Online artikel - Skor

Dergelijke, als
zogenaamd bewijs
ingezette fakebeelden
of
‘hoaxes’ lijken symptomatisch voor de
tanende bewijskracht van beelden in
het algemeen. Steeds vaker wordt
immers aan de authenticiteit van documentaire
beelden getwijfeld, en in veel
gevallen dus niet ten onrechte. Daarbij
is de vraag niet langer of het beeld in
materiële zin wel echt of origineel is,
een weinig zinvolle vraag in het digitale
tijdperk, maar of de aanspraak van
het beeld op een sociale, politieke of
historische werkelijkheid niet vals is.
Heeft het afgebeelde werkelijk plaatsgevonden?
Natuurlijk vindt er al
beeldmanipulatie plaats sinds de uitvinding
van de fotografie, 12 maar tegen-
woordig wordt er
vaak op voorhand
al getwijfeld aan
amerikaanblijktstunt. html
http://news.bbc.co.uk/2/hi/
middle_east/3545822.stm
http://www.camerairaq.com
/faked_photos/index.html
12. zie Susan Sontag,
Regarding the Pain of
Others, Farrar, Straus and
Giroux, New York, 2003.
de echtheid van het afgebeelde. Deze
algehele suspicie wordt slechts ten dele
veroorzaakt door het besef dat de digitale
beeldbewerkingssoftware geen
externe werkelijkheid meer behoeft om
tot een realistisch beeld te komen. De
argwaan ten aanzien van het beeld
vloeit ook voort uit het toenemende
inzicht dat de ‘reality’ van de media
een genre is.
Onder het actuele dictaat van de
zichtbaarheid eist men beelden van
gebeurtenissen, het recht om alles te
kunnen zien én te mogen laten zien.
Maar tegelijkertijd weet men nu uit
eigen ervaring, door toedoen van de
gedemocratiseerde media, dat de werkelijkheid
zich terugtrekt achter de
beelden, achter de reality. (Niet voor
niets bestaat de eindeloze spin-off van
veel reality-programma’s uit interviews
met de deelnemers die vertellen hoe
het werkelijk zat.) En aangezien ook
de alledaagse werkelijkheid en ‘gewone
mensen’ reality-materiaal van de
media geworden zijn, weten juist zij
wat er buiten beeld gelaten wordt en
wat gemanipuleerd wordt. De amateur
wordt niet alleen een steeds professionelere
producent van reality; hij wordt
ook een steeds professionelere performer,
en een steeds professioneler
publiek. In zekere zin creëerden de
media daarmee ‘a monster’, een monster
dat voor een ironische omkering
zorgt, met alle grensoverschrijdingen
van dien: terwijl de geïnstitutionaliseerde
media zich steeds meer richten
op het private, daarbij vaak een ‘amateur’-stijl
imiterend, hebben de amateurs
en hun media het publieke in het
vizier gekregen.
Re-enactment
Naar aanleiding van de Abu Ghraibfoto’s
constateerde Susan Sontag:
“Leven betekent gefotografeerd worden,
je leven vastleggen in een document,
en zo onbewust verder leven,
althans claimen dat je onbewust verder
leeft want de camera is voortdurend op
je gericht. Maar leven is ook poseren.
Handelen betekent ook deelnemen aan
het geheel van handelingen die worden
vastgelegd in beelden. De tevreden uitdrukking
bij martelingen van hulpeloze,
geknevelde, naakte slachtoffers is
slechts een deel van het verhaal. Gefotografeerd
worden geeft grote voldoening,
zodat je nu niet zoals vroeger
Wilde beelden 73