Informatiebijeenkomst over culturele samenwerking met de ... - Sica

Informatiebijeenkomst over culturele samenwerking met de regio Zuid-Oost Azië en Oceanië
vrijdag 9 september 2005
In de week van 5-9 september 2005 organiseerde de SICA een werkbezoek voor een aantal PCZ-
medewerkers (afdeling Pers en Culturele Zaken van de Nederlandse Ambassades) uit de regio Zuid-
Oost Azië en Oceanië. De volgende CZ medewerkers kwamen in het kader van deze reis naar
Nederland:
1. Frank Mollen, Ambassade Canberra Australië
2. Susan Holgate, Consulaat Generaal Sydney Australië
3. Christine Hofkens, Ambassade Wellington Nieuw Zeeland
4. Sigrid Dumoulin, Ambassade Singapore
5. Henk Nouwens, Taipei, Nederlands handelskantoor in Taiwan
De bijeenkomst op 9 september was het sluitstuk van dit intensieve werkbezoek. Tijdens de
bijeenkomst spraken de medewerkers Culturele Zaken over de mogelijkheden om culturele
activiteiten en projecten te ondernemen in hun land. Verder kwamen het werk van de afdeling PCZ,
praktijkvoorbeelden en praktische tips voor het ontwikkelen van activiteiten in deze regio aan de
orde. Tenslotte werd gesproken over samenwerking tussen de posten in de regio Zuid-Oost Azië en
Oceanië.
Regionale samenwerking
Op dit moment is er weinig sprake van samenwerking tussen de posten in de regio. Kunstenaars die
komen reizen soms via Singapore naar Australië of Nieuw-Zeeland, of via Taiwan naar Korea of
Japan. Als men de Ambassades benadert, geven die wel altijd het advies ook andere landen in de
regio te proberen. Je moet zelf altijd actief naar partners zoeken, het is niet genoeg om je als het
ware aan te melden bij de Ambassade. Informeer de posten altijd ruim op tijd!
De posten spreken af dat ze een vorm zoeken om meer structureel deze informatie uit te wisselen.
Het feit dat de CZ-ers nu gezamenlijk deze reis ondernemen, een deel van het programma samen
volgen en samen deze presentatie geven voor het culturele veld, helpt al een beetje om de regionale
samenwerking van de grond te krijgen. Na terugkomst thuis moeten echter nog concrete
werkafspraken worden gemaakt, bij voorkeur in of met Jakarta. Als prioritaire post in een
prioriteitsland hebben zij daar beste mogelijkheden om een aanjagersrol in de regionale
samenwerking te vervullen. Vanuit Nederland zouden SICA of DCO (Buitenlandse Zaken) dit kunnen
ondersteunen.
400 jaar Nederland-Australië 2006
Pieter Zeeman geeft een toelichting op het culturele programma van de viering 400 jaar Nederland-
Australië in 2006. Pieter werkt voor het Fonds Amateur- en Podiumkunsten en is voor twee dagen
per week bij de SICA gedetacheerd, waar hij projectleider is voor de manifestaties Nederland-
Australië in 2006 en Dutch Crossing in de Verenigde Staten in 2007.

In 2006 vinden er vanwege de viering allerlei activiteiten plaats in Nederland en in Australië, onder
meer op het terrein van wetenschap, sport, politiek en cultuur. Het programma van Nederlandse
activiteiten in Australië wordt gecoördineerd door de Nederlandse Ambassade in Canberra (Frank
Mollen, PCZ). Een onderdeel van dit totale pakket aan activiteiten is een speciaal programma op het
gebied van de hedendaagse kunst en cultuur (inmiddels bekend onder de naam Dutch Dare). De
HGIS gaf een opdracht aan de SICA, het Fonds voor Amateur- en Podiumkunsten en de Mondriaan
Stichting, om een kwalitatief hoogwaardig en hedendaags cultureel programma van Nederlandse
activiteiten in Australië te verzorgen. Het budget vanuit de HGIS is EUR 200.000, de fondsen leggen
hier ook een deel bij zodat er totaal een kleine EUR 400.000 voor het programma beschikbaar is.
Om samenhang te brengen in het programma en te voorkomen dat er over het hele jaar verspreid
overal in het land incidenten plaatsvinden, is er gekozen om het programma Dutch Dare te
concentreren rond enkele festivals in Australië:
- Adelaide Bank Festival of Arts (maart 2006): optredens van onder meer Amsterdam
Sinfonietta, anoukvandijk dc; een aantal Nederlandse schrijvers zal deelnemen aan de
Writers Week in Adelaide;
- Het Sydney Opera House heeft interesse in anoukvandijk dc en Emio Greco I PC en
ontvangt een tentoonstelling van Droog Design;
- De programmeur van het Melbourne International Arts Festival (eind oktober 2006) zal in
het najaar in het Buitenlandse Bezoekersprogramma van de SICA naar Nederland
komen om concrete afspraken te maken met artiesten en groepen;
- Het Wangaratta Festival of Jazz programmeert een aantal Nederlandse groepen (in
ieder geval ICP Orkest, Available Jelly).
- Mondriaan Stichting zal een curator aanstellen om een tentoonstelling te maken op het
gebied van fotografie;
- het Nederlands Literair Produktie- en Vertalingenfonds (NLPVF) coördineert de
deelname van Nederlandse auteurs aan verschillende Writers’ Weeks;
- Holland Film onderhandelt met een aantal Australische filmfestivals over het
programmeren van Nederlandse films;
- DasArts tenslotte organiseert een uitwisselingsproject met het Victorian College for the
Arts in Melbourne..
Er zijn nog meer Nederlandse projecten in Australië volgend jaar, maar alles wat buiten de
genoemde clusters valt, wordt niet opgenomen in het officiële Dutch Dare programma. De losse
initiatieven kunnen wel meeliften op de collectieve PR (programma staat op www.nederlandaustralie2006.nl).
De Dutch Dare partners in Australië (de festivals) maken hun eigen keuze, bepalen dus zelf welke
Nederlandse groepen ze programmeren. Het is dus niet zo dat SICA i.s.m. de fondsen het
programma samenstelt, of dat wij uw voorstelling in Australië aan de man kunnen brengen. Het
programma gaat uit van al bestaande contacten en om in aanmerking te komen voor ondersteuning
uit het HGIS budget voor Dutch Dare, moet je een partner in Australië hebben die ook substantieel
bijdraagt in de kosten. Als aan deze voorwaarden voldaan is, wordt een project besproken in het
werkteam Dutch Dare (waarin naast de beide fondsen en SICA ook de NLPVF, het Theater Instituut
Nederland en het Nederlands Architectuurinstituut deelnemen). Daar wordt besloten of het project in
aanmerking komt voor financiële ondersteuning vanuit het Dutch Dare budget.
Wat kan de Ambassade of het Consulaat voor u betekenen
Frank Mollen, hoofd PCZ van de Nederlandse Ambassade te Canberra vertelt over de rol die de
posten spelen in het internationale culturele verkeer. De ambassades in deze regio zijn kleine
posten. Canberra heeft bijvoorbeeld 4 uitgezonden medewerkers (in dienst van Buitenlandse Zaken)

en 7 lokale medewerkers. Naast het bevorderen van de Nederlandse cultuur houden zij zich ook
bezig met handel en hebben zij een politieke functie. In Australië hebben de posten ook een rol voor
de Nederlandse gemeenschap daar (emigranten uit de jaren 50 en 60)en voor de (rugzak) toeristen
die hulp nodig hebben.
De belangstelling voor Nederlandse cultuur is groot in onze regio, maar door de afstand komt er
weinig tot stand. De hoge reiskosten zijn daarbij het voornaamste knelpunt.
De Ambassades en Consulaten nemen geen werk over van de (culturele) organisatie die wil komen.
De Nederlandse organisatie moet zelf onderzoek doen of er belangstelling is voor het product, en
een partner vinden in Australië.
Wat doen de posten wel?
- makelaarsrol: ze kunnen geschikte contacten zoeken in een bepaalde sector en deze
koppelen aan de Nederlandse organisatie
- belangstelling voor jouw product bevorderen (maar: geen impresario!)
- financiering uit PKP budget. Dit gaat om relatief kleine bedragen, maar het kan toch
belangrijk zijn
- financiering uit PICB. Dit is een budget van Buitenlandse Zaken, aanvragen lopen via de
Ambassade.
Belangrijk is hierbij, dat je aannemelijk kunt maken dat jouw activiteit kansen biedt op een vervolg.
Het moet meer inhouden dan eenmalig leuk een reisje naar Australië.
Vraag: als er een bijdrage uit het PKP budget komt voor een project, kan er dan ook nog worden
aangevraagd bij bijvoorbeeld de Mondriaan Stichting, of sluiten deze fondsen elkaar uit?
Antwoord: Dat verschilt per geval. Formeel kan het wel, maar men wil wel voorkomen dat een
organisator gaat shoppen bij de verschillende fondsen om het project mogelijk te maken. Cruciaal is
dat er ook een substantiële bijdrage is van de Australische partner, om het commitment vanuit
Australië aan te tonen.
Vraag: kan een Nederlandse organisatie bij de Ambassade aanvragen of moet de Australische
partner dat doen?
Antwoord: Dat kan beide. Meestal vraagt de Australische partner aan, maar soms vergoeden we
ook vliegtickets op aanvraag van de Nederlandse organisatie. In beide gevallen moet de
aanvragende partij ook opgeven, wie de partner is en wat die bijdraagt. Het kan nooit zo zijn, dat de
Ambassade al bijdraagt aan de Australische partner, zonder dat de Nederlandse counterpart
daarvan weet.
Vraag: kunnen we voor het transport gebruik maken van de diplomatieke post?
Antwoord: voor kleine dingen als het versturen van 1 speelfilm is dat soms mogelijk. Voor het
transport van alle instrumenten van een orkest niet! Let wel, op diplomatieke post zit een stempel dat
het niet opengemaakt mag worden, maar het transport kost evenveel als een reguliere koerier. Het is
dus niet een goedkope optie! De reistijd van een container naar deze regio is 6-8 weken, ook de
douaneformaliteiten kosten tijd.

Australië
Ambassade Canberra, Frank Mollen
Consulaat Generaal Sydney, Susan Holgate
Australië is heel dun bevolkt, er wonen 20 miljoen mensen op een oppervlak 185 maal zo groot als
Nederland. De mensen wonen langs de rand van het continent, met name in de zes hoofdsteden van
de deelstaten.
Toch lijkt de samenleving veel op de Nederlandse, ook de smaak voor cultuur komt overeen. Als je
succesvol bent in Nederland, is de kans groot dat het ook in Australië zal aanslaan. Qua
buitenlandse optredens zijn ze niet erg verwend, want door de grote afstand komen weinig
buitenlandse acts op bezoek. Het meeste gebeurt op de culturele festivals, maar ook podia als het
Sydney Opera House en de Arts Colleges (conservatoria) zijn belangrijk.
De Ambassade in Canberra is verantwoordelijk voor cultuur voor heel Australië, met uitzondering van
New South Wales, dat valt onder het CG te Sydney. Verder is het Consulaat te Sydney
verantwoordelijk voor paspoorten, visa etc (consulair voor heel Australië). Circa 20% van de tijd is
beschikbaar voor de werkzaamheden van de PCZ afdeling.
Aan de belangrijke evenementen in Sydney (Sydney festival in de zomer (=januari!), de Sydney
Biennale in juni/juli, het Sydney Film festival en Popfestival Big Day Out) wordt vrijwel altijd door
Nederlandse kunstenaars deelgenomen.
Vraag: is er belangstelling voor avant-garde of is het Australische publiek meer behoudend? In de
VS bijvoorbeeld is er weinig ruimte voor experimentele kunst. Omdat men van privé financiering
afhankelijk is, heeft “mainstream” daar een betere slagingskans. Hoe is dat in Australië?
Antwoord: de beste markt voor avant-garde is Sydney. Melbourne bijvoorbeeld is meer traditioneel.
Zowel qua publieksbelangstelling als qua financieringsmodellen zit Australië tussen de VS en de EU
in. De meest kansrijke sector voor internationaal aanbod is muziek.
Vraag: Welke culturele initiatieven zijn bekend vanuit de Nederlandse gemeenschap in Australië, en
is daar belangstelling voor aanbod uit Nederland?
Antwoord: de Nederlandse immigranten zijn zeer geïntegreerd en manifesteren zich niet als aparte
groep, als Nederlanders. De derde generatie heeft wel weer belangstelling voor de Nederlandse
cultuur, maar dan met name voor de cultuur van de eerste generatie immigranten (oma en opa). In
die hoek is dus eerder belangstelling voor een cursus klompendansen dan voor hedendaagse
culturele initiatieven.
Vraag: Wie programmeert de Nederlandse bijdrage aan de Sydney Biennale? Speelt het CG daar
een rol in?
Antwoord: Nee geen enkele. De curator van de Biennale bepaalt dat zelf.
Vraag: de infrastructuur van de Nederlandse culturele sector is verdeeld over de afzonderlijke
kunstdisciplines (“verzuild”). Werkt dat in Australië ook zo?
Antwoord: Ja dat is vergelijkbaar. De Australian Council of the Arts (Sydney) heeft deelraden per
discipline (behalve voor architectuur en fotografie).

Nieuw Zeeland
Ambassade, Christine Hofkens
Nieuw Zeeland ligt 4 uur vliegen vanaf Australië (met 2 uur tijdsverschil). De hoofdstad (residentie) is
Wellington, maar Auckland is het grootst: daar woont 1/3 van de totale bevolking.
Nieuw Zeeland heeft 4 miljoen inwoners, 4% daarvan is van oorsprong Nederlands. De immigranten
uit Nederland moesten zich destijds verplicht over het land verspreiden, ze zijn dan ook zeer
geïntegreerd. Ook zijn Nederlanders vertegenwoordigd in veel festivalorganisaties, er is dan ook
zeker veel belangstelling voor Nederlandse kunst.
Tot nu toe ging die belangstelling voornamelijk uit naar de oude meesters, Van Gogh en het
Nederlands Dans Theater. De Ambassade wil graag de kennis van het hedendaagse aanbod
bevorderen en maakt daartoe bijvoorbeeld genruim van het HGIS-C Buitenlandse
Bezoekersprogramma om directeuren en programmeurs naar Nederland op werkbezoek te sturen.
Er is met name belangstelling voor muziek, film en design en in iets mindere mate voor theater.
Krisztina de Châtel, Vis-à-Vis en het Nederlands Blazersensemble zijn geweest en waren zeer
succesvol.
Op de Ambassade moet men zich met uiteenlopende taken bezig houden (ook politiek, handel).
Cultuur is daarbij voor Nieuw Zeeland niet de hoogste prioriteit. De Ambassade wil op dit terrein wel
een actievere rol gaan spelen; het werkbezoek waar deze bijeenkomst onderdeel van uitmaakt heeft
het netwerk in Nederland stevig uitgebreid, zodat vraag en aanbod beter op elkaar afgestemd
kunnen worden. Bij het bevorderen van de vraag naar Nederlandse kunst ondervindt de Ambassade
veel concurrentie van het Goethe Institut, de Alliance Française en de British Council.
Het PKP en PCIB budget van de Ambassade wordt tot nu toe in kleine bedragen aan veel projecten
besteed; het is de bedoeling dat dit meer geconcentreerd wordt zodat enkele substantiële projecten
mogelijk worden gemaakt.
Vroeger had Nieuw Zeeland ook budget vanuit Ontwikkelingssamenwerking – daar zij nu alleen nog
een paar kleine projecten op de Fiji eilanden van over.
Voor cultuur zijn in Nieuw Zeeland de belangrijkste plaatsen Auckland (Noord), Wellington (midden)
en Christchurch (op het Zuidereiland). Er komt op de verschillende festivals steeds meer ruimte voor
hedendaagse kunst en voor buitenlandse kunstenaars. Cultuur is belangrijk op de begroting van
Nieuw Zeeland, de prime-minister is ook de Minister van Cultuur.
Startpunt is altijd Creative New Zealand (de Arts Council, zie www.creativenz.govt.nz). Zij zijn
verantwoordelijk voor het cultuurbereik van heel Nieuw Zeeland, onder andere voor het NS
Symphony Orchestra en voor de grote musea in Wellington.
Ook de rol van de universiteiten is belangrijk voor het internationale culturele verkeer: zij organiseren
graag masterclasses, workshops, uitwisselingsprogramma’s en internationale wedstrijden.
Aantal belangrijke festivals, zoals Biannual International Festival of the Arts, Art Space Festival,
WOMAD (=World of Music, Arts and Dance), Festival of the World of Wearable Art.
Praktische zaken: voor optredens in Nieuw Zeeland is een werkvergunning nodig. De douane
controleert streng op het invoeren van “plantaardig materiaal” – een vergeten mandarijntje in je
rugzak kost je € 400 boete.

Singapore
Ambassade, Sigrid Dumoulin
In Singapore is het altijd 30 graden. Er wonen vier miljoen mensen van zeer uiteenlopende origine op
een oppervlak van 20 x 30 km. In de 40 jaar dat de natie bestaat, is veel aandacht besteed aan de
economische ontwikkeling en weinig aan cultuur. Toch komen er meer mogelijkheden: er is een
nieuw theater gebouwd, er zijn kleinere venues en galeries. Ook de universiteiten zijn goed
geoutilleerd, er worden internationale masterclasses georganiseerd.
In juni vindt elk jaar het Singapore Arts Festival plaats. In 2006 zullen in ieder geval Hotel Modern en
het Nederlands Dans Theater hier optreden. Muziek is de sector met het grootste publieksbereik.
Vraag: hoe komt het NDT op het Singapore Arts Festival terecht?
Antwoord: de programmeur van het festival heeft ze uitgenodigd, de Ambassade heeft daar geen
enkele rol in gespeeld.
Taiwan
Handelskantoor , Henk Nouwens
Omdat onze relatie met China niet toestaat dat we Taiwan als land erkennen, is er in Taiwan geen
officiele Nederlandse diplomatieke vertegenwoordiging (en dus geen PKP budget etc.). Wel is er een
handelskantoor, het Netherlands Trade and Investment Office (NTIO) dat dezelfde taken als een
Ambassade uitvoert. In het NTIO kantroor werken 3 uitgezonden Nederlanders. Taiwan is erg dicht
bevolkt; het is kleiner dan Nederland en de bevolking van 23 miljoen mensen woont op 1/3 deel van
het eiland. De band met Nederland stamt uit de VOC tijd. Cultuur is dus met name erfgoed. Er is zijn
internationale filmfestivals, veel musea en concertzalen. Taiwanezen hebben de afgelopen 50 jaar
hard gewerkt aan de opbouw van hun land en beginnen nu meer tijd voor cultuur en vrije
tijdsbesteding te maken, wat kansen biedt.
Het handelskantoor kan match-making doen voor culturele instellingen. Zo gaat het kantoor
bijvoorbeeld een inventarisatie maken van culturele festivals en wil het bezoekers gaan opgeven
voor het HGIS-C Buitenlandse Bezoekersprogramma.
Knelpunt is de taalbarrière: Chinees is de belangrijkste taal, lang niet iedereen spreekt Engels (NTIO
kan voor u bemiddelen in het tot stand brengen van contacten). De relatie met China hoeft geen
probleem te zijn, als je er maar handig mee omgaat. Het NTIO kan daar advies over geven. Er zijn al
veel culturele contacten tussen Nederland en Taiwan die buiten het NTIO om gaan. Steeds meer
artiesten en instellingen weten het NTIO te vinden. Het NTIO kantoor zal graag de rol van match
maker voor u vervullen.
p.s. Onder andere nav het SICA bezoek beschikt ook het NTIO kantoor miv 2006 jaarlijks over een
PKP budget.
Vraag: hoe is in Taiwan de belangstelling voor Europese cultuur?
Antwoord: die is groot, er is vooral veel belangstelling voor Nederlandse jazz, maar ook voor andere
(podium)kunsten.
De EVD geeft aan dat de vraag naar Nederlandse cultuur over het algemeen stijgt. De EVD wil graag
door de posten geïnformeerd worden over ontwikkelingen op dit terrein.
Voorzitter Yvette Gieles sluit de bijeenkomst. Tijdens de borrel is gelegenheid verder te praten met
de gasten over projectplannen voor 2006.