Publiek en privaat komen samen - Sdu

marktonDerZoek
Werken voor de overheid 2012
pm select is een uitgave van sdu uitgevers - december 2012
tns nipo meet prestaties externen
Publiek en privaat
komen samen
Zzp’ers en ZPP’ers
winnen prijzenslag
Hiemstra & De Vries
weer als beste uit de bus
marktonderzoek Werken
voor de overheid uitgevoerd
door tns nipo

2
Opleidings-
en ontwikkelaanbod
2013
Schrijf u nu in!
Meer informatie
Voor meer informatie over ons
opleidingsaanbod kunt u contact
met ons opnemen via:
070 376 36 00
info@pblq.nl
Vraag onze gids 2013 aan
of bekijk ons aanbod op:
www.pblq.nl/roi
PBLQ ROI verzorgt open programma’s, incompany opleidingen en
maatwerk voor de publieke sector. Onze opleidingen zijn praktijkgericht
en voorzien van nieuwe leervormen zoals onder andere
serious games en blended learning. Uw casuïstiek is ons vertrekpunt.
Nieuwe kennis en vaardigheden kunt u direct toepassen in
de praktijk.
Opleidingen
Onze opleidingen bevatten een combinatie van kennis, vaardigheden en praktijk.
Leer de publieke sector door en door kennen met behulp van onze opleidingen
op het gebied van onder andere:
– Beleids- en Bestuurskunde
– Management en Leiderschap
– Persoonlijke Effectiviteit
– HRM en Bedrijfsvoering
– Projectmanagement
– Adviesvaardigheden
– Informatiemanagement
Bekijk ons volledige aanbod op: www.pblq.nl/roi
Maatwerkprogramma’s
Naast ons vertrouwde opleidingsaanbod uit deze gids ondersteunen wij organisaties
in de publieke sector met maatwerk en ontwikkelprogramma’s. Deze programma’s
zijn vaak onderdeel van een verandertraject. Wij verbinden organisatiedoelstellingen
aan de individuele leerdoelen van het management en de medewerkers om tot
integrale oplossingen te komen.
Gericht opleidingsadvies
Wij helpen u graag bij uw keuze voor een passende opleiding: uit ons open aanbod,
incompany of maatwerk. U kunt contact opnemen met onze opleidingsadviseurs voor
een vrijblijvend advies via 070 376 36 00.

Inhoud
Sectoren doorgelIcht
pm select Werken voor de overheid 2012
Marktonderzoek tnS nIPo: overheId herbezIet externe Inhuur
Fluïde verhoudingen
Zzp’er neemt stokje over
Bestuur en organisatie: multi-interimmer rukt op pagina 20
Hrm: digitale marktplaats drukt tarieven pagina 22
opleiding en training: overheid koopt eigen kennis in pagina 26
Ict: positie leveranciers al te dominant pagina 30
Zorg en welzijn: potentiële goudmijn in ‘lean’ maken pagina 32
Financial consulting: accountant bezuinigt mee pagina 36
ruimtelijke ordening en wonen: PPS-light biedt kansen pagina 40
en verder
hIeMStra & de vrIeS wInt wederoM
BrandWeer leerde lessen van chemie Pack pagina 44
toF thissen: uitBesteding oF adoPtie? pagina 49
PPS netwerk nederland/PPSsupport pagina 18
PIanoo expertisecentrum aanbesteden pagina 19
motion Consult pagina 24
Staffing management Services pagina 25
nyenrode Business Universiteit pagina 29
Info Support pagina 35
Betrokken partner
BIjDraGen Van onZe PartnerS
pagina
12
pagina
7
rijksrederij in dialoog met markt pagina 50
PhiliPPe raets: samenWerking anders pagina 54
Hogeschool van amsterdam pagina 38
Stichting CroW pagina 39
Fakton pagina 43
a + o fonds Gemeenten pagina 52
Vialis pagina 53
3

4
pm select Werken voor de overheid 2012
Tijdens NLdoet
krijgt u het voor elkaar.
Doe mee met de grootste vrijwilligersactie van ons land.
Meld snel de klussen van uw organisatie aan op nldoet.nl
NLdoet. 15 en 16 maart.

edItorIal
pm select Werken voor de overheid 2012
een nieuWe dans
Voor u ligt alweer de zesde editie van ons onderzoek naar de prestaties van de zakelijke dienstverleners
van de overheid. In dit jaarlijkse onderzoek, dat we samen met onderzoeksbureau
TNS NIPO doen, brengen wij in kaart hoe ambtenaren de externe bureaus die ze inhuren,
beoordelen. De enquête laat ook dit jaar weer een dalende trend zien in de waardering. Opvallend
is ook de sterk groeiende voorkeur voor zzp’ers. Bijna tweederde van de ambtenaren zegt
veel liever een klein bureau of zzp’er in te huren in plaats van grote adviesbureaus.
De bureaus klagen op hun beurt over de overheid. Die zou bij aanbestedingen alleen maar op de prijs
sturen en nauwelijks nog op kwaliteit. Spooraannemer Strukton stuurde onlangs zelfs een brandbrief naar
de Tweede Kamer over de prijzenslag bij de aanbestedingen van Prorail. Die zouden tot levensgevaarlijke
situaties op het spoor leiden. Strukton eist dan ook dat Prorail alle aanbestedingen stillegt en eerst om tafel
gaat met de markt om te kijken ‘wat een juiste, haalbare en realistische manier is om het onderhoud op een
veilige en verantwoorde wijze te voeren’.
Kan het samenspel tussen overheid en markt niet beter? En zouden vormen van publiek-private samenwerking
(PPS), waarbij externen ook risico’s dragen, bij de inhuur van externen een optie zijn? Die vragen
legden wij de ambtenaren dit jaar voor in het onderzoek van PM Select Werken voor de overheid. Het animo
voor meer en intenser samenspel bleek heel groot te zijn. Ambtenaren verwachten dat dit besparingen tot
wel 40 procent kan opleveren en vaak ook nog tot een veel beter eindresultaat leidt. Lees in het coververhaal
hoe het nieuwe samenspel tussen publiek en privaat vorm moet krijgen in de ogen van onder meer Jan Telgen,
hoogleraar publieke inkoop.
Daarnaast vindt u in dit nummer tal van bijdragen van onze commerciële partners.
We brengen ook een paar mooie voorbeelden van PPS onder de aandacht, zoals de publiek-private brandweer
op het industrieterrein van Moerdijk en de nieuwe afvalwaterzuivering in de Harnaschpolder, die door
PPS 17 procent goedkoper uitviel dan in een conventionele aanbesteding het geval zou zijn.
In het regeerakkoord van het kabinet-Rutte II wordt PPS niet voor niets stevig omarmd. Het is, zoals een
van de experts het verderop zegt, tijd voor een nieuwe dans tussen publiek en privaat. Maar de beoogde partners
zullen dan eerst wel moeten bepalen op welke muziek: tango, polonaise hollandaise of de horlepiep?
Chris van de Wetering, hoofdredacteur Pm Select
PM SELECT WERKEN VOOR DE OVERHEID 2012 IS EEN SPECIALE uITGAVE VAN SDu uITGEVERS
redactieadres
Postbus 20025, 2500 EA Den Haag
Tel. 070 – 378 07 30
www.pm.nl | redactie@pm.nl
hoofdredactie Chris van de Wetering
medewerkers aan dit nummer Cunera Joosten (illustraties), Janneke Koorevaar,
Cyriel van Rossum, Maurits van den Toorn, Richard Sandee, Rianne Waterval en
René Zwaap
uitgever Roel Langelaar
sales Boyke Rajbalsing en Rajin Roopram
Partner
Productiemanager Gillette van Houten-Querreveld
mediaservice Daphne Verpoorte
marktonderzoek TNS NIPO, Job van den Berg en Peter Kanne
vormgeving KSMT visual design - www.ksmt.nl
drukkerij Senefelder Misset, Doetinchem
verschijning De special verschijnt eenmalig als bijlage bij PM Public Mission, SC
en VNG Magazine in een oplage van 30.000
ISSN 1878-1748
Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen in welke vorm dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van
de uitgever. De uitgever kan op generlei wijze aansprakelijk worden gesteld voor eventueel geleden schade door foutieve
vermelding in het blad. © Sdu Uitgevers BV, Den Haag, december 2012
5

Een complete
zorgverzekering
voor een
eerlijke prijs.
Dat kan toch?
Ja, dat kan. Want vanaf € 95,95 per maand* heeft u met de IZA GezondSamenPolis Natura
in 2013 een complete basisverzekering. Kiezen voor IZA is kiezen voor zorg met een sociaal
gezicht. Samen houden we zorg voor iedereen toegankelijk en betaalbaar.
Bovendien zijn belangrijke vergoedingen van onze aanvullende verzekeringen uitgebreid.
Bijvoorbeeld voor fysiotherapie, alternatieve geneeswijze en tandheelkundige zorg. Kijk voor
een volledige vergelijking van alle vergoedingen op www.IZAgezondsamen.nl/vergelijk.
Bereken uw premie op www.IZAgezondsamen.nl. Of bekijk uw polis in Mijn IZA.
* Met € 0 vrijwillig eigen risico en 10% collectiviteitskorting.
| goed voor elkaar |
eens oneens
De IZA GezondSamen
Polis Natura:
• Maandpremie: € 95,95 *
• Meer keuzevrijheid
• Ruime vergoedingen
• Alles online te regelen

pm select Werken voor de overheid 2012
Marktonderzoek tnS nIPo naar PreStatIeS externe dIenStverlenIng
Publiek en privaat
nemen nieuwe positie in
hIeMStra & de vrIeS oPnIeuw wInnaar In het onderzoek werken voor de overheId
samen optrekken
in publieke projecten
Hiemstra & De Vries is ook dit jaar weer de best gewaardeerde
zakelijke dienstverlener. Het organisatieadviesbureau kwam uit
in de categorie Bestuur & organisatie. Volgens oprichters jaring
Hiemstra en joscha de Vries is de noodzaak om samen op te trekken
nu groter dan ooit.
tekSt chris van de Wetering
Het onderzoek dat tnS nIPo in opdracht van Pm Select doet naar de waardering
voor externe diensten binnen de overheid toont dit jaar vooral aan dat de panelen
tussen publieke sector en markt aan het schuiven zijn. er komt meer ruimte voor
individueel ondernemerschap en risico’s worden steeds meer gedeeld.
Het relatief kleine adviesbureau
Hiemstra & De Vries wil ‘dichtbij’
en ‘eerlijk’ zijn en dus zijn er
‘geen muren tussen ambtenaren
en externen’ bij hun projecten.
‘De maatschappelijke opgave, het samen doen en
de resultaten staan in het werk voorop, maar als de
persoon die het advies vraagt zelf het probleem is,
hoort deze het ook,’ bezweert Jaring Hiemstra. Het
is een aanpak die het in deze tijden goed doet bij
de opdrachtgevers. Hiemstra & De Vries eindigde
dit jaar voor de tweede achtereenvolgende keer als
best gewaardeerde dienstverlener in het onderzoek
Werken voor de overheid.
Het bureau scoort vooral hoog op betrokkenheid
bij de opdracht en op betrouwbaarheid en is met
een rapportcijfer van 8,4 een duidelijke winnaar.
Hiemstra & De Vries profiteert ongetwijfeld van
de in het onderzoek naar voren komende voorkeur
bij overheden voor kleine bedrijven en
zzp’ers. Die zetten makkelijker een tandje bij als
het nodig is, zonder meteen een extra rekening
7

8
pm select Werken voor de overheid 2012

te sturen, aldus ambtenaren in het onderzoek.
Een ander punt is de gerichtheid op samenwerking
van Hiemstra & De Vries. Blijkens het onderzoek
is samenwerken de trend in de publieke sector. Gemeenten
bundelen de krachten om de veranderkundige
opgave van de drie grote decentralisaties
van taken het hoofd te bieden, andere overheden
exploreren de kansen van publiek-private samenwerkingsverbanden.
‘We denken daarin mee, delen
onze kennis en begeleiden de processen, maar het
blijft bij ons niet bij denken of het produceren van
een rapport: we doen ook mee,’ zegt Joscha de Vries.
Wat merkt U Van naUWere SamenWerkInG?
hiemstra: ‘Onze opdrachten zijn vaak geen overheidsprojecten
meer, het zijn publieke projecten
geworden. Het gaat steeds meer om projecten
waarbij overheden nauw samenwerken met andere
overheden en ook met bijvoorbeeld het bedrijfsleven,
huisartsen, corporaties, buurgemeenten.’
VraaGt DIt IetS anDerS Van externe aDVISeUrS?
hiemstra: ‘Ja, maar voor ons is het niet nieuw. Je
moet je heel erg focussen op resultaten, wat ons bureau
sinds de start al doet. We moeten nu alleen iets
meer sturen op resultaten “tussen” de organisaties.’
de vries: ‘Vroeger zag je dat een gemeente een plan
pm select Werken voor de overheid 2012
Het team van Hiemstra & De Vries. De dame in het midden is Joscha De Vries. Tweede rechts voor Jaring Hiemstra
bedacht en dit daarna lokaal ging bespreken. Dat
voelde voor de andere partijen niet als een partnerschap.
Nu is de noodzaak groter om echt samen op
te trekken. Bijvoorbeeld om de enorme veranderingen
die het gevolg zijn van de decentralisatie van de
AWBZ, de Participatiewet en de jeugdzorg in goede
banen te leiden. Hoe geef je zo’n verandering vorm,
welke procesvaardigheden heb je nodig? Gemeenten
krijgen een grote verantwoordelijkheid erbij op domeinen
waar andere partijen al veel ervaring hebben.
Het is voor alle partners een enorme zoektocht
om de meerwaarde van de decentralisatie te zoeken
en tegelijkertijd de kennis en ervaring die al aanwezig
is te benutten. Wij helpen ze daarbij. Voor het
politieke bestuur is de hamvraag in deze zoektocht
steeds: hoe geef je in gelijkwaardige samenwerking
invulling aan je politieke verantwoordelijkheid?’
IS De aarD Van De aDVIeStrajeCten VeranDerD?
hiemstra: ‘De bezuinigingsgolf kwam een paar
jaar geleden. We hebben toen vooral meegewerkt
met zoeken waar de publieke sector het
geld kon vinden. Nu weten we in welke richting
we de bezuinigingen moeten zoeken en gaat het
er vooral om de besparingen daadwerkelijk te
realiseren. Gemeenten, provincies en de rijksoverheid
hebben grote bezuinigingsopgaven,
Foto: Janneke Koorevaar
9

10
pm select Werken voor de overheid 2012
ze hebben de plannen, maar toch lukt het niet
altijd om de bezuinigingsslag ook te maken. Externen
helpen nu te realiseren wat al bedacht
is. Van het visionaire naar het doen, is de trend.’
de vries: ‘Daarbij gaat het over het algemeen niet om
het ‘overtuigen’ dat het anders moet, maar veel meer
om het bepalen van een uitlegbaar realisatiepad.
Zo is er vaak brede consensus dat de effectiviteit
van de planning & controlcyclus sterk kan en moet
verbeteren en dat dit ook nog tot meer efficiëntie
leidt. Lastig is verder om te bepalen waar en wanneer
je begint met het opleveren van andersoortige informatie
dan waar iedereen aan gewend was.’
Welke toekomSt ZIet U Voor De aDVIeSBranCHe
nU De CrISIS VoortDUUrt?
hiemstra: ‘De adviseur als oplossing voor capaciteitsproblemen
is passé. De overheid gaat meer zelf
doen en zal in onze verwachting slechts bij hoge
uitzondering bij een advies- of detacheringsbureau
aankloppen voor bijvoorbeeld een leidinggevende.
De overheid heeft zelf managers over. Overheden
zullen wel advies nodig blijven hebben rond de
grote veranderopgaven waarmee ze kampen. We
krijgen een andersoortige markt, die wellicht ook
nog wel ietsje verder zal krimpen.’
de vries: ‘Ik denk dat het bijna ondoenlijk is om
vanuit de dagelijkse praktijk echt buiten die praktijk
te gaan staan en totaal andere organisatorische oplossingen
te bedenken en in te voeren. Dat organisaties
hiervoor specifieke organisatiedeskundigheid
nodig hebben, van in- of externen, vind ik logisch.’
ZUllen De tarIeVen noG VerDer Dalen?
hiemstra: ‘Ik hoop dat de druk op de tarieven eraf is.
Overheden hebben vaak onrealistische verwachtingen
en weinig zicht op de kosten van hun eigen medewerkers.
Externen zijn zeker niet goedkoop, maar
dat zijn eigen medewerkers ook niet. Ik zie wel een
kentering. We komen uit een tijd dat externen bij
ADVERTENTIE
voorbaat besmet waren, nu is men terecht nog steeds
kritisch op de inhuur van externen, maar ik bespeur
ook het besef dat de overheid niet alles zelf kan.
Nederland heeft nog steeds een van de beste
publieke sectoren van de wereld. Dat heeft natuurlijk
te maken met de hoogopgeleide ambtenaren
die we hebben, maar ook door de
wetenschap en de advieswereld die vaak ingeschakeld
worden. Die mix werkt erg goed.’
de vries: ‘Met de grote veranderingen die de publieke
sector heeft door te voeren in de verschillende domeinen
zijn enorme risico’s gemoeid, ook financiële.
Als je het niet goed doet, kost dat je heel veel geld. De
maatschappelijke waarde van een goede adviseur is
dus groot.’
ZoUDen DIenStVerlenerS nIet ZelF meer rISICo
moeten Gaan DraGen?
hiemstra: ‘We hebben vaker aangeboden op basis
van no cure no pay te gaan werken, maar in de praktijk
blijkt dat opdrachtgevers er niet erg happig op
zijn. Je rol verandert natuurlijk ook als je bij een bezuinigingstaakstelling
betaald zou worden naar rato
van het gerealiseerde bedrag. Er is een gevaar minder
effectief te worden omdat een organisatie met deze
kennis ook anders tegen de adviseur aan gaat kijken.’
de vries: ‘Toch zouden wij in bepaalde situaties best
risiconemer willen zijn bij het realiseren van projecten.
Alleen de intentie al leidt tot een goed gesprek
over wat precies het beoogde resultaat is en onder
welke condities dat gerealiseerd kan worden.’
en Wat IS HIerIn jUllIe aDVIeS?
de vries: ‘Zorg dat je als opdrachtgever en opdrachtnemer
goed in gesprek blijft met elkaar en dat je
het hebt over de zaken waar het echt om gaat. Die
gesprekken kunnen soms ontaarden in discussies
over structuur of organisatie, maar de komende tijd
moet het juist gaan om het goed en beter organiseren
van taken.’
VU Law Academy
Betrokken op úw competentie
Praktische juridische opleidingen voor gemeentejuristen!
• Leergang Aanbestedingsrecht voor inkopers (start: maart 2013)
• Leergang Aanbestedingsrecht voor juristen (start: maart 2013)
• Leergang Samenwerkingsverbanden tussen decentrale overheden (start: april 2013)
Voor meer informatie www.vula.nl

Het spannings veld binnen onze Executive MBA-programma in Public en Private is erop gericht om
huidige maatschappij dat wordt deze twee werelden bij elkaar te brengen. Het programma heeft
gecreëerd door een terugtredende overheid vraagt om duur - als doel ‘dual thinkers’ op te leiden zodat je zowel in de wereld van
zame leiders die verder kijken dan hun eigen kavel. De behoefte “Public” als van “Private” uitstekend kan functioneren.
aan mensen die bruggen bouwen tussen overheden en De module ‘Public-Private Partnerships’ die 7 februari 2013 start,
bedrijfs leven was nog nooit zo groot.
Bij Nyenrode Business Universiteit
Modulair Executive MBA in Public & Private
is een perfecte gelegenheid om
kennis te maken met het Modulair
spelen we hier op in met onze onderwijs programma’s. Vanuit onze Executive MBA-programma in Public & Private. Je leert bruggen
kernwaarden Leadership, Entrepreneurship en Stewardship leiden te bouwen binnen en tussen de publieke en private sector en
we talenten op tot krachtige leiders die zich staande kunnen samenwerking te verdiepen. Meer weten? Bel 0346 291 001 of
houden binnen de publieke en private sector. Ons Modulair kijk op www.nyenrode.nl/mbapp
N Y E N R O D E . A R E W A R D F O R L I F E

12
pm select Werken voor de overheid 2012
enquête PM Select 2012: zzP’erS wInnen van grote bureauS
overheid zoekt naar
nieuw samenspel
er groeit een andere verhouding tussen overheid en zakelijke dienstverleners,
zo leert de tnS nIPo-enquête van Pm Select naar de waardering binnen de
overheid voor de prestaties van zakelijke dienstverleners. De focus bij de
overheidsinkopers verschuift van de vertrouwde grote adviesbedrijven naar de
kleine bureaus en zzp’ers. Zijn lagere tarieven doorslaggevend nu de overheid
steeds meer aan het bezuinigen is geslagen? en welke instrumenten zijn er om
tot een beter samenspel te komen met de markt? Pm Select legde deze vragen
voor aan hoogleraar inkoop jan telgen, publicist Cies de theije en Christophe
van der maat, uitvinder van het ZPP-model.
tekSt rené ZWaaP foto Welmer keesmaat

Bijna de helft van de ambtenaren ziet
kans om nauwer samen te werken met
de markt en risico uit te besteden of te
delen zoals in publiek-private samenwerking
(PPS) vaak al het geval is. De helft
van de ondervraagden (48 procent) prefereert
samenwerken ook boven aanbesteden
van opdrachten. 57 Procent van
de ambtenaren ziet in nauwer samenwerken
een middel om tot bezuinigen te
komen. Tweederde van de ondervraagden
denkt dat hiermee zelfs tot 40 procent
aan besparingen te behalen is.
31 Procent van de ambtenaren heeft
nu al te maken met nauwere samenwerking
met de markt. Van de ambtenaren
die nu nog niet met publiek-private sa-
pm select Werken voor de overheid 2012
Draagvlak pps is groot
tussen overheid en markt vervagen
op andere wijze dan in publiek-private
samenwerking (PPS) of aanbesteding,’
observeert een van de deelnemers aan
‘Grenzen
het onderzoek Werken voor de overheid
2012, uitgevoerd door TNS NIPO. De notie dat zich onder
druk van verminderde publieke middelen stevige verschuivingen
voltrekken in het samenspel van de publieke en de private
sector wordt in het onderzoek breed gedeeld. De ondervraagde
ambtenaren zijn ook overtuigd dat een ander model
van samenwerking nodig is waarin markt en overheid lusten
en lasten beter delen, maar over hoe dit vorm te geven, zijn de
meningen verdeeld.
’Efficiëntie en effectiviteit binnen de overheid zullen al-
menwerkingsverbanden te maken hebben
ziet 41 procent wel mogelijkheden
voor verdergaande samenwerking met
de markt waarbij verantwoordelijkheid
en risico worden uitbesteed en gedeeld.
Vooral de kansen om tot innovatie te komen
en de verwachting dat opdrachten
via publiek-privaat samenwerken sneller
daadwerkelijk tot projectrealisatie
en betere resultaten leiden worden hier
aangevoerd als motivatie. De ambtenaren
die hier geen mogelijkheden toe zien
noemen als redenen gebrek aan regie,
het feit dat er typische overheidstaken
in het geding zijn, dat publiek-privaat
samenwerken lastig te organiseren is en
financiële risico’s kan inhouden.
PPS In Water
De nieuwe afvalwaterzuivering in de
de Harnaschpolder is het eerste pps-
project in de watersector in nederland.
Het Hoogheemraadschap van Delfland
trok hierin op met het consortium
Delfluent, waar Veolia Water, Strukton,
Heijmans, evides en rabobank onderdeel
van waren. Deze risicodragende
samenwerking leverde een besparing
van 17 procent ten opzichte van een
conventionele aanbesteding op. Door de
nieuwe installaties wordt het afvalwater
in de Haagse regio beter en ook conform
de europese normen gezuiverd.
leen bereikt worden wanneer er een structurele samenwerking
is tussen publiek en privaat,’ meent een der respondenten.
‘Knelpunt in verandering zijn de protectionistische cultuur
en wetgeving binnen de overheid.’ Een andere deelnemer uit
de overheidswereld merkt op: ‘We kijken veel te weinig naar
onszelf als opdrachtgever, daar begint het. Wij moeten de regie
voeren; met de markt samen een langetermijnagenda ontwikkelen,
sturen op onderlinge complementariteit, afstappen
van het suffe uurtje-faktuurtje en op basis van prijs inkopen.’
‘Een overheid die intelligent omgaat met opdrachtgeverschap,
verantwoordelijkheid neemt en een zware voorkeur
geeft aan zzp’ers, open source en creative commons, kan zeer
veel besparen en betere kwaliteit bieden,’ is de optimistische
analyse van een ander.
13

14
62 Procent van de ambtenaren huurt liever een kleine dienstverlener
of een zzp’er in dan een grote externe dienstverlener,
zo blijkt uit ons onderzoek. Wat verklaart deze opvallende en
grote voorkeur voor de kleinere partijen? Werken zzp’ers goedkoper,
werken ze beter, hebben ambtenaren de grote bureaus
niet meer nodig?
Opmerkelijk is dat bij de beoordeling van zakelijke dienstverleners
de tarieven en condities weinig impact lijken te hebben
op het rapportcijfer. Betrokkenheid bij de opdracht en
betrouwbaarheid zijn de kwaliteiten waar opdrachtgevers de
meeste waarde aan hechten. De tarieven en condities worden
in de beoordelingen het minst belangrijk gevonden.
Ondanks de crisis lijken de ambtelijke opdrachtgevers dus
helemaal niet zo op de kosten te letten. Ze vinden het belangrijker
dat dienstverleners zich medeverantwoordelijk voelen voor
de resultaten en de maatschappelijke opgaven die ermee gemoeid
zijn.
pm select Werken voor de overheid 2012
jan telgen
‘aanbesteden moet
innovatie bevorderen’
Vaak zetten de respondenten vraagtekens bij het
aanbestedingsproces, dat blijkbaar eerder als een
juk wordt ervaren dan als een verrijking. ‘Aanbesteding
en mantelovereenkomsten maken dat er vooral
duur gewinkeld moet worden bij externe partijen,’
wordt opgemerkt. En: ‘De regels voor uitbesteding
zijn streng, daardoor worden tenders enorm groot,
dat kost alle partijen heel veel tijd en dat kost uiteindelijk
heel veel geld. Daarnaast heb ik het vermoeden
dat je altijd moet oppassen dat particuliere bedrijven
te hoge prijzen vragen als ze aan de overheid
kunnen leveren. Vaak hebben de mensen die bij de
overheid werken òf niet voldoende kennis om dit te
beoordelen (kostenstructuur) of niet de incentive om
scherpe prijsafspraken te maken.’
‘Gerenommeerde partijen zijn bedreven in het
creëren van verwarring,’ waarschuwt een ambtenaar
in het onderzoek. ‘Daarmee stroomt het geld
de deur uit en uiteindelijk is niet meer aan te wijzen
waar het aan lag.’ Bij een ander leeft in dezen vooral
de behoefte aan ‘niet meer regels, maar effectieve regels
die uitvoerbaar zijn’. Een andere insider: ‘Soms
Liever een zzp’er!
is nauwe samenwerking het beste en in andere gevallen
een aanbesteding. Vooraf aan die afweging
gaat een visie over het soort organisatie dat je wilt
zijn. Wil je controle of “slechts” regie?’
aanBeSteDInG
Vanzelfsprekend is de aanbestedingspraktijk van
doorslaggevende betekenis voor de zakelijke dienstverlening
aan de overheid. Het bepaalt niet alleen
wie de fel begeerde overheidsopdrachten in de wacht
sleept, maar ook de manier waarop deze worden uitgevoerd.
Als de enige hoogleraar publieke inkoop
die Nederland rijk is, geniet Jan Telgen van de Universiteit
Twente grote bekendheid als pleitbezorger
van een ‘leaner and meaner’ aanbestedingsproces.
Hij was als lid van de inkoop-branchevereniging
NEVI nauw betrokken bij de totstandkoming van de
nieuwe Aanbestedingswet, maar niet al zijn adviezen
werden overgenomen. Positief vindt Telgen de
aandacht voor de eisen om mee te kunnen doen aan
een aanbesteding (o.a. in het proportionaliteitsbeginsel)
en dat er aan meer gedacht wordt dan alleen
aan de laagste prijs. Telgen: ‘Mkb’ers zullen door
deze wet vaker mee kunnen doen met een aanbesteding,
maar of ze meer opdrachten krijgen is maar de
vraag. Voor het mkb zijn de kleinere opdrachten onder
de drempel het meest interessant en daar wordt
vaak gewerkt met een meervoudig onderhandse
aanbesteding. Op zich kan het uitnodigen van drie
partijen om een offerte uit te brengen voor de kleinere
opdrachten zinvol zijn, maar als steeds dezelfde
drie partijen (die zich vaak bewezen moeten hebben
Dat ambtenaren zzp’ers prefereren hoeft ook niet te betekenen
dat ze de grote dienstverleners niet nodig hebben. Het inhuren
van een zakelijke dienstverlener is een rationele keuze: er is bij
de overheid eenvoudigweg niet genoeg kwaliteit en expertise in
huis om ieder project door ambtenaren zelf uit te laten voeren,
stellen de ambtenaren in het onderzoek. Dat de kleine bureaus
en zzp’ers veel beter worden gewaardeerd, komt omdat deze in
de optiek van de ambtenarij meer werk leveren, een grotere betrokkenheid
hebben bij de opdracht en inhoudelijk sterker zijn.
Kortom, de lagere beoordeling van de ‘grote’ dienstverleners is
niet te verklaren uit de bezuinigingen: dienstverleners zijn nodig!
Maar in een sterk concurrerende markt profiteren de kleinere
dienstverleners. Zij leveren in de beleving van ambtenaren meer
kwaliteit en inhoud. Grote dienstverleners die effectiever willen
zijn bij de overheid doen er daarom goed aan de opdracht iets
minder commercieel aan te vliegen en een tandje bij te zetten
als dit het slagen van het project dichterbij brengt.

pm select Werken voor de overheid 2012
onderZoek Zakelijke dienstverleners 2012 de resultaten
ZakelIjke DIenStVerlener raPPortCIjFer
1. Hiemstra & De Vries 8,4
Ervaring, kennis en betrokkenheid van
de medewerkers scoort hoog
2. JS Consultancy 8,0
Service en dienstverlening wordt zeer
goed beoordeeld
3. Schouten & Nelissen 7,9
Naamsbekendheid scoort erg hoog
in een grote aanbesteding) worden uitgenodigd, is
dat heel frustrerend voor het mkb. Zeker startende
ondernemers hebben het dan heel moeilijk ‘om er
tussen te komen’.
Telgen vindt het spijtig dat zijn adviezen om het
aanbestedingsproces vlot te trekken na behandeling
in de Tweede Kamer toch uitmondden in meer
bureaucratische rompslomp. Telgen: ‘Ik ben op
zich heel blij dat de toenmalige minister Verhagen
grote delen van de adviezen heeft overgenomen om
te komen tot een benadering die in plaats van rule
based meer principle based is, maar in de uitwerking
is dat onder druk van de Tweede Kamer toch weer
enigszins op losse schroeven komen te staan. Samen
hebben VNO-NCW, MKB-NL, VNG en NEVI een proportionaliteitsgids
ontwikkeld die partijen zou kunnen
helpen tijden het proces. Dat was nooit bedoeld
als strak protocol. Als gevolg van de inbreng van de
Tweede Kamer wordt die gids nu toch gezien als een
strak wettelijk kader. Dan gaat het om kwesties als
hoeveel referenties een bedrijf nodig heeft om in
te tekenen op een aanbesteding, omzeteisen en dat
soort kwesties. Daarvoor is het heel moeilijk vaste
grenzen aan te geven. Waar ik wel blij mee ben is dat
er nu een klachtenregeling van de grond is gekomen
waar al gebruik van kan worden gemaakt voor de
gunning. In plaats van bij de rechter kunnen partijen
nu terecht bij een laagdrempelig gremium, een
soort college van wijze mannen en vrouwen, om een
tussentijds oordeel te vragen. Het oordeel van zo’n
commissie heeft geen bindende rechtskracht, maar
geniet wel de benodigde autoriteit.’
StUrenD
Telgen zou graag zien dat aanbestedingsregels werden
ingezet om meer ruimte te geven aan de inno-
ZakelIjke DIenStVerlener raPPortCIjFer
4. BMC 7,4
PWC 7,4
Grontmij 7,4
5. Deloitte 7,3
6. Bestuursacademie Nederland 7,2
7. Oranjewoud 6,9
8. Centric 6,8
9. Berenschot 6,7
10. Cap Gemini 6,3
Driessen HRM-Payroll 6,3
11. ATOS Origin 5,9
vatiekracht van de markt. Telgen: ‘De Nederlandse
overheid geeft jaarlijks bij benadering 100 miljard
euro uit aan door de markt geleverde diensten en
producten. Een gigantisch bedrag. Met zoveel volume
is het voor de overheid mogelijk veel sturender
te investeren dan ze tot nu toe gedaan heeft. In de
Verenigde Staten wordt dat al veel langer gedaan,
daar worden aanbestedingen van de overheid ingezet
om ondernemers uit minderheidsgroeperingen
te stimuleren; in Zuid-Afrika zijn soortgelijke initiatieven
ter ondersteuning van de “black business”. In
Nederland zou wat mij betreft zwaar moeten worden
ingezet op het stimuleren van de kenniseconomie.
Net zoals het aanbestedingsproces werd ingezet voor
meer duurzaamheid kun je het ook inzetten om innovaties
te bereiken. Dat zou al kunnen als de overheid
bepaalt dat opdrachten zo veel mogelijk functioneel
moeten worden gespecificeerd. Nu worden
vaak de technische specificaties van een product of
dienst door de overheid aangeleverd. Als achterwege
zou worden gelaten te formuleren hoe de uitvoering
eruit zou moeten zien, kunnen ondernemers met
andere, innovatieve oplossingen komen. Dat zou
een stimulans zijn voor innovatie.’
De nieuwe Aanbestedingswet is volgens Telgen
dus nog niet ideaal, maar erg druk maakt hij zich er
Cies de theije
‘overheid en markt
moeten tot een nieuwe
dans komen’
gedeelde
4e plaats!
gedeelde
10e plaats!
15

16
pm select Werken voor de overheid 2012
Externen verdienen te veel
De kosten verbonden met het inhuren van externen werden de afgelopen
jaren flink gemaximeerd. Een groot deel van de ambtenaren vindt
echter dat externen nog steeds te veel verdienen. 28 Procent vindt zelfs
dat een externe in het geheel niet meer mag verdienen dan een ambtenaar.
De helft van de ambtenaren vindt dat de totale inhuur van externen
op niet meer dan 10 procent van de totale loonsom moet uitkomen.
65 procent van de ondervraagden vindt dat een externe medewerker
die wordt ingehuurd maximaal anderhalf tot twee maal zo veel mag
verdienen als een interne kracht.
niet om. In Brussel is al een nieuwe aanbestedingsrichtlijn
op komst, die het komende jaar ook weer in
nationale wetgeving moet worden omgezet. In die
nieuwe Brusselse norm wordt het bredere criterium
van de ‘economisch meest voordelige inschrijving’
(EMVI) geïntroduceerd. Als men dan toch per se de
opdracht wil gunnen aan de laagste bieder, dan moet
dat met de ‘life cycle cost’ als primair beoordelingscriterium.
Telgen: ‘Die nieuwe Europese richtlijn
is erop gericht om aanbestedingen te koppelen aan
strategische maatschappelijke doelen als duurzaamheid,
innovatie, werkgelegenheid en integratie.’
InnoVatIeF
Filosoof Cies de Theije, oud-lokaal bestuurder in
Rotterdam en tegenwoordig werkzaam als zelfstandig
adviseur, publiceerde eerder dit jaar samen met
Sander van Reedt Dortland het boek De overheid
als veelkoppige leeuw, waarin zij op een originele
manier keken naar efficiencyverhoging en kostenbesparing
in de overheidswereld. De Theije pleit
voor ‘innovatief opdrachtgeverschap’ als het gaat
om het inhuren door de overheid van diensten en
producten, maar waarschuwt voor al te eufore verwachtingen.
De Theije: ‘Achter iedere externe dienstverlener
die in de armen wordt genomen door de
overheid, zit toch minstens de schaduw van één iemand
binnen de overheid die op hem toeziet. Dat
zijn de verborgen kosten van die externe kracht en
je zou die uren die die interne kracht daarvoor moet
maken eigenlijk moeten optellen bij de kosten van
de externe inhuur.’
Overheid en dienstverlener moeten in de ogen
Christophe van der maat
‘je huurt de vent,
niet de tent’
van De Theije komen tot ‘een nieuwe dans’. ‘Ze hebben
allebei een sterk verschillende logica en om die
bij elkaar te brengen moet er in feite een nieuwe logica
ontstaan. Anders blijf je altijd zitten met synergieproblemen,
want binnen die overheid, waar het
polderen tot een kunst verheven is, wordt nu eenmaal
fundamenteel anders gedacht dan in de markt.
Volkomen terecht is dat trouwens. Een overheid kan
niet net als een bedrijf alleen maar denken aan meer
efficiency. Dat kan averechts uitpakken. Kijk naar
de toestand met het tankopslagbedrijf Odfjell in de
Botlek in Rotterdam. Dat bedrijf kwam blijkbaar
eenvoudig aan de benodigde vergunningen, maar
achteraf bleek dat toch al te makkelijk te zijn geweest
en moest het bedrijf worden stilgelegd, waarna nu
inmiddels collectief ontslag is aangevraagd voor alle
werknemers. Tel uit je winst. Een overheid kan niet
alleen op snelheid focussen, de druk die er vanuit bestuurders
wordt uitgeoefend voor minder regeldruk
kan uiteindelijk leiden tot een stevige rekening.’
‘Ik heb in mijn tijd als lid van het dagelijks bestuur
van de deelgemeente Delfshaven genoeg externe
organisatieadviseurs over de vloer gehad die
zeiden dat ze een bepaald probleem waar we mee
zaten wel even zouden fixen,’ vertelt De Theije. ‘Dan
wist ik meteen dat ze dat niet zou lukken, omdat
ze sterk onderschatten hoe een overheidsdienst in
elkaar zit en functioneert. Kijk, bij een autofabriek
kan het gebeuren dat er een paar boutjes niet goed
worden aangedraaid, waarna een hele partij wagens
terug moet worden geroepen. Maar een overheid
kan zich zo’n foutenmarge niet permitteren. Het
moet altijd goed zijn, want anders krijgt de verantwoordelijke
bestuurder het voor zijn kiezen.’
Het ‘de markt-tenzij’-principe kent in zijn ogen
behoorlijk wat nadelen. ‘Je kunt overheidstaken
onderbrengen in zbo’s maar die onttrekken zich
vaak aan democratische controle, terwijl de overheid
wel verantwoordelijk blijft. Dan krijg je al snel
zulke toestanden als bij de NS: als er een blaadje op
het spoor valt en de treinen rijden niet meer, moet
de minister het weer komen uitleggen in de Tweede
Kamer. Ik noem dit schijnprivatiseringen, waar je
ook nog eens het risico loopt dat ambtenaren op
eigen houtje doorgaan.’ Ook het groeiende aantal
zzp’ers in overheidsdienst kent in zijn ogen nadelen.
‘Ik heb communicatieafdelingen en juridische
afdelingen gezien in overheidsland die bijna geheel
bestonden uit interim-krachten. Binnen zo’n afdeling
is er geen collectief geheugen meer en dat kan
behoorlijk negatief uitpakken. Bij een afdeling die
bezwaarschriften behandelt binnen een gemeente
is het bijvoorbeeld goed een ervaren kracht te hebben
die de notoire zeikerds waar zo’n afdeling altijd
mee te maken heeft, er onmiddellijk kan uitpikken.

Tijdverlies brengt uiteindelijk ook weer extra kosten
met zich mee.’
nIeUWe arBeIDSVorm
In de ogen van Christophe van der Maat, uitgeroepen
tot Jonge Ambtenaar van 2012, biedt vooral de
groeiende trend bij overheidsdiensten om werk te
flexibiliseren en arbeidsrelaties te vernieuwen een
wenkend perspectief. Van der Maat, werkzaam voor
de gemeente Dordrecht en op opdrachtbasis voor
BZK, introduceerde de term Zelfstandige Publieke
Professional (ZPP). Van der Maat: ‘De ZPP’er – dus
niet zzp’er – is een nieuwe arbeidsvorm waarbij je
als ondernemende ambtenaar vanuit een individueel
kennisprofiel opdrachten kunt verrichten voor
andere overheden. In deze constructie neem je financieel
risico in je aanstelling, maar in ruil daarvoor
krijg je de kans om opdrachten aan te nemen.
In mijn geval betekent dat heel concreet dat ik via de
constructie onbetaald verlof een kwart van mijn salaris
heb ingeleverd en op basis van mijn kennisprofiel
tegen vergoeding van een publiek tarief opdrachten
voor andere overheden heb gedaan. In het afgelopen
jaar werkte ik voor de provincie Noord-Brabant, Brabantstad
en het ministerie van Binnenlandse Zaken.
Het resultaat is dat ik kennis gehaald en gebracht
heb, en dat mijn werkgever, mijn opdrachtgevers –
en dus ook de belastingbetaler – daar beter van zijn
geworden. Het belangrijkste winstpunt is dat ik een
professionele ruimte heb ervaren waarbij ik volledig
vanuit mijn eigen drijfveren voor de publieke sector
kan werken.’
Het ministerie van BZK startte een ‘proeftuin
voor vernieuwende arbeidsrelaties’ om te onderzoeken
of het ZPP-model overheidsbreed kan werken.
Diverse gemeenten zijn aangesloten, als ook provincies,
waterschappen, departementen en zbo’s. Van
der Maat: ‘De afgelopen jaren zie je een belangrijke
kentering bij het inhuren van externen: je huurt
de vent, niet de tent. Het is goed dat er stevig wordt
gedrukt op de prijs. Daar heeft de belastingbetaler
baat bij. Dat de overheid ruimte geeft aan individueel
ondernemerschap zorgt voor meer innovatie en
het werken over de overheid wordt goedkoper, beter
en leuker. Belangrijk is dat overheden opdrachten
meer ontsluiten voor ZPP’ ers en zzp’ers. Marktplaatsen
waar vraag en aanbod bij elkaar komen beginnen
steeds beter te functioneren. Een initiatief als
Flexbee draagt daaraan bij. Een volgende stap is dat
we deze publieke professionals ook kunnen ‘ranken’
zoals websites als Thuisbezorgd.nl . We staan nog aan
het begin van een grote ontwikkeling, maar ik ben
ervan overtuigd dat ondernemende ambtenaren en
ZPP’ ers de toekomst hebben, mits de overheid haar
opdrachtgevende rol pakt.’
pm select Werken voor de overheid 2012
obServatIe van de onderzoeker van tnS nIPo
kleine dienstverlener wordt snel groot
Voorzichtigheid is geboden met generalisaties, maar het TNS NIPO-
onderzoek naar de beoordeling van de prestaties van zakelijke dienstverleners
door hun klanten binnen de overheid wijst uit dat het momenteel
tendens is dat ambtenaren ‘kleine’ dienstverleners inhuren en deze
verkiezen boven de ‘grote jongens’. uit een verklarende analyse blijkt dat
naamsbekendheid de hoofdreden is dat ambtenaren een grote boven
een kleine dienstverlener kiezen, maar de aspecten innovatie, kwaliteit
en betrokkenheid correleren sterk met de keuze voor een klein bureau.
In dit onderzoek werden vooral grote en bekende zakelijke dienstverleners
in de standaardlijst opgenomen. Om die reden laat dit onderzoek
niet de beoordelingen zien van een representatieve groep zakelijke
dienstverleners in Nederland. Dienstverleners met een grote respons
in 2011 werden standaard opgenomen, evenals de grote bureaus in
Nederland. Dit was een methodologische voorwaarde om genoeg
respons te kunnen genereren en om uitspraken te kunnen doen op het
niveau van de individuele dienstverlener. We hadden ook een ‘Anders,
namelijk…’ optie om respondenten de mogelijkheid te geven nieuwkomers
en ‘overige’ dienstverleners mee te nemen bij de prestatievragen.
In vergelijking met 2011 wijken respondenten meer uit naar de
‘Anders, namelijk…’ optie. Kleine en nieuwe zakelijke dienstverleners
worden in deze categorie veelvuldig genoemd.
Het onderzoek toont in ieder geval zonneklaar aan dat de kleine
dienstverlener niet mag worden onderschat. Het lijkt erop dat de kleine
dienstverlener snel groot wordt.
onDerZoekSVerantWoorDInG
Doelgroep van het onderzoek zijn overheidsprofessionals die in de afgelopen
twee jaar direct betrokken zijn geweest bij het inschakelen van
externe zakelijke dienstverleners en/of direct samenwerkten met externe
zakelijke dienstverleners in het publieke domein.
Via wervingscampagnes vanuit Sdu uitgevers (in onder andere
VNG Magazine, PM, SC, Jobsrepublic en re.Public) en sociale media
zijn overheidsprofessionals aangespoord mee te doen aan het onderzoek.
Ook is een aantal respondenten van vorig jaar (met toestemming)
opnieuw benaderd.
Het veldwerk vond plaats van 19 juni 2012 t/m 23 oktober 2012. In
totaal vulden 697 respondenten de vragenlijst in, waarvan 474 in staat
was om zakelijke dienstverleners te beoordelen. Een groot deel van de
respondenten kon meerdere sectoren van zakelijke dienstverleners beoordelen.
In totaal hadden we 862 waarnemingen.
Een steekproefgrootte van n = 25 is een minimum om uitspraken te
kunnen doen over een entiteit. In dit onderzoek lag de grens echter op
n = 18. Alle prestatiecijfers dienen derhalve met de nodige voorzichtigheid
te worden gelezen. Zo scoort BMC een 7,4 bij n = 40. De nauwkeurigheidsmarge
hierbij is plus of min 0,42 punt. De waardering voor
BMC kan dus daadwerkelijk liggen tussen een 6,98 en een 7,82.
job van den Berg, onderzoeker TNS NIPO
17

18
PPS helPt Meer rendeMent en kwalIteIt uIt PublIek geld te halen
‘We moeten naar een andere,
efficiëntere wijze van uitbesteden’
De investeringsopgaven van decentrale
overheden op het gebied van infrastructuur
en maatschappelijk vastgoed zijn
groot, de budgetten krap. tijd om de
rolverdeling tussen overheid en markt te
herijken.
Het zijn pittige tijden voor
decentrale overheden.
Er wordt verwacht dat ze
de economie stimuleren.
Maar de budgetten worden
krapper. Tegelijkertijd nemen de risico’s
toe. Denk aan leegstand van vastgoed of tegenvallers
in de exploitatie. Overheden zoeken
besparingsmogelijkheden en hebben
behoefte aan risicobeheersing en zekerheid
over langetermijnuitgaven. Kunnen ze op
de huidige wijze blijven uitbesteden? Of is
het tijd om een omslag te maken en de rolverdeling
tussen overheid en markt in voorzieningen,
vastgoed en exploitatie te herijken?
Niet meer in bestekken voorschrijven
wat de markt moet doen, maar kaders stellen
waarbinnen de markt ruimte heeft voor
slimmere en efficiëntere oplossingen. Zich
niet meer blindstaren op de stichtingskosten,
maar kijken naar de kosten over de
levensduur van infrastructuur of vastgoed.
Niet meer alleen op prijs selecteren, maar
op de beste prijs-kwaliteitverhouding.
BemoeDIGenDe reSUltaten
De rijksoverheid past dit nu een paar jaar
toe voor vastgoed en infrastructuur, met
goede resultaten. Gemiddeld wordt 16
procent bespaard op projecten. Bovendien
zijn álle projecten die op deze wijze zijn
aanbesteed binnen planning gerealiseerd
en conform de kwaliteitseisen. Bij veel projecten
is de kwaliteit toegenomen; de Rijksgebouwendienst
won met deze projecten
zelfs meerdere architectuurprijzen. Om de
opgedane ervaringen te delen met decentrale
overheden heeft de rijksoverheid PPSsupport
opgezet. PPSsupport betrekt de er-
Energiezuinig beheer en onderhoud van zwembaden; ontwerp , bouw en onderhoud van wegen in één
varingen van de markt en werkt samen met
PPS Netwerk Nederland.
leVenSDUUr
‘Als je een project realiseert, doe je dat voor
de hele levensduur ervan,’ zegt Jean-Paul
Schaaij, directeur van PPSsupport. ‘Je bent
niet klaar als een schoolgebouw of stadskantoor
er staat, dan begint het pas. Want
dat gebouw staat er twintig tot dertig jaar
en moet al die tijd van goede kwaliteit blijven
om publieke taken te faciliteren. Daar
‘Bij veel projecten is de
kwaliteit toegenomen’
dien je bij de start al rekening mee te houden.
Ieder project heeft verschillende fasen,
zoals het ontwerp, de bouw, het onderhoud
en de exploitatie. PPS gaat uit van een levensduurbenadering
waarbij verschillende
fasen in één prestatiecontract worden uitbesteed
om de beste oplossing voor de hele
levensduur te realiseren.’ Volgens Schaaij
kijk je als marktpartij toch anders naar hoe
je ontwerpt, hoe je bouwt en welke materialen
je gebruikt, als je weet dat je verantwoordelijk
bent voor het onderhoud en de
kwaliteit van de voorziening voor een lange
periode. Zulke geïntegreerde contracten
leveren niet alleen voordelen op als kostenbesparingen,
minstens zo belangrijk zijn
de voordelen van behoud (of stijging) van
kwaliteit, meerjarige financiële zekerheid,
de ruimte voor innovatie en toename van
de duurzaamheid. Schaaij: ‘En vergeet niet
het voordeel dat de publieke opdrachtgever
zich volledig kan richten op de publieke
dienstverlening. De zorg dat het vastgoed
en de faciliteiten in orde zijn, is overgenomen
door de markt. Dat is ook geen kerntaak
van de overheid, maar facilitair.’
aFWeGInGSVormen
Om als publieke opdrachtgever te bepalen
of PPS kansrijk is voor een project, zijn er
verschillende instrumenten, zoals de PPS-
4Infratool, de Toolkit PPS Light en Quick
Scan Scholenbouw. Wat je ervoor nodig
hebt, zijn scope, budget en planning van
het project. U vindt de tools op de websites
van PPSsupport en PPS Netwerk Nederland.
Inmiddels hebben verschillende publieke
partijen de tools gebruikt voor scholen,
brandweerkazernes, wegen, musea en
ander maatschappelijk vastgoed.
PPS netwerk nederland en PPSsupport werken als bedrijfsleven en overheid samen om
kansen op het gebied van publiek-private samenwerking te identificeren en publieke
partijen te helpen PPS-projecten te realiseren.

PIanoo vakgroeP InkooPManageMent PleIt voor vaSte tarIeven voor externen
Bepaal zelf de kosten van
de externe adviseur
om samen te kunnen werken met een
externe adviseur, moet u zijn of haar
diensten inkopen. Hoe u dat snel en
goed kunt doen, is de expertise van de
inkoopadviseur. Wat kunnen overheidsmanagers
verwachten van diens adviezen?
twee experts uit de vakgroep van
PIanoo expertisecentrum aanbesteden
geven het antwoord.
De inhuur van externen wil
nog wel eens leiden tot grote
koppen in de krant, tot
ongenoegen van bestuurders.
Het gaat dan vooral
over de hoge tarieven die adviseurs incasseren
voor hun bijzondere expertise. Met
een weldoordachte aanpak is deze commotie
makkelijk te vermijden. De handreiking
‘Externe inhuur’ van PIANOo beschrijft hoe
de inhuur van externen gestructureerd en
dus snel en verantwoord kan plaatsvinden.
marktPlaatSen
Een eerste stap is het inrichten van een zogeheten
marktplaats. Die is in korte tijd vrij
populair geworden. ‘Een marktplaats is in
feite een veredelde k+aartenbak,’ zegt Jan
Telgen voorzitter van de vakgroep Inkoopmanagement
voor de publieke sector die
de handreiking opstelde. ‘Je hebt de namen
van een flink aantal externe experts die je
voor een bepaalde klus kunt benaderen en
die gehouden zijn aan enkele algemene
voorwaarden. Het is een soort raamcontract.
Met als bijzonderheid dat het gaat om
personen, en niet om bureaus. Een hoofd
communicatie die een tijdelijke adviseur
zoekt, heeft dan snel een stuk of zes cv’s van
geschikte kandidaten voor zijn neus.’
‘De lastige afweging tussen prijs en
kwaliteit moet hij dan nog steeds maken. Is
iemand met meer expertise ook een hogere
prijs waard? En hoeveel hoger dan? Met een
vast tarief omzeil je die afweging. Dat tarief
is gebaseerd op de loonsom die je aan een
interne medewerker kwijt zou zijn. Bijvoorbeeld
iemand in schaal 9 of 10. Daar pas je
een vermenigvuldigingsfactor op toe, waarmee
je compenseert voor leegloop, bijhouden
beroepskennis, overhead en dergelijk.
Die factor ligt bijvoorbeeld op 2 of 2,5. Dan
kom je uit op een vast dagtarief van 600
euro, voor alle aanbieders. Het hoofd communicatie
uit ons voorbeeld krijgt de cv’s
‘marktplaatsen en vaste
tarieven vergemakkelijken
externe inhuur’
van alle adviseurs die het voor dat bedrag
willen doen. Hij hoeft dan alleen nog maar
te kijken naar de kwaliteit: de relevante expertise
van de adviseurs die zich voor deze
prijs aanbieden.’
kWalIteIt
Volgens directeur Inkoopbureau Midden
Nederland (IBMN) Martien Vromans raken
steeds meer overheidsorganisaties enthousiast
over inhuren tegen een vast tarief. ‘Wij
hebben zo’n anderhalf jaar geleden voor de
bij ons aangesloten gemeenten een contract
Jan Telgen, voorzitter van de vakgroep Inkoopmanagement
voor de publieke sector van PIANOo
aanbesteed voor de inhuur van flexibel personeel.
Daar hebben we vaste tarieven in
opgenomen per niveau van adviseur – junior,
medior en senior – en per vakgebied.
In eerste instantie waren gemeenten een
beetje huiverig voor die vaste tarieven. Ze
vroegen zich af of die niet ten koste zouden
gaan van de kwaliteit. Dat bleek niet het geval.
Bij een evaluatiegesprek toonden zes
van de zeven gemeenten zich overtuigd van
de voordelen. Alom tevredenheid over het
werk dat was geleverd.’
‘Als de kwaliteit van de in te huren expert
de doorslag geeft, kun je ook eerst selecteren
op de kenmerken van de aangeboden
cv’s. Daarna vraag je de persoon met
de beste kwalificaties om zijn tarief. Als dat
tarief onder een vooraf vastgestelde drempel
blijft, krijgt die de opdracht. Die variant
is zeker de moeite van het proberen waard,
hebben wij onlangs ervaren!’
PIanoo is het expertisecentrum aanbesteden
voor en door de overheid.
Het is onderdeel van het ministerie van
economische Zaken. De handreiking
‘Inhuur derden’ is te downloaden op
www.pianoo.nl of gratis aan te vragen
via info@pianoo.nl
19

20
pm select Werken voor de overheid 2012
Sector beStuur en organISatIe beducht voor oneerlIjke concurrentIe
de opmars van de
multi-interimmer
De interne interimmer duikt steeds vaker op binnen overheidsland.
Zo kent de gemeente tilburg sinds dit jaar een 55-koppige
afdeling van multi-inzetbare ambtenaren. toch is de rol van de
externe consultant daarmee niet uitgespeeld. ellen Peper, voorzitter
van de raad van organisatie-adviesbureaus, ziet ook in
dit nieuwe speelveld kansen. ‘Door een goede wisselwerking kan
het opdrachtgeverschap aan de overheidszijde worden geprofessionaliseerd.’
tekSt rianne Waterval IlluStratIe cunera joosten
Van ABD Topconsultants tot gemeentelijke
pools: steeds vaker kiezen
overheidsorganisaties ervoor om
tijdelijke klussen zelf uit te voeren.
Op de site van het landelijk netwerk
Poolcirkels is een scala aan managementpools te vinden
die opereren op
verschillende niveaus
binnen het openbaar
bestuur. In tijden van
bezuinigingen schieten
deze nieuwe clubs
van verandermanagers, projectleiders en adviseurs
als paddenstoelen uit de grond.
Kostenoverwegingen zijn hierbij een belangrijk
maar zeker niet het enige uitgangspunt, weet ook
Wilbert Wouters. Hij zette voor de gemeente Tilburg
de afdeling Programma-, Project- en Interim-management
(PPI) op poten. Sinds 1 januari van dit jaar
is hij hoofd van deze afdeling, die is ontstaan vanuit
het reorganisatieproces Tilburg Transformeert. De
WInnaar BeStUUr & orGanISatIe
1
hiemstra & de vries 8,4
‘Veel winst met professionalisering
opdrachtgeverschap ’
projecten binnen de pool variëren van organisatie-
en ict-advies tot vastgoedontwikkelingsprojecten.
Wouters: ‘Het gaat om zo’n 600 projecten waarbij per
jaar ruim 150 miljoen euro wordt omgezet.’
PIeken en Dalen
Het projectmatig werken professionaliseren, dat staat
voor het afdelingshoofd centraal. ‘Waar voorheen de
rollen van bestuurlijk en ambtelijk opdrachtgever,
projectleider en projectmedewerker nogal eens door
elkaar liepen, kunnen we nu een beter onderscheid
maken. We hebben hiervoor een aantal richtlijnen,
methoden en procedures ontwikkeld die gebundeld
zijn in de Tilburgse Standaard Projectmatig Werken,’
aldus Wouters. ‘Daarnaast kunnen we dankzij deze
pool de pieken en dalen opvangen binnen de organisatie.
Tegelijkertijd verbreden de 55 managers die
binnen deze afdeling
werkzaam zijn hun
context door continu
verschillende klussen
uit te voeren. Zo worden
ook nieuwe dwarsverbanden
binnen de organisatie gelegd en leren zij
multidisciplinair te werk te gaan.’
De rol van de opdrachtgever is volgens Wouters
van groot belang. ‘Te weinig betrokkenheid, onvoldoende
voorbereiding en onduidelijkheid over de
doelstellingen en scope leidden in het verleden vaak
tot hoge faalkosten van projecten. Deze konden oplopen
tot bijna 11 procent van de totale omzet,’ zegt
hij. ‘We kunnen een wereld winnen door professio-
rUnnInG UP 2. Bmc 7,4
PWc 7,4
3. deloitte 6,9*
4. Berenschot 6,7
gedeelde
2e plaats!
*Bij dienstverleners die in meerdere sectoren werkzaam zijn kan het rapportcijfer op de sectorlijst
afwijken van de hoofdlijst, omdat alleen beoordelingen in de betrokken sector zijn meegenomen

nalisering van het opdrachtgeverschap. Momenteel
vinden er masterclasses plaats waarin per discipline
zo’n honderd opdrachtgevers met projectleiders in
gesprek gaan over de relatie opdrachtgever-projectleider.
Begin volgend jaar wordt ook met de bestuurlijk
opdrachtgevers in gesprek gegaan wat goed gaat
en beter kan.’
Wouters erkent dat de gemeente niet alle specialismen
in huis heeft. ‘De inhuur van externen voor
project- en interim-management verloopt voor de
hele gemeente eveneens via de afdeling PPI,’ aldus
Wouters. ‘Ook wij hebben experts nodig van buitenaf.
Ik merk dat er op dit moment nog te weinig
zwaargewichten in onze pool zitten. Neem bijvoorbeeld
een projectleider citymarketing, de introductie
van Het Nieuwe Werken of een zwaar ict-project,
daarvoor maken we nog net zo makkelijk gebruik
van externe partijen. Hiervoor zijn raamcontracten
afgesloten, zo wordt er op dit moment samengewerkt
met de bureaus POSG, Resources en Start.’
eerlIjke ConCUrrentIe
Niet verwonderlijk houdt Ellen Peper, voorzitter van
de Raad van Organisatie-Adviesbureaus en directeur
van Twynstra Gudde, deze ontwikkelingen nauwlettend
in de gaten.’ Als deze pools voortkomen uit reorganisaties
en worden opgezet om intern advies uit
te brengen, vinden we dat een uitstekende besteding
van ons belastinggeld,’ aldus Peper, die als ROAvoorzitter
spreekt namens 24 aangesloten bureaus
en zo’n 4.000 organisatieadviseurs.
‘We gaan uit van onze eigen kracht en panikeren
niet,’ benadrukt ze. ‘We onderscheiden ons door de
expertise die we leveren, het stapelen van kennis en
de ervaring die we opdoen in verschillende sectoren.
Als vakprofessionals blijven we investeren in de
vernieuwing van het vak, daar ligt onze toegevoegde
waarde. Onze leden moeten niet alleen aan een groot
aantal kwaliteitsstandaarden voldoen, ook worden
zij geacht voortdurend hun adviseurs op te leiden
en te ontwikkelen.’
Het wordt een ander verhaal als deze ambtenaren
ook klussen gaan uitvoeren buiten hun eigen
organisatie, stelt Peper. ‘Dan komt het belang van
eerlijke concurrentie om de hoek kijken.’ De ROAvoorzitter
refereert aan de Wet markt en overheid,
die op 1 juli van dit jaar in werking is getreden. ‘Het
uitgangspunt hierbij is dat de overheid geen zaken
doet waarin het bedrijfsleven beter is en bovenal bij
alle projecten de daadwerkelijke en integrale kostprijs
berekent. Dat is nu helaas niet overal het geval.
Je kunt je afvragen of een adviseur bij een ministerie
bij een andere instelling organisatieadvieswerkzaamheden
zou moeten verrichten.’
Er liggen volgens Peper wel degelijk kansen voor
pm select Werken voor de overheid 2012
nieuwe samenwerkingsverbanden tussen overheidsorganisaties
en externe adviesbureaus. ‘Het gaat dan
niet alleen om het leveren van specialistische kennis.
Vanuit deze pools krijgen wij ook de vraag om begeleiding
te bieden bij de professionalisering van hun
eigen organisatie, coaching te leveren bij complexe
opdrachten en vaardigheden te ontwikkelen bij projectmanagers.
Goed opdrachtgeverschap is cruciaal
bij de complexe vraagstukken die spelen binnen de
overheid en daarvoor is het uitzetten van de juiste
vraag enorm belangrijk. Wij kunnen hierbij helpen
en zo kan een hele mooie wisselwerking ontstaan.’
adviesbureau hiemstra & de vries komt binnen de sector bestuur en
organisatie met een 8,4 als beste uit de bus. Het bureau, dat in 2004 in
utrecht werd opgericht, heeft daarnaast ook de hoogste overall score.
De adviseurs van Hiemstra & De Vries scoren in het bijzonder goed op
betrokkenheid en betrouwbaarheid. Dit sluit geheel aan op de rol die
het relatief kleine bureau voor zichzelf ziet weggelegd: namelijk eerder
die van medeverantwoordelijk partner, dan die van extern onafhankelijk
expert. Helpt overheden beter presteren, is het motto van het bureau
dat uitsluitend voor de publieke sector werkt.
21
Sector Bestuur & organisatie

22
MarktPlaatSen rukken oP In Sector hrM
pm select Werken voor de overheid 2012
overheid probeert flexibele
schil zelf te beheersen
overheden stappen minder snel naar de grote advies- of detacheringsbureaus
voor extra handjes. Ze hopen via de digitale
marktplaatsen hun tijdelijk personeel in te huren tegen veel
lagere tarieven. Volgens mark Bassie, specialist externe inhuur,
moet de overheid wel iets beter omgaan met zijn leveranciers.
tekSt maurits van den toorn IlluStratIe cunera joosten
WInnaar Hrm
Steeds meer overheden gebruiken digitale
marktplaatsen voor de inhuur van externen.
De opdrachtgevers zijn er tevreden
over, vooral omdat de kosten van externe
inhuur dalen. Deventer is in 2009 begonnen
met Deventerhuurtin.nl en veel gemeenten hebben
het voorbeeld gevolgd. Friesland maakte zelfs
een regionale variant. Er kwam één website waarop
alle overheden in de provincie – niet alleen gemeenten,
maar ook waterschappen en de magistratuur –
hun aanvragen kunnen plaatsen.
Overheden bellen
minder gauw aan
bij de grote advies- of
detacheringsbureaus
als het gaat om het beheersbaar
houden van
hun flexibele schil, zo komt naar voren in het TNS
NIPO-onderzoek Werken voor de overheid 2012.
Opdrachtgevers bij de overheid maken voor hun
tijdelijke klussen net zo lief gebruik van zzp’ers, zeggen
ze. Ze richten ook marktplaatsen in waar zzp’ers
grootschalig op inschrijven. Er zijn inmiddels ruim
‘De marktplaatsen zijn nu eenzijdig
een inkoopfeestje’
vijftig van deze digitale marktplaatsen bij overheden,
maar ook bij zbo, ziekenhuizen en een enkel
bedrijf als NS. En er is een ‘bestuurslaagoverstijgend’
initiatief ontstaan, Flexbee.nl, dat voor Rijk, provincies
en gemeenten functioneert.
marktWerkInG
De opzet van zo’n digitale marktplaats voor klussen
is vaak simpel: de vacature of taak staat online, gegadigden
kunnen erop reageren en uiteindelijk komt
op de site te staan wie de klus heeft binnengehaald,
met in sommige gevallen het uurtarief erbij. ‘Dat is
marktwerking,’ stelt Martine Bastiaansen, programmanager
HR bij de gemeente Deventer. De tarieven
waarvoor Deventer mensen inhuurt zijn de afgelopen
jaren omlaag gegaan van 100 tot 150 euro per
uur naar 75 tot 90 euro per uur, afhankelijk van de
functie en de sector. Uitschieters naar beneden en
naar boven zijn 36,50 en 127,50 euro.
Ook andere overheden die nu op deze manier externen
inhuren, zijn erover te spreken. Het gaat snel,
de kwaliteit is goed
en door zo specifiek
mogelijk de eisen en
wensen op te nemen
blijven onzinreacties
uit, stelt de gemeente
Woerden. De kosten van externe inhuur zijn ook
hier gedaald, de bedragen waarvoor gegund is, zijn
vergelijkbaar met Deventer. Vanuit Friesland is de
reactie eveneens ‘zeer positief’: het systeem leidt tot
‘marktconforme prijzen’. Amsterdam is nog bezig
met het evalueren van de marktplaatswebsite, die als
1js consultancy 8 rUnnInG UP driessen 6,3

pilot voor enkele onderdelen van de gemeentelijke
organisatie sinds ruim een jaar draait. Vooruitlopend
daarop kan woordvoerder Marleen Nieuwenhuis
al melden dat de site een ‘efficiënte en effectieve
manier is gebleken om externen in te huren’.
Meer transparantie is niet de enige reden dat de
tarieven omlaag gaan. Allereerst is er de crisis waardoor
het aanbod van zzp’ers groot is en er dus druk
op de prijzen is ontstaan. Maar waarschijnlijk net zo
belangrijk is dat detacheringsbureaus met hun vaak
hogere tarieven minder makkelijk aan de bak komen.
Anders gezegd: het aantal zzp’ers neemt toe. In
Friesland bestaan de reacties zelfs al voor twee derde
uit zzp’ers. Bastiaansen is ervan overtuigd dat het
aantal zzp’ers zal blijven toenemen. ‘Die trend is niet
meer te keren, en het gevolg is dat intermediairs en
adviesbureaus terrein zullen gaan verliezen.’
mInImUmtarIeVen
Mark Bassie, die is gespecialiseerd in het fenomeen
van de externe inhuur, vindt juist vanwege dit laatste
punt de marktplaatsen een goede ontwikkeling.
‘Ik zou ze niet meer kwijt willen raken, het is een
duidelijke verbetering ten opzichte van vroeger toen
er met vaste bureaus en langlopende relaties werd
gewerkt.’ Toch is hij kritisch over enkele aspecten. Zo
kan de druk op de prijzen ertoe leiden dat mensen
zich voor een ‘wanhoopstarief’ inschrijven voor een
klus. ‘Dat is natuurlijk een subjectief begrip, maar
doordat sommige sites de gegunde opdrachten en
de betaalde bedragen publiceren, kan dat leiden tot
te lage inschrijvingen. Ik zou daarom willen dat de
pm select Werken voor de overheid 2012
overheid op de sites ook minimumtarieven gaat zetten;
soms gebeurt dat overigens al. De overheid heeft
een maatschappelijke verplichting om zaken netjes
te regelen, en daar hoort bij dat je een faire minimumprijs
betaalt, vind ik.’
Hij heeft nog een punt van kritiek: ‘De marktplaatsen
zijn nu eenzijdig een inkoopfeestje, er
wordt te weinig rekening gehouden met de belangen
van de leveranciers. Een vorm van terugkoppeling
waarom iemand de opdracht niet heeft binnengehaald
is wel het minste wat je kunt doen, bijvoorbeeld
door te melden welke plaats op de ranglijst
iemand heeft gehaald.’ Iets meer zorg en aandacht
voor de leveranciers zorgt ervoor dat ze ook blijven
komen als de arbeidsmarkt over een paar jaar weer
aantrekt. Bassie: ‘Doe als opdrachtgever aan leveranciersmanagement.
Nodig mensen waar je vaker zaken
mee hebt gedaan eens uit om te bespreken hoe
het gaat.’
In de sector HRM is js consultancy de best gewaarde dienstverlener.
De waardering van 7,5 is vooral te danken aan de goede dienstverlening.
Naar eigen zeggen was JS Consultancy, actief op de gebieden
interim, mobiliteit, opleidingen, werving en selectie en jong talent, in
1994 het eerste werving- en selectiebureau dat zich specifiek op de
overheid is gaan richten. Sindsdien heeft het bedrijf een wijde range
aan overheidsopdrachtgevers, van stadsdelen tot ministeries. JS Consultancy
organiseert ook opleidingen en trainingen voor verschillende
functieniveaus en generaties die specifiek zijn gericht op een werkkring
binnen de overheid.
23
Sector hrm

24
Selecteren oP coMPetentIeS bIj euroPeeS aanbeSteden
mensen maken samenwerking
tot een succes
Het opdrachtgeverschap kan professioneler
als bij aanbestedingen op competenties
van de marktpartij geselecteerd
wordt. motion Consult ontwikkelde een
methode om dit objectiveerbaar te doen,
met name voor bouw- en infra-projecten.
Volgens eva Boudewijn, partner van motion
Consult, kan hiermee de ‘klik’-factor
objectief gemaakt worden.
In elke samenwerking maken mensen
het verschil. Of een marktpartij
daadwerkelijk zijn verantwoordelijkheid
neemt, problemen open en
zakelijk bespreekt én oplost, hangt
altijd af van competenties van mensen. Zeker
nu de overheid steeds meer in de regierol
kruipt, zijn de competenties die de opdrachtnemer
in huis heeft, van belang.
Grote opdrachtgevers zoals de Rijksgebouwendienst,
Rijkswaterstaat, ProRail
en provincies besteden hier dan ook vaker
aandacht aan door interviews of dialooggesprekken
op te nemen in de aanbestedingsprocedure.
Boudewijn van Motion
Consult is blij met de trend, maar plaatst
ook kanttekeningen. ‘De interviews zijn nu
vaak een black box. Inschrijvers kunnen
punten verdienen voor ‘commitment’ of
‘ambitie’. Maar hoe beoordeel je dit? Vaak is
het voldoende als deelnemers vertellen dat
ze goed luisteren en oog hebben voor de belangen
van de opdrachtgever. Ze hoeven het
niet te laten zien aan tafel.’
Een aantal (semi)publieke opdrachtgevers
besloot vorig jaar meer aandacht te besteden
aan de competenties van sleutelfunctionarissen
van marktpartijen bij het aanbesteden.
Dat begon bij scherp krijgen wat zij
werkelijk belangrijk vonden als opdrachtgever.
Wat kenmerkt de ‘beste’ partij voor
deze opgave? En wat vraagt dit?
Motion Consult, die dit onderdeel van
het traject verzorgde, werd ook ingeschakeld
om de gewenste competenties te concretiseren.
Het bureau ontwierp verder de
setting om de criteria te toetsen. ‘Samen
met de juridische afdeling en inkopers
ontwikkelden we een transparante en verantwoorde
procedure om de competenties
te beoordelen, vertelt Boudewijn. Kern
daarvan is de competenties door te vertalen
naar concreet gedrag dat we kunnen zien,
horen en benoemen tijdens een interview
of casus. ‘Dat zorgt voor een objectieve en
‘Zo zorg je voor een gelijke
meetlat voor subjectieve
criteria’
voor alle partijen gelijke meetlat, waarmee
je subjectieve criteria als ‘organisatiesensitiviteit’
of ‘samenwerkingsgerichtheid’ kunt
laten meewegen in de procedure,’ aldus
Boudewijn. De deelnemers ontvangen de
scores ook zelf in een rapportage met waarnemingen
uit het gesprek.
Opdrachtgevers zijn positief. Ze rapporteren
dat de gesprekken over wat zij
belangrijk vinden en het oefenen van het
interview, hen op een goede manier con-
voorbeeld competentie concreet waarneembaar gedrag
Verbindend vermogen
De mate waarin de deelnemer laat zien te
begrijpen wat opdrachtgever en gebruikers
wensen en op heldere wijze een brug
slaat tussen de mogelijke verschillen
• Stelt vragen, vraagt door en vat samen,
beantwoordt vragen
• Betrekt alle deelnemers in het gesprek
• Legt bij verschillen de nadruk op het
gemeenschappelijke om daarvanuit
voorstellen te doen
Eva Boudewijn, partner van Motion Consult
fronteren met hun eigen vaardigheden en
de gebreken hierin.
Door competenties een volwaardige
plek te geven in de aanbesteding, krijg je
niet alleen de beste partij, maar vooral de
beste man of vrouw voor de klus. Bovendien
krijgt het onderwerp ‘samenwerking’
van meet af aan de aandacht die het verdient.
Boudewijn: ‘Opdrachtgevers ervaren
dat het project twee keer zo snel uit de startblokken
komt. Verwachtingen zijn helder
en er is bewust aandacht voor het creëren
van een constructieve samenwerking.’
meePraten?
Begin 2013 organiseert Motion Consult een
bijeenkomst over competenties in aanbestedingen.
Een mooie gelegenheid om meer te
weten te komen over hoe het precies werkt
en om met ervaringsdeskundigen te praten.
Interesse? Ga naar www.motionconsult.nl
voor meer info en inschrijving. Deelname
is kosteloos.
motion Consult coacht en ontwikkelt
(project)teams, faciliteert samenwerking
en zet haar kennis in bij selecties.
motion Consult adviseert en ontwikkelt
simulaties en voert assessments uit in
aanbestedingen.

StaffIng ManageMent ServIceS, de onafhankelIjke Managed ServIce ProvIder
‘eindelijk grip op het
externe inhuurproces’
Vergrijzing, ontgroening en economische crisis dwingen (lokale) overheden, zorginstellingen
en bedrijfsleven efficiënt en effectief op zoek te gaan naar tijdelijk extern
personeel. De inhuurmarkt voor tijdelijke arbeid is door internet en linkedIn opener
geworden, maar dat leidt niet automatisch tot de juiste persoon op de goede plek.
’online marktplaatsen brengen grip terug op het inhuurproces voor de opdrachtgever,’
zegt beleidsadviseur tineke van de Water van de gemeente meppel.
Tineke van de Water was een
van de initiatiefnemers die
voorjaar 2010 een project
in Meppel startten om meer
structuur te brengen in het inhuurproces
van tijdelijk personeel. ’We waren
te afhankelijk geraakt van leveranciers
en detacheringsbureaus bij onze zoektocht
naar gespecialiseerd tijdelijk personeel
vanaf hbo-niveau. De tarieven rezen de pan
uit, de totale kosten werden veel te hoog.
En erger, er was een gevoel van onmacht en
gebrek aan grip op het inhuurproces.’
‘Herkenbaar,’ zegt Rob de Laat, directeur
van Staffing Management Services, de
Managed Service Provider die organisaties
ondersteunt en adviseert bij de structurele
inhuur van extern personeel. ‘De flexibele
schil groeit in veel gemeentelijke organisaties.
Veel overheden weten soms nauwelijks
hoeveel tijdelijke professionals ze hebben
rondlopen. Er wordt zonder structuur in-
Tineke van de Water, beleidsadviseur gemeente Meppel
gehuurd, via informele contacten, intermediairs
en detacheringsbureaus. Leveranciers
die door de komst van onafhankelijke
marktplaatsconcepten eigenlijk nauwelijks
nog toegevoegde waarde leveren, terwijl de
kosten onveranderd hoog blijven.’ Volgens
De Laat concurreren zzp’ers en leveranciers
van tijdelijk personeel eerlijker met elkaar
door de online marktplaatsen, waardoor
tarieven en kosten dalen en transparantie
optreedt. ’In tijden van inkrimping en bezuinigen
is het nog belangrijker om het inhuurproces
goed op orde te hebben.
‘markplaatsdesk leverde
20 procent besparing’
Vanuit compliancy-oogpunt heb ik een
voorkeur voor neutral vendor constructies,
zonder verborgen belangen bij de inzet van
kandidaten. Staffing Management Services
kan daarvoor een online marktplaats inrichten,
ook voor interne kandidaten van
een of meerdere gemeenten. We kunnen
ook de selectie van kandidaten en de volledige
administratieve afhandeling van contracten
en inzet voor onze rekening nemen.’
20 ProCent BeSParInG
Voor Van de Water is het project geslaagd,
maar nog niet af. ’Met de marktplaatsdesk
realiseerden we snel een besparing van 20
procent. Door eerlijke concurrentie daalden
de uurtarieven en kregen we veel beter
zicht op wie we op welke positie tegen
Rob de Laat, directeur Staffing Management Services
welke voorwaarden en kosten inhuurden.
Als onafhankelijk adviseur en marktmeester
hebben de consultants van Staffing Management
Services belangrijk bijgedragen.
Nu moeten we de interne systemen nog
beter op elkaar afstemmen.’ De Laat is blij
dat Staffing Management Services voor
steeds meer gemeenten als managed service
provider toegevoegde waarde laat zien.
’Onafhankelijk en transparant ontzorgen
we gemeenten. Niet inhuren is geen optie,
wel zijn gemeenten genoodzaakt beter om
te gaan met het spel van vraag en aanbod.
Dat scheelt budget. Managers kunnen zich
zo richten op hoofdtaken, wetend dat het
inhuurproces en alle administratieve bijkomende
zaken goed georganiseerd zijn. Zo
ontstaat grip op het proces en dalen de kosten,
wat voor gemeenten nu belangrijk is.’
meer informatie? neem contact op met:
Staffing management Serivces BV
Heemraadssingel 149
3022 CD rotterdam
telefoon: 010 – 7600900
e-mail: info@staffingms.com
Website: www.staffingms.com
25

26
pm select Werken voor de overheid 2012
de Sector oPleIdIng en traInIng krIjgt SaMenwerkIng nog MoeIlIjk van de grond
opleidingsmarkt zit
in de houdgreep
als het om onderwijs en opleidingen gaat, is er in veel gevallen
een soort symbiotische relatie tussen overheid en markt, signaleert
jeroen eijskoot, hoofd Business Information management
bij de voorziening tot samenwerking Politie nederland (vtsPn).
De overheid heeft het gevoel ‘eigen’ kennis in te kopen.
tekSt maurits van den toorn IlluStratIe cunera joosten
De politie verzorgt haar eigen primaire
onderwijs door middel van de
Politieschool en de Politieacademie.
Het zijn specialistische opleidingen
voor specialistisch werk, er komt nagenoeg
geen marktsector aan te pas. Pas als het gaat
om vakgebieden die niet direct met het politiewerk
te maken hebben, zoals informatiemanagement,
moet de politie de markt op, veelal door middel van
een aanbesteding.
De marktpartijen die op zo’n aanbesteding reageren,
kunnen dat doen op basis
van kennis die ze in veel
gevallen eerder bij de politie
of een andere overheidsinstantie
hebben verworven.
‘Het is een beetje een rare situatie,’
vindt Eijskoot. Hij legt uit hoe die is ontstaan:
‘Marktpartijen, denk aan consultants, doen die over-
WInnaar oPleIDInG en traInInG
‘er wordt alleen maar
op prijs gegund’
heidskennis op en gebruiken die als basis voor hun
opleidingen, cursussen, workshops en dergelijke.
Als ik vervolgens mijn mensen wil opleiden, moet ik
in feite mijn eigen kennis terugkopen.’
Die situatie is volgens hem in ieder in geval gedeeltelijk
te voorkomen door te zorgen dat mensen
en hun kennis binnen de overheid aan de slag kunnen
blijven. ‘Als overheidsorganisaties meer met elkaar
samenwerken, kun je bereiken dat je mensen
op basis van hun vakmanschap binnenhoudt. Je
kunt bijvoorbeeld denken aan een pool van gecertificeerde
informatiemanagers, zoals er binnen de
overheid ook een pool is van gekwalificeerde projectmanagers
bij I-Interim Rijk, die rouleren tussen
overheidsinstellingen.’
Zo lang het nog niet zover is, koopt ook Eijskoot
‘eigen’ kennis in bij marktpartijen. Niet alleen
uit noodzaak, er zitten ook voordelen aan. ‘Als bijvoorbeeld
iemand van Fontys Hogeschool of van de
Universiteit van Amsterdam met een voorstel voor
een opleiding komt, dan ben ik toch bereid daarvoor
te betalen. Het is dan wel deels kennis die uit mijn
eigen organisatie afkomstig
is, maar die krijgt daardoor
wel een HBO- of een WOprofiel.
Het vakgebied komt
zo op een hoger niveau, en
dat leidt weer tot meer dynamiek
en een hogere kwaliteit binnen de organisatie,
want dat niveau moet wel worden gehaald.’
1schouten & nelissen 7,9 rUnnInG UP Bestuursacademie
nederland 7,2

trekken prijsvechters
aan het langste eind?
harald Kruithof, directeur van taleninstituut
Language Partners, is kritisch over de ‘samenwerking’
met de overheid op onderwijsgebied.
Language Partners was tot voor kort de voorkeursleverancier
voor talencursussen (‘zakelijke taaltrainingen’)
voor alle departementen, met Buitenlandse Zaken als
grootste klant. Het instituut werkt ook nu nog voor
een aantal departementen en verder onder meer voor
AgentschapNL, de Belastingdienst en de politie.
De laatste jaren is de omvang van de opdrachten
toegenomen, wat betekent dat er meer moet worden
aanbesteed. De gang van zaken daarbij verdient vaak
niet de schoonheidsprijs, vindt Kruithof. ‘uiteraard doen
we aan aanbestedingen mee, al is het vaak een behoorlijke
klus. Er worden veel vakinhoudelijke vragen gesteld,
soms heeft wel 90 procent van de documentatie daar
bettrekking op. De kostenfactor speelt een veel kleinere
rol, maar uiteindelijk wordt er alleen maar op prijs gegund
en speelt de vakinhoudelijke paragraaf nauwelijks
mee. Gezien het vele werk dat er met zo’n aanbesteding
is gemoeid bedenk je je de volgende keer wel drie keer
of je er nog wel aan mee wilt doen. Het dreigende gevolg
daarvan is dat er uiteindelijk alleen nog maar prijsvechters
aan aanbestedingen
meedoen.’
Hoe allesbepalend
de prijs is, blijkt uit een
paar voorbeelden. ‘We
hebben een keer om een
toelichting gevraagd en toen bleek de inkoper zijn keuze
te hebben gemaakt zonder overleg met zijn opdrachtgevers,
de vakspecialisten binnen zijn eigen ministerie.
Verder hebben we veel samengewerkt met verschillende
politieregio’s, maar daar worden taalcursussen
tegenwoordig centraal aanbesteed omdat dat goedkoper
is. Zelfs onze contacten bij de politieregio’s wisten
daar in eerste instantie niets van.’ De overheid lijkt met
haar gedrag de slechte gewoontes van het bedrijfsleven
te hebben overgenomen. ‘Aan het einde van de vorige
crisis, eind 2005, deed het bedrijfsleven het op dezelfde
manier, er werd alleen maar naar de kosten gekeken. De
overheid had toen meer oog voor kwaliteit. Nu is het
precies andersom.’
Het is niet alleen maar kommer en kwel, geeft Kruithof
toe. ‘Er zijn overheidsinstellingen die een goede weging
van kwaliteit en prijs geven. Ze houden zich aan de
pm select Werken voor de overheid 2012
‘De vakinhoudelijke paragraaf
speelt nauwelijks mee’
aanbestedingsregels, zijn heel transparant en vertellen
waarom je de opdracht niet hebt binnengehaald. Je weet
dan waar je een volgende keer beter op moet scoren.
Natuurlijk moet de overheid
aanbesteden, maar
dat moet transparant
gebeuren: meld aan de
deelnemende partijen
op welke punten ze wel
of niet scoren en geef ook aan hoe je de verschillende
criteria weegt. Doe niet alsof je kwaliteit van belang
vindt als je toch alleen maar naar de prijs kijkt.’
schouten & nelissen kreeg in de sector opleiding en training de hoogste
waardering (7,9) en is daarmee in de sector de best gewaardeerde
dienstverlener. Als sterk punt werd de naamsbekendheid genoemd.
Het in 1980 opgerichte bedrijf met inmiddels zo’n 600 medewerkers
combineert persoonlijke ontwikkeling (opleidingen) en organisatieontwikkeling
(organisatieadvies). uitgangspunt daarbij is: het succes van
organisaties wordt bepaald door het persoonlijke succes van de mensen
die er werken. Mensen die tevreden en gemotiveerd zijn en zich
betrokken en gewaardeerd voelen, presteren beter. Ze hebben plezier in
hun werk en zetten hun talenten effectief in. Het bedrijf is in toenemende
mate internationaal actief en heeft sinds 2007 een filiaal in China.
27
Sector oPleiding en training

28
Vraag nu gratis de checklist
aan met het stappenplan
voor een effectief
medewerkersonderzoek op
www.effectory.nl/pm
Uw medewerkers
zien haarscherp
waar uw organisatie kan verbeteren
Breng deze waardevolle inzichten tot leven met het
medewerkersonderzoek van Effectory.

jaaP SchavelIng van nyenrode wIl MenSen het ‘nIeuwe denken’ laten ervaren
opleiden voor de toekomst
‘Wij leiden met onze modulaire executive
mBa in Public & Private mensen op
die de toekomst willen vormgeven. Het
is tegenwoordig niet meer zo dat er één
beste oplossing is voor één probleem.
Zowel bij bedrijven als overheden zijn
procesbegeleiders nodig die partijen
met elkaar weten te verbinden.’ associate
professor dr. jaap Schaveling
van nyenrode Business Universiteit wil
mensen laten ervaren wat dit ‘nieuwe
denken’ kan opleveren voor de samen-
leving. Dr. Jaap Schaveling, associate professor van Nyenrode Business universiteit
Schaveling noemt de wijze
waarop Mark Rutte en Diederik
Samsom de voorbereiding
van het nieuwe regeerakoord
aanpakten een mooi voorbeeld
van het ‘nieuwe denken’. ‘Het is een aanpak
waarbij mensen elkaar ondersteunen en in
alle openheid hun belangen uitwisselen,
zonder dat je het onderste uit de kan wil halen.’
Het denken in een wereld waarin één
probleem met één besluit door één organisatie
wordt opgelost, is volgens hem niet
meer van deze tijd. ‘De wereld van vandaag
is meer verbonden met elkaar. De ene CEO
lijkt wel belangrijk, maar zijn netwerk en
de wijze waarop hij partijen met elkaar verbindt,
is van veel groter belang.’
Bij British Railway hebben ze dat goed
begrepen, stelt hij. Het bedrijf wist in relatief
korte tijd met succes een nieuw spoor
aan te leggen. Bij het project waren zo’n
zeshonderd partijen betrokken. Het succes
was te danken aan een projectleider die niet
als ‘de baas’ de opdrachten verstrekte en de
uitvoering controleerde, maar die als ondersteunend
procesbegeleider fungeerde.
‘Hij ging in gesprek met een ieder en vroeg
hun naar hun eigen doelstellingen bij het
project. Dat bracht hij terug tot een tiental
gezamenlijke doelstellingen waaraan men
in onderling vertrouwen kon werken. De
projectleider was inhoudelijk niet de meest
deskundige man, dat durfde hij over te laten
aan experts. Hij begeleidde het proces.’
Juist omdat er vanuit eendimensionaal
opdrachtgeverschap gestuurd wordt, vallen
diverse grote projecten in Nederland (de
Noord-Zuidlijn, verbouwing Rijksmuseum)
‘Het is effectiever partijen
bij elkaar te brengen’
veel duurder uit dan voorzien, denkt Schaveling.
‘Aannemers tegen elkaar uitspelen
om een zo laag mogelijke prijs te bedingen,
lijkt misschien slim, maar het blijkt veel effectiever
om partijen bij elkaar te brengen.’
Wat kan ik voor jou betekenen? is een vraag
die mensen in bedrijfsleven en overheid
volgens hem nog veel te weinig stellen.
‘Juist met die vraag maak je verbinding. De
Eindhovense burgemeester Rob van Gijzel
doet dat heel goed in de ontwikkeling van
Brainport regio Eindhoven. De regio kiest
ervoor een technologische innovatieve regio
te zijn. Van Gijzel stimuleert ontmoetingen
tussen mensen om dit op te pakken. Dat
vereist ruggengraat,’ aldus Schaveling. ‘Het
vergt ook een sterke persoonlijkheid om als
ambtenaar niet omhoog naar de minister
of wethouder te kijken, maar je af te vragen
wat in het belang van de maatschappij is.
Niet voor niets werken wij in de MBA in Public
& Private aan de persoonlijke ontwikkeling
van mensen.’
modulair executive mBa in Public & Private
Steeds meer projecten vinden plaats in samenwerking tussen publieke en private partijen.
Publiek en privaat kennen echter verschillende manieren van bedrijfsorganisatie, met
ook een eigen taal en cultuur. Nyenrode verzorgt een MBA-programma dat gaat over het
dichten van de kloof tussen die twee culturen. De totale MBA bestaat uit tien modules,
die naar eigen keuze en in eigen tempo gevolgd kunnen worden. Deelnemers kunnen ook
losse modules volgen. Jaap Schaveling verzorgt de module Leiderschap en Samenwerken.
Wie een beeld wil krijgen van de opleiding, kan op 12 februari of 14 maart a.s. deelnemen
aan een belevingssessie. u maakt dan kennis met het landgoed, de staf, de huidige en
toekomstige deelnemers en de hoogleraren in het programma.
Aanmelden voor een belevingssessie kan via www.nyenrode.nl/eventsmmba
29

30
pm select Werken voor de overheid 2012
hoogleraar Ict albert boonStra waarSchuwt voor groeIende kloof
‘Positie ict-leveranciers
te dominant geworden’
over de hele linie scoren ict-dienstverleners dit jaar laag als het
gaat om tevredenheid bij hun klanten binnen de overheid. albert
Boonstra, hoogleraar ict, signaleert een groeiende kloof tussen
de sector en de overheid. Het komende parlementaire onderzoek
van de commissie-elias kan wellicht soelaas bieden.
tekSt rené ZWaaP IlluStratIe cunera joosten
WInnaar ICt
Zijn vormen van publiek-private samenwerking
mogelijk op het precaire
terrein van de overheids-ict? Bij de respondenten
van de PM Select-enquête
lijkt de scepsis te overheersen. ‘Wat
betreft PPS-constructies zou ik nog even willen benadrukken
dat dat in Nederland een heel kwetsbaar
systeem is,’ merkt een van de deelnemers op. ‘Ik zie
PPS-constructies werken
in de bouw, maar
daarbij wordt onvoldoende
afgevraagd of
dit achteraf nu daadwerkelijk
tot minder
kosten heeft geleid. Ik geloof daar eerlijk gezegd niet
in, aangezien een bedrijf nu eenmaal andere belan-
‘Zzp’ers zijn sneller af te rekenen
op de behaalde resultaten’
gen heeft dan de overheid. Dus alleen als een bedrijf
aan imagoverbetering kan doen door mee te werken,
gaat dat werken. De vraag is of Nederlandse ict-bedrijven
dat zo zien. Dan hangt het er vervolgens dus
van af of bedrijven kunnen “scoren” met het betreffende
project. In de ict is dat niet zo snel het geval.’
Een andere deelnemer meent: ‘Veel dienstenaanbieders
bieden mooie producten, maar gaan
niet of te weinig in op de organisatieverandering die
gepaard gaat met ingebruikname van het product.
Ict bakent zo zijn projecten af, maar ook adviseurs
dienstverlening hebben dit nog niet altijd door. Directies
van gemeenten maar ook inkopers moeten
hier scherper op zijn’
CommISSIe-elIaS
Albert Boonstra, hoogleraar ict aan de Rijksuniversiteit
Groningen, verbaast zich niet over de toenemende
kloof die blijkens
de enquête van
TNS NIPO groeiende
is tussen overheid en
zakelijke dienstverleners
op het gebied
van ict. Boonstra was een van de specialisten die
als eerste werden gehoord tijdens de voorbereiding
1centric 6,8 rUnnInG UP 2. capgemini 6,3
3. atos origin 5,9

van het komende parlementaire onderzoek naar
ict-problemen bij de overheid onder leiding van
VVD-Kamerlid Ton Elias. Boonstra: ‘Tijdens die zogeheten
expertsessies bleek dat er een groot verschil
bestaat tussen datgene wat de overheid vraagt en wat
de grote bureaus bieden. Daardoor is de tevredenheid
over de afgenomen diensten niet bepaald groot
te noemen. Er blijkt een behoorlijk begripsverschil
te bestaan, waardoor er misverstanden komen over
wat de overheid nu precies vraagt en datgene dat de
zakelijke dienstverleners aanbieden. Het aanbestedingsproces,
dat een zekere afstandelijkheid schept,
draagt niet bij aan een beter begrip. In het algemeen
kun je stellen dat de positie van de grote ict-aanbieders
al te dominant is geworden.’
Binnen die verhouding noemt Boonstra het begrijpelijk
dat de voorkeur van de overheidsinkopers
van diensten verschuift naar de zzp-markt. Boonstra:
‘Zzp’ers zitten toch anders in zo’n proces, ze
zijn sneller af te rekenen op de door hen behaalde
resultaten, zijn vaak sneller en flexibeler en er kan
sneller een soort van
partnership ontstaan.
Aan de andere kant
zijn de aanbestedingsregels
weer zodanig
dat echte grote
opdrachten toch automatisch bij de grote jongens
terecht komen.’
HeIlZame CrISIS
Wat de voorbereidende expertsessies van de commissie-Elias,
die komend voorjaar van start moet
gaan, ook hebben aangetoond, is volgens Boonstra
dat de inkopers van de overheid vaak niet echt partij
kunnen bieden aan de slagkracht van de grote
bureaus en zodoende worden ‘overruled’. Boonstra:
‘De overheid loopt qua kennis en ervaring op ictgebied
ernstig achter bij de grote leveranciers. Wat
dat betreft zou het goed zijn als de overheidsdiensten
hun krachten bundelen en komen tot een soort
A-team van experts, waar de inkoop van ict-diensten
wordt gecentraliseerd. Daarnaast is het wenselijk dat
er partnerships ontstaan tussen overheid en leveranciers,
waarbinnen de lotsverbondenheid wordt geformaliseerd.
De huidige crisis kan daarbij wellicht
uitkomst bieden: de positie van de leveranciers van
pm select Werken voor de overheid 2012
‘kleinere budgetten kunnen
heilzaam werken’
ict wordt minder dominant, de budgetten verkleinen,
en al die specialisten binnen zo’n bureau moeten
toch aan het werk
blijven. Dat kan uitein-
delijk heilzaam werken.
Aangezien er momenteel
een paar hele grote
ict-opdrachten van de
overheid boven de markt hangen, is het ook een
goed moment voor het verzetten van de bakens.’
In de categorie ICT kwam automatiseringsbedrijf centric dit jaar als
best gewaardeerde aanbieder uit de bus bij de enquête van TNS NIPO.
Centric behaalde een waarderingscijfer van 6,8, op de voet gevolgd
door CapGemini (6,3) en Atos Origin (5,9). Met ruim 5.300 medewerkers
biedt Centric maatwerk- en standaardsoftware, infrastructuur,
branchespecifieke oplossingen en een uitgebreid portfolio van gerelateerde
diensten. Innovatie als aanjager van duurzame groei staat centraal
in de bedrijfsfilosofie. Centric investeert daarom in kennisontwikkeling
en werkt samen met onderwijsinstellingen en gerenommeerde
ondernemingen. Binnen het bedrijf zijn ruim twintig ‘Competence
Centers’ actief die brancheoverschrijdend onderzoek doen naar nieuwe
technologieën en trends. Centric houdt Maatschappelijk Verantwoord
Ondernemen (MVO) hoog in het vaandel en streeft naar een ‘optimale
balans tussen people, planet en profit’.
31
Sector ict

32
pm select Werken voor de overheid 2012
In Sector zorg en welzIjn groeIen Markt en overheId naar elkaar toe
de zorg moet ‘lean’ worden
De decentralisatie van taken uit de aWBZ, de Participatiewet en
van de jeugdzorg zal het sociale domein ingrijpend veranderen.
Volgens gemeentesecretaris marcel meijs moeten overheid en
markt veel meer naar elkaar toe groeien om de dienstverlening
aan de burger op peil te houden. ‘In het lean maken van back offices
schuilt een potentiële goudmijn.’
tekSt chris van de Wetering IlluStratIe cunera joosten
Multifunctionele zorg- en welzijnscentra,
nieuwe arrangementen
die jeugdzorg en re-integratie
combineren, innovatieve welzijnsconcepten
voor zorg- en
ziekenhuisontwikkeling en vooral ook ‘projecten
waarbij de gemeente een minder belangrijke rol ziet
weggelegd voor zichzelf’. Het draagvlak onder ambtenaren
groeit om op het gebied van zorg en welzijn
meer ruimte te laten
aan de markt, zo blijkt
uit het TNS NIPO-onderzoek
Werken voor
de overheid 2012. Gemeenten
staan dan ook voor een flinke opgave nu taken
uit de AWBZ, de jeugdzorg en de Participatiewet
naar hen toekomen. Volgens Marcel Meijs, voorzitter
van de Vereniging van Gemeentesecretarissen en gemeentesecretaris
van Enschede, kan het samenspel
tussen publieke en private partijen veel beter. ‘Met
de kortingen die het Rijk heeft opgelegd, móet de efficiency
groter, willen we nog enige kwaliteit kunnen
bieden.’
Nu zitten cultuurbarrières een effectieve samenwerking
van overheid en markt vaak in de weg, observeert
Meijs. ‘De overheid is argwanend naar de
WInnaar ZorG en WelZIjn
1Bmc* 6,8
‘je ziet aanbieders de zorgvraag
integraler benaderen’
private sector, omdat de markt tot doel heeft winst te
maken. We vinden dat problematisch, zeker als het
om zorg en welzijn gaat, maar daar moeten we dus
vanaf,’ zegt hij resoluut. De overheid moet accepteren
dat private partners een goed verdienmodel nodig
hebben. ‘En dat gaat veel beter als private partijen
ook het overheidsdenken weten te incorporeren.
De overheid moet leren denken vanuit de markt en
private partijen moeten een langdurige relatie met
de overheid willen aangaan en strategisch meedenken,
zodat ze daadwerkelijk partners worden, partners
die we heel hard nodig hebben.’
Als overheid en markt hun organisatie- en cultuurverschillen
weten te overwinnen, ontstaat er
volgens Meijs een compleet nieuwe markt met tal
van mogelijkheden voor nieuwe en verdergaande
arrangementen in zorg en welzijn, bijvoorbeeld
rond regievraagstukken en bij de indicatiestelling.
In Enschede heeft hij rond de aanbesteding
van huishoudelijke
hulp en persoonlijke
verzorging goede ervaringen
met schoonmaakbedrijf
Asito,
dat meer verantwoordelijkheid op zich wil nemen
voor onderdelen van de zorg. ‘Je ziet dat aanbieders
de zorgvraag integraler gaan benaderen. Ook problemen
op de arbeidsmarkt, sociaal isolement en
inkomensondersteuning worden nu meegenomen.
Overheidsinstellingen, welzijnsorganisaties en zorgaanbieders
zoeken elkaar in veel gemeenten op om
een soort van frontlinie-achtige aanpak te ontwikkelen.’
De vraag is wie hierbij de regie op zich neemt.
Volgens Meijs hoeft dat niet per se de overheid te
zijn. ‘Een zorgaanbieder die zich ontwikkeld heeft
tot een vertrouwenspartner kan het ook doen,’ vindt
*Bij dienstverleners die in meerdere sectoren werkzaam
zijn kan het rapportcijfer op de sectorlijst afwijken van de
hoofdlijst, omdat alleen beoordelingen in de betrokken sector
zijn meegenomen

hij. Hetzelfde geldt voor de indicering van zorg uit
de Wmo. Meijs: ‘Dat zou ook een taak kunnen zijn
van een marktpartij die zich lokaal goed verbonden
weet met huisartsen en wijkverpleegkundigen.’
Behalve met samenwerking in de ‘frontlinie’ valt
er volgens Meijs ook een wereld te winnen in het optimaliseren
van werkprocessen in de back office. ‘We
moeten toe naar één werkproces voor de gemeentelijke
instellingen en bijvoorbeeld de zorgkantoren.
Er is grote vraag naar adviesbureaus en andere partners
die ons kunnen helpen bij het lean maken van
processen; er zijn gigantische kostenbesparingen
mee te realiseren. Dat moeten dan wel partners zijn
die zich verdiepen in de voorkant, die de instellingsbelangen
los weten te laten en ketensamenwerking
zoeken om tot een gezamenlijk proces te komen.’
De grote zakelijke dienstverleners zouden zich
veel meer moeten richten op lean management en de
implementatie daarvan. Meijs: ‘Er valt natuurlijk het
meest te verdienen met managementadvies en ook
bestuurders zijn geneigd eindeloos te blijven praten
over de kaders van beleid. Met het efficiënt regelen
van de back office win je geen verkiezingen.’ En dat
terwijl de overheid daarmee volgens Meijs gemakkelijk
20 tot 30 procent kan besparen. ‘We zouden hier
als opdrachtgever veel meer om moeten vragen. De
overheid moet leren dat het echte geld gezocht moet
Bmc is de winnaar in de categorie Zorg
en Welzijn. Het advies- en managementbureau,
volgens Marcel Meijs ‘een
bureau dat heel goed meedenkt’, scoort
in het TNS NIPO-onderzoek hoog op
betrokkenheid bij de opdracht, betrouwbaarheid
en naamsbekendheid en komt
uit op een rapportcijfer van 7,4. BMC
ondersteunt overheden, onderwijs- en
zorginstellingen, woningcorporaties en
andere non-profitorganisaties bij het
oplossen van complexe vraagstukken
en het leveren van capaciteit en geeft
zo vorm aan organisatieverandering die,
zoals het bureau het zelf formuleert, past
bij de veranderende samenleving op de
expertisegebieden bestuur en organisatie,
financiën en bedrijfsvoering, het sociale
domein, ruimte en wonen, zorg en
onderwijs.
BMC is de afgelopen tijd nauw betrokken
geweest bij de aardverschuiving
die zich als gevolg van de drie grote decentralisaties
van taken voltrekt bij gemeenten.
‘We krijgen veel vragen binnen
pm select Werken voor de overheid 2012
worden in de uitvoering.’ In het efficiënter maken
van werkprocessen en het opzetten van een informatiearchitectuur
die dat mogelijk maakt, ziet Meijs
dan ook ‘een potentiële goudmijn voor de markt’.
op het gebied van strategieontwikkeling
en regionale samenwerking, maar we initiëren
en begeleiden ook de proeftuinen
die uiteindelijk moeten leiden tot nieuwe
slimme combinaties van (jeugd) zorg en
begeleiding en we organiseren bijeenkomsten
om partijen bij elkaar te brengen,’
zegt Reina van Cadsand, adviseur
maatschappelijke ontwikkeling van BMC.
Het organiseren van ‘zorg dichtbij’ met
lokale partners is een van de speerpunten
in de portefeuille. Van Cadsand: ‘We
hebben een uitgesproken visie hierop. De
trajecten die we begeleiden gaan veelal
om nieuwe sturingsconcepten en ‘kantelingen’
van verantwoordelijkheden (meer
eigen verantwoordelijkheid en mantelzorg),
horizontalisering van verhoudingen
(lokale aanbieders en overheid trekken
meer op als gelijkwaardige partners
in een netwerk) en het organiseren van
preventie van zorg.’ Het uiteindelijke
doel is in alle gevallen om meer zorg voor
minder budget te kunnen leveren. BMC
neemt ook de verantwoordelijkheid voor
de succesvolle implementatie en uitvoering.
vertelt Mohammed Essafi, partner
van BMC. Een voorbeeld op ander terrein.
‘In opdracht van een woningcorporatie in
de Randstad innen we bijvoorbeeld de incasso
van achterstallige huur en voor een
gemeente in het zuiden van het land doen
we de inning van gemeentebelastingen.’
Essafi bespeurt dat consultants in deze
tijden concreter hun toegevoegde waarde
moeten bewijzen. ‘Dat leidt tot nieuwe
contracteringsvormen waarbij resultaatverplichtingen
centraler staan, bijvoorbeeld
rond te realiseren kostenreducties.
‘Het economisch tij vraagt om innovatie.
We werken bij BMC met zes
innovatieteams die tot nieuwe creatieve
concepten moeten leiden, waarmee
we van toegevoegde waarde willen zijn
voor klanten. Bijvoorbeeld hoe kunnen
we nieuwe PPS-combinaties realiseren
in het sociale domein. We doen dat niet
hier tussen vier muren, maar altijd in samenwerking
met onze klanten, universiteiten
en lokale partners.’
33
Sector Zorg en WelZijn

958531-1211
Krijg ik naast een scherpe
premie ook de beste zorg?
€ 75,-
terug *
Dankzij uw werkgever kunt u profiteren van de GezondSamenPolis van Zilveren Kruis.
Dit voordeel geldt voor uw hele gezin. Bovendien krijgt u € 75,- terug* als u per 1 januari
overstapt. Ga voor meer informatie naar www.zk.nl/gezondsamen.
* Zie de actievoorwaarden op www.zk.nl/gezondsamen.

Info SuPPort en kennIScentruM rcf ontwIkkelden SMartbox tegen fraude
ict-oplossingen vergroten
‘pakkansbeleving’
Het kenniscentrum handhaving rCF zet
zich al geruime tijd in om het Informatiegestuurd
Handhaven (IGH) als werkwijze
te stimuleren bij gemeenten. Door
meerdere bestanden te koppelen is het
gerichter zoeken naar uitkeringsfraude
en risicogevallen. een instrument daarvoor
bestond nog niet. Dus zocht het
rCF de ICt-expertise op van Info Support.
Ze werken al samen sinds
2008, toen het RCF Haaglanden
en Hollands-Midden het
Project Herijking opzette.
Bij zes gemeenten wilde het
kenniscentrum van RCF risicoprofielen
ontwikkelen waarmee gemeentelijke sociale
diensten beter risicogestuurd konden
handhaven. Info Support leverde de ICTkennis.
Het verkrijgen van de bestanden
bleek geen makkelijke opgave. Na een half
jaar was nog maar 60 procent ontvangen.
De bedoeling was om de bestanden herhaaldelijk
en met de meest actuele inhoud
te gebruiken.
Met dit tempo was dat onwerkbaar.
Adviseur Hans Berkhout van RCF en productmanager
Mark Breed van Info Support
konden het Informatiegestuurd Handhaven
niet loslaten. ‘Daarom staken we
de koppen bij elkaar om dit verder uit te
ontwikkelen,’ legt Berkhout uit. Het resultaat
is een echt IGH-instrument, genaamd
SmartBox. ‘Wij leverden daarbij de handhavingsexpertise
en Info Support de technische
knowhow. Gemeenten kunnen nu
met SmartBox, die haar pilotfase bij drie
gemeenten net heeft afgerond, aan de slag.
SmartBox, dat zonder subsidie tot stand
kwam, koppelt een groot aantal databases
aan elkaar. Dit betreft een aantal gemeen-
Adviseur Hans Berkhout van RCF en Mark Klabbers, business unit manager overheid van Info Support
telijke en landelijke bronnen. De laatste
zijn via de gemeenten afkomstig van
het Inlichtingenbureau (IB). De manier
waarop de informatie wordt gekregen en
verwerkt, is conform de vereisten van de
Wet Bescherming Persoonsgegevens opgezet,
zodat er geen schending van privacy
plaatsvindt.
DatakoPPelInGen
Uit de datakoppelingen ontstaat een duidelijk
risicodossier. De informatie in het
systeem wordt regelmatig ververst. Met
één druk op de knop heb je meteen zicht
‘je kunt je focussen in je
fraudeonderzoek’
op de actuele risico’s in je uitkeringenbestand.
Van fraude in inkomen, vermogen
en woonvormen, tot mensen die
niet meewerken aan hun re-integratie.
Breed: ‘Door het slimmer indelen van je
bestanden kun je mensen die geen fraude
plegen met rust laten en je in je onderzoek
meteen focussen op degene die wel
overlast veroorzaakt.’ Berkhout noemt
als voorbeeld iemand die in de bijstand
zit, maar wel OZB blijkt te betalen voor
een bedrijfspand. ‘Dat zijn zaken die niet
met elkaar rijmen. Dat wijst dus op een
frauderisico in de bijstandsuitkering.’
Het instrument is op maat toepasbaar. ‘Elke
gemeente kampt weer met andere soorten
problemen,’ zegt Breed. ‘Je hebt een typisch
stedelijke problematiek, maar ook risico’s
van het landelijk gebied. Wij bieden de
handhavingsmedewerker het risicodossier.
Op basis van het daaruit zichtbare risicobeeld
kan de medewerker gericht onderzoek
verrichten. Het is aan de gemeente op
welke wijze ze de risico’s onderzoekt. De
bedoeling is dat gemeenten de ‘pakkansbeleving’
van personen die fraude plegen,
maximaal beïnvloeden.’
PreVentIeF en rePreSSIeF
Uit de pilots kwam voor het RCF en Info
Support een aantal aandachtspunten naar
voren. Zo zal de communicatie met mensen
in de uitkering over het gebruik van Smart-
Box meer moeten worden benut, omdat
het al moet vanwege de Wet Bescherming
Persoonsgegevens, maar ook omdat het
bijdraagt aan preventie. Berkhout: ‘Door de
communicatie rond het instrument zelf en
de resultaten die je ermee boekt, vergroot je
ook de pakkansbeleving. Je werkt dus zowel
preventief als repressief.’
35

36
pm select Werken voor de overheid 2012
fInancIële dIenStverlenerS wInnen terreIn bIj geMeenten
externen helpen
bij bezuinigen
Steeds meer gemeenten schakelen een extern accountantsbureau
in voor advies op lastige terreinen als het afgewaardeerde
grondbezit. Zo nam gemeente Hardinxveld-Giessendam Deloitte
in de armen om de bezuinigingsmogelijkheden tegen het licht te
houden. ‘Hun analyse was een heel goed middel om het gesprek
aan te gaan over de bezuinigingen.’
tekSt richard sandee IlluStratIe cunera joosten
Bijna elke organisatie heeft accountants
nodig, zo ook de overheid. Maakt dat
het Rijk een mooie grote klant voor
de kantoren? Niet echt. De externe accountant
van de ministeries is namelijk
niet Deloitte, KPMG of een andere private partij,
maar de Algemene Rekenkamer. ‘Die instantie
voert de externe controle uit van de jaarrekeningen
van de ministeries,’ zegt Koos Vos, coördinator publieke
sector bij de
Nederlandse Be-
roepsorganisatie
van Accountants
(NBA).
Naast de
rekenkamer heeft het Rijk zijn eigen interne
controleurs, de Auditdienst Rijk. ‘Daar werken ook
wel externen als er capaciteitsgebrek is, vaak binnen
raamcontracten,’ aldus Vos. Over de omvang van
de orderportefeuille heeft hij geen idee. Uit de begroting
van Financiën blijkt evenwel dat het departement
voor ruim 6 miljoen euro extern personeel
inhuurt, een bescheiden 5 procent op het totaal van
de personeelskosten bij het kerndepartement. Overigens
wordt dit budget de komende jaren gehalveerd.
WInnaar FInanCIal ConSUltInG
Bij gemeenten hebben accountantsbedrijven een
stevigere voet tussen de deur. ‘Bij decentrale overheden
wordt de rol van externe accountant vervuld
door de kantoren. Behalve in Amsterdam en Den
Haag, die hiervoor hun eigen dienst hebben,’ zegt
Vos. Deloitte domineert deze markt, gevolgd door
Ernst & Young, PwC, KPMG en een aantal kleinere
kantoren. ‘Daar zijn natuurlijk wel de nodige kosten
mee gemoeid bij gemeenten,’ zegt Vos.
onDer DrUk
Over kosten gesproken. Respondenten in het PM
Select-onderzoek geven aan dat ze het over het algemeen
behoorlijk tevreden zijn over financiële externen.
Maar ‘tarieven en voorwaarden’ is een van de
onderdelen waarop de score minder lovend uitpakt.
Bijna de helft beoordeelt dit aspect als ‘redelijk’, bijna
een vijfde als ‘slecht’. Vos erkent dat er ‘discussies’
zijn over de tarieven en zegt dat deze onder druk
staan.
Valt er in deze
‘Controlewerkzaamheden leveren minder
op, adviesdiensten zitten in de lift’
markt nog wel wat
te verdienen voor
financiële dienstverleners
bij de
overheid? Deloitte meldt in zijn laatste jaarverslag
dat de verdiensten in de publieke sector ‘voor het
tweede achtereenvolgende jaar significant onder
druk staan’. In zijn algemeenheid leveren controlewerkzaamheden
steeds minder op. De adviesdiensten
zitten daarentegen in de lift, ook bij de overheid.
Vos beaamt dat er nieuwe ontwikkelingen zijn
waar accountantskantoren op inspringen. ‘Rond de
decentralisatie van taken is het belangrijk dat gemeenten
hun zaakjes goed op orde hebben. Bij de
1deloitte 7,3 rUnnInG UP Bmc* 6,5
*bij dienstverleners die in meerdere sectoren werkzaam zijn kan het rapportcijfer
op de sectorlijst afwijken van de hoofdlijst, omdat alleen beoordelingen
in de betrokken sector zijn meegenomen

gemeentelijke grondbedrijven speelt natuurlijk de
afwaarderingsproblematiek waar accountantsdiensten
ook nuttig kunnen zijn. Ook bij de bezuinigingen
die op veel overheden afkomen, kan de accountant
behulpzaam zijn.’
De gemeente Hardinxveld-Giessendam schakelde
huisaccountant Deloitte in om de bezuinigingsmogelijkheden
tegen het licht te houden.
SGP-wethouder Boerman wil liever niets kwijt over
de ervaringen in dit traject. ‘Die zijn namelijk niet
onverdeeld positief en het lijkt me niet aangewezen
om dat in de publiciteit te bespreken,’ aldus de bestuurder.
GoeD GeïnFormeerD
ChristenUnie-raadslid Cor van Vliet uit dezelfde
gemeente is door de bank genomen juist positief
over de prestaties van Deloitte. ‘Vooraf werd de discussie
nauwelijks op basis van feiten gevoerd. De een
riep dat daar wel wat van af kon, de ander vond dat
daarop bezuinigd kon worden. Deloitte heeft voor
onze gemeente per beleidsterrein geïnventariseerd
waaraan we, afgemeten aan landelijke gemiddelden,
veel of weinig uitgeven,’ beschrijft hij de werkwijze.
Dit stelde de raad in staat om goed geïnformeerd
de discussie met het college van Burgemeester en
Wethouders aan te gaan. ‘We hadden hierdoor een
gelijke basis voor het debat. Hun analyse was dus
een heel goed middel om het gesprek aan te gaan
over de bezuinigingen,’ zegt Van Vliet.
Uiteindelijk werd gekozen voor besparing op
de uitvoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning
door deze hulp opnieuw aan te besteden
en ‘de uitwassen eruit te halen’. Bovendien werd een
zwembad gesloten. Wat tegenviel, tekent Van Vliet
aan, was dat sommige bezuinigingsopties erg lastig
realiseerbaar waren. ‘Het meest navrante voorbeeld
daarvan is veiligheid, waar een hoop vanaf zou kunnen.
Maar als je dan gaat praten met experts blijkt
dat er veel goede verklaringen zijn voor de hoge kosten
van bijvoorbeeld de brandweer, onder andere
door de geografische ligging bij de A15 en de Betuwelijn.
In plaats van twee ton zijn we daardoor niet
verder gekomen dan een bezuiniging van een kleine
vijftigduizend euro op dit gebied.’
aZ- stadion
Ook in Alkmaar, waar adviesbureau BMC een bezuinigingstraject
begeleidde, zijn positieve ervaringen
opgedaan met de externe adviseurs. ‘De meerwaarde
zat erin dat gekozen werd voor een benadering van
onderaf en dat betekent een grote groep medewerkers
uitnodigen in het AZ-stadion en deze te stimuleren
om na te denken over hoe dingen ook anders
kunnen,’ schrijft Dick Oostrom, concerncontroller
pm select Werken voor de overheid 2012
bij de gemeente, in een e-mail. ‘Dit heeft goed gewerkt
en geleid tot invulling van een groot aantal
bezuinigingsvoorstellen. Daarna is een hele grote
reorganisatie gekomen en zijn de voorstellen daarin
meegenomen. Wij waren gewend om veel top-down
bezuinigingsvoorstellen te maken en dit leverde
nieuw inzicht (en resultaat).’
Inhuur van financiële externen ligt gevoelig, zo blijkt. Vragen over de ervaringen
bij gemeenten moeten van tevoren worden ingediend, blijven
verdacht lang liggen of worden helemaal niet beantwoord. Als er wél
een antwoord volgt, wordt eerst en vooral benadrukt dat ‘er alles aan
wordt gedaan’ om de kosten van externe inhuur terug te dringen. De
angst om beticht te worden van geldsmijterij is kennelijk groot. De rijksoverheid,
waar de Auditdienst Rijk (ADR) een belangrijke inhuurder
van financiële professionals is, wenst hierover helemaal geen mededelingen
te doen. Wellicht speelt bij deze zwijgzaamheid ook de forse
taakstelling voor Financiën een rol – het departement moet de inhuur
van externen met de helft terugdringen in 2017, blijkt uit de begroting.
Wat de kosten van accountants betreft, is de geheimzinnigheid bij de
overheid opmerkelijk. Immers, het bedrijfsleven moet accountantskosten
verplicht in de jaarrekening verantwoorden.
deloitte, winnaar met een 7,3, scoort hoog op naamsbekendheid, betrokkenheid
en imago, punten waarop BMC in deze categorie minder
scoort.
37
Sector Financial consulting

Kennis in actie
master urban management
Nieuw vanaf september 2013: de tweejarige professional master Urban Management. Centraal staat
de multidisciplinaire aanpak van grootstedelijke vraagstukken vanuit een sociaal, fysiek, economisch en politiekbestuurlijk
perspectief. Met een focus op de metropoolregio Amsterdam. Een innovatieve opleiding voor
professionals die op zoek zijn naar nieuwe denk- en werkwijzen. Meer weten? Kijk op www.hva.nl/mum.
creating tOmOrrOW

met aanbestedingskalender.nl
voldoet u aan alle wetgeving!
aanbestedingskalender.nl is al jaren de meest complete website voor aanbestedingen. nu de
nieuwe aanbestedingswet door de eerste kamer is aangenomen heeft u misschien vragen over hoe
nu om te gaan met aanbestedingskalender.nl en uw werkproces. Wij informeren u graag.
Wat VeranDert er Voor mIj alS aanBeSteDenDe DIenSt?
Helemaal niets! Als gebruiker van Aanbestedingskalender.nl blijft
u werken zoals u gewend bent. Wij zorgen ervoor dat alle aankondigingen
kosteloos worden doorgeplaatst naar TenderNed. Zo voldoet
u aan de nieuwe wet en blijft u bereikbaar voor ruim 115.000
ondernemers die dagelijks op de hoogte blijven. Het doorplaatsen
gebeurt nu ook met Europese aanbestedingen via het Europese
aankondigingenplatform Tenders Electronic Daily (TED).
lanCerInG Van Het nIeUWe aanBeSteDen
Maar wij staan niet stil: vanaf de lancering van het nieuwe
aanbesteden op 15 januari 2013 wordt Aanbestedingskalender.nl
nog gebruiksvriendelijker. Aanbestedingskalender.nl zorgt voor:
• De beste en meest complete EMVI-module
• Eenvoudiger onderhands aanbesteden
• Rapportage met analyse per aanbesteding
Het nIeUWe aanBeSteDen
Aanbestedingskalender.nl is het gebruikersvriendelijkste, snelste
en meest complete platform voor uw werkproces.
Met de ontwikkeling van de nieuwe versie is een nieuwe stap
gezet. In onze presentatie Het nieuwe aanbesteden op de beurs
InfraTech 2013 (van 15 tot en met 18 januari) in Ahoy Rotterdam
informeren wij u over alle relevante actuele en toekomstige
ontwikkelingen op aanbestedingsgebied. Inschrijven voor het
bijwonen van de presentatie van Aanbestedingskalender.nl kan via
www.crow.nl/crowcollege.
VIjF reDenen Voor GeBrUIk Van aanBeSteDInGSkalenDer.nl
1. Opdrachtgevers voldoen automatisch en gegarandeerd
aan alle wettelijke verplichtingen!
2. Het werkproces blijft hetzelfde voor alle gebruikers van
Aanbestedingskalender.nl en is dus vertrouwd.
3. Blijf op de toekomst voorbereid; dus kom naar onze
presentatie Het nieuwe aanbesteden op de InfraTech.
4. Meer marktbereik, want dagelijks ontvangen ruim 115.000
geregistreerde ondernemers onze aankondigingen.
5. Aanbestedingskalender.nl werkt soepel in de praktijk en is
snel bij registraties van partijen.
WIlt U meer InFormatIe?
Mail naar abk@crow.nl, kijk op www.crow.nl/abk of bel met
Remko Hekkers, (0318) 69 98 32. Aanbestedingskalender.nl is een
initiatief van stichting CROW.
aanbestedingskalender.nl
dé grootste aanbestedingssite van Nederland

40
pm select Werken voor de overheid 2012
Sector ruIMtelIjke ordenIng en wonen zIet kanSen voor PPS-lIght
ingenieursbureau moet aan
de voorkant mee gaan denken
De overheid besteedt een project aan, de markt schrijft erop in en
het project wordt gegund aan de beste partij. Vervolgens worden
de cementmolens opgesteld en gaat de winnaar aan de slag. als
het ooit al zo simpel was, dan is dat tegenwoordig zeker niet meer
zo. ‘je kunt niet meer achter een boom staan wachten tot de klant
voorbij komt,’ zegt Paul oortwijn van nlingenieurs.
tekSt maurits van den toorn IlluStratIe cunera joosten
Al jarenlang heeft de overheid de mond
vol van publiek-private samenwerking
op het gebied van bouwen en infrastructuur.
Het aantal projecten dat
op deze manier wordt gerealiseerd is
weliswaar nog steeds klein, maar als we het regeerakkoord
moeten geloven zal het de komende jaren
sterk stijgen. ‘Om de
beschikbare middelen
optimaal te gebruiken
en ondernemerschap
en innovatie te bevorderen
zetten we in op
publiek-private samenwerking bij de aanleg van infrastructuur.’
De bouwsector vindt dat een goede zaak en stelt
dat er met PPS voor hetzelfde geld veel meer kan dan
bij een traditionele aanpak. ‘Die traditionele aanpak
is aan het verdwijnen,’ stelt beleidsmedewerker Richard
Mulder van Bouwend Nederland. ‘Het gaat
bij PPS vooral om de ‘s’ van samenwerken. We zijn
WInnaar rUImtelIjke orDenInG en Wonen
1grontmij 7,4
‘We zijn steeds minder
aannemers maar ondernemers’
steeds minder aannemers en steeds meer ondernemers
die “aan de voorkant” meedenken met de opdrachtgever
over onderwerpen als onderhoud en
schoonmaak. De gebruiker van een pand kan zich
daardoor met zijn kerntaken bezig kan houden.’
Directeur Paul Oortwijn van NLingenieurs,
die ongeveer 140 raadgevende ingenieursbureaus
vertegenwoordigt, vindt de invulling van het
begrip PPS vaak te beperkt. ‘Het gaat meestal om
DBFMO-contracten [design, build, finance, maintain,
operate, MvdT] waarbij er één contractpartij
is die medefinanciert en het resultaat beschikbaar
stelt aan de opdrachtgever. Eigenlijk is het meer een
soort leaseconstructie waarbij het meer gaat om de
financiering dan om een vorm van samenwerking
waarbij partijen samen een businesscase uitvoeren
en gelijkwaardig delen in de risico’s en de opbrengsten,
een echt publiek-privaat partnership dus. Ik
wil daarmee overigens
niet zeggen dat DB-
FMO geen voordelen
heeft. Bij traditionele
contracten is er sprake
van voorbereiding, de
ontwerpfase, het bestek, de aanbesteding en de uitvoering.
Het zijn allemaal losse stappen met veel
verschillende partijen die geen overzicht hebben.
Bij een DBFMO-contract heeft de markt zich georganiseerd
in een geïntegreerd contract van ontwerp tot
uitvoering tot operations.’
Het vergt voor alle partijen een andere manier
van werken. Oortwijn: ‘Ingenieursbureaus had-
rUnnInG UP oranjewoud 6,9

den vroeger een beetje de traditie van wachten op
de klant. Je hebt immers de expertise in huis, de
opdrachtgever komt wel naar je toe, je kon achter
een dikke boom staan wachten tot de klant voorbij
kwam. Dat is behoorlijk veranderd – bureaus als
Grontmij, Arcadis en Oranjewoud zijn niet voor
niets zo groot geworden. Zij zijn al heel lang “huisadviseur”
van bijvoorbeeld gemeenten en pakken al in
de beleidsfase behoeftes in het publieke domein op.’
VermoGenSPartIj
Zowel Bouwend Nederland als NLingenieurs vinden
dat er meer aandacht nodig is voor de financiering
van PPS-constructies. Oortwijn: ‘Voor ingenieursbureaus
is deelname aan PPS-constructies lastig
omdat hun vermogen vooral in de mensen zit, ze
hebben dus geen grote vermogens en kunnen vaak
maar aan hooguit één project deelnemen. De financieringskosten
van PPS-projecten zouden beter gedragen
kunnen worden door een aparte vermogenspartij
zoals een pensioenfonds.’
Ook Bouwend Nederland ziet graag de betrokkenheid
van pensioenfondsen bij PPS groter worden.
Mulder: ‘Banken zijn terughoudend geworden,
dus andere partners voor de financiering zijn
dringend gewenst. Pensioenfondsen beleggen wel
in infrastructuur, alleen niet in Nederland maar in
Australië en Frankrijk. Bij de aanleg van de N33 is er
voor het eerst sprake van voorfinanciering door een
pensioenfonds. Dat moet vaker gaan gebeuren.’
Beiden benadrukken dat er behoefte is aan
veel grotere dealflow
om investeringen in
PPS-deskundigheid
te rechtvaardigen en
een gezond rendement
kunnen draaien.
Tussen 1999 en 2011 heeft het Rijk zes projecten in
PPS-vorm aanbesteed (HSL, A59, N31, A12 Utrecht-
Veenendaal, 2e Coentunnel en A15 Maasvlakte-
Vaanplein) met een gezamenlijke contractwaarde
van ruim 5 miljard euro. De komende jaren staan
er PPS-contracten met een totale projectwaarde van
circa 18 miljard euro op de rol.
De kosten van deelname aan een PPS-project
zijn echter ‘gigahoog’, niet alleen door de financiën,
maar ook door de juridische kant met rechten en
plichten, verantwoordelijkheden en aansprakelijkheid.
Mulder: ‘De voorinvestering is hoog, ook voor
de opdrachtgever. Maar hoe vaker je het doet, hoe
meer ervaring, hoe meer vertrouwen en zichtbaarder
de voordelen die het biedt.’ Voor Oortwijn is dat
laatste juist een beetje een probleem: ‘Alleen door
pm select Werken voor de overheid 2012
‘De grote bureaus pakken al in de
beleidsfase de behoeftes op’
regelmatig aan PPS-constructies mee te doen, bouw
je als organisatie routine op en gaan je kosten per
keer omlaag. Het probleem is dat er nu zo weinig
projecten zijn dat alleen grote bedrijven die al ervaring
op dit gebied hebben eraan meedoen. Het is
voor anderen lastig om hun voorsprong nog in te
halen.’
De oplossing daar-
voor is wat Mulder
‘PPS-light’ noemt,
kleinere projecten bij
met name provincies
en gemeenten. De kosten zijn een stuk lager en ook
voor kleinere ondernemingen ontstaat zo een interessante
markt.
Winnaar in de sector ruimtelijke ordening en wonen met een score van
7,4 is ontwerp-, advies- en managementbureau grontmij, dat actief is
in de markten water, energie, infrastructuur en duurzame planning en
ontwerp. Het bedrijf heeft bijna 300 kantoren in Noordwest-Europa en
50 elders in de wereld; er werken wereldwijd bijna 10.000 professionals.
Kernthema’s in het beleid zijn duurzaamheid, leven in de delta, multimodale
mobiliteit en stedelijke revitalisatie. Grontmij rapport de eigen
duurzaamheid en MVO-prestaties conform de normen van de Global
Reporting Initiative en streeft ernaar om als organisatie vanaf komend
jaar CO2-neutraal te zijn.
41
Sector ruimtelijke ordening en Wonen

DEEL DE
INSPIRATIE!
Presenteer uw Gemeente
tijdens PROVADA 2013 op het
PROVADA Paviljoen!
Op PROVADA 2013 wordt er een PROVADA Paviljoen
geïnitieerd. Met dit paviljoen willen wij o.a. Gemeenten
en overige overheden de mogelijkheid bieden om op een
laagdrempelige manier kennis te laten maken met de
PROVADA. Daarnaast bieden wij aan de deelnemers ook
de mogelijkheid om debatten, gesprekken, workshops,
presentaties (van bijvoorbeeld eigen projecten) e.d. te
organiseren. Wilt u op deze manier kennis maken met
de PROVADA, neem dan contact op met Peter Schreuter,
030 605 1424.
Vind ons op Twitter @PROVADAre
info@provada.nl
+31 (0)30 60 514 24
4 5 6 JUNI
AMSTERDAM RAI
www.provada.nl
MAKE IT HAPPEN
MAKE IT REAL
2013

fakton onderzoekt waar de ruIMte lIgt voor SluItende buSIneSS caSeS
kijk eens met de ogen
van een belegger
Welke projecten doen er écht toe als het
gaat om grondontwikkeling of vastgoedbeheer?
Wat maakt uw stad aantrekkelijk
en onder welke condities zou u zelf
als belegger participeren? Durf die vragen
maar eens te stellen als gemeente,
dan zult u beter in staat zijn te prioriteren.
maar ook ervaren dat marktpartijen
vaak tegen dezelfde vragen aanlopen.
middelen zijn immers schaars. Fakton
optimaliseert bestaande portefeuilles
naar financieel en maatschappelijk rendement
met transparante business cases
voor publiek én privaat.
Iedere publieke euro moet zo effectief
mogelijk ingezet worden, in
maatschappelijke en/of in financiele
zin. Daar heeft elke gemeente
haar eigen ideeën over. Maar wat
zijn nou de projecten die beleggers interessant
vinden? ‘Die denken niet zozeer
in aanbod, maar veel meer in de vraag van
potentiële eindgebruikers, de klanten,’ stelt
Ariën Versteeg.
onDerBoUWDe keUZeS maken
‘We deden voor diverse rekenkamers en
raadscommissies onderzoek naar de financiële
positie van het gemeentelijk grondbedrijf,’
vertelt Versteeg. In veel gemeenten
zie je dat er een vorm van planningsoptimisme
is die niet meer strookt met de
huidige economische situatie. Door een
investeringskaart te maken, dwing je jezelf
als gemeente om op portefeuilleniveau prioriteiten
aan te brengen en kun je onderbouwde
keuzes maken.’
‘Pas wel op dat je niet alleen vanuit gemeentebelangen
redeneert,’ vult Anne van
Eldonk aan. ‘Je moet je ook afvragen: zijn
dit nu de projecten waar investeerders op in
willen gaan. Kijk eens met de ogen van een
belegger naar je stad.’
nIeUWe GelDStromen
Fakton verbreedt de business case van
projecten ook naar nieuwe geldstromen.
Van focus op de gronduitgifte sec naar
de exploitatiefase. Wat is de waarde van
huisvesting met een beter kostenplaatje
voor de klant? Denk aan energieleveranciers,
ICT-bedrijven, afvalverwerkers en
parkeerservices, maar zelfs een bedrijf als
Ikea lijkt tegenwoordig geïnteresseerd om
te participeren in projecten. ‘Er opent zich
nog een hele wereld aan private zijde,’ stelt
Van Eldonk. ‘Wij gaan graag op zoek naar
partners met een langetermijnhorizon die
bij kunnen dragen, die mee willen denken
over een innovatieve oplossing om projecten
betaalbaar te maken.’
Businessmodellen veranderen, zeggen
beide consultants. De rol van ontwikkelaars
verandert net zo hard als die van gemeenten.
Een stuk grond staat tegenwoordig niet
meer garant voor een zekere opbrengst.
Fakton kent de condities die de markt nodig
heeft om tot afspraken te komen. ’Wij wor-
Ariën Versteeg en Anne van Eldonk van Fakton
den regelmatig betrokken bij projecten die
in een lastige patstelling verkeren,’ geven
ze aan. ‘Dan kun je je afvragen of het eisenpakket
van gemeenten nog wel past bij de
huidige marktsituatie.’ Op basis van een gedegen
analyse van realistische geldstromen
biedt Fakton een nieuwe basis voor de onderhandelingen.
‘Daarbij geven we ruimte
om ieders principes en ambities te formuleren
en onderzoeken we waar de ruimte ligt
voor een sluitende business case.’
Anne van Eldonk: ‘Als mediator kijken
we heel kritisch naar een business case en
geven we onze eigen mening, maar ook
onze oplossingsmogelijkheden ten aanzien
van de financiële haalbaarheid van de plannen.
Vervolgens proberen we, met respect
voor zowel de gemeente als private partijen,
de verschillen te overbruggen.’
vragen naar aanleiding van dit artikel?
neem gerust contact op met anne van
eldonk of ariën versteeg van Fakton,
(010) 3006000.
of mail naar a.v.eldonk@fakton.com of
a.versteeg@fakton.com.
43

44
PPS levert betere brandweer oP
pm select Werken voor de overheid 2012
eén plus één bleek drie
te zijn op moerdijk
nog geen twee jaar geleden was het industrieterrein moerdijk
het toneel van een desastreuze brand, die duidelijk maakte hoe
groot de risico’s van bedrijvigheid kunnen zijn en hoe ongelooflijk
nauw rampenbestrijding luistert. anno 2012 beleeft moerdijk
een primeur: een publiek-private samenwerking op het vlak van
brandbestrijding.
tekSt cyriel van rossum foto arie kievit/hollandse hoogte

and bij Chemie Pack was
een ingrijpende gebeurtenis,
in alle opzichten.’ Aldus Jac
Klijs, burgemeester van de ge- ‘De
meente Moerdijk. Hij trad weliswaar
pas een paar maanden na de brand aan, maar
maakte de ramp wel van nabij mee als burgemeester
van Strijen, aan overkant van het Hollands Diep.
Wat industrieterrein Moerdijk bijzonder maakt, is
de aanwezigheid van een relatief groot aantal bedrijven
die onder het Besluit Risico’s Zware Ongevallen
(1999) vallen. Het gaat om complexe chemische
procesindustrie, raffinaderijen en bedrijven die
gevaarlijke stoffen in opslag hebben liggen. Ze zijn
gebonden aan uiterst strenge veiligheidseisen, alleen
voor kerncentrales zijn de eisen nog strenger.
Brabant telt zo’n zestig à zeventig van die ‘BRZObedrijven’,
waarvan er maar liefst dertien gevestigd
zijn op Moerdijk. Een van de eisen waar ze moeten
voldoen is permanente beschikbaarheid van brandweercapaciteit.
eigen BrandWeer
Met de handhaving van de naleving maakten de
gemeenten (toen nog verantwoordelijk voor het
toezicht) niet heel veel haast: pas in 2009 werd een
begin gemaakt met het aanschrijven van de BRZObedrijven.
Er zelf een eigen
bedrijfsbrandweer op na-
houden, dat kunnen alleen
de grootste jongens. Op
Moerdijk is Shell het enige
bedrijf dat zich dit kan veroorloven.
‘Met vrijwilligers onder je eigen mensen
krijg je dat niet voor elkaar,’ zegt Ferdinand van den
Oever, directeur van het Havenschap Moerdijk. ‘Dat
is een te grote aanslag op je personeel. Je komt in de
knoei met de minimale bezetting van je installaties,
wat je veiligheidsniveau juist weer in gevaar brengt.’
Jan Peters, directeur van een middelgrote chemische
firma op Moerdijk en voorzitter van bedrijvenvereniging
BIM, rekent voor wat de verplichting voor
zijn bedrijf zou betekenen: ‘Ik zou continu vijf ervaren
mensen op mijn terrein als brandwacht paraat
moeten hebben, voor elk van de vijf ploegen waarin
we werken. Dus 25 man in totaal. Die moeten dure
opleidingen volgen en een dure uitrusting krijgen.
Dat is echt niet op te brengen.’
nieuWe sPreiding
Bij de regionalisering van de brandweerzorg in
2010 veranderde er nog wat. Het personeel ressor-
pm select Werken voor de overheid 2012
Het korps oefent op
de bedrijven zelf
teert sindsdien onder de veiligheidsregio, alleen
de kazernes bleven onder de gemeenten vallen. De
regionalisering ging bovendien gepaard met een
nieuwe spreiding van de capaciteit op basis van
de aanrijtijden. De rampzalige brand bij Chemie
Pack in januari 2011 leverde het bewijs dat de oude
spreiding niet voldeed: de vrijwillige korpsen van
de kernen Moerdijk en Klundert konden onmogelijk
binnen de voorgeschreven tijd ter plekke zijn.
De capaciteit moest dus anders worden verdeeld.
Klijs: ‘Voor Moerdijk betekende het dat wij er een
kazerne bij moesten zetten, opdat we zouden voldoen
aan de eis dat de brandweer binnen zes minuten
bij een BZRO-bedrijf moeten kunnen zijn.’
De aanschrijving van de bedrijven in de hoogste
gevaarcategorie, het gemeentelijke kazernevraagstuk
en de brand hebben bedrijfsleven en overheid
in feite nader tot elkaar gebracht. ‘De vraag
die voorlag was: wat hebben we extra nodig om
de basisbrandweerzorg op het terrein op te vijzelen
zodat de BRZO-bedrijven kunnen rekenen op
inzet binnen zes minuten, zoals de wet verlangt.’
Er is overigens wel onderzocht of een strikt private
samenwerking mogelijk zou zijn door aan te haken
bij de professionele bedrijfsbrandweer van Shell.
Het bedrijf heeft op Moerdijk een naftakraker staan,
een installatie met een uitzonderlijk groot explosiegevaar.
Peters: ‘Al gauw
bleek de Shell-brandweer
te zeer gespecialiseerd in
de Shell-situatie. Bovendien
kan Shell niet zomaar
brandweerlieden en
materieel missen voor brandbestrijding elders. Zij
moeten 24/7 beschikken over voldoende capaciteit.’
28 manschaPPen
Er moest dus iets anders worden bedacht. ‘Wat we
hebben gedaan is de BRZO-verplichtingen op één
hoop leggen en er de publieke brandweertaken bij
voegen, ongeacht het feit dat de verantwoordelijkheden
op verschillende bordjes liggen,’ vertelt Van
den Oever. ‘Wat we kregen: één plus één is drie.
Met andere woorden meer dan wanneer de partijen
hun eigen zaakjes hadden geregeld.’ Concreter: de
publiek-private samenwerking leverde een 24/7
paraat brandweerkorps op, bestaande uit 28 professionele
manschappen en uitgerust met extra’s
als een schuimblusvoertuig en een hoogwerker.
Een zogenaamde fall back in bezetting van de kazerne
als het korps uitrukt, wordt direct aangevuld
door korpsen van elders in de veiligheidsregio.
45

46
pm select Werken voor de overheid 2012
EMERGENCY
EXPO2013
1-2-3 OKTOBER
PLATFORM VOOR
RAMPENBESTRIJDING
EN CRISISBEHEERSING

Het pand dat het super-de-luxe-korps zal betrekken,
nu nog een kale loods, ligt op een steenworp van Van
den Oevers kantoor. ‘De gemeente betaalt de kazerne
en de verbouwing ervan,’ aldus de directeur van het
havenschap. ‘Er moeten douches, slaapplaatsen, een
kantine en dergelijke in komen. Die klus is medio
volgend jaar klaar, maar in januari is de brandweer
al operationeel. We moeten het dan even met portacabins
doen, en met een gehuurde schuimblusauto.’
exPloitatiekosten
De exploitatie van de nieuwe brandweer is in handen
van de Veiligheidsregio, en de kosten daarvan
–op jaarbasis 1,8 miljoen euro – deelt de regio met
de bedrijven op Moerdijk. Daarvoor is een ingenieuze
verdeelsleutel bedacht. Van den Oever: ‘Er zijn
dertien BRZO-bedrijven op Moerdijk. Als die de
helft van die exploitatiekosten zouden moeten opbrengen,
zouden we op onrealistisch hoge bedragen
komen. Nu wil het geval dat er nog een stuk grond
vlakbij Shell braak ligt van ongeveer 120 hectare.
Dat was strategische grondreserve van Shell. Het
havenschap heeft die grond gekocht om uit te geven
aan dertien à vijftien nieuwkomers. We beperken de
verkoop van de kavels dan wel tot bedrijven van de
hoogste gevaarscategorie. Zo zal dus het aantal BR-
ZO-bedrijven op Moerdijk op termijn verdubbelen
tot 28. We delen het exploitatiebedrag waarvoor de
BRZO-bedrijven op de rol staan nu alvast door dat
aantal. En zolang die nieuwkomers er nog niet zijn,
vult het havenschap het ontbrekende bedrag aan.’
Ook de bedrijven op Moerdijk die niet zijn aangemerkt
als riskant betalen mee aan de brandweer,
want, zo is de redenering, ook zij profiteren van de
betere brandweervoorzieningen. Het gaat in dat geval
om een bijna symbolisch bedrag: 420 bedrijven
betalen samen ongeveer 5 procent van de jaarlijkse
exploitatiekosten. En zelfs daarin is nog een versleuteling
ingebouwd, de hoogte van het bedrag dat een
bedrijf moet betalen is afhankelijk van de kans op
brand. Een kantoor betaalt bijvoorbeeld minder dan
een lasbedrijf.
ZekerHeID
‘De grote plus van de huidige PPS-constructie is
de specialisatiegraad,’ zegt Peters. ‘Niet alleen qua
equipment, maar het nieuwe korps zal ons bedrijventerrein
ook op zijn duimpje kennen. Het korps
oefent op de bedrijven zelf en kan met zijn deskundigheid
de bedrijfshulpverleners optimaal instrueren.’
Na de brand bij Chemie Pack klonk er veel
kritiek op de rol van vrijwillige brandweerlieden in
de bestrijding van zo’n grote chemische brand. ‘De
nieuwe deskundigheid geeft zekerheid en vertrouwen.
Daar hadden de bedrijven hier op Moerdijk ook
pm select Werken voor de overheid 2012
grote behoefte aan, want de awareness voor risico´s is
veel groter dan voorheen, met name bij niet-chemische
bedrijven. Dat komt door die verschrikkelijke
brand, waarbij ook twee loodsen van scheepsmotorenfabrikant
Wärtsilä in de as werden gelegd.’ Dat is
volgens de ondernemer zeker een verklaring voor
het feit dat de bedrijven zich hebben gecommitteerd
aan publiek-private samenwerking.
meer PPs?
‘De PPS-constructie is niet louter een kwestie van alleen
financiële winst,’ benadrukt burgemeester Klijs.
‘Brandweerzorg is bij bedrijven een bijtaak. Uiteraard,
zou ik zeggen. Door de PPS-constructie is die
bijtaak toch mooi overgedragen aan een professionele
brandweer. Het is dus ook een kwaliteitsslag.’
Er is inmiddels belangstelling van andere gemeenten.
‘Bergen op Zoom kijkt hier de kunst af voor samenwerking
met het petrochemische bedrijf Sabic,’
vertelt Klijs. ‘En vanmiddag krijg ik een delegatie uit
Groningen die er meer van wil weten. Het zou gek
zijn als ons voorbeeld geen brede navolging krijgt.’
Misschien blijft het op Moerdijk niet bij een gezamenlijke
brandweer. Klijs kan zich goed voorstellen
dat de overheid en bedrijven ook op andere vlakken
gaan samenwerken. ‘Mogelijk kunnen we de publieke
gezondheidszorg en de bedrijfsgezondheidszorg ook
zwaluwstaarten.’ Moerdijk kan best een medische
post naar analogie van het Rotterdamse Port Health
Center gebruiken. Tot op heden zijn huisartsen in
Klundert stand by voor acute medische hulp, maar
ook op dit vlak zou een full time, gespecialiseerde
dienst een grote aanwinst zijn. Ook Van den Oever is
enthousiast: ‘Misschien kunnen we in samenwerking
met de GGD een eerstelijnsvoorziening op het terrein
treffen. Dat zou natuurlijk fantastisch zijn.’
moerdijk groeit
Het aanvankelijk door de oliecrisis mislukte bedrijventerrein Moerdijk
is vanaf de jaren negentig enorm gegroeid. Het beslaat vijf kilometer
oever langs het Hollands Diep en is inmiddels met een oppervlakte
van ruim 2.400 hectare de vierde zeehaven van het land. Er wordt vol
ingezet op expansie, binnenkort wordt 100 hectare aan nieuwe kavels
uitgegeven, bij het naastgelegen knooppunt Klaverpolder (A17-A16) is
een logistiek bedrijventerrein gepland van 190 hectare, en het Havenschap
Moerdijk heeft zijn oog laten vallen op de Rode Vaart als optie
om de havencapaciteit uit te breiden. Er gaan zelfs stemmen op om
het dorpje Moerdijk op te offeren, zoals het Belgische Doel het veld
ruimt voor nieuwe havens in Antwerpen. De leefbaarheid in het dorp,
ingeklemd tussen snelwegen, water, industrie en de toekomstige
logistieke hotspot, zou te zeer onder druk komen te staan. Wat er
precies gaat gebeuren, is nog niet zeker. Er is momenteel een havenstrategie
tot het jaar 2030 in de maak.
47

Opleidingen
Kijk op de site voor meer informatie
of wanneer een opleiding start
Netwerk
Word lid en beschik over een
netwerk met meer dan
6.000 inkoopprofessionals
ALLES WETEN OVER
DE AANBESTEDINGEN EN
PRESTATIEINKOOP?
Blijf up-to-date met onze trainingen.
> Aanbestedingswet, de praktijk
> Aanbestedingswet, de organisatie
> Aanbesteden - basis
> Aanbesteden - vervolg
> Masterclass Aanbesteden
> Prestatieinkoop - Publiek
> Aanbesteden voor niet - inkopers (incompany)
Kijk voor actuele data op de website
Maatwerk
Samen met u helpen wij
inkoopvraagstukken op te lossen
Incompany
Trainingen en opleidingen op
maat in uw eigen organisatie
Kijk voor het gehele aanbod op www.nevi.nl
Trainingen
Blijf op de hoogte van de laatste
ontwikkelingen op inkoopgebied
Evenementen
HET KENNISNETWERK VOOR INKOOP EN SUPPLY MANAGEMENT

coluMn
Bezuinigen op personeelskosten? Verwijder
de helft van je afvalbakken.
Dan hoeven ze niet meer te worden
geleegd. Dat scheelt personeel
en dus geld. Zo redeneerde de gemeente
Arnhem: het zou de stad 460.000 euro schelen.
Deze redenering van de Gelderse stad deed in
2011 nogal wat stof opwaaien. Lokaal en landelijk.
De achterliggende gedachte van Arnhem was zonder
meer sympathiek: minder afvalbakken zou burgers
moeten aanspreken op hun eigen verantwoordelijkheid.
Het zou ertoe leiden dat zij hun afval mee naar
huis nemen en het daar weggooien. Daar is natuurlijk
wat voor te zeggen. Wie bevuilt immers zijn eigen nest?
De vraag is echter of het in de praktijk werkt. Als er geen
vuilnisbak is, waar laten veel mensen hun afval dan…
Waren er ook andere oplossingen geweest? Ik
denk het wel. Arnhem had ook kunnen aankloppen
bij Amersfoort. Of bij Leiden. Of bij Berkelland.
Deze gemeenten profileren zich als regiegemeenten:
zij bezuinigen door taken uit te besteden. Wat aan
de markt overgelaten kan worden, wordt ook aan de
markt overgelaten. Sterker nog: de overtuiging is dat
marktpartijen er veelal beter voor zijn toegerust. Zij
kunnen daarom een hogere kwaliteit leveren dan
de gemeente zelf. En meestal
nog voor minder geld ook.
Gemeenten hebben een breed
takenpakket. De komende jaren
komen daar nog veel meer taken
bij. Dat betekent simpelweg dat
gemeenten niet meer alles zelf kunnen doen. Zij moeten
wel uitbesteden en krijgen daardoor nieuwe rollen,
die van opdrachtgever en regisseur. Deze andere
manier van werken heeft gevolgen voor de gemeentelijke
organisatie en voor de mensen die de organisatie
iedere dag weer draaiende houden. De uitvoering van
gemeentelijke taken overlaten aan derden vraagt om
andere competenties van de ambtenaren en bestuurders.
Het gaat voortaan om het verbinden van de verschillende
partijen, het onderhouden van de relaties
en het aansturen van externe partijen. Kortom: het
gaat om goed opdrachtgeverschap.
pm select Werken voor de overheid 2012
adoptie of uitbesteding?
‘Gemeenten kunnen
niet alles zelf doen’
Regisseur en opdrachtgever
ben je
niet van de ene op
de andere dag. Gemeenten
kunnen
de uitvoering pas
uitbesteden als ze
daar echt klaar voor
zijn. Als ze weten
hóe ze opdrachtgever
zijn en regisseur.
Dat gaat verder
dan het ontwikkelen
van een inkoophandboek of het uitschrijven
van een aanbestedingsprocedure. Daar weten ze
in Amersfoort, Leiden, Gouda en Berkelland alles
van. Dus ik zou zeggen: ga daar eens kijken.
Hoe hebben zij het gedaan en aangepakt?
Houd ik hier nu een pleidooi voor de zaligmakende
markt? Wees gerust. Nee! Want ‘de markt’ is niet
de enige partij waarmee wordt samengewerkt. Denk
ook aan de maatschappelijke organisaties. En vergeet
de allerbelangrijkste partner in dit geheel niet:
de burgers. Degenen van wie de gemeente is. Daar
weet Arnhem alles van. Zij bood haar inwoners een
alternatief voor de verdwijnende
afvalbak: adopteer er een en leeg
hem zelf. Arnhemmers krijgen
daarvoor van de gemeente vuilniszakken
en mogelijkheden om
deze te legen. Meer inzet van en
samenwerking met de burgers dus. En het schijnt te
werken. Een knap staaltje samenwerking en regie!
Dus wie wil langsgaan bij een van de regisserende
gemeenten, moet Arnhem zeker niet overslaan. Noch
Amersfoort, Leiden, Gouda en Berkelland. Een mooi
voornemen voor 2013, nietwaar?
tof thissen
Directeur van het Kwaliteitsinstituut Nederlandse
Gemeenten en fractievoorzitter van GroenLinks in de
Eerste Kamer
49

50
pm select Werken voor de overheid 2012
rIjkSrederIj brengt InnovatIef oPdrachtgeverSchaP In PraktIjk
markt betrokken bij
vervangingsstrategie vloot
De rijksrederij zocht nadrukkelijk de dialoog met opdrachtgevers
en marktpartijen voor de vervangingsstrategie voor bijna
de gehele vloot. Dat leverde meer efficiency, duurzaamheid en
kostenbesparingen op, aldus programmamanager Bart Querido.
tekSt rené ZWaaP
De Rijksrederij, opgericht in 2009,
beheert een vloot van zo’n 120
schepen voor opdrachtgevers als
de Kustwacht, de ministeries van
Financiën en Economische Zaken
(EZ) en Rijkswaterstaat. Met een gemiddelde leeftijd
van 22 jaar is de vloot relatief oud. De Rijksrederij
ging daarom over tot het vaststellen van een
vervangingsstrategie, die in 2025 haar beslag moet
krijgen. Daarvoor belegde de Rijksrederij een consultatieronde
met de opdrachtgevende ministeries
én marktpartijen, wat nu al een kostenbesparingen
oplevert, aldus programmamanager Bart Querido
over dit staaltje van innovatief opdrachtgeverschap.
‘Via de brancheverenigingen nodigden we
marktpartijen als collega-rederijen en scheepsbouwers
uit om met ons aan tafel te gaan om te inventariseren
waar de kansen liggen,’ aldus Querido.
‘Dat mondde uit in vier sessies waar in totaal tachtig
mensen aan deelnamen.
Onze vraag was
nadrukkelijk om buiten
de eigen grenzen te
denken en tot innovaties
te komen. Tegelijkertijd
voerden we overleg met onze opdrachtgevers,
die als gevolg van de politieke druk op de budgetten
sterk bezig zijn met een heroriëntatie en te kijken
welke taken op andere wijze zouden kunnen worden
uitgevoerd, welke naar de markt kunnen en welke
echt primair bij de overheid thuis horen. Onzekerheden
hier maakt dat we de vervangingsstrategie nu
nog niet definitief kunnen vaststellen.’
‘efficiency, duurzaamheid en
veiligheid zijn steekwoorden’
Een zeewaardig schip kost tientallen miljoenen, die
binnen de huidige financiële constellatie niet makkelijk
voor handen zijn. ‘We weten ook dat er niet
al te lang kan worden gewacht met vervangen, want
verouderde schepen veroorzaken vanzelfsprekend
hogere onderhoudskosten en er kunnen ook risico’s
qua arbo-wetgeving en veiligheid om de hoek komen
kijken. Er is dus wel enige tijdsdruk.’
De steekwoorden van de consultatieronde waren
‘efficiency, duurzaamheid en veiligheid’, legt
Querido uit. ‘De betrokken marktpartijen, zoals
scheepswerven en ook kennisinstituten, kregen van
ons duidelijk te horen dat de gesprekken niet een opstapje
naar een aanbestedingsprocedure waren. Het
was nadrukkelijk een ronde bedoeld om ideeën op
te doen teneinde een strategie uit te kunnen zetten.
Toch heeft deze nu al tot concrete resultaten geleid.
Zo kregen we veel ideeën aangeleverd hoe het energieverbruik
van de huidige vloot zuiniger en schoner
kan. Met het programma ‘ Voortvarend Besparen’,
waar we een eenmalige investering plegen voor
het installeren van brandstofmeters en trainingen
aan schippers, bereiken we grote besparingen. Ook
kwamen er duurzame coatings voor de schepen,
waardoor onze vloot nu voldoet aan de allerhoogste
milieueisen. Marktpartijen kwamen ook met zeer
nuttige suggesties voor
nieuwe management-
systemen voor de schepen,
hoe taken van diverse
schepen samen
te voegen en met hybride
toepassingen zoals varen op LPG.’
De Rijksrederij werd opgericht om de schepen
van de rijksoverheid efficiënter te beheren. Tot dan
hadden alle betrokken ministeries en overheidsdiensten
op eigen houtje hun schepen beheerd. Querido:
‘Dat moest efficiënter kunnen en centralisering
was de logische keuze. In 2009 hadden we nog 145
schepen, dat zijn er nu twintig minder en het eind

doel is om op een vloot van 100 of zelfs 80 schepen,
uit te komen met multi-inzetbare schepen.’
De taken die de bemanning op de schepen
uitvoert, variëren sterk. De schepen voor de Kustwacht
houden zich bezig met noodsleephulp,
calamiteitenbestrijding, visserij-inspecties en
(douane)handhaving op de Noordzee. Die van
Rijkswaterstaat zijn gemoeid met inspectie, patrouilleren,
verkeersmanagement, onderhoud van
boeien en metingen ten behoeve van vaargeulen en
waterkwaliteit. Voor het ministerie van EZ zijn er
schepen die alle data over de visstand verzamelen,
nodig voor het vaststellen van de Brusselse visquota.
Het ministerie van Financiën heeft schepen in
de vloot voor de douane .
Querido: ‘Naast de “zoute” schepen hebben we
ook de nodige “zoete” schepen actief in de binnenwateren.
Dit alles met 110 man aan nautisch personeel
en 30 mensen aan wal. Het aantal werknemers zal in
de toekomst kleiner kunnen worden, afhankelijk van
de afweging die onze opdrachtgevers maken aangaande
de taken die ze zelf willen blijven uitvoeren
en welke kunnen worden overgelaten aan de markt.
Zo wordt het onderhoud van boeien aan de wal niet
meer door Rijkswaterstaat uitgevoerd. Ook kan bijvoorbeeld
het meetonderzoek dat Rijkswaterstaat
laat uitvoeren aan de markt worden overgelaten.
pm select Werken voor de overheid 2012
Een van de schepen van de vloot van de Rijksrederij: de Arca
Kerntaken van het rijk, bijvoorbeeld zaken die raken
aan veiligheid, kunnen in eigen beheer worden uitgevoerd,
andere taken kunnen naar de markt als dat
efficiënter is.’
De grootste winst denkt de Rijksrederij te behalen
met ‘multi purpose’-schepen, die meerdere taken
kunnen uitvoeren, waarmee de vloot uiteindelijk
kleiner wordt. Querido: ‘Daarnaast zouden schepen
veel uniformer kunnen, want hoe meer schepen uitwisselbaar
zijn met elkaar, hoe minder je er nodig
hebt. Al zitten er natuurlijk wel grenzen aan zo’n reductie,
zeker voor de binnenwateren, waar toch een
behoorlijke regionale spreiding vereist is. Voor echt
meer efficiency zal er in feite een geheel nieuw type
schip moeten komen, dat in samenspraak met betrokken
marktpartijen ontwikkeld moet worden. De
bouw van die schepen wordt gegund via de reguliere
aanbestedingsprocedures.’
Begin volgend jaar moet er duidelijkheid zijn
omtrent de koers van de opdrachtgevers en kan de
Rijksrederij zich echt beraden op de toekomstige
vloot. Querido: ‘Nieuwe schepen aanschaffen zolang
nog niet duidelijk is welke taken die precies moeten
uitvoeren is natuurlijk geen goed idee. Daarom hebben
we ons tot nu toe beperkt tot het saneren van de
huidige vloot. Maar uiteindelijk zal die nieuwe vloot
er toch moeten komen. De klok tikt door.’
Foto: Rijkswaterstaat
51

52
VOOR en DOOR
de SECTOR
Het A+O fonds Gemeenten is er voor en door de
sector. De Sociale Partners bevorderen en ondersteunen
vernieuwende activiteiten in de sector
op het gebied van arbeidsmarkt en HRM-beleid
om zo organisaties en personen in de sector
optimaal te laten functioneren.
Onze producten en
diensten
Het A+O fonds biedt een variëteit aan producten en diensten,
wij noemen er enkele:
Onze PERSONEELSMONITOR beschrijft de belangrijkste
trends en ontwikkelingen op de gemeentelijke arbeidsmarkt
en in het gemeentelijke personeelsbeleid. Nooit eerder kwam
de personeelsmonitor zo vroeg in het jaar uit als nu, namelijk:
tijdens het VNG jaarcongres. Hierdoor kunnen gemeenten
het nog beter als beleidsinstrument inzetten.
Wij bieden de ONTWIKKELSCAN aan individuele medewerkers
om hen te stimuleren en ondersteunen bij de
ontwikkeling van hun loopbaan. De scan is een laagdrempelige
manier om na te denken over werk en loopbaan.
pm select Werken voor de overheid 2012
Het A+O fonds organiseert kosteloos vele TRAININGEN EN
LEERNETWERKEN voor iedereen die valt onder de CAO
gemeenten. Hierdoor kunt u zich ontwikkelen, bijscholen en
nieuwe inzichten opdoen.
Met verschillende stimuleringsregelingen ondersteunen wij de
sector bij het verbeteren van het personeelsbeleid bij gemeenten.
Een voorbeeld is de ‘IMPULSREGELING’; denk hierbij aan:
> Loopbaanontwikkeling en mobiliteit; bijv. een week van de
mobiliteit of trainingen;
> Strategische personeelsplanning; bijv. opzetten van
strategische personeelsplannen en/of nota’s en trainingen;
> Medezeggenschap; bijv. trainingen in het kader van
gemeentelijke samenwerking; workshops OVC;
> Het Nieuwe Werken (HNW); bijv. trainingen leiding geven op
afstand; basisvaardigheden sociale media; opzetten plannen
van HRM aanpak voor HNW.
Het biedt subsidie voor gezamenlijke activiteiten die bijdragen
aan de deskundigheidsbevordering en/of het delen van kennis
en ervaringen op de bovenstaande terreinen.
LEES MEER OVER HET A+O FONDS GEMEENTEN
OP WWW.AENO.NL OF SCAN DE QR-CODE MET
UW SMARTPHONE.

vIalIS voorSPelt flInke beSParIngen Met Integrale contracten bIj decentrale overheId
‘een goed bestuurder
laat zich rijden’
‘Het is onvermijdelijk dat overheden en
private partijen meer gaan samenwerken,’
menen Philippe kemps en andré
kruithof van Vialis. Gemeenten en provincies
zouden zoveel mogelijk met elkaar
om tafel moeten gaan. overheden
kunnen de kennis van de markt veel meer
benutten bij projecten.
Terwijl de rijksoverheid inmiddels
haar schroom van zich
heeft afgeschud, is een groot
aantal lagere overheden nog
huiverig om bepaalde projecten
of taken te laten uitvoeren door marktpartijen.
Het is een kwestie van vertrouwen,
stellen Kemps en Kruithof, allebei werkend
op het terrein van integraal verkeersmanagement
voor Vialis. En daarom willen ze
graag in gesprek. ‘Gezamenlijk stemmen
we dan af hoe we de komende periode invullen.
Daarin spelen minder geld, capaciteit
en kennis een rol. We bepalen samen de
beste manier en werken aan vertrouwen,’
zegt Kruithof.
‘Het is als een chauffeur die is ingehuurd
om een passagier ergens naartoe te
brengen,’ legt Kruithof uit. ‘Die passagier
gaat ervan uit dat de chauffeur hem volgens
de afspraken op het juiste tijdstip op
de juiste locatie brengt, en dat ook nog eens
comfortabel en veilig doet. Hoe hij het verder
doet, met welke auto of via welke route,
mag de chauffeur zelf kiezen.’
En zo zouden bestuurders met marktpartijen
kunnen samenwerken om bepaalde
taken uit te voeren. ‘De oplossing
daarvoor is om een integraal contract af
te sluiten, waarin je duidelijk functionele
specificaties afspreekt,’ legt Kemps uit. Net
als de passagier dat vooraf doet met zijn
chauffeur. ‘Stel dat op een weg voortdu-
rend file staat. De functionele specificaties
zijn dan bijvoorbeeld dat op deze weg een x
aantal minuten file toegelaten wordt en dat
de CO 2 -waarde daarbij niet de norm overschrijdt.
De marktpartij moet aan die eisen
voldoen, maar kan voor de rest zelf invullen
hoe het aantal minuten bereikt wordt en
welke middelen hij gebruikt.’
FUnCtIoneel ContraCt
VolkerWessels, waar Vialis onderdeel van
is, ging een samenwerking aan met overheden
in Duitsland, Canada en Engeland.
Vialis deed dat in eigen land al met Rijkswaterstaat.
Kemps: ‘Dat hebben we gedaan
vanuit de modelovereenkomst DBFM (Design,
Build, Finance, Maintain), waarbij
we de beste oplossing zochten voor zowel
het design als de financiering en het on-
‘We bepalen samen de
beste manier van werken’
derhoud. Dit is de ultieme vorm van een
functioneel contract. Vialis profiteert van
deze opgedane ervaring en zet deze in afgeslankte
vorm in voor ‘operationeel verkeersmanagement’,
‘smartparking’, maar
ook het cross-mediaal vermarkten van een
bestaande verbinding. Gebruikmakend van
het netwerk van VolkerWessels hebben we
expertise in huis op een breed terrein. Van
tunnels, fietspaden, parkeerautomaten tot
verkeerssystemen. Die brede kennis kunnen
we inzetten voor gemeenten en provincies.’
Publiek private samenwerking leverde
Rijkswaterstaat een bezuiniging op van 16
procent, zo blijkt uit ervaringscijfers van
Rijkswaterstaat. Niet geheel onbelangrijk in
deze tijden van besparen. Tevens staan voor
lange duur de kosten exact vast. Dat komt,
volgens Kemps, omdat door een integrale
André Kruithof en Philippe Kemps van Vialis
contractvorm een marktpartij bijna noodgedwongen
veel innovatiever kijkt naar
een project dan een overheid. ‘De drive en
noodzaak bij een marktpartij om een project
op tijd af te krijgen zijn groter dan als
een gemeente het alleen doet. Een marktpartij
krijgt pas betaald als hij voldaan
heeft aan alle functionele afspraken die zijn
gemaakt. Dus zoekt hij naar slimmere oplossingen
voor een optimaal resultaat, wat
meestal tot besparing leidt.’
Om in de metafoor van Kruithof te
blijven: de chauffeur weet een korte, snellere
weg om de passagier veilig en ruim op
tijd te laten aankomen op zijn bestemming.
‘Wat je nog vaak ziet is dat de gemeente een
“bestuurder” is die alles zelf doet. Van het
rijden, de navigatie beheren tot keuze van
de auto. Een goede bestuurder laat zich rijden
en concentreert zich op zijn kerntaak.’
vialis staat voor nieuwe antwoorden op
het gebied van mobiliteit voor vandaag
en morgen; op weg, water en spoor.
vialis: mobiliteit van idee tot recycling.
53

54
coluMn
Als gemeentesecretaris werd ik in korte
tijd verliefd op Rotterdam. Waarom?
Misschien wel omdat ik getroffen ben
door de betrokkenheid en trots van inwoners
én medewerkers. Een trots die
ik in een interne blog ‘robuuste trots’ heb genoemd.
Echt Rotterdams.
Rotterdams vind ik ook de manier waarop we
samenwerken met de markt. De inzet van ‘private
partners’ hebben we doelbewust teruggebracht en
deze is nu een derde van de externe inhuur van 2010.
Hiermee hebben we, gedwongen door de financiële
krapte, de inzet van externe bedrijven en bureaus teruggebracht
tot wat wij een minimum vinden. Niet
helemaal naar nul, omdat we flexibel willen blijven
waar dat nodig is. We hebben immers te maken met
een veranderende samenleving, en daardoor met een
constant wisselende vraag.
Externe inhuur is relatief duur. Daarom is het
goed dat de overheid zoekt naar andere vormen van
publiek-private samenwerking. Het initiatief voor
invoering van de ZPP’er – zelfstandige publieke professional
– die gedeeltelijk bij de gemeente werkt en
daarnaast als ‘publiek ondernemer’ voor andere organisaties
aan de slag gaat tegen een ‘publiek tarief’,
scoorde bij een interne poll zo’n
85 procent positieve reacties. Ook
andere samenwerkingsverbanden
lijken veelbelovend: ambtenaren
die parttime buiten de
gemeente aan de slag gaan, en
tijdelijke uitwisselingsprogramma’s
met private partners. Jong
R, de vereniging van jonge Rotterdamse ambtenaren,
richtte de ‘Ondernemert’ op: ambtenaren kunnen
zich opgeven voor losse klussen door de hele organisatie,
naast hun reguliere werk. Het zijn voorbeelden
van een ‘flexibel inzetbare schil’ van de gemeentelijke
organisatie, klaar voor inzet waar dat het hardst nodig
is. Extra leuk is dat de Ondernemert inmiddels een
prijs in de wacht mocht slepen.
Rotterdam zal gebruik blijven maken van externe
pm select Werken voor de overheid 2012
andere samenleving vergt
andere samenwerking
‘Van een ‘zorgen voor’opvatting
naar een
‘zorgen dát’-cultuur’
inhuur voor specialistische
taken.
Duidelijke resultaatafspraken
horen
daarbij. Externen
ook risicodrager maken?
Het overwegen
waard. Maar als het
om samenwerking
gaat, kijk ik liever
in een breder kader
dan alleen naar bureaus
en bedrijven.
Rotterdam is bezig
de eigen organisatie drastisch te veranderen, en niet
alleen omdat het allemaal goedkoper moet. Onze samenleving
verandert, en daar moeten we als overheid
op inspelen, dát is de kern.
De crisis heeft dit proces urgenter gemaakt. Deze
collegeperiode komen 2.450 fte te vervallen. Dat hakt
erin. Maar de vraag daarachter blijft hoe we een toekomstbestendige
overheid kunnen zijn voor de Rotterdammers.
Samenwerking met de Rotterdammers
zelf vind ik daarbij van cruciaal belang. Er zit heel
veel potentieel in de stad. Natuurlijk bij ondernemers,
en bij andere professionals. Maar
óók bij burgers die, al dan niet ge-
organiseerd, meedenken met en
meedoen in de stad. Dat potentieel
van onze inwoners vormt een
ware schat.
De tijd dat de overheid zelf
voor van alles kon zorgen, is voorbij.
Dat is te duur geworden en het past niet meer in
deze tijd. Als overheid gaan we van een ‘zorgen voor’opvatting
naar een ‘zorgen dát’-cultuur. Volgens mij
zijn Rotterdammers daarvoor prima samenwerkingspartners:
open, kritisch en initiatiefrijk. Een type om
verliefd op te worden, als je dat al niet was.
Philippe raets
Gemeentesecretaris van Rotterdam

54
coluMn
Als gemeentesecretaris werd ik in korte
tijd verliefd op Rotterdam. Waarom?
Misschien wel omdat ik getroffen ben
door de betrokkenheid en trots van inwoners
én medewerkers. Een trots die
ik in een interne blog ‘robuuste trots’ heb genoemd.
Echt Rotterdams.
Rotterdams vind ik ook de manier waarop we
samenwerken met de markt. De inzet van ‘private
partners’ hebben we doelbewust teruggebracht en
deze is nu een derde van de externe inhuur van 2010.
Hiermee hebben we, gedwongen door de financiële
krapte, de inzet van externe bedrijven en bureaus teruggebracht
tot wat wij een minimum vinden. Niet
helemaal naar nul, omdat we flexibel willen blijven
waar dat nodig is. We hebben immers te maken met
een veranderende samenleving, en daardoor met een
constant wisselende vraag.
Externe inhuur is relatief duur. Daarom is het
goed dat de overheid zoekt naar andere vormen van
publiek-private samenwerking. Het initiatief voor
invoering van de ZPP’er – zelfstandige publieke professional
– die gedeeltelijk bij de gemeente werkt en
daarnaast als ‘publiek ondernemer’ voor andere organisaties
aan de slag gaat tegen een ‘publiek tarief’,
scoorde bij een interne poll zo’n
85 procent positieve reacties. Ook
andere samenwerkingsverbanden
lijken veelbelovend: ambtenaren
die parttime buiten de
gemeente aan de slag gaan, en
tijdelijke uitwisselingsprogramma’s
met private partners. Jong
R, de vereniging van jonge Rotterdamse ambtenaren,
richtte de ‘Ondernemert’ op: ambtenaren kunnen
zich opgeven voor losse klussen door de hele organisatie,
naast hun reguliere werk. Het zijn voorbeelden
van een ‘flexibel inzetbare schil’ van de gemeentelijke
organisatie, klaar voor inzet waar dat het hardst nodig
is. Extra leuk is dat de Ondernemert inmiddels een
prijs in de wacht mocht slepen.
Rotterdam zal gebruik blijven maken van externe
pm select Werken voor de overheid 2012
andere samenleving vergt
andere samenwerking
‘Van een ‘zorgen voor’opvatting
naar een
‘zorgen dát’-cultuur’
inhuur voor specialistische
taken.
Duidelijke resultaatafspraken
horen
daarbij. Externen
ook risicodrager maken?
Het overwegen
waard. Maar als het
om samenwerking
gaat, kijk ik liever
in een breder kader
dan alleen naar bureaus
en bedrijven.
Rotterdam is bezig
de eigen organisatie drastisch te veranderen, en niet
alleen omdat het allemaal goedkoper moet. Onze samenleving
verandert, en daar moeten we als overheid
op inspelen, dát is de kern.
De crisis heeft dit proces urgenter gemaakt. Deze
collegeperiode komen 2.450 fte te vervallen. Dat hakt
erin. Maar de vraag daarachter blijft hoe we een toekomstbestendige
overheid kunnen zijn voor de Rotterdammers.
Samenwerking met de Rotterdammers
zelf vind ik daarbij van cruciaal belang. Er zit heel
veel potentieel in de stad. Natuurlijk bij ondernemers,
en bij andere professionals. Maar
óók bij burgers die, al dan niet ge-
organiseerd, meedenken met en
meedoen in de stad. Dat potentieel
van onze inwoners vormt een
ware schat.
De tijd dat de overheid zelf
voor van alles kon zorgen, is voorbij.
Dat is te duur geworden en het past niet meer in
deze tijd. Als overheid gaan we van een ‘zorgen voor’opvatting
naar een ‘zorgen dát’-cultuur. Volgens mij
zijn Rotterdammers daarvoor prima samenwerkingspartners:
open, kritisch en initiatiefrijk. Een type om
verliefd op te worden, als je dat al niet was.
Philippe raets
Gemeentesecretaris van Rotterdam

Zorg dichtbij; samen naar beter
Verdere decentralisatie van zorg- en welzijnstaken naar
gemeenten past bij de versterking van de rol van de gemeente
als eerste overheid. Uit diverse recente BMC onderzoeken zien
we die opvatting steeds weer bevestigd. En dat gemeenten en
hun maatschappelijke partners zich voorbereiden op de taken
en verantwoordelijkheden zien wij dagelijks terug in onze
advies- en uitvoeringspraktijk.
Samen met opdrachtgevers ontwikkelen en implementeren onze
experts lokale en regionale scenario’s voor zorgtoegang, nieuwe
arrangementen en voor het contracteren en verantwoorden.
Wij onderzoeken kansrijke samenwerkingsconstructies, organisatievormen
en uitvoeringsvarianten en werken mee aan een
bijpassende moderne bedrijfsvoering in de markten waarin
BMC al jaren thuis is: de lokale overheid, woningcorporaties,
Samen naar beter
C E R T I F I E D B Y T H E C R F I N S T I T U T E
zorg, welzijn en het onderwijs. Juist de bundeling van ervaring
in die specifieke markten maakt het mogelijk om onderscheidende
en creatieve oplossingen te implementeren.
In debatten, workshops, masterclasses en innovatieve
pilotproducties geven wij de opgedane kennis door.
In onze aanpak willen wij ons nadrukkelijk verbinden aan het
resultaat door partner te zijn in de succesvolle uitvoering. Wij
kunnen ons geen mooier compliment bedenken dan wanneer
onze opdrachtgevers die inzet en betrokkenheid belonen met
een eerste plek in het TNS NIPO onderzoek. Vanzelfsprekend
kunt u ook in 2013 rekenen op die winnaarsmentaliteit, inzet en
betrokkenheid bij de opgaven die er liggen. In het belang van
de burger, de cliënt en de leerling.