Gebruikersonderzoek Beweegmaatje - NIGZ

Gebruikersonderzoek
Beweegmaatje.nl
Een maatje gevonden?
Evaluatie van de website Beweegmaatje.nl volgens het
RE-AIM model. Gekeken wordt naar bereik,
effectiviteit en implementatie van de online
interventie.
Gezondheidsinstituut NIGZ
Voedingscentrum
NISB
Hilde Huizenga
20-05-2010

2 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
INHOUDSOPGAVE
Samenvatting ................................................................................................................... 3
1. Beweegmaatje.nl.......................................................................................................... 4
Omschrijving ................................................................................................................. 5
Theoretisch model......................................................................................................... 5
Doel .............................................................................................................................. 6
Doelgroep...................................................................................................................... 7
2. Interventies gericht op beweging .................................................................................. 8
3. Evaluatie Beweegmaatje.nl......................................................................................... 10
Evaluatiemodel............................................................................................................ 10
Doel en onderzoeksvragen........................................................................................... 11
4. Methode..................................................................................................................... 13
procedure.................................................................................................................... 13
Vragenlijst ...................................................................................................................................... 14
Chatinterviews ............................................................................................................................... 16
CMS ................................................................................................................................................ 16
Analyse ....................................................................................................................... 16
5. Resultaten .................................................................................................................. 17
Bereik van Beweegmaatje.nl........................................................................................ 17
Motivatie........................................................................................................................................ 19
Effectiviteit.................................................................................................................. 20
Matchen......................................................................................................................................... 20
Bewegen met een maatje .............................................................................................................. 21
Sociale interactie............................................................................................................................ 22
Tevredenheid met de website ....................................................................................................... 23
Implementatie............................................................................................................. 23
Inactieve leden............................................................................................................................... 24
6. Conclusie en discussie.................................................................................................. 26
Bereik ............................................................................................................................................. 26
Effectiviteit..................................................................................................................................... 27
Implementatie................................................................................................................................ 28
Limieten aan deze studie ............................................................................................. 29
Praktische aanbevelingen ............................................................................................ 30
Doelgroep bereiken........................................................................................................................ 30
Participatie van leden verhogen .................................................................................................... 30
Onderdelen van de site.................................................................................................................. 31
Advies op maat............................................................................................................................... 31
Determinanten van beweeggedrag ............................................................................................... 32
Bronnen.......................................................................................................................... 33
Bijlage: Vragenlijst.......................................................................................................... 35
2

3 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
SAMENVATTING
Beweegmaatje.nl is een sociale netwerksite met als doel een verandering in sport- en
beweeggedrag teweeg te brengen bij mensen vanaf 16 jaar. De site wil het vinden van een
beweegmaatje in de nabije omgeving faciliteren. Op deze manier wil de interventie een
barrière om te gaan sporten weg nemen. De interventie richt zich voornamelijk op mensen
in de voorbereidings- en actiefase van het Transtheoretisch Model (TTM).
Het doel van dit onderzoek is om Beweegmaatje.nl te evalueren met behulp van drie
dimensies uit het RE-AIM model. Om dit doel te bereiken is de volgende onderzoeksvraag
geformuleerd: In hoeverre sluit (de doelgroep en theorie van) Beweegmaatje.nl aan bij
motivatie en gedrag van leden, en bij het gebruik van de interventie? Het onderzoek is
uitgevoerd door middel van een cross-sectioneel onderzoek. Een online vragenlijst onder de
leden van de interventie en een tweede vragenlijst onder mensen die zich recent hadden
uitgeschreven, online chatinterviews, Google Analytics en het Content Management System
(CMS) van de interventie werden gebruikt om data te verzamelen.
Beweegmaatje.nl trekt gemiddeld ruim 98.000 bezoekers per jaar, ongeveer 5 % van de
bezoekers wordt lid van de interventie. Op dit moment heeft de interventie meer dan
10.000 leden. Er is een redelijk grote groep die nooit op de site inlogt. Ook is er een deel dat
wel op de site kijkt, maar een reactie van andere deelnemers afwacht. De meeste leden van
Beweegmaatje.nl zijn tussen de 21 en 65 jaar oud, 75 % van de leden is vrouw. De
interventie bereikt voornamelijk mensen met een Nederlandse nationaliteit.
Het percentage leden van de interventie dat minder beweegt dan de Nederlandse Norm
Gezond Bewegen (56 %) is hoger dan het landelijk percentage (42 %). De actie- en
voorbereidingsfase vormen samen een groot deel (37 %) van de leden van Beweegmaatje.nl.
Daarnaast bevindt een kwart van de leden zich in de gedragsbehoudfase en een kwart in de
negeerfase.
Het blijkt dat 14 tot 22 % van de deelnemers een maatje vindt via de site. Slechts een klein
deel van de deelnemers (2 %) vindt een sportgroep. De meerderheid van leden die een
maatje hebben gevonden beweegt wekelijks of maandelijks met een beweegmaatje. In deze
studie blijken een beweegmaatje of sociale norm niet het beweeggedrag van de leden te
verklaren. Leden met een beweegmaatje sporten niet vaker dan leden zonder een maatje.
De site bereikt een grotere diversiteit aan leden dan aanvankelijk gedacht. Dit komt doordat
de leden niet alleen een beweegmaatje zoeken om meer te gaan sporten, maar ook een
maatje enkel voor de sociale contacten. Toch kan de site voor een grote groep leden een rol
spelen om het sporten te stimuleren. Een meer planmatige uitvoering van de interventie en
meer aandacht voor andere factoren die een rol spelen in beweeggedrag zal hierbij helpen.
3

4 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
1. BEWEEGMAATJE.NL
IN DIT HOOFDSTUK ZAL WORDEN INGEGAAN OP DE INTERVENTIE BEWEEGMAATJE.NL. ALLEREERST WORDT KORT
DE AANLEIDING TOT GEZONDHEIDSINTERVENTIES GERICHT OP PROMOTIE VAN BEWEGING BESCHREVEN. DAARNA
WORDT INGEGAAN OP INTERNETINTERVENTIES IN HET ALGEMEEN. ALS LAATSTE ZAL EEN BESCHRIJVING VAN DE
INTERVENTIE BEWEEGMAATJE.NL WORDEN GEGEVEN: ALLEREERST DE PRAKTIJK, DAARNA DE THEORETISCHE
ACHTERGROND MET HET DOEL EN DE DOELGROEPBESCHRIJVING.
Slechts iets meer dan de helft (58 %) van de volwassenen in Nederland voldeed in 2008 aan
de Nederlandse Norm Gezond Bewegen, en bewoog 5 dagen per week een half uur matig
intensief (cbs.nl). Om het beweeggedrag te bevorderen kunnen gezondheidsinterventies die
zich richten op bewegen of sporten een uitkomst bieden. Meer bewegen heeft een positief
effect op de gezondheid, onderzoek toont aan dat voldoende beweging leidt tot
gewichtsverlies dat op de lange termijn aanhoudt (Field, Haines, Rosner, & Willett, 2010).
Gezondheidsinterventies via het internet zijn een relatief nieuwe aanpak om beweeggedrag
te bevorderen. Internetinterventies worden gedefinieerd door Bennett en Glasgow (2009)
als “systematische behandeling- of preventieprogramma’s, die gebruik maken van één of
meerdere determinanten van gezondheid (of frequent gezond gedrag). Een dergelijk
programma wordt via het internet aangeboden (maar hoeft hier niet exclusief op gebaseerd
te zijn) via een directe interactie met een eindgebruiker”.
Internetinterventies hebben veel mogelijkheden in vergelijking met offline interventies,
omdat deze veel mensen kunnen bereiken tegen relatief lage kosten. Een nadeel van
interventies aanbieden via internet is dat het gebruik van internet sterk gebonden is aan
sociaaleconomische factoren (Bennett & Glasgow, 2009; Chou, Hunt, Beckjord, Moser, &
Hesse, 2009). Dit heeft tot gevolg dat niet alle etnische minderheden een gelijke toegang
hebben tot een online interventie. Deze en andere factoren met betrekking tot het bereik en
de effectiviteit van internetinterventies vereisen meer aandacht in onderzoek.
Door de komst van Web 2.0. wordt online gezondheidseducatie en –promotie op een andere
manier bij het publiek aangeboden. Gebruikersparticipatie gaat een steeds grotere rol
spelen (Bennett & Glasgow, 2009; Kamel Boulos & Wheeler, 2007). Een voorbeeld van een
Web 2.0. interventie is een sociale netwerksite, waar mensen met vergelijkbare interesses
elkaar ontmoeten en steunen. Deze sites zijn een bruikbaar instrument voor
gezondheidsinterventies: ze worden steeds populairder bij het publiek en trekken meer
bezoekers aan dan blogs of online supportgroepen (Chou, et al., 2009).
Het gebruik van sociale netwerksites onder internetgebruikers is niet gebonden aan
geslacht, etniciteit of sociaal economische status. Leeftijd speelt wel een rol, voornamelijk
mensen tussen 18 en 35 gebruiken deze sites. Door het potentiële bereik en de impact
4

5 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
wordt een systematische verschuiving van de toekomstige gezondheidseducatie naar sociale
media voorspeld (Chou, et al., 2009).
OMSCHRIJVING
Beweegmaatje.nl is een online interventie van het gezondheidsinstituut NIGZ, het
Nederlands Instituut voor Sporten en Bewegen (NISB) en het Voedingscentrum.
Beweegmaatje.nl is een sociale netwerksite die sinds de oprichting in december 2007 meer
dan 10.000 leden heeft aangetrokken.
In deze sociale netwerksite wordt het profiel van een lid gematcht aan profielen van andere
leden die dezelfde sport willen doen. Leden kunnen de sport die ze willen doen invullen in
een profiel. Andere criteria zoals woonplaats, geslacht en leeftijd worden ook meegenomen
in de match. Op deze manier wordt de kans op een succesvolle match zo groot mogelijk
gemaakt. Leden krijgen een e-mail als er nieuwe leden zijn die matchen met hun profiel. Ze
kunnen een match kiezen en contact met hem of haar opnemen via e-mail of chat op de
website. Daarna is het mogelijk om een afspraak te maken en kan men ervoor kiezen om
beweegmaatjes te worden.
Naast de matchfunctie biedt de sociale netwerksite een platform voor sportgroepen of
–clubs. Deze kunnen leden zelf aanmaken. Leden kunnen via de sociale netwerksite chatten,
e-mailen, een oproepje plaatsen op het prikbord, of een logboek bijhouden van sport- en
beweegactiviteiten. Ook zijn er maandelijks beweegtips te lezen voor een gezond leven.
Naast de landelijke site zijn er op dit moment drie partijen betrokken bij de (lokale)
implementatie van Beweegmaatje.nl. Verschillende partijen zoals gemeenten, GGD en
sportcentra kunnen licenties op Beweegmaatje.nl nemen. Als deze partijen een licentie
aanschaffen verkrijgen ze een eigen, lokale website met een andere interface dan de
nationale website. De website bevat het logo van de partij en is aangepast aan de lokale
doelgroep (bijvoorbeeld een gemeente of bedrijf). Er wordt wel gebruik gemaakt van de
bestaande database met deelnemers en de helpdesk. Door het aanschaffen van een licentie
kunnen de intermediaire partijen zich profileren op het terrein van beweegstimulering. Ook
kunnen ze de website gebruiken om lokaal de behoeften van mensen die geïnteresseerd zijn
in sporten te inventariseren.
THEORETISCH MODEL
Het primaire doel van Beweegmaatje.nl is een verandering in sport- en beweeggedrag
teweeg te brengen in de doelgroep. Om dit doel te bereiken is de interventie gebaseerd op
twee theorieën die beweeggedrag verklaren door middel van een aantal factoren. Deze
theorieën zullen hieronder kort behandeld worden.
5

6 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
Allereerst het Attitude – Social Influence – Efficacy model (ASE) (de Vries, et al., 1988). Het
ASE-model stelt dat beweeggedrag direct beïnvloed wordt door de intentie tot bewegen. De
intentie tot bewegen wordt beïnvloed door drie factoren: attitude, sociale norm, en eigen
effectiviteit. Attitude is de houding tegenover vaker bewegen (hoe ervaart men de voor- of
nadelen). Sociale norm wordt gedefinieerd als de stimulans van anderen in de omgeving om
het beweeggedrag te veranderen en de mate waarin iemand door deze stimulans beïnvloed
wordt. Eigen effectiviteit houdt verband met de vraag of iemand gelooft dat hij of zij in staat
is zijn beweeggedrag te veranderen.
Naast de drie factoren zijn er verschillende barrières die de relatie tussen intentie tot
bewegen en beweeggedrag kunnen beïnvloeden. Voorbeelden van deze barrières om te
gaan sporten zijn: gebrek aan tijd, angst om te falen, slecht weer, geen faciliteiten en geen
sportmaatje hebben (Lian, Gan, Pin, Wee, & Ye, 1999). Verandering in een of meerdere van
deze factoren of het weghalen van een barrière zal leiden tot gedragsverandering, en dus tot
meer bewegen (De Vries & Mudde, 1998).
De gedragsverandering van een inactieve levensstijl tot een actieve levensstijl vindt volgens
het transtheoretisch model (TTM) plaats in verschillende fases (Prochaska, et al., 1992). Dit is
weergegeven in figuur 1:
− Negeerfase: mensen zijn niet van plan om hun (ongezonde)
gedrag te veranderen en meer te gaan bewegen.
− Overwegingfase: mensen bewegen te weinig, maar hebben
de intentie om hier binnen 6 maanden iets aan te doen.
− Voorbereidingsfase: mensen willen in de komende maand
meer gaan bewegen en zijn actief op zoek naar
mogelijkheden om dit te doen.
− Actiefase: mensen zijn in het afgelopen half jaar meer gaan
bewegen en hebben dus hun gedrag succesvol veranderd.
− Gedragsbehoudfase: mensen bewegen al meer dan 6
maanden voldoende.
DOEL
Het primaire doel van Beweegmaatje.nl is een verandering in sport- en beweeggedrag
teweeg te brengen bij mensen vanaf 16 jaar. Een combinatie van het ASE-model en TTM is
gebruikt om deze interventie te ontwikkelen en te zien in figuur 2. De interventie wil één van
de barrières tussen intentie en gedrag weghalen door te faciliteren in het vinden van een
beweegmaatje in de omgeving. Ook heeft een beweegmaatje een functie met betrekking tot
de sociale norm. Een beweegmaatje of sportgroep zal stimuleren om meer te gaan bewegen.
Daarnaast wordt verondersteld dat het gedrag van andere leden van de sociale netwerksite
(met sporten bezig zijn, hierover praten) de verandering in beweeggedrag van een
deelnemer positief zal beïnvloeden.
6

7 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
Sociale
norm
DOELGROEP
Barrières
Beweegmaatje
Intentie Gedrag
Voorbereiden
Actie
2. Theoretisch model van Beweegmaatje.nl. Een combinatie van het ASE-model (de Vries, Dijkstra, & Kuhlman,
1988overgenomen uit De Vries & Mudde, 1998) en het transtheoretisch model (Prochaska, DiClemente, &
Norcross, 1992) (aangepast van: implementatieplan Beweegmaatje.nl).
De doelgroep van Beweegmaatje.nl bestaat voornamelijk uit Nederlanders van 16 jaar en
ouder in de voorbereidings- en actiefase. Deze mensen zijn waarschijnlijk het meest actief in
het zoeken van een beweegmaatje en kunnen de sociale netwerksite dus succesvol
gebruiken. De interventie zal dus de overgang van voorbereiding naar actie proberen te
faciliteren.
De interventie kan een meerwaarde hebben voor mensen die willen gaan bewegen om af te
vallen, diabetespatiënten, mensen die moeten revalideren, en werknemers die in de
lunchpauze willen gaan bewegen (lunchwandelen).
7
Actief op zoek naar
mogelijkheden
Gedrag op korte termijn

8 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
2. INTERVENTIES GERICHT OP BEWEGING
IN DIT HOOFDSTUK WORDEN FACTOREN DIE TEN GRONDSLAG LIGGEN AAN HET PROBLEEMGEDRAG BESROKEN.
INDIEN MOGELIJK WORDT DIT GEÏLLUSTREERD MET RESULTATEN DIE VAN ANDERE ONDERZOEKEN BEKEND ZIJN.
Een recente overzichtsstudie naar invloeden op beweeggedrag geeft een samenvatting van
de factoren waarvan in meerdere studies een associatie met beweeggedrag is aangetoond
(Trost, Owen, Bauman, Sallis, & Brown, 2002). Hieruit blijkt dat mensen met een hoge
leeftijd minder bewegen dan jongeren, vrouwen minder bewegen dan mannen en een
hogere economische status en opleiding sterk positief geassocieerd is met bewegen.
Studies die de relatie tussen het transtheoretisch model en beweeggedrag onderzochten zijn
ook meegenomen in deze studie (Trost, et al., 2002). De fasen van verandering geven
beschrijvende kennis van het beweegniveau van een individu. Meer mensen in de actie- en
gedragsbehoudsfase voldoen aan de beweegnorm dan mensen in de negeer-, overwegings-,
en voorbereidingsfase. De voorspellende waarde van het transtheoretisch model is echter
nog onduidelijk (Rodgers & Gauvin, 1998).
Ook de verschillende cognitieve factoren in het ASE-model zijn in deze overzichtstudie
opgenomen. De attitude of kennis over bewegen hadden in geen van de studies een relatie
tot bewegen. De factoren eigen effectiviteit en intentie hadden wel een relatie tot bewegen.
Mensen die geloofden dat ze konden veranderen en/of een sterke intentie hadden om dit te
doen, bewogen meer dan mensen die dit niet hadden.
Mensen die aangeven veel stimulans te krijgen van vrienden of familie om te gaan sporten of
bewegen, hebben ook een grotere kans om meer te gaan bewegen (Sherwood & Jeffery,
2000; Trost, et al., 2002). Deze factor wordt vaak ingezet in sociale support sites die meer
beweging willen promoten. Bij deze sociale support sites wordt vaak een maatjessysteem
gebruikt om de stimulans van de omgeving te verhogen. Een meerderheid van deze sites
bleek een verhoging in de duur en frequentie van beweging te veroorzaken bij de leden
(Kahn, et al., 2002).
Er bestaan verschillende barrières om te bewegen, die een grote invloed hebben op het
beweeggedrag (Trost, et al., 2002). In een studie van TNO in 2004 was een sportmaatje door
de meerderheid van de mensen gekozen als een motivatie om te gaan sporten. 72 % gaf aan
dat een sportmaatje hen zou motiveren om regelmatiger te gaan sporten. Meer of
goedkopere faciliteiten, of een persoonlijke coach was door respectievelijk 63, 55, en 59
procent gekozen (nationalegezondheidstest.nl). Een studie onder studenten concludeert dat
deelnemers een maatjessysteem als een goede manier zagen om beweging te promoten
(Tucker & Irwin, 2006).
8

9 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
Een online maatjessysteem in combinatie met een apparaatje om beweging te monitoren is
onderzocht onder studenten (Cholewa & Irwin, 2008). Studenten die zich inschreven bij de
website werden gematcht aan een andere student op de campus als beweegmaatjes. De
groep studenten die alleen een maatje hadden vertoonden geen verhoging in
beweeggedrag. Verschillende verklaringen werden hiervoor gegeven. 1) mensen hadden niet
de mogelijkheid om zelf tussen de matches te zoeken en iemand uit te kiezen, dit werd door
het systeem gedaan. 2) De sessies tussen de maatjes waren kort en niet gericht op sociale
interactie en 3) er waren veel moeilijkheden om een afspraak te plannen. Dit laatste
probleem kon opgelost worden door drie of meer maatjes aan elkaar te koppelen (een
sportgroep) (Cholewa & Irwin, 2008).
9

10 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
3. EVALUATIE BEWEEGMAATJE.NL
DE WIJZE WAAROP DE INTERNETINTERVENTIE BEWEEGMAATJE.NL WORDT GEËVALUEERD WORDT UITEENGEZET IN
DIT HOOFDSTUK. ALLEREERST ZAL HET GEKOZEN EVALUATIEMODEL AAN BOD KOMEN. DIT MODEL IS GEKOZEN OM
DIT ONDERZOEK TE STRUCTUREREN EN IN TE KADEREN. DAARNA ZAL HET DOEL EN DE ONDERZOEKSVRAGEN DIE UIT
HET EVALUATIEMODEL NAAR VOREN KOMEN WORDEN BESPROKEN.
EVALUATIEMODEL
Er zijn verschillende visies op het juiste onderzoeksdesign en de juiste uitkomstmaten voor
het evalueren van een gezondheidsbevorderende interventie (Nutbeam, 1998). Vaak
worden experimentele onderzoekdesigns zoals randomized controlled trials (RCTs) als de
juiste manier gezien om een interventie te evalueren, dit levert immers de mogelijkheid tot
het leggen van een causaal verband tussen de interventie en verandering in de omgeving.
Dit levert kennis op over manieren van gezondheidsbevordering en geloofwaardigheid voor
de interventie. Nadelen van RCTs omvatten onder andere dat een RCT over een
internetinterventie vaak relatief klein is en niet altijd primaire uitkomsten zoals
gedragsverandering kan meten (Bennett & Glasgow, 2009). Daarnaast geven minder
gecontroleerde evaluatiemethoden meer ruimte voor het meten van de invloeden van
contextuele variabelen op de uitkomst van een interventie (Nutbeam, 1998).
Hoe wordt de
interventie op de lange
termijn gebruikt?
Op welke manier is deze
interventie gebruikt in
de realiteit?
Welk deel van de
doelgroep nam deel
aan deze interventie?
Wat is het succes van
de interventie bij een
juiste uitvoering?
Welke partijen zullen deze
interventie adopteren om
zelf te gebruiken?
3. Het RE-AIM model gebruikt vijf dimensies om gezondheidsinterventies te evalueren
(Glasgow, Vogt, & Boles, 1999).
In deze studie was niet gekozen voor een experimenteel onderzoeksdesign. Naast de
beperkingen van een RCT hierboven beschreven, waardeerde het NIGZ een meer
beschrijvende evaluatie van de interventie. Daarom werd deze evaluatie uitgevoerd volgens
10

11 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
het RE-AIM model (Glasgow, et al., 1999). Dit model gebruikt verschillende dimensies om
een interventie te beoordelen (figuur 3). Het werd eerder gebruikt voor het evalueren van
een online gezondheidsinterventie (Buis, et al., 2009).
Het bereik van de interventie wordt bepaald door het absolute aantal, de proportie en
representativiteit van de deelnemers van een programma (Buis, et al., 2009). Het bereik van
Beweegmaatje.nl werd gezien als de verhouding tussen het aantal mensen dat wordt
blootgesteld aan het programma; de bezoekers van de website, en het aantal mensen wat
mee gaat doen: de leden. Daarnaast werd het bereik van de interventie geëvalueerd door te
kijken of de leden overeenkomen met de doelgroep.
Effectiviteit van de interventie werd op twee niveaus gemeten. In de eerste plaats werd
gekeken of de sociale netwerksite een effectief instrument is om een maatje te vinden. In de
tweede plaats werd gekeken of leden met een beweegmaatje meer sporten dan leden die
nog geen beweegmaatje hadden gevonden. De analyse van de tevredenheid van
interventiegebruikers verifieert de impact van een interventie (Glasgow, et al., 1999).
Onduidelijkheid of verkeerd gebruik van een functie van een online interventie kan gevolgen
hebben voor de uitkomsten van de interventie.
Implementatie van de interventie werd gemeten door te kijken hoe vaak en op welke wijze
de leden van Beweegmaatje.nl de internetinterventie gebruiken. Het succes van een online
interventie wordt namelijk voornamelijk bepaald door de mate waarin het gebruikt wordt
door de leden (Bennett & Glasgow, 2009). Bij een sociale netwerksite kan de gebruiker zelf
kiezen welke onderdelen van de interventie hij of zij wil gebruiken. Als de gebruiker een
aantal belangrijke onderdelen van de site niet of nauwelijks gebruikt, zal dit de effectiviteit
van de interventie beïnvloeden. Strategieën om het gebruik van een online interventie te
stimuleren, zoals herinneringen en stimulerende berichten of e-mails kunnen de effectiviteit
verhogen.
De dimensie adoptie is geëvalueerd in het procesonderzoek. Wegens praktische bezwaren is
er in dit onderzoek niet naar de dimensie onderhoud gekeken.
DOEL EN ONDERZOEKSVRAGEN
Dit onderzoek zal beschrijvende informatie geven over de interventie. Het doel van dit
onderzoek is om Beweegmaatje.nl te evalueren via het RE-AIM model. Om dit doel te
bereiken is de volgende onderzoeksvraag geformuleerd:
In hoeverre sluit (de doelgroep en theorie van) Beweegmaatje.nl aan bij motivatie en gedrag
van leden, en bij het gebruik van de interventie?
Deze onderzoeksvraag zal beantwoord worden door middel van de volgende subvragen.
11

12 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
Vraag
Bereik
Methode
1. Hoe groot is het aantal bezoekers wat lid wordt van de interventie? CMS
2. Komen de demografische gegevens van leden overeen met de
doelgroep?
CMS, vragenlijst
3. Welke motivatie hebben leden om zich in te schrijven bij de sociale interviews
netwerksite
4. Komt de gedragsveranderingfase van de leden overeen met de
doelgroep?
Effectiviteit
12
vragenlijst
5. Welk deel van de leden vindt een beweegmaatje of een
sportgroep? Welke factoren spelen hierbij een rol?
vragenlijst
6. Heeft een beweegmaatje effect op het beweeggedrag door het vragenlijst,
wegnemen van een barrière of door middel van sociale norm? interviews
7. Ervaren leden een positieve stimulans door de website om meer te
gaan sporten? (overgang van de voorbereidings- naar de actiefase)
vragenlijst
8. In hoeverre zijn deelnemers tevreden met de website? vragenlijst,
interviews
Implementatie
9. Hoe vaak worden de website en de verschillende functies hiervan CMS, vragenlijst
gebruikt door de leden?
interviews
10. Hoe ervaren leden de gebruiksvriendelijkheid van de sociale vragenlijst,
netwerksite?
CMS: Content Management System
interviews

13 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
4. METHODE
DIT HOOFDSTUK BESCHRIJFT DE METHODE DIE GEKOZEN IS IN DIT ONDERZOEK. ALLEREERST WORDT HET
ONDERZOEKSDESIGN BEHANDELD. DAARNA EEN KORTE BESCHRIJVING VAN DE STEEKPROEF DIE GEBRUIKT IS VOOR
DIT ONDERZOEK. VERVOLGENS ZULLEN DE VERSCHILLENDE MEETINSTRUMENTEN BESCHREVEN WORDEN EN TOT
SLOT VOLGT EEN BESCHRIJVING VAN DE ANALYSE VAN DE RESULTATEN.
In deze studie werd gekozen voor een cross-sectioneel onderzoeksdesign. Een crosssectioneel
onderzoek gaf beschrijvende informatie op één moment in de tijd. Om de
betrouwbaarheid van de onderzoeksresultaten te verhogen werd gebruik gemaakt van
triangulatie. Een vragenlijst, interviews en het achterliggende computersysteem werden
gebruikt om resultaten te verzamelen over het bereik, de effectiviteit en adoptie van de
interventie. Het is gebleken dat deze aanpak bruikbaar is in onderzoek naar
gezondheidspromotie, vooral in zaken waar een experimentele aanpak niet gebruikt kan
worden (Nutbeam, 1998).
Kwantitatieve en kwalitatieve data werden gebruikt voor de evaluatie van de sociale
netwerksite. Twee online vragenlijsten, online chatinterviews, Google Analytics en het
Content Management System (CMS) van de interventie werden gebruikt om data te
verzamelen.
PROCEDURE
De leden die ingeschreven stonden vanaf de start van de interventie (in december 2007)
waren in maart 2010 via een e-mail benaderd voor de eerste vragenlijst. Mensen die zich
hadden uitgeschreven bij de sociale netwerksite waren niet in deze eerste steekproef
opgenomen. Van de 9022 aangeschreven deelnemers zijn 8400 vragenlijsten werkelijk
aangekomen. Hiervan werd 23.3 % volledig ingevuld. 3,5 % vulde slechts een deel van de
vragenlijst in, deze antwoorden zijn niet meegenomen in de analyse.
De mensen die zich hebben uitgeschreven tussen januari en maart 2010 zijn met een (korte)
vragenlijst via e-mail benaderd. Van de 240 verstuurde vragenlijsten waren 235 werkelijk
aangekomen. 28 % van de mensen nam deel aan het onderzoek. 3.6 % vulde slechts een deel
van de vragenlijst in, deze antwoorden zijn niet meegenomen in de analyse.
Voor de chat interviews waren 70 deelnemers uitgenodigd om te chatten. 79 % reageerde
niet, 10 % wees het verzoek om te chatten af, en 11 % (8 mensen) gingen op de uitnodiging
in. Twee interviews werden voortijdig afgebroken, wegens tijdgebrek en vanwege
technische problemen. Zes interviews zijn afgenomen met een gemiddelde duur van
ongeveer 30 minuten. Een interview is ’s ochtends afgenomen, twee ’s middags, en drie ’s
avonds op variërende dagen van de week. Respondenten waren drie mannen en drie
vrouwen met een gemiddelde leeftijd van 46 jaar. De respondenten waren gemiddeld 5
13

14 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
maanden lid van de website en waren allen relatief actief op de site (aantal keren ingelogd
variërend van 5 tot meer dan 20 keer).
VRAGENLIJST
Demografische en contextuele gegevens
Demografische gegevens werden door deelnemers zelf ingevuld. Deze gegevens hielden in:
geboortejaar, geslacht, postcode, en sport waarvoor een maatje werd gezocht. Hiernaast
vulden deelnemers in de eerste vragenlijst nationaliteit en gezondheidsstatus in.
Transtheoretisch model
De fasen van gedragsverandering werden gemeten via een methode opgesteld op basis van
een recent onderzoek (Smeets, et al., 2008). Deze methode is samengevat in tabel 4. In deze
studie is ervoor gekozen om het beweeggedrag te meten door middel van de Godin Leisuretime
exercise questionnaire (LTEQ) (Godin & Shephard, 1985). Respondenten gaven aan hoe
vaak ze in een normale week meer dan 15 minuten bezig zijn geweest met zware, matig
intensieve of lichte inspanning. Onder deze vragen stonden voorbeelden van sporten die
binnen een van de classificaties passen. Met deze vragen werd een ‘vrije tijd activiteitscore’
berekend. De LTEQ werd iets aangepast om beter aan te sluiten bij de doelgroep. Een aantal
sporten was toegevoegd als voorbeeld en de uitlegtekst van intensieve, matig intensieve en
lichte inspanning was aangepast volgens meer recentere voorbeelden.
Fase van gedragsverandering
Gedragsbehoudfase - Respondenten gaven correct aan dat ze voldoende bewogen.
- Respondenten dachten dat ze niet voldoende bewogen, maar de LTEQ
gaf een activiteit score aan die voldeed aan de beweegnorm.
Actiefase Respondenten classificeerden zichzelf correct als voldoende actief en gaven
hierbij aan dat ze hun gedrag in het laatste jaar hadden veranderd.
Voorbereidingsfase Respondenten classificeerden zichzelf correct als niet voldoende actief en
gaven aan gemotiveerd zijn om in de komende maand meer te gaan bewegen.
Overwegingfase Respondenten classificeerden zichzelf correct als niet voldoende actief en
gaven aan van plan te zijn om binnen zes maanden meer te gaan bewegen.
Negeerfase - Respondenten gaven correct aan dat ze onvoldoende bewogen, maar
waren niet van plan meer te gaan bewegen
- Respondenten dachten dat ze voldoende bewogen, maar de LTEQ gaf
een activiteitscore die niet voldeed aan de beweegnorm. Deze mensen zullen
dus niet gemotiveerd zijn om hun beweeggedrag te veranderen.
4. Transtheoretisch model. (aangepast van Smeets, Brug, & de Vries, 2008)
Een beweegmaatje vinden
Verschillende stellingen werden gebruikt om te meten of deelnemers een sportmaatje
hadden gevonden, of ze met andere deelnemers contact hadden of dat ze geen geschikt
sportmaatje konden vinden. Indien van toepassing kon men aangeven hoe vaak men met
een beweegmaatje of sportgroep sportte (variërend van elke week tot één keer). In de
tweede vragenlijst werd gevraagd naar de reden waarom men niet is gaan sporten met een
14

15 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
beweegmaatje (geen reactie, niemand nam contact met mij op etc.). Ook was er een vraag
toegevoegd waarin men de reden kon aangeven waarom men geen geschikt beweegmaatje
kon vinden (ik vond geen matches van mijn sport, bij mijn in de buurt etc.)
Sociale norm omgeving
Deelnemers werden gevraagd of ze door familie of vrienden werden gestimuleerd om meer
te gaan bewegen op een 5-punts Likertschaal (α=0,75) (Smeets, et al., 2008). Indien van
toepassing werd gevraagd of respondenten door hun sportgroep of beweegmaatje werden
gestimuleerd om meer te gaan bewegen (helemaal mee eens – helemaal niet mee eens).
Daarnaast werd gevraagd of men naast het samen sporten nog andere activiteiten
ondernam met een beweegmaatje (open vraag).
Invloed van site
De invloed van de site op de fases van gedragverandering werd gemeten door drie stellingen
op een 5-punts Likertschaal (α=0,67). Men werd gevraagd of ze weer tijd inplannen voor
sport en overwegen te gaan sporten na contact met een deelnemer van de site, en of men
minder bezig was met sport na lange tijd geen bericht van de site. Deze vragen zijn
ontworpen voor het doel van deze studie. Bestaande vragen die processen van verandering
maten in andere studies, bleken niet te voldoen (Rhodes, Berry, Naylor, & Higgins, 2004) of
waren niet toe te passen op dit onderzoek.
Tevredenheid en gebruiksvriendelijkheid
De tevredenheid van de gebruikers werd gemeten door 6 stellingen op een 5-punts
Likertschaal (α=0,82). (ik zou Beweegmaatje.nl aanraden aan anderen, ik kan ermee doen
wat ik had verwacht etc.). Ook werd er in een open vraag gekeken naar welke suggesties
gebruikers hadden voor verbetering van de website. Gebruiksvriendelijkheid werd gemeten
door drie stellingen op een 5-punts Likertschaal (α=0,86). (ik vind het gemakkelijk om de site
te gebruiken, etc.). De vragen zijn opgesteld op basis van de Usefulness, Satisfaction, and
Ease of use (USE) questionnaire (Lund, 2008). Daarnaast werden twee vragen specifiek
toegepast op deze interventie (ik ben tevreden met het aantal matches aan mijn profiel en
de personen die aan mij gematcht worden passen goed bij mij).
Gebruik
Het gebruik van de website werd gemeten doordat respondenten bij verschillende functies
(prikbord, mail etc.) konden aangeven hoe vaak ze deze gebruikten (heel vaak – nooit). Ook
kon men aangeven of en hoe vaak men zelf contact had opgenomen via e-mail of chat
(variërend van meer dan 10 keer tot nooit) en of hier reactie op kwam (variërend van meer
dan 10 keer tot nooit). Indien van toepassing werd gevraagd of respondenten negatieve
ervaringen hadden met reacties (reclame of ongewenste bijbedoelingen). Ook werd gekeken
naar welke functies het vaakst gebruikt werden om een maatje te zoeken (het gebruik van
het prikbord en de mogelijkheid om een groep te starten).
15

16 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
Blootstelling
Respondenten gaven aan hoe vaak in te loggen op Beweegmaatje.nl (variërend van elke dag
tot nooit) en hoe lang men ingeschreven stond (variërend van een week tot meer dan een
jaar).
CHATINTERVIEWS
In de interviews werden de volgende variabelen gemeten: intentie tot beweeggedrag,
motivatie om een beweegmaatje te zoeken en gedrag op de site. Ook de tevredenheid met
de site en het gebruik van de verschillende functies kwam aan bod.
Het doel van de interviews was uitvoeriger informatie te krijgen over de motivatie van
gebruikers en verwachtingen van een beweegmaatje. Ook kon via het interview een
uitgebreider beeld verkregen worden over de redenen van gebruikers om functies van de
site te gebruiken. De interviews werden automatisch opgeslagen in het chatarchief van de
website.
CMS
Vanuit het CMS en Google Analytics kwam de volgende data: 1) Het aantal bezoekers en het
aantal leden van Beweegmaatje.nl vanaf december 2007 tot april 2010 is afkomstig vanuit
het CMS. 2) Leeftijd, geslacht, opleidingsniveau, de woonplaats van de deelnemers. 3) Het
aantal profielen per sport. 4) Het aantal unieke paginabezoeken, wat een overzicht geeft
welke functies het meest gebruikt worden.
ANALYSE
Voor de analyse van de data van de vragenlijsten werd gebruik gemaakt van SPSS 15.0.
Percentages en gemiddelden van verscheidene variabelen zijn berekend, en onderling
vergeleken door middel van chi 2 -toets en t-toets voor onafhankelijke variabelen. Om het
effect van de website te toetsen werd gebruik gemaakt van een lineaire regressieanalyse.
Om de factoren van invloed op het vinden van een beweegmaatje te analyseren werd een
logistische regressieanalyse toegepast.
De data van de interviews werd gegroepeerd op thema. Data van het CMS is gebruikt om
percentages en gemiddelden te berekenen.
16

17 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
5. RESULTATEN
IN DIT HOOFDSTUK ZIJN DE RESULTATEN OPGENOMEN DIE VERKREGEN ZIJN UIT DE VRAGENLIJSTEN, DE
INTERVIEWS, EN HET CMS. DEZE RESULTATEN ZIJN GESTRUCTUREERD VOLGENS DE DIMENSIES BEREIK,
EFFECTIVITEIT EN IMPLEMENTATIE, AFKOMSTIG VAN HET RE-AIM MODEL.
BEREIK VAN BEWEEGMAATJE.NL
Leden Niet-leden Totaal
Bezoekers 2007 1427 28.811 30.238
4,72% 95,28% 11,97%
Bezoekers 2008 4650 93.309 97.959
4,75% 95,25% 38,79%
Bezoekers 2009 4659 94.705 99.364
4,69% 95,31% 39,34%
Bezoekers 2010 1330 23.663 24.993
5,32% 94,68% 9,90%
Totaal 12.066 240.488 252.554
4,78% 95,22%
5. Aantal unieke bezoekers en aantal leden van
Beweegmaatje.nl (bron: CMS en Google analytics)
Ten tweede wordt het bereik
beschreven door de leden van
de interventie te beschrijven. De
leeftijd van de leden is te zien in
figuur 6. De gemiddelde leeftijd
is 44,7 (mediaan 45).
De verdeling tussen mannen en
vrouwen is respectievelijk 25 en
75 procent. 96 % van de
deelnemers heeft de
Nederlandse nationaliteit.
Het bereik van de interventie blijkt
ten eerste uit het aantal unieke
bezoekers en het aantal leden van de
interventie (tabel 5). De interventie
trekt ongeveer 98.000 bezoekers per
jaar, gemiddeld ruim 15 % meer dan
bezoekersaantallen van sociale
netwerken die een vergelijkbare
grootte hebben (Google Analytics).
Ongeveer 5 % van de bezoekers
wordt lid van Beweegmaatje.nl.
Het aantal profielen op de site
6. Leeftijd van leden van Beweegmaatje.nl
verschilt sterk per sport. Van de
volgende sporten zijn de meeste profielen ingevuld op Beweegmaatje.nl: wandelen (korte en
lange afstand, lunchwandelen, met de hond wandelen), hardlopen (en joggen), fietsen,
sportschool (bijvoorbeeld fitness), zwemmen en Nordic-Walking. De sport wandelen in de
categorie ‘sportief bewegen’ bevat de meeste profielen; in totaal meer dan 2700. Er zijn op
de website 190 sporten waar mensen een profiel voor kunnen invullen.
In tabel 7 is het aantal leden van Beweegmaatje per provincie weergegeven. Het percentage
inwoners wat lid is geworden van de interventie verschilt per provincie. Deze verschillen
kunnen voor een deel verklaard worden door het aantal inwoners van de provincies. Toch
17

18 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
zijn er ook andere factoren van invloed. In de provincie Groningen en Utrecht bijvoorbeeld
wonen een relatief groot aantal leden, terwijl dit geen dichtbevolkte gebieden zijn. Een
verklaring voor het hoge percentage leden in Groningen kan gevonden worden in het feit dat
verzekeringsmaatschappij Menzis betrokken is bij de promotie van de website. Deze
verzekeringsmaatschappij heeft van oorsprong veel klanten in Groningen. Het aantal
sportgroepen per provincie laat wel een directe relatie zien met het aantal inwoners van een
provincie.
Provincie Aantal inwoners 16 Aantal leden * Percentage Aantal sportgroepen
jr en ouder **
inwoners dat lid is
Zuid-Holland 2849984 2120 0,07% 67
Noord-Holland 2178041 1590 0,07% 55
Noord-Brabant 1991893 1307 0,07% 45
Gelderland 1613076 1294 0,08% 44
Utrecht 978436 941 0,10% 27
Overijssel 903282 765 0,08% 25
Limburg 940314 546 0,06% 16
Friesland 520955 277 0,05% 15
Groningen 478520 469 0,10% 15
Drenthe 397487 304 0,08% 7
Flevoland 299014 269 0,09% 7
Zeeland 311261 149 0,05% 4
(Nederland) 20
Totaal 13.462.263 10.031 0,07% 347
7. Aantal leden en aantal sportgroepen van Beweegmaatje.nl per provincie weergegeven. De laatste
categorie sportgroepen betreft groepen die actief zijn in heel Nederland.
* per 19-05-2010 ** inwoners per februari 2010. (bron: CMS en Centraal bureau van de Statistiek)
Gezondheidsreden Percentage*
Overgewicht 57%
Chronische ziekte 34%
Doktersadvies 17%
Gezondheid algemeen / 8%
conditie
Revalidatie 8%
Handicap 5%
Anders 5%
8. Gezondheidsredenen voor aanmelding.
*percentage van aantal leden die lid zijn
om gezondheidsredenen
20 % van de leden gaf aan lid te zijn van
Beweegmaatje.nl om gezondheidsredenen. In
tabel 8 staan deze redenen verder gespecificeerd.
Deelnemers konden meerdere keuzes opgeven.
Het overgrote deel van deelnemers dat vanwege
gezondheidsredenen een beweegmaatje zoekt wil
sporten vanwege een chronische ziekte (o.a.
diabetes) of gewicht verliezen. In totaal beweegt
56 % van de leden van Beweegmaatje.nl niet
voldoende. Dit percentage is hoger dan het
percentage van de Nederlandse bevolking dat
niet voldoende beweegt (42%).
18

19 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
MOTIVATIE
Fase n %
Gedragsbehoudfase 454 26%
Actiefase 316 18%
Voorbereidingsfase 339 19%
Overwegingsfase 197 11%
Negeerfase 442 25%
Totaal 1748 100%
9. Verdeling transtheoretisch model
Beweegmaatje.nl
In deze studie is gekeken of de doelgroepomschrijving
overeenkomt met de leden van de interventie. Deze
doelgroep zijn mensen die binnen een maand willen
veranderen en hier actief mee bezig zijn, of mensen die
net zijn begonnen met het veranderen van hun
beweeggedrag (respectievelijk de voorbereidings- en
actiefase van verandering). In figuur 9 is te zien dat naast
de voorbereidings- en actiefase, ook veel mensen uit
andere fasen van het TTM lid zijn van Beweegmaatje.
Mensen in verschillende fasen uit het TTM hebben verschillende verwachtingen van een
beweegmaatje. De mensen die zich in de gedragsbehoud- of actiefase bevinden (26 en 18 %)
geven aan dat ze al bewegen, maar een maatje zoeken voor verschillende redenen. Een
beweegmaatje wordt gezien als een nieuwe manier om mensen te leren kennen, in plaats
van een motivatiemiddel om te gaan sporten. Men zoekt “een goed gesprek”. Ook wordt het
ontvluchten van een drukke baan door ander gezelschap te zoeken als motivatie genoemd.
Een andere reden om een maatje te zoeken in deze fase is anderen bij een specifieke sport
te introduceren. Hierbij beoefent men al een bepaalde sport en wil men hier meer leden
voor trekken, om andere deelnemers te stimuleren om meer te gaan bewegen.
Toch kan een beweegmaatje ook voor leden in deze fase stimuleren om te gaan sporten. Dit
geldt voor deelnemers die alleen al actief een bepaalde sport beoefenen maar niet de
motivatie hebben om met een nieuwe sport te beginnen. Een beweegmaatje wordt gezien
als een middel om meer discipline te krijgen. Daarnaast kan een beweegmaatje een rol
hebben in het voorkomen van terugval naar een vorige fase. Zo geeft een van de deelnemers
aan; “Het wandelen begon te vervelen alleen en daarom zoek ik een maatje”
Leden uit de actie-, voorbereidings-, en overwegingsfase zien sporten zonder gezelschap als
een barrière om te gaan bewegen. Een van de deelnemers zegt: “Misschien dat ik het met
een maatje kan volhouden, want alleen kom ik niet aan wandelen toe”. Hierin wordt ook de
sociale norm van een beweegmaatje genoemd, men verwacht door samen te bewegen een
hogere motivatie te hebben om te sporten. Ook hier speelt gezelligheid een grote rol, veel
mensen geven aan nieuwe sociale contacten te zoeken zonder hier direct beweging bij te
betrekken.
De negeerfase bevat mensen die aangeven niet van plan zijn om meer te gaan bewegen
(4%), mensen die zich er niet bewust van zijn dat ze te weinig bewegen en dus niet
gemotiveerd zijn om hier iets aan te veranderen (10%) en mensen die hebben aangegeven
dat ze al meer zijn gaan bewegen, maar waarvan dit niet voldoende is (11%). Leden uit de
negeerfase zullen niet gemotiveerd zijn om hun beweeggedrag te veranderen. Hun
19

20 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
lidmaatschap kan verklaard worden doordat een beweegmaatje ook een manier is om
sociale contacten op te doen.
EFFECTIVITEIT
MATCHEN
15,4 % van de leden van Beweegmaatje.nl is met een maatje of sportgroep via de website
gaan sporten. Dit percentage is hoger onder de mensen die zich al hebben uitgeschreven,
namelijk 22 % (14 van 63 deelnemers). De mensen die een maatje hebben gevonden zijn
vaak (meer dan) een jaar op de site ingeschreven. Leden vonden meestal een
beweegmaatje, slechts 2 % vond een sportgroep. Op dit moment zijn er 347 sportgroepen
op de site.
Factor Exp (b) Wald
Leeftijd 1,02 -1 * 5.398
Geslacht (vrouw) 1.778** 6.771
Joggen 2,02 -1 3.440
Wandelen (korte afstand, recreatief) 1.429* 4.082
Fitness 2,48 -1 ** 7.137
Transtheoretisch model 5.452
Gedragsbehoudfase 1.010 0.004
Actiefase 1.358 3.384
Voorbereidingsfase 1,31 -1 1.990
Overweegfase 1,22 -1 0.846
Negeerfase 1.160 0.148
Motivatie om BM te vinden 1.643 0.496
Frequentie van inloggen 1.408 3.459
Duur inschrijving 1.762** 8.917
Een BM zoeken op de site 1.931** 10.703
Contact opnemen met BM 2.278** 20.882
Gebruiksvriendelijkheid 2.250** 35.703
* significant (0.01

21 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
Mensen die vaak inloggen op Beweegmaatje.nl vinden niet vaker een beweegmaatje dan
leden die dit niet doen. Dit geeft aan dat er veel mensen zijn die vaak inloggen zonder actief
op zoek te gaan naar een beweegmaatje. Leden die lang ingeschreven staan, actief een
beweegmaatje zoeken op de site en hiermee contact opnemen hebben een relatief grote
kans om een beweegmaatje te vinden. Mensen die de gebruiksvriendelijkheid van de
website een lagere score geven, hebben 45% minder kans om een beweegmaatje te vinden.
Opvallend genoeg heeft de plaats waar een lid woont geen invloed op het vinden van een
beweegmaatje. Dit wordt tegengesproken door gebruikers, een van de meest gehoorde
suggestie voor verbetering is dat er meer maatjes gevonden moeten worden in hun eigen
regio. Zo zegt een van de leden: “Ik woon in Zeeuws Vlaanderen en dan zijn er toch minder
mogelijkheden voor een maatje dan in een dichter bevolkt gebied waar wellicht meer jonge
mensen wonen.”
De kans op het vinden van een beweegmaatje is hoger voor mensen die zich in de actiefase
bevinden. Dit geeft echter geen significant verschil met mensen uit de overige fasen van
verandering. De motivatie om meer te gaan bewegen is dus geen goede indicator om te
voorspellen of mensen wel of niet een maatje vinden.
BEWEGEN MET EEN MAATJE
Voor het voorspellen van beweeggedrag (y) is een meervoudige lineaire regressieanalyse
uitgevoerd, waarbij het beweeggedrag voorspeld kon worden door de volgende variabelen:
sociale norm van de omgeving, invloed van de site, de intentie tot bewegen, en een
beweegmaatje hebben. Geslacht, leeftijd, de beoordeling die deelnemers aan hun eigen
beweeggedrag gaven, en de motivatie voor het vinden van een beweegmaatje werden ook
meegenomen als factoren die van invloed konden zijn op beweeggedrag. De motivatie kon
zijn sociale contacten opdoen, meer bewegen, of beide. Het resultaat is weergegeven in
tabel 10.
Hieruit blijkt dat er geen duidelijke lineaire samenhang is tussen beweeggedrag en een
beweegmaatje hebben. Er is geen significant verschil tussen het beweeggedrag van mensen
met een beweegmaatje vergeleken met mensen zonder beweegmaatje. Er kan dus op basis
van deze studie niet worden gezegd dat een beweegmaatje onder de leden van
Beweegmaatje.nl aanzet tot meer bewegen. Ook is er geen lineaire relatie tussen sociale
norm en beweeggedrag.
Het beweeggedrag kon alleen voorspeld worden door geslacht, leeftijd, motivatie voor het
vinden van een maatje, de beoordeling die deelnemers aan hun eigen beweeggedrag gaven,
en de invloed van de site met een multiple correlatie van 0.48 (p

22 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
Vrouwelijke leden van
Beweegmaatje.nl bewogen minder dan
mannen. Ook oudere leden bewogen
minder. Dit komt overeen met eerdere
onderzoeken die beschreven zijn in
hoofdstuk 2. Mensen die gemotiveerd
waren om een beweegmaatje te vinden
bewogen meer dan mensen met een
lage motivatie. Leden waren zich over
het algemeen bewust van hun beweeggedrag, respondenten die zichzelf een hoge
beoordeling gaven op hun beweeggedrag sportten ook meer. Leden die aangaven door
contact met de site gemotiveerd te zijn om weer bezig te zijn met bewegen sportten minder
dan mensen die dit niet aangaven.
58% van de mensen die een beweegmaatje vonden via de site gaf aan elke week met een
beweegmaatje of sportgroep te bewegen. 28 % gaf aan een keer in de maand te gaan
sporten. De overige deelnemers sportten minder frequent. Sportgroepen sportten bijna
even vaak samen als beweegmaatjes. Een iets groter deel van de sportgroepen sport
regelmatig vergeleken met beweegmaatjes. Ongeveer de helft de leden met een maatje gaf
aan door een beweegmaatje gestimuleerd te worden om meer te gaan bewegen.
SOCIALE INTERACTIE
Variabele t
leeftijd -3.767**
Geslacht -4.356**
Motivatie om een beweegmaatje te vinden 2.917**
Eigen beoordeling beweeggedrag 18.200**
Intentie tot bewegen met een maatje 1.823
Invloed van de site -2.890**
* significant (0.01

23 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
12. Overzicht van activiteiten die beweegmaatjes naast het samen sporten ondernemen.
TEVREDENHEID MET DE WEBSITE
De tevredenheid met de website varieert. Ruim een kwart is tevreden met de website. Zo
geeft zegt een van de deelnemers: “Voor mij is de site prima, ik heb vorig jaar een
beweegmaatje gevonden en heb geruime tijd wekelijks gesport met deze persoon. Na de
match was mijn doel bereikt.” Een kwart van de leden is ontevreden met de site, en de rest
staat er neutraal tegenover.
35 % van de deelnemers geeft concrete suggesties voor verbetering. De meeste suggesties
gaan over meer promotie voor de site. Daarnaast geven mensen aan dat de site voldoet,
maar dat er teveel leden zijn die niet meer actief zijn. Een veelgehoorde suggestie is dan
ook: “Diegenen die ingeschreven staan maar nooit inloggen of niet actief zijn na 2 of 3
maanden een mail sturen. Ik heb de indruk dat er veel passieve 'beweegmaatjes' staan
ingeschreven.”
IMPLEMENTATIE
Meer dan de helft de leden staat meer dan een jaar ingeschreven. Na aanmelding kijkt 14 %
dagelijks tot wekelijks op de site. Een grote groep (ongeveer 60 %) kijkt maandelijks tot 2
keer in het jaar.
Een maatje zoeken via de site gebeurt veel via de knop zoeken, mijn matches en matchmail.
(respectievelijk 48, 40 en 27 %, meerdere keuzes waren mogelijk). De pagina 'Zoeken' wordt
het meeste gebruikt (tabel 13). Voornamelijk de optie snel zoeken wordt vaak gebruikt.
De mailpagina wordt vaak bezocht in vergelijking met overige functies van de site. Er zijn
sinds december 2007 via de site 28.283 e-mails verstuurd, wat neerkomt op gemiddeld twee
e-mails per lid. Mensen kunnen een mail versturen door te klikken op een pictogram
onderaan een profiel, deze functie is niet voor iedereen direct te vinden.
Een overgrote meerderheid van de gebruikers vindt de website gebruiksvriendelijk. Men
zegt de site te kunnen gebruiken zonder de uitleg te lezen. Toch worden de uitlegpagina’s
23

24 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
Functie Percentage unieke
paginaweergaven
Zoeken 25,99%
Homepage 23,54%
Mail 16,69%
Profiel 6,53%
Uitlegpagina's 6,01%
Chatten 3,88%
Inschrijfformulier 2,82%
Prikbord 2,76%
Mijn matches 2,46%
Problemen* 1,87%
Club/groep 1,84%
Mijn vrienden 1,32%
Adresboek 1,21%
Beweegtips 1,17%
Agenda 0,89%
Zoeken door 0,49%
bezoekers**
Links 0,25%
Uitschrijven 0,19%
Logboek 0,10%
13. Het percentage bezoeken waarin een
pagina’s één keer of vaker zijn bekeken
tussen december 2007 en mei 2010. In dit
overzicht zijn de persoonlijke pagina’s
(eigen profielen of chatberichten)
weggelaten.
*dit zijn foutmeldingen bij het inloggen of
de pagina inlognaam / wachtwoord
vergeten. **dit zijn de pagina’s die
worden weergegeven als een bezoeker die
niet is ingelogd probeert toegang te
verkrijgen tot een profiel.
INACTIEVE LEDEN
relatief vaak bekeken. Dit geeft aan dat
gebruiksvriendelijkheid toch een belangrijk item
kan zijn.
Het percentage bij de functie chatten in figuur 13
bestaat voornamelijk uit bezoeken van het
overzicht welke deelnemers er beschikbaar is voor
chat en het bekijken van het chatarchief. Minder
dan 1 % van de bezoeken zijn chatgesprekken, 678
gesprekken in totaal. 76 % van de deelnemers
gebruikt de chatfunctie nooit.
In de tijd dat beweegmaatje.nl actief is hebben
1229 mensen zich aangemeld voor een club of
groep. 1,2 % van de bezoeken hebben de pagina
beweegtips bekeken. Eén van de gebruikers
bekeek deze graag: “Jammer dat het
Voedingscentrum weg is met alle lekkere
balansrecepten.”
De paginaweergaven van Adresboek (1,21 %) gaan
voornamelijk over de favorieten. Slechts tijdens 0.1
% van de bezoeken heeft een gebruiker een
andere gebruiker geblokkeerd. Dit komt overeen
met het lage percentage leden dat aangeeft een
negatieve of ongewenste mail of chatgesprek te
hebben gehad. Sinds oktober 2009 hebben 25
mensen zich via beweegmaatje.nl aangemeld voor
een logboek op de site ActiefMET.
Ruim een kwart van de deelnemers kijkt minder dan 2 keer in het jaar op Beweegmaatje.nl.
Meerdere redenen worden genoemd om niet meer in te loggen. Een van deze is het gedrag
van andere deelnemers op de site. Als er geen reactie komt op mail of chatuitnodigingen,
wordt de motivatie om een beweegmaatje te vinden kleiner. Een andere reden om niet
meer in te loggen is het aantal matches dat deelnemers hebben bij het eerste bezoek aan de
site. Als er geen geschikt maatje is, wachten deze leden nieuwe matches of reacties van
anderen af. Als er dan een periode geen bericht van de site komt wordt deze ‘vergeten’.
Daarnaast hebben niet alle leden de intentie om actief te worden op de site: “Ik sta meer
ingeschreven vanuit goede voornemens dan dat ik er daadwerkelijk iets mee heb gedaan.”
24

25 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
Een deel van de leden van Beweegmaatje.nl staat wel ingeschreven bij de site, maar neemt
geen initiatief om een beweegmaatje te vinden. Bijna 40 % van de leden heeft nooit een
beweegmaatje gezocht via de site. Iets meer dan de helft heeft nog nooit contact met een
andere deelnemer opgenomen via e-mail of chat. Een reden om een match niet te mailen is
als deze al een langere periode niet meer op de site is geweest. De reden hiervoor is dat men
denkt dat deze leden niet meer op zoek zijn of vergeten zijn dat ze staan ingeschreven.
Als leden wel een poging doen om contact op te nemen met een deelnemer komt hier niet
altijd reactie op. Een derde van deze groep geeft aan nog nooit een reactie te hebben
ontvangen. Meerdere redenen worden aangevoerd om niet te reageren op een e-mail,
chatuitnodiging of prikbordbericht. Men kan denken dat een deelnemer een andere
verwachting heeft van een beweegmaatje dan zij zelf. Ook een grote activiteit van leden op
de site is een reden om niet terug te mailen. Zo geeft een oprichter van een sportgroep aan
nog geen mails te hebben gestuurd naar leden die zich hebben aangemeld bij haar groep,
omdat deze mensen bij veel meer groepen actief zijn; “ze staan niet direct te trappelen om
van mij iets te horen”. Geen reactie krijgen op een e-mail of geen afspraak krijgen met een
deelnemer wordt vaak als erg negatief ervaren.
11 % van de reacties op een e-mail of chatgesprekken waren negatief of ongewenst. Deze
reacties betreffen meestal afzenders die een relatie willen in plaats van een beweegmaatje,
of reacties die mensen niet helemaal vertrouwen. Spam of reclamemails van deelnemers
komen nauwelijks voor.
In de matchmail die door Beweegmaatje.nl wordt verstuurd naar het privé e-mailadres van
leden werden deze op nieuwe matches gewezen. 6 % van de privé e-mailadressen waar deze
matchmails naar verstuurd worden bleken echter niet werkzaam. Ook zijn tussen december
2007 en mei 2010 de matchmails drie keer gedurende een periode langer dan een maand
niet verstuurd, wegens technische problemen. Daarnaast waren er nog enkele kleinere
storingen in het versturen van de matchmails. Deze storingen hebben mogelijk invloed
gehad op het gedrag en tevredenheid van de deelnemers op de site.
25

26 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
6. CONCLUSIE EN DISCUSSIE
DE CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN DIE VOORTKOMEN UIT DE RESULTATEN VAN HET ONDERZOEK STAAN HIER
BESCHREVEN. EERST WORDEN DE BELANGRIJKSTE RESULTATEN PER DIMENSIE WEERGEGEVEN. DAARNA VOLGT EEN
INTERPRETATIE EN DE RELATIE MET BESTAANDE LITERATUUR. TEN TWEEDE ZULLEN DE LIMIETEN AAN DE STUDIE
AAN HET BOD KOMEN. TOT SLOT DE AANBEVELINGEN VOOR DE PRAKTIJK DIE VOORTKOMEN UIT DE RESULTATEN
VAN DE STUDIE.
Het doel van deze studie was de evaluatie van de interventie Beweegmaatje.nl. Deze
evaluatie werd uitgevoerd door te kijken in hoeverre de interventie Beweegmaatje.nl
aansluit bij de motivatie van leden, het gedrag van leden, en het gebruik van de interventie.
Er werd gekeken naar drie dimensies uit het RE-AIM model: bereik, effectiviteit en
implementatie.
BEREIK
In deze dimensie werd het aantal bezoekers en aantal leden, de demografische gegevens
van de leden, de motivatie voor inschrijving en de gedragsveranderingfase van de bezoekers
beschreven. Beweegmaatje.nl trekt gemiddeld ruim 98.000 bezoekers per jaar, ongeveer 5 %
van de bezoekers wordt lid van de interventie. Op dit moment zijn er ruim 10.000 mensen lid
van de interventie. Dit is minder dan de doelstelling van 10.000 leden per jaar. De meeste
leden van Beweegmaatje.nl zijn tussen de 21 en 65 jaar oud met een gemiddelde leeftijd van
45 jaar. 75 % van de leden is vrouw. De interventie bereikt voornamelijk mensen met een
Nederlandse nationaliteit.
In hoofdstuk 1 werd beschreven dat mensen tussen 18 en 35 jaar de grootste groep
gebruikers zijn van sociale netwerksites. Etniciteit en geslacht bleken geen rol te spelen in
het gebruik. Beweegmaatje richtte zich dan ook in eerste instantie op een brede doelgroep
van Nederlanders ouder dan 16 jaar. Toch bereikte de interventie een specifiekere
doelgroep van voornamelijk Nederlandse vrouwen van middelbare leeftijd.
Dit kan verklaard worden door reclame voor de site, gemaakt op plaatsen die zich richten op
een oudere doelgroep (50+net, omroep Max). Een andere verklaring is dat deze groep meer
vrije tijd heeft dan jongeren, of vanwege gezondheidsproblemen een grotere intentie heeft
om te bewegen. Daarnaast is het mogelijk dat er onder de bereikte doelgroep meer
eenzaamheid bestaat, waardoor er een grotere behoefte is aan sociaal contact.
Het percentage leden van de interventie dat minder beweegt dan de Nederlandse Norm
Gezond Bewegen (56 %) is hoger dan het landelijk percentage (42 %). De actie- en
voorbereidingsfase vormen samen een groot deel (37 %) van de leden van Beweegmaatje.nl,
niettemin zijn alle fasen onder de leden vertegenwoordigd. Een verklaring hiervoor is dat de
rol van een beweegmaatje door leden op verschillende manieren geïnterpreteerd wordt.
Een beweegmaatje wordt gezien als een middel om meer te gaan sporten, maar ook als een
26

27 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
gemakkelijke manier om sociale contacten of een relatie op te doen, een manier om terugval
in een vorige fase van het TTM (het Transtheoretisch model, besproken in hoofdstuk 1) te
voorkomen, en een manier om een sport bij meer mensen te introduceren.
EFFECTIVITEIT
De effectiviteit van de internetinterventie werd geëvalueerd op twee niveaus. Er werd
gekeken naar het percentage leden dat een beweegmaatje vond door de website en welke
factoren de kans op een maatje beïnvloedden. In de tweede plaats werd gekeken naar het
effect van de site op beweeggedrag. Ter aanvulling werd gekeken naar de tevredenheid van
leden met de website.
Het blijkt dat 15 tot 22 % van de deelnemers een maatje vindt via de site. Het is lastig te
zeggen of het percentage leden dat een maatje vindt aan de verwachtingen voldoet, omdat
hierover geen specifieke doelen zijn geformuleerd bij de start van Beweegmaatje.nl. Wel
moet in deze overweging mee worden genomen dat Beweegmaatje.nl slechts 10.000 leden
heeft, 165 sportcategorieën, en een grote groep leden die inactief zijn.
De meerderheid van de beweegmaatjes bewegen wekelijks of maandelijks met een elkaar.
Actieve leden die de site gemakkelijk konden gebruiken (zonder uitleg) hebben de grootste
kans met een maatje van de site te gaan sporten. Ook vinden vrouwen vaker een
beweegmaatje dan mannen. De woonregio van deelnemers heeft geen invloed op de kans
om een maatje te vinden via de site.
Slechts een klein deel van de deelnemers (2 %) vindt een sportgroep. Het is mogelijk dat
leden zich bij aanmelding niet bewust zijn van de mogelijkheid tot het oprichten van een
groep. De voordelen van een sportgroep boven een beweegmaatje zijn dat een afspraak
gemakkelijker te plannen is, omdat deze niet direct komt te vervallen als een enkel lid niet
kan. Daarnaast is de drempel om contact te zoeken met een groep lager dan bij een op een
contact.
De interventie richtte zich hoofdzakelijk op één factor uit het ASE-model die beweeggedrag
beïnvloedt: het verwijderen van een barrière om te gaan sporten door middel van een
beweegmaatje. Daarnaast werden sociale norm en de invloed van de site genoemd. Deze
factoren blijken het beweeggedrag van leden niet te verklaren. Dit kan meerdere redenen
hebben:
1) Er is weinig onderzoek gedaan of een beweegmaatje daadwerkelijk een invloed heeft
op beweeggedrag. Het is enkel bekend dat mensen bewegen zonder gezelschap als
een barrière ervaren. Dit wordt ook door leden zelf aangegeven, ze zeggen dat een
beweegmaatje hen motiveert om meer te gaan bewegen. Echter, in de praktijk kan
een beweegmaatje niet voldoende stimuleren om meer te gaan sporten. Daarnaast
27

28 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
kunnen andere factoren een grotere rol spelen zodat een beweegmaatje niet leidt tot
meer sporten.
2) Een andere verklaring is dat niet alle leden van Beweegmaatje.nl de intentie hebben
om meer te gaan bewegen. Daardoor krijgt een beweegmaatje de functie van een
gemakkelijke manier om sociale contacten of een relatie op te doen.
Er zijn een aantal andere factoren die wel een relatie hebben met beweeggedrag. De
interpretatie deze factoren is lastig, het is niet direct mogelijk om deze om te zetten in
praktische aanbevelingen voor de site.
IMPLEMENTATIE
In deze dimensie is gekeken hoe vaak de website door de leden gebruikt wordt. Ook werd
voor elk van de verschillende onderdelen van de sociale netwerksite gekeken of deze
gebruikt werden zoals dat oorspronkelijk bedoeld was.
Er is een redelijk grote groep die nooit op de site inlogt. Ook is er een deel dat wel op de site
kijkt, maar een reactie van andere deelnemers afwacht. Het blijkt dat leden die zelf initiatief
nemen (een maatje zoeken of hiermee contact opnemen) een verhoogde kans hebben om
een maatje te krijgen via de site. De internetinterventie is echter redelijk vrijblijvend. Men
wordt niet gestimuleerd om contact op te nemen met andere deelnemers, of te reageren op
een e-mailbericht. Bovendien is de knop waarmee men een e-mail kan versturen onderaan
een profiel vrij klein en onopvallend.
Leden die eenmaal inactief zijn worden niet snel gestimuleerd om weer bij de site in te
loggen. Ze zullen namelijk minder snel een e-mail ontvangen van andere deelnemers, omdat
hun motivatie om een maatje te vinden over het algemeen te laag wordt ingeschat. Op het
profiel wordt weergegeven wanneer een deelnemer voor het laatst heeft ingelogd.
Gemiddeld worden er twee e-mails per lid verstuurd. Men geeft aan dat geen reactie krijgen
op e-mail of chatgesprek sterk ontmoedigt om verder te zoeken naar een maatje. De
chatfunctie wordt redelijk weinig gebruikt, minder dan 1 % van de bezoeken betreffen
chatgesprekken. Om een maatje te zoeken, wordt de functie ‘Zoeken’ het meest gebruikt in
vergelijking met het prikbord, mail en chat.
28

29 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
LIMIETEN AAN DEZE STUDIE
De steekproef in deze studie was representatief voor de leden van Beweegmaatje.nl. De
verdeling tussen mannen en vrouwen, in leeftijd, en in sporten in de steekproef was
vergelijkbaar met de populatie. Doordat het invullen van de vragenlijst op vrijwillige basis
gebeurde, bestond er een mogelijkheid dat slechts een selecte groep van actieve leden
reageerde. Dit was niet het geval, ook een gedeelte van de inactieve leden van
Beweegmaatje.nl vulde de vragenlijst in.
Door praktische overwegingen werden een aantal keuzes gemaakt voor de onderwerpen in
de vragenlijst die de validiteit van de meetinstrumenten mogelijk beïnvloedden. Zo werd
sociale norm gemeten door één onderwerp, de invloed van de omgeving. De reden hiervoor
was om de vragenlijst niet te lang te maken. De sportcategorieën die op de site staan
gespecificeerd, waren onder overkoepelende categorieën opgenomen in de vragenlijst. De
verwachting was dat respondenten zich de specifieke categorie waarvoor ze een
matchprofiel hadden ingevuld niet meer konden herinneren.
Er is gekozen voor het uitvoeren van een meting op één moment. Tijdens deze meting werd
intentie tot gedrag en gedrag op dezelfde tijd gemeten. Daarnaast werd er in de vragenlijst
vooral gekeken naar factoren die de kans op een match beïnvloeden, en niet naar factoren
die beweeggedrag beïnvloedden. Hierdoor werd het verklaren van beweeggedrag
bemoeilijkt en was het niet mogelijk om te bepalen of de fases uit het TTM invloed had op
het gedrag.
De steekproef gaf een goed beeld van de populatie. Door het gekozen onderzoeksdesign was
de effectiviteit van de internetinterventie in het stimuleren van bewegen moeilijk te meten.
Toch geeft deze studie waardevolle, beschrijvende informatie over de internetinterventie,
die aanbevelingen voor veranderingen in de praktijk mogelijk maken.
29

30 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
PRAKTISCHE AANBEVELINGEN
Het doel van deze studie was om Beweegmaatje.nl te evalueren om aanbevelingen te doen
voor de toekomst. Hieronder worden een aantal aanbevelingen weergegeven die gebaseerd
zijn op de resultaten van deze studie.
DOELGROEP BEREIKEN
Het blijkt dat veel factoren een invloed hebben op de kans op een succesvolle match. Dit
maakt het relatief lastig om een match te vinden. Door het ledenaantal te verhogen zullen
deelnemers meer keuze hebben tussen de matches en vaker via een matchmail bereikt
worden. Hierdoor wordt het gemakkelijker om een beweegmaatje te vinden. Het
ledenaantal zal verhoogd worden als er meer reclame voor de internetinterventie wordt
gemaakt.
Reclame zou zich moeten richten op mensen die meer willen bewegen of mensen die
vanwege gezondheidsredenen meer willen sporten. Dit wordt bereikt door op sites en in
bladen te adverteren die deze mensen als doelgroep hebben. Een andere manier om deze
doelgroep te bereiken is (een licentie van) Beweegmaatje aan te bieden aan grotere
bedrijven, zodat collega’s die willen lunchwandelen of ’s avonds samen willen sporten aan
elkaar gematcht kunnen worden. Reclame die de verkeerde doelgroep bereikt (zoals
advertenties op datingsites) moet worden vermeden.
PARTICIPATIE VAN LEDEN VERHOGEN
Reclame heeft invloed op het aantal bezoekers en inschrijvingen van de site. Deze pieken in
bezoekersaantallen zijn echter van korte duur. De interventie kan een rol spelen om deze
leden vast te houden en activiteit op de site te stimuleren. Ten eerste kan deze meer
duidelijkheid bieden aan mensen die voor de eerste keer op de site komen. Mensen blijken
na hun aanmelding al snel een oordeel klaar te hebben over de site. Door in één illustratie
aan te geven hoe de site werkt kan het voorkomen worden dat mensen na de eerste keer de
site niet meer actief gebruiken. Ten tweede kan de site vaker contact opnemen met de
leden. Leden geven zelf ook aan hier behoefte aan te hebben. Een middel hiertoe zijn de
nieuwsbrieven, deze geven een herinnering om in te loggen op de site. Daarnaast kunnen de
nieuwsbrieven gebruikt worden om tips te geven over de manieren om een maatje te
vinden.
Bovendien kan Beweegmaatje.nl extra aandacht geven aan de mail- en chatfunctie om leden
te stimuleren initiatief te nemen om een beweegmaatje te vinden. Door expliciet te
benoemen dat de afzender van een e-mail een reactie verwacht wordt een lid gestimuleerd
om te reageren op een e-mail. Dit heeft tot gevolg dat leden die een reactie krijgen
gestimuleerd worden om het nog een keer te proberen. Leden kunnen er ook voor kiezen
om met een mogelijke match te chatten. Op dit moment is dit alleen mogelijk als twee leden
30

31 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
die matchen toevallig tegelijkertijd staan ingelogd op de site. Beweegmaatje.nl zou chaturen
kunnen organiseren voor leden met een bepaald sportprofiel of een bepaalde regio. Tijdens
deze uren zullen er meer potentiële matches tegelijkertijd online zijn.
ONDERDELEN VAN DE SITE
Een hoog gebruiksgemak heeft een positieve invloed op de effectiviteit van de
internetinterventie. Dit kan bereikt worden door de homepage van Beweegmaatje.nl
opnieuw in te delen. De onderdelen die het meest belangrijk zijn voor de leden moeten een
prominente plaats krijgen. Hierdoor wordt in een oogopslag de werking van de site duidelijk.
Deze onderdelen zijn: Zoeken, Mijn Matches, Mail, Chat, Clubs / Groepen, en Prikbord.
Mensen die zich net hebben aangemeld zullen hierdoor minder snel afhaken maar
gemotiveerd worden om verder te zoeken.
De onderdelen: Mijn vrienden, Mijn adresboek, Mijn logboek, Agenda, Hoe werkt het, en
Links worden minder gebruikt en vervullen ook een secundaire functie. Bovendien staat de
knop naar het onderdeel ‘Hoe werkt het?’ twee keer op de site. Deze functies leiden af van
de doelstelling van de website, een beweegmaatje te vinden. Het is nodig om te
heroverwegen of deze functies bijdragen aan het doel van de website.
Ook het profiel zal door een andere indeling verbeterd worden. Ten eerste moet de functie
om een gebruiker te mailen een prominentere plek krijgen (bovenaan een profiel). Op dit
moment wordt dit weergegeven door een klein pictogram onderaan een profiel. Daarnaast
kan meer ruimte in het profiel om de verwachtingen voor een beweegmaatje aan te geven,
een drempel wegnemen om contact te leggen. Als leden duidelijk aangeven welke intentie
ze hebben om zich aan te melden voor Beweegmaatje.nl zullen mensen minder snel
teleurgesteld worden in een maatje of de site.
In plaats van een nieuwe indeling kan de interventie ook stimuleren om het profiel volledig
in te vullen. Vele leden hebben nog geen sportprofiel ingevuld, waardoor ze geen matches te
zien krijgen of matchmail ontvangen. Tijdens de aanmelding moet hier sterk de nadruk op
liggen. Ook later kan benadrukt worden dat een leden met een ingevuld profiel sneller
benaderd zullen worden door anderen. Dit zou kunnen gebeuren door een e-mail die
aangeeft dat nog niet alle delen van het profiel zijn ingevuld.
ADVIES OP MAAT
Voor alle fasen uit het TTM blijkt Beweegmaatje.nl even succesvol in het vinden van een
maatje. Echter, om beweging onder de leden van de interventie te promoten, is een sterkere
focus op de leden in de voorbereidingsfase nodig. Hieronder staan een aantal mogelijkheden
om deze leden te stimuleren om van de voorbereidings- naar de actiefase over te gaan:
31

32 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
− Benadrukken dat leden zelf aan de slag moeten om een beweegmaatje te vinden.
Mensen in deze fase zijn al actief op zoek naar mogelijkheden om meer te gaan
bewegen, en zullen hier dus door gestimuleerd worden.
− Specifieke informatie versturen naar mensen die zich voor een bepaalde sport hebben
ingeschreven, bijvoorbeeld een hardloopschema voor mensen die een profiel voor
hardlopen of joggen hebben.
− Positieve ervaringen van andere gebruikers met een sport of met een beweegmaatje
weergeven.
− Uitleg over verschillende sportsoorten of een overzicht van alle sportsoorten waar veel
profielen van zijn ingevuld op de site. Deze laatste drie mogelijkheden maken deze groep
mensen bewust van de mogelijkheden die er zijn om meer te gaan bewegen.
Leden in de negeerfase zullen niet zelf aan de slag gaan om meer te gaan sporten. Daarom is
deze groep moeilijk te bereiken door middel van een gezondheidsinterventie. Deze groep
wordt wel bereikt door deze interventie, waardoor de interventie een mogelijkheid heeft de
overgang van de negeerfase naar de overwegingfase te stimuleren. Dit kan bijvoorbeeld
door middel van een beweegtest op de site waardoor men bewust wordt van zijn of haar
beweeggedrag.
DETERMINANTEN VAN BEWEEGGEDRAG
Doordat niet alle leden de intentie hebben om meer te gaan bewegen worden andere
factoren uit het ASE-model (intentie, attitude en eigen effectiviteit) ook belangrijk in de
motivatie om meer te gaan sporten. Meer contact met de site zal de intentie tot
gedragsverandering in deze groep verhogen. De attitude van leden tegenover bewegen kan
worden veranderd door de nadruk te leggen op de voordelen van meer bewegen,
bijvoorbeeld door berichten in de nieuwsbrief over positieve uitwerkingen van bewegen op
de gezondheid. De eigen effectiviteit kan worden gestimuleerd door aan te geven hoeveel
mensen een maatje hebben gevonden via de site. Ook een welkomsttekst met de manieren
om een maatje te vinden kan het vertrouwen verhogen dat men in staat is om een maatje te
vinden om meer te gaan bewegen.
De vraag blijft bestaan welke factoren de grootste invloed hebben op het beweeggedrag van
leden van Beweegmaatje.nl. Om hier een passend antwoord op te bieden is verder
(experimenteel) onderzoek nodig, waarin alle factoren uit het ASE-model worden
meegenomen om de invloed van een beweegmaatje op dit verband te analyseren. In een
voor-na studie kan het effect van de interventie op leden individueel vergeleken worden.
32

33 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
BRONNEN
Bennett, G. G., & Glasgow, R. E. (2009). The delivery of public health interventions via the
Internet: actualizing their potential. Annu Rev Public Health, 30, 273-292.
Buis, L. R., Poulton, T. A., Holleman, R. G., Sen, A., Resnick, P. J., Goodrich, D. E., et al. (2009).
Evaluating Active U: an Internet-mediated physical activity program. BMC Public
Health, 9, 331.
Cholewa, S., & Irwin, J. D. (2008). Project IMPACT: Brief Report on a Pilot Programme
Promoting Physical Activity among University Students. Journal of Health Psychology,
13(8), 1207-1212.
Chou, W. Y., Hunt, Y. M., Beckjord, E. B., Moser, R. P., & Hesse, B. W. (2009). Social media
use in the United States: implications for health communication. J Med Internet Res,
11(4), e48.
de Vries, H., Dijkstra, M., & Kuhlman, P. (1988). Self-efficacy: the third factor besides attitude
and subjective norm as a predictor of behavioural intentions. Health Education
Research, 3(3), 273.
De Vries, H., & Mudde, A. (1998). Predicting stage transitions for smoking cessation applying
the attitude-social influence-efficacy model. Psychology & Health, 13(2), 369-385.
Field, A. E., Haines, J., Rosner, B., & Willett, W. C. (2010). Weight-control behaviors and
subsequent weight change among adolescents and young adult females. Am J Clin
Nutr, 91(1), 147-153.
Glasgow, R. E., Vogt, T. M., & Boles, S. M. (1999). Evaluating the public health impact of
health promotion interventions: the RE-AIM framework. Am J Public Health, 89(9),
1322-1327.
Godin, G., & Shephard, R. J. (1985). A simple method to assess exercise behavior in the
community. Can J Appl Sport Sci, 10(3), 141-146.
Kahn, E. B., Ramsey, L. T., Brownson, R. C., Heath, G. W., Howze, E. H., Powell, K. E., et al.
(2002). The effectiveness of interventions to increase physical activity. A systematic
review. Am J Prev Med, 22(4 Suppl), 73-107.
Kamel Boulos, M. N., & Wheeler, S. (2007). The emerging Web 2.0 social software: an
enabling suite of sociable technologies in health and health care education. Health
Info Libr J, 24(1), 2-23.
Lian, W. M., Gan, G. L., Pin, C. H., Wee, S., & Ye, H. C. (1999). Correlates of leisure-time
physical activity in an elderly population in Singapore. Am J Public Health, 89(10),
1578-1580.
Lund, A. M. (2008). Measuring Usability with the USE Questionnaire. from
http://www.stcsig.org/usability/newsletter/0110_measuring_with_use.html
Nutbeam, D. (1998). Evaluating health promotion-progress, problems and solutions. Health
Promotion International, 13(1), 27.
Prochaska, J. O., DiClemente, C. C., & Norcross, J. C. (1992). In search of how people change.
Applications to addictive behaviors. Am Psychol, 47(9), 1102-1114.
Rhodes, R., Berry, T., Naylor, P., & Higgins, S. (2004). Three-step validation of exercise
behavior processes of change in an adolescent sample. Measurement in Physical
Education and Exercise Science, 8(1), 1-20.
33

34 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
Rodgers, W., & Gauvin, L. (1998). Heterogeneity of incentives for physical activity and selfefficacy
in highly active and moderately active women exercisers. Journal of Applied
Social Psychology, 28(11), 1016-1029.
Sherwood, N. E., & Jeffery, R. W. (2000). The behavioral determinants of exercise:
implications for physical activity interventions. Annu Rev Nutr, 20, 21-44.
Smeets, T., Brug, J., & de Vries, H. (2008). Effects of tailoring health messages on physical
activity. Health Educ Res, 23(3), 402-413.
Trost, S. G., Owen, N., Bauman, A. E., Sallis, J. F., & Brown, W. (2002). Correlates of adults'
participation in physical activity: review and update. Med Sci Sports Exerc, 34(12),
1996-2001.
Tucker, P., & Irwin, J. (2006). Feasibility of a Campus-Based" Buddy System" to Promote
Physical Activity: Canadian Students' Perspectives. JOURNAL OF PHYSICAL ACTIVITY &
HEALTH, 3(3), 323.
34

35 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
BIJLAGE: VRAGENLIJST
Fijn dat je mee doet aan het onderzoek.
Deze vragen gaan over je sport- en beweeggedrag en ervaringen met de site.
De vragenlijst is anoniem. Gegevens van je profiel op de site zullen niet gebruikt worden.
De resultaten van het onderzoek zullen in mei op de site gepubliceerd worden.
LET OP: Gebruik niet de 'vorige' knop in je internetscherm tijdens het onderzoek.
Dit onderzoek wordt uitgevoerd in opdracht van het Gezondheidsinstituut NIGZ, het
Voedingscentrum en het Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen (NISB).
1. Wat is je geboortejaar? [selectbox met mogelijkheden 1910 – 2000]
2. Geslacht: □ man □ vrouw
3. Vul hier de vier cijfers van je postcode in: [open vraag]
4. Voor welke sport of beweegactiviteit zoek je een beweegmaatje of sportgroep/club?
(meerdere keuzes mogelijk)
□ Badminton □ Dansen
□ Fietsen □ Fitness
□ Golf □ Hardlopen
□ Hardlopen (midden en lange afstand) □ Joggen
□ Mountainbiken □ Nordic walking
□ Skaten □ Skeeleren
□ Sportschool □ Squash
□ Tennis □ Toerfietsen
□ Wandelen (korte afstand, recreatief) □ Wandelen (lange afstand)
□ Wielrennen □ Zwemmen
□ Anders, namelijk: [open vraag]
5. Wat is de reden van je inschrijving op Beweegmaatje.nl? [meerdere keuzes mogelijk]
□ Samen sporten stimuleert mij om meer te gaan bewegen
□ Niemand in mijn omgeving doet de sport die ik wil gaan doen
□ Ik wil nieuwe mensen leren kennen
□ Ik was nieuwsgierig hoe de site zou werken
□ Om gezondheidsredenen
o Doktersadvies
o Overgewicht
o Chronische ziekte
o Handicap
o Revalidatie
o Anders namelijk: [open vraag]
35

36 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
o Geen antwoord
□ Anders, namelijk [open vraag]
6. Geef aan wat het meeste op jou van toepassing is:
□ Ik ben van plan in de komende maand meer te gaan bewegen
□ Ik ben van plan om binnen 6 maanden meer te gaan bewegen
□ Ik ben niet van plan om meer te gaan bewegen
□ Ik ben in het afgelopen jaar meer gaan bewegen
7. Neem een normale week uit de afgelopen maand in je gedachten.
Hoe vaak ben je in die week meer dan 15 minuten bezig geweest met zware inspanning
(hierbij ga je zweten en raak je buiten adem)?
Voorbeelden: hardlopen, joggen, hockey, voetballen, squash, basketbal, energiek zwemmen,
energiek lange afstand fietsen (toerfietsen), skeeleren (… keer per week)
Hoe vaak ben je in die week meer dan 15 minuten bezig geweest met matige intensieve
inspanning (Hierbij adem je sneller en klopt je hart sneller)?
Voorbeelden: snel lopen, tennis, rustig fietsen, volleybal, badminton, rustig zwemmen,
(alpine)skiën, (volks)dansen, fitness, Nordic-walking (… keer per week)
Hoe vaak ben je in die week meer dan 15 minuten bezig geweest met lichte inspanning:
(Hierbij klopt je hart niet sneller en adem je niet sneller)?
Voorbeelden: yoga, bowling, wandelen, golfen (… keer per week)
8. Hoe zou je jouw eigen beweeggedrag beoordelen?
Uitstekend Goed Redelijk Matig Slecht
□ 1 □ 2 □ 3 □ 4 □ 5
9. Geef aan wat voor jou van toepassing is:
□ Ik ben gaan bewegen / sporten met een beweegmaatje die ik via deze site heb gevonden
[ vraag 9a]
□ Ik ben gaan bewegen / sporten met een sportgroep of –club die ik via deze site heb
gevonden [ vraag 9b]
□ Ik heb via deze site chat- of mailcontact met een beweegmaatje, maar we hebben nog niet
samen gesport. [ vraag 10]
□ Ik heb me via deze site aangemeld bij een sportgroep of -club, maar we hebben nog niet
samen gesport. [ vraag 10]
□ Ik heb via deze site geen geschikt beweegmaatje gevonden [ vraag 10]
□ Ik heb via deze site geen geschikte sportgroep of -club gevonden [ vraag 10]
9a. Hoe vaak bent u met uw beweegmaatje gaan sporten of bewegen?
□ Elke week
□ Elke maand
□ Twee keer in het jaar
□ Minder dan twee keer in het jaar
□ Één keer
36

37 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
9b. Hoe vaak bent u met uw sportgroep -club gaan sporten?
□ Elke week
□ Elke maand
□ Twee keer in het jaar
□ Minder dan twee keer in het jaar
□ Één keer
10 Heb je zelf via e-mail of chat op Beweegmaatje.nl contact opgenomen met andere
deelnemers?
□ Ja, meer dan 10 keer
□ Ja, tussen de 1 en 10 keer
□ Ja, 1 keer
□ Nee, nog nooit [ door naar vraag 11a]
10b. Krijg je een reactie op deze e-mail(s) of uitnodiging(en) om te chatten?
□ Ja, meer dan 10 keer
□ Ja, tussen de 1 en 10 keer
□ Ja, 1 keer
□ Nee, nog nooit [ vraag 11]
10c. Heb je negatieve ervaringen met de contacten op Beweegmaatje.nl?
□ Ja, spam mail
□ Ja, mail of chat met iemand met andere / onduidelijke bedoelingen
□ Ja, negatieve reacties op mail / chat
□ Ja, commerciële aanbiedingen van een deelnemer
□ Ja, anders namelijk [open vraag]
□ Nee, nog nooit
11. Heb je via de website een beweegmaatje of sportgroep/-club gezocht?
□ Ja
□ Nee [ ga door naar vraag 12]
11a. Op welke manier(en) heb je via de website een beweegmaatje of sportgroep/-club
gezocht? (meerdere keuzes mogelijk)
□ Via de matchmail die ik op mijn privé e-mailadres ontvang
□ Via de knop ‘mijn matches’ op de site
□ Via het prikbord [door naar vraag 11b]
□ Via de knop ‘zoeken’ op de site
□ Via clubs / groepen [door naar vraag 11c]
□ Anders, namelijk [open vraag]
11b. Krijg je reacties op je prikbordbericht?
□ Ja, meerdere reacties
□ Ja, een reactie
□ Nee
37

38 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
11c. Krijg je reacties op je aanmelding/oprichting van een sportgroep/-club?
□ Ja, meerdere reacties
□ Ja, een reactie
□ Nee
12. Onderneem je naast het samen bewegen of sporten, nog andere dingen met je
beweegmaatje of sportgroep/-club? [alleen weergeven als vraag 9 is beantwoord met de 1 e
of 2 e optie]
□ Ja, namelijk [open vraag]
□ Nee
13. Geef aan in hoeverre je het met de volgende dingen eens bent:
Mijn vrienden buiten de
site om stimuleren mij om
meer te gaan bewegen
Mijn familie en/of partner
stimuleren mij om meer te
gaan bewegen
Mijn beweegmaatje via de
site stimuleert mij om meer
te gaan bewegen
Leden van mijn sportgroep/
-club van de site stimuleren
mij om meer te gaan
bewegen
Helemaal
mee eens
Eens Niet mee
eens, niet
mee
oneens
38
oneens Helemaal
mee
oneens
Niet van
toepassing
□ □ □ □ □ □
□ □ □ □ □ □
□ □ □ □ □ □
□ □ □ □ □ □
14. Geef aan in hoeverre je het met de volgende dingen eens bent
Als iemand via de site met mij
contact zoekt, ga ik weer tijd
inplannen voor sport
/beweegactiviteiten
Ik wil heel graag een
beweegmaatje of
sportgroep/-club vinden
Als iemand via de site met mij
contact zoekt, overweeg ik
serieus (weer) te gaan sporten
/bewegen
Als ik lang niets hoor van de
site, ben ik minder bezig met
sporten /bewegen
Helemaal
mee eens
Eens Niet mee
eens, niet
mee
oneens
oneens Helemaal
mee
oneens
Niet van
toepassing
□ □ □ □ □ □
□ □ □ □ □ □
□ □ □ □ □ □
□ □ □ □ □ □

39 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
15. Geef aan in hoeverre je het met de volgende dingen eens bent
Ik zou Beweegmaatje.nl
aanraden aan anderen
Ik ben tevreden met het
aantal matches met mijn
profiel
Een beweegmaatje
zoeken op de site vind ik
leuk
Ik kan met de site doen
wat ik had verwacht
De personen die aan mij
gematcht worden passen
goed bij mij
Ik vind het gemakkelijk
om de site te gebruiken
Contact opnemen met
leden van de site vind ik
leuk
Ik kan de site gebruiken
zonder de uitleg te lezen
Ik kan op de site
gemakkelijk de informatie
vinden die ik zoek
Helemaal
mee eens
Eens Niet mee
eens, niet
mee oneens
39
oneens Helemaal
mee
oneens
Niet van
toepassing
□ □ □ □ □ □
□ □ □ □ □ □
□ □ □ □ □ □
□ □ □ □ □ □
□ □ □ □ □ □
□ □ □ □ □ □
□ □ □ □ □ □
□ □ □ □ □ □
□ □ □ □ □ □
Je bent bijna aan het einde gekomen van de vragenlijst. De laatste vragen zullen gaan over
het gebruiken van de website Beweegmaatje.nl
16. Lees of gebruik je een van de volgende functies op de website Beweegmaatje.nl?
Heel vaak Vaak Af en toe Zelden Nooit
Beweegtips □ □ □ □ □
Mijn logboek □ □ □ □ □
Prikbord □ □ □ □ □
Mail □ □ □ □ □
Chat □ □ □ □ □
Adresboek □ □ □ □ □
Agenda □ □ □ □ □
Mijn matches □ □ □ □ □
Links □ □ □ □ □
Mijn vrienden □ □ □ □ □
Hoe werkt het? □ □ □ □ □
17. Hoe vaak kijk je (gemiddeld) op de website Beweegmaatje.nl?
□ Elke dag
□ Elke week

40 Gebruikersonderzoek Beweegmaatje.nl
□ Elke maand
□ Twee keer per jaar
□ Minder dan twee keer per jaar
□ Nooit
18. Hoe lang sta je ingeschreven op Beweegmaatje.nl? (Aangeven wat het meest op jou van
toepassing is)
□ Een week
□ Een maand
□ Een half jaar
□ Een jaar
□ Meer dan een jaar
19. Wat is je reden om in te loggen op de website Beweegmaatje.nl? (meerdere antwoorden
mogelijk)
□ Ik heb een matchmail ontvangen
□ Ik heb een mail van een deelnemer ontvangen
□ Ik heb een nieuwsbrief ontvangen
□ Ik wil een bericht plaatsen / lezen op het prikbord
□ Ik wil zelf een match zoeken
□ Anders, namelijk [open vraag]
20. Hoe kunnen wij de website Beweegmaatje.nl verbeteren? [open vraag]
21. Wat is je nationaliteit?
□ Nederlandse
□ Afrikaanse
□ Antilliaanse/Arubaanse
□ Noord-Amerikaanse
□ Zuid- of Midden-Amerikaanse
□ Australische
□ Aziatische
□ Belgische
□ Marokkaanse
□ Molukse
□ Surinaamse
□ Turkse
□ Anders, namelijk:
Je bent aan het einde gekomen van de vragenlijst. Hartelijk dank voor het invullen!
40