download pdf - Vlaams Instituut voor de Zee

2.3. De zeehavens als
verschaffers van werkgelegenheid
Niettegenstaande veel mensen in Vlaanderen recht-
streeks of onrechtstreeks hun job danken aan de aanwezigheid
van de havens, is het traditionele beeld van
de haven als verschaffer van werkgelegenheid aan het
vervagen in de publieke opinie. In de vier Vlaamse havens
werkten in 2002 in totaal 102.942 mensen. Meer dan de
helft daarvan werkte in 2002 in de industrie, 28.861 mensen
werkten in de maritieme cluster en de overige werkgelegenheid
is terug te vinden bij de groothandel, het
transport en de logistiek. Het gaat hierbij uitsluitend om
de rechtstreekse werkgelegenheid. De werkgelegenheid
bij de toeleveranciers van al deze bedrijven en bij
de toeleveranciers daarvan, werden niet meegeteld.
De volgende hoofdstukken
In volgende hoofdstukken wordt dieper ingegaan op
de zeehavens als verschaffers van werkgelegenheid. Er
wordt daarbij een onderscheid gemaakt tussen havenarbeid
in de strikte betekenis en werkgelegenheid in de
havens in de ruime zin van het woord:
■ In hoofdstuk 5 "Havenarbeid in de Vlaamse
havens" wordt ingegaan op de havenarbeid in de Vlaamse
havens. Er wordt uitgelegd hoe het systeem werkt (toepassingsgebied,
contingentering, distributiearbeid) en er
worden uitgebreide statistische gegevens verschaft voor de
vier Vlaamse havens.
■ In hoofdstuk 6 "Het sociaal-economisch
belang van de Vlaamse havens" wordt ingegaan op
de toegevoegde waarde, de werkgelegenheid en de investeringen
in de Vlaamse havens. Op basis van gegevens van
de Nationale Bank van België wordt de evolutie geschetst
van deze kenmerkende grootheden voor elk van de vier
Vlaamse havens. Wat de werkgelegenheid betreft gaat hier
dus niet meer over havenarbeid alleen; alle werknemers in
de havens en de havengerelateerde bedrijven komen aan
bod. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen de maritieme
en de niet-maritieme cluster (onder de niet-maritieme cluster
vallen industrie, groothandel, transport en logistiek.
■ In hoofdstuk 3 "Feiten en ontwikkelingen in
de Vlaamse havens in 2003" wordt voor elk van de
Vlaamse havens een beschrijving gegeven van industriële
ontwikkelingen en nieuwe infrastructuur. Voor zover dit
gepaard gaat met bijkomende werkgelegenheid, wordt dit
ook aangegeven.
Vlaamse zeehavens ■ Werkgelegenheid
Werken in de havens is dus veel ruimer dan het traditionele
beeld van de havenarbeider die stukgoed laadt
of lost. Havenarbeid in de strikte zin van het woord is qua
statuut een speciaal geval. In België is de havenarbeid
gereglementeerd door de Wet op de havenarbeid. Deze
kaderwet uit 1972, die momenteel aangepast wordt om
meer in overeenstemming te zijn met de regels van het
Europees Verdrag, stelt dat havenarbeid (het laden en
lossen van schepen in een haven en de daaraan gerelateerde
activiteiten) voorbehouden is voor erkende havenarbeiders.
In dit inleidend hoofdstuk enkele opvallende vaststellingen:
1 Voor de havenarbeid in de strikte zin van het woord
(de arbeid die door erkende havenarbeiders wordt
verricht in het kader van de Wet Major) is het typerend
dat niet alleen het aantal havenarbeiders per
haven bekend is, maar ook het aantal taken die zij
hebben uitgevoerd. Dit laat toe om de productiviteit
te berekenen. Voor de vier Vlaamse havens samen
is de conclusie dat het aantal havenarbeiders
afneemt, terwijl het aantal gepresteerde taken toeneemt,
waardoor bijgevolg ook de productiviteit toeneemt.
Figuur 8 illustreert deze evolutie.
13