Landelijke Inrichting - Vlaamse Landmaatschappij

Landelijke Inrichting
5 instrumenten voor een betere open ruimte

Inhoud
p7
02 Landinrichting p9
Elke plattelandsfunctie voldoende ruimte geven en
tegelijk het plattelandskarakter beschermen.
03 Natuurinrichting p13
De natuur laten herstellen en nieuwe stukjes natuur
doen ontstaan.
p17
p19
Inhoud p2
Vooraf p3
U vraagt ... p4
Landelijke Inrichting biedt ... p5
01 Ruilverkaveling p7
Kavels herschikken om de landbouwactiviteit
vlotter te laten verlopen.
04 Beheerovereenkomsten p17
Landbouwers in ruil voor een jaarlijkse
vergoeding bepaalde inspanningen laten
leveren voor de natuur.
05 Lokale grondenbank p19
Gronden kopen om eigenaars uit te ruilen.
Contact p21
p9
p13
Inhoud 2

3 Vooraf
Vooraf
Van een prestigieuze havenuitbreiding over natuurmaatregelen op een bedrijventerrein tot de
herschikking van een landbouwgebied. Projecten in de open ruimte zijn - hoe bescheiden ook - nooit
vrijblijvend en meestal complex. Maar altijd bieden ze mogelijkheden en kansen om de kwaliteit van de
open ruimte te verbeteren. De afdeling Landelijke Inrichting van de Vlaamse Landmaatschappij (VLM)
maakt er haar werk van zoveel mogelijk van die kansen te helpen benutten. Voor iedereen die erom
vraagt én met oog voor alle thema’s en belangen.
Landelijke Inrichting heeft vijf instrumenten ter beschikking: ruilverkaveling, landinrichting,
natuurinrichting, beheerovereenkomsten en lokale grondenbank. Geen van die instrumenten is
zaligmakend. Elk project vraagt een aparte aanpak. De kunst bestaat erin de instrumenten en
maatregelen te combineren die het best bij het project, het gebied en zijn gebruikers passen. Ervaring en
knowhow zijn daarbij onmisbaar. De Vlaamse Landmaatschappij heeft die in huis en is altijd bereid
samen te werken met andere (overheids)instanties die zich over de open ruimte ontfermen.
Er staat veel op het spel als het over open ruimte gaat. Het aantal wetten, decreten, richtlijnen,
beleidsnota’s en strategische plannen is niet voor niets zo groot. Ook daarin maakt de VLM-afdeling
Landelijke Inrichting haar opdrachtgevers - gemeenten, provincies, de Vlaamse overheid, verenigingen
en particulieren - wegwijs. Als adviseur, als projectleider, als uitvoerder. En als communicatiespecialist,
want werken aan de open ruimte is meer dan studies maken, plannen en inrichten. Bij projecten in de
open ruimte horen ook inspraakrondes, informatievergaderingen, brochures, websites en persoonlijke
contacten.
Kwalitatief, toekomstgericht en met een open blik. Zo gaat de Vlaamse Landmaatschappij voor én met u
aan de slag. Als uw partner in de open ruimte.

U vraagt ...
Een project in de open ruimte komt er niet zomaar, het gebeurt altijd op verzoek. De afdeling Landelijke
Inrichting van de Vlaamse Landmaatschappij bouwt projecten uit naar aanleiding van concrete
problemen, aangekaart door Vlaamse administraties, gemeenten, provincies of andere instanties.
U kunt bij Landelijke Inrichting niet alleen terecht om de kwaliteit van uw open ruimte te verhogen
(via ruilverkaveling, landinrichting, natuurinrichting), maar ook om een tegengewicht te bieden bij
kwaliteitsverlies (natuurcompensaties of grondenruil bij havenuitbreiding bijvoorbeeld).
Ook los van de instrumenten ruilverkaveling, landinrichting, natuurinrichting, beheerovereenkomsten
en grondenbank biedt Landelijke Inrichting op contractbasis haar diensten aan. In welke fase uw
openruimteproject zich ook bevindt, het is nooit te laat om de VLM erbij te betrekken. Voor advies, voor
een studie, voor de opmaak van een plan of voor de uitvoering van een deel van de werkzaamheden.
U vraagt ... 4

Landelijke Inrichting biedt ...
5 Landelijke Inrichting biedt ...
| Evenwicht
De afdeling Landelijke Inrichting van de Vlaamse Landmaatschappij geeft het platteland nieuwe
impulsen en houdt de mix van landbouw, natuur, recreatie en cultuur in evenwicht. Als een goed
architect. Omdat ook bouwen aan een (be)leefbaar platteland professionaliteit vergt.
| Ervaring en expertise
In elke fase van het inrichtingsproject - studie, planvorming en uitvoering - zijn inzichten van specialisten
onmisbaar. De Vlaamse Landmaatschappij beschikt over ervaren ingenieurs, landmeters, topografen,
biologen, bodemkundigen en informatici. Zij zijn thuis in elke projectfase.
| Administratief overzicht
Bij een inrichtingsproject horen comités, commissies, wettelijk verplichte vergunningen, milieustudies
en documenten, contracten, aktes ... Op uw verzoek leidt de Vlaamse Landmaatschappij alles in
goede banen en behoudt ze op alle momenten het administratieve overzicht. Van de gunning van de
werkzaamheden tot het afsluiten van de rekeningen.
| Communicatieadvies
De eigenaars en gebruikers van de gronden zijn bevoorrechte partners in een inrichtingsproject.
Maar ook omwonenden, landbouwraden, natuurverenigingen, gemeentebesturen, de provincie en de
Vlaamse overheid zijn betrokken partij. Projecten met zoveel partijen staan of vallen met de kwaliteit
van de communicatie. De communicatiedeskundigen van de Vlaamse Landmaatschappij informeren
op maat van iedereen, met infosessies en voorlichtingsavonden, folders en krantjes, websites,
persmededelingen.
| Oplossingen
Elke betrokken partij heeft bij een inrichtingsproject haar eigen belangen. En meer dan eens zijn die
tegenstrijdig. Landbouwers en natuurbeschermers kijken vaak op een heel andere manier naar ‘hun’
platteland. De Vlaamse Landmaatschappij kan helpen compromissen te zoeken en te sluiten. In de
meeste gevallen lukt dat ook.
| Betrouwbaarheid
De Vlaamse Landmaatschappij wil bovenal ook een bijzonder betrouwbare partner zijn. In alle mogelijke
fases van een openruimteproject. Dat bewijst haar betrokkenheid in tal van projecten. Zo voerde de
VLM de landbouwstudies uit bij de ontwikkelingsschets van het Schelde-estuarium. Ze ondersteunt
de afdeling Bos en Groen van de Vlaamse leefmilieuadministratie Aminal met de opmaak van een
inrichtingsplan voor het Vicognebos in Westende. In het Masterplan Antwerpen tekent de VLM voor de
natuurbegeleidende maatregelen bij de realisatie van de Oosterweelverbinding.

Landelijke Inrichting biedt ... 6

7 Ruilverkaveling
01
Ruilverkaveling
Kavels herschikken om de landbouwactiviteit vlotter te laten
verlopen.
Kavels herschikken om de landbouwactiviteit vlotter te laten verlopen. Dat is sinds jaren de
essentie van ruilverkaveling. Maar wie nu in een ruilverkavelingsproject stapt, kan er veel
meer uit halen dan alleen efficiënter te bewerken akkers en beter bereikbare weilanden. De
hergroepering van percelen biedt ook kansen om natuur, recreatie en archeologie beter tot
hun recht te laten komen.
““
Kavels ruilen is niet alleen ...
• grotere en regelmatigere percelen creëren voor
landbouwers
• de toegangswegen tot akkers en weiden
verbeteren
• perceelsgrachten dempen en nieuwe sloten graven
maar ook ...
• sluipverkeer op landelijke wegen voorkomen
• oude spoorwegbeddingen omvormen tot
fietspaden
• gevaarlijke spoorwegovergangen afschaffen
• overstromingsgevaar afwenden
• waterzuiverende rietvelden aanleggen
• erven van landbouwers aanplanten
• een windmolen heropbouwen
• wandelpaden bewegwijzeren
• natuurgebieden beschermen of uitbreiden
Wie nu in een ruilverkavelingsproject
stapt, kan er veel meer uit halen dan
alleen efficiënter te bewerken akkers en
beter bereikbare weilanden.

Ondertussen in ... Stuivekenskerke
Het West-Vlaamse Stuivekenskerke is historisch bekend als een vooruitgeschoven frontstelling van
het Belgische leger in de Eerste Wereldoorlog, gelegen aan de rand van de toen nog overstroomde
IJzervlakte. Een ruilverkavelingsproject (2.073 hectare) eind jaren negentig leverde het dorp behalve
geëgaliseerde en beter afwaterende landbouwpercelen ook het volgende op:
• 19 kilometer heraangelegde wegen
• 7,5 kilometer nieuwe wegen
• een uitbreiding van het natuurreservaat De Viconiakleiputten van 8 tot 30 hectare
• begrazingsstroken voor schapen op de oude spoorbedding Nieuwpoort-Diksmuide
• een fietsverbinding tussen Oud-Stuivekenskerke en de Dodengang
• wandelpaden langs de Grote Beverdijk
• natuurvriendelijke oevers langs de polderwaterlopen
Uit goede bron
‘Dankzij de ruilverkaveling hebben we nu
een bedrijf met een mooi aaneengesloten
blok van 18,5 hectare weiland en akkers
rond onze hoeve. Vroeger hadden we
ruim 16 hectare versnipperd in talrijke
stukjes. Doordat de percelen dichter bij
elkaar liggen, verbruiken we minder
brandstof en kunnen we efficiëntere en
milieuvriendelijkere beweidingssystemen
uittesten.’
(Danny De Cleene,
melkveehouder in Eksaarde)
‘Er waren eerder al natuurplekjes, maar
dankzij de ruilverkaveling gingen ze
een geheel vormen. Vervolgens kocht
Natuurpunt de gronden aan, omdat
ze toch minderwaardig waren voor de
landbouw. We leven trouwens in de
beste verstandhouding met de boeren.
We betrekken hen bij het beheer van het
reservaat. De tijd dat Hoegaarden alleen
bekend was voor zijn bier, zijn kerken
en zijn velden is voorbij. Voortaan kan
iedereen hier genieten van de natuur.’
(Hugo Abts van Natuurpunt Velpe-Mene)
Ruilverkaveling 8

9 Landinrichting
02
Wonen, werken, transport, recreatie, landbouw, natuurontwikkeling ... Op het platteland
komen al die activiteiten samen. Om elke functie voldoende ruimte en mogelijkheden te
geven én tegelijk het plattelandskarakter te beschermen, is een globaal inrichtingsconcept
geen overbodige luxe. Het instrument landinrichting vertrekt vanuit de plannen van
ruimtelijke ordening en maakt voor elk gebied een project op maat mogelijk door
samenwerkingsverbanden te creëren tussen de betrokkenen.
Landinrichting biedt veel kansen voor:
Landinrichting
Elke plattelandsfunctie voldoende ruimte geven en
tegelijk het plattelandskarakter beschermen.
| Waterbeheer
Bij een landinrichtingsproject zijn vaak ingrepen
aan grachten, beken of rivieren aan de orde.
Door open te staan voor de vele functies van het
watersysteem kan landinrichting bijdragen tot een
beter integraal waterbeheer. Dat gaat van de aanleg
van bufferstroken langs waterwegen tot de realisatie
van kleinschalige waterzuiveringen.
| Natuur, bos en groen
Poelen voor weidevogels aanleggen, gronden
afgraven en oorspronkelijke heidevegetatie laten
ontwikkelen, verbindingswegen voor dieren creëren ...
Landinrichting helpt de natuur vooruit.
| Zachte recreatie
De aanpassing van wegen, paden en bruggen kan
een gebied aantrekkelijker maken voor wandelaars
en fietsers. Behoren tot de mogelijkheden: de aanleg
van fietspaden en wandelroutes, het plaatsen van
informatieborden, de herinrichting van gevaarlijke
kruispunten.
| Landschap en erfgoed
Landinrichting heeft ook oog voor de ‘plattelandsarchitectuur’:
kapellen, hoeves, bunkers, forten, windmolens
...
| Landbouw
Met de aanleg van Individuele
Behandelingsinstallaties van Afvalwater, kortweg
IBA’s, investeert landinrichting in de landbouw.

Landinrichting in cijfers
• Landinrichting wordt sinds 1988 toegepast.
• Van de subsidies van de Vlaamse regering voor landinrichting gaat 68 procent naar provincies en
gemeenten. 19 procent is bestemd voor het Vlaams Gewest. 12 procent is voor privaatrechterlijke
rechtspersonen en natuurlijke personen. Publiekrechterlijke rechtspersonen, polders en wateringen en
ruilverkavelingscomités krijgen 1 procent.
• In elk landinrichtingsproject nemen meerdere partners een deel van de uitvoering voor hun rekening.
In het inrichtingsproject Polder Waterlopen deel 2, Beverdijkvaart en omgeving (West-Vlaanderen) zijn
dat: 1 Vlaamse administratie, 1 provincie, 2 gemeenten, 1 vereniging (Polders en Wateringen) en meerdere
privé-personen.
• In 4 landinrichtingsprojecten zijn al 57 inrichtingsplannen goedgekeurd. Dat is samen goed voor een
investering van 77.186.571 euro. Zo’n 19 procent daarvan wordt gedragen door de Vlaamse partners.
• In 2005 zijn 6 nieuwe landinrichtingsprojecten opgestart: Gentse Kanaalzone - koppelingsgebieden
fase 1, ontginningsgebieden Oost-Vlaanderen, plattelandsrecreatie Sigmaplan, bosgebied de Merode
en omgeving, Brugse Veldzone en tot slot Plateau van Moortsel.
Landinrichting 10

11 Landinrichting
Ondertussen in ... Kinrooi
Het Limburgse Kinrooi is de meest noordoostelijke gemeente van Vlaanderen en is populair bij fietsers,
wandelaars en watersporters. De natuur is er bijzonder rijk. Desondanks heeft de 1.200 hectare natuur in
de regio in de loop der jaren veel aan kwaliteit ingeboet. Een breed pallet aan landinrichtingsmaatregelen
heeft Kinrooi zijn natuurlijke karakter teruggegeven.
• De Zig, een vijvercomplex dat voor de populierenteelt werd drooggelegd, is in zijn oorspronkelijk staat
hersteld. Populieren en uitheemse bomen zijn gerooid. De in- en uitstroom van het water is geregeld.
Zones met permanent water wisselen af met moeras en spontaan opschietend broekbos.
• In het gemeentebos De Goort worden de dominerende populieren geleidelijk aan vervangen door een
gevarieerder en streekeigen bos.
• Kinrooi kreeg vier wandellussen. Paden, brugjes, wegwijzers en infoborden leiden de wandelaars door
het gebied. De toegankelijkheid voor rolstoelgebruikers was een van de aandachtspunten.
• Langs heel wat openbare wegen werden streekeigen bomen aangeplant.

Landinrichting 12

13 Natuurinrichting
Ondanks alle inspanningen blijft de natuur onder druk staan van menselijke activiteiten.
De natuur herstellen en nieuwe stukjes natuur doen ontstaan is de boodschap.
Natuurinrichting heeft daarbij haar nut al op heel wat plekken in Vlaanderen bewezen. De
bedoeling van dit instrument: een gebied zo goed mogelijk inrichten met het oog op het
behoud, het herstel of de ontwikkeling van de natuur.
Van populieren kappen tot oevers reevriendelijk maken
Natuurinrichters kunnen echt alle kanten uit. Alles hangt af van het gebied waar ze aan de slag zijn. Een
kleine greep uit hun arsenaal natuurvriendelijke ingrepen:
• populieren kappen en vervangen door inheemse boomsoorten
• het waterpeil hoog genoeg houden zodat dotterbloemen blijven bloeien
• ijskelders omvormen tot overwinteringsplaatsen voor vleermuizen
• hoogteverschillen in het water wegwerken en vissen vrije baan geven
• stuwtjes bouwen om waterrijke gebieden nat te houden
• gronden afgraven om heide een kans te geven
• verkeer uit de buurt van broedgebieden houden
• waterlopen opnieuw laten kronkelen
• fiets- en wandelpaden aanleggen
• natuureducatie uitbouwen met infoborden, kijkhutten, wandelleerpaden, een bezoekerscentrum,...
• percelen ruilen opdat een sportveld uit een natuurgebied kan verdwijnen
• runderen laten grazen voor een gevarieerder landschap
• kanaaloevers onderbreken met uitstapplaatsen zodat reeën makkelijker kunnen overzwemmen
Samen sterk
03
Natuurinrichting
De natuur laten herstellen en nieuwe stukjes natuur doen
ontstaan.
Ook bij een natuurinrichtingsproject horen plannen, comités, commissies en rapporten. De Vlaamse
Landmaatschappij ondersteunt in dit soort projecten de afdeling Natuur van de Vlaamse Administratie
Milieu-, Natuur-, Land- en Waterbeheer (Aminal), die het project voorbereidt en stuurt. De VLM
verzorgt het secretariaat van de adviesorganen, helpt bij de opmaak van de projectplannen, voert de
inrichtingsmaatregelen uit, communiceert met de inwoners van de betrokken gemeenten, verzamelt de
opmerkingen uit het openbaar onderzoek.

Natuurinrichting in cijfers
• De eerste natuurinrichtingsakte werd verleden op 21 oktober 2004. Dat gebeurde voor de Uitkerkse
Polders in West-Vlaanderen.
• Van het natuurinrichtingsbudget gaat 7 procent naar recreatieve maatregelen.
• Natuurinrichtingsprojecten worden vooral ingezet in natuurgebieden (52%) en natuurreservaten of
natuurgebieden met een wetenschappelijke waarde (14%). Als ze landschappelijk waardevol of van
ecologisch belang zijn, komen ook agrarische gebieden in aanmerking.
Uit goede bron
‘Moet er werkelijk geïnvesteerd worden in werken
aan de natuur? Groeit de natuur dan niet vanzelf?
Je hoort het mensen zich wel eens afvragen. In
Bospolder-Ekers Moeras is het antwoord op die
tweede vraag ‘nee’. Het natuurinrichtingsproject
kostte zo’n 868.000 euro. Alle verhoudingen
in acht genomen is dat geen groot bedrag in
vergelijking met andere investeringsdossiers in
de Antwerpse haven. Je kan trouwens nooit in
geld uitdrukken hoezeer deze natuurgebieden de
leefkwaliteit en de gezondheid van de bevolking
verhogen.’
(Stefan Versweyveld
van Natuurpunt Antwerpen-Noord)
“Je kan nooit in geld uitdrukken hoezeer
natuurgebieden de leefkwaliteit en de
gezondheid van de bevolking verhogen.
“
Natuurinrichting 14

15 Natuurinrichting
Ondertussen aan ... de kust
De Uitkerkse Polder - op het grondgebied van de West-Vlaamse gemeenten Blankenberge, De Haan en
Zuienkerke - is een prachtig groen gebied van 402 hectare (361 ha natuurgebied en 41 ha landschappelijk
waardevol agrarisch gebied). Dat is mede te danken aan een natuurinrichtingsproject. Alle denkbare
natuuringrepen zijn eraan te pas gekomen: van oeveraanplantingen langs de Blankenbergse Vaart over
het herstellen van historische laantjes tot het plaatsen van een wandelbrug en picknicktafels.
Een deel van het projectgebied (30 ha) is vernat om vogels en planten meer kansen te bieden. Om dat
gerealiseerd te krijgen, is gewerkt met een vergoedingssysteem op basis van waardezones. De meest
geschikte gronden voor de landbouw waren 1000 punten waard, de minst geschikte 550. Elk punt
was 14,87 euro waard. Als een ingreep gevolgen had voor iemands eigendoms- of gebruikssituatie
- opbrengstverlies door een verandering in het waterpeil bijvoorbeeld - werd met de eigenaar of
gebruiker een financiële regeling getroffen.

Natuurinrichting 16

17 Beheerovereenkomsten
04 Beheerovereenkomsten
Landbouwers in ruil voor een jaarlijkse vergoeding bepaalde
inspanningen laten leveren voor de natuur.
Een beheerovereenkomst is een contract met de Vlaamse Landmaatschappij waarin een
landbouwer in ruil voor een jaarlijkse vergoeding belooft bepaalde inspanningen te leveren
voor de natuur. Dat kan gaan van maaien met respect voor weidevogels over het aanpassen
van de veebezetting tot het vermijden van bestrijdingsmiddelen op bepaalde plekken. Of
hoe landbouwers ook natuurbeschermers en landschapbeheerders kunnen zijn.
30 mogelijkheden
Niet elke landbouwer kan op dezelfde manier
meewerken aan een mooiere natuur en een
waardevoller landschap. Specialisten van de Vlaamse
Landmaatschappij gaan graag bij de landbouwer
langs om samen met hem uit te zoeken welke
contracten het best bij hem, zijn bedrijf en zijn
percelen passen. De VLM biedt beheerpakketten
onderverdeeld in zeven groepen.
| Ter ere van grutto’s en wulpen
Voor wie de broedende slobeend, grutto,
kievit, tureluur, zomertaling of wulp wil helpen
te beschermen, zijn er vijf pakketten voor
weidevogelbeheer. Nestbeschermers plaatsen is maar
een van de mogelijkheden.
| Inspanningen in de rand
Mits inspanning kunnen randen van akkers,
weiden en hooilanden unieke bufferstroken zijn.
In de pakketten voor perceelsrandenbeheer zijn
bestrijdingsmiddelen en bemesting taboe.
| Heggen, houtkanten en poelen
Heggen, houtkanten, houtwallen en poelen zijn nuttig
voor de natuur. Drie beheerpakketten voor kleine
landschapselementen voorzien in een vergoeding
voor het aanleggen en onderhouden van streekeigen
bomen en struiken.

| Waardevolle grassen en kruiden
Voor landbouwers die in hun akkers en weiden
waardevolle kruiden en grassen een kans geven, zijn
er zes pakketten botanisch beheer. Afspraken over
bemesting, veebezetting en maaimomenten staan
centraal.
| Stop de erosie
Op ongeveer 13 procent van de akkers gaat elk jaar
5 tot 10 ton vruchtbare landbouwgrond per hectare
verloren. Door bijvoorbeeld grasbufferstroken aan
te leggen, kunnen landbouwers die bodemerosie
tegengaan. Met een beheerovereenkomst
erosiebestrijding hangt daar een vergoeding aan
vast.
| Water met minder nitraten
Met een beheerovereenkomst water kan een
landbouwer ervoor zorgen dat in kwetsbare
waterzones minder nitraten in het grond- en
oppervlaktewater terechtkomen.
| In het belang van de natuur
Meerjarig grasland behouden en versterken kan
via het beheerpakket natuur. Zo’n overeenkomst
kan alleen voor percelen met natuurwaarde en een
bemestingsverbod. Een van de voorwaarden is het
verbod het grasland te scheuren en te frezen.
Beheerovereenkomsten in cijfers
• Om een beheerovereenkomst te kunnen sluiten,
moet je een landbouwbedrijf uitbaten en aangifteplichtig
zijn bij de afdeling Mestbank. Dat laatste
betekent: minstens 300 kilo difosforpentoxide uit
dierlijke mest voortbrengen of minstens 2 hectare
cultuurgrond in gebruik hebben.
• Een beheerovereenkomst is een contract voor 5
jaar.
• De maximumvergoedingen zijn in de hele Europese
Unie gelijk: 450 euro per hectare voor grasland, 600
euro/ha voor akkerland (1-jarige teelten) en 900
euro/ha voor gespecialiseerde blijvende teelten.
• Alles samen sloten al ruim 4.000 boeren een of
meerdere beheerovereenkomsten met de Vlaamse
Landmaatschappij.
Uit goede bron
‘Nadat ik een brochure over
beheerovereenkomsten had
gekregen, kwamen mensen van de
VLM bij me langs om te kijken hoe
ik die overeenkomsten zou kunnen
inpassen in mijn bedrijf. Ik tekende
onder andere een contract voor het
onderhoud van drie houtkanten en voor
perceelsrandenbeheer langs waterlopen
(akkerland). De vergoeding die ik krijg
omdat ik het contract naleef, is een deel
van mijn landbouwinkomen. Het geld
dekt de extra kosten. De perceelsrand
zorgt uiteraard voor meer werk, maar
brengt bij momenten financieel meer
op dan een teelt als tarwe of maïs.
Een extra stimulans is het supplement
van 20 procent dat de gemeente
Wingene geeft op sommige VLMbeheerpakketten.’
(Marc Mannes,
melkveehouder in Wingene)
e-loket voor landbouwers
Behalve bij de Vlaamse Landmaatschappij
kunnen landbouwers ook bij heel wat
andere administraties terecht voor een
beheerovereenkomst. Voor een overzicht
én alle mogelijke formulieren en
informatie: www.ehorizon.be.
Beheerovereenkomsten 18

19 Lokale grondenbank
05
Lokale grondenbank
Gronden kopen om eigenaars uit te ruilen.
Gronden kopen, ruilen, overdragen, beheren. Daar draait het om bij lokale grondenbanken.
Het doel? Eigenaars uitruilen in plaats van onteigenen, maar ook natuurverlies
compenseren, plaats voor infrastructuur creëren en waardevolle gebieden redden.
In het belang van ...
De VLM-afdeling Landelijke Inrichting gaat niet
zomaar over tot de aankoop van grond. Ze doet
dat in het belang van een ruilverkaveling, een
natuurinrichtingsproject of een landinrichtingsplan.
De grondenbank ondersteunt dan een ander
inrichtingsinstrument. Maar de Vlaamse
Landmaatschappij koopt ook op verzoek van de
minister of een Vlaamse overheid. In dat geval dient
de grondenbank meer dan eens mediagenieke
projecten: de aanleg van het Deurganckdok in Doel
bijvoorbeeld, de uitbreiding van de haven van
Zeebrugge, de realisatie van het Parkbos Gent of
de openstelling van het domein de Merode in de
Antwerpse en Limburgse Kempen.
Snel en efficiënt
Gronden kopen is een kwestie van snelle beslissingen
en expertise. Dankzij de tweewekelijkse raad van
bestuur kan de Vlaamse Landmaatschappij zeer kort
op de bal spelen. Dat maakt haar tot een efficiënte
partner in grondzaken. Het team van schatters,
onderhandelaars en dossierbeheerders levert de
nodige ervaring.

Uit goede bron
‘Onteigeningen zijn nooit prettig. Als je in die
context als ambtenaar moet aankloppen bij
mensen is het niet onlogisch dat ze wel eens op
de pianist schieten. Maar eigenlijk vind ik onze
relatie met de boeren nog zo slecht niet. In een
artikel van het weekblad Boer en Tuinder las
ik onlangs dat de Vlaamse Landmaatschappij
de landbouwsector flink geholpen heeft in het
dossier van het geactualiseerde Sigmaplan, het
plan voor de ontwikkeling van maatregelen tegen
overstromingen van de Schelde. In overleg met
diverse partners hebben wij meegewerkt aan
het flankerende beleid en voorstellen gedaan
voor de sociaal-economische begeleiding van
landbouwers. We doen er alles aan om een billijke
oplossing te vinden. Daarbij horen herhaalde
bezoeken aan de betrokken landbouwers.’
(Cecile Bauwens, hoofd cel grondzaken
van VLM Oost-Vlaanderen)
Ondertussen in ... Doel
De oudste grondenbank is die op de linkerscheldeoever.
Ze is al sinds 2002 operationeel. De aanleiding
was de Antwerpse havenuitbreiding, met de
aanleg van het Deurganckdok. Maar de grondenbank
Linkeroever is er niet alleen voor de boeren die
onteigend worden voor de havenuitbreiding. Door
de aanleg van het Deurganckdok werden een aantal
waardevolle slikken, schorren en weidevogelgebieden
opgegeven. Die gebieden worden heraangelegd,
waardoor opnieuw landbouwgrond en
boerderijen moeten worden onteigend. Bij die onteigeningen
kunnen de landbouwers kiezen tussen geld
of grond als vergoeding voor het verlies van hun
landbouwgronden. 18 landbouwers hebben voor
grond gekozen. Al zo’n 55 hectare landbouwgrond is
als vergoeding toegewezen. Voor één landbouwer is
een nieuwe boerderij gezocht en gevonden.
e-loket Recht van Voorkoop
Bij wijze van extra dienstverlening aan
notarissen en burgers heeft de Vlaamse
Landmaatschappij een e-loket Recht van
Voorkoop, bereikbaar via www.rechtvanvoorkoop.be.
Op basis van adres, kadastrale
gegevens of geografische data kom
je er te weten of op een bepaalde grond
een recht van voorkoop geldt van de
Vlaamse overheid of een andere organisatie.
Lokale grondenbank 20

21 Contact
Contact
Hebt u plannen in de open ruimte en wilt u graag weten of de Vlaamse Landmaatschappij
iets voor u kan betekenen? Aarzel dan niet om contact op te nemen met een van de
medewerkers van de afdeling Landelijke Inrichting.
Vlaamse Landmaatschappij
Gulden-Vlieslaan 72
1060 Brussel
tel 02 543 72 00
fax 02 543 73 99
e-mail info@vlm.be
website www.vlm.be
VLM Antwerpen
Cardijnlaan 1
2200 Herentals
tel 014 25 83 00
fax 014 25 83 99
VLM Limburg
Koningin Astridlaan 10
3500 Hasselt
tel 011 29 87 00
fax 011 29 87 99
VLM Oost-Vlaanderen
Ganzendries 149
9000 Gent
tel 09 244 85 00
fax 09 244 85 99
VLM Vlaams-Brabant
Diestsevest 25
3000 Leuven
016 31 17 00
016 31 17 99
VLM West-Vlaanderen
Velodroomstraat 28
8200 Brugge
tel 050 45 81 00
fax 050 45 81 99

| colofon
Copywriting en vormgeving: Lemento nv
Fotografie: VLM Fotoarchief
Druk: Emico Offset
Verantwoordelijke uitgever: ir. Roland de Paepe, Gulden-Vlieslaan 72, 1060 Brussel