiksprinkhaan en het Zanddoorntje).
19
43-61190

Figuur 5 Biologische Waarderingskaart
Niet Technische Samenvatting
MER Aardgasvervoerleiding VTN II
Deeltracé Zeehavengebied Gent
20
43-61190

4.3.2 Milieueffecten van het project
Niet Technische Samenvatting
MER Aardgasvervoerleiding VTN II
Deeltracé Zeehavengebied Gent
In onderstaande tabel wordt een kort overzicht gegeven van de belangrijkste effecten met
betrekking tot fauna en flora.
Tabel 5 Effecten op fauna en flora
Effectgroep Korte beschrijving Relevantie
Direct eco- en
biotoopverlies
Indirecte eco- en
biotoopwijziging
Als gevolg van de leidingaanleg in open
sleuf zal over de volledige
werkstrookbreedte van 36 m de vegetatie
verwijderd worden. Diepwortelende
vegetatie kan niet heraangeplant worden
in de voorbehouden zone, overige
vegetatie kan herstellen.
Ten gevolge van bemaling kan het effect
van verdroging op de aanwezige
vegetaties van belang zijn.
Rustverstoring Verstoring tijden de aanlegfase door
geluid en beweging.
Versnippering en
barrièrewerking
4.3.3 Relevant ontwikkelingsscenario's
Als gevolg van de aanleg van de leiding
kunnen resterende biologisch
waardevolle structuren die een
belangrijke verbindingsfunctie hebben,
tijdelijk worden doorbroken.
21
Waardevolle bomenrijen en
houtkanten aan Doornzelehoekske
kunnen niet herstellen. De oude
bosvegetatie in het westen kan
eveneens niet kwalitatief hersteld
worden. Veel van deze vegetatie zal
in de toekomst echter verdwijnen
door verdere industriële
ontwikkelingen.
Binnen de invloedsstraal van de
bemalingen zijn geen waardevolle
vegetaties aanwezig.
In de omgeving zijn geen
verstoringsgevoelige gebieden
aanwezig en door de
havenactiviteiten is reeds een
zekere mate van verstoring
aanwezig.
De effecten zijn beperkt tot de
aanlegfase.
Landinrichtingsproject “Gentse Kanaalzone – koppelingsgebieden Desteldonk-Noord en
Desteldonk-Zuid”: In overleg met de VLM werd het ontwerp van de nieuwe leiding aangepast
aan het technisch ontwerp van het natuurcompensatiegebied (4,5 ha), teneinde de
natuurcompensatie niet te hinderen. De nieuwe leiding zal plaatselijk 20 tot 50 cm dieper
aangelegd worden om de ontwikkeling van het gebied als moeraszone niet te hypothekeren.
De ontwikkeling van de doelvegetaties van het natuurcompensatiegebied, met name grote
zeggenvegetaties met verspreid rietland, rietland met struik- en boomopslag, verruigd
rietland en vochtig wilgenstruweel, wordt niet verhinderd door de aanwezigheid van de
leiding
4.4 LANDSCHAP, BOUWKUNDIG ERFGOED EN ARCHEOLOGIE
4.4.1 Huidige toestand
Op macroschaal bevindt het studiegebied zich in het straatdorpengebied, dat zich uitstrekt van
Waarschoot tot Lokeren en dat doorsneden wordt door het kanaal Gent-Terneuzen. Dit gebied kan
omschreven worden als een vrij vlak landbouwgebied met gemengde land- en tuinbouw, dat
doorsneden wordt door een dicht netwerk van woonlinten, zodat het een verstedelijkt karakter
kreeg.
Op historische kaarten (1770-1870) is te zien dat de kernen van Desteldonk, Kerkbrugge en
Doornzele reeds aanwezig waren in de 18 e eeuw, maar beperkt waren tot straatdorpen. Het kanaal
43-61190

Niet Technische Samenvatting
MER Aardgasvervoerleiding VTN II
Deeltracé Zeehavengebied Gent
werd al in de 16 e eeuw uitgegraven als de Sassevaart en werd in de loop der tijd verder
rechtgetrokken en doorgetrokken tot in Terneuzen.
Op basis van de landschapsatlas kunnen volgende waardevolle landschapselementen teruggevonden
worden in het studiegebied:
puntrelicten: tuindorp Herryville, Doornzelemolen, Kasteel van Heylwegen Ertvelde, Goed
ten Boekel, Onze Lieve Vrouwe Geboortekerk;
lijnrelicten: Moervaart;
ankerplaatsen: Doornzeledries;
relictzones: “Pachtgoederen, Geuzenhoek, Doornzele”, “Vallei van de Kale”, “Heffink-
Wippelgem”;
Het projectgebied zelf is niet gelegen in een relictzone of ankerplaats en overlapt niet met een
punt- lijnrelict.
In het projectgebied zijn ook geen beschermde erfgoedelementen gelegen, evenmin bevinden er
zich gekende archeologische vindplaatsen. In de omgeving van het projectgebied bevinden zich wel
enkele gekende archeologische vindplaatsen. Het voorkomen van niet-gekende archeologisch
erfgoed binnen het projectgebied is echter niet uit te sluiten.
Wat betreft het visuele aspect bestaat het projectgebied uit een halfopen (op bepaalde plaatsen
kleinschalig) landbouwgebied, waarin houtkanten en bosjes de belangrijkste structurerende
elementen vormen. Gezien de openheid van het gebied liggen de zichtgrenzen veelal op grote
afstand, waardoor zowel de havenactiviteit, de infrastructuren (wegen en waterwegen) als de
woonlinten/kernen vanuit het projectgebied waargenomen kunnen worden. Hoewel het
projectgebied op zich bijgevolg landschappelijke kwaliteiten heeft, zal de waarnemer steeds het
havengebied in ontwikkeling opmerken.
4.4.2 Milieueffecten van het project
In onderstaande tabel wordt een kort overzicht gegeven van de belangrijkste effecten met
betrekking tot landschap.
Tabel 6 Effecten op landschap, erfgoed en archeologie
Effectgroep Korte beschrijving Relevantie
Structuur- en
relatiewijzigingen
Verlies erfgoedwaarde
landschap
bouwkundig erfgoed
archeologie
Verwijderen of verstoren van
geomorfologische elementen/ eenheden
en processen.
Het verwijderen van vegetatie heeft een
invloed op de landschapsecologische
toestand van het gebied. Deze
verwijdering is permanent voor
diepwortelende vegetatie.
De functionele versnippering van het
landschap is beperkt, aangezien het om
een tijdelijke versnippering gaat tijdens
de aanlegfase en de werkstrook gelegen
is in een havengebied in ontwikkeling.
Als gevolg van de aanleg van de
aardgasleiding kunnen de historischgeografische
structuren en de
erfgoedaspecten van het landschap
tijdelijk beperkt worden gewijzigd.
Door de aanleg van de aardgasleiding zal
22
Inbuizing van waterlopen tijdens de
aanlegfase. Het herstel van de
waterloop na de aanlegfase is
opgenomen in het Technisch Bestek,
zodat het effect beperkt en tijdelijk
is.
Voornamelijk de bomenrijen ter
hoogte van Doornzele hoekske en
het de rand van het historisch bos
binnen de werkstrook worden
permanent verstoord.
Er treden effecten op het
waterstelsel, de opgaande vegetatie
en het traditioneel landschap op. De
effecten zijn eerder tijdelijk en
beperkt. Er zijn geen elementen van
de Landschapsatlas of beschermde
landschapselementen in de
43-61190

Wijziging perceptieve
kenmerken
er niet rechtstreeks geraakt worden aan
het beschermd of niet-beschermd
bouwkundig erfgoed in de ruime
omgeving, noch treden indirecte effecten
of contextverlies op.
In de omgeving van het projectgebied
zijn reeds een aantal archeologische
relicten gekend.
Bij het afbakenen van de werkzone en
het plaatsen van de signalisatie wordt
het landschapsbeeld tijdelijk en
herstelbaar beïnvloed.
Door de strook van boven de leidingen
die permanent vrij moet blijven van
diepwortelende vegetatie wordt het
landschapsbeeld blijvend gewijzigd.
4.4.3 Relevante ontwikkelingsscenario's
Niet Technische Samenvatting
MER Aardgasvervoerleiding VTN II
Deeltracé Zeehavengebied Gent
werkstrook aanwezig.
23
Fluxys heeft met het agentschap R-
O Vlaanderen, onroerend erfgoed,
een convenant getekend voor de
archeologische begeleiding tijdens
de werken. Dit convenant wordt
momenteel herbekeken.
Het geplande tracé loopt
voornamelijk door industriegebied
en (kleinschalig) landbouwgebied
met graslanden en akkers. In
industriegebied is het effect van de
aanleg op landschapsbeleving
afwezig. In landbouwgebied is er
tijdelijk verstoring van de
landschapsbeleving. Maar het
project is eigen aan het
landschapsbeeld van een haven.
De impact op de landschapsbeleving
tijdens de exploitatiefase is relatief
gezien de toekomstige ontwikkeling
van bepaalde zones als
industriegebied.
Landinrichtingsproject “Gentse Kanaalzone – koppelingsgebieden Desteldonk-Noord en
Desteldonk-Zuid”
4.5 GELUID EN TRILLINGEN
4.5.1 Huidige toestand
Doordat de discipline Geluid & Trillingen wordt behandeld als nevendiscipline zijn er geen metingen
uitgevoerd om de actuele geluidstoestand van het studiegebied te achterhalen. Er wordt echter
vanuit gegaan, wat de actuele geluidstoestand betreft, dat de geluidsnormen die momenteel gelden
binnen de gewestplanbestemmingen gerespecteerd worden.
4.5.2 Milieueffecten van het project
Tabel 7 Effecten van geluid
Effectgroep Korte beschrijving Relevantie
Geluidsverstoring mens,
gevoelige fauna en zeer
gevoelige fauna
De verschillende werffasen bij de aanleg
van de leiding hebben verschillende
geluidsvermogens en bijgevolg een
verschillend effect. De impact van dit
geluidsverstorend effect tijdens de
aanlegfase wordt bepaald voor de mens
(menshinderdagen) en de natuur
(rustverstoring van de fauna).
Binnen het studiegebied bevinden
zich geen gevoelige
bevolkingsgroepen (scholen,
ziekenhuizen, rusthuizen), noch
zeer gevoelige fauna.
Het effect van rustverstoring door
geluid is echter wel relevant voor de
aanwezige bewoning en de
gevoelige fauna binnen het
studiegebied.
De grootste impact is te verwachten
bij aanleg in open sleuf, tot op
ongeveer 100m van de werf (14
43-61190

4.6 MENS
4.6.1 Huidige toestand
Niet Technische Samenvatting
MER Aardgasvervoerleiding VTN II
Deeltracé Zeehavengebied Gent
24
hinderdagen) en bij de horizontaal
gestuurde boring, tot op ongeveer
200m van de werf (26 hinderdagen).
Door brede bufferzones of de afstand tussen de woonkernen (Langerbrugge, Kerkbrugge, Doornzele,
Evergem, Wippelgem, Kluizen) en de havenactiviteiten ondergaan deze kernen een eerder indirecte
invloed van de haven. Belangrijke barrières in het havengebied zijn het kanaal Gent-Terneuzen en
de R4. Ten oosten van de R4 zijn de havenactiviteiten minder uitgesproken aanwezig. Bovendien
wordt de woonkern Desteldonk omringd door diverse weilanden, akkers en kleine
landschapselementen die het woongebied afschermen.
Op het gewestplan wordt het grootste deel van het projectgebied en de omgeving ingenomen door
industriegebied en in mindere mate door agrarisch gebied en goengebied.
Het studiegebied vervult volgende functies:
wonen: De leiding doorkruist echter geen enkele woonkern, enkel de woonlinten ter hoogte
van de Desteldonkstraat en de Doornzeelsestraat.
werken: De Gentse Zeehaven brengt een groot aantal directe werkgelegenheid met zich
mee.
landbouw: Het aandeel land- en tuinbouw in de Gentse Kanalenzone is tamelijk groot. Het
grootste gedeelte van de landbouwoppervlakte wordt gebruikt als areaal voor
ruwvoerderwinning (weiden, grasland, kuilmaïs). Het projectgebied behoort tot een zone
met concentratie van landbouwactiviteiten, tussen de kernen van Doornzele, Kerkbrugge-
Langerbrugge en Desteldonk.
verkeer: De aardgasvervoerleiding kruist de grote transportinfrastructuren R4 oost en het
Kanaal Gent-Terneuzen door middel van een horizontaal gestuurde boring. De kleinere
wegen Doornzelestraat en Desteldonkstraat worden gekruist door middel van persing.
Verder worden enkele veldwegen gekruist.
recreatie: De recreatie in de omgeving van het projectgebied is beperkt. Aan de
Doornzeledries worden jaarlijks enkele evenementen georganiseerd en het kanaal Gent-
Terneuzen heeft enkele mogelijkheden voor recreatie (fiets- en wandelroutes, pleziervaart,
watersport).
natuur: De beboste zones hebben hoofdzakelijk een bufferende werking. Braakliggende
industriegronden worden gekenmerkt door de aanwezigheid van heide- en struikgewas.
kwetsbare locatie: Er bevinden zich geen kwetsbare locaties in de nabije omgeving van het
projectgebied.
Hoge drempel Sevesobedrijven binnen een straal van 1000 m zijn:
ADPO Ghent (Belgicastraat 3, haven 2270, B-9042 Gent) op 10 m
Ahlers Belgium (Noorwegenstraat 11, B-9940 Evergem) op 55 m
Sevesobedrijven zijn bedrijven die activiteiten ontplooien op het vlak van de behandeling, de
productie, het gebruik of de opslag van gevaarlijke stoffen.
43-61190

4.6.2 Milieueffecten van het project
Niet Technische Samenvatting
MER Aardgasvervoerleiding VTN II
Deeltracé Zeehavengebied Gent
In onderstaande tabel wordt een kort overzicht gegeven van de belangrijkste effecten met
betrekking tot mens.
Tabel 8 Effecten op mens
Effectgroep Korte beschrijving Relevantie
Impact op de functionele
structuur
Wijziging van de aanwezige functies
(wonen, werken,…) in het projectgebied
en omgeving.
Hinderaspecten De contractant heeft gemiddeld 10
weken nodig om de werf op een bepaald
punt binnen een perceel te beëindigen.
Mogelijke hinder voor de omwonenden
van de leiding is gering.
Geluidshinder door de werkzaamheden
en werfverkeer is tijdelijk en relatief
beperkt (zie ook discipline Geluid &
Trillingen).
Visuele hinder is tijdelijk en gezien de
ligging in havengebied relatief.
Communicatie Communicatie met de betrokken
gemeenten, buurtbewoners,
natuurverenigingen,….
Veiligheid Wat betreft de veiligheid dient het
concept, de constructie en de exploitatie
van leidingen aan de wettelijk
vastgelegde veiligheidsvoorwaarden te
voldoen.
25
De functies wonen, werken en
recreatie ondervinden geen
wijzigingen ten gevolge van het
project.
De landbouwers worden vergoed
voor de inkomstenderving ten
gevolge van het project.
Grote wegen worden niet gekruist
met open sleuf. Op kleinere wegen
wordt tijdelijk een omleiding
voorzien.
Indien vegetatie verwijderd wordt,
zal dit nadien gecompenseerd
worden.
De hinder voor de omgeving is
beperkt aanwezig in de aanlegfase.
Met betrekking tot de aanleg van
leidingen heeft Fluxys een
communicatieplan uitgewerkt
waarbij de verschillende actoren
mee worden betrokken waaronder
buurtbewoners, de verschillende
overheden, de brandweer en de
politie.
Tijdens de aanlegfase wordt
toezicht gehouden door een erkend
controleorganisme.
De leidingen worden bebakend en
regelmatig geïnspecteerd.
In Deel 8, paragraaf 6.2.1.4 wordt
een kwalitatieve veiligheidsanalyse
gegeven. Dit gebeurt door enerzijds
de mogelijke oorzaken van
vrijzetting van aardgas te
beschouwen en anderzijds de
maatregelen die zowel een
43-61190

5 MILDERENDE MAATREGELEN
5.1 BODEM
Niet Technische Samenvatting
MER Aardgasvervoerleiding VTN II
Deeltracé Zeehavengebied Gent
26
preventief karakter kunnen hebben
als de gevolgen van dergelijke
vrijzetting kunnen beperken.
Gezien de ondergrondse positie van
de aardgastransportleiding worden
geen effecten verwacht op deze
leiding ten gevolge van een voorval
binnen een SEVESO-bedrijf 1 in de
omgeving. De betrokken SEVESObedrijven
wordt de nodige
informatie over de leiding verstrekt.
Maatregelen die reeds zijn opgenomen in het Technisch Bestek, maar hier voor de volledigheid nog
worden vermeld zijn:
Afzonderlijk afgraven en stockeren van de teelaarde.
Bij het heropvullen van de sleuf wordt de oorspronkelijke gelaagdheid maximaal teruggeplaatst.
Om calamiteiten met brandstof en olie te vermijden, worden alle voertuigen voorzien van een
lekbak voor opvang van gemorste brandstof of olie. In het geval van calamiteiten moet er snel
en gepast opgetreden worden en moet indien nodig tot een sanering overgegaan worden
conform de vigerende wetgeving.
Om de bodemgeschiktheid en het bodemvochtregime minimaal te wijzigen worden verschillende
maatregelen genomen
o opvulling van de uitgegraven aarde met behoud van oorspronkelijke gelaagdheid;
o herstel van de oorspronkelijke dichtheid van de bodem;
o loswoelen van de teelaarde om de natuurlijke waterdoorlaatbaarheid van de bodem
te herstellen;
o terugplaatsen van teelaarde.
Daarnaast worden volgende milderende maatregelen voorgesteld:
De contractant die de bemaling uitvoert wordt ingelicht door Fluxys aangaande de mogelijk
aanwezige grondwaterverontreigingen, zodat hij de nodige maatregelen kan nemen.
Indien de horizontaal gestuurde boring door de verontreinigingspluim (OVAM dossier 8224)
boort, moet de verontreinigde bodemfractie door een erkende bodemreinigingsorganisatie
gereinigd worden.
5.2 WATER
De contractant die de bemaling uitvoert wordt ingelicht door Fluxys aangaande de mogelijk
aanwezige grondwaterverontreigingen, zodat hij de nodige maatregelen kan nemen. In de
1 Een Seveso-bedrijf is een bedrijf dat activiteiten ontplooit op het vlak van de behandeling, de productie, het
gebruik of de opslag van gevaarlijke stoffen
43-61190

Niet Technische Samenvatting
MER Aardgasvervoerleiding VTN II
Deeltracé Zeehavengebied Gent
omgeving van grondwaterverontreinigingen wordt een minimale bemaling uitgevoerd en wordt
de bemalingsduur beperkt in de tijd om een mogelijk effect te milderen.
Indien de horizontaal gestuurde boring door de verontreinigingspluim (OVAM dossier 8224)
boort, moet de verontreinigde bodemfractie door een erkende bodemreinigingsorganisatie
gereinigd worden.
Vooraleer de bemaling wordt opgestart is overleg noodzakelijk met de eigenaars/exploitanten
van de ondiepe grondwaterwinningen in de nabijheid van de geplande leiding en binnen de
invloedszone van de bemaling. Met de eigenaars dient zonodig een alternatieve
waterbevoorradingsbron te worden overeengekomen.
In het algemeen kan aangenomen worden dat de kwaliteit van het bemalingswater zal voldoen
aan de normen voor lozing in het oppervlaktewater. Indien door ijzeraanrijking of andere
bronnen dit niet het geval zou zijn, moet het bemalingswater gezuiverd worden (bvb.
ontijzering door oxidatie en afscheiding) vooraleer te worden geloosd. Er wordt een monitoring
van de waterkwaliteit van het bemalingswater ingesteld. Indien het ijzergehalte 10 maal hoger
ligt dan het ijzergehalte van de ontvangende waterloop zal overgegaan worden tot ontijzering.
Indien het ijzergehalte van de ontvangende waterloop niet gekend is, zal rekening gehouden
worden met de immissienorm van VLAREM (200 µg/l).
In de praktijk is het aan te bevelen om bij gelijktijdige bemaling van segmenten tot meer dan
500 m lengte, het bemalingsdebiet te spreiden over meerdere waterlopen en een maximaal
aandeel te lozen in het kanaal.
Bij de tijdelijke inkokering van grachten ter hoogte van werfwegen, wordt gezorgd dat de
gebruikte buis een voldoende grote diameter heeft, zodanig dat het water in de waterloop niet
kan opstuwen voor de buis.
In verband met de werken in de nabijheid en in kruising met onbevaarbare waterlopen moeten
machtigingen worden aangevraagd aan de beheerder van de waterloop. In zoverre niet
tegenstrijdig met de onderrichtingen van de waterbeheerder zijn volgende richtlijnen van
toepassing:
o De nodige merktekens dienen geplaatst en dit zowel op het linker- als rechtertalud.
Deze merktekens worden geplaatst landinwaarts op minimum 1 m van de
taludinsteek (kruin) van de waterloop;
o De werken dienen uitgevoerd zonder de goede afwatering van de waterloop te
belemmeren. De nodige maatregelen dienen genomen ter voorkoming van
wateroverlast. Tijdens onbewaakte ogenblikken dient de maximale
waterafvoercapaciteit van de waterloop verzekerd te zijn;
o De werken dienen uitgevoerd met de nodige omzichtigheid, zodat binnen de
uitgestrektheid van de werken voorkomende te behouden kunstwerken, houtachtige
gewassen, bodem-, berm- en taludbekledingen, afvoer- en/of drainageleidingen,
e.a. niet worden beschadigd. Alle eventueel optredende beschadigingen dienen
hersteld te worden in hun oorspronkelijke toestand.
o De leiding moet voorzien zijn van de nodige bescherming ter voorkoming van
beschadiging en zal aangelegd worden op minimum 1,10 m onder de tot op vaste
bodem gereinigde bodem van de waterloop of het theoretisch te verwezenlijken
bodempeil (cfr. lengteprofiel).
2 .
o Voor persingen dient de leiding te worden geplaatst in een mantelbuis met de
bovenkant op een diepte van minimum 1,10 m onder het vloerpeil van de tot op
vaste bodem gereinigde waterloop of het theoretisch te verwezenlijken bodempeil
(cfr. lengteprofiel). De mantelbuis wordt aangelegd over een kruisende breedte
2 Algemene voorwaarden voor nutsleidingen in de buurt van onbevaarbare waterlopen van tweede en derde categorie; Dienst
Waterlopen Provincie Vlaams-Brabant
27
43-61190

Niet Technische Samenvatting
MER Aardgasvervoerleiding VTN II
Deeltracé Zeehavengebied Gent
gelijk aan de bestaande kruinbreedte vermeerderd met minimum 1 m aan beide
zijden.
Voor het kruisen van onbevaarbare waterlopen zullen de bepalingen gevolgd worden die
opgelegd worden door de provincie Oost-Vlaanderen.
5.3 FAUNA & FLORA
Een milderende maatregel die voor de aanleg van ondergrondse leidingen vaak wordt
voorgesteld in verband met het beperken van effecten op Fauna & Flora is het versmallen van
de normale werkstrookbreedte. De standaard werkstrookbreedte bedraagt 36 m. Een beperkte
versmalling van de werkstrookbreedte tot 28 m kan afhankelijk van het aandachtsgebied over
afstanden tot 300 m in lijn toegepast worden. Daarnaast is het mogelijk de werkstrook te
versmallen tot 25 m over een maximale lengte van 150 m en tot 21 m in het geval van het
kruisen van een puntlocatie (maximum enkele meters).
Deze maatregel kan nuttig zijn wanneer waardevolle vegetaties beschermd moeten worden.
Men dient zich echter te realiseren dat dergelijke maatregel ook een negatieve impact kan
hebben. Het versmallen tot een werkstrookbreedte van 21 m heeft als consequentie dat de
uitgegraven grond niet ter plaatse gestockeerd kan worden. Dit heeft als negatief gevolg dat de
zaadbank in veel sterkere mate verstoord wordt. Herstel van de (historische) vegetatie wordt in
dit geval sterk bemoeilijkt. Nadelen van het versmallen van de werkstrook zijn: minder
bewegingsruimte voor de machines, gevaarlijkere werkomstandigheden (minder veilig), de
verstoring van de gestockeerde bodem neemt toe … . Algemeen kan men stellen dat
plaatsherstel na de aanleg van de ondergrondse aardgasvervoerleiding moeilijker wordt
naarmate de werkstrookbreedte meer versmald wordt. Het is bovendien technisch ook
onmogelijk om over grote afstanden de werkstrookbreedte te beperken tot een minimum. Het is
tevens belangrijk om te beseffen dat de veiligheid op een werf met een minimale
werkstrookbreedte moeilijker te garanderen is.
Er wordt voorgesteld de werkstrook maximaal (21m) te versmallen ter hoogte van de
bomenrijen (enkel indien gelegen in koppelingsgebied). Vooral ter hoogte van het historisch
eikenbos moet getracht worden het kappen van bomen maximaal te vermijden.
Het is aangewezen om het plaatsherstel niet uit te voeren in de winterperiode.
Het tracé dient voorafgaandelijk van de werken ongeschikt gemaakt te worden voor
broedvogels, indien de werken tijdens de broedperiode plaatsvinden.
Geluidsverstorende werken tijdens het broedseizoen dienen in de mate van het mogelijke
vermeden te worden ter hoogte van het eikenbos.
De inbuizing van de gekruiste waterlopen dient zo kort mogelijk in de tijd (maximaal 12 weken)
te zijn om geen bijkomende vismigratieknelpunten te creëren. Tevens dient de inkokering van
de waterlopen, ten behoeve van de doorgang van het werfverkeer, reeds in februrari te
gebeuren indien de waterloop doorkruist zal worden in de periode begin maart – einde juli. Dit
voorkomt verstoring van de waterloop tijdens de voortplantingsperiode van vissen.
Om de effecten op de oeverstructuur van de doorsneden waterlopen te herstellen, wordt
voorgesteld de oevers telkens over de volledige breedte van de passage op een natuurlijke wijze
in te richten.
Gelet op de ecologische en landschappelijke waarde van alle kleinschalige landschapselementen
binnen het voorliggende plangebied, wordt voorgesteld om alle kappingen welke voortvloeien
uit de aanleg, effectief te herstellen door middel van nieuw inheems en autochtoon plantsoen.
Binnen de voorbehouden zone kan gebruik gemaakt worden van struikplantsoen en binnen de
rest van de werkzone aanplanting van boomplantsoen (aansluitend op de reeds aanwezige
bomenrijen). Deze milderende maatregel is niet van toepassing op de gebieden die volgens het
ontwikkelingsscenario naar industriegebied zullen ontwikkelen op middellange termijn. Dit
28
43-61190

Niet Technische Samenvatting
MER Aardgasvervoerleiding VTN II
Deeltracé Zeehavengebied Gent
betekent dat enkel de gebieden ter hoogte van het landinrichtingsproject of het uiterste
westelijke deel van het projectgebied in aanmerking komen voor deze milderende maatregel.
5.4 LANDSCHAP, BOUWKUNDIG ERFGOED EN ARCHEOLOGIE
Een milderende maatregel die voor de aanleg van ondergrondse leidingen vaak wordt
voorgesteld in verband met het beperken van effecten op Fauna & Flora is het versmallen van
de normale werkstrookbreedte. De standaard werkstrookbreedte bedraagt 36 m. Een beperkte
versmalling van de werkstrookbreedte tot 28 m kan afhankelijk van het aandachtsgebied over
afstanden tot 300 m in lijn toegepast worden. Daarnaast is het mogelijk de werkstrook te
versmallen tot 25 m over een maximale lengte van 150 m en tot 21 m in het geval van het
kruisen van een puntlocatie (maximum enkele meters).
Deze maatregel kan nuttig zijn wanneer waardevolle vegetaties beschermd moeten worden.
Men dient zich echter te realiseren dat dergelijke maatregel ook een negatieve impact kan
hebben. Het versmallen tot een werkstrookbreedte van 21 m heeft als consequentie dat de
uitgegraven grond niet ter plaatse gestockeerd kan worden. Dit heeft als negatief gevolg dat de
zaadbank in veel sterkere mate verstoord wordt. Herstel van de (historische) vegetatie wordt in
dit geval sterk bemoeilijkt. Nadelen van het versmallen van de werkstrook zijn: minder
bewegingsruimte voor de machines, gevaarlijkere werkomstandigheden (minder veilig), de
verstoring van de gestockeerde bodem neemt toe … . Algemeen kan men stellen dat
plaatsherstel na de aanleg van de ondergrondse aardgasvervoerleiding moeilijker wordt
naarmate de werkstrookbreedte meer versmald wordt. Het is bovendien technisch ook
onmogelijk om over grote afstanden de werkstrookbreedte te beperken tot een minimum. Het is
tevens belangrijk om te beseffen dat de veiligheid op een werf met een minimale
werkstrookbreedte moeilijker te garanderen is.
Er wordt voorgesteld de werkstrook maximaal (21m) te versmallen ter hoogte van de
bomenrijen (enkel indien gelegen in koppelingsgebied). Vooral ter hoogte van het historisch
eikenbos moet getracht worden het kappen van bomen maximaal te vermijden.
Om de effecten op het structuurbepalend karakter van de doorsneden waterlopen te herstellen,
wordt voorgesteld de oevers telkens over de volledige breedte van de passage op een
natuurlijke wijze in te richten.
Gelet op de ecologische en landschappelijke waarde van alle kleinschalige landschapselementen
binnen het voorliggende plangebied, wordt voorgesteld om alle kappingen welke voortvloeien
uit de aanleg, effectief te herstellen door middel van nieuw inheems en autochtoon plantsoen.
Binnen de voorbehouden zone kan gebruik gemaakt worden van struikplantsoen en binnen de
rest van de werkzone aanplanting van boomplantsoen (aansluitend op de reeds aanwezige
bomenrijen). Deze milderende maatregel is niet van toepassing op de gebieden die volgens het
ontwikkelingsscenario naar industriegebied zullen ontwikkelen op middellange termijn. Dit
betekent dat enkel de gebieden ter hoogte van het landinrichtingsproject of het uiterste
westelijke deel van het projectgebied in aanmerking komen voor deze milderende maatregel.
De bepalingen uit het convenant tussen Fluxys en het Agentschap R-O Vlaanderen met
betrekking tot de archeologische opvolging van de werken zullen gevolgd worden ter mildering
van de mogelijke effecten op het archeologische erfgoed. De bepalingen van het convenant
maken integraal deel uit van de uitvoering van het project.
5.5 GELUID EN TRILLINGEN
Gezien de tijdelijkheid en de niet significantie van de effecten, is het niet noodzakelijk milderende
maatregelen voor te stellen voor de discipline Geluid & Trillingen.
29
43-61190

5.6 MENS
Niet Technische Samenvatting
MER Aardgasvervoerleiding VTN II
Deeltracé Zeehavengebied Gent
Gezien de niet significantie van de effecten, is het niet noodzakelijk milderende maatregelen voor
te stellen voor de discipline Mens.
6 CONCLUSIE
Gezien de ligging van de geplande leiding VTN II, deeltracé Zeehavengebied Gent, in
industriegebieden in de Gentse Zeehaven die op termijn zullen ontwikkeld worden
(ontwikkelingsscenario), zijn de milieueffecten voornamelijk beperkt tot wijzigingen aan het
bodem- en watersysteem tijdens de aanlegfase en vernietiging van biologisch waardevolle
vegetaties. Om de impact op de bodem en het grond- en oppervlaktewater tijdens de graafwerken
en bemalingen te beperken worden in het MER bijkomende milderende maatregelen voorgesteld.
Door het toepassen van deze maatregelen kan de milieu-impact beperkt worden tot een
aanvaardbaar niveau. Met betrekking tot het doorsnijden van waardevolle vegetatie kan na de
aanlegfase de vegetatie heraangeplant worden indien het geen diepwortelende soorten betreft en
indien de terreinen op korte termijn niet industrieel ontwikkeld worden. Daarnaast kan de impact
op waardevolle bomenrijen of bosjes verminderd worden door de werkstrookbreedte te verkleinen.
Ook hier is deze milderende maatregel enkel relevant indien het bewuste gebied niet industrieel
ontwikkeld wordt op korte of middellange termijn (bijvoorbeeld voor groengebieden, agrarische
gebieden of koppelingsgebieden is herstel zeker noodzakelijk).
Tijdens de exploitatiefase wordt bijzonder aandacht besteed aan de veiligheidsaspecten. Enkel in
het uitzonderlijke geval van zeer ernstige calamiteit zijn effecten te verwachten voor personen
aanwezig in de nabijheid van de transportleiding. In dit kader wordt verwezen naar de door Fluxys
gevoerde veiligheidspolitiek die erop gericht is de calamiteiten tot een absoluut minimum te
beperken.
Indien de voorgestelde milderende maatregelen mee in overweging genomen worden, kan besloten
worden dat de aanleg van de leiding afhankelijk van de specifieke locaties geen tot weinig
negatieve effecten heeft. De effecten die verwacht worden door de aanleg van de leiding worden
voor het overgrote deel van het tracé als tijdelijk beschouwd waardoor op vrij korte termijn de
impact zal verdwijnen of sterk verminderen.
Het ontwikkelingsscenario van de uitbouw van de Gentse Zeehaven is bijgevolg niet onbelangrijk
voor de globale effectbeoordeling. Wanneer immers de verdere industrialisering van het
havengebied in rekening wordt gebracht, zijn de effecten van aanleg en exploitatie van de
aardgasvervoerleiding minimaal in het kader van de toekomstig evolutie.
Voor het geheel van de leiding kunnen we bijgevolg concluderen dat de aanleg van de leiding,
rekening houdend met de voorgestelde milderende maatregelen (zie hoofdstuk 8 ‘Geplande
toestand en milderende maatregelen), een beperkte milieuimpact zal hebben.
Tijdens de exploitatiefase wordt er zo goed als geen hinder ondervonden van de leiding en worden
de milieueffecten als neutraal beschouwd, op de aanwezigheid van de wettelijk bepaalde
voorbehouden zone na. De voorbehouden zone vormt echter een belangrijke schakel in de
veiligheidspolitiek ter voorkoming van externe agressie op de leiding (zie veiligheidsmaatregelen).
Als algemene conclusie mogen we stellen dat het project vanuit milieuoogpunt aanvaardbaar is,
mits de voorgestelde milderende maatregelen in acht worden genomen.
30
43-61190