WATERSCHADESCHATTER (WSS) - Stowa

Fina Final l rereport port
GEBRUIKERSHANDLEIDING
WATERSCHADESCHATTER
(WSS)
RAPPORT
2013
11

apport
stowa@stowa.nl www.stowa.nl
TEL 033 460 32 00 FAX 033 460 32 01
Stationsplein 89 3818 LE Amersfoort
POSTBUS 2180 3800 CD AMERSFOORT
WaterSchadeSchatter (WSS)
gebruikerShandleiding
2013
11
iSbn 978.90.5773.600.1
Publicaties van de STOWA kunt u bestellen op www.stowa.nl

cOlOFOn
STOWA 2013-11 WaterSchadeSchatter (WSS)
uitgaVe Stichting toegepast Onderzoek Waterbeheer
auteurS
leden bc
Postbus 2180
3800 cd amersfoort
Olivier hoes (nelen & Schuurmans)
Fons nelen(nelen & Schuurmans)
elgard van leeuwen (deltares)
dolf kern (rijnland)
Joost heijkers (Stichtse rijnlanden)
gijs bloemberg (delfland)
Michiel nieuwenhuis (Vallei en eem)
durk klopstra (StOWa)
druk kruyt grafisch adviesbureau
StOWa StOWa 2013-11
iSbn 978.90.5773.600.1
cOPyright de informatie uit dit rapport mag worden overgenomen, mits met bronvermelding. de in het rapport
ontwikkelde, dan wel verzamelde kennis is om niet verkrijgbaar. de eventuele kosten die StOWa voor
publicaties in rekening brengt, zijn uitsluitend kosten voor het vormgeven, vermenigvuldigen en
verzenden.
diSclaiMer dit rapport is gebaseerd op de meest recente inzichten in het vakgebied. desalniettemin moeten
bij toepassing ervan de resultaten te allen tijde kritisch worden beschouwd. de auteurs en StOWa
kunnen niet aansprakelijk worden gesteld voor eventuele schade die ontstaat door toepassing van het
gedachtegoed uit dit rapport.
ii

STOWA 2013-11 WaterSchadeSchatter (WSS)
de StOWa in het kOrt
De Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer, kortweg STOWA, is het onderzoeks plat form
van Nederlandse waterbeheerders. Deelnemers zijn alle beheerders van grondwater en oppervlaktewater
in landelijk en stedelijk gebied, beheerders van installaties voor de zuive ring
van huishoudelijk afvalwater en beheerders van waterkeringen. Dat zijn alle water schappen,
hoogheemraadschappen en zuiveringsschappen en de provincies.
De waterbeheerders gebruiken de STOWA voor het realiseren van toegepast technisch,
natuur wetenschappelijk, bestuurlijk juridisch en sociaal­wetenschappelijk onderzoek dat
voor hen van gemeenschappelijk belang is. Onderzoeksprogramma’s komen tot stand op
basis van inventarisaties van de behoefte bij de deelnemers. Onderzoekssuggesties van
der den, zoals ken nis instituten en adviesbureaus, zijn van harte welkom. Deze suggesties
toetst de STOWA aan de behoeften van de deelnemers.
De STOWA verricht zelf geen onderzoek, maar laat dit uitvoeren door gespecialiseerde
in stanties. De onderzoeken worden begeleid door begeleidingscommissies. Deze zijn samen­
gesteld uit medewerkers van de deelnemers, zonodig aangevuld met andere deskundigen.
Het geld voor onderzoek, ontwikkeling, informatie en diensten brengen de deelnemers
sa men bijeen. Momenteel bedraagt het jaarlijkse budget zo’n 6,5 miljoen euro.
U kunt de STOWA bereiken op telefoonnummer: 033 ­ 460 32 00.
Ons adres luidt: STOWA, Postbus 2180, 3800 CD Amersfoort.
Email: stowa@stowa.nl.
Website: www.stowa.nl
iii

STOWA 2013-11 WaterSchadeSchatter (WSS)

inhOud
StoWa 2013-11 WaterSchadeSchatter (WSS)
WaterSchadeSchatter
(WSS)
StOWa in het kOrt
1 inleiding 1
1.1 achtergrond 1
1.2 doel van het project 1
1.3 uitgangspunten en randvoorwaarden 2
1.4 leeswijzer 2
2 WaterSchadeSchatter 3
2.1 Web-based applicatie 3
2.2 Stap 1 van 2: algemene gegevens 4
2.3 Stap 2 van 2: kaarten met waterstanden uploaden 5
2.3.1 eenvoudige schadeberekening met één kaart 5
2.3.2 Schadeberekeningen met meerdere kaarten 6
2.3.3 risicokaarten en batenkaarten 7

STOWA 2013-11 WaterSchadeSchatter (WSS)
3 hOOgtekaart en landgebruik 9
3.1 hoogtekaart ahn2 9
3.2 Samengestelde landgebruikkaart 10
4 berekeningen, Schadebedragen
en SchadeFunctieS 14
4.1 berekeningen 14
4.2 Schadebedragen 15
4.2.1 Schadebedragen bebouwing 16
4.2.2 Schadebedragen infrastructuur 17
4.2.3 Schadebedragen gewassen 18
4.3 Schadefuncties 19
4.3.1 Schadefuncties bebouwing 19
4.3.2 Schadefuncties wegen 20
4.3.3 Schadefuncties gewassen 21
5 reSultaat Van een berekening 23

1
inleiding
1.1 achtergrond
STOWA 2013-11 WaterSchadeSchatter (WSS)
De afgelopen jaren is in Nederland veel aandacht besteed aan de risico’s van wateroverlast
door extreme neerslag. De discussies tussen betrokken overheden over de eisen die aan de
waterhuishouding moeten worden gesteld, hebben geleid tot een normenstelsel voor regionale
wateroverlast; variërend van 1x10 jaar voor grasland tot 1x100 jaar voor stedelijk gebied.
Nu de afgelopen jaren de grootste wateroverlast knelpunten zijn opgelost, komen we in een
situatie terecht waarbij de NBW­normen kunnen knellen. Dat zijn met name situaties waarbij
de kosten van maatregelen om aan de norm te voldoen gevoelsmatig niet meer in verhouding
staan tot de baten. Voor deze situaties is het zinvol om de kosten en baten van wateroverlast
maatregelen gedetailleerd in kaart te brengen. De kosten volgen daarbij uit de maatregelen
die worden voorgesteld. De baten moeten worden berekend. Hiervoor is een schademodel
nodig dat een relatie legt tussen de optredende wateroverlast en de schade die ontstaat aan
gebouwen, infrastructuur en gewassen. De baten zijn dan gelijk aan de met de maatregelen
voorkomen schade. Voor het bepalen van schade door regionale wateroverlast ontbrak tot op
heden een breed gedragen schademodel. De STOWA heeft daarom het initiatief genomen voor
het bouwen van dit model. Dit document is de gebruikershandleiding van de WaterSchade­
Schatter (WSS). De WaterSchadeSchatter is gebouwd door Nelen & Schuurmans en Deltares.
Het project werd begeleid door een begeleidingscommissie:
• Dolf Kern (Hoogheemraadschap van Rijnland)
• Joost Heijkers (Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden)
• Michiel Nieuwenhuis (Waterschap Vallei en Eem)
• Gijs Bloemberg (Hoogheemraadschap van Delfland)
• Durk Klopstra (Stowa)
1.2 doel van het project
Doel van het project is het ontwikkelen van een praktisch toepasbaar en breed gedragen standaard
schademodel voor regionale wateroverlast. Dit schademodel moet kunnen worden
gebruikt bij kosten­baten analyses van verbeteringsmaatregelen.
Dit rapport beschrijft de achtergrond van het schademodel. Dit rapport kan echter niet los
gezien worden van de gebouwde website www.waterschadeschatter.nl. De software applicatie
en documentatie is namelijk volledig web­based gemaakt en draait via internet op een server
in Amsterdam.
Opgemerkt wordt dat voorliggend rapport geschreven is in januari 2013. De verwachting is
dat het schademodel en de documentatie regelmatig wordt aangevuld. De laatste versie van
de software en documentatie staat dan ook altijd op de website www.waterschadeschatter.nl.
1

STOWA 2013-11 WaterSchadeSchatter (WSS)
1.3 UitgangSpUnten en randvoorWaarden
Vóór de start van het project zijn verschillende randvoorwaarden en uitgangspunten gefor­
muleerd waaraan de WaterSchadeSchatter (WSS) moest voldoen:
• Het schademodel is alleen bedoeld voor het bepalen van schade door inundatie en niet
voor het bepalen van schade door hoge grondwaterstanden;
WaterSchadeSchatter (WSS)
• Het schademodel moet aansluiten op de werkwijze die door de waterschappen wordt toegepast
voor het toetsen van regionale watersystemen;
-­‐
• Voor
Voor
de
de
schadefuncties
schadefuncties
in
in het
het
schademodel
schademodel
wordt
wordt
geen
geen
nieuwe
nieuwe
onderzoek
onderzoek
gedaan,
gedaan, maar
gebruik maar gebruik gemaakt gemaakt van bestaande van bestaande kennis; kennis;
-­‐ • Deze schadefuncties moeten wel wel toekomstbestendig zijn. zijn. Hiermee Hiermee wordt wordt bedoeld bedoeld dat dat
de deschadefuncties schadefuncties moeten kunnen worden aangepast als er als nieuwe er nieuwe kennis kennis of nieuwe of nieuwe
inzichten beschikbaar komen;
-­‐ • De De schadefuncties moeten kunnen werken met met de de huidige huidige en en met met de de toekomstige toekomstige wateroverlastmodellen.
wateroverlastmodellen.
De verwachting
De verwachting
is dat
is
het
dat
op
het
termijn
op termijn
mogelijk
mogelijk
wordt
wordt
om
om
op
op
een veel
een veel gedetailleerder niveau dan nu gebruikelijk is simulaties uit te voeren met
gedetailleerder niveau dan nu gebruikelijk is simulaties uit te voeren met hydrologische
hydrologische modellen. Concreet betekent dit dat het schademodel zowel bij een grof
modellen. Concreet betekent dit dat het schademodel zowel bij een grof (100m x 100 m),
(100m x 100 m), maar ook bij een gedetailleerd inundatiemodel (0,5 m x 0,5 m) moet
maar ook bij een gedetailleerd inundatiemodel (0,5 m x 0,5 m) moet kunnen werken.
kunnen werken.
-­‐
• Bij
Bij
het
het
bepalen
bepalen
van
van
de
de
schade
schade moet
moet
niet
niet
alleen
alleen
de
de
diepte,
diepte,
maar
maar
ook
ook
de
de
duur
duur
van
van
de
de wateroverlast
wateroverlast en de datum en de datum (periode (periode in het in seizoen) het seizoen) meegenomen meegenomen worden worden in de in schadebepaling.
de
• Het schadebepaling.
schademodel moet vrij beschikbaar zijn voor alle medewerkers van waterschappen,
-­‐ gemeenten Het schademodel en adviesbureaus moet vrij beschikbaar en ook voor zijnniet­expert voor alle medewerkers gebruikers eenvoudig van te gebruiken
zijn; waterschappen, gemeenten en adviesbureaus en ook voor niet-­‐expert gebruikers
• Bij eenvoudig de te maken te gebruiken keuzes zijn; voor het bepalen van de schade en de baten van maatregelen,
-­‐ Bij de te maken keuzes voor het bepalen van de schade en de baten van maatregelen,
wordt rekening gehouden met de OEI­leidraad.
wordt rekening gehouden met de OEI-­‐leidraad.
• Het schademodel moet bij voorkeur consistent zijn met HIS SSM.
-­‐ Het schademodel moet bij voorkeur consistent zijn met HIS SSM.
1.4 1.4 leeSWijzer Leeswijzer
Hoofdstuk 2 bestaat uit een algemene toelichting over de werking van de WaterSchadeSchatter.
Hoofdstuk 2 bestaat uit een algemene toelichting over de werking van de
WaterSchadeSchatter. De landgebruikkaart Deen landgebruikkaart hoogtekaart zijn en hoogtekaart beschreven zijn in beschreven Hoofdstuk in 3. Hoofdstuk Als laatste 3. geeft
Als Hoofdstuk laatste geeft 4 een Hoofdstuk onderbouwing 4 een onderbouwing van de gebruikte van deschadebedragen gebruikte schadebedragen en schadefuncties en en in
schadefuncties hoofdstuk 5 zijn en de in hoofdstuk resultaten 5beschreven. zijn de resultaten beschreven.
FigUUr 1.1 ondergelopen kavelS in groningen in janUari 2012
Figuur 1-­‐1 Ondergelopen kavels in Groningen in januari 2012
2

2
STOWA 2013-11 WaterSchadeSchatter (WSS)
WaterSchadeSchatter (WSS)
2 WaterSchadeSchatter
2.1 Web-baSed applicatie
Voorliggend hoofdstuk beschrijft de WaterSchadeSchatter (WSS). Het vertrekpunt bij de ont­
2.1 Web-­‐based applicatie
wikkeling van het WSS was een gebruiksvriendelijke web based applicatie, waarin voor alle
gebruikelijk Voorliggend hoofdstuk uitkomsten beschrijft de schade de WaterSchadeSchatter kan worden bepaald (WSS). in overeenstemming Het vertrekpunt bij met de een set
schadefuncties ontwikkeling van en het schadebedragen.
WSS was een gebruiksvriendelijke web based applicatie, waarin voor
alle gebruikelijk uitkomsten de schade kan worden bepaald in overeenstemming met een
set schadefuncties en schadebedragen.
FigUUr 2.1 StartScherm van de WaterSchadeSchatter
Figuur 2-­‐1 Startscherm van de WaterSchadeSchatter
Gekozen is voor een web based applicatie, zodat zodat -­‐ zonder ­ zonder het het installeren installeren van software van software -­‐ het ­ het
programma programma door iedereen met met internet gebruikt kan worden. kan worden. Bijkomend Bijkomend voordeel voordeel is dat is dat
een ieder die een berekening uitvoert, altijd altijd de laatste de laatste versie versie van van model model gebruikt. gebruikt. Hierdoor Hierdoor
maakt het het niet niet uit uit wie wie de de berekening berekening uitvoert uitvoert en zijn en zijn berekeningen berekeningen ook tussen ook tussen waterschap­
waterschappen onderling vergelijkbaar.
pen onderling vergelijkbaar.
Een gebruiker kan een berekening starten door zijn bestand(en) te uploaden naar de
Een website gebruiker www.waterschadeschatter.nl. kan een berekening starten Voor het door uitvoeren zijn bestand(en) van de berekening te uploaden is op naar eende
website
www.waterschadeschatter.nl. professioneel server-­‐park nabijVoor Schiphol het uitvoeren een 4-­‐tal servers van de ingericht. berekening Hetis gebruik op een van professioneel
server­park
internet en een
nabij
server-­‐park
Schiphol een
in plaats
4­tal servers
van een
ingericht.
lokaal geïnstalleerde
Het gebruik
programma
van internet
heeft
en een server­
verschillende belangrijke voordelen:
park in plaats van een lokaal geïnstalleerde programma heeft verschillende belangrijke voor­
• Snellere berekeningen door parallel inzetten van rekenkracht. De geïnstalleerde
delen:
rekenkracht op het server-­‐park maakt dat de berekeningen parallel op meerdere
• Snellere
procesoren
berekeningen
tegelijk kunnen
door
worden
parallel
uitgezet,
inzetten
waardoor
van rekenkracht.
de berekeningen
De geïnstalleerde
vele malen
rekenkracht
snellerop kunnen het server­park worden uitgevoerd maakt dat dande opberekeningen een desktop PC; parallel op meerdere procesoren
• tegelijk Doordat kunnen de WaterSchadeSchatter worden uitgezet, op waardoor één centrale de berekeningen locatie is geïnstalleerd vele malen is sneller kunnen
worden versiebeheer uitgevoerd eenvoudig. dan op Iedereen een desktop die een PC; berekening uitvoert, gebruikt dan ook altijd
de laatste versie van de landgebruikkaart, hoogtekaart, schadebedragen etc;
• De database met alle hoogtegegevens en landgebruikgegevens van heel Nederland is zo
omvangrijk (circa 2TB) dat deze hoeveelheid ook niet meer op een gewone desktop PC
past.
3

STOWA 2013-11 WaterSchadeSchatter (WSS)
• Doordat de WaterSchadeSchatter op één centrale locatie is geïnstalleerd is versiebeheer
eenvoudig. Iedereen die een berekening uitvoert, gebruikt dan ook altijd de laatste versie
van de landgebruikkaart, hoogtekaart, schadebedragen etc;
• De database met alle hoogtegegevens en landgebruikgegevens van heel Nederland is zo
omvangrijk (circa 2TB) dat deze hoeveelheid ook niet meer op een gewone desktop PC past.
WaterSchadeSchatter (WSS)
2.2 Stap 1 van 2: algemene gegevenS
2.2 Stap 1 van 2: Algemene gegevens
FigUUr 2.2 Stap 1 van 2 van de WaterSchadeSchatter
Figuur 2-­‐2 Stap 1 van 2 van de WaterSchadeSchatter
Als eerste stap voor het starten van van een een berekening wordt wordt de gebruiker de gebruiker enkele enkele algemene algemene in in
te voeren:
1 De 1. naam De naam van het vanscenario. het scenario. Deze Deze naam naam wordt wordt gebruikt gebruikt in de in de resultaten, zodat zodat wanneer wanneermeer
dere scenario’s meerdere scenario’s worden doorgerekend worden doorgerekend duidelijk is duidelijk van welk is van scenario welk scenario de resultaten de zijn;
2 Uw e­mailadres.
resultaten zijn;
Naar dit adres wordt, zodra de berekening voltooid is, een link gestuurd met
2. Uw e-­‐mailadres. Naar dit adres wordt, zodra de berekening voltooid is, een link
de resultaten. Hiermee wordt voorkomen dat iemand zijn internet browser langdurig moet
gestuurd met de resultaten. Hiermee wordt voorkomen dat iemand zijn internet
open laten staan.
browser langdurig moet open laten staan.
Vervolgens moet het type gegevens gekozen worden waarmee de gebruiker een berekening
wil Vervolgens uitvoeren. moet Door hethier typede gegevens juiste optie gekozen te kiezen worden worden waarmee voor de stap gebruiker 2 van 2 een de hiervoor berekening invoer­
wil uitvoeren. Door hier de juiste optie te kiezen worden voor stap 2 van 2 de hiervoor
velden geselecteerd. In essentie zijn er 7 opties waarmee de WaterSchadeSchatter de schade
invoervelden geselecteerd. In essentie zijn er 7 opties waarmee de WaterSchadeSchatter de
kan berekenen:
schade kan berekenen:
Eenvoudige schadeberekening met met één één kaart kaart met met waterstanden:
1 Kaart 1. Kaart met de met maximale de maximale waterstand van van 1 gebeurtenis. 1 gebeurtenis. Bijvoorbeeld de de maximale maximalewaargeno
men waterstanden waargenomenop waterstanden 19 september op 2001; 19 september 2001;
2 Kaart
2. Kaart
met de
met
waterstand
de waterstand
voor
voor
een
een
zekere
zekere
herhalingstijd.
herhalingstijd.
Bijvoorbeeld
Bijvoorbeeld
een
een
kaart
kaart
waarvan de
waarvan de waterstand 1x50 jaar wordt overschreden;
waterstand 1x50 jaar wordt overschreden;
Schadeberekeningen met meerdere kaarten met waterstanden:
Schadeberekeningen 3. Kaarten voor elke met tijdstap meerdere de waterstand kaarten met vanwaterstanden: 1 gebeurtenis. Bijvoorbeeld weer 19
3 Kaarten september voor elke 2001, tijdstap maarde dan waterstand voor elk uur van gedurende 1 gebeurtenis. die gebeurtenis. Bijvoorbeeld Hierdoor weer 19 kan september voor
elke locatie apart de duur van de wateroverlast worden bepaald;
2001, maar dan voor elk uur gedurende die gebeurtenis. Hierdoor kan voor elke locatie apart
4. Kaarten met de maximale waterstand van meerder gebeurtenissen. Dit komt overeen
de duur van de wateroverlast worden bepaald;
met een batch-­‐bestand van optie 1;
5. Kaarten met voor meerdere herhalingstijden de waterstanden. Dit komt overeen met
een batch-­‐bestand van optie 2. Bij deze optie worden ook risicokaarten bepaald (een
4
toelichting op de risicokaarten staat in paragraaf 2.3.3 ) ;
6. Tijdserie aan kaarten met per tijdstap de waterstand. In deze serie kunnen meerdere
wateroverlast gebeurtenissen voorkomen. Dit is de meest uitgebreide optie met het
resultaat van een continue simulatie. Deze optie is wel in de software voorbereid, maar

STOWA 2013-11 WaterSchadeSchatter (WSS)
4 Kaarten met de maximale waterstand van meerder gebeurtenissen. Dit komt overeen met een
batch­bestand van optie 1;
5 Kaarten met voor meerdere herhalingstijden de waterstanden. Dit komt overeen met een
batch­bestand van optie 2. Bij deze optie worden ook risicokaarten bepaald (een toelichting
op de risicokaarten staat in paragraaf 2.3.3 ) ;
6 Tijdserie aan kaarten met per tijdstap de waterstand. In deze serie kunnen meerdere wateroverlast
gebeurtenissen voorkomen. Dit is de meest uitgebreide optie met het resultaat van
een continue simulatie. Deze optie is wel in de software voorbereid, maar vooralsnog uitgeschakeld
vanwege de lange rekentijden;
WaterSchadeSchatter Berekening (WSS) van de baten:
7 Met deze optie kunnen de baten worden berekend van maatregelen. Hiertoe moet een risicokaart
vóór de maatregelen en een risicokaart na maatregelen (berekend met optie 5) worden
Berekening verstuurd naar van de server baten: (een toelichting op de baten staat in paragraaf 2.3.3 )
7. Met deze optie kunnen de baten worden berekend van maatregelen. Hiertoe moet een
risicokaart vóór de maatregelen en een risicokaart na maatregelen (berekend met
2.3 Stap 2 van 2:
optie
kaarten
5) worden
met
verstuurd
WaterStanden
naar de
Uploaden
server (een toelichting op de baten staat in
paragraaf 2.3.3 )
2.3.1 eenvoUdige Schadeberekening met één kaart
2.3 Stap 2 van 2: Kaarten met waterstanden uploaden
Bij het bepalen van de schade met de maximale waterstand van 1 kaart moet één ASCI­bestand
2.3.1 worden Eenvoudige geupload schadeberekening met waterstanden met één kaart in meter NAP. Binnen de WaterSchadeSchatter bestaan
hiervoor twee mogelijkheden: OPTIE 1 voor een gebeurtenis of OPTIE 2 voor een herhalings­
Bij het bepalen van de schade met de maximale waterstand van 1 kaart moet één ASCI-­‐
tijd.
bestand
De schadeberekening
worden geupload met
is voor
waterstanden
deze twee
in
mogelijkheden
meter NAP. Binnen
identiek.
de WaterSchadeSchatter
Het verschil is dat de
herhalingstijd bestaan hiervoor wordt tweeopgeslagen mogelijkheden: in de OPTIE resultaten, 1 voor zodat een gebeurtenis duidelijk blijft of OPTIE bij welk 2 voor scenario een de
schadeberekening herhalingstijd. De schadeberekening hoort. is voor deze twee mogelijkheden identiek. Het verschil
De is dat WaterSchadeSchatter de herhalingstijd wordt berekent opgeslagen zelf met in de deze resultaten, waterstanden zodat duidelijk voor elke blijft locatie bij de welk inundatiediepte
scenario door de schadeberekening de waterstanden en hoort. de AHN2 hoogtekaart te combineren (Zie ook paragraaf 3.1).
Hierdoor De WaterSchadeSchatter is het mogelijk berekent om voor hydrologische zelf met deze waterstanden modellen met voor relatief elke grove locatiepixels de toch gedetailleerde
inundatiediepte inundatiediepten door de waterstanden te bepalen. en de AHN2 hoogtekaart te combineren (Zie ook
paragraaf 3.1). Hierdoor is het mogelijk om voor hydrologische modellen met relatief grove
pixels toch gedetailleerde inundatiediepten te bepalen.
FigUUr 2.3 Stap 2 van 2 invoervelden voor een eenvoUdige Schadeberekening
Figuur 2-­‐3 Stap 2 van 2 invoervelden voor een eenvoudige schadeberekening
Omdat de schade door wateroverlast niet enkel van de waterstand, maar ook van de
inundatieduur en inundatieperiode afhangt zal ook deze informatie opgegeven moeten
worden. Achtereenvolgens wordt gevraagd om:
• Uploaden eigen schadetabel voor wanneer de gebruiker met andere functies of prijzen
wil rekenen dan de standaardtabel. Deze tabel kan aan de linkerkant van het scherm
worden gedownload en met Wordpad of Notepad worden gewijzigd;
5

STOWA 2013-11 WaterSchadeSchatter (WSS)
Omdat de schade door wateroverlast niet enkel van de waterstand, maar ook van de inundatieduur
en inundatieperiode afhangt zal ook deze informatie opgegeven moeten worden.
Achtereenvolgens wordt gevraagd om:
• Uploaden eigen schadetabel voor wanneer de gebruiker met andere functies of prijzen wil
rekenen dan de standaardtabel. Deze tabel kan aan de linkerkant van het scherm worden
gedownload en met Wordpad of Notepad worden gewijzigd;
• De duur van de wateroverlast in uren. De schade is voor met name gewassen namelijk
afhankelijk van de duur van de wateroverlast;
• Hersteltijd wegen. Dit is de periode waarvoor wegen door de wateroverlast geblokkeerd
zijn en er indirecte schade is doordat men moet omrijden. Men kan hier kiezen uit 0 uur,
6 uur, 1 dag, 2 dagen, 5 dagen of 10 dagen;
• Hersteltijd gebouwen. Dit is de periode waarin gebouwen ­ door de opgelopen schade ­ hun
oorspronkelijke functie niet kunnen vervullen. Deze periode is nodig voor het uitvoeren
van de herstelwerkzaamheden. Men kan hier kiezen uit 0 uur, 6 uur, 1 dag, 2 dagen,
5 dagen of 10 dagen;
• Wat is de maand van de gebeurtenis? Dit is alleen van belang voor gewassen. Afhankelijk
van het tijdstap in het groeiseizoen is er meer of minder schade;
• Gemiddelde, minimale of maximale schadebedragen? Voor alle landgebruikcategorieën
zijn 3 verschillende schadebedragen verzameld. Hiermee kan een eerste gevoeligheidsanalyse
worden uitgevoerd voor de berekende schade. (Zie ook paragraaf 0)
• Bij OPTIE2: Wat is de herhalingstijd van de kaart? Deze herhalingstijd wordt opgenomen
in de resultaatbestanden, zodat duidelijk blijft van welk scenario de gebruikte waterstanden
afkomstig zijn.
2.3.2 Schadeberekeningen met meerdere kaarten
Bij optie3, 4 en 5 moeten meerdere kaarten in een ZIP­bestand worden ge­upload. Van de
WaterSchadeSchatter website kan een voorbeeld bestand worden gedownload. In deze ZIP
bevinden zich:
• de ASCI­bestanden, waarin elk bestand de waterstand is van een tijdstip, of gebeurtenis,
of herhalingstijd;
• de standaard schadetabel waarmee de berekening wordt uitgevoerd;
• een readme bestand met een korte uitleg;
• een index.csv bestand waarin de voor de berekening benodigde informatie staat.
FigUUr 2.4 voorbeeld index.cSv beStand
6
scenario_type,5
scenario_calc_type,max
scenario_damage_table,dt.cfg
event_name,waterlevel,floodtime,repairtime_roads,repairtime_
buildings,floodmonth,repetition_time
test1,ws0.asc,24,10,10,9,5,
test2,ws1.asc,24,10,10,9,10
test3,ws2.asc,24,10,10,9,25

STOWA 2013-11 WaterSchadeSchatter (WSS)
Dit index.csv bestand is het belangrijkste bestand, omdat deze alle voor een berekening
benodigde informatie bevat:
• Bij scenario_type kan type 3, 4 of 5 worden gekozen. Optie 3 zijn kaarten van alle tijdstappen
van één gebeurtenis. Optie 4 zijn kaarten met de maximale waterstanden van
afzonderlijke gebeurtenissen. Optie 5 zijn kaarten met voor verschillende herhalingstijden
de waterstanden. Bij deze laatste optie wordt naast de schadeberekening ook een
risicokaart gemaakt.
• Bij scenario_calc_type kan het type berekening worden gekozen. Hiervoor zijn drie
mogelijkheden: min voor minimum schadebedragen, max voor maximum of avg voor
gemiddelde schadebedragen (zie ook paragraaf 0)
• scenario_damage_table is de naam van de schadetabel die gebruikt wordt voor de
berekening. In het te downloaden zip­bestand zit nu de standaard tabel dt.cfg. Deze kan
indien gewenst worden aangepast.
• In de regels daaronder staat de informatie per bestand met waterstanden. De eerste regel
‘event_name,waterlevel, floodtime,repairtime_roads, repairtime_buildings, floodmonth,
repe tition_time’ geeft de volgorde van de informatie aan. In de regels daaronder staat per
bestand iets als: ‘test1,ws0.asc,24,10,10,9,5’ waarin:
• test1 = naam van de gebeurtenis;
• ws0.asc = naam van het ASC­bestand met waterstanden;
• 24 = duur van de wateroverlast in uur;
• 10 = hersteltijd wegen in dagen;
• 10 = hersteltijd bebouwing in dagen;
• 9 = maand van de wateroverlast (hier september);
• 5 = herhalingstijd in 1/jaar (hier 1 x in de 5 jaar).
Wanneer voor Type 3 gekozen wordt is de duur van de wateroverlast (in uren) gelijk aan de
tijdstap tussen 2 bestanden. De Waterschadeschatter berekent dan voor alle pixels afzonderlijk
de duur van de wateroverlast.
Voor de volgorde van de bestanden is het van belang dat de verschillende bestandsnamen op
dezelfde manier beginnen en enkel oplopend genummerd zijn. Bijvoorbeeld:
• waterstand001.asc
• waterstand002.asc
• waterstand003.asc
• waterstand004.asc
2.3.3 riSicokaarten en batenkaarten
riSicokaarten
Bij optie 5 met kaarten met voor verschillende herhalingstijden, wordt als eerste voor elke
herhalingstijd een schadeberekening gestart. Daarnaast wordt met het resultaat van deze
berekeningen ook een risicokaart gemaakt. Risicokaarten zijn nodig om de baten van maatregelen
te bepalen.
Risico is gelijk aan de verwachtingswaarde van de jaarlijkse schade (kans maal gevolg) met als
eenheid euro per jaar. Dit lijkt wellicht lastig, maar valt qua bewerkingen wel mee. Hieronder
is een eenvoudig voorbeeld uitgewerkt om de werkwijze te illustreren.
7

Hieronder is een eenvoudig voorbeeld uitgewerkt om de werkwijze te illustreren.
Risico is gelijk aan de verwachtingswaarde van de jaarlijkse schade (kans maal gevolg) met
als Schade eenheid euro per herhalingstijd jaar. Dit lijkt wellicht lastig, maar valt qua bewerkingen wel mee.
Hieronder STOWA 2013-11 is WaterSchadeSchatter een eenvoudig (WSS) voorbeeld uitgewerkt om de werkwijze te illustreren.
€1000,-­‐ 1 x 250 jaar
Schade € 500,-­‐ herhalingstijd
1 x 100 jaar
€ 200,-­‐
€1000,-­‐
€ Schade 100,-­‐
€ 500,-­‐
€ 10,-­‐
€ 200,-­‐ 1000,­
€ 2,-­‐
€ 100,-­‐ 500,­
1 x 50 jaar
1 x 250 jaar
1 x 25
1 x 100 herhalingstijd jaar
jaar
1 x 10 jaar
1 x 501 x 250 jaar jaar
1 x 5 jaar
1 x 251 x 100 jaar jaar
€ Dan € 200,­ 10,-­‐ is het risico gelijk 1 x 10 aan 1 x 50 jaar jaar
€ 100,­ 2,-­‐ 1 x 51 x 25 jaar jaar
Dan € 10,­ is het risico gelijk aan 1 x 10 jaar
€ 2,­ 1 x 5 jaar
1
+ SS 112111
+ SS
32 11 + SS
43 11 + SS
54
risico = ⋅S1+
⎜⎜
⎛⎛ − ⎟⎟
⎞⎞ ⋅ + ⎜⎜
⎛⎛ − ⎟⎟
⎞⎞ ⋅ + ⎜⎜
⎛⎛ − ⎟⎟
⎞⎞ ⋅ + ⎜⎜
⎛⎛ − ⎟⎟
⎞⎞ ⋅
1
TTT
12
Dan is het risico
⎝⎝
gelijk aan
⎠⎠ 2 ⎝⎝ TT
23
⎠⎠ 2 ⎝⎝ TT
34
⎠⎠ 2 ⎝⎝ TT
45
⎠⎠ 2
1
+ SS 112111
+ SS
32 11 + SS
43 11 + SS
54
risico = ⋅S1+
⎜⎜
⎛⎛ − ⎟⎟
⎞⎞ ⋅ + ⎜⎜
⎛⎛ − ⎟⎟
⎞⎞ ⋅ + ⎜⎜
⎛⎛ − ⎟⎟
⎞⎞ ⋅ + ⎜⎜
⎛⎛ − ⎟⎟
⎞⎞ ⋅
1 ⎝⎝ TTT
12
⎠⎠ 2 ⎝⎝ TT
23
⎠⎠ 2 ⎝⎝ TT
34
⎠⎠ 2 ⎝⎝ TT
45
⎠⎠ 2
1
1 1 1000 + 500 1 1 500 + 200
risico = ⋅1000
+ ⋅− + ⋅− +
250 100 250 2 50 100 2
( 1 1 200 + 100 ) ( 1 1 100 + 10 ) ( 1 1 10 + 2
⋅− + ⋅− + ) ⋅− = € 18 9. per jaar
25 1 50 ( 1 1 1000 + 500 ) ( 1 1 500 + 200
risico = ⋅1000
+ 2 10 25
⋅− + 2 5 10 ) ⋅− 2 +
250 100 250 2 50 100 2
Met andere woorden: 200hoewel
Met andere ( 1 1 + 100 er in de meeste 100 jaren
woorden: ) hoewel er ( 1 1 + 10 geen schade 10 is,
in de meeste ) jaren ( 1 1 + 2is
de gemiddeld
⋅− + ⋅− + geen schade ) ⋅− is, = is € de 18 gemiddeld 9. per jaar
verwachte25schade 50 €18.90 2 per jaar. 10 Door 25 elk jaar 2 dit bedrag 5 10te
reserveren 2 is economischverwachte
gezien schade het €18.90 risicoper afgedekt. jaar. Door elk jaar dit bedrag te reserveren is economisch gezien het risico
Met andere woorden: hoewel er in de meeste jaren geen schade is, is de gemiddeld
afgedekt.
verwachte schade €18.90 per jaar. Door elk jaar dit bedrag te reserveren is economisch
WaterSchadeSchatter (WSS)
gezien het risico afgedekt.
batenkaarten
Een maatregel om het watersysteem te verbeteren is interessant als het risico zodanig afneemt
Batenkaarten
dat deze afname groter is dan de investeringskosten en kosten voor het beheer en onder­
Een maatregel om het watersysteem te verbeteren is interessant als het risico zodanig
houd van deze maatregel. In de extra bewerkingen van WaterSchadeSchatter kan hiervoor
afneemt dat deze afname groter is dan de investeringskosten en kosten voor het beheer en 8
met twee risicokaarten een batenkaart bepaald worden. Waarbij de ene kaart gelijk is aan het
onderhoud van deze maatregel. In de extra bewerkingen van WaterSchadeSchatter kan
hiervoor
risico vóór
met
en
twee
de andere
risicokaarten
na maatregelen.
een batenkaart bepaald worden. Waarbij de ene kaart
gelijk is aan het risico vóór en de andere na maatregelen.
8
Nu is er nog een klein probleem; de kosten voor een maatregel zijn doorgaans eenmalig en de
Nu is er nog een klein probleem; de kosten voor een maatregel zijn doorgaans eenmalig en
besparing van het risico geldt voor elk jaar in de komende jaren. Deze toekomstige besparin­
de besparing van het risico geldt voor elk jaar in de komende jaren. Deze toekomstige
besparingen
gen moeten
moeten
dus bij elkaar
dus bij
op
elkaar
worden
op worden
geteld.
geteld.
Echter
Echter
een besparing
een besparing
van € 1,van
dit
€
jaar
1.-­‐ dit
is
jaar
niet het­
is zelfde niet hetzelfde waard als waard dezelfde als dezelfde besparing besparing van € 1,­ van volgend € 1.-­‐ volgend jaar of het jaar jaar of het daarop. jaar daarop. Van de Van toekom­
de stige toekomstige besparingen besparingen moet dan moet ook dan de zogenaamde ook de zogenaamde contante contante waarde waarde bepaald bepaald worden. De basis
worden. voor een De contante basis voor waarde een contante berekening waarde is: berekening is:
CW = JVW ⋅
Waarin:
CW
CW
= contante
= contante
waarde
waarde
(€)
(€)
JVW = het= bedrag het bedrag per jaar per dat jaar contant dat contant gemaakt gemaakt moet worden moet worden (€) (€)
r = discontovoet = discontovoet (%) (%)
n = tijdshorizon (jaar)
n = tijdshorizon (jaar)
In Nederland is door het Ministerie van Financiën afgesproken om voor de reële (risicovrije)
discontovoet in kosten baten analyses een percentage van 2.5% te gebruiken plus een risico
In Nederland is door het Ministerie van Financiën afgesproken om voor de reële (risicovrije)
opslag van 3.0%. Met deze risico opslag worden de macro economische waarde van de
discontovoet in kosten baten analyses een percentage van 2.5% te gebruiken plus een risico
projectrisico’s in de contante waarde van de kosten-­‐ en batenstromen verwerkt. In de
opslag van 3.0%. Met deze risico opslag worden de macro economische waarde van de projec­
WaterSchadeSchatter wordt dan ook met 2.5+3.0 = 5.5% gerekend. Tegelijkertijd wordt
voor trisico’s het berelenen in de contante van de waarde baten met van een de kosten­ oneindige en batenstromen periode voor de verwerkt. tijdshorizon In de gerekend. WaterSchade­
Dit Schatter omdatwordt er vanuit dan gegaan ook met wordt 2.5+3.0 dat maatregelen = 5.5% gerekend. tegenTegelijkertijd wateroverlastwordt een permanent voor het berelenen
karakter van de baten hebben.
met een oneindige periode voor de tijdshorizon gerekend. Dit omdat er vanuit
gegaan wordt dat maatregelen tegen wateroverlast een permanent karakter hebben.
8
( ) ( )
( r)
r
n
−−
11

3
STOWA 2013-11 WaterSchadeSchatter (WSS)
WaterSchadeSchatter (WSS)
hOOgtekaart en landgebruik
3 Hoogtekaart en landgebruik
3.1 hoogtekaart ahn2
In de WaterSchadeSchatter worden inundatiedieptes berekend met behulp van het Actueel
3.1 Hoogtekaart AHN2
Hoogtebestand Nederland (AHN). Dit is een landsdekkend bestand van met laser altimetrie
Iningevlogen de WaterSchadeSchatter hoogtepunten. worden Zie voor inundatiedieptes een toelichting berekend op de AHN metde behulp website vanwww.ahn.nl het Actueel
Hoogtebestand In het schademodel Nederland wordt (AHN). voor Ditnagenoeg is een landsdekkend geheel Nederland bestandgebruik van met gemaakt laser altimetrie van de gefil­
ingevlogen terde AHN2 hoogtepunten. rasterbestanden Zie voor van een 0.5*0.5 toelichting meter. De op de ongefilterde AHN de website bestanden www.ahn.nl geven namelijk niet
Inde heteigenlijke schademodel terreinhoogte wordt voorweer, nagenoeg maar geheel ook bomen, Nederland gebouwen, gebruikauto’s gemaakt en van andere de objecten die
gefilterde niet tot AHN2 het maaiveld rasterbestanden behoren. van In 0.5*0.5 de gefilterde meter. bestanden De ongefilterde zijn deze bestanden objecten geven uit de hoogte­
namelijk punten niet gefilterd de eigenlijke en heeft terreinhoogte het hoogtebestand weer, maar dus geen ook bomen, gegevens. gebouwen, auto’s en
andere objecten die niet tot het maaiveld behoren. In de gefilterde bestanden zijn deze
objecten uit de hoogtepunten gefilterd en heeft het hoogtebestand dus geen gegevens.
FigUUr 3.1 planning voor de beSchikbaarheid van de ahn2 data
Om schade in bebouwing en kassen te kunnen berekenen is het rasterbestand volgens een
vaste procedure dicht geïnterpoleerd:
1 Indien er in een kas op minimaal 10% van het vloeroppervlak realistische hoogtepunten voorkomen
dan is de kas gevuld met de mediaan van deze hoogtepunten;
2 Bij alle overige kassen en alle woningen is eerst een buffer gemaakt van 1 meter rond de kas of
de woning. Vervolgens is de mediaan bepaald van de hoogtepunten in deze buffer. Bij kassen
is deze mediaan gebruikt als de hoogte in de kas. Bij woningen is de hoogte van het vloerpeil
geschat door 15 cm bij deze mediaan op te tellen;
3 Overige gaten kleiner dan 10 m2 Figuur 3-­‐1 Planning voor de beschikbaarheid van de AHN2 data.
Om schade in bebouwing en kassen te kunnen berekenen is het rasterbestand volgens een
vaste procedure dicht geïnterpoleerd:
1. Indien er in een kas op minimaal 10% van het vloeroppervlak realistische
hoogtepunten voorkomen dan is de kas gevuld met de mediaan van deze
hoogtepunten;
2. Bij alle overige kassen en alle woningen is eerst een buffer gemaakt van 1 meter rond
de kas of de woning. Vervolgens is de mediaan bepaald van de hoogtepunten in deze
buffer. Bij kassen is deze mediaan gebruikt als de hoogte in de kas. Bij woningen is de
hoogte van het vloerpeil geschat door – auto’s, 15 cmboomstronken bij deze mediaan ­ zijn op tedicht tellen; geïnterpoleerd met
3. Inverse Overige Distance gaten kleiner Weighted dan(IDW). 10 m2 – auto’s, boomstronken -­‐ zijn dicht geïnterpoleerd met
Inverse Distance Weighted (IDW).
9

STOWA 2013-11 WaterSchadeSchatter (WSS)
WaterSchadeSchatter (WSS)
Opmerkingen:
• Bij de kassen zijn soms punten aanwezig van het vloeroppervlak in de kas. Dit doordat de
laserpulsen door het glas heen toch een reflectie van het maaiveld heeft waargenomen.
Waar mogelijk is van deze punten gebruik gemaakt;
• Door de mediaan te gebruiken (in plaats van het gemiddelde) worden incidentele outliers
niet per ongeluk toch meegewogen om een hoogte te schatten;
• Om de rekentijd voor deze bewerkingen behapbaar te houden zijn deze conform de
AHN1 blokken van 1000*1250 meter uitgevoerd. Ook het resultaat wordt in deze blokken
opgeslagen. Dit maakt dat wanneer een gebouw in tweeblokken valt, de voor dit gebouw
berekende hoogte in de twee blokken iets van elkaar kunnen afwijken.
Voor enkele waterschappen is de AHN2 nog niet beschikbaar. Voor deze waterschappen is
gebruik gemaakt van de AHN1 in pixels van 5*5 meter. Om de bewerkingen consistent te houden
zijn de pixels voor deze gebieden wel terug gezet naar 0.5*0.5 meter. Met andere woorden
onder een AHN1 pixel liggen dan 25 pixels van 0.5*0.5 meter met in elke pixel dezelfde
hoogte. De waterschappen waarvoor dit geldt zijn 1) Roer en Overmaas, 2) Peel en Maasvallei,
3) Velt en Vecht, 4) Reest en Wieden en 5) Regge en Dinkel. De verwachting is dat voor deze
waterschappen de AHN2 in het voorjaar van 2013 beschikbaar is.
3.2 SamengeStelde landgebrUikkaart
In de WaterSchadeSchatter wordt gebruik gemaakt van een speciaal samengestelde landgebruikkaart
op dezelfde pixel resolutie van 0.5m2 Opmerkingen:
• Bij de kassen zijn soms punten aanwezig van het vloeroppervlak in de kas. Dit doordat
de laserpulsen door het glas heen toch een reflectie van het maaiveld heeft
waargenomen. Waar mogelijk is van deze punten gebruik gemaakt;
• Door de mediaan te gebruiken (in plaats van het gemiddelde) worden incidentele
outliers niet per ongeluk toch meegewogen om een hoogte te schatten;
• Om de rekentijd voor deze bewerkingen behapbaar te houden zijn deze conform de
AHN1 blokken van 1000*1250 meter uitgevoerd. Ook het resultaat wordt in deze
blokken opgeslagen. Dit maakt dat wanneer een gebouw in tweeblokken valt, de voor
dit gebouw berekende hoogte in de twee blokken iets van elkaar kunnen afwijken.
Voor enkele waterschappen is de AHN2 nog niet beschikbaar. Voor deze waterschappen is
gebruik gemaakt van de AHN1 in pixels van 5*5 meter. Om de bewerkingen consistent te
houden zijn de pixels voor deze gebieden wel terug gezet naar 0.5*0.5 meter. Met andere
woorden onder een AHN1 pixel liggen dan 25 pixels van 0.5*0.5 meter met in elke pixel
dezelfde hoogte. De waterschappen waarvoor dit geldt zijn 1) Roer en Overmaas, 2) Peel en
Maasvallei, 3) Velt en Vecht, 4) Reest en Wieden en 5) Regge en Dinkel. De verwachting is
dat voor deze waterschappen de AHN2 in het voorjaar van 2013 beschikbaar is.
3.2 Samengestelde landgebruikkaart
In de WaterSchadeSchatter wordt gebruik gemaakt van als een de hoogtekaart speciaal samengestelde uit de vorige paragraaf.
landgebruikkaart Deze kaart heeft opeen dezelfde zodanige pixel resolutie indeling van in landgebruikcategorieën, 0.5m dat deze categorieën
onderling voldoende onderscheidend zijn in schadebedragen en de wijze waarop schade zich
ontwikkeld. Voor deze landgebruikkaart is het beste van bestaande kaarten gecombineerd:
1 Het BAG register
2 De TOP10NL
3 CBS bodemgebruik
4 De LGN6
FigUUr 3.2 door het Slim Samenvoegen van de verSchillende kaarten Wordt een betere landgebrUikkaart gemaakt
2 als de hoogtekaart uit de vorige
paragraaf. Deze kaart heeft een zodanige indeling in landgebruikcategorieën, dat deze
categorieën onderling voldoende onderscheidend zijn in schadebedragen en de wijze
waarop schade zich ontwikkeld. Voor deze landgebruikkaart is het beste van bestaande
kaarten gecombineerd:
1. Het BAG register
2. De TOP10NL
3. CBS bodemgebruik
4. De LGN6
dan door de kaarten aFzonderlijk
Figuur 3-­‐2 Door het slim samenvoegen van de verschillende kaarten wordt een betere landgebruikkaart
gemaakt dan door de kaarten afzonderlijk.
10
11

STOWA 2013-11 WaterSchadeSchatter (WSS)
bag regiSter
De eerste bovenliggende kaart is de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) van het
Kadaster. In deze kaart zijn alle gebouwen als afzonderlijke objecten opgenomen. Daarnaast
is per object in de eigenschappen aangeven wat voor functie het gebouw heeft. Hierdoor is het
onderscheid mogelijk tussen:
1 Overig / Onbekend
2 Woonfunctie
3 Celfunctie
4 Industriefunctie
5 Kantoorfunctie
6 Winkelfunctie
7 Kassen
8 Logiesfunctie
9 Bijeenkomstfunctie
10 Sportfunctie
11 Onderwijsfunctie
12 Gezondheidszorgfunctie
13 Overig kleiner dan 50 m2 (schuurtjes)
14 Overig groter dan 50 m2 (bedrijfspanden)
De nummers corresponderen met de nummering zoals deze in de landgebruikkaart is
opgenomen. De plekken 15 t/m 19 zijn nu niet in gebruik, maar hier kunnen nieuwe functies
worden toegevoegd.
meerdere FUnctie aan één object
In het BAG register kan het voorkomen dat aan een object meerdere adressen zitten zoals verschillende
gebruiksfuncties, zoals wonen en winkel. Uit deze functies is niet te achter halen
welke functie op de begane grond zit. In de WaterSchadeSchatter is aangenomen dat per
object de duurste functie op de begane grond zit. Dus bij ‘wonen’ en ‘winkel’ zit ‘winkel’ op
de begane grond.
‘overig gebrUikSFUnctie’ opSplitSen
In het BAG register is een categorie ‘overig gebruiksfunctie’ opgenomen. In deze categorie
bevinden zich schuren, kassen, bedrijfsgebouwen of gebouwen met een winkelfunctie.
Deze categorie is voor de landgebruikkaart van de WaterSchadeSchatter verder opgesplitst
in gebouwen kleiner dan 50 m2 en groter dan 50 m2 . Alle gebouwen groter dan 50 m2 zijn
verder opgesplitst door deze te koppelen aan het landgebruik uit de TOP10NL of het CBS
bodemgebruik:
• Kassen: een gebouw uit de categorie ‘overig gebruiksfunctie’ met meer dan 50 m2 en
onderliggende landgebruik ‘glastuinbouw’ in de TOPNL;
• Industriefunctie: een gebouw uit de categorie ‘overig gebruiksfunctie’ met meer dan
50 m2 en onderliggende landgebruik ‘bedrijventerreinen’ in de CBS bodemgebruikkaart;
• Winkelfunctie: een gebouw uit de categorie ‘overig gebruiksfunctie’ met meer dan 50 m2 en onderliggende landgebruik ‘winkelgebied’ in de CBS bodemgebruikkaart.
Opgemerkt wordt dat het BAG register wat betreft de kassen wel nauwkeurig in afmetingen
en positie van de afzonderlijke kassen is, maar niet helemaal compleet. Hier en daar ontbreken
een aantal kassen. Het bestand is dan ook op deze lege plekken aangevuld met de kassen
uit de TOP 10NL.
15
16
17
18
19
11

STOWA 2013-11 WaterSchadeSchatter (WSS)
top10nl
De tweede basiskaart is de TOP10NL van het kadaster. Uit deze kaart zijn de categorieën
wegen, groen in stedelijk gebied, en oppervlaktewater samengesteld.
21 Water
22 Primaire wegen
23 Secundaire wegen
24 Tertiaire wegen
25 Bos/Natuur
26 Bebouwd gebied
27 Boomgaard
12
28 Fruitkwekerij
29 Begraafplaats
30 Agrarisch gras
31 Overig gras
32 Spoorbaanlichaam
33
34
35
36
37
38
39 bermen / taluds
98 erf
De nummers corresponderen met de nummering zoals deze in de kaart is opgenomen. De
plekken 32 t/m 38 zijn nu niet in gebruik, maar kunnen wel worden ingevuld / toegevoegd.
Let op de categorie 39 ‘bermen en taluds’ deze is onder alle lagen geplaatst.
3 Soorten Wegen
Voor wegen is een indeling gemaakt in primaire, secundaire en tertiaire wegen. Primaire
wegen zijn de in de TOP10NL opgenomen autosnelwegen, hoofdwegen, spoorbanen en wegvlakken
die onderdeel zijn van luchthavens. Secundaire wegen zijn regionale wegen, lokale
wegen en de straten. Tertiaire wegen zijn de half verharde wegen, onverharde wegen, parkeerterreinen
en overig terrein vlakken (symbol 317). Met deze indeling wordt in de schadeberekening
onderscheid gemaakt in de indirecte economische schade die ontstaat wanneer een
weg tijdelijk niet gebruikt kan worden. Deze schade is voor primaire wegen groot en voor
tertiaire wegen nihil.
Opgemerkt wordt in de TOP10 voor ongelijkvloerse kruisingen tussen wegen niet is aangegeven
welke weg onder is en welke boven. Gekozen is om de duurste weg (primaire wegen) boven
secundaire wegen te leggen. Dit kan soms onterecht tot te weinig schade leiden ter plaatse
van deze kruising!
oppervlakte Water
Voor het oppervlakte water zijn de waterdeel vlakken gecombineerd met de waterdeel lijnen.
Van deze lijnen zijn de ‘waterlopen 0.5­3m’ (symbol 207) met 1.5 meter gebufferd. De ‘waterlopen
3­6m’ (symbol 203) met 3 meter gebufferd en de ‘waterlopen overig’ (symbol 204, 206)
met 1 meter gebufferd.
lgn6
De LGN is het Landelijk Grondgebruiksbestand Nederland van Alterra en is de onderste laag
van de landgebruikkaart. Voor de WaterSchadeSchatter zijn enkel de agrarische categorieën
uit de LGN6 overgenomen:
40
41 Agrarisch Gras
42 Mais
43 Aardappelen
44 Bieten
45 Granen
46 Overige landbouwgewassen
47
48 Glastuinbouw
49 Boomgaard
50 Bloembollen
51
52 Gras overig
53 Bos/Natuur
54
55
56 Water (LGN)
57
58
59

STOWA 2013-11 WaterSchadeSchatter (WSS)
De nummers corresponderen met de nummering zoals deze in de kaart is opgenomen.
Deze nummers zijn gelijk aan 40 + de LGN code.
cbS bodemgebrUik
Uit de CBS bodemgebruikkaart worden de sportparken, volkstuinen en spoorbanen overgenomen.
Dit omdat deze categorieën niet in de LGN of niet compleet in de TOP10 zijn opgenomen.
61 Spoorwegen
62 Primaire wegen
63 Woongebied
64 Winkelgebied
65 Bedrijventerrein
66 Sportterrein
67 Volkstuinen
68 Recreatief terrein
69 Glastuinbouw
70 Bos/Natuur
71 Begraafplaats
72 Zee
73 Zoet water
74
75
76
77
78
79
99 Overig/Geen landgebruik
De nummers corresponderen met de nummering zoals deze in de kaart is opgenomen.
De plekken 74 t/m 79 zijn nu niet in gebruik, maar kunnen wel worden ingevuld / toegevoegd.
Wel inzien, maar niet doWnloaden
Zowel de landgebruikkaart als de hoogtekaart zijn wel in te kijken met de web­viewer, maar
niet te downloaden. Dit omdat de gebruiksrechten van het basismateriaal dit niet toelaten.
13

4
STOWA 2013-11 WaterSchadeSchatter (WSS)
berekeningen, Schadebedragen
en SchadeFunctieS
WaterSchadeSchatter (WSS)
4 Berekeningen, schadebedragen en schadefuncties
4.1 berekeningen
Na het uploaden van de kaarten (Zie Hoofdstuk 2) worden de schadeberekeningen uitgevoerd
op een hiervoor speciaal ingericht serverpark in Amsterdam. De bewerkingen wordt in blokken
van 1000x1250 meter uitgevoerd in PostGIS voor elke pixel van 0.5m2 4.1 Berekeningen
Na het uploaden van de kaarten (Zie Hoofdstuk 2) worden de schadeberekeningen
. Dit zijn exact de
uitgevoerd blokken op een waarop hiervoor de AHN2 speciaal is ingericht ingedeeld. serverpark Elk blok bestaat in Amsterdam. dan uit De 5 miljoen bewerkingen cellen. De omvang
wordt in van blokken de ASCI van bestanden 1000x1250 (zie meter hoofdstuk uitgevoerd 3) bepaald in PostGIS het aantal voor elke blokken pixel dat vanwordt 0.5m doorgerekend.
FigUUr 4.1 blokindeling volgenS de ahn2 van het noorderkWartier met in totaal zo’n 1700 blokken. voor het bepalen van de Schade voor
bijvoorbeeld polder de beemSter Wordt een Selectie gemaakt van 78 blokken die één voor één Worden doorgerekend
2. Dit
zijn exact de blokken waarop de AHN2 is ingedeeld. Elk blok bestaat dan uit 5 miljoen cellen.
De omvang van de ASCI bestanden (zie hoofdstuk 3) bepaald het aantal blokken dat wordt
doorgerekend.
Figuur 4-­‐1 Blokindeling volgens de AHN2 van het Noorderkwartier met in totaal zo’n 1700 blokken. Voor
het bepalen van de schade voor bijvoorbeeld polder de Beemster wordt een selectie gemaakt van 78
Voor elke pixel uit paragraaf 3.2 wordt op exact dezelfde manier de schade bepaald:
blokken die één voor één worden doorgerekend.
1 De schade is de som van de directe schade en indirecte schade;
Voor 2 elke De pixel directe uit schade paragraaf ontstaat 3.2 wordt door op direct exact dezelfde contact manier met het deoppervlaktewater. schade bepaald: Deze schade is
1. Deafhankelijk schade is devan somde van inundatiediepte, de directe schade de enduur indirecte van de schade; wateroverlast en het seizoen waarin de
2. Deoverlast directe schade optreedt; ontstaat door direct contact met het oppervlaktewater. Deze schade
3 is afhankelijk De indirecte vanschade de inundatiediepte, is schade die de ontstaat duur van door de wateroverlast directe schade. enBijvoorbeeld het seizoen doordat in de
waarin
dagen
de
na
overlast
een wateroverlastgebeurtenis
optreedt;
een gebouw met een winkelfunctie gedurende de her­
3. De indirecte schade is schade die ontstaat door directe schade. Bijvoorbeeld doordat in
stelwerkzaamheden gesloten is. De misgelopen omzet min kosten zijn dan indirecte schade.
de dagen na een wateroverlastgebeurtenis een gebouw met een winkelfunctie
Deze schade is afhankelijk van de duur van de herstelwerkzaamheden.
gedurende de herstelwerkzaamheden gesloten is. De misgelopen omzet min kosten zijn
dan indirecte schade. Deze schade is afhankelijk van de duur van de
herstelwerkzaamheden.
Of in formule vorm:
14
schade = max. directe schade · γdiepte · γduur · γseizoen + indirecte schade per dag · hersteltijd
Of de diepte, duur, seizoen en indirecte schade meegenomen kunnen worden is afhankelijk
van het landgebruik. Als bijvoorbeeld het seizoen geen rol speelt staat deze factor

STOWA 2013-11 WaterSchadeSchatter (WSS)
Of in formule vorm:
schade = max. directe schade · γdiepte · γduur · γseizoen + indirecte schade per dag · hersteltijd
Of de diepte, duur, seizoen en indirecte schade meegenomen kunnen worden is afhankelijk
van het landgebruik. Als bijvoorbeeld het seizoen geen rol speelt staat deze factor gedurende
het hele jaar altijd op één.
In de nu ontwikkelde versie wordt er indirecte schade berekende voor bebouwing en wegen.
Bij gebouwen is hiervoor een schadebedrag per dag en per m2 geschat afhankelijk van het
type gebouw (Zie paragraaf 0). Voor de wegen is de indirecte schade per wegvak per dag. Hiervoor
is met de landgebruikkaart uit 3.2 een aparte netwerkkaart van wegvakken tussen kruispunten
samengesteld. Voor het omrijden maakt het immers niet uit hoeveel m2 WaterSchadeSchatter (WSS)
er geïnun­
dag. Hiervoor is met deerd deis, landgebruikkaart maar of het wegvak uit 3.2nog eente aparte gebruiken netwerkkaart is. Als criterium van wegvakken voor indirecte schade moet in
tussen kruispunten ieder samengesteld. geval 100 m2 Voor geïnundeerd het omrijden zijn. maakt het immers niet uit hoeveel m2 er geïnundeerd is, maar of het wegvak nog te gebruiken is. Als criterium voor indirecte
schade moet in ieder geval 100 m2 geïnundeerd zijn.
FigUUr 4.2 de omrijSchade (indirecte Schade voor Wegen) Wordt berekend per Wegvak
78 m2 < 100m2alléén directe schade
108 m 2
≥ 100m 2 dus directe
en indirecte schade
Figuur 4-­‐2 De Omrijschade (indirecte schade voor wegen) wordt berekend per wegvak.
Opgemerkt wordt Opgemerkt dat het onderscheid wordt dat inhet directe onderscheid en indirecte in directe schadeen inindirecte verschillende schade in verschillende schade­
schademodellen modellen anders kananders zijn. Inkan sommige zijn. In modellen sommige -­‐ zoals modellen hier -­‐ is ­ zoals indirecte hier schade ­ is indirecte alle schade alle schade
schade die niet het die gevolg niet het is van gevolg direct is van fysiek direct contact fysiek met contact het oppervlaktewater. met het oppervlaktewater. In andere In andere modellen
modellen is het verschil
is het verschil
geografisch.
geografisch.
Directe schade
Directe
is
schade
dan de schade
is dan
in
de
het
schade
overstroomde
in het overstroomde gebied en
gebied en indirecte schade is schade buiten het overstroomde gebied.
indirecte schade is schade buiten het overstroomde gebied.
4.2 Schadebedragen
De schadebedragen waarmee gerekend wordt zijn beschreven in de help files op www.waterschadeschatter.nl
en samengevat in Tabel 4­1. Per categorie en directe of indirecte schade zijn
drie schadebedragen verzameld; gemiddeld, minimum en maximum. Met deze drie bedragen
kan de onzekerheid in de schadebedragen inzichtelijk worden gemaakt.
15

STOWA 2013-11 WaterSchadeSchatter (WSS)
tabel 4.1 concept Schadebedragen per categorie
16
direct indirect
categorie gem min max gem. min max
beboUWing
gezondheid 250 150 350 m -2 150 50 250 m -2 dag -1
Onderwijs 250 150 350 m -2 150 50 250 m -2 dag -1
industrie 250 150 350 m -2 150 50 250 m -2 dag -1
Winkel 250 150 350 m -2 150 50 250 m -2 dag -1
kantoor 250 150 350 m -2 150 50 250 m -2 dag -1
logies 250 150 350 m -2 150 50 250 m -2 dag -1
Woon 250 150 350 m -2 10 5 15 m -2 dag -1
bijeenkomst 250 150 350 m -2 10 5 15 m -2 dag -1
cel 50 25 75 m -2 10 5 15 m -2 dag -1
Sport 50 25 75 m -2 10 5 15 m -2 dag -1
Overig 50m2 50 25 75 m -2 10 5 15 m -2 dag -1
inFraStrUctUUr
Primaire wegen 700 700 700 ha -1 250 000 50 000 500 000 wegvak dag -1
Secundaire wegen 700 700 700 ha -1 2 500 1000 5000 wegvak dag -1
tertiaire wegen 700 700 700 ha -1 0 0 0 wegvak dag -1
land- en akkerboUW
agrarisch gras 1008 951 1108 ha -1 m -2 dag -1
Maïs 1923 1575 3071 ha -1 m -2 dag -1
aardappelen 6654 2014 14189 ha -1 m -2 dag -1
bieten 4120 3387 4702 ha -1 m -2 dag -1
granen 931 1557 2410 ha -1 m -2 dag -1
Overige landbouwgewassen 1633 13367 17459 ha -1 m -2 dag -1
kassen / glastuinbouw 398948 326411 818833 ha -1 m -2 dag -1
boomgaarden 17 493 16 526 21020 ha -1 m -2 dag -1
bloembollen 25 653 22 577 29349 ha -1 m -2 dag -1
boomkwekerijen 54 679 50 190 59855 ha -1 m -2 dag -1
Fruitkwekerijen 17 493 16 526 21020 ha -1 m -2 dag -1
natUUr en recreatie
begraafplaatsen 1000 800 1200 ha -1 m -2 dag -1
Volkstuinen 1000 800 1200 ha -1 m -2 dag -1
Sportparken 1000 800 1200 ha -1 m -2 dag -1
recreatie 1000 800 1200 ha -1 m -2 dag -1
groen in stedelijk gebied 1000 800 1200 ha -1 m -2 dag -1
Overig 0 0 0 ha -1 m -2 dag -1
4.2.1 Schadebedragen beboUWing
Voor de categorie bebouwing is de maximale directe schade bepaald door de herstelkosten
na inundatie te schatten. De maximale inundatiediepte door extreme neerslag is hierbij aangenomen
op circa 0.3 meter op het vloerpeil van de woning. Aangenomen is dat bij deze inundatiediepte
de losse inventaris hergebruikt kan worden (potten, pannen, stoelen), maar dat de
vloerbedekking, de onderkasten van de keuken en de bank vervangen moeten worden.

STOWA 2013-11 WaterSchadeSchatter (WSS)
Voor de gebouwen met de functies gezondheid, onderwijs, industrie, winkel, kantoor, logies,
woon, bijeenkomst zijn de herstelkosten per m2 geschat in onderstaande tabel. De schatting
is gebaseerd voor een gemiddeld gebouw met een vloeroppervlak op de begane grond van
50 m2 . Door de geschatte herstelkosten te delen door dit vloeroppervlak is de eenheidsprijs
per m2 bepaald.
tabel 4.1 geSchatte herStelkoSten van directe Schade voor 50m2 begane grond vloer
laag gemiddeld hoog
1 huur dompelpomp 1 week € 50.- € 50.- € 50.-
2 huur waterstofzuiger 1 week € 200.- € 200.- € 200.-
3 huur 2 bouwdrogers 2 weken € 500.- € 500.- € 500.-
4 huur opslag 1 maand + transport € 500.- € 500.- € 500.-
5 Verwijderen en afvoeren vloerbedekking e.d. € 1 000.- € 1 000.- € 1 000.-
6 nieuwe vloerbedekking / parket € 1 500.- € 5 000.- € 9 000.-
7 Vervangen onderkasten keuken € 750.- € 1250.- € 1750.-
8 reparatie stucwerk / schilderwerk € 2000.- € 2250.- € 2500.-
9 klein materiaal / koelkastinhoud / bank e.d. € 1000.- € 1750.- € 2000.-
totaal voor 50 m 2 € 7500.- € 12 500.- € 17 500.-
eenheidprijs per m 2 € 150.- € 250.- € 350.-
Voor de gebouwen met een cel of sportfunctie is de directe schade op een vergelijkbare
mannier geschat. Hierbij is er vanuit gegaan dat o.a. de vloerbedekking niet hoeft te worden
vervangen, maar kan blijven liggen.
De duur van de indirecte schade komt overeen met een schadebedrag maal de duur dat een
gebouw niet gebruikt kan worden. Dit is gelijk aan de duur van de overstroming plus de duur
van herstelwerkzaamheden. De indirecte schade is voor de gebouwen met een zakelijke functie
geschat als de misgelopen omzet min kosten per dag of als de kosten om de functie tijdelijk
ergens anders onder te brengen. Voor de gebouwen met als functie gezondheid, onderwijs,
industrie, winkel, kantoor, logies is dit € 40.­ m­2 dag­1 (laag), € 80.­ m­2 dag­1 (gemiddeld)
€ 120.­ m­2 dag­1 (hoog). Voor de functies wonen, bijeenkomst, cel en sport is de indirecte
schade geschat als de kosten die gemaakt moeten worden om de functie tijdelijk in een ander
gebouw onder te brengen. Dit € 5.­ m­2 dag­1 (laag), € 10.­ m­2 dag­1 (gemiddeld) € 15.­ m­2 dag­1 .
4.2.2 Schadebedragen inFraStrUctUUr
Voor infrastructuur wordt onderscheid gemaakt in 3 categorieën: primaire, secundaire en
tertiaire wegen. De primaire wegen zijn autosnelwegen, hoofdwegen, spoorwegen, landingsbanen
en rolbanen op de luchthavens. De secundaire wegen zijn de regionale wegen, lokale
wegen en straten. De tertiaire wegen zijn alle andere verharde en onverharde wegen.
Dit onderscheid in drie categorieën is onbelangrijk voor de schoonmaakkosten van een weg
na inundatie. Bij wegen is de directe schade aan het wegdek door wateroverlast doorgaans
gering. De in de wegenbouw gebruikelijke kosten voor een spuit­zuigwagen voor het verwijderen
van slib zijn € 0.20 per m’ rijstrook en daarbij zal nog een bedrag moeten worden opgeteld
voor een tijdelijke wegafzetting. Hiervoor maakt het niet uit of dit een doorgaande hoofdweg
of een doodlopende toegangsweg in een buitenwijk betreft. De kosten per eenheid van
oppervlak zijn geschat op € 700 per hectare wegoppervlak.
17

STOWA 2013-11 WaterSchadeSchatter (WSS)
Voor het inschatten van de economische indirecte schade is het onderscheid in primaire,
secundaire en tertiaire wegen wel van belang. De indirecte schade, als gevolg van de files op
een snelweg en het omrijden, moet meetellen bij het afwegen van maatregelen. Deze schade
is geschat in Tabel 42.
tabel 4.2 indirecte Schade per dag voor primaire, SecUndaire en tertiaire Wegen
18
laag gemiddeld hoog
Primaire wegen e 50.000,- e 250.000,- e 500.000,- wegvak dag -1
Secundaire wegen e 1.000,- e 2.500,- e 5.000,- wegvak dag -1
tertiaire wegen e 0,- e 0,- e 0,- wegvak dag -1
Vertrekpunt voor deze bedragen zijn de resultaten van 2 studies door de Adviesdienst
Verkeer en Vervoer. De extra kosten als gevolg van de files en het omrijden zijn toen geraamd op
0.5 tot 3.0 miljoen per dag. De bovengrens (3.0 miljoen per dag) geldt voor de eerste dagen na
de overstroming en de ondergrens (0.5 miljoen per dag) geldt voor situaties waarbij de weggebruiker
zijn verplaatsingsgedrag op lange termijn heeft aangepast.
De ondergrens uit deze twee studies is hier als bovengrens voor de indirecte schade door het
onbruikbaar zijn van een primaire weg gebruikt. De overige bedragen zijn aanzienlijk lager
geschat, omdat deze per wegvak tussen twee kruispunten / afritten wordt bepaald en het hier
gaat om wateroverlast in plaats van een grootschalige overstroming.
4.2.3 Schadebedragen geWaSSen
Voor alle categorieën in de land­ en akkerbouw is de maximale directe schade geschat als de
vervangingswaarde van de misgelopen gewasopbrengst. Uiteraard zullen de leveranciers en
afnemers van de land­ en akkerbouwbedrijven met wateroverlast ook indirecte schade ondervinden,
maar deze schade is lastig te bepalen en wordt gecompenseerd door de extra omzet
bij de concurrenten door de gestegen prijzen.
De maximale schade is gebaseerd op gegevens uit voornamelijk het BedrijvenInformatieNet
van het LEI (http://www.lei.wur.nl/NL/statistieken/Binternet/). Voor elk van de land­ en akkerbouwgewassen
is als eerste de laagste, gemiddelde en hoogste gewasopbrengst bepaalt over
de jaren 2001­2010. Vervolgens is daar eerst BTW bij opgeteld. Het meenemen van BTW in kosten­
baten analyses is soms een punt van discussie. In de WaterSchadeSchatter wordt deze wel
meegenomen, overeenkomstig de aanbevelingen van het Centraal Planbureau in het rapport
‘BTW in kosten baten analyses’ (CPB, 2011). Vervolgens is de opbrengst incl. BTW nog gecorrigeerd
voor inflatie naar het prijspeil van 2010. Hiervoor zijn de gegevens gebruikt van Statline
van het CBS. Zie als voorbeeld Tabel 43 voor bloembollen.
tabel 4.3 geWaSopbrengSt van bloembollen per hectare gecorrigeerd voor inFlatie
bloembollen 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
aantal bedrijven 970 950 920 870 820 810 840 820 760 690
standaardopbrengst e 425000 e 446000 e 448000 e 443000 e 449000 e 463000 e 542000 e 576000 e 599000 e 609000
oppervlak cultuurgrond (ha) 20.2 21.9 22.2 22.6 22.6 23.3 27.1 28.5 29.6 32.1
Opbrengst e per ha (excl) e 21 040 e 20 365 e 20 180 e 19 602 e 19 867 e 19 871 e 20 000 e 20 211 e 20 236 e 18 972
Opbrengst e per ha (incl) e 25 037 e 24 235 e 24 014 e 23 326 e 23 642 e 23 647 e 23 800 e 24 051 e 24 081 e 22 577
correctie naar prijspeil 2010 e 29 349 e 27 503 e 26 690 e 25 607 e 25 528 e 25 238 e 24 999 e 24 648 e 24 390 e 22 577
min gem max
e 22 577 e 25 653 e 29 349

Opbrengst € per ha (incl) €25 037 €24 235 €24 014 €23 326 €23 642 €23 647 €23 800 €24 051 €24 081 €22 577
Correctie naar prijspeil STOWA 2010 2013-11 €29 WaterSchadeSchatter 349 €27 503 (WSS) €26 690 €25 607 €25 528 €25 238 €24 999 €24 648 €24 390 €22 577
4.3 SchadeFUnctieS
Voor Voor de schade de schade aan bebouwing aan bebouwing is verder is verder aangenomen aangenomen dat de schade dat de niet schade afhankelijk niet afhankelijk is van is van
de duur de duur of hetof seizoen. het seizoen. Met andere Met andere woorden woorden voor de voor schade de schade maakt het maakt niethet uit niet of eruit eenof half er een half
uur of uur een of dag een water dag water in huis in gestaan huis gestaan heeft. Dan heeft. wel Dan of de wel wateroverlast of de wateroverlast in aprilin of april september of september
optreedt.
optreedt.
Om de
Om
berekeningen
de berekeningen
consequent
consequent
te laten
te
verlopen
laten verlopen
wordt
wordt
de schadefactor
de schadefactor
voor
voor inun­
inundatieduur en seizoen wel meegenomen, maar heeft de waarde één.
WaterSchadeSchatter datieduur (WSS) en seizoen wel meegenomen, maar heeft de waarde één.
1.0
0.9
0.8
0.7
0.6
0.5
0.4
0.3
0.2
0.1
0.0
schadefactor(-­‐)
inundatieduur (dagen)
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20
Figuur 4-­‐4 Relatie schadefactor en inundatieduur voor bebouwing
1.1
1.0
0.9
0.8
0.7
0.6
0.5
0.4
0.3
0.2
0.1
0.0
schadefactor(-­‐)
min gem max
€22 577 €25 653 €29 349
4.3 4.3.1 Schadefuncties
SchadeFUnctieS beboUWing
Alle schadefuncties voor alle landgebruikcategorieën bestaan uit drie functies: inundatie­
4.3.1 Schadefuncties bebouwing
diepte, inundatieduur en seizoen. Afhankelijk van de categorie zijn deze in meer of min­
Alle schadefuncties dere mate van voor belang. alleDe landgebruikcategorieën schadefunctie voor alle bestaan bebouwing uit driezijn functies: weergegeven in Figuur 43,
inundatiediepte,
Figuur 44 en
inundatieduur
Figuur 45.
en seizoen. Afhankelijk van de categorie zijn deze in meer of
mindere mate van belang. De schadefunctie voor alle bebouwing zijn weergegeven in Figuur
4-­‐3, Figuur 4-­‐4 en Figuur 4-­‐5.
FigUUr 4.3 relatie SchadeFactor en inUndatiediepte voor beboUWing
1.0
0.9
0.8
0.7
0.6
0.5
0.4
0.3
0.2
0.1
0.0
schadefactor(-­‐)
inundatiediepte (m)
-­‐0.05 0 0.05 0.1 0.15 0.2 0.25 0.3
Figuur 4-­‐3 Relatie schadefactor en inundatiediepte voor bebouwing
Voor Voor de inundatiediepte de inundatiediepte is aangenomen is aangenomen dat dedat maximale de maximale diepte door diepte wateroverlast
door wateroverlast ongeveer
ongeveer 30 cm 30boven cm boven vloerpeil vloerpeil is. Verder is. Verder zal de zalschade de schade zich zich relatief snel snel ontwikkelen. De Dekeukenkas
keukenkasten ten kunnen kunnen vanaf vanaf dat de dat bodem de bodem onder onder water water hebben hebben gestaan gestaan (+­ (+-­‐ 15 cm) 15 cm) als als verloren worden
verloren beschouwd. worden beschouwd. Het meubelpaneel Het meubelpaneel waarvan zij waarvan gemaakt zijzijn, gemaakt neemt zijn, namelijk neemt namelijk snel vocht op en
snel zwelt, vocht op waarna en zwelt, de fineerlaag waarna delos fineerlaag laat. Verder los laat. zal Verder het ook zal voor het het ookschilder­ voor heten schilder-­‐ stucwerk nauwe­
en stucwerk nauwelijks uitmaken of er 15 of 25 cm water in de woning gestaan heeft.
lijks uitmaken of er 15 of 25 cm water in de woning gestaan heeft.
FigUUr 4.4 relatie SchadeFactor en inUndatiedUUr voor beboUWing
seizoen (maandnummer)
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
21
19

0.4
0.3
0.3
0.2
0.2
0.1 STOWA 2013-11 WaterSchadeSchatter (WSS)
0.1
inundatieduur (dagen)
0.0
inundatieduur (dagen)
0.0 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20
FigUUr 4.5
Figuur 4-­‐4 Relatie schadefactor en inundatieduur voor bebouwing
Figuur relatie 4-­‐4 Relatie SchadeFactor schadefactor en Seizoen envoor inundatieduur beboUWing voor bebouwing
1.1
1.1
1.0
1.0
0.9
0.9
0.8
0.8
0.7
0.7
0.6
0.6
0.5
0.5
0.4
0.4
0.3
0.3
0.2
0.2
0.1
schadefactor(-­‐)
schadefactor(-­‐)
0.1
0.0
seizoen (maandnummer)
seizoen (maandnummer)
0.0 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Figuur 4-­‐5 Relatie schadefactor en seizoen voor bebouwing
Figuur 4-­‐5 Relatie schadefactor en seizoen voor bebouwing
4.3.2
4.3.2
Schadefuncties
SchadeFUnctieS
wegen
Wegen
4.3.2 Schadefuncties De schade wegen aan een asfaltverharding wordt beïnvloed door bijvoorbeeld het achterblijven van
De schade aan een asfaltverharding wordt beïnvloed door bijvoorbeeld het achterblijven
De schade slib in aan de een poriën asfaltverharding en of er tijdens wordt de beïnvloed inundatie door met bijvoorbeeld zwaar materieel het achterblijven
over de weg is gereden.
van slib in de poriën en of er tijdens de inundatie met zwaar materieel over de weg is
van slib Door ineen de poriën verzadigde en of er wegfundering tijdens de inundatie en ondergrond met zwaar is de materieel draagkracht over de van weg de is verharding afge­
gereden. Door een verzadigde wegfundering en ondergrond is de draagkracht van de
gereden. nomen Door en een kunnen verzadigde door zwaar wegfundering verkeer en scheuren ondergrond ontstaan is dein draagkracht de asfaltverharding. van de
verharding afgenomen en kunnen door zwaar verkeer scheuren ontstaan in de
verharding afgenomen en kunnen door zwaar verkeer scheuren ontstaan in de
asfaltverharding.
asfaltverharding.
De schadefunctie voor wegen zijn weergegeven in Figuur 46, Figuur 47 en Figuur 48. De
De schadefunctie voor wegen zijn weergegeven in Figuur 4-­‐6, Figuur 4-­‐7 en Figuur 4-­‐8. De
De schadefunctie schade is afhankelijk voor wegen van zijn de weergegeven inundatiediepte in Figuur en inundatieduur. 4-­‐6, Figuur 4-­‐7Aangenomen en Figuur 4-­‐8. is De dat er mini­
schade is afhankelijk van de inundatiediepte en inundatieduur. Aangenomen is dat er
schade maal is afhankelijk een centimeter van dewater inundatiediepte op straat moet en inundatieduur. staan voordat Aangenomen schade begint is dat op er te treden. Verder
minimaal een centimeter water op straat moet staan voordat schade begint op te treden.
minimaal
Verder
is aangenomen een centimeter
is aangenomen
dat
dat
voor water
voor
tertiaire op straat
tertiaire
wegen moet
wegen
met staan
met
weinig voordat
weinig
verkeer schade
verkeer
pas begint
pas
na
na 1 op
uur
uur te treden.
ook
ook daadwerkelijk
Verder
daadwerkelijk schade is aangenomen optreedt. schade Bij dat
optreedt. primaire voor tertiaire
Bij primaire en secundaire wegen met
en secundaire wegen weinig treedt verkeer
wegende treedt schade pas na 1
dewel uur
schade al ook na wel een aluur na op.
daadwerkelijk schade optreedt. Bij primaire en secundaire wegen treedt de schade wel al na
een uur op.
een uur op.
FigUUr 4.6 relatie SchadeFactor en inUndatiediepte voor Wegen
1.0
1.0 schadefactor(-­‐)
0.9
0.9
0.8
0.8
0.7
0.7
0.6
0.6
0.5
0.5
0.4
0.4
0.3
0.3
0.2
0.2
0.1
schadefactor(-­‐)
0.1
inundatiediepte (m)
0.0
inundatiediepte (m)
0.0-­‐0.05
0 0.05 0.1 0.15 0.2 0.25 0.3
-­‐0.05 0 0.05 0.1 0.15 0.2 0.25 0.3
Figuur 4-­‐6 Relatie schadefactor en inundatiediepte voor wegen
WaterSchadeSchatter Figuur 4-­‐6(WSS) Relatie schadefactor en inundatiediepte voor wegen
FigUUr 4.7 relatie SchadeFactor en inUndatiedUUr voor Wegen
1.0
0.9
0.8
0.7
0.6
0.5
0.4
0.3
0.2
0.1
0.0
schadefactor(-­‐)
primair/secundair
tertiair
inundatieduur (dagen)
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20
Figuur 4-­‐7 Relatie schadefactor en inundatieduur voor wegen
Voor de schade aan wegen is verder aangenomen dat de schade niet afhankelijk is van het
seizoen. Met andere woorden voor de schade aan wegen maakt het niet uit of er
wateroverlast 20 in april of september optreedt. optreedt. Om de berekeningen consequent te
laten verlopen wordt het seizoen wel meegenomen, maar heeft altijd de waarde één.
1.1
1.0
0.9
schadefactor(-­‐)
22
22

0.4
0.3
0.2
STOWA 2013-11 WaterSchadeSchatter (WSS)
0.1
inundatieduur (dagen)
0.0
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20
Voor de schade aan wegen is verder aangenomen dat de schade niet afhankelijk is van het sei­
Figuur 4-­‐7 Relatie schadefactor en inundatieduur voor wegen
zoen. Met andere woorden voor de schade aan wegen maakt het niet uit of er wateroverlast
Voor de schade aan wegen is verder aangenomen dat de schade niet afhankelijk is van het
in april of september optreedt. optreedt. Om de berekeningen consequent te laten verlopen
seizoen. Met andere woorden voor de schade aan wegen maakt het niet uit of er
wordt het seizoen wel meegenomen, maar heeft altijd de waarde één.
wateroverlast in april of september optreedt. optreedt. Om de berekeningen consequent te
laten verlopen wordt het seizoen wel meegenomen, maar heeft altijd de waarde één.
FigUUr 4.8 relatie SchadeFactor en Seizoen voor Wegen
1.1
1.0
0.9
0.8
0.7
0.6
0.5
0.4
0.3
0.2
0.1
0.0
schadefactor(-­‐)
seizoen (maandnummer)
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Figuur 4-­‐8 Relatie schadefactor en seizoen voor wegen
4.3.3 SchadeFUnctieS geWaSSen
4.3.3 Schadefuncties Bij land­ en gewassen tuinbouwproducten is de schade door wateroverlast het verlies van een gedeelte
Bij land-­‐ van de en oogst. tuinbouwproducten Dit verlies wordt is deniet schade enkel door bepaald wateroverlast door contact het verlies met het vanwater, een maar ook door
gedeelte de omstandigheden; van de oogst. Dit verlies zoals tijdstip wordt niet in het enkel groeiseizoen bepaald door en contact duur van metde het overlast. water, maar In het groei­
ook door seizoen de omstandigheden; is de voornaamste zoals oorzaak tijdstipvoor in het een groeiseizoen verminderde en duur gewasopbrengst van de overlast. een Ingebrek
aan
het groeiseizoen zuurstof in is de de wortelzone, voornaamste doordat oorzaak alle voor poriën een verminderde in de bodem gewasopbrengst gevuld zijn met eenwater.
Buiten
gebrek het aan groeiseizoen zuurstof intreedt de wortelzone, ook schade doordat op aan allebouwland, poriën in de die bodem later gevuld in het zijn groeiseizoen met leidt tot
water.
een
Buiten
verminderde
het groeiseizoen
gewasopbrengst.
treedt ook
Door
schade
bijvoorbeeld
op aan bouwland,
een verminderde
die later in
draagkracht
het
door hoge
groeiseizoen leidt tot een verminderde gewasopbrengst. Door bijvoorbeeld een
grondwaterstanden in het vroege voorjaar, kan het land pas later worden bewerkt. Of door
verminderde draagkracht door hoge grondwaterstanden in het vroege voorjaar, kan het
langdurige plassen in de wintermaanden ontstaat verslemping, waardoor de toplaag van de
land pas later worden bewerkt. Of door langdurige plassen in de wintermaanden ontstaat
verslemping,
bodem in
waardoor
het voorjaar
de toplaag
lang nat,
van
hard
de bodem
en zuurstofloos
in het voorjaar
blijft.
lang nat, hard en
zuurstofloos blijft.
De schadefunctie voor gewassen zijn weergegeven in Figuur 49, Figuur 410 en Figuur 411. De
De schadefunctie voor gewassen zijn weergegeven in Figuur 4-­‐9, Figuur 4-­‐10 en Figuur
schade is vooral afhankelijk van hoe lang de gewassen onder water staan en op welk tijdstip
4-­‐11. De schade is vooral afhankelijk van hoe lang de gewassen onder water staan en op
in het seizoen de wateroverlast optreedt. Hoe hoog het water boven maaiveld staat is minder
welk tijdstip in het seizoen de wateroverlast optreedt. Hoe hoog het water boven maaiveld
staat
van
is minder
belang;
van
voor
belang;
het afsterven
voor het
van
afsterven
de haarwortels
van de haarwortels
maakt het
maakt
nauwelijks
het nauwelijks
uit of er
uit
10 of 30 cm
of erwater 10 of 30 staat. cm Voor wateralle staat. gewassen Voor alle is gewassen dan ook dezelfde is dan ook relatie dezelfde tussen relatie schadefactor tussen en inundatie­
WaterSchadeSchatter schadefactor diepte (WSS) opgenomen. en inundatiediepte opgenomen.
FigUUr 4.9 relatie SchadeFactor en inUndatiediepte voor geWaSSen
1.0
0.9
0.8
0.7
0.6
0.5
0.4
0.3
0.2
0.1
0.0
schadefactor(-­‐)
inundatiediepte (m)
-­‐0.05 0 0.05 0.1 0.15 0.2 0.25 0.3
Figuur 4-­‐9 Relatie schadefactor en inundatiediepte voor gewassen
Voor de inundatieduur zijn twee functies opgenomen. Een functie waarbij na 3 dagen
inundatie en een functie waarbij na 20 dagen inundatie de schadefactor voor de inundatie
duur 1.0 is. Dit wil uiteraard niet zeggen dat bij een kortere duur geen schade optreedt.
1.0
0.9
0.8
0.7
0.6
schadefactor(-­‐)
23
21

0.5
0.7
0.4
0.6
0.3
0.5
0.2
0.4
STOWA 2013-11 WaterSchadeSchatter (WSS)
0.1
0.3
inundatiediepte (m)
0.0
0.2
-­‐0.05
0.1
0.0
0 0.05 0.1 0.15 0.2 0.25
inundatiediepte (m)
0.3
Voor de inundatieduur zijn twee functies opgenomen. Een functie waarbij na 3 dagen inunda­
Figuur 4-­‐9 Relatie schadefactor en inundatiediepte voor gewassen
-­‐0.05 tie en een 0 functie 0.05 waarbij 0.1 0.15 na 20 dagen 0.2 0.25 inundatie 0.3 de schadefactor voor de inundatie duur 1.0
Vooris. deDit inundatieduur wil uiteraard zijn niet twee zeggen functies dat opgenomen. bij een kortere Eenduur functie geen waarbij schade naoptreedt. 3 dagen
Figuur 4-­‐9 Relatie schadefactor en inundatiediepte voor gewassen
inundatie en een functie waarbij na 20 dagen inundatie de schadefactor voor de inundatie
duur Voor 1.0 de inundatieduur is. Dit wil uiteraard zijn twee niet functies zeggen dat opgenomen. bij een kortere Een functie duur geen waarbij schade na 3optreedt. dagen
inundatie en een functie waarbij na 20 dagen inundatie de schadefactor voor de inundatie
1.0
duur 1.0 is. Dit schadefactor(-­‐) wil uiteraard niet zeggen dat bij een kortere duur geen schade optreedt.
FigUUr 4.10 relatie SchadeFactor en inUndatiedUUr voor geWaSSen
0.9
0.8
1.0
0.7
0.9
0.6
0.8
0.5
0.7
schadefactor(-­‐)
0.4
0.6
gras / granen
0.3
0.5
mais / aardappelen / bieten /overig
0.2
0.4
0.1
0.3
gras / granen
mais / aardappelen / bieten inundatieduur /overig (dagen)
0.0
0.2
0
0.1
2 4 6 8 10 12 14 16 18 20
inundatieduur (dagen)
0.0
Figuur 4-­‐10 Relatie schadefactor en inundatieduur voor gewassen
Voor Voor het seizoen het seizoen is de differentiatie is de differentiatie tussen detussen gewassen de gewassen het grootst. het Hiervoor grootst. isHiervoor gebruik is gebruik
Figuur 4-­‐10 Relatie schadefactor en inundatieduur voor gewassen
gemaakt gemaakt van de van zaai-­‐ de oogstkalender, zaai­ oogstkalender, maar ook maar rekening ook rekening gehouden gehouden met datmet als er dat opals heter
op het tijd­
tijdstip Voor
stip
het van
van
seizoen inundatie
inundatie
is degeen differentiatie
geen
gewas
gewas
optussen op
het
het
land de
land
staat gewassen
staat
ook
ook
schade het
schade
grootst. op kan
op
Hiervoor
kan
treden
treden
door is gebruik
door verslemping,
verslemping, gemaakt van de uitspoeling zaai-­‐ oogstkalender, van nutriënten, maarniet ookkunnen rekening (voor)bewerken gehouden metvan dat akkers. als er op het
uitspoeling van nutriënten, niet kunnen (voor)bewerken van akkers.
tijdstip van inundatie geen gewas op het land staat ook schade op kan treden door
1.1
verslemping, schadefactor(-­‐) uitspoeling van nutriënten, niet kunnen (voor)bewerken van akkers.
FigUUr 4.11 1.0 relatie SchadeFactor en Seizoen voor geWaSSen
0.9
1.1
0.8
1.0
0.7
0.9
0.6
0.8
0.5
0.7
sch
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20
0.4
0.6
aardappelen
0.3
0.5
0.2
0.4
bieten
gras
/ overig
granen
mais
aardappelen
0.1
0.3
bieten / overig
seizoen (maandnummer)
0.0
0.2
granen
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
0.1
seizoen (maandnummer)
0.0
Figuur 4-­‐11 Relatie schadefactor en seizoen voor gewassen
22
schadefactor(-­‐)
gras
mais
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Figuur 4-­‐11 Relatie schadefactor en seizoen voor gewassen
24
24

5
STOWA 2013-11 WaterSchadeSchatter (WSS)
reSultaat Van een berekening
WaterSchadeSchatter (WSS)
Een berekening eindigt met het versturen van een email aan de gebruiker op het in stap 1 van
1 opgegeven adres. In de email zit een link naar een webpagina waarop de resultaten kunnen
worden Een berekening ingezien eindigt en gedownload met het versturen (Zie Figuur van51). een email aan de gebruiker op het in stap 1
van 1 opgegeven adres. In de email zit een link naar een webpagina waarop de resultaten
kunnen worden ingezien en gedownload (Zie Figuur 5-­‐1).
5 Resultaat van een berekening
FigUUr 5.1 relatie SchadeFactor en Seizoen voor geWaSSen
resultaten downloaden
Figuur 5-­‐1 Relatie schadefactor en seizoen voor gewassen
Op de webpagina zelf is het resultaat van de berekening weergegeven in een tabel waarin per
Op de webpagina zelf is het resultaat van de berekening weergegeven in een tabel waarin
landgebruikcategorie de schade is opgeteld. Daarnaast is ook de metadata ven de berekening
per landgebruikcategorie de schade is opgeteld. Daarnaast is ook de metadata ven de
opgenomen. Daarnaast zijn er 6 verwijzingen:
berekening opgenomen. Daarnaast zijn er 6 verwijzingen:
1 Bekijken. Voor het bekijken van de schade op Google Maps;
2 Downloaden
1. Bekijken.
Voor
Voor
het
het
opslaan
bekijken
van
van
een
de schade
zip­bestand
op Google
met
Maps;
alle resultaten;
2. Downloaden Voor het opslaan van een zip-­‐bestand met alle resultaten;
3 KML bestand Voor het openen van de schade op Google Earth;
3. KML bestand Voor het openen van de schade op Google Earth;
4 Landgebruik Voor het bekijken van de landgebruikskaart op Google Maps;
4. Landgebruik Voor het bekijken van de landgebruikskaart op Google Maps;
5 Hoogte Voor het bekijken van de gebruikte hoogtekaart op Google Maps;
5. Hoogte Voor het bekijken van de gebruikte hoogtekaart op Google Maps;
6 Diepte 6. Diepte Voor Voor het bekijken het bekijken van van de dieptekaart de dieptekaart op op Google Google Maps. Maps.
Opgemerkt wordt dat de resultaten 1 week op de servers van de WaterSchadeSchatter
Opgemerkt wordt dat de resultaten 1 week op de servers van de WaterSchadeSchatter bewaard
bewaard worden.
worden.
Het zip-­‐bestand zip­bestand met de de resultaten bevat bevat de de volgende volgende bestanden: bestanden:
• De Devoor voorde de berekening gebruikte schadetabel;
• Per PerAHN­blok AHN-­‐blokde de schade in een eenASCI­bestand ASCI-­‐bestand dat kan worden geopend in in ArcGIS;
• Per PerAHN­blok AHN-­‐blokde de schade per landgebruikcategorie in een CSV-­‐bestand;
CSV­bestand;
• • Een EenCSV­bestand CSV-­‐bestand met de demeta­data meta-­‐data van de deberekening, berekening, de deschade schade per perlandgebruikcategorie
en landgebruikcategorie het geïnundeerde oppervlak en het geïnundeerde per landgebruikcategorie.
oppervlak per landgebruikcategorie.
Meer gedetailleerde informatie over de gebruikte dataset en de WaterSchadeSchatter kan
bekeken worden op de website www.waterschadeschatter.nl. De getallenvoorbeelden,
schadebedragen en schadefuncties die in deze rapportage zijn opgenomen zijn van januari
2013. Verwacht wordt dat de gebruikersgroep de schadebedragen en schadefuncties
incidenteel zal wijzigen. De meest recente versie van de bedragen is dan ook altijd te vinden
23

STOWA 2013-11 WaterSchadeSchatter (WSS)
Meer gedetailleerde informatie over de gebruikte dataset en de WaterSchadeSchatter kan bekeken
worden op de website www.waterschadeschatter.nl. De getallenvoorbeelden, schadebedragen
en schadefuncties die in deze rapportage zijn opgenomen zijn van januari 2013.
Verwacht wordt dat de gebruikersgroep de schadebedragen en schadefuncties incidenteel zal
wijzigen. De meest recente versie van de bedragen is dan ook altijd te vinden op de website.
24