Etnische Socialisatie en Etnisch-Religieuze Spanningen bij Jongeren
Etnische Socialisatie en Etnisch-Religieuze Spanningen bij Jongeren
Etnische Socialisatie en Etnisch-Religieuze Spanningen bij Jongeren
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong><strong>Etnisch</strong>e</strong> <strong>Socialisatie</strong> <strong>en</strong> <strong>Etnisch</strong>-<strong>Religieuze</strong> Spanning<strong>en</strong> <strong>bij</strong><br />
Jonger<strong>en</strong> van Turkse, Marokkaanse <strong>en</strong> Nederlandse Afkomst<br />
1<br />
Diana van Berg<strong>en</strong><br />
Vrije Universiteit<br />
Trees Pels, Vrije Universiteit<br />
Doret de Ruyter, Vrije Universiteit<br />
Symposium Vrije Universiteit, Amsterdam 14/02/2013
2<br />
De <strong>Etnisch</strong>-religieuze “ander” ?<br />
Over respect van twee kant<strong>en</strong>…
In deze pres<strong>en</strong>tatie:<br />
<strong>Etnisch</strong>-religieuze spanning<strong>en</strong> & radicalisering<br />
Ethische socialisatie<br />
Onderzoeksvrag<strong>en</strong> <strong>en</strong> onderzoeksmethode<br />
Resultat<strong>en</strong>:<br />
• D<strong>en</strong>kbeeld<strong>en</strong> <strong>en</strong> gedrag t.a.v. etnisch-religieuze<br />
“ander<strong>en</strong>” <strong>en</strong> etnisch- religieuze spanning<strong>en</strong><br />
• etnische socialisatie door de ouders in relatie tot deze<br />
d<strong>en</strong>kbeeld<strong>en</strong>/ gedrag <strong>en</strong> spanning<strong>en</strong><br />
Conclusie/ aanbeveling<br />
3
<strong>Etnisch</strong>-<strong>Religieuze</strong> Spanning<strong>en</strong>/ Radicalisering<br />
Polarisatie <strong>en</strong> antagonisme langs etnische of religieuze<br />
lijn<strong>en</strong>, e<strong>en</strong> proces waarin groep<strong>en</strong> steeds negatiever gaan<br />
d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> over elkaar, <strong>en</strong> elkaar gaan bestrijd<strong>en</strong> hetge<strong>en</strong> kan<br />
ontaard<strong>en</strong> in vijandig gedrag <strong>en</strong> haat.<br />
<strong>Etnisch</strong>-religieuze spanning<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> uitmond<strong>en</strong> in<br />
radicalisering, dwz e<strong>en</strong> to<strong>en</strong>ame of versterking van<br />
extremisme in het d<strong>en</strong>k<strong>en</strong>, in gevoel<strong>en</strong>s, <strong>en</strong> /of in het gedrag<br />
van individu<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of groep<strong>en</strong> van individu<strong>en</strong> (Mandel, 2010 p20)<br />
4
Waarom dit Onderzoek?<br />
40% van de middelbare schol<strong>en</strong> meldt conflict<strong>en</strong> waar<strong>bij</strong><br />
allochtone/ autochtone jonger<strong>en</strong> betrokk<strong>en</strong> zijn<br />
(onderwijsinpectie 2006)<br />
Autochtone jonger<strong>en</strong> d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> negatiever over allochtone jonger<strong>en</strong><br />
dan andersom: “minderhed<strong>en</strong> bedreiging Nederlandse cultuur”<br />
(Moors, 2009; Verkuyt<strong>en</strong> & Thijs, 2002)<br />
37% jonger<strong>en</strong> van Turkse <strong>en</strong> Marokkaanse afkomst (A’dam)<br />
combineerd<strong>en</strong> neiging tot orthodoxie met gevoel dat de islam in<br />
de huidige sam<strong>en</strong>leving e<strong>en</strong> brandpunt van politieke conflict<strong>en</strong> is<br />
(Slootman & Tillie, 2007)<br />
5
<strong><strong>Etnisch</strong>e</strong> <strong>Socialisatie</strong> door de Ouder(s)<br />
De opvoeding die gericht is op (ontstaan van)<br />
attitudes, d<strong>en</strong>kbeeld<strong>en</strong>, waard<strong>en</strong> <strong>en</strong> norm<strong>en</strong> van<br />
jonger<strong>en</strong> t.a.v. etniciteit, religie, diversiteit,<br />
pluriformiteit, intergroeps- relaties, in- <strong>en</strong> uitsluiting.<br />
Hughes et al 2006, 2008<br />
Hiermee is etnische socialisatie ook van invloed op<br />
het ontstaan van etnisch-religieuze conflict<strong>en</strong>,<br />
spanning<strong>en</strong> <strong>en</strong> radicaliseringprocess<strong>en</strong><br />
Pels & De Ruyter 2012<br />
6
7<br />
Onderzoek naar socialisatie door ouders <strong>en</strong><br />
opvatting<strong>en</strong> etnische-religieuze “ander<strong>en</strong>”<br />
Overe<strong>en</strong>komst tuss<strong>en</strong> rechts extremisme ouders <strong>en</strong> hun<br />
kinder<strong>en</strong>, verklaard dmv transmissie van het extreem<br />
rechtse ideologie in de thuiscontext.<br />
(Gniewosz &Noack 2006; Duriez, So<strong>en</strong><strong>en</strong>s &Vanste<strong>en</strong>kiste 2007)<br />
Overe<strong>en</strong>komst tuss<strong>en</strong> de opvatting van ouders <strong>en</strong> hun<br />
kinder<strong>en</strong> over migrant<strong>en</strong> <strong>en</strong> immigratiestandpunt<strong>en</strong> (ook<br />
na controle voor SES)<br />
Voll<strong>en</strong>bergh& Idema & Rademakers 2003; Noack &Kracke 2000),<br />
Over etnische socialisatie in NL migrant<strong>en</strong> gezinn<strong>en</strong><br />
weinig bek<strong>en</strong>d
Onderzoeksvrag<strong>en</strong><br />
Welke d<strong>en</strong>kbeeld<strong>en</strong> <strong>en</strong> gedraging<strong>en</strong> verton<strong>en</strong> jonger<strong>en</strong> die<br />
etnisch-religieuze spanning<strong>en</strong> ervar<strong>en</strong>, versus de jonger<strong>en</strong><br />
die deze spanning<strong>en</strong> absoluut niet ervar<strong>en</strong>?<br />
Welke risico’s <strong>en</strong> bescherm<strong>en</strong>de factor<strong>en</strong> voor etnischreligieuze<br />
spanning<strong>en</strong> bestaan er in de etnische<br />
socialisatie door de ouders van jonger<strong>en</strong> in deze 2<br />
groep<strong>en</strong>?<br />
8
Methode: Kwalitatieve interviews<br />
Doelgroep: Jonger<strong>en</strong> van Autochtone, Turkse <strong>en</strong><br />
Marokkaanse afkomst, leeftijd 16-22 jaar, <strong>en</strong>kele ouders<br />
Methode: 3 stapp<strong>en</strong><br />
1 Survey op 11 middelbare schol<strong>en</strong><br />
2 Aanvull<strong>en</strong>de sample via zelfaanmelding op internet<br />
3 Interviews jonger<strong>en</strong> met hoge <strong>en</strong> lage scores op etnische<br />
religieuze spanning<strong>en</strong> <strong>en</strong> risicofactor<strong>en</strong> voor radicalisering:<br />
superioriteit, ruzies, geweldsattitude<br />
Sample: 20 jonger<strong>en</strong> per etnische groep, 60 totaal<br />
10 met hoog risico profiel, 10 laag risicoprofiel<br />
De helft via schol<strong>en</strong>, helft via internet<br />
9
Analyse<br />
Stap 1: Bestudering van etnisch-religieuze spanning<strong>en</strong><br />
Na eerste analyse<br />
1. Jonger<strong>en</strong> die e<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong>positie innam<strong>en</strong> t.a.v. etnisch<br />
religieuze spanning<strong>en</strong>, buit<strong>en</strong> beschouwing (n=30).<br />
2. De overige 30 jonger<strong>en</strong> vormd<strong>en</strong> 4 categorie<strong>en</strong>, op basis van<br />
de mate van <strong>en</strong> het type van etnisch-religieuze spanning<strong>en</strong> die<br />
zij omschrev<strong>en</strong>.<br />
12 jonger<strong>en</strong> NL afkomst, 9 Marokkaanse 10 Turkse afkomst<br />
10
Resultat<strong>en</strong>: Categorie 1<br />
Autochton<strong>en</strong> <strong>en</strong> minderhed<strong>en</strong>:<br />
• Radicale Islam, Extreme Rechtse Ideologie<br />
• Superioriteit<br />
• Oneerlijk behandeling op basis van afkomst of geloof<br />
• Frustratie, woede, gevoeligheid<br />
• Negatief d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> etnisch-religieuze “ander<strong>en</strong>”<br />
• Terug trekk<strong>en</strong> <strong>bij</strong> etnisch-religieuze in-group<br />
• Correctie van in-group led<strong>en</strong><br />
• Agressie / geweldsbereidheid op basis van afkomst of geloof<br />
11
Resultat<strong>en</strong>: Categorie 2<br />
Botsing van waard<strong>en</strong> & norm<strong>en</strong> autochton<strong>en</strong> vs moslims<br />
Autochton<strong>en</strong>:<br />
• Islam breekt met Etiquett<strong>en</strong><br />
• Islam = Extremistisch Gevaar<br />
• Joods Christelijke Traditie: Bescherm<strong>en</strong><br />
• Moslims: Geweldadig<br />
Minderhed<strong>en</strong>:<br />
• Alcohol<br />
Wederzijds:<br />
• Opvoeding<br />
• G<strong>en</strong>der<br />
12
Resultat<strong>en</strong>: Categorie 3<br />
• Stigmatisering / discriminatie langs etnische-religieuze lijn<strong>en</strong><br />
• Kwetsbaar voor antagonisme of radicalisering<br />
• Vooralsnog egalitaire <strong>en</strong> pro-diversiteits opvatting<strong>en</strong><br />
13
Resultat<strong>en</strong>: categorie 4<br />
• Egalitarianisme<br />
• Op<strong>en</strong>, nieuwsgierige, begripvolle, respectvolle, leergierige<br />
houding naar de etnisch-religieuze “ander”<br />
• Focus op overe<strong>en</strong>komst<strong>en</strong><br />
• Verschill<strong>en</strong> juist interessant vind<strong>en</strong><br />
• Juist ge<strong>en</strong> verschill<strong>en</strong> zi<strong>en</strong> (“Colourblind”),<br />
• Nadruk op individualisme t.a.v. van geloof <strong>en</strong> geloofsinvulling<br />
14
Risico’s voor etnisch-religieuze spanning<strong>en</strong><br />
Individu:<br />
Absolutisme, Gevoelig voor ander & kr<strong>en</strong>king, coping<br />
Peergroup:<br />
Intolerantie, nationalisme verheerlijk<strong>en</strong>, goedkeuring geweld,<br />
uitsluiting <strong>en</strong> zelfuitsluiting lang etnisch-religieuze lijn<strong>en</strong><br />
15
Risico’s voor etnisch-religieuze spanning<strong>en</strong><br />
<strong><strong>Etnisch</strong>e</strong> socialisatie: autochton<strong>en</strong> <strong>en</strong> minderhed<strong>en</strong><br />
• Ideologie op afstand van mainstream sam<strong>en</strong>leving<br />
• Oneerlijke behandeling (ouders): Verbittering<br />
• Woede, onmacht “verbied<strong>en</strong>” van radicalisering/ orthodoxie<br />
• Verlies van autoriteit, jongere “expert”<br />
• <strong>Etnisch</strong>-Religieus wantrouw<strong>en</strong> in ouders<br />
Autochtoon:<br />
: “Anti Islam” = respectabel (PVV, media)<br />
Turks/ Marokkaans<br />
• moskee als vangnet teg<strong>en</strong> criminaliteit<br />
• Mismatch <strong>bij</strong> reactie op discriminatie<br />
• Minderhed<strong>en</strong> versus minderhed<strong>en</strong><br />
16
Protectieve factor<strong>en</strong> voor etnisch-religieuze<br />
spanning<strong>en</strong><br />
Individu: autochton<strong>en</strong> <strong>en</strong> minderhed<strong>en</strong><br />
• stereotypering<strong>en</strong> herk<strong>en</strong>n<strong>en</strong> <strong>en</strong> ontkracht<strong>en</strong><br />
• onafhankelijkheid, niet zwicht<strong>en</strong> voor groepsdruk<br />
Specifiek voor jonger<strong>en</strong> van Turkse, Marokkaanse afkomst<br />
Gezonde coping met discriminatie<br />
• ”Cultural bridging”<br />
Peer group<br />
• Contact/ vri<strong>en</strong>dschap met etnisch-religieuze ander<strong>en</strong><br />
17
Protectieve factor<strong>en</strong> voor etnisch-religieuze<br />
spanning<strong>en</strong><br />
<strong><strong>Etnisch</strong>e</strong> socialisatie: Autochton<strong>en</strong> <strong>en</strong> minderhed<strong>en</strong><br />
• Contact ouders met ethno religious “ander<strong>en</strong>”: Rolmodel<br />
• Ondersteuning <strong>bij</strong> kiez<strong>en</strong> <strong>en</strong> vormgev<strong>en</strong> lev<strong>en</strong>sovertuiging<br />
• Alert op populistische discours, stereotypering: correctie<br />
• Begeleiding na negatieve ervaring etnisch-religieuze “ander”<br />
Specifiek Ouders Tu/ Ma afkomst:<br />
• Aanler<strong>en</strong> van gezonde coping <strong>bij</strong> discriminatie <strong>en</strong> stigma<br />
• Acculturatie: K<strong>en</strong>nis is macht (rechts- <strong>en</strong> schoolsysteem)<br />
18
Conclusie <strong><strong>Etnisch</strong>e</strong> <strong>Socialisatie</strong> & <strong><strong>Etnisch</strong>e</strong><br />
<strong>Religieuze</strong> Spanning<strong>en</strong><br />
• Conform Voll<strong>en</strong>bergh 2002, Huijnk 2011: transmissie model: ouders<br />
<strong>en</strong> kinder<strong>en</strong> vaak vergelijkbare ideeën over etnisch-religieuze ander<br />
• Echter: soms kinder<strong>en</strong> toleranter dan de ouders of vice versa<br />
• Intreretnische vri<strong>en</strong>dschap, peergroup <strong>en</strong> ervaring<strong>en</strong> met stigma<br />
van belang in die gevall<strong>en</strong> waarin gelijk<strong>en</strong>is ontbrak<br />
• Zeitgeist (Vedder, 2010): Meer aanwijzing voor overdracht van<br />
populisme, Turks nationalisme, Christelijk-Conservatisme van<br />
ouders naar hun kinder<strong>en</strong> dan transmissie orthodoxe radicale islam<br />
• Externe invloed: Stigma, radicale Moslim als reactionaire id<strong>en</strong>titeit<br />
<strong>en</strong> als redding van het zelfbeeld (Ghorashi, 2010, Geelhoed, 2011)<br />
19
Aanbeveling<strong>en</strong> <strong><strong>Etnisch</strong>e</strong> <strong>Socialisatie</strong> &<br />
<strong><strong>Etnisch</strong>e</strong> <strong>Religieuze</strong> Spanning<strong>en</strong><br />
• Communicatie (contact & dialoog) <strong>bij</strong> orthodoxie & extremisme<br />
• Erk<strong>en</strong>n<strong>en</strong> <strong>en</strong> besprek<strong>en</strong> van stigma, negatieve ervaring<br />
Minderhed<strong>en</strong><br />
• Steun <strong>en</strong> hulp <strong>bij</strong> stigmatisering door ouders: coping<br />
• Steunbronn<strong>en</strong>: stage, school, familie, ondersteuning<br />
Autochton<strong>en</strong>:<br />
• Invloed van “anti Islam” als respectabele m<strong>en</strong>ing<br />
• Media berichtgeving nuancer<strong>en</strong>, scre<strong>en</strong><strong>en</strong> op stereotyp<strong>en</strong><br />
20
21<br />
Hartelijk dank voor uw aandacht<br />
Diana van Berg<strong>en</strong><br />
Vrije Universiteit<br />
d.d.van.berg<strong>en</strong>@vu.nl<br />
Trees Pels, Vrije Universiteit<br />
Doret de Ruyter, Vrije Universiteit<br />
Symposium Vrije Universiteit, Amsterdam 14/02/2013
Change language