Rijden zonder geldig rijbewijs in Nederland - SWOV

4.2.2.2. Ongevalsbetrokkenheid en relatief risico
betekent dat de bestuurder wel een rijbewijs had, maar geen rijbewijs B. Met
'X' wordt aangeduid dat een bestuurder geen geldig rijbewijs had.
Voor de analyses in dit rapport is aangenomen dat de combinatie (Rijbewijs
geldig = ja) en (Rijbewijscategorie = Minimaal B) de groep weergeeft die
werkelijk een geldig rijbewijs had. De groep bevat bijna 100% van alle
bestuurders van wie in het veld ‘Rijbewijs geldig’ 'ja' werd ingevuld.
De combinatie (Rijbewijs geldig = (leeg)) en (Rijbewijscategorie = X) wordt in
dit rapport gebruikt voor de bestuurders die geen geldig rijbewijs hadden.
Deze groep omvat slechts ongeveer een kwart van de bestuurders van wie
het veld ‘Rijbewijs geldig’ leeg werd gelaten. Voor driekwart van de
bestuurders van wie het veld ‘Rijbewijs geldig’ leeg werd gelaten, werd ook
het veld leeg gelaten. Over deze bestuurders kan geen uitspraak gedaan
worden.
Tabel 4.5 en Tabel 4.6 laten de ongevalsbetrokkenheid zien van bestuurders
met een geldig rijbewijs en bestuurders zonder geldig rijbewijs. In deze
selectie zitten in totaal 155.181 + 2.180 = 157.361 eerste botsers, tegen
159.232 + 903 = 160.135 tweede botsers. Dit zijn bestuurders van wie met
zekerheid is te zeggen dat zij al dan niet een geldig rijbewijs B bezitten.
Volgens bovenstaande definitie had 1,4% van de eerste botsers geen geldig
rijbewijs, tegen 0,6% van de tweede botsers. De ongevalsbetrokkenheid van
bestuurders zonder geldig rijbewijs is dus hoger onder eerste botsers dan
onder tweede botsers.
De odds ratio is een maat voor het relatieve risico van bestuurders zonder
geldig rijbewijs als eerste of tweede botser. De odds ratio is (2.180/155.181)
/ (903/159.232) = 2,5. Onder de aannames uit Paragraaf 3.3 geeft de odds
ratio aan dat bestuurders zonder geldig rijbewijs circa 2,5 keer zo onveilig
zijn als mensen met een geldig rijbewijs.
4.2.2.3. Te besparen aandeel ongevallen en kanttekeningen daarbij
Hoeveel ongevallen zouden worden bespaard als personen zonder geldig
rijbewijs niet meer als bestuurder aan het verkeer zouden deelnemen? Om
dit te schatten, zal hieronder worden uitgegaan van de aandelen bestuurders
zonder geldig rijbewijs die volgen uit de gegevens over personenautopersonenauto-ongevallen.
Bij deze berekening en de interpretatie ervan zijn
echter wel enkele kanttekeningen te plaatsen. Ook dat wordt hieronder
gedaan.
Van de eerste botsers heeft 1,4% geen geldig rijbewijs, tegen 0,6% van de
tweede botsers. Als er geen bestuurders meer zonder geldig rijbewijs
zouden zijn, zouden zij allereerst geen tweede botsers meer kunnen zijn.
Dat scheelt direct 1,4% van de ongevallen. Dit omvat ook de ongevallen
waar zowel de eerste als de tweede botser geen geldig rijbewijs had. Andere
ongevallen die bespaard zouden worden, zijn die waarbij de eerste botser
wél en de tweede botser geen geldig rijbewijs had. Van de ongevalsbetrokken
eerste botsers heeft 100% – 1,4% = 98,6% wel een geldig
rijbewijs. In 0,6% van de ongevallen waarbij zij betrokken zijn, heeft de
tweede botser geen geldig rijbewijs. Dit betreft dus 98,6%*0,6% = 0,5%
SWOV-rapport R-2010-13 31
Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid SWOV - Leidschendam