Jaarstukken 2010 opgemaakte versie.pdf - Provincie Fryslân

Jierferslach, Jierrekken en Boargerjierferslach
Jierstikken 2010
Fryslân: iepen en eigen

JAARSTUKKEN 2010
JAARVERSLAG, JAARREKENING EN BURGERJAARVERSLAG
Statenvergadering van 23 mei 2011
G e d e p u t e e r d e S tat e n va n F ry S l â n
15 m a a rt 2011
1

Jaarverslag 2010
2
Colofon
Provincie Fryslân
Snekertrekweg 1, Leeuwarden
Postbus 20120
8900 HM Leeuwarden
Telefoon: 058-2925628 (afdeling Financiën en Planning en Control)
Fax: 058-2925125
Website: www.fryslan.nl
Email: provincie@fryslan.nl
Afdeling FP&C: fpc@fryslan.nl
Vormgeving en druk: Provincie Fryslân
Foto omslag: Fotobureau Het Hoge Noorden
Provincie Fryslân, april 2011
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n

inhoudsopgave
deel 1 Jaarverslag 2010 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5
Foaropwurd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6
1 inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7
1.1 Aanbieding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7
1.2 Terugblik en vooruitblik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7
1.3 Verdere ontwikkeling bestuurlijke Planning en Control . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9
1.4 Opzet van de Jaarstukken 2010 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9
1.5 Leeswijzer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10
1.6 Provinciebestuur en provinciale organisatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11
1.6.1 Samenstelling provinciebestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11
1.6.2 Organogram provinciale organisatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14
2 Jaarrekening in één oogopslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15
2.1 Financieel resultaat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15
2.2 Kerngegevens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17
2.3 Verloop van de lasten en baten verdeeld naar soorten . . . . . . . . . . . . . . . . . .18
2.4 Exploitatie 2010 per programma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19
3 programmaverantwoording . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20
3.1 Programma 1 - Bestuur en veiligheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .24
3.2 Programma 2 - Verkeer en vervoer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .40
3.3 Programma 3 - Wetter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .70
3.4 Programma 4 - Milieu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .86
3.5 Programma 5 - Landelijk gebied . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .106
3.6 Programma 6 - Economie, recreatie en toerisme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .128
3.7 Programma 7 - Sociaal beleid en zorg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .164
3.8 Programma 8 - Kultuer, taal en ûnderwiis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .182
3.9 Programma 9 - Ruimte en wonen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .200
3.10 Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .218
Overzicht Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien . . . . . . . . . . . . . . . . .229
4 paragrafen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .233
4.0 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .235
4.1 Paragraaf 1 - Provinciale heffingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .235
4.2 Paragraaf 2 - Weerstandsvermogen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .239
4.3 Paragraaf 3 - Onderhoud kapitaalgoederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .249
4.4 Paragraaf 4 - Financiering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .252
4.5 Paragraaf 5 - Verbonden partijen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .256
inhoudsopgave
3

Jaarverslag 2010
4
4.6 Paragraaf 6 - Grondbeleid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .270
4.7 Paragraaf 7 - Bedrijfsvoering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .275
4.8 Paragraaf 8 - Inhuur derden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .286
4.9 Paragraaf 9 - Handhaving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .289
4.10 Paragraaf 10 – Reserve Falcon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .293
5 Bijlagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .297
5.1 Ontwikkeling baten, lasten en vrij aanwendbare reserve . . . . . . . . . . . . . . . .298
5.2 Overzicht Investeringen: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .302
5.2.1 Afgerekende investeringen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .305
5.2.2 Opgeleverde investeringen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .309
5.2.3a Onderhanden investeringen bedrijfsmiddelen . . . . . . . . . . . . . . . . . .311
5.2.3b Onderhanden investeringen Infrastructuur/overig . . . . . . . . . . . . . . .313
5.3 Overzicht subsidies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .317
5.4 Begrippenlijst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .321
5.5 Afkortingenlijst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .323
deel ii Jaarrekening 2010 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .327
deel iii Burgerjaarverslag 2010 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .389
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n

Deel I JAARVERSLAG 2010
5

Jaarverslag 2010
6
Foaropwurd
Achte leden fan Provinsjale Steaten,
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
De Jierstikken 2010 lizze klear. Wat is der wer in soad bart. Op it mêd fan ferkear en ferfier, it lanlik gebiet, mar
ek wat de gearwurking mei gemeenten oanbelanget. Nei foarbyld fan de gearwurkingsaginda mei de gemeente
Ljouwert begjinne wy hieltyd mear te kommen ta tematyske ôfspraken mei grutte gemeenten of mei regionale
gearwurkingsferbannen.
Wannear’t je grutte gemeenten sizze, dan tinke je fansels oan de fúzje yn Súdwest-Fryslân. De ferkiezings hawwe
west, it nije kolleezje is ynstallearre en de nije ried kin te set. Allegear yn 2010 taret.
Us omjouwing is ek feroare, mei nije kolleezjes fan B&W en nije gemeenterieden op basis fan de gemeentlike
ferkiezings.
Ek ús lanlike regear is nij. En wêr’t wy mei it âlde kabinet yn in dreech debat sieten oer de posysje fan de provinsje
as oerhiedslaach, is der no in regear dy’t keazen hat en oanjout dat provinsjes besteansrjocht hawwe. In regear dat
seit dat provinsjes harren ta har kearntaken beheine moatte en dat it Ryk de lanlike taken binnen dizze kearntaken
desintralisearje sil.
Dizze omslach sjocht ús Kolleezje as winst. Fansels, it moat allegear noch wol barre en it petear oer jild is noch net
dien. Mar dizze oanpak fan it Ryk is dúdlik oars as yn it ferline.
Dat stiet net yn ‘e wei dat wy as provinsje Fryslân noch wol in kar meitsje moatte hoe’t wy fierder wolle. Wat dogge
wy, wat kinne en wolle gemeenten dwaan, wat dogge wy mei-inoar as koöperaasje en hoe sil it finansjeel rinne?
Oer dit soart fan saken hawwe wy yn 2010 in soad debatten fierd, mar de besluten binne noch net naam.
Dat sil nei alle gedachten barre op grûn fan de kommende Steateferkiezings. Wy sjogge mei dit jierferslach werom,
mar binne yn ús haad al dwaande mei de takomst. Mei in Fryslân, dat ek yn 2010 wer in stikje moaier wurden is!
Sjoerd Galema
(deputearre finânsjes)

1 inleiding
1.1 aanbieding
Het Jaarverslag 2010, de Jaarrekening 2010 en het Burgerjaarverslag 2010 worden u, overeenkomstig de artikelen
175, 201 en 202 van de Provinciewet, aangeboden door Gedeputeerde Staten. Het Jaarverslag 2010 (Deel 1), de
Jaarrekening 2010 (deel II) en het Burgerjaarverslag (deel III) zijn samengevoegd tot één boekwerk met de titel
Jaarstukken 2010. Op grond van artikel 175 Provinciewet rust de zorgplicht van het jaarlijks uit te brengen Burgerjaarverslag
op de Commissaris van de Koningin (CdK). De jaarrekening 2010 Fonds Nazorg Stortplaatsen Fryslân is
in een afzonderlijk boekwerk opgenomen.
De Jaarstukken 2010 zijn het laatste verantwoordingsdocument met betrekking tot het begrotingsjaar 2010 en
zijn daarmee het sluitstuk van de bestuurlijke planning- en controlcyclus 2010. Uitgangspunt vormen de door
uw Staten vastgestelde Begroting 2010 en de wijzigingen hierop. In de Bestuursrapportages 2010 hebben wij u
gerapporteerd over de uitvoering van de Begroting 2010.
De accountantsverklaring heeft alleen betrekking op de Jaarrekening en is daarom bij dit onderdeel (deel II)
opgenomen.
Op grond van artikel 204 van de Provinciewet moeten de door uw Staten vastgestelde Jaarstukken vóór 15 juli
naar de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties gezonden worden. Met de vaststelling van de
Jaarstukken in uw vergadering van 23 mei 2011 kan hier ruimschoots aan worden voldaan.
1.2 terugblik en vooruitblik
Economische situatie
Het jaar 2009 stond in het teken van de zwaarste recessie sinds de jaren dertig van de vorige eeuw. Het jaar 2010
stond vooral in het teken van een opleving van de wereldhandel en als gevolg daarvan een bescheiden groei van
de Nederlandse economie. Het CBS berekende voor 2010 een groei van het bruto binnenlandsproduct van 1,7
procent. Het jaar 2010 stond ook in het teken van de schuldencrisis: zowel van overheden als van banken. De
komende jaren zullen in het teken staan van schuldsanering en dus van bezuinigingen. Economen verwachten dat
het nog wel enkele jaren zal duren voordat de economie zich weer in een normaal tempo zal ontwikkelen.
Het Centraal Planbureau voorspelt dat als gevolg van bezuinigingen op overheidsuitgaven in de westerse landen
en een meer gematigde ontwikkeling van de wereldhandel de economische groei in 2011 licht terugvalt tot 1½%.
Daarbij plaatst het CPB de kanttekening dat de risico’s rond de internationale financiële en economische ontwikkelingen
en daarmee de onzekerheid rond de afgegeven prognoses groot zijn. Dat houdt vooral verband met de
schuldencrisis van banken en overheden en de daarmee samenhangende eurocrisis. Ook de recente politieke
omwentelingen in Noord-Afrika en het Midden-Oosten en de gevolgen hiervan voor de olieprijs kunnen een
bedreiging zijn voor de ontwikkeling van de wereldeconomie.
inleiding
7

Jaarverslag 2010
8
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Ontwikkelingen provinciefinanciën / provinciefonds
In verband met de korting op het provinciefonds met € 300 miljoen vanaf 2011 is in de Begroting 2011 een
bezuiniging opgenomen van € 22,2 miljoen in 2011 (waarvan € 6 miljoen op de bedrijfsvoering van de provinciale
organisatie). Deze loopt op tot een verwachte structurele bezuiniging van € 25,5 miljoen per jaar vanaf 2012.
Daarnaast is rekening gehouden met een trap op, trap af - effect (de groei van het Provinciefonds is afhankelijk
van de groei of krimp van de Rijksbegroting) in de jaren 2011 t/m 2014 oplopend van -3% naar -12%.
Vanaf 2012 wordt de normeringssystematiek herstelt. Gemeenten en provincies gaan dan weer gelijk ‘de trap op’
en ‘de trap af’ met de rijksuitgaven. De normeringssystematiek wordt wel enigszins aangepast. Zo tellen de renteuitgaven
van het Rijk niet meer mee.
De door het kabinet ingeboekte bezuinigingen van € 18 miljard tot en met 2015 leiden via de ‘trap op, trap af -
systematiek’ tot lagere accressen. Deze bezuiniging op het provinciefonds kan beschouwd worden als een eerste
tranche van verdere bezuinigingen. Zo wordt al enige tijd gekeken naar een nieuw verdeelmodel voor het Provinciefonds.
Dat moet vanaf 2012 ingaan. In het nieuwe model wordt rekening gehouden met de vermogens van de
provincies. In het verlengde hiervan speelt de discussie over de autonomie van provincies en het hiervoor noodzakelijke
belastinggebied.
In januari zou er meer duidelijkheid komen over het nieuwe verdeelmodel van het provinciefonds per 1 januari
2012. Op het moment van dit schrijven hebben we die duidelijkheid nog niet gekregen. Ook kan het mogelijk te
sluiten nieuwe bestuursakkoord (decentralisatie van taken) nog effect hebben. In het verlengde hiervan kunnen de
doeluitkeringen van het Rijk voor de uitvoering van medebewindstaken en de cofinancieringsmiddelen uit Europa
onder druk komen te staan. Overigens zijn het niet alleen de hierboven geschetste (externe) financieel-economische
ontwikkelingen die nopen tot een bijstelling van de provinciefinanciën. Ook de ontwikkeling van de meerjarige
uitgaven als gevolg van bestaand beleid, c.q. eerder gemaakte bestuurlijke keuzes, spelen hierbij een rol. Hier kan
gedacht worden aan stijgende afschrijvingslasten als gevolg van investeringen.
De inrichting van het openbaar bestuur
De commissie Lodders pleitte in 2007 voor een heldere taakverdeling tussen de overheden, waarbij de provincies
verantwoordelijk zijn voor het bovenlokale en regionale ruimtelijke en economische beleid en cultuur. Deze aanbeveling
is verder uitgewerkt in het Bestuursakkoord Rijk-Provincies 2008-2011. Bij dit akkoord hoort een decentralisatieagenda
met voorstellen over infrastructuur, stads- en dorpsvernieuwing, uitvoering Nota Ruimte, monumentenzorg,
en de Friese taal. De uitwerking van de provincies is verwoord in de IPO-notitie Profiel Provincies (april
2010). Ook in deze notitie geldt het uitgangspunt van een slagvaardig, democratisch en efficiënt openbaar bestuur.
Er worden zeven kerntaken genoemd: duurzame ruimtelijke ontwikkeling en inrichting (incl. waterbeheer, milieu,
energie en klimaat), vitaal platteland, regionale bereikbaarheid en regionaal openbaar vervoer, regionale economie,
culturele infrastructuur en monumentenzorg en de kwaliteit van het openbaar bestuur. Het zwaartepunt ligt op het
regionale ruimtelijk-economische domein, waarbij de provincie optreedt als gebiedsregisseur en –ontwikkelaar.
Dit strookt met het nieuwe regeerakkoord. Bij dit zwaartepunt past een strategische rol van de provincie, evenals
onderlinge samenwerking en krachtenbundeling.
In onze provincie hebben we bij de brede discussie over de provinciale kerntaken de dialoog gezocht met onze
bestuurlijke en maatschappelijke partners. Dit heeft geresulteerd in de notitie Op maat. Visie op kernopgaven, rol
en taken van de provincie Fryslân, met als uitgangspunt Lokaal, tenzij (PS 21 april 2010).
Gelet op het regeerakkoord lijkt het kabinet Rutte pas op de plaats te maken met de inrichting van het openbaar
bestuur. Van de ingrijpende voorstellen uit het heroverwegingsrapport Openbaar bestuur (van één van de 20
ambtelijke werkgroepen) uit april 2010 is in het regeerakkoord weinig meer terug te vinden. Kernbegrippen in het

egeerakkoord zijn: decentralisatie, differentiatie en deregulering. Een ander principe is dat maximaal twee
bestuursniveaus betrokken mogen zijn bij een overheidstaak. Drastische structuurveranderingen van de inrichting
van het openbaar bestuur komen we niet tegen in het regeerakkoord.
1.3 verdere ontwikkeling bestuurlijke planning en Control
In de notities ‘Ontwikkeling van de bestuurlijke planning & control’ en ‘Begrotingsregels - Als geld telt’ (2009)
hebben we aangeven langs welke weg de verbetering van de P&C-cyclus en de financiële spelregels vorm moeten
krijgen. In deze notities zijn uitgangspunten verwoord voor het meer transparant maken van het financiële beleid.
Hier kan gedacht worden aan het zo realistisch mogelijk ramen van baten en lasten, het hanteren van eenduidige
spelregels over het aangaan van verplichtingen en het al dan niet mogen reserveren van aan het eind van het jaar
resterende middelen. In dit verband zijn in december 2009 de financiële verordening en een drietal kaderstellende
notities door uw Staten vastgesteld waarmee het financiële beleid op belangrijke onderdelen is vernieuwd.
Ook de presentatie van het financieel kader is aangepast. Deze is omgebouwd tot een meerjarig financieel overzicht
waarin zo goed mogelijk rekening is gehouden met toekomstige financiële ontwikkelingen. In elk bestuurlijk
P&C-document wordt een actueel financieel kader opgenomen waarin de verbinding wordt gelegd met het
financieel beeld zoals opgenomen in het vorige P&C-document (“terugblik en vooruitblik”).
De verdere verbetering van de bestuurlijke P&C-documenten (Kadernota, Begroting, Bestuursrapportages,
Jaarstukken) is een continu proces dat samen met uw Staten wordt opgepakt.
Naast de presentatie van de bestuurlijke P&C-documenten wordt nagegaan of de samenhang tussen deze
documenten verder verbeterd kan worden. In dit verband worden de processen die leiden tot de bestuurlijke
P&C-documenten onder de loep genomen.
1.4 Opzet van de Jaarstukken 2010
De Jaarstukken zijn ingericht volgens het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) en
de nieuwe Financiële verordening 2010. Hieruit vloeit o.a. voort dat de Jaarstukken dezelfde opzet hebben als de
Begroting. De opzet van de Jaarstukken 2010 wijkt ook nauwelijks af van de Jaarstukken 2009.
De jaarstukken bestaan uit het jaarverslag (beleidsinhoudelijke verantwoording) en de jaarrekening (gerealiseerde
baten en lasten, incl. balans). Het Jaarverslag bestaat uit de programmaverantwoording (hoofdstuk 3) en de
verplichte paragrafen (hoofdstuk 4). In de programmaverantwoording wordt per beleidsprogramma verantwoording
afgelegd over de realisatie van de doelen, resultaten en de hiermee gemoeide baten en lasten.
In de programmaverantwoording worden de doelen en gewenste resultaten uit de Begroting 2010 steeds
herhaald zodat in één oogopslag de voornemens en de realisatie hiervan zichtbaar worden.
De realisatie van de doelen en resultaten wordt d.m.v. de kleuren van de stoplichten weergegeven. In de Bestuursrapportages
2010 is ook gerapporteerd aan de hand van de stoplichten. Dit betrof alleen de rapportage over de
gewenste resultaten van de beleidsvelden/-thema’s uit de Begroting 2010. In de programmaverantwoording van
inleiding
9

Jaarverslag 2010
10
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
het Jaarverslag wordt daarnaast ook verantwoording afgelegd over de doelen uit de Begroting. Dit betreft zowel
de doelen van het gehele programma als de doelen van de afzonderlijke beleidsvelden/-thema’s. De doelen hebben
veelal een meerjarig karakter. De gewenste resultaten hebben betrekking op het specifieke begrotingsjaar.
In hoofdstuk 3 van de Programmaverantwoording is een leeswijzer opgenomen waarin wordt uitgelegd hoe de
kleuren van de stoplichten gelezen moeten worden.
1.5 leeswijzer
Deel I het Jaarverslag 2010 is de spiegel van de Beleidsbegroting 2010 en begint in hoofdstuk 2 met de Jaarrekening
in één oogopslag. Dit hoofdstuk vormt als het ware de financiële samenvatting van de Jaarstukken.
Hoofdstuk 3 is de programmaverantwoording. Hoofdstuk 4 bevat de verplichte paragrafen.
In hoofdstuk 5 wordt het onderdeel jaarverslag afgesloten met een aantal bijlagen, waarin ondermeer is opgenomen
een overzicht van de investeringen, een overzicht van de subsidies, een begrippenlijst en een overzicht van
de meest gebruikte afkortingen.

1.6 provinciebestuur en provinciale organisatie
1.6.1 Samenstelling provinciebestuur
J.a. Jorritsma, Commissaris van de Koningin
Portefeuille
• Algemene coördinatie en externe betrekkingen
• Openbare orde en veiligheid
• Communicatie
• Relatiebeheer bedrijfsleven Fryslân, zowel provinciaal,
nationaal als internationaal
• Algemene bestuurlijke zaken en bestuurskwaliteit gemeenten
(in relatie tot koersbeleid)
S.H. Galema, Gedeputeerde (Cda) en loco-CdK
Portefeuille
• Bestuurszaken en bestuurskwaliteit gemeenten
• Financiën inclusief toezicht gemeentefinanciën en NUON/Falcon
• Coördinatie Fryske Fiersichten
• Economie, bestuurlijke kaders algemeen eco-nomisch beleid, uitvoering sociaaleconomisch
beleid, arbeidsmarktbeleid, midden- en kleinbe-drijf, industrie en diensten,
voorzitterschappen A7-zone, Westergozone en stadsconvenant Leeuwarden, I.C.T.
• Acquisitie en relatiebeheer bedrijfsleven Fryslân, zowel provinciaal, nationaal als
internationaal
• Mijnwet
• Coördinatie Structuurfondsen
• Europa, internationale contacten
H. Konst, Gedeputeerde (pvda)
Portefeuille
• Ruimtelijke ontwikkeling, wonen en kwaliteit woonomgeving
• Plattelandsbeleid, coördinatie Plattelânsprojekten
• Landelijk Gebied (natuur en landschap, landinrichting, land-en tuinbouw, visserij,
provinciaal meerjarenprogramma)
• Projectgedeputeerde Duurzame Ontwikkeling (integrale visie klimaatverandering,
watertechnologie, duurzame energie, landbouw, mobiliteit, innovatieve projecten,
kennis, voorbeeldfunctie provincie)
• Gebiedsgedeputeerde Plattelânsprojekten Midden Fryslân
inleiding
11

Jaarverslag 2010
12
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
p. adema, Gedeputeerde (Cu)
Portefeuille
• Verkeer en Vervoer, inclusief openbaar vervoer
• Provinciale Waterstaat (waterwegen, vaarwegen en scheepvaartinspectie)
• Milieubeleid en Leefomgeving, inclusief vergunningverlening en handhaving
• Vrijwilligersbeleid
• Provinciaal armoedebeleid
• Concernondersteuning
• Gebiedsgedeputeerde Plattelânsprojekten Noordoost- en Noordwest Fryslân
t. Schokker - Strampel, Gedeputeerde (Cda)
Portefeuille
• Water, Wadden (nationaal en internationaal) en IJsselmeer
• Sociaal Beleid, Zorg en Sport. Bestuurlijke kaders welzijn, samenlevingsopbouw,
maatschappelijke voorzieningen, maatschappelijke dienstverlening, gehandicaptenbeleid
gezondheidszorg, ouderenzorg, emancipatie
• Bouwurk
• Projectgedeputeerde Jeugd, inclusief basis-, voortgezet en (V)MBO onderwijs
• Gebiedsgedeputeerde Plattelânsprojekten Zuidoost Fryslân en de Waddeneilanden
mr. drs. J. de vries, Gedeputeerde (pvda)
Portefeuille
• Cultuur en Taal, kunst, letteren
• Taalbeleid scholen en pjutteboartersplakken
• Musea, bibliotheken, archieven en media
• Monumentenzorg, cultuurhistorie en archeologie
• Recreatie en Toerisme, Fries Merenproject
• HBO, WO en studielenen
• Personeel en Organisatie
• Gebiedsgedeputeerde Plattelânsprojekten Zuidwest Fryslân
drs. a.J. van den Berg
Algemeen directeur a.i. provinciale organisatie
Secretaris a.i. College van Gedeputeerde Staten

Samenstelling provinciale Staten (maart 2007)
partij aantal zetels
Christen Democratisch Appèl (CDA) 12
Partij van de Arbeid (PvdA) 12
Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) 5
Fryske Nasjonale Partij (FNP) 5
Socialistische Partij (SP) 4
ChristenUnie 3
GrienLinks 2
totaal 43
inleiding
13

Jaarverslag 2010
14
1.6.2 Organogram provinciale organisatie
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n

2 Jaarrekening in een oogopslag
2.1 Financieel resultaat
Het batig rekeningresultaat 2010 bedraagt in totaal € 22,5 miljoen (prognose bij de 2 e Berap 2010
€ 14,7 miljoen) en is als volgt opgebouwd:
Soort budget Jaarrekening 2 e Bestuursrapportage
2010 (x mln. €) 2010 (x mln. €)
1. Structurele budgetten 0,4 1,0
2. Begrotingsruimte 7,9 7,6
3. Tijdelijke budgetten 12,8 6,1
4. Bedrijfsvoering 1,2 0
5. Vrijvallende Overlopende passiva/ Reserves 0,2 0
totalen 22,5 14,7
Hieronder treft u op hoofdlijnen een analyse aan van de opbouw van het rekeningresultaat 2010:
1. Structurele budgetten
Per saldo bedraagt het batig saldo op de structurele budgetten in totaal afgerond € 400.000 (in de 2 e Bestuursrapportage
2010 € 1 miljoen).
2. Begrotingsruimte
Deze post betreft de resterende Begrotingsruimte 2010 van € 7.9 miljoen (2 e Bestuursrapportage 2010 € 7,6 miljoen).
3. Tijdelijke budgetten
De vrijval op de Tijdelijke Budgetten 2010 ad € 12,8 miljoen bedraagt € 6,7 miljoen meer dan de prognose bij de
2 e Bestuursrapportage 2010. De vrijval is terug te vinden bij de volgende tijdelijke budgetten (groter dan € 100.000):
Fryslân Elektrysk Foarut € 293.000
Bereikbaarheid leeuwarden convenant mobiliteitsmanagement € 99.500
Korting OV voor scholieren 2008-2011 € 156.000
Gebiedsfonds Oranjewoud-Katlijk € 100.000
Economische gevolgen MKZ-crisis € 195.000
FF Afsluitdijk € 150.000
Duurzame Energie € 5.303.000
Programma Talinten fan jonge minsken € 1.428.000
Ontwikkeling Centra Jeugd en Gezin in Fryslân € 123.000
Steun initiatieven beperking instroom jeugdzorg € 261.000
Nota Erfgoed 2010-2013 Kerken € 198.000
Nota Erfgoed 2010-2013 Onderzoek archeologische waarden € 149.000
Uitvoeringsagenda Streekplan 2008-2010 € 834.000
Herstructurering bedrijventerreinen € 425.000
Overige kleinere projecten € 3.085.500
totaal € 12.800.000
Jaarrekening in een oogopslag
15

Jaarverslag 2010
16
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
In hoofdstuk 3 ‘Programmaverantwoording’ van deel I Jaarverslag 2010 en hoofdstuk 3 ‘Tijdelijke budgetten’ van
deel II Jaarrekening 2010 is een analyse opgenomen van de door te schuiven middelen van 2010 naar 2011 en de
vrijval van middelen in 2010.
4. Bedrijfsvoering
Per saldo minder apparaatskosten/ bedrijfsvoeringskosten € 1,2 miljoen.
Samenvattend kan het rekeningresultaat 2010 van afgerond € 22.500.000 per saldo worden verklaard door een
onderbesteding op de structurele budgetten van € 1.600.000 (structurele budgetten € 0,4 mln. + bedrijfsvoering
€ 1,2 mln.), vrijval op de Tijdelijke Budgetten van € 12.800.000, vrijval op de overlopende passiva/ reserves van
€ 0,2 mln. en de resterende Begrotingsruimte 2010 van € 7,9 mln.
In hoofdstuk 2.7 ‘Analyse resultaat na bestemming’ van deel II Jaarrekening 2010 is een uitgebreide analyse van
het rekeningresultaat opgenomen welke correspondeert met de toelichtingen op de financiële tabellen in de
programmaverantwoording van het Jaarverslag 2010.
Bestemming rekeningresultaat 2010
Voorgesteld wordt het batig resultaat over 2010 ad € 22,5 miljoen toe te voegen aan de Vrij Aanwendbare
Reserve (VAR). Daarmee wordt het weerstandsvermogen van de provincie verder versterkt. In de paragraaf
weerstandsvermogen van dit jaarverslag constateren we dat de weerstandscapaciteit, waarvan de VAR deel
uitmaakt, toereikend is. Wel is het zo dat in de inleiding van dit jaarverslag (paragraaf 1.2) ontwikkelingen zijn
geschetst voor onze provincie die grote financiële effecten met zich mee zullen brengen. Het rekeningresultaat
2010 is in die zin een welkome versteviging van onze vermogenspositie en eventueel een belangrijke buffer om de
financiële effecten op te kunnen opvangen.

2.2 Kerngegevens
per 31 december 2010 x 1 mln €
Exploitatie omzet 554,9
Boekwaarde investeringen 534,9
Algemene reserve 35,2
Overige reserves en voorzieningen 284,5
Geldleningen o/g 0,1
Geldleningen u/g 57,7
Formatie (excl. Provinciaal bestuur e.d.) 784
Provinciale opcenten 81,7 punten
Bedragen x 1 mln Rekening Rekening Rekening Rekening Rekening Rekening
2005 2006 2007 2008 2009 2010
exploitatie
Lasten 306,4 380,5 484,3 525,0 570,8 554,9
Baten 314,0 386,6 489,6 525,7 585,2 577,4
Rekeningresultaat na
bestemming 7,4 6,1 5,3 0,7 14,4 22,5
Balanstotaal 224,6 282,6 299,6 368,0 493,9 534,9
Euro (x 1 mln)
700
600
500
400
300
200
100
0
Exploitatie
2005 2006 2007 2008 2009 2010
Lasten Baten
Jaarrekening in een oogopslag
17

Jaarverslag 2010
18
2.3 verloop van de lasten en baten naar soorten
Lasten per kostensoort
Baten per batensoort
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Bedragen x € 1 mln Rekening Rekening Begroting Verschil
2009 2010 2010 Begr. Vs Rek.
Subsidies 222,3 251,3 329,0 -77,8
Goederen en diensten 59,8 51,1 48,4 2,7
Afschrijvingslasten 13,4 3,8 6,4 -2,6
Rente 10,8 6,0 7,0 -1,0
Vorming van reserves 166,0 153,4 105,1 48,3
Overige lasten 14,7 9,1 9,1 0,1
Bedrijfsvoeringskosten 71,2 65,7 66,2 -0,4
Overlopende passiva/voorzieningen 12,5 14,4 13,4 1,1
totaal 570,8 554,9 584,5 -29,7
Bedragen x € 1 mln Rekening Rekening Begroting Verschil
2009 2010 2010 Begr. Vs Rek.
Provinciefonds 105,9 132,6 132,6 0,0
Opcenten motorrijtuigenbelasting 54,7 56,6 56,0 0,7
Dividend 58,4 35,9 33,9 2,0
Rente 17,6 14,6 16,2 -1,6
Subsidies 9,7 3,9 6,0 -2,1
Goederen en diensten 5,7 5,3 4,8 0,5
Beschikking over de reserve 176,0 170,8 167,2 3,6
Overige baten 8,1 1,4 4,3 -2,9
Overlopende passiva/voorzieningen 149,0 156,3 171,5 -15,2
totaal 585,1 577,4 592,5 -15,1
resultaat 14,4 22,5 7,9 14,6
Lasten per kostensoort 2010
28%
2%
12%
2%
9%
1%
45%
Subsidies
Goederen en diensten
Afschrijvingslasten
Rente
Vorming van reserves
Overige lasten
Bedrijfsvoeringskosten
Overlopende passiva/voorzieningen

Baten per batensoort 2010
0%
27%
30%
1%
23%
2%
2.4 exploitatie 2010 per programma
6%
10%
Provinciefonds
Opcenten motorrijtuigenbelasting
Dividend
Rente
Subsidies
Goederen en diensten
Beschikking over de reserve
Overige baten
Overlopende passiva/voorzieningen
Programma Baten Lasten Onttr.res. Toev.res.
Bedragen x € 1 mln
1 Bestuur en veiligheid 1 17 0 0
2 Verkeer en vervoer 65 120 26 36
3 Wetter 2 7 0 0
4 Milieu 3 20 0 3
5 Landelijk gebied 39 63 22 25
6 Economie, recreatie en toerisme 5 37 42 43
7 Sociaal beleid en zorg 48 68 6 4
8 Kultuer, taal en ûnderwiis 1 45 5 5
9 Ruimte en wonen 3 9 2 2
10 Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien 240 17 68 36
totaal 407 401 171 153
Euro (x 1 mln)
300
250
200
150
100
50
Exploitatie per programma
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Baten Lasten Onttr. res. Toev. res.
Programma
Jaarrekening in een oogopslag
19

Jaarverslag 2010
20
3. programmaverantwoording
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
De programmaverantwoording 2010 bestaat uit de rapportage over de realisatie van de programma’s en het overzicht
van de algemene dekkingsmiddelen. In dit hoofdstuk zijn de prestaties over 2010 opgenomen (rapportages
over doelen en resultaten). Daarnaast wordt inzicht gegeven in het gebruik van het geraamde bedrag voor Onvoorzien.
Dit bedrag voor Onvoorzien is opgenomen in Overzicht 10 Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien.
Bij de Bestuursrapportages 2010 is over de prognose van de realisatie van de Gewenste Resultaten gerapporteerd
volgens het stoplichtenmodel. In de programmaverantwoording in het Jaarverslag 2010 wordt daarnaast ook over
de doelstellingen van de beleidsprogramma’s gerapporteerd. Samengevat kom dit op het volgende neer:
Ieder beleidsprogramma begint in het Jaarverslag met een herhaling van het programmadoel uit de Begroting
2010. De Doelenrealisatie begint nu met een overzichtstabel getiteld: “Hoe staat het met de doelstellingen van de
Thema’s gebaseerd op de drie W-vragen.” Door de organisatie is hier een markering (groen, geel of rood) aan
toegekend. Op deze manier is in één oogopslag te zien hoe het beleidsprogramma er voor staat en wordt daaronder
gevolgd door een greep uit de belangrijkste successen in 2010 van het betreffende beleidsprogramma.
Vervolgens nodigt dit uit om op één of meerdere thema’s/beleidsvelden de rapportage/ toelichting verder te raadplegen.
Daarin worden de afwijkingen (geel en rood) in ieder geval toegelicht. Bij bepaalde belangrijke ontwikkelingen
is ook de kleur groen toegelicht. Bij deze rapportages is aansluiting gezocht met wat in de 2 e Bestuursrapportage
2010 is gerapporteerd.
Om tot de juiste kleurmarkering te komen, is een aantal vragen beantwoord. Deze zijn:
1e W-vraag: 2e W-vraag: 3e W-vraag:
Doel: Gewenst resultaat: €:
Wat wilden we bereiken? Wat hebben we hiervoor gedaan? Wat heeft het Thema gekost?
Beleid Geen afwijking, de verwachting is Het gewenste resultaat is zoals T.a.v. het onderdeel geld is er
dat het doel als geformuleerd is/ geformuleerd in de begroting geen afwijking van de bandwordt
gehaald. gehaald. breedte (Overschrijding < 10%
Tijd Geen afwijking, de verwachting is Het gewenste resultaat zoals ge- en < € 50.000 en Onderschrijding
dat het doel binnen de afge- formuleerd in de begroting is < 10% en < € 50.000).
sproken tijd is/ wordt gehaald. binnen de afgesproken tijd gehaald.
Beleid Mogelijke verwachte, maar nog Het gewenste resultaat zoals T.a.v. het onderdeel geld is er
geen zekere afwijking in de inhou- geformuleerd in de begroting sprake van onderbesteding
delijke doelrealisatie, waardoor is inhoudelijk niet geheel gehaald boven de bandbreedte
het doel waarschijnlijk niet in de (Onderbesteding > 10% en
geformuleerde vorm wordt > € 50.000).
gehaald
Tijd Mogelijke verwachte, maar nog Het gewenste resultaat zoals
geen zekere afwijking in doel- geformuleerd in de begroting
realisatie binnen de tijd, waardoor is niet geheel op tijd gehaald.
het doel waarschijnlijk later wordt
gehaald.
Beleid Realisatie van het doel in de ge- Het voorgenomen gewenste resul- T.a.v. het onderdeel geld is er
formuleerde vorm wordt (zo goed taat zoals beschreven in de begro- sprake van overbesteding boven
als) zeker niet bereikt. ting is inhoudelijk niet gehaald. de bandbreedte (Overschrijding
Tijd Doelrealisatie binnen de gestelde Het voorgenomen gewenste resul- > 10% en > € 50.000 en Ondertermijn
wordt (zo goed als) zeker taat zoals beschreven in de begro schrijding > 10% en > € 50.000).
niet bereikt. ting is niet op tijd gehaald.

De 1 e W-vraag heeft een meerjarig karakter. De 2 e en 3 e W-vraag hebben specifiek betrekking op het
begrotingsjaar 2010.
De programmaverantwoording biedt verder per Programma/Thema of Beleidsveld inzicht in:
• De mate waarin de doelstellingen zijn gerealiseerd;
• De mate waarin de gewenste resultaten zijn gerealiseerd;
• De gerealiseerde baten en lasten op Thema/ Beleidsveldniveau met een toelichting op de financiële afwijkingen
groter dan € 50.000 (op lasten en baten) tussen Begroting na wijziging en de realisatie (structureel, tijdelijk en
voor zover van toepassing op de voorzieningen en de overlopende passiva);
• Overlopende passiva (bijdrage van andere overheden met specifiek doel)
Op het onderdeel ‘Overlopende Passiva’ worden in de exploitatietabel de uitgaven verantwoord waar tegenover
een zelfde inkomst staat. Dit conform het gestelde in het Besluit begroting en verantwoording Provincies
en gemeenten (BBV).
De werkelijke stand van de betreffende overlopende passiva is terug te vinden in hoofdstuk 2.4 Toelichting op
de balans van deel II Jaarrekening 2010.
• De investeringen met toelichting.
Bedrijfsvoeringskosten (overhead)
In de paragraaf Bedrijfsvoering worden de bedrijfsvoeringskosten nader toegelicht, zowel inhoudelijk als financieel.
Tevens wordt de doorbelasting van de bedrijfsvoeringskosten aan de beleidsprogramma’s, de overlopende passiva
en de investeringen weergegeven. De doorbelasting vindt plaats op basis van tijdschrijven, c.q. inzet van personeel.
In de beleidsprogramma’s zelf wordt verder geen toelichting gegeven op deze kosten.
Kolom mutatie reserves
Omdat de jaarovergang tijdelijke budgetten is veranderd volgt hieronder een toelichting hoe men de tabellen
moet lezen:
Uitgaven
1. lasten mutatie reserves = categorie A restant bedrag en bij categorie B/C verplichtingen die mee mogen
naar volgend jaar.
2. baten mutatie reserves = beschikking over budgetten komende jaren in verband met overbesteding in 2010.
Inkomsten
1. lasten mutatie reserves = teveel ontvangen baten schuiven door naar 2011.
2. baten mutatie reserves = niet ontvangen baten schuiven door naar 2011.
programmaverantwoording
21

Jaarverslag 2010
22
de beleidsprogramma’s
Hieronder wordt op hoofdlijnen aangegeven waar de beleidsprogramma’s uit bestaan.
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
1. Bestuur en veiligheid
Het betreft hier de kosten voor Provinciale en Gedeputeerde Staten en de Commissaris van de Koningin
inclusief de benodigde ondersteuning. Daarnaast worden de kosten voor het financieel toezicht gemeenten
en de juridische advisering hier verantwoord.
2. verkeer en vervoer
In dit programma worden de kosten verantwoord voor de uitvoering van het wegen en vaarwegenbeleid.
Grote posten hierin zijn het (groot) onderhoud aan wegen en vaarwegen, de brugbediening, de brede doeluitkering
(BDU), grootscheepsvaarwater, de afschrijvingslasten van infrastructurele werken en het RSP project
openbaar vervoer.
3. Wetter
Het betreft hier de uitvoeringskosten van het Waterhuishoudingsplan en het Grondwaterplan.
4. milieu
Het betreft hier de uitvoeringskosten van het milieubeleidsplan waarbij met name de vergunningverlening
en handhaving van de wet Milieubeheer een grote component is.
Tot 2015 ontvangt de provincie een bijdrage voor het uitvoeren van het bodemsaneringsprogramma.
5. landelijk Gebied
In dit programma is de uitvoering van het meerjarenprogramma landelijk gebied opgenomen, zowel het
rijksdeel (ILG) als het provinciale deel (FYLG). In dit programma zijn de prestaties uit het PMJP opgenomen.
In dit programma is ook het beleid voor natuur, landschap en landbouw opgenomen.
6. economie, toerisme en recreatie
In dit programma zijn de economische projecten opgenomen waarbij met name cofinancieringsmiddelen
zijn gemoeid (EFRO-EZ, Interreg, Waddenfonds). Daarnaast zijn het RSP project Regionaal Economisch Pakket,
duurzame energie, het Friese Meren Project en het project topattracties in dit programma opgenomen.
Het economisch beleid richt zich met name op innovatie, waarbij o.a. gedacht kan worden aan Wetsus,
watertechnologie en de dairy campus.
7. Zorg en welzijn
Hieronder valt het onderdeel Jeugdzorg waarvoor wij een doeluitkering van het Rijk ontvangen. De sociale agenda
en sport zijn andere beleidsonderdelen. Voor de uitvoering van het beleid ontvangen een aantal instellingen jaarlijks
een budgetsubsidie van ons.
8. Kultuer, taal en Ûnderwiis
In dit programma zijn de beleidsterreinen Kultuer (incl. erfgoed), Taal en Ûnderwiis opgenomen. Naast de
instellingen die een budgetsubsidie van ons ontvangen, zijn hier een aantal tijdelijke budgetten opgenomen
vanuit de verschillende nota’s kultuer, taal en underwiis.

9. ruimte en wonen
Het opstellen en uitvoeren van het streekplan is een belangrijk onderdeel van dit programma. Daarnaast de
uitvoering van de ISV waarvoor wij naast onze provinciale bijdrage ook een bijdrage van het Rijk ontvangen.
10. algemene dekkingsmiddelen
In dit (administratieve) programma zijn de baten verantwoord die dienen ter dekking van de in de andere
programma’s verantwoorde lasten. Dit betreft bijvoorbeeld de algemene uitkering uit het provinciefonds en
de opbrengst van de opcenten op de motorrijtuigenbelasting.
programmaverantwoording
23

Jaarverslag 2010
Bestuur en veiligheid
24
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n

3.1 programma 1 - Bestuur en veiligheid
Portefeuillehouder: J.A. Jorritsma en S.H. Galema
I Beleidsdoel(en) voor het programma
Wat wilden we bereiken en wat heeft het programma gekost?
Het scheppen van voorwaarden voor het effectief en efficiënt besturen van de provincie Fryslân en voor een zo
groot mogelijk draagvlak onder de inwoners van Fryslân.
Sinds de vaststelling van de Begroting 2009 heeft zich op bestuurlijk terrein een aantal belangrijke ontwikkelingen
voorgedaan. De Zuidwesthoek gemeenten hebben besloten tot het voorbereiden van een herindeling per
1 januari 2011. De Friese Waddeneilanden hebben na jarenlange discussie gekozen voor een dynamische en
inhoudsvolle samenwerking die door de Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) is
opgenomen in haar programma Krachtig Bestuur in de vorm van een driepartijen convenant tussen eilanden,
provincie en Rijk. Ook elders in de provincie zijn gemeenten volop in gesprek met elkaar over versterking van hun
bestuurskracht. Wij zullen deze gesprekken volgen en waar nodig stimuleren.
De financiële positie van de Friese gemeenten zal de komende jaren door de financiële crisis en de daarmee
samenhangende Rijksbezuinigingen onder druk komen te staan. Vanuit onze toezichtrol zullen wij de ontwikkelingen
nauwlettend volgen.
In overleg met Provinciale Staten en in een interactieve relatie met de gemeenten zijn wij een takendiscussie
gestart. Niet alleen de Commissie Lodders en het Bestuursakkoord IPO - Rijk zijn hiervoor de aanleiding, inmiddels
is hiervoor ook een concrete financiële aanleiding door de voorgenomen kortingen op het Provinciefonds. De
komende jaren zal deze discussie worden omgezet in concrete besluitvorming en implementatie.
Nu de Wet Veiligheidsregio’s door de Tweede Kamer is aangenomen, zal de positie van de Commissaris van de
Koningin (CvdK) bij de coördinatie van rampen en crisissituaties aanzienlijk veranderen: van coördinator bij bovengemeentelijke
incidenten tot toezichthouder en vertegenwoordiger van de Minister. Dit zal de komende jaren een
oriëntatie op deze nieuwe taak vergen. Met de financiële consequenties van deze taakverandering is in de afgelopen
jaren door vermindering in de formatie reeds rekening gehouden. Omdat het tijdstip van inwerkingtreding
van de wet nog niet bekend is, gaan we er vanuit dat in het jaar 2010 de verantwoordelijkheden nog bij de CvdK
zullen blijven.
programma 1 - Bestuur en veiligheid
25

Jaarverslag 2010
26
Doelenrealisatie 2010
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Hoe staat het met de doelstellingen van de thema’s? Doel Gewenst resultaat €
Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
1.1 - Provinciale Staten en Statengriffie
1.2 - Gedeputeerde Staten
1.3 - Ondersteuning van de Commissaris van de
Koningin (CdK) in zijn rol als rijksorgaan
1.4 - Bestuurskwaliteit gemeenten
1.5 - Bestuurlijke Zaken
1.6 - Openbare orde en veiligheid
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
In 2010 hebben zich op bestuurlijk terrein een aantal belangrijke ontwikkelingen voorgedaan. Zo is de nieuwe
gemeente Súdwest Fryslân volledig voorbereid op de start per 1 januari 2011.
Daarnaast hebben de raden van de gemeenten Skarsterlân, Lemsterland en Gaasterlân-Sleat op 6 oktober 2010
gezamenlijk een herindelingsontwerp vastgesteld. Op 30 november 2010 heeft de raad van Boarnsterhim besloten
om de gemeente door middel van een herindelingsprocedure in gesplitste vorm op te heffen. Ook elders in de
provincie zijn gemeenten zich aan het oriënteren op hun bestuurlijke toekomst en volop met elkaar in gesprek
over versterking van hun bestuurskracht. In samenhang met het invulling geven van de provinciale regierol op dit
terrein is de provincie gestart met een visievormingstraject inzake de toekomstige lokaal-bestuurlijke inrichting
van Fryslân.
De financiële positie van de Friese gemeenten is dit jaar verder onder druk komen te staan. Helaas is er nog steeds
onzekerheid over de financiële effecten van het regeerakkoord. De verwachting is dat er de komende jaren nog
substantiële financiële bijdragen van gemeenten zullen worden gevraagd. In 2010 zijn de ontwikkelingen vanuit
onze toezichtrol nauwlettend gevolgd en met een aantal gemeenten is bestuurlijk overleg geweest over hun
financiële positie.
In overleg met Provinciale Staten en in een interactieve relatie met de gemeenten zijn wij een takendiscussie
gestart. Niet alleen de Commissie Lodders en het Bestuursakkoord IPO - Rijk zijn hiervoor de aanleiding, inmiddels
is hiervoor ook een concrete financiële aanleiding door de kortingen op het Provinciefonds. In april 2010 is door
Provinciale Staten besloten dat het scenario Samen sterk, ook wel bekend als het 4e scenario of ‘lokaal tenzij’,
leidend zal zijn in het bepalen van het toekomstige takenpakket van de provincie. In februari 2011 zullen de
inhoudelijke hoofdlijnen voor het provinciale takenpakket die voortvloeien uit dat scenario aan Provinciale Staten
worden voorgelegd.
De Wet Veiligheidsregio’s is op 1 oktober 2010 in werking getreden. Hierdoor is de positie van de Commissaris
van de Koningin bij de coördinatie van rampen en crisissituaties aanzienlijk verandert: van coördinator bij bovengemeentelijke
incidenten tot toezichthouder en vertegenwoordiger van de Minister.
inzet van middelen totale programma
De presentatie van inzet van middelen van dit programma van de Exploitatie, Investeringen en Voorzieningen/
Overlopende passiva is gelijk aan die van de Begroting 2010 en de Jaarstukken 2009. Toelichting vindt plaats in
de Thema’s.
II. Thema’s

Exploitatie
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
1.1 Provinciale Staten en
Statengriffie 56 150 220 -71 0 -71
1.2 Gedeputeerde Staten 10 248 238 11 0 11
1.3 Ondersteuning van de
Commissaris van de Koningin
(CdK) in zijn rol als rijksorgaan 0 0 0 0 0 0
1.4 Bestuurskwaliteit gemeenten 0 0 0 0 3 -3
1.5 Bestuurlijke Zaken 514 391 429 -38 0 -38
1.6 Openbare Orde en Veiligheid 26 136 167 -32 0 -32
totaal Baten 606 925 1.054 -129 3 -132
lasten
1.1 Provinciale Staten en
Statengriffie 2.814 3.008 2.802 206 0 206
1.2 Gedeputeerde Staten 2.963 8.967 8.973 -5 0 -5
1.3 Ondersteuning van de
Commissaris van de Koningin
(CdK) in zijn rol als rijksorgaan 1.099 1.044 1.010 34 0 34
1.4 Bestuurskwaliteit gemeenten 973 570 584 -14 0 -14
1.5 Bestuurlijke Zaken 2.989 3.181 3.072 109 0 109
1.6 Openbare Orde en Veiligheid 588 497 485 12 0 12
totaal lasten 11.424 17.268 16.927 341 0 341
Baten - lasten -10.819 -16.342 -15.872 -470 3 -473
Aansluiting tussen 2 e Berap 2010 en de Jaarstukken 2010
Bedragen x € 1.000 2010 2011 2012 2013 2014
Baten begroting t/m 2 e Berap 2010 866 440 428 428 428
Begrotingswijzigingen (BW):
PS:
PS 5 e BW 2010: 10 november 2010 60 0 0 0 0
Begrotingswijziging totaal 60 0 0 0 0
Baten begroting t/m Jaarstukken 2010 925 440 428 428 428
programma 1 - Bestuur en veiligheid
27

Jaarverslag 2010
28
II Thema’s
1.1 Provinciale Staten en Statengriffie
Wat hebben we gedaan (hebben we gedaan wat we moesten doen)?
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Bedragen x € 1.000 2010 2011 2012 2013 2014
Lasten begroting t/m 2 e Berap 2010 17.268 11.521 11.059 10.920 11.017
Begrotingswijzigingen (BW):
PS:
PS 5 e BW 2010: 10 november 2010 0 35 -25 -25 -25
PS 7 e BW 2010: 15 december 2010 0 25 0 0 0
Begrotingswijziging totaal 0 60 -25 -25 -25
lasten begroting t/m Jaarstukken 2010 17.268 11.581 11.034 10.895 10.992
Baten-lasten -16.342 -11.141 -10.605 -10.467 -10.564
Hoe staat het met de doelstellingen van de thema’s? Doel Gewenst resultaat €
Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
1.1 - Provinciale Staten en Statengriffie
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
doelen
Het in het kader van duaal bestuur effectief en efficiënt laten functioneren van Provinciale Staten, zowel het
individuele Statenlid als het bestuursorgaan als geheel.
rapportage doelenrealisatie
U wordt hierover in uw vergadering van 20 april 2011 geïnformeerd met het jaarverslag 2010 van de Statengriffie.
Gewenste resultaten
Thema 1.1 – Provinciale Staten en Statengriffie Beleid tijd Geld
1. Inhoudelijke en procesmatige advisering.
2 Logistieke organisatie en verslaggeving van alle vergaderingen van Provinciale
Staten, Presidium, Statencommissies, Statenwerkgroepen, Auditcommissie enz.
3. Begeleiding van de procedures aangaande de benoeming en ontslag van
de Statenleden.
4. Het afhandelen van ingekomen stukken.
5. Ondersteunen van de vertegenwoordigers in de Nieuwe Hanze Interregio (NHI),
Algemene vergadering Interprovinciaal Overleg (IPO), Programmaraad Noordelijke
Rekenkamer en het Samenwerkingsverband Noord Nederland (SNN).

6. Het onderhouden van contacten met de verschillende afdelingen binnen de
provinciale organisatie en fractiemedewerkers.
7. Het onderhouden van externe contacten.
8. Coördinatie aangaande de verantwoording van de fractiebudgetten.
9. Communicatie voor en over Provinciale Staten.
rapportage Gewenste resultaten
Het resultaat is gehaald door middel van het organiseren en de zowel inhoudelijke als logistieke ondersteuning
van de Statenvergaderingen, Statencommissies, presidium, etc.
Daarnaast zijn in de tweede helft van 2010 voorbereidingen getroffen voor de informerende campagne ten
behoeve van de Statenverkiezingen van 2 maart 2011. Vanaf 2010 worden, naast de Statenvergaderingen, ook de
vergaderingen van de Statencommissies live via internet uitgezonden. De staten(commissie)vergaderingen kunnen
ook nadien worden geraadpleegd via de website van de provincie.
Exploitatie
Wat heeft het Thema gekost?
Beleid tijd Geld
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
56 150 220 -71 0 -71
totaal Baten 56 150 220 -71 0 -71
lasten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
2.576 2.965 2.789 176 0 176
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
44 43 13 30 0 30
Voorzieningen 180 0 0 0 0 0
Bedrijfsvoeringskosten 13 0 0 0 0 0
totaal lasten 2.814 3.008 2.802 206 0 206
Baten - lasten -2.758 -2.858 -2.582 -276 0 -276
toelichting exploitatie
Baten
De hogere baten op de structurele beleidsprogrammabudgetten betreffen de compensatie van herplaatsingskandidaten
en bijdragen van USZO/GAK i.v.m. met ziekte-/zwangerschapsverlof van personeelsleden.
programma 1 - Bestuur en veiligheid
29

Jaarverslag 2010
30
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Lasten
De onderbesteding op de structurele budgetten van dit thema wordt veroorzaakt door een aantal vraaggestuurde
budgetten (€ 43.000) die niet zijn benut. Dit betreft de budgetten die de Statenfracties kunnen inzetten voor hun
werkzaamheden en personele ondersteuning. Er is minder besteed aan directe ondersteuning van PS (€ 121.000).
Dit betreft onder andere het informatiesysteem statenleden, studie en opleiding en repro.
1.2 Gedeputeerde Staten
Wat hebben we gedaan (hebben we gedaan wat we moesten doen)?
Hoe staat het met de doelstellingen van de thema’s? Doel Gewenst resultaat €
Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
1.2 - Gedeputeerde Staten
doelen
Het effectief en efficiënt laten functioneren van het college van Gedeputeerde Staten, zowel het individuele lid
van Gedeputeerde Staten als het collectief.
Gewenste resultaten
Thema 1.2 Gedeputeerde Staten Beleid tijd Geld
1. Gerichte secretariële en inhoudelijke ondersteuning van het College van
Gedeputeerde Staten.
2. De secretariële formatie is in overeenstemming met de geconstateerde werkdruk
en de feitelijke ondersteuning van het college vindt op duurzame wijze plaats.
3. De collegeleden worden individueel ondersteund door bestuursadviseurs.
4. Door een integrale toets wordt de kwaliteit van de besluitvorming geborgd.
5. Wij dragen samen met daarvoor relevante partijen zorg voor een gepaste
vertegenwoordiging van de provincie bij voorkomende gelegenheden
(representatie).
Exploitatie
Wat heeft het Thema gekost?
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
10 22 0 21 0 21
Voorzieningen 0 227 237 -11 0 -11
totaal Baten 10 248 238 11 0 11

Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
lasten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
1.860 1.687 1.685 3 0 3
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
0 10 10 0 0 0
Voorzieningen 0 5.414 5.425 -11 0 -11
Bedrijfsvoeringskosten 1.103 1.856 1.853 3 0 3
totaal lasten 2.963 8.967 8.973 -5 0 -5
Baten - lasten -2.953 -8.719 -8.735 16 0 16
1.3 Ondersteuning van de Commissaris van de Koningin in zijn rol als rijksorgaan
Wat hebben we gedaan (hebben we gedaan wat we moesten doen)?
Hoe staat het met de doelstellingen van de thema’s? Doel Gewenst resultaat €
Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
1.3 - Ondersteuning van de Commissaris van de
Koningin (CdK) in zijn rol als rijksorgaan
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
doelen
Het bijdragen aan en het bevorderen van een goed functionerend openbaar bestuur door het ondersteunen van
de Commissaris van de Koningin (CvdK) met name in zijn functie als rijksorgaan.
Gewenste resultaten
Thema 1.3 - Ondersteuning van de Commissaris van de Koningin (CdK) Beleid tijd Geld
in zijn rol als rijksorgaan
1. De CvdK voldoet aan de wettelijk gestelde voorschriften in zijn rol als rijksorgaan.
2. De secretariële formatie is in overeenstemming met de geconstateerde werkdruk
en de feitelijke ondersteuning van de CvdK vindt op duurzame wijze plaats.
programma 1 - Bestuur en veiligheid
31

Jaarverslag 2010
32
Exploitatie
Wat heeft het Thema gekost?
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
totaal Baten 0 0 0 0 0 0
lasten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
356 301 314 -12 0 -12
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
0 45 0 45 0 45
Bedrijfsvoeringskosten 742 698 697 1 0 1
totaal lasten 1.099 1.044 1.010 34 0 34
Baten - lasten -1.099 -1.044 -1.010 -34 0 -34
toelichting exploitatie
Tijdelijke budgetten:
In de 2 e Berap 2010 is een eenmalig budget gevraagd ad € 45.000 voor het organiseren van de Fryske jûn in
Den Haag. Aanvankelijk was het de bedoeling de avond in december 2010 te houden. Om agendatechnische
redenen is dit niet gelukt. Hierdoor is in 2010 geen gebruik gemaakt van het beschikbaar gestelde krediet. De
meer dan geslaagde bijeenkomst heeft inmiddels plaatsgevonden op 18 januari 2011. In de 1 e Berap 2011 zal
hiervoor krediet worden aangevraagd.
1.4 Bestuurskwaliteit gemeenten
Wat hebben we gedaan (hebben we gedaan wat we moesten doen)?
Hoe staat het met de doelstellingen van de thema’s? Doel Gewenst resultaat €
Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
1.4 - Bestuurskwaliteit gemeenten
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
doelen
Het bevorderen van financieel sterke en bestuurskrachtige Friese gemeenten.

apportage doelenrealisatie
De economische crisis heeft ertoe geleid dat de financiële positie van gemeenten onder grote druk staat. Door
tijdig risico’s te signaleren en door, zowel ambtelijk als bestuurlijk, in overleg te treden met gemeenten is getracht
de financiële huishouding van gemeenten gezond te houden.
De provincie ziet toe op de borging van de kwaliteit van het inliggend lokaal bestuur. Conform de inhoudelijke en
procesmatige uitgangspunten van de notitie over de versterking van de regierol van de provincie inzake de versterking
van de kwaliteit van het lokaal bestuur (door Provinciale Staten vastgesteld op 22 september 2010) is de
provincie gestart met een visievormingstraject ten aanzien van de toekomstige lokaal-bestuurlijk inrichting van
Fryslân. Hiertoe is een procesarchitect aangesteld en is een Commissie van Wijzen ingesteld, die in het eerste
kwartaal van 2011 advies zal uitbrengen ten aanzien van de verdere provinciale standpuntbepaling.
Gewenste Resultaten
Thema 1.4 - Bestuurskwaliteit gemeenten Beleid tijd Geld
1. Op basis van het landelijke beleidskader volgen wij actief de financiële ontwikkelingen
in de Friese gemeenten en voeren waar nodig daar omtrent overleg
met hen. Waar daartoe aanleiding bestaat, zullen wij onze toezichtsinstrumenten
(preventief toezicht) hanteren.
2. Wij volgen en ondersteunen gemeenten actief bij hun processen die gericht zijn
op de versterking van de bestuurskracht.
rapportage Gewenste resultaten
Ad 1:
Sinds 1 januari 2008 staat de gemeente Boarnsterhim onder preventief toezicht om financiële redenen. In 2009 is
de artikel 12-status aangevraagd. In de vergadering van 16 november 2010 heeft de raad besloten voor 2011
opnieuw een aanvullende bijdrage uit het gemeentefonds op grond van artikel 12 van de Financiële-verhoudingswet
aan te vragen.
Met de vaststelling van het herindelingsontwerp is voor Skarsterlân, Lemsterland en Gaasterlân-Sleat sprake
van een bijzondere vorm van preventief toezicht, het zogenaamde ARHI-toezicht.
De gemeente Súdwest Fryslân staat per 1 januari 2011 van rechtswege onder preventief toezicht.
Ad 2:
Met het raadsbesluit van 30 november 2010 heeft Boarnsterhim zich voorgenomen om te streven naar een herindeling
per 2014 (of zoveel eerder als mogelijk), waartoe samen met de meest gerede partners een herindelingsprocedure
zal worden opgestart. Ten aanzien van dit traject zal de provincie ook de haar toebedeelde rol spelen.
Met het vaststellen van een herindelingsontwerp op 6 oktober 2010 beogen de raden van de gemeenten Skarsterlân,
Lemsterland en Gaasterlân-Sleat een fusie per 1 januari 2013 te realiseren. Vanuit de eigen verantwoordelijkheden
en bevoegdheden is de provincie in overleg getreden met de Stuurgroep Herindeling De Friese Meren.
In 2010 is samen met de betrokken gemeenten het parlementaire besluitvormingstraject ten aanzien van de fusie
van Súdwest Fryslân doorlopen en zijn door het provinciaal bestuur de wettelijk (Wet Arhi, Kieswet) noodzakelijke
besluiten genomen ter voorbereiding op de herindelingsverkiezingen van 24 november 2010 en ter voorbereiding
op een voortvarende start van de nieuwe gemeente.
programma 1 - Bestuur en veiligheid
33

Jaarverslag 2010
34
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Aan de hand van concrete subsidieverzoeken heeft de provincie een co-financieringsbijdrage geleverd voor
gerichte initiatieven tot versterking van de gemeentelijke bestuurskracht van zowel de in Middelsee-verband
samenwerkende gemeenten ’t Bildt, Menameradiel, Ferwerderadiel en Leeuwarderadeel als de samenwerkende
Friese Waddeneilandgemeenten Vlieland, Ameland, Schiermonnikoog en Terschelling (‘VAST’).
Als uitvloeisel van de provinciale notitie inzake de versterking van de regierol ten aanzien van de duurzame
borging van de kwaliteit van het lokaal bestuur in Fryslân hebben in het najaar van 2010 (cluster)gesprekken
plaatsgevonden tussen delegaties vanuit het college van Gedeputeerde Staten en delegaties vanuit de Friese
gemeenten. Deze gesprekken waren gericht op het inzichtelijk maken van de gemeentelijke bestuurskracht in
relatie tot bestaande en toekomstige (boven)lokale opgaven en de mate waarin het lokaal bestuur daarop
adequaat kan worden ingericht.
Exploitatie
Wat heeft het Thema gekost?
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
0 0 0 0 3 -3
totaal Baten 0 0 0 0 3 -3
lasten
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
342 150 165 -15 0 -15
Bedrijfsvoeringskosten 630 419 419 1 0 1
totaal lasten 973 570 584 -14 0 -14
Baten - lasten -973 -570 -584 14 3 11
1.5 Bestuurlijke Zaken
Wat hebben we gedaan (hebben we gedaan wat we moesten doen)?
Hoe staat het met de doelstellingen van de thema’s? Doel Gewenst resultaat €
Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
1.5 - Bestuurlijke Zaken
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
doelen
Het bevorderen van de kwaliteit van het bestuur.

Gewenste resultaten
Thema 1.5 – Bestuurlijke Zaken Beleid tijd Geld
1. Wij behartigen de belangen van Fryslân integraal en interprovinciaal op toereikende
wijze. We werken samen met internationale partners om maximaal
Europese fondsen te benutten voor het realiseren van doelen van de provincie.
2. Met de gemeenten en andere provinciale partners dragen wij zorg voor de implementatie
van de uitkomsten van de provinciale takendiscussie.
3. Wij dragen zorg voor een toereikende organisatie van de rechtsbescherming
voor de Friese burgers tegen besluiten van het provinciaal bestuur en voor een
goede juridische kwaliteit van de provinciale producten.
rapportage Gewenste resultaten
Ad 1:
De belangen van Fryslân worden integraal en op toereikende wijze behartigd in het IPO. In de loop van 2010
hebben de provincies, samen met het IPO, in dat verband het zogenaamde Profiel Provincies opgesteld. Daarin
staat aangegeven welke verschillende taken de provincies voor zichzelf zien, in overeenstemming met het
Bestuursakkoord Rijk-Provincies.
De samenwerking met onze partners Niedersachsen en Bremen zal op andere voet worden voortgezet en
geïntensiveerd. De Neue Hanze Interregio is daarom in 2010 opgeheven.
Met de Duitse partners zal meer op thema (clusters) en project worden samengewerkt in plaats van een meer
algemeen bestuurlijke samenwerking, waarbij het accent vooral zal liggen in het Interreg A gebied in verband
met de beschikbare Europese gelden.
Ad 2:
In april 2010 is door Provinciale Staten besloten dat het scenario Samen sterk leidend zal zijn voor het toekomstige
takenpakket van de provincie. In februari 2011 zullen de inhoudelijke hoofdlijnen voor het provinciale takenpakket
die voortvloeien uit dat scenario aan Provinciale Staten worden voorgelegd. Vervolgens zullen deze uitkomsten in
de eerste helft van 2011 met gemeenten en andere provinciale partners worden bediscussieerd en in de tweede
helft van 2011 geïmplementeerd.
Ad 3:
In 2010 zijn 150 bezwaarschriften en 3 administratieve beroepschriften ingediend. In dit jaar zijn tevens 147
dossiers afgedaan, deels uit voorgaande jaren. In bijna 95% is tijdig op het bezwaar- of beroepschrift een
beslissing genomen, dan wel is deze termijn met instemming van de bezwaarmaker overschreden.
programma 1 - Bestuur en veiligheid
35

Jaarverslag 2010
36
Exploitatie
Wat heeft het Thema gekost?
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
514 391 429 -38 0 -38
totaal Baten 514 391 429 -38 0 -38
lasten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
1.834 2.004 1.897 107 0 107
Bedrijfsvoeringskosten 1.155 1.177 1.175 2 0 2
totaal lasten 2.989 3.181 3.072 109 0 109
Baten - lasten -2.475 -2.790 -2.643 -147 0 -147
toelichting exploitatie
Structurele budgetten:
Lasten
Op de begrotingspost Informatievoorziening Europa resteert € 41.000. Dit is met name veroorzaakt omdat
de extra kosten die verband houden met de NHI erg zijn meegevallen. Zo heeft er geen jaarconferentie plaatsgevonden
en geen voorbereiding voor 20 jaar NHI. Dit heeft te maken met het opheffen van de NHI per 31
december 2010.
Daarnaast is de begroting die betrekking heeft op de doorgeschoven BTW (€ 60.000) van het IPO niet aangepast
zoals eerder aangegeven. Zogenaamde onderbesteding is hiermee een feit.
1.6 Openbare Orde en Veiligheid
Wat hebben we gedaan (hebben we gedaan wat we moesten doen)?
Hoe staat het met de doelstellingen van de thema’s? Doel Gewenst resultaat €
Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
1.6 - Openbare Orde en Veiligheid
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
doelen
Het bijdragen aan en het bevorderen van een veilige Friese samenleving.

Gewenste resultaten
Thema 1.6 – Openbare Orde en Veiligheid Beleid tijd Geld
1. Wij zorgen ervoor dat Fryslân is voorbereid op het bestuurlijk coördineren van
de bestrijding van crises.
2. Wij werken nauw samen met andere partners op het gebied van hulpverlening
en crisisbestrijding.
3. Wij zien erop toe dat de Friese gemeenten een als voldoende beoordeeld
rampen- en rampenbestrijdingsplan hebben.
4. Wij bereiden de overdracht van de provinciale taken onder de Wet Veiligheidsregio’s
actief voor.
rapportage Gewenste resultaten
Ad 1 t/m 4:
De Wet veiligheidsregio’s is op 1 oktober 2010 van kracht geworden. Het bekend worden van deze datum liet
lang op zich wachten, dus uiteindelijk is de overdracht van de coördinerende taken in een sneltreinvaart
gerealiseerd.
Het hele jaar 2010 heeft in het teken gestaan van de overdracht van taken en de overdracht van ons netwerk
aan de Hulpverleningsdienst Fryslân, nu Veiligheidsregio Fryslân.
Het secretariaat van de Coördinatieregeling rampenbestrijding Waddenzee is, inclusief de secretaris, aan het begin
van 2010 gehuisvest bij de Hulpverleningsdienst Fryslân om de overdracht zo soepel mogelijk te laten verlopen en
vast proef te draaien. Naast de overdracht is het vormgeven van het bestuurlijk toezicht door de Commissaris van
de Koningin onder de Wet veiligheidsregio’s ook een belangrijk aandachtspunt geweest.
Exploitatie
Wat heeft het Thema gekost?
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
Overlopende passiva 26 136 167 -32 0 -32
totaal Baten 26 136 167 -32 0 -32
lasten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
58 118 75 43 0 43
Overlopende passiva 26 136 167 -32 0 -32
Bedrijfsvoeringskosten 504 244 243 0 0 0
totaal lasten 588 497 485 12 0 12
Baten - lasten -562 -362 -318 -44 0 -44
programma 1 - Bestuur en veiligheid
37

Jaarverslag 2010
38
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
toelichting exploitatie
Structurele budgetten
De komst en inwerkingtreding van de Wet veiligheidsregio’s heeft het accent in 2010 gelegd op de overdracht van
taken en bevoegdheden aan de Hulpverleningsdienst Fryslân en aan het vormgeven van het bestuurlijk toezicht
door de Commissaris van de Koningin.
In verband met vorenstaande zijn de uitgaven lager geweest dan begroot.

programma 1 - Bestuur en veiligheid
39

Jaarverslag 2010
Verkeer en vervoer
40
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n

3.2 programma 2 - verkeer en vervoer
Portefeuillehouder: P. Adema
I Beleidsdoel(en) voor het programma
Wat wilden we bereiken en wat heeft het programma gekost?
In het Provinciaal Verkeer- en Vervoer Plan 2006 (PVVP) is als hoofddoel geformuleerd: het realiseren van een
duurzaam verkeer- en vervoersysteem in Fryslân,
• dat voldoet aan de verplaatsingsbehoefte van inwoners en bezoekers van Fryslân,
• dat voldoet aan de behoefte om goederen te transporteren,
• dat bijdraagt aan de versterking van de economie,
• dat veilig is,
• en dat de schade aan natuur, landschap en milieu weet te beperken.
In het Coalitie-akkoord 2007-2011 hebben wij het PVVP als uitgangspunt genomen. Jaarlijks concretiseren wij
onze inzet in het Uitvoeringsprogramma Verkeer en Vervoer.
Duurzaamheid is een essentieel uitgangspunt voor het verkeer- en vervoersysteem. Ook toekomstige generaties
zullen uit de voeten moeten kunnen met de keuzes die wij nu maken. Duurzaamheid in het verkeer- en vervoersysteem
komt naar voren in de vorm van het stimuleren van milieuvriendelijke vervoerwijzen, het op een veilige
manier aan het verkeer kunnen deelnemen, een overschakeling op duurzame brandstoffen en het beperken van
de schade aan de omgeving.
Wij realiseren ons hoofddoel door in te zetten op het verbeteren van de infrastructuur in Fryslân, door het
beheren en onderhouden van onze eigen infrastructuur, door het zorgen voor goed openbaar vervoer en het
verder verbeteren hiervan, en door de voorwaarden te scheppen voor veilig en bewust verkeersgedrag. Samenwerking
met Rijk, gemeenten en andere maatschappelijke partijen is daarbij essentieel.
Een belangrijke impuls vormen de afspraken inzake het Regiospecifiek Pakket (RSP), waaraan wij de komende
jaren uitvoering zullen geven.
Doelenrealisatie 2010
Hoe staat het met de doelstellingen van Doel Gewenst resultaat €
de Beleidsvelden? Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
2.1 Planvorming en programmering,
bestuurlijke samenwerking
2.2 Verbetering infrastructuur
2.3 Instandhouding provinciale infrastructuur
2.4 Openbaar Vervoer
2.5 Verkeerseduatie en mobiliteitsbeïnvloeding
programma 2 - verkeer en vervoer
41

Jaarverslag 2010
42
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Naast de realisatie van het lopend beleid zijn in 2010 verschillende successen geboekt. Een greep hieruit :
• de doorlichting programma 2 in 2010 heeft de benodigde bijdrage aan de dekking van het RSP opgeleverd;
• de evaluatie van het PVVP is de basis geweest voor richtinggevende uitspraken van u voor aanpassing van het
plan;
• er zijn overeenkomsten met het Rijk gesloten m.b.t. de RSP-projecten Joure, Harlingen en Haak om
Leeuwarden, een investeringspakket van ruim € 500 miljoen;
• op 1 maart 2010 is met de gemeente Leeuwarden een overeenkomst gesloten over het integrale pakket
van maatregelen voor de verbetering van de bereikbaarheid van Leeuwarden, een investeringspakket van
€ 750 miljoen;
• project Gebiedsontwikkeling Rijksweg 7 Sneek is feestelijk geopend;
• de 2 e houten brug in Sneek is gerealiseerd;
• het tracébesluit van de Haak om Leeuwarden is gereed gekomen;
• het PIP voor de Centrale As is door u vastgesteld;
• u heeft ingestemd met realisatiebesluit N381 en aanvullend krediet beschikbaar gesteld, mits de gemeenten
een substantiële bijdrage leveren;
• Voor de Noordwesttangent is het krediet beschikbaar gesteld, er is een geïntegreerd UAV-GC contract
opgesteld en het werk is aanbesteed;
• start MER ontwerp tracé besluit traverse Harlingen N31 en knooppunt Joure;
• realisatie van de vernieuwde Hoofdbrug te Oosterwolde (over de Opsterlandse Compagnonsvaart), een
innovatief hoogstandje als eerste beweegbare composietbrug in Europa;
• van de beoogde 44% te realiseren provinciale bushaltes (verhogen / verbreden) in het kader van de Wet
Toegankelijkheid is in 2010 47% gerealiseerd;
• de extreem winterse omstandigheden aan het begin van het jaar hebben een grote inzet gevraagd van
personeel en materieel. Dit is uitermate succesvol verlopen;
• de provincie heeft, zelfs onder extreme omstandigheden, niet te kampen gehad met zouttekorten;
• realisatie groene golf bij Burgum door afstellen van de verkeersinstallaties;
• huidige verlichting bij verkeersinstallaties en bruggen en sluizen is vervangen door LED-verlichting;
• van een aantal vaartuigen zijn de motoren/onderdelen vervangen door motoren/onderdelen, die draaien
op biodiesel;
• uitbreiding dienstregeling baanvak Leeuwarden-Sneek naar 3 treinen per uur;
• extra sneltreinen in de avonduren en in het weekend traject Leeuwarden-Groningen;
• Fryslân is klaar voor de vervanging van de strippenkaart door de OV-chipkaart;
• het aantal verkeersdoden in Fryslân is lager dan ooit:
- inspanningen op het gebied gedragsbeïnvloeding van verkeersveiligheid zijn succesvol; de 100ste basisschool
heeft het verkeersveiligheidslabel ontvangen;
- de activiteiten voor jonge rijbewijsbezitters zijn praktisch volgeboekt.
inzet van middelen totale programma
De totale inzet van de middelen van dit programma wordt in onderstaande tabel gepresenteerd. De toelichting
op de Exploitatie, Investeringen, Voorzieningen en Overlopende passiva vindt plaats bij de Beleidsvelden.

Exploitatie
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
2.1 Planvorming en programmering,
bestuurlijke samenwerking 7.960 18.298 6.789 11.509 0 11.509
2.2 Verbetering infrastructuur 77 8.175 9.705 -1.530 -162 -1.368
2.3 Instandhouding provinciale
infrastructuur 11.026 8.901 8.866 35 0 35
2.4 Openbaar Vervoer 38.189 44.696 39.723 4.973 0 4.973
2.5 Verkeerseducatie en mobiliteitsbeïnvloeding
27 0 265 -265 0 -265
totaal Baten 57.278 80.069 65.348 14.722 -162 14.883
lasten
2.1 Planvorming en programmering,
bestuurlijke samenwerking 9.332 21.371 9.441 11.931 0 11.931
2.2 Verbetering infrastructuur 38.963 42.530 25.719 16.811 18.064 -1.253
2.3 Instandhouding provinciale
infrastructuur 40.942 42.205 43.349 -1.144 57 -1.200
2.4 Openbaar Vervoer 39.767 45.867 40.622 5.245 0 5.245
2.5 Verkeerseduatie en mobiliteitsbeïnvloeding
1.655 153 417 -264 0 -264
totaal lasten 130.659 152.128 119.549 32.579 18.120 14.459
Baten - lasten -73.381 -72.058 -54.201 -17.857 -18.282 425
Aansluiting tussen 2 e Berap 2010 en de Jaarstukken 2010
Bedragen x € 1.000 2010 2011 2012 2013 2014
Baten begroting t/m 2 e Berap 2010 82.737 56.462 56.214 56.306 56.398
Begrotingswijzigingen (BW):
PS:
PS 5 e BW 2010: 10 november 2010 69 0 0 0 0
GS:
GS bedrijfsvoering 263 0 0 0 0
GS bijdrage derden -3.000 0 0 0 0
Begrotingswijziging totaal -2.668 0 0 0 0
Baten begroting t/m Jaarstukken 2010 80.069 56.462 56.214 56.306 56.398
programma 2 - verkeer en vervoer
43

Jaarverslag 2010
44
II. Beleidsvelden
2.1 Planvorming en programmering, bestuurlijke samenwerking
Wat hebben we gedaan (hebben we gedaan wat we moesten doen)?
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Bedragen x € 1.000 2010 2011 2012 2013 2014
Lasten begroting t/m 2 e Berap 2010 156.859 99.896 97.733 104.922 124.296
Begrotingswijzigingen (BW):
PS:
PS 5 e BW 2010: 10 november 2010 -1.731 2.651 920 920 -80
GS:
GS bijdrage derden -3.000 0 0 0 0
Begrotingswijziging totaal -4.731 2.651 920 920 -80
lasten begroting t/m Jaarstukken 2010 152.128 102.547 98.653 105.842 124.216
Baten-lasten -72.058 -46.085 -42.439 -49.535 -67.817
Hoe staat het met de doelstellingen van Doel Gewenst resultaat €
de Beleidsvelden? Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
2.1 - Planvorming en programmering,
bestuurlijke samenwerking
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
doelen
We werken vanuit een externe oriëntatie om adequaat relevante ontwikkelingen te volgen. Op basis hiervan
zorgen we voor actuele beleidskaders en een inzichtelijke planning van onze inspanningen. We werken proactief
samen met andere overheden en private partijen.
rapportage doelenrealisatie
Programma 2 is volledig doorgelicht met het oog op de dekking van het RSP. Op 10 februari 2010 heeft u hierover
besloten.
Het PVVP is geëvalueerd. De relevante trends en ontwikkelingen en de beleidseffecten zijn hiertoe in beeld
gebracht. Op 15 december 2010 hebben PS op grond hiervan richtinggevende besluiten genomen, die uitgewerkt
gaan worden in een Nota van Wijzigingen op het PVVP.
Een zo volledig mogelijk overzicht van de uit te voeren maatregelen ten behoeve van het Friese verkeer en vervoer
is opgenomen in het Uitvoeringsprogramma verkeer en vervoer 2011.

Gewenste resultaten
Beleidsveld 2.1 - Planvorming en programmering, Beleid tijd Geld
bestuurlijke samenwerking
1. Actueel verkeer- en vervoerbeleid.
2. Inzicht in ontwikkelingen en de effecten van ons beleid.
3. Een jaarlijks terugkerend overzichtelijk uitvoeringsprogramma.
4. Samenwerking met de Friese gemeenten aan de hand van een
samenwerkingsagenda per gemeente.
5. Medefinanciering van gemeentelijke projecten op basis van prioriteiten
in het PVVP.
6. Samenwerking met het Rijk aan de hand van de Gebiedsagenda met het Rijk.
7. Structurele samenwerking met andere provincies gericht op kennisuitwisseling,
efficiency en gezamenlijk optreden naar het Rijk.
8. Geregeld overleg met de Friese gemeenten en Rijkswaterstaat Noord-Nederland,
politie en justitie gericht op eenduidige uitvoering.
9. Stimuleren fietsverkeer 2010 - 2012.
rapportage gewenste resultaten
2.1.5 Met de gemeente Leeuwarden is op 1 maart 2010 een overeenkomst gesloten inzake de bereikbaarheid van
Leeuwarden. De provinciale bijdrage aan Leeuwarden is nog maar gedeeltelijk gedekt. Een deel van € 8,7 miljoen
vraagt nog verdere invulling. Rekening houdend met meevallers op projecten binnen Bereikbaarheid Leeuwarden,
zal het restant meelopen bij de Begroting 2012.
Ontwikkelingen
Ontwikkelagenda Lemmer 2050 - Bij het reserveren van middelen voor de rondweg Lemmer is u toegezegd dat er
een masterplan/toekomstvisie zal worden opgesteld. Deze zal alle ruimtelijke en economische ontwikkelingen
moeten omvatten en bij elkaar brengen in scenario’s. De ontwikkelagenda is begin 2011 klaar. De eerste opgaven
voor de provincie betreffen verbetering van de doorstroming op de rondweg en verruiming van de capaciteit van
de Prinses Margrietsluizen.
Afkoopsom van Harinxmakanaal - Er was overeenstemming met de Hoofd Ingenieur Directeur (HID) over een
afkoopsom Van Harinxmakanaal, maar door de bezuinigingen bij het Rijk is deze komen te vervallen. Naar aanleiding
van een motie in de Tweede kamer heeft het ministerie van Verkeer & Waterstaat een bedrag van € 34
miljoen toegezegd voor achterstallig onderhoud t/m 2005 voor de provincies Fryslân en Groningen. Er wordt nog
gesproken over het op niveau brengen van het reguliere jaarlijkse onderhoudsbudget voor het Van Harinxmakanaal
en een eenmalige bijdrage in de opgelopen onderhoudsachterstanden voor de periode 2006 t/m 2010,
maar de afspraken zijn nog niet geëffectueerd. Het Rijk is bereid om opnieuw de onderhandelingen over de
afkoop van de het Van Harinxmakanaal (en de Groninger zijtakken van de vaarweg Lemmer – Delfzijl) op te
pakken. Gesprekken hierover lopen met als doel hier in 2011 uit te komen.
Prinses Margrietkanaal - Al geruime tijd is er onduidelijkheid tussen Rijk en provincie over de eigendomsvraag van
het PM-kanaal. Rijkswaterstaat vindt dat zij eigenaar moet zijn van de vaarweg. De provincie houdt vast aan oude
afspraken, mede omdat hier een volledige beheersorganisatie aan gekoppeld is en uit oogpunt van efficiency een
dergelijke overdracht maatschappelijk niet handig is. Onlangs is met het Rijk opnieuw afgesproken om hier uit te
programma 2 - verkeer en vervoer
45

Jaarverslag 2010
46
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
komen. Er ligt vanuit Rijkszijde druk op dit proces. Vanuit het Rijk is de bereidheid om mee te denken over een zo
optimaal mogelijke beheerssituatie, waarbij de provincie doet waar zij goed in is en een organisatie voor heeft
staan (in samenhang met de andere provinciale vaarwegen) en het Rijk doet waar zij vindt dat haar rol moet liggen
als beheerder van het hoofdvaarwegennet.
BDU - Met ingang van 2011 wordt de Brede Doel Uitkering verlaagd. In lijn met de uitspraken in het kader van de
evaluatie PVVP zullen bezuinigingen nodig zijn op de uitgaven voor gemeentelijke en provinciale infrastructuur.
Exploitatie
Wat heeft het Beleidsveld gekost?
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
456 532 708 -176 0 -176
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
0 300 0 300 0 300
Overlopende passiva 7.504 17.465 6.080 11.385 0 11.385
totaal Baten 7.960 18.298 6.789 11.509 0 11.509
lasten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
95 163 174 -11 0 -11
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
443 1.096 404 693 0 693
Overlopende passiva 6.456 17.746 6.335 11.411 0 11.411
Bedrijfsvoeringskosten 2.339 2.366 2.528 -162 0 -162
totaal lasten 9.332 21.371 9.441 11.931 0 11.931
Baten - lasten -1.372 -3.074 -2.652 -422 0 -422
toelichting exploitatie
Structurele budgetten
Bij de structurele budgetten is bij de baten sprake van hogere baten dan begroot van € 176.000. Deze hogere
baten zijn veroorzaakt doordat er intern meer uren aan de Brede Doel Uitkering zijn besteed dan begroot.
Hierdoor is een hogere dekking op dit beleidsveld ontstaan.
Tijdelijke budgetten
Het saldo van de afwijking van de baten en lasten bedraagt € 400.000. Dit betreft vrijval op budget Fryslân
Elektrysk Foarút (FEF) van bijna € 300.000 en vrijval op budget Bereikbaarheid Leeuwarden convenant mobiliteitsmanagement
van € 100.000. De vrijval op budget FEF is het gevolg van het aanboren van andere financierings-

onnen voor een aantal projecten (€ 100.000) en van vertraagde besluitvorming over inzet elektrische poolauto’s
bij provincie Fryslân en inzet elektrische bus op Vlieland (€ 200.000). Het is mogelijk dat bij de eerste bestuursrapportage
2011 een voorstel wordt gedaan om € 200.000 weer beschikbaar te stellen voor de poolauto’s en
elektrische bus. De vrijval op het budget Bereikbaarheid Leeuwarden is ontstaan door het naar beneden bijstellen
van de provinciale bijdrage als gevolg van een lagere rijksbijdrage.
Overlopende passiva
De overlopende passiva hebben betrekking op de Brede Doel Uitkering Verkeer en Vervoer en zijn zowel verantwoord
bij beleidsveld 2.1 Planvorming en programmering, bestuurlijke samenwerking als bij beleidsveld 2.4 Openbaar
vervoer en beleidsveld 2.5 Verkeerseducatie en mobiliteitsbeïnvloeding. Een deel van de jaarbijdrage wordt
gereserveerd voor bestedingen op een later tijdstip. Het betreft reserveringen voor het openbaar vervoer en infrastructuur.
Voor de Brede Doel Uitkering verkeer en vervoer wordt jaarlijks een verdeelplan opgesteld. Op basis van
dit plan worden de middelen gecommitteerd. De realisatie van de projecten kan enkele jaren in beslag nemen.
Het BDU-saldo is grotendeels gereserveerd. Deze reservering betreft o.a. de projecten rondweg Gorredijk, knooppunt
Joure, Centrale As, de N381, overige gemeentelijke infrastructuur en openbaar vervoer, zoals OV-chipkaart,
3 e trein Sneek en Halteplan. De reserveringen verklaren het verschil op de overlopende
passiva bij de beleidsvelden 2.1, 2.4. en 2.5.
2.2 Verbetering infrastructuur
Wat hebben we gedaan (hebben we gedaan wat we moesten doen)?
Hoe staat het met de doelstellingen van Doel Gewenst resultaat €
de Beleidsvelden? Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
2.2 - Verbetering infrastructuur
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
doelen
• duurzaam veilige verbetering van de infrastructuur met kleinschalige verkeersveiligheidsmaatregelen en maatregelen
voor fiets, openbaar vervoer en carpoolen.
• het structureel verbeteren van de hoofdwegenstructuur (stroomwegen en gebiedsontsluitingswegen) met projecten
als de Centrale As, de N381, de Noordwesttangent en de rondwegen om Franeker en Buitenpost.
• een regierol bij de besluitvorming en bij de voorbereiding van rijksprojecten zoals de Haak om Leeuwarden, de
Traverse Harlingen in de N31 en het knooppunt Joure in de A6/A7. Ook kan sprake zijn van een financiële bijdrage
van de provincie
• via gebiedsgewijze samenwerking en adviezen aan gemeenten bijdragen aan een betere weginrichting op het
gemeentelijke wegennet.
rapportage doelenrealisatie
Verbetering van de infrastructuur is in 2010 tot stand gekomen door de oplevering en het functioneel in gebruik
nemen van de volgende projecten:
• de verruiming van het Prinses Margietkanaal (traject Oude Schouw – Terherne en de Kufurd – Spannenburg);
• de rotonde bij Winsum (N384);
• de vernieuwing van de Hoofdbrug te Oosterwolde als innovatieve eerste beweegbare composietbrug
in Europa;
programma 2 - verkeer en vervoer
47

Jaarverslag 2010
48
• de fietsbrug bij de brug Tjerkwerd (N359);
• het verstalen van de brug te Scharsterbrug;
• de ovonde te Dearsum (N354);
• de rotondes bij Steenendam en Rinsumageest (N361);
• de herinrichting naar Shared Space principes van de traverse Trynwâlden
• provinciale bushaltes (verhoogd / verbreed) in het kader van de Wet Toegankelijkheid;
• deeltraject oost en midden in rijksweg A7 (kruising rijksweg 7 met Lemmerweg en aanbrengen
definitieve deklaag;
• tweede houten brug bij project Rijksweg 7 Sneek.
Gewenste resultaten
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Beleidsveld 2.2 - Verbetering infrastructuur Beleid tijd Geld
1. Voorbereiding en uitvoering van projecten conform de jaarplanning van de
projecten in het Uitvoeringsprogramma Verkeer en Vervoer 2010.
2. Versnelde uitvoering van projecten conform de Versnellingsagenda.
rapportage gewenste resultaten
2.2.1 Van het uit te voeren programma worden vrijwel alle projecten conform planning uitgevoerd, maar bijna
onvermijdelijk treden binnen het programma bij enkele projecten ook vertragingen op. Dit verklaart de kleur
‘geel’ op het aspect tijd.
Deze vertragingen zijn het gevolg van de gewenste afstemming met groot onderhoud (N369 Kootstermolen –
Kootstertille) of de noodzakelijke afstemming met gemeentelijke besluitvorming (N355 voor de inrichting van
Twijzel). Ten behoeve van de noodzakelijke grondverwerving voor de N392 Rondweg Gorredijk is een onteigeningstraject
in gang gezet, dit heeft ook consequenties voor de realisatiedatum. Door de vroeg invallende winter is de
realisatie van de brug Vrouwbuurstermolen net niet voor de jaarwisseling gereed gekomen en is de afronding van
enkele onderhoudsbaggerwerken doorgeschoven naar 2011. De aansluiting van de Rijksweg A7 op de lokale
infrastructuur is met een jaar vertraagd door discussie over de vormgeving van de rijksweg aan de oostkant van
Sneek. Hier is op verzoek van Rijkswaterstaat een andere aansluitvorm toegepast. De planning van de overige
werkzaamheden is hierop aangepast, noodzakelijk vanwege hergebruik materialen.
De over- en onderschrijdingen van de reguliere en kleine (wegen) projecten worden binnen het MPI programma
verrekend. Mee- en tegenvallers binnen het project ‘Verruiming vaarweg Lemmer – Delfzijl’, uitgevoerd uit rijksmiddelen,
worden binnen het project verrekend. De projecten worden in de toelichting op de investeringen
nader toegelicht.
Quick wins vaarwegen
Het ministerie van Verkeer en waterstaat heeft voor Fryslân een subsidie van € 1,8 miljoen toegekend voor 5 projecten,
onder de voorwaarde dat de regio een zelfde bedrag beschikbaar stelt voor de quick wins. Van deze
projecten is de opwaardering van de Houkesloot en aanpalende gemeentelijke havens reeds aanbesteed. De aanleg
van een zwaaikom bij Leeuwarden is al ver in de voorbereiding met co- financiering vanuit het bedrijfsleven.
Ook de voorbereiding van de verdieping van It Soal in Workum en de verdieping en sanering van de vaarweg
Greuns/Nieuwe kanaal liggen op schema. Van dit laatste werk zal mogelijk de uitkomende bagger als funderingsmateriaal
in de Noordwesttangent worden verwerkt.

2.2.2 De versnellingsprojecten N357/N358 Veiligheid Holwerd; N354 rotonde IJlst; Fietssnelweg Sneek–Woudsend,
de realisatie van 3 kunstwerken in de N359 Bolsward–Leeuwarden en het Carpoolprogramma 2010–2012 liggen
op schema. De werken in de N361 Steenendam–Rinsumageest en het saneringswerk in het Prinses Margrietkanaal
nabij Uitwellingerga zijn reeds gerealiseerd. De versnelde uitvoering van de herinrichting Twijzel wacht op
gemeentelijke besluitvorming over de uitvoering van projectonderdelen op gemeentelijk grondgebied waardoor
dit werk minimaal een jaar later dan gepland (van 2012 naar 2013) kan worden gerealiseerd. RW 31 / Drachten
Noord is niet tot uitvoering gekomen wegens ontbrekende co-financiering door RWS.
Eindrapportage prestatie-indicatoren
Onderwerp indicator doelwaarde 2010 realisatie
De kleine en reguliere Projecten komen gereed in het jaar dat is Tenminste 90% 95%
projecten uit het PVVP. gemeld in het meest recente Uitvoeringsprogramma
verkeer en vervoer
De majeure infrastructuur- Het gereedkomen en de benoemde tussen- Tenminste 90% 93%
projecten. stappen vinden plaats in het jaar zoals
gemeld in het meest recente Uitvoeringsprogramma
verkeer en vervoer
Exploitatie
Wat heeft het Beleidsveld gekost?
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
64 0 0 0 0 0
Reserves 0 500 500 0 -162 162
Overlopende passiva 12 7.675 9.205 -1.530 0 -1.530
totaal Baten 77 8.175 9.705 -1.530 -162 -1.368
lasten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
16.804 3.901 3.813 88 0 88
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
12.367 27.581 9.491 18.090 18.064 27
Reserves 4.264 2.792 2.630 162 0 162
Overlopende passiva 4.420 7.675 9.205 -1.530 0 -1.530
Bedrijfsvoeringskosten 1.108 580 580 1 0 1
totaal lasten 38.963 42.530 25.719 16.811 18.064 -1.253
Baten - lasten -38.886 -34.355 -16.014 -18.341 -18.225 -116
programma 2 - verkeer en vervoer
49

Jaarverslag 2010
50
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
toelichting exploitatie
Tijdelijke budgetten
Bij de tijdelijke budgetten is bij de lasten een bedrag van € 18 miljoen doorgeschoven naar 2011. Het betreft
hier restantgelden 2010 van de budgetten RSP OV (€ 3,5 miljoen), Programma bereikbaarheid Leeuwarden (€ 3
miljoen) en concrete infraprojecten provinciefonds (€ 11,5 miljoen). Bij budget RSP OV is budget doorgeschoven
omdat enerzijds met reeds ontvangen rijksmiddelen de uitgaven kunnen worden betaald en anderzijds de verkenningsfase
van dit project langer doorloopt dan oorspronkelijk begroot. Hierover bent u in juni 2010 separaat
geïnformeerd. Bij budget Programma bereikbaarheid Leeuwarden is budget doorgeschoven omdat in de
overeenkomst, die op 1 maart 2010 is gesloten tussen gemeente Leeuwarden en de provincie inzake Programma
Bereikbaarheid Leeuwarden 1 , een ander kasritme is opgenomen dan in de begroting 2010. Voor het budget
Concrete infraprojecten provinciefonds was in 2010 een bijdrage (jaartranche) voorzien aan het RSP-project
Bereikbaarheid Leeuwarden1 (bijdrage aan de Haak om Leeuwarden, Westelijke Invalsweg en Drachtsterweg en
omgeving). Via het provinciefonds worden deze RSP-gelden ontvangen. In 2010 zijn met het rijk en de gemeente
Leeuwarden realisatieovereenkomsten getekend. Als uitwerking daarvan heeft PS in januari 2011 het realisatiekrediet
voor de Haak, de Westelijke Invalsweg en de Drachtsterweg en omgeving beschikbaar gesteld. Met het
Rijk is voor de Haak om Leeuwarden verder gewerkt aan de uitwerking van de financiering van het project. De
uitgaven ten behoeve van het project Bereikbaarheid Leeuwarden, waar de bijdrage voor bedoeld is, is in de tijd
iets naar achteren geschoven (over de jaargrens van 2010 heen), waardoor € 11,5 miljoen van het budget concrete
infraprojecten provinciefonds is doorgeschoven naar 2011. Dit was nog niet voorzien bij de 2 e Berap 2010.
Reserves
Deze reserve betreft de reserve infrastructuur, met daarin opgenomen de afspraken rijksweg A7. Aan het project
A7 is minder bouwrente toegerekend dan begroot door een gewijzigd kasritme.
Overlopende passiva
In het Coalitieakkoord 2007-2011 is de instelling van een Mobiliteitsfonds voor Leeuwarden opgenomen. Door
het Rijk worden bijdragen ad € 10,8 miljoen beschikbaar gesteld voor de bereikbaarheid van Leeuwarden. Aan
deze bijdragen is de voorwaarde verbonden dat de bijdragen in een mobiliteitsfonds worden gestort. Hiervoor is
een balanspost ‘overlopende passiva’ ingesteld. Het fonds is in 2010 gevoed door ontvangen rijksbijdragen ter
grootte van € 10,8 miljoen en een provinciale bijdrage van € 5 miljoen. Deze bijdragen zijn als balanspost opgenomen
onder de overlopende passiva. De portefeuillehouders, aangewezen door het College van de gemeente
Leeuwarden en het College van GS van de provincie, beslissen over de bestemming van de middelen in het
mobiliteitsfonds. Aan de gemeente Leeuwarden zijn in 2010 voorschotten betaald van ruim € 7 miljoen. Rentetoevoeging
aan het fonds vindt plaats volgens de door het Rijk gestelde regels. Verantwoording van de bijdragen
vanuit het mobiliteitsfonds vindt plaats via de jaarrekening (SISA). Naast het Mobiliteitsfonds voor Leeuwarden is
er een regionaal RSP-mobiliteitsfonds. Dit mobiliteitsfonds wordt beheerd door SNN. In 2010 heeft de provincie
vanuit dit fonds ruim € 30 miljoen rijksmiddelen ontvangen. Deze bijdragen zijn als balanspost opgenomen onder
de overlopende passiva. Vanuit het fonds is in 2010 ruim € 2 miljoen aan RSP mobiliteitsfondsprojecten (Harlingen
en spoorlijn Heerenveen-Groningen) besteed.
1 Het RSP-project bereikbaarheid Leeuwarden bestaat uit een bijdrage aan de Haak, Westelijke invalsweg en Drachtsterweg en omgeving. Het eerdergenoemde
programma Bereikbaarheid Leeuwarden refereert in dit verband aan separate onderdelen, die in de afspraken tussen de gemeente
Leeuwarden en de provincie zijn gemaakt.

Investeringen
Bedragen x € 1.000 Saldo per Vermeerderingen Verminderingen Saldo per
1-1-2010 31-12-2010
Afgerekende werken 37.961 9.718 141 47.538
Opgeleverde werken 20.720 21.840 30.232 12.328
Onderhanden werken 73.626 57.120 19.363 111.384
totaal 132.307 88.678 49.736 171.249
toelichting investeringen
Afgerekende werken
In 2010 zijn de volgende projecten afgerekend : Rondweg Franeker-zuid, Rondweg Woudsend (fase 1), N358
Lutkepost-Augustinusga (fase 1), N 357 keerlussen Hijum-Finkum, N383 kruispunt Berlikum, N353 Olderberkoop,
N358 afwaardering Holwerd-Metslawier fase 1, N357 afslag Stiens centrum, N917 Siegerswoude fietsvoorzieningen,
N384/N917/N924 voorrangswijziging fietssnelwegen, bijdrage aan Wâldwei, Bijdrage aan Zurich-Harlingen,
bijdrage aan rondweg Sneek en N353 Noordwolde-zuid.
Opgeleverde werken
In 2010 zijn de volgende werken opgeleverd : N924 Heerenveen-Rottum, Rijksweg A7, Carpoolvoorzieningen,
N355/N356 DVM Burgum (2 e fase), Brug Stroobos, N354 Hommerts-Jutrijp, N384 Winsum-noord, N361
Steenendam & Rinsumageest, herinrichting Trynwâlden en brug Oosterwolde.
Vervangen brug Oosterwolde
De vernieuwde Hoofdbrug te Oosterwolde (over de Opsterlandse Compagnonsvaart) is een innovatief hoogstandje
als eerste beweegbare composietbrug in Europa. De brug is voor de bouwvak 2010 gereed gekomen en
in bedrijf gesteld. In diverse vakbladen is gepubliceerd over deze innovatieve en architectonisch fraaie brug.
Het project kent een financiële meevaller als gevolg van een gunstig aanbestedingsresultaat en het grotendeels
achterwege blijven van tevoren ingeschatte risico’s.
Onderhanden werken
majeure projecten
Rondweg Franeker
Zoals eerder gemeld, kon als gevolg van een mislukte onteigening de rondweg niet in zijn geheel gerealiseerd
worden. Het (grootste) gedeelte dat wel kon worden uitgevoerd is medio 2009 opgeleverd. Het geheel doorlopen
van de reeds gestarte onteigeningsprocedure bleek niet nodig. Het laatste gedeelte van de rondweg kan nu
conform oorspronkelijke plan worden uitgevoerd met oplevering medio 2011.
N381 Drachten – Drentse grens
U heeft op 10 februari 2010 ingestemd met het Realisatiebesluit van de N381 Drachten – Drentse grens. Bij het
Realisatiebesluit N381 heeft u een aanvullend krediet van € 15 miljoen beschikbaar gesteld voor het meteen
dubbelbaans (2x2 rijstroken) uitvoeren van het trajectgedeelte Drachten – Donkerbroek, onder de voorwaarde dat
de gemeenten een substantiële bijdrage leveren. Wij hebben afgelopen jaar met de gemeenten Ooststellingwerf,
Opsterland en Smallingerland onderhandelingen gevoerd over deze bijdrage. Naar verwachting zal in maart 2011
een overeenkomst getekend worden waarin de financiering van de partiële verdubbeling, inclusief een gemeentelijke
bijdrage wordt geregeld. Vervolgens U heeft bij het Realisatiebesluit N381 eveneens besloten om het tracé
programma 2 - verkeer en vervoer
51

Jaarverslag 2010
52
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
van de N381 juridisch-planologisch vast te leggen in een Provinciaal Inpassingsplan (PIP). Het voorontwerp PIP is
conform de planning in september 2011 door ons college behandeld en heeft in de periode van 5 oktober tot en
met 15 november 2010 ter inzage gelegen. Hierop zijn 47 inspraakreacties en 8 adviezen binnengekomen. Het PIP
zal in 2011 verder worden afgerond, zodat in 2012 gestart kan worden met de uitvoering.
N928 Rondweg Woudsend
De uitvoering van de werken is in volle gang. De openstelling van de rondweg voor het wegverkeer is gepland
in najaar 2011. De overige afrondende werkzaamheden (ondermeer sloop oude brug over de Welle) vinden
aansluitend plaats.
Over een specifiek brugonderdeel (en de daarmee samenhangende kosten) is verschil van mening ontstaan wat
mogelijk nog tot een rechtsgang zou kunnen komen. De subsidie (SNN) voor de bouwweg ten behoeve van het
aquaduct is inmiddels definitief vastgesteld. Het project rondweg Woudsend wordt als een geheel gezien met de
bouwweg. Het restant van het budget voor de bouwweg is toegevoegd aan het budget voor de rondweg.
N398 Noordwesttangent
Bij de besluitvorming in februari 2010 om een extra uitvoeringskrediet beschikbaar te stellen is reeds geanticipeerd
op een aanbestedingsmeevaller. Hierbij is ook een motie aangenomen waarbij een autotunnel ter hoogte van de
Langestraat wordt gerealiseerd. Op 1 december is er ingeschreven op het contract voor de realisatie van de Noordwesttangent.
Hoewel de aanbestedingsprocedure nog niet is afgerond kan worden geconstateerd dat de aanneemsom
binnen de raming blijft, inclusief de realisatie van de autotunnel ter hoogte van de Langestraat. In het
contract is opgenomen dat de Noordwesttangent op 13 november 2013 moet worden opgeleverd en de rotondes
bij Koarnjum en Jelsum voor 1 juli 2014.
Uit het vooronderzoek Conventionele Explosieven (CE) blijkt dat er een aanwijzing is dat er CE op of in de
nabijheid van het tracé van de Noordwesttangent aanwezig zijn. Een vervolgonderzoek middels detectie moet
uitwijzen of hier ook inderdaad sprake van is. In het uitvoeringsbudget is dit als een risicopost opgenomen.
N355 Rondweg Buitenpost
Dit project is volop in uitvoering, ligt voor op schema en zal in 2011 in plaats van 2012 worden opgeleverd. Uit de
prognose einde werk blijkt dat de beschikbare middelen voor dit project toereikend zijn. De rondweg gaat medio
2011 open voor verkeer.
Verruiming PM-kanaal
De geplande verruimingswerken liggen op schema om in 2011 binnen het beschikbare budget te worden
afgerond. Als bijkomend werk zal, binnen de rijksfinanciering, de bochtaanpassing PMkanaal-Jeltesleat worden
gerealiseerd. De doorlooptijd hiervan overschrijdt de beschikkingsperiode. Dit is afgestemd met Rijkswaterstaat.
De formele wijziging op de beschikking moet nog worden afgegeven.
Centrale As
Het jaar 2010 stond in het teken van het Provinciaal Inpassings Plan De Centrale As. Op 23 juni 2010 hebben
Provinciale Staten het Provinciaal Inpassings Plan (PIP) vastgesteld (het bestemmingsplan voor de weg). Daartegen
kon beroep worden ingesteld bij de Raad van State en van die mogelijkheid is door appellanten gebruik gemaakt.
Een en ander heeft ertoe geleid dat de inwerkingtreding van het PIP is geschorst (voorlopige voorziening). Hangende
de bodemprocedure liggen daarom een aantal uitvoeringszaken stil. Parallel aan de ruimtelijke procedure
loopt de ontwikkeling van de uitvoeringscontracten (techniek) en het verwerven van grond en vastgoed. In 2010
is de verdere voorbereiding gestart voor het maken van de uitvoeringscontracten. Ultimo 2010 is ruim € 60
miljoen uitgegeven, onder andere aan aankoop grond en sloop woningen.

De gebiedsontwikkeling met een grotendeels groen karakter is in volle gang. De gebiedsontwikkelingscommissie
werkt momenteel hard aan visies voor de deelgebieden Noord, Midden en Zuid. In deze visies staat wat de kansen
en ontwikkelingen zijn op het gebied van landschap, landbouw, (het benutten van kansen, trends en ontwikkelingen)
leefbaarheid, en recreatie, verkeer en natuur. Om input te verzamelen voor deze visies zijn er in 2010 bijeenkomsten
georganiseerd waar belanghebbenden hebben kunnen aangeven wat hun wensen zijn. Uiteindelijk
zullen de visies leiden tot een ontwerpinrichtingsplan dat in het vierde kwartaal van dit jaar ter inzage zal worden
gelegd. Gedeputeerde Staten stellen vervolgens het definitieve inrichtingsplan vast.
In 2010 is een vrijwillig ruilverkavelingstraject in het noordelijk deel van De Centrale As gestart. Vanwege het
genereerde draagvlak voor deze aanpak is een en ander ook inspiratie geweest voor een vergelijkbaar traject in
het zuidelijk deel in 2011. De vrijwillige ruilverkaveling moet resulteren in een tijdig vrijkomen van de gronden
voor de aanleg van De Centrale As.
rijksprojecten (rijksinfrastructuur en/of medefinanciering rijk)
Rijksweg A7 Sneek
De tweede houten brug is eind november op zijn plek gezet. Momenteel wordt er aan de onderbouw van de brug
gewerkt. Het project is nagenoeg afgerond. In 2011 vinden de laatste afrondende werkzaamheden plaats, zoals
de definitieve deklaag deel Midden en het aanleggen van de fietsbrug aan de Woudvaartbrug. Tevens wordt van
het onderliggend wegennetwerk van de gemeente Sneek een aantal restpunten afgerond. Verder wordt er
gewerkt aan de overdracht van de rijksweg naar Rijkswaterstaat. Naar verwachting is de aansluiting van de Rijksweg
A7 op de lokale infrastructuur eind 2011 klaar. Bij de begroting was nog uitgegaan van afronding van de
uitvoering in 2010. Deze vertraging is het gevolg van discussie over de vormgeving van de rijksweg aan de oostkant
van Sneek. Hier is op verzoek van Rijkswaterstaat een andere aansluitvorm toegepast. De planning van de
overige werkzaamheden is hierop aangepast, noodzakelijk vanwege hergebruik materialen (in dit geval zand).
Haak om Leeuwarden/Westelijke Invalsweg en RSP Bereikbaarheid Leeuwarden
Het jaar 2010 stond voor de Haak om Leeuwarden in het teken van het Tracébesluit (TB). Op 26 februari heeft de
toenmalige minister het TB vastgesteld waarna het van 7 april t/m 19 mei ter inzage heeft gelegen om zo belanghebbenden
de mogelijkheid te geven beroep in te stellen bij de Raad van State. Op 17 oktober heeft de Raad van
State de beroepen inhoudelijk behandeld en bij uitspraak van 17 november zijn de beroepen afgewezen, waarmee
het TB onherroepelijk is vastgesteld en de realisatie daadwerkelijk plaats kan vinden.
Zoals afgesproken in het BO-MIRT d.d. 18 mei 2009 ligt de ‘overall regie’ op de uitvoering van de werken uit het
Programma Bereikbaarheid Leeuwarden bij de provincie en zal de provincie de realisatie van het noordelijk deel
van de Haak (Marsum – Hendrik Algrawei) en de Westelijke Invalsweg Leeuwarden, voor haar rekening nemen.
Rijkswaterstaat neemt het zuidelijk deel (Hendrik Algrawei – Hemriksein & aansluiting Wirdum) voor haar
rekening. Afspraken over de uitvoering zijn vastgelegd in een realisatieovereenkomst d.d. 29 mei 2010.
Met de gemeente Leeuwarden zijn afspraken gemaakt over de realisatie van het Programma bereikbaarheid
Leeuwarden (overeenkomst d.d. 1 maart 2010).
De voorbereiding van de realisatie van de provinciale projecten in het bereikbaarheidsprogramma Leeuwarden
loopt volop. De grondaankoop is een eind op streek, bestekken worden voorbereid en de voorbereidingen voor het
verleggen van kabels en leidingen zijn in een vergevorderd stadium. Naar verwachting gaat de schep de tweede
helft van 2011 de grond in, zodat nog binnen de planning (eind 2014) het verkeer over de nieuwe Haak kan
rijden. Het plan voor het project Drachtsterweg en omgeving zit momenteel in de planologische procedure. Voor
het Drachtsterplein is deze inmiddels afgerond. Er waren geen beroepen. Naar verwachting zal het bestemmingsplan
voor de rest van het project in de loop van 2011 onherroepelijk worden. Hiervan uitgaande zal in 2012
worden gestart met de uitvoering hiervan. De bouwtijd is ongeveer 3 jaar.
programma 2 - verkeer en vervoer
53

Jaarverslag 2010
54
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
RSP Traverse Harlingen
Het project wordt uitgevoerd conform de MIRT-spelregels. Het project valt onder de werking van de Crisis- en
Herstelwet, hetgeen betekent dat er een verkorte Tracéwetprocedure wordt toegepast. In mei 2010 is de samenwerkingsovereenkomst
tussen Rijk, Provincie en gemeente Harlingen getekend. De opdracht voor OTB-MER is in
oktober gegund. Conform besluit van PS zijn de eerste stappen in de grondverwerving inmiddels gezet.
RSP Knooppunt Joure en omgeving
Het project wordt uitgevoerd conform de MIRT-spelregels. Het project valt onder de werking van de Crisis- en
Herstelwet, hetgeen betekent dat er een verkorte Tracéwetprocedure wordt toegepast. In mei 2010 is de samenwerkingsovereenkomst
tussen Rijk, Provincie en gemeente Skarsterlân getekend. De opdracht voor OTB-MER is in
oktober gegund. Conform besluit van PS is het grondverwervingsproces opgestart.
RSP Gebiedsontwikkeling Heerenveen
De gedeelde belangen rond sport, verkeer en ruimte hebben geleid tot het opstarten van een proces om tot een
samenwerkingsagenda tussen gemeente Heerenveen en Provincie te komen. Er is daarnaast een concept plan opgesteld
om Heerenveen voor de langere termijn bereikbaar te houden en om de beoogde ruimtelijk-economische
ontwikking te kunnen faciliteren. Het plan is afhankelijk van medewerking en financiering van het rijk. Er wordt
intensief overlegd om voor de langere termijn afspraken te kunnen maken (via BO MIRT). Voor de korte termijn -
en een invulling van het RSP-deel - is een uitwerking langs de A32 en de evenementen gemaakt. Ook hierover
vindt nog overleg plaats.
RSP OV Spoor Heerenveen – Groningen
Uit de vier varianten voor de ov-verbinding Heerenveen – Groningen, is gekozen voor ‘Heavyrail’. Tijdens een
bestuurlijk overleg is besloten om voorafgaand aan een aanbesteding het rekentracé uit te werken, marktpartijen
te benaderen om hun mening te vragen over het aanbestedingsproces en om een programma van eisen op te
stellen. Voor het nader uitwerken van het rekentracé is input gevraagd van gemeenten, omwonenden langs
de lijn en Rijkswaterstaat. Voor het opstellen van een programma van eisen voor de spoorlijn is ProRail gevraagd
te helpen.
Daarnaast zijn marktpartijen benaderd met de vraag of zij het project haalbaar achten en wat hun mening is over
de aanbestedingmethodiek. Marktpartijen hebben tijdens een bijeenkomst in november aangegeven dat zij nog
steeds vertrouwen hebben in het project, maar wel bedenkingen hebben bij het aanbestedingsproces. Op basis
van de uitkomsten van de marktbijeenkomst is het aanbestedingsproces bijgesteld.
Begin 2011 worden de resultaten van de inspanningen in 2010 ter besluitvorming voorgelegd aan het breed
bestuurlijk overleg in de vorm van een procesvoorstel. In dit voorstel wordt in 2011 het bestek geschreven en
vindt de aanbesteding van de spoorlijn plaats zodat begin 2012 de gunning kan plaatsvinden en de planologische
procedures kunnen worden opgestart.
RSP Landelijke Markt en Capaciteitsanalyse Spoor (LMCA spoor)
Conform de Motie Koopmans is vanuit het budget voor Programma Hoofdfrequent Spoorvervoer € 164 miljoen
(prijspeil 2010) beschikbaar gesteld om intensivering van de treindienst mogelijk te maken en kosteneffectieve
maatregelen te treffen om de rijtijden tussen Noord-Nederland en de Randstad te verbeteren. In het BO MIRT
Noord Nederland (najaar 2009) is besloten om in dit kader de wissels te Zwolle aan te passen ten behoeve van het
sneller binnenkomen en vertrekken van de InterCity’s van en naar Noord-Nederland. De aanpassingen worden
door ProRail gerealiseerd als onderdeel van de vernieuwing van het station te Zwolle. De aanpassingen zijn gereed
eind 2012. De kosten bedragen circa € 46 miljoen (project van en voor de 3 noordelijke provincies).

In 2010 is voor Fryslân ondermeer gekeken naar de overwegveiligheid op het traject Zwolle – Leeuwarden.
Concreet is op twee locaties onderzocht wat de mogelijkheden zijn om kruisingen ongelijkvloers te maken,
namelijk in Wolvega en Heerenveen.
• In Wolvega is een voorlopig ontwerp (VO) gemaakt voor een gecombineerde fiets-/autotunnel. In 2011 zal dit
nader worden uitgewerkt, waarna gestart kan worden met de planologische procedure.
• In Heerenveen bleek een tunnel niet haalbaar binnen het budget. Gekeken wordt naar een locatie elders
binnen de gemeente.
Onderzoek van ProRail traject Leeuwarden – Zwolle heeft aangetoond dat voor een dienstregeling met vier treinen
per uur een passeerspoor voor goederenvervoer dient te worden aangelegd en de Van Harinxmabrug een
knelpunt vormt. Rijk en regio achten het van belang dat met de start van de Hanzelijn op het traject Zwolle –
Leeuwarden een eerste stap wordt gemaakt met de uitbreiding van de dienstregeling naar vier treinen per uur.
De provincie overlegt met de NS over hoe deze stap er uit gaat zien.
RSP Station Werpsterhoek
De gebiedsgerichte verkenning / planstudie van ProRail is afgerond. Resultaat is dat de scope van het project een
raming oplevert die niet overeenkomt met het budget van € 28 mln. In 2011 wordt gekeken hoe scope en budget
wel met elkaar in overeenstemming kunnen worden gebracht en zal worden gewerkt aan een voorlopig ontwerp.
RSP Spoorlijn Groningen – Leeuwarden
In 2010 is door ProRail uitgezocht welke maatregelen genomen moeten worden om de extra sneltrein tussen
Groningen en Leeuwarden mogelijk te maken. Het gaat om:
• Aanpassing station Leeuwarden
• Rijtijdverkorting Leeuwarden – Veenwouden
• Dubbelspoor Zuidhorn – Hoogkerk
In 2011 zal in overleg met de gemeenten door ProRail en de provincies gekeken worden op welke manier deze
maatregelen uitgevoerd kunnen worden.
Bruggen Skulenboarch en Kootstertille
De eerste stap van de MER is uitgevoerd met als resultaat een beperking van het aantal nader te onderzoeken
varianten. De resultaten hiervan komen begin 2011 beschikbaar.
Vervanging brug Burgum
De planstudie is afgerond en besluitvorming in GS en PS heeft inmiddels plaatsgevonden. In december 2010 is de
planologische procedure voor de gekozen variant gestart. Ook is de aanvraag voor het realisatiebesluit bij het
ministerie ingediend. Het besluit wordt in februari 2011 verwacht.
Drempelverwijdering Boontjes
Na het sluiten van een bestuursovereenkomst met het rijk in 2009 heeft de provincie een startdocument opgesteld.
Vervolgens verzorgt de provincie volgens afspraak het traject van een Passende Beoordeling/Projectplan. Dit
is noodzakelijk ten behoeve van het vergunningentraject en om zorgen bij belangenorganisaties weg te nemen.
Deze procedure zal gedurende 2011 en het voorjaar van 2012 worden doorlopen. Deze planning is een jaar
vertraagd als gevolg van het niet tijdig afronden van een door het rijk noodzakelijk geachte interne procedure.
Deze procedure is nog steeds niet afgerond. Het Rijk zal volgens de huidige planning in 2012 de uitvoering voor
haar rekening nemen. Er zijn zorgen ten aanzien van een tijdige (door het Rijk te plegen) realisatie.
programma 2 - verkeer en vervoer
55

Jaarverslag 2010
56
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Friese merenprojecten
Verruiming bedieningstijden bruggen en sluizen
In 2010 is de Pilot Verruiming Bedieningstijden afgerond. De betrokken partijen (provincie Fryslân, gemeente
Sneek, gemeente Boarnsterhim en gemeente Wymbritsteradiel) zijn tot de conclusie gekomen dat het verruimen
van de bedieningstijden en het afschaffen van bruggelden door middel van afstandbediening in gezamenlijkheid
financieel niet haalbaar is. Wel zijn de provincie en de gemeenten afzonderlijk doorgegaan om de ambitie van
“Grenzeloos varen” te realiseren. Op onderdelen is dit ook gelukt. Van daaruit worden voor de meest belangrijke
en kansrijke provinciale vaarwegen verdere mogelijkheden onderzocht, waarbij gastvrijheid, de bezuinigingstaakstelling
en de personeels- en werkgelegenheidsontwikkeling centraal staan. Dit plan wordt u voor de zomer voorgelegd.
Capaciteitsuitbreiding Johan Frisosluis
In de 1e Berap 2010 is gemeld dat voor dit specifieke project gekozen is voor het aanbestedingstraject met de
zogenaamde ‘Concurrentie Gerichte Dialoog’ om tussentijds te kunnen bijsturen en ook de kans op creatieve en
goedkopere oplossingen mogelijk te maken. Op basis van de ingediende plannen in de 1e fase (medio september)
kan worden geconstateerd dat deze procedure daadwerkelijk geleid heeft tot een aantal creatieve oplossingen.
Op basis van de ingediende plannen met bijbehorende plafondbedragen en het huidige programma van eisen
zullen de projectkosten lager uitvallen dan het geclausuleerde bedrag in de begroting. Medio 2011 zullen conform
eerdere planning de plannen inhoudelijk aan u worden voorgelegd met het verzoek het uitvoeringskrediet beschikbaar
te stellen.
Staande Mastroute
De Staande Mastroute Grou-Leeuwarden is in 2009 in gebruik genomen. Een geschil tussen de provincie en
aannemer over de wijze van grondtransport is door de aannemer aanhangig gemaakt bij de Raad van Arbitrage.
De uitspraak wordt in 2011 verwacht. Na beoordeling van de claim is de verwachting dat de beschikbare middelen
toereikend zullen zijn. De evaluatie van de realisatie en de administratieve en financiële afhandeling van het
project worden na afronding van dit geschil afgerond.
Recreatiegeul Grutte Brekken
De uitvoering van dit project is in volle gang en zal in het voorjaar van 2011 afgerond worden. De prognose einde
werk blijft binnen de beschikbare middelen. Binnen het project wordt een mogelijke vrijval voorzien. Deze vrijval
zal worden meegenomen bij de actualisatie van de investeringen.
Verlagen drempel sluis Workum
De verwachting is dat dit project pas in 2012 gerealiseerd kan worden in plaats van 2011. De vertraging is veroorzaakt
door een lastige en daardoor langere planvorming. Op basis van nader onderzoek is geconcludeerd dat voor
het project naar alle waarschijnlijkheid de procedure Wet Waterkering doorlopen zal moeten worden.
Kleine en reguliere projecten
N354 Dearsum - Scharnegoutum
Bij Nij Kleaster is de tweede ovonde van Fryslân in fase 1 al opgeleverd. Het 2 e deel van het project, de herinrichting
van de bebouwde kom van Dearsum zal nu naar verwachting in het najaar 2011 worden aanbesteed (fase 2)
door een discussie met de Nutsbedrijven over de kosten voor het verleggen van kabels en leidingen. Het gehele
project komt dan gereed in 2012, 1 jaar later dan gepland.

N355 Twijzel
Met betrekking tot de herinrichting Twijzel is het moeizaam gebleken met de gemeente Achtkarspelen (financiële)
afspraken te maken over uitvoering, beheer en onderhoud van de delen die op gemeentelijk grondgebied zullen
worden uitgevoerd. De formele instemming van het gemeentebestuur met de plannen ontbreekt nog steeds.
Mede vanwege de gevraagde financiële bijdrage komt de gemeente ook inhoudelijk terug op het ontwerp, hoewel
er bij de inwoners een groot draagvlak voor bestaat. Ofschoon het een versnellingsproject was, zal het werk
minimaal een jaar later dan gepland (in 2013) worden opgeleverd.
N357 Stiens – Holwerd
Grote delen van het project op het gedeelte Stiens - Hallum worden, in combinatie met het groot onderhoud, uitgevoerd
in 2011. Hierbij hoort ook een rotonde ten zuiden van Hallum die we uitvoeren op verzoek van de gemeente.
Er wordt dit jaar al gewerkt aan het verleggen van nutsleidingen. Aanpassing van het gedeelte Hallum –
Holwerd is in 2012 /2013, waarbij gewerkt wordt met ‘vergevingsgezinde bermen’ om eenzijdige ongevallen te
voorkomen. In het kader van het gebiedsproject Ferwerderadiel wordt meegedacht over een kwaliteitsnetwerk
voor het landbouwverkeer. Op het noordelijke gedeelte Hallum - Holwerd zullen passeerstroken worden aangelegd
zodat het landbouwverkeer kan uitvoegen om achteropkomend verkeer te laten passeren.
N358 Lutkepost – Augustinusga
In samenspraak met de Staten zijn de beleidsuitgangspunten met betrekking tot het landbouwverkeer tegen het
licht gehouden. In het project Lutkepost – Augustinusga worden nu vanuit die gedachte over het gehele traject
passeerstroken op de hoofdrijbaan toegevoegd, zodat doorgaand landbouwverkeer de gewenste doorstromingskwaliteit
minder hindert. De keuze voor de oplossingsrichting hangt ook samen met de mogelijkheden voor het
gedeelte Skieding - Uterwei in dezelfde wegverbinding (zie hieronder). De geldigheid van diverse uitvoeringsvergunningen
en onderzoeken is verlopen, zodat naar verwachting het project daarom pas in 2012 kan worden
opgeleverd.
N358 opwaardering Skieding – Uterwei
De planvorming is opgestart. De oplossingsrichting van het project Lutkepost-Augustinusga zal worden doorgezet
tot Surhuisterveen. Vanaf Surhuisterveen tot de A7 zijn er veel minder fietsbewegingen maar meer autoverkeer,
waardoor hier volgens de richtlijnen volstaan kan worden met een parallelweg of passeerstroken. Ook op dat
traject zijn dwangpunten bij woningen en agrarische bedrijven die een gescheiden afwikkeling van fietsers en
landbouwverkeer niet altijd mogelijk maken. De oplevering is sterk afhankelijk van grondverwerving en wordt
nu verwacht in 2013.
N369 Kootstermolen – Kootstertille
Om doorstroming en veiligheid te verbeteren zouden inritten van percelen en bedrijven moeten worden gecombineerd.
Hiervoor ontbreekt veelal de ruimte. Onderzoek heeft uitgewezen dat het veiligheidsniveau de laatste jaren
is verbeterd en een kleine verbetering in doorstroming nog tot de mogelijkheden behoort. Zonder grootschalige
sloop is er weinig meer mogelijk dan het “oppoetsen” van de bestaande wegverbinding. In samenspraak met de
streek en aanwonenden wordt bekeken welke problemen nog binnen het versoberde project kunnen worden aangepakt.
De uit te voeren werken worden uitgevoerd in combinatie met het aanbrengen van een nieuwe deklaag
(groot onderhoud 2014).
N361 Trynwâlden, Steenendam/Rinsumageest, Rhaladyk
Dit project maakt deel uit van de overeenkomst met de gemeenten in het kader van de aanleg Centrale As.
De herinrichting van de traverse Trynwalden naar shared space principes is aanbesteed en uitgevoerd samen
programma 2 - verkeer en vervoer
57

Jaarverslag 2010
58
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
met de rotondes Steenendam en Rinsumageest. De oplevering heeft plaatsgevonden in november 2010, met uitzondering
van de Rhaladyk. Deze wordt later uitgevoerd i.v.m. de vroeg ingevallen winter. Door een innovatieve
aanbesteding is naast aanbestedingsvoordeel ook de periode van overlast en duur van de uitgevoerde werken
drastisch ingeperkt, waarmee de uitvoeringskosten lager bleven dan begroot. De omvang hiervan is nog niet
bekend omdat er nog resterende werkzaamheden moeten worden uitgevoerd.
N910 Stroobossertrekweg 2 e fase
Fase 2a van het project is uitgevoerd, op een fietsonderdoorgang en substantiële aanpassingen naar aanleiding
van de evaluatie met de streek na. Nu wordt de volgende fase, het fietspad aan de oever van de trekvaart tussen
Dokkum en de Terpweg nader uitgewerkt. Er wordt rekening gehouden met de kosten van de knip in de Trekweg
die eventueel in het kader van de rondweg Buitenpost zal worden gerealiseerd. Deze kosten passen binnen de
prognose einde werk. Er zullen in 2011 nog aanvullende werken plaatsvinden naar aanleiding van klachten over
geluid, snelheid en vrachtverkeer.
N392 Rondweg Gorredijk
De noodzakelijke grondverwerving verloopt dermate moeizaam dat parallel aan de nog lopende onderhandelingen
een onteigening wordt voorbereid. Een onteigeningtraject heeft een minimale doorlooptijd van 2,5 jaar, hierdoor
vindt de oplevering naar verwachting plaats in 2014. Het project kan naar huidig inzicht nog binnen het projectbudget
worden gerealiseerd.
N392 Terwispel - komgrens Gorredijk
Het project heeft ruim een half jaar vertraging opgelopen door de ruimtelijke procedure en het faillissement
van een aannemer. Inmiddels zijn de problemen opgelost. De aanbesteding heeft plaatsgevonden in september
2010. De uitvoering loopt van najaar 2010 tot zomer 2011. Het project kan binnen de beschikbare middelen
worden uitgevoerd.
N354 reconstructie aansluiting IJlst
Dit project is een zogenaamd versnellingsproject. Besloten is dat hier een ovonde komt. De voorbereiding daarvan
is gestart. De realisatie en voortgang van de reconstructie IJlst is sterk afhankelijk van de grondaankoop. Op zijn
vroegst zal de realisatie in het najaar van 2011 plaatsvinden. Het beschikbare budget is voldoende om het werk te
realiseren.
OV infrastructuur/ Haltevoorziening
In het kader van de Wet Toegankelijkheid is het de bedoeling om 44% (ca 200 st.) van de provinciale bushaltes,
de perrons te verhogen en verbreden. In de jaren 2008 t/m 2010 zijn deze aanpassingen aan de perrons uitgevoerd,
waar mogelijk in combinatie met lopende projecten en groot onderhoud wegen. De resterende halten
worden in drie separate tranches aangepakt. Het programma ligt op schema (47 % is gerealiseerd) en de
prognose einde werk past binnen de beschikbare middelen.
N393 fietssnelweg Stiens - St. Jacobiparochie
Op basis van de herziene beleidsuitgangspunten (plaats van het landbouwverkeer op de weg) heeft de projectscope
een aanzienlijke wijziging ondergaan, de kom van Vrouwenparochie maakt geen deel meer uit van het
project doch zal in het kader van groot onderhoud later worden opgepakt. In het kader van de herprioritering
programma 2 is het project aanzienlijk versoberd, de verbreding van het fietspad blijft het belangrijkste onderdeel.
Afstemming met plaatselijk belang en aanwonenden moet nog plaatsvinden. Het geplande opleveringsjaar
van 2012 lijkt haalbaar.

N353 Noordwolde Zuid
Momenteel wordt het fietspad aangepast i.v.m. de gladheidsbestrijding. De bushaltes komen dichter op de hoofdweg
te liggen, wat leidt tot versmalling van de hoofdweg. De in het najaar van 2010 uitgevoerde snelheidsmetingen
geven een bevredigend resultaat (aldus het dorpsbelang). In het voorjaar van 2011 worden nogmaals metingen
uitgevoerd. De verwachting is dat er geen aanvullende maatregelen nodig zijn.
N355 Wyldpead (ontsluiting Emmaus)
In samenspraak met de gemeente Tytsjerksteradiel is besloten dit project niet (verder) uit te voeren. De reeds
gemaakte voorbereidingskosten zijn afgeboekt en de vrijvallende middelen zullen t.g.v. de algemene middelen
vallen.
N359 Lemmer rondweg/ aquaduct Lemster Sylroede
Er wordt op dit moment gewerkt aan een voorkeursschetsontwerp voor de Rondweg Lemmer, welke begin 2011
opgeleverd wordt. Naast de Rondweg spelen rond Lemmer nog meer infrastructurele plannen en initiatieven, deze
zijn allen in de Ontwikkelagenda Lemmer in beeld gebracht. De financiering van de Rondweg Lemmer loopt mee
met de Begroting 2012 een voorstel worden ingediend; momenteel is alleen een bijdrage van € 15 miljoen voor
het aquaduct financieel gedekt. Op basis van de resultaten van het uitgevoerde onderzoek zal bepaald worden of
in de Rondweg zodanige knelpunten zijn dat in 2011/ 2012 versneld maatregel(en) moeten worden uitgevoerd.
Hiervoor is nog circa € 1,5 miljoen beschikbaar.
N928 Opwaardering Woudsend – Balk
De planvorming van het project is afgerond voor het traject Woudsend - Harich. De problematiek m.b.t. de
ontsluiting van een bedrijf in Balk zal opgelost worden tussen het bedrijf en de gemeente Gaasterlân – Sleat
zodat dit niet tot een scope-uitbreiding van het project leidt. Het streven is het werk conform planning eind 2011
op te leveren maar dit is afhankelijk van noodzakelijke grondaankoop en een discussie met de Nuts – Telecombedrijven
over de kostenverdeling.
N359 Stroomweg Bolsward - Leeuwarden
Voor de kruispunten Winsum, Hûns – Leons en Hilaard is per kruispunt in overleg met de omwonenden een voorkeursvariant
bepaald. De varianten zijn respectievelijk een halfklaverbladoplossing, een fietstunnel en een autotunnel.
Een kostenraming geeft aan dat de drie kruispunten niet binnen het beschikbare budget gerealiseerd
kunnen worden. De voorkeursplannen worden uitgewerkt naar een Voorlopig Ontwerp met een bijbehorende
(nauwkeurigere) kostenraming. Op dat moment kan bezien worden of (mogelijk met aanvullende
financiering) alle drie de kruispunten aangepakt kunnen worden, dan wel dat slechts twee kruispunten aangepakt
worden. In het laatste geval zal naar alle waarschijnlijkheid de fietstunnel Hûns – Leons in een later stadium gerealiseerd
worden.
N359 Kruispunten Workum (T- aansluiting Workum)
Doordat onteigening voor dit project noodzakelijk bleek en dit hier een ongewis traject dreigde te worden is
besloten de plannen aan te passen. Het is uit verkeerskundig oogpunt mogelijk de aansluiting van Workum op
een andere manier te realiseren, zonder onteigening maar met ingrijpende aanpassingen aan het brugdek van de
Sudergoabrêge. De projectkosten voor dit alternatieve plan zijn ongeveer even hoog als van het oorspronkelijke
plan. De verwachting is nu dat het project nog in 2011 opgeleverd kan worden.
programma 2 - verkeer en vervoer
59

Jaarverslag 2010
60
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Brug Vrouwbuurtstermolen
Het project zou eind 2010 worden opgeleverd maar kan door vertraging in de toetsingprocedure en het vroeg
invallen van de vorstperiode pas begin 2011 opgeleverd worden.
Het project heeft een financiële meevaller als gevolg van een gunstig aanbestedingsresultaat en het achterwege
blijven van ingeschatte risico’s.
N356 Reconstructie kruispunt Broeksterwoude (Centrale As organisatie)
Het werk is december 2009 opgeleverd, de aanneemsom ligt binnen de raming. Er is meerwerk ontstaan door
onverwachte werkzaamheden als gevolg van dichtheid ligging kabels en leidingen. Daarnaast heeft de aannemer
een claim ingediend vanwege stagnatiekosten welke thans in behandeling is bij de provincie.
Overige projecten
Quick win baggeren Houkesleat
Voor dit werk is een rijksbeschikking verleend voor zowel het gemeentelijke als het provinciale deel van de werkzaamheden.
De cofinanciering bestaat uit een bijdrage van het Fries Meren Project en een bijdrage uit het MPI.
Met de gemeente Sneek is een samenwerkingsovereenkomst gesloten met betrekking tot de voorbereiding en
uitvoering van het baggerwerk. Met een aannemerscombinatie is een gebruiksovereenkomst gesloten in verband
met de benodigde depotruimte. De aanbesteding heeft in december 2010 plaatsgevonden. Uitvoering zal – overeenkomstig
de beschikkingsvoorwaarde van het Rijk - plaatsvinden in 2011. Naar verwachting zullen de werkzaamheden
binnen het beschikbare budget worden uitgevoerd.
Quick win baggeren Zwaaikom Leeuwarden
Voor dit werk heeft de Provincie een rijksbeschikking voor 50% van de kosten gekregen. U heeft ingestemd met
co-financiering vanuit het bedrijfsleven. Momenteel wordt gewerkt aan een overeenkomst met het bedrijfsleven
waarin de financiering wordt vastgelegd. De voorbereiding van de werken is inmiddels gestart; de uitvoering zal in
het najaar van 2011 plaatsvinden. De provincie is formeel opdrachtgever. De overeenkomst zal in april 2011 in uw
staten aan de orde komen.
Quick win baggeren Wiide Greons
Ten behoeve van de bereikbaarheid van de bedrijven in Leeuwarden Oost heeft de provincie een rijkssubsidie van
50% in de kosten gekregen. Co-financiering vindt plaats uit een provinciaal saneringsbudget en uit het baggeronderhoudsbudget.
De intentie is om het vrijkomende bodemmateriaal na bewerking toe te passen als funderingsmateriaal
in het project Noordwest Tangent. Hiermee wordt een win-win situatie gecreëerd en wordt invulling
gegeven aan de doelstelling duurzaamheid. Nader onderzoek naar de kwaliteit van de waterbodem moet aantonen
of de gewenste toepassing realiseerbaar is. In het voorjaar van 2011 is hier duidelijkheid over. De uitvoering
zal aansluitend starten en moet in 2011 worden afgerond.

2.3 Instandhouding provinciale infrastructuur
Wat hebben we gedaan (hebben we gedaan wat we moesten doen)?
Hoe staat het met de doelstellingen van Doel Gewenst resultaat €
de Beleidsvelden? Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
2.3 - Instandhouding provinciale infrastructuur
doelen
Wij onderhouden de provinciale infrastructuur (wegen en vaarwegen) op een niveau dat in overeenstemming is
met de geldende regelgeving, en dat in technische zin voldoende is; dat wil zeggen constructief veilig en functioneel.
Wij heffen achterstanden in het onderhoud op.
rapportage doelenrealisatie
Uit de technische schouw (gehouden eind 2009), komt naar voren dat de huidige kwaliteit van de verhardingen
(wegen) voldoende is (basis).
Er is nog een beperkt aandeel op kwaliteitsniveau laag. Bij het onderdeel kunst- en oeverwerken heeft een
aanzienlijk deel van het areaal nog een lage kwaliteit.
Vanaf begroting 2007 is voor achterstallig groot onderhoud en rehabilitatie over de periode 2006 t/m 2011 een
bedrag van € 1,4 miljoen opgenomen. Het inlopen van de achterstanden in het onderhoud loopt volgens planning.
Voor het verstalen van houten brugdekken is voor de periode 2006 t/m 2010 een tijdelijk budget van € 2,0
miljoen beschikbaar gesteld.
Gewenste resultaten
Beleidsveld 2.3 - Instandhouding provinciale infrastructuur Beleid tijd Geld
1. Het uitvoeren van het jaarlijks terugkerend onderhoud (jto) en het niet jaarlijks
terugkerend onderhoud (njto)van de provinciale infrastructuur zoals vastgelegd
in de onderhoudsbeleidskaders.
2. Het inlopen van de onderhoudsachterstanden conform het onderhoudsbeleidsplan.
3. De bediening van bruggen en sluizen volgens de provinciale besluitvorming en
conform overeenkomsten met derden.
4. De beoordeling van verzoeken om ontheffingen en vergunningen op grond van
de Wegenverordening en de Vaarwegenverordening.
5. Het opstellen van een (meerjaren)programma met locaties waar openbare
verlichting wordt aangelegd, verwijderd en vervangen.
rapportage Gewenste resultaten
2.3.1 In 2010 zijn de budgetten voor jaarlijks terugkerend en niet jaarlijks terugkerend onderhoud overschreden.
Voor een verklaring van deze overschrijding wordt verwezen naar Toelichting exploitatie, onderdeel structurele
budgetten.
2.3.3 In 2010 is de Pilot Verruiming Bedieningstijden afgerond. De betrokken partijen (provincie Fryslân,
gemeente Sneek, gemeente Boarnsterhim en gemeente Wymbritsteradiel) zijn tot de conclusie gekomen, dat
programma 2 - verkeer en vervoer
61

Jaarverslag 2010
62
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
het verruimen van de bedieningstijden en het afschaffen van bruggelden door middel van afstandbediening in
gezamenlijkheid financieel niet haalbaar is. Wel zijn de provincie en de gemeenten afzonderlijk doorgegaan om
de ambitie van ‘Grenzeloos varen’ te realiseren. Op onderdelen is dit ook gelukt. Van daaruit wordt voor de meest
belangrijke en kansrijke provinciale vaarwegen verdere mogelijkheden onderzocht, waarbij gastvrijheid, de bezuinigingstaakstelling
en de personeels- en werkgelegenheidsontwikkeling centraal staan. Dit plan wordt u voor de
zomer voorgelegd.
2.3.5 Het uitvoeringsprogramma kan worden opgesteld na besluitvorming over de beleidsnotitie openbare
verlichting. Deze besluitvorming is in 2010 opgeschoven in afwachting van de vaststelling van de kadernota
2011 en de kaders voor de begroting 2011. Hierdoor zal het uitvoeringsprogramma medio 2011 gereed zijn.
Eindrapportage prestatie-indicatoren
Onderwerp indicator doelwaarde 2010 realisatie
De provinciale infrastructuur Onderhoudsniveau, bepaald op basis van 100% 100%
wordt onderhouden over- een schouw.
eenkomstig de vastgestelde
Onderhoudsbeleidskaders.
De in de Onderhoudsbeleids- De werken worden uitgevoerd in het jaar 100% 100%
kaders specifiek benoemde zoals gemeld in het meest recente Uitvoe
onderhoudsachterstanden ringsprogramma verkeer en vervoer
worden ingelopen volgens
planning.
Exploitatie
Wat heeft het Beleidsveld gekost?
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
2.381 2.197 2.146 51 0 51
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
2 160 14 146 0 146
Voorzieningen 0 6.544 6.706 -162 0 -162
Overlopende passiva 8.644 0 0 0 0 0
totaal Baten 11.026 8.901 8.866 35 0 35

lasten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
15.727 16.463 17.741 -1.278 0 -1.278
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
1.878 2.348 2.139 209 57 152
Voorzieningen 0 6.551 6.714 -163 0 -163
Overlopende passiva 3.661 0 0 0 0 0
Bedrijfsvoeringskosten 19.677 16.844 16.756 88 0 88
totaal lasten 40.942 42.205 43.349 -1.144 57 -1.200
Baten - lasten -29.916 -33.305 -34.483 1.178 -57 1.235
toelichting exploitatie
Structurele budgetten
De overschrijding op de lasten wordt met name veroorzaakt door:
• hogere kosten van gladheidsbestrijding (€ 900.000) door het vroeg invallen van een lange vorstperiode aan
het einde van het jaar;
• hogere kosten van depotbeheer (€ 200.000) door hogere kosten voor op orde houden van depot Trijehûs.
Deze kosten worden normaliter gedekt door een opslag op het storttarief, hetgeen ook tot hogere baten leidt.
In 2010 is echter overwegend bagger uit provinciale werken ingebracht, waarop niet in alle gevallen het hogere
opslagtarief in rekening is gebracht. De reden hiervoor is dat vanuit provinciale projecten schone baggerspecie
geleverd is die noodzakelijk is om het depot in de toekomst te kunnen afdekken. Een deel van de stortkosten
is/wordt pas in 2011 verrekend, waardoor er in 2010 in verhouding te weinig inkomsten zijn gegenereerd;
• hogere doorbelaste kosten voertuigen (€ 250.000) door uitbreiding wagenpark, prijsstijging auto rijden in het
algemeen en hogere kosten nieuwe leaseauto’s. De hogere kosten van de overgang naar milieuvriendelijkere
leaseauto’s in 2010 kunnen gedeeltelijk worden gedekt door vrijvallende afschrijvingslasten bij de bedrijfsvoering.
In 2011 wordt de resterende dekking voor de voertuigen geregeld.
• hogere kosten bedienen kunstwerken (€ 150.000) doordat kosten ten gevolge van de inzet gemeentelijk
personeel op provinciale bruggen over de jaren 2008, 2009 en 2010 in één keer in 2010 door de gemeenten
in rekening zijn gebracht ;
• een onderschrijding op het provinciale deel van de personeelskosten GrootScheepsVaarWater (GSVW)
(€ 250.000) als gevolg van uitstel van projecten in verband met problemen bij de benodigde grondaankopen.
Tijdelijke budgetten
Bij de tijdelijke budgetten is het saldo van de afwijkingen op de baten en lasten bijna nihil. Bij de lasten is een
bedrag van € 53.000 doorgeschoven naar 2011. Het betreft hier verplichte gelden voor verdieping provinciale
vaarwegen, die niet meer in 2010 tot besteding konden komen door vertraging van projecten door de vroeg
intredende winter en het later beschikbaar zijn van het benodigde baggerdepot.
Voorzieningen
Het beheer en onderhoud GrootScheepsVaarWater (GSVW) is ondergebracht in een voorziening. Hieruit worden
verbeteringswerken aan het Prinses Margietkanaal en Van Harinxmakanaal gefinancierd.
programma 2 - verkeer en vervoer
63

Jaarverslag 2010
64
Investeringen
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Bedragen x € 1.000 Saldo per Vermeerderingen Verminderingen Saldo per
1-1-2010 31-12-2010
Afgerekende werken 0 0 0 0
Opgeleverde werken 0 0 0 0
Onderhanden werken 776 35 0 811
totaal 776 35 0 811
toelichting investeringen
Onderhanden werken
Het betreft het baggerdepot Zuidwest Friesland 2 e fase. De onderhandelingen met de gemeente Lemsterland over
bestemmingsplanwijzigingen voor het depot Follegasloot zitten in een impasse. Er is momenteel geen zicht op een
oplossing op korte termijn.
2.4 Openbaar Vervoer (OV)
Wat hebben we gedaan (hebben we gedaan wat we moesten doen)?
Hoe staat het met de doelstellingen van Doel Gewenst resultaat €
de Beleidsvelden? Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
2.4 – Openbaar Vervoer
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
doelen
Wij zorgen dat het openbaar vervoer zo goed mogelijk is afgestemd op de behoefte van de reizigers en dat elke
stad en elk dorp in Fryslân dagelijks bereikbaar is met een vorm van openbaar vervoer. Daarbij betrekken wij de
conclusies en aanbevelingen van de Noordelijke Rekenkamer in het onderzoek naar de aanbesteding van het
openbaar vervoer.
Het openbaar vervoer wordt verbeterd, vooral op de sterke relaties, zoals het regionale spoor. Dankzij het beschikbaar
komen van middelen in het kader van het RSP kunnen gerealiseerd worden de spoorprojecten Leeuwarden –
Groningen, Heerenveen – Groningen, station Werpsterhoek en capaciteitsvergroting en overwegveiligheid op
Leeuwarden – Zwolle. Daarnaast vergroten wij de capaciteit op het baanvak Leeuwarden – Sneek en vergroten
wij de betrouwbaarheid op Leeuwarden – Harlingen.
rapportage doelenrealisatie
Wij hebben in 2010 in samenwerking met de vervoerders een provinciebrede informatieronde gehouden omtrent
de werking van het openbaar vervoer met daarin specifiek aandacht voor het Individuele Openbaar Vervoer.
Er heeft een uitbreiding van de treindienst plaatsgevonden op de baanvakken Leeuwarden-Sneek (3 treinen per
uur) en Leeuwarden-Groningen (extra sneltreinen ‘s avonds en in de weekends).
In 2010 zijn we gestart met de oprichting van een eigen datawarehousesysteem ten behoeve van informatievoorziening
en monitoring van het OV.

Daarnaast heeft de visie omtrent halte- en stationsvoorzieningen vorm gekregen. Deze visie is inmiddels bijna
afgerond. Ten aanzien van duurzaamheid in het OV zijn er duidelijke keuzes gemaakt, zodat hierover in de
volgende bestekken duidelijke doelstellingen kunnen worden opgenomen.
Gewenste Resultaten
Beleidsveld 2.4 – Openbaar Vervoer Beleid tijd Geld
1. De OV-concessies worden zodanig beheerd dat de vervoerders aan de reizigers
leveren wat met de provincie is afgesproken
2. Verbetering van de haltevoorzieningen langs de provinciale wegen
3. Stimulering gemeenten ter verbetering toegankelijkheid van de
gemeentelijke haltes
4. Continuering van de regeling korting scholieren OV
5. De spoorwegprojecten overeenkomstig de afspraken inzake RSP zijn in
voorbereiding
6. Uitbreiding capaciteit baanvak Leeuwarden - Sneek naar 3 treinen per uur
7. Aanbesteding concessie Qliner 315
toelichting
2.4.2 Verbetering van de haltevoorzieningen vindt plaats nadat de visie OV-infra (gereed begin 2011) is
vastgesteld en verwerkt in een beleids-/uitvoeringsplan. Aanpassing van haltes zal daardoor niet eerder dan
in 2011 een aanvang nemen.
2.4.3 Er is achterstand in de realisatie bij de gemeenten. Wel wordt aangegeven het gewenste aantal toegankelijke
haltes bij einde planning in 2015 gerealiseerd te hebben.
2.4.4 Door beperkt gebruik van de regeling voor schooljaar 2009/2010 is er in 2010 een vrijval van € 156.000
ontstaan. Op 23 juni 2010 heeft u besloten dat de regeling voor korting op OV-abonnementen voor 16- en
17-jarige scholieren niet wordt voortgezet voor de schooljaren 2010-2011 en 2011-2012.
programma 2 - verkeer en vervoer
65

Jaarverslag 2010
66
Exploitatie
Wat heeft het Beleidsveld gekost?
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
Overlopende passiva 38.189 44.696 39.723 4.973 0 4.973
totaal Baten 38.189 44.696 39.723 4.973 0 4.973
lasten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
43 73 71 2 0 2
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
180 144 -12 156 0 156
Overlopende passiva 38.803 44.949 39.864 5.085 0 5.085
Bedrijfsvoeringskosten 741 701 700 1 0 1
totaal lasten 39.767 45.867 40.622 5.245 0 5.245
Baten - lasten -1.578 -1.171 -900 -272 0 -272
toelichting exploitatie
Tijdelijke budgetten
De vrijval in 2010 bedraagt € 156.000. Het betreft vrijval op het project Korting voor OV scholieren voor het
schooljaar 2009/2010 doordat het aantal gebruikers van de kortingsregeling is achter gebleven bij de verwachting.
Overlopende passiva
De overlopende passiva hebben betrekking op de Brede Doel Uitkering Verkeer en Vervoer en zijn zowel verantwoord
bij beleidsveld 2.1 Planvorming en programmering, bestuurlijke samenwerking als bij beleidsveld 2.4 Openbaar
vervoer en beleidsveld 2.5 Verkeerseducatie en mobiliteitsbeïnvloeding. Een deel van de jaarbijdrage wordt
gereserveerd voor bestedingen op een later tijdstip. Het betreft reserveringen voor het openbaar vervoer en infrastructuur.
Voor de Brede Doel Uitkering verkeer en vervoer wordt jaarlijks een verdeelplan opgesteld. Op basis van
dit plan worden de middelen gecommitteerd. De realisatie van de projecten kan enkele jaren in beslag nemen. Het
BDU-saldo is grotendeels gereserveerd. Deze reservering betreft o.a. de projecten rondweg Gorredijk, knooppunt
Joure, Centrale As, de N381, overige gemeentelijke infrastructuur en openbaar vervoer, zoals OV-chipkaart,
3 e trein Sneek en Halteplan. De reserveringen verklaren het verschil op de overlopende passiva bij de beleidsvelden
2.1, 2.4. en 2.5.

2.5 Verkeerseducatie en mobiliteitsbeïnvloeding
Wat hebben we gedaan (hebben we gedaan wat we moesten doen)?
Hoe staat het met de doelstellingen van Doel Gewenst resultaat €
de Beleidsvelden? Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
2.5 - Verkeerseducatie en mobiliteitsbeïnvloeding
doelen
Uiteindelijk zijn het de gebruikers die met hun gedrag bepalen hoe veilig het verkeer is en in welke mate gebruik
wordt gemaakt van milieuvriendelijke vervoerwijzen.
Het is dus van belang dat weggebruikers bewust zijn van de risico’s in het verkeer, dat ze weten hoe ze zich
hiertegen kunnen beschermen en hoe ze hun gedrag kunnen aanpassen aan de verkeerssituatie.
Ook is het essentieel dat inwoners van Fryslân op de hoogte zijn van de beschikbare voorzieningen op het gebied
van fietsen, openbaar vervoer en carpoolen, zodat ze hier ook daadwerkelijk meer gebruik van kunnen maken.
rapportage doelenrealisatie
Het jaar 2010 was het laatste jaar van het Meerjarenprogramma Gedragsbeïnvloeding Verkeersveiligheid.
Belangrijk doel in dat plan was het toekennen van het Verkeersveiligheidslabel aan scholen voor basisonderwijs.
In november 2010 is het 100ste Label uitgereikt en er zijn nog steeds nieuwe scholen die dit traject ingaan.
Het aantal verkeersdoden is lager dan ooit; ook het aantal ernstig verkeersgewonden begint nu te dalen.
Al een aantal jaren zijn de activiteiten die georganiseerd worden voor jonge rijbewijsbezitters praktisch volgeboekt;
bewijs van een aansprekend product en goede hoop op positieve effecten. In de nabije toekomst zal
ook aandacht besteed worden aan de verkeersveiligheid van de groeiende groep ouderen in het verkeer.
Gewenste Resultaten
Beleidsveld 2.5 - Verkeerseducatie en mobiliteitsbeïnvloeding Beleid tijd Geld
1. Voorlichting voor verkeersdeelnemers door vervolgen meerjarige campagnes
verkeersveiligheid en gedragsbeïnvloeding
2. Permanente verkeerseducatie voor iedere leeftijdsgroep en iedere wijze van
verkeersdeelname
3. Corrigeren verkeersonveilig gedrag door verkeershandhaving en aanbieden
van hulpmiddelen
4. Ondersteuning gemeenten bij het bevorderen van de verkeersveiligheid
5. Uitvoering Strategisch meerjarenplan verkeersveiligheid 2010-2025
6. Samenwerking met traditionele veiligheidspartners en nieuwe organisaties
en instellingen
rapportage Gewenste resultaten
2.5.2 Het doel voor 2010 was dat 125 scholen voor basisonderwijs het verkeersveiligheidslabel behaald zouden
hebben. Voor 105 scholen is dat realiteit, een 20-tal scholen is momenteel bezig met het traject tot behalen
van het label. Er is inmiddels veranderd van Labelorganisatie; VVN Fryslân heeft dit van CEDIN overgenomen.
programma 2 - verkeer en vervoer
67

Jaarverslag 2010
68
Eindrapportage prestatie-indicatoren
Exploitatie
Wat heeft het Beleidsveld gekost?
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Onderwerp indicator doelwaarde 2010 prognose
Permanente verkeersedu- Aantal scholen met het verkeers- 125 105 gelabeld
catie; aandacht voor veiligheidslabel 20 in traject
jongeren
Permanente verkeersedu- Bijeenkomsten voor jonge automobilisten 16 16
catie; aandacht voor
jongeren
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
Overlopende passiva 27 0 265 -265 0 -265
totaal Baten 27 0 265 -265 0 -265
lasten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
7 8 7 1 0 1
Overlopende passiva 1.648 0 265 -265 0 -265
Bedrijfsvoeringskosten 0 145 145 0 0 0
totaal lasten 1.655 153 417 -264 0 -264
Baten - lasten -1.628 -153 -152 -1 0 -1
toelichting exploitatie
Overlopende passiva
De overlopende passiva hebben betrekking op de Brede Doel Uitkering Verkeer en Vervoer en zijn zowel verantwoord
bij beleidsveld 2.1 Planvorming en programmering, bestuurlijke samenwerking als bij beleidsveld 2.4 Openbaar
vervoer en beleidsveld 2.5 Verkeerseducatie en mobiliteitsbeïnvloeding. Een deel van de jaarbijdrage wordt
gereserveerd voor bestedingen op een later tijdstip. Het betreft reserveringen voor het openbaar vervoer en infrastructuur.
Voor de Brede Doel Uitkering verkeer en vervoer wordt jaarlijks een verdeelplan opgesteld. Op basis van
dit plan worden de middelen gecommitteerd. De realisatie van de projecten kan enkele jaren in beslag nemen. Het
BDU-saldo is grotendeels gereserveerd. Deze reservering betreft o.a. de projecten rondweg Gorredijk, knooppunt
Joure, Centrale As, de N381, overige gemeentelijke infrastructuur en openbaar vervoer, zoals OV-chipkaart,
3 e trein Sneek en Halteplan. De reserveringen verklaren het verschil op de overlopende passiva bij de beleidsvelden
2.1, 2.4. en 2.5.

programma 2 - verkeer en vervoer
69

Jaarverslag 2010
Wetter
70
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n

3.3 programma 3 - Wetter
Portefeuillehouder: C. Schokker-Strampel
I. Beliedsdoel(en) foar it programma
Wat woene wy berikje en wat hat it programma koste?
It hawwen en hâlden fan in feilige en bewenbere provinsje en it yn stân hâlden en fersterkjen fan sûne en
fearkrêftige wettersystemen, wêrby’t in duorsum gebrûk garandearre bliuwt. It giet dêrby om wettersystemen,
wêrby´t ekonomyske en ekologyske ûntwikkelingen mei elkoar yn lykwicht binne.
De provinsje hat op it mêd fan de wetterhúshâlding wetlik in regissearjende rol tadield krigen. It giet dêrby om it
fêststellen fan it beleidsramt foar it wetterbehear, it tafersjoch op de wetterbehearders en de organisaasje fan it
wetterbehear yn de provinsje. It nimmen fan de maatregels en it beteljen dêrfan is oan de wetterbehearders; dat
is benammen Wetterskip Fryslân foar de regionale wetters. Mei Wetterskip Fryslân wurdt alle jierren it Útfieringsprogramma
Wetterbehear Fryslân fêststeld.
Yn dy kontekst hawwe wy, yn nau oparbeidzjen mei Wetterskip Fryslân, wurke oan it opstellen fan it tredde
Wetterhúshâldingsplan (WHP3). Op 4 novimber 2009 is dat definityf fêststeld. It wetterbelied foar 6 jier (2010-
2015) hawwe wy yn dat plan beskreaun yn trije beliedsfjilden: wetterfeiligens, genôch wetter en skjin wetter.
Dy yndieling is ek de basis foar de opset fan it programma ‘Wetter’ yn de begrutting.
Realisaasje doelen 2010
Hoe stiet it mei de doelstellings fan de beliedsmêden? Doel Winske risseltaat €
Wat woenen Wat hawwe wy Wat hat it belieds-
3.1 Wetterfeiligens
3.2 Genôch Wetter
3.3 Skjin Wetter
wy berikke? dêrfoar dien? med koste?
It útfieren fan de maatregels en aktiviteiten yn it Útfieringsprogramma Wetterbehear Fryslân is yn 2010 oer it
generaal goed ferrûn. Mear as 40 ôfspraken binne goed neikaam. Nochris 14 maatregels en aktiviteiten is mei
begûn; dy sille yn de rin fan 2011 ôfsletten wurde. By de trije beliedsmêden komt dat ek oan ‘e oarder.
Oer de útfiering fan it programma prate wy, yn it ramt fan it tafersjoch op it wetterskip, alle jierren yn jannewaris
mei it bestjoer fan it wetterskip, oan de hân fan de behearrapportaazje (evaluaasje fan de ôfspraken). Dan meitsje
wy ek ôfspraken foar it nije jier. De rapportaazje en it oanpaste programma wurde alle jierren foar kundskip
tastjoerd oan Provinsjale Steaten en it Algemien bestjoer fan it wetterskip.
Mei it fangen fan de wetterkninen giet it de goede kant út. It doel fan 0,25 fangsten yn ‘e oere is yn 2010 omtrint
helle. De tredde hifking foar de primêre kearings is ferslach oer dien.
It opstellen fan de Wettergebietsplannen rint wat efter op it WHP3-skema, mar yn 2010 hawwe wy in flinke slach
makke mei de pilot Wettergebietsplannen Keningsdjip en Dongeradielen; mei de Grutte Wielen derby giet it meiinoar
om 57.000 ha. Mei it ûndersyk yn 2010 nei it sâlter wurden fan de grûn yn it noardlike Fryske klaaigebiet
(lykas CLIWAT) witte wy no mear oer dy problematyk. Dy ynformaasje kinne wy brûke by it bepalen fan it Winske
programma 3 - Wetter
71

Jaarverslag 2010
72
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Peilbehear yn dy gebieten. Yn bygelyks it Fochteloërfean, it Bûtenfjild en de Âlde Feanen (foaral Lânynrjochting)
binne yn 2010 maatregels útfierd om it ferdroegjen fan dy natuergebieten te kearen. Mei-inoar is op syn minst
700 hektare ynrjochte.
Begjin 2010 is it Frysk Bestjoersakkoart Wetterstring ôfsluten mei alle Fryske gemeenten, Wetterskip Fryslân en
Vitens. Dat akkoart is yn 2010 útwurke ta it útfieringsprogramma 2011-2015. Yn it projekt Skjin wetter foar
Mozambyk is mei it bouwen fan de sanitêre foarsjennings op skoallen en op de iepenbiere plakken úteinset. De
lokale bestjoerders fan de fjouwer stêden dy‘t oan it projekt dêr meidogge, fiele harren mear belutsen. It projekt
stiet heech op de wurklist fan de nasjonale oerheid fan Mozambyk en fan de Nederlânske ambassade.
ynset fan middels fan it folsleine programma
De ynset fan middels fan it folsleine programma wurdt yn ûndersteande tabel presintearre. De taljochting op
de eksploitaasje en oerrinnende passiva stiet by de trije beliedsmêden: wetterfeiligens, genôch wetter en skjin
wetter.
Eksploitaasje
Bedraggen x € 1.000 Realisaasje Begrutting Rekken Ofwiking Mutaasjes Restant
2009 2010 nei 2010 begrutting/ reserves ôfwiking
Baten
wiziging rekken begrutting
/rekken
3.1 Wetterfeiligens 71 0 80 -80 0 -80
3.2 Genôch Wetter 926 913 1.898 -985 0 -985
3.3 Skjin Wetter 29 20 20 0 0 0
Baten mei-inoar 1.026 933 1.998 -1.064 0 -1.064
lesten
3.1 Wetterfeiligens 4.148 2.968 2.911 57 0 57
3.2 Genôch Wetter 1.223 1.854 2.762 -908 0 -908
3.3 Skjin Wetter 153 917 882 35 0 35
lesten mei-inoar 5.524 5.739 6.555 -816 0 -816
Baten - lesten -4.498 -4.806 -4.557 -249 0 -249
Oansluting tusken 2 e Berap 2010 en de Jierstikken 2010
Bedraggen x € 1.000 2010 2011 2012 2013 2014
Baten begrutting o/m 2 e Berap 2010 933 913 913 913 907
Begruttingswizigings (BW):
Begruttingswizigings mei-inoar 0 0 0 0 0
Baten begrutting o/m Jierstikken 2010 933 913 913 913 907

Bedraggen x € 1.000 2010 2011 2012 2013 2014
lesten begrutting o/m 2 e Berap 2010 5.711 3.403 3.574 3.571 4.149
Begruttingswizigings (BW):
PS:
PS 5 e BW 2010: 10 novimber 2010 0 -19 -19 -19 -19
DS:
DS bedriuwsfiering 29 58 0 0 0
Begruttingswizigings mei-inoar 29 39 -19 -19 -19
lesten begrutting o/m Jierstikken 2010 5.739 3.442 3.555 3.552 4.129
Baten-lesten -4.806 -2.529 -2.642 -2.638 -3.222
II Beliedsmêden
3.1 Wetterfeiligens
Wat hawwe wy dien (hawwe wy dien wat wy dwaan moasten)?
Hoe stiet it mei de doelstellings fan de beliedsmêden? Doel Winske risseltaat €
Wat woenen Wat hawwe wy Wat hat it belieds-
3.1 Wetterfeiligens
wy berikke? dêrfoar dien? med koste?
doelen
• Fan de primêre wetterkearings foldocht 80%, op basis fan de 2 e hifking (2006), oan de wetlike
feilichheidsnoarmen. Oant 2015 wurde 12 dykfersterkingsplannen (8 dêrfan oant en mei 2013) útfierd om
de kearings op oarder te bringen.
• De regionale wetterkearings, lykas de boezemkaaien, de Lauwersmardyk en de eardere seediken, moatte
foldwaan oan de provinsjale feilichheidsnoarmen. De behearders soargje derfoar dat de kearings op oarder
binne en hifkje de kearings geregeldwei oan de jildende noarmen.
• Fersterkings fan de wetterkearings wurde sa útfierd dat oan de romtlike kwaliteit by-droegen wurdt. Yn de
romtlike oardering wurdt rekken hâlden mei it (takomstige) romtebeslach fan de wetterkearings.
• De Ôfslútdyk is in projekt dêr’t de feilichheidsopjefte yn ‘e breedte yn útwurke wurdt. Wy koersten foar dat
projekt op in foarkarbeslút fan it Ryk yn 2010.
• De wetterskippen soargje der ek foar dat der gjin skea troch wetterkninen en beverrotten oan de kearings
ûntstiet. Yn fjouwer jier tiid wolle wy fan de 0,45 fangsten yn ‘e oere oergean nei 0,25 fongen wetterkninen
yn ‘e oere.
programma 3 - Wetter
73

Jaarverslag 2010
74
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
rapportaazje realisaasje doelen
De doelen binne yn WHP3 formulearre foar de perioade fan 6 jier (2010-2015). De dykfersterkingsplannen foar
de primêre kearings binne basearre op de hifking fan 2006. Nei it útfieren fan de dykfersterkingsplannen sille dy
diken wer foldwaan oan de wetlike noarmen. Út de 3e hifking dêr ‘t wy begjin 2011 oan it Ryk ferslach oer
útbringe, docht bliken dat diken op ‘e nij net oan de noarmen foldogge; der sille nije fersterkings nedich wêze. Dy
sille, sa ferwachtsje wy, nei de planperioade fan 2010-2015 útfierd wurde. It Ryk hat yn 2010 net in foarkarbeslút
foar de oanpak fan de Ôfslútdyk naam. Dat wurdt no 2011.
De wâls- en kaaiprojekten wurde, mei ynset fan middels út u.o. it pMJP, safolle mooglik yntegraal útfierd en sa
goed mooglik romtlik ynpast. It heljen fan de doelen foar de feiligens fan de regionale kearings, benammen dy
foar de boezemkaaien, yn de tiid dy’t dêrfoar ôfpraat is, stiet ûnder druk. Wetterskip Fryslân hat besluten om yn
2010 en 2011 op de útfiering fan it opknapprogramma foar de kaaien te besunigjen. Dêr sille wy noch mei it
Wetterskip oer yn petear, want as dat trochlutsen wurdt nei de kommende jierren, soe dat betsjutte kinne dat
yn 2019 net oeral oan de provinsjale noarmen foldien wurdt.
Mei it fangen fan de wetterkninen giet it de goede kant út. It doel fan 0,25 fangsten yn ‘e oere is yn 2010
omtrint helle.
Winske resultaten
Beliedsmêd 3.1 - Wetterfeiligens Belied tiid Jild
1. Wetterskip Fryslân fiert it dykfersterkingsprogramma foar de primêre wetterkearings
en opknapprogramma foar de kaaien by de Fryske boezem del neffens
de plenning út.
2. By de útfiering fan de programma’s wurdt it LNC-ôfwagingsramt (lânskip, natuer
en kultuer) brûkt en binne ynnovative en yntegrale oplossings konkreet makke.
3. Deputearre Steaten advisearje oer it sânsuppleesjeprogramma op de Waadeilannen,
yn relaasje mei de ôfspraken oer it dynamysk kustbehear. Feiligens is
dêrby it útgongspunt .
4. De eksakte reservearringssônes fan de primêre wetterkearings binne yn de
lêger fan de wetterkearingbehearders en yn de bestimmingsplannen fan de
gemeenten opnaam.
5. De regionale kearings binne troch de gemeenten yn harren bestimmingsplannen
fêstlein.
6. De wize fan hifkjen op feiligens fan de Lauwersmardyk wurdt yn 2010 fêstlein.
Neigien wurdt oft in romtlike reservearring ek nedich is.
7. It boubelied foar de reservearringssônes foar primêre wetterkearings wurdt
foarm en ynhâld oan jûn; foar de boezem en yn polders wurdt safolle mooglik
heech genôch boud.
8. By romtlike ûntjouwings is foarútrûn op de takomstige binende boezemwetterstannen.
9. De kategory C primêre wetterkearings is hifke en de feilichheidshifking III
ferrint neffens de plannen.

Beliedsmêd 3.1 - Wetterfeiligens Belied tiid Jild
10. Mei it Wetterkip Fryslân wurdt in Plan fan Oanpak opsteld om yn de planperioade,
yn oparbeidzjen mei oare oerheden, dúdlik oan te jaan wat de
ferantwurdlikheden binne yn de bûtendykse gebieten. Yn dy gebieten wurdt
omtinken jûn oan it foarmjen fan kwelders.
11. By de bestriding fan de wetterkninen wurdt it fangstnivo op syn minst op 0,45
fangsten yn ‘e oere hâlden.
rapportaazje Winske risseltaten
3.1.1 It plan foar de fersterking fan de dyk op Skylge is útfierd (de doelwearde fan 2010 foar de primêre kearings
is dêrmei helle). Yn 2010 hawwe de wetterbehearders ferslach dien fan de 3e hifking fan de primêre kearing. De
plenning fan de wâls- en kaaiprojekten is yn 2010 net hielendal helle: sawat 10 km minder as de bedoeling wie.
De needsaak om by Wetterskip Fryslân te besunigjen set de útfiering fan wâls- en kaaiprojekten ek yn de
kommende jierren ûnder druk. It Wetterskip wol yn de kommende jierren ta nei sa’n 44 km yn it jier; dêr binne wy
mei it Wetterskip oer yn petear.
3.1.2 It LNC-ôfwagingsramt (wearden foar lânskip, natuer en kultuer) sil fierder yn detail útwurke wurde. Dat
wurdt wat letter om ‘t benammen de regionale útwurking fan it Delta-programma ekstra tiid freget. No wurdt
earst noch it globale ramt yn taheakke B1 fan it tredde Wetterhúshâldingsplan (WHP3) tapast.
3.1.4 In tal gemeenten is it net iens mei it belied foar de reservearringssônes. Op 7 novimber 2009 is in moasje
oannaam dêr‘t ús yn frege wurdt om de binnendykse reservearringssônes yn WHP3 foar in part oan te passen.
Dy moasje kinne wy net útfiere; dêr binne de Steaten yn 2010 fan op ‘e hichte brocht.
Wetterskip Fryslân hat op dat beslút fan de provinsje wachte mei de tarieding fan it fêststellen fan de lêger op de
fêstewâl; dy lêger wurdt dêrom no yn 2011 fêstlein. De lêgers op Flylân en Skylge kinne earst fêststeld wurde as
oerienstimming berikt is tusken it Ryk en de regio oer de lizzing fan de primêre wetterkearing.
3.1.6 Der binne yn 2010 gjin ôfspraken makke oer de hifkingsmetoade. Wetterskip Fryslân wol as besuniging
de hifking en it opstellen fan in behearsfisy útstelle. Dêr binne wy noch oer yn petear mei it Wetterskip.
3.1.10 Yn it Deltaprogramma Feiligens sil in ynventarisaasje en in beoardieling fan knyppunten yn bûtendyks
gebiet dien wurde. Mooglik is aksje fan ús kant (foar in part) net mear nedich.
3.1.11 It minne (winter)waar begjin 2010 wie in tebeksetter foar de bestriding. Wetterskip Fryslân hope om yn
2010 in wichtige stap te setten yn de ‘ûnder kontrôle’ doelstelling fan 0,25 fangsten yn ‘e oere. Dat doel is no
dochs noch omtrint helle mei 0,26 fangsten yn ‘e oere (mei-inoar 17.000 fangsten). Dêrmei sitte wy dus ûnder
de earder foar 2010 fêststelde doelwearde.
deltaprogramma
De provinsje is yngeand belutsen by it útfieren fan it Deltaprogramma. De Fryske belangen wurde meinaam yn
de útwurking fan de lanlike en regionale dielprogramma’s. De plannen fan oanpak binne opsteld en binne by de
stikken fan de ryksbegrutting presintearre. De provinsje is belutsen by de útfiering fan de dielprogramma’s foar
it Waad en de Iselmar.
Wy folgje de ûntwikkelings by de oare dielprogramma’s kritysk en jouwe, as soks fanneden is, oan wat ús
opmerkings en stânpunten binne. Yn ‘e rin fan 2011 sille wy de Steaten op ‘e hichte hâlde fan de stân fan saken.
programma 3 - Wetter
75

Jaarverslag 2010
76
Einrapportaazje prestaasjeyndikators
Wat hat it Beliedsmêd koste?
Eksploitaasje
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Ûnderwerp yndikator nulmjitting doelwearden 2010 realisaasje
2010 2011 2012 2013 2010
Primêre Tal fersterkings- 8 út
wetterkearings plannen te fieren 1 1 4 2 1
Boezemkaaien Tal kilometers 264 km yn 4 jier 66 66 66 66 56
Bestriding Tal fangsten 0,45 wetterkninen
wetterkninen yn ‘e oere yn ‘e oere 0,45 0,40 0,30 0,25 0,26
Bedraggen x € 1.000 Realisaasje Begrutting Rekken Ofwiking Mutaasjes Restant
2009 2010 nei 2010 begrutting/ reserves ôfwiking
Baten
wiziging rekken begrutting
/rekken
Oerrinnende passiva 71 0 80 -80 0 -80
Baten mei-inoar 71 0 80 -80 0 -80
lesten
Strukturele beliedsprogramma
budzjetten 2.391 2.324 2.266 57 0 57
Tydlike beliedsprogramma
budzjetten 3 50 0 50 0 50
Oerrinnende passiva 71 0 80 -80 0 -80
Bedriuwsfieringskosten 1.683 595 565 30 0 30
lesten mei-inoar 4.148 2.968 2.911 57 0 57
Baten - lesten -4.077 -2.968 -2.831 -137 0 -137
taljochting eksploitaasje
Strukturele beliedsprogramma budzjetten:
De tafaller fan € 57.000 by de strukturele budzjetten is in gefolch fan legere deklaraasjes fan Wetterskip Fryslân
foar de kosten fan de bestriding fan de wetterkinnen.
Tydlike beliedsprogramma budzjetten:
It tydlike budzjet fan € 50.000 dat ornearre wie foar de Ôfslútdyk (proseskosten) is net brûkt. De (proses-)kosten
dy ‘t makke binne (€ 28.844), binne boekt op in tydlik budzjet yn programma 6.
Oerrinnende passiva:
It troch de provinsje, yn it ramt fan ‘Kennis foar Klimaat’, yn 2010 útfierde projekt is klear. Yn 2010 binne op
rekken fan dat projekt de kosten boekt foar de provinsjale projektlieder (€ 79.900). Oan de Waadakademy is yn
2010 € 81.682 werombetelle, om ‘t wy dat yn 2009 tefolle krigen ha.

3.2 Genôch Wetter
Wat hawwe wy dien (hawwe wy dien wat wy dwaan moasten)?
Hoe stiet it mei de doelstellings fan de beliedsmêden? Doel Winske risseltaat €
Wat woenen Wat hawwe wy Wat hat it beliedswy
berikke? dêrfoar dien? med koste?
3.2 Genôch Wetter
doelen
• Mei technyske en romtlike maatregels wurdt wurke oan in robúst en fearkrêftich wettersysteem, dat klear is
om de gefolgen fan de klimaatferoaring op te fangen. Yn 2015 moat foldien wurde oan de noarmen foar
regionale wetteroerlêst. Mei in duorsum peilbehear wolle wy, rekken hâldend mei de klimaatferoaring, de
ferskate funksjes en foarmen fan grûngebrûk sa goed mooglik betsjinje.
• In lykwichtige oanpak fan wettertekoarten en in goede ferdieling fan ynrinwetter yn perioaden fan droechte
út de Iselmar wei, drage dêr ek oan by. De lânbou krijt by dat alles yn it bysûnder omtinken, it sâlter wurden
fan de grûn, meanfjildsakjen troch feanoksidaasje en oantaasting fan bebouwing en natuer.
• De ferdroeging fan natuer wurdt oer twa spoaren bestriden: it útfieren fan de mei it Ryk oerienkommen
TOP-list en al dwaande yn te spyljen op de mooglikheden dy‘t harren foardogge.
• By it grûnwetter stribje wy nei it duorsum brûken fan grûnwetter, sûnder ûnevenredige skea oan oare
belangen, in betroubere en duorsume wetterwinning en it leverjen fan in bydrage oan de CO2-reduksje en
in fermindering fan it brûken fan fossile brânstoffen, troch it stimulearjen fan boaiemenerzjysystemen
(KWO-systemen).
rapportaazje realisaasje doelen
De doelen binne yn WHP3 formulearre foar de perioade fan 6 jier (2010-2015); yn 2010 is begûn mei de
maatregels en aktiviteiten om dy doelen te berikken. Mei maatregels foar it robúst en fearkrêftich meitsjen fan
it wettersysteem wie it Wetterskip al earder dwaande. It giet goed mei it meitsjen fan mear gemaalkapasiteit,
retinsjegebieten en boezemberging.
Mei it programma Winske Peilbehear krije wy ynsjoch yn hoe‘t de ferskate funksjes yn de provinsje Fryslân wat de
wetterhúshâlding oanbelanget betsjinne wurde. Dat wurdt bepaald oan ‘e hân fan wat wy neame de
“doelrealisaasje”. Út de pilot-Wettergebietsplannen (Dongeradiel en Keningsdjip) docht bliken dat grutte dielen
fan dy gebieten hege doelrealisaasjes hawwe (mear as 80%). Meastal giet dat om gebieten dy‘t foar lânbou
brûkt wurde. Yn gebieten mei in natuerfunksje is de doelrealisaasje meastal stikken leger.
It Winske Peilbehear foarmet it ramt foar it fernijen fan de Peilbesluten fan Wetterskip Fryslân. Nei it fêststellen fan
it Winske Peilbehear kinne de Peilbesluten dus oanpast wurde as dat nedich is. Boppedat kinne dan ek maatregels
naam wurde foar it realisearjen fan in optimaal duorsum peilbehear. Dat lêste jildt ek foar de Noarmen Regionale
Wetteroerlêst.
Mei it ûndersyk yn 2010 nei it sâlter wurden fan de grûn yn it noardlike Fryske klaaigebiet (CLIWAT) witte wy no
mear oer dy problematyk yn dat gebiet. Dy ynformaasje kin wy brûke by it bepalen fan it Winske Peilbehear troch
Wetterskip Fryslân.
Yn 2010 is ek wer in tal maatregels naam om it ferdroegjen fan ferskate natuergebieten yn Fryslân tsjin te gean.
Om ‘t wy noch net in ferdroegingsmjitnet hawwe, is lykwols noch net genôch dúdlik hoefolle effekt de útfierde
wurken hawwe op oanbelangjende natuergebieten. Dêrom wurdt yn 2011 in plan opsteld foar it ynrjochtsjen fan
in mjitnet foar ferdroeging.
programma 3 - Wetter
77

Jaarverslag 2010
78
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Drinkwetterwinning: Der is op it stuit lykwicht tusken fraach en oanbod. Dat wolle wy sa hâlde, sa’t de
Europeeske Ramtline Wetter dat ek freget. Dêrom is Vitens yn 2010 begûn mei in ûndersyk nei de
drinkwetterfoarsjenning op it fêstelân fan de provinsje Fryslân.
Winske risseltaten
Beliedsmêd 3.2 - Genôch Wetter Belied tiid Jild
1. De provinsje sjocht ta op it peilbehear en beoardielt oft de neistribbe peilen yn
peilbesluten fêstlein binne, dy ‘t troch elkenien rieplachte wurde kinne. Der is
genôch foarútgong boekt om uterlik yn 2012 foar alle gebieten yn Fryslân it
winske peilbehear op te stellen en uterlik yn 2013 fêst te stellen.
2. By it peilbeslút foar de Lauwersmar is rekken hâlden mei de betsjutting fan de
Lauwersmar foar de ôfwettering fan Fryslân.
3. De provinsje sjocht ta op it ta stân bringen fan de regionale wetteroerlêstnoarmen
en beoardielt oft der foarderings boekt binne mei it opstellen troch
Wetterskip Fryslân fan in gebietsdekkende kaart dêr‘t noarmen op steane foar
de regionale wetteroerlêst en oft ynsjoch jûn is yn de maatregels dy‘t nedich
binne om dy noarmen te heljen.
4. Der is mei projekten úteinset foar ynnovative techniken en it tapassen dêrfan,
om it sâlter wurden fan de grûn tsjin te gean, bygelyks it lângebrûk oan te
passen oan it sâlter wurden fan de grûn.
5. Der binne foarderings by it tarieden en realisearjen troch it Wetterskip fan de
maatregels dy‘t nedich binne om it fêsthâlden, it bergjen en it ôffieren fan
wetter te regeljen (gemaal Lauwerseach, 300 ha. boezemútwreiding, 100 ha.
retinsjegebieten, 450 ha. ekstra iepen wetter yn dielsystemen en maatregels
yn stedsgebieten).
6. Ûndersocht is wat de hjoeddeiske en takomstige wettertekoarten binne en
hokker maatregels naam wurde kinne om de tekoarten sa lyts mooglik te hâlden.
7. Yn it gefal fan in situaasje fan ekstreme droechte wurde, troch it tapassen fan
de ferkringingsrige en troch it ynbringen fan aktuele kennis, de regionale
belangen behertige yn it droechte-oerlis.
8. De ferdroeging (yn 2010 sa’n 11.000 ha) wurdt oer twa spoaren tsjingien:
mei de Top-list en al dwaande hoopje wy alle jierren 500 ha oan te pakken.
9. Oanfragen foar grûnwetterfergunnings wurde mei it tapassen fan it yn it
Wetterhúshâldingsplan formulearre belied ôfhannele. It grûnwetterbehear en
de fergunningferliening by de provinsje en it wetterskip wurde opinoar ôfstimd.
De basis foar de ôfstimming is it oerdrachtsdokumint grûnwettertaken.
10. Der wurdt yn it bysûnder nei stribbe dat yn in pear grutte nijbouwiken en op
nije bedriuweterreinen kombinearre KWO-systemen oanlein wurde.
11. Foar de drinkwetterfoarsjenning wurdt stribbe nei lykwicht tusken fraach en
oanbod. Der wurdt ûndersocht hoe‘t kaam wurde kin ta de duorsume tapassing
fan oerflaktewetter, it ferminderjen fan it oandiel swiet grûnwetter en it op ‘e
nij brûken fan reinwetter. Der wurdt ek in foarljochtingskampanje taret om it
besparjen fan drinkwetter te befoarderjen.

apportaazje Winske risseltaten
3.2.1 en 3.2.3 It bepalen fan it Winske Peilbehear (earder GGOR) wurdt dien wat wy neame ‘Wettergebietsplannen’.
It foldwaan oan de Noarmen foar Regionale Wetteroerlêst (NRW) wurdt dêrby tagelyk meinaam.
Yn maaie 2010 is mei it opstellen fan leafst seis Wettergebietsplannen begûn: Âlde Feanen, Twizel (mei û.o. it
Miedegebiet), Appelskea (mei û.o. it Drintsk-Fryske Wâld en Fochteloërfean), Ferwerderadiel, Skiermûntseach en
Flylân. De pilot Wettergebietsplannen Keningsdjip en Dongeradiel sitte yn de lêste faze. Mei de Grutte Wielen
derby giet it mei-inoar om 57.000 ha yn 2010, mei in útrin nei begjin 2011.
It opstellen fan dy Wettergebietsplannen rint wat achter op it WHP3-skema. Der komt mear by sjen as tocht wie
om de gebietstrajekten goed ferrinne te litten, om ‘t in keppeling lein wurdt tusken it Winske peilbehear,
Regionale wetteroerlest en Behearplannen foar Natura 2000 gebieten. Dêrom is mei Wetterskip Fryslân
oerienkaam dat it projekt Winske Peilbehear (wie GGOR) net yn 2012, mar yn 2014 klear wêze sil. De kommende
fjouwer jier wurdt noch mei 9 Wettergebietsplannen begûn. By de doelwearden yn de tabel is dêr al rekken mei
hâlden. Sadwaande sil de NRW yn 2014 ek klear wêze. De NRW-kaart foar de hiele provinsje is no al beskikber.
3.2.2 De diskusje oer it takomstich peil fan de Lauwersmar rint noch. Dy diskusje hinget gear mei de Wetterfisy
Lauwersmar en de útkomst is ek ôfhinklik fan de bou fan it gemaal Lauwerseach. It finansierjen fan it gemaal (en
it realisearjen yn 2015) stiet ûnder druk.
Yn septimber binne de wetterskippen (Fryslân en Noorderzijlvest) úteinset mei in ‘Business Case’ foar de bou fan it
gemaal. Faze 1 is no klear. Dêryn binne de technyske en funksjonele easken fan it takomstige gemaal in byld
brocht. Yn de earste helte fan 2011 wurde de fazen 2 oant en mei 4 útfierd. Yn de twadde helte fan 2011 komt
de bestjoerlike beslútfoarming op it aljemint.
3.2.5 De measte maatregels lizze goed op skema (gemaalkapasiteit, boezemberging (59 ha yn 2010) en
retinsjegebieten (200 ha)). Iepen wetter yn dielsystemen leit altyd al wat lestiger (7 ha yn 2010) om‘t dat de
meiwurking freget fan grûneigeners (frywilligens).
Sjoch punt 2 foar de tarieding fan it gemaal Lauwerseach.
3.2.6 Dat ûndersyk (fan mear as ien jier) wurdt útfierd op grûn fan de droechtestúdzje Noard-Nederlân; dy wurdt
no oppakt yn it ramt fan it Deltaprogramma.
3.2.8 Yn bygelyks it Fochteloërfean, it Bûtenfjild en de Âlde Feanen binne yn 2010 maatregels útfierd om it
ferdroegjen yn dy natuergebieten tsjin te gean. Mei-inoar is op syn minst 700 hektare ynrjochte, dus de
doelwearde fan 500 ha is helle.
3.2.11 By de takomstige drinkwetterfoarsjenning moat ûnderskied makke wurde yn de
drinkwetterfoarsjenning op it fêstelân en dy op de Waadeilannen.
Op it fêstelân wurdt in tekoart ferwachte fan 8 miljoen m3/jiers. Nei in boarnestúdzje, dêr’t 5 opsjes foar de
drinkwetterfoarsjenning yn ûndersocht binne, is de opsje om inkelde besteande boarnen út te wreidzjen mei 8
miljoen as bêste nei foaren kaam. Yn 2010 is Vitens begûn mei dy opsje fierder út te wurkjen. In ûnderdiel dêrfan
is it finen fan ynnovative oplossings, sadat wy in byld krije fan de mooglikheden om yn 2020 op syn meast 50%
fan it drinkwetter út grûnwetter te heljen.
Op de eilannen Flylân en Skiermûntseach binne op it stuit gjin problemen mei de drinkwetterfoarsjenning. Skylge
en it Amelân wurden diels fan drinkwetter foarsjoen fia waadliedings. De waadlieding nei Skylge is meikoarten
(ekonomysk) ôfskreaun. Ûndersocht wurdt oft op Skylge sels in alternatyf fûn wurde kin. Dêrby wurdt yn prinsipe
oan grûnwetter tocht. Dat projekt rint troch yn 2011.
programma 3 - Wetter
79

Jaarverslag 2010
80
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Einrapportaazje prestaasjeyndikators
Ûnderwerp yndikator nulmjitting doelwearden 2010 realisaasje
2010 2011 2012 2013 2010
Regionaal It útfieren fan Goed op skema - - 500 ha.* - 266 ha.
wettersysteem maatregels
Regionale Ha.’s dy ‘t net 4.200 ha. - - 2.100 - -
wetteroerlêst foldogge oan
de noarm
ha.
Winske Ha.‘s foar it 205.300 ha. 47.000 150.000 8.300 0 57.000
peilbehear trajekt winske
peilbehear
ha. ha. ha. ha.
Ferdroege natuer Tal ha.’s dêr’t
maatregels naam
wurde
11.000 ha. 500 ha. 500 ha. 500 ha. 500 ha. 700 ha.
* winske resultaat yn 2015: gemaal Lauwerseach en op grûn fan frijwilligens it realisearjen fan 300 ha. boezemútwreiding, 100 ha.
retinsjegebieten, 450 ha. ekstra iepen wetter yn dielsystemen en maatregels yn stedsgebieten.
Wat hat it Beliedsmêd koste?
Eksploitaasje
Bedraggen x € 1.000 Realisaasje Begrutting Rekken Ofwiking Mutaasjes Restant
2009 2010 nei 2010 begrutting/ reserves ôfwiking
Baten
Strukturele beliedsprogramma
wiziging rekken begrutting
/rekken
budzjetten
Tydlike beliedsprogramma
297 297 249 47 0 47
budzjetten 60 0 0 0 0 0
Oerrinnende passiva 569 617 1.648 -1.032 0 -1.032
Baten mei-inoar 926 913 1.898 -985 0 -985
lesten
Strukturele beliedsprogramma
budzjetten 1 71 60 11 0 11
Tydlike beliedsprogramma
budzjetten 147 100 52 49 0 49
Oerrinnende passiva 600 633 1.653 -1.020 0 -1.020
Bedriuwsfieringskosten 476 1.050 997 53 0 53
lesten mei-inoar 1.223 1.854 2.762 -908 0 -908
Baten - lesten -297 -941 -864 -77 0 -77

taljochting eksploitaasje
Tydlike beliedsprogramma budzjetten:
De tydlike budzjetten (2 x € 50.000) foar de stúdzje nei ekstreme droechte (mei Grins) en it stimulearjen fan
KWO-systemen binne net hielendal besteed, om ‘t der minder kosten makke binne.
Oerrinnende passiva:
De ôfwiking wurdt ferklearre troch minder kosten foar ûndersyk en bedriuwsfiering (mei-inoar sa’n € 100.000)
en om der ‘t yn 2010 ekstra jild út de fûnsen (Grûnwetterfûns en Skeafûns) helle is (mei-inoar € 1,1 miljoen):
• foar ús bydrage fan € 300.000 oan it projekt ‘Winske peilbehear’ dy ‘t al earder oan Wetterskip Fryslân tasein is;
• sawat € 800.000 foar it opstellen fan in skearegeling foar de grûnwetterwinning yn Terwisscha. It giet om
kosten foar arbitraazje en juridysk en technysk ûndersyk dat nedich is foar it ûnderbouwen fan de skearegeling.
3.3 Skjin Wetter
Wat hawwe wy dien (hawwe wy dien wat wy dwaan moasten)?
Hoe stiet it mei de doelstellings fan de beliedsmêden? Doel Winske risseltaat €
Wat woenen Wat hawwe wy Wat hat it belieds-
3.3 Skjin Wetter
wy berikke? dêrfoar dien? med koste?
doelen
• It realisearjen fan de wetterkwaliteitsdoelen (gemy, ekology en it ynrjochtsjen) is langetermynwurk, dat foar in
belangryk part troch de Europeeske regeljouwing stjoerd wurdt; de doelen binne keppele oan de jierren 2015,
2021 en 2027. Dat jildt likegoed foar oerflaktewetter as foar grûnwetter.
• De te nimmen maatregels binne ûnder oaren rjochte op it berikken fan in goede wetterkwaliteit yn
natuergebieten en fan de swimwetterlokaasjes.
• Wy stribje ek nei ekstra beskerming fan de kwaliteit fan it grûnwetter yn grûnwetterbeskermingsgebieten.
• Emisjes út de wetterstring wei meie gjin beheining wêze foar it realisearjen fan de gemyske en ekologyske
kwaliteit fan it oerflaktewetter. Partijen yn de wetterkeatling fiere harren taken út tsjin de leechst mooglike
kosten. Troch it goed mei-inoar oparbeidzjen, fiere hja harren taken sa doelmjittich, transparant, duorsum
en ynnovatyf mooglik út.
• Troch mei te dwaan oan it Zambezi-projekt wurdt besocht om 1,9 miljoen minsken yn treddewrâldlannen
tagong ta skjin wetter en sanitêre foarsjennings te jaan.
rapportaazje realisaasje doelen
Yn 2010 binne alle mjitnetten yn it wetterbehear op in rychje setten en oanpast (fuortgongs- en effektmjittingsplan).
Dêrmei is de basis lein foar de yntegrale wettersysteem rapportaazje (IWSR), dêr ’t yn 2011 ferslach mei
útbrocht wurdt oer de status en de trends fan de wetterkwaliteit yn Fryslân.
De doelen binne yn WHP3 formulearre foar de perioade fan 6 jier (2010-2015); yn 2010 is begûn mei de
maatregels en aktiviteiten om dy doelen te berikken. Foar it heljen fan de wetterkwaliteitsdoelen fan de KRW leit
foar Wetterskip Fryslân de grutste opjefte by it nimmen fan ynrjochtingsmaatregels (lykas natuerfreonlike wâlen
en boezemlannen). Dêrby wurdt safolle mooglik meilifte mei wâls- en kaaiprojekten en it realisearjen fan
wetterberging yn it ramt fan wetterfeiligens. Der is op dit stuit noch gjin reden om oan te nimmen dat de doelen
net helle wurde (alhoewol‘t grûnoankeap foar wetterberging yn de polders wat lestich is).
programma 3 - Wetter
81

Jaarverslag 2010
82
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Yn 2010 is úteinset mei de tarieding foar it opstellen fan KRW-gebietsdossiers foar drinkwetterwingebieten.
Op basis fan dy dossiers wurdt besjoen oft de drinkwetterwinning genôch beskerme is, oft de begrinzing fan
drinkwetterbeskermingsgebieten oanpast wurde moat en oft it needsaaklik is yn te gripen op aktiviteiten dy ‘t
it grûnwetter bedriigje.
Begjin 2010 is it Fryske Bestjoersakkoart Wetterstring ôfsluten mei alle Fryske gemeenten, Wetterskip Fryslân
en Vitens. Dat akkoart is rjochte op it ferheegjen fan de doelmjittigens, duorsumens en tsjinstberens yn de
wetterstring. Dat akkoart is yn 2010 útwurke yn in útfieringsprogramma 2011-2015. Dat leit op dit stuit foar
beslútfoarming (uterlik maart 2011) by alle partijen.
Yn it projekt Skjin wetter foar Mozambyk is mei it bouwen fan de sanitêre foarsjennings op skoallen en op de
iepenbiere plakken úteinset; wat ynvestearrings oanbelanget hat dat yn 2010 in súkses west. Foar dy skoallen en
iepenbiere plakken hawwe der trenings west foar gebrûk, ûnderhâld en basishygiëne. Dat resultaat en it dêroan
keppele doel binne helle.
Deputearre frou Schokker-Strampel hat, as foarsitter fan de Stjoergroep, yn Mozambyk in oerienkomst tekene
foar gearwurking mei de regionale partijen dêr. Har oanwêzigens hat derta laat dat de lokale bestjoerders fan de
fjouwer stêden dy‘t oan it projekt meidogge, harren mear belutsen fiele. Boppedat stiet it projekt no ek heger
op de wurklist fan de nasjonale oerheid fan Mozambyk en fan de Nederlânske ambassade.
Foar it ûntwikkeljen fan kapasiteit yn lokale organisaasjes moat noch hiel wat dien wurde. Dêr wurdt wurke oan
in programma fan trenings en opliedings foar de 4 gemeenten op ferskate nivo’s en mei ferskate tema’s.
Winske Risseltaten
Beliedsmêd 3.3 - Skjin Wetter Belied tiid Jild
1. Maatregels yn ferskate wetterlichems binne neffens de KRW-Beslisnota 2008
útfierd en it behear fan wetterskippen, gemeenten, provinsje en oare oanbelangjende
partijen, is geskikt genôch om de KRW-doelen wier te meitsjen.
2. Yn Natuera 2000-gebieten en de oare EHS-gebieten binne maatregels naam en
is de wurkwize fuortset, wêrby‘t de mooglikheden foar it ferbetterjen fan de
wetterkwaliteit yn de EHS nei projekt besjoen wurde.
3. De mooglikheden fan eksterne finansiering wurde optimaal benuttige. Ryksmiddels
foar it ferbetterjen fan de wetterkwaliteit dy‘t oan it YLG tafoege binne,
binne programmearre fia it pMJP
4. By nije romtlike ûntjouwings mei de wetterhifking is ûndersocht oft de wetterkwaliteit
net efterút giet en, as soks nedich is, dan passende maatregels naam
binne.
5. Oan alle oanbelangjende partijen wurdt alle jierren ferslach dien oer it behear,
de nommen maatregels en de berikte wetterkwaliteit. In gearfetting fan de
ynhâld en de resultaten fan it behear wurdt tastjoerd oan Provinsjale Steaten;
oan it Ryk wurdt ferslach dien oer de fuortgong fan it útfieren fan de KRWmaatregels.
6. Der is dúdlikens oer de kwaliteit fan it grûnwetter en de risiko’s op grûnwetterfersmoarging;
it belied wurdt, as soks fanneden is, oanpast op grûn fan mjittings.
7. Binnen de eventuele nije begrinzing fan grûnwetterbeskermingsgebieten binne
gjin nije bedriuwen kaam mei aktiviteiten, dy‘t yn striid binne mei de regels út
de provinsjale Miljeu-oardering. Foar besteande riskante aktiviteiten jildt in
skerpere hanthavening.

Beliedsmêd 3.3 - Skjin Wetter Belied tiid Jild
8. De hjoeddeiske 47 oanwiisde swimwetterlokaasjes yn Fryslân foldogge oan de
stelde easken. Wetterskippen, gemeenten en oare behearders fiere de needsaaklike
maatregels út. De wetterbehearders hawwe de swimwetterprofilen opsteld;
der binne foarskriften opsteld foar it nimmen fan maatregels, lykas it oanwizen
of it ynlûken fan de oanwizing fan swimwetterlokaasjes, as de grinzen fan de
swimwetternoarmen net yn acht nommen wurde. Goede en aktuele ynformaasje
oer de tastân fan it swimwetter is beskikber op it ynternet, de swimwettertillefoan
en mei buorden by de swimwetterlokaasjes.
9. Gemeentlike riolearringsplannen binne beoardield oan de hân fan it ramt dat yn
it Wetterhúshâldingsplan opnaam is. Ûntheffings fan de soarchplicht foar
riolearring yn it bûtengebiet binne beoardield op grûn fan it ûntheffingsbelied.
10. De emisjes út de wetterstring wurde troch de wetterbehearder beoardield neffens
it wetterkwaliteitspoar; der moat foldien wurde oan de easken dy‘t de gemyske
en ekologyske doelen fan it ûntfangende wetter freegje.
De YBA’s dy‘t by Wetterskip Fryslân yn behear binne, foldogge oan dy easken.
11. De nije KRW-noarmen foar oerflaktewetter wurde yn dizze planperioade troch
de wetterbehearder ferwurke yn lossingsfergunnings foar RWSY’s (rioelwettersuveringsynstallaasjes).
12. Yn it Bestjoersakkoart wetterstring yn Fryslân binne op bestjoerlik mêd ôfspraken
makke foar it útfieren fan taken en projekten yn it ramt fan de wetterstring.
Dy ôfspraken krije stal yn it “duorsumheids- anneks ynnovaasjeprogramma
wetterstring Fryslân”; dêr is ekstra jild foar reservearre. Ien en oar is bedoeld
om de doelmjittigens mei 15 oant 20% te ferbetterjen, soks yn ‘e rin fan de
perioade 2007-2017.
rapportaazje Winske risseltaten
3.3.1/3 Yn 2010 binne de maatregels goed útfierd (5 fiskpassaazjes en 9 ha natuerfreonlike wâlen). De maatregels
wurde foar in part mei pMJP-jild betelle. Troch de needsaak fan besunigjen by Wetterskip Fryslân is net garandearre
dat yn de jierren dêrnei alle KRW-maatregels op ‘e tiid realisearre wurde. Wy binne dêr mei Wetterskip Fryslân en
it Ryk oer yn petear.
3.3.2 By it opstellen fan de (konsept) Natura2000 behearplannen yn 2010 is socht nei in optimale ynset fan
KRW-maatregels.
3.3.5 Yn 2010 hat de provinsje de earste testrapportaazje oer de útfiering fan de KRW-maatregels oan it
Ryk opsteld. Yn maart 2011 wurdt de earste (offisjele) rapportaazje oan it Ryk (en de EU) tastjoerd.
3.3.6 Yn 2010 is ûndersyk dien nei de oarsprong fan bestridingsmiddels en de belesting fan it grûnwetter en
oerflaktewetter dêrtroch. Yn 2010 is in gearkomste organisearre foar terreinbehearders (benammen gemeenten)
mei it doel om it gebrûk fan gemyske bestridingsmiddels yn stedsgebieten werom te bringen. It grûnwettermjitnet
is hifke. Op basis dêrfan is fêststeld hokker oanpassings nedich binne om oan de KRW-easken te foldwaan.
3.3.8 Der binne no 48 swimplakken (47-1+2). Der binne nije protokollen en metoaden foar problemen mei
blau-algen ynfierd. Op basis fan it byld fan it badseizoen 2010 (mei frij wat blau-algen, in swimferbod, negative
swimadvizen en warskôgings, sjoch ek 4.1), sil yn 2011 mei Wetterskip Fryslân fierder ûndersyk dien wurde nei it
foarkommen en oplossen fan dy problemen.
programma 3 - Wetter
83

Jaarverslag 2010
84
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
3.3.9 Gemeenten stelle nije en bredere Gemeentlike Riolearringsplannen op, dêr ‘t no neist de soarch foar
ôffalwetter, ek de soarch foar grûn- en oerflaktewetter yn stedsgebieten yn beskreaun wurdt. De provinsje hifket
dy plannen oan WHP3. Yn 2010 is begûn mei in aktualisaasje fan de ûntheffings fan de gemeentlike soarchplicht
yn it bûtengebiet.
3.3.12 Begjin 2010 is it Frysk Bestjoersakkoart Wetterstring ôfsluten mei alle Fryske gemeenten, Wetterskip Fryslân
en Vitens. Dat akkoart is yn 2010 útwurke ta it útfierings-programma 2011-2015. Dat leit op it stuit foar
beslútfoarming (uterlik maart 2011) by alle partijen. Yn 2010 is bydroegen oan it wetter- en enerzjyprojekt
Noarderhoek yn Snits. Der is úteinset mei it opstellen fan it yn WHP3 oankundige Duorsumens- en Ynnovaasjepro-gramma
Wetterstring. De doelwearde foar de wetterstring is dêrmei helle. It programma wurdt yn 2012
operasjoneel, om ‘t dan it budzjet beskikber komt.
Einrapportaazje prestaasjeyndikators
Ûnderwerp yndikator nulmjitting doelwearden 2010 realisaasje
2010 2011 2012 2013 2010
Kwaliteit oer- Maatregels ‘KRW- Mei de tarieding - - *15 en - 1 en
flaktewetter beslisnota’ útfiere is úteinset 50 ha. 9 ha.
Swimwetter- Maatregels útfiere, Goed op skema - 100%* - - 18 profilen
lokaasjes profilen opstelle en
buorden oanbringe
Wetterkeatling Projekten om it
Bestjoersakkoart
út te fieren
10 2 2 3 3 2
Begrinzing grûn- Tal gebieten dêr ‘t 0 - 12 - - -
wetterbesker- de begrinzing fan
mingsgebieten besjoen is
* winske resultaat yn 2015: 30 fiskpassaazjes en 100 ha natuerfreonlike wâlen.
* winske resultaat yn 2011 : foar alle swimplakken binne profilen opsteld en binne ynformaasjebuorden oanbrocht.
Wat hat it Beliedsmêd koste?
Eksploitaasje
Bedraggen x € 1.000 Realisaasje Begrutting Rekken Ofwiking Mutaasjes Restant
2009 2010 nei 2010 begrutting/ reserves ôfwiking
Baten
Strukturele beliedsprogramma
wiziging rekken begrutting
/rekken
budzjetten
Tydlike beliedsprogramma
0 20 20 0 0 0
budzjetten 29 0 0 0 0 0
Baten mei-inoar 29 20 20 0 0 0

lesten
Strukturele beliedsprogramma
budzjetten 6 51 29 23 0 23
Tydlike beliedsprogramma
budzjetten 66 170 158 11 0 11
Bedriuwsfieringskosten 81 697 695 1 0 1
lesten mei-inoar 153 917 882 35 0 35
Baten - lesten -124 -897 -862 -35 0 -35
taljochting eksploitaasje
Strukturele beliedsprogramma budzjetten:
De bydrage (€ 20.000) fan Wetterskip Fryslân oan de kosten fan de opstelling fan de wetterplannen dy’t wy yn
2009 mei-inoar opsteld hawwe (WHP3 en Wetterbehearplan) is yn 2010 by ús ynboekt en net útjûn (strukturele
beliedsprogramma budzjetten); dat ferklearret de ûnderbesteging by de strukturele budzjetten.
Tydlike beliedsprogramma budzjetten:
Fan de tydlike budzjetten is € 11.000 minder besteed oan it ‘Cliwat’-projekt.
programma 3 - Wetter
85

Jaarverslag 2010
Milieu
86
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n

3.4 programma 4 - milieu
Portefeuillehouder: P. Adema
I Beleidsdoel(en) voor het programma
Wat wilden we bereiken en wat heeft het programma gekost?
In het coalitieakkoord is aangegeven dat de kwaliteiten van Fryslân zullen worden benut om tot een verdere duurzame
ontwikkeling te komen. Hiervoor is het nodig dat er in Fryslân een bepaalde basiskwaliteit aanwezig is. Deze
basiskwaliteit wordt voor het onderdeel milieu geborgd in het Frysk Miljeuplan. De basiskwaliteit wordt gebruikt
voor een verdere duurzame ontwikkeling.
Doel is om de in het coalitieakkoord aangegeven (huidige) basiskwaliteit van het Friese milieu vast te houden (veilig
te stellen). Om dit te bereiken moeten we ervoor zorgen dat we:
• schoon houden wat schoon is;
• de resterende knelpunten aanpakken;
• nieuwe knelpunten vermijden of in een vroeg stadium onderkennen en aanpakken.
De uitvoering van het Provinciaal Milieubeleid heeft een programmatisch karakter. Via een 6-tal beleidsvelden is
het milieubeleid tot uitvoering gebracht. Het betreft hier merendeels wettelijke taken.
Doelenrealisatie 2010
Hoe staat het met de doelstellingen van Doel Gewenst resultaat €
de Beleidsvelden? Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
4.1 Basiskwaliteit & bewustwording
4.2 Eco-effectiviteit
4.3 Duurzaam bodembeheer
4.4 Leefomgevingsbeleid
4.5 Regie & Strategie toezicht en handhaving
4.6 Uitvoering vergunningverlening, toezicht
en handhaving
toelichting
Afgelopen jaar heeft het milieubeleid deels in het teken gestaan van de voorbereiding van het nieuwe Frysk
Miljeuplan 2011-2014. In dat kader is er veel werk verzet. Onder voorbehoud van goedkeuring door Provinciale
Staten treedt het nieuwe Frysk Miljeuplan op 16 februari 2011 in werking. Het nieuwe Miljeuplan kent een drietal
sporen. Bij spoor 1, Slim beheer, staat uitvoering van de (reguliere) wettelijke taken centraal. Bij spoor 2 staan
duurzame innovaties centraal. Bij spoor 3 staan maatschappelijke bewustwording en gedragsverandering centraal.
Het jaar 2010 was een overgangsjaar. Provinciale Staten hebben eind 2009 besloten om – in afwachting van de
definitieve vaststelling van het Frysk Miljeuplan 2011-2014 – éénmalig voor de jaarschijf 2010 budget beschikbaar
te stellen voor spoor 1, uitoefening van wettelijke taken milieu. Dit betekent dat voor de uitoefening van de autonome
taken (spoor 2 en 3) slechts beperkte andere budgetten beschikbaar waren. Slim beheer vormde derhalve
de basis voor de begroting 2010.
programma 4 - milieu
87

Jaarverslag 2010
88
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Successen die voor 2010 kunnen worden benoemd zijn:
• Als aanvulling op het in december 2009 vastgestelde ontwerp Frysk Miljeuplan is in 2010 een normenkader
Milieu ontwikkeld en een milieuprogramma 2011-2014 opgesteld;
• In het bodemconvenant is afgesproken dat op 31 december 2010 de bevoegde gezagen Wet bodembescherming
inzicht hebben in de humane spoedlocaties. Humane spoedlocaties zijn gevallen van ernstige
bodemverontreiniging die risico’s kunnen opleveren voor de mens. De provincie heeft deze convenantsverplichting
voortvarend opgepakt en de lijst met humane spoedlocatie (18 in totaal) is eind 2010 aangeleverd aan de
landelijke werkgroep;
• Op 7 april 2010 is een voor de provincie positieve uitspraak gedaan door de Raad van State. Daarmee is het
Besluit tot aanwijzing van zeer kwetsbare gebieden onder de Wet ammoniak en veehouderij bekrachtigd. Van
de kaart wordt dankbaar gebruik gemaakt bij vergunningverlening door gemeenten. Zij letten zeer kritisch op
de ammoniakuitstoot van veehouderijbedrijven in de buurt van deze gebieden, waardoor de kwaliteit van die
gebieden zal verbeteren;
• Verregaande samenwerking tussen provincie, gemeenten en Wetterskip heeft geleid tot een veel effectievere
uitvoering van het Besluit bodemkwaliteit. Er is een besparing bereikt met een factor vier van de noodzakelijke
kosten voor het maken van bodemkwaliteitskaarten en bodembeheerplannen, door goed gebruik te maken
van digitale gegevens. In het verleden is door de provincie fors geïnvesteerd in digitale dataopslag via het
Programma bodem in beeld. Die investeringen worden nu ruimschoots terugverdiend;
• Mede op basis van provinciaal initiatief is begin 2010 tussen alle Friese gemeenten en woningbouwcorporaties
een convenant gesloten met betrekking tot verwijdering van asbest. De Friese werkgroep ketenhandhaving
zorgt voor de begeleiding;
• Op initiatief van de provincie is er een Netwerk Duurzaam ondernemen opgericht. Het netwerk is het
afgelopen jaar twee keer bij elkaar gekomen, heeft wensen met elkaar gedeeld, elkaar geïnspireerd en
plannen voor 2012 gemaakt;
• De provincie heeft voor bestuurders, beleidsambtenaren en facilitymanagers van de Friese gemeenten,
Wetterskip Fryslân, Rijkswaterstaat Noord en het CJIB een inspiratiebijeenkomst georganiseerd. Voor 2011
zit een tweede bijeenkomst in de planning;
• In het kader van het programma Leren voor Duurzame Ontwikkeling zijn diverse projecten gestart, o.a.
Cradle tot Cradle, Grenzeloos CO2 neutraal en Biomassa en Landschap;
• Als uitvloeisel van de jaarlijkse meting Ecologische voetafdruk Friese burger is eind 2010 met de voorbereiding
begonnen van de campagne Oars Ite. Deze campagne heeft tot doel zoveel mogelijk Friese burgers
bewust anders te laten eten om op die manier het milieu minder te belasten. Sinds half januari hebben
ruim 50 provinciale collega’s hun voedselafdruk bepaald.
inzet van middelen totale programma
De totale inzet van de middelen van dit programma wordt in onderstaande tabel gepresenteerd. De toelichting op
de Exploitatie, Investeringen, Voorzieningen en Overlopende passiva vindt plaats bij de Beleidsvelden.

Exploitatie
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
4.1 Basiskwaliteit & bewustwording 0 0 0 0 0 0
4.2 Eco-effectiviteit 99 112 539 -427 0 -427
4.3 Duurzaam bodembeheer 9.164 1.882 1.580 302 35 267
4.4 Leefomgevingsbeleid 575 837 879 -42 0 -42
4.5 Regie & Strategie toezicht en
handhaving 31 11 13 -2 0 -2
4.6 Uitvoering vergunningverlening,
toezicht en handhaving 236 344 160 185 74 111
totaal Baten 10.104 3.186 3.170 16 108 -93
lasten
4.1 Basiskwaliteit & bewustwording 92 282 285 -3 0 -3
4.2 Eco-effectiviteit 1.684 871 1.283 -411 12 -423
4.3 Duurzaam bodembeheer 12.790 6.210 5.724 487 75 411
4.4 Leefomgevingsbeleid 1.604 2.109 2.185 -76 0 -76
4.5 Regie & Strategie toezicht en
handhaving 127 353 311 41 17 24
4.6 Uitvoering vergunningverlening,
toezicht en handhaving 9.863 10.043 9.948 95 8 87
totaal lasten 26.161 19.868 19.736 132 111 20
Baten - lasten -16.056 -16.682 -16.566 -116 -3 -113
Aansluiting tussen 2 e Berap 2010 en de Jaarstukken 2010
Bedragen x € 1.000 2010 2011 2012 2013 2014
Baten begroting t/m 2 e Berap 2010 2.929 224 112 112 112
Begrotingswijzigingen (BW):
PS:
PS 5e BW 2010: 10 november 2010 257 433 433 433 433
Begrotingswijziging totaal 257 433 433 433 433
Baten begroting t/m Jaarstukken 2010 3.186 657 545 545 545
programma 4 - milieu
89

Jaarverslag 2010
90
II. Beleidsvelden
4.1 Basiskwaliteit & bewustwording
Wat hebben we gedaan (hebben we gedaan wat we moesten doen)?
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Bedragen x € 1.000 2010 2011 2012 2013 2014
lasten begroting t/m 2 e Berap 2010 21.963 17.936 17.255 17.212 17.495
Begrotingswijzigingen (BW):
PS:
PS 5 e BW 2010: 10 november 2010 -2.320 251 524 1.274 2.347
PS 6 e BW 2010: 3 november 2010 200 0 0 0 0
GS:
GS bedrijfsvoering 37 113 113 113 113
GS provinciefonds -12 -20 0 0 0
Begrotingswijziging totaal -2.096 344 637 1.387 2.459
lasten begroting t/m Jaarstukken 2010 19.868 18.280 17.891 18.599 19.954
Baten-lasten -16.682 -17.623 -17.346 -18.053 -19.409
Hoe staat het met de doelstellingen van Doel Gewenst resultaat €
de Beleidsvelden? Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
4.1 Basiskwaliteit & bewustwording
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
doelen
Het streven van de overheid is gericht op een gezonde, veilige en hoogwaardige leefomgeving. Wat betreft
gezondheid en veiligheid wordt gesproken van basis- of minimumkwaliteit. In het Nationaal Milieubeleidsplan 4
(NMP4) is de ‘basiskwaliteit’ of ‘minimum kwaliteit’ van de leefomgeving de verantwoordelijkheid van de rijksoverheid.
Verantwoordelijkheid voor de invulling van een ‘hoogwaardige leefomgeving’ wordt op lager niveau
(provincies, gemeenten waterschappen) neergelegd.
Doel van dit beleidsveld is het bewaken van de basiskwaliteit in Fryslân.
rapportage doelenrealisatie
Fryslân wordt steeds schoner. Dat blijkt uit de rapportage ‘Toestand leefmilieu 2008’ die in 2009 aan u ter besluitvorming
is voorgelegd. We zijn dan ook op weg om een groot deel van de provinciale milieudoelen te halen. Het
milieubeleid van de afgelopen vijftien jaar heeft gewerkt. Het is nu zaak om datgene wat schoon is ook schoon te
houden, het ontstaan van nieuwe knelpunten te voorkomen, en om de laatste problemen aan te pakken.

Er resteren nog enkele knelpunten.
• Waterkwaliteit: de chemische kwaliteit voldoet nog niet overal aan de normen en de ecologische kwaliteit is
in alle wateren matig;
• Zwemwaterkwaliteit: af en toe vindt een overschrijding van de kwaliteitsnormen voor zwemwater plaats.
Het zwemwater moet in 2015 op alle locaties minimaal de kwaliteitsklasse ‘aanvaardbaar’ hebben;
• Grondwaterkwaliteit: lokaal worden de normen overschreden;
• Bodemsanering: humane en ecologische spoedlocaties moeten worden gesaneerd;
• Waterbodemkwaliteit: op enkele tientallen locaties voldoet de kwaliteit van de waterbodem nog niet aan
de normen;
• Geluidhinder: knelpunten moeten verder geïnventariseerd en gesaneerd worden;
• Vermesting: in bepaalde natuurgebieden belemmert vermesting de gewenste natuurontwikkeling;
• Verzuring: in nagenoeg alle natuurgebieden is de verzuring te groot voor gewenste natuurontwikkeling;
• Verdroging: in bepaalde gebieden belemmert verdroging de gewenste natuurontwikkeling;
• Ecologische hoofdstructuur: de ecologische hoofdstructuur moet deels nog gerealiseerd worden;
• Biodiversiteit: de negatieve lijn ten aanzien van biodiversiteit is nog niet tot stilstand gebracht;
• Uitstoot van broeikassen: de uitstoot van broeikasgassen zal aanzienlijk moeten dalen om de doelen te
realiseren;
• Energiebesparing: op verschillende vlakken moet energiebesparing worden gehaald;
• Transitie naar duurzame energie: bij de transitie naar duurzame energie gaat het zowel om de opwekking
als om de toepassing van duurzame energie
Bovengenoemde restopgave wordt via het nieuwe Frysk Miljeuplan 2011-2014 opgepakt.
Gewenste resultaten
Beleidsveld 4.1- Basiskwaliteit & bewustwording Beleid tijd Geld
1. De provincie heeft inzicht in de Algemene Milieukwaliteit (AMK) in Fryslân
+ inzicht in de knelpunten ten aanzien van de AMK.
2. De provincie heeft inzicht in het consumentengedrag van de Friese burger en
de daaruit voortvloeiende milieubelasting.
3. Doelgroepen moeten weten wat ze kunnen doen om de milieukwaliteit te
behouden en zelfs te verbeteren.
rapportage Gewenste resultaten
1) In het voorjaar van 2010 is een Fries normenkader milieukwaliteit ontwikkeld ten behoeve van het nieuwe
Frysk Miljeuplan 2011-2014. Het normenkader geeft inzicht in de Algemene Milieukwaliteit (AMK) in Fryslân
en inzicht in de knelpunten ten aanzien van de AMK.
2, 3) Door middel van een representatieve steekproef ‘Ecologische Footprint Friese burger’ is in 2009 het
consumentengedrag en de daaruit voortvloeiende milieubelasting in beeld gebracht. In het najaar van 2010 is
wederom een steekproef gehouden. Uitkomsten van dat onderzoek worden in het voorjaar van 2011 verwacht.
programma 4 - milieu
91

Jaarverslag 2010
92
Eindrapportage prestatie-indicatoren
Ad1: Toestand leefmilieu betreft een vierjaarlijkse rapportage. In 2012 zal een nieuwe Toestand leefmilieu verschijnen. Dan zal (wederom)
bepaald worden of Fryslân voldoet aan de basiskwaliteit
Exploitatie
Wat heeft het Beleidsveld gekost?
4.2 Eco-effectiviteit
Wat hebben we gedaan (hebben we gedaan wat we moesten doen)?
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Onderwerp indicator nulmeting Streefwaarden realisatie
2010 2011 2012 2013 2010
Bewaken van de basis- Monitoringskader Toestand Leefmilieu Ad1 Ad1 Ad1 Ad1 Ad1
kwaliteit in Fryslân PMP 2008
Consumentengedrag Ecologische Footprint Footprint 2009: 4,0 3,5 3,5 3,0 4,4
Friese burger
beïnvloeden
Friese burger 4,0
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
totaal Baten 0 0 0 0 0 0
lasten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
23 29 29 0 0 0
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
70 50 53 -3 0 -3
Bedrijfsvoeringskosten 0 203 203 0 0 0
totaal lasten 92 282 285 -3 0 -3
Baten - lasten -92 -282 -285 3 0 3
Hoe staat het met de doelstellingen van Doel Gewenst resultaat €
de Beleidsvelden? Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
4.2 Eco-effectiviteit
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?

doelen
Duurzame ontwikkeling is een centraal uitgangspunt van het provinciaal bestuur. Doel is dat duurzaamheid een
algemeen geaccepteerd en gehanteerd uitgangspunt wordt bij het ontwerpen van alle facetten van de maatschappij:
producten, productieprocessen, gebieden, organisaties, etc. Als gevolg daarvan kenmerkt Fryslân zich
door de aanwezigheid van slimme en gezonde stoffenkringlopen die lokaal op elkaar zijn afgestemd of elkaar
aanvullen.
Alhoewel de richting duidelijk is, staat niet bij voorbaat vast hoe een duurzaam Fryslân er uitziet. Duurzame
oplossingen kunnen allerlei vormen aannemen. Deze kunnen én willen we niet op voorhand beschrijven. Duidelijk
is wél dat een duurzame ontwikkeling het uitgangspunt is. Dit stelt eisen aan het proces. Individuen, organisaties,
bedrijven en overheden moeten weten hoe ze duurzaamheid centraal kunnen stellen in alle afwegingen die ze
maken. De kennis moeten ze vervolgens in praktijk kunnen, willen en durven brengen. Dit proces willen we als
provincie actief stimuleren en faciliteren.
We zien het ‘cradle-to-cradle’-concept (C2C - afvalstof = grondstof) als een inspirerend, veelbelovend en kansrijk
concept om duurzame ontwikkeling te realiseren. We zetten daarom in op de toepassing van dit concept in de
Friese samenleving.
rapportage doelenrealisatie
Een duurzame ontwikkeling van Fryslân vereist een hogere milieukwaliteit dan nu is vastgelegd in wettelijke
normen. In een aantal gevallen zijn er al aanvullende ambities vastgelegd in bestuurlijke afspraken. Redenerend
vanuit onze langetermijndoelstelling inventariseren we in 2011 welke bijzondere milieukwaliteiten we gedurende
de planperiode (2011-2014) nog moeten nastreven. We leggen dit vast in een aanvullend normenkader.
Onderhavig normenkader is onze ‘onderlegger’ voor duurzame ontwikkeling in Fryslân.
Gewenste resultaten
Beleidsveld 4.2 – Eco-effectiviteit Beleid tijd Geld
1. We geven invulling aan een duurzaam voorraad- en ketenbeheer door de ontwikkeling,
demonstratie en toepassing van duurzame innovaties te initiëren,
stimuleren en faciliteren.
2. Er is sprake van duurzame besluitvorming op allerlei schaalniveaus en allerlei
maatschappelijke actoren.
rapportage Gewenste resultaten
1,2) Uitvoering van projecten op het gebied van Eco-effectiviteit (bijvoorbeeld ‘Cradle to cradle’) is in 2010 nog
niet echt uit de verf gekomen. Onderhavige projecten vallen niet onder de categorie wettelijke taken, derhalve
kon het door PS voor de jaarschijf 2010 beschikbaar gestelde budget (voor uitoefening wettelijke taken) niet
worden ingezet.
Via het budget van het Noordelijk programma Leren voor duurzame Ontwikkeling (LvdO) 2008-2011 (merendeels
Rijksfinanciering) en de IPO-PRISMA projecten hebben wij in 2010 in beperkte zin invulling kunnen geven aan
Eco-effectiviteit. In 2010 zijn er twee uitvoeringsprogramma’s LvdO vastgesteld. Met diverse (externe) organisaties
zijn projecten opgestart die een bijdrage leveren aan duurzaam voorraad- en ketenbeheer en duurzame besluitvorming.
Wij hebben zelf actief meegewerkt aan het PRISMA-project ‘Prioritaire gebieden’. In dat kader zijn
bedreigingen voor de bodem geïnventariseerd en is een ‘toolbox’ van mogelijk in te zetten maatregelen
(= duurzame besluitvorming) ontwikkeld.
programma 4 - milieu
93

Jaarverslag 2010
94
Eindrapportage prestatie-indicatoren
Exploitatie
Wat heeft het Beleidsveld gekost?
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Onderwerp indicator nulmeting Streefwaarden realisatie
2010 2011 2012 2013
Stimuleren Aantal 1 projecten 2 4 4 4 2
‘cradle to cradle’ projecten (Cradle to cradle projecten projecten projecten projecten projecten
projecten Islands)
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
83 0 0 0 0 0
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
16 112 539 -427 0 -427
totaal Baten 99 112 539 -427 0 -427
lasten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
153 76 72 3 0 3
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
556 201 616 -415 12 -427
Bedrijfsvoeringskosten 975 595 594 1 0 1
totaal lasten 1.684 871 1.283 -411 12 -423
Baten - lasten -1.586 -759 -744 -16 -12 -4
toelichting exploitatie
Tijdelijke budgetten:
Het betreft hier middelen voor het Programma Leren voor duurzame ontwikkeling. Het Rijk heeft de middelen
voor het programma reeds aan de provincie beschikbaar gesteld. De besteding van deze gelden zal, op basis van
een door de drie noordelijke provincies vastgesteld uitvoeringsprogramma, in 2011 plaatsvinden.
De niet bestede bedragen in 2010 worden via de balans in 2011 weer in de begroting opgenomen.

4.3 Duurzaam bodembeheer
Wat hebben we gedaan (hebben we gedaan wat we moesten doen)?
Hoe staat het met de doelstellingen van Doel Gewenst resultaat €
de Beleidsvelden? Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
4.3 Duurzaam bodembeheer
doelen
Het provinciale bodembeleid wil bijdragen aan een duurzaam voorraadbeheer. Daarbij spelen natuur en milieu,
economie en sociale omgeving hun eigen rol, die onderling in balans blijft. Uitgangspunt is zoveel mogelijk aan
te sluiten bij maatschappelijke en ruimtelijke processen.
Het beleidsveld bodem is erg in beweging. Er vindt een verschuiving plaats van bodemsanering naar duurzaam
bodembeheer. Kansen die de ondergrond biedt moeten optimaal en duurzaam worden benut.
rapportage doelenrealisatie
Een visie op duurzaam bodembeheer is nog niet vastgesteld, wel worden onder de ILG-pilot Boustienen een aantal
concrete projecten uitgevoerd om duurzaam gebruik van de ondergrond in praktijk te brengen. De resultaten
van onderhavige projecten worden betrokken bij de discussie welke vorm de visie op duurzaam bodembeheer
moet krijgen en welke thema’s daarin een plaats moeten krijgen.
Gewenste Resultaten
Beleidsveld 4.3 – Duurzaam bodembeheer Beleid tijd Geld
1. Provincie, gemeenten en it wetterskip hebben (daar waar) noodzakelijk beleid
om de bodem zodanig te beschermen dat de huidige bodemkwaliteit, functies
en waarden worden behouden en waar mogelijk worden afgestemd op het
(voorgenomen) gebruik van de bodem.
2. De meldingen van nieuwe bodemverontreiniging worden adequaat opgepakt
en afgehandeld. Verontreinigingen ontstaan door ongewone voorvallen zijn
zoveel mogelijk verwijderd.
3. Beschikkingen op bodemonderzoeken, saneringsplannen, evaluatierapporten,
ISV, ILG, Wbb en bijdragen op grond van de bedrijvenregeling worden op
efficiënte wijze en binnen de wettelijke termijn afgegeven.
4. Weigerachtige derden die locaties moeten onderzoeken of saneren worden
daartoe gestimuleerd op grond van het vastgestelde flankerend beleid.
5. Saneringen zijn in overeenstemming met de Wet bodembescherming (Wbb)
uitgevoerd, waarbij het toezicht op een (voor het Rijk) acceptabel niveau is
geregeld.
6. Humane spoedlocaties die al zijn opgenomen in de programma’s of al bekend
zijn, worden aangepakt.
7. Locaties waar (deels) is gesaneerd of waar de verontreiniging is geïsoleerd
worden onder meer door middel van beschikkingen of nazorgplannen door
de daarvoor verantwoordelijke instantie adequaat beheerst.
programma 4 - milieu
95

Jaarverslag 2010
96
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Beleidsveld 4.3 – Duurzaam bodembeheer Beleid tijd Geld
8. Gasfabrieksterreinen worden gesaneerd daar waar de maatschappelijke dynamiek
het toestaat of daar waar sprake is van onaanvaardbare milieurisico’s.
Gasfabriek waterbodemverontreinigingen zullen worden gesaneerd voor zover
dit milieuhygiënisch noodzakelijk is in samenloop met andere baggerwerkzaamheden.
9. Van alle officieel door ons gesloten verklaarde stortplaatsen worden de nazorgvoorzieningen
gecontroleerd, in stand gehouden en zonodig vervangen. Het
fonds Nazorg gesloten stortplaatsen bevat voldoende geld om deze taken
uit te voeren.
10. Alle mogelijkheden, die wij bezitten, zijn benut om opslag van gevaarlijk en
radioactief afval op of in de bodem tegen te gaan.
rapportage Gewenste resultaten
4.3.5 en 7) Wegens capaciteitsproblemen is de inzet beperkter geweest dan we gewend zijn, maar dit heeft geen
nadelige gevolgen gehad. Toezicht op passieve nazorglocaties (ad 7) heeft daarbij een lagere prioriteit gehad
omdat bij deze locaties de kans op schade aan mens of milieu het kleinst is. Zodra de organisatie weer op sterkte
is, wordt het toezicht op deze locaties weer geheel volgens planning uitgevoerd. De verwachting is dat dit in 2011
het geval zal zijn.
6) Overeenkomstig de afspraken die in het (landelijke) convenant bodemontwikkelingsbeleid en spoedlocaties zijn
gemaakt is eind 2010 een overzicht gereed gekomen van de humane spoedlocaties bodemsanering. In dit overzicht
is per locatie aangegeven welke (tijdelijke) maatregelen zijn genomen of zijn voorzien.
8) Vanwege capaciteitsgebrek zijn er nauwelijks activiteiten uitgevoerd op het gebied van vml. gasfabrieksterreinen.
Wel heeft er afstemming plaatsgevonden met it Wetterskip inzake waterbodemverontreinigingen vml. gasfabrieken.
Eindrapportage prestatie-indicatoren
Onderwerp indicator nulmeting Streefwaarden
2010 2011 2012 2013
realisatie
Kansen die de onder- Aantal projecten 0 projecten 1 2 2 2 1
grond bezit optimaal
benutten
(diepe) ondergrond
Saneringen zijn in over- overtredingen Geen overtreding 100 100 100 100 100
eenstemming met de geconstateerd % % % % %
Wet bodembescherming
uitgevoerd
(100%)
De werkvoorraad aan Aantal In 2008 is de werk- 180 120 80 40 18
mogelijk verontreinigde spoedlocaties voorraad spoedlocalocaties
neemt jaarlijks af ties teruggebracht
van 387 naar 220

Exploitatie
Wat heeft het Beleidsveld gekost?
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
119 25 0 25 0 25
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
0 20 50 -30 35 -64
Overlopende passiva 9.045 1.837 1.530 307 0 307
totaal Baten 9.164 1.882 1.580 302 35 267
lasten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
79 105 97 8 0 8
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
202 2.113 1.981 132 75 57
Reserves 269 0 0 0 0 0
Overlopende passiva 9.045 1.837 1.530 307 0 307
Bedrijfsvoeringskosten 3.195 2.155 2.115 40 0 40
totaal lasten 12.790 6.210 5.724 487 75 411
Baten - lasten -3.626 -4.329 -4.144 -185 -40 -144
toelichting exploitatie
Tijdelijke budgetten:
De hogere baten worden veroorzaakt door een bijdrage van diverse gemeenten in het provinciale
bodeminformatiesysteem (supportkosten shared service).
Als gevolg van de vertraging rondom de besluitvorming van de Wabo zijn de kosten m.b.t. de implementatie van
de Wabo en de regiekosten Regionale Uitvoeringsdienst Milieu (RUD) lager uitgevallen. In 2011 dient nog een
verplichting van € 75.000 te worden betaald voor een onderzoek modellen en productieapplicatie van de Friese
Uitvoeringsorganisatie Milieu en Omgeving (RUD).
Overlopende Passiva
Het betreft hier vnl. de besteding van door het Rijk verkregen middelen voor de uitvoering van
waterbodemsaneringen.
programma 4 - milieu
97

Jaarverslag 2010
98
4.4 Leefomgevingbeleid
Wat hebben we gedaan (hebben we gedaan wat we moesten doen)?
doelen
Het borgen van de basismilieukwaliteit met betrekking tot onze lokale leefomgeving.
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Hoe staat het met de doelstellingen van Doel Gewenst resultaat €
de Beleidsvelden? Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
4.4 Leefomgevingbeleid
rapportage doelenrealisatie:
De basiskwaliteit
Fryslân heeft in overwegende zin een schoon leefmilieu. Er resteren echter nog enkele knelpunten die de basiskwaliteit
aantasten (voor een opsomming zie paragraaf 4.1). Het wegwerken van onderhavige knelpunten is de
(rest)opgave van het nieuwe Provinciaal milieubeleidsplan 2011-2014.
Gewenste Resultaten
Beleidsveld 4.4 Leefomgevingbeleid Beleid tijd Geld
1. Milieuaspecten zijn voldoende en tijdig in beeld gebracht bij planontwikkeling.
2. Provinciaal beleid en regelgeving dat voldoet aan de Europees rechtelijke
normen is doorvertaald naar de doelgroepen.
3. Betere afstemming van beleid, vergunningverlening en handhaving op het
gebied van milieu tussen de provincies.
4. Gestructureerd en planmatig communiceren met de doelgroepen over de
uitvoering van het PMP.
5. De belangenbehartiging voor natuur en milieu in Fryslân is geïnstitutionaliseerd.
6. Provinciale wegen en projecten of programma’s in het kader van de EU-richtlijn
7. Omgevingslawaai voldoen aan het gestelde van de Wet geluidhinder.
8. Actuele Provinciale regelgeving.
9. Maximale integratie van milieu met het ruimtelijk ordeningsspoor.
10. Productie, gebruik, opslag en distributie van gevaarlijke stoffen en het gebruik
van luchthavens in Fryslân waarvoor wij het bevoegd gezag zijn, voldoen aan
de wettelijke regelgeving.
rapportage Gewenste resultaten
1) Het aantal m.e.r.-adviesaanvragen is in 2010 (wederom) toegenomen. Dit heeft geleid tot extra inhuur derden.
Bijna driekwart van alle adviezen heeft betrekking op plan-m.e.r. M.e.r.-aviezen zijn afgegeven voor onder
andere: Toekomst afsluitdijk, Meer bij Oudega, Gebiedsontwikkeling Nieuw Stroomland en De Centrale As. Ook is
er een start gemaakt om (ook) door middel van het m.e.r.-instrumentarium duurzame ontwikkeling te toetsen.
6) In 2010 is gestart met de nieuwe Geluidskaart Fryslân die in 2012 gereed moet zijn. De nieuwe Geluidskaart
gaat over alle provinciale wegen waarvan de geluidsintensiteit tenminste 3 miljoen voertuigen per jaar betreft.

7) In het kader van het Stiltegebiedenbeleid is in 2010 een onderzoek afgerond naar de voorkomende geluidsniveaus
en de bronnen van verstoring in een aantal Stiltegebieden. Uit het onderzoek blijkt dat in de Stiltegebieden
geen lawaai wordt gemaakt welke in strijd is met de PMV (Provinciale Milieuverordening).
Eindrapportage prestatie-indicatoren
Onderwerp indicator nulmeting Streefwaarden
2010 2011 2012 2013
realisatie
Borgen basiskwaliteit Aantal projecten die 100% 100 100 100 100 100
locale leefomgeving voldoen aan wettelijke
normen
% % % % %
Voldoende en tijdig Tijdigheid 100% 100 100 100 100 100
inzetten m.e.r. % % % % %
Exploitatie
Wat heeft het Beleidsveld gekost?
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
0 0 25 -25 0 -25
Overlopende passiva 575 837 854 -17 0 -17
totaal Baten 575 837 879 -42 0 -42
lasten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
373 376 381 -5 0 -5
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
44 170 225 -56 0 -56
Overlopende passiva 575 837 854 -17 0 -17
Bedrijfsvoeringskosten 613 726 724 1 0 1
totaal lasten 1.604 2.109 2.185 -76 0 -76
Baten - lasten -1.029 -1.271 -1.306 35 0 35
toelichting exploitatie
Tijdelijke budgetten
PMP-Budget leefomgevingbeleid: de overbesteding op de tijdelijke budgetten wordt vnl. veroorzaakt door een
overschrijding m.b.t. onderzoek “Second opinion Joint Strike Fighter”. Dit onderzoek is voorgefinancierd door de
programma 4 - milieu
99

Jaarverslag 2010
100
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Provincie. Defensie heeft in 2010 een bijdrage van € 25.000 betaald (zie baten) en de vier betrokken
gemeenten betalen gezamenlijk € 20.000. Het voorgefinancierde bedrag van de gemeenten wordt in
2011 toegevoegd aan de algemene middelen.
Overlopende Passiva
Het betreft hier de uivoering van de door het Rijk verkregen middelen in het kader van het Programma Externe
Veiligheid.
4.5 Regie & Strategie toezicht en handhaving
Wat hebben we gedaan (hebben we gedaan wat we moesten doen)?
Hoe staat het met de doelstellingen van Doel Gewenst resultaat €
de Beleidsvelden? Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
4.5 Regie & Strategie toezicht en handhaving
doelen
Met het (interbestuurlijk) toezicht en de handhaving willen we in het algemeen bereiken, dat de normstelling
wordt nageleefd. Omdat de uitvoering van het toezicht en de handhaving voorbehouden is aan meerdere
bevoegde gezagen in de provincie, willen we daarnaast bereiken dat er sprake is van een goede onderlinge
afstemming.
rapportage doelenrealisatie
Het Fries handhavingsoverleg (FHO) heeft in 2010 twee keer plaatsgevonden. Hierin zijn met 45 organisaties
afspraken gemaakt over de doelmatige handhaving.
Samen met de provincies Groningen en Drenthe is een programma Interbestuurlijk toezicht milieuhandhaving
opgesteld en uitgevoerd.
Gewenste Resultaten
Beleidsveld 4.5 - Regie & Strategie toezicht en handhaving Beleid tijd Geld
1. Geborgd is dat alle bedrijven en activiteiten, waarvoor de provincie in de betreffende
wet- en regelgeving is aangewezen als bevoegd gezag, zijn gecontroleerd
en mogelijk gecorrigeerd overeenkomstig het hiervoor opgestelde beleid. Dit
betekent dat er tenminste sprake dient te zijn van een adequate naleef-,
toezicht-, sanctie en gedoogstrategie, die tevens voorziet in afstemming met
het strafrechtelijk spoor.
2. Alle handhavingorganisaties in Fryslân werken op een efficiënte en effectieve
manier met elkaar samen. Inzet is dat de verschillende organisaties zich
inspannen om de gezamenlijke problemen ook gezamenlijk aan te pakken.
3. Alle bestuursrechtelijke handhavingorganisaties in Fryslân voldoen aan de
landelijk vastgestelde kwaliteitscriteria. Deze criteria, die opgenomen zijn in
het Besluit kwaliteiteisen handhaving milieuwetgeving, omvatten het minimum
waaraan uitvoering dient te voldoen.

apportage Gewenste resultaten
1) In 2010 hebben we de lijn van consequent en stringent handhaven onverminderd voortgezet. De prioriteiten
bij de provinciale handhavingstaken lagen vooral bij het beperken van de veiligheids- en milieurisico’s.
2) In 2010 is de samenwerking met de bestuursrechtelijke- en strafrechtelijke partijen in onze provincie verder
geïntensiveerd.
3) In 2010 waren er in Fryslân 22 organisaties die een handhavingsprogramma en/of verslag hebben, dat niet
(geheel) voldoet aan de landelijk vastgestelde kwaliteitscriteria.
Eindrapportage prestatie-indicatoren
Onderwerp indicator nulmeting Streefwaarden realisatie
2010 2011 2012 2013
Normstelling inter- Landelijk Van de 30 Friese hand- 50%- 60%- 75%- 90%- 49%bestuurlijk
toezicht vastgestelde havingspartners voldoet de 100% 100% 100% 100% 100%
en handhaving kwaliteitscriteria eigen organisatie voor 30%
wordt nageleefd -100% aan de landelijke
criteria (= de bandbreedte)
Exploitatie
Wat heeft het Beleidsveld gekost?
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
31 11 13 -2 0 -2
totaal Baten 31 11 13 -2 0 -2
lasten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
-73 -71 0 -71 0 -71
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
200 206 167 39 17 22
Bedrijfsvoeringskosten 0 218 144 73 0 73
totaal lasten 127 353 311 41 17 24
Baten - lasten -96 -342 -299 -43 -17 -26
programma 4 - milieu
101

Jaarverslag 2010
102
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
toelichting exploitatie
Structurele budgetten
De overschrijding ad € 71.000 als gevolg van een bezuiniging op personeelskosten wordt gecompenseerd door
de onderbesteding op de bedrijfsvoeringskosten van € 73.000.
4.6 Uitvoering vergunningverlening, toezicht en handhaving
Wat hebben we gedaan (hebben we gedaan wat we moesten doen)?
Hoe staat het met de doelstellingen van Doel Gewenst resultaat €
de Beleidsvelden? Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
4.6 Uitvoering vergunningverlening, toezicht
en handhaving
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
doelen
• Bedrijven en initiatiefnemers beschikken in de reguliere situatie en bij oprichting, verandering of uitbreiding
tijdig over een goed te handhaven en actuele vergunning op maat. Waar mogelijk willen we geluidruimte
vrijspelen om bedrijfsactiviteiten mogelijk te maken.
• Bedrijven en initiatiefnemers voeren hun activiteiten in overeenstemming met de regelgeving uit.
• De organisatie zal tijdig en adequaat ingericht zijn bij invoering van de Wet algemene bepalingen
omgevingsrecht (Wabo). Daarbij zetten wij in op de totstandkoming van een robuuste uitvoeringsorganisatie
(omgevingsdienst).
rapportage doelenrealisatie
• Alle bedrijven in onze provincie beschikken over een actuele vergunning.
• Gelet op de beschikbare formatie beperkt het toezicht op de naleving van de regelgeving zich tot de risicovolle
dossiers. Zo nodig leidt toezicht tot handhaving.
• De Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) is per 1 oktober 2010 van kracht geworden. Wij
hebben werkafspraken met onze partners gemaakt, onze medewerkers zijn geschoold, onze bedrijfsvoeringsprocessen
zijn aangepast en het bedrijfsleven is geïnformeerd. Met een bestuurlijk overleg in de zomer en
een tweetal starbijeenkomsten in het najaar zijn de eerste stappen voor de totstandkoming van een Fryske
Útfieringsorganisaasje Miljeu en Omjouwing gezet.
Gewenste resultaten
Beleidsveld 4.6 - Uitvoering vergunningverlening, toezicht en handhaving Beleid tijd Geld
1. Bedrijven en initiatiefnemers beschikken in de reguliere situatie en bij oprichting,
verandering of uitbreiding tijdig over een goed te handhaven en actuele vergunning
op maat. Waar mogelijk willen we geluidruimte vrijspelen om bedrijfsactiviteiten
mogelijk te maken.
2. Bedrijven en initiatiefnemers voeren hun activiteiten in overeenstemming met
de regelgeving uit.

Beleidsveld 4.6 - Uitvoering vergunningverlening, toezicht en handhaving Beleid tijd Geld
3a De organisatie is in staat op de invoeringsdatum van de Wabo op een adequate
wijze een omgevingsvergunning te verlenen en te handhaven. Er wordt maximaal
gebruik gemaakt van de ICT- en internetvoorzieningen. Er wordt effectief en
efficiënt samengewerkt met interne en externe partners.
3b We zetten hierbij in op de totstandkoming van een robuuste Friese regionale
uitvoeringsdienst.
rapportage Gewenste resultaten
4.6.1 Onze vergunningen zijn aangepast aan het Activiteitenbesluit (1 e fase en 2 e fase, 1e tranche). Daarmee kan
het toezicht ook op dit onderdeel plaatsvinden op basis van actuele wet – en regelgeving. Het hersteltraject voor
de vergunning voor de REC ligt op schema. Op de ontwerpbeschikking zijn ca. 650 zienswijzen (van 8 verschillende
partijen) binnen gekomen. De definitieve beschikking is op 6 oktober 2010 verleend; op 24 december 2010
is een verzoek om voorlopige voorziening door de Raad van State afgewezen. De behandeling van de bodemprocedure
wordt medio 2011 verwacht. De stand van zaken bij lopende procedures is op de provinciale website
weergegeven. Wij zullen u op de hoogte blijven houden van ons toezicht op de REC.
Als gevolg van het van toepassing zijn van de Rijkscoördinatieregeling en de Crisis en Herstelwet is onze rol bij
CO2-opslag in Fryslân minimaal; de ‘lead’ ligt bij EZ en VROM. De verdere procedure wordt gevolgd vanuit een
(bestuurlijk en ambtelijk) afstemmingsoverleg.
4.6.2 Door het risicogericht inzetten van de toezichtcapaciteit hebben we de planningen voor 2010 kunnen
realiseren.
Toezicht en handhaving voor Koude-/warmteopslagsystemen (KWO) worden, naar aanleiding van de sterke
toename van het aantal aanvragen, op een adequaat niveau gebracht. Eind dit jaar zijn 60% van de KWO’s bezocht.
Het naleefgedrag vraagt extra aandacht.
Als onderdeel van het IPO-besluit “Vernieuwend Toezicht Afval en Chemie” is intensief met ketenpartners samengewerkt
waardoor het toezicht efficiënter en met geringere toezichtlast voor bedrijven, plaatsvond. Voor een
aantal branches zijn protocollen beschikbaar om te komen tot eenduidig toezicht. Het project afgestemd toezicht
is doorgeschoven naar het eerste kwartaal van 2011.
In het kader van de bepalingen van de Wet Luchtvaart zijn procedures om ontheffingen te verlenen geïmplementeerd
en zijn door ons beleidsregels vastgesteld. Een ontwerpregeling zal in de 1e helft van 2011 aan u worden
voorgelegd.
4.6.3a De Wabo is op 1 oktober 2010 ingevoerd en de eerste aanvragen zijn in behandeling genomen. Wij
hebben werkafspraken met onze partners gemaakt, onze medewerkers zijn geschoold, onze bedrijfsvoeringsprocessen
zijn aangepast en het bedrijfsleven is geïnformeerd. Er is een nazorgtraject opgezet, waarbij de
medewerkers kunnen terugvallen op een team van deskundigen binnen de eigen organisatie.
4.6.3b De Tweede Kamer heeft eind april jl. via een motie met de minister afgesproken dat de kwaliteit van vergunningverlening
en toezicht van onderop verbeterd moet worden en zo nodig via een uitvoeringsorganisatie
moet worden gerealiseerd. De landelijke randvoorwaarden voor de totstandkoming van een uitvoeringsorganisatie
zijn op 24 juni bestuurlijk bekrachtigd. De minister heeft de Tweede Kamer in juli ingelicht. De essentie is dat de
oprichting van uitvoeringsdiensten onder regie van de provincies in een bottom-up proces wordt voortgezet. Daar-
programma 4 - milieu
103

Jaarverslag 2010
104
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
bij zijn kwaliteitsafspraken gemaakt, moet worden voldaan aan eisen voor informatie-uitwisseling in de keten en
zijn robuustheid en overdracht van complexe basistaken op het gebied van vergunningverlening, toezicht en
handhaving naar de RUD voorwaarden. Daarbinnen is ruimte voor maatwerk. De minister is geïnformeerd over het
Friese proces. De totstandkoming van de uitvoeringsorganisatie in de provincie is een voorwaarde voor overdracht
van bevoegd gezag van provincie naar de gemeenten. Over de Friese aanpak en financiële behoefte bent u in de
november 2010 nader geïnformeerd. In december 2010 heeft een extern bureau een breed onderzoek gestart
naar het best passende model voor een Fryske Útfieringsorganisaasje Miljeu en Omjouwing (FUMO).
4.6.3a en b Op 17 maart heeft u een motie aangenomen waarbij wij verzocht werden ons in te spannen voor een
Fryske pilot waarbij de bevoegdheid van alle provinciale inrichtingen bij de gemeenten gelegd wordt. Bij brief van
16 juni jl. bent u geïnformeerd over de voortgang van de uitvoering van de motie. Duidelijk is dat de bevoegdheden
pas overgedragen kunnen worden wanneer er een functionerende RUD is. Zodra er zicht is op een kansrijke
uitvoering van de motie zullen wij dit ter hand nemen.
Eindrapportage prestatie-indicatoren
Onderwerp indicator nulmeting Streefwaarden
2010 2011 2012 2013
realisatie
Onze vergunningen Tijdigheid De tijdigheid van 95 95 97,5 97,5 95%
zijn actueel. onze vergunningen
bedroeg in 2008
ruim 90%
% % % %
Het milieualarmnummer- Afhandeling 100% 100 100 100 100 100%
piketdienst en de piketdienst
Whvbz handelt
milieumeldingen en
klachten af.
klachten % % % %
Bedrijven en activiteiten Controles 100% 100 100 100 100 100%
zijn gecontroleerd con- conform % % % %
form de risico-analyse risico-analyse
Exploitatie
Wat heeft het Beleidsveld gekost?
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
236 344 160 185 0 185
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
0 0 0 0 74 -74
totaal Baten 236 344 160 185 74 111

lasten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
558 453 523 -70 0 -70
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
659 901 883 18 8 11
Bedrijfsvoeringskosten 8.645 8.688 8.542 147 0 147
totaal lasten 9.863 10.043 9.948 95 8 87
Baten - lasten -9.627 -9.698 -9.788 90 66 24
toelichting exploitatie
Structurele budgetten
Het achterblijven van de baten bij de structurele budgetten heeft te maken met het gegeven dat de Wabo pas
per 1-10-2010 van kracht is geworden. Daardoor zijn er minder leges ontvangen dan was geraamd. Ook na die
datum is het aantal vergunningaanvragen aarzelend op gang gekomen. Wel is er voor 1-10-2010 een piek
geweest in het aantal vergunningaanvragen van bedrijven (voor milieuvergunningen worden echter geen leges
geheven).
De overschrijding van uitgaven op de structurele budgetten heeft te maken met de hoge kosten voor de REC. De
opdracht van PS was om hiervoor middelen te vinden binnen de lopende begroting. Dit is gelukt op een bedrag
van € 144.000 na (inclusief het bedrag dat vermeld is bij de toelichting op de tijdelijke beleidsprogrammabudgetten).
Tijdelijke budgetten
De mutatie op de reserves ad € 74.000 is het gevolg van hogere externe bijstandskosten t.b.v. het REC.
In verband hiermee is beschikt over het budget voor 2011.
programma 4 - milieu
105

Jaarverslag 2010
Landelijk gebied
106
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n

3.5 programma 5 - landelijk Gebied
Portefeuillehouder: H. Konst
I. Beleidsdoel(en) voor het programma
Wat wilden we bereiken en wat heeft het programma gekost?
Wij streven naar een landelijk gebied in Fryslân met hoogstaande ecologische en ruimtelijke kwaliteit (planet), met
een renderende landbouw en plattelandseconomie (profit), waarin mensen zich welbevinden en oog hebben voor
de waarde van ecologie en ruimtelijke kwaliteit (people). Dit streven is geconcretiseerd in strategische nota’s zoals
het Streekplan en het Waterhuishoudingsplan, nader uitgewerkt in werkplannen, beheerplannen, beheer- en
inrichtingsplannen en wordt werkelijkheid door (subsidie voor) de uitvoering van projecten die in het Provinciaal
Meerjarenplan Landelijk Gebied zijn opgenomen en vroegtijdige inbreng in planprocessen.
In het programma Landelijk Gebied gaat het enerzijds om ons beleid voor natuur, landschap,
plattelandsontwikkeling en landbouw. Anderzijds gaat het om de brede samenhangende uitvoering van taken in
het landelijk gebied in het Provinciaal Meerjarenprogramma Landelijk Gebied (pMJP). Naast structuurverbetering
voor de landbouw, natuur, landschap, leefbaarheid platteland en sociaaleconomisch landbouwbeleid worden
aspecten van de uitvoering van bodem, water (Kaderrichtlijn Water), sociaaleconomische ontwikkeling van het
landelijk gebied, recreatie en toerisme, erfgoed en monumentenzorg geprogrammeerd in het pMJP. Dit totaalprogramma
pMJP heeft als titel meegekregen: Ympuls foar it Fryske plattelân.
doelenrealisatie 2010
Hoe staat het met de doelstellingen van Doel Gewenst resultaat €
de thema’s? Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
5.1 Beleid, natuur en landschap
5.2 Beleid plattelandsontwikkeling, landbouw en visserij
5.3 Provinciaal Meerjarenprogramma Landelijk
Gebied 2007 t/m 2013 (pMJP)
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
Met de opstelling van de Natuurbeheerplannen Natura2000 liggen wij op schema. Ook is de Uitwerkingsnota
Robuuste Natte As uitgekomen. De Tussenevaluatie van het Werkplan weidevogels 2007 – 2013 is begonnen.
Het team Natuur en het Team Ruimtelijke Kwaliteit hebben door hun adviezen bijgedragen aan de kwaliteitsverbetering
van natuur en ruimtelijke ontwikkelingen. Landelijk is Fryslân uitgeroepen tot mooiste provincie.
De totstandkoming van het werkplan “Grutsk” vordert goed.
Het project “Moai Fryslân” is van start gegaan, middels de instelling van een lânskipsfûns Oranjewâld – Ketlik dat
gevoed wordt door provincie, gemeenten en private gelden.
De voor het integraal werken belangrijke interne spreekuren Natuur en Ruimtelijke Kwaliteit zijn voortgezet.
De Aginda Leefber Plattelân 2011 – 2013 is afgerond en wordt in januari 2011 vastgesteld.
Begin 2010 hebben wij de rapportage “Kansen voor maatschappelijke diensten in Fryslân“ vastgesteld. Eind 2010
is de Landbouwagenda voltooid en wordt in januari 2011 vastgesteld.
programma 5 - landelijk gebied
107

Jaarverslag 2010
108
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
De inzet van het nieuwe kabinet betekent stevige veranderingen voor het natuurbeleid en het ILG. Weliswaar
benoemt het regeerakkoord het natuurbeleid als kerntaak voor de provincies. Daarmee decentraliseert het kabinet
dit naar de provincies. Maar ook zet het regeerakkoord een punt achter de realisering van de Robuuste Natte As
en bezuinigt het fors op de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). De provincie staat nu voor de taak een ingrijpende
herijking van de provinciale Ecologische Hoofdstructuur (EHS) uit te voeren.
De opstelling van een nieuwe Nota Natuurbeleid wordt hierdoor sterk vertraagd door de benodigde personele
inzet voor deze herijking. Als eerste stap wordt vanaf november gewerkt aan de kaders van de herijking EHS.
Daarnaast wordt een grote financiële korting doorgevoerd op de nog lopende verplichtingen. Wij hebben eind
2010 reeds 60% van de beschikbare ILG-middelen hard verplicht. De provincies (IPO) en het ministerie van Economie,
Landbouw en Innovatie (EL&I) zullen in overleg vormgeven aan de herijking van het ILG-beleid. Dit is ook in
november van start gegaan.
Met het regeerakkoord is tot 2013/2014 de uitvoering van het pMJP (grotendeels) tot stilstand gekomen. De
indirecte gevolgen zijn groter. Zo is de uitvoering van het natuurbeleid en het ILG tot nu de motor geweest achter
vele gebiedsprocessen (plattelandsontwikkeling, invulling Kaderrichtlijn Water etc.). Dat stopt nu ook.
Voor het onderdeel 5.3 Provinciaal Meerjarenprogramma Landelijk Gebied 2007 t/m 2013 (pMJP) is het vakje voor
‘Wat wilden we bereiken (doel)’ wit gelaten, omdat het bij dit onderdeel alleen gaat om uitvoeringsaangelegenheden.
inzet van middelen totale programma
De presentatie van inzet van middelen van dit programma van de Exploitatie, Investeringen en Voorzieningen/
Overlopende passiva is gelijk aan die van de Begroting 2010 en de Jaarstukken 2009. Toelichting vindt plaats in de
Thema’s.
Exploitatie
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
5.1 Beleid, natuur en landschap 466 502 340 162 0 162
5.2 Beleid plattelandsontwikkeling,
landbouw en visserij 948 1.030 765 265 0 265
5.3 Provinciaal Meerjarenprogramma
Landelijk Gebied 2007
t/m 2013 (pMJP) 29.583 38.756 37.460 1.297 24 1.273
totaal Baten 30.997 40.288 38.565 1.723 24 1.699
lasten
5.1 Beleid, natuur en landschap 5.981 6.599 6.185 414 56 358
5.2 Beleid plattelandsontwikkeling,
landbouw en visserij 1.907 2.480 1.621 858 251 608
5.3 Provinciaal Meerjarenprogramma
Landelijk Gebied 2007
t/m 2013 (pMJP) 39.213 61.802 55.442 6.360 5.340 1.020
totaal lasten 47.101 70.881 63.248 7.633 5.647 1.986
Baten - lasten -16.105 -30.593 -24.683 -5.909 -5.623 -286

Aansluiting tussen 2 e Berap 2010 en de Jaarstukken 2010
Bedragen x € 1.000 2010 2011 2012 2013 2014
Baten begroting t/m 2 e Berap 2010 39.934 37.379 37.381 36.971 187
Begrotingswijzigingen (BW):
PS:
PS 5 e BW 2010: 10 november 2010 300 108 158 108 0
GS:
GS bijdrage derden 54 0 0 0 0
Begrotingswijziging totaal 354 108 158 108 0
Baten begroting t/m Jaarstukken 2010 40.288 37.487 37.539 37.079 187
lasten begroting t/m 2 e Berap 2010 70.827 71.016 68.889 58.024 15.812
Begrotingswijzigingen (BW):
PS:
PS 5 e BW 2010: 10 november 2010 0 208 258 208 0
GS:
GS bijdrage derden 54 0 0 0 0
Begrotingswijziging totaal 54 208 258 208 0
lasten begroting t/m Jaarstukken 2010 70.881 71.224 69.147 58.231 15.812
Baten-lasten -30.593 -33.737 -31.608 -21.152 -15.625
II. Thema’s
5.1 Beleid, natuur en landschap
Wat hebben we gedaan (hebben we gedaan wat we moesten doen)?
Hoe staat het met de doelstellingen van Doel Gewenst resultaat €
de thema’s? Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
5.1 Beleid, natuur en landschap
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
programma 5 - landelijk gebied
109

Jaarverslag 2010
110
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
doelen
• De natuur en de flora en fauna in Fryslân zijn van hoge kwaliteit.
• Een mooi en aantrekkelijk landschap in Fryslân met hoge ruimtelijke kwaliteit en eigenheid.
• De Friese burgers zijn zich bewust van de waarde van de natuur en landschap. Zij zijn bekend met de regels
van groene wetgeving, dat wil zeggen dat zij het juiste initiatief op de juiste plaats nemen.
rapportage doelenrealisatie
Voor de jaarrapportage baseren we ons op de “Balans voor de Leefomgeving 2010” van het Planbureau voor de
leefomgeving.
Uit deze rapportage blijkt dat de conclusies van voorgaand jaar blijven staan:
• Het gaat goed met planten, diersoorten en ecosystemen die minder hoge eisen aan hun omgeving stellen;
• Soorten en ecosystemen die gevoelig zijn voor versnippering en milieudruk hebben het nog steeds moeilijk;
• In Nederland is het Nationale en Europese doel om de achteruitgang van de biodiversiteit te stoppen in 2010,
niet bereikt. Wel is het op wereldschaal geformuleerde doel om de achteruitgang te remmen gehaald.
Door bezuinigingen op het natuurbudget wordt het de komende jaren moeilijker om de doelen van het natuurbeleid
te realiseren.
Tot er een nieuwe overeenkomst met het rijk ligt, worden er vanaf oktober geen nieuwe verplichtingen op rijksgeld
ILG meer aangegaan. De provincie heeft ontheffing gevraagd van de aankoopplicht en deze ontheffing per
1-1-2011 verkregen. De ontwikkeling van de Robuuste (natte) verbinding is stopgezet en wordt waarschijnlijk niet
meer hervat.
Gewenste resultaten
Thema 5.1 - Beleid, natuur en landschap Beleid tijd Geld
1. Beleid natuur. De na te streven natuurdoelen in de ecologische hoofdstructuur,
de ecologische verbindingszones en de gewenste stand van flora en fauna zijn
vastgelegd. In 2010 betekent dit concreet dat:
• voor alle natuurgebieden in de nieuwe systematiek van de subsidieregeling
natuur - en landschapsbeheer de natuurdoelen worden aangegeven;
• in provinciale planprocessen (wegen, landgoederen etc.) en in gebiedsprocessen
(stedelijk en landelijk gebied) vroegtijdig ecologische adviezen
worden gegeven;
• in de verordening van de Wet ruimtelijke ordening op het terrein van de
ecologische hoofdstructuur (EHS) regels worden vastgelegd;
• de eerste deelplannen bij de invulling van de robuuste natte ecologische
verbindingszone uitgevoerd worden ;
• realisering van ecologische doelen bij infrastructurele werken, het Friese
Merenproject en waterschapswerken vanuit het principe Eco2 (ecologie en
economie samen op) meegenomen worden.
2. Natura2000 beheerplannen/Nationale Parken/Weidevogels.
• In 2010 zullen voor de meeste van de 20 Friese Natura2000 gebieden de
beheerplannen gereed worden gemaakt, met uitzondering van Alde Feanen,
Rottige Meenthe en Lauwersmeer.

Thema 5.1 - Beleid, natuur en landschap Beleid tijd Geld
• Nationale Parken: meegewerkt wordt aan een nieuw BIP van het Drents-Friese
Woud (voortouw in provincie Drenthe). De implementatie van de ontwikkelagenda
Appelscha gaat door. In de Alde Feanen wordt meegewerkt aan
de uitvoering aan het BIP.
• Het bezoekerscentrum Lauwersmeer zal geopend worden (voortouw provincie
Groningen). Op Schiermonnikoog is bezoekerscentrum De Promenade in
verdere voorbereiding.
• In de pMJP-periode 2007 t/m 2013 wordt het werkplan weidevogels verder
uitgevoerd. Door stimuleringsprojecten voor soortenbeleid en weidevogel,
ondersteuning van de Bond van Friese Vogelwachten (Budgetsubsidie-overeenkomst
BFVW), ondersteuning van de agrarische natuurverenigingen door
BoerenNatuur (Budgetsubsidie-overeenkomst BoerenNatuur) en het volgen
van de ontwikkeling van de kievitpopulatie en ondersteuning ringonderzoek
(extra pilots en extra ringonderzoek).
3. Groene wetten.
• Vergunningen, ontheffingen en de adviezen in het kader van de Natuurbeschermingswet
(Nb-wet), de Flora- en Faunawet (FFW) en de Boswet
worden binnen de wettelijke termijnen, zonder vormfouten en met een
voldoende geïnformeerde doelgroep behandeld. Door goed vooroverleg
over initiatieven wordt het juiste initiatief op de juiste plaats genomen en
kwaliteit toegevoegd.
• Speciaal in 2010 zal zijn de vaststelling van nieuwe beleidsregels voor de FFW
en de goedkeuring van een nieuw Faunabeheerplan.
• Aan de totstandkoming van een nieuwe Natuurwet (samengaan van de
Nb-wet, de FFW en de Boswet) en de decentralisatie van taken, waaronder
het Faunafonds, wordt meegewerkt.
• Een evaluatie van de Jacobskruiskruidverordening zal plaatsvinden.
• In het kader van het ammoniakdossier zullen maatwerkoplossingen voor
boeren worden gezocht bij bedrijfsuitbreiding.
• Uitvoering van de Mijnwet wordt zonder wijziging voortgezet door het
Ministerie van Economische Zaken van adviezen te voorzien. Onderzoek
naar zoutwinning onder de Waddenzee wordt doorgezet.
4. Het na te streven beeld van het Friese landschap is vastgelegd in het kader van
het streekplan en de nationale landschappen. Concreet betekent dit dat:
• het streekplan verder wordt uitgewerkt in een werkboek Ruimtelijke
Kwaliteit Fryslân;
• de provincie bijdraagt aan de publiekscampagne voor het landschap en aan
opzetten voor fondsvorming vanuit de rijksnota Agenda Landschap;
• vroegtijdige adviezen worden gegeven bij provinciale plannen,
bijvoorbeeld wegen;
• een inhoudelijke bijdrage wordt geleverd aan de integrale gebiedsontwikkeling,
beoordeling subsidieverzoeken en het Friese Merenproject.
programma 5 - landelijk gebied
111

Jaarverslag 2010
112
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Thema 5.1 - Beleid, natuur en landschap Beleid tijd Geld
5. Natuur en Landschapsbeheer:
• Zorgen voor adequate afspraken wat betreft de uitvoering van beheer en
inrichting in de natuurgebieden via onze budgetinstellingen: It Fryske Gea,
IVN, BoerenNatuur, Landschapsbeheer Friesland, BFVW, SANL en NFW.
Deze organisaties geven op velerlei wijze vorm aan het provinciale beleid
voor natuur en landschap.
• Wij zijn in overleg met het Fryske Gea om de jaarlijkse extra bijdrage van
€ 250.000 af te bouwen. Duidelijk is dat dit, juridisch gezien, nog niet voor
2010 gerealiseerd kan worden. Wij verwachten dat dit wel mogelijk zal zijn
vanaf 2011.
rapportage Gewenste resultaten
5.1.1 Beleid natuur. De uitwerkingsnota Robuuste Natte As is vastgesteld door ons college. In een aantal deelplannen
is gewerkt aan de invulling in projecten. Door het regeerakkoord, waarin de robuuste verbindingen zijn
geschrapt en op het ILG wordt bezuinigd, is het werk aan de robuuste natte as in oktober stilgelegd tot er meer
duidelijkheid is. Voor het Meerjarenprogramma Ontsnippering (MJPO) zijn verkenningen uitgevoerd. Door het
regeerakkoord is echter onduidelijk wat er gaat gebeuren met het MJPO. Met uitvoering van de maatregelen
wordt daarom gewacht. Voor alle natuurgebieden zijn de natuurdoelen volgens de nieuwe systematiek aangegeven.
Ook zijn in de Wro-verordening (Wro = Wet ruimtelijke ordening) de regels omtrent de EHS vastgelegd.
5.1.2 Natura2000. De beheerplannen Natura2000 voor gebieden die te maken hebben met ammoniakproblematiek
zijn vertraagd. De vergunningverlening aan boeren die willen uitbreiden nabij Natura 2000 gebieden
stagneert. Rechterlijke uitspraken maken een tussenstap van een Programmatische Aanpak Ammoniak nodig.
Ambtelijk is de provincie bij het landelijk overleg hierover betrokken. De beheerplannen van de Groote Wielen,
de Deelen, de Meren zijn in afrondingsfase.
5.1.2 Werkplan weidevogels: In 2010 is gestart met de tussenevaluatie van het Werkplan Weidevogels.
Deze zal naar verwachting in februari 2011 zijn afgerond.
Nationale Parken: Het bezoekerscentrum Lauwersmeer is in 2010 niet tot stand gekomen. Besprekingen zijn
daarover gaande.
5.1.3 Groene Wetten. In 2010 zijn de nieuwe beleidsregels vastgesteld voor de Flora en Faunawet en is een nieuw
Faunabeheerplan tot stand gekomen. Landelijk wordt gewerkt aan de nieuwe Natuurwet. In het kader van de
Natuurbeschermingswet zijn 17 vergunningen verleend, 13 vergunningen verlengd, 5 gewijzigd en 1 gedeeltelijk
verleend/gedeeltelijk geweigerd. Daarnaast zijn er 48 beoordelingen vergunningplicht uitgevoerd.
Wadlopen: In 2010 is door de komst van een nieuwe wadlooporganisatie de conclusie getrokken dat het
Convenant Wadlopen herziening behoeft.
Tevens is o.a. door de aangekondigde nieuwe Natuurbeschermingwet en het Beheerplan Natura2000 voor de
Waddenzee een grondige heroriëntatie van de Wadloopverordening 1996 en het stelsel van vergunningen en
ontheffingen vereist. Gestreefd wordt naar een nieuwe adequate regeling in 2011.
5.1.4 Werkboek Ruimtelijke Kwaliteit. Als gevolg van de complexiteit van de integratie van cultuurhistorie, stedenbouw
en landschap en de extra inspanning die gezet is op het produceren van een geïntegreerd document
ruimtelijke kwaliteit “Grutsk op us Romte” is dit tot nu toe nog niet tot een voldragen product gekomen.

De eerste concepten geven een aardige contour van wat het product kan worden, namelijk een rijk inspirerend
document dat op velerlei wijze te ontsluiten is en dat in ruimtelijke processen een richtinggevende rol kan gaan
vervullen.
5.1.5 Natuur en landschapsbeheer. In 2010 is gestart met het opstellen van een nieuw beleidskader voor Landschapsbeheer
Fryslân (LBF) en It Fryske Gea. Deze zal naar verwachting in februari 2011 gereed zijn.
Exploitatie
Wat heeft het Thema gekost?
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
339 60 110 -50 0 -50
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
1 54 56 -2 0 -2
Overlopende passiva 126 388 174 214 0 214
totaal Baten 466 502 340 162 0 162
lasten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
1.823 1.801 1.810 -9 0 -9
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
1.181 1.717 1.512 205 56 149
Voorzieningen 20 21 21 1 0 1
Overlopende passiva 34 388 174 214 0 214
Bedrijfsvoeringskosten 2.923 2.673 2.669 4 0 4
totaal lasten 5.981 6.599 6.185 414 56 358
Baten - lasten -5.515 -6.097 -5.845 -253 -56 -196
toelichting exploitatie
Structurele budgetten
Bij de structurele budgetten zijn bijdragen van derden ontvangen voor door de provincie Fryslân verrichte
diensten (€ 32.000) en een bijdrage van de provincie Groningen in de kosten van bebakening in het Lauwersmeer
(€ 18.000). Deze bijdrage betreft de jaren 2007, 2008 en 2009.
Tijdelijke budgetten
Bij de tijdelijke budgetten wordt de onderbesteding m.n. veroorzaakt door het budget t.b.v. Moai Fryslân en het
budget Onderzoek zoutwinning. Ten aanzien van Moai Fryslân hebben wij een eenmalige bijdrage verleend van
programma 5 - landelijk gebied
113

Jaarverslag 2010
114
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
€ 1.250.000 aan het landschapsfonds. Voor 2009 was een bedrag van € 87.500 geraamd en voor 2010 een bedrag
van € 537.500. Voor het jaar 2010 is daarvan een voorschot uitgekeerd van € 437.500. Het resterende deel
(€ 187.500) wordt beschikt onder de opschortende voorwaarde dat de evaluatie in 2013 positief uitvalt en onder
voorbehoud van goedkeuring van de begroting in 2013 door u. Voor 2011 wordt op aanvraag het tweede voorschot
uitgekeerd (€ 625.000).
In 2010 is een onderzoek naar alternatieve zoutwinning niet doorgegaan. Door de kwalitatief goede MER in
opdracht van Frisia, is een reservering van € 20.000 voor aanvullend onderzoek door ons niet nodig gebleken.
Deze middelen zijn vrijgevallen. Tevens is een bedrag van € 56.000 doorgeschoven naar volgend jaar. Het betreft
hier verplichte gelden welke niet meer in 2010 tot besteding konden komen (categorie C). Het merendeel hiervan
is afkomstig van het budget Natuurbeschermingswet. Deze onderbesteding wordt veroorzaakt doordat de uitvoering
van de opstelling van de Beheerplannen Natura2000 door wijziging van de planning trager verloopt.
Overlopende passiva
Het betreft hier middelen die de provincie, het Rijk en derden beschikbaar stellen t.b.v. Wadlopen en Natura2000.
5.2 Beleid plattelandsontwikkeling, landbouw en visserij
Wat hebben we gedaan (hebben we gedaan wat we moesten doen)?
Hoe staat het met de doelstellingen van Doel Gewenst resultaat €
de thema’s? Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
5.2 Beleid plattelandsontwikkeling, landbouw en visserij
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
doelen
• Het Friese platteland is leefbaar en vitaal, de bewoners van het platteland hebben een gevoel van welbevinden
en een blijvend toekomstperspectief.
• De Friese land- en tuinbouw (inclusief de biologische landbouw) is een economisch levensvatbare en duurzame
sector, binnen randvoorwaarden van biodiversiteit en landschap. De sector is schoon en gezond, breed en
divers, goed en efficiënt.
rapportage doelenrealisatie
Naast de vernieuwing van het beleid voor een vitaal platteland door de opstelling van de concept-Aginda Leefber
Plattelân (ALP) en de totstandkoming van het sociaaleconomisch beleid, geformuleerd in de Landbouwagenda
2011-2013, hebben wij in noordelijk verband onze aandacht gericht op de aangekondigde wijziging van het
Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) van de Europese Unie. Dat heeft geleid tot het rapport “De toekomst
van GLB en cohesiebeleid; consequenties voor Noord-Nederland”. Hieruit blijkt dat de drie noordelijke provincies
met ruim 27% van de inkomenssteun uit het GLB hoog scoren in relatie tot de Bruto Toegevoegde Waarde (11%).
In totaal landt € 215 miljoen in Noord-Nederland en daarvan € 95 miljoen in onze provincie. Een gemiddeld melkveebedrijf
ontvangt ruim 40% van zijn bedrijfsinkomen uit Brussel (akkerbouw 50%). Consequentie van een aanstaande
(geleidelijke) verandering van het GLB is dat gestreefd moet worden naar marktconforme beloningen voor
prestaties ten behoeve van maatschappelijke belangen (agrarisch natuurbeheer, landschapsbeheer, waterdiensten,
duurzame energie, etc.)

Gewenste Resultaten
Thema 5.2 - Beleid plattelandsontwikkeling, landbouw en visserij Beleid tijd Geld
1. Plattelandsontwikkeling. Het na te streven beeld van plattelandsontwikkeling is
in 2010 opnieuw vastgesteld in de nota Plattelandsbeleid op grond van de
startnotitie die in 2009 door de Staten is vastgesteld.
• Uitvoering van de projecten die moeten leiden tot vernieuwing van plattelandsontwikkeling
leiden;
• Adviezen geven bij de uitvoering van projecten die zorgen voor toevoeging
van ontwikkelingskwaliteiten van het platteland.
2. Leefbaarheid. Zorgen voor adequate afspraken wat betreft de ondersteuning
van dorpsbelangen en andere groepen op het Friese platteland bij het bevorderen
van leefbaarheid en een efficiënt werkende steunfunctieorganisatie.
• Doarpswurk gesubsidieerd als steunfunctie voor de ondersteuning van de
inwoners van het Friese platteland, met name de dorpsbelangen. Een van
de provinciale speerpunten waaraan men in 2010 werkt is duurzaamheid.
3. Plattelânsprojekten en -bureaus
• Plattelânsprojekten verwerft projecten die o.a. bijdragen aan de realisering
van de doelen van het pMJP.
• Daarnaast dragen de projecten bij aan overig provinciaal beleid zoals geformuleerd
in programma 6 Economie, toerisme en recreatie, programma 7
Sociaal beleid en zorg en programma 8 Kultuer, taal en ûnderwiis.
• Met de structuur van zes Plattelandsbureaus worden de mensen in het
landelijk gebied ondersteund bij het indienen van goede projecten, die voor
medefinanciering door Europa, Rijk en/of provincie in aanmerking komen.
We werken zo het beleid inzake landelijk gebied gebiedsgericht uit.
• Op het gebied van recreatie en toerisme, landschap, plattelandsbeleid, verbetering
fysieke woonomgeving, stimulering en verbreding plattelandseconomie,
cultuur en erfgoed en monumentenzorg zal met name ingezet
worden op benutten van POP-middelen (Plattelandsontwikkelingsprogramma)
met cofinanciering uit de eigen provinciale middelen. Hierbij gaat het om
herinrichting van dorpskernen, verbetering leefbaarheid plattelandsgebieden,
cultuur(historie) en innovatieve ideeën om de werkgelegenheid te bevorderen
of voorzieningen die de leefbaarheid verbeteren.
4. Land- en tuinbouw. Het na te streven beeld van land- en tuinbouw is in 2010
opnieuw vastgelegd in de nota Landbouwagenda 2011 – 2013 op grond van
de door de Staten in 2009 vastgestelde startnotitie.
• Uitvoering van de provinciale projecten die moeten leiden tot vernieuwing
van de sector.
• Adviezen geven bij de uitvoering van projecten die zorgen voor toevoeging
van vernieuwingskracht van de sector.
• Het Actieplan Duurzame Landbouw is verder uitgewerkt in thema’s en
projecten. De AgroAlliantie en de kenniscentra voor de melkveehouderij,
de verbrede landbouw dragen bij aan de transitie van de agrosector naar
meer kennis.
programma 5 - landelijk gebied
115

Jaarverslag 2010
116
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Thema 5.2 - Beleid plattelandsontwikkeling, landbouw en visserij Beleid tijd Geld
5. Jonge Landbouwers
• Comform besluitvorming in GS neemt de provincie deel aan de subsidieregeling
voor Jonge Agrariërs.
• De Friese inzet is meer op duurzaamheid en innovatie gericht middels het
programma “Duurzaam ondernemen”. Dit beidt een betere versterking van
de agrarische sector gecombineerd met een brede toegankelijkheid.
rapportage Gewenste resultaten
5.2.1 Plattelandsontwikkeling. De concept-Aginda Leefber Plattelân (ALP) hebben wij in oktober behandeld. De
nog in het pMJP geprogrammeerde middelen voor de doelen plattelandsbeleid tot eind 2013 zijn toereikend voor
de uitvoering van het nieuwe beleid. Er zijn ca. 40 projecten voorzien van adviezen. De financiële verantwoording
voor de Friese gebieden binnen het Europese Leader+ programma is afgerond. Het SNN heeft dit binnen de
rapportage over het noordelijke Leader+-programma opgenomen en in Brussel neergelegd. Daarnaast is
Plattelandsbeleid betrokken bij onderzoek naar de demografische ontwikkelingen in Fryslân, bij het project
“Aandachtsgebieden Stellingwerven” en bij het Interreg project “Vital Rural Areas”. De POP-strategie voor
Visserijgemeenschappen is klaar. Nu wordt gewerkt aan projecten voor visserijgemeenschappen en aan de
ontwikkeling van streekproducten.
5.2.4 De Landbouwagenda 2011-2013 is in september aan u aangeboden. Daarin is uitgegaan van de inzet van
extra geld vanuit bestaande middelen. Wij hebben in november 2010 besloten € 1 miljoen aan FYLG op de
uitvoering van de nieuwe landbouwagenda in te zetten. De besluitvorming over de landbouwagenda zal in
januari 2011 plaatsvinden onder voorbehoud van goedkeuring van een begrotingswijziging.
Jonge landbouwers: In maart 2010 hebben wij LNV (nu Economie, Landbouw en Innovatie) laten weten dat de
provincie Fryslân in 2010 voor een maximumbedrag van € 200.000 meedoet aan de LNV-subsidieregeling voor
jonge landbouwers. Uiteindelijk bleek in 2010 geen Fries geld nodig voor de regeling, omdat het ministerie van
LNV alle investeringsaanvragen zelf betaalt.
Exploitatie
Wat heeft het Thema gekost?
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
372 375 372 3 0 3
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
576 108 143 -36 0 -36
Overlopende passiva 0 548 250 298 0 298
totaal Baten 948 1.030 765 265 0 265

lasten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
605 609 608 1 0 0
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
750 928 425 503 251 253
Overlopende passiva 0 548 250 298 0 298
Bedrijfsvoeringskosten 552 395 339 56 0 56
totaal lasten 1.907 2.480 1.621 858 251 608
Baten - lasten -960 -1.450 -856 -593 -251 -343
toelichting exploitatie
Tijdelijke budgetten
De onderbesteding wordt veroorzaakt door vrijval op de eindafrekeningen van de MKZ -subsidies. De afrekeningen
van de MKZ-subsidies 2001 voor niet geruimde bedrijven en de Veemarkt zijn nu zover dat deze begin 2011
worden afgerond.
In verband hiermee wordt van de MKZ-middelen een bedrag van € 232.000 doorgeschoven naar volgend jaar
(categorie C). Een bedrag van € 196.000 valt vrij. Daarnaast is een bedrag van € 11.200 vanuit Landbouwvalley
niet tot besteding gekomen. Dit restbedrag valt vrij. Ook is € 7.300 vanuit de Startnotitie Agrosector niet
besteed omdat deze middelen een project betreffen dat eind 2010 is verplicht. Dit project loopt tot begin 2011.
Overlopende passiva
Het Ministerie van LNV heeft middelen beschikbaar gesteld t.b.v. de MKZ -crisis. Daarnaast worden ook de
onder- cq overbestedingen van de Leadermiddelen verrekend met de balanspost overlopende passiva.
5.3 Provinciaal Meerjarenprogramma Landelijk Gebied 2007 t/m 2013 (pMJP)
Wat hebben we gedaan (hebben we gedaan wat we moesten doen)?
Hoe staat het met de doelstellingen van Doel Gewenst resultaat €
de thema’s? Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
5.3 Provinciaal Meerjarenprogramma Landelijk Gebied
2007 t/m 2013 (pMJP)
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
doelen
In 2006 is het programma pMJP vastgesteld. De in de Kadernota 2010 opgenomen (provinciale) middelen voor
het resterend deel van het programma zijn bestemd voor subsidies aan projecten die van onderop worden gegenereerd
én voor provinciale bijdragen in gebiedsgerichte (landinrichtings)projecten.
Naar aanleiding van de Kadernota 2010 zijn de beoogde prestaties bij zes doelen aangepast:
• Binnen het Thema Sociaal-economische vitalisering Platteland bij de (sub)doelen: “Plattelandseconomie” en
“Dorpshuizen/multifunctionele centra” is de programmering feitelijk in lijn gebracht met de realisatie in de afgelopen
jaren. Met deze aanpassing blijft het mogelijk om het niveau van de afgelopen jaren voort te zetten.
programma 5 - landelijk gebied
117

Jaarverslag 2010
118
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
• De doelen “Landschap generiek” en “Fysieke woonomgeving”zijn afgelopen jaren (financieel) sterk bevraagd.
Het doel fysieke woonomgeving wordt gesloten omdat de afgesproken prestaties gehaald zijn. Binnen het
doel Landschap Generiek zullen in de loop van 2011 de laatste geprogrammeerde prestaties verplicht worden
en het budget uitgeput worden.
• De doelen “Toeristisch voorzieningenniveau” en “Erfgoed en Monumentenzorg” zijn afgelopen jaren conform
planning besteed, net als de kleine leefbaarheidsprojecten. De verwachting is dat in 2012 de laatste prestaties
verplicht worden.
rapportage doelenrealisatie
In het jaarplan pMJP 2010 zijn de bovengenoemde punten nader uitgewerkt. Zoals u bekend zijn hierdoor in de
eerste bestuursrapportage 2010 een aantal te realiseren prestaties aangepast ten opzichte van de oorspronkelijke
begroting 2010.
In 2010 is de MidTermReview van het pMJP uitgevoerd, zowel voor wat betreft het ILG als het FYLG. Hierin is een
tussenbalans opgemaakt over hoe het programma loopt. Conclusie was dat het programma (in grote lijnen) naar
tevredenheid loopt, hoewel er natuurlijk altijd verbeteringen mogelijk zijn. Eén van de verbetervoorstellen is
bijvoorbeeld om de verantwoording in de toekomst weer via de beleidshoofdstukken te laten verlopen zodat er
beter zicht is op de aansluiting tussen beleid, prestaties en geld. Ook heeft u in 2010 de aangepaste Verordening
vastgesteld. Tot slot is ingezet op versnelling van de doorlooptijd van de projectbeschikkingen, door al in het begin
van het subsidieproces een schifting te maken in kansrijke en minder kansrijke projecten.
In de tweede bestuursrapportage 2010 is aangekondigd dat er op een aantal punten onderhandelingen met het
Rijk gevoerd zouden worden. Deze onderhandelingen zijn doorkruist door (de bezuinigingen in) het Regeerakkoord
van het nieuwe kabinet. Naar aanleiding van deze bezuinigingen heeft Staatssecretaris Bleker bij brief
van 20 oktober 2010 aangegeven dat alle verplichtingen in het kader van het ILG die de provincies na deze datum
aangaan, voor rekening en risico van de provincies zijn. De bedoeling van de staatssecretaris is dat de bestuursovereenkomst
tussen de provincie en het Rijk zal worden herzien, gelijktijdig met de decentralisatie van taken.
Dit betekent dat in 2011 naar aanleiding van de uitkomsten hiervan een herziene programmering (zowel voor
wat betreft prestaties als de financiën) zal moeten worden opgesteld.
Omdat niet duidelijk is wat de gevolgen voor geld en prestaties zullen zijn, zijn de vakjes ‘Tijd’ en ‘Geld’ voor die
pMJP-onderdelen die met Rijksmiddelen worden gefinancierd, in de onderstaande tabel geel gekleurd.
Daarnaast heeft op een aantal FYLG-onderdelen een onderbesteding op het beschikbare budget plaatsvonden,
terwijl dit budget wel totaal verplicht is. Ook deze onderdelen zijn geel gemaakt in de onderstaande tabel. Onder
het kopje ‘exploitatie’ wordt hier verder op ingegaan.
Gewenste resultaten
Thema 5.3 - Provinciaal Meerjarenprogramma Landelijk Gebied 2007 t/m 2013 (pMJP) Beleid tijd Geld
Het pMJP is het programma waarin de uitvoering van het beleid van meerdere beleidsprogramma’s (landelijk
gebied, recreatie, cultuur, zorg en welzijn) opgenomen is. Op deze plaats wordt daarom geen verantwoording
afgelegd over de mate waarin het beleid op koers is, maar over de mate waarin de uitvoering op schema ligt,
gezien de aangegane verplichtingen in geld en prestaties.

Thema 5.3 - Provinciaal Meerjarenprogramma Landelijk Gebied 2007 t/m 2013 (pMJP) Beleid tijd Geld
1. Grondgebonden Landbouw
Wij gaan in 2010 2.773 ha voor grondgebonden landbouw herverkavelen.
2. Niet grondgebonden Landbouw
Voor de glastuinbouw in Noordwest Fryslân (onder andere Sexbierum)
beperken we ons voor 2010 tot het bestaande plan.
3. Duurzaam ondernemen
Wij gaan in 2010 4 tot 7 projecten uitvoeren gericht op beheer mineralen,
bodemgebruik, energie en “bio based” economie.
4. Kennis en innovatie en versterken landbouw
Voor dit doel is in 2010 geen budget voor nieuwe verplichtingen
meer beschikbaar.
5. Visserij
Wij beperken ons tot ondersteuning voor het anti-Visstroperij team.
6. Realisatie EHS
In 2010 beogen we voor de realisering van de EHS 350-500 ha grond aan te
kopen en circa 440-500 in te richten. Daarnaast worden de natuurgebieden
beheerd door natuurbeheerorganisaties, particuliere natuurbeheerders en door
agrarisch natuurbeheer. Het beheer door Staatsbosbeheer valt buiten het kader
van pMJP.
7. Natuur buiten EHS
Ook buiten de EHS wordt in natuur beheerd door Natuurbeheerorganisaties en
op basis van particulier (agrarisch) natuurbeheer. Hierbij gaat het om circa
41.000 ha. Qua oppervlakte zijn hierbij de ‘ganzen foerageergebieden’ het
belangrijkst. Buiten de EHS is er, in het kader van het pMJP, weinig ruimte tot
verdere uitbreiding van (agrarisch) natuurbeheer.
8. Natuur, overig
In 2010 wordt het werkplan weidevogels verder uitgevoerd.
Naast de onder 6 en 7 genoemde doelen gaan wij in 2010 aandacht besteden
aan stimuleringsprogramma’s voor agrarisch natuurbeheer en inrichtingsprojecten
voor kleine natuurgebieden buiten de EHS (circa 5 projecten).
9. Milieukwaliteit EHS / Vogel- en Habitatrichtlijn / Nb-wet
We gaan in 2010 een project verdrogingsbestrijding voorbereiden en een
project voor verbetering van de overige milieukwaliteit, hoofdzakelijk in
Natura2000 gebieden (circa 1000 ha).
10. Nationale Parken Schiermonnikoog en Âlde Feanen
In de 2 Nationale Parken in Fryslân wordt het beleid van ontwikkeling en
beheer van de natuur voortgezet. Basis voor de uitvoering vormen de vastgestelde
Beheer- en Inrichtingsplannen (BIP), waarin projecten passen voor
voorlichting en educatie, natuurgerichte recreatie en onderzoek en monitoring
ten aanzien van de natuur in deze parken.
11. Soortenbescherming
In de pMJP-periode gaan wij ten gunste van specifieke beschermde dier- en
plantensoorten voorzieningen treffen; in 2010 3 projecten.
programma 5 - landelijk gebied
119

Jaarverslag 2010
120
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Thema 5.3 - Provinciaal Meerjarenprogramma Landelijk Gebied 2007 t/m 2013 (pMJP) Beleid tijd Geld
12. Regionale watersystemen
In combinatie met de aanpak van Oevers en Kaden door Wetterskip Fryslân
gaan wij integrale projecten uitvoeren op het gebied van natuur, recreatie en
mogelijk dorpsvernieuwing. Bij natuurprojecten kan er sprake zijn van extra
waterberging. De voornemens voor 2010 worden vastgelegd in de prestatieovereenkomst
met het Wetterskip Fryslân.
13. Waterkwaliteit
In de pMJP-periode worden projecten gestimuleerd ter verbetering van de ecologische
en chemische kwaliteit van het oppervlakte water o.a. door waterbodemsanering
en vergroting van het zelfreinigend vermogen van het water.
Voor waterbodemsanering in het kader van het pMJP komen vanaf 2010 Rijksmiddelen
beschikbaar. Overig Rijksgeld is beschikbaar in de zogenaamde
synergiegelden, ter uitvoering van de Kaderrichtlijn Water. De beoogde
prestaties staan opgenomen in het Waterhuishoudingsplan dat in 2009 wordt
vastgesteld.
14. Duurzaam bodemgebruik
De bodemvisie zal in 2010 afgerond worden.
15. Bodemkwaliteit (sanering)
Het is onzeker of in 2010 ILG-Rijksmiddelen beschikbaar komen voor dit doel.
Als dat zo is kunnen in de periode 2010 t/m 2013 circa 530.000 BPE’s (Bodemprestatie
eenheden = een maat voor prestatie m.b.t. bodemsanering)
gesaneerd worden. Vervallen
16. Recreatief groen
In 2010 zullen wij 8 ha voor dagrecreatieve voorzieningen verwerven en
inrichten in de naaste omgeving van steden en dorpen.
17. Ontwikkelen en versterken toegankelijkheid (routenetwerken)
In 2010 gaan we verder met het ontwikkelen en verbeteren van landelijke en
provinciale routenetwerken voor zover de middelen het nog toelaten. In de
afgelopen jaren zijn al veel kilometers gerealiseerd. In 2010 hopen wij 14 kilometer
‘wandelen over boerenland’ te realiseren.
18. Beheer recreatievoorzieningen binnen EHS
Dit doel vormt onderdeel van de doelstelling ‘beheer’ binnen de EHS
(doelstelling 6). Zie doel 6
19. Versterken en verbeteren kwaliteit toeristisch voorzieningenniveau
In 2010 wordt het toeristisch voorzieningenniveau van het landelijk gebied
verder versterkt middels projecten vanuit de samenleving. Deze variëren sterk
in (financiële) omvang. In de afgelopen jaren zijn er al veel projecten gehonoreerd
met subsidie. In 2010 zullen we conform het jaarplan 15 projecten
kunnen realiseren.
20. Landschap (generiek)
Door middel van gerichte projecten worden de natuurlijke, cultuurhistorische
en karakteristieke kwaliteiten van het Friese landschap behouden en/of
versterkt. In de afgelopen jaren zijn er al veel projecten gehonoreerd met
subsidie De definiëring van de prestaties van dit doel is moeilijk werkbaar.
Zoals wij in het Jaarplan pMJP 2010 hebben aangegeven, zijn wij in overleg

Thema 5.3 - Provinciaal Meerjarenprogramma Landelijk Gebied 2007 t/m 2013 (pMJP) Beleid tijd Geld
met de betrokken organisaties om te kijken hoe de prestaties en realistisch
geformuleerd kunnen worden. Deze zullen vervolgens in de herijking naar
aanleiding van de MidTermReview worden opgenomen. Prioriteit wordt gelegd
bij die projecten die de landschappelijke kernkwaliteiten ondersteunen en/of
versterken.
21. Archeologie
In 2010 wordt 1 archeologisch object veilig gesteld en 1 archeologisch
steunpunt ingericht.
22. Nationale Landschappen Noordelijke Friese Wouden en Zuidwest Fryslân
In 2010 zal het laatste geld van dit doel besteed worden aan de landschappelijke
en cultuurhistorische waarden in de 2 Nationale landschappen in
Fryslân, bij voorkeur via integrale projecten ook andere doelstellingen aan
de orde zijn zoals bijvoorbeeld landbouw en/of natuur. De projecten passen
binnen de Kansenkaart van Zuidwest Fryslân respectievelijk de visie van
Noordelijke Friese Wouden.
23. Stichting Landschapsbeheer Friesland
Wij stellen jaarlijks een subsidiebudget beschikbaar aan de Stichting
Landschapsbeheer Friesland.
24. Beheer landschap
Wij geven ook in 2010 beheervergoedingen voor waardevolle en karakteristieke
landschapselementen; hoofdzakelijk in de Nationale Landschappen. De
omvang daarvan kan in de loop van de periode iets variëren, afhankelijk van
de afgesloten contracten. Totaal per jaar voor circa 130 ha, 1.240 km lijnelementen,
2.000 puntelementen. Voor landschapsbeheer zijn er, in het kader
van het pMJP, geen middelen voor uitbreiding van het beheer.
25. Verbetering leefbaarheid plattelandsgebieden
In 2010 wordt de leefbaarheid van het landelijk gebied verbeterd door de
bouw en verbouw van 8-12 dorpshuizen, 2 multifunctionele centra e.d.,
3 projecten voor woon-zorgzones en diverse andere (kleinschalige) projecten
(circa 60 projecten). Dit is vergelijkbaar met de realisatie in afgelopen jaren.
26. Verbetering fysieke woonomgeving
De fysieke woonomgeving wordt verbeterd door herinrichting van dorpskernen.
De fysieke woonomgeving wordt verbeterd door herinrichting van dorpskernen.
In 2010 zullen wij 16 projecten realiseren
27. Verbetering bereikbaarheid Geen middelen
Voor dit doel zijn geen middelen beschikbaar in het kader van het pMJP. beschikbaar
28. Stimuleren en verbreden plattelandseconomie
In de pMJP-periode gaan wij de plattelandseconomie stimuleren en verbreden
door middel van diverse projecten. De oorspronkelijke ambitie was 384 projecten
voor de gehele pMJP periode. Tot nog toe zijn er 15 gerealiseerd. Gelet
op deze realiteit zullen de beoogde prestaties in het Jaarplan 2010 fors bijgesteld
worden naar beneden tot binnen het financiële kader. Voor 2010
hopen wij op 25 projecten met een bijdrage van de provincie van € 1 miljoen
en een POP-bijdrage van € 1 miljoen. De aangeboden projecten variëren in
kosten van € 20.000 tot € 500.000.
programma 5 - landelijk gebied
121

Jaarverslag 2010
122
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Thema 5.3 - Provinciaal Meerjarenprogramma Landelijk Gebied 2007 t/m 2013 (pMJP) Beleid tijd Geld
29. Erfgoed en monumentenzorg (2)
In 2010 dragen wij bij aan het behoud en herstel van 10 objecten van monumenten
en erfgoed in Fryslân, conform de gemiddelde planning.
30. Cultuur
In 2010 dragen wij bij aan 10 projecten ter promotie en versterking van de
streekeigen en Friese cultuur.
31. Plattelânsprojekten, LEADER
Het EU-Plattelandsontwikkelingsprogramma (POP) is opgenomen in ons pMJP.
Wij passen de Leadersystematiek in de 6 Friese Plattelânsgebieden toe.
32. Proceskosten
Ten behoeve van de uitvoering van het pMJP worden (externe) proceskosten
gemaakt die niet rechtstreeks aan een specifiek doel gekoppeld kunnen
worden. Achteraf worden deze proceskosten verdeeld over de afzonderlijke
doelen.
33. Grondmobiliteit
Via het investeringskrediet Grondaankopen bezitten we de middelen om de
grondmobiliteit te bevorderen Dit draagt in hoge mate bij aan de realisering
van de pMJP-doelen; met name landbouw- en natuurdoelen, maar ook in
bredere zin gericht op de gewenste ruimtelijke inrichting en kwaliteit van het
landelijk gebied. Het streven is in 2010 voor € 54 miljoen (ruil)grond positie
te hebben.
rapportage Gewenste resultaten
5.3.1. Grondgebonden landbouw
Volgens de (bijna definitieve) cijfers van Dienst Landelijk gebied is 161 ha aan landbouwgrond daadwerkelijk
gerealiseerd in 2010. Dit is veel minder dan de 2.773 ha die in de begroting waren aangeven, maar er zijn wel
nog 1073 ha’s onderhanden, bijvoorbeeld in het kader van het Aktieprogramma versterking landbouwstructuur
en nog eens 1500 ha’s voor de Centrale As.
Van een aantal projecten werd verwacht dat deze eind 2010 konden worden afgerond. Vanwege een lichte
vertraging in de uitvoering zal de afronding begin 2011 plaatsvinden.
5.3.2. Niet grondgebonden Landbouw
Bij glastuinbouw is bij tijd en geld geel ingekleurd omdat er vertraging optreedt in de gronduitgifte. Oorzaken: de
aanhoudende financiële crisis in de glastuinbouw en de uitspraak van de Raad van State dat het bestemmingsplan
herzien moet worden. Ook bij verdere vertraging van de gronduitgifte zijn er nog steeds mogelijkheden om het
project positief af te sluiten. Scenarioberekeningen wijzen uit dat de stuurgroep nog steeds over financiële sturingsmogelijkheden
beschikt om tegenvallers op te vangen. Wel blijft het zaak de uitgaven zorgvuldig te bewaken.
5.3.3 Duurzaam ondernemen en 5.3.4 Kennis, Innovatie en versterking.
De nieuwe landbouwagenda voor 2011-2013 wordt begin 2011 bestuurlijk behandeld. De hiervoor benodigde
middelen worden deels gevonden in het restant van de huidige pMJP-doelen 3 en 4, deels uit andere pMJPdoelen
(oud voor nieuw) en deels uit andere beleidsprogramma’s.

5.3.6 Realisatie EHS
In 2010 zijn, ondanks het stopzetten van de aankopen in 2010, 568 ha EHS verworven. Dit is meer dan de
350-500 ha. die was begroot. In 2010 is 567 hectare doorgeleverd.
5.3.8 Natuur, overig
De uitvoering van het Werkplan Weidevogels verloopt volgens planning. Er zijn geen projecten voor kleine natuurterreinen
buiten de EHS aangeboden in 2010. In 2010 zijn 9 projecten Natuur-, Milieu en Landschapseducatie
(NML) gesubsidieerd.
5.3.9 Milieukwaliteit EHS / Vogel- en Habitatrichtlijn / Nb-wet
In 2010 is de aankoop van 2 bedrijven voorbereid maar nog niet afgerond omdat de staatssecretaris voor het rijksdeel
een verplichtingen en aankoopstop afkondigde. Wij zijn nu op zoek naar een oplossing voor deze bedrijven.
Het Natura-2000 project in de Alde Feanen is in voorbereiding. De uitvoering van dit project is afhankelijk van de
ontwikkelingen rondom de nieuwe Bestuursoverkomst met het Rijk
5.3.10 Nationale Parken
Binnen de Beheer- en Inrichtingplannen van de beide Nationale Parken zijn in 2010 12 projecten gesubsidieerd.
Verder is het Werkplan Monitoring Alde Feanen vastgesteld, in lijn met de Natura2000 doelstelling. Als gevolg van
de korting op het ILG-budget moet in 2011 financiering voor dit plan gevonden worden, waarna de uitvoering ter
hand kan worden genomen.
Voor het Nationaal Park Schiermonnikoog is een nieuw Strategisch Meerjarenplan Voorlichting en Communicatie
voor de periode 2011 – 2015 vastgesteld. Verder is vormgegeven aan de begrenzing van Natura2000 in combinatie
met de herziening van het BIP Schiermonnikoog, dat in juni 2011 zal worden vastgesteld.
5.3.11 Soortenbescherming (Leefgebiedenbenadering)
In 2010 zijn voor dit doel 7 nieuwe projecten gesubsidieerd. Bijvoorbeeld het project ‘Njirre in beweging’ dat zich
richt op het herstel van een aantal heideterreinen, die een belangrijke biotoop vormen voor een aantal provinciale
aandachtssoorten zoals de adder. Een ander project is gericht op het behoud en de vergroting van de akkervogelpopulatie
in Fryslân.
5.3.12 Regionale Watersystemen
Uitvoering verloopt volgens planning. In 2010 is een drietal projecten aangeboden. Het project Birstummerrak is
al gehonoreerd, de projecten Helomavaart en Eesterzanding worden begin dit jaar beschikt.
5.3.13 Waterkwaliteit
Binnen dit onderdeel worden de Synergie/KRW gelden ingezet. Het Synergieproject Tjeukemeer-Tjonger is in 2010
afgerond. Voor het project it Heidenskip is een garantieverklaring afgegeven vóór de verplichtingenstop van het
Rijk werd afgekondigd. In het kader van dit project wordt 18,8 kilometer kade verbeterd onder gelijktijdige
realisering van KRW- en natuurdoelstellingen, boezemvergroting met 19 ha en aanlegsteigers voor de recreatie.
5.3.14 Bodem
In 2010 is een eerste onderdeel van de uitvoering van de Bodemvisie, te weten Boustiennen, gestart.
programma 5 - landelijk gebied
123

Jaarverslag 2010
124
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
5.3.16 Recreatief Groen
Over de gehele looptijd van het pMJP loopt dit doel uitzonderlijk goed. Dit blijkt ook wel uit de mate van benutting
van het beschikbare budget. Het POP-budget is al geheel benut. Binnen de provinciale middelen is nog enige
ruimte. In 2010 is 1 project gesubsidieerd, te weten het Voetpad Kollumerpomp. Hierbij ging het om 1 ha. Dit is
minder dan geraamd. Dit betekent dat in tegenstelling tot wat in de 2 e Berap is gemeld er in 2011 nog mogelijkheden
zijn om projecten binnen dit doel te subsidiëren.
5.3.17 Routenetwerken
Het oplossen van de knelpunten in de landelijke routenetwerken verloopt volgens planning. Omdat deze met
ILG-middelen worden gefinancierd, zijn tijd en geld voor dit onderdeel geel gekleurd.
Boerenlandpaden: in 2010 zijn beheerscontracten afgesloten voor 8,3 km aan boerenlandpaden. Daarnaast is
in december 2010 nog een aanvraag binnengekomen voor nog eens 15,8 km.
Daarnaast zijn nog 14 projecten gesubsidieerd voor provinciale routenetwerken.
5.3.19 Versterken en verbeteren kwaliteit toeristisch voorzieningenniveau.
In 2010 zijn 22 projecten gesubsidieerd.
5.3.20 Landschap Generiek
De FYLG-rapportage van de MTR is in januari 2011 aan PS ter instemming voorgelegd. Daarna zal, mede gezien
de ontwikkelingen rondom de nieuwe Bestuursovereenkomst, een herziene programmering worden opgesteld.
5.3.22 Nationale Landschappen
Het budget voor dit onderdeel is op, terwijl er nog veel wensen voor uit te voeren projecten zijn. Gezien de
bezuinigingen op het ILG-budget ligt het niet in de rede dat het Rijk voor dit onderdeel nog extra geld beschikbaar
zal stellen.
5.3.24 Beheer Landschap
Voor het Nationaal Landschap de Noardlike Fryske Wâlden is in voor het jaar 2010 een verlenging van aflopende
Probleemgebiedenvergoeding geregeld.
5.3.25 Verbeteren leefbaarheid plattelandsgebieden
De uitvoering van dit onderdeel verloopt volgens planning:
In 2010 zijn 6 aanvragen voor dorpshuizen en multifunctionele accommodaties beschikt, en er zijn er nog eens
15 aanvragen in behandeling;
Er zijn 3 projecten voor Woon-zorg gesubsidieerd;
Voor de overige onderdelen zijn ongeveer 60 projecten gesubsidieerd.
5.3.26 Verbeteren fysieke woonomgeving
In 2010 zijn 17 projecten gesubsidieerd. Dit is conform planning.
De prestaties zijn gerealiseerd en het budget is op. Voor dit onderdeel zullen wij dus geen activiteiten meer
ontplooien.
5.3.28 Stimuleren en verbreden plattelandseconomie
In 2010 zijn projecten 20 projecten beschikt in plaats van 25. De prestaties voor dit onderdeel lopen achter. Wij
hopen een inhaalslag te plegen nu de pMJP-verordening aangepast is met heldere criteria. De gebiedsplatforms
Plattelânsprojekten leggen in hun jaarplannen vast aan welk type projecten binnen dit doel in hun gebied
behoefte is en kunnen hier actief op gaan verwerven.

Het maximale subsidiebedrag voor herbestemming van agrarische bedrijfsgebouwen is naar beneden bijgesteld.
5.3.29 Erfgoed en monumentenzorg
In 2010 zijn meer projecten gesubsidieerd dan geraamd, namelijk 20. Dit betrof kleinere projecten dan waar wij in
de begroting rekening mee hadden gehouden.
5.3.30 Cultuur
In 2010 zijn 3 projecten gesubsidieerd in plaats van de begrote 10. Ook in 2010 is het moeilijk gebleken passende
projecten voor dit onderdeel te verwerven. Eind 2010 heeft u de aangepaste pMJP-verordening vastgesteld, waarbij
de mogelijkheden voor dit onderdeel zijn verruimd. Zo is de eis dat gemeenten fors moeten bijdragen aan de
projecten losgelaten. Hierdoor kunnen particuliere initiatiefnemers makkelijker een beroep doen op subsidies.
Wij verwachten dat nu meer goede initiatieven en projecten doorgang kunnen vinden.
5.3.31 Plattelânsprojekten, Leader
De plattelandsgebieden dragen als Local Action Group (LAG) zelf de verantwoording voor de benutting van het
Leader-geld. Voor wat betreft de gebieden Wadden en Zuid Oost Fryslân zijn de middelen vrijwel benut. In de
andere gebieden verloopt de uitvoering volgens planning.
Exploitatie
Wat heeft het Thema gekost?
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
389 329 244 85 24 61
Reserves 0 0 0 0 0 0
Voorzieningen 10.113 0 1.100 -1.100 0 -1.100
Overlopende passiva 19.082 38.427 36.116 2.312 0 2.312
totaal Baten 29.583 38.756 37.460 1.297 24 1.273
lasten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
3 13 0 13 0 13
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
7.620 18.790 13.682 5.108 5.319 -212
Reserves 17 0 -21 21 21 0
Voorzieningen 10.113 0 1.100 -1.100 0 -1.100
Overlopende passiva 18.913 38.427 36.116 2.312 0 2.312
Bedrijfsvoeringskosten 2.547 4.572 4.565 7 0 7
totaal lasten 39.213 61.802 55.442 6.360 5.340 1.020
Baten - lasten -9.630 -23.046 -17.983 -5.063 -5.316 253
programma 5 - landelijk gebied
125

Jaarverslag 2010
126
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
toelichting exploitatie
Tijdelijke budgetten
In 2010 is een bedrag van € 5,7 miljoen aan FYLG- middelen minder uitgegeven dan begroot. Deze middelen
zijn al wel verplicht. Ultimo 2010 moet nog een bedrag van ruim € 16 miljoen aan FYLG uitbetaald worden op
verplichtingen die al zijn aangegaan in de vorm van subsidiebeschikkingen of de provinciale bijdrage in landinrichtingsprojecten.
In de 2 e bestuursrapportage 2010 is al aangegeven dat de onderdelen 6 subdoel Extra inrichten natte natuur
en doel 8 subdoel Oplossen knelpunten in de Ecologische Verbindingszones qua uitgaven achterblijven op de
planning. Dit wordt veroorzaakt doordat er wel uitgaven voor de realisering van de provinciale Ecologische
Verbindingszones, de gebiedsontwikkeling Centrale As en gebiedsontwikkeling N381 waren gepland, maar dat
de uitvoering pas volgend jaar wordt gestart.
Voor een aantal onderdelen, zoals Grondgebonden Landbouw, Regionale Watersystemen en Fysieke woonomgeving,
zijn de kasuitgaven achtergebleven bij de planning. De betreffende onderdelen zijn geel gemarkeerd
in de tabel bij gewenste resultaten.
Oorzaken zijn bijvoorbeeld dat subsidieontvangers later voorschotten aanvragen of subsidievaststellingsverzoeken
laten indienen dan waar in de planning rekening mee was gehouden.
Overlopende passiva
De post overlopende passiva heeft vnl. betrekking op de van het Rijk ontvangen ILG -middelen.
Voorzieningen
Deze post heeft betrekking op de risicovoorziening i.v.m. grondaankopen.
Investeringen
Bedragen x € 1.000 Saldo per Vermeerderingen Verminderingen Saldo per
1-1-2010 31-12-2010
Afgerekende werken 0 0 0 0
Opgeleverde werken 34.820 16.125 11.878 39.066
Onderhanden werken 0 0 0 0
totaal 34.820 16.125 11.878 39.066
toelichting investeringen
Hieronder worden de aan- en verkopen in het kader van het Investeringskrediet Grond (IKG) weergegeven.
Uw Staten hebben in 2009 besloten het IKG incidenteel met € 8 miljoen te verhogen tot € 64,5 miljoen om
grondaankopen mogelijk te maken voor het project N381, vooruitlopend op het realisatiebesluit van PS voor
dit project. Dit realisatiebesluit hebben uw Staten in 2010 genomen. In het bijbehorende uitvoeringskrediet is
rekening gehouden met grondaankopen. Dit betekent dat het IKG weer afgeraamd kan worden met € 8 miljoen
tot € 56,5 miljoen. Daarom zal in de 1e Bestuursrapportage 2011 aan PS voorgesteld worden het IKG af te ramen
met € 8 miljoen. De gerealiseerde uitgaven m.b.t. het project N381, waaronder uitgaven voor grondaankopen,
zijn ten laste van het uitvoeringskrediet gebracht en conform in de jaarrekening 2010 verantwoord.

Peildatum 31-12-2010
Gem. jaarlijkse Aantal ha. Bedrag Onderdeel
voorraad ha. Aankoop/
Conform PS be- verkoop
sluit 22-04-2009
landbouw + eHS binnen gebiedsontwikkeling
Aankoop 639 € 26,4 mln. Grond
€ 3,9 mln. Gebouwen
Verkoop 9 € 0,26 mln. Grond
€ 0 mln. Gebouwen
600 630
eHS
Aankoop 400 428 € 8,8 mln. Grond
€ 0,43 mln. Gebouwen
Verkoop 269 € 4,8 mln. Grond
€ 0,43 mln. Gebouwen
400 159
Kavelruil
Aankoop 100 106 € 3,79 mln. Grond
€ 0,50 mln. Gebouwen
Verkoop 58 € 1,99 mln. Grond
€ 0,50 mln. Gebouwen
100 48
anticiperend
Aankoop 300 146 € 5,5 mln. Grond
incl. gebouwen
Verkoop 8 € 0,2 mln. Grond
300 138
totaal 1.400 975
programma 5 - landelijk gebied
127

Jaarverslag 2010
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Economie, recreatie en toerisme
128

3.6 programma 6 - economie, recreatie en toerisme
Portefeuillehouder: S.H. Galema, J.A. de Vries en J.H.J. Konst
I. Beleidsdoel(en) voor het programma
Wat wilden we bereiken en wat heeft het programma gekost?
Onze doelstelling voor het economische beleid luidt: “Een duurzame economische ontwikkeling van de provincie
Fryslân, waarbij nadrukkelijk wordt ingezet op een transitie naar een op kennis en innovatie gebaseerde economie.”
In ons beleid moeten we antwoorden zien te vinden op trends die in het begin van de 21 e eeuw spelen, te weten
gevolgen van de mondialisering van de economie, gevolgen van de klimaatverandering, vergrijzing van de bevolking
en meer specifiek voor Nederland krimp van de bevolking.
Het schrijven van dit onderdeel van de Begroting 2010 vond plaats in een ongewisse economische periode, dat
was voorjaar 2009. Ook in ons land was sprake van een krimpende economie. Hoe lang deze periode zou aanhouden
wisten we niet. Er circuleerden berichten resp. verwachtingen dat de economie in de loop van 2010 zou
aantrekken, maar dit kon ook pas in 2011 gebeuren.
Door het verlies aan werkgelegenheid was de noodzaak de innovaties in het bedrijfsleven te bevorderen nog meer
toegenomen. Echter de marktsector kon moeilijker bankkredieten verkrijgen hetgeen de investeringen door de
marktsector onder druk zette. Dit deed zich vooral voor bij investeringen die verband houden met innovaties,
waarbij het meestal gaat om een groter risico. Die spiraal te doorbreken gaat de provinciale mogelijkheden verre
te boven.
Niettemin probeerden we de gevolgen enigszins te beperken door de ’Versnellingsagenda 2009’ uit te voeren. Bij
het Rijk hebben wij aangedrongen om investeringen in de verkeersinfrastructuur naar voren te halen. De provincie
focuste naast het doorzetten van de al geplande investeringen, zoals de nieuwbouw van het Provinciehuis en een
aantal verkeersinfrastructurele projecten, op het naar voren halen van een aantal investeringen zoals die zijn
opgenomen in de Kadernota 2010. Het ging dan vooral om projecten in de bouwnijverheid en in de grond-,
weg- en waterbouw, waarvoor de toekomst verre van rooskleurig werd verwacht en waar het bij de uitvoering
gaat om directe werkgelegenheid.
De Friese uitwerking van het Energieakkoord Noord-Nederland heeft u in april 2009 in de vorm van het programmaplan
Duurzame Energie vastgesteld: ‘Fryslân geeft energie’. In dit programmaplan hebben we de ambitie
neergelegd om Fryslân “fossielvrij” te maken. Door de energievraag zo veel mogelijk te beperken en door (decentrale)
opwekking van duurzame energie kunnen wij op termijn onafhankelijk worden van fossiele brandstoffen,
zoals olie en gas. Dit versterkt het toch al goede leefmilieu van Fryslân nog meer, levert lagere maandlasten voor
de Friese bevolking op, stimuleert de werkgelegenheid en levert een duurzaam innovatief imago met bijbehorende
(economische) spin-off voor de gehele provincie op.
In het Friese Merenproject heeft de nadruk tot nu toe gelegen op de open verbindingen tussen de verschillende
Friese Meren. In de afgelopen jaren stond het oplossen van knelpunten bij de kanalen en vaarten centraal. Nu de
(fysieke) basis voor het Friese Merenproject is gelegd, ligt in de komende jaren de uitdaging om ‘Meer met de
Friese Meren’ te gaan doen. We willen met de strategie ‘Meer met Friese Meren’ het maatschappelijke rendement
van investeringen in de Friese Meren vergroten. Daarnaast willen wij onze kennisontwikkeling op het terrein van
programma 6 - economie, recreatie en toerisme
129

Jaarverslag 2010
130
kust en zee, toerisme en duurzaamheid versnellen om onze concurrentiepositie te versterken. Dat betekent
concreet dat het project de ‘Friese Meren’ een extra toegevoegde waarde zal leveren aan de diverse doelstellingen
die de EU, Rijk, provincie, gemeenten en private partijen met het gebied willen bereiken.
Naast eigen provinciale middelen kunnen wij voor de realisering van ons beleid ook een beroep doen op externe
middelen, zoals die in het kader van de uitvoeringsprogramma’s ‘Koers Noord’, ’OP EFRO-Noord’, het Waddenfonds
en in het verband van Interreg en de drie gebiedsconvenanten worden ontwikkeld resp. voor financiering
in aanmerking komen.
Doelenrealisatie 2010
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Hoe staat het met de doelstellingen van de thema’s? Doel Gewenst resultaat €
Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
6.1 Economisch beleid
6.2 Toerisme en recreatie
6.3 Friese Meren Project (FMP)
6.4 Koers Noord - EFRO/EZ-programma
6.5 Waddenfonds
6.6 Europese projecten (Interreg)
6.7 Convenanten
6.8 Fryske Fiersichten
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
De wereldeconomie ondervond de gevolgen van de economische recessie. Het Nederlandse BBP is in 2009 met
4% gekrompen. Ook Noord-Nederland is hard getroffen door de economische crisis. De economie van Noord-
Nederland herstelde zich echter snel. De oververtegenwoordiging van snelgroeiende bedrijfstakken, zoals de
chemie en het transport, maar ook de zorg, mondt zowel in 2010 als in 2011 uit in groei. Daarmee krabbelt de
noordelijke economie sneller op dan de landelijke. Economische groei in Fryslân in 2009: -3,6%, in 2010: +1,4%
(raming).
De in Friesland relatief sterk aanwezige bouwsector (groei in 2009: -9% en in 2010: -1%) verklaart het wat
achterblijvende groeipercentage in 2010 van onze provincie.
De werkgelegenheid groeit weer sinds het tweede kwartaal van 2010. Het aantal banen groeit in de sectoren
die voorop lopen in de conjunctuurcyclus: industrie, transport en groothandel.
De ontwikkelingen in de mondiale economie en vooral in de Eurozone maken de noodzaak te innoveren nog
manifester. Naast innovatie hebben wij ook geïnvesteerd in duurzaamheid. Waarmee wij ook invulling hebben gegeven
aan het Coalitieakkoord 2007-2011.
Innovaties ontstaan niet zomaar, daar is o.a. een goed toegeruste beroepsbevolking voor nodig. Wij stimuleerden
sociale innovatie zodat de beroepsbevolking gekwalificeerd is om de innovatiekracht van het bedrijfsleven te
vergroten.
Voor de realisering van de provinciale doelen zijn wij mede afhankelijk van bedrijven, kennisinstellingen,
organisaties en gemeenten voor de ontwikkeling van projecten. Gelet op wat er tot stand is gekomen kunnen
we constateren dat we onze rol van olieman, die stimuleert, enthousiasmeert, de weg wijst, bij elkaar brengt,
anders geformuleerd makelt en schakelt, goed hebben vervuld, ondanks de recessie die vooral in de eerste helft
van 2010 zich liet voelen.

Dit jaar hebben wij onze beleidsinzet uit de reeds vastgestelde documenten nog eens verwoord en samengevat in
de Útfieringsaginda Ekonomy. In deze Útfieringsaginda hebben wij aangekondigd om nieuwe en verbeterde
beleidsinstrumenten te gaan hanteren voor de uitvoering van ons economisch beleid. Op deze manier willen wij
de gewenste versnelling en kwaliteitsslag in de realisatie van de Uitvoeringsagenda economie bewerkstelligen.
Daartoe hebben wij besloten tot oprichting van het Projectbureau Economie. In dit projectbureau worden de
activiteiten van de twee bureaus die de convenanten uitvoeren, die wij met de gemeenten in de beide kernzones
hebben gesloten, samengevoegd onder gelijktijdige opheffing van die twee bureaus.
In overleg met de Noordelijke Ontwikkelingsmaatschappij, de Kamer van Koophandel Noord-Nederland en
Syntens hebben wij besloten de ondersteuning aan het Friese bedrijfsleven op een nieuwe manier vorm te geven
door de werkzaamheden – gericht op de advisering van het Friese bedrijfsleven – van deze vier partijen daartoe
beter op elkaar af te stemmen, door deze op één locatie onder te brengen en wel in het Projectbureau Economie.
Inmiddels is de naam veranderd in ‘Ondernemersplein Fan Fryslân’.
Voorts hebben wij het concept van een Fries ontwikkelbedrijf aan de Staten voorgelegd in de vorm van een
zgn. startnota.
Het belangrijkste programmadoel van het Friese Merenproject, namelijk een werkgelegenheidsgroei van 30% in
de Friese watersport gedurende de looptijd van het Friese merenproject (2000 t/m 2015), ligt op koers. De doelstelling
om een bestedingsgroei (per persoon per dag) van 150% in de Friese watersport aan het eind van de
looptijd van het FMP te realiseren staat vanwege de economische omstandigheden nu echter onder druk. De
groei van het watersporttoerisme in Fryslân is minder groot dan in Duitse watersportgebieden, maar Fryslan is nog
wel marktleider op watersportgebied. Dit blijkt uit de in 2010 gepubliceerde evaluatie over de afgelopen tien jaar.
De komende periode zal het infrastructurele programmadeel worden versoberd en zal er meer focus komen te
liggen op het economische deel van het programma, te weten de bevordering van de bestedingen van toeristen.
Dit houdt in dat er meer focus komt te liggen op waterfronten en toegangspoorten.
Ondanks de economische recessie zijn er het afgelopen jaar veel projecten ontwikkeld, verworven, uitgevoerd
en mede gefinancierd. Echter lang niet alle projecten zijn tot besteding gekomen. Bij de thema’s gaan we daar
specifieker op in. De economische recessie heeft zich doen voelen doordat de financiering van investeringen
moeilijk was en er over bezuinigingen/vertraging werd nagedacht.
De verplichtingen konden allemaal wel worden aangegaan in 2010, maar de betalingen zullen veelal in 2011 en
later plaatsvinden. De uiteindelijke doorschuiving en vrijval van middelen zijn hoger uitgevallen dan de afgegeven
prognoses in de tweede bestuursrapportage. Dit wordt voor een deel veroorzaakt doordat we toestemming
hebben gekregen, in verband met de kredietcrisis, de projecten in het kader van het KoersNoord/OP EFROprogramma
en het Innovatieve acties programma Fryslân Fernijt II, later te mogen afrekenen. Ook m.b.t. de
besteding binnen de convenanten zijn we te optimistisch geweest omdat de ontwikkeling van projecten meer tijd
heeft gekost dan wij verwachtten. De committering van deze projecten heeft pas in december plaats gevonden
waardoor geen bestedingen meer mogelijk waren.
inzet van middelen totale programma
De presentatie van inzet van middelen van dit programma van de exploitatie, investeringen en voorzieningen/
overlopende passiva is gelijk aan die van de Begroting 2010 en de Jaarstukken 2009. Toelichting vindt plaats in
de thema’s.
programma 6 - economie, recreatie en toerisme
131

Jaarverslag 2010
132
Exploitatie
Aansluiting tussen Begroting 2010 en de Jaarstukken 2010
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
6.1 Economisch beleid 1.726 2.313 82 2.232 2.080 151
6.2 Toerisme en recreatie -35 1.096 690 405 300 105
6.3 Friese Meren Project (FMP) 621 972 897 75 78 -3
6.4 Koers Noord - EFRO/EZ-prog. 0 120 120 0 43 -43
6.5 Waddenfonds 0 0 0 0 1 -1
6.6 Europese projecten (Interreg) 6.245 1.907 2.342 -435 747 -1.182
6.7 Convenanten 655 638 625 13 215 -202
6.8 Fryske Fiersichten 0 0 0 0 0 0
totaal Baten 9.212 7.045 4.756 2.290 3.465 -1.175
lasten
6.1 Economisch beleid 7.028 20.115 8.780 11.335 5.104 6.231
6.2 Toerisme en recreatie 3.491 5.966 5.591 375 115 260
6.3 Friese Meren Project (FMP) 4.886 5.816 5.166 650 582 68
6.4 Koers Noord - EFRO/EZ-prog. 4.834 13.400 7.818 5.583 5.625 -43
6.5 Waddenfonds 432 1.989 1.072 917 726 191
6.6 Europese projecten (Interreg) 5.839 2.460 3.109 -649 542 -1.191
6.7 Convenanten 4.786 8.795 5.394 3.401 3.364 37
6.8 Fryske Fiersichten 237 175 209 -33 0 -33
totaal lasten 31.533 58.716 37.138 21.577 16.057 5.520
Baten - lasten -22.321 -51.670 -32.383 -19.288 -12.593 -6.695
Bedragen x € 1.000 2010 2011 2012 2013 2014
Baten begroting t/m 2 e Berap 2010 6.549 2.892 2.415 1.321 604
Begrotingswijzigingen (BW):
PS:
PS 5 e BW 2010: 10 november 2010 100 0 -100 0 0
GS:
GS bedrijfsvoering 30 -107 -107 -107 0
GS bijdrage derden 247 -100 -25 0 0
GS jaarovergang tijdelijke budgetten 120 0 0 0 0
Begrotingswijziging totaal 496 -207 -232 -107 0
Baten begroting t/m Jaarstukken 2010 7.045 2.684 2.183 1.214 604

Bedragen x € 1.000 2010 2011 2012 2013 2014
lasten begroting t/m 2 e Berap 2010 58.501 34.035 37.982 32.800 20.119
Begrotingswijzigingen (BW):
PS:
PS 5 e BW 2010: 10 november 2010 104 -1.058 -1.058 -1.408 -23
GS:
GS bedrijfsvoering -257 -278 -220 -220 -113
GS bijdrage derden 247 -100 -25 0 0
GS jaarovergang tijdelijke budgetten 120 0 0 0 0
Begrotingswijziging totaal 215 -1.436 -1.303 -1.628 -136
lasten begroting t/m Jaarstukken 2010 58.716 32.600 36.679 31.172 19.983
Baten-lasten -51.670 -29.915 -34.496 -29.958 -19.379
II Thema’s
6.1 Economisch beleid
Wat hebben we gedaan (hebben we gedaan wat we moesten doen)?
Hoe staat het met de doelstellingen van Doel Gewenst resultaat €
de thema’s? Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
6.1. Economisch beleid
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
doelen
De grondslag voor het beleid is te vinden in de nota’s:
• Strategische agenda voor Noord-Nederland 2007-2013, 26/01/2005
• Útfieringsaginda Ekonomy, provincie Fryslân 2010
• Koers Noord, op weg naar Pieken (2007 – 2010, oktober 2007)
• Operationeel programma Noord-Nederland 2007-2013 (OP EFRO-Noord), mei 2007
• Fryslân duurzaam, 22/04/2009
• Fryslân geeft energie, programmaplan duurzame energie, 22/04/2009.
Innovatie is van levensbelang voor Friese bedrijven. Innovatie in producten, productieprocessen en markten.
Door het tot stand brengen van innovaties wordt de internationale concurrentiekracht van Friese bedrijven versterkt.
Echter voor het tot stand brengen van innovaties is een goed opgeleide beroepsbevolking van essentieel
belang, vandaar dat één van onze speerpunten sociale innovatie is. Het provinciale beleid is gericht op het tot
stand brengen van clusters op de door ons geformuleerde speerpunten: watertechnologie, duurzame energie,
programma 6 - economie, recreatie en toerisme
133

Jaarverslag 2010
134
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
metaal, groene life sciences, zorgeconomie en toerisme waar onder 6.2. verder wordt ingegaan. Een cluster is
een samenwerkingsverband tussen een aantal bedrijven en één of meer kennisinstellingen. Voorbeelden in onze
provincie zijn Wetsus, de Friese wateralliantie en Innexus (voedingsmiddelen).
Clustervorming is belangrijk omdat bedrijven van elkaar kunnen leren. En vooral om de vertaalslag van kennis en
de resultaten van netwerkvorming naar dicht bij de markt staand onderzoek waarin bedrijven volop participeren
te borgen. De provincie treedt hierop als olieman: stimuleren, enthousiasmeren, de weg wijzen, bij elkaar
brengen, anders geformuleerd makelend en schakelend.
rapportage doelenrealisatie
Het beleid is gefocust op de bevordering van innovaties en het versterken van de economische structuur en dat
op een duurzame wijze. Het gaat hier wel om doelen op de lange termijn.
Om een grotere effectiviteit te bereiken hebben we ons, net als in 2009, gefocust op de genoemde zes speerpunten.
Talloze projecten zijn dankzij provinciale bemoeienis (vooral ontwikkeling en subsidiëring) in werking
gezet. Realisering duurt doorgaans verschillende kalenderjaren en de effecten zijn pas na verloop van geruime
tijd waarneembaar.
Zowel het aanbod als de ontwikkeling van projecten, nodig voor realisering van het provinciale beleid, lagen goed
op stoom en wel zodanig dat het EFRO-loket eind 2009 al moest worden gesloten. De overige externe budgetten
werden optimaal benut. De uitvoering van de projecten lag op koers. Door de goede benutting van externe
budgetten hoefden wij minder provinciaal geld in te zetten dan wij hadden begroot.
Gewenste resultaten
Thema 6.1 - Economisch beleid Beleid tijd Geld
1. Op de speerpunten watertechnologie, metaal, groene life sciences, zorgeconomie
en sociale innovatie gaan we samen met bedrijven, kennisinstellingen
en eventueel intermediairs projecten ontwikkelen die erop zijn gericht om via
clusters innovatie te bevorderen.
2. Op het terrein van het speerpunt duurzame energie gaan we het komende
jaar projecten ontwikkelen en uitvoeren op de vier themalijnen uit het
programmaplan, dat zijn:
• Energiebesparing gebouwde omgeving inclusief provinciaal fonds energiebesparing
woningbouw;
• Opwekking duurzame energie inclusief stimuleringsprogramma zonneenergie
en procesondersteuning geothermie Waddenkas;
• Duurzame mobiliteit inclusief het stimuleringsprogramma ‘Fryslân Elektrysk
Foarút, uitvoering 100.000-voertuigenplan;
• Kennis, innovatie en communicatie inclusief ondersteuning kenniscentra
en communicatiestrategie.
3. Dit jaar wordt verder gewerkt aan de vorig jaar begonnen actie voor de
realisatie van een frl-extensie (domeinnaam) op internet.
rapportage Gewenste resultaten
Watertechnologie
De ontwikkeling van de Europese hub voor watertechnologie in Fryslân is in volle gang. Bij het multidisciplinaire
onderzoeksinstituut Wetsus zijn inmiddels 16 universiteiten en 90 bedrijven uit de hele wereld aangesloten, die
gezamenlijk een langjarig onderzoeksprogramma uitvoeren van € 14 miljoen per jaar. Dit onderzoeksprogramma

is volgens wetenschappelijke normen van zeer hoge kwaliteit. Diverse stakeholders hebben in 2010 projecten
ontwikkeld, die de centrumpositie van Fryslân verder versterken. De volgende projecten zijn gehonoreerd: het
Europese onderzoeksproject CAPMIX onder leiding van Wetsus, de internationale MBA-water, de demosite
ziekenhuisafvalwater, energiewinning uit afvalwater, SAWA, Biotrap, het Waterapplicatiecentrum en de Watercampus
Leeuwarden. Voor de (co)financiering zijn zowel Europese fondsen (Kaderprogramma 7/EFRO), Koers
Noord als provinciale middelen ingezet. NHL en Van Hall hebben voorts bij het ministerie van OCW een businessplan
ingediend voor het op te richten Centre of Expertise Watertechnologie; besluitvorming in 2011. Begin 2010
is de Wateralliance, het projectbureau voor de waterpiek, van start gegaan met de (internationale) profilering van
de Europese Waterhub en de waardevermeerdering van de watertechnologiekennis naar het noordelijke bedrijfsleven.
In het kader van het provinciale innovatieprogramma Fryslân Fernijt II zijn acht samenwerkingsprojecten op
het gebied van watertechnologie tussen de Friese hbo-instellingen en 24 mkb-bedrijven uitgevoerd.
Metaal
In 2010 zijn er via het kenniscentrum jachtbouw (thans onderdeel NHL) diverse projecten voor de jachtbouwsector
ten uitvoer gebracht. De provincie heeft het kenniscentrum ook ingezet om middelen te genereren uit landelijke
subsidie-instrumenten, zoals uit de Innovatie Prestatie Contract (IPC) regeling. Intentie is om met deze middelen
de sector ook internationaal meer op de kaart te zetten.
Het Kenniscentrum roestvaststaal heeft zich na de subsidieperiode omgevormd tot een roestvaststaalvereniging met
ruim 100 lidbedrijven. Gemeenschappelijke innovatieve vraagstukken worden uitgezet bij kennisinstellingen. Er is in
2010 gestart met een onderzoek naar de positionering van de sector op (inter)nationale schaal. Hiervoor heeft de
provincie een stagiair ingezet om vooronderzoek te verrichten. De resultaten hiervan worden begin 2011 bekend.
Het Praktijkcentrum Fijnmechanica en Mechatronica in Drachten ontwikkelt zich tot een volwaardig instrument
voor het aanbieden van contractactiviteiten. De provincie heeft in 2010 bijgedragen aan verbetering van de
naamsbekendheid van het praktijkcentrum.
De provincie heeft bijgedragen aan ondersteuning van het Opleiding Bedrijf Metaal door het vergroten van de
naamsbekendheid en het attenderen van bedrijven op het bestaan van dit loket. Ook heeft de provincie in 2010
geparticipeerd in de doorontwikkeling van het concept Scholarships bij de NHL.
Groene life sciences
Het clusterproject Food Circle (kennishotspot groene life sciences) is gehonoreerd binnen Koers Noord. Hierdoor
kan de samenwerking tussen bedrijven en kennisinstellingen in de Food sector verder worden uitgebouwd.
Innexus, de vereniging van voedingsbedrijven, heeft mede door subsidiëring van de provincie veel activiteiten
kunnen beginnen.
Zorgeconomie
Er is gewerkt aan de projecten Hoofdpijnkliniek Dokkum, Qwiek, Healthy Ageing Network Noord-Nederland, Vital
Rural Area en Fivre. De subsidieaanvraag voor het project LIMIS is in 2010 door het SNN goedgekeurd. Er zijn
voorbereidingen gepleegd voor het opzetten voor het kenniscluster geïntegreerde geneeskunst. Wij hebben in
2010 ingestemd met het toevoegen van het thema ‘gezond ouder worden’ aan het programma Fryslan Fernijt III
(uitvoering 2011-2012).
Sociale innovatie
Er is gewerkt aan de projecten Kenniscentrum Sociale Innovatie, de Vliegende Brigade, Leren en Werken
in Fryslan, Bedrijfs Tak Overleg en de HRM+2010 regeling.
programma 6 - economie, recreatie en toerisme
135

Jaarverslag 2010
136
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
In 2010 is door de SNN-bestuurscommissie EZ positief besloten ten aanzien van de aanvraag voor het project
Praktijkopleiding bouw (uitvoering in 2011).
Mede op initiatief van de provincie heeft het ROC Friese Poort een Koers Noord-aanvraag ingediend voor het
oprichten van een Praktijkcentrum Duurzaam, gericht op implementatie van duurzaamheidsvraagstukken in
het mbo-onderwijs. De aanvraag is op de reservelijst voor een EFRO-subsidie geplaatst en wordt in behandeling
genomen bij vrijval. Verwachting is dat in het eerste halfjaar van 2011 een besluit wordt genomen over op de
subsidieaanvraag.
Duurzame Energie
Binnen het reguliere programma ‘Fryslân geeft Energie’ zijn in 2010 de volgende projecten tot uitvoering
gekomen:
Samen met de gemeente Leeuwarden is er een meerjarige samenwerkingsagenda voor slim omgaan met water
en energie opgesteld. Hier wordt op een meer efficiënte manier samengewerkt op de dossiers energiebesparing
in de gebouwde omgeving, zonnestroom, restwarmte en duurzame mobiliteit (elektrisch rijden en rijden op
groen gas).
Het provinciaal fonds ‘Energiebesparing Bestaande Woningbouw’ is als afgeleide van de Noordelijke regeling
gerealiseerd en mag, gezien het aantal aanvragen, een groot succes worden genoemd.
Rondom het bestaande en nieuw te ontwikkelen glastuinbouwgebied in Sexbierum is in samenwerking met
marktpartijen een energieconcept door middel van gebruik van restwarmte ontwikkeld, dat een enorme
verduurzaming tot gevolg kan hebben. Voor het concept is een FES-aanvraag ingediend.
Onder het programma ‘Fryslân Elektrysk Foarút’ is er in het voorjaar een samenwerkingsovereenkomst gesloten
met marktpartijen rondom het stimuleren van elektrisch rijden en varen. Om het 100.000-voertuigenplan een
forse impuls te kunnen geven is er samen met marktpartijen een Versnelkader ontwikkeld, waarbinnen een
aantal acties vanuit verschillende stakeholders is geformuleerd.
Er is gewerkt aan de planvorming rondom het World Sustainability Center (WSC) op de Afsluitdijk. Het WSC
moet een informatief en inspirerend belevingscentrum worden waarin duurzaamheid centraal staat, met een
focus op water, energie, natuur en voedsel. Het centrum is een ontmoetingsplaats voor publiek, bedrijven en
kennisinstellingen uit de hele wereld. Kansrijke ideeën en ontwikkelingen komen interactief samen in het
centrum.
Van 4 tot en met 10 juli 2010 werd de Frisian Solar Challenge georganiseerd. Voor de derde keer is de Frisian
Solar Challenge gehouden. 45 teams van universiteiten en innovatieve, duurzame bedrijven uit binnen- en
buitenland deden mee aan de race langs de route van de Friese Elfstedentocht.
Er is gewerkt aan de verdere vormgeving van het kennisontwikkelingsproject Hotspot Duurzame Energie.
Op de valreep van 2010 zijn wij er met anderen in geslaagd om tot overeenstemming te komen over de vestiging
van een landelijk Kenniscentrum Groen Gas in Leeuwarden.
In de Bestuursrapportages 2010 is reeds aangegeven dat de uitvoering van het programma duurzame energie
en de daaraan toegekende middelen voor de verschillende jaarschijven niet meer in de pas lopen. De beoogde
versnelling (Versnellingsagenda 2009) op het gebied van duurzame energie kon niet echt in financiële zin tot
uitvoering worden gebracht, met een grote onderschrijding als gevolg. Deze problematiek is overigens eigen
aan het karakter van een ontwikkelprogramma waar elementen als tijd, resultaat en middelen per definitie niet

synchroon lopen. In feite is 2010 voor duurzame energie een zaai-jaar geweest, daar waar in 2011 geoogst gaat
worden. Er zijn in 2010 diverse projecten in gang gezet, waarbij er tot een bedrag van € 600.000 meerdere
bestuurlijke toezeggingen zijn gedaan (zoals Warmtenet Leeuwarden, 1300 woningenplan Sneek, centrum Groen
Gas NL, Wûmkeshus in LED en Fol Gas Foarút). Deze projecten komen in tegenstelling tot eerdere financiële planningen
pas in 2011 tot besteding. Alle projecten passen binnen de doelen van het programma duurzame energie:
inzet op energiebesparing in de gebouwde omgeving (met name de bestaande bouw), de productie van duurzame
energie (biogas, warmtenet, blue energy) en de inzet op duurzame mobiliteit (rijden op groen gas, elektrisch
rijden/varen).
Om naast de bovengenoemde, voor 2010 geplande, projecten ook de projecten uit het in de Begroting 2011 opgenomen
programma duurzame energie in 2011 uit te kunnen voeren, zijn extra middelen nodig. Anders dreigt in
2011 een overschrijding van het budget duurzame energie met € 600.000. Daarom wordt aan uw Staten – via het
ontwerp-besluit bij de aanbiedingsbrief – voorgesteld uit het rekeningresultaat een bedrag van 6 ton beschikbaar
te stellen voor 2011.
Frl. extensie
In het tweede kwartaal van 2011 is naar verwachting de indieningstermijn open voor aanvragen voor internet
extensies (domeinnamen). Daar vóór zullen wij de Staten onze plannen voorleggen. De uitwerking van dit voornemen
kost meer tijd dan wij hadden verwacht en in 2010 was er geen indieningstermijn.
Breedband
In 2010 hebben wij voor de Staten een informatiebijeenkomst georganiseerd over een hoogwaardige en toekomstvaste
breedbandinfrastructuur voor particulieren in Fryslân. Daartoe hebben wij een nota over dit onderwerp
als leidraad meegezonden.
Regionaal Innovatieprogramma Fryslân Fernijt II
Om innovatie in Fryslân een impuls te geven, heeft het succesvolle programma Fryslân Fernijt een vervolg gekregen.
Fryslân Fernijt II stimuleert experimentele, risicovolle publiek/private samenwerkingsprojecten, die bijdragen
aan innovatie binnen de thema’s: Recreatie en Toerisme, Duurzame Energie en Water. In het kader van het Programma
Fryslân Fernijt II zijn in totaal 25 projectaanvragen (negen projecten duurzame energie, acht projecten
toerisme & recreatie en acht projecten watertechnologie) gehonoreerd. Alle projecten zijn eind 2010 afgerond.
De eindbeoordeling en definitieve vaststelling van de subsidie vindt begin 2011 plaats, evenals een evaluatie van
het programma.
Wij hebben een vervolgprogramma Fryslân Fernijt III bij het SNN ingediend voor een EFRO-subsidie, die inmiddels
werd toegekend.
Wyldemerk
Het Rijk heeft besloten de pilots voor onwillige jongeren, waaronder Wyldemerk, niet structureel te bekostigen na
afloop van de pilot. De subsidieverstrekking vanuit het Rijk is dan ook gestopt per 1 januari 2011. Wyldemerk
heeft voor het schooljaar 2010/2011 de begroting rond en bezint zich op voortzetting. Men wil komen tot een
dekkende exploitatie middels het inkopen van plaatsen en persoonsgebonden budgetten van jongeren. In de
provinciale beschikking staat dat het tweede deel van het subsidie na afloop van de pilotperiode alleen wordt
verstrekt wanneer het Rijk de campus structureel bekostigt. Wanneer structurele middelen t.b.v. een dekkende
exploitatie niet direct komen van het Rijk maar via andere bronnen betekent dit derhalve een nieuwe situatie. In
mei/juni 2011 zal de stand van zaken bij Wyldemerk met betrekking tot een langjarig perspectief aan de Staten
worden voorgelegd. Dit i.v.m. het wel of niet verstrekken van het tweede deel van het provinciale subsidie.
programma 6 - economie, recreatie en toerisme
137

Jaarverslag 2010
138
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Heerenveen Stad van Sport
In hun vergadering van 22 september 2010 hebben de Staten de ‘Aangepaste Startnotitie Heerenveen Stad van
Sport’ vastgesteld. Hierin werd de provinciale kaderstelling t.a.v. het project nieuw Thialf vastgesteld. Een tiental
uitgangspunten en voorwaarden werd hiermee vastgelegd voor de bouw van een nieuw Thialf. Het project nieuw
Thialf behelst of nieuwbouw of renovatie van de bestaande accommodatie.
Hiermee werd ondermeer expliciet vastgelegd dat de provincie naast de uitwerking van de zgn. Noordplotvariant
ook een gelijkwaardige uitwerking van de renovatievariant ter beschikking zal krijgen alvorens keuzes van ons
college en besluiten van de Staten aan de orde zijn.
University Campus Fryslân
In programma acht komt de UCF aan de orde.
Exploitatie
Wat heeft het Thema gekost?
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
82 82 82 0 0 0
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
1.644 2.079 0 2.079 2.080 -1
Reserves 0 0 0 0 0 0
Voorzieningen 0 0 0 0 0 0
Overlopende passiva 0 153 0 153 0 153
totaal Baten 1.726 2.313 82 2.232 2.080 151
lasten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
1.368 1.692 1.427 265 0 265
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
3.895 16.805 5.926 10.879 5.104 5.776
Reserves 0 0 0 0 0 0
Voorzieningen 0 0 0 0 0 0
Overlopende passiva 0 153 0 153 0 153
Bedrijfsvoeringskosten 1.765 1.465 1.427 38 0 38
totaal lasten 7.028 20.115 8.780 11.335 5.104 6.231
Baten - lasten -5.302 -17.801 -8.698 -9.103 -3.023 -6.080

toelichting exploitatie
Zowel in de eerste als in de tweede bestuursrapportage is reeds aangegeven dat bedrijven door de economische
recessie minder geneigd zijn tot het doen van investeringen met als gevolg dat er minder bestedingen op de
economische budgetten zijn gedaan dan begroot. Ook konden wij een groot aantal projecten financieren met
externe middelen, zoals Koers Noord/OP EFRO.
Door bovengenoemde factoren is er sprake van onderbesteding op zowel de structurele budgetten (agenda
economie) ad € 265.000 als bij de tijdelijke budgetten ad € 10.879.000. Een deel van dit bedrag, te weten
€ 5.104.000 miljoen betreft verplichte gelden en zal naar 2011 e.v. doorschuiven. Het overige deel is onverplicht
en valt daardoor vrij conform de financiële spelregels. De vrijval doet zich vooral voor bij het programma duurzame
energie. Zoals aangegeven houdt dit verband met het niet in de pas lopen van de uitvoering van dit ontwikkelingsprogramma
en de inzet van de hiervoor beschikbaar gestelde middelen. Hierboven werd aangegeven dat
aan uw Staten wordt voorgesteld uit het rekeningresultaat een bedrag van 6 ton beschikbaar te stellen voor 2011
opdat de in 2010 ingang gezette projecten in 2011 uitgevoerd kunnen worden.
Door de economische recessie zijn er in het kader van het Fryslan Fernijt II-programma in het laatste kwartaal
van 2010 veel verzoeken bij ons binnengekomen de projectduur te verlengen. Wij hebben daarop een verzoek
bij het SNN ingediend om verlenging van de programmaduur. Het SNN heeft ons verzoek gehonoreerd. Dat
betekent dat wij het programma niet per 31 december 2010 behoefden af te rekenen maar per 1 mei 2011.
Dit betekent derhalve een onderbesteding, maar heeft ook mede tot gevolg dat de begrote inkomsten
(€ 2 miljoen) niet meer ten laste van het boekjaar 2010 konden worden gebracht.
Daarnaast zijn er in 2010 geen bestedingen op de projecten Wyldemerk en Internet extensie gedaan. Hiervoor
zijn verschillende oorzaken aangegeven, die u terug kunt vinden in de rapportage gewenste resultaten.
De overlopende passiva betreft de post elektrisch voortbewegen (duurzame energie).
6.2 Toerisme en recreatie
Wat hebben we gedaan (hebben we gedaan wat we moesten doen)?
Hoe staat het met de doelstellingen van Doel Gewenst resultaat €
de thema’s? Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
6.2. Toerisme en recreatie
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
doelen
Het beleid op dit beleidsterrein is neergelegd in:
• Beleidsnota Recreatie en toerisme 2002-2010, 06/02/2002
• Fryslân, toeristische topattractie in Nederland, 21/02/2007.
Het jaar 2010 is het laatste jaar van de nota ‘Fryslân, toeristische topattractie in Nederland’. Met deze nota
hebben wij ingezet op een versnelling van de kwaliteitsverbetering van ons Fries toeristisch product op alle
fronten en op seizoensverbreding.
programma 6 - economie, recreatie en toerisme
139

Jaarverslag 2010
140
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
De meetbare doelstellingen in het beleid zijn gericht op:
• toename van de toeristische bezoekersstroom (aantal overnachtingen + dagtochten) met 15% in tien jaar tijd
(over periode 2000 – 2010);
• Handhaving van het bestedingsniveau van toeristen in Fryslân, dat boven het landelijk gemiddelde ligt;
• minimaal handhaven van het werkgelegenheidsaandeel van de Friese toeristische sector op 7,6%
• kwaliteitsverhoging van recreatieve voorzieningen, af te meten aan: diversiteit in het aanbod, hogere
bezettingsgraden en een toename van de waardering van de klant (ten minste rapportcijfer 8).
rapportage doelenrealisatie
Uit het rapport ‘Evaluatie Provinciaal Beleid Recreatie & Toerisme 2002 – 2010’, door ons vastgesteld op 30
november 2010 en u toegezonden voor de Statenbehandeling op 9 februari 2011, blijkt dat de groei van het aantal
toeristische overnachtingen in de periode 2002-2010 lager is geweest dan begroot maar dat de handhaving
van het bestedingsniveau van toeristen boven het landelijke gemiddelde ruimschoots is gehaald. Ook is het werkgelegenheidsaandeel
van de Friese toeristische sector na de programmaperiode iets gestegen. Tot slot is in de
programmaperiode gewerkt aan de kwaliteitsverhoging van recreatieve voorzieningen, onder andere door het
instellen van de STINAF-regeling. Voor een nadere toelichting wordt u verwezen naar voornoemd rapport.
Gewenste Resultaten
Thema 6.2. - Toerisme en recreatie Beleid tijd Geld
1. Het komende jaar gaan wij samen met anderen projecten ontwikkelen en
uitvoeren op de onderscheiden programmaonderdelen, Wadden en Elf Steden,
die moeten leiden tot meer toeristen, meer bestedingen door toeristen in onze
provincie en meer werkgelegenheid. Daarnaast gaan we ons met andere
betrokken partijen inzetten voor een hoger volume van vermarkting van ons
toeristisch product en een versterking van de toeristische organisatiestructuur.
Over 2010 resulteert dit in de volgende opgave “toerisme”.
2. Door middel van actieve (o.a. financiële) ondersteuning de ontwikkeling van
tien vernieuwende (cluster) projecten binnen de programmalijnen Wadden en
Elfsteden realiseren. Dit ondermeer met gebruik van de in het najaar 2009 te
openen subsidieregeling STINAF (Stimuleringsregeling Toerisme Natuurlijk
Fryslân) voor toeristische ondernemers en het continueren van het budget
“Toeristische Topattractie”.
3. Daarnaast eveneens de ontwikkeling van nog eens vijftien andere toeristische
projecten en/of samenwerkingsprocessen realiseren.
4. Fryslân Marketing de financiële ruimte bieden en daarmee indirect aansturen
op nagenoeg een verdubbeling van haar toeristische marketing en promotie
inzet én het uitvoeren van een benchmark op inzet en resultaat over voorgaande
jaren.
5. Het op basis van een in 2009 uitgevoerde verkenning met andere partijen
ontwikkelen van een businessplan voor een nieuw, breed ‘Rekreaasjeskip Fryslân’.
6. Het op basis van reeds uitgevoerde verkenningen samen met andere partijen
vaststellen van één nieuw VVV-model Fryslân en een vergaande invoering
hiervan in de vorm van o.a. een facilitair dienstencentrum en minimaal vijftien
VVV-corners.

Thema 6.2. - Toerisme en recreatie Beleid tijd Geld
7. Stimuleren van samenwerking tussen de toerismebranche, overheden en kennisinstellingen
o.a. door het met hen organiseren van ten minste drie ontmoetingsbijeenkomsten
en een (jaarlijks) ‘Frysk Toerisme Kongres’.
8. Continueren van de provinciale inzet voor het op de UNESCO-Werelderfgoedlijst
geplaatst krijgen van de Friese Elfsteden, concreet in 2010 plaatsing op de
‘nationale lijst’.
rapportage Gewenste resultaten
Ontwikkeling vernieuwende projecten
Er zijn tientallen vernieuwende en/of kwaliteitsverbeteringsprojecten in ontwikkeling met steun vanuit de STINAFregeling,
Fryslân Fernijt II en het Budget Topattractie. Met name de STINAF-regeling is bijzonder populair bij
toerisme-ondernemers. Voorbeelden van door ons gehonoreerde projecten zijn: de Stoomtrein Sneek – Stavoren,
Brulboei Orgel, Prijsvraag Duurzaamheidscentrum Afsluitdijk, Dokkum 3D internetproject.
Ontwikkeling overige projecten en of samenwerkingprocessen
Met inzet van het T&R budget en op het gebied van bezinningstoerisme zijn tientallen veelal kleinschalige
toeristisch-recreatieve projecten en activiteiten in gang gezet.
Merk Fryslân
Met ‘Fan Fryslân’ heeft de provincie een start gemaakt met een brede regiomarketing, d.w.z. marketing voor
wonen, studeren en ondernemen. Partners zijn Fryslân Marketing en verschillende externe coördinatoren van
programma’s en projecten. Merk Fryslân heeft raakvlakken met een groot aantal interne en externe programma’s
en projecten met een marketingcomponent: o.a. Friese Meren, Plattelandsprojecten, Kulturele Haadstêd, Fryslân
Ferbynt, Duurzame energie.
Fryslân Marketing de financiële ruimte bieden
Met EFRO-financiering en provinciale cofinanciering van het project ‘Fryslân Topattractie van Nederland’
(Fryslân Marketing) is sprake van verdubbeling van de toeristische marketing- en promotie inzet.
Ontwikkelen businessplan voor nieuw, breed recreatieschap
In opdracht van De Marrekrite is met steun van de provincie het plan voor een verbrede Marrekrite uitgewerkt.
Met deze verbreding met land- en routerecreatie is door het algemeen bestuur van de Marrekrite ingestemd en
deze gaat begin 2011 feitelijk van start.
VVV Fryslân
Het is niet gelukt het nieuwe VVV-model in 2010 in te voeren, zoals in onze bedoeling lag. De besluitvorming
daartoe is in december afgerond en de stichting VVV-Fryslân is in december opgericht. Het dienstencentrum
treedt per 1 februari 2011 in werking en aansluitend worden regionale aanjagers aangesteld en de VVV-corners
ingevoerd. In 2011 nemen dertien tot mogelijk vijftien gemeenten in regioverband deel: regio Zuidoost, nieuwe
gemeente Súdwest Fryslân, Noordwest en Midden. Ook het merendeel van de andere Friese gemeenten is belangstellend
en overweegt deelname in een later stadium. Eind 2012 staat een evaluatie van de VVV-Fryslân gepland.
Stimuleren samenwerking
In april 2010 is samen met de Friese gemeenten, Stenden Hogeschool en de branche het tweede Frysk Toerisme
Kongres met als thema ‘samenwerking loont!’ georganiseerd. Het initiatief voor de organisatie van volgende
programma 6 - economie, recreatie en toerisme
141

Jaarverslag 2010
142
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
edities is inmiddels overgenomen door de brancheorganisaties KHN, Recron en Hiswa. Op meerdere fronten zijn
ook andere bijeenkomsten georganiseerd: plenaire en regionale bijeenkomsten over de VVV Fryslân, bijeenkomst
met externe partijen in het kader van de T&R beleidsevaluatie. In het kader van het Interregproject Coast Alive zijn
dwarsverbindingen gelegd met de sectoren gezondheid en sport, door samen met Sport Fryslân meer mensen te
laten wandelen langs het Friese Kustpad. Ook in het project Toerisme met zorg was sprake van een dergelijke verbinding:
toeristische bedrijven zijn beoordeeld op hun geschiktheid voor mensen met diverse beperkingen.
Plaatsing Friese Elfsteden op Voorlopige UNESCO- Werelderfgoedlijst
Wij hebben de Friese Elf Steden voorgedragen voor plaatsing op de voorlopige (nationale) lijst voor uiteindelijke
plaatsing op de werelderfgoedlijst van de UNESCO. Begin 2010 heeft de door de minister van OC&W ingestelde
voorbereidingscommissie, de Commissie Leemhuis, bericht dat de focus voor de samenstelling van de Voorlopige
lijst nu op natuurlijk erfgoed en mixed sites (culturele- en natuurlijke waarden) ligt. Dit omdat westers cultureel
erfgoed inmiddels op de UNESCO-lijst oververtegenwoordigd is. In het najaar heeft de Commissie Leemhuis haar
advies uitgebracht. Geadviseerd is de Friese Elfsteden niet op de Voorlopige lijst te plaatsen.
Deze (voorlopige?) afwijzing in het kader van de UNESCO Werelderfgoed status laat onverlet onze inzet in het
kader van ons Topattractiebeleid om de komende jaren samen met marktpartijen en gemeenten de Friese
Elfsteden als sterk merk en toeristisch topproduct expliciet verder uit te werken en te positioneren.
Exploitatie
Wat heeft het Thema gekost?
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
-47 136 178 -43 0 -43
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
12 26 26 0 300 -300
Overlopende passiva 0 934 486 448 0 448
totaal Baten -35 1.096 690 405 300 105
lasten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
1.517 1.611 1.574 37 0 37
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
1.356 2.769 2.919 -151 115 -266
Overlopende passiva 0 934 486 448 0 448
Bedrijfsvoeringskosten 617 652 611 41 0 41
totaal lasten 3.491 5.966 5.591 375 115 260
Baten - lasten -3.526 -4.870 -4.901 31 185 -154

toelichting exploitatie
Tijdelijke budgetten
De (geringe) overbesteding ad € 151.000 is het gevolg van de zeer succesvolle stimuleringregeling STINAF. Er
wordt namelijk erg veel gebruik gemaakt van deze regeling door de toerisme-ondernemers. De overschrijding zal
ten laste worden gebracht op het budget 2011.
Overlopende passiva
Dit betreft de inkomsten van derden in het kader van de STINAF.
Investeringen
Bedragen x € 1.000 Saldo per Vermeerderingen Verminderingen Saldo per
1-1-2010 31-12-2010
Afgerekende werken 0 0 0 0
Opgeleverde werken 0 0 0 0
Onderhanden werken 102 5 0 107
totaal 102 5 0 107
toelichting investeringen
Het betreft hier de Stoomtrein Sneek-Stavoren railinfrastructuur.
6.3 Friese Meren Project
Wat hebben we gedaan (hebben we gedaan wat we moesten doen)?
Hoe staat het met de doelstellingen van Doel Gewenst resultaat €
de thema’s? Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
6.3. Friese Meren Project (FMP)
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
doelen
Het beleid is verwoord in de volgende documenten:
• Plan van aanpak Friese meren, 20/12/2000
• Koers op Fryslân, Friese Merenproject 2 e fase 2006-2013, 21/02/2007
• Herijking, prioritering en programmamanagement 2 e fase Friese Merenproject, 05/11/2008.
a. Door uitvoering van het Friese Merenproject willen we de volgende beleidsdoelen bereiken:
• Versterking van de marktpositie van de sector recreatie en toerisme in het Friese merengebied.
• Verbeteren van de kwaliteit van natuur, landschap en water.
• Vergroten en verbeteren van het vaargebied.
b. De prestaties van dit beleid zijn als volgt geformuleerd:
• Een werkgelegenheidsgroei van 30% in de Friese watersport gedurende de looptijd van het
Friese Merenproject.
• Een bestedingsgroei (per persoon per dag) van 150% in de Friese watersport aan het einde van de looptijd.
• Een groei van het watertoerisme die tenminste even groot is als in de Duitse watersportgebieden.
programma 6 - economie, recreatie en toerisme
143

Jaarverslag 2010
144
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
rapportage doelenrealisatie
Het belangrijkste doel van het Friese Merenproject, namelijk een werkgelegenheidsgroei van 30% in de Friese
watersport gedurende de looptijd van het Friese merenproject (2000 t/m 2015), ligt op koers. De doelstelling om
een bestedingsgroei (per persoon per dag) van 150% in de Friese watersport aan het eind van de looptijd van het
FMP te realiseren staat vanwege de economische omstandigheden nu echter onder druk. De groei van het watersporttoerisme
in Fryslân is minder groot dan in Duitse watersportgebieden, maar Fryslân is nog wel marktleider
op watersportgebied. Dit blijkt uit de in 2010 gepubliceerde evaluatie over de afgelopen tien jaar. De komende
periode zal het infrastructurele programmadeel worden versoberd en zal er meer focus komen te liggen op het
economische deel van het programma, te weten de bevordering van de bestedingen van toeristen. Dit houdt in
dat er meer focus komt op waterfronten en toegangspoorten
Een uitgebreidere toelichting op de voortgang van de doelstellingen kunt u lezen in de midterm review,
onderdeel “Evaluatie het Friese Meren Project 2000 - 2010”, vastgesteld door de Staten op 9 februari 2011.
Gewenste resultaten
Thema 6.3 Friese Meren Project (FMP) Beleid tijd Geld
1. Grenzeloos Varen 2010
1 In 2010 zullen de werkzaamheden aan het Polderhoofdkanaal in combinatie
met aanvullende maatregelen voor de natuurcompensatie worden hervat.
De sluizen in de Noordelijke Elfsteden Vaarroute zullen in 2010 worden
gerealiseerd en het opwaarderen van de route zal technisch worden voorbereid
en aanbesteed. Er zal een quick scan worden gedaan naar nieuwe
verbindingen naar Groningen en Drenthe en een planstudie zal worden
verricht naar de verbinding tussen Workum en Hindeloopen.
2 De uitvoering van de drempelverlagingen van de sluizen Workum en Makkum
zal worden gestart en de capaciteitsuitbreiding van de Johan Friso sluis in
Stavoren zal worden aanbesteed.
3 De uitvoering van verruiming van de bedieningstijden van bruggen en sluizen
zal in 2010 tot uitvoering komen. In samenwerking met de gemeenten Sneek,
Wymbritseradiel en Boarnsterhim is een investeringsplan opgesteld om 22
bruggen te automatiseren, centraal te bedienen en tolvrij te maken. Finale
samenwerkingsafspraken tussen partijen vinden in het najaar van 2009 plaats.
Een separaat voorstel inclusief financieringsplan zal eind 2009/begin 2010
aan u ter besluitvorming worden voorgelegd. Dit initiatief is bij de begroting
van 2008 in de financiële meerjaren planning Verkeer en Vervoer opgenomen.
4 In 2009 wordt het streefbeeld voor de recreatieve diepte van de Friese meren
en kanalen vastgesteld. In 2010 wordt op basis van het streefbeeld voor de
recreatieve diepte, gestart met de uitvoering van de subsidieregeling versnelling
onderhoudsbaggeren en het oplossen van de provinciale en
gemeentelijke baggerknelpunten.
2. Stimuleren bestedingen aan wal 2010
1 In 2010 wordt in samenwerking met de gemeenten voor zes watersportkernen
een masterplan ruimtelijke kwaliteit opgesteld. Tevens zal in 2010
de uitvoering van drie masterplannen (o.a. Sneek) worden voorbereid.

Thema 6.3 Friese Meren Project (FMP) Beleid tijd Geld
2 In 2010 wordt voor drie toegangspoorten een versterkingsplan opgesteld.
In 2010 zal de uitvoering van 1 á 2 versterkingsplannen (o.a. Harlingen)
worden voorbereid.
3 De “task-force regelgeving”, bedoeld om toeristisch recreatieve ondernemers
te ondersteunen bij bijvoorbeeld vergunningenprocedures zal in 2010
operationeel zijn.
4 De in 2009 uitgevoerde haalbaarheidsstudie naar een watersportpas zal in
2010 een businesscase opleveren. In 2010 zal definitieve besluitvorming over
de introductie plaatsvinden.
3. Ecologie en Duurzaamheid 2010
1 In 2010 wordt het elektrisch varen gestimuleerd door de aanleg van ca 10
oplaadpunten t.b.v. de laadinfrastructuur, de uitvoering van een subsidieregeling
voor het in- en ombouwen van vaartuigen, het promoten van
elektrisch varen naar ondernemers en watersporters op beurzen en bijeenkomsten
en het uitvoeren van een marktonderzoek.
2 Het uitvoeren van een vooronderzoek naar Cradle to Cradle toepassingen
en een energieneutraal stand alone oplaadstation voor elektrisch varen.
rapportage Gewenste resultaten
Grenzeloos Varen 2010
6.3.1.1 Doordat de onderhandelingen tussen Opsterland en Smallingerland over het Polderhoofdkanaal moeizaam
verlopen en er daardoor vertraging is opgetreden bij het aanvragen van de nieuwe ontheffingen (Flora- en Faunawet)
mag verwacht worden dat uitvoering niet eerder start dan eind 2011/begin 2012. De gemeenteraden en u
moeten dan wel hebben ingestemd met de herstart.
De opwaardering van de Noordelijke Elfsteden Vaarroute is in uitvoering, de laatste brugverhogingen worden in
2011 afgerond, één van de twee sluizen is in 2010 opgeleverd, de 2 e komt gereed in 2011. Afhankelijk van de
voortgang van de aankoop van de grond, zal in 2011 een bestek voor de verruiming van de vaarweg worden
aanbesteed. De route zal naar verwachting in 2013 geheel operationeel zijn.
De quick scan naar de nieuwe verbinding Drachten-Groningen en Drachten-Drenthe is uitgevoerd en heeft
opgeleverd dat het een kostbare en risicovolle verbinding is. Aanleg van de verbindingen zal worden heroverwogen
bij de midterm review Friese Merenproject.
Het opstarten van een planstudie voor de nieuwe verbinding Workum-Hindelopen zal worden heroverwogen
bij de midterm review Friese Merenproject in 2011.
6.3.1.2 De besteksvoorbereiding voor de drempelverlaging Sluis Workum is gestart, daadwerkelijke uitvoering
start in 2011 omdat de procedure in het kader van de primaire kering meer tijd vergt dan verwacht.
Het aanpassen van de drempelhoogte in Sluis Makkum zal worden heroverwogen. Doorgaan is mede afhankelijk
van de bereidheid van gemeente en Wetterskip om het aansluitende kanaalvak in de dorpskom op diepte te brengen.
Het nog door de gemeente op te stellen Masterplan zal daarbij worden betrokken voor deze toegangspoort.
De aanbesteding van de Johan Frisosluis is gestart. Er zijn na de eerste ronde nog vier inzenders in de race.
De tweede en laatste selectieronde vindt plaats in het voorjaar van 2011.
6.3.1.3 Het project brug- en sluisbediening waarbij het de bedoeling is pauzes in de bediening van bruggen af te
schaffen, heeft geleid tot een pilotproject, waarbij de gemeenten Boarnsterhim, Sneek en Wymbritseradiel en de
programma 6 - economie, recreatie en toerisme
145

Jaarverslag 2010
146
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
provincie in een samenwerkingsvorm het doel hadden 23 bruggen op afstand te bedienen. Financieel is dat doel
niet haalbaar gebleken. Een vergelijkbaar project met alleen de gemeente Wymbritseradiel is tevens financieel niet
haalbaar gebleken. De gemeente Sneek heeft de pauzes in 2010 wel afgeschaft door inzet van extra personeel.
Aansluitend op een onderzoek naar de bedrijfsvoering van de provinciale brug- en sluisbediening zal in 2010/2011
worden onderzocht in hoeverre het mogelijk is op andere wijze bij de gemeentelijke bruggen aan te haken. Naast
de provinciale bezuinigingsopgave zal samen met gemeenten ook nadrukkelijk gekeken worden naar inzet van
extra tijdelijk personeel via werkvoorzieningorganisaties of iets dergelijks.
6.3.1.4 Doordat het concept streefbeeld bij het Wetterskip een nogal vergaande reactie heeft opgeleverd, is de
vaststelling van het streefbeeld doorgeschoven naar medio 2011. Vooral de toetsing aan de Kader Richtlijn Water
vergt meer tijd.
Er is gestart met de uitvoering van het uitbaggeren van de Langwarder Wielen. Door het faillissement van de
aannemer op 16 maart 2010 zijn de werkzaamheden weer gestopt. Gemeente en provincie zijn overeengekomen
dat het werk niet wordt voorgezet door de aannemer, die de failliete boedel heeft overgenomen. Het werk zal
door de provincie worden overgenomen als pilotproject in het kader van “grip op grond”. Daarbij zal nadrukkelijk
gekeken worden naar combinaties met de uitvoering van het knooppunt Joure in verband met zandopbrengsten.
Stimuleren bestedingen aan wal 2010
6.3.2.1 In 2010 zijn masterplannen opgesteld voor Earnewâld, Woudsend, IJlst, Bolsward. Deze zijn door de
betreffende gemeenteraden vastgesteld. Daarnaast is gestart met het opstellen van de masterplannen voor Joure,
Balk, Franeker en Dokkum. Alleen voor de watersportkernen uit de (voormalige) gemeente Wymbritseradiel
(Heeg, Woudsend en IJlst) is sprake van een financiële dekking voor het aan de masterplannen gekoppelde
uitvoeringsprogramma. Vanwege de nog lopende discussie rondom het beschikbaar stellen van REP-middelen is
er voor de andere watersportkernen nog geen sprake van een financiële dekking van de voorgestelde uitvoeringsprogramma’s.
Gestreefd wordt om in 2011 ook een bestuursovereenkomst te sluiten met de betreffende gemeenten
over de watersportkernen Earnewâld, Bolsward, Joure, Balk, Franeker en Dokkum. In 2010 is de uitvoering
van de masterplannen voorbereid in Earnewâld en Heeg. Vanwege het aanwezige voorzieningenniveau en de
ruimtelijke kwaliteit in Sneek bleek het opstellen van een masterplan geen toegevoegde waarde te hebben.
Momenteel wordt in Sneek wél de uitvoering van een tweetal projecten voorbereid waarvoor een OP/EFRObijdrage
(Operationeel Programma/ Europees Fonds Regionale Ontwikkeling) is verkregen.
6.3.2.2 In 2010 zijn versterkingsplannen opgesteld voor de toegangspoorten Harlingen, Lemmer en de Zuidoever
Tjeukemeer. Deze plannen zijn inmiddels informatief aan de betreffende gemeenteraden gepresenteerd. Vanwege
de nog lopende discussie rondom het beschikbaar stellen van REP-middelen is er voor deze toegangspoorten nog
geen sprake van een financiële dekking van de voorgestelde uitvoeringsprogramma’s. In Harlingen hebben de
langdurige coalitieonderhandelingen tevens voor vertraging gezorgd. Op basis van deze plannen wordt in 2011
een bestuursovereenkomst tussen gemeenten en provincie opgesteld. Daarna kan met de voorbereiding van de
uitvoering gestart worden. In 2010 is tevens gestart met het opstellen van het versterkingsplan voor de toegangspoort
Makkum.
6.3.2.3 Op het punt van het instellen van een “task-force regelgeving”, bedoeld om toeristisch recreatieve ondernemers
te ondersteunen bij bijvoorbeeld vergunningenprocedures zijn initiatieven ondernomen om samen met de
brancheorganisaties te komen tot samenwerking en medefinanciering omdat we dit niet zagen als alleen een
overheidstaak. Dit heeft niet tot resultaat geleid; we herbezinnen ons op deze maatregel.

6.3.2.4 De introductie van een watersportpas is een vorm van productontwikkeling die niet als taak van de provincie
moet worden beschouwd. In het verslagjaar is samen met Fryslân Marketing gezocht naar een aanbestedingswijze
waarbij de markt het voortouw neemt om een brede toeristische pas te introduceren, vergelijkbaar met de
“I Amsterdam Card” waarbij de betrokkenheid van de overheid en Fryslân Marketing op afstand blijft. Deze aanbesteding
wordt begin 2011 in gang gezet, waarbij de provincie bijdraagt in de vorm van startkapitaal.
Ecologie en Duurzaamheid in 2010
6.3.3.1 Dit jaar is door ons het meerjarenprogramma 2010-2014 en de uitvoeringsagenda 2010/2011 Elektrisch
varen vastgesteld. De stand van zaken is als volgt:
In Sneek zijn 24 oplaadpunten voor Elektrisch varen gerealiseerd, waaronder acht oplaadpunten voor grote
(verhuur)kruisers (krachtstroom), in Harlingen 12 aansluitpunten, waarvan 4 met krachtstroom. Gesprekken over
realisatie van oplaadpunten lopen met de gemeente Het Bildt en de voormalige gemeente Wymbritseradiel. De
subsidieregeling voor inbouw- en ombouw van vaartuigen is via ons besluit verlengd t/m augustus 2011. Op Boot
Holland is door de Stifting Elektrysk Farre Fryslân (SEFF) (opnieuw) een “elektrisch varen paviljoen” georganiseerd.
In december 2010 is via een “business-to-business” startbijeenkomst door SEFF een start gemaakt met de
kwaliteit- en innovatieprojecten. Doel is via gezamenlijke aanpak van HISWA en SEFF te komen tot een kwaliteitsverbetering
en borging (certificering) van elektrische inbouwsystemen en bedrijven.
In november 2010 is een externe opdracht verstrekt voor een onderzoek naar mogelijke “Electric-only” vaarroutes
in de provincie. Dit onderzoek zal eind februari 2011 worden afgerond.
Ten aanzien van het monitoren van de werkgelegenheid is in december 2010 een externe opdracht verstrekt voor
een onderzoek naar “Economische potentie van elektrisch varen in de provincie Fryslân”. Dit onderzoek zal eind
maart 2011 worden afgerond.
6.3.3.2 Er zijn gesprekken gevoerd omtrent de realisatie van een energieneutraal “stand alone oplaadstation”
voor elektrisch varen waarin ook Cradle to Cradle-toepassingen zijn geïntegreerd. Vanuit de bedrijven is er
serieuze interesse om (beperkt) te investeren. Gebleken is echter dat er nog onvoldoende (externe) partijen
mee willen financieren in deze pilot. Getracht wordt op korte termijn via geïnteresseerde partijen aanvullende
financiering te vinden. Er zijn nog geen concrete projectvoorstellen ingediend.
Overigens zijn er op het gebied van ecologie en duurzaamheid meer resultaten vermeldenswaard. Er is een nadere
verkenning opgesteld over de invulling en locatie van de mitigerende maatregelen. Dit mitigatiepakket komt
bovenop de algemene werkwijze om bij alle projecten bewust na te gaan waar kleine en grote ecologische en/of
duurzaamheidwinsten te behalen zijn. Uit overleg met alle betrokken partijen, waaronder Staatsbosbeheer, It
Fryske Gea en Wetterskip Fryslân, blijkt dat de beste kansen voor de uitvoering van het mitigatiepakket liggen bij
de Fluessen of de Snitser Mar. Een tweetal pilots in die gebieden zullen in 2011 plaatsvinden.
Op het gebied van duurzaamheid zijn er daarnaast op een aantal terreinen concrete stappen gezet.
• Er is gestart met duurzaam aanbesteden conform de criteria voor Duurzaam Inkopen, zoals die opgesteld zijn
door SenterNovem (AgentschapNL).
• Bij alle opgestelde masterplannen voor watersportkernen en toegangspoorten zijn de ‘bouwstenen voor duurzaamheid’
gebruikt. Hierdoor wordt in het masterplan altijd aandacht besteed aan de mogelijkheden voor het
(her)gebruik van duurzame materialen, maatregelen op het gebied van energiebesparing of duurzame energie.
• Vrijgekomen baggerspecie wordt in hoge mate hergebruikt, bij voorkeur in naburige (oever- en kaden-)projecten.
De samenwerking tussen Wetterskip Fryslân en de provincie is hierdoor sterk toegenomen.
programma 6 - economie, recreatie en toerisme
147

Jaarverslag 2010
148
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
• In 2010 zijn twee pilots voorbereid (realisatie 2011) waarbij geëxperimenteerd wordt met een beter systeem van
vuilwaterinname in havens.
Exploitatie
Wat heeft het Thema gekost?
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
621 104 29 75 78 -3
Overlopende passiva 0 868 868 0 0 0
totaal Baten 621 972 897 75 78 -3
lasten
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
4.214 4.295 3.698 597 582 15
Overlopende passiva 0 868 868 0 0 0
Bedrijfsvoeringskosten 672 653 600 53 0 53
totaal lasten 4.886 5.816 5.166 650 582 68
Baten - lasten -4.265 -4.844 -4.269 -575 -504 -71
toelichting exploitatie
Tijdelijke budgetten
Op een begroting van € 4,3 miljoen is € 3,7 miljoen besteed. Het restant ad € 0,6 miljoen is doorgeschoven naar
2011 conform de prognose bij de 2 e bestuursrapportage. Het gaat hier onder andere om de projecten Oosterpoortbrug
Sneek en Stevenshoek Langweer. Voor deze projecten is EFRO subsidie verleend en de gemeenten
Sneek en Skarsterlân zijn nu met de voorbereiding bezig. Verder betreft het baggerwerkzaamheden bij de Langweerder
Wielen die door het faillissement van de aannemer zijn vertraagd.
Investeringen
Bedragen x € 1.000 Saldo per Vermeerderingen Verminderingen Saldo per
1-1-2010 31-12-2010
Afgerekende werken 9.189 -1.346 619 7.225
Opgeleverde werken 24.962 470 40 25.392
Onderhanden werken 471 1.416 786 1.100
totaal 34.622 540 1.445 33.717

toelichting investeringen
Afgerekende werken
In 2010 zijn de volgende projecten afgerekend; Capaciteit Driewegsluis, Lits Lauwersmeerroute,Spoorbrug Indyk,
Spoorbrug Boazum, Spoorbrug Ouddeel, Brug Noorder Oudeweg afstandsbediening ,Bochtverruiming Nauwe
Wymerts, Bochtveruiming Woudsender Rakken, Banjonet Oude Schouw, Aanlegvoorziening Noorder Alde Wei,
Bocht Meinesloot en brug Zoolsloot.
Opgeleverde Werken
In 2010 zijn geen projecten opgeleverd.
Staande Mastroute
De Staande Mastroute Grou-Leeuwarden is in 2009 in gebruik genomen. Een geschil tussen de provincie en
aannemer over de wijze van grondtransport is door de aannemer aanhangig gemaakt bij de Raad van Arbitrage.
De uitspraak wordt in 2011 verwacht. Na beoordeling van de claim is de verwachting dat de beschikbare middelen
toereikend zullen zijn. Evaluatie van de realisatie en de administratieve en financiële afhandeling van het project
worden na afronding van dit geschil afgerond.
Onderhanden Werken
Het betreft hier de Projecten Sluis Stavoren, Verruiming brug- en sluisbediening op afstand, Bijdrage aanpassen
sluisdrempeldiepte Workum, en realisatie recreatiegeulen Grutte brekken,
Capaciteitsuitbreiding Johan Frisosluis
In de 1e Berap 2010 is gemeld dat voor dit specifieke project gekozen is voor het aanbestedingstraject met de
zogenaamde ‘Concurrentie Gerichte Dialoog’ om tussentijds te kunnen bijsturen en ook de kans op creatieve en
goedkopere oplossingen mogelijk te maken. Op basis van de ingediende plannen in de 1e fase (medio september)
kan worden geconstateerd dat deze procedure daadwerkelijk geleid heeft tot een aantal creatieve oplossingen.
Op basis van de ingediende plannen met bijbehorende plafondbedragen en het huidige programma van eisen
zullen de projectkosten lager uitvallen dan het geclausuleerde bedrag in de begroting. Medio 2011 zullen conform
eerdere planning de plannen inhoudelijk aan u worden voorgelegd met het verzoek het uitvoeringskrediet
beschikbaar te stellen.
Verruiming bedieningstijden bruggen en sluizen
In 2010 is de Pilot Verruiming Bedieningstijden afgerond. De betrokken partijen (provincie Fryslân, gemeente
Sneek, gemeenten Boarnsterhim en Wymbritsteradiel) zijn tot de conclusie gekomen dat het verruimen van de
bedieningstijden en het afschaffen van bruggelden door middel van afstandbediening in gezamenlijkheid financieel
niet haalbaar is. Wel zijn de provincie en de gemeenten afzonderlijk doorgegaan om de ambitie van
“Grenzeloos varen” te realiseren. Op onderdelen is dit ook gelukt. Van daaruit worden voor de meest belangrijke
en kansrijke provinciale vaarwegen verdere mogelijkheden onderzocht, waarbij gastvrijheid, de bezuinigingstaakstelling
en de personeels- en werkgelegenheidsontwikkeling centraal staan. Dit plan wordt u voor de zomer
voorgelegd.
Verlagen drempel sluis Workum
De verwachting is dat dit project pas in 2012 gerealiseerd kan worden in plaats van 2011. De vertraging is veroorzaakt
door een lastige en daardoor langere planvorming. Op basis van nader onderzoek is geconcludeerd dat voor
het project naar alle waarschijnlijkheid de procedure Wet Waterkering doorlopen zal moeten worden.
programma 6 - economie, recreatie en toerisme
149

Jaarverslag 2010
150
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Recreatiegeul Grutte Brekken
De uitvoering van dit project is in volle gang en zal in het voorjaar van 2011 afgerond worden. De prognose einde
werk blijft binnen de beschikbare middelen. Binnen het project wordt een mogelijke vrijval voorzien, deze vrijval
zal worden meegenomen bij de actualisatie van de investeringen.
6.4 Koers Noord - EFRO/EZ-programma
Wat hebben we gedaan (hebben we gedaan wat we moesten doen)?
Hoe staat het met de doelstellingen van Doel Gewenst resultaat €
de thema’s? Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
6.4. Koers Noord - EFRO/EZ-programma
doelen
Naast eigen provinciale middelen kunnen wij ook een beroep doen op externe middelen zoals die in het kader van
de uitvoeringsprogramma’s ‘Koers Noord, Op weg naar Pieken 2007-2010’ (Koers Noord) en ‘Operationeel Programma
Noord-Nederland 2007-2013’ (OP EFRO) voor de SNN-provincies beschikbaar zijn in de periode 2007-
2013 (met voor het OP EFRO uitloop tot eind 2015). In SNN-verband is het gezamenlijke regionaal-economische
beleid en de strategie vastgelegd in de ’Strategische Agenda Noord-Nederland 2007-2013’.
Op basis van dit document zijn twee uitvoeringsprogramma’s opgesteld: het programma Koers Noord en het OP
EFRO. Het Koers Noord-document beslaat dat deel van de
Strategische Agenda dat met EZ-middelen gefinancierd kan worden.
Dit programma richt zich op het versterken van de internationale concurrentiekracht van de regio langs een drietal
actielijnen:
1. Het uitbouwen van economische pieken van nationaal belang (water, energie, sensortechnologie en
agri business).
2. Het bewerkstelligen van een transitie in een drietal regionaal belangrijke sectoren naar meer kennisintensieve,
innovatieve toepassingen en naar ontwikkeling van nichemarkten met spin-offs voor de regionale werkgelegenheid
(life sciences, toerisme en chemie).
3. Het realiseren van een algehele transitie naar een meer hoogwaardige, kennisintensieve economie.
Het OP EFRO is de uitvoeringsprogramma voor dát deel van de Strategische Agenda dat met Europese middelen
(EFRO) kan worden gefinancierd. De verdeling van het beschikbare budget is als volgt:
• 56% voor prioriteit 1: Innovatie, kenniseconomie en ondernemerschap;
• 20% voor prioriteit 2: Aantrekkelijke steden;
• 20% voor prioriteit 3: Aantrekkelijke regio’s;
• 4% voor prioriteit 4: Technische Bijstand (uitvoeringskosten).
rapportage doelenrealisatie
Het gaat hier om doelen op de lange termijn. Dit cofinancieringsbudget wordt gebruikt voor Friese projecten
die worden ingediend voor financiering vanwege ‘Koers Noord’ en/of ‘OP EFRO Noord’ en ‘Interreg-EFRO’.
De projecten komen voort uit diverse, provinciale beleidsterreinen die passen binnen de genoemde kaders van
beide uitvoeringsprogramma’s. De geformuleerde doelen behoren bij die beleidsterreinen en dragen bij aan de
realisering daarvan.

‘Koers Noord, Op weg naar Pieken 2007-2010’ liep tot en met 2010. Het beschikbare budget raakte in december
uitgeput. Het ‘OP EFRO-programma’ raakte reeds eerder uitgeput. Voor dit programma is een reservelijst aangemaakt
met het oog op wellicht vrijvallende middelen. De middelen, die zijn overgehouden op vorige Noordelijke
subsidieprogramma’s en regelingen, ca. € 21,6 miljoen, worden in de periode 2011-2013 aangewend voor een
vervolg op het ‘Koers Noord-programma’ voor de onder punt 1 genoemde pieken.
Gewenste resultaten
Thema 6.4. - Koers Noord - EFRO/EZ-programma Beleid tijd Geld
Het gaat hier om co-financieringsmiddelen om projecten mede te financieren die
vooral met externe middelen worden gerealiseerd. De projectontwikkeling, die ook
al in de paragrafen 6.1 en 6.2. aan de orde is gekomen, vindt vooral plaats op de
genoemde speerpunten watertechnologie, duurzame energie, metaal, (groene) life
sciences, zorgeconomie en sociale innovatie. Bedrijven, kennisinstellingen en eventueel
intermediairs werken in clusters samen aan projecten, die zijn gericht op de
tot standkoming van innovaties.
Overzicht van de in 2010 gehonoreerde aanvragen
bedragen in euro’s Onderdeel uit Totale Toegekende Toegekende
Útfiringsaginda investering bijdragen Koers provinciale
Ekonomy Noord-/EFRO-/ cofinanciering
Projectnaam rijkscofinanciering
Frisian Solar Challenge Energie 1.550.000 450.000 200.000
Healthy Ageing Network Groene life
Noord-Nederland sciences (l s) 2.955.000 1.200.000 142.500
Sensors and Water (SAWA) Water 8.091.898 2.826.501 403.785
Biotrap Water 783.500 176.669 176.670
Rootstoerisme (Fryslân Ferbynt) Toerisme 1.795.000 795.000 500.000
Waterapplicatiecentrum Water 2.234.150 1.329.319 284.854
LIMIS Groene l s 3.428.000 1.500.000 300.000
Demosite ziekenhuis Sneek Water 1.975.861 445.417 445.417
Stimuleringsregeling Energie- Energie 2.250.000 0 2.250.000
besparing in de bestaande bouw
Drenthe, Fryslân en Groningen
2007-2013 (SEBB 2009) –
het Friese deel
FMP: Stevenshoek Langweer Toerisme 540.000 180.000 180.000
FMP: Elfstedenroute bevaarbaar
Sneek(3) Toerisme 4.360.145 1.526.050 400.000
FMP: Waterstad A7 Sneek Toerisme 4.519.200 1.581.720 822.640
IAP Fryslân Fernijt Fernijt III E,W,G l s,T 4.630.000 2.930.000 1.700.000
To the next level Gaming 5.833.000 1.775.127 370.000
Praktijkleercentra Bouw Fryslân Sociale innovatie 7.793.764 1.948.441 200.000
Geavanceerde simulatoren voor
het beroeps- en praktijkonderwijs Sociale innovatie 548.241 150.000 50.000
programma 6 - economie, recreatie en toerisme
151

Jaarverslag 2010
152
Exploitatie
Wat heeft het Thema gekost?
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
bedragen in euro’s Onderdeel uit Totale Toegekende Toegekende
Útfiringsaginda investering bijdragen Koers provinciale
Ekonomy Noord-/EFRO-/ cofinanciering
Projectnaam rijkscofinanciering
Ontwikkeling Groen Gas Hubs
in Noord-Nederland Energie 7.005.164 1.578.675 400.285
Watercampus Water 44.100.000 8.758.400 3.753.600
Hotspot duurzame energie Energie 2.981.682 1.625.177 597.004
From Well to Wheel Water 1.501.221 296.166 296.167
CCC – Versterking en verbreding Groene l s 9.530.160 3.076.204 250.000
InForCare Groene l s 2.089.609 513.434 194.000
Smart Dairy Farming Groene l s 3.814.570 745.471 248.490
totaal 124.310.165 35.407.771 14.165.412
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
0 120 120 0 43 -43
totaal Baten 0 120 120 0 43 -43
lasten
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
3.843 12.939 7.357 5.582 5.625 -43
Bedrijfsvoeringskosten 991 461 461 1 0 1
totaal lasten 4.834 13.400 7.818 5.583 5.625 -43
Baten - lasten -4.834 -13.281 -7.698 -5.583 -5.582 -1
toelichting exploitatie
Tijdelijke budgetten
In de tweede Berap 2010 is al rekening gehouden met een onderbesteding van € 4,5 miljoen. Uiteindelijk is de
onderbesteding groter uitgevallen en wel € 5,6 miljoen. Het betreft hier verplichte gelden welke niet meer in 2010
tot besteding konden komen en derhalve doorschuiven. De oorzaak is de reeds gememoreerde economische crisis
waardoor investeringen vertraging oplopen. Daarenboven heeft de audit autoriteit van het ministerie van Financiën
afgelopen voorjaar een zware en uitgebreide controle uitgevoerd bij de Uitvoeringsorganisatie van het SNN
waardoor de behandeling en committering van ingediende aanvragen een grote vertraging hebben opgelopen
met als gevolg dat bestedingen niet meer konden plaatsvinden in 2010.

6.5 Waddenfonds
Wat hebben we gedaan (hebben we gedaan wat we moesten doen)?
Hoe staat het met de doelstellingen van Doel Gewenst resultaat €
de thema’s? Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
6.5 Waddenfonds
doelen
Het kabinet heeft naar aanleiding van het op 1 april 2004 uitgebrachte advies van de Adviesgroep Waddenzeebeleid
(AGW) besloten om in een periode van 20 jaar € 800 miljoen uit te trekken voor extra investeringen in
de Waddenzee en het Waddengebied. Voor deze investeringen is een apart Waddenfonds opgericht dat onder
beheer staat van de minister van VROM. Het Waddenfonds is een subsidieregeling die extra investeringen in
projecten in en rond de Waddenzee op ecologisch en economisch gebied mogelijk maakt.
Het Waddenfonds kent vier hoofddoelstellingen, waarbinnen voor de komende vijf jaar investeringsprioriteiten
zijn vastgesteld.
• Het vergroten en versterken van de natuur- en landschapswaarden van het Waddengebied.
• Het verminderen of wegnemen van externe bedreigingen van de natuurlijke rijkdom van de Waddenzee.
• Een duurzame economische ontwikkeling in het Waddengebied bewerkstelligen dan wel gericht zijn op
een substantiële transitie naar een duurzame energiehuishouding in het Waddengebied en de direct
aangrenzende gebieden.
• Het ontwikkelen van een duurzame kennishuishouding ten aanzien van het Waddengebied.
rapportage doelenrealisatie
In 2010 werd de derde tender opengesteld. Deze was over de volle breedte van het Waddenfonds werkzaam,
dus nu ook voor economische projecten. Ook hier hebben wij opgetreden als olieman, die makelt en schakelt.
In december heeft de minister van Infrastructuur en Milieu (I&M) aan de Waddenprovincies het verzoek gericht
het Waddenfonds over te nemen, zoals in het regeerakkoord van het huidige kabinet is opgenomen. Hierover
zijn inmiddels de gesprekken gestart met het Rijk. Wel hebben wij erop aangedrongen dat ook in 2011 middelen
kunnen worden besteed.
Gewenste resultaten
Thema 6.5. – Waddenfonds Beleid tijd Geld
1. Een evenredig deel van de middelen uit het Waddenfonds voor het Friese gebied.
2. Een pro-actieve ontwikkeling en bescherming van de Waddenzee c.q. het
Waddengebied door middel van concrete programma’s / projecten.
3. Integrale aanpak van de maatregelen vanuit het Waddenfonds.
4. Koppeling met andere geldstromen, waaronder de Europese programma’s en
Koers Noord/OP EFRO Noord.
5. Verwezenlijking van de beleidsmatige doelstellingen en opgaven m.b.t. het
innovatie- en investeringsbeleid.
programma 6 - economie, recreatie en toerisme
153

Jaarverslag 2010
154
rapportage Gewenste resultaten:
Eind december 2010 heeft de minister van I & M de beschikkingen over de derde tender afgegeven.
Er werden in totaal 102 aanvragen ingediend, hiervan werden drie ingetrokken, waren er 60 ontvankelijk en
39 niet ontvankelijk. De minister heeft op advies van de Adviescommissie en de Regiocommissie in totaal 18
projectaanvragen gehonoreerd. Hiermee is een totaal investeringsbedrag gemoeid van € 70.289.424 en een
totale bijdrage uit het Waddenfonds van € 36.725.723.
Er kan onderscheid worden gemaakt tussen projecten die in één provincie spelen en projecten die in meer dan
één provincie spelen.
Voor onze provincie ziet het beeld er als volgt uit. De lettercombinaties duiden op de rubrieken van het waddenfonds,
waarbij E&E is economie en energie, L&N is natuur en landschap, K is kennis en Eb is externe bedreiging.
Gehonoreerde Friese projecten met provinciale cofinanciering
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
projectnaam totale investering Bijdrage provinciale
Waddenfonds cofinanciering
N&L Van Polder naar Kwelder € 221.102 € 187.937 € 16.583
E&E Kweldercentrum Noarderleech € 950.000 € 380.000 € 285.000
totaal € 1.171.102 € 567.937 € 301.583
Gehonoreerde projecten die ook in Fryslân spelen met provinciale cofinanciering:
Eb Zilt Perspectief € 2.842.047 € 2.557.842 € 107.012
K WaLTER € 4.891.775 € 4.402.598 € 81.530
Eb Vissers van de Wadden € 1.195.714 € 823.860 € 108.000
N&L Herplant van iepen in de Waddenregio € 3.521.798 € 2.663.107 € 203.300
totaal € 12.451.332 € 10.447.407 € 499.842
Het totaal van beide bovenstaande tabellen:
totaal € 13.622.434 € 11.015.344 € 801.425
Gehonoreerde Friese projecten zonder provinciale cofinanciering:
N&L Boerderijen aan de Waddenkust € 2.908.050 € 2.164.697
N&L Ruim baan voor vissen in het
Waddengebied € 11.120.000 € 6.332.900
E&E Biogasleiding Noordoost-Fryslân € 22.873.000 € 5.000.000
€ 36.901.050 € 13.497.597
Gehonoreerde projecten die ook in Fryslân spelen zonder provinciale cofinanciering:
N&L Metawad - 1 € 3.318.977 € 2.987.079
totaal € 3.318.977 € 2.987.079
Het totaal van beide bovenstaande tabellen:
totaal € 40.220.027 € 16.484.676
Totaal-generaal:
totaal € 53.842.461 € 27.500.020 € 801.425
We kunnen vaststellen dat een bedrag uit het Waddenfonds van € 14.065.534 van de derde tender van het
Waddenfonds, groot € 36.725.723 in onze provincie is terecht gekomen. Daarenboven een gedeelte van
€ 13.434.486, gemakshalve houden we een derde van dit bedrag aan, dat is € 4.478.162. In totaal € 18.543.696,
dit is 50,5% van de bij de derde tender beschikbaar gestelde middelen. Hiermee is een investeringsvolume
gemoeid van ca. € 43.328.922 waarbij wij ook een derde deel hebben genomen van het investeringsvolume van

projecten die in meer dan één provincie spelen. Hiervoor hebben wij een bedrag van € 801.425 ingezet hetwelk
overeenkomt met een multiplier van ruim 54.
Het eerste van onze gewenste resultaten hebben wij bij deze tender ruim gehaald. Van de tien gehonoreerde
projecten die zich in Fryslân afspelen zijn vijf uit de rubriek natuur en landschap, twee uit de rubriek economie en
energie, twee uit de rubriek externe bedreiging en één uit de rubriek kennis. Hiermee zijn ook de onder twee en
drie gewenste resultaten bereikt. De onder punt vier genoemde koppeling met andere geldstromen is, gelet op de
van kracht zijn de criteria, een schier onmogelijke opgave. We moeten vaststellen dat het onder punt vijf gestelde
deels gelukt is, het is voor het Waddenfonds ook een moeilijke opgave.
Exploitatie
Wat heeft het Thema gekost?
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
0 0 0 0 1 -1
totaal Baten 0 0 0 0 1 -1
lasten
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
302 1.710 985 725 726 -1
Bedrijfsvoeringskosten 130 279 87 192 0 192
totaal lasten 432 1.989 1.072 917 726 191
Baten - lasten -432 -1.989 -1.072 -917 -725 -192
toelichting exploitatie
Tijdelijke budgetten
In de tweede bestuursrapportage is al melding gemaakt van de onderbesteding op het project natuurcentrum
Schiermonnikoog. Het budget is verplicht en schuift daardoor naar 2011 en verder.
6.6 Europese projecten (Interreg)
Wat hebben we gedaan (hebben we gedaan wat we moesten doen)?
Hoe staat het met de doelstellingen van Doel Gewenst resultaat €
de thema’s? Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
6.6. Europese projecten (Interreg)
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
programma 6 - economie, recreatie en toerisme
155

Jaarverslag 2010
156
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
doelen
Binnen doelstelling drie van het EU-cohesiefonds “coöperatie of territoriale samenwerking” zijn drie vormen van
samenwerking onderscheiden, te weten grensoverschrijdende, transnationale en interregionale. Er wordt mee
beoogd een nauwere samenwerking tussen de EU-regio’s te realiseren en daarmee tot een versnelde economische
ontwikkeling en meer groei. De nationale grenzen vormen vaak een hinderpaal voor de ontwikkeling van het
Europese grondgebied in zijn geheel en voor het Europese potentieel voor een volledig concurrentievermogen.
• Interreg A: grensoverschrijdende samenwerking, in het EDR-gebied (Eems Dollard Regio)
• Interreg B: transnationale samenwerking, Noord-Nederland participeert in het programmagebied Noordzee en
partieel in dat voor de Oostzee
• Interreg C: interregionale samenwerking, dat is samenwerking met welke andere regio(‘s) dan ook in de EU.
Door samenwerking met andere Europese regio’s is en wordt gewerkt aan:
• de uitvoering van het provinciale beleid dat er op is gericht om Europese fondsen zo goed mogelijk te benutten
voor de uitvoering van (Europese) projecten, waardoor provinciaal beleid versneld kan worden gerealiseerd;
• het verbeteren van de Friese leefomgeving en het bevorderen van innovatie. Daarmee wordt gewerkt aan de
versterking van de regionale economie;
• het actief op zoek gaan naar vergelijkbare regio’s om op het gebied van economische en culturele ontwikkeling
van en met elkaar te leren.
rapportage doelenrealisatie:
Van de in 2009 door de betreffende Steering Committees goedgekeurde projecten is de uitvoering dit jaar
(2010) goed op gang gekomen. De projecten dragen door hun innovatieve karakter bij aan een versnelling van
de uitvoering van de provinciale beleidsdoelstellingen op diverse beleidsterreinen. Er zijn aansprekende resultaten
bereikt onder andere op het gebied van de decentrale benadering van water en energie, innovatieontwikkeling in
recreatie/toerisme, duurzaamheid en kennisontwikkeling in het algemeen en versterking van de internationale
netwerken (o.a. samenwerking met New York).
Gewenste resultaten
Thema 6.6. - Europese projecten (Interreg) Beleid tijd Geld
Initiëren dan wel deelnemen aan projecten die zijn gericht op:
1. Innovatieve technieken en werkwijzen die in de praktijk worden getoetst.
Daarvan wordt tevens de kostenefficiency bepaald, zodat duidelijk wordt
of bredere invoering hier of elders mogelijk is.
2. Het in beeld brengen van kansen van nieuwe technieken en werkwijzen voor
bedrijven en burgers. Met het uitvoeren van projecten:
- worden bedrijven en organisaties gestimuleerd in Fryslân te investeren.
- worden nieuwe financiële middelen aangeboord.
- wordt de werkgelegenheid in Fryslân gestimuleerd.
- wordt in Fryslân kennis opgebouwd over nieuwe technieken en ervaring
met Europese regels en financieringsmogelijkheden.
- worden beleidsvoornemens door extra financiering (versneld) uitgevoerd.
3. Toepassing van innovatieve technieken en werkwijzen. Stimuleren van brede
invoering hiervan in Fryslân. Verbeteren van de economische en concurrentiepositie
van Fryslân.

apportage Gewenste resultaten:
Onze provincie is Lead Partner van drie projecten: Netzwerk Toekomst (Interreg A), Cradle to Cradle Islands (B)
en Sigma for Water (C). De provincie participeert verder als partner in acht projecten: Maristart, Innovative
Foresight Planning, Coast Alive, Care North, Dryports, Cliwat en Vital Rural Area (B). Daarnaast heeft de provincie
medegefinancierd in tien projecten (negen maal Interreg A en één maal Interreg B), vanwege de betrokkenheid
van Fries bedrijfsleven/kennisinstellingen.
In 2010 werd de besluitvorming afgerond over het project NEND (Interreg A) waar de provincie partner is. Dit
project behelst het opzetten van een innovatief grensoverschrijdend netwerk van bedrijven.
De totale kosten van de drie projecten waarvan de provincie Lead Partner is bedragen € 14,2 miljoen, waarvan de
provincie € 1,0 miljoen voor haar rekening neemt. De totale kosten van de acht projecten, waarin de provincie als
partner participeert, bedragen € 33,2 miljoen, waarvan de provincie € 1,1 miljoen voor haar rekening neemt.
De totale kosten van de tien projecten waarvan de provincie cofinancier/initiator is bedragen € 49,4 miljoen,
waarvan onze provincie € 0,5 miljoen voor haar rekening neemt.
Samengevat kan worden gezegd dat naar verwachting een bedrag van ca. € 15 miljoen van de totale (21) projectkosten
terecht komt in onze provincie. Hiervan wordt voor circa € 7,5 miljoen gedekt door een EU-bijdrage, € 2,5
miljoen door de provincie en € 5 miljoen door de regionale partners (inclusief departement van EL&I).
Inhoudelijk zijn door studies en pilot-projecten innovatieve technieken en werkwijzen geïnventariseerd en in de
praktijk getoetst. Als voorbeeld kan Cradle to Cradle Islands worden genoemd, met als onderwerp decentrale,
duurzame oplossingen voor water en energie. Partijen als Wetsus, Vitens, Wetterskip Fryslân en de TU-Delft hebben
hierin mede geïnvesteerd. Zichtbare resultaten zijn bijvoorbeeld het ‘Eternal Holiday House’ en de ‘vrachtfiets’ op
Ameland. Voor de ‘uitrol’ van deze praktische toepassingen en daarmee kansen creërend voor het bedrijfsleven,
wordt nauw samengewerkt met de provinciale (uitvoerings)programma’s, die hiervoor richtinggevend zijn.
Exploitatie
Wat heeft het Thema gekost?
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
199 413 414 0 0 0
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
5.626 1.494 1.929 -435 747 -1.182
Overlopende passiva 419 0 0 0 0 0
totaal Baten 6.245 1.907 2.342 -435 747 -1.182
programma 6 - economie, recreatie en toerisme
157

Jaarverslag 2010
158
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
lasten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
0 0 0 0 0 0
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
5.098 2.025 2.696 -671 542 -1.212
Overlopende passiva 313 0 0 0 0 0
Bedrijfsvoerings-kosten 428 435 413 22 0 22
totaal lasten 5.839 2.460 3.109 -649 542 -1.191
Baten - lasten 405 -553 -767 214 205 8
toelichting exploitatie
Tijdelijke budgetten
Bij deze budgetten is er zowel bij de lasten als de baten een overschrijding. Er is in 2010 namelijk extra subsidie
ontvangen, die we hebben doorbetaald aan de derden die bij ons in de Interreg projecten participeren. Daarnaast
zijn we het afgelopen jaar zeer voortvarend aan de slag gegaan met het project Cradle to Cradle Islands (B) en
Netzwerk Toekomst (A). De uitgaven op deze projecten lopen hierdoor iets voor op de (financiële) planning in
de begroting waardoor er sprake is van overbesteding. De overschrijding wordt ten laste van het budget 2011
gebracht.
6.7 Convenanten
Wat hebben we gedaan (hebben we gedaan wat we moesten doen)?
Hoe staat het met de doelstellingen van Doel Gewenst resultaat €
de thema’s? Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
6.7. Convenanten
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
doelen
We hebben drie convenanten met Friese gemeenten afgesloten, te weten:
• Stadsconvenant Leeuwarden 2002-2010, juni 2005
• Convenant Westergozone 2007-2013, 2007
• Convenant A7-zone 2007-2013, februari 2006.
Stadsconvenant Leeuwarden
Doel van het Stadsconvenant Leeuwarden is het versterken en uitbreiden van de centrumpositie van Leeuwarden
zowel in Fryslân als in Noord-Nederland.
Convenant Westergozone
Doel van het Convenant Westergozone is verbetering van de werkgelegenheidssituatie, versterking van de economische
structuur, met name voor de middellange en lange termijn en het benutten van de ontwikkelingspotenties
van de Westergozone door middel van een daarop toegesneden samenwerking en wederzijdse ondersteuning.

Convenant A7-zone
Doel van het Convenant A7 is verbetering van de werkgelegenheidssituatie, versterking van de economische
structuur, met name voor de middellange en lange termijn en het benutten van de ontwikkelingspotenties van
de A7-zone door middel van een daarop toegesneden samenwerking en wederzijdse ondersteuning.
rapportage doelenrealisatie:
Stadsconvenant Leeuwarden
Het jaar 2010 was het laatste jaar van het stadsconvenant. De Staten hebben de Samenwerkingsagenda
Gemeente Leeuwarden - Provincie Fryslân 2011-2021 op 10 februari vastgesteld. Op 17 februari daaraanvolgend
is de “Samenwerkingsagenda 2011-2021” door ons en het college van B&W van Leeuwarden ondertekend.
Daarmee is de samenwerking tussen beide partijen bekrachtigd en wordt per 1 januari 2011, weliswaar in een
andere vorm, een vervolg gegeven aan het Stadsconvenant 2000-2010.
Convenanten A7 en Westergo
In de beide zones zijn projecten tot stand gebracht die bijdragen aan de realisering van de gestelde doelen.
In 2010 zijn de plannen voor het samenbrengen van de projectbureau’s A7-zone en Westergozone verder uitgewerkt,
wat uiteindelijk heeft geresulteerd in een concreet voorstel waarmee alle betrokken partijen hebben ingestemd.
Een en ander betekent dat per 31 december 2010 de projectbureaus A7-zone en Westergozone zijn
opgehouden te bestaan. Het nieuw opgerichte projectbureau zal nu vanuit een gehuurde ruimte in het gebouw
van de Kamer van Koophandel in Leeuwarden de in het kader van de beide convenanten te ontwikkelen projecten
voorbereiden en uitvoeren.
Daarnaast behoren de uitvoering van de Útfieringsaginda Ekonomy, provincie Fryslân 2010 en de uitvoering van
de afspraken met de coöperatiepartners (KvK, NOM en Syntens) tot de taken van het nieuwe projectbureau.
De naam van het nieuwe projectbureau is veranderd in “Ondernemersplein Fan Fryslân”.
Gewenste Resultaten
Thema 6.7. – Convenanten Beleid tijd Geld
Stadsconvenant Leeuwarden
Er worden projecten uitgevoerd die bijdragen aan:
• optimaliseren van de bereikbaarheid en de ontsluiting van Leeuwarden.
• versterken van de positie van Leeuwarden als centrum van werkgelegenheid in
de provincie Fryslân, in Noord-Nederland en (inter)nationaal met een accent op
diensten en kennis.
• vergroten van de kwaliteit en multifunctionaliteit van het stadscentrum en het
aanbod van cultuur en toerisme.
• versterken van de sociale infrastructuur en het verbeteren van de afstemming
van zorgvoorzieningen met de regio.
Convenant Westergozone
Er worden projecten uitgevoerd die bijdragen aan:
• uitbreiding van het glastuinbouwareaal.
• realisering van de kas voor de toekomst.
• business development en innovatie in bedrijven.
programma 6 - economie, recreatie en toerisme
159

Jaarverslag 2010
160
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Thema 6.7. – Convenanten Beleid tijd Geld
• arrangementen voor toeristen/cultuur in bedrijf.
• integrale ontwikkeling van Harlingen.
• communicatie, marketing en promotiestrategie.
Convenant A7-zone:
Er worden projecten uitgevoerd die bijdragen aan:
• versterking van de economische positie van de kernzone op het gebied van de
werkgelegenheid in de provincie Fryslân, in Noord-Nederland en (inter)nationaal
met een accent op diensten, kennis en (maak-)industrie, innovatie, duurzaamheid,
logistiek, recreatie en toerisme.
• versterking van de kwaliteiten en de centrumfunctie van de stedelijke centra
naast het behouden van een vitaal platteland.
• stimulering van een aantrekkelijk gebied waar ‘quality of life and quality of
business’ centraal staat.
• een zowel kwantitatief als kwalitatief voldoende aanbod van woningen.
rapportage Gewenste resultaten
Stadsconvenant Leeuwarden
In het laatste jaar van het Stadsconvenant 2000-2010, zijn er middelen beschikbaar gesteld ten behoeve van
twee projecten binnen het thema Leeuwarden Werkbare Stad, te weten de projecten “Parkeervoorzieningen
WTC Expo” en “Parkeervoorzieningen Tesselschadestraat”. Daarnaast zijn middelen uit 2010 overgeheveld naar
het mobiliteitsfonds in het kader van het thema “Leeuwarden Bereikbaar Ontsloten”.
Westergozone
Er is voor de periode 2007 - 2013 aan provinciaal geld in totaal € 7 miljoen beschikbaar voor projecten. Op basis
van de per jaar vast te stellen werkplannen zijn de beschikbare middelen ingezet voor projecten en activiteiten die
bijdragen aan de beoogde doelstellingen zoals die in het convenant zijn opgenomen.
In 2010 is verder gewerkt aan het project Waddenkas, de projectduur is verlengd. Er is tevens verder gewerkt
aan het opzetten van één of meerdere innovatietrajecten op basis van het zogenaamde Innovatie Prestatie
Contract (IPC) van het ministerie van EZ. Minimaal 15 en maximaal 35 bedrijven werken binnen dit contract
samen met kennisinstellingen aan een innovatievraag.
Er zijn drie beschikkingen afgegeven t.b.v. de volgende projecten:
project provinciale Overige
bijdrage bijdragen totale investering
Verlenging Waddenkas € 77.500 € 7.500 € 85.000
Gemengd Zilt bedrijf € 25.000 € 255.420 € 280.420
Baggeren Makkumerdiep € 250.000 € 1.750.000 € 2.000.000
totalen € 352.500 € 2.012.920 € 2.365.420
A7-zone
Er is voor de periode 2007 - 2013 aan provinciaal geld in totaal € 9,1 miljoen beschikbaar voor projecten. Ook
hier worden de beschikbare middelen ingezet voor projecten en activiteiten die bijdragen aan de beoogde
doelstellingen zoals die in het convenant zijn opgenomen.

In 2010 is door het projectbureau A7-zone Landstad Fryslân, gemeenten en provincie en een aantal private
partijen verder gewerkt aan de ontwikkeling van projecten en het toepassen van vernieuwende concepten op
het gebied van duurzame energie (Groen Gas) en de start van een windenergiecluster. Er is ook ondersteuning
geboden aan kansrijke “toeristische infrastructurele” ontwikkelingen, zoals een voorstel tot verdere Profielontwikkeling
Zuidoost-Fryslân met aandacht voor projecten als Turfroute, A7-museumroute en A7- Toeristische
informatie & communicatie.
Het blijkt dat het project ‘Hier innoveer je gewoon’ succesvol is, omdat het in 2010 heeft geleid tot een groot
aantal bedrijvencontacten. Daarnaast is er, samen met de Kamer van Koophandel, onderzoek uitgevoerd naar het
realiseren van een netwerk waar afstemming plaatsvindt tussen verschillende partijen om inzicht te krijgen in de
noodzakelijke onderwijsactiviteiten. Op basis van dit onderzoek moet blijken welke concrete projecten en/of
activiteiten aanvullend in de zone opgepakt kunnen worden.
Er zijn drie beschikkingen afgegeven t.b.v. de volgende projecten:
project provinciale Overige totale
bijdrage bijdragen investering
Heerenveen stad van sport 2009 € 144.000 € 163.000 € 307.000
Heerenveen stad van sport 2010 € 150.000 € 150.000 € 300.000
Talentenacademie € 180.000 € 1.200.000 € 1.380.000
totalen € 474.000 € 1.513.000 € 1.967.000
Exploitatie
Wat heeft het Thema gekost?
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten 655 638 625 13 215 -202
totaal Baten 655 638 625 13 215 -202
lasten
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten 4.380 8.109 4.948 3.162 3.364 -202
Bedrijfsvoeringskosten 406 685 446 239 0 239
totaal lasten 4.786 8.795 5.394 3.401 3.364 37
Baten - lasten -4.132 -8.157 -4.769 -3.388 -3.149 -239
toelichting exploitatie
Tijdelijke budgetten
Bij deze budgetten is bij de lasten een bedrag van € 3,1 miljoen doorgeschoven naar volgend jaar. Het betreft hier
de restantgelden 2010 (categorie A budget).
programma 6 - economie, recreatie en toerisme
161

Jaarverslag 2010
162
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
De oorzaak van deze onderbesteding is tweeledig. Enerzijds is er sprake van vertraging in de uitvoering van
(lopende) projecten. Zo is er het afgelopen jaar in meer dan de helft van de gevallen verlenging van de projectperiode
verleend, omdat de oorspronkelijke einddata niet meer gehaald konden worden. Dit komt vooral door
vertraging in de aanbestedingsprocedure en langdurige bezwaar- en beroepsprocedures.
Anderzijds is er een gering aantal projectvoorstellen in het kader van de convenanten Westergo en A7
ingediend. Dit is weer het gevolg van de economische crisis die de ‘verplichte’ cofinanciering van derden in
de projecten bemoeilijkt.
6.8 Fryske Fiersichten
Wat hebben we gedaan (hebben we gedaan wat we moesten doen)?
Hoe staat het met de doelstellingen van Doel Gewenst resultaat €
de thema’s? Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
6.8. Fryske Fiersichten
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
doelen
In 2006 heeft de provincie Fryslân met de Friese bevolking toekomstdebatten gevoerd over de vraag hoe Fryslân
er in 2030 uit moet of kan zien. Het debat heeft een rijke oogst van 700 projectideeën opgeleverd. In samenspraak
met Provinciale Staten is een selectie gemaakt en zijn er onder andere tien Beste Fiersichten benoemd
om uit te voeren. De geselecteerde projectideeën worden verder geconcretiseerd tot uitvoerbare plannen en
worden vervolgens uitgevoerd in samenwerking met externe partijen. De uitvoering van de projecten binnen
Fryske Fiersichten geeft een versnelling aan de bestaande provinciale doelstellingen. Fryske Fiersichten is daarmee
een extra middel om invulling te geven aan onze koersaccenten uit het Coalitieakkoord.
rapportage doelenrealisatie
De projecten zijn conform een Statenbesluit opgenomen in de diverse beleidsprogramma’s en begrotingshoofdstukken.
Gewenste resultaten
Thema 6.8. - Fryske Fiersichten Beleid tijd Geld
De uitvoering van de tien Beste Fiersichten is vastgelegd in het Wurkprogram Fryske
Fiersichten (25 juni 2008) en de actieplannen (22 april 2009) en opgenomen in de
verschillende beleidsprogramma’s. Naast (kleinere) projecten die binnen de Collegeperiode
tot 2011 tot uitvoering kunnen komen, zullen de grotere en meer complexe
projecten deels starten vóór 2011 en doorlopen tot (ver) in de navolgende
Collegeperiode.
rapportage Gewenste resultaten
De vermelding hier in programma zes betrof de coördinatie van de projecten. Bij brief van 14 december 2010,
kenmerk 923525, onderwerp ‘Fryske Fiersichten: fierder en ôfslute’, hebben wij u geïnformeerd over de voortgang
van de tien beste fiersichten.

Wij deelden u voorts mede, conform een opmerking in de beide Beraps van 2010, dat wij hebben besloten de
coördinatie van Fryske Fiersichten te hebben beëindigd. De genoemde brief is de laatste mededeling over dit
succesvolle project.
Exploitatie
Wat heeft het Thema gekost?
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
totaal Baten 0 0 0 0 0 0
lasten
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
14 -34 0 -34 0 -34
Bedrijfsvoeringskosten 223 209 209 0 0 0
totaal lasten 237 175 209 -33 0 -33
Baten - lasten -237 -175 -209 33 0 33
toelichting exploitatie
Er zijn geen (project) uitgaven geweest.
programma 6 - economie, recreatie en toerisme
163

Jaarverslag 2010
Sociaal beleid en zorg
164
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n

3.7 programma 7 - Sociaal beleid en zorg
Portefeuillehouder: C. Schokker-Strampel en P. Adema
I. Beleidsdoel(en) voor het programma
Wat wilden we bereiken en wat heeft het programma gekost?
Het beleidsprogramma Sociaal Beleid, Jeugdzorg en Sport is gericht op het welzijn en welbevinden van alle inwoners
van Fryslân waarbij de provincie uitgaat van de menselijke maat, met aandacht voor de individuele behoeften
vanuit een sociale en culturele samenhang. Om deze doelstelling uit het coalitieakkoord te bereiken voert de
provincie een aantal wettelijke taken uit en is autonoom beleid vastgesteld. Wettelijke taken zijn Jeugdzorg,
Steunfunctiebeleid (Partoer CMO Fryslân en SPORT Fryslân) en de Wet op de lijkbezorging. Autonoom beleid
behelst het aanvullende Sociaal Beleid en Sport.
Doelenrealisatie 2010
Hoe staat het met de doelstellingen van Doel Gewenst resultaat €
de Beleidsvelden? Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
7.1 Sociaal Beleid
7.2 Jeugdzorg
7.3 Sport
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
Beleidsdoelen 2008-2011
De beleidsdoelen voor het programma zijn opgenomen in de Sociale Agenda (2008), de Sportnota (2009) en het
Beleidskader Jeugdzorg 2009-2012. Naar het zich nu laat aanzien hebben we sommige doelen al eerder gehaald
dan verwacht (aantallen vrijwilligers), zullen we de meeste doelen op tijd halen (geen wachtlijsten, toename van
het aantal mensen dat meedoet aan Fryske sporten, vermindering van het aantal voortijdige schoolverlaters, inzicht
in armoede) en zullen we sommige doelen niet halen (streefwaarden deelname jeugd aan sport).
Wij stelden onze doelen in de Sociale Agenda voor 4 jaar vast. In de laatste 4 jaar zijn er echter, zeker voor het
sociale domein, door onder meer de economische crisis grote maatschappelijke veranderingen geweest, waardoor
we sommige doelen juist gemakkelijker bereiken (aantal vrijwilligers), maar andere juist niet meer te halen zijn.
In de jaarlijkse uitvoeringsprogramma’s hebben we steeds aangegeven welke extra accenten nodig waren. In 2010
zijn voor sociaal beleid “krimp” en de “aanpak van aandachtswijken op provinciale schaal (aandachtsgebieden)”
punten voor nieuwe doelen geweest, bij sport is het Olympisch Plan 2028 nieuw.
Een leerpunt uit de afgelopen periode is dat een periode van vier jaar voor het vastleggen van Sociaal Beleid lang
is. Voor een volgende periode kan bijvoorbeeld na twee jaar een balans worden opgemaakt, waarbij ook op
hoofdlijnen van beleid een afweging kan worden gemaakt over eventuele bijsturing.
Belangrijke resultaten waren in 2010 de opening van de nieuwe jeugdvoorziening “Woodbrookers” en het
afsluiten van 4 jaar succesvol armoedebeleid .
programma 7 - Sociaal beleid en zorg
165

Jaarverslag 2010
166
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Provinciale sociaal beleidsdoelen in discussie
Het beleid van provincies op het terrein van sociaal beleid is ook in 2010 onderwerp van bestuurlijke discussie
geweest. In het rapport over provinciale kerntaken van het IPO wordt sociaal beleid met name aan gebiedsontwikkeling
gekoppeld. Ook in het regeerakkoord is sprake van wijzigingen in de provinciale rol. In het regeerakkoord
van september 2010 staat ondermeer een passage opgenomen dat gemeenten financieel en uitvoeringstechnisch
verantwoordelijk worden voor de uitvoering van alle jeugdzorg. In het te sluiten Bestuursakkoord tussen het Rijk,
IPO en VNG zal hieraan verder handen en voeten worden gegeven. Vooralsnog betekent dit op korte termijn geen
wijziging in de verantwoordelijkheden van de provincie. Als door het kabinet definitief wordt besloten tot overdracht
van verantwoordelijkheden is de verwachting dat dat gefaseerd zal plaatsvinden en dat dit proces in ieder
geval niet voor 2016 wordt afgerond.
In het zogenaamde scenario “Lokaal, tenzij” hebben wij onze taakopvatting voor sociaal beleid breder neergezet.
Daarbij gaan wij uit van een kleinere rol van de provincie en een grotere van de gemeente, maar ook van zorg op
het juiste niveau. Ook zien we hierin nieuwe werkmethoden om vanuit Sociaal Beleid mee vorm te geven aan
een meer regionale aanpak (gebiedsontwikkeling, streekplannen/agenda’s etc). In 2010 zijn hierin al de eerste
stappen gezet.
Prioriteitsstelling was nodig in 2010
De discussie over de taak van de provincie werkt voor alle betrokkenen bij het sociaal beleid enigszins verlammend.
Moeten er op provinciale schaal nu nog wel nieuwe initiatieven worden genomen, moeten de gemeenten
nu niet het voortouw nemen om taken over te nemen? De onzekerheid leidt er ook toe dat sprake is van anticiperen
van medewerkers op mogelijk baanverlies. Opengevallen plekken worden daarna niet structureel ingevuld,
waardoor kennisverlies optreedt. In 2010 is sterk geprioriteerd. Aansturing van de instellingen en subsidieverlening
via tenders heeft steeds voorrang gehad. Daarmee is enige achterstand opgetreden in beleidsontwikkeling en beleidsmonitoring.
Eindejaarsrealisatie
Uit de eindejaarsrealisatie (rekening 2010) blijkt dat in relatie tot de 2 e bestuursrapportage er meer onderbesteding
heeft plaatsgevonden dan verwacht. De verklaring hiervoor is enerzijds een voortijdige afbouw van taken,
zoals het programma talenten voor jongeren en anderzijds het niet kunnen afdoen van verplichtingen, doordat
eindafrekeningen nog niet binnen zijn gekomen. In 2010 werd voor het SIF een tender opengesteld van
€ 1.350.000. De hoogte van de toegekende projectensubsidies lag in 2010 op het juiste niveau en een groot
deel hiervan is ook in 2010 tot besteding gekomen. Echter een aantal projecten kent een langere looptijd qua
uitvoering en deze projecten zullen dan ook in 2011 en 2012 afgerekend worden. Daarnaast is er het afgelopen
een subsidie toegekend van € 360.000 aan het project Aandachtsgebieden. De overlopende passiva betreffen de
rijksmiddelen voor de Jeugdzorg. Ook het afgelopen jaar hebben wij weer provinciale middelen ingezet om de
wachtlijsten in de jeugdzorg weg te werken (of beperken), omdat de doeluitkering van het Rijk ontoereikend is
voor deze wettelijke taak. De overige financiële afwijkingen worden hierna per beleidsveld toegelicht.
inzet van middelen totale programma
De presentatie van inzet van middelen van dit programma van de exploitatie, investeringen en voorzieningen/
overlopende passiva is gelijk aan die van de Begroting 2010 en de Jaarstukken 2009. Toelichting vindt plaats in
de beleidsvelden.

Exploitatie
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
7.1 Sociaal Beleid 1 1 1 0 15 -15
7.2 Jeugdzorg 46.350 46.985 47.852 -867 0 -867
7.3 Sport 0 0 0 0 0 0
totaal Baten 46.351 46.987 47.853 -867 15 -882
lasten
7.1 Sociaal Beleid 8.056 12.948 9.518 3.430 1.249 2.181
7.2 Jeugdzorg 59.616 57.406 56.820 586 1.033 -447
7.3 Sport 1.192 1.392 1.260 131 18 113
totaal lasten 68.863 71.747 67.599 4.148 2.300 1.848
Baten - lasten -22.512 -24.760 -19.746 -5.014 -2.285 -2.730
Aansluiting tussen Begroting 2010 en de Jaarstukken 2010
Bedragen x € 1.000 2010 2011 2012 2013 2014
Baten begroting t/m 2 e Berap 2010 46.987 42.498 42.487 42.487 42.487
Begrotingswijziging totaal 0 0 0 0 0
Baten begroting t/m Jaarstukken 2010 46.987 42.498 42.487 42.487 42.487
lasten begroting t/m 2 e Berap 2010 72.458 55.556 53.748 50.852 49.832
Begrotingswijzigingen (BW):
PS:
PS 5 e BW 2010: 10 november 2010 -711 542 -196 0 0
Begrotingswijziging totaal -711 542 -196 0 0
lasten begroting t/m Jaarstukken 2010 71.747 56.099 53.553 50.852 49.832
Baten-lasten -24.760 -13.600 -11.066 -8.365 -7.345
programma 7 - Sociaal beleid en zorg
167

Jaarverslag 2010
168
II Beleidsvelden
7.1 Sociaal Beleid
Wat hebben we gedaan (hebben we gedaan wat we moesten doen)?
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Hoe staat het met de doelstellingen van Doel Gewenst resultaat €
de Beleidsvelden? Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
7.1 Sociaal Beleid
doelen
Een samenleving waarin alle burgers ertoe doen, aan deelnemen, hun verantwoordelijkheid nemen en kansen
krijgen. In dat kader wordt ingezet op vier thema’s:
1. Jeugd en gezin
Onder het thema Jeugd en gezin vinden we het belangrijk dat gemeenten op een goede manier de Centra voor
Jeugd en Gezin (CJG’s) inrichten (zie beleidsveld Jeugdzorg). Tevens willen we dat het aantal Vroegtijdig Schoolverlaters
verminderd (van 1429 in 2006 naar 1027 in 2010), de leeftijd waarop jongeren starten met alcoholgebruik
verhoogt (van 12,5/13 jaar naar 13/14 jaar) en de inname van de hoeveelheid alcohol onder jongeren
afneemt.
2. Maatschappelijke participatie (o.a. armoedebeleid)
In het kader van maatschappelijke participatie zullen gemeenten beter zicht krijgen op de aard, omvang en
lokalisering van mensen in sociale achterstand en zullen meer mensen uit de meest kwetsbare groepen
deelnemen aan de samenleving en aansluiting vinden.
3. Vermaatschappelijking en leefbaarheid
Sociale verbanden en betrokkenheid van burgers bij hun medemens en omgeving zijn krachtig en duurzaam
(aantal vrijwilligers op niveau en is 50/50% man en vrouw). Dit wordt ondersteund door een toegankelijk
voorzieningenniveau dat past bij de aard en schaal van de plaats c.q. regio.
4. Zorg
Op het thema Zorg vinden we het van belang dat de integrale samenwerking tussen cure, care en aanpalende
terreinen verbetert en dat er voldoende en bereikbare basiszorg voor alle inwoners van Fryslân is, waarbij vraagsturing
vanzelfsprekend is.
Eindrapportage prestatie-indicatoren
Onderwerp
Jeugd en Gezin
indicator nulmeting Streefwaarden
2010 2011 2012 2013
realisatie
Het verminderen van - Aantal VS-ers (*) 2.027 1502
het aantal Vroegtijdig
Schoolverlaters.
(2005/2006:)

Onderwerp indicator nulmeting Streefwaarden realisatie
2010 2011 2012 2013
Startleeftijd alcoholge- - Startleeftijd van èn 2008/2009 12,5- 13- 13
bruik verhogen en hoe- percentage kinderen 13 14 Jarigen
veelheid verlagen. die wel eens alcohol jarig jarig =
gebruiken; en 63%
- Percentage jongeren 70% 78%
(16-24 jr) dat voldoet
aan de norm verant- 20% 30% Niet nader
woord alcoholgebruik. bekend
Vermaatschappelijking
en leefbaarheid
Sociale verbanden en Aantal vrijwilligers, 2006: 143.640 me Meting wees
betrokkenheid burgers aantal naar leeftijd. - 50%: 25 – 55 jr ting uit dat doel
zijn krachtig en duur- - 35%: > 55 jr gehaald was.
zaam. - 11%: < 25 jr.
aantal naar sexe. 50%/50%
rapportage doelrealisatie
In 2008 is op basis van debatten in de samenleving de Sociale Agenda met bovenstaande doelen, prestatieindicatoren,
acties en resultaten opgesteld. Ieder jaar wordt een uitvoeringsprogramma vastgesteld waarin acties
zijn opgenomen om de doelen te halen. De doelrealisatie en de resultatenrealisatie worden nadrukkelijk gevolgd
aan de hand van een monitoringskader. Eind 2011/begin 2012 zal op het niveau van resultaten en op het niveau
van doelen een eindmeting worden gedaan en worden gerapporteerd.
Door de oogharen gezien is met de acties van de jaren 2008,2009 en 2010 de Sociale Agenda grotendeels uitgevoerd.
In het jaar 2010 is sociaal beleid aan de hand van de productafspraken met budgetinstellingen, aan de
hand van een tender voor het SIF (39 projecten) en eigen provinciale acties opgepakt. Daarnaast is gewerkt aan
de hand van nieuwe ontwikkelingen: het project Aandachtswijken werd gestart in de Stellingwerven en in afstemming
met andere programma’s (zoals wonen) werden de gevolgen van krimp in beeld gebracht. Dit leidt tot aanzetten
voor een nieuwe Sociale Agenda.
Naar aanleiding van de beraadslagingen over de bezuiniging van € 22 miljoen op de provinciale begroting 2011
is een aantal activiteiten (schoolverlaters, alcoholproject) afgesloten, c.q. overgedragen. Het vierjarig project
provinciaal armoedebeleid werd afgesloten en overgedragen aan de VFG.
In het kader van de kerntakendiscussie werd het zogenaamde scenario “Lokaal, tenzij” opgesteld. Daarin is
de mogelijke nieuwe functie van sociaal beleid als provinciale rol aangegeven.
Gewenste resultaten
Beleidsveld 7.1 – Sociaal Beleid Beleid tijd Geld
1. Jeugd en gezin
• Uitwerking van de sluitende aanpak vroegtijdig schoolverlaten in samenwerking
met de drie kerngemeenten en het subsidiëren van projecten in
dat verband.
programma 7 - Sociaal beleid en zorg
169

Jaarverslag 2010
170
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Beleidsveld 7.1 – Sociaal Beleid Beleid tijd Geld
• Het vormgeven aan een communicatiecampagne, gericht op ouders en op
jongeren in het kader van de matiging van alcoholgebruik onder jongeren.
• Het initiëren van twee (vernieuwende) activiteiten in het kader van jeugd en
alcohol, waaronder het project ‘Alcoholvrij op weg’ en het opzetten van
een jeugdfonds.
2. Maatschappelijke participatie (inclusief armoedebestrijding)
• Onderzoek met als doel dat Friese gemeenten meer zicht krijgen op de aard,
omvang en lokalisering van mensen in sociale achterstand.
• Subsidiëren van projecten om de relatieve situatie van risicogroepen op het
gebied van sociale participatie te verbeteren (projecten die gericht zijn op
de meest kwetsbare risicogroepen n.a.v. het onderzoek in 2009).
3. Vermaatschappelijking & leefbaarheid
• Subsidiëren van 5 initiatieven, die substantieel bijdragen aan uitbreiding en
versterking van vrijwilligerswerk. Daarnaast gaat de inzet van de steunorganisaties
op dit speerpunt onverminderd door. Uit onderzoek (Movisie
en Nederlands dagblad) is gebleken dat de maatschappelijke ontwikkelingen
hebben geleid tot voldoende aanmeldingen van vrijwilligers. Daarom is het
niet nodig nog verder uitvoering te geven aan de ambities, zoals beschreven
in de notitie “Impuls Vrijwilligerswerk”.
• Met kennis en adviezen ondersteunen van de (laatste) gemeenten, zodat een
provinciedekkend netwerk ‘Mantelzorgondersteuning’ in 2011 is gerealiseerd.
• Subsidiëren van drie initiatieven ter verbetering van de kwaliteit en spreiding
van dorpshuizen, multifunctionele centra (mfc) en (basis)zorgvoorzieningen.
4. Zorg
• Organiseren van een expertmeeting met de diverse zorgsoorten (cure en care)
en aanpalende terreinen.
• Subsidiëren van een sectoroverstijgend project in het kader van Frieslab.
• Subsidiëren van een project ter bevordering van de vraagsturing.
rapportage Gewenste resultaten
Ad 1 Jeugd en Gezin
Ten aanzien van de acties liggen we op schema. In 2010 hebben nagenoeg alle gemeenten een Centrum voor
Jeugd en Gezin (in verschillende stadia van ontwikkeling). Het behandelcentrum de Woodbrokers is op 24 juni
2010 officieel geopend door Minister Rouvoet. Eind 2010 is het ‘Provinciaal programma tot matiging van alcoholgebruik
onder jongeren’ wat betreft het het projectleiderschap en de communicatiecampagne, met subsidie overgedragen
aan de projectpartner gemeente Leeuwarden. Het project Pact tegen Schooluitval is afgebouwd.
Ad 2 Maatschappelijke participatie (inclusief armoede)
Ten aanzien van maatschappelijke participatie liggen we eveneens op schema wat betreft de acties. In december
2010 is door de Taskforce Armoedebeleid de Eindrapportage Taskforce Armoedebestrijding vastgesteld.
De Taskforce geeft als belangrijkste resultaten van vier jaar armoedebeleid aan dat:
• Armoede een provinciebreed thema is geworden.
• De provinciale bijeenkomsten armoede een stimulans waren om armoede te agenderen, informatie uit
te wisselen en af te stemmen op het gebied van armoede.

• Er meer initiatieven zijn genomen door partijen op het gebied van armoedebestrijding.
• De toegekende projecten uit het Budget Armoede een blijvende aanvulling betekenen voor de infrastructuur
in Fryslân op het gebied van armoedebestrijding.
• Er sprake is van meer samenwerking tussen organisaties. Zonder dat hiervoor nieuwe structuren/organisaties
zijn opgezet.
• Het provinciaal armoedebeleid een impuls betekent voor de samenhang van beleid van gemeenten en organisaties
die zich bezig houden met armoedebestrijding in Fryslân. Versnippering van beleid is minder geworden.
• Er kansen liggen voor gemeenten om tot nog meer uitwisseling te komen en bekendheid te geven aan
projecten en initiatieven die bijdragen aan armoedebestrijding.
Indirect heeft het provinciale armoedebeleid veel bijgedragen aan de vermindering van het aantal mensen dat
financieel en sociaal uitgesloten is. Met name zijn er resultaten bereikt in de versterking van de sociale
infrastructuur armoedebestrijding en in preventie.
Door de activiteiten van Partoer voor de integrale aanpak “eenzaamheid” en SIF projecten van 4 instellingen is
aan het doel “vermindering eenzaamheid” gewerkt. 4 projecten op het gebied van participatie van risicogroepen
ten aanzien van werk werden gehonoreerd.
Samen met de gemeenten Ooststellingwerf en Weststellingwerf werd een opzet uitgewerkt voor het project Aandachtsgebieden,
zodat de activiteiten in 2011 los kunnen. Het gaat in dit project om het vinden van een goede
methode om sociale achterstand in wijken en dorpen in Fryslân op te lossen, door een sociale, ruimtelijke en economische
aanpak.
Ad 3 Vermaatschappelijking en leefbaarheid
Op dit terrein zijn zeventien projecten burgerschap, maatschappelijke stages in 6 plattelandsregio’s gerealiseerd
en meerdere dorpshuizen gesubsidieerd. Het onderdeel loopt op schema. Het werken aan de zogenaamde
Vrijwilligersimpuls is ook in dit verslagjaar niet meer uitgevoerd. De gestelde doelen blijken na onderzoek
voldoende gehaald te zijn.
Op verzoek van gemeenten is in 2010 een onderzoek gedaan naar de diverse maatjesprojecten (vrijwilligers) en
de mogelijkheid tot samenwerking/samengaan van de daarbij betrokken organisaties. De rapportage volgt in
2011. Daarnaast is een provinciebreed dekkend netwerk ‘Mantelzorgondersteuning’ gerealiseerd.
Acht initiatieven ter verbetering van de kwaliteit en spreiding van dorpshuizen, mfc’s en (basis)zorgvoorzieningen
werden gesubsidieerd. Het gaat om het mfc van Holwerd, het mfc/ brede school Hemrik, het mfc gekoppeld
aan het verzorgings- en verpleeghuis Leppehiem en de dorpshuizen van Boksum, Pingjum, Marsum, Kootstertille
en Blije.
Ad 4 Zorg
Ook dit onderdeel loopt op schema, met bijvoorbeeld het project medische dossiers voor ketenzorg, de jeugdzorgconferentie
Vlieland, onderzoeksrapporten en projecten van Frieslab, de Zorgbarometer van Zorgbelang en de
aandacht voor krimp. Frieslab is een initiatief van de provincie, het ministerie, de zorgverzekeraar en de VFG dat
in 2010 van start is gegaan. De expertmeeting jeugdzorg conferentie Vlieland leidt tot twee pilots voor respectievelijk
de schoolsituatie en op het terrein van CJG. Frieslab heeft daarnaast een model ontwikkeld voor cliëntondersteuning.
Het verwijsmodel voor de ketenzorg is geïnstalleerd, Partoer heeft het project roadmap ICT en
het project medische dossiers uitgevoerd.
programma 7 - Sociaal beleid en zorg
171

Jaarverslag 2010
172
Wat heeft het Beleidsveld gekost?
Exploitatie
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
1 1 1 0 0 0
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
0 0 0 0 15 -15
totaal Baten 1 1 1 0 15 -15
lasten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
4.168 4.384 4.314 69 0 69
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
2.789 7.700 4.395 3.305 1.249 2.056
Bedrijfsvoeringskosten 1.099 865 808 56 0 56
totaal lasten 8.056 12.948 9.518 3.430 1.249 2.181
Baten - lasten -8.054 -12.947 -9.517 -3.430 -1.234 -2.197
toelichting exploitatie
Er is gebleken dat een aantal eindafrekeningen van grotere subsidietoekenningen nog niet is ontvangen, waardoor
deze nog niet afgerekend konden worden. Daardoor zijn die bedragen nog niet in 2010 besteed en vinden
deze bestedingen in 2011 en verder plaats. Dit speelt met name voor de tijdelijke budgetten SIF en in mindere
mate bij het project Armoede. De projecten in het kader van SIF worden steeds omvangrijker en ook de projectduur
van deze projecten is langer dan voorgaande jaren. Het gevolg hiervan is dat de (eind)afrekeningen van deze
verplichte bedragen zullen doorschuiven naar 2011 en verder.
Daarnaast is er sprake van vrijval op de ‘impuls vrijwilligerswerk’ en het programma Talinten fan jonge Minsken.
Het programma is eind 2009 gestopt, maar op dat moment waren er al wel gelden toegekend bij de begroting
2010. Een deel van het programma is afgerond, zoals het project jeugd en alcohol, waarbij eveneens de targets
zijn gehaald. De rest is afgebouwd, zoals bijvoorbeeld het project Pact tegen Schooluitval. Er is slechts één projectaanvraag
gesubsidieerd, in plaats van de veronderstelde 6 of 7. Het veld (scholen en gemeenten) krijgt namelijk
voldoende steun van het Rijk om de schooluitval terug te dringen (conform brief aan PS). De provinciale inzet
bleek derhalve niet langer nodig.

7.2 Jeugdzorg
Wat hebben we gedaan (hebben we gedaan wat we moesten doen)?
Hoe staat het met de doelstellingen van Doel Gewenst resultaat €
de Beleidsvelden? Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
7.2 Jeugdzorg
doelen
“Jeugdigen in Fryslân groeien in een goede en veilige leef- en leeromgeving op tot sociale en zelfredzame
burgers”. Daarvoor richt de provincie zich op de volgende themadoelen.
1. Invoering Centra voor Jeugd en Gezin
In 2011 beschikt elke gemeente in Fryslân over een goed functionerend CJG. Vanuit het belang dat de provincie
heeft bij een goed functionerend CJG (zo veel mogelijk voorkomen van de noodzaak voor geïndiceerde jeugdzorg)
en de wettelijke verantwoordelijkheid van een goede aansluiting van Bureau Jeugdzorg op het CJG draagt de provincie
bij aan de ontwikkeling van het CJG in Fryslân.
2. Snellere Ketens
Cliënten krijgen snel de hulp die nodig is. De provincie is daarin wettelijk verantwoordelijk voor de indicatiestelling
door BJZ en de beschikbaarheid van voldoende provinciaal gefinancierde jeugdzorg.
3. De Zorg die werkt
Friese jongeren krijgen zorg die effectief is. Voor cliënten, maar ook de organisaties en de provincie als subsidieverlener,
is het belangrijk dat de jeugdzorg die wordt geleverd ook effectief is. Om dit te bereiken zijn bijvoorbeeld
prestatie-indicatoren nodig en de beschikbaarheid van effectieve methodieken.
4. Minder bureaucratie
Onnodige bureaucratie moet verdwijnen in Fryslân. Bureaucratie is nodig om de jeugdzorg goed te organiseren.
Onnodige bureaucratie is echter een bron van stoornis.
5. Nieuwe financieringssystematiek
Een nieuwe financieringssystematiek met als doel een toereikende Doeluitkering jeugdzorg, gebaseerd op de
reële vraag naar jeugdzorg in Fryslân. De huidige Doeluitkering jeugdzorg is historisch gegroeid. Voor Fryslân is
deze niet meer toereikend (zie hieronder).
rapportage doelenrealisatie:
Algemeen
Voor de jaren 2010 en 2011 hebben provincies en het Rijk afspraken vastgelegd voor het realiseren van een trendbreuk
in de jeugdzorg. Het macrobudget is namelijk ontoereikend om de blijvend groeiende vraag naar jeugdzorg
op te vangen. Doel van de afspraken is het beperken van de instroom in en het bevorderen van de uitstroom uit
de jeugdzorg, bijvoorbeeld door het eerder en eenvoudiger kunnen inzetten van provinciale jeugdzorg. In 2010
heeft ons college vooral ingezet op een uitbreiding van de provinciale jeugdzorg op het gebied van ambulante
trajecten en minder op vormen van 24-uurs opvang. Daarnaast zijn projecten/pilots voorbereid die een snellere en
efficiëntere inzet van jeugdzorg moeten bevorderen en de instroom in jeugdzorg moeten beperken.
programma 7 - Sociaal beleid en zorg
173

Jaarverslag 2010
174
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
In 2010 heeft de provincie autonoom bijgedragen aan de jeugdzorg. Het resultaat hiervan is dat, als antwoord op
een groeiende vraag, er meer jeugdzorg kon worden ingezet en de wachtlijsten beperkt zijn gebleven.
Ad 1 Invoering Centra voor Jeugd en Gezin (CJG)
In 2010 hebben 24 Gemeenten een CJG en bij 3 gemeenten zijn de centra in oprichting. De inhoudelijke bijdrage
van de provincie is vastgelegd in het Koersaccent CJG. In 2010 is onderzoek gedaan naar de voortgang (Monitor
CJG 2010). Belangrijkste uitkomst is dat de uitvoering volgens schema verloopt.
Ad 2 Snellere ketens
Bureau Jeugdzorg voert de indicatiestelling uit volgens de landelijke afspraken uit het traject Verbetering
Indicatiestelling BJZ. Het aanbod aan provinciale jeugdzorg was voldoende. Op basis van ontwikkelingen in
de vraag is het bestaande aanbod deels aangepast en is bijvoorbeeld ook zorg ‘ingekocht’. De wachtlijsten zijn
beperkt gebleven.
Ad 3 De zorg die werkt
Er zijn verschillende effectieve methodieken geïmplementeerd in de provinciale jeugdzorg en het proces van
de invoering van prestatie-indicatoren loopt.
Ad 4 Minder bureaucratie
In 2010 is het Friese plan van aanpak “Ervaren Regeldruk” vastgesteld. Dit heeft betrekking op de provinciale
jeugdzorg, maar ook op de brede keten van jeugdzorg en is met een breed palet aan organisaties geschreven.
Ad 5 Nieuwe financieringssystematiek
De nieuwe systematiek is nog niet volledig ingevoerd. Dit proces loopt door, maar nu in de context van de
afspraken tussen provincies en ministerie over het maximaal beschikbare macrobudget voor jeugdzorg.
Gewenste resultaten
Beleidsveld 7.2 - Jeugdzorg Beleid tijd Geld
1. Invoering Centra Jeugd en Gezin (CJG) in Fryslân
• BJZ start met een pilot gericht op aansluiting op het CJG (gericht op de
uitvoering van indicatiestelling in het CJG).
• In minimaal 10 gemeenten is gestart met de invoering van de effectieve
methodiek voor opvoedingsondersteuning Triple P.
• Professionals in organisaties die te maken hebben met kindermishandeling zijn
getraind in het voorkomen, signaleren en stoppen van kindermishandeling.
• Gemeenten met een CJG hebben de functie zorgcoördinatie ingevoerd,
conform het regiemodel in de Friese verwijsindex (ViF ZiZeo).
2. Snellere Ketens
• Uitvoering van de Deal 2008/2009 tussen Rijk en IPO met betrekking tot
het AMK en de wachtlijst langer dan 9 weken.
• De vraag naar geïndiceerde jeugdzorg (op basis van onderzoek in 2009 en
2010 door BJZ) wordt vertaald naar productafspraken met het jeugdzorgaanbod
in Fryslân.

Beleidsveld 7.2 - Jeugdzorg Beleid tijd Geld
• Verdere ontwikkeling van de databanken (vrijwillige jeugdzorg, jeugdbescherming
en jeugdstrafrecht) op www.ikpjeugdengezin.nl (informatieen
kennispunt jeugd en gezin).
• Het traject Verbetering Indicatiestelling bij Bureau Jeugdzorg is afgerond.
3. De zorg die werkt
• Start van de invoering van de landelijke set van prestatie-indicatoren in
de jeugdzorg.
• Maken plan van aanpak gericht op inzet van effectieve methodieken in
de jeugdzorg.
4. Minder bureaucratie
• Invoeren van landelijke afspraken in het traject Beter, Anders, Minder.
• Uitvoeren Fries plan van aanpak om de regeldruk met 25% te verminderen.
5. Nieuwe financieringssystematiek
• BJZ heeft het systeem van 8 indicatiecategorieën ingevoerd.
• Het aanbod van provinciaal gefinancierde geïndiceerde jeugdzorg heeft
de 20 bekostigingseenheden ingevoerd.
rapportage Gewenste resultaten
Ad 1. Invoering Centra voor Jeugd en Gezin (CJG)
In de gemeente Leeuwarden is een project gestart waarbij o.a. geëxperimenteerd zal worden met een andere
vorm van indiceren. De implementatie van Triple P ligt niet geheel op schema, omdat sommige gemeenten pas
begin 2011 starten in plaats van in 2010. Er is een model ontwikkeld voor zorgcoördinatie. Dit wordt ook in de
CJG’s ingezet.
Ad 2 Snellere ketens
Ook in 2010 zijn de doelen gerealiseerd dat het AMK geen wachtlijst heeft en dat de wachtlijst voor provinciale
jeugdzorg beperkt is gebleven.
Er is een ombuiging in gang gezet van 24-uurs opvang naar meer ambulante programma’s (of een combinatie
daarvan), waarbij jeugdzorg meer op maat en aansluitend op de omgeving van de jongere wordt ingezet.
Ad 3 De zorg die werkt
De invoering van de prestatie-indicatoren ligt op schema. De verwachting is dat in 2011 gestart kan worden met
het opnemen van indicatoren in de subsidievoorwaarden aan organisaties. Het uitgangspunt is dat alleen nieuwe
zorgvormen worden ingevoerd die bewezen effectief zijn of waarvan de effectiviteit onderzocht wordt.
Ad 4 Minder bureaucratie
Belangrijk onderdeel van ”Beter Anders Minder” is de aanpak van de ervaren regeldruk. In 2010 is het Friese
plan van aanpak “Ervaren Regeldruk” vastgesteld en is de éénmeting ervaren regeldruk in voorbereiding.
Ad 5. Nieuwe financieringssystematiek
Genoemde resultaten zijn gerealiseerd.
programma 7 - Sociaal beleid en zorg
175

Jaarverslag 2010
176
Eindrapportage prestatie-indicatoren
De gegevens onder ‘Stand’ zijn gebaseerd op de stand per 1 januari 2010.
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Onderwerp indicator nulmeting Streefwaarden
2010 2011 2012 2013
Stand
Voldoende aanbod aan Geen jongeren wachten 1 januari 2009: 54 0 0 0 0 4 *)
provinciaal gefinancierde langer dan 9 weken op
geïndiceerde jeugdzorg provinciaal gefinancierde
jeugdzorg
Geen wachtlijsten bij het Het aantal jongeren 4e kwartaal 0 0 0 0 0 *)
Advies en Meldpunt waarbij niet binnen vijf 2008: 0
Kindermishandeling dagen na de melding is
vastgesteld of de melding
in onderzoek moet
worden genomen en
waarbij het onderzoek
niet na die vijf dagen
is gestart
toelichting
*): een resultaat van ‘0 -10’ staat in de praktijk gelijk aan ‘0’. Dit is te verklaren door bijzondere omstandigheden
van jeugdigen, of door aspecten in verband met naleving van protocollen.
Exploitatie
Wat heeft het Beleidsveld gekost?
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
Overlopende passiva 46.350 46.985 47.852 -867 0 -867
totaal Baten 46.350 46.985 47.852 -867 0 -867
lasten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
11 32 16 16 0 16
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
12.646 9.837 8.421 1.417 1.033 384
Overlopende passiva 46.358 46.986 47.852 -866 0 -866
Bedrijfsvoeringskosten 601 551 532 20 0 20
totaal lasten 59.616 57.406 56.820 586 1.033 -447
Baten - lasten -13.266 -10.421 -8.968 -1.453 -1.033 -420

toelichting exploitatie
Tijdelijke budgetten
Een aantal eindafrekeningen van subsidietoekenningen van ondermeer de pilot gezinscoaches, ontwikkeling
centra jeugd & gezin en de projecten Medisch Orthopedisch kinderdagverblijf te Dokkum en Woodbrookers is
nog niet ontvangen, waardoor deze ook nog niet afgerekend konden worden. Het gevolg hiervan is dat deze
bedragen niet in 2010 besteed konden worden, maar dat dit in 2011 zal plaatsvinden.
Overlopende passiva
De uitvoering van de wettelijke taak jeugdzorg kostte meer dan er aan middelen door het Rijk beschikbaar zijn
gesteld. In de begroting staat het bedrag geraamd die in de concept beschikking van het Rijk is opgenomen. Aan
het einde van het jaar wordt de definitieve beschikking, inclusief loonkostenstijging ontvangen. Dit verklaart het
verschil tussen de begroting 2010 na wijziging en rekening 2010. Het tekort aan rijksmiddelen is vooralsnog door
de provincie voor haar rekening genomen.
7.3 Sport
Wat hebben we gedaan (hebben we gedaan wat we moesten doen)?
Hoe staat het met de doelstellingen van Doel Gewenst resultaat €
de Beleidsvelden? Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
7.3 Sport
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
doelen
‘Alle inwoners in Friesland worden in de gelegenheid gesteld op een passende manier te sporten en te bewegen.’
Dit is vertaald in de volgende doelstellingen:
• Alle sportverenigingen in Fryslân zijn voorzien van een breed sport- en beweegaanbod.
• Op alle Friese basisscholen worden vakleerkrachten en combinatiefunctionarissen ingezet.
• Elke Friese gemeenten stimuleert de breedtesport door Buurt Onderwijs en Sport (BOS) activiteiten
en/of activiteiten in het kader van het Nationaal Actieplan Sport en Bewegen (NASB) en/of activiteiten
in dezelfde lijn.
• De sportdeelname onder jongvolwassenen en volwassenen stijgt met 10%.
• Meer senioren sporten en bewegen bij voorkeur in verenigingsverband.
• Het aantal ‘inactieven’ in Fryslân is teruggebracht tot maximaal 5% (NASB-norm).
• Minimaal 70% van de volwassenen en minimaal 50% van de jeugd in Fryslân voldoet aan de beweegnorm.
• Meer Friezen nemen deel aan Fryske sporten, het aantal (actieve) leden van kaatsverenigingen verhoogd met
20%.
• Jaarlijks stromen er meer talentvolle Friese sporters door naar een topsportstatus.
• Jaarlijkse groei van het aantal klein- en grootschalige sport- en beweegevenementen ter promotie van
de provincie.
rapportage doelenrealisatie
• Fryslân heeft nu al veel sportverenigingen die zijn voorzien van een breed sport- en beweegaanbod.
SPORTfryslân biedt daarvoor ondersteuning aan sportverenigingen, ook ten aanzien van BOS / NASB /
Combinatiefuncties.
programma 7 - Sociaal beleid en zorg
177

Jaarverslag 2010
178
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
• Door gebruik te maken van de rijkssubsidieregeling combinatiefuncties kunnen gemeenten vakleerkrachten
(als onderdeel van de combinatiefunctie) inzetten op de basisscholen: 4 gemeenten zijn in 2009/2010 gestart
met in totaal 14 combinatiefunctionarissen (11 fte); 12 gemeenten gaan binnenkort van start (totaal 32 fte
mogelijk), 3 gemeenten overwegen nog om deel te nemen (max 9,4 fte). 12 gemeenten gaan niet meedoen
aan de regeling omdat de vereiste structurele cofinanciering een belemmering is.
• 15 gemeenten hebben Bosprojecten en 20 gemeenten doen mee aan het NASB.
• Sportdeelname volwassenen (19-64 jaar) 2010 in Fryslan: 66%. Dit is een stijging van 6% t.o.v. 2005.
• Sportdeelname ouderen (65-79) 2010 in Fryslan: 40%.
• In 2008 voldeed 12% van de jeugd aan de beweegnorm. In 2008 voldeed 75% van de volwassenen aan
de beweegnorm. In 2012 worden nieuwe cijfers verwacht.
• Er is een stijging van deelname aan de Fryske sporten, met uitzondering van het kaatsen. Het totaal aantal
kaatsleden is gedaald, maar bij jonge leden (welpen), meisjes/vrouwen en senioren is er wel een toename
van leden.
• TSN ondersteunt talentvolle Friese sporters bij doorstroming naar een topsportstatus. Er zijn nog geen
exacte aantallen bekend.
• In 2010 zijn er 33 kleinschalige en 9 grootschalige sportevenementen gesubsidieerd.
Gewenste resultaten
Beleidsveld 7.3 Sport Beleid tijd Geld
1. Breedtesport
• SPORTfryslân adviseert en ondersteunt gemeenten, sportverenigingen, sportorganisaties
en sportbonden die een (pro-) actieve bijdrage leveren aan de
ontwikkeling en/of uitvoering van sport- en beweegactiviteiten en projecten.
• De provincie investeert in de advisering en ondersteuning van gemeenten,
sportverenigingen, sportorganisaties en sportbonden die een (pro-) actieve
bijdrage leveren aan de ontwikkeling en/of uitvoering van sporten beweegactiviteiten
en projecten.
2. Fryske Sporten
• De provincie subsidieert de betreffende Fryske sportbonden om de bekendheid
van de sport te stimuleren, de sportdeelname (van jongeren) te verhogen
en evenementen te organiseren die breed toegankelijk zijn voor inwoners
van Fryslân.
3. Talentontwikkeling
• Top Sport Nederland (TSN) ontvangt een provinciale subsidie voor het registreren,
benaderen en begeleiden van Friese regionale-, belofte-, nationaleen
internationale sporttalenten. TSN bevordert daarnaast het netwerk van
faciliteiten rondom de sporttalenten, zodat zij zich voornamelijk kunnen
richten op het ontwikkelen van hun talenten.
4. Sportevenementen
• De provincie subsidieert een aantal kleinschalige sportevenementen van
sportverenigingen en sportorganisaties.

apportage Gewenste resultaten
Ad 1 Breedtesport
SPORTfryslân heeft in 2010 gemeenten, scholen en verenigingen geadviseerd en ondersteund op het gebied van
(jeugd)sportbeleid. Daarnaast is SPORTfryslân betrokken bij het aanvragen/uitvoeren van landelijke sportstimuleringsregelingen:
BOS (Buurt Onderwijs en Sport), NASB (Nationaal Actieplan Sport en Bewegen) en de regeling
voor Combinatiefuncties. SPORTfryslân heeft ook zelf projecten uitgevoerd op het gebied van sportstimulering
van bepaalde doelgroepen (jeugd, ouderen, mensen met een beperking, volwassenen, werknemers).
Ad 2 Fryske sporten
De kaatsbond, de ljeppersboun, de dambûn frysk spul en de stichting foar de neiteam (IFKS en SKS) krijgen
jaarlijks subsidie voor de promotie en stimulering van hun sport. De subsidie wordt ondermeer ingezet voor
schoolprojecten, sportkampen, regionale trainingen, gebruik mobiele jeugdschans, ontwikkeling jeugdpols,
uitbreiding wedstrijden/competitie, zeilweken, demonstratie damborden en CD roms frysk damjen. In het
cursusjaar 2009/2010 is bij het CIOS het kaatsproject van start gegaan. Bij dit project worden - i.s.m. kaatsbond -
CIOSstudenten opgeleid tot kaatstrainer en ingezet bij diverse schoolprojecten en kaatsclinics.
Ad 3 Talentontwikkeling
TSN heeft zich ingezet voor het scouten en faciliteren van talentvolle sporters. TSN is ook betrokken bij het
sportgala en neemt deel aan het Olympisch netwerk noord Nederland.
Voor meer informatie op het terrein van breedtesport, Fryske sporten en talentontwikkeling wordt verwezen
naar de jaarverslagen 2010 van SPORTfryslan, de Fryske sportbonden en Topsport Steunpunt Noord (TSN).
Ad 4 Sportevenementen
Vanuit het budget kleinschalige sportevenementen zijn 33 sportsubsidies verstrekt. Er zijn een paar subsidieverzoeken
niet gehonoreerd vanwege het bereiken van het subsidieplafond. Vanuit het budget grootschalige
sportevenementen zijn 9 evenementen gesubsidieerd waaronder de Batavus pro race, de Marathon Leeuwarden,
de Windmillcup (tennis) en het EK korfbal. Het subsidieplafond is nagenoeg bereikt.
Eindrapportage prestatie
Onderwerp indicator nulmeting Streefwaarden Stand
2010 2011 2012 2013 2010
Toename van de sport- Sportdeelname: 2008: 97% De sportdeeldeelname
door 6-12 jaar 06-12: 97% 92% name in 2008
inwoners van Fryslân 13-18 jaar 13-18: 68% 90% is vrij hoog.
18-24 jaar 18-24: 74% De prognose is
dat de streef-
Vervolg onderzoek waarden bij
in 2012 (GGD) de jeugd van
13 tot 24 jaar
niet worden
gehaald.
programma 7 - Sociaal beleid en zorg
179

Jaarverslag 2010
180
Exploitatie
Wat heeft het Beleidsveld gekost?
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Onderwerp indicator nulmeting Streefwaarden Stand
2010 2011 2012 2013 2010
Toename van sportdeel- Aantal leden Fryske De prognose
name aan Fryske sporten Sporten: 2009: 2010 is dat de
Skutsjesilen streefwaarden
- IFKS 615 675 700 worden
- SKS (vast aantal) 51 51 gehaald.
Damjen, frysk spul 262 293 320
Fierljeppen 296 300 250
Keatsen 13.916 13.500 15.000
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
totaal Baten 0 0 0 0 0 0
lasten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
834 856 828 28 0 28
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
315 332 303 29 18 11
Bedrijfsvoeringskosten 42 204 129 75 0 75
totaal lasten 1.192 1.392 1.260 131 18 113
Baten - lasten -1.192 -1.392 -1.260 -131 -18 -113
toelichting exploitatie
Ook hier zijn nog niet alle eindafrekeningen van de subsidietoekenningen ontvangen, waardoor er sprake is van
een kleine onderbesteding op de structurele en tijdelijke budgetten. Het betreft hier de toegekende subsidies in
het kader van de sportevenementen.

programma 7 - Sociaal beleid en zorg
181

Jaarverslag 2010
Kultuer, taal en ûnderwiis
182
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n

3.8 programma 8 - Kultuer, taal en ûnderwiis
Portefeuillehouder: J.A. de Vries en C. Schokker-Strampel
I. Beliedsdoel(en) foar it programma
Wat woenen wy berikke en wat hat it programma koste?
Fryslân, “ít bêste lân fan d’ierde”. Dit jildt net yn de lêste plak foar de terreinen keunst en kultuer yn Fryslân,
de talen yn Fryslân èn de kwaliteit fan it ûnderwiis mei in goed plak foar it Frysk yn dit ûnderwiis en it ferhaal
fan Fryslân.
Wy sette ús foar it neikommende yn:
1. útfiering fan it nije kultuerbelied 2009 – 2012, mei in goed effektmjittingssysteem;
2. Fryslân Kulturele Haadstêd yn 2018;
3. it behâld en fuortsterkjen fan it brûken fan de Fryske taal en de twa streektalen: it Biltsk en it Stellingwerfsk;
4. it behâlden en fuortsterkjen fan Fryske monumintale, kultuerhistoaryske en argeologyske eleminten,
patroanen en struktueren;
5. in goed stelsel fan biblioteken en in duorsum, goed tagonklik argyfbestel;
6. in goed en goed spraat, tagonklik, folslein en gearhingjend oanbod fan ûnderwiis dat op syn minst it
nasjonaal gemiddelde hellet, optimale skoallearpaden (dêr’t it yntegraal taalbelied goed yn ferfrissele is)
foar de Fryske learlingen;
7. goed hbû-ûnderwiis en de realisaasje fan de University Campus Fryslân.
Wat it tema Erfgoed oanbelanget it neikommende:
Yn 2010 sil it Deltaplan Fryske Tsjerken prioriteit krije as ien fan de 10 Fryske Fiersichten. Dêr sille útstellen yn dien
wurde foar finansjele stipe foar restauraasje, ûnderhâld, nije bestimming, bysûndere projekten en it opstellen fan
oanrikkemandaasjes ideeën yn ferbân mei it behâld en de ûntwikkeling fan tsjerkegebouwen. Dat alles yn it ramt
fan in brede, op gearwurking rjochte oanpak.
Boppedat wurdt der nij belied foar erfgoed fêststeld. De besteande Nota Erfgoed, dy’t bestiet út de dielnota’s
“Archeologie” en “Monumenten en cultuurhistorie”, rint ein 2009 ôf.
Wilens hawwe wy dy nota’s hifke en stjoere wy jo yn ‘e hjerst fan 2009 in nota ta foar it útfieren fan it nije
erfgoedbelied. Op grûn dêrfan wurdt keazen hoe’t it belied de kommende jierren stal krije moat.
De ynhâld fan dy nota strykt mei ús Koalysje-akkoart, dêr’t yn opnommen is dat wy ús ynsette om it partikuliere
inisjatyf te stimulearjen, om te ynvestearjen yn it ûnderhâld fan it “Frysk eigene” lykas de terpen, tsjerken en
karakteristike bebouwing yn doarpskearnen. Dêrnjonken is it stimulearjen fan romtlike kwaliteit in kearnpunt
yn it Koalysje-akkoart, dêr’t de kultuerhistoaryske wearden in ûnskiedber ûnderdiel fan foarmje.
programma 8 - Kultuer, taal en ûnderwiis
183

Jaarverslag 2010
184
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
doelenrealisaasje 2010
Neist de realisaasje fan it rinnende belied binne der ferskate signifikante suksessen boekt yn 2010. In greep:
• de nije stifting foar de Kulturele Haadstêd (Fryslân2018) is realisearre;
• it advys fan de Stjoergroep Desintralisaasje Frysk fan Ryk nei provinsje (Stjoergroep Hoekstra) is ree kommen
yn 2010 en sil nei alle gedachten begjin 2011 oanbean wurde;
• der binne 100 Frysktalige of twatalige pjutteboartersplakken en sintra foar berne-opfang realisearre;
• yn 2010 is it programma UCF 2010 – 2015 opsteld en trochlaat nei Provinsjale Steaten mei it fersyk om
16,4 mln. beskikber te stellen foar de realisaasje fan University Campus Fryslân;
• de Nota Erfgoed 2010-2013 is troch Provinsjale Steaten fêststeld;
• € 2,3 miljoen is ynvestearre foar de restauraasje fan 8 topmonuminten;
• it healfabrikaat Deltaplan Fryske Tsjerken is opsteld;
• tegearre mei it Ryk is € 1,6 miljoen beskikber stelt foar it Terpeprojekt.
Hoe stiet it mei de doelstellings fan de beliedsmeden? Doel Winske risseltaat €
Wat woenen Wat hawwe wy Wat hat it belieds-
8.1 Kultuer
8.2 Erfgoed
8.3 Taal, Media en Letteren
8.4 Underwiis en Wittenskippen
wy berikke? dêrfoar dien? med koste?
prioriteiten stelle yn 2010
Fan 2011 ôf is de formaasje/besetting op it nivo brocht dat minimaal fanneden is. Dêrtroch is de kennisbasis foar
beliedsfoarming en –útfiering by KTU flink ynkrompen. Sadwaande wurdt der no wer hurd wurke oan it wer
opbouwen fan de nedige ekspertize. Mei yngong fan 2012 sil by in gelyk bliuwende omfang fan de beliedsopjefte
en it ambysjenivo, essinsjele keuzes foar de ynset fan de ôfdieling makke wurde moatte.
ynset fan middels fan it folsleine programma
De ynset fan middels fan it folsleine proramma wurdt yn ûndersteande tabel presintearre. De taljochting op de
eksploitaasje, ynvestearrings, foarsjennings en oerrinnende passiva fynt plak by de beliedsmêden.
Eksploitaasje
Bedraggen x € 1.000 Realisaasje Begrutting Rekken Ofwiking Mutaasjes Restant
2009 2010 nei 2010 begrutting/ reserves ôfwiking
Baten
wiziging rekken begrutting
/rekken
8.1 Kultuer 290 686 612 74 65 9
8.2 Erfgoed 5 7 7 -1 2 -2
8.3 Taal, Media en Letteren 21 58 58 0 40 -40
8.4 Underwiis en Wittenskippen 13 5 9 -4 32 -35
totaal Baten 329 756 687 70 138 -68

lesten
8.1 Kultuer 15.716 15.850 15.391 460 724 -265
8.2 Erfgoed 2.891 5.102 4.465 636 21 615
8.3 Taal, Media en Letteren 15.588 16.770 16.634 136 166 -30
8.4 Underwiis en Wittenskippen 8.016 8.738 8.095 644 686 -43
totaal lasten 42.210 46.461 44.585 1.875 1.598 278
Baten - lasten -41.881 -45.704 -43.899 -1.806 -1.460 -346
Oansluting tusken 2 e Berap 2010 en de Jierstikken 2010
Bedraggen x € 1.000 2010 2011 2012 2013 2014
Baten begrutting o/m 2 e Berap 2010 757 177 177 177 177
Begruttingswizigings (BW):
DS:
DS bydrage tredden 0 0 0 0 0
Begruttingswizigings mei-inoar 0 0 0 0 0
Baten begrutting o/m Jierstikken 2010 756 177 177 177 177
lesten begrutting o/m 2 e Berap 2010 44.877 44.451 38.331 36.838 31.757
Begruttingswizigings (BW):
PS:
PS 5 e BW 2010: 10 novimber 2010 1.584 -1.236 -75 -268 -15
DS:
DS bydrage tredden 0 0 0 0 0
Begruttingswizigings mei-inoar 1.584 -1.236 -75 -268 -15
lesten begrutting o/m Jierstikken 2010 46.461 43.215 38.256 36.570 31.742
Baten-lesten -45.704 -43.038 -38.079 -36.393 -31.565
programma 8 - Kultuer, taal en ûnderwiis
185

Jaarverslag 2010
186
II. Beliedsmêden en Tema’s
8.1 Kultuer
Wat hawwe we dien (hawwe wy dien wat wy dwaan moaste)?
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Hoe stiet it mei de doelstellings fan de beliedsmêden? Doel Winske risseltaat €
Wat woenen Wat hawwe wy Wat hat it beliedswy
berikke? dêrfoar dien? med koste?
8.1 Kultuer
doelen
It beliedsramt kultuer stiet beskreaun yn it Kultuerprogram 2009-2012 dat yn desimber 2008 oan jo foarlein is.
In neiere ynhâldlike taljochting kinne jo lêze yn de kultuerfisy “Finsters iepen!”, dy’t oerienkomt mei it
kultuerprogram.
In dúdlik ferbân mei dat kultuerprogram hawwe de ambysjes dy’t beskreaun wurde yn de ramtnota-útstellen foar
Fryslân as Capital of Culture of Europa, ien fan de programma’s dêr’t de provinsje yn it ramt fan programstjoering
as ûnderdiel fan Kultuer mei úteinset is.
Yn it part Kultuer wurde alle taken autonoom útfierd, útsein de Argyfynspeksje dy’t yn it ramt fan de Argyfwet
de gemeentlike en wetterskipsargiven kontrolearret. It program Kultuerpartisipaasje wurdt yn oparbeidzjen mei it
Fûns Kultuerpartisipaasje útfierd.
It doel fan it Kultuerprogram is twaliddich. Foar elk fan de doelen is in tal subdoelen útwurke:
I. In groei fan it tal ynwenners fan Fryslân dat keunst- en kultueruterings makket, presintearret en ûndergiet.
a. ynvestearje yn kulturele ynfrastruktuer: Keunst en kultuer is berikber foar alle ynwenners fan Fryslân.
B. Kulturele ûntwikkeling: In groei fan aktive en passive kultuerpartisipaasje fan 25% yn 2007 nei 30%
fan de Fryske befolking yn 2012.
II. In kulturele dynamyk dy’t him yn aard en kwaliteit merkber en posityf ûnderskiedt foar de rest fan Nederlân oer.
a. Brûsplakken: Moetings dêr’t troch útwikseling fan ferskate sektoaren (bedriuwslibben, wittenskip, keunst)
nije kulturele eksperiminten en produkten ta stân komme.
B. Ferhaal fan Fryslân: It fuortsterkjen fan it kulturele bewustwêzen fan ynwenners fan Fryslân mei help
fan it materiële en ymmateriële Fryske erfgoed.
C. Fryslân oer de grinzen: Sterk kultureel profyl fan Fryslân wêrtroch ‘t kultuer wêzenlik bydraacht oan
it wen-, ferbliuws- en wurkklimaat yn de provinsje.
rapportaazje realisaasje doelen
De doelstellings oangeande it kultuerbelied binne neffens plan realisearre.
Wat doelstelling 1 oanbelanget: de ynwenners fan Fryslân hawwe it ôfrûne jier gebrûk makke kind fan in grut tal
foarsjennings op kultureel mêd. De programmearring wie goed organisearre, mar wy sjogge wol dat de flecht op
‘e koai hiel grut west hat mear as foarsjoen.
Wat de twadde doelstelling oanbelanget: Der is hurd wurk oan it stal jaan fan de nije stifting foar de Kulturele
Haadstêd (Fryslân2018): it plan fan oanpak fan dy nije stifting is mei ynstimd yn novimber 2010 troch PS. Begjin
2011 sil in buro foar organisaasje fan festivals úteinsette. Wy sjogge hieltiten mear dat omtinken foar de kultuer
yn Fryslân lanlik omtinken krijt. Bygelyks de artikels oer Oerol en it jubileum fan Intermezzo

Oer it generaal binne de doelstellings, dy’t spesifyk foar 2010 formulearre wiene, helle. Beliedsmjittich is der yn
2010 hurd oan boppeneamde doelstellings wurke.
Winske risseltaten
Beliedsmêd 8.1 – Kultuer Belied tiid Jild
I A. yn kulturele ynfrastruktuer ynvestearje
• Realisaasje fan min. 5 oanpassings yn lytse lokale kulturele basisfoarsjennings
• Ferbouwing Filmhûs Ljouwert set útein
• Realisaasje Ferbouwing Skipfeartmuseum
I B. Kulturele ûntwikkeling
• Útfiering fan op syn minst 10 projekten ornearre foar amateurkeunst en
kultueredukaasje, ûnder oaren 2 produksjehuzen en 2 talintfoarsjennings,
te mjitten oan de realisaasje fan projektplannen
II A. Brûsplakken
• Realisaasje fan 2-4 brûsplakken en 4 inisjativen op dat mêd fan besteande
ynstellings
II B. It fuortsterkjen fan it kultureel bewustwêzen fan ynwenners fan Fryslân mei
help fan it materiële en ymmateriële Fryske erfgoed. (Ferhaal fan Fryslân)
• Goede en kwalitatyf heechsteande presintaasje, behâld en beskriuwing fan
museaal erfgoed yn de 4 provinsjale musea en aktiviteiten museumfederaasje
en stipe foar oankeapen moderne b.k. Frysk Museum, te mjitten oan jierlikse
rapportaazje oer útstallings en tallen besikers.
• Ûndersyk helberens Frysk depot
• Fries Erfgoed digitalisearje, plan oan PS foarlein
II C. Fryslân oer de grinzen
Sterk kultureel profyl fan Fryslân wêrtroch’t kultuer wêzenlik bydraacht oan
it wen-, ferbliuws- en wurkklimaat yn ‘e provinsje.
• Útwurke projektplan Kulturele Haadstêd en ferbreding draachflak
• Realisaasje fan 8 Festivals yn Ljouwert, yn ‘e festivalaginda fan Ljouwert
• Beliedsyntinsivearring kulturele ynstellings neffens kultuernota; it giet yn dat
gefal om 5 nije ynstellings yn dizze kultuerperioade: mear produksjes en
presintaasjes yn Fryslân
rapportaazje Winske risseltaten
I. A De doelstellings foar wat de realisaasje fan de oanpassings yn lytse akkommodaasjes oanbelanget, binne
realisearre en de kosten foelen ta. De ferbouwing fan it skipfeartmuseum is letter úteinset, mar de iepening sil
wol, neffens plan, yn 2011 plak fine.
I B De útfiering fan projekten binnen it program kultuerpartisipaasje binne op it gleed. De projekten krije hieltyd in
yntegraler karakter. It tal aktiviteiten dat gading makket op it program is lykwols folle grutter as foarsjoen.
Foarbylden hjirfan binne: “Museum Schatjes” en “Help Pake en Beppe de Vakantie door”, dy’t troch alle
erfgoedynstellings oppakt wurde.
programma 8 - Kultuer, taal en ûnderwiis
187

Jaarverslag 2010
188
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
II. A Yn 2010 is ien brûsplak realisearre, dat foldie oan de kritearia fan de útfieringsregeling. Oare oanfragen
datoangeande koene net honorearre wurde om’t se net foldiene oan de kritearia. Dêrneist binne der wol
inisjativen fan besteande ynstellings (lykas Tryater en Oerol) realisearre.
II. B DS hawwe in ûndersyk nei de helberens fan in depot Fryslân dwaan litten.
II. C It Plan fan de stifting Kulturele Haadstêd foar de útfiering is yn novimber troch jo behannele. Ek binnen de
festivalaginda yn de mande mei de gemeente Ljouwert binne de neikommende festivals realisearre: Noorderlicht,
Media Art Festival, Liet, Liet Ynternasjonaal (rondes), Freeze, Noordelijk Film Festival, Dance Tour, World Press
Photo en it Straatfestival. De beliedsyntinsivearring fan de kulturele ynstellings neffens de kultuernota resultearret
yn benammen it fuortsterkjen fan it produksjeklimaat yn Fryslân. Bygelyks Media Art Festival en Open Stal.
Wat hat it Beliedsmêd koste?
Eksploitaasje
Bedraggen x € 1.000 Realisaasje Begrutting Rekken Ofwiking Mutaasjes Restant
2009 2010 nei 2010 begrutting/ reserves ôfwiking
Baten
Strukturele beliedsprogramma-
wiziging rekken begrutting
/rekken
budzjetten
Tydlike beliedsprogramma-
49 67 54 13 0 13
budzjetten 0 499 437 62 65 -2
Foarsjennings 98 97 98 -1 0 -1
Oerrinnende passiva 143 22 23 0 0 0
Baten mei-inoar 290 686 612 74 65 9
lesten
Strukturele beliedsprogrammabudzjetten
10.586 10.311 10.664 -353 0 -353
Tydlike beliedsprogrammabudzjetten
2.087 4.393 3.615 777 724 53
Foarsjennings 96 107 96 12 0 12
Oerrinnende passiva 143 22 0 22 0 22
Bedriuwsfieringskosten 2.805 1.017 1.016 2 0 2
lesten mei-inoar 15.716 15.850 15.391 460 724 -265
Baten - lesten -15.426 -15.164 -14.779 -385 -659 274
taljochting eksploitaasje
By de strukturele budzjetten is by de lêsten sprake fan in oerbesteging fan € 353.000. It grutste part is feroarsake
troch de noch net folslein realisearre besunigings op kultuer. By de fêststelling fan de kultuerfysje Finsters iepen!
2009-2012 is beslêtten € 500.000 oan strukturele middels yn te setten foar tidlike projekten. Dat betsjut foar in
oantal budzjetynstellngs dat sy in part fan har subsydzje moasten ynleverje. Foar de gearwurking tusken Fryske

Akademy, de Afûk it Fryske Boek en Tresoar is ôfpraat dat dy yn 2010 in bedrach fan € 170.000 as fermindering
budzjtsubsdzje ynboeke sille. Foar erfgoedynstellings wurdt in ûndersyk or efficiency ynwachte. Der is no noch in
negative stelpost kultuer oer fan € 337.000.
By de tydlike budzjetten (lêsten) is er ek sprake fan in ûnderbesteging. Er wurdt in bedrach fan € 724.000
trochskoot nei takom jier. It giet hjir om ferplichte jilden dy’t net mear yn 2010 ta besteging kaam binne. It giet
om de neikommende projekten:
Kulturele Haadstêd:
Yn ferband mei de formele beslútfoarming troch jo yn novimber wie it net mear mooglik om it folsleine begrutte
bedrach oer te meitsjen oan de stifting Kulturele Haadstêd 2018, wêrtroch bygelyks de helte fan it budzjet,
€ 449.000, trochskoot nei 2011.
Schipfeartmuseum:
De ferbouwing fan it skipfeartmuseum is letter úteinset, mar de iepening sil wol neffens plan yn 2011 plakfine
en dan sil ek it projekt folslein ôfrekene wurde. € 160.000 wurdt trochskoot nei 2011.
Fierdere posten
Foar de rest binne it in tal kultuerbudzjetten (sa as it Sintraal Depot Fryslan, Streekargivaris/ Histoarysk ynformaasje
punt en Aksjeprogram kultuerberik) net folslein ferplichte en bestege yn 2010, wêrtroch der (in part fan it) budzjet
werom giet nei algemiene middels.
Foarsjennings
It giet hjir om de Grafykkolleksje Knecht-Drenth en om de foarsjenning Van Harinxma thoe Slooten. De foarsjenning
Van Harinxma thoe Slooten slacht op in legaat dat yn 1957 yn besit kommen is. Wat dêr foaroer stean
moast, wie it yn goede steat hâlden fan de A.C.E.W. Els Collot d’Escurykeamer yn it Frysk Museum. De foarsjenning
hat gjin einddatum.
Oerrinnende passiva
It giet hjir om de oerrinnende passiva Byldzjende Keunst en Aksjeprogramma Kultuerberyk, die yn it ramt fan
de SISA 2009 ôfrekkene en ôfhannele is.
8.2 Erfgoed
Wat hawwe we dien (hawwe wy dien wat wy dwaan moaste)?
Hoe stiet it mei de doelstellings fan de tema’s? Doel Winske risseltaat €
Wat woenen Wat hawwe wy Wat hat it belieds-
8.2 Erfgoed
wy berikke? dêrfoar dien? med koste?
doelen
It behâld en fuortsterkjen fan Fryske monumintale, kultuerhistoaryske en argeologyske eleminten, patroanen en
struktueren.
It rike en grutte ferskaat fan erfgoed fan Fryslân wurdt fierder fuortsterke.
programma 8 - Kultuer, taal en ûnderwiis
189

Jaarverslag 2010
190
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
rapportaazje doelenrealisaasje:
Wat Erfgoed oanbelanget is der in belangrike bydrage jûn oan it behâld en it fuortsterkjen fan Fryske
monumintale, kultuerhistoaryske en argeologyske eleminten, patroanen en struktueren.
Yn febrewaris 2010 is de Nota Erfgoed 2010-2013 troch Provinsjale Steaten fêststeld.
Wy hawwe yn 2010 € 2,3 miljoen (part ryksjild) yn subsydzjebeskikkings beskikber steld foar de restauraasje
fan 8 topmonuminten dy’t lange tiid finansjeel net rûn komme koene.
It healfabrikaat Deltaplan Fryske Tsjerken is opsteld, in plan mei aksjes en oanrikkemedaasjes nei oanlieding
fan de frijkommende tsjerkegebouwen.
De Kultuerhistoaryske Kaart/FAMKE is fierwei hinne trochûntwikkele en kaarten mei kultuerhistoaryske
kategoryen fan provinsjaal belang binne opnommen yn de ûntwerp-Feroardering Romte Fryslân.
Mei it Ryk is in bestjoersoerienkomst sluten oer de útfiering fan it Terpeprojekt wêrby Ryk en provinsje elk
€ 800.000 bydroegen hawwe.
Winske risseltaten
Tema 8.2 – Erfgoed Belied tiid Jild
1. It stimulearjen fan it partikulier inisjatyf om dêryn te ynvestearjen.
2. It lizzen fan ferbinings tusken kultuerhistoarje en ekonomy.
3. Keppelingen mei gebietsûntwikkeling.
4. Yntegraasje fan kultuerhistoaryske wearden yn romtlike plannen.
5. It kreëarjen fan draachflak en it fergrutsjen fan it publyksberik fan kultuerhistoarysk
e wearden.
rapportaazje Winske risseltaten
1. It stimulearjen fan it partikulier inisjatyf om dêryn te ynvestearjen.
2. It lizzen fan ferbinings tusken kultuerhistoarje en ekonomy.
Wy hawwe yn 2010 € 2,3 miljoen yn subsydzjebeskikkings beskikber steld foar partikuliere inisjativen foar de
restauraasje fan 8 topmonuminten dy’t lange tiid finansjeel net rûn komme koene. De middels dêrfoar binne
foar in part fan it Ryk en binne ek bestege yn it ramt fan de bestriding fan de ekonomyske krisis.
Sa as we yn de 2 e Berap meldt hawwe, is it net slagge om mei middels fan 2011 noch in ekstra subsydzjeregeling
yn 2010 út te fieren.
It Healfabrikaat Deltaplan Fryske Tsjerken is opsteld, in plan mei aksjes en oanrikkemedaasjes nei oanlieding fan
frijkommende tsjerkegebouwen. Dit is ein april oan ús presintearre en yn septimber oan de Steatekommisje
Boarger en Mienskip.
3. Keppelingen mei gebietsûntwikkeling.
Foar it Terpeprojekt is in projektplan fêststeld. Mei it Ryk is hjiroer in bestjoersoerienkomst sluten oer de útfiering
wêrby Ryk en provinsje elk € 800.000 bydrage sille. Foar it finansjele behear oer dizze mienskiplike middels
hawwe wy ús besteande ôfspraken met it Nationaal Restauratie Fonds útwreide. Oer de útfiering fan it
Terpeprojekt is oerlis fierd yn de gebietsûntwikkelingen Dongeradiel, Ferwerderadiel en Frjentsjer-Harns, de
Dienst Landelijk Gebied. De bedoeling is 1 oant 2 terpen yn’t jier oan te keapjen of behearsoerienkomsten foar
ôf te sluten. Wy hawwe Provinsjale Steaten dêroer op 7 desimber ynformearre.
Sjoen de fierde petearen en ûnderhannelingen is it net slagge dit jier al 2 terpen oan te pakken.
4. Yntegraasje fan kultuerhistoaryske wearden yn romtlike plannen.
De Kultuerhistoaryske Kaart (CHK) is trochûntwikkele en is reemakke om te presintearjen op de te fernijen

website. Kaarten mei de kultuerhistoaryske kategoryen fan provinsjaal belang binne opnommen yn de ûntwerp-
Feroardering. Hjirtroch is der in fierdere ympuls jûn oan de yntegraasje fan kultuerhistoaryske wearden yn romtlike
plannen.
We binne fierwei hinne mei it Wurkboek Grutsk wêrby, yn oparbeidzjen mei de programma’s Lanlik Gebiet en
Romte, de kearnkwaliteiten fan gebieten op it mêd fan Lânskip, Kultuerhistoarje en Stêdebou beneamd wurde
dy’t wij fan provinsjaal belang achtsje. Troch dizze yntegraasje is de CHK net yn 2010 wurdearre sa as de
bedoeling wie, mar sil dit yn 2011 plakfine.
De argeologyske ferdjippingsslaggen yn it ramt fan de Friese Argeologische Monumenten Kaart Extra (FAMKE)
wurde yn gearwurking mei 7 gemeenten útfiert. Fierders hawwe wy subsydzje jûn oan argeologysk ûndersyk
wêrûnder it steilkantenûndersyk fan terpen troch de RUG.
Troch de wiziging fan de Monumentenwet yn 2007 binne gemeenten yn earste ynstânsje ferantwurdlik foar
argeologysk belied binnen har gemeente. Om hjiroan goed stal te jaan is ûnderwilens de gemeentlike Wurkgroep
Argeology opstart wêryn de provinsje in advisearjende funksje hat. Mei gemeenten is wurke oan “Fryske
oplossings” foar ferskate mienskiplike argeologyske opjeften sa as in model nota/belied en model-feroardering
foar gemeenten. Ek is besluten om in mienskiplike regeling foar eksesive kosten en foar argeologysk ûndersyk
te ûndersykjen. Tocht wurdt oan in mienskiplik fûns.
5. It kreëarjen fan draachflak en it fergrutsjen fan it publyksberik fan kultuerhistoarysk e wearden.
It partikuliere inisjatyf en draachflak en fergrutting publyksberik foar erfgoed is ek fuortsterke troch
budzjetsubsydzje foar ynstellings yn it Monumintehûs, troch subsydzje foar erfgoededukaasje, it begelieden fan
de argeologyske stipepunten en it stypjen fan argeolgyske opgravings lykas Jelsum.
Wat hat it Tema koste?
Eksploitaasje
Bedraggen x € 1.000 Realisaasje Begrutting Rekken Ofwiking Mutaasjes Restant
2009 2010 nei 2010 begrutting/ reserves ôfwiking
Baten
Strukturele beliedsprogramma-
wiziging rekken begrutting
/rekken
budzjetten
Tydlike beliedsprogramma-
5 7 6 0 0 0
budzjetten 0 0 1 -1 2 -3
Baten mei-inoar 5 7 7 -1 2 -2
lesten
Strukturele beliedsprogrammabudzjetten
1.257 1.218 1.149 70 0 70
Tydlike beliedsprogrammabudzjetten
1.215 3.048 2.482 565 21 544
Bedriuwsfieringskosten 419 836 835 1 0 1
lesten mei-inoar 2.891 5.102 4.465 636 21 615
Baten - lesten -2.886 -5.095 -4.458 -637 -20 -617
programma 8 - Kultuer, taal en ûnderwiis
191

Jaarverslag 2010
192
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
taljochting eksploitaasje
It part fan it strukturele budzjet dat wy net bestege hawwe is argeology. Dit hienen wy reservearre foar it
boppeneamde Terpeprojekt. Omdat ein 2010 de dekking hjirfoar feroare is, sjoch hjirûnder, koe dit bedrach net
mear bestege wurden.
De tydlike budzjetten die net ta besteging kommen binne parten fan de budzjetten foar de Nota Erfgoed
oangeande tsjerken, argeology en de Kultuerhistoaryske Kaart en in part fan it budzjet fan it Deltaplan Fryske
Tsjerken út Fryske Fiersichten.
De ûnderbesteging foar tsjerken en argeology hawwe te krijen mei de feroare dekking foar it Terpeprojekt.
Sa as wy yn de 2 e Berap meld hawwe wiene wy fan doel dizze middels te besteegjen oan it Terpeprojekt op
basis fan in mearjierrige oerienkomst mei it Ryk.
De prestaasje (oankeap of behear fan terpen) koe troch de fierde petearen en ûnderhannelingen net levere wurde
yn it begruttingsjier 2010. Sa as wy ek meld hawwe yn de 2 e Berap sil dit pas yn 2011 en folgjende jierren barre.
Ein 2010 hawwe wy besluten hjirfoar ferplichtings oan te gean foar de begruttingsjierren 2012 en 2013.
Dizze middels koene wy doe net mear besteegje.
Sa as hjirboppe neamd is de Kultuerhistoaryske Kaart net yn 2010 wurdearre sa as de bedoeling wie. Hjirtroch
is in part fan it jild foar de CHK (âlde en nije Nota Erfgoed) net ta besteging kommen.
In part fan it budzjet foar it Deltaplan Fryske Tsjerken en Fryske Fiersichten dat net bestege is wie bedoeld
foar in ynteraktive website. Dit gean wy yn 2011 kombinearje met de Digitale Agenda Fryslân.
In part fan de middels foar tsjerken binne nei begruttingswiziging bestege oan friksjekosten foar
budzjetynstellings.
8.3 Taal, media en letteren
Wat hawwe we dien (hawwe wy dien wat wy dwaan moaste)?
Hoe stiet it mei de doelstellings fan de tema’s? Doel Winske risseltaat €
Wat woenen Wat hawwe wy Wat hat it belieds-
8.3 Taal, media en letteren
wy berikke? dêrfoar dien? med koste?
doelen
1. In trochgeande realisaasje fan de doelen fan it hjoeddeistige taalbelied ‘Fan Rjocht nei Praktyk: Frysk yn
Fryslân; taal tusken minsken 2008 - 2010’, dêr’t de klam leit op gemeenten, de soarch, it ûnderwiis (fia
Boppeslach) en ICT en it bedriuwslibben;
2. In trochgeande realisaasje fan de doelen fan de hjoeddeistige Notysje Streektalen foar it Biltsk en it
Stellingwerfsk;
3. It noch mear sichtber brûken fan de Fryske taal yn skreaune, byldzjende en multymediale media op grûn fan
de notysje Frysk skreaune media 2007 - 2010;
4. in effektive desintralisaasje fan foech en middelen op it flak fan it Frysk yn it ûnderwiis en fan de media, op
grûn fan it advys fan de Stjoergroep Hoekstra 2009;

5. it opnimmen fan it Frysk yn de Grûnwet, neist it Nederlânsk;
6. de provinsjale kennis en -kunde op it mêd fan de Fryske taal yn Europa, Brussel en Straatsburch wurdt as goed,
nuttich en nijsgjirrich beskôge.
rapportaazje realisaasje doelen
De doelstellings oangeande it taalbelied, it streektaalbelied en it belied oangeande Frysk Skreaune Media binne
realisearre neffens plan. Wat de Stjoergroep Hoekstra oanbelanget: it advys fan de Stjoergroep is ree kommen yn
2010 en sil nei alle gedachten begjin 2011 oanbean wurde. It foarige kabinet hat in wetsfoarstel oangeande it
ferankerjen fan it Nederlânsk yn in Grûnwet, mei dêryn opnommen in bepaling foar it Frysk, nei de Twadde
Keamer stjoerd, dêr’t it noch agindearre en behannele wurde moat.
Oer it generaal binne de doelstellings dy’t spesifyk foar 2010 formulearre wiene, helle. Beliedsmjittich is der yn
2010 hurd oan boppeneamde doelstellings wurke. It hat lykwols bliken dien dat der foar de realisaasje fan guon
doelstellings mear tiid fanneden is.
Winske risseltaten
Tema 8.3 – Taal, Media en Letteren Belied tiid Jild
1.1 Ein 2010 hawwe op syn minst mei-inoar 17 gemeenten yn Fryslân en it
Wetterskip Fryslân in taaloardering Frysk yn it skriftlik ferkear fêststeld.
1.2 Ein 2010 hawwe op syn minst 2 sikehuzen Frysktalige paadwizers en buorden.
Op dit stuit hat gjin inkeld sikehûs yn Fryslân Frysktalige paadwizers.
1.3 Yn 2010 hawwe aktiviteitebegelieders in breed oanbod fan Frysktalich
materiaal. It giet dan om in folslein oanbod fan Frysktalich byld- en lêsmateriaal
foar it tema ‘Dat wie doe sa’ (www.datwiedoesa.nl).
1.4 Ein 2010 is it Frysktalich logopedysk materiaal en test- en behannelmateriaal
foar afasypasjinten hifke.
1.5 Ein 2010 kiest op syn minst 60% fan de âlden fan nijberne bern der
benammen troch goede foarljochting earder foar om de eigen neiteam ek yn
it Frysk grut te bringen.
1.6 Ein 2010 is de twadde faze fan it Frysktalige Microsoft-officepakket realisearre.
1.7 It Frysk hat by op syn minst 5 ICT-projekten in goed plak krigen.
1.8 Ein 2010 meitsje op syn minst 25 bedriuwen yn de sektor ‘banken, restaurants
en supermerken’ gebrûk fan it Frysk yn har paadwizers en produkten.
1.9 Ein 2010 meitsje op syn minst 500 bedriuwen gebrûk fan it Frysk op harren
webstee.
2.1 It Biltsk en it Stellingwerfsk binne respektivelik yn ‘e gemeenten It Bilt en de
beide Stellingwerfske gemeenten mear sichtber wurden. It inisjatyf leit by de
partijen yn ‘e regio, ús rol is stypjend.
3.1 Yn 2010 ferskine der op syn minst 100 Frysktalige (nije) produksjes yn ‘e foarm
fan boeken, cd’s en dvd’s en wurdt mei fariearre aktiviteiten de Fryske literatuer
en it Frysk literêr klimaat befoardere.
3.2 Der is foldwaande oanbod fan Frysktalich edukatyf materiaal foar de foarskoalske
opfang, basisûnderwiis en it fuortset ûnderwiis mei respektivelik in nije
útjefte fan Tomke, 8 edysjes fan LinKk en 7 edysjes fan Switsj.
4.1 Trochfertaling fan it advys fan de Stjoergroep Hoekstra 2009 yn de meast
gaadlike ynstruminten.
programma 8 - Kultuer, taal en ûnderwiis
193

Jaarverslag 2010
194
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Tema 8.3 – Taal, Media en Letteren Belied tiid Jild
4.2 Der is in plan oangeande it (opheffen fan) it Berie foar it Frysk.
4.3 De Provinsje realisearret de ôfspraken yn de Bestjoersôfspraak Fryske taal en
kultuer 2001 - 2010 (BFTK) en it Utfieringskonvenant 2009 – 2010 en riedt in
nije gearwurkingsfoarm ta.
5.1 Yngeand polityk en bestjoerlik omtinken jaan by departeminten, de minister
en de beide Keamers oangeande de opname fan it Frysk yn de Grûnwet,
neist it Nederlânsk.
6.1 De provinsje Fryslân hat yn 2010 in goede gearwurking mei op syn minst
fiif Europeeske regio’s dêr’t in minderheidstaal praat wurdt fia it Netwurk
of the Promotion of Linguistic Diversity (NPLD). Yn it bysûnder in groei fan
5 nei op syn minst 8 partners.
rapportaazje Winske risseltaten
Taljochting:
8.3.1.1 Der binne op it stuit 16 gemeenten (fan de âlde 31 gemeenten) en it Wetterskip Fryslân mei in
taaloardering. De ferwachting is dat de gemeentlike weryndieling in gisel jaan sil oan it gemeentlike taalbelied,
lykas dat bard is yn de gemeente Súdwest-Fryslân.
8.3.1.2 It blykt dreech te wêzen om Frysktalige bebuording yn sikehuzen te realisearjen; foar de sikehuzen hat
soks gjin prioriteit. Wol sa wichtich is lykwols dat op swangersskipsmerken yn de fiif Fryske sikehuzen ynformaasje
oer meartaligens oan jonge gesinnen distribuearre wurdt; it giet dêrby om sa’n 1000 stellen it jier. Ek binne de
aktiviteitebegelieders yn de sikehuzen op ‘e hichte brocht mei Fryske materialen.
8.3.1.3 Sa’n 135 soarchynstellings hawwe de materialen fan ‘Dat wie doe sa’ oanskaft. By it sympoasium fan april
wienen der sa’n 140 aktiviteitebegelieders oanwêzich om workshops oangeande it Frysk yn de soarch te folgjen
en in koffer mei Frysktalich materiaal mei te nimmen foar har ynstelling. Yn novimber is der noch in lunsjkongres
organisearre foar bestjoersleden fan kliïnterieden, lokaasjemanagers, direksjes fan soarchynstellings, amtners fan
gemeenten en direksjes fan it Friesland College en de Friese Poort. Mei dat sympoasium, dêr’t sirka santich
minsken oan dielnamen, is de pilot fan ZuidOostZorg, oer it ynfieren fan taalbelied yn de soarch, presintearre oan
de sektor.
8.3.1.4 De wurkgroep logopedy en Frysk hat ûnderdak krigen by de Fryske Akademy. Der wurdt wurke oan in
database fan logopedisten en in webside. Foar afasypasjinten binne der twa testen. Foar in wittenskiplike hifking
fan dat materiaal troch bygelyks de Fryske Akademy binne op it stuit gjin middels beskikber. De hifking kin dêrmei
yn 2010 net troch-gean. De ynset is lykwols dat dy hifking yn 2011 al plak fine sil; yn de produktôfspraken 2011
mei de oanbelangjende ynstellings sil dêr rekken mei hâlden wurde.
8.3.1.5 Út de monitoaring dy’t anneks is mei de distribúsje fan it Taaltaske docht bliken dat hast trijekwart fan
de bern yn it Frysk, of diels yn it Frysk opfieden wurde sille. In absolute mearderheid (84%) fan de âlders is fan
miening dat in twatalige opfieding in positive ynfloed hat op de algemiene ûntwikkeling fan bern. Neffens net
mear as 1% fan de ûnderfrege âlders soe sa’n opfieding in negative ynfloed hawwe. Neffens 15% makket it
gjin ferskil.

8.3.1.6 Yn it foarjier sil der in petear wêze mei Microsoft oer de realisaasje fan it Frysktalige Microsoftofficepakket.
De earste faze, wêrby’t it der om gie dat der in Frysktalige Communtity Glossary kaam, is realisearre.
De twadde faze soe liede moatte ta in diedwurklike realisaasje fan it Frysktalich Microsoft-pakket. Op grûn fan it
boppeneamde petear sil dúdlik wurde moatte oft it helber is om yn 2011 in start te meitsjen mei de twadde faze
fan it pakket. Mei de earste bestjoersrapportaazje yn 2011 kinne wy dêr mear oer melde.
8.3.3.1 Op it stuit binne der sa’n 65 Frysktalige (nije) produksjes yn ‘e foarm fan boeken, CD’s, DVD’s en
aktiviteiten op it mêd fan de Fryske literatuer stipe troch de provinsje. It tal fan 100 nije produksjes is yn 2010 net
folslein helle. Reden dêrfoar is dat der mear kostbere útjeften subsidiearre binne en dêrmei yn totaal minder
boeken.
8.3.4.1 De Stjoergroep Desintralisaasje Frysk fan Ryk nei provinsje ûnder foarsitterskip fan mr. R.J. Hoekstra,
koartwei de Stjoergroep Hoekstra, is sûnt begjin july klear mei syn wurk. It advys is benammen taspitst op de
desintralisaasje fan it Frysk yn it ûnderwiis. It advys sil yn it foarjier fan 2011 oan de ministers fan OCW en BZK
oanbean wurde en is dan iepenbier.
8.3.4.2 It Berie foar it Frysk hat syn lêste advys oangeande de foarming fan in nije en effektive struktuer foar de
útfiering fan it Fryske taalbelied op 1 oktober oan de deputearre oanbean, soks nei oanlieding fan de moasje fan
PS datoangeande. It advys is yntusken yn DS behannele en wurdt yn 2011 oan PS oanbean.
8.3.4.3 Yn ferbân mei it noch iepenbier te meitsjen advys fan de Stjoergroep Hoekstra is de tarieding foar in nije
Bestjoersôfspraak Fryske Taal en Kultuer wat fertrage. Ien en oar hat benammen te krijen mei in beheinde amtlike
ynset op de ministearjes. It advys fan de kommisje kin lykwols ek in direkte ynfloed hawwe op in nije
Bestjoersôfspraak. Sadwaande is besletten om de hjoeddeistige Bestjoersôfspraak mei ien jier, oant en mei 2011,
te ferlengen. Nei oanlieding fan de yn it regearakkoart oankundige Taalwet moat besjoen wurde wat der evt. noch
regele wurde moatte soe yn in fjirde BFTK. Dêroer hat op bestjoerlik nivo mei de minister al oerlis oer west yn
novimber.
8.3.5.1 Der hawwe yntinsive kontakten west mei de ferskillende departeminten oer de opname fan it Frysk yn de
Grûnwet (neist it Nederlânsk). Dat hat der yn resultearre dat der yn it wetsútstel oangeande it Nederlânsk yn ‘e
grûnwet ek in bepaling oer it Frysk opnommen is. De minister hat it wetsfoarstel yntusken nei de Twadde Keamer
stjoerd. Fierder hat der yntinsyf kontakt west mei de ministearjes oer it advys fan de Stjoergroep Hoekstra, oer de
Bestjoersôfspraak Fryske Taal en Kultuer (BFTK; resultaat: mei in jier ferlingd) en oer de Taalwet (yn novimber hat
der in bestjoerlik oerlis west tusken de ferantwurdlik deputearre en minister Donner fan BZK).
8.3.6.1 Sûnt 2008 is de provinsje full member fan it NPLD. Fia it NPLD hat de provinsje ynternasjonale kontakten
mei tsien oare minderheidstaal- of meartalige gebieten yn Europa.
Fierder is it NPLD aktyf yn Brussel by it Europeesk Parlemint (EP) en soarget derfoar dat
minderheidstalen op de aginda fan it EP komme en bliuwe. Yn it ramt fan it Interreg C program wurdt der yn
2010 fierder, yn oparbeidzjen mei ferskate ynternasjonale partners, hurd wurke oan in oanfraach foar it
Matchprojekt. Dy nije oanfraach sil foar 1 april 2011 yntsjinne wurde by Interreg.
programma 8 - Kultuer, taal en ûnderwiis
195

Jaarverslag 2010
196
Wat hat it Tema koste?
Eksploitaasje
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Bedraggen x € 1.000 Realisaasje Begrutting Rekken Ofwiking Mutaasjes Restant
2009 2010 nei 2010 begrutting/ reserves ôfwiking
Baten
Tydlike beliedsprogramma-
wiziging rekken begrutting
/rekken
budzjetten 0 0 0 0 40 -40
Oerrinnende passiva 21 58 58 0 0 0
Baten mei-inoar 21 58 58 0 40 -40
lesten
Strukturele beliedsprogrammabudzjetten
13.787 13.987 14.038 -51 0 -51
Tydlike beliedsprogrammabudzjetten
1.780 2.037 1.909 128 166 -38
Oerrinnende passiva 21 58 0 58 0 58
Bedriuwsfieringskosten 0 688 687 1 0 1
lesten mei-inoar 15.588 16.770 16.634 136 166 -30
Baten - lesten -15.567 -16.712 -16.576 -136 -126 -10
taljochting eksploitaasje
De ûnderbesteging op it budzjet Taalnota (tydlike budzjetten) hat te krijen mei oangiene ferplichtings dy’t
foar in grut part al yn 2009 betelle binne.
Oerrinnende passiva
It gjit hjir om de oerrinnende passiva Bibleteekfernijing 2008, die yn it ramt fan de SISA 2009 ofrekkene
en ôfhannele is.
8.4 Underwiis en Wittenskippen
Wat hawwe we dien (hawwe wy dien wat wy dwaan moaste)?
Hoe stiet it mei de doelstellings fan de tema’s? Doel Winske risseltaat €
Wat woenen Wat hawwe wy Wat hat it belieds-
8.4 Underwiis en Wittenskippen
wy berikke? dêrfoar dien? med koste?
doelen
• Yn 2015 hat de ûnderwiiskundige kwaliteit fan de Fryske basisskoallen in plak yn de top trije fan ús lân, sadat
de Fryske jongerein goed taret binne op de yn heech tempo ûntwikkeljende kennisekonomy dy’t him hiel fluch
ûntjout.

• Yn 2015 hat de Fryske taal en kultuer op mear as de helte fan de basiskoallen –op basis van in goed yntegraal
taalbelied– in substansjeel plak yn it kurrikulum. Op basis dêrfan litte de learlingen yn Fryslân op it mêd fan de
talen Nederlânsk, Frysk en Ingelsk in goede ûntwikkeling en goede prestaasje sjen.
• Yn 2015 hat it Fryske fuortset ûnderwiis in trochgeande line ûntwikkele foar it domein Fryske taal en kultuer,
sadat de learlingen yn dit domein – ek op it eksamen – goede prestaasjes sjen litte.
• Yn 2015 biedt it Fryske basisûnderwiis foar op syn minst 90% fan syn learlingen ûnderwiis en soarch op maat.
• it sichtber meitsje fan de prestaasjes fan learlingen op it nivo fan it ûnderwiisprogramma as gefolch fan it
provinsjaal ûnderwiisbelied.
rapportaazje realisaasje doelen
De doelstellings oangeande it provinsjale belied wat ûnderwiis en wittenskippen oanbelanget, wurde neistribbe
neffens plan. Oer it generaal binne de doelstellings dy’t spesifyk foar 2010 formulearre wiene helle.
Winske risseltaten
Tema 8.4 – Underwiis en Wittenskippen Belied tiid Jild
1. Boppeslach
1.1 Realisearje fan sa’n 90 Frysktalige of twatalige plakken foar de foarskoalske
perioade.
1.2 Ein 2010 hat it yntegraal taalbelied de folgjende resultaten:
- It fak Frysk is mei it materiaal Studio F op mear as 100 skoallen goed ynpast.
- Der is in dekkend netwurk fan taalkoördinatoaren dy’t foar goeie taalbeliedsplannen
soargje;
- It tal trijetalige skoallen is likernôch 40.
- Yn 2010 sette beide Pabû’s útein mei in nij kurrikulum foar de inisjele
oplieding en op ‘e nij skoalling yn it ramt fan it nije Foech Frysk.
1.3. Yn it fuortset ûnderwiis(FU) wurkje wy oan de folgjende resultaten:
- In lyts tal skoallen foar FU biedt it fak Frysk yn alle learjierren oan;
- De earste ICT tapassings Frysk komme beskikber yn it ramt fan e-learning.
1.4. Yn it ramt fan soarch op maat yn it ûnderwiis wurde de aksjes rjochte op:
- De realisaasje fan optimale regionale gearwurking tusken primêr ûnderwiis,
it fuortset ûnderwiis en it middelber beropsûnderwiis ûnderling en de gearwurking
mei ynstânsjes út de soarchsektor.
- De lokale gearwurking tusken ûnderwiis en de soarchsektor foar de
realisaasje fan “Centra voor Jeugd en Gezin”.
1.5. Yn 2010 realisearret in trijetal skoallen fan it fuortset ûnderwiis yn de mande
mei it regionale bedriuwslibben it projekt “Beroepsvoorbereidend onderwijs”
op basis fan it prinsipe fan “master-feint”.
2. Kennis, kunde en kennisekonomy
2.1 It fierders stâl jaan fan de seis hotspots út de nota “Kennis en ynnovaasje as
motor”; by Stenden University, de NHL en Van Hall Larenstein en benammen
op it flak fan: wetterkwaliteit en kwantiteit, toerisme, rekreaasje en hospitality,
green life sciences, livability, ICT, Duorsume enerzjy en meartaligens (Europeesk
Kennissintrum foar meartaligens 2009 – 2012).
programma 8 - Kultuer, taal en ûnderwiis
197

Jaarverslag 2010
198
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Beliedsmêd 8.4 – Underwiis en Wittenskippen Belied tiid Jild
2.2 It fierder stimulearjen fan de ûntwikkeling fan de Fryske Akademy yn de
rjochting fan in fleksibele, kwalitatyf heechweardige kennisynstelling op it mêd
fan de Fryske taal, kultuer en skiednis op grûn fan it fisitaasjerapport 2009.
2.3 Fuortsterken akademyske profylearring Fryslân: business case University
Campus operasjonalisearje.
rapportaazje Winske risseltaten
1.1 It like der op dat it nije wetsútstel ‘Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie’ (OKE) it bestean fan
folslein Frysktalige pjutteboartersplakken ûnmooglik meitsje soe. Troch in suksesfolle Fryske lobby lykwols fan PS,
DS en de sektor sels, hat de Minister yn it memoarje fan taljochting by de wet oanjûn dat de deistige praktyk sa
ynterpretearre wurde kin dat Frysktalige pjutteboartersplakken dochs mooglik binne. It tal fan 90 neistribbe
plakken is sels rom helle. Uteinlik binne der sels 100 Frysktalige of twatalige pjutteboartersplakken en sintra foar
berne-opfang realisearre.
1.2 Sûnt tsien jier wurde der yn Fryslân taalkoördinatoaren oplaat: sadwaande is der yn it Fryske basisûnderwiis
in soad ekspertize opboud op it mêd fan it taalbelied. It netwurk fan taalkoördinatoaren is lykwols noch net
hielendal provinsjaal dekkend.
1.3 It tal skoallen dat it Frysk ek nei de basisfoarming as (eksamen)fak oanbiedt is al in tal jierren stabyl. It tal
eineksamenkandidaten nimt spitigernôch lykwols ôf. It tal skoallen dat in goede ynfolling jout oan de ferplichting
om yn de earste klasse it Frysk as fak oan te bieden nimt lykwols al fierder ta.
2.1 De hotspots krije hieltiten mear stal, sa is de green life science campus op Nij Bosma Zathe úteinset, mei
meiwurking fan Wageningen Universiteit en it bedriuwslibben, in lektor oansteld op it stik fan meartaligens by
NHL/Stenden, is der in sintrum op it mêd fan wettertechnology en –ûndersyk yn de Johannes de Dopertsjerke yn
Ljouwert fêstige, ensfh. Mei de hegeskoallen is fêststeld dat de oanpak fan de hotspots yn 2006 by de
hegeskoallen no folslein útfierd is mei help fan û.o. finansjele bydragen út koers Noord wei. Realisearring
Mercator (2008), realisearring toeristysk topynstitút (2009), takenning hotspot duurzame energie (desimber 2010),
ferdjipping wettertechnology (2008 en 2010), life sciences (2009). Mei de hegeskoallen is de hotspot Livability no
net oppakt om’t alle belutsen partijen fan miening wienen dat de kwaliteit en de útfiering net oan de easken
foldien koene.
2.2 Wittenskiplik sjoen giet it goed. It fisitaasjerapport fan de KNAW fan 2009 beoardiele it wurk fan de FA as
posityf en op ûnderdielen sels as “eksellint”; it troch de provinsje en de gemeente Ljouwert mei subsidiearre
Mercator Kennissintrum is dêr in foarbyld fan. De útfiering fan it masterplan is fierder op streek.
Nei in tal meagere jierren is de Fryske Akademy út finansjeel perspektyf wei wer sûn; de FA hat yn 2009 in posityf
eksploitaasjeresultaat behelle en koerst dêr foar 2010 ek op ta.
De Fryske Akademy hat yn 2008 oerienkomstich it al earder troch DS en PS goedkarde masterplan fan de FA,
besletten om nijbou op itselde plak te realisearjen ynstee fan mooglike oare lokaasjes. Sadwaande sil de provinsje
in tredde part (€ 2,3 miljoen) fan it ynvestearrings-tekoart à € 6,9 miljoen foar har rekken te nimmen; as de oare
partijen dat ek dogge. It oare diel komt foar rekken fan de Fryske Akademy sels (ferkeap gebouwen, ensfh.) en
de Koninklijke Akademie van Wetenschappen (KNAW) en/of it Ministearje fan OC&W. Yn novimber hawwe
provinsjale Steaten in moasje oannommen oer in provinsjale bydrage fan € 2,3 miljoen as ek it Ryk itselde bydrage
jout. Op dit stuit binne wy tegearre mei de FA oan it ûnderhanneljen mei it Ryk oer de ryksbydrage.

2.3 De business case fan UCF is ûnder de namme Programma University Campus Fryslân 2010 – 2015 yn
novimber oan PS oanbean. De operasjonalisaasje fan ien en oar sil mei tastimming fan de steaten yn 2011
fierder plak fine.
Wat hat it Tema koste?
Eksploitaasje
Bedraggen x € 1.000 Realisaasje Begrutting Rekken Ofwiking Mutaasjes Restant
2009 2010 nei 2010 begrutting/ reserves ôfwiking
Baten
Tydlike beliedsprogramma-
wiziging rekken begrutting
/rekken
budzjetten 0 0 0 0 32 -32
Foarsjennings 13 6 9 -4 0 -4
Baten mei-inoar 13 5 9 -4 32 -35
lesten
Strukturele beliedsprogrammabudzjetten
2.452 2.440 2.442 -2 0 -2
Tydlike beliedsprogrammabudzjetten
5.541 5.925 5.251 674 686 -12
Foarsjennings 22 29 16 13 0 13
Bedriuwsfieringskosten 0 343 385 -42 0 -42
lesten mei-inoar 8.016 8.738 8.095 644 686 -43
Baten - lesten -8.003 -8.733 -8.085 -648 -655 7
taljochting eksploitaasje
Ttydlike budzjetten
De ûnderbesteging hat te krijen mei it projekt Centre for Marine Policy. De betellings binne al yn 2009 dien.
Foarsjennings
De middels foarsjenning Fûns Buma-legaten binnen ornearre foar it oantúgjen fan de Buma-bibliotheek dy’t in
part foarmt fan Tresoar.
It gjit hjir om de foarsjenning Jorritsma-Boschmafûns. Út it Jorritsma-Boschmafûns, in legaat dat troch de provinsje
Fryslân beheard wurdt, wurdt jierliks oan jonge minsken mei in leech of gjin ynkommen in bydrage yn ‘e kosten
fan harren oplieding takend. Yn 2010 is foar € 85.590 útbetelle foar in bydrage in opliedingskosten en foar
€ 9.285 is oan rinte en dividind ûntfongen.
programma 8 - Kultuer, taal en ûnderwiis
199

Jaarverslag 2010
Ruimte en wonen
200
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n

3.9 programma 9 - ruimte en wonen
Portefeuillehouder: H. Konst
I. Beleidsdoel(en) voor het programma
Wat wilden we bereiken en wat heeft het programma gekost?
Een duurzame ruimtelijke ontwikkeling van Fryslân gericht op een economisch sterk en tegelijkertijd mooi Fryslân:
een toekomstbestendige ontwikkeling van sterke steden en een vitaal platteland.
Ons ruimtelijk beleid is vastgelegd in het door uw Staten in december 2006 vastgestelde “Streekplan Fryslân
2007; om de kwaliteit fan de romte”. Dit streekplan heeft binnen de nieuwe Wro de status van een structuurvisie
gekregen.
In 2010 zullen wij met name inzetten op de speerpunten in de uitvoering van het streekplan overeenkomstig de in
oktober 2007 door u vastgestelde Uitvoeringsagenda streekplan 2007 – 2010 zoals:
• Realiseren van provinciale doelen via de inzet van instrumenten die de nieuwe Wro biedt. In 2010 zal de
concept Provinciale Verordening Ruimte in bespreking gebracht worden.
• Uitvoering van het programma ruimtelijke kwaliteit (zie ook onder de paragraaf programmamanagement).
• In het najaar van 2009 willen we met u de discussie voeren over de ambitie, de rol en de inzet van de provincie
bij de herstructurering van het bestaande bebouwde gebied (inclusief bedrijventerreinen) in zowel steden als
dorpen. De resultaten van deze discussie zullen samen met andere betrokken partijen zoals gemeenten en
woningbouwcorporaties verder uitgewerkt worden in een werkprogramma bestaand bebouwd gebied. Dit is
ook een van de 10 topprojecten van Fryske Fiersichten.
• Nieuw beleid voor windenergie in de vorm van een Structuurvisie Windstreek 2011.
• Er vindt een tussenevaluatie van het Streekplan Fryslân 2007 plaats.
• Uitvoering van integrale gebiedsontwikkelingsprojecten waaronder Leeuwarden Nieuw Stroomland.
Doelenrealisatie 2010
Hoe staat het met de doelstellingen van de thema’s? Doel Gewenst resultaat €
Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
9.1 Planvorming, onderzoek en monitoring
9.2 Realiseren ruimtelijke ontwikkelingen
9.3 Wonen
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
De doelen en resultaten die voor 2010 in de begroting opgenomen zijn voor programma 9 zijn voor het overgrote
deel gehaald. Soms enigszins vertraagd ten opzichte van het oorspronkelijke tijdschema (windenergie). De tussentijdse
evaluatie van het streekplan is uitgesteld naar 2012. De volgende resultaten zijn behaald:
In 2010 is de Provinciale Verordening Romte als voorontwerp intensief besproken met de Friese gemeenten en in
het najaar van 2010 is de ontwerp verordening ter inzage gelegd. In januari 2011 is de verordening aan u toegezonden
ter vaststelling.
programma 9 - ruimte en wonen
201

Jaarverslag 2010
202
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Over de uitvoering van het streekplan en het programma ruimtelijke kwaliteit hebben wij u in november 2010 uitvoerig
geïnformeerd met de notitie stand van zaken uitvoeringsagenda streekplan. Deze notitie is op 19 januari
2011 door u behandeld. Daarbij is ook de nieuwe uitvoeringsagenda Streekplan 2011 – 2014 door u vastgesteld.
Medio 2010 is u het Provinciaal Herstructurering Programma bedrijventerreinen toegezonden.
Ook is samen met externe partners de beleidsopgave 2010 -2030 Demografische ontwikkeling Fryslân opgesteld
en is de Friese krimpbeweging “Fan mear Nei Better” in gang gezet.
In december 2010 is u de Houtskoolschets Windstreek 2011 toegezonden waarin wij onze visie op het plaatsen
van windturbines hebben neergelegd.
De ontwerp structuurvisie voor Leeuwarden Nieuw Stroomland is in de betrokken gemeenten ter vaststelling aan
de raden aangeboden.
inzet van middelen totale programma
De presentatie van inzet van middelen van dit programma van de exploitatie, investeringen en voorzieningen/overlopende
passiva is gelijk aan die van de Begroting 2010 en de Jaarstukken 2009. Toelichting vindt plaats in de
thema’s.
Exploitatie
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
9.1 Planvorming, onderzoek en
monitoring 822 846 829 18 0 17
9.2 Realiseren ruimtelijke
ontwikkelingen 25 35 36 -1 15 -15
9.3 Wonen 8.313 2.254 1.999 255 0 255
totaal Baten 9.160 3.135 2.863 272 15 257
lasten
9.1 Planvorming, onderzoek en
monitoring 2.054 2.037 1.981 55 0 55
9.2 Realiseren ruimtelijke
ontwikkelingen 2.312 4.876 3.224 1.652 167 1.485
9.3 Wonen 9.523 5.162 4.132 1.030 683 347
totaal lasten 13.889 12.074 9.337 2.737 850 1.887
Baten - lasten -4.729 -8.939 -6.474 -2.465 -835 -1.630

Aansluiting tussen 2 e Berap 2010 en de Jaarstukken 2010
Bedragen x € 1.000 2010 2011 2012 2013 2014
Baten begroting t/m 2 e Berap 2010 5.962 568 581 581 581
Begrotingswijzigingen (BW):
GS:
GS bijdrage derden -2.827 0 0 0 0
Begrotingswijziging totaal -2.827 0 0 0 0
Baten begroting t/m Jaarstukken 2010 3.135 568 581 581 581
lasten begroting t/m 2 e Berap 2010 14.901 5.965 7.418 4.795 3.924
Begrotingswijzigingen (BW):
PS:
PS 5 e BW 2010: 10 november 2010 0 0 -7 -7 -7
GS:
GS bijdrage derden -2.827 0 0 0 0
Begrotingswijziging totaal -2.827 0 -7 -7 -7
lasten begroting t/m Jaarstukken 2010 12.074 5.965 7.411 4.789 3.917
Baten-lasten -8.939 -5.396 -6.830 -4.207 -3.336
II Thema’s
9.1 Planvorming, onderzoek en monitoring
Wat hebben we gedaan (hebben we gedaan wat we moesten doen)?
Hoe staat het met de doelstellingen van Doel Gewenst resultaat €
de thema’s? Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
9.1 Planvorming, onderzoek en monitoring
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
doelen
Een integrale ruimtelijke ontwikkeling van Fryslân die afgestemd is tussen verschillende overheden en vastgelegd
in actuele en breed gedragen ruimtelijke beleidskaders die het kader vormen voor uitvoering.
programma 9 - ruimte en wonen
203

Jaarverslag 2010
204
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
rapportage doelenrealisatie
Het realiseren van ruimtelijke ontwikkelingen vindt plaats vanuit diverse beleidsvelden die zich bezighouden met
de fysieke ruimte zoals landelijk gebied, pMJP, Fries Merenproject, etc. Over de realisatie van doelen binnen die
kaders is in de voorafgaande hoofdstukken gerapporteerd.
Bij de behandeling van de begroting 2010 in (november 2009) heeft u bij motie besloten tot het opstellen van
drie aanvalsplannen:
• Het aanvalsplan herstructurering bedrijventerreinen.
• Het aanvalsplan krimp.
• Het aanvalsplan herstructurering na-oorlogse woningvoorraad.
In juni 2010 hebben wij u het Provinciaal HerstructureringsProgramma Bedrijventerreinen toegestuurd.
Wat het aanvalsplan krimp betreft hebben wij samen met een groot aantal externe partijen de Beleidsopgave
2010 -2030 Bevolkingsontwikkeling Fryslan vastgesteld en een Uitvoeringspamflet opgesteld waarin we aangeven
wat de provincie gaat doen. Het aanvalsplan herstructurering na-oorlogse woningvoorraad is, zoals wij in de
2 e bestuursrapportage al aan u gemeld hebben, nog in voorbereiding.
Gewenste Resultaten
Thema 9.1 - Planvorming, onderzoek en monitoring Beleid tijd Geld
1. Provinciale doelen van ruimtelijk beleid zijn vastgelegd in structuurvisies, uitvoeringsnotities
of werkplannen. In 2010 zal nieuw beleid voor windenergie
opgesteld worden en zal de provinciale rol in het bestaand bebouwd gebied
waarbij herstructurering van zowel woningbouwlocatie als bedrijventerreinen
aan de orde komen, uitgewerkt worden.
2. De effecten van uitvoering van beleid zijn inzichtelijk op basis van onderzoek en
monitoring. In 2010 wordt het streekplan Fryslân 2007 tussentijds geëvalueerd.
3. Beleidsvisies en plannen zijn afgestemd met andere overheden. Dit vindt plaats
in Interprovinciaal overleg (IPO), Samenwerkingsverband Noord Nederland
(SNN) en afstemmingsoverleggen gericht op een bepaald gebied zoals bijvoorbeeld
het IJsselmeer.
4. Beleid en beheer van het Waddenzeegebied is integraal afgestemd tussen alle
overheden. Omdat het Beheer – en Ontwikkelplan niet de status van een interbestuurlijke
structuurvisie krijgt, zal alsnog (inter) provinciaal beleid voor het
waddengebied vastgelegd worden in een structuurvisie. Het Waddengebied
maakt geen onderdeel uit van het streekplan Fryslân 2007.
5. Wij brengen op dit moment de effecten van de krimp van de bevolking in
beeld en stellen een beleidsagenda op. Deze beleidsagenda zal in het najaar
2009 in eerste opzet gereed komen. Rond november zal hierover een informerende
bijeenkomst voor Provinciale Staten gehouden worden. Als de
beleidsagenda gereed is, wordt nagegaan welke bestaande budgetten daarvoor
ingezet kunnen worden en welke aanvulling daar op nodig is. Vanuit
provinciale budgetten als ISV, streekplan, plattelandsbeleid en sociaal beleid
kunnen zo mogelijk al pilots gefinancierd worden.

apportage Gewenste resultaten
9.1.1 Vastleggen van provinciale doelen in structuurvisie en beleidsnotities
Provinciale doelen van ruimtelijk beleid zijn in 2010 in de onderstaande beleidsnotities vastgelegd:
• De Houtskoolschets Windstreek 2011 voor het nieuwe windbeleid (december2010).
• het Provinciaal Herstructureringsprogramma Bedrijventerreinen (PHP). Dit programma-op-hoofdlijnen is door
het Rijk inmiddels goedgekeurd. De rijksmiddelen voor dit doel (in totaal bijna € 5,2 mln.) zijn toegezegd en
gedeeltelijk al aan ons uitgekeerd. Het rijk verwacht wel dat de provincie hier eenzelfde bedrag aan bij zal
dragen. Hierover moet nog besluitvorming plaatsvinden bij de begroting 2012.
Als uitwerking van het herstructureringsplan op hoofdlijnen is in 2010 ook een start gemaakt met het opstellen
van bedrijventerreinenplannen in vier regio’s, te weten Noordoost, Noordwest, Zuidoost en Zuidwest-
Fryslân. In deze plannen maken we met de samenwerkende gemeenten afspraken over de programmering
en fasering van nieuwe bedrijventerreinen voor de periode tot en met 2020. Tevens worden in die plannen
ook de herstructureringsopgaven in die regio’s aangeven, en de wijze waarop de regio daarmee om zal gaan.
Deze regionale bedrijventerreinenplannen zullen daardoor, tezamen met het PHP, het provinciale aanvalsplan
herstructurering bedrijventerreinen gaan vormen. Verwacht wordt dat in 2011 de bestuurlijke afronding ervan
kan plaatsvinden.
9.1.2 Onderzoek en monitoring
Wat betreft de tussentijdse evaluatie van het streekplan hebben wij u in juni 2010 per brief voorgesteld deze uit
te stellen naar 2012 en voor de korte termijn te focussen op de uitvoering van het streekplan. In de tweede Berap
2010 zijn de redenen hiervoor benoemd.
In november 2010 hebben wij u de notitie Stand van Zaken Uitvoeringsagenda Streekplan 2007-2010 en een
nieuwe Uitvoeringsagenda Streekplan 2011-2014, conform de toezegging in de Commissie LLW van 8 september
2010, toegezonden. In deze notitie zijn op onderdelen de eerste bevindingen weergegeven, waarmee wij u een
zo goed mogelijk beeld geschetst hebben van de resultaten van de uitvoering van het streekplan tot nu toe. Inmiddels
heeft u op 19 januari 2011 besloten dat de evaluatie van het streekplan voor de zomer van 2012 gereed
moet zijn en interactief tot stand moet komen.
9.1.3 Afstemming met andere overheden
In 2010 is deelgenomen aan de interprovinciale uitwisseling van leerervaringen ruimtelijke kwaliteit (“Expeditie
Mooi”) gericht op leervragen over de operationalisering van kwaliteitsambities, de borging daarvan in het provinciaal
instrumentarium en de organisatie van het werken aan ruimtelijke kwaliteit in de interne organisatie en met
gebiedspartners. Voor de beantwoording van de specifiek Friese leervraag “Wat kan de provincie doen om in
regionale trajecten met externe partijen (vooral gemeenten) een gedeelde ambitie en een gedeeld beeld van
ruimtelijke kwaliteit te bereiken?” is de aanpak en werkwijze van het project De Nije Pleats geanalyseerd.
In het Bestuurlijk Overleg MIRT in het najaar van 2010 tussen het SNN en een kabinetsdelegatie is de projectenlijst
bij de Gebiedsagenda Noord Nederland vastgesteld. Daarbij is tevens vastgelegd dat prioriteit ligt bij het Regiospecifiek
Pakket Zuiderzeelijn en bij de projecten en programma’s die voortvloeien uit de opgaven op het terrein
van klimaatadaptatie, energietransitie en demografische ontwikkeling.
9.1.4 Beleid en Beheer van het waddenzeegebied
In de tweede Berap 2010 hebben wij u gemeld dat wij, gelet op het door u in 2009 vastgestelde Beheer- en Ontwikkelplan
waddengebied en de PKB Derde Nota Waddenzee, op dit moment geen meerwaarde zien in het opstellen
van een afzonderlijke structuurvisie voor het Friese deel van de Waddenzee. Aanvankelijk hebben wij
overwogen om bij de tussentijdse evaluatie van het streekplan het Waddenzeegebied binnen de werkingssfeer
programma 9 - ruimte en wonen
205

Jaarverslag 2010
206
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
van het streekplan op te nemen (technische aanpassing) en beleidsinhoudelijk daarbij te verwijzen naar het door
u vastgestelde Beheer- en Ontwikkelplan Waddengebied. U heeft inmiddels besloten dat de tussentijdse evaluatie
van het streekplan voor de zomervakantie van 2012 uitgevoerd wordt.
9.1.5 Gevolgen bevolkingsontwikkeling
Om invulling te geven aan uw motie om een aanvalsplan krimp op te stellen is een proces in gang gezet met
provincie, gemeenten en maatschappelijke organisaties met als doel een beleidsagenda demografische ontwikkelingen
op te stellen. Met het doorlopen van dit proces is veel voortgang geboekt in de bewustwording bij overheden
en maatschappelijke organisaties als het gaat om de gevolgen van demografische ontwikkelingen in
Fryslân. Drie producten zijn in 2010 afgerond:
• Het rapport “Krimp en Groei, demografische verandering in Fryslân” is in januari gereed gekomen en ter
kennisname aan u toegestuurd. In deze nota staan de effecten van de demografische veranderingen voor de
verschillende beleidsterreinen
• In november hebben wij “Fan mear nei Better, Beleidsopgave 2010-2030 Demografische Ontwikkeling Fryslân”
vastgesteld. Hierin staat opgenomen voor welke opgaven Fryslân staat om de effecten van de demografische
ontwikkelingen zo goed mogelijke te begeleiden. de Friese krimpbeweging “ Fan mear nei Better” in gang
gezet. Dit is de gezamenlijke opgave voor alle betrokken partijen.
• In november hebben we ook het “Uitvoeringspamflet Fan mear nei Better” vastgesteld. Hierin is aangegeven
wat de provincie gaat doen om de beleidsopgave uit te voeren. De provinciale inzet is, naast het uitvoeren van al
bestaande reguliere taken vooral gericht op het voeren van regie. Vanuit de provincie zijn behalve procesgeld
hiervoor nog geen specifieke budgetten beschikbaar. Vooralsnog zetten wij in op het ombuigen van bestaande
budgetten.
In november is het symposium “Fan mear nei Better” geweest. Tijdens dit symposium is de beleidsopgave
onderschreven door veel organisaties in Fryslân en hebben de stakeholders aangegeven welke maatregelen zij
zullen nemen vanuit hun taken en verantwoordelijkheden om de beleidsopgaven te realiseren. Hiermee is de
Friese Krimpbeweging “Fan mear nei Better” officieel in gang gezet.
Exploitatie
Wat heeft het Thema gekost?
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
242 87 74 13 0 12
Overlopende passiva 580 759 754 5 0 5
totaal Baten 822 846 829 18 0 17

lasten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
75 146 146 0 0 0
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
371 366 352 13 0 13
Overlopende passiva 424 759 786 -27 0 -27
Bedrijfsvoeringskosten 1.184 765 697 68 0 68
totaal lasten 2.054 2.037 1.981 55 0 55
Baten - lasten -1.233 -1.190 -1.153 -38 0 -38
toelichting op de exploitatie
Overlopende Passiva
Deze heeft betrekking op bijdragen van derden t.a.v. Secretariaat Stuurgroep Waddenprovincies Secretariaat
(SCW), Regionaal College Waddengebied (RCW), Servicepunt Handhaving Waddenzee (SEPH) en het project Mooi
Nederland. De betreffende instanties hebben in 2010 voorschotten ontvangen. De daadwerkelijke afrekeningen
met deze organisaties vinden plaats in 2011.
9.2 Realiseren ruimtelijke ontwikkelingen
Wat hebben we gedaan (hebben we gedaan wat we moesten doen)?
Hoe staat het met de doelstellingen van Doel Gewenst resultaat €
de thema’s? Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
9.2 Realiseren ruimtelijke ontwikkelingen
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?
doelen
Het realiseren van provinciaal ruimtelijk beleid door doorwerking van het beleid in gemeentelijke ruimtelijke
plannen en door zelf als provincie de regie voor de uitvoering op te pakken.
Uitvoering van ruimtelijk beleid verloopt via meerdere sporen zoals diverse programma’s en projecten die binnen
de overige begrotingsprogramma’s vanuit de provincie worden geprogrammeerd (Fries Merenproject, PVVP, pMJP,
etc.).
rapportage doelenrealisatie
Om de doelen uit het streekplan te laten doorwerken in gemeentelijke ruimtelijke plannen kunnen meerdere
instrumenten worden ingezet. Een daarvan is de Provinciale Verordening Romte Fryslân. Deze verordening is op
uw verzoek in 2010 opgesteld en ter inzage gelegd.
In 2010 zijn aanzienlijk minder zienswijzen ingediend tegen ontwerp-plannen van gemeenten; slechts 12 tegenover
38 in 2009. Dat kan wijzen op `gewenning` aan processen en rollen, zowel bij provincie als gemeenten op
grond van de nieuwe Wro.
Wat betreft de actieve uitvoering van het streekplan hebben wij u een rapportage over de stand van zaken
uitvoeringsagenda streekplan en een nieuwe Uitvoeringsagenda 2010-2013, inclusief het programma ruimtelijke
programma 9 - ruimte en wonen
207

Jaarverslag 2010
208
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
kwaliteit, toegestuurd. In 2010 is uitgebreid ervaring opgedaan met de methode van de Nije Pleats bij bouwaanvragen
voor schaalvergroting in de landbouw.
Gewenste Resultaten
Thema 9.2 - Realiseren ruimtelijke ontwikkelingen Beleid tijd Geld
1. Provinciaal ruimtelijk beleid werkt door in gemeentelijke plannen door proactieve
advisering van gemeenten en door inzet van instrumenten van de Wet
ruimtelijke ordening zoals vooroverleg, zienswijzen en reactieve aanwijzing.
Aanvullend daarop wordt in 2010 een provinciale verordening ruimte opgesteld.
2. Actief uitvoeren van het provinciaal beleid overeenkomstig de activiteiten in
de uitvoeringsagenda streekplan 2007 – 2010. In het kader van programmamanagement
is Ruimtelijke Kwaliteit een van de uit te voeren programma’s.
Binnen het programma zijn onder andere de volgende activiteiten gepland:
Fysieke projecten zoals de landschappelijke inpassing van bedrijventerreinen
en (onderzoek naar) een sloopregeling voor overtollige bebouwing. Ook kan
bijgedragen worden aan concrete projecten van derden, waarin een duidelijke
impuls aan ruimtelijke kwaliteit gegeven wordt.
rapportage Gewenste resultaten
9.2.1 Doorwerking provinciaal beleid in gemeentelijke plannen.
De doorwerking van beleid in gemeentelijke ruimtelijke plannen kan op grond van de nieuwe Wet ruimtelijke
ordening (Wro) gerealiseerd worden met meerdere instrumenten. Een daarvan is de Provinciale Verordening
Romte Fryslân. Voor het maken van de verordening is een analyse gemaakt van beleidsuitspraken die van provinciaal
belang zijn. Dat zijn ca. 225 uitspraken. Nagegaan is hoe deze uitspraken doorwerking kunnen krijgen in het
gemeentelijk beleid. Dat kan op vijf manieren: stimuleren, subsidiëren, zelf uitvoeren, uitvoeren via sectoraal
beleid of doorwerking krijgen via gemeentelijke plannen. Ca. 100 uitspraken krijgen uitvoering via stimuleren,
financieel stimuleren, zelf uitvoeren en/of uitvoering via sectoraal beleid en ca. 125 uitspraken krijgen doorwerking
via gemeentelijke plannen. Deze laatste categorie van uitspraken is in de verordening opgenomen, voor zover die
uitspraken daartoe geschikt zijn (juridisch objectiveerbaar, provincie bevoegd gezag) en het noodzakelijk is (geen
reële andere instrumenten beschikbaar) om doorwerking daarvan te borgen. Uiteindelijk zijn ca. 75 uitspraken geborgd
via de Verordening. Deze systematiek is opgenomen in de u in 2010 toegestuurde ‘Realisatieparagraaf’ .
Met de VFG is besproken dat het maken van bestuurlijke afspraken ter borging van provinciale belangen in
gemeentelijke plannen doelmatig kan zijn en soms effectiever dan juridische borging. Dat geldt met name voor
beleid voor ruimtelijke kwaliteit en voor programma-afspraken over wonen en werken. Acht van dergelijke
beleidsitems zijn opgenomen in een voorlopige ‘Samenwerkingsagenda’. Voor die items worden tussen
provincie en alle gezamenlijk betrokken gemeenten nader afspraken gemaakt over de wijze van doorwerking.
Voor die items bevat de Verordening ‘vangnetbepalingen’. Zo zijn voor ruimtelijke kwaliteit, soms moeilijk te
objectiveren, geen normen maar procesbepalingen opgenomen. Gemeenten worden gevraagd naar analyse en
verantwoording van beleidskeuzes. De nadere invulling van te realiseren kwaliteiten inzake landschap, cultuurhistorie
en archeologie krijgt gestalte via overleg en samenwerking op concreet niveau (bijv. Gebiedsontwikkeling,
proces en implementatie methodiek Nije Pleats, Verdiepingsslag archeologie en Aanpak terpen).

Voor wonen en werken zijn in de verordening geen kwantitatieve programma’s opgenomen omdat dat te weinig
flexibel is. De toelaatbaarheid van nieuwe ontwikkelingen is afgestemd op bestuurlijke afspraken over regionale
woningbouwprogramma’s en gemeentelijke woonplannen en (regionale) bedrijventerreinenplannen.
Op 2 maart 2010 hebben wij het voorontwerp van de verordening vastgesteld en vervolgens met de gemeenten
besproken en een Reactienota opgesteld. Op 28 september 2010 is de ontwerpverordening vastgesteld en zes
weken ter inzage gelegd. De verordening is digitaal beschikbaar gemaakt en gepubliceerd op www.ruimtelijkeplannen.nl.
De aangepaste, definitieve Verordening Romte Fryslân hebben wij in januari 2011 aan u toegestuurd
ter vaststelling.
In 2010 is nog een restant aan plannen op grond van het overgangsrecht oude WRO aangeboden en behandeld,
maar lag het accent op de nieuwe Wro. Projecten (omgevingsafwijkingsbesluiten) op grond van de per 1 oktober
2010 in werking getreden Wabo zijn nog niet voorgelegd.
In onderstaande schema’s is het aanbod en de afhandeling van plannen met doorlooptijd weergegeven.
Procedures Ruimtelijke Ordening 2010 (2009) oude WRO
soort procedure aantal wettelijke Percentage op Gemiddelde
afhandelingsduur tijd afgehandeld afhandelingsduur
in dagen
Artikel 19 15 (91) *) 100% (96%) 13 (23)
verkl. met bezwaar 9 (19) 8 weken
verkl. zonder bezwaar 6 (72)
Artikel 11 8 weken
0 (37) evt. maand
verdagen
- - (100%) - - (16)
Goedkeuringsbesluit 4 (19) 100% (100%)
bestemmingsplan zonder bezwaar 3 (5) 13 weken 53 (63)
bestemmingsplan met bezwaar 1 (14) 6 maanden 40 (105)
Bij de afgifte van verklaringen van geen bezwaar blijven gedeputeerde staten ondanks het overschrijden van de
termijn bevoegd alsnog een besluit te nemen.
Procedures Ruimtelijke Ordening 2010 (2009) nieuwe Wro (per 1 juli 2008)
soort procedure aantal Afgedaan geen wettelijke
afhandelingsduur
6 weken
Voorontwerpbestemmingsplannen 186 (136) 176 (135) 97% (87%)
Voorontwerpprojectbesluiten 11 (6) 11 (6) 100% (100%)
Wettelijke
afhandelingsduur Zienswijze
(6 weken)
Ontwerp-bestemmingsplannen 147 (141) 139 (135) 100% (98%) 12 (38)
Ontwerp-projectbesluiten 27 (15) 27 (15) 100% (100%) 0 (1)
programma 9 - ruimte en wonen
209

Jaarverslag 2010
210
* In vet gedrukt de cijfers over 2010; tussen haakjes de cijfers over 2009.
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
soort procedure aantal Afgedaan geen wettelijke
afhandelingsduur
6 weken
Vastgestelde bestemmingsplannen 121 (120) 119 (112) 100% (100%)
Reactieve
aanwijzing
0 (0)
Vastgestelde projectbesluiten 15 (7) 15 (7) 100% (100%) 0 (0)
Het totale jaarlijkse aanbod aan plannen en projecten stabiliseert zich op het niveau van ca. 500-550. De behandeling
van voorontwerpen wordt vastgelegd in een schriftelijk advies/standpunt van Gedeputeerde Staten.
De behandeling van ontwerp en vastgestelde plannen vindt plaats in de vorm van een quick scan van de
verwerking van ons standpunt. Veel minder dan in 2009 was het nodig om een zienswijze in te dienen tegen
ontwerpplannen, ter borging van het provinciale belang.
Net als in 2009 was het niet noodzakelijk om met een reactieve aanwijzing de inwerkingtreding van het
vastgestelde bestemmingsplan tegen te houden. Aan de ingediende zienswijzen is door de gemeenteraden
(in voldoende mate) tegemoetgekomen.
Zowel aan de wettelijke afhandelingtermijnen (zes weken bij ontwerp en vaststelling), als aan de zelf benoemde
reële bestuurlijke afhandelingtermijn (zes weken) bij overleg over het voorontwerp kon in vrijwel alle gevallen
worden voldaan.
In 2010 is verbeterde software aangeschaft om ruimtelijke plannen van gemeenten digitaal te kunnen inlezen
en beoordelen.
9.2.2. Actief uitvoeren provinciaal beleid
Binnen het programma ruimtelijke kwaliteit zijn de volgende activiteiten uitgevoerd:
• In het kader van het project ‘Bedrijventerreinen in het landschap’ zijn in 2010, in navolging van de pilot
bedrijventerrein Bolward, in samenwerking met de betreffende gemeenten de pilots bedrijventerrein Dronrijp
en Hallum opgepakt. In de pilots worden concrete ervaringen opgedaan met het realiseren van een betere
ruimte kwaliteit bij bedrijventerreinen.
• Het onderzoek naar de haalbaarheid van een generieke sloopsubsidieregeling voor beeldverstorende bebouwing
in het landelijk gebied is nog niet uitgevoerd en is opnieuw opgenomen in de uitvoeringsagenda 2011 /
2013.
• Het Atelier Fryslân heeft adviezen uitgebracht over intensivering ruimtegebruik op bestaande bedrijventerreinen,
landschappelijke inpassing van de N359, versterking van het landschap tussen dorp en stad, en ontwikkelingen
rondom het nieuwe knooppunt Joure. Tevens zijn een Landbouwdebat en de Dag van de Ruimtelijke
Kwaliteit georganiseerd. In het voorjaar is een evaluatieonderzoek uitgevoerd naar het Atelier Fryslân. Op basis
van de uitkomsten van het onderzoek is besloten het Atelier Fryslân nog twee jaar voort te zetten.
• Het provinciaal ruimtelijk kwaliteitsteam wordt zowel intern vanuit de eigen organisatie als extern, veelvuldig
geraadpleegd over verschillende projecten zoals de Afsluitdijk, windenergie, gebiedsontwikkeling en infrastructuur.
Het functioneren van het kwaliteitsteam is in- en extern geëvalueerd.
• Op de Dag van de Ruimte Kwaliteit (15 september 2010) is voor de eerste maal de tweejaarlijks Anita
Andriesenprijs voor Ruimtelijke Kwaliteit uitgereikt. Winnaar was de gemeente Ferwerderadiel. Daarnaast
hebben we de Stichting Ark Fryslân gesubsidieerd voor activiteiten gericht op debat en bewustwording van
ruimtelijke kwaliteit.

• In het voorjaar zijn in het kader van het project De Nije Pleats pilots uitgevoerd waarin concrete ervaringen zijn
opgedaan met een nieuwe werkwijze gericht op de begeleiding van bouwaanvragen voor agrarische schaalvergroting.
De resultaten van de pilots zijn ons op 14 oktober aangeboden. De resultaten van De Nije Pleats
zijn voorts betrokken bij de behandeling van de nieuwe landbouwagenda 2011-2013 en de Verordening
Romte Fryslân. De vervolgfase in 2011 is gericht op het implementeren van de werkwijze De Nije Pleats door
gemeenten.
Gebiedsontwikkeling
De Intergemeentelijke Structuurvisie Nieuw Stroomland, die onder regie van de provincie Fryslân is opgesteld, is
eind 2010 door de colleges van B&W van de betrokken gemeenten vastgesteld. De ontwikkeling van het Energiepark
op het eiland Schenkenschans was hierbij een belangrijk discussiepunt. De vaststelling in de gemeenteraden
is voorzien in februari 2011. Afgesproken is dat de provincie nog één tot anderhalf jaar de regierol blijft vervullen
om de uitvoering van de gebiedsontwikkeling Nieuw Stroomland te begeleiden.
Exploitatie
Wat heeft het Thema gekost?
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
25 35 36 -1 15 -15
totaal Baten 25 35 36 -1 15 -15
lasten
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
706 3.443 1.952 1.491 167 1.323
Bedrijfsvoeringskosten 1.605 1.433 1.272 161 0 161
totaal lasten 2.312 4.876 3.224 1.652 167 1.485
Baten - lasten -2.286 -4.841 -3.188 -1.653 -153 -1.500
toelichting exploitatie
Tijdelijke budgetten
De afwijking wordt veroorzaakt door onderbesteding op de budgetten:
• Herstructurering bedrijventerreinen
In de tweede Berap 2010 werd al aangegeven dat van het budget herstructurering bedrijventerreinen een
bedrag van € 425.000 zal vrijvallen. Dit is het restant van het bedrag van € 500.000 dat naar aanleiding van
een motie bij de begrotingsbehandeling in de begroting 2010 is opgenomen voor de herstructurering van bedrijventerreinen.
Dit bedrag is bestemd als cofinanciering van het beschikbare rijksgeld voor herstructurering
van bedrijventerreinen (€ 5,1 miljoen in de jaren 2010-2013).
programma 9 - ruimte en wonen
211

Jaarverslag 2010
212
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Omdat gemeenten, nadat provinciaal budget beschikbaar is gesteld, enige tijd nodig hebben om plannen te
ontwikkelen en uitvoeringsgereed te maken is in 2010 slechts voor de herstructurering van 1 bedrijventerrein,
Hogedijken in Dokkum, een bedrag van € 75.000 beschikbaar gesteld.
Op 15 februari 2011 hebben we besloten voor de herstructurering van bedrijventerreinen in Kootstertille,
Harlingen en Veenwouden in totaal € 354.000 beschikbaar te stellen. Dit bedrag hebben we moeten dekken
uit rijksmiddelen omdat in 2011 nog geen provinciale (cofinancierings)middelen zijn opgenomen in de Begroting.
Idealiter had, conform de afspraken met het Rijk, de helft van dit bedrag gedekt moeten worden uit
provinciale cofinancieringsmiddelen. Daarom stellen we nu voor een bedrag van € 177.000 (50% van
€ 354.000) uit het rekeningresultaat te bestemmen voor de provinciale cofinanciering van deze projecten.
In het kader van de Begroting 2012 wordt nagegaan hoe de provinciale cofinanciering voor de uitvoering van
het provinciaal herstructureringsprogramma bedrijventerreinen voor de komende jaren ingevuld moet worden.
• Budget uitvoeringsagenda streekplan
De besteding van het budget uitvoeringsagenda streekplan vindt plaats overeenkomstig de uitvoeringsagenda
streekplan. De in deze agenda opgenomen activiteiten zoals de Nije Pleats en bedrijventerreinen in het Landschap
zijn nieuw en komen werkende weg in samenwerking met andere partners zoals gemeenten, gefaseerd
tot uitvoering. De tot 2010 gevolgde werkwijze waarbij budgetten in een meerjarig kasritme werden geplaatst
bood veel ruimte voor deze werkwijze. Bij de raming van dit budget voor 2010 is er aanvankelijk van uitgegaan
dat dit opnieuw in een meerjarig kasritme zou worden gezet. Op grond van de begrotingsspelregels
zoals die eind 2009 zijn vastgesteld, is dat niet meer mogelijk en moet de prestatie geleverd worden in het
begrotingsjaar. Het in 2010 beschikbaar gestelde bedrag van € 1,9 miljoen telde in zijn totaliteit op bij het nog
aanwezige kasritme uit voorgaande jaren, waardoor in 2010 een extra groot budget beschikbaar was.
In de tweede Berap 2010 hebben wij al aangekondigd dat een deel van het budget uitvoeringsagenda streekplan
daardoor in 2010 vrij zou vallen. De vrijval bedraagt 985.000 euro.
• Atelier Fryslan
Atelier Fryslân kan beschikken over een begroot bedrag van maximaal 550.000 euro. Het Atelier werkt op
basis van een door ons, op advies van de Atelierraad, vastgesteld jaarplan. De in dat plan opgenomen
resultaten zijn gehaald. Daarbij zijn de werkelijke uitgaven over 2010 lager uitgevallen.
• Budget demografische verandering
Het budget voor demografische veranderingen in Fryslân is overbesteed (€15.000). In 2010 waren hiervoor in
de begroting geen middelen opgenomen, terwijl er wel een opgave lag die we opgepakt hebben. Uit zeven
bestaande budgetten is in totaal een bedrag van € 190.000 vrijgemaakt om met deze opgave aan de gang te
kunnen gaan. Uit dit budget is de menskracht betaald en er zijn meerdere bijeenkomsten met stakeholders
georganiseerd. Op 17 november 2010 is een groot symposium gehouden onder de titel Fan Mear Nei Better.
De kostenoverschrijding voor krimp valt binnen programma 9 weg tegen de vrijval in dit programma.
9.3 Wonen
Wat hebben we gedaan (hebben we gedaan wat we moesten doen)?
Hoe staat het met de doelstellingen van Doel Gewenst resultaat €
de thema’s? Wat wilden Wat hebben we Wat heeft het
9.3 Wonen
we bereiken? hiervoor gedaan? thema gekost?

doelen
Een voldoende en gevarieerd aanbod van woningen voor iedereen en het voorkomen van leegstand
en verpaupering.
rapportage doelenrealisatie
De regionale woningbouwafspraken die in 2009 met de gemeenten zijn gemaakt worden door een groot aantal
gemeenten doorvertaald in een actueel gemeentelijk woonplan. In onderstaande tabellen wordt een overzicht
gegeven van het aantal opgeleverde nieuwbouwwoningen en van de mutaties in de woningvoorraad. Deze
tabellen laten duidelijk de consequenties zien van de economische crisis voor de woningbouwproductie.
4.000
3.500
3.000
2.500
2.000
1.500
1.000
500
0
4.000
3.500
3.000
2.500
2.000
1.500
1.000
500
0
Aantal opgeleverde nieuwbouwwoningen Fryslân
jan-dec jan-nov jan-okt jan-aug jan-mei jan-mrt
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Mutaties Friese woningvoorraad
Nieuwbouw
Onttrekkingen
Overige toevoegingen
Netto groei
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
programma 9 - ruimte en wonen
213

Jaarverslag 2010
214
Gewenste Resultaten
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Thema 9.3 - Wonen Beleid tijd Geld
1. Voor de verschillende doelgroepen zijn in Fryslân kwalitatief goede, betaalbare
en energiezuinige woningen beschikbaar. Om dit te bereiken zullen de woningbouwafspraken
2010 -2016 die met gemeenten gemaakt zijn in actuele woonplannen
vertaald worden. Daarnaast zal met de uitvoering van het 100.000
woningenplan een bijdrage geleverd worden aan het betaalbaar en energiezuinig
maken van woningen.
2. Bevorderen dat mensen van buiten de provincie in Fryslân gaan wonen. Om
de negatieve demografische bevolkingsontwikkeling te doorbreken zijn in het
streekplan nieuwe mogelijkheden opgenomen voor landgoederen en landelijk
wonen. In 2010 zal een aantal projecten (pilots landelijk wonen) in samenwerking
met gemeenten verder invulling krijgen.
3. Bestaand bebouwd gebied verbetert door herstructurering en functieverandering.
Belangrijk in de uitvoering hiervan is in 2010 de blijvende inzet van rijksinstrumenten
als ISV en BLS en Collectief Particulier Opdrachtgeverschap.
Daarnaast zal in 2010 het provinciaal budget herstructurering en herontwikkeling
ingezet worden voor onder andere de uitvoering van een pilot
verpauperde panden.
rapportage Gewenste resultaten
9.3.1 woningbouwprogramma’s
Nadat in 2009 met bijna alle regio’s woningbouwafspraken tot 2016 zijn gemaakt, hebben veel gemeenten in
2010 deze afspraken doorvertaald in een geactualiseerd Woonplan of Woonvisie. Hier ligt ook een relatie met
de Verordening Romte. Als de gemeenten beschikken over een door de provincie geaccordeerd actueel woonprogramma
hoeft in het kader van de Verordening Romte geen discussie meer plaats te vinden over nut en noodzaak
van het ontwikkelen van een woningbouwlocatie.
In 2010 zijn (actualiseringen van) woonplannen van de gemeenten Boarnsterhim, Bolsward, Dantumadiel,
Heerenveen, Leeuwarderadeel, Lemsterland, Menaldumadiel, Nijefurd, Skarsterlân, Smallingerland, Terschelling,
Tytsjerksteradiel en Wymbritseradiel beoordeeld, geënt op de nieuwe afspraken. Bij Sneek en Littenseradiel is
input geleverd bij een aanzet tot een woonplan.
Over de uitvoering van het 100.000-woningenplan wordt gerapporteerd in het programma Duurzame
Energie (programma 6).
In 2010 hebben wij een aanzienlijke extra inspanning geleverd om invulling te geven aan onze taak als toezichthouder
op de gemeenten bij het huisvesten van statushouders. Een groot aantal Friese gemeenten loopt meer dan
twee taakstellingperioden (= half jaar) achter. Ondanks onze bestuurlijke inspanningen om met de gemeenten na
te gaan hoe zij aan hun verplichtingen om statushouders te huisvesten kunnen voldoen zien we in 2010 de
achterstand in de aantallen die gehuisvest moeten worden oplopen. Over de eerste helft van 2010 bedroeg de
achterstand 145 personen en aan het eind van 2010 is de achterstand 248 statushouders.
Met de VROM inspectie is dit jaar tweemaal een bestuurlijk overleg geweest over onze aanpak. Wij hebben met
12 gemeenten in 2010 een bestuurlijk overleg gevoerd, waarvan met twee gemeenten twee gesprekken.
Op 25 mei 2010 is er een bijeenkomst voor gemeenten georganiseerd over de forse achterstand in de taakstelling
in geheel Fryslân. Naar aanleiding van deze bijeenkomst zijn vier regio’s gevormd waarbinnen gemeenten een

gezamenlijke aanpak kiezen. Vanuit de provincie nemen we deel aan deze regio-overleggen samen met de
woningbouwcorporaties, COA, vluchtelingenwerk en de VROM Inspectie. Dit heeft opgeleverd dat een aantal
regio’s nu met contingenten is gaan werken. Daarbij biedt het COA een lijst aan met statushouders die binnen
2 maanden gehuisvest moeten worden in plaats van de tot nu toe gangbare methode waarbij de gemeenten op
een site woningen aanbieden en moeten afwachten of daar reactie op komt. Deze werkwijze wordt nog te kort
gevolgd om al resultaten te laten zien. Voor een goede afstemming wordt ook overleg gevoerd met de landelijke
Taskforce.
Door de VROM-inspecteur is namens de minister van BZK eind 2010 aangekondigd de eerste stappen te
gaan zetten in de procedure van in de plaats treden. Wij hebben tot uiterlijk 1 juni 2011 de tijd gekregen om
de achterstand terug te brengen tot een taakstellingsperiode. 1 januari 2010.
9.3.2 Pilots landelijk wonen
Van de 20 door de gemeenten in 2008 ingediende planideeën voor landgoederen en landelijke woonclusters zijn
10 pilots geselecteerd. Twee genomineerde planideeën hebben nog uitstel voor uitwerking van de planideeën
(1 landgoed en 1 landelijke wooncluster). Van 3 planideeën die genomineerd waren is geen verdere uitwerking
ontvangen. Zoals ook aangegeven is in de notitie stand van zaken uitvoeringsagenda streekplan zullen wij de
komende periode de geselecteerde en genomineerde pilots verder beoordelen en begeleiden aan de hand van de
criteria in het streekplan. De lopende pilots kunnen gedurende de looptijd van het streekplan (2016) planologisch
uitgewerkt worden en vervolgens uitgevoerd. Er wordt geen mogelijkheid geboden voor het opnieuw indienen
van pilots.
9.3.3 Herstructurering
In maart 2010 hebben wij de uitvoeringsregeling Stimulering Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (passend
binnen de subsidieverordening Ruimte) vastgesteld en ter kennisneming aan u toegestuurd. Daarmee is deze subsidieregeling
voor collectieve woonvormen in Fryslân tot en met 2013 opengesteld. Particulieren die gezamenlijk
een rechtspersoon vormen kunnen in eigen beheer een woningbouwproject (minstens 3 woningeenheden zowel
nieuwbouw als verbouw van bestaande panden) ontwikkelen, waarbij ze subsidie kunnen krijgen voor de ontwikkel(proces)kosten.
In 2010 is voor 1 project gebruik gemaakt van deze regeling. Er is een CPO-subsidie van ten
hoogste € 40.000 verleend aan een CPO-groep in Easterlittens voor de realisatie van 10 koopwoningen in een
collectieve woonvorm.
In 2010 is de derde fase van de rijkssubsidieregeling Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing (ISV 3) voor de
periode 2010-2014 van start gegaan. Aan de programmagemeenten (Sneek, Heerenveen, Harlingen, Dongeradeel
en Smallingerland) is medio 2010 om de continuïteit in de herstructurering te verzekeren een deel van het ISV3
budget toegezegd, vooruitlopend op hun meerjarenprogramma’s, die eind 2010 gereed zijn gekomen.
Daarnaast hebben wij het beleidskader ISV3 in voorbereiding. In dit beleidskader wordt een relatie gelegd
met het aanvalsplan naoorlogse woningvoorraad en het aanvalsplan krimp.
Per 1 januari 2010 waren er met provinciale ISV-middelen 29 projecten gesubsidieerd. Met deze middelen wordt
in herstructureringswijken naast het stimuleren van de herinrichting van de openbare ruimte de duurzaamheid,
omgevingskwaliteit, energiebesparing en levensloopbestendigheid bevorderd. Daarmee is wat de energiezuinigheid
betreft vooruit gelopen op het 100.000-woningenplan. In 2010 zijn er 8 projecten afgerekend, 21 projecten
zijn nog in uitvoering.
programma 9 - ruimte en wonen
215

Jaarverslag 2010
216
Wat heeft het Thema gekost?
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
38 0 0 0 0 0
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
908 0 0 0 0 0
Overlopende passiva 7.367 2.254 1.999 255 0 255
totaal Baten 8.313 2.254 1.999 255 0 255
lasten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
67 18 3 15 0 15
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
630 1.558 831 727 683 44
Overlopende passiva 8.214 2.952 2.665 287 0 287
Bedrijfsvoeringskosten 612 634 633 1 0 1
totaal lasten 9.523 5.162 4.132 1.030 683 347
Baten - lasten -1.210 -2.908 -2.133 -775 -683 -92
toelichting exploitatie
Tijdelijke budgetten
Het provinciale budget Herstructureringen en herontwikkeling woningbouw is volledig verplicht, maar nog niet
uitbetaald. Conform de ISV-verordening hebben gemeenten drie jaar de tijd om een project uit te voeren. Er kan
ook nog een jaar verlenging worden aangevraagd. De afrekening van projecten loopt dus tot drie tot vier jaar na
het aangaan van de verplichting.
Voor Collectief Particulier Opdrachtgeverschap kunnen gemeenten projecten indienen. In 2010 is deze regeling
van start gegaan. Er was budget voor 2 projecten geraamd. Er is maar 1 project ingediend. In 2011 is opnieuw
budget voor 2 projecten geraamd.
Overlopende Passiva
De post overlopende passiva heeft betrekking op de door her Rijk verkregen middelen in het kader van Het Besluit
Locatiegebonden Subsidies (BLS), de uitvoering van de ISV-middelen en de Stads- en Dorpsvernieuwingmiddelen.

programma 9 - ruimte en wonen
217

Jaarverslag 2010
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Algemene dekkingsmiddelen en
onvoorzien (Overzicht 10)
218

3.10 programma 10 - algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien
(Overzicht 10)
Portefeuillehouder: S.H. Galema
I. Beleidsdoel(en) voor het programma
Wat wilden we bereiken en wat heeft het programma gekost?
Het zorgdragen voor een structureel sluitende meerjarenbegroting.
inzet van middelen totale programma
Exploitatie
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
10.1 Financiering op korte termijn 199 20 50 -30 0 -30
10.2 Financiering op lange termijn 939 753 740 14 0 14
10.3 Provinciale heffingen 54.745 55.964 56.641 -677 0 -677
10.4 Algemene Uitkering 106.752 132.687 132.770 -83 0 -83
10.5 Dividenden 60.947 36.393 38.438 -2.045 0 -2.045
10.6 Interne financiering 13.852 12.813 11.210 1.603 0 1.603
10.7 Overige algemene dekkingsmiddelen
1.528 189 450 -261 -42 -219
10.8 Loon- en prijsstijgingen 0 1 0 1 0 1
10.9 Onvoorzien 0 0 0 0 0 0
totaal Baten 238.962 238.819 240.298 -1.479 -42 -1.438
lasten
10.1 Financiering op korte termijn 832 549 593 -44 0 -44
10.2 Financiering op lange termijn 1.182 943 942 1 0 1
10.3 Provinciale heffingen 0 0 0 0 0 0
10.4 Algemene Uitkering 0 0 2 -2 0 -2
10.5 Dividenden 2.730 2.730 2.730 0 0 0
10.6 Interne financiering 0 0 0 0 0 0
10.7 Overige algemene dekkingsmiddelen
13.677 15.992 11.559 4.433 3.643 790
10.8 Loon- en prijsstijgingen 643 881 596 285 0 285
10.9 Onvoorzien 0 339 339 0 0 0
totaal lasten 19.063 21.432 16.759 4.674 3.643 1.031
Baten - lasten 219.898 217.386 223.539 -6.153 -3.685 -2.468
programma 10 - algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien
219

Jaarverslag 2010
220
Aansluiting tussen 2 e Berap 2010 en de Jaarstukken 2010
II Thema’s
10.1 Financiering op korte termijn
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Bedragen x € 1.000 2010 2011 2012 2013 2014
Baten begroting t/m 2 e Berap 2010 236.921 211.735 197.880 200.538 205.849
Begrotingswijzigingen (BW):
PS:
PS 5 e BW 2010: 10 november 2010 2.047 0 500 0 0
GS:
GS bedrijfsvoering -850 0 0 0 0
GS financieel kader 453 0 0 0 0
GS provinciefonds 248 -39 1.245 1.275 608
Begrotingswijziging totaal 1.898 -39 1.745 1.275 608
Baten begroting t/m Jaarstukken 2010 238.819 211.696 199.625 201.813 206.456
lasten begroting t/m 2 e Berap 2010 21.733 36.400 8.224 1.011 -2.446
Begrotingswijzigingen (BW):
PS:
PS 5 e BW 2010: 10 november 2010 -98 7.450 114 -601 188
PS 6 e BW 2010: 3 november 2010 -200 0 0 0 0
GS:
GS bedrijfsvoering -661 0 0 0 0
GS financieel kader 373 0 5.000 5.000 10.000
GS provinciefonds 286 0 1.245 1.275 608
Begrotingswijziging totaal -301 7.450 6.359 5.674 10.796
lasten begroting t/m Jaarstukken 2010 21.432 43.849 14.583 6.685 8.350
Baten-lasten 217.386 167.847 185.042 195.128 198.106
De rentelasten en –baten in verband met de financiering op korte termijn van de provinciale uitgaven zijn hier
opgenomen. In de paragraaf Financiering wordt dit nader onderbouwd.

Exploitatie
Wat heeft het Thema gekost?
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
199 20 50 -30 0 -30
totaal Baten 199 20 50 -30 0 -30
lasten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
832 549 593 -44 0 -44
totaal lasten 832 549 593 -44 0 -44
Baten - lasten -633 -529 -542 13 0 13
10.2 Financiering op lange termijn
De rentelasten en –baten in verband met de financiering op lange termijn van de provinciale uitgaven zijn hier opgenomen.
Hierin is tevens opgenomen de lange termijn financiering nazorgfonds en de rente van verstrekte geldleningen.
In de paragraaf Financiering wordt dit nader onderbouwd.
Exploitatie
Wat heeft het Thema gekost?
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
939 753 740 14 0 14
totaal Baten 939 753 740 14 0 14
lasten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
1.182 943 942 1 0 1
totaal lasten 1.182 943 942 1 0 1
Baten - lasten -243 -190 -202 13 0 13
programma 10 - algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien
221

Jaarverslag 2010
222
10.3 Provinciale heffingen
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Het Rijk stelt jaarlijks het maximale niveau van de opcentenheffing vast. Het verschil tussen dit maximale tarief en
het feitelijk door de provincie gehanteerde tarief voor de opcenten bepaalt de zogenoemde onbenutte belastingcapaciteit.
Voor onze provincie bedraagt de onbenutte belastingcapaciteit in 2010 circa € 24,3 miljoen. Provincies
kunnen zelf bepalen in hoeverre zij de vrije capaciteit willen benutten. De opbouw van de opcenten is weergegeven
in hoofdstuk 2.1 Paragraaf provinciale heffingen.
Exploitatie
Wat heeft het Thema gekost?
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
54.745 55.964 56.641 -677 0 -677
totaal Baten 54.745 55.964 56.641 -677 0 -677
lasten
totaal lasten 0 0 0 0 0 0
Baten - lasten 54.745 55.964 56.641 -677 0 -677
toelichting exploitatie
Voor 2010 hadden wij een belastingopbrengst van € 56 miljoen begroot, in werkelijkheid is € 56,6 miljoen
ontvangen. De opbrengst is in hoofdstuk 10.3 Provinciale heffingen opgenomen. In onderstaande tabel is de
opbouw van zowel de raming als de realisatie opgenomen.
Begroting 2010 realisatie 2010
Gemiddelde opbrengst per punt € 687 € 696
Groei wagenpark 0.5% 1.2%
Zuinige auto’s (geen MRB) 2.700 8.100
De groei van het wagenpark is vooral opvallend in de categorie personenauto’s 1851-2150 kg. Hier is het
aantal auto’s in 2010 verdubbeld.
Het aantal zuinige auto;s waarvoor geen motorrijtuigenbelasting meer hoeft te worden betaald was in de
zomer 2009 2.700 stuks, dit aantal is eind 2010 opgelopen tot 8.100 stuks.

10.4 Algemene Uitkering
De raming van de algemene uitkering uit het provinciefonds is op basis van de decembercirculaire 2010
opgesteld. Deze raming bestaat deels uit de eigenlijke algemene uitkering en deels uit zogenoemde
decentralisatie-uitkeringen. Naast het provinciefonds wordt hier ook het BTW-compensatiefonds verantwoord.
Exploitatie
Wat heeft het Thema gekost?
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
106.752 132.687 132.770 -83 0 -83
totaal Baten 106.752 132.687 132.770 -83 0 -83
lasten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
0 0 2 -2 0 -2
totaal lasten 0 0 2 -2 0 -2
Baten - lasten 106.752 132.687 132.768 -82 0 -82
toelichting exploitatie
In onderstaande tabel wordt aangegeven hoe het provinciefonds meerjarig is opgebouwd.
Bedragen x € 1.000 2010 2011 2012 2013 2014
Algemene uitkering
- huidig jaar 106.493 78.729 74.078 73.785 72.735
- voorgaand jaar 197
Decentralisatie-uitkeringen:
- Cultuurparticipatie 434 434 434 0 0
- SLOK 128 93 0 0 0
- Bodemsanering 3.665 3.657 3.677 3.677 3.677
- Restauratie rijksmonumenten 1.392 0 0 0 0
- Lokaal emancipatiebeleid 46 46 0 0 0
- RSP Zuiderzeelijn 17.948 0 0 0 0
- ISV (Investeringsbudget stedelijke vernieuwing) 0 5.268 4.080 4.190 3.832
- Externe veiligheid 0 771 771 771 771
- Bedrijventerreinen 2.047 0 1.245 1.275 608
- Luchthavens 111 0 0 0 0
- Electrisch varen 175 0 0 0 0
totaal 132.638 88.999 84.285 83.698 81.623
programma 10 - algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien
223

Jaarverslag 2010
224
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Vanuit het BTW-compensatiefonds is € 80.000 meer ontvangen. Dit betreft de BTW-component in de uitgaven
voor het grondwaterplan waarbij meer is uitgegeven dan begroot (zie toelichting programma 3).
10.5 Dividenden
De provincie Fryslân neemt deel in het aandelenkapitaal van:
- Falcon (incl. Alliander)
- Bank Nederlandse Gemeenten (BNG)
- Nederlandse Waterschaps Bank (NWB)
- Vitens
Exploitatie
Wat heeft het Thema gekost?
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
60.947 36.393 38.438 -2.045 0 -2.045
totaal Baten 60.947 36.393 38.438 -2.045 0 -2.045
lasten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
2.730 2.730 2.730 0 0 0
totaal lasten 2.730 2.730 2.730 0 0 0
Baten - lasten 58.217 33.663 35.708 -2.045 0 -2.045
toelichting exploitatie
Het dividend Falcon is onderverdeeld in de componenten:
- Rendementsuitkering
- Kapitaalvergoeding
- Alliander
- Indexering waardevast vermogen
- Inzet Falcon reserve tbv. RSP.
Het verschil tussen het begrote (€ 15,4 miljoen) en het gerealiseerde (€ 17,5 miljoen) rendement Falcon is met
name ontstaan door de vele mutaties in de obligatieportefeuilles na de 2 e Berap. Deze mutaties zijn het gevolg
van het in lijn brengen van de portefeuilles met het nieuwe mandaat dat na de Europese aanbesteding van kracht

is gegaan. Dit heeft ertoe geleid dat er afwijkingen zijn ontstaan in de uit te keren couponrente, de hoogte van
de afschrijvingen en het saldo van de meegekochte en meeverkochte rente.
Per saldo is het couponrendement met circa € 560.000 gestegen, de afschrijvingskosten met € 1.200.000
gedaald en het saldo meegekochte en meeverkochte rente € 350.000 hoger dan begroot.
10.6 Interne financiering
Conform de Nota Uitvoering begroting (december 2009) wordt aan de lopende investeringsprojecten bouwrente
toegerekend. Daarnaast wordt rente toegerekend aan de aankopen/verkopen grond in het kader van het Pmjp
(zie ook programma 5 Landelijk Gebied)
Exploitatie
Wat heeft het Thema gekost?
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
13.852 12.813 11.210 1.603 0 1.603
totaal Baten 13.852 12.813 11.210 1.603 0 1.603
lasten
totaal lasten 0 0 0 0 0 0
Baten - lasten 13.852 12.813 11.210 1.603 0 1.603
toelichting exploitatie
Bij een aantal grote investeringsprojecten is de gerealiseerde besteding anders dan geraamd, dit heeft
consequenties voor de toegerekende bouwrente. Bij de Centrale As is € 480.000 meer bouwrente toegerekend,
bij de N381 € 770.000 minder, bij de RW A7 € 160.000 en bij de overige infraprojecten € 260.000 minder.
In de Begroting was rekening gehouden met aankoop gronden Pmjp van € 56.000.000. In werkelijkheid is er
voor € 40.000.000 gronden aangekocht waardoor er € 780.000 minder rente is toegerekend dan begroot.
programma 10 - algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien
225

Jaarverslag 2010
226
Exploitatie
10.7 Overige algemene dekkingsmiddelen
Wat heeft het Thema gekost?
toelichting exploitatie
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
1.528 189 450 -261 0 -261
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
0 0 0 0 11 -11
Reserves 0 0 0 0 -53 53
totaal Baten 1.528 189 450 -261 -42 -219
lasten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
14.092 2.393 2.469 -75 0 -75
Tijdelijke beleidsprogrammabudgetten
0 12.458 7.950 4.508 3.317 1.192
Reserves 0 0 0 0 326 -326
Bedrijfsvoeringskosten -415 1.140 1.140 0 0 0
totaal lasten 13.677 15.992 11.559 4.433 3.643 790
Baten - lasten -12.148 -15.803 -11.109 -4.694 -3.685 -1.009
In onderstaand overzicht is een specificatie van de overige algemene dekkingsmiddelen opgenomen.
Bedragen x € 1.000 Begroting Realisatie Saldo
2010 2010 2010
Baten
- Stelpost onderbesteding 114 0 114
- Mutaties kostenplaatsen via reserves 75 401 -326
- Overige baten 48 -48
totaal Baten 189 450 -261

lasten
Mutaties kostenplaatsen via reserves 2.393 2.352 42
Bedrijfsvoeringskosten nog functioneel toe te rekenen 1.140 1.140 0
Bijdrage rijksagenda 7.950 7.950 0
Onvoorzien 0 117 -117
Voorwaardelijke budgetten PS:
- Implementatie WABO/RUD 555 0 555
- Vermarkting Fryslân 351 0 351
- REP Wymbritseradiel 3.317 0 3.317
totaal lasten 15.706 11.559 4.147
Baten - lasten -15.517 -11.109 -4.408
Baten:
Vanwege de tot nu toe jaarlijkse onderbesteding op goederen en diensten is hiervoor in de Begroting alvast een
stelpost opgenomen.
De mutatie kostenplaatsen via reserves betreft de tijdelijke budgetten bij de bedrijfsvoering.
Lasten:
Op de post onvoorzien is de afboeking van de dubieuze debiteuren verantwoord.
Als voorwaardelijke budgetten waren in de programma 10 nog de budgetten voor de implementatie
Wabo/RUD en vermarkting Fryslân opgenomen. Beide budgetten zijn vrijgevallen.
Het opgenomen budget voor Wymbritseradiel vanuit de REP-middelen is via de jaarovergang tijdelijke
budgetten meegenomen naar 2011.
10.8 Loon- en prijsstijgingen
Voor de loon- en prijsstijgingen is een stelpost in de Begroting opgenomen welke toegewezen wordt aan
de in de programma’s opgenomen budgetten voor goederen en diensten en overdrachtsuitgaven.
Daarnaast is hier het budget voormalig personeel opgenomen.
Exploitatie
Wat heeft het Thema gekost?
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
0 1 0 1 0 1
totaal Baten 0 1 0 1 0 1
programma 10 - algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien
227

Jaarverslag 2010
228
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
lasten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
0 181 0 181 0 181
Bedrijfsvoeringskosten 643 700 596 104 0 104
totaal lasten 643 881 596 285 0 285
Baten - lasten -643 -880 -596 -284 0 -284
toelichting exploitatie
In de Begroting was een stelpost nominaal opgenomen voor de CAO-loonstijging 2010. Deze stelpost was niet
volledig benodigd hiervoor.
10.9 Onvoorzien
Bij de 1 e bestuursrapportage 2010 is bij wijziging een bedrag opgenomen van € 338.000 voor de vrijgevallen
bijdrage van derden bij de Interreg-projecten.
Exploitatie
Wat heeft het Thema gekost?
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking Mutatie Restant
2009 2010 na 2010 begroting/ reserves afwijking
wijziging rekening begroting/
rekening
Baten
totaal Baten 0 0 0 0 0 0
lasten
Structurele beleidsprogrammabudgetten
0 339 339 0 0 0
totaal lasten 0 339 339 0 0 0
Baten - lasten 0 -339 -339 0 0 0

Overzicht Algemene dekkingsmiddelen
Begroting Begroting Tussentijdse Rekening
2010 voor 2010 na bijstelling 2010
Bedragen x € 1.000 wijziging wijziging
Baten
10.1 Financiering op korte termijn 0 20 20 50
10.2 Financiering op lange termijn 753 753 0 740
10.3 Provinciale heffingen 54.127 55.964 1.837 56.641
Provinciefonds 106.332 132.638 26.306 132.637
Behoedzaamheidsreserve 0
BCF subsidiabele btw 1.052 49 -1.003 132
10.4 Algemene uitkering 107.384 132.687 25.303 132.769
dividend Falcon 40.702 33.630 -7.072 35.675
rente NUON 2.541 2.541 0 2.541
dividend BNG 107 187 80 187
dividend NWB 34 34 0 34
dividend Vitens 1 1 0
10.5 Dividenden 43.385 36.393 -6.992 38.437
10.6 Interne financiering 13.106 12.813 -293 11.210
boekwinst 0 48
mutatie reserve kostenplaats 850 75 -775 401
mutatie voorziening dubieuze debiteuren 0
stelpost onderbesteding 114 114 0 0
10.7 Overige algemene dekkingsmiddelen 964 189 -775 449
Stelpost loon- en prijsstijging 0
Budget voormalig personeel 1 1 0 0
10.8 Loon- en prijsstijgingen 1 1 0 0
totaal baten 219.720 238.820 19.100 240.296
lasten
10.1 Financiering op korte termijn 349 549 200 593
10.2 Financiering op lange termijn 620 943 323 942
10.3 Provinciale heffingen
verrekende BTW 855 0 -855 2
10.4 Algemene uitkering 855 0 -855 2
aandeelhouderschap Falcon 152 152 0 152
rente NUON 2.541 2.541 0 2.541
rente BNG 36 36 0 36
rente NWB 0 0
10.5 Dividenden 2.729 2.729 0 2.729
programma 10 - algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien
229

Jaarverslag 2010
230
Overzicht aanwending Onvoorzien
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
lasten
10.6 Interne financiering 15 0 -15 0
provinciefonds circulaires -97 286 383
mutatie reserve kostenplaats 3.299 2.393 -906 2.352
mutatie voorziening dubieuze debiteuren 0 117
niet vrijgegeven door PS 4.223 4.223
efficiencytaakstelling 0
nog functioneel toe te rekenen bedrijfsvoering 1.140 1.140 1.140
rijksbijdrage 7.950 7.950 0 7.950
10.7 Overige algemene dekkingsmiddelen 11.152 15.992 4.840 11.559
Stelpost loon- en prijsstijging 1.000 181 -819
Budget voormalig personeel 700 700 0 596
10.8 Loon- en prijsstijgingen 1.700 881 -819 596
totaal lasten 17.420 21.094 3.674 16.421
Begroting Begroting Tussentijdse Rekening Afwijking
2010 voor 2010 na bijstelling 2010 begroting/
Bedragen x € 1.000 wijziging wijziging rekening
Baten
1 Bestuur en veiligheid 0 0
2 Verkeer en vervoer 300 460 160 14 446
3 Wetter 0 0
4 Milieu 112 143 31 626 -483
5 Landelijk gebied 8 491 483 444 47
6 Economie, recreatie en toerisme 2.361 4.460 2.099 2.728 1.732
7 Sociaal beleid en zorg 0 0
8 Kultuer, taal en ûnderwiis 499 499 438 61
9 Ruimte en wonen 87 122 35 110 12
Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien 0 0
totaal incidentele baten 2.868 6.175 3.307 4.360 1.815
lasten
1 Bestuur en veiligheid 288 248 -40 188 60
2 Verkeer en vervoer 9.471 31.169 21.698 12.021 19.148
3 Wetter 370 320 -50 210 110
4 Milieu 1.847 3.641 1.794 3.926 -285
5 Landelijk gebied 23.902 21.434 -2.468 15.618 5.816
6 Economie, recreatie en toerisme 53.613 48.618 -4.995 28.529 20.089
7 Sociaal beleid en zorg 19.026 17.870 -1.156 13.119 4.751
8 Kultuer, taal en ûnderwiis 14.554 15.403 849 13.258 2.145
9 Ruimte en wonen 6.357 5.366 -991 3.135 2.231
Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien 570 12.458 11.888 7.950 4.508
totaal incidentele lasten 129.998 156.527 26.529 97.954 58.573

Op grond van het BBV horen in dit overzicht de incidentele (maximaal drie jaar) baten en lasten weergegeven te
worden. Bij de provincie wordt deze post gebruikt om de tijdelijke budgetten in de administratie te verwerken.
In de nota Uitvoering Begroting 2010 zijn nieuwe afspraken gemaakt met betrekking tot de tijdelijke budgetten.
De nota is op 16 december 2009 vastgesteld. Er zijn nu drie typen tijdelijke budgetten. Per type zijn afspraken
gemaakt. In 2010 is € 44,2 mln. doorgeschoven naar 2010. Zie II Jaarrekening, hoofdstuk 3 Tijdelijke budgetten.
programma 10 - algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien
231

Jaarverslag 2010
232
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n

Paragrafen
paragrafen
233

Jaarverslag 2010
234
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n

4.0 inleiding
Het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) schrijft de volgende paragrafen voor:
1. Provinciale heffingen
2. Weerstandsvermogen
3. Onderhoud kapitaalgoederen
4. Financiering
5. Verbonden Partijen
6. Grondbeleid
7. Bedrijfsvoering.
De Financiële verordening 2010 (artikel 5 lid 5) schrijft drie extra paragrafen voor:
8. Inhuur externe adviseurs
9. Handhaving
10. Reserve Falcon
In de Begroting 2010 is nog een extra paragraaf ‘Programmamanagement’ opgenomen. De aanleiding om deze
paragraaf op te nemen is vervallen. De rapportages zijn nu in de betreffende beleidsprogramma’s opgenomen.
In uw vergadering van 16 december 2009 is nieuwe Financiële verordening 2010 vastgesteld, waarin het niet
meer vermelden van de paragraaf Majeure Programma’s en projecten opgenomen is.
De paragrafen lichten de beleidslijnen toe van beheersmatige aspecten met grote financiële invloed, met
grote politieke betekenis of van aanzienlijk belang voor de realisatie van beleidsprogramma’s.
In de methodiek van begroten en verantwoorden zijn de paragrafen in dit Jaarverslag een ‘spiegel’ van
de paragrafen in de Begroting 2010.
4.1 paragraaf 1 – provinciale heffingen
1 inleiding
De provincie kent verschillende bronnen van inkomsten. Eén van die bronnen betreft provinciale heffingen.
Hieronder verstaan we, in afnemende volgorde van omvang:
1. opcenten op de motorrijtuigenbelasting (houderschapsbelasting motorvoertuigen);
2. grondwaterbelasting;
3. leges.
Deze worden hieronder achtereenvolgens toegelicht. Het totaalbedrag aan heffingen bedraagt ongeveer vijftien
procent van het totaal van de baten (exclusief beschikking over de reserves) in deze begroting.
paragraaf 1 - provinciale heffingen
235

Jaarverslag 2010
236
2 Opcenten motorrijtuigenbelasting
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
De opcenten Motorrijtuigenbelasting worden door de provincie op basis van de artikelen 220, 222, 222a en
232g van de Provinciewet geheven. Jaarlijks bepalen Provinciale Staten de hoogte van de opcenten bij het vaststellen
van de Begroting.
Het Rijk stelt jaarlijks het maximaal toegestane niveau van de opcenten op de Motorrijtuigenbelasting vast.
Dit wettelijke maximum gaat in op 1 april van het volgende belastingjaar. Het verschil tussen dit maximaal
mogelijke tarief en het feitelijk door de provincie gehanteerde tarief voor de opcenten bepaalt de ‘vrije ruimte’,
ofwel de onbenutte capaciteit die de provincie heeft tot verhoging van haar inkomsten.
niveau 2010
Het geldende wettelijke maximum is als volgt:
1 april 2009 – 31 maart 2010 111,9 punten
1 april 2010 – 31 maart 2011 116,7 punten
De Friese heffing is als volgt in deze perioden:
1 april 2009 – 31 maart 2010 80,4 punten
1 april 2010 – 31 maart 2011 81,7 punten
2008 2009 2010 2011
Het tarief van Fryslân ligt in 2010 net boven het gemiddelde van de overige provincies (zie grafiek). Dit komt
mede doordat wij de opcenten jaarlijks indexeren en niet alle provincies daartoe besloten hebben.

Opcentenverhogingen vanaf 2009
Overzicht ontwikkeling heffing opcenten motorrijtuigenbelasting naar punten
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
reguliere beleidsprogramma’s 50,6 50,6 50,6 50,6 50,6 50,6 50,6
Inflatiecorrectie (Decembernota 2003) 6,3 7,6 8,9 10,2 11,6 13,0 14,5
Begroting 2005 5,0 5,0 5,0 5,0 5,0 5,0 5,0
Begroting 2008 18,5 18,5 18,5 18,5 18,5 18,5 18,5
Centrale As (nog te bevestigen) 4,0 4,0 4,0 4,0
Subtotaal majeure programma’s en projecten
2004-2010 en verkeer en vervoer vanaf
Begroting 2007 29,8 31,1 32,4 37,7 39,1 40,5 42,0
totaal heffing 80,4 81,7 83,0 88,3 89,7 91,1 92,6
Wettelijk maximum 111,9 116,7 n.n.b n.n.b. n.n.b. n.n.b. n.n.b.
n.n.b.= nog niet bekend
De verhogingen zoals besloten bij de begroting 2005 en 2008 zijn bedoeld voor de dekking van Kompasprojecten,
Friese Meren projecten en Majeure Infrastructuur projecten. In de Begroting 2007 is ook als algemene beleidslijn
vastgelegd om de beleidsintensiveringen van verkeer en vervoer vooralsnog – in afwachting van de uitkomsten
van het debat over de inzet van Falconmiddelen – te bekostigen uit de opbrengst van de opcenten.
Met ingang van 1 april 2012 is een voorwaardelijke opcentenverhoging van 4 punten opgenomen ter dekking
van de kapitaallasten van de Centrale As. Bij de Begroting 2012 zal deze voorgestelde verhoging ter bevestiging
worden voorgelegd.
Onderstaand is een overzicht opgenomen van de opcentenheffing van onze mede SNN-provincies (peildatum
1 januari 2011), voor zover deze bekend zijn.
2009 2010 2011
Groningen 79,1 79,1 83,0
Drenthe 81,0 82,3 83,6
Fryslân 80,4 81,7 83,0
Opbrengst 2010
Voor 2010 hadden wij een belastingopbrengst van € 56 miljoen begroot, in werkelijkheid is € 56,6 miljoen
ontvangen. De opbrengst is in hoofdstuk 10.3 Provinciale heffingen verantwoord.
In onderstaande tabel is de opbouw van zowel de raming als de realisatie opgenomen.
Begroting Realisatie
2010 2010
Gemiddelde opbrengst per punt € 687 € 696
Groei wagenpark 0.5% 1.2%
Zuinige auto’s (geen MRB) 2.700 8.100
paragraaf 1 - provinciale heffingen
237

Jaarverslag 2010
238
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
De groei van het wagenpark is vooral opvallend in de categorie personenauto’s 1851-2150 kg. Hier is het
aantal auto’s in 2010 verdubbeld. Het aantal zuinige auto;s waarvoor geen motorrijtuigenbelasting meer hoeft te
worden betaald, bedroeg in de zomer van 2009 2.700, dit aantal is eind 2010 opgelopen tot 8.100.
Onbenutte belastingcapaciteit 2010 en 2011
De onbenutte belastingcapaciteit bedraagt sinds 1 april 2010 35,0 punten (116,7 – 81,7 punten). Ter indicatie
van de ruimte geldt als richtlijn dat één punt verhoging in 2010 overeenkomt met circa € 696.000. De onbenutte
belastingcapaciteit in 2010 bedraagt daarmee naar het huidige inzicht ongeveer € 24,3 miljoen.
nieuw belastinggebied
Bij de invoering van de kilometerprijs voor personenauto’s zullen de provincies een eigen belastinggebied
behouden. De motorrijtuigenbelasting zal geleidelijk worden afgeschaft. De introductie van een nieuw
provinciaal belastinggebied zal door het nieuwe kabinet worden afgedaan. Naar alle waarschijnlijkheid zullen
de provinciale opcenten gehandhaafd blijven tot 2015 (stand van zaken per 1 juni 2009).
3 Grondwaterbelasting
Op het onttrekken van grondwater wordt een heffing geheven. Deze bevoegdheid is toegekend aan de provincies
op basis van artikel 48 van de Grondwaterwet. Het Waterschap verzorgt de uitvoering, bij de provincie wordt de
opbrengst verantwoord. De wet en de daarop gebaseerde Algemene Maatregel van Bestuur geven nauwkeurig
aan waar de opbrengst van de heffing aan mag worden besteed. Dit is beperkt tot onderzoek dat verband houdt
met grondwaterbeheer en activiteiten die noodzakelijk zijn om schade als gevolg van grondwaterwinning te
kunnen onderzoeken, bepalen, vaststellen en uitbetalen.
De provinciale Verordening op de heffing en invoering van de grondwaterheffing bepaalt de omvang van de heffing.
Deze heffing bedraagt ruim 1,1 eurocent per m³ gewonnen grondwater voor heffingsplichtige onttrekkers.
Voor 2010 was € 600.000 begroot, in werkelijkheid is € 495.000 ontvangen. De oorzaak van de lagere opbrengst
grondwaterheffing is met name het gevolg van minder grondwateronttrekkingen in 2010 en een terugbetaling
van afgerond € 30.000 i.v.m. teveel in rekening gebrachte heffing over 2009.
4 leges
In december 2009 hebt u de nota Actualisatie Legesverordening vastgesteld. In deze nota is het beleid over de
provinciale leges opgenomen. Het beleid is dat bestuurlijke documenten, zoals begrotingen en jaarverslagen tot
een bepaald maximum gratis beschikbaar zijn. Deze producten staan in rubriek A van de tarieventabel. In rubriek
B van de tarieventabel staan de vergunningen en ontheffingen. Het beleid voor de tarieven van deze producten is
dat de belanghebbende betaalt.
De begrote legesopbrengsten bedroegen in 2010 € 352.000 waarvan de nieuwe leges ivm. de WABO € 210.000
bedroegen. De werkelijke ontvangen leges bedragen € 152.000. De begrote leges WABO zijn in 2010 niet
ontvangen wegens de vertraagde invoering van de WABO.

4.2 paragraaf 2 – Weerstandsvermogen
1. inleiding
Het weerstandsvermogen is een maatstaf om te beoordelen of de provincie in staat is om nadelige gevolgen van
risico’s op te vangen zonder dat daarbij de continuïteit in de uitvoering van taken in gevaar komt dan wel dat het
beleid moet worden gewijzigd.
Het weerstandsvermogen is afhankelijk van de benodigde weerstandscapaciteit (de inschatting van kans en
de financiële gevolgen van de onderkende risico’s) en de beschikbare weerstandscapaciteit (de middelen die
aanwezig zijn om eventuele tegenvallers op te kunnen vangen).
De afgelopen jaren is veel aandacht besteed aan het verbeteren van risicomanagement. In 2007 is een start
gemaakt om het beleid rondom weerstandsvermogen nader te expliciteren. Dit heeft er toe geleid dat op
12 november 2008 de ‘Nota Weerstandsvermogen’ door u is vastgesteld. In deze nota is het beleid rond weerstandsvermogen
geformuleerd. De nota geeft de methodiek en berekeningswijze van de afzonderlijke delen van
het weerstandsvermogen aan, evenals de norm voor het gewenste niveau van het weerstandsvermogen.
Het weerstandsvermogen dient positief te zijn, oftewel de beschikbare weerstandscapaciteit moet minimaal
van dezelfde omvang zijn als de benodigde weerstandscapaciteit. De paragraaf Weerstandsvermogen is vanaf
de Begroting 2009 conform het nieuwe beleid van deze nota ingericht en geeft vanuit deze paragraaf uit het
Jaarverslag en Begroting 2011 een voortschrijdend inzicht in de ontwikkeling van het weerstandsvermogen en
de risico’s.
In deze paragraaf besteden wij eerst aandacht aan de beschikbare weerstandscapaciteit, gevolgd door de
benodigde weerstandscapaciteit. Daarna gaat de paragraaf in op de berekening van het weerstandsvermogen.
De paragraaf wordt afgesloten met een overzicht van de risico’s.
2. Beschikbare weerstandscapaciteit
De beschikbare weerstandscapaciteit is de optelsom van alle elementen uit de provinciale financiële huishouding
die daadwerkelijk kunnen worden ingezet om niet-begrote kosten te dekken. Elementen uit de provinciale
financiële huishouding kunnen alleen tot de weerstandscapaciteit worden gerekend als hierdoor het bestaande
beleid niet wordt aangetast. Tevens mag er ook niet al een bestemming aan gegeven zijn.
Hiervan uitgaande wordt tot de beschikbare weerstandscapaciteit gerekend:
• de reserves waar geen claim op rust, ofwel reserves ná verwerking van vastgestelde beleidsverplichtingen;
• stille reserves, echter gelet op de aard van deze reserves worden deze bij voorbaat niet gekwantificeerd maar
als p.m.-post opgenomen;
• de onbenutte belastingcapaciteit.
Het laatste onderdeel wordt vanwege het structurele karakter tweemaal meegeteld in de berekening van
de beschikbare weerstandscapaciteit. Tweemaal sluit aan bij de kwantificering van risico’s met structurele
gevolgen, conform de “nota Weerstandsvermogen” (zie hierna).
paragraaf 2 - Weerstandsvermogen
239

Jaarverslag 2010
240
3. Benodigde weerstandscapaciteit
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
De benodigde weerstandscapaciteit is de optelsom van alle risico’s waarvoor geen maatregelen zijn getroffen en
die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie. Een risico heeft voor de provincie een
materiële betekenis indien deze meer bedraagt dan € 45.000. Dit lijkt wellicht voor een concern als de provincie
laag, maar dit is een bedrag dat gezien moet worden als een grens om een risico te identificeren. Daarmee is het
dan ook een bedrag dat iedere provinciale manager als denkbeeldige grens hanteert.
De risico’s die relevant zijn voor het bepalen van de benodigde weerstandscapaciteit zijn die risico’s die niet op
andere wijze zijn ondervangen. Hiertoe behoren niet de reguliere risico’s ofwel de risico’s die zich regelmatig voordoen
en die veelal vrij goed meetbaar zijn. Hiervoor kunnen verzekeringen worden afgesloten of voorzieningen
worden gevormd. Ook kunnen met beheersmaatregelen zoals budgetafspraken en versobering van investeringsprojecten
bij stijgende prijzen risico’s worden beperkt. Voor de bepaling van de benodigde weerstandscapaciteit
is dan ook het netto risico van toepassing, oftewel de risico’s na aftrek van voorziening, beheersingsmaatregelen,
etc.
De risico’s voor het bepalen van de benodigde weerstandscapaciteit zijn dikwijls moeilijk te kwantificeren. Om
inzicht te hebben in het weerstandsvermogen van de provincie dienen de risico’s wel van een kwantificering
te worden voorzien, daarom hebben we een inschatting gemaakt. Zie hiertoe onderdelen 4 en 6 van deze
paragraaf. Hierbij moet dan wel bedacht worden dat het om grove schattingen gaat.
Bij het kwantificeren van risico’s wordt onderscheid gemaakt tussen risico’s met éénmalige gevolgen en risico’s
met structurele gevolgen. Voor de bepaling van de verwachte impact van een risico met een structureel gevolg
wordt een tijdsperspectief aangehouden van twee jaar. Oftewel dit risico wordt vermenigvuldigd met de factor
twee. Binnen een reactietijd van twee jaar moet door middel van bijsturen en/of aanpassing van het beleid het
risico geminimaliseerd kunnen worden dan wel opgevangen binnen de (reguliere) exploitatie.
De verwachte impact van de incidentele en structurele risico’s wordt berekend door het netto risico te
vermenigvuldigen met de kansinschatting dat het risico zich zal voordoen.
Hieronder volgt een overzicht van de benodigde weerstandscapaciteit. De benodigde weerstandscapaciteit
uit de Begroting 2011 is geactualiseerd voor de Jaarstukken 2010.
Benodigde weerstandscapaciteit (Bedragen x € 1 mln.)
Bedrag (in €), afronding op
1.000tallen
Omschrijving risico’s Netto risico (in €) kans % Incidenteel Structureel
Voorbereidingskosten grote projecten 5.500.000 25% 1.375.000
Juridische procedures diverse programma’s 33.850.000 58,5% 19.790.000
Nazorg gesloten stortplaatsen 1.029.000 1% 10.000
Stortplaats Ouwsterhaule 68.000 1% 1.000
Besluit Financiële zekerheid 35.005.000 2% 700.000
Repressieve handhaving 5.005.000 2% 100.000
Onvoldoende overheidstoezicht 35.005.000 2% 700.000
Vergunningverlening en Toezicht 35.005.000 1% 350.000

Bedrag (in €), afronding op
1.000tallen
Omschrijving risico’s Netto risico (in €) kans % Incidenteel Structureel
Grondwatersanering Heerenveen 505.000 1% 5.000
Leader+ 1.000.000 5% 50.000
Verstrekte leningen, borgstellingen
en deelnemingen 950.000 1% 10.000
Subtotaal risico’s 23.091.000 0
Benodigde weerstandscapaciteit 23.091.000
De risico’s worden toegelicht in onderdeel 6. Als er sprake is van mutaties op de gepresenteerde risico’s
ten opzichte van de laatstelijk geactualiseerde versie van deze paragraaf uit de Begroting 2011, wordt dit in
onderdeel 5 toegelicht.
4. Berekening weerstandsvermogen
Hieronder volgt een overzicht van de beschikbare weerstandscapaciteit gevolgd door een samenvattend
overzicht van de kengetallen en de uitkomst van het weerstandsvermogen, inclusief de vergelijking met de
Jaarstukken 2009.
Beschikbare weerstandscapaciteit
Type beschikbare weerstandscapaciteit
Reserves (stand gebaseerd op transactiebasis
Bedrag (31/12/2010)
x € 1 miljoen
1)
Algemene reserve, basisreserve 8,8
Algemene reserve, vrij aanwendbaar (VAR) 41,1
Bestemmingsreserves inclusief bestemmingsreserve aankoop natuurterreinen 10,1
Rekeningresultaat 2010 22,5
Stille reserves p.m.
Onbenutte belastingcapaciteit (2 x € 24,3 miljoen) 48,6
totaal beschikbare weerstandscapaciteit 131,1
1 Betreft stand ná verwerking vastgestelde beleidsverplichtingen
toelichting onderdelen beschikbare weerstandscapaciteit
Reserves
De reserves van de provincie Fryslân bedragen per 31 december 2010 € 172,4 miljoen. Er rusten op deze reserves
echter vastgestelde beleidsverplichtingen. Verplichtingen die zijn voorgelegd aan en goedgekeurd door u middels
begrotingen en begrotingswijzigingen. Voor de bepaling of de reserves in aanmerking komen voor de beschikbare
weerstandscapaciteit dienen deze verplichtingen in mindering te worden gebracht op de stand van de reserve.
Daardoor resteert een bedrag € 82,5 miljoen. Deze € 82,5 miljoen bestaat uit de basisreserve ad € 8,8 miljoen,
de stand van de VAR van € 41,1 miljoen, de bestemmingsreserves ad € 10,1 miljoen en het rekeningresultaat van
€ 22,5 miljoen.
paragraaf 2 - Weerstandsvermogen
241

Jaarverslag 2010
242
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Stille Reserves
Ook stille reserves kunnen worden opgevoerd als een mogelijkheid tot het opvangen van tegenvallers. Ze kunnen
slechts deel uitmaken van de beschikbare weerstandscapaciteit als het betreffende activum op korte termijn (binnen
1 jaar) verkoopbaar is én verkoop de taakuitoefening van de provincie niet aantast.
Stille reserves zijn de meerwaarden van direct verkoopbare activa, waarvan de verkoopwaarde hoger is dan de
boekwaarde. Bij de provincie Fryslân gaat het om een stille reserve op de dienstwoningen en op de deelnemingen.
Naast enkele kleine deelnemingen is het aandeelhoudersschap van NUON (via Falcon) onze grootste deelneming.
Deze had een zeer forse stille reserve in zich. Met de overname in 2009 van het productie- en leveringsbedrijf van
NUON door het Zweedse Vattenfall, is dit geen stille reserve meer. Hiermee is een bedrag gemoeid van in totaal
€ 1.247 miljoen. Dit bedrag wordt via de B.V. Houdstermaatschappij Falcon ontvangen in de periode 2009-2015.
De stille reserves worden bij voorbaat niet gekwantificeerd. Mocht de beschikbare weerstandscapaciteit niet toereikend
zijn om de risico’s op te vangen worden de stille reserves wél betrokken om de afweging te maken of de
beschikbare weerstandscapaciteit moet worden aangevuld.
Onbenutte belastingcapaciteit
Jaarlijks stelt het Rijk het maximaal toegestane niveau van de opcenten op de Motorrijtuigenbelasting vast. Dit
wettelijke maximum gaat in op 1 april van het volgende belastingjaar. Het verschil tussen het maximaal mogelijke
tarief en het feitelijk door de provincie gehanteerde tarief voor de opcenten bepaalt de vrije of onbenutte belastingscapaciteit
(zie hiervoor ook paragraaf 1 ‘Provinciale heffingen’). Deze onbenutte belastingcapaciteit is structureel,
immers ieder jaar doet deze potentiële opbrengst zich in beginsel voor. Dit in tegenstelling tot een reserve,
deze is na aanwending verdwenen. Daarom wordt deze opbrengst tweemaal meegesteld voor het bepalen van
de beschikbare weerstandscapaciteit.
Hieronder volgt een samenvattend overzicht van de kengetallen en de uitkomst van het weerstandsvermogen,
inclusief de vergelijking met de Jaarstukken 2009.
Weerstandsvermogen
bedragen x € 1.000 Jaarstukken 2010 Jaarstukken 2009
Benodigde weerstandscapaciteit (A) 23.091 6.601
Beschikbare weerstandscapaciteit (B) 131.100 111.240
Weerstandsvermogen B/A 5,67 16.850
Weerstandsvermogen B – A 108.009 104.640
Weerstandsvermogen exclusief onbenutte belastingcapaciteit (C) 82.500 68.240
Weerstandsvermogen C/A 3,57 10.350
Weerstandsvermogen C – A 59.409 61.640
Het weerstandsvermogen van de provincie is toereikend, ofwel de beschikbare weerstandscapaciteit is groter dan
de benodigde weerstandscapaciteit.
De toename van de beschikbare weerstandscapaciteit ad € 20 miljoen wordt voornamelijk veroorzaakt door de
toename van de VAR, een afname van de bestemmingsreserves, een hoger rekeningresultaat en een hogere
onbenutte belastingcapaciteit.

5. mutaties risico’s op gepresenteerde risico’s in de Begroting 2011
Onderstaand een overzicht van de mutaties op de laatstelijk gepresenteerde risico’s in de Begroting 2011.
vervallen risico’s
1. Concessies Openbaar vervoer.
2. Cartesius Instituut.
3. Terugbetalingsverplichting Provinciaal Meerjarenplan Landelijk Gebied (nu opgenomen
onder Juridische procedures).
Onderdeel ‘Juridische procedures’ in:
1. Geschil met Growepa over maai en hekkelbestek.
2. Geschil voormalig depot Meilahuizen
3. Geschil met Beens Groep BV over stalen damplanken.
4. Geschil met MNO Vervat over een wegenonderhoudsproject.
5. Geschil over een claim van Connexxion.
nieuwe risico’s
Onderdeel ‘Juridische procedures’ in:
1. Geschil met Arriva concessies openbaar vervoer
2. Geschil met MNO Vervat inzake rotonde Broeksterwoude en ovonde Nijkleaster.
3. Geschil met fa. Sybranda bezwaarprocedure gladheidsbestrijding.
4. Schade claim sluizen Lemmer.
5. Gevolgen besluitvorming staatssecretaris Bleker stopzetten ILG-bijdrage van het Rijk.
6. Arbitragezaak aannemer Verhoeve foutief aangeleverd slib.
Hieronder vindt u een uitgebreide toelichting op de opgenomen risico’s.
6. de risico’s
Wij sluiten deze paragraaf af met een toelichting van de mogelijke risico´s die wij onderkennen. Per risico geven
we, naast een toelichting, het bedrag aan dat er mee gemoeid is en de kans dat het risico zich gaat voordoen.
Zoals eerder is aangegeven betreft het hier grove schattingen. Voor de Jaarstukken 2010 zijn de risico’s uit de
Begroting 2011 geactualiseerd naar de huidige stand van zaken.
Actuele risico’s
Omschrijving
voorbereidingskosten infrastructurele projecten
Het gaat hier om het risico dat bij infrastructurele projecten voorbereidingskosten
worden gemaakt met de intentie deze te activeren.
Echter is het denkbaar dat wel voorbereidingskosten worden gemaakt
maar de kosten niet geactiveerd kunnen worden in verband met het
uiteindelijk niet doorgaan van een betreffend project. De eerder
programma
Verkeer en
Vervoer
Bedrag &
kanspercentage
min: € 1 miljoen
max: € 10 miljoen
kans: 25%
paragraaf 2 - Weerstandsvermogen
243

Jaarverslag 2010
244
Omschrijving
gemaakte voorbereidingskosten zullen in betreffend jaar alsnog in één
keer ten laste van de exploitatie moeten worden gebracht. Ondanks
dat dit een risico is dat op zich geen extra kosten met zich meebrengt,
omdat de kosten uitsluitend naar voren worden gehaald (immers
anders via afschrijvingskosten uitgespreid over de jaren), wordt dit
risico wel benoemd en gekwantificeerd aangezien de exploitatie in
enig jaar zwaar belast kan worden.
Juridische procedures
Hieronder vallen de nog lopende juridische procedures van derden
tegen de provincie.
Gelet op de onderliggende risico’s komt het risicopercentage uit op
gemiddeld afgerond 58,5%
nazorg gesloten stortplaatsen
Het belangrijkste risico dat de provincie loopt is het falen van voorzieningen
en monitoring in combinatie met bodemverontreiniging.
De lang onopgemerkte bodemverontreiniging zou kunnen leiden tot
schade bij derden. In verband met dit soort risico’s is de risicovoorziening
in het fonds opgenomen. Deze bedraagt ultimo 2010
€ 962.408. In de jaarrekening van het fonds nazorg stortplaatsen
wordt vermeld dat de gewenste omvang van deze voorziening
€ 2 miljoen tot € 3 miljoen is. Het resterende risico bedraagt daardoor
maximaal tussen de € 1,1 miljoen en € 2,1 miljoen. De kans
op het ontstaan van een dergelijke omvangrijke kostenpost is op dit
moment nog minimaal.
Stortplaats Ouwsterhaule
De provincie heeft als partij afval gestort op de voormalige stortplaats
Ouwsterhaule. Alle partijen die afval hebben geleverd en/of de
stortplaats hebben beheerd participeren in de stichting nazorg
Ouwsterhaule. De provincie participeert voor 26% in de stichting.
Het risico dat de provincie loopt is het falen van het beheerssysteem
opdat er een lekkage in de afdichtingsbodem optreedt.
Besluit Financiële Zekerheid
De provincie verleent in het kader van de Wabo vergunningen aan
onder andere bedrijven die afvalbewerken, verwerken en/of opslaan.
repressieve handhaving
Op grond van een aantal milieuwetten is de provincie verantwoordelijk
voor handhaving bij bepaalde categorieën van inrichtingen. Bij
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
programma
Diverse
programma’s
Milieu
Milieu
Milieu
Milieu
Bedrag &
kanspercentage
€ 33.850.000
Kans afgerond op:
58,5%
min: € 20.000
max: € 2,038 miljoen
kans: 1%
min: € 20.000
max: € 500.000
participatie 26%
kans: 1%
min: € 10.000
max: € 70 miljoen
kans: 2%
min: € 10.000
max: € 10 miljoen

Omschrijving
deze handhaving is incidenteel bestuursdwang nodig zonder dat
financiële verrekening is verzekerd.
Onvoldoende overheidstoezicht
Sinds de vuurwerkramp in Enschede en de cafébrand te Volendam
staat onvoldoende overheidstoezicht in de belangstelling. Ook de
strafrechtelijke immuniteit van de overheid staat ter discussie. Thans
ligt bij de Eerste Kamer een voorstel om de strafrechtelijke immuniteit
van betrokken bestuursorganen en ambtenaren op te heffen.
Hoewel bedrijven en saneerders zelf verantwoordelijk zijn en blijven
voor het voldoen aan de betreffende milieuregelgeving kan de provincie
te maken krijgen met claims uit gesteld onvoldoende toezicht. Het
risico daarop, zo blijkt ook uit de Friese ATF-affaire, bij normaal functioneren
en voldoende handhaving en toezicht van de overheid moet,
gelet op de huidige stand van zaken in jurisprudentie en wetgeving,
echter als gering worden ingeschat.
Kans op niet adequaat optreden blijft 2%.
vergunningverlening & toezicht
Bij vergunningverlening bestaan er risico’s dat er onterecht (dan wel
onvolledig of niet doelmatig) milieuvergunningen worden verleend,
gewijzigd of geweigerd. Bij bodemverontreinigingen bestaat het risico
dat een onjuiste beschikking omtrent een verontreinigingssituatie
en/of saneringsplan wordt afgegeven. Daarnaast kunnen er financiële
gevolgen voor bedrijven of derden ontstaan als gevolg van termijnoverschrijdingen
bij het aanvragen van vergunningen alwaar de
Provincie aansprakelijk voor kan worden gesteld.
Ook kan bijvoorbeeld gedacht worden aan financiële gevolgen van
het niet correct tot stand komen van een handhavingsbesluit of
rechtsongelijkheid bij toezicht.
De komst van de WABO brengt nieuwe risico’s met zich mee. Zo zijn
er procedures / aanvragen waarbij, wanneer GS niet tijdig een besluit
neemt, de vergunning van rechtswege wordt verleend. Ook omvat de
WABO aanzienlijk meer aspecten (zoals bouwen, slopen en kappen)
dan de voormalige Wet milieubeheer. Over de ‘nieuwe’ aspecten zijn
goede afspraken gemaakt met partners. Desondanks leidt deze
toename van aspecten tot een verhoging van de omschreven risico’s
Ondanks beheersmaatregelen is er een (theoretisch) risico.
Grondwatersanering Heerenveen
Er loopt een procedure - na cassatie en verwijzing door de Hoge Raad
- tegen de provincie bij het hof Arnhem. In die procedure stelt een
aantal eigenaren van (winkel)panden in Heerenveen zettingsschade te
programma
Milieu
Milieu
Milieu
Bedrag &
kanspercentage
kans: 2%
min: € 10.000
max: € 70 miljoen
kans: 2%
min: € 10.000
max: € 70 miljoen
kans: 1%
min: € 10.000
max: € 1 miljoen
kans: 1%
paragraaf 2 - Weerstandsvermogen
245

Jaarverslag 2010
246
Omschrijving
hebben geleden als gevolg van een door de provincie in de jaren 80
tot begin jaren 90 uitgevoerde grondwatersanering in het centrum
van Heerenveen. Gevorderd worden o.a. een verklaring voor recht en
schadevergoeding, op te maken bij staat. De kwestie is gedekt
onder de destijds voor het werk gesloten CAR-verzekering. Deze biedt
dekking tot een maximumbedrag van fl 2,5 miljoen (circa € 1,13 miljoen).
De procedure loopt al sinds 1992; de rechtbank Leeuwarden
heeft destijds de vorderingen integraal afgewezen. De procedure in
hoger beroep loopt - na een “omweg” via de Hoge Raad - dus
nog. Het risico dat de provincie in deze zou kunnen lopen is dat áls
het hof de eisers in het gelijk zou stellen én de schadestaatprocedure
zou resulteren in een veroordeling tot betaling van een hoger bedrag
dan het maximumbedrag van de verzekering, de provincie het meerdere
zelf zal moeten bekostigen.
De uitspraak in 2009 van het Hof van Arnhem beveelt een onderzoek
aan door een drietal met name genoemde deskundigen die een aantal
vragen meekrijgen. De resultaten dienen aan het Hof te worden
toegeleverd.
leader+
Het LEADER+ programma 2000-2006 Noord-Nederland, ingediend
door SNN en waarvan de uitvoering is verlengd tot medio 2009,
omvat acht LEADER+ gebieden. Voor vier gebieden bleek een zeer bescheiden
aanpassing van de gebiedsbegrenzing noodzakelijk. Deze
gebiedsbegrenzing maakt deel uit van de afzonderlijke ontwikkelingsstrategieën
voor de LEADER+ gebieden. De van toepassing zijnde EUregels
boden geen kant-en-klare procedurevoorschriften om de
gebiedsbegrenzing te kunnen aanpassen. Er is op een zorgvuldige
wijze een oplossing gezocht en gerealiseerd. Deze is kenbaar gemaakt
aan het ministerie van LNV. Voor NW-Fryslân is gekozen om de dorpskern
van Makkum buiten het LEADER+ gebied te houden. Voor Lauwersland
zijn de nieuwbouwwijken van Dokkum uit het werkgebied
gelicht. Er is een risico, zij het dat dit zeer beperkt wordt geacht, dat
in de toekomst een geschil ontstaat tussen de Europese Commissie en
SNN over de vraag of de voorschriften voor selectie en vaststelling van
de LEADER+ gebieden, voldoende juist zijn geïnterpreteerd. Dit risico
is expliciet benoemd bij de besluitvorming over de beschreven oplossing.
Het eindrapport Leader+ moet voor 1 oktober 2010 in Brussel
liggen .Daarna zal het nog wel enige tijd vergen voordat hierover een
oordeel wordt geveld. De besluitvorming van de Europese Commissie
wordt in 2011 verwacht.
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
programma
Landelijk gebied
Bedrag &
kanspercentage
€ 1 miljoen
kans: 5%

Omschrijving
Waddenglas
Bij de start van het project begin 2008 werd een contante eindwaarde
(winst min verlies zoals verwacht in 2015, de geplande afronding van
het project) van € 1,8 miljoen berekend. Sindsdien varieert dat van
1 tot 3,5 ton. Vertraging in de gronduitgifte, vooral veroorzaakt door
de financiële crisis en in mindere mate door de vernietiging van het
bestemmingsplan door de raad van state, is daar debet aan. De verwachting
is dat de gemeente in het voorjaar van 2011 een nieuw bestemmingsplan
vast kan stellen. De economie trekt wat aan, ook voor
de glastuinbouw. Er is zicht op een eerste gronduitgifte. De vooruitzichten
zijn eind 2010 dan ook beter dan een jaar geleden. Desondanks
blijft het zaak de vinger goed aan de pols te houden. Dat
gebeurt met verschillende risico-beheersinstrumenten. Daarmee worden
onder andere scenario’s op hun effecten doorgerekend. Ook
blijft de afspraak van kracht dat er geen grond aangekocht wordt
voordat er grond uitgegeven wordt.
Convenanten
Zoals ook in de paragraaf ‘verbonden partijen’ is opgenomen heeft de
provincie convenanten afgesloten met een groot (financieel) belang.
Dit kan risico’s met zich meebrengen. Gelet op de beheersmaatregelen
die getroffen zijn wordt het netto risico als nihil aangemerkt.
europese programma’s
Hieronder vallen: Interreg, Koers Noord, Waddenfonds en EFRO.
In deze programma’s kunnen risico’s voorkomen als er sprake is van
het niet gedekt zijn van kosten door het wegvallen van geraamde
bijdragen van derden. Op dit moment is geen sprake van dergelijke risico’s.
Overcommittering eFrO/eZ, Kompas en interreg.
Het is een bekend verschijnsel dat de bedragen uit een subsidieaanvraag
van een project hoger zijn dan de bedragen uit het afrekeningsverzoek.
Dit leidt dan tot vrijval van cofinancieringsmiddelen. Om te
voorkomen dat externe middelen terugvloeien, i.c. Koers Noord en OP
EFRO-middelen, wordt zowel door het SNN als door de provincie tot
overcommittering van de beschikbare middelen over gegaan. In de
loop der jaren zijn ervaringscijfers beschikbaar gekomen (10 tot 15%
vrijval). De provincie blijft met de gepleegde overcommittering van
10% beneden dat percentage. Daarom is er geen sprake van een
risico.
programma
Landelijk gebied
Economie,
recreatie en
toerisme
Economie,
recreatie en
toerisme
Bedrag &
kanspercentage
p.m.
p.m.
paragraaf 2 - Weerstandsvermogen
247

Jaarverslag 2010
248
Omschrijving
verstrekte leningen, borgstellingen en deelnemingen
Wanneer de begunstigde van een borgstelling of de ontvanger van
een verstrekte geldlening niet aan zijn verplichtingen voldoet, komen
de eventuele lasten voor de provincie.
De deelnemingen en verstrekte geldleningen zijn van dien aard dat
het risico te verwaarlozen is. Voor die enkele keer dat de provincie
naar eigen inschatting wel enig risico loopt is een voorziening getroffen.
Voor de borgstellingen wordt een marginaal risico aangehouden
van het restantbedrag dat per balansdatum resteert. Per 31 december
2010 stond de provincie borg voor € 1,9 miljoen aan leningen.
emu- saldo
In theorie kan de Minister van Financiën op grond van de wijziging
van de Wet Fido een eventuele Europese EMU-boete proportioneel
doorbelasten aan mede veroorzakende lagere overheden.
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
programma
Algemene
dekkingsmiddelen
Algemene
dekkingsmiddelen
Bedrag &
kanspercentage
min: € 73*)
max: € 1,9 miljoen
*) kleinste bedrag
gewaarborgde lening
kans: 1%
n.v.t.

4.3 paragraaf 3 – Onderhoud kapitaalgoederen
In deze paragraaf gaan we in op het beleid voor het onderhoud van de provinciale infrastructuur, gebouwen
en opstallen.
1. infrastructuur
Het onderhoud van de provinciale infrastructuur wordt uitgevoerd volgens het op 7 november 2007 door Provinciale
Staten vastgestelde scenario 1 uit de nota “Strategisch onderhoudsbeleid provinciale infrastructuur”.
De kwaliteit van het onderhoud is omschreven in termen vanuit de te leveren prestatie en niet vanuit de te nemen
maatregelen. Er is aandacht voor de keuzes die in het onderhoud zijn te maken, naast de functioneel-technische
aspecten, en het onderhoud sluit nauw aan bij de gangbare normen en regelgeving. Naast het resultaat centraal
te stellen, wordt ook rekening gehouden op welke manier het onderhoud bijdraagt aan provinciale beleidsdoelen,
anders dan functionaliteit en constructieve veiligheid. Daarbij zijn de behaalde prestaties goed te meten en te
monitoren.
De onderhoudsstrategie is gebaseerd op economische doelmatigheid en gericht op het continu in stand houden
van de functionaliteit en de constructieve veiligheid van de voorziening tegen zo laag mogelijke kosten.
De onderhoudsmaatregelen zijn in 2010 op basis van inspecties bepaald. De planning die uit de inspecties
voortkomen is uitgevoerd voor het jaarlijks terugkerende onderhoud. Voor het niet jaarlijks terugkerend onderhoud
zijn de meerjarenplannen bijgesteld naar aanleiding van de inspecties en uitgevoerd.
In 2010 is in het kader van het onderhoud van de infrastructuur € 16 miljoen besteed (begroot € 15,4 miljoen).
De overschrijding van het budget is grotendeels te wijten aan hogere kosten voor gladheidbestrijding. Van de
totale onderhoudskosten 2010 heeft € 2,8 miljoen betrekking op gladheidbestrijding.
In de Kaderbrief 2007 is voor achterstallig groot onderhoud en rehabilitatie over de periode van 2006 t/m 2011
een bedrag van € 1,4 miljoen opgenomen. Het inlopen van de in 2006 geconstateerde achterstand in het groot
onderhoud en rehabilitatie loopt volgens planning. Voor het verstalen van houten brugdekken is voor de periode
2006 t/m 2011 een tijdelijk budget van € 2 miljoen beschikbaar gesteld. Deze loopt eveneens volgens planning.
In 2009 zijn alle budgetten van 2010 binnen het beleidsprogramma Verkeer en vervoer tegen het licht gehouden
in het kader van de zogenoemde doorlichting programma 2 ten behoeve van de dekking van het RSP. De verwachte
kosten van regulier onderhoud zijn in beeld gebracht op basis van aannames die gebaseerd zijn op een
externe kwaliteitsschouw en op basis van cyclisch onderhoud. De hierbij uitgevoerde berekeningen leiden over de
gehele linie tot het beeld dat de jaarlijks benodigde middelen hoger zijn dan de bedragen die in de begroting zijn
opgenomen. De bedragen in de begroting zijn gebaseerd op berekeningen die zijn uitgevoerd als onderdeel van
de onderhoudsbeleidskaders. Om deze reden gaan wij er niet zonder meer vanuit dat de middelen voor het onderhoud
ontoereikend zijn. Wel zien wij de berekeningen als aanwijzing dat het niet gewenst is om op de huidige
budgetten te bezuinigen. (PS 10 februari 2010: nota programma 2 tegen het licht gehouden blz. 20). Niet meegenomen
in de berekeningen zijn de vervangingen van de kunstwerken en rehabilitatie van de wegen. Daarnaast
zijn de consequenties van het beleid “Fryslân Duurzaam” en de nota ’Duurzame bedrijfsvoering’ niet meegenomen.
paragraaf 3 - Onderhoud kapitaalgoederen
249

Jaarverslag 2010
250
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Uit de gehouden technische schouw blijkt dat de kwaliteit voldoende is (basis) voor de wegen, op de onderdelen
water en vaarwegen en groen liggen de basisscores tegen de score laag aan. Bij het onderdeel kunst- en oeverwerken
heeft een aanzienlijk deel nog een lage kwaliteit. Hiervoor is met ingang van 2011, en de komende 20
jaar, jaarlijks € 8,0 miljoen investeringskrediet beschikbaar gesteld.
Wegen verhardingen
Hoeveelheden in
m2 per km
1000 m lengte
Stroomweg 1.530 201
Gebiedsontsluitingsweg 2.049 311
OV Ontsluitingsweg 29 4
Overige Wegen 311 51
Vrij liggende Parallelweg 521 120
Vrij liggende Fietspaden 490 159
totaal 4.929 846
vaarwegen Bodem
Hoeveelheden in
Oevers
km m m2per km
lengte breedte 1000 m lengte
Klasse Va 64,3 60 3.858 84,0
Klasse IV 65,0 40 2.600 56,0
Klasse III 29,7 35 1.040 21,5
Klasse II 0,0 30 0 0,0
Klasse I 90,3 20 1.806 14,9
Klasse O 204,9 20 4.098 54,1
Klasse OO 192,0 15 2.880 25,4
totaal 646,2 16.282 255,9
Kunstwerken Functie aantal
Wegen Viaduct 7
Fiets-/ Veetunnel 37
Brug vast 94
Brug beweegbaar 55
Duiker / Viaduct 18
Vaarwegen Sluizen 38
Aquaducten 3

2. Gebouwen
Bedrijfsgebouwen provinciale Waterstaat
Kantoor Uitwellingerga en de steunpunten (programma 2, Verkeer en Vervoer) zijn technisch gezien in een goede
staat van onderhoud. Van achterstallig onderhoud kan niet worden gesproken. De jaarlijkse kosten kunnen binnen
de reguliere budgetten worden opgevangen. In 2010 is er in het kader van onderhoud € 0,3 miljoen besteed
(begroot was € 0,3 miljoen).
dienstwoningen
De provincie is eigenaresse van 26 (voormalige) dienst- en sluiswachterswoningen, die worden verhuurd. Waar
mogelijk worden deze woningen verkocht aan zittende huurders of derden zodra de huurders vertrekken. Een
aantal woningen heeft echter een zodanige verwevenheid met de kunstwerken dat deze woningen niet kunnen
worden verkocht. Ook is aan een aantal woningen een cultuurhistorische waarde toegekend.
De woningen voldoen aan wettelijke eisen, wat in de praktijk inhoudt dat de kwaliteit van deze (oudere) woningen
‘naar redelijkheid en billijkheid’ voldoet aan de hedendaagse eisen. De woningen hebben geen boekwaarde
meer. De mate van onderhoud is afgestemd op ‘goed huismeesterschap en representativiteit’. De kosten worden
gedekt door de huuropbrengsten.
Structurele lasten die relatie hebben met huisvesting verlopen via de reserve Ver-/nieuwbouw (zie verder
paragraaf 7 Bedrijfsvoering).
paragraaf 3 - Onderhoud kapitaalgoederen
251

Jaarverslag 2010
252
4.4 paragraaf 4 – Financiering
1. inleiding
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
In deze paragraaf gaan wij in op het beheer van de financiële middelen (treasury) in het afgelopen jaar.
De basis voor ons handelen is het Treasurystatuut zoals dat in december 2009 is vastgesteld. Dit Treasurystatuut
fungeert samen met de Wet Fido (Financiering Decentrale Overheden) als belangrijkste kader bij het prudent en
verantwoord beheren van de financiële middelen van de provincie.
Ons treasurybeleid is erop gericht binnen alle wettelijke voorschriften en de financiële mogelijkheden van de
provincie Fryslân een optimaal rendement te verkrijgen en de lasten zo veel mogelijk te reduceren.
Het financierings- of treasuryresultaat komt tot uiting in de renteopbrengsten dan wel rentelasten. Twee
componenten zijn hierbij van belang:
• De gemiddelde omvang van de liquiditeiten (financieringssaldo).
Deze wordt besproken onder ‘2. Ontwikkeling van het financieringssaldo’.
• Het verschil tussen de geraamde rentepercentages in de Begroting 2010 en de werkelijke (markt)percentages.
Deze percentages worden besproken onder ‘3. Financiering en belegging’.
Beide componenten zijn van invloed op het rendement van de uitgezette en geleende gelden. Aan het eind van
deze paragraaf gaan wij in op het risicobeheer.
2. Ontwikkeling van het financieringssaldo
Onder het financieringssaldo wordt het saldo liquide middelen op kasbasis verstaan. Dit bestaat uit het saldo
op de rekening courant en de kortlopende leningen.
Op 1 januari 2010 was het saldo € 87,9 miljoen negatief. Het saldo van het Groenfonds bedroeg € 1,4 miljoen
positief. In deze bedragen is geen rekening gehouden met de lening aan Heerenveen in verband met IBF (ter
grootte van € 22,0 miljoen).
Medio juli 2009 is een rekening-courantovereenkomst aangegaan met de BV Houdstermaatschappij Falcon.
Door de verkoop van de Nuon-aandelen per 1 juli 2009 zijn de geldmiddelen van Falcon fors toegenomen en
om in de liquiditeitsbehoefte van de provincie te voorzien is een rekening-courant opengesteld. Ultimo 2010
bedraagt de rekening-courantschuld van de provincie aan Falcon € 97 miljoen.
Op 31 december 2009 was het saldo aan liquide middelen € 113,2 miljoen negatief. Het liquiditeitstekort is in
2010 wederom toegenomen. Het negatieve financieringssaldo van € 25,3 miljoen valt lager uit dan het begrote
negatieve saldo (€ 31,3 miljoen). Dit komt met name door vertraging in de uitvoering van enkele infrastructurele
investeringsprojecten. De waarde van het Groenfonds bedroeg per einde 2010 € 0,7 miljoen positief.

In de grafiek is het verloop van het liquiditeitssaldo over het boekjaar weergegeven. Als gevolg van seizoensinvloeden
treedt in de zomer een verbetering op. Over heel 2010 is gemiddeld voor een bedrag van € 25,0
miljoen geleend, exclusief de lening van Falcon (€ 97 miljoen).
x € 1.000
30.000
20.000
10.000
0
-10.000
-20.000
-30.000
-40.000
-50.000
-60.000
-70.000
-80.000
3. Financiering en belegging
Verloop liquiditeiten 2010
gecorrigeerd voor de lening van Falcon (€ 97 mln.)
Er is in 2010 op de rekening courant zowel geld geleend als uitgezet. Daarnaast is er gebruik gemaakt van kortlopende
leningen om rentekosten te besparen. De rente is in de loop van 2010 weer aan het toenemen, zie grafiek
rente rekening courant. Het gemiddelde financieringspercentage 2010 bedroeg 0,6%. In de begroting was uitgegaan
van een gemiddeld percentage voor kortlopende financiering van 1,6%. De rentelasten voor kortlopende financieringen
bedroegen in 2010 € 0,6 miljoen (2009: € 1,2 miljoen).
Door het aangaan van de rekening courant verhouding met de BV Houdstermaatschappij Falcon is het aantrekken
van langlopende leningen niet nodig.
In de Wet Fido zijn bepalingen opgenomen over het maximum van kort aan te trekken middelen (onder verrekening
van banksaldi). Deze kasgeldlimiet mag maximaal twee kwartalen achtereen overschreden worden en is gerelateerd
aan de omvang van de begroting van enig jaar. De kasgeldlimiet was voor 2010 € 32 miljoen. Voor de
eerste twee kwartalen van 2010 is deze limiet, zoals was ingecalculeerd, overschreden. Na de uitkering van het
BTW-compensatiefonds medio 2010 en de verhoging van de kasgeldlening van Falcon is de kortlopende schuld
weer binnen de kasgeldlimiet gekomen.
De rentes voor kortlopende leningen zijn in 2010, na gedaald te zijn tot een historisch dieptepunt van 0,4%, weer
gestegen tot een niveau van 0,8% eind 2010. De ontwikkeling van de korte rente is in onderstaande grafiek
weergegeven.
paragraaf 4 - Financiering
253

Jaarverslag 2010
254
3,000 %
2,500 %
2,000 %
1,500 %
1,000 %
0,500 %
0,000 %
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Eind 2007 is besloten om de beleggingen van het Nazorgfonds te verkopen en de vrijvallende middelen tegen
een vaste rente van 5,1% per jaar te lenen aan de provincie. Eind 2010 was de schuld aan het Nazorgfonds
€ 9,2 miljoen.
4. Ontwikkeling op de financiële markten
De kredietcrisis heeft in de eerste helft van 2010 wederom een neerwaarts effect gehad op zowel de lang- als
kortlopende rente. De ECB heeft in 2010 de rente op 1% gehouden. De marktrente voor kort krediet is in de
tweede helft van 2010 weer gestegen. De langlopende daalde tot augustus in rap tempo tot 2,3% om vervolgens
weer te stijgen richting de niveaus van begin van het jaar (ultimo 2010: 3,3%).
Voor 2011 wordt een verdere stijging van de rente verwacht voor zowel de lange als de korte termijn. Er wordt
door het CPB verwacht dat het herstel van de economie in 2011 doorzet, hetgeen tevens gepaard zal gaan met
het oplopen van de inflatie. De ECB zal, indien de inflatie verder oploopt, de rente verhogen. De banken gaan in
hun voorspellingen tevens uit van een verder herstel van de economie, een versoepeling van de kredietverstrekking
aan bedrijven en hogere renteniveaus.
5. risicobeheer in verband met treasury
Ontwikkeling kortlopende rente 2010
jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec
debetrente
creditrente
Renterisico
In het kader van het risicobeheer is in de wet Fido de renterisiconorm opgenomen.
De renterisiconorm (risico’s bij het uiteenlopen van rente-inkomsten en rente-uitgaven op lang geld wegzetten
resp. lang geld lenen) is voor Fryslân circa € 2,5 miljoen. Hier blijven wij ruim onder.

Koersrisicobeheer
De provincie belegt haar overtollige middelen alleen in vastrentende waarden zoals daggeld en deposito’s.
Het beleggen in aandelen, uitsluitend voor het behalen van een rendement, is niet toegestaan. Tevens wordt
er uitsluitend belegd in euro’s. Andere koersrisico’s zijn in 2010 niet gelopen.
Kredietrisicobeheer
Ter beperking van het debiteurenrisico bij beleggingen wordt door de provincie uitsluitend, conform het Treasurystatuut,
belegd bij tegenpartijen die voldoen aan een minimale creditrating, te weten een A-rating. Er worden
maxima gesteld aan het aandeel waarin per individuele tegenpartij mag worden belegd. Hierbij wordt onderscheid
gemaakt tussen de lange en de korte termijn. In december 2009 is een nieuwe Uitvoeringsregeling
Treasury vastgesteld waarin onder andere de eisen aan de tegenpartijen aan de hand van de Regeling Uitzettingen
en Derivaten Decentrale Overheden (Ruddo) verder zijn aangescherpt, bij uitzettingen langer dan 3 maanden is
een AA-rating vereist. In 2010 zijn geen kredietrisico’s opgetreden.
Voor het debiteurenbeheer betreffende de levering van goederen en/of diensten hanteert de provincie een strikt
beleid van herinnering en aanmaning. Indien de debiteur nalatig blijft, wordt de vordering overgedragen aan een
incassobureau. In 2010 is voor € 3.000,- als oninbare debiteuren afgeschreven.
paragraaf 4 - Financiering
255

Jaarverslag 2010
256
4.5 paragraaf 5 – verbonden partijen
1. inleiding
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
In deze paragraaf geven wij inzicht in de zogenoemde verbonden partijen waarin de provincie een bestuurlijk
en/of een financieel belang heeft. Daarnaast wordt in deze paragraaf een overzicht gepresenteerd van
convenanten die de provincie met andere partijen heeft gesloten.
Verbonden partijen zijn samenwerkingsverbanden van de provincie en externe partijen (privaatrechtelijk en/of
publiekrechtelijk) waarin de provincie zowel een bestuurlijk als een financieel belang heeft, en die de status van
publiek- of privaatrechtelijk rechtspersoon hebben. Er is sprake van bestuurlijk belang indien namens de provincie
iemand zitting heeft in het bestuur, dan wel stemrecht heeft. Financieel belang is er zodra de provincie middelen
ter beschikking stelt (of garanties heeft afgegeven) waarover ze risico loopt in geval van financiële problemen bij
de verbonden partij.
Verbonden partijen voeren beleid uit dat de provincie ook (gedeeltelijk) zelf had kunnen uitvoeren. Provincie
Fryslân gaat samenwerkingsrelaties met verbonden partijen aan indien de realisering van beleidsdoelstellingen
door de provincie op zelfstandige basis meer middelen vergt, meer risico’s met zich meebrengt of niet mogelijk
zou zijn geweest.
De provincie draagt verantwoordelijkheid voor het bereiken van de doelstellingen die worden beoogd door
het aangaan van de samenwerking met verbonden partijen. Sinds 2005 maakt het beleid ten aanzien van de
verbonden partijen in het kader van risicomanagement daarom deel uit van de planning- en controlcyclus.
Periodiek wordt nagegaan of de verbonden partijen nog in voldoende mate bijdragen aan de realisatie van
de provinciale doelstellingen.
Convenanten zijn schriftelijke overeenkomsten tussen de provincie en andere overheden en/of organisaties,
met het doel om provinciaal beleid te verwezenlijken en/of afspraken te maken over de uitoefening van (publiekrechtelijke)
bevoegdheden.
Een convenant kent (in tegenstelling tot verbonden partijen) niet de status van een publiek- of privaatrechtelijk
rechtspersoon. Als het convenant betrekking heeft op de uitvoering van een project en er contracten met
bedrijven, zoals bouwbedrijven en/of onderzoeksbureaus worden aangegaan, is het minder duidelijk wie de
opdrachtgever wordt. Het kan dan van belang zijn dat een van de convenantpartijen formeel als opdrachtgever
fungeert. Deze taak heeft de provincie in vele gevallen op zich genomen.
Het spreekt voor zich dat naarmate een convenant zich meer afspeelt in de ‘harde’ sector, waarbij adequate
afspraken over het gezamenlijk uitvoeren van projecten en de (financiële) belangen groot zijn, de afspraken
daarover in een convenant juridisch bindend moeten zijn.
Financieel belang is er zodra de provincie middelen ter beschikking stelt (of garanties heeft afgegeven)
waarover zij risico loopt in het geval van dreigende financiële problemen.

De financiële risico’s die de provincie loopt waar het gaat om verbonden partijen en convenanten zijn in veel
gevallen vrijwel gelijk aan de omvang van het directe financiële belang. In een aantal gevallen is sprake van een
potentieel financieel risico die de omvang van het directe financiële belang aanzienlijk overstijgen. De inschatting
van deze financiële risico’s is in paragraaf 2 Weerstandsvermogen verwerkt.
2. Overzicht van verbonden partijen
In onderstaand overzicht zijn de verbonden partijen van de provincie Fryslân weergegeven. Tussen haakjes staat bij
rechtspersoon de naam van de gedeputeerde die namens de provincie lid is van het bestuur van de desbetreffende
verbonden partij.
paragraaf 5 - verbonden partijen
257

Jaarverslag 2010
258
Verbonden Partij
1. Falcon
De Nuon - aandelen zijn destijds ondergebracht in de “B.V.
Houdstermaatschappij Falcon”. Deze houdstermaatschappij
is voor 100% in het bezit van de provincie.
In 2009 is 49% van de aandelen van het productie- en
leveringsbedrijf van Nuon verkocht aan Vattenfall. De aandelen
van het gesplitste netwerkbedrijf Alliander blijven in
publieke handen. Vanaf 2009 is de provincie dus indirect
(via B.V. Houdstermaatschappij Falcon) grootaandeelhouder
in Alliander N.V. en in het nog niet verkochte deel van Nuon
Energy N.V. In 2011 wordt de volgende tranche van 15%
van Nuon Energy geleverd. Alliander keert dividend uit aan
Falcon.
Begin 2011 heeft GS als AvA van Falcon een voorgenomen
besluit genomen om de BV Falcon in 2011 op te heffen.
De provincie wordt in dat geval weer rechtstreeks aandeelhouder.
2. IPO (Interprovinciaal Overleg)
Gezamenlijke belangenbehartiging van provincies in algemene
overheidsaangelegenheden. In het Bestuursakkoord
zijn uitspraken gedaan over zichtbaarheid en aanwezigheid
van de provincie. Op landelijk niveau heeft het IPO daarbij
een nadrukkelijke rol.
3. SNN (Samenwerkingsverband Noord – Nederland)
Stimulering van de economische ontwikkeling (i.c. het inlopen
van achterstanden), onder meer door behartiging van de
economisch belangen van het Noorden.
Het publieke belang dat hiermee nagestreefd wordt, is ‘werkgelegenheid
en welvaart’.
4. HNP (Huis van de Nederlandse Provinciën)
Huisvesting in Brussel ter verdediging van de Europese
belangen van de Nederlandse provincies (via het IPO).
5. Stichting Openbare Verlichting Fryslân
Samenwerkingsverband op het gebied van beheer en
onderhoud van openbare verlichting en op het gebied van
gezamenlijke inkoop duurzame energie.
6. NOM (N.V. Noordelijke Ontwikkelingsmaatschappij)
te Groningen.
De reden van participatie sinds de jaren negentig is terug te
voeren op afspraken die met het Rijk en de drie noordelijke
provincies zijn gemaakt over de economische ontwikkeling
Programma
Algemene
dekkingsmiddelen
Bestuur en
veiligheid
Bestuur en
veiligheid
Bestuur en
Veiligheid
Verkeer en
Vervoer
Economie,
recreatie en
toerisme
Rechtspers.
(GS-best.)
Nuon: NV
Falcon: BV
Alliander : N.V.
(S.H. Galema)
Vereniging
(S.H. Galema)
GR
(GS)
Vereniging/ INPA
[volgens
Belgisch recht]
(S.H. Galema)
P. Adema
NV
(S.H. Galema)
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Bestuurswisselingen
Geen
Galema heeft zitting in
het bestuur van het IPO.
Het SNN-voorzitterschap rouleert
tweejaarlijks tussen de 3 deelnemende
provincies. Van 01-07-
2007 tot 01-07-2009 bekleedde
(de CdK van) Fryslân het voorzitterschap.
Per 01-07-2009 is dat
overgegaan naar (de CdK van) de
provincie Groningen. CdK Jorritsma
en gedeputeerden Galema en
Konst zijn de Friese DB-leden.
Galema zit in het AB,
niet in DB
Overeenkomst tot samenwerking
aangegaan (GS 28 oktober
2008).
Geen
Verandering
in Openbaar
Belang
Geen
Geen
Geen
N.v.t.
Geen
Geen

Resultaat
Resultaat 2010:
Falcon rendement
€ 35,7 mln
Conform doelstelling.
Conform doelstelling.
Gerealiseerde huisvesting.
Gezamenlijk met groot aantal
gemeenten beheer en onderhoud van
de openbare verlichting en de inkoop
van duurzame energie geregeld.
De NOM kent een participatiepoot en
een ontwikkelingspoot, waarbij de
eerste in de regel een bescheiden
winst maakt, en de ander geld kost.
Als participatiemaatschappij is de
Financieel belang in de VP
(orde van grootte)
Voor 2011 wordt het dividend Falcon
in totaliteit op ca. € 41 miljoen geraamd.
Bijdrage 2010:
€ 542.000
• Bijdrage 2010
€ 582.324
• Vanaf 2009 wordt deze bijdrage
jaarlijks met 3.5% verhoogd om
kostenstijgingen op te vangen.
Met ingang van 2012 zal een
bezuiniging plaatsvinden het SNN.
Jaarlijkse bijdrage circa € 19.500
(via bijdrage in de Begroting SNN).
Jaarlijkse bijdrage ca. € 10.000.
• Bijdrage provincie in 2010
€ 178.000.
• Fryslân bezit 0,01% van de aandelen
van de NOM.
Eigen en vreemd
vermogen VP
Eigen Vermogen 2009 € 1.309 mln.
Het EV is nagenoeg gelijk aan het
totale vermogen.
Eigen vermogen 31-12-2009:
€ 255.607
batig saldo van
€ 255.607.
Eigen vermogen
31-12-2009:
€ 15.259.000
NOM per 31-12-2009 (in €*1.000):
• Groepsvermogen € 73.968.
• Financiële vaste activa € 51.727
• Resultaat - € 7.450
Evt. finan. risico
provincie t.a.v.
verbonden partijen
paragraaf 5 - verbonden partijen
259

Jaarverslag 2010
260
Verbonden Partij
van Noord - Nederland. Het publieke belang dat Fryslân met
haar participatie in de NOM beoogt is het bevorderen van de
concurrentiepositie van Noord-Nederland en daarbinnen van
Fryslân.
7. Netwerk Friesland
Deze Stichting behartigt het aantrekken en behouden van
bedrijven in Fryslân. Gezamenlijke acquisitie door provincie
en de kernzonegemeenten ( bundeling van werkzaamheden
vergroot de kans op een goed resultaat) is in 2001 gestart.
Het publieke belang dat hiermee wordt nagestreefd is het
behouden en vergroten van werkgelegenheid en inkomen in
Fryslân.
8 Marrekrite
‘De Marrekrite’ bestaat sinds 1957, en is een gemeenschappelijke
regeling van de Provincie Fryslân en 21 Friese gemeenten,
met als doel het Friese waterland recreatief zo goed
mogelijk te laten functioneren, daarbij rekening houdend met
de belangen van landschap en natuur. Zowel een toeristisch
als economisch publiek belang: goede watersportvoorzieningen
en werkgelegenheid. Vanaf de oprichting is het maken
van aanlegvoorzieningen in het buitengebied en dus ook het
beheer en onderhoud ervan nog steeds de hoofdactiviteit.
Om die taak naar behoren uit te voeren werkt “De Marrekrite”
nauw samen met provinciale en gemeentelijke diensten,
maar ook met natuurbeschermingsorganisaties.
9. Ontwikkelingsmaatschappij Westergo (Harlingen)
De provincie participeert in de ontwikkelingsmaatschappij
Westergo CV/BV vanwege het versterken van de Friese economie
en het stimuleren van de werkgelegenheid door het
realiseren van een nieuwe zeehaven te Harlingen.
Het publieke belang betreft de economische
structuurversterking en de daarmee gepaard gaande verbetering
van de werkgelegenheid
binnen de regio.
10. Tresoar
Het doel is te zorgen voor een goed voorzieningenpatroon
van historische documentatiecentra in een optimale samenwerking.
Dat er een openbaar lichaam is dat de collecties en
archiefbescheiden beheert, die aanwezig zijn in de rijksarchieven
bewaarplaats in Fryslân, de provinciale bibliotheek
en het FLMD.
Programma
Economie,
recreatie en
toerisme
Economie,
recreatie en
toerisme
Economie,
recreatie en
toerisme
Cultuur, taal
en onderwijs
Rechtspers.
(GS-best.)
Stichting/ samenwerkingsverband
(S.H. Galema)
GR
J.A. de Vries
CV/BV
S.H. Galema is
voorzitter van
de Raad van
Commissarissen.
GR
(J. A. de Vries)
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Bestuurswisselingen
Eind 2009 heeft het college
besloten dat voortzetting en
financiële participatie na 2010
eindigt.
Geen
Geen
De bestuurssamenstelling is als
volgt:
namens de provincie:
• Mevr. mr. drs. J.A. de Vries,
voorzitter
• Mevr. P de Graaf-van der Meer
• Mevr. S. Hosman.
Namens de stichting FLMD:
• Mevr. drs. J. van der Kloet.
Verandering
in Openbaar
Belang
Geen
Geen
Geen

Resultaat
NOM zelf vaak afhankelijk van het
presenteren van jaarcijfers van bedrijven
waarin het deelneemt. De NOM
maakt zelf haar resultaten bekend; dit
kan pas gebeuren als de AvA de jaarstukken
heeft goedgekeurd; meestal
in april.
Conform doelstelling.
Resultaten liggen in economische
verankering van bedrijven in Fryslân
en de acquisitie van bedrijven naar
Fryslân.
Jaarverslagen verschijnen alleen
nog digitaal. Het recreatieschap
functioneert naar tevredenheid.
Doelstelling is het ontwikkelen van
de industriehaven van Harlingen. De
geplande einddatum van 31-12-2011
zal naar verwachting niet worden
gehaald. Vanwege de huidige marktsituatie
is de streefdatum waarop
alle grond is verkocht nu gepland op
31-12-2014. De exploitatie is hierop
aangepast.
Afspraken uit activiteitenplan 2005-
2008 uitgevoerd volgens afspraak.
Financieel belang in de VP
(orde van grootte)
• Bijdrage provincie Fryslân vanuit
budget SEB/ structuurversterking in
2010 € 75.317 ex btw.
• Is gestopt per 2011
Deelnemersbijdrage in 2010 van
de provincie aan “De Marrekrite”:
€ 615.788.
Dit is € 550.800 deelnemersbijdrage
en € 64.988 bijdrage aan het baggerfonds.
• Participatie ca. € 800.000
• Lening € 567.225
• Bijdrage in 2010 ca. € 3 mln.
• Lening € 675.000
Eigen en vreemd
vermogen VP
Geen eigen vermogen.
Eigen vermogen per ultimo 2009:
€ 4,5 mln.
Ultimo 2009:
Eigen vermogen:
€ 6.990.831
Vreemd vermogen:
€ 7.912.277
2009:
Eigen vermogen: € 671.942
Vreemd Vermogen: € 675.000
Algemene reserve: € 201.391
Twee bestemmingsreserves van:
€ 220.617
€ 113.345
Evt. finan. risico
provincie t.a.v.
verbonden partijen
Geen
paragraaf 5 - verbonden partijen
261

Jaarverslag 2010
262
Verbonden Partij
11. Nazorg Ouwsterhaule
De provincie Fryslân heeft als partij afval gestort op de voormalige
stortplaats Ouwsterhaule. Alle partijen die afval hebben
geleverd, en/of de stortplaats hebben beheerd, participeren in
de stichting nazorg Ouwsterhaule. De provincie participeert
voor 26% in de stichting. Het publieke belang dat hermee
gediend is, betreft het voorkomen van ongewenste milieueffecten
van de voormalige stortplaats. Het financiële risico
dat de provincie loopt is het falen van het beheerssysteem
opdat er een lekkage in de afdichtingsbodem optreedt.
12. Fonds Nazorg Stortplaatsen
De betrokkenheid van de provincie vloeit voort uit de Wet Milieubeheer.
Het Nazorgfonds Stortplaatsen is een ‘spaarpot’
waaruit de kosten van nazorg van relatief jonge stortplaatsen
worden gedekt. Deze nazorg beoogt te voorkomen dat het
publieke belang wordt geschaad door milieuvervuiling als gevolg
van gebrek aan onderhoud aan en tijdig vervangen van
voorzieningen van overgedragen (gesloten) stortplaatsen.
Het belangrijkste financiële risico dat de provincie loopt is
het falen van voorzieningen en monitoring in combinatie met
bodemverontreiniging. De lang onopgemerkte bodemverontreiniging
zou kunnen leiden tot schade bij derden. In verband
met dit soort risico’s is een risicovoorziening in het fonds opgenomen.
Deze bedraagt ultimo 2009 € 900.000. In de jaarrekening
van het fonds nazorg stortplaatsen wordt vermeld dat
de gewenste omvang van deze voorziening € 2 miljoen tot
€ 3 miljoen is. Het resterende risico bedraagt daardoor maximaal
tussen de € 1,1 miljoen en € 2,1 miljoen. De kans op
het ontstaan van een dergelijk omvangrijke kostenpost is op
dit moment minimaal.
13. LMA (Landelijk Meldpunt Afvalstoffen)
Op grond van de Wet milieubeheer is per 1 januari 2005 de
meldplicht van afvalstoffen geregeld in het ‘Besluit melden
bedrijfsafvalstoffen en gevaarlijke afvalstoffen’. Het LMA beheert
de centrale database (AMICE) voor het vastleggen van
meldgegevens van bedrijven die bedrijfs- en/of gevaarlijke afvalstoffen
ontvangen. In het convenant Melden bedrijfs- en
gevaarlijke afvalstoffen, dat op 25 oktober 2005 in de
Staatscourant is gepubliceerd, zijn de afspraken vastgelegd
die gemaakt zijn tussen de Minister van VROM, de provincies
en het LMA. Fryslân is één van die provincies. Het openbaar
belang is dat afvalstoffen op een verantwoorde wijze worden
afgevoerd/verwerkt.
Programma
Milieu
Milieu
Milieu
Rechtspers.
(GS-best.)
Stichting
(ambtelijk)
‘Fonds’
(bij Wet) (GS)
Stichting
(P. Adema in Raad
van Toezicht)
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Bestuurswisselingen
Namens de minister van OC&W:
prof. dr. P. Winsemius
• Mr. E. J. Rotshuizen
• Drs. J van der Velde.
Geen
Geen
Piet Adema
Verandering
in Openbaar
Belang
Geen
Geen
Geen

Resultaat
Beheer stort conform doelstelling.
Onderhoud wordt bekostigd uit het
jaarlijkse rendement (jaarlijks 3 à
3½ %, over enkele jaren gunstiger).
Resultaat 2010:
circa -/- € 74.000
Informatie van het LMA maakt het de
provincies mogelijk afvalstoffen door
heel Nederland te traceren. Op deze
wijze draagt het LMA bij aan een
doelmatige handhaving.
Financieel belang in de VP
(orde van grootte)
• Initiële storting ca. € 0,78 mln.
(i.e. 26% van nazorgkapitaal)
• 26% van onvoorziene uitgaven,
indien deze zich voor zouden doen.
• Geen jaarlijkse provinciale bijdrage.
Bijdrage in 2010 € 237.311
Eigen en vreemd
vermogen VP
Resultaat lopend jaar:
€ 136.489
Nazorgkapitaal in fonds (eigen
vermogen) € 3 mln.
Eigen vermogen ultimo
2010: € 1,2 mln
resp.
2009: € 1,2 mln
Dit EV betreft 13% van het totale
vermogen, het restant is vastgelegd
in voorzieningen voor te voorziene
verplichtingen.
Eigen vermogen circa € 4,1 mln.
(80% van het totale vermogen)
Evt. finan. risico
provincie t.a.v.
verbonden partijen
Min: € 20.000
Max: € 500.000
Participatie 26%
Kans: 1%
Berekend risico:
€ 1.000
Min: € 20.000
Max: € 2,125 mln
Kans: 1%
Berekend risico:
€ 11.000
paragraaf 5 - verbonden partijen
263

Jaarverslag 2010
264
Verbonden Partij
14. Zonebeheer Friesland
In het kader van de Wet Geluidshinder zijn door de gemeenten
een groot aantal bedrijventerreinen ‘gezoneerd’. Aanvragen
van bedrijven die zich daar willen vestigen (of bij
wijzigingen of revisie) dienen te worden getoetst aan de geluidszone.
De gemeenten hebben de uitvoering van deze
taak ondergebracht bij de drie regio’s (Milieuadviesdienst, De
Friese Wouden en Sneek). Het publieke belang dat hiermee
wordt gediend is de kwaliteit van het Friese milieu op het onderdeel
geluidshinder.
15. BNG (Bank Nederlandse Gemeenten)
De BNG is bank van en voor overheden en instellingen voor
het maatschappelijke belang. Ze beoogt met gespecialiseerde
financiële dienstverlening tegen zo laag mogelijke kosten bij te
dragen aan maatschappelijke voorzieningen voor de burgers.
16. NWB (Nederlandse Waterschapsbank)
De Nederlandse Waterschapsbank N.V. richt zich met haar
diensten exclusief op de publieke sector. Zij financiert van
oudsher waterschappen, maar ook gemeenten en provincies,
en aan overheid gelieerde instellingen.
17. Vitens NV
Vitens NV is het grootste drinkwaterbedrijf van Nederland en
levert topkwaliteit drinkwater aan 5,4 miljoen mensen en
bedrijven in de provincies Flevoland, Fryslân, Gelderland,
Utrecht, Overijssel. Vitens is een publiek bedrijf. De aandelen
van de NV zijn direct in handen van provinciale en gemeentelijke
overheden.
18. Waddenglas
Met het project Waddenglas realiseren de provincie Fryslân,
de gemeente Franekeradeel en Dienst Landelijk Gebied (DLG)
ten zuiden van Sexbierum een hoogwaardig glastuinbouwgebied.
Het project dat in 2007 van start ging moet uiterlijk in
2015 zijn gerealiseerd. Het plan voorziet in een nieuwe locatie
voor de ontwikkeling van ongeveer 200 ha glastuinbouw
en sluit aan bij bestaande glastuinbouw.
Het financiële risico heeft betrekking op de grondexploitatie,
c.q. het tempo van gronduitgifte. De grondexploitatie wordt
jaarlijks geactualiseerd, waarbij ook zogenoemde gevoeligheidsberekeningen
worden gemaakt. De stuurgroep Waddenglas,
met gedeputeerde Konst als voorzitter, overlegt
regelmatig over de beheersing van de financiële risico’s.
Vanwege de aanhoudende financiële crisis in de glastuinbouw
zijn gronduitgiftes tot nu toe nog uitgebleven. Om
het risico te beheersen heeft de Stuurgroep Waddenglas
besloten geen grond meer aan te kopen voordat er ook
grond uitgegeven is.
Programma
Milieu
Algemene
dekkingsmiddelen
Algemene
dekkingsmiddelen
Algemene
dekkingsmiddelen
Landelijk
gebied
Rechtspers.
(GS-best.)
GR
(P. Adema)
NV
(S.H. Galema)
NV
(S.H. Galema)
NV
(S.H. Galema)
J.H.J. Konst is voorzitter
van de stuurgroep
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Bestuurswisselingen
Piet Adema
Geen
N.v.t.
Verandering
in Openbaar
Belang
Geen
Geen
Geen

Resultaat
N.v.t.
Conform doelstelling.
Conform doelstelling.
€ 24,9 mln (2009)
Financieel belang in de VP
(orde van grootte)
2010 : € 86.000
Dividenduitkering 2010:
€ 187.373.
Waarde provincie Fryslân in eigen
vermogen van de deelneming per
31-12-2009: € 3.044 mln.
Dividenduitkering 2010
circa € 33.710.
Waarde provincie Fryslân in het eigen
vermogen van de deelneming per
31-12-2009: € 1,5 mln.
• De provincie Fryslân bezit sinds 2007
200 aandelen Vitens (0,004%)
• Uitbreiding van het aandelenpakket
wordt overwogen.
• Dividienduitkering 2009 € 570,-
€ 2,4 mln. (voorgefinancierd voor
aankoop gronden)
Eigen en vreemd
vermogen VP
Aansprakelijk vermogen ultimo 2009:
€ 2,25 miljard.
Aansprakelijk vermogen ultimo 2009:
€ 1.048 mln.
EV: € 353 mln (2009).
EV 21% van totaal vermogen.
Evt. finan. risico
provincie t.a.v.
verbonden partijen
p.m.
paragraaf 5 - verbonden partijen
265

Jaarverslag 2010
266
Verbonden Partij
19. Regionaal College Waddengebied
Ontwikkeling waddengebied in de richting van de provinciale
beleidskaders.
20. voorzitterschap Regiocommissie Waddenfonds
Doel van het Waddenfonds is het subsidiëren van niet -
reguliere investeringen op het gebied van: A.
Versterken natuur- en landschapswaarden, B. Wegnemen
externe bedreigingen natuurlijke rijkdom, C. Duurzame e
conomische ontwikkeling, dan wel duurzame energiehuishouding,
D. Ontwikkelen duurzame kennishuishouding.
GR: Gemeenschappelijk Regeling
CV: Commanditaire Vennootschap
3. Overzicht van Convenanten
Programma
Ruimte en
Wonen
Economie,
recreatie en
toerisme
Rechtspers.
(GS-best.)
J.A. Jorritsma is
voorzitter
Minister VROM is
initiatiefnemer
(C. Schokker-
Strampel is
voorzitter)
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Bestuurswisselingen
In dit onderdeel zijn de convenanten die de provincie heeft gesloten met andere partijen opgenomen. Daarbij is
een onderscheid gemaakt tussen convenanten met een groot belang en een klein belang.
Het onderscheid tussen groot en klein heeft vooral betrekking op:
• het financiële belang (groter/ kleiner dan € 100.000);
• het aantal (overheids)partijen en de looptijd van het convenant;
• de eventuele risico’s voor de provincie;
• de politieke gevoeligheid.
Zoals aangegeven wordt kunnen convenanten risico’s met zich meebrengen. Gelet op de getroffen beheersmaatregelen
worden deze risico’s als nihil aangemerkt.
Convenanten met groot belang
Convenant grootscheepsvaarwater
Dit convenant beschrijft:
• het zorgdragen voor een vlot en veilig gebruik van de provinciale vaarwegen door zowel beroeps- als
pleziervaart;
• het zorgdragen voor een afname van schadevaringen aan eigendommen zoals bruggen, steigers en
geleidewerken;
Verandering
in Openbaar
Belang

Resultaat
Financieel belang in de VP
(orde van grootte)
Jaarlijkse bijdrage € 40.600
Eigen en vreemd
vermogen VP
Geen Geen
Evt. finan. risico
provincie t.a.v.
verbonden partijen
• het zorgdragen voor verbetering van de mogelijkheden voor vervoer over water (vaarweg Lemmer-Delfzijl)
en vergroten van de vaarmogelijkheden voor de recreatievaart;
• het zorgdragen voor in stand houden van de oevers ten behoeve van de scheepvaart en ook ter bescherming
van het achterland en naastgelegen wegen en bebouwing.
• het convenant heeft betrekking op een traject van 77 km (Prinses-Margrietkanaal en Van Harinxmakanaal),
het deel waarvoor rijksmiddelen worden gekregen. Momenteel wordt overleg met het Rijk gevoerd over
het vernieuwen van dit convenant.
Convenant iepenbeheer
De stichting Iepenwacht Fryslân is in het leven geroepen om het Friese iepenbestand door een gezamenlijke
aanpak op peil te houden. Op 15 juli 2005 hebben 25 Friese gemeenten en vier terreinbeherende organisaties
het convenant duurzaam Iepenbeheer ondertekend. Met deze ondertekening wordt een samenwerking aangegaan
voor een periode van 15 jaar.
Convenant Hoogwaardig Openbaar Vervoer (HOV)
Convenant voor het behoud van eenduidig, hoogwaardig openbaar vervoer. Sinds er geen landelijke productformule
meer is, dreigt er verwatering van het begrip hoogwaardig. De in het convenant vastgelegde eisen
vormen de basis voor deze aanbesteding.
Samenwerkingsagenda’s verkeer en vervoer gemeenten
Deze samenwerkingsagenda’s beogen de samenwerking voor betrokken partijen inzake verkeer en vervoer transparant
en duidelijk te maken. Er wordt gewerkt aan de integratie van de gebiedsgerichte aanpak (GGA) en de
samenwerkingsagenda’s in streekagenda’s.
paragraaf 5 - verbonden partijen
267

Jaarverslag 2010
268
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Gebiedsagenda Noord Nederland (voorheen Samenwerkingsagenda met Rijk)
Deze gebiedsagenda is opgesteld in samenwerking tussen SNN en de ministeries van V&W en VROM. Tweemaal
per jaar vindt aan de hand van deze gebiedsagenda een Bestuurlijk overleg plaats.
Afgesproken is dat de samenwerkingsagenda in 2009 zal overgaan in een Gebiedsagenda waarin ook verstedelijkingsafspraken
zijn opgenomen.
Convenant A7-zone, Landstad Fryslân
Samenwerking tussen de provincie Fryslân en de gemeenten Opsterland, Heerenveen, Skasterlân, Smallingerland
en Sneek. Voor de financiering van de diverse gezamenlijke projecten is een Projectenfonds A7 opgericht, waaraan
partijen een bijdrage leveren. Daarnaast heeft de provincie Fryslân convenantmiddelen beschikbaar gesteld
voor de uitwerking van het convenant.
Convenant Westergozone
Dit convenant betreft het versterken van de Westergozone, het gebied tussen Leeuwarden tot en met Harlingen.
De samenwerking is aangegaan voor de periode tot 2013. De deelnemende partijen zijn naast de provincie, de
gemeente Harlingen, gemeente Franekeradeel, gemeente Menaldumadeel en gemeente Leeuwarden.
Stadsconvenant Leeuwarden
Het stadsconvenant Leeuwarden legt afspraken vast tussen de provincie en de hoofdstad Leeuwarden voor de
periode 2000 -2010. Het is een belangrijk instrument om sturing en uitvoering te geven aan de versterking van
de economische, ruimtelijke en sociale structuur van Leeuwarden. De samenwerking wordt voortgezet in de vorm
van de Samenwerkingsagenda gemeente Leeuwarden – provincie Fryslân 2011-2021.
Samenwerkingsovereenkomst (SOK)
Dit zijn grote convenanten tussen gemeenten/provincie en private partijen. Een voorbeeld hiervan is de samenwerking
tussen de provincie, Waterschap en gemeenten op het gebied van Wet Algemene Bepalingen Omgevingsrecht
(WABO), voor het regelen van de omgevingsvergunning (een geïntegreerde vergunning voor bouwen,
wonen, monumenten, ruimte, natuur en milieu).
Regio Specifiek Pakket
Op 23 juni 2008 is het convenant Regio Specifiek Pakket (RSP) tussen het Rijk en de noordelijke provincies
gesloten. Met deze afspraak over het RSP staat de provincie Fryslân voor een omvangrijk en ambitieus investeringsprogramma,
dat moet leiden tot een wezenlijke verbetering van de bereikbaarheid en tot een impuls voor
de economische ontwikkeling. Gezien de omvang van het pakket is de uitvoeringsperiode beperkt. Het totale
pakket moet zijn gerealiseerd in de periode tot 2020.
Overeenkomst Programma Bereikbaarheid Leeuwarden
Dit betreft een overeenkomst met de gemeente Leeuwarden voor een integraal programma van maatregelen ter
bevordering van de bereikbaarheid van Leeuwarden.
Convenanten over rijkswegen
- Realisatie overeenkomst Tracébesluit Rijksweg 31 Leeuwarden
Dit betreft een realisatieovereenkomst met het ministerie van Verkeer en Waterstaat en de gemeente Leeuwarden
voor de aanleg van de Haak om Leeuwarden. Provincie voert risicodragend het noordelijke deel uit en het
ministerie het zuidelijke deel.

- Samenwerkingsovereenkomst bestuurlijke afspraak inzake knooppunt Joure
Dit betreft een overeenkomst met het ministerie van Verkeer en Waterstaat en de gemeente Skarsterlân voor
planstudiefase van het project en het taakstellend budget. Na de planstudiefase wordt een realisatie overeenkomst
opgesteld.
- Bestuursovereenkomst ombouw N31 Traverse Harlingen
Dit betreft een overeenkomst met het ministerie van Verkeer en Waterstaat en de gemeente Harlingen voor
planstudiefase van het project en het taakstellend budget. Na de planstudiefase wordt een realisatie overeenkomst
opgesteld.
Convenanten met klein belang
Convenant Regionaal Overlegorgaan Consumenten Openbaar Vervoer (ROCOV)
Met het ROCOV en de vervoerders heeft onze provincie een convenant afgesloten over de wijze van consumenteninspraak
over het openbaar vervoer.
ARBO – convenant
Tripartiete overeenkomst op bedrijfstakniveau tussen werkgeververtegenwoordiging, werknemersvertegenwoordigers
en de overheid over het verminderen van arbeidsrisico’s en het terugdringen van het ziekteverzuim en de
WAO-instroom in de branche sociale werkvoorziening.
Convenant Friese Taal en Cultuur
Convenant waarin het provinciale beleid op het gebied van de Friese taal en cultuur voor de komende jaren op
hoofdlijnen is beschreven.
Rijkscultuur Convenant
Convenant waarin het provinciale beleid op gebied van (jeugd)zorg, kunst en cultuur, maatschappelijke ontwikkeling
(welzijn) en integratie voor de komende jaren op hoofdlijnen is samengebracht.
Convenant Fries Jeugd en alcoholbeleid
Een convenant (zowel regionaal als gemeentelijk) gericht op het ontmoedigen van het alcoholgebruik door jongeren
onder de 16 jaar en het bevorderen van verantwoord alcoholgebruik onder inwoners tot 24 jaar in Fryslân.
Convenant wadlopen
Het doel van het convenant is regels te stellen ten behoeve van de veiligheid van het wadlopen.
Convenant/Gemeenschappelijke regeling archeologisch depot Nuis
Convenant voor het vergroten van de belangstelling voor en het gebruik van de archeologische collectie (in relatie
met kennis over geschiedenis in het algemeen).
Convenant Landelijke tariefkaart/chipkaart
Dit convenant is het resultaat van een samenwerking tussen onder meer de OV-bedrijven, decentrale overheden
en het Ministerie van Verkeer en Waterstaat. Het convenant heeft betrekking op de invoering van de landelijke
chipkaart als vervanger van de strippenkaart.
paragraaf 5 - verbonden partijen
269

Jaarverslag 2010
270
4.6 paragraaf 6 – Grondbeleid
1. inleiding
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
De paragraaf grondbeleid geeft de visie op het grondbeleid van de provincie in relatie tot de wijze waarop
wordt getracht de doelstellingen, zoals opgenomen in het Programmaplan, te realiseren. Via grondbeleid kan
een nadere invulling aan de uitvoering van beleidsvoornemens worden gegeven. Transparantie in het beleid is
daarbij van belang vanwege de potentiële risico’s bij grondaankopen.
Onder grondbeleid wordt in dit verband verstaan: het anticiperend, dan wel taakgebonden aankopen van
grond voor:
• de realisatie van natuur;
• landbouwkundige structuurverbetering;
• wegenaanleg;
• waterwerken;
• bedrijventerreinen;
• baggerdepots en dergelijke.
Wat betreft het verband tussen het grondbeleid en - de doelstellingen van - de beleidsprogramma’s (het
programmaplan), geldt dat deze verbanden bestaan met de beleidsprogramma’s 2. Verkeer en Vervoer,
3. Milieu, 5. Landelijk Gebied en 9. Ruimte en wonen.
Er wordt gewerkt aan een nieuwe nota grondbeleid. Deze nota zal u voor de zomer 2011 worden aangeboden.
2. Het grondbeleid van de provincie tot nu toe
De provincie voert veelal, in tegenstelling tot gemeenten, een passief ofwel een taakgebonden grondbeleid.
Gronden worden pas aangekocht zodra de desbetreffende projecten zich in de fase van het ‘definitief ontwerp’
bevinden. Op deze wijze worden de financiële risico’s geminimaliseerd. De verwervingskosten van gronden maken
deel uit van de investeringen en worden geactiveerd (op de balans geplaatst) en worden afgeschreven conform
de daarvoor geldende afschrijvingstermijnen.
Wat de infrastructuur betreft wordt nog gewezen op de ‘’Centrale As’’. Daarbij gaan de mogelijke aankopen
verder dan de gronden te verwerven voor de weg zelf. Ook voor de nieuwe infrastructuurprojecten N-381 en
Haak om Leeuwarden wordt via een gebiedsgerichte aanpak gewerkt. Behalve infrastructuur gaat het om
milieuprojecten, gekoppeld aan afval, bodemsanering en baggeropslag, glastuinbouw en ‘groene’ taken
(landinrichting, natuurontwikkeling en recreatie).
Grondbeleid wordt ook uitgevoerd om de doelstellingen voor het landelijk gebied te realiseren. Al in een vroeg
stadium van de projecten wordt ingezet op grondverwerving voor het realiseren van de beoogde beleidsdoelen.
In sommige gevallen wordt, binnen de beleidskaders, op anticiperende wijze grond gekocht nog voordat er
sprake is van een afgewogen plan voor het gebied. Anticiperend wil zeggen, dat de grondaankoop naar
verwachting binnen een periode van vijf jaar tot doelrealisatie leidt.

3. nadere oriëntatie op het provinciaal grondbeleid
In het Koersdocument/Coalitieakkoord 2007-2011 is de intentie neergelegd een anticiperend grondbeleid
te voeren. Diverse ontwikkelingen geven daartoe aanleiding.
De decentralisatie van taken op het gebied van de inrichting van het landelijk gebied in de vorm van
Investeringsbudget Landelijk Gebied en de Wet Inrichting Landelijk gebied.
Het nieuwe ruimtelijke ordeningsbeleid van het Rijk (Nota Ruimte, nieuwe wet RO) en onze provincie (Streekplan
Fryslân 2007) met een grotere nadruk van ontwikkelingsgericht werken onder provinciale regie.
In de Notitie ‘Nei Provinsjaal Grûnbelied’, die u in oktober 2007 heeft vastgesteld, hebben wij vastgelegd hoe
wij omgaan met onze grondaankopen. Ook hebben wij beleid voor het voeren van anticiperend grondbeleid
geformuleerd, alsmede de financiering daarvan.
In vervolg hierop hebben Provinciale Staten in april 2009 ingestemd met het instellen van een Investeringskrediet
Grondaankopen (IKG) voor de grondaankopen voor het pMJP. De kern hiervan is om investeringen voor grondaankopen
middels een apart investeringskrediet te laten verlopen dat van voldoende omvang is. De in 2007 beschikbaar
gestelde middelen voor anticiperende grondaankopen zijn ondergebracht bij het krediet. Ook is besloten om
een risicovoorziening in te stellen van 20% ten laste van de exploitatie (ILG, FYLG of het betreffende project).
In het IKG zijn vier categorieën grondaankopen opgenomen, die elk een bepaalde mate van risico lopen:
Landbouw en EHS binnen gebiedsontwikkeling.
Deze gronden worden aangekocht zonder dat van te voren exact duidelijk is voor welk doel ze zullen worden
aangewend. Bij deze aankopen is sprake van een risico van waardedaling. Ook kan het in beperkte mate
voorkomen dat aangekochte grond uiteindelijk toch niet ingezet kan worden om tot doelbereiking te komen.
Er is een theoretisch risico dat de provincie na afloop van de ILG-periode (na 2013) blijft zitten met grondposities
als het ILG niet wordt voortgezet en het ministerie niet bereid is de grondposities van de provincie over te nemen.
In dat geval zou de provincie overblijvende gronden moeten verkopen. In het kader van de Midtermreview (MTR)
zou dit punt worden besproken met het ministerie.
Nu blijkt dat de minister de taken in het landelijk gebied geheel wil decentraliseren. Hierdoor vervalt dit risico.
De provincie is en blijft (economisch) eigenaar van de grond en kan deze naar goeddunken inzetten voor
gebiedsontwikkeling of verkopen. Als gevolg van de brief van Staatssecretaris Bleker zijn de grondaankopen in
het kader van het IKG, stilgelegd. Lopende aankopen worden nog wel afgehandeld.
EHS: wanneer de aangekochte gronden na inrichting doorgeleverd worden aan een terreinbeherende organisatie,
gebeurt dit tegen historische kostprijs. Bij doorlevering aan een particulier vindt de verkoop plaats tegen taxatiewaarde.
Hierbij is dus een beperkt risico op waardedaling. Verder geldt hier ook het risico dat de provincie na
afloop van de ILG-periode (na 2013) blijft zitten met grondposities als het ILG niet wordt voortgezet en het
ministerie niet bereid is de grondposities van de provincie over te nemen (zie bij Landbouw en EHS binnen
gebiedsontwikkeling);
Kavelruil: Hierbij is een beperkt risico op waardedaling, omdat de gronden pas worden aangekocht op moment
dat er een ruilplan is. Verder geldt hier ook het risico dat de provincie na afloop van de ILG-periode (na 2013)
blijft zitten met grondposities als het ILG niet wordt voortgezet en het ministerie niet bereid is de grondposities
van de provincie over te nemen (zie bij Landbouw en EHS binnen gebiedsontwikkeling);
Anticiperende grondaankopen. Eventuele risico’s op waardedaling komen ten laste van de betrokken projecten
(bijvoorbeeld op het gebied van infrastructuur).
In 2010 heeft een intern verkennend onderzoek plaatsgevonden naar het Provinciale grondbeleid. De hieruit
voortvloeiende aanbevelingen zijn betrokken bij de door het college overgenomen motie (Statenvergadering van
paragraaf 6 - Grondbeleid
271

Jaarverslag 2010
272
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
26 mei 2010) waarin wordt verzocht om een nota Grondbeleid. Wij zijn voornemens voor de zomer van 2011
een nieuwe nota grondbeleid aan u voor te leggen.
Ook in 2012 zullen diverse anticiperende grondaankopen worden gedaan voor infrastructurele werken, natuur en
energie.
4. de grondvoorraad van de provincie
Naast de ondergronden van de gebouwen, wegen en vaarwegen met overhoeken, oeverstroken, kades en
dergelijke is de provincie eigenaresse van ca 20 ‘slapende’ en ‘in gebruik zijnde’ gronddepots (in totaal ca 175
hectare). Bij vraag naar grond kunnen de slapende depots weer worden leeggehaald en eventueel aangevuld.
De provincie heeft de eigendom van ongeveer 24,7 hectare grond aan de Follegasloot waarvoor de vergunningsprocedure
voor aanleg van het gronddepot nog moet worden gestart.
Voorts is de provincie in het bezit van ongeveer 19 hectare (gras)land. Deze gronden zijn niet te verkopen omdat
zij behoren tot provinciale infrastructurele projecten of zijn daar zodanig mee verweven dat verkoop niet gewenst
is. Het betreft hier voornamelijk oeverstroken, kades, dijken en overhoeken.
Van de totale lengte van provinciale oevers, kades, kanaaldijken, overhoeken, gronddepots en weilanden is
ongeveer 205 hectare in gebruik gegeven aan derden. Hierin is ook het verhuurde water opgenomen. De totale
opbrengst bedraagt ongeveer € 52.000 per jaar. Het betreft veelal een goedkope vorm van onderhoud; de
percelen leveren weinig op, maar er zijn nagenoeg ook geen kosten.
Eind 2009 is de overname van de Friese meren gerealiseerd. De totale overgenomen oppervlakte van de Friese
Meren bedraagt ongeveer 9.300 ha, overwegend water. Een klein deel van de oppervlakte bestaat uit land, dat
voor het grootste deel bestaat uit oever en boezemland. De beheerlasten van de Friese meren worden gedekt
door de baten uit overgedragen overeenkomsten betreffende gebruik en verhuur. In 2010 is begonnen met het
integreren van de Friese Meren in het eigendomsbeheer van de Provincie. Dit is een moeizaam, arbeidsintensief
proces omdat veel overgenomen contracten van Domeinen onduidelijk of onvolledig zijn. In 2011 wordt de
integratie afgerond.
Grootte Bruto investeringsvoorraad
(ha.) waarde (x mln €)
infrastructuur
gronddepots provincie 200
infrastructurele projecten 200
Friese meren 9.300
Gebiedsontwikkeling
project Centrale As 302 32,5
N-381 190 14,5
Haak om Leeuwarden/ gebiedsontwikkeling N.Stroomland 210 15,8
5. dienst landelijk Gebied/Bureau Beheer landbouwgronden
De Dienst Landelijk Gebied (DLG) is een agentschap van het ministerie van LNV. Binnen landinrichtingsprojecten
worden door DLG gronden verworden voor diverse doelstellingen. Naast gronden voor nieuwe natuur betreft het

grond voor landschapselementen, bedrijfsvergroting, te verplaatsen bedrijven, recreatieve voorzieningen en extra
(ruil)grond om herverkaveling mogelijk te maken. De financiering voor aankopen vindt plaats uit Rijks- en provinciale
middelen, overigens beide onder provinciale regie sinds de invoering van de Wet Inrichting Landelijk Gebied /
Investeringsbudget Landelijk Gebied. Onze aansturing vindt plaats via de jaarlijkse prestatieovereenkomst. In de
bestuursakkoorden tussen Rijk en provincies is afgesproken dat de DLG in het kader van het Investeringsbudget
Landelijk Gebied gronden verwerft voor de afgesproken doelen in het landelijk gebied en. DLG opereert in aankoopgebieden
met een vooraf door ons vastgesteld aankoopstrategieplan.
De DLG is betrokken bij diverse provinciale projecten, zoals bij de ontwikkeling van de glastuinbouw, bij de aankoop
van gronden voor de Centrale As, de ontwikkeling van Ecologische Hoofdstructuur en bij diverse landinrichtingsprojecten.
De eigen grondvoorraad van het Bureau Beheer Landbouwgronden (BBL) in Fryslân bedraagt in 2010 nog ongeveer
1.500 ha. Dit betreft hoofdzakelijk gronden die als doelstelling ‘natuur’ hebben, en die voortkomen uit Rijks-
/LNV middelen. De grondvoorraad BBL zal in de komende jaren naar verwachting snel worden afgebouwd.
Hieronder worden de aan- en verkopen in het kader van het Investeringskrediet Grond (IKG) weergegeven per 31
december 2010.
Uw Staten hebben in 2009 besloten het IKG incidenteel met € 8 miljoen te verhogen tot € 64,5 miljoen om
grondaankopen mogelijk te maken voor het project N381, vooruitlopend op het realisatiebesluit van PS voor dit
project. Dit realisatiebesluit hebben uw Staten in 2010 genomen. In het bijbehprende uitvoeringskrediet is
rekening gehouden met grondaankopen. Dit betekent dat het IKG weer afgeraamd kan worden met € 8 miljoen
tot € 56,5 miljoen. Daarom zal in de 1e Bestuursrapportage 2011 aan PS worden voorgesteld het IKG af te ramen
met € 8 miljoen. De gerealiseerde uitgaven m.b.t. het project N381, waaronder uitgaven voor grondaankopen,
zijn ten laste van het uitvoeringskrediet gebracht en conform in de jaarrekening 2010 verantwoord.
paragraaf 6 - Grondbeleid
273

Jaarverslag 2010
274
Peildatum 31-12-2010
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Gem. jaarlijkse Aantal ha. Bedrag Onderdeel
voorraad ha. Aankoop/verkoop
Conform PS besluit
22-04-2009
landbouw + eHS binnen gebiedsontwikkeling
Aankoop 639 € 26,4 mln. Grond
€ 3,9 mln. Gebouwen
Verkoop 9 € 0,26 mln. Grond
€ 0 mln. Gebouwen
600 630
eHS
Aankoop 400 428 € 8,8 mln. Grond
€ 0,43 mln. Gebouwen
Verkoop 269 € 4,8 mln. Grond
€ 0,43 mln. Gebouwen
400 159
Kavelruil
Aankoop 100 106 € 3,79 mln. Grond
€ 0,50 mln. Gebouwen
Verkoop 58 € 1,99 mln. Grond
€ 0,50 mln. Gebouwen
100 48
anticiperend
Aankoop 300 146 € 5,5 mln. Grond
incl. gebouwen
Verkoop 8 € 0,2 mln. Grond
300 138
totaal 1.400 975

4.7 paragraaf 7 - Bedrijfsvoering
1. inleiding
Algemeen
In onze nota Bedrijfsvoering Lytser en Better is aangegeven hoe de provinciale organisatie in de periode 2007-
2010 wil werken. Deze periode markeert de overgang via de Tijdelijke Huisvesting naar de Nieuwbouw en uw
opdracht om vanaf 2010 jaarlijks € 10 miljoen op de bedrijfsvoering te bezuinigen. De periode van de overgang
via Tijdelijke Huisvesting naar de Nieuwbouw is verlengd en loopt van 2007 tot begin 2012. Bovendien ontwikkelen
provinciale taken zich in samenhang met de maatschappelijke omgeving van waaruit het provinciale bestuur
opereert. Deze paragraaf beschrijft hoe in 2010 inhoud is gegeven aan Lytser en Better, en hoe de provinciale
organisatie omgegaan is met ontwikkelingen. Dit is toegelicht in onderstaande thema’s.
In 2010 is extra ingezet op duurzame bedrijfsvoering en samenwerking met ander provincies. Hierna wordt
dit toegelicht.
Volledig duurzame bedrijfsvoering
Provinciale Staten stelden in april 2009 de koepelnota Fryslân duurzaam vast. Er is in 2010 een inventarisatie
gemaakt van alle lopende (duurzaamheids)initiatieven, alle bekende vormen van duurzaamheidsmeters zijn in
beeld gebracht, er is een duurzaamheidsmeting van de provinciale organisatie verricht en de organisatie is (vrijwel)
klimaatneutraal gemaakt. Naast al deze initiatieven bleek er ook behoefte om alle krachten en kennis van
de medewerkers concreet te bundelen. Daartoe is een duurzaamheids(aanjaag)netwerk in het leven geroepen
waarin ongeveer 20 medewerkers participeren, die op verschillende plekken in de organisatie werken aan duurzaamheid
en dit als een olievlek in de organisatie verspreiden. De werkwijze die daarbij wordt gehanteerd is die
van een onderstroom in de organisatie die steeds verder aangroeit zodat duurzaamheid uiteindelijk een vanzelfsprekende
zaak wordt. Als dat doel is bereikt kan het netwerk als herkenbare eenheid worden opgeheven.
Het duurzaamheids(aanjaag)netwerk draagt hiermee ook bij aan onze invulling van een volledig duurzame
bedrijfsvoering. Bijvoorbeeld met betrekking tot de realisatie van het nieuwe provinciehuis wordt duurzaamheid
en duurzaam inkopen iedere dag concreet gemaakt. Een ander voorbeeld is het provinciale wagenpark. Het grootste
deel rijdt inmiddels op een niet fossiele brandstof. En ook als het om duurzaam P&O beleid gaat, zijn in 2010
diverse maatregelen doorgevoerd. Bijvoorbeeld door het woon-werkverkeer en de dienstreizen van de medewerkers
van de provincie te verduurzamen. Met name het gebruik van openbaar vervoer, de fiets en “groene” auto’s
is nadrukkelijk gestimuleerd en een daadwerkelijke gedragsverandering is gerealiseerd. Daarnaast is duurzaamheid
een belangrijke doelstelling in vormgeving van personeelsmanagement, organisatieontwikkeling (zowel op het
niveau van het individu, teams en de organisatie als geheel), arbeidsomstandigheden, vitaliteit van medewerkers
(verzuimbeleid), en primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden.
Samenwerking andere provincies
In 2010 is bekeken of er mogelijkheden zijn om in noordelijk verband (Drenthe, Fryslân, Groningen) samen te
werken. Naast het aanbod aan het Rijk om groene en blauwe diensten over te nemen is in eerste instantie
gekeken naar mogelijkheden op het gebied van de bedrijfsvoering.
Gekeken is naar de volgende onderdelen:
paragraaf 7 - Bedrijfsvoering
275

Jaarverslag 2010
276
• Inkoop
• Repro
• Administraties
• Specialistische kennis
• Geo/gis
• Ingenieursdiensten
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Deze onderdelen zijn gekozen omdat er al eerste vormen van samenwerking waren of omdat ze kansrijk werden
geacht. In eerste instantie zijn zogenaamde globale businesscases gemaakt. In oktober is dit proces afgerond. In
grote lijnen kwam daaruit naar voren dat intensievere samenwerking niet alleen mogelijk is, maar ook kansen
biedt. Vervolgens is ook gekeken of dit proces op bestuurlijk niveau bekrachtigd kon worden. De uitkomsten van
de globale businesscases hebben hiervoor als input gediend. In januari 2011 is een intentieverklaring tussen de
drie besturen ondertekend om een vervolgonderzoek naar intensievere samenwerking in te stellen.
Dit onderzoek richt zich dan op de eerder genoemde onderwerpen, waarbij administraties, zijn opgesplitst in
personeels- en salarisadministraties en financiële administratie.
2. Organisatieontwikkelingen
2.1 Organisatieontwikkeling
doelen/gewenste resultaten
Het doel is met een betere communicatie met de buitenwereld door de invoering van het concept “Kooperaasje
Fryslân”. De bedoeling is om dit te realiseren door een dynamische omgeving te creëren met bijbehorende communicatie.
Hiervoor willen wij klantenpanels oprichten, werken aan een mission statement en de organisatie hiervoor
aanpassen.
rapportage
Klantenpanels:
In 2010 is de doelstelling niet helemaal gehaald in die zin dat het van belang is dat de organisatie uiteindelijk in
overleg met de OR kiest voor één monitoringsinstrument om organisatie-en cultuuraspecten maar ook arbeidsomstandigheden
te meten. Nu is er nog sprake van 3 instrumenten: de verandermonitor, het medewerkerbelevingsonderzoek
en het Medewerker Tevredenheidsonderzoek.
Er is een verandermonitor opgezet en de OR heeft een medewerkersbelevingsonderzoek gehouden. Daarnaast is
er het instrument Medewerkers Tevredenheids Onderzoek (MTO) (een IPO-instrument). Doel is toe te werken naar
een structurele monitoring en daarvoor het MTO te gebruiken.
Mobiliteit en personeelsplanning:
In 2010 is een start gemaakt met beleidsontwikkeling. Naar verwachting kunnen in 2011 flinke verbeterslagen
worden gemaakt. Daarmee zijn deze producten niet uitontwikkeld omdat deze instrumenten bij uitstek moeten
aansluiten bij bijv. de organisatie-ontwikkeling, uitstroom, bezuinigingen en externe factoren als de arbeidsmarktsituatie.
Het mobiliteitsbeleid is in ontwikkeling en nagenoeg afgerond. Daaraan gelinkt wordt gewerkt aan invoering
van strategische personeelsplanning, te beginnen met de afdelingsplannen 2011, waarvan dit nadrukkelijk deel

uitmaakt. In 2010 is met name energie gestoken in het op orde krijgen en beheersen van de formatie-bezetting
en de inhuur derden.
Sociaal Statuut:
Met de vakorganisaties zijn afspraken gemaakt hoe om te gaan met de effecten van de bezuinigingen op
personeelsformatie. In relatie tot de afgegeven werkgarantie voor het personeel tot 1-1-2013 zijn werkafspraken
met de vakorganisaties gemaakt over de herplaatsingsmogelijkheden voor het eventuele boventallige personeel
als gevolg van de bezuinigingsronde 2011. Vooruitlopend op de aflopende werkgarantie zal eind 2011 een nieuw
Sociaal Statuut worden ontwikkeld.
2.2 integriteit
doelen/gewenste resultaten
We willen een integere organisatie waarbij de bestuurders, management en de medewerkers van onze organisatie
gedragen zich onder alle omstandigheden integer en zijn zich bewust van de impact van hun handelen. Dit doel
willen we realiseren door een integrale actiegerichte aanpak met het organiseren van een training rond het onderwerp
vertrouwen en integriteit en het uitvoeren van een belevingsonderzoek naar integriteit
rapportage
Het doel – een integrale actiegerichte aanpak van integriteit – is niet gehaald. Er is in 2010 een beleidsplan integriteit
ontwikkeld. Omwille van een andere prioriteitstelling bij de directie is de vertaling naar een actieplan en uitvoering
opgeschort. Voor 2011 staat een aantal acties op de rol m.b.t. cultuuraspecten (waaronder trainingen
en workshops) en handhaving (o.a. vertrouwenspersonen).
3. informatievoorziening
3.1 realisatie informatiebeleid
doelen/gewenste resultaten
Een sterkere elektronische dienstverlening en dat door gebruik te maken van informatie en communicatietechnologie
klantgericht, transparant en resultaatgericht gewerkt kan worden en uitvoering informatiebeleid in
het nieuwe Provinciehuis. Dit doel gaan we in de komende jaren realiseren door een programmatische aanpak
verwoordt in het programmaplan ‘Uitvoeringsprogramma Informatiebeleidsplan’ (“Naar het Nieuwe Provinciehuis)
.Het 1ste richtpunt is 1 januari 2012.
rapportage
Er is een sterkere elektronische dienstverlening gerealiseerd: IT Infrastructuur aansluiten op Overheids Service Bus
(OSB / DigiPort). Proof of Concept om architectuur te toetsen en implementatie van ontstingsmechanisma. De IT
infrastructuur is succesvol ingericht om diensten van de e-overheid, zoals GBA, e-formulieren e.d. te kunnen gaan
afnemen. Zodra er vanuit de functionele afdelingen behoefte aan bestaat, zullen de diensten intern beschikbaar
kunnen worden gesteld.
paragraaf 7 - Bedrijfsvoering
277

Jaarverslag 2010
278
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
De eerste fase van het zaakgericht werken is geïmplementeerd, waardoor het fundament er staat om in 2011
het oude Document Management Systeem (DMS) te kunnen uitfaseren en dus aan te kunnen sluiten met onze
ketenpartners om zaakgericht te gaan samenwerken
Ten aanzien van het informatiebeleid nieuwe Provinciehuis is er gestart met realisatie “Naar het Nieuwe Provinciehuis”,
waaronder flexiblele werkplekken. Daarnaast is een programmaplan geschreven met medewerking van Atos Origin.
Het programma “Naar het Nieuwe Provinciehuis” is eind augustus vastgesteld.De geplande start zal medio maart
2011 zijn. Binnen dit programma zijn enerzijds projecten gedefinieerd die de productiviteit zal verhogen in het
nieuwe provinciehuis en anderzijds het verder uitbouwen van een flexibele IT-architectuur, om kosteneffectief de
gebruikersorganisatie te kunnen blijven bedienen.
Voorbereidingen zijn getroffen om de verhuizing in 2011 te laten plaatsvinden. Virtualisatie van het server park is
in gang gezet, selectie trajecten van complexe IT systemen zijn voorbereid en de Service Oriented Architectuur ten
behoeve van het generiek ontsluiten van informatie is verder uitgebouwd.
3.2 Communicatie
doelen/gewenste resultaten
Communicatie levert een bijdrage aan het realiseren van de missie van de provincie Fryslân door het soepel laten
verlopen van de interne en externe communicatie. De provincie Fryslân doet haar werk niet alleen voor maar juist
met de Friese samenleving. De provincie wil daarbij de zichtbaarheid en de toegankelijkheid van de provinciale
organisatie vergroten en de medewerkers communicatiever maken. We gaan dit doen door de zichtbaarheid, de
toegankelijkheid en communicatiesensiviteit te vergroten.
rapportage
De interne communicatie richtte zich in 2010 vooral op een zorgvuldige communicatie rond de organisatieontwikkeling.
Door onder andere veranderworkshops aan te bieden is aandacht besteed aan het effect van
veranderingen op medewerkers. Bij zowel de interne communicatie als de communicatie met de omgeving speelt
digitale communicatie een steeds grotere rol. Aansluiten bij het communicatiegedrag van de wereld om ons heen
is een voorwaarde om als overheid toegankelijk en zichtbaar te zijn. In 2010 is daarom sterk ingezet op webcommunicatie
en social media.
Zichtbaarheid
In 2010 is de basis gelegd voor het regiomarketingtraject Fan Fryslân. Doel is een effectievere regiopromotie.
Er is een uitvoeringsplan gemaakt en een partnernetwerk opgezet. In 2011 start een aantal concrete marketingactiviteiten.
In 2010 heeft de afdeling Communicatie huisstijlformats ontwikkeld voor rapporten, presentaties en bouwborden.
Resultaat is een meer eenduidige uitstraling van de communicatie-uitingen van de provincie. Daarnaast stuurt de
afdeling Communicatie sterk op het gebruik van digitale communicatiemiddelen, om zichtbaar te zijn op internet
en drukwerkkosten te besparen.
Toegankelijkheid en vergroten communicatiesensitiviteit
Om het communicatieve vermogen van de organisatie te versterken heeft de afdeling Communicatie een traject
opgezet gericht op omgevingsbewust werken: Faktor K (Kommunikaasje), naar analogie van het landelijke ‘Factor
C’. Alle ministeries en een flink aantal gemeenten en provincies nemen hieraan deel. In 2010 hebben 120 mede-

werkers trainingen omgevingsbewust werken / klantgericht schrijven gevolgd. Aan het traject zijn effectmetingen
en evaluaties gekoppeld om de resultaten scherp in beeld te krijgen. Op basis hiervan gaan de afdelingen P&O
en Communicatie het traject in 2011 verder vormgeven.
In maart 2010 ging de vernieuwde website online: een betere zoekstructuur, Friese uitstraling en helder
taalgebruik.
4. planning en beheersing
4.1. implementatie van de nieuwe financiële functie
doelen/gewenste resultaten
Het Bestuur en management optimaal te voorzien toepasbare betrouwbare (financiële) managementinformatie
en haar ondersteunen bij de resultaatgerichte beheersing.
Beoordelen en verbeteren van de interne beheersing van de organisatie. In 2010 ligt de nadruk op het implementeren
van Basis op orde, Bestuur en Managers centraal en op de informatievoorziening.
rapportage
Het doel om bestuur en management te voorzien van toepasbare managementinformatie en haar te ondersteunen
bij een resultaatgerichte beheersing is nog niet behaald. Er worden stapsgewijs verbeteringen gerealiseerd in
een eenvoudigere administratie en beleid. 2011 zal in het teken staan van het maken van grotere stappen.
Basis op orde
Het traject van Digitalisering facturen is gerealiseerd in 2010 en het stroomlijnen van werkprocessen is in gang
gezet. Trajecten die wel ingezet zijn in 2010 maar nog niet concreet afgerond zijn de projectenmodule en het subisidievolgsysteem.
Bestuur en management centraal
P&C is een continue ontwikkeling. In 2010 zijn er naast evaluaties met het bestuur, stapsgewijs veranderingen in
de p&c instrumenten doorgevoerd. Zo is ook het traject managementcontrol opgepakt , echter dit traject vraagt
een vervolg in 2011. 2011 t/m 2015 zullen in het teken staan van meer grotere stappen.
Informatievoorziening: 2010 heeft vooral in het teken gestaan van de organisatieveranderingen en heeft geleid
tot veel maatwerk. De informatievoorziening vraagt een structurele inregeling. Dit traject wordt in 2011 ingezet.
De afdeling Concerncontrol heeft in 2010 op basis van geplande en ongeplande onderzoeken en op basis van gevraagde
en ongevraagde adviezen geadviseerd over de (risico)beheersing ten aanzien van doelen (doeltreffendheid),
middelen (doelmatigheid), rechtmatigheid.
4.2. Onafhankelijke onderzoeken en advisering
doelen/gewenste resultaten
Vanuit een onafhankelijke positie richt de afdeling Concerncontrol zich op het beoordelen en verbeteren van de
interne beheersing van de organisatie. Hiertoe verricht de afdeling een tweetal activiteiten, te weten onderzoek en
advisering, zowel proactief als reactief, op het gebied van beleidsvoering en bedrijfsvoering. De begrippen die hierbij
centraal staan zijn doelmatigheid, doeltreffendheid en rechtmatigheid.
paragraaf 7 - Bedrijfsvoering
279

Jaarverslag 2010
280
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
rapportage
De afdeling Concerncontrol heeft in 2010 op basis van geplande en ongeplande onderzoeken en op basis van gevraagde
en ongevraagde adviezen geadviseerd over de (risico)beheersing ten aanzien van doelen (doeltreffendheid),
middelen (doelmatigheid) en rechtmatigheid.
5. Centrale inkoop
doelen/gewenste resultaten
Verbeteren van organisatiebrede inkoop onder centrale regie. Hiervoor stellen wij een aanbestedingskalander,
gaan we de afgesloten raamcontracten centraal inzichtelijk maken en beheren. Een adviesloket wordt ingericht
en er wordt ‘gebenchmarkt met andere overheden.
rapportage
Aanbestedingkalender:
Het (deel)resultaat is het vergroten van het aantal voorkeursleveranciers voor de gehele organisatie. (raamcontracten)
en het doelmatig uitvoeren van diverse aanbestedingen. Voor dit doel is een aanbestedingskalender
2010 opgesteld en uitgevoerd.
Adviesloket:
Het (deel)resultaat is verbetering rechtmatigheid, duurzaamheid, efficiency door een adviesloket beschikbaar
te stellen. Het adviesloket is bekend in de organisatie en wordt veel bezocht (conform beleid in elk geval alle
inkopen groter dan € 100.000)
Centraal inzichtelijk maken raamcontracten
Het (deel)resultaat is de organisatie te informeren over centrale contracten. De informatie is inzichtelijk gemaakt
op het intranet. Tevens is een contractbeheerssysteem geïmplementeerd bij de afdeling Facilitaire Zaken.
Benchmarken met andere overheden
Er is gekeken naar de koplopers (Noord Holland en Zuid Holland). Tevens is er een vergelijking gemaakt met
Groningen en Drenthe in het kader van de samenwerking in Noord Nederland (Shared Services). Resultaten van
de benchmark zijn meegenomen in de plannen voor inkoopverbetering 2011-2013.
6. Huisvesting en facilitaire zaken
doelen/gewenste resultaten
Omstreeks de jaarovergang van 2011 op 2012 kan het nieuwe Provinciehuis in gebruik worden genomen.
De ambtelijke organisatie neemt op dat moment afscheid van het traditionele cellenkantoor
De doelstelling is om een inspirerende en dynamische werkomgeving te creëren, die samenwerking, flexibiliteit
en efficiënt werken optimaal ondersteunt. We willen een moderne werkomgeving creëren, ook toegesneden op
nieuwe generaties en voorzien van effectieve digitale middelen. De ingebruikname van de parkeervoorziening
wordt een jaar na de ingebruikname van het Provinciehuis verwacht. Ter overbrugging dient een tijdelijke parkeeroplossing
te worden gerealiseerd.

apportage
6.1 Tijdelijke huisvesting en nieuwbouw
T.a.v. de parkeervoorziening
De ingebruikname van de parkeervoorziening was één jaar na de ingebruikname van het nieuwe Provinciehuis
gepland, dus op 1 januari 2013. De realisatie van de parkeervoorziening is in handen van de gemeente Leeuwarden.
De gemeente heeft om kostentechnische redenen de provincie verzocht mee te werken aan het in één
bouwstroom realiseren van de parkeergarage en de daarop geplande woningen. Dit betekent dat de parkeergarage
één jaar later in gebruik kan worden genomen. GS hebben besloten mee te werken aan het verzoek van
de gemeente. Voor de jaren 2012 en 2013 heeft de gemeente aan de provincie een tijdelijke parkeervoorziening
op loopafstand tot het Provinciehuis aangeboden (Klanderij en Hoeksterend) die goedkoper is dan de definitieve
voorziening.
T.a.v. de inrichting
Het budget voor de inrichting is beperkt. Een aanzienlijk deel van het meubilair wordt meegenomen. O.a. kan de
sky lounge niet nieuw worden ingericht en kunnen niet alle innovatieve kantoorgebieden in de nieuwbouw worden
voorzien van nieuwe bureaus en nieuwe bureaustoelen. Wanneer de ver-/nieuwbouw verder is gevorderd, kan
worden bepaald of het verantwoord is om meer nieuwe inrichtingselementen aan te schaffen.
6.2 Facilitaire Zaken
In de tijdelijke huisvesting zijn wij ervan uitgegaan tegen zo gering mogelijke kosten, een zo goed mogelijke werkplek
aan te bieden. Het doel voor het nieuwe provinciehuis is het creëren van een inspirerende en dynamische
werkomgeving. Met de voorbereidingen hiervoor zijn wij vol op bezig. Dit loopt conform planning.
7 . Bedrijfsvoeringskosten (incl. personeelskosten)
Wat heeft de bedrijfsvoering gekost?
De bedrijfsvoeringskosten bestaan uit personeelskosten en overige bedrijfsvoeringskosten. De personeelskosten
bestaan uit salariskosten, kosten voor vorming en opleiding, reiskosten, belonen en dienstkleding.
Exploitatie Bedrijfsvoering
Bedragen x € 1.000 Realisatie Begroting Rekening Afwijking
2009 2010 na 2010 begroting/
wijziging rekening
Baten
2. Organisatieontwikkelingen 3 419 0 419
3. Informatiebeleid 1.317 345 420 -75
4. Planning en Beheersing 0 104 100 4
5. Centrale Inkoop 0 0 0 0
6. Huisvesting en facilitaire zaken 4.551 3.079 3.206 -127
7. Personele kostenplaats 14.668 12.969 14.989 -2.020
totaal Baten 20.540 16.917 18.715 -1.799
paragraaf 7 - Bedrijfsvoering
281

Jaarverslag 2010
282
lasten
2. Organisatieontwikkelingen 2.216 2.397 2.022 375
3. Informatiebeleid 4.838 4.322 4.586 -264
4. Planning en Beheersing 274 417 316 101
5. Centrale inkoop 0 0 0 0
6. Huisvesting en facilitaire zaken 11.010 6.941 7.097 -156
7. Personele kostenplaats 61.844 61.729 62.199 -470
totaal lasten 80.182 75.806 76.220 -413
Baten - lasten -59.642 -58.890 -57.505 -1.385
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
toelichting:
afwijkingen baten
2. Organisatieontwikkelingen
In de Begroting is een stelpost opgenomen voor onderbesteding apparaatskosten Hiermee is alvast voorgesorteerd
op een onderbesteding bij de inzet van personeel. Gezien de krimpende organisatie zal deze tot nu toe structurele
onderbesteding onder druk komen te staan.. Bij de Begroting 2012 zal wederom kritisch bekeken worden of deze
stelpost nog gehandhaafd kan blijven of uit de Begroting gehaald moet worden.
3. Informatiebeleid
De hogere baten worden veroorzaakt doordat er extra werken voor derden zijn gedaan. De extra
inkomsten bedragen € 75.000.
6. Huisvesting en facilitaire zaken
De hogere inkomsten van € 156.000 heeft grotendeels betrekking op extra inkomsten voor catering
en voor huisvesting.
7. Personele kostenplaats
De extra baten van € 470.000 betreffen een extra doorbelasting van personeel op (investerings)projecten alsmede
vergoedingen van USZO en Gak.
afwijkingen lasten
2. Organisatieontwikkelingen
De onderbesteding ad € 375.000 op de budgetten betreffen de volgende budgetonderdelen:
- een aantal tijdelijke budgetten in verband met de organisatieaanpassing is niet of maar gedeeltelijk tot
ontwikkeling gekomen n.l. € 180.000 voor het opzetten flexpool, juridisch advies nieuwe structuur, etc.
- een onderbesteding van € 62.000 op het budget attenties (personeelsfeest en kerstpakketten) dit doordat
een aantal kosten in 2011 zal worden betaald.
- een onderbesteding van € 87.000 op de budgetten gezondheidsmanagement en integriteit. Een aantal
budgetten zijn in de begroting van 2011 naar beneden bijgesteld.
3. Informatiebeleid
De overbesteding van € 264.000 op de budgetten betreft voor het grootste deel het onderdeel informatie & automatisering.
Het tekort wordt vooral veroorzaakt doordat de organisatie meer en meer van de afdeling I&A vraagt
dan is begroot. Zo moeten er extra kosten worden gemaakt voor o.a. technisch beheer en onderhoud, testwerk

zaamheden, inrichtingskosten voor het generieke deel van applicaties, e.d.. Daarnaast zijn er in verband met continuïteit
van de bedrijfsvoering niet begrote uitgaven noodzakelijk geweest voor een tweede internetlijn en aan
lidmaatschappen op het gebied van beveiliging en interprovinciale samenwerking, c.q. overleggen. De overschrijding
is gedekt uit de onderbesteding op de andere bedrijfsvoeringsbudgetten.
4. Planning en Beheersing
De onderbesteding van € 101.000 op de budgetten heeft betrekking op vrijval op een tijdelijk project
van € 30.000 en een onderbesteding op automatiseringsproject van € 30.000,-. Daarnaast is er minder
deskundigheid ingehuurd voor een bedrag van € 40.000 op het gebied van onderzoek en advies.
6. Huisvesting en facilitaire zaken
De overbesteding van € 156.000 op de budgetten betreft grotendeels facilitaire zaken.
De budgetten reprografie en decentraal kopiëren zijn overbesteed met € 170.000 omdat het budget niet
toereikend is, mede door het niet of moeilijk beïnvloedbare ‘kopieer- en afdrukgedrag’. Daarnaast wordt er
bijna twee keer zoveel in kleur geprint dan begroot.
De overschrijding is gedekt uit de onderbesteding op de andere bedrijfsvoeringsbudgetten.
7. Personele kostenplaatsen
Per saldo sluit de personele kostenplaats met een voordelig saldo van € 1,5 miljoen.
Bij de lasten is sprake van een overbesteding van € 0,5 miljoen. Dit heeft betrekking op een hogere inhuur
qua vervangingscapaciteit. Op de salarissen is in totaliteit € 6,3 onderbesteed vanwege vacatures, hiervoor is
in totaliteit voor € 6,9 miljoen extern ingehuurd.
Tegenover deze hogere uitgaven staan hogere inkomsten vanwege het meer doorbelasten van personeel aan
investeringen ad. € 1 miljoen en aan beleidsprogramma’s € 0,5 miljoen. Daarnaast is een bedrag van € 0,3 miljoen
aan extra inkomsten ontvangen van derden voor de inzet van provinciaal personeel en is € 0,2 miljoen ontvangen
als bijdrage vanuit USZO/GAK voor langdurig zieken.
reserve gerelateerde budgetten
Afgesproken is (22 juni 2005) om de aan de huisvesting gerelateerde budgetten via de reserve Bouwurk
(vernieuwbouw) te laten lopen. In deze financiële toelichting worden de reserve gerelateerde (structurele)
budgetten separaat toegelicht. Deze budgetten vallen onder de onderdelen 3,4 en 6 van de tabel Exploitatie
Bedrijfsvoering. De reserve gerelateerde budgetten worden onderverdeeld naar direct en indirect gerelateerde
budgetten.
toelichting:
De direct reserve gerelateerde budgetten zijn onderbesteed en teruggestort in de reserve. Het teruggestorte
bedrag bedraagt € 352.800. Dit bedrag is grotendeels bespaard op de tijdelijke budgetten Provinciehuis ter
overbrugging. De indirect gerelateerde budgetten zijn overschreden met een bedrag van € 195.360. De nadere
verklaring is als volgt:
Het onderdeel energie is met een bedrag van € 90.660 overbesteed. Door een misverstand bij het energiebedrijf
zijn de afrekeningen van 2008 en 2009 pas in 2010 in rekening gebracht. Op het onderdeel beveiliging is als
gevolg van tariefswijzigingen door kostenstijgingen het budget ‘beveiliging’ van de tijdelijke huisvesting
overbesteed met € 71.426. Deze overschrijdingen zijn gedekt uit de onderbesteding op de overige bedrijfsvoeringsbudgetten.
paragraaf 7 - Bedrijfsvoering
283

Jaarverslag 2010
284
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
aansluiting met doorbelastingstabel:
De bedrijfsvoeringskosten worden aan diverse onderdelen in de begroting toegerekend. Hieronder is de
toerekening aangegeven per onderdeel.
Doorbelasting van het saldo bedrijfsvoeringskosten (x € 1000)
Toerekening aan programma’s € 62.362
Toerekening aan investeringen € 5.702
Toerekening aan overlopende passiva € 1.171
Toerekening aan voorzieningen € 5.970
Toerekening aan kostenplaats € -17.701
Toerekening aan reserve nihil
totaal toegerekende bedrijfsvoeringskosten € 57.505
Bedragen x € 1.000 Saldo per Vermeerderingen Verminderingen Saldo per
1-1-2010 31-12-2010
Afgerekende werken 54 203 0 257
Opgeleverde werken 114 44 0 158
Onderhanden werken 14.389 32.258 0 46.647
totaal 14.558 32.504 0 47.062
toelichting investeringen
De grootste afwijkingen in de budgetten vs. realisatie zijn te vinden in een aantal investeringen, welke hierna
worden toegelicht. Daarnaast zijn diverse investeringen, o.m. de investeringen Project Managing Security, Near
Line Storage, Kantoorautomatisering Office 2009, Broker en Hardware virtualisatie kantoorautomatisering (KA)
doorgeschoven naar 2011.
Het budget van de investering Zaakgericht Werken en Subsidiezaken is in de 1e fase reeds uitgeput met ca.
€ 400.000 doordat het budget in het voortraject niet goed aansloot op de te verwachten realisatie. Uitgegaan
was van bestaande systemen, terwijl uiteindelijk gekozen is voor een bredere systeemselectie. De investering
zal deels worden ingezet in de investering Informatiseringsplan ‘Naar het nieuwe provinciehuis’ en deels worden
opgepakt door afd. Subsidiezaken. Dit wordt nog verder uitgewerkt.
De deelinvestering NUP is bedoeld om aansluitingen te realiseren op het landelijke net. Omdat de rijksoverheid
tot nu toe de werkzaamheden hiervoor nog steeds niet gereed heeft is de uitvoering stilgelegd.
Het restantbudget van de investering DocBase, ad € 334.000 is ingezet als bezuinigingstaakstelling voor
het jaar 2011.
De investering Hardware virtualisatie KA is met € 50.216 overbesteed. Het doel van deze investering is een
duurzame ontwikkeling op gang te brengen in de ICT organisatie van de provincie door o.a. het aantal netwerk
servers voor KA en daarna ook het aantal Citrix-servers fors te verminderen. Dit betekent dat er op termijn
bezuinigd kan worden op o.a. hardwarevervanging, stroomverbruik, ruimte, koeling en bij gelijkblijvend aantal
servers minder technisch beheer en onderhoud. Daarentegen zal het aantal benodigde licenties wel toenemen.

De vele verzoeken tot wijziging hebben er in 2010 toe geleid dat er een explosieve groei van het aantal fysieke
servers heeft plaatsgevonden. Om deze groei drastisch tegen te gaan is een vervolg van de hardware virtualisatie
van de KA-omgeving en daarna van de Citrix-omgeving in 2011 noodzakelijk.
Aan de directie zal dekking worden gevraagd voor de extra kosten bovenop de overbesteding, zijnde € 180.000
voor de KA-omgeving en max. € 320.000 als afzonderlijk projectonderdeel voor de Citrix-omgeving.
algemeen
In 2010 is aandacht besteed om de investeringen te actualiseren en in lijn te brengen met de correcte omschrijving
van de investeringsbudgetten. Dit heeft ertoe geleid dat enige onderdelen t.b.v. het zelfde doel samengevoegd
worden. Zo zal het restantbudget van de investering Near Line Storage (onderdeel SAN) toegevoegd worden aan
de investering SAN. Tevens is een betere omschrijving toegekend. In het eerste kwartaal 2011 zal dit in een keer
als voorstel worden ingediend bij de directie om de juiste inrichting binnen K2F mogelijk te maken.
afgerekende investeringen 2010
De investeringen Tokens 2009, Firewall, Inrichten testomgeving en Beveiliging Netwerk zijn in 2010 afgerekend.
paragraaf 7 - Bedrijfsvoering
285

Jaarverslag 2010
286
4.8 paragraaf 8 - inhuur derden
Wat hebben we bereikt?
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Op dit moment wordt er om verschillende redenen personeel ingehuurd:
• Inhuur van extra capaciteit: deze inhuur is ten behoeve van extra- of piekwerkzaamheden.
• Inhuur van kennis: het inhuren van kennis vindt plaats als de benodigde kennis niet in de organisatie
aanwezig is.
• Inhuur van vervangingscapaciteit: dit is inhuur bij ziekte, zwangerschap, vacatures of andere afwezigheid.
De belangrijkste reden van de inhuur van kennis en capaciteit zijn de vele projecten die voortvloeien uit de
ambities die Fryslân heeft. Voorbeelden zijn Friese Meren, Centrale As, en A7, maar ook de nieuwbouw van het
Provinciehuis. Het gaat hierbij voornamelijk om de inhuur van technische expertise. Deze expertise hebben wij
zelf niet in huis maar is wel essentieel voor de uitvoering van de projecten.
Het beheersen van de uitgaven aan het inhuren van derden veel extra aandacht gehad. Mede door het uitvoeren
van PIT-trajecten waarin ook de externe inhuur en de kosten hiervan werden afgewogen tegen de baten.
In sommige gevallen is er besloten de inhuur te beperken of zelfs te beëindigen en sommige taken weer
“in huis” te doen.
Anderzijds is er ook een tendens in de organisatie die een grotere flexibiliteit vraagt. Steeds vaker wordt er in
tijdelijke projecten en programma’s gewerkt. Dit leidt er toe dat er op piekmomenten soms extra mankracht nodig
is. Met tijdelijke krachten kun je deze flexibiliteit waarmaken en binden wij ons niet aan extra vast personeel in de
toekomst. Het is dan dus goedkoper en efficiënter om mensen in te huren. Deze afweging zal telkens weer
kritisch worden gemaakt.
We willen bereiken dat er bij iedere vorm van inhuur een kritische afweging ten grondslag ligt aan de tijdelijke
inhuur van personeel waarbij telkens de kosten en baten worden afgewogen. Het liefst zouden we de tijdelijke
inhuur zien dalen; alleen moeten we ons afvragen of dat een verstandig uitgangspunt is. Zodra inhuur goedkoper
is dan het “in huis” doen is de keuze voor inhuur niet onverstandig. Daarnaast kunnen we beter inspelen op
ambities en flexibiliteit zonder dat ons vaste aantal personeelsleden fors groeit.
Wat hebben we daarvoor gedaan in 2010?
Ook in 2010 is inhuur een belangrijke capaciteitsbron geweest binnen de personeelsvoorziening.
Uitgangspunt is dat maximaal gebruik wordt gemaakt van de eigen medewerkers van de organisatie om werkzaamheden
te verrichten. Indien deze capaciteit tekortschiet wordt gebruik gemaakt van inleenkrachten. De
afdeling P&O speelt een belangrijke rol om na te gaan of bij personeeltekort en aanvragen van tijdelijk personeel
intern medewerkers beschikbaar zijn. Indien dit niet het geval is wordt geadviseerd op welke wijze het meest
optimaal gebruik kan worden gemaakt van ingeleend personeel. Het gaat hierbij om inleenvormen, duur van de
inleenperiode, prijzen en contract vormen. Het doel is hierbij een optimale prijs-kwaliteitverhouding te bereiken
en hierbij de lengte van de verplichtingen te beperken..
Op het gebied van het gebruikmaken van uitzendbureaus en payrolling wordt met vaste leveranciers gewerkt en
zijn concurrerende afspraken gemaakt. Deze zijn Europees aanbesteed. In de laatste periode van 2010 is een

proces in gang gezet waarin wij ook met onze overige inleenleveranciers tot eenduidige afspraken en tarieven
willen komen. In 2011 verwachten wij hier verdere stappen in te nemen. Daarnaast is het proces om na te gaan
of interne kandidaten beschikbaar zijn voor tijdelijke opdrachten opgestart via de “Flexpool-aanpak”. Alhoewel
deze aanpak pas in 2011 volledige operationeel is heeft het voorbereiden van deze aanpak er al toe geleid dat
meer zaken door interne medewerkers zijn uitgevoerd en dat het inleenvolume is beperkt.
Door het Trendbrekkeproject is in de eerste helft van 2010 een piek geweest in het inhuurvolume. In de
tweede helft van 2010 is het beleid er op gericht geweest dit volume te beperken en de Trendbrekke inhuur
af te bouwen. Dit beleid heeft zich vertaald in een lager inhuurvolume in de laatste periode van 2010.
Wat heeft het gekost in 2010?
Hieronder worden de kosten van het inhuren van derden per programma en per categorie weergegeven.
Daarna gaan we in op de bestedingen
toelichting
Het bedrag dat in 2010 in totaal is uitgegeven aan het inhuren van derden bedraagt € 19,8 miljoen. Dit is een
daling van € 0,5 miljoen ten opzichte van vorig jaar. Deze daling wordt met name veroorzaakt door de inhuur
van kennis voor grote projecten. Hierna volgt per categorie een nadere toelichting op bovenstaande bedragen.
inhuur van extra capaciteit
Inhuur van extra capaciteit (€ 3,2 miljoen) heeft in 2010 voornamelijk plaatsgevonden voor:
• Project werkervaring langdurig werklozen (€ 297.000)
• Archiefbeheer (€ 150.000)
• Investeringen in infraprojecten, waaronder Rijksweg A7, RSP, Haak (€ 1.048.000)
• Onderhoud wegen en vaarwegen, incl. verstalen en vervangen van brugdekken (€ 265.000)
• Exploitatie en investeringen van het Fries Merenproject (€ 217.000)
• Realiseren ruimtelijke ontwikkeling, Atelier Fryslân en Streekplan (€ 231.000)
• De uitgaven voor de inhuur van extra capaciteit liggen € 0,1 miljoen lager dan vorig jaar.
inhuur van kennis
Inhuur van kennis (€ 8,3 miljoen) heeft in 2010 voornamelijk plaatsgevonden voor:
• Investering Centrale As (€ 3,2 miljoen)
• Andere grote wegenprojecten, zoals RSP, N381, Noordwesttangent en de Haak om Leeuwarden
(€ 2,3 miljoen)
• Exploitatie en investeringen van het Fries Merenproject (€ 598.000)
• Investering Bouwurk (€ 221.000)
• Duurzame Energie (€ 870.000)
• Agenda Economie (€ 302.000)
De uitgaven voor de inhuur van kennis liggen in 2010 € 450.000 lager dan vorig jaar. De oorzaak hiervan ligt in
alle hiervoor genoemde punten. De Centrale As zit in een fase waarin € 600.000 minder wordt uitgegeven aan
kennis inhuur. Andere projecten zitten in de beginfase waarbij er meer kennis gevraagd wordt. Voorbeelden
hiervan zijn de Haak, RSP en Duurzame Energie.
paragraaf 8 - inhuur derden
287

Jaarverslag 2010
288
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
inhuur van vervangingscapaciteit
Het inhuren van vervangingscapaciteit binnen de bedrijfsvoering (€ 8,2 miljoen) heeft betrekking op uitzendkrachten
vanwege vacatures, ziekte- en/of zwangerschapsverlof. De dekking van deze kosten van inhuur vindt
plaats vanuit het hiervoor beschikbare budget, de in 2010 beschikbare vacatureruimte en vanuit investeringsbudgetten
(tijdschrijven van ingehuurd personeel).
Ten opzichte van vorig jaar zijn de kosten in deze categorie gestegen met € 50.000. Vanuit het oogpunt van
verantwoord werkgeversbeleid wordt reeds geanticipeerd op de nog concreet te maken ontwikkelingen (o.a.
takendiscussie, bezuinigingen en de oprichting van de Omgevingsdienst). In het geval van mogelijk wegvallende
of over te dragen taken kiest de provincie voor tijdelijke inhuur om vacatures in te vullen (of worden vacatures
niet ingevuld). Op korte termijn leidt dit tot hogere kosten voor het inhuren van derden. Op lange termijn worden
juist kosten vermeden.
Binnen het bedrag dat aan vervangingscapaciteit is uitgegeven in 2010, is € 1,7 miljoen uitgegeven aan het
inhuren van brug- en sluiswachters. In afwachting van de eventuele afstandsbediening van bruggen en sluizen
worden vacatures ingevuld met uitzendkrachten, met uitzondering van bemensing van de sluizen bij de grootscheepsvaarwateren.

4.9 paragraaf 9 – Handhaving
1. doel
Bedrijven (inrichtingen), initiatiefnemers van niet-inrichtinggebonden activiteiten en burgers voeren hun werkzaamheden
en activiteiten zodanig uit, dat de milieudruk, hinder en veiligheid aan de daarvoor gestelde normen
voldoen.
2. Gewenste resultaten
1. Alle bedrijven en activiteiten, waarvoor de provincie in de betreffende wet- en regelgeving is aangewezen als
bevoegd gezag, zijn gecontroleerd. De mate van risico’s bij de inrichtingen en activiteiten bepaalt de frequentie
en intensiteit van de handhaving.
2. Daar waar de provincie overtredingen heeft geconstateerd, is het handhavinginstrumentarium gericht op het
beëindigen van die overtredingen.
3. De uitvoering van onze handhavingtaken vindt plaats conform landelijk vastgestelde kwaliteitscriteria.
4. Overtredingen bij inrichtingen en activiteiten, waarvoor wij het bevoegde gezag zijn, worden door ons alleen
gedoogd als wij hiertoe schriftelijk hebben besloten.
5. Alle bestuurlijke handhavingorganisaties in Fryslân voldoen blijvend aan de in de AMvB Kwaliteitseisen genoemde
kwaliteitscriteria. Daar waar nodig, is gebruik gemaakt van de instrumenten die de Wet milieubeheer
biedt, één en ander conform de beleidsregel ‘Aanwijzingsbevoegdheden handhavingstructuur milieu’.
6. Op het moment van inwerkingtreding van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht, kunnen wij op adequate
wijze een omgevingsvergunning verlenen en handhaven.
7. Het provinciale handhavingsbeleid is actueel en geïmplementeerd.
8. Ook buiten inrichtingen is sprake van integratie en afstemming van handhavingactiviteiten.
3. toelichting
In het kader van het cyclische handhavingproces worden jaarlijks in de Programmabegroting de beleidsmatige
kaders voor het komende begrotingsjaar (de speerpunten en prioriteiten) opgenomen in een aparte paragraaf,
hierover wordt dan in het provinciale jaarverslag gerapporteerd. Het cyclische handhavingproces geldt voor alle
beleidsterreinen met betrekking tot de fysieke leefomgeving, waarop de provincie – direct of indirect – handhaaft.
In 2010 hebben we de lijn van consequent en stringent handhaven onverminderd voortgezet. Dit is gebaseerd
op het huidige handhavingsbeleid. Het geactualiseerde handhavingsbeleid is in wording en kan naar verwachting
binnenkort worden geïmplementeerd. In de volgende P& C-cyclus zal dit z’n intrede hebben gedaan.
De prioriteiten bij de provinciale handhavingstaken lagen vooral bij het beperken van de veiligheids- en milieurisico’s.
Op basis van een probleem- en risicoanalyse zetten wij onze kostbare handhavingtijd daar in waar de
meeste risico’s en/of gevaar voor calamiteiten zijn te verwachten. De resultaten resulteren in controlefrequenties
per branche of activiteit (minimaal handhavingniveau). Wanneer bij voortgangbewaking blijkt dat de realisatie
binnen een bepaalde branche of activiteit achterblijft bij de programmering wordt op bedrijfsniveau of per activiteit
afgewogen of het actuele risicoprofiel aanleiding geeft tot herprioritering.
paragraaf 9 - Handhaving
289

Jaarverslag 2010
290
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Bij toezicht en handhaving speelden in 2010 een aantal complexe handhavingszaken een grote rol. Door sterk
te prioriteren, zowel wat betreft capaciteit als de inzet van middelen (beperking externe inhuur), hebben we de
geprioriteerde werkzaamheden kunnen afdoen en hebben we onze dienstverlening naar vergunninghouders en
belanghebbenden op peil kunnen houden.
De eerder genoemde maatregelen hebben er wel er toe geleid dat het aantal voorgenomen
toezichtcontroles voor 2010 is verminderd. Specialistische en juridische ondersteuning is vooral ingezet op de
risicovolle dossiers.
Handhaving op het terrein van Ruimte richt zich meer op het behartigen van het belang van de provincie bij
een goede omgevingskwaliteit van vooral het buitengebied.
In 2010 is de samenwerking met de bestuursrechtelijke - en strafrechtelijke partijen in onze provincie verder
geïntensiveerd. Afstemming met de betrokken partijen vindt plaats in het Fries Handhavingsoverleg. Op basis
hiervan zijn afspraken gemaakt over het oppakken van en de inzet op prioritaire dossiers, c.q. de gezamenlijke
projecten. Naast de uitvoeringsprojecten, zoals de afdekking van koelinstallaties, is de ketenhandhaving in 2010
door de betrokken partijen verder opgepakt. Zo is er in begin 2010 voor asbestverwijdering een convenant
gesloten tussen de Friese gemeenten en de Friese woningcorporaties.
De provincie heeft in 2010 het bestuurlijk toezicht uitgeoefend. Zij heeft erop toegezien, dat de bestuursrechtelijke
organisaties in Fryslân blijvend voldoen aan de wettelijke kwaliteitseisen. Hiervoor is, samen met de provincies
Drenthe en Groningen, een programma opgesteld, waarin aangegeven is hoe dit concreet inhoud is gegeven.
Zo zijn de individuele handhavingsuitvoeringsprogramma’s en handhavingsuitvoeringsverslagen beoordeeld.
Daarnaast zijn audits bij de betrokken organisaties uitgevoerd, om na te gaan in hoeverre de kwaliteitscriteria
zijn geborgd in de organisatie. Elke organisatie heeft een bestuurlijke reactie toegezonden gekregen, waarin de
individuele resultaten en onze bevindingen zijn aangegeven. Afhankelijk van de uitkomsten volgen zo nodig
aanvullende stappen. De eindresultaten zijn bijelkaar gebracht in een provinciale rapportage. Deze rapportage
is verspreid onder alle handhavingsorganisaties in Fryslân. Hieruit is naar voren gekomen dat een groot aantal
gemeenten niet voldoen aan de gestelde eisen, zoals deze zijn geformuleerd in het Besluit kwaliteitseisen
handhaving milieubeheer.
Naast de blijvende aandacht voor veiligheids- en milieurisico’s, samenwerking en bestuurlijk toezicht hebben we,
op basis van de nota Provinciale handhaving in Fryslân en het Frysk Miljeuplan 2006-2009, voor 2010 drie
gezamenlijke speerpunten benoemd, namelijk:
• de implementatie van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht; dit speerpunt is sinds medio 2009
aangevuld met de ontwikkelingen over de uitvoeringspraktijk vergunningverlening, toezicht en handhaving;
• de actualisatie van de nota Provinciale handhaving in Fryslân, beleidsvisie en aanpak;
• verdere integratie en afstemming van handhavingstaken die betrekking hebben op activiteiten buiten
inrichtingen.
Als aanvullend speerpunt is opgenomen:
• de ontwikkelingen in de uitvoeringspraktijk vergunningverlening en handhaving.
De speerpunten worden hieronder kort toegelicht. Een deel van deze speerpunten is reeds eerder opgepakt. Over
de voortgang hiervan zal worden gerapporteerd in ons handhavinguitvoeringsverslag.

Ad 1.
Op 1 oktober 2010 is de Wet algemene bepalingen overgangsrecht (Wabo) in werking getreden. De implementatie
van de Wabo heeft veel inzet gevraagd van de provinciale organisatie. Als voorbeelden kunnen worden
genoemd het inrichten van een front-office, het Wabo-proof maken van de werkprocessen en het bestaande
ICT-systeem, het opleiden van de medewerkers en het verder vormgeven van de samenwerkingsafspraken met
de gemeenten en het waterschap. Ten behoeve hiervan is met de meeste betrokken besturen een Samenwerkingsovereenkomst
gesloten.
Met de inwerkingtreding van de Wabo is ook het interbestuurlijk toezicht verbreed. Dit betekent dat naast de
milieuhandhaving, het toezicht zich ook zal uitstrekken tot de Wabobrede handhaving, zoals bouwen en ruimtelijke
ordening. Het Besluit kwaliteitseisen handhaving milieubeheer is hiermee gelijktijdig opgegaan in het Besluit
Omgevingsrecht (Bor).
Ad 2.
De actualisatie van het provinciebreed handhavingsbeleid is nagenoeg afgerond. Deze actualisatie is opgedeeld in
een beleidsdeel en een implementatieplan. In het implementatieplan wordt nagegaan wat nodig is om het beleid
in de praktijk te kunnen toepassen. Op die manier wordt geborgd dat het beleid en de uitvoering naadloos bij
elkaar aansluiten. De beleidsnota en het implementatieplan worden begin 2011 aan het college van Gedeputeerde
Staten ter vaststelling aangeboden.
Ad 3.
Het integraal handhaven binnen inrichtingen wordt geregeld in de Wabo. Ook de regierol van de provincie
(coördinatie van en het toezicht op de uitvoering van handhavingtaken door de andere bestuurlijke organisaties
in Fryslân), heeft onder de Wabo betrekking op het gehele scala van de omgevingsvergunning. Hiermee krijgt het
integreren en afstemmen van handhavingstaken binnen inrichtingen een wettelijke basis. Wij vinden het belangrijk
dat ook buiten inrichtingen het integraal handhaven wordt gestimuleerd. Integraal handhaven is meegenomen
in de actualisatie van het provinciaal handhavingsbeleid. Het versterken van de oog- en oorfunctie is daarbij een
belangrijke opgave. Daarnaast vermindert het de bestuurlijke drukte en verhoogt het de productiviteit.
Voor het bevorderen van integratie en samenwerking van de handhaving buiten inrichtingen met en tussen de
andere handhavingpartners, hebben wij onze regierol ingezet (coördinatie van en toezicht op de doelmatige
handhaving in Fryslân). Dit loopt vooral via het Fries Handhavingsoverleg (FHO) en de Toezichtkringen Natuurhandhaving
Fryslân. Via de gezamenlijke programma’s zijn hier afspraken over gemaakt. Het FHO is in 2010
“wabo-breed” ingericht.
Ad 4.
De discussies over de verplichting van de RUD’s, (in Fryslân FUMO genoemd) het verplichte basistakenpakket voor
de RUD en de kwaliteit van de uitvoering heeft in 2010, met name door de ingediende moties in de Eerste en
Tweede Kamer, tot vertraging van het proces geleid.
De provincie voert de regietaak voor dit veranderingsproces. Op provinciaal niveau is een bestuurlijk overleg
ingericht, dat het proces mede begeleid.
In navolging van de Slotverklaring – 1 april 2010 - van het Zeister beraad, en om uitvoering te geven aan het
Friese Plan van aanpak, is in 2010 met de betrokken partijen verder gewerkt aan de Fryske Útfieringstsjinst Miljeu
en Omjouwing (FUMO). Gezamenlijk wordt gezocht naar de meest passende uitvoeringsstructuur. Het is de
bedoeling dat deze organisatie op 1 januari 2013 operationeel is. Provinciale Staten hebben op 3 november
2010 besloten om voor 2010 en 2011 extra middelen vrij te maken voor de FUMO/RUD.
paragraaf 9 - Handhaving
291

Jaarverslag 2010
292
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Parallel aan dit traject loopt de vernieuwing van het interbestuurlijk toezicht. Als gevolg van de adviezen van de
commissie Oosting is het de bedoeling dat meer gebruik wordt gemaakt van horizontale vormen van toezicht en
het nabijheidsbeginsel. De uitwerking, waarin ook de overdracht van de tweedelijnstoezichtstaak van de VROM –
inspectie is opgenomen, moet nog plaatsvinden.

4.10 paragraaf 10 – reserve Falcon
1. inleiding
In juni 2006 is de BV Houdstermaatschappij Falcon opgericht. De aandelen Nuon die de provincie Fryslân had,
zijn ondergebracht bij Falcon en de provincie Fryslân is hiervan enig aandeelhouder.
In juni 2009 is in een bijzondere algemene vergadering van aandeelhouders van Nuon het besluit genomen om
per 1 juli 2009 de aandelen Nuon, na afsplitsing van het netwerkbedrijf Alliander, te verkopen aan Zweedse
energiebedrijf Vattenfall. De initiële transactie behelst de verwerving door Vattenfall van 49% van de aandelen
van Nuon, na afsplitsing van het netwerkbedrijf Alliander. Het netwerkbedrijf valt geheel buiten de transactie.
De verwerving van de resterende 51% van de Nuon Energy aandelen zal in drie stappen plaatsvinden en wel als
volgt: 15% in 2011, 15% in 2013 en de laatste 21% in 2015.
In de vergadering van 16 juni 2009 zijn de volgende aanvullende voorwaarden gesteld ten aanzien van
de verkoopopbrengst van de aandelen.
De opbrengst van de aandelen Nuon dient in een reserve te worden gestopt, waarvan de helft een waardevast
karakter heeft.
Uitgangspunten zijn:
• dat de hoofdsom van deze reserve, minus een maximale uitname van € 252 miljoen ten behoeve van onder
andere de co-financiering RSP en voor het overige voor provinciale doelen die voldoen aan de zogenaamde
Falcon-criteria, in tact wordt gehouden;
• dat de opcenten niet hoger zijn dan het landelijke gemiddelde;
• jaarlijks komt een vast bedrag uit de reserve ten goede aan de bestedingsruimte van de provincie, waarbij
de criteria zoals door de Staten bepaald bij amendement op 19 maart 2008, van toepassing zijn;
• u hebt ons gevraagd regels op te stellen met betrekking tot de reserve en deze aan u voor te leggen.
• u hebt ons ook gevraagd regels op te stellen voor de aanwending van het financiële vermogen van de
reserve en deze aan u voor te leggen en vervolgens met renderende aanwendingen te komen.
2. Huidige stand van zaken
Op 1 juli 2009 heeft de BV Houdstermaatschappij Falcon ruim € 566 miljoen ontvangen voor de verkoop van 49%
van de aandelen Nuon aan Vattenfall. De verkoop van de aandelen Nuon levert uiteindelijk € 1.247 miljoen op. Dit
bedrag is exclusief een bedrag van € 6,1 miljoen aan rente koopsom dat bij de eerste tranche is ontvangen vanwege
het feit dat de formele overnamedatum 1 januari 2009 was en de eerste tranche op 1 juli 2009 is betaald.
Het bedrag van € 1.247 miljoen wordt door de houdstermaatschappij in een reserve Falcon verantwoord. Maximaal
€ 252 miljoen zal onder andere voor de co-financiering RSP en voor het overige voor provinciale doelen die
voldoen aan de zogenaamde Falcon-criteria worden ingezet. De reserve Falcon bedraagt dan nog € 1 miljard.
Hiervan heeft de helft een waardevast karakter.
inzet Falcon middelen
Eind 2010 hebben Gedeputeerde Staten ingestemd met de Nota inzet Falcon middelen. Deze nota geeft de kaders
aan waar binnen de Falcon-middelen (vermogen en reserve) ingezet kunnen worden rekening houdende met
eerdere uitspraken van de Staten hierover. Provinciale Staten zullen de nota in hun vergadering van februari 2011
paragraaf 10 - reserve Falcon
293

Jaarverslag 2010
294
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
behandelen. Samengevat betekenen deze criteria het volgende:
De aanwending van de Falcongelden voor grootschalige projecten dient een duurzaam karakter te hebben en
passen voornamelijk bij projecten in de investeringssfeer, en wel zodanig dat effecten op de Friese samenleving
gedurende de langere termijn merkbaar en zichtbaar zijn. Het betreft projecten met een herkenbare plus voor
Fryslân, die koersversterkend zijn en zichtbaar zijn voor de burgers
vermogensbeheer
Van het in 2009 ontvangen bedrag van € 566 miljoen is € 500 miljoen ondergebracht bij 2 vermogensbeheerders.
Het vermogensbeheer is in 2010 Europees aanbesteed. Na de definitieve gunning in juli 2010 zijn BNG Vermogensbeheer
en BNP Paribas aangesteld voor een periode van vier jaar. Zij beheren elk circa € 250 miljoen.
De Wet financiering decentrale overheden (Wet Fido) verbiedt decentrale overheden te bankieren. Het is niet
toegestaan om aan de ene kant geld te lenen – bijvoorbeeld in de vorm van kasgeldleningen – en aan de andere
kant vermogen te beheren. In dit kader is er een rekening-courantovereenkomst tussen Falcon en de provincie.
Ultimo 2010 bedraagt het saldo van deze rekening courant circa € 97 miljoen (vordering van Falcon op provincie).
In 2010 is een vooronderzoek gedaan naar de te volgen procedure om de BV Houdstermaatschappij Falcon op te
heffen. Het voornemen is om in 2011 Falcon op te heffen en alle bezittingen, rechten en plichten over te hevelen
naar de provincie.
De obligatieportefeuille van Falcon rendeert beter dan het te behalen rendement in geval van schatkistbankieren.
In 2010 is er een netto-rendement behaald van 3,6% op jaarbasis tegen een rendement van 2,5% voor schatkistbankieren
met een vergelijkbare ‘duration’. Bij de huidige omvang betekent dit een extra rendement van ca. € 5
miljoen per jaar.
Schatkistbankieren biedt als voordeel dat het debiteurenrisico lager is dan die van een obligatieportefeuille, maar
rendeert daarentegen ook minder. Gezien de spreiding in de obligatieportefeuille van Falcon en de werkwijze
met twee professionele vermogensbeheerders die volgens een strikt mandaat werken, wordt het debiteurenrisico
aanvaardbaar geacht.
Kenmerken obligatieportefeuille van Falcon bij de vermogensbeheerders per 31 december 2010:
Portefeuilleverdeling:
Staatsobligaties 20,4%
Staatsgegarandeerde financiële instellingen 18,3%
Supranationaal (bijvoorbeeld Europese Investeringsbank) 6,6%
Financiële instellingen 54,7%
totaal 100,0%
Verdeling naar rating:
AAA 74,6%
AA 25,4%
A 0,0%
totaal 100,0%
Marktwaarde portefeuille € 506 miljoen
Couponrendement 2010 4,2%
Rendement inclusief koersresultaat, kosten en afschrijving 3,6%
Duration (rentegevoeligheid) 5,5 jaar

3 dividenduitkering Falcon
Vanuit Falcon wordt de volgende dividenduitkering in 2010 aan de provincie Fryslan uitgekeerd:
Preferent dividend Nuon Energy (i.v.m. uitgestelde betaling
van de aandelentransactie) € 12.723.000
Dividend Alliander € 6.807.000
Netto-rendement vermogensbeheer € 17.458.000
Storting in reserve Falcon i.v.m. indexering/ waardevastheid
deel Falcon-vermogen € 3.748.000 -/-
Onttrekking aan reserve Falcon i.v.m. RSP € 2.435.000
totaal € 35.675.000
Dit bedrag is verantwoord in programma 10 onder 10.5 Dividenden.
4 reserve Falcon
Het Nuon-vermogen is verantwoord in de jaarrekening 2010 van de BV Houdstermaatschappij Falcon. De reserve
Falcon is derhalve niet opgenomen in de provinciale balans. In deze paragraaf wordt een overzicht verstrekt van
de reserve Falcon zoals die is opgenomen in de jaarrekening 2010 van Falcon.
De reserve Falcon (in casu het vrij uitkeerbare eigen vermogen van Falcon) wordt verslaggevingstechnisch
onderscheiden in gestort en opgevraagd kapitaal, agio en overige reserves.
Het verloop van de reserve Falcon is in 2010:
Bedragen x € 1.000,- 01-jan bij: af: 31-dec
gestort en opgevraagd kapitaal 18 18
agio 624.330 624.330
overige reserves 571.657 29.041 2.435 598.263
1.196.005 29.041 2.435 1.222.611
mutaties 2010:
Bij de Nuon-aandelentransactie hebben de verkopers een gelimiteerde algemene aansprakelijkheid erkend. Voor
deze aansprakelijkheid is een deel van de verkoopopbrengst op een (geblokkeerde) escrow-rekening bij de BNG
gestort. In 2010 is 50% van de Escrow vrijgevallen. Dit bedrag ad € 25.293.000 is toegevoegd aan de reserve
Falcon. De overige 50% valt in de jaren 2011 en 2012 vrij. Op het moment van vrijval wordt nader bezien of er
sprake kan zijn van een gerealiseerde bate en toevoeging aan de reserve.
In 2010 is een bedrag van € 3.748.000 aan de reserve Falcon toegevoegd in verband met de indexering/ waardevastheid
van een deel van de reserve Falcon.
In 2010 is ten behoeve van het Regionaal Specifiek Pakket een bedrag van € 2.435.000 aan de vrij uitkeerbare
reserve onttrokken en als dividend uitgekeerd aan de aandeelhouder. In 2009 is ten behoeve van het RSP
€ 1.147.000 onttrokken aan de reserve.
De onttrekking is conform de besluitvorming van 16 juni 2009 van PS over de verkoop van de aandelen Nuon en
de cofinanciering van het RSP.
paragraaf 10 - reserve Falcon
295

Jaarverslag 2010
296
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n

Bijlagen
Bijlagen
297

Jaarverslag 2010
298
5.1 Ontwikkeling baten, lasten en vrij aanwendbare reserve
1 Ontwikkeling baten en lasten, begrotingssaldo.
Stand tweede Bestuursrapportage 2010 (voor besluitvorming PS)
Stand Jaarrekening 2010
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Bedragen x € 1.000 2010 2011 2012 2013 2014
Baten
Provinciefonds 130.343 89.038 83.040 82.423 81.015
Opcenten 55.964 57.142 60.114 61.756 61.688
Dividend Falcon 33.630 40.724 35.408 36.420 48.476
Rente 15.837 18.770 19.107 19.729 14.448
Subsidies 5.196 1.567 1.113 1.196 94
Goederen en diensten 4.158 3.102 3.000 3.046 3.093
Beschikking over reserves 166.171 72.032 52.392 26.668 23.669
Overige baten en stelposten 1.588 6.466 628 628 628
Overlopende passiva/voorzieningen 181.417 136.479 136.243 134.755 98.432
totaal baten 594.303 425.321 391.046 366.621 331.542
lasten
Subsidies 175.547 124.391 104.347 87.123 84.538
Goederen en diensten 37.613 25.039 25.746 25.570 24.683
Afschrijvingslasten 3.995 5.269 6.289 10.126 13.943
Rente 6.669 7.839 6.279 6.380 6.478
Vorming van reserves 93.692 49.651 32.986 30.182 13.734
Bedrijfsvoeringskosten 62.312 60.866 59.474 60.255 56.356
Overige lasten en stelposten 12.311 18.625 15.685 11.353 10.127
Overlopende passiva/voorzieningen 190.208 138.152 137.452 135.965 99.641
Nog in te vullen bezuiniging 0 0 - 11.006 - 15.721 -9.670
Beleidsruimte 0 0 5.000 5.000 10.000
totaal lasten 582.347 429.831 382.252 356.232 299.830
Begrotingssaldo 11.956 - 4.510 8.794 10.389 31.712
Bedragen x € 1.000 2010 2011 2012 2013 2014
Baten
Provinciefonds 132.638 88.999 84.285 83.698 81.623
Opcenten 55.964 57.142 60.114 61.756 61.688
Dividend Falcon 33.630 40.724 35.408 36.420 48.476
Rente 16.210 18.770 19.095 19.717 14.448
Subsidies 5.962 1.467 982 1.182 90
Goederen en diensten 4.674 3.183 3.036 3.036 3.143
Beschikking over reserves 167.204 81.668 52.839 27.591 25.628
Overige baten en stelposten 1.535 7.492 2.079 1.514 1.061
Overlopende passiva/voorzieningen 171.532 136.668 136.431 134.944 98.620
totaal baten 589.348 436.113 394.270 369.857 334.777

lasten
Subsidies 174.787 125.599 102.497 82.906 76.215
Goederen en diensten 35.538 21.965 22.675 23.537 24.713
Afschrijvingslasten 3.995 5.269 6.336 10.173 13.990
Rente 7.042 7.839 6.279 6.380 6.478
Vorming van reserves 105.099 51.154 33.622 30.435 13.734
Bedrijfsvoeringskosten 62.990 63.661 61.093 61.180 57.168
Overige lasten en stelposten 13.932 30.751 22.500 18.552 17.131
Overlopende passiva/voorzieningen 178.031 138.877 137.640 136.153 99.829
Nog in te vullen bezuiniging 0 0 -11.006 -15.721 -19.670
Beleidsruimte 0 0 5.000 5.000 10.000
totaal lasten 581.412 445.115 386.636 358.593 299.588
Begrotingssaldo 7.936 -9.002 7.634 11.264 35.188
Mutaties
Bedragen x € 1.000 2010 2011 2012 2013 2014
Baten
Provinciefonds 2.295 -39 1.245 1.275 605
Opcenten 0 0 0 0 0
Dividend Falcon 0 0 0 0 0
Rente 373 0 -12 -12 0
Subsidies 766 -100 -132 -14 -4
Goederen en diensten 516 81 36 -10 51
Beschikking over reserves 1.034 9.636 447 923 1.959
Overige baten en stelposten -53 1.026 1.451 886 433
Overlopende passiva/voorzieningen -9.885 188 188 188 188
totaal baten -4.955 10.792 3.224 3.236 3.235
lasten
Subsidies -760 1.208 -1.851 -4.217 -8.323
Goederen en diensten -2.075 -3.074 -3.070 -2.033 30
Afschrijvingslasten 0 0 47 47 47
Rente 373 0 0 0 0
Vorming van reserves 11.407 1.503 636 253 0
Bedrijfsvoeringskosten 677 2.796 1.619 924 812
Overige lasten en stelposten 1.621 12.126 6.815 7.199 7.004
Overlopende passiva/voorzieningen -12.177 725 188 188 188
Beleidsruimte 0 0 0 0 0
totaal lasten -935 15.284 4.384 2.361 -242
Begrotingssaldo -4.020 -4.493 -1.160 875 3.477
Bijlage 5.1 - Ontwikkeling baten, lasten en vrij aanwendbare reserve
299

Jaarverslag 2010
300
toelichting op mutaties:
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
Baten
Provinciefonds:
In de septembercirculaire is de decentralisatie uitkering bedrijventerreinen opgenomen n het provinciefonds, deze
is in de 2 e Berap 2010 aan u voorgelegd. Daarnaast is de decentralisatie uitkering bodemsanering bijgesteld in de
jaren.
In de decembercirculaire zijn de volgende decentralisatie uitkeringen toegevoegd: Electrisch varen en luchthavens.
Gezien het laatste tijdstip van beschikbaar stellen van deze bijdragen wordt middels een begrotingswijziging voorgesteld
om deze middelen in 2011 beschikbaar te stellen.
Subsidies:
De verhoging van de baten in 2010 hebben betrekking op middelen van derden in projecten welke wij uitvoeren.
Een deel (€ 0,4 miljoen) hiervan is in de 2 e Berap aan de Staten voorgelegd en vastgesteld.
Goederen en diensten:
Evenals bij de subsidies zijn ook in de vorm van goederen en diensten bijdragen begroot. Bij de 2 e Berap is hiervan
€ 0,2 miljoen voorgelegd en vastgesteld door de Staten.
Beschikking over reserves:
Bij de 2 e Berap zijn een aantal mutaties wijzigingsvoorstellen voorgelegd welke mede betrekking hebben op de
reserve tijdelijke budgetten. Het betrof in 2010 het naar voren halen van de budgetten in programma 8 in
verband met versnelling van de uitvoering.
Voor de jaren 2011 ev. heeft het betrekking op het voorstel frictiekosten, implementatie Wabo/RUD en doorschuiven
rijksgeld infraprojecten en bedrijventerreinen.
Overige baten:
De mutatie in de overige baten hebben betrekking op een aantal administratieve boekingen met betrekking tot de
landbouwagenda en het visserijfonds. Bij deze projecten wordt vanuit het FYLG een bijdrage geleverd.
Overlopende passiva:
De inkomsten van de overlopende passiva (doeluitkeringen) is in overeenstemming gebracht met de uitgaven.
De resterende inkomsten zijn op de balans opgenomen.
lasten
Subsidies:
De mutatie betreft met name het alsnog voorwaardelijk opnemen van de REP gelden in de Begroting, deze waren
in eerste instantie al vrijgegeven in programma 6. Hiermee verschuift de begroting van subsidie naar stelposten
(PS besluit 22 september 2010). Daarnaast is bij de 2 e Berap 2010 het project bereikbaarheid Leeuwarden in de
Begroting opgenomen.
Goederen en diensten:
Vanuit een aantal budgetten heeft een formatie-uitbreiding plaatsgevonden. Hiermee is een verschuiving
opgetreden tussen goederen en diensten budgetten en de bedrijfsvoeringskosten.

Vorming van reserves:
Bij de 2 e Berap 2010 is ingestemd met een vorming van reserves van € 12 miljoen in 2010 onder andere voor het
frictiegeld, bedrijventerreinen en bodemsanering. Deze voorstellen hebben deels een meerjarige doorwerking.
Bedrijfsvoeringskosten:
Zie toelichting onder goederen en diensten.
Overige lasten/stelposten:
Bij de 2 e Berap 2010 zijn een aantal decentralisatie uitkeringen als stelpost doorgeschoven naar 2011 ev. Deze zijn
vooralsnog als stelpost in de begroting opgenomen in afwachting van een bestedingsvoorstel.
Daarnaast zijn de begrote gelden van het REP nu voorwaardelijk in de begroting opgenomen op basis van besluitvorming
op 22 september 2010.
Overlopende passiva:
Alleen de werkelijke uitgaven lopen via de exploitatie, de begroting is daarmee in overeenstemming gebracht. Zie
ook bij de baten.
Begrotingssaldo
Begrotingssaldo
Bedragen x € 1.000 2010 2011 2012 2013 2014
Begrotingssaldo jaarrekening 2010 7.936 -9.002 7.634 11.264 35.188
vrij aanwendbare reserve
Ontwikkeling var
De ontwikkeling van de Vrij aanwendbare reserve (VAR) op begrotingsbasis is als volgt. In deze stand is nog geen
rekening gehouden met het daadwerkelijke rekeningresultaat 2010.
VAR
Ultimo jaar Bedragen x € 1.000 2010 2011 2012 2013 2014
Beginsaldo 53.103 34.343 28.797 39.693 61.977
Rekeningresultaat voorgaand jaar 14.435
Vorming van reserve 22.989 26.889 26.476 28.532 13.734
Beschikking over reserve -64.120 -23.432 -23.214 -17.511 -19.347
Begrotingssaldo 7.936 -9.002 7.634 11.264 35.188
eindsaldo 34.343 28.797 39.693 61.977 91.552
Bijlage 5.1 - Ontwikkeling baten, lasten en vrij aanwendbare reserve
301

Jaarverslag 2010
302
5.2 Overzicht investeringen
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n
In de onderliggende bijlage zijn de investeringen opgenomen zoals die binnen de provincie geactiveerd worden.
In grote lijnen activeert de provincie bedrijfsmiddelen en infra (wegen, vaarwegen en kunstwerken). De bijlage
voorziet in een splitsing tussen afgerekende, opgeleverde en onderhanden projecten.
Voor het jaarwerk 2010 is er voor het eerst voor gekozen een stoplichtenmodel toe te passen op de voortgang
van de onderhanden projecten m.u.v. bedrijfsmiddelen. Het stoplichten model is in grote lijnen afgeleid van het
stoplichtenmodel zoals dit wordt toegepast op de beleidsprogramma’s, met hier en daar specifieke project eigen
invulling. Hierna wordt het stoplichtenmodel toegelicht:
tijd
Projecten met overschrijding in tijd.
Project met risico voor mogelijke afwijkingen in tijd
Project ligt qua tijdsplanning op schema
een project met rood stoplicht
Het project wordt later opgeleverd.
een project met Geel stoplicht
Het project loopt nog op schema, maar er doen zich zaken voor die een risico vormen voor het jaar van
oplevering. Ook mogelijke eerdere oplevering valt hier onder. In de begroting is namelijk geen dekking voor
eerder opleveren.
een project met Groen stoplicht
Een project dat qua tijd op schema loopt, dit betekent dat het project wordt opgeleverd in het jaar zoals
in de begroting is vermeld.
Geld
Projecten met overschrijding van het krediet.
Project met risico voor mogelijke overschrijdingen in krediet
Project ligt qua bestedingen op schema
Een project met Rood stoplicht
De bestedingen overschrijden het beschikbare krediet van het project.
Een project met Geel stoplicht
Het project loopt qua bestedingen nog op schema, maar er doen zich zaken voor die een risico vormen en tot
overschrijdingen van het beschikbare krediet kunnen leiden.
Een project met Groen stoplicht
Een project dat qua bestedingen op schema loopt, dit betekent dat project wordt gerealiseerd binnen
het beschikbare krediet.
Onderschrijdingen van krediet vallen hier ook onder.

vervangingsinvesteringen
De provincie activeert investeringen die vooral betrekking hebben op Infrastructuur (wegen, vaarwegen en kunstwerken)
alsmede bedrijfsmiddelen. In de bijlage zijn de vervangingsinvesteringen met een “*” gemerkt. Vervangingsinvesteringen
zijn voor de genoemde onderdelen op de volgende wijze binnen de meerjaren begroting
geregeld:
infrastructuur (wegen, vaarwegen en kunstwerken)
Voor investeringen in wegen en vaarwegen zijn geen vervangingen in de begroting opgenomen. Na activering van
een infrastructuurproject wordt deze opgenomen in de beheer en onderhoudsplanning, om het actief in functie te
kunnen houden. Mocht er al sprake zijn van noodzakelijke vervanging dan zal dit project afzonderlijk in de Begroting
worden opgenomen.
Voor kunstwerken is vanaf 2011 € 8 miljoen structureel als investeringskrediet in de meerjarenbegroting
opgenomen om vervanging van kunstwerken te kunnen realiseren.
Bedrijfsmiddelen
Voor bedrijfsmiddelen worden de afschrijvingslasten structureel in de begroting opgenomen. Na afschrijving
van een bedrijfsmiddel blijven de afschrijvingslasten als stelpost beschikbaar voor het doen van vervanging van
het actief.
Bij uitbreiding van de investeringen in bedrijfsmiddelen worden na besluitvorming de afschrijvingslasten structureel
opgenomen in de begroting.
Bijlage 5.2 - Overzicht investeringen
303

Jaarverslag 2010
304
F ry S l â n: i e p e n e n e i G e n

Jaarverslag 2010
5.2 Overzicht Investeringen
5.2.1 Overzicht afgerekende investeringen in 2010
JAARREKENING 2010 OVERZICHT INVESTERINGEN UITGAVEN INKOMSTEN SALDO
AFGEREKEND
Jaar van Begroot Begroot Begroting Totale Bestedingen Bestedingen Bestedingen Saldo 2010 Begroot Begroot Begroting Totale Inkomsten Inkomsten Inkomsten Saldo 2010 Begroot 2010 Werkelijk 2010 Saldo 2010 Vervangings
Thema Project Begroting hoofdindeling Begroting onderverdeling Oplevering t/m 2009 2010 2011ev begroting t/m 2009 2010 t/m 2010 Begr - Werk t/m 2009 2010 2011 ev begroting t/m 2009 2010 t/m 2010 Begr - Werk Uitg - Ink Uitg - Ink Begr - Werk investering
B0000 Inrichten testomgeving Bedrijfsmiddelen Automatisering 2010 1.728 8.272 0 10.000 1.728 9.354 11.082 -1.082 0 0 0 0 0 0 0 0 8.272 9.354 -1.082
B0000 Firewall Bedrijfsmiddelen Automatisering 2010 4.277 8.723 0 13.000 4.277 8.990 13.267 -267 0 0 0 0 0 0 0 0 8.723 8.990 -267
B0000 Beveiliging Netwerk Bedrijfsmiddelen Automatisering 2010 0 15.000 0 15.000 0 15.036 15.036 -36 0 0 0 0 0 0 0 0 15.000 15.036 -36
B0000 Facilitair Management Informatie Systeem (FMIS) Bedrijfsmiddelen Automatisering 2010 38.545 -2.945 0 35.600 38.545 0 38.545 -2.945 0 0 0 0 0 0 0 0 -2.945 0 -2.945
B0000 Tokens Bedrijfsmiddelen Automatisering 2010 9.533 14.812 0 24.345 9.533 14.784 24.317 28 0 0 0 0 0 0 0 0 14.812 14.784 28
Totaal Automatisering 54.083 43.862 0 97.945 54.083 48.164 102.247 -4.302 0 0 0 0 0 0 0 0 43.862 48.164 -4.302
B0000 Buitenboordmotor PW3 (2007) Bedrijfsmiddelen Gereedschappen 2010 0 14.000 0 14.000 0 13.992 13.992 8 0 0 0 0 0 0 0 0 14.000 13.992 8
B0000 Hogedrukspuit 2 Bedrijfsmiddelen Gereedschappen 2010 0 7.000 0 7.000 0 4.075 4.075 2.925 0 0 0 0 0 0 0 0 7.000 4.075 2.925
B0000 Topcon GPS-set (2010) Bedrijfsmiddelen Gereedschappen 2010 0 38.900 0 38.900 0 38.870 38.870 30 0 0 0 0 0 0 0 0 38.900 38.870 30
B0000 Dockingstations Dell (16 x Latitude AMG) Bedrijfsmiddelen Gereedschappen 2010 0 52.225 0 52.225 0 52.224 52.224 1 0 0 0 0 0 0 0 0 52.225 52.224 1
Totaal Gereedschappen 0 112.125 0 112.125 0 109.161 109.161 2.964 0 0 0 0 0 0 0 0 112.125 109.161 2.964
B0000 Verbouw kantoor Uitwelligerga Bedrijfsmiddelen Huisvesting 2010 0 25.000 0 25.000 0 20.143 20.143 4.857 0 0 0 0 0 0 0 0 25.000 20.143 4.857
Totaal Huisvesting 0 25.000 0 25.000 0 20.143 20.143 4.857 0 0 0 0 0 0 0 0 25.000 20.143 4.857
B0000 PW3 Bedrijfsmiddelen Voer- en vaartuigen 2010 0 24.000 0 24.000 0 25.189 25.189 -1.189 0 0 0 0 0 0 0 0 24.000 25.189 -1.189
Totaal Voer- en vaartuigen 0 24.000 0 24.000 0 25.189 25.189 -1.189 0 0 0 0 0 0 0 0 24.000 25.189 -1.189
Totaal Bedrijfsmiddelen 54.083 204.987 0 259.070 54.083 202.656 256.739 2.331 0 0 0 0 0 0 0 0 204.987 202.656 2.331
B0603 Bijdrage Lits-Lauwersmeer (brug Kuikhorn) Friese Meren Project Overig 2009 3.953.044 -53.795 0 3.899.249 3.953.044 0 3.953.044 -53.795 696.729 138.394 0 835.123 696.729 0 696.729 138.394 -192.189 0 -192.189
B0603 Bijdrage brug Noorder Oudeweg afstandsbediening Friese Meren Project Overig 2009 332.957 0 0 332.957 332.957 0 332.957 0 0 1.709 0 1.709 0 0 0 1.709 -1.709 0 -1.709
B0603 Bijdrage brug Zoolsloot Friese Meren Project Overig 940.473 0 0 940.473 940.473 -44.781 895.692 44.781 350.000 36.000 0 386.000 350.000 0 350.000 36.000 -36.000 -44.781 8.781
B0603 Bijdrage Driewegsluis capaciteit Friese Meren Project Overig 2009 165.890 46.764 0 212.654 165.890 22.981 188.871 23.783 0 0 0 0 0 0 0 0 46.764 22.981 23.783
Totaal Overig 5.392.363 -7.031 0 5.385.332 5.392.363 -21.800 5.370.563 14.769 1.046.729 176.103 0 1.222.832 1.046.729 0 1.046.729 176.103 -183.134 -21.800 -161.334
B0603 Bijdrage spoorbrug Indyk Friese Meren Project Spoorbruggen 1.981.097 147.237 0 2.128.334 1.981.097 -650.095 1.331.002 797.332 0 0 0 0 0 0 0 0 147.237 -650.095 797.332
B0603 Bijdrage spoorbrug Boazum Friese Meren Project Spoorbruggen 1.429.004 243.741 0 1.672.745 1.429.004 -101.336 1.327.668 345.077 0 0 0 0 0 0 0 0 243.741 -101.336 345.077
B0603 Bijdrage spoorbrug Ouddeel Friese Meren Project Spoorbruggen 826.617 0 0 826.617 826.617 -584.339 242.277 584.339 0 0 0 0 0 0 0 0 0 -584.339 584.339
Totaal Spoorbruggen 4.236.718 390.978 0 4.627.696 4.236.718 -1.335.770 2.900.948 1.726.748 0 0 0 0 0 0 0 0 390.978 -1.335.770 1.726.748
Totaal Friese Meren Project 9.629.081 383.947 0 10.013.028 9.629.081 -1.357.570 8.271.510 1.741.517 1.046.729 176.103 0 1.222.832 1.046.729 0 1.046.729 176.103 207.844 -1.357.570 1.565.414
B0202 Rondweg Franeker-zuid Majeure projecten Rondweg Franeker-zuid 2009 12.126.664 595.859 0 12.722.523 12.126.664 595.860 12.722.524 -1 8.426.187 -2.184 0 8.424.003 8.426.187 -2.184 8.424.002 0 598.043 598.044 -1
B0202 Rondweg Woudsend Majeure projecten Rondweg Woudsend 2009 6.374.340 60.068 0 6.434.408 6.374.340 60.068 6.434.409 0 945.027 0 0 945.027 945.027 0 945.027 0 60.068 60.068 0
Totaal Majeure projecten 18.501.005 655.927 0 19.156.932 18.501.005 655.928 19.156.933 -1 9.371.214 -2.184 0 9.369.030 9.371.214 -2.184 9.369.030 0 658.111 658.113 -2
B0603 Wachtvoorziening Follegabrug Projecten niet geactiveerd Projecten niet geactiveerd 103.457 0 0 103.457 103.457 0 103.457 0 103.457 0 0 103.457 103.457 0 103.457 0 0 0 0
B0603 FMP: Lits Lauwersmeerroute Projecten niet geactiveerd Projecten niet geactiveerd 2010 4.075.802 -132.737 0 3.943.065 4.075.802 0 4.075.802 -132.737 4.075.802 -132.737 0 3.943.065 4.075.802 0 4.075.802 -132.737 0 0 0
B0603 N354 brug Zoolsloot Projecten niet geactiveerd Projecten niet geactiveerd 1.367.914 102.716 0 1.470.630 1.367.914 0 1.367.914 102.716 1.235.910 234.720 0 1.470.630 1.235.910 132.004 1.367.914 102.716 -132.004 -132.004 0
B0603 C-4 Driewegsluis capaciteit Projecten niet geactiveerd Projecten niet geactiveerd 310.401 0 0 310.401 310.401 300 310.701 -300 295.606 14.795 0 310.401 295.606 15.095 310.701 -300 -14.795 -14.795 0
B0603 AB4 Spoorbrug Indijk Projecten niet geactiveerd Projecten niet geactiveerd 1.900.418 0 0 1.900.418 1.900.418 0 1.900.418 0 1.931.079 -30.661 0 1.900.418 1.931.079 -30.661 1.900.418 0 30.661 30.661 0
B0603 I4 Boazum Projecten niet geactiveerd Projecten niet geactiveerd 1.672.252 486.049 0 2.158.301 1.672.252 124 1.672.376 485.925 1.773.711 384.589 0 2.158.300 1.773.711 -101.335 1.672.376 485.924 101.460 101.459 1
B0603 J1 Spoorburg Ouddeel Projecten niet geactiveerd Projecten niet geactiveerd 1.044.897 525.804 0 1.570.701 1.044.897 124 1.045.021 525.680 753.345 817.355 0 1.570.700 753.345 291.676 1.045.021 525.679 -291.551 -291.552 1
B0603 Bochtverruiming Nauwe Wymerts Projecten niet geactiveerd Projecten niet geactiveerd 143.395 16.605 0 160.000 143.395 0 143.395 16.605 125.656 34.344 0 160.000 125.656 17.739 143.395 16.605 -17.739 -17.739 0
B0603 Bochtverruiming Woudsender Rakken Projecten niet geactiveerd Projecten niet geactiveerd 138.138 0 0 138.138 138.138 9.355 147.494 -9.355 101.872 36.266 0 138.138 101.872 45.622 147.494 -9.356 -36.266 -36.266 0
B0603 07-23 Bajonet Oudeschouw Projecten niet geactiveerd Projecten niet geactiveerd 2009 398.873 1.127 0 400.000 398.873 1.645 400.518 -518 309.806 90.194 0 400.000 309.806 90.712 400.518 -518 -89.067 -89.067 0
B0603 07-24 Bocht Meinesloot Projecten niet geactiveerd Projecten niet geactiveerd 226.821 0 0 226.821 226.821 0 226.821 0 177.572 49.249 0 226.821 177.572 49.249 226.821 0 -49.249 -49.249 0
B0603 Financieel beheer Lits-Lauwers Projecten niet geactiveerd Projecten niet geactiveerd 2009 10.185.192 415.123 0 10.600.315 10.185.192 0 10.185.192 415.123 10.185.192 415.123 0 10.600.315 10.185.192 0 10.185.192 415.123 0 0 0
B0603 Aanlegvoorziening Noarder Alde Wei Projecten niet geactiveerd Projecten niet geactiveerd 2009 174.553 0 0 174.553 174.553 0 174.553 0 66.000 108.553 0 174.553 66.000 108.553 174.553 0 -108.553 -108.553 0
Totaal Projecten niet geactiveerd 21.742.112 1.414.687 0 23.156.799 21.742.112 11.548 21.753.660 1.403.139 21.135.008 2.021.790 0 23.156.798 21.135.008 618.652 21.753.660 1.403.138 -607.103 -607.104 1
Totaal Projecten niet geactiveerd 21.742.112 1.414.687 0 23.156.799 21.742.112 11.548 21.753.660 1.403.139 21.135.008 2.021.790 0 23.156.798 21.135.008 618.652 21.753.660 1.403.138 -607.103 -607.104 1
B0202 N358 Lutkepost - Augustinusga Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2009 3.671.385 0 0 3.671.385 3.671.385 11.747 3.683.132 -11.747 1.301.058 0 0 1.301.058 1.301.058 0 1.301.058 0 0 11.747 -11.747
B0202 N357 keerlussen Hijum - Finkum Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2009 227.386 12.590 0 239.976 227.386 905 228.291 11.685 0 30.000 0 30.000 0 30.000 30.000 0 -17.410 -29.095 11.685
B0202 N383 kruispunt Berlikum Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 516.552 -5.094 0 511.458 516.552 0 516.552 -5.094 172.935 0 0 172.935 172.935 0 172.935 0 -5.094 0 -5.094
B0202 N353 Oldeberkoop Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2009 280.600 82.346 0 362.946 280.600 82.346 362.946 0 3.535 0 0 3.535 3.535 0 3.535 0 82.346 82.346 0
B0202 N358 afwaardering Holwerd - Metslawier fase 1 Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 397.741 0 0 397.741 397.741 0 397.741 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
B0202 N357 afslag Stiens centrum Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 900.928 6.481 0 907.409 900.928 3.723 904.651 2.758 0 0 0 0 0 0 0 0 6.481 3.723 2.758
B0202 N369 aansluiting N31 - Drachten-noord Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2010 83.249 0 0 83.249 83.249 2.760 86.009 -2.760 0 85.814 0 85.814 0 86.009 86.009 -195 -85.814 -83.249 -2.565
B0202 N355 Wyldpaad (nw.verv.project) Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2010 16.302 0 0 16.302 16.302 10.575 26.876 -10.575 0 26.703 0 26.703 0 26.876 26.876 -173 -26.703 -16.302 -10.401
B0202 N917 Siegerswoude fietsvoorzieningen Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2009 133.786 4.340 0 138.126 133.786 4.340 138.126 0 0 0 0 0 0 0 0 0 4.340 4.340 0
B0202 N384-N917-N924 voorrangswijziging fietssnelwegenReguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2010 266.825 42.348 0 309.173 266.825 15.191 282.016 27.157 0 0 0 0 0 0 0 0 42.348 15.191 27.157
B0202 N353 Noordwolde zuid Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2010 0 75.000 0 75.000 0 72.266 72.266 2.734 0 0 0 0 0 0 0 0 75.000 72.266 2.734
Totaal Reguliere en kleine projecten 6.494.754 218.011 0 6.712.765 6.494.754 203.852 6.698.605 14.159 1.477.527 142.517 0 1.620.044 1.477.527 142.885 1.620.412 -368 75.494 60.967 14.527
Totaal Reguliere en kleine projecten 6.494.754 218.011 0 6.712.765 6.494.754 203.852 6.698.605 14.159 1.477.527 142.517 0 1.620.044 1.477.527 142.885 1.620.412 -368 75.494 60.967 14.527
305

Jaarverslag 2010
JAARREKENING 2010 OVERZICHT INVESTERINGEN UITGAVEN INKOMSTEN SALDO
AFGEREKEND
Jaar van Begroot Begroot Begroting Totale Bestedingen Bestedingen Bestedingen Saldo 2010 Begroot Begroot Begroting Totale Inkomsten Inkomsten Inkomsten Saldo 2010 Begroot 2010 Werkelijk 2010 Saldo 2010 Vervangings
Thema Project Begroting hoofdindeling Begroting onderverdeling Oplevering t/m 2009 2010 2011ev begroting t/m 2009 2010 t/m 2010 Begr - Werk t/m 2009 2010 2011 ev begroting t/m 2009 2010 t/m 2010 Begr - Werk Uitg - Ink Uitg - Ink Begr - Werk investering
B0202 Bijdrage aan Rondweg Sneek Rijksprojecten Bijdrage aan Rondweg Sneek 2010 10.061.400 8.377.138 0 18.438.538 10.061.400 8.377.138 18.438.538 0 0 0 0 0 0 0 0 0 8.377.138 8.377.138 0
B0202 Bijdrage aan Waldwei Rijksprojecten Bijdrage aan Waldwei 2010 3.067.500 0 0 3.067.500 3.067.500 0 3.067.500 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
B0202 Bijdrage aan Zurich-Harlingen Rijksprojecten Bijdrage aan Zurich-Harlingen 2010 10.685.125 480.831 0 11.165.956 10.685.125 480.831 11.165.956 0 0 0 0 0 0 0 0 0 480.831 480.831 0
Totaal Rijksprojecten 23.814.025 8.857.969 0 32.671.994 23.814.025 8.857.969 32.671.994 0 0 0 0 0 0 0 0 0 8.857.969 8.857.969 0
Totaal Infra/overig 80.180.976 11.530.541 0 91.711.517 80.180.976 8.371.726 88.552.702 3.158.815 33.030.478 2.338.226 0 35.368.704 33.030.478 759.353 33.789.831 1.578.873 9.192.315 7.612.374 1.579.941
Totaal afgerekend 80.235.059 11.735.528 0 91.970.587 80.235.059 8.574.383 88.809.441 3.161.145 33.030.478 2.338.226 0 35.368.704 33.030.478 759.353 33.789.831 1.578.873 9.397.302 7.815.030 1.582.272
Totaal B0000 54.083 204.987 0 259.070 54.083 202.656 256.739 2.331 0 0 0 0 0 0 0 0 204.987 202.656 2.331
Totaal B0202 48.809.783 9.731.907 0 58.541.690 48.809.783 9.717.748 58.527.532 14.159 10.848.741 140.333 0 10.989.074 10.848.741 140.701 10.989.442 -368 9.591.574 9.577.048 14.526
Totaal B0603 31.371.193 1.798.634 0 33.169.827 31.371.193 -1.346.022 30.025.171 3.144.656 22.181.737 2.197.893 0 24.379.630 22.181.737 618.652 22.800.389 1.579.241 -399.259 -1.964.674 1.565.415
Totaal Beleidsvelden 80.235.059 11.735.528 0 91.970.587 80.235.059 8.574.383 88.809.441 3.161.145 33.030.478 2.338.226 0 35.368.704 33.030.478 759.353 33.789.831 1.578.873 9.397.302 7.815.030 1.582.272
307

Jaarverslag 2010
5.2.2 Overzicht opgeleverde investeringen in 2010
JAARREKENING 2010 OVERZICHT INVESTERINGEN UITGAVEN INKOMSTEN SALDO
OPGELEVERD
Jaar van Begroot Begroot Begroting Totale Bestedingen Bestedingen Bestedingen Saldo 2010 Begroot Begroot Begroting Totale Inkomsten Inkomsten Inkomsten Saldo 2010 Begroot 2010 Werkelijk 2010 Saldo 2010 Vervangings
Thema Project Begroting hoofdindeling Begroting onderverdeling Oplevering t/m 2009 2010 2011ev begroting t/m 2009 2010 t/m 2010 Begr - Werk t/m 2009 2010 2011 ev begroting t/m 2009 2010 t/m 2010 Begr - Werk Uitg - Ink Uitg - Ink Begr - Werk investering
B0000 Key2Financiën Bedrijfsmiddelen Automatisering 2010 114.306 51.594 0 165.900 114.306 11.051 125.356 40.544 0 0 0 0 0 0 0 0 51.594 11.051 40.544
B0000 2 electronische afstandsmeters 2009 Bedrijfsmiddelen Gereedschappen 2010 0 50.000 0 50.000 0 32.610 32.610 17.390 0 0 0 0 0 0 0 0 50.000 32.610 17.390
Totaal Bedrijfsmiddelen 114.306 101.594 0 215.900 114.306 43.661 157.966 57.934 0 0 0 0 0 0 0 0 101.594 43.661 57.934
B0603 Aquaductenplan Woudsend - Hommerts algemeen Friese Meren Project Aquaducten 31.974 749.574 0 781.548 31.974 -31.586 388 781.160 10 -10 0 0 10 -10 0 0 749.584 -31.576 781.160
B0603 Aquaduct Galamadammen Friese Meren Project Aquaducten 23.510.261 0 0 23.510.261 23.510.261 49.022 23.559.283 -49.022 10.959.175 0 0 10.959.175 10.959.175 19.079 10.978.254 -19.079 0 29.942 -29.942
B0603 Aquaduct Jeltesloot Friese Meren Project Aquaducten 17.448.957 0 0 17.448.957 17.448.957 60.340 17.509.297 -60.340 8.263.104 0 0 8.263.104 8.263.104 14.385 8.277.489 -14.385 0 45.954 -45.954
B0603 Aquaduct Woudsend Friese Meren Project Aquaducten 8.426.280 0 0 8.426.280 8.426.280 14.316 8.440.596 -14.316 3.759.537 0 0 3.759.537 3.759.537 6.545 3.766.082 -6.545 0 7.771 -7.771
Totaal Friese Meren Project 49.417.472 749.574 0 50.167.046 49.417.472 92.091 49.509.563 657.483 22.981.825 -10 0 22.981.815 22.981.825 40.000 23.021.825 -40.010 749.584 52.091 697.493
B0202 Brug Stroobos Overige projecten Overige projecten 9.438.771 61.229 0 9.500.000 9.438.771 8.384 9.447.155 52.845 7.803.485 649.515 0 8.453.000 7.803.485 596.594 8.400.079 52.921 -588.286 -588.210 -76
Totaal Overige projecten 9.438.771 61.229 0 9.500.000 9.438.771 8.384 9.447.155 52.845 7.803.485 649.515 0 8.453.000 7.803.485 596.594 8.400.079 52.921 -588.286 -588.210 -76
B0202 Rijksweg A7 Projecten niet geactiveerd Projecten niet geactiveerd 2010 84.347.407 24.605.065 10.718.425 119.670.897 84.347.407 16.782.779 101.130.186 7.822.286 72.618.897 25.285.466 21.252.425 119.156.788 72.618.897 24.953.106 97.572.004 332.360 -680.401 -8.170.327 7.489.926
B0603 Staande mastroute Projecten niet geactiveerd Projecten niet geactiveerd 2009 20.017.484 3.248.702 0 23.266.186 20.017.484 377.878 20.395.362 2.870.824 21.491.173 1.775.013 0 23.266.186 21.491.173 0 21.491.173 1.775.013 1.473.689 377.878 1.095.811
Totaal Projecten niet geactiveerd 104.364.891 27.853.767 10.718.425 142.937.083 104.364.891 17.160.657 121.525.549 10.693.110 94.110.071 27.060.479 21.252.425 142.422.975 94.110.071 24.953.106 119.063.177 2.107.373 793.288 -7.792.449 8.585.737
B0202 N924 Heerenveen Rottum Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 1.266.105 73.894 0 1.339.999 1.266.105 42.283 1.308.389 31.611 199.636 0 0 199.636 199.636 0 199.636 0 73.894 42.283 31.611
B0202 Carpoolvoorzieningen Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2010 180.559 119.222 0 299.781 180.559 110.776 291.335 8.446 0 85.000 0 85.000 0 72.223 72.223 12.777 34.222 38.553 -4.331
B0202 N355/N356 DVM Burgum 2e fase Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2010 125.310 185.121 0 310.431 125.310 89.825 215.136 95.296 0 0 0 0 0 0 0 0 185.121 89.825 95.296
B0202 N354 Dearsum - Scharnegoutum Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2009 1.539.339 200.000 0 1.739.339 1.539.339 175.614 1.714.954 24.386 0 500.000 0 500.000 0 615.736 615.736 -115.736 -300.000 -440.122 140.122
B0202 N354 Hommerts - Jutrijp Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 1.693.416 33.058 0 1.726.474 1.693.416 3.546 1.696.962 29.512 26.474 0 0 26.474 26.474 0 26.474 0 33.058 3.546 29.512
B0202 N356 Broeksterhoek - Valom Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2009 828.019 208.067 0 1.036.086 828.019 91.054 919.073 117.013 0 0 0 0 0 0 0 0 208.067 91.054 117.013
B0202 N384 Winsum-Noord Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2010 135.564 623.032 0 758.596 135.564 426.930 562.494 196.102 0 250.000 0 250.000 0 203.438 203.438 46.562 373.032 223.492 149.540
B0202 N358 fietspad Metslawier-Engwierum 2e fase Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2009 770.711 93.925 0 864.636 770.711 14.412 785.123 79.513 0 0 0 0 0 0 0 0 93.925 14.412 79.513
B0202 N361 Steenendam & Rinsumageest Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2010 230.628 1.198.208 0 1.428.836 230.628 689.963 920.591 508.245 0 0 0 0 0 0 0 0 1.198.208 689.963 508.245
B0202 N361 Herinrichting Trynw¿lden Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2010 194.557 2.013.067 0 2.207.624 194.557 1.583.180 1.777.737 429.887 0 0 0 0 0 0 0 0 2.013.067 1.583.180 429.887
B0202 N919 Brug Oosterwolde Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2010 617.696 2.653.995 0 3.271.691 617.696 1.821.607 2.439.303 832.388 0 0 0 0 0 0 0 0 2.653.995 1.821.607 832.388
B0202 Taakstelling MPI proj BWN 2 2010 Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2010 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2.291.200 208.800 2.500.000 0 3.791.200 3.791.200 -1.500.000 -2.291.200 -3.791.200 1.500.000
Totaal Reguliere en kleine projecten 7.581.903 7.401.589 0 14.983.492 7.581.903 5.049.192 12.631.096 2.352.397 226.110 3.126.200 208.800 3.561.110 226.110 4.682.597 4.908.707 -1.556.397 4.275.389 366.595 3.908.794
B0503 EHS (directe verwerving) Grondbeleid 2009 6.565.297 7.434.703 0 14.000.000 6.565.297 860.565 7.425.861 6.574.138 0 0 0 0 0 3.925.876 3.925.876 -3.925.876 7.434.703 -3.065.311 10.500.014
B0503 Landbouw/EHS (binnen gebiedsontwikkeling) Grondbeleid 2009 21.164.431 5.835.569 0 27.000.000 21.164.431 6.760.025 27.924.456 -924.456 0 0 0 0 0 265.557 265.557 -265.557 5.835.569 6.494.468 -658.899
B0503 Anticiperende grondaankopen Grondbeleid 2009 6.690.672 5.309.328 0 12.000.000 6.690.672 4.600.694 11.291.366 708.634 0 0 0 0 0 5.198.447 5.198.447 -5.198.447 5.309.328 -597.753 5.907.081
B0503 Kavelruil (landbouw) Grondbeleid 2009 399.631 3.100.369 0 3.500.000 399.631 3.903.655 4.303.286 -803.286 0 0 0 0 0 2.488.597 2.488.597 -2.488.597 3.100.369 1.415.058 1.685.311
Totaal Grondbeleid 34.820.031 21.679.969 0 56.500.000 34.820.031 16.124.939 50.944.970 5.555.030 0 0 0 0 0 11.878.477 11.878.477 -11.878.477 21.679.969 4.246.462 17.433.507
Totaal Bedrijfsmiddelen 114.306 101.594 0 215.900 114.306 43.661 157.966 57.934 0 0 0 0 0 0 0 0 101.594 43.661 57.934
Totaal Infra 170.803.038 36.066.159 10.718.425 217.587.622 170.803.038 22.310.325 193.113.363 13.755.834 125.121.490 30.836.184 21.461.225 177.418.899 125.121.490 30.272.298 155.393.788 563.886 5.229.975 -7.961.973 13.191.948
Totaal Grondbeleid 34.820.031 21.679.969 0 56.500.000 34.820.031 16.124.939 50.944.970 5.555.030 0 0 0 0 0 11.878.477 11.878.477 -11.878.477 21.679.969 4.246.462 17.433.507
Totaal opgeleverd 205.737.374 57.847.722 10.718.425 274.303.521 205.737.374 38.478.925 244.216.299 19.368.797 125.121.490 30.836.184 21.461.225 177.418.899 125.121.490 42.150.775 167.272.264 -11.314.591 27.011.538 -3.671.850 30.683.388
Totaal B0000 114.306 101.594 - 215.900 114.306 43.661 157.966 57.934 - - - - - - - - 101.594 43.661 57.934
Totaal B0202 101.368.082 32.067.883 10.718.425 144.154.390 101.368.082 21.840.356 123.208.437 10.227.527 80.648.492 29.061.181 21.461.225 131.170.898 80.648.492 30.232.298 110.880.789 1.171.117- 3.006.702 8.391.942- 11.398.644
Totaal B0503 34.820.031 21.679.969 - 56.500.000 34.820.031 16.124.939 50.944.970 5.555.030 - - - - - 11.878.477 11.878.477 11.878.477- 21.679.969 4.246.462 17.433.507
Totaal B0603 69.434.956 3.998.276 - 73.433.232 69.434.956 469.969 69.904.925 3.528.307 44.472.998 1.775.003 - 46.248.001 44.472.998 40.000 44.512.998 1.735.003 2.223.273 429.969 1.793.304
Totaal Beleidsvelden 205.737.374 57.847.722 10.718.425 274.303.521 205.737.374 38.478.925 244.216.299 19.368.797 125.121.490 30.836.184 21.461.225 177.418.899 125.121.490 42.150.775 167.272.264 11.314.591- 27.011.538 3.671.850- 30.683.388
309

Jaarverslag 2010
5.2.3a Overzicht onderhanden investeringen bedrijfsmiddelen in 2010
JAARREKENING 2010 OVERZICHT INVESTERINGEN UITGAVEN INKOMSTEN
ONDERHANDEN BEDRIJFSMIDDELEN
Jaar van Begroot Begroot Begroting Totale Bestedingen Bestedingen Bestedingen Saldo 2010 Begroot Begroot Begroting Totale Inkomsten Inkomsten Inkomsten Saldo 2010 Begroot 2010 Werkelijk 2010 Saldo 2010 Vervangings
Thema Project Begroting hoofdindeling Begroting onderverdeling Oplevering t/m 2009 2010 2011ev begroting t/m 2009 2010 t/m 2010 Begr - Werk t/m 2009 2010 2011 ev begroting t/m 2009 2010 t/m 2010 Begr - Werk Uitg - Ink Uitg - Ink Begr - Werk investering
B0000 Project Managing Security Bedrijfsmiddelen Automatisering 2010 31.141 131.859 0 163.000 31.141 45.269 76.410 86.590 0 0 0 0 0 0 0 0 131.859 45.269 86.590 X
B0000 Centraal klant beheer systeem Bedrijfsmiddelen Automatisering 2011 0 50.000 0 50.000 0 0 0 50.000 0 0 0 0 0 0 0 0 50.000 0 50.000
B0000 Near Line Storage Bedrijfsmiddelen Automatisering 2011 9.234 30.766 0 40.000 9.234 0 9.234 30.766 0 0 0 0 0 0 0 0 30.766 0 30.766 X
B0000 Fat Clients Bedrijfsmiddelen Automatisering 2011 0 0 57.806 57.806 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 X
B0000 Switches nieuwbouw Bedrijfsmiddelen Automatisering 2012 0 110.000 215.000 325.000 0 110.000 110.000 0 0 0 0 0 0 0 0 0 110.000 110.000 0
B0000 Laptops veld medewerkers (ICT-baseline) Bedrijfsmiddelen Automatisering 2011 0 0 260.000 260.000 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
B0000 Heavy User werkplekken (ICT baseline) Bedrijfsmiddelen Automatisering 2011 0 0 117.600 117.600 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
B0000 Standaard digitale werkplek (ICT-baseline) Bedrijfsmiddelen Automatisering 2011 0 0 136.525 136.525 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
B0000 Werkplekken buitenlocaties (ICT-baseline) Bedrijfsmiddelen Automatisering 2011 0 0 144.000 144.000 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 X
B0000 Thin Clients (ICT-baseline) Bedrijfsmiddelen Automatisering 2011 0 0 221.615 221.615 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 X
B0000 Docbase Bedrijfsmiddelen Automatisering 2011 0 334.000 0 334.000 0 0 0 334.000 0 0 0 0 0 0 0 0 334.000 0 334.000
B0000 Milieuinformatie-/workflowmanagement systeem Bedrijfsmiddelen Automatisering 2012 0 0 340.000 340.000 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
B0000 Vervanging en uitbreiding rapp.tool Cognos 8 Bedrijfsmiddelen Automatisering 2011 0 195.000 0 195.000 0 108.570 108.570 86.430 0 0 0 0 0 0 0 0 195.000 108.570 86.430 X
B0000 Kantoorautomatisering Office 2009 Bedrijfsmiddelen Automatisering 2011 0 80.000 0 80.000 0 19.170 19.170 60.830 0 0 0 0 0 0 0 0 80.000 19.170 60.830 X
B0000 Overheids Service Bus (OSB) Bedrijfsmiddelen Automatisering 2011 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
B0000 Enterprise Service Bus (ESB) Bedrijfsmiddelen Automatisering 2011 0 10.000 0 10.000 0 8.358 8.358 1.642 0 0 0 0 0 0 0 0 10.000 8.358 1.642
B0000 Koppelingen voorzieningen Bedrijfsmiddelen Automatisering 2011 0 70.000 0 70.000 0 3.600 3.600 66.400 0 0 0 0 0 0 0 0 70.000 3.600 66.400
B0000 Broker Bedrijfsmiddelen Automatisering 2011 22.100 37.900 0 60.000 22.100 0 22.100 37.900 0 0 0 0 0 0 0 0 37.900 0 37.900 X
B0000 Centraal Medewerkersbestand Bedrijfsmiddelen Automatisering 2011 7.800 92.200 0 100.000 7.800 44.253 52.053 47.948 0 0 0 0 0 0 0 0 92.200 44.253 47.948 X
B0000 Hardware virtualisatie Bedrijfsmiddelen Automatisering 2011 0 95.000 0 95.000 0 145.216 145.216 -50.216 0 0 0 0 0 0 0 0 95.000 145.216 -50.216 X
B0000 Vervanging Unix-server Bedrijfsmiddelen Automatisering 2011 0 239.344 0 239.344 0 115.590 115.590 123.754 0 0 0 0 0 0 0 0 239.344 115.590 123.754 X
B0000 Vervanging GTI-apparatuur Bedrijfsmiddelen Automatisering 2011 0 246.755 0 246.755 0 37.095 37.095 209.661 0 0 0 0 0 0 0 0 246.755 37.095 209.661 X
B0000 Upgrade licenties MS producten (actualisatie ICT) Bedrijfsmiddelen Automatisering 2011 0 276.987 0 276.987 0 0 0 276.987 0 0 0 0 0 0 0 0 276.987 0 276.987 X
B0000 Vervanging Novell-servers Bedrijfsmiddelen Automatisering 2011 0 50.143 0 50.143 0 0 0 50.143 0 0 0 0 0 0 0 0 50.143 0 50.143 X
B0000 Smartphones (HTC) Bedrijfsmiddelen Automatisering 2011 48.828 27.852 0 76.680 48.828 0 48.828 27.852 0 0 0 0 0 0 0 0 27.852 0 27.852 X
B0000 ArcGISserver Advanced Bedrijfsmiddelen Automatisering 2011 0 130.561 0 130.561 0 7.735 7.735 122.826 0 0 0 0 0 0 0 0 130.561 7.735 122.826 X
B0000 FB Repro apparatuur Bedrijfsmiddelen Automatisering 2011 0 0 21.500 21.500 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 X
B0000 OCE Plotters en scanner VGI Bedrijfsmiddelen Automatisering 2011 0 35.231 0 35.231 0 0 0 35.231 0 0 0 0 0 0 0 0 35.231 0 35.231 X
B0000 Tokens 2010 Bedrijfsmiddelen Automatisering 2011 0 20.259 0 20.259 0 19.712 19.712 547 0 0 0 0 0 0 0 0 20.259 19.712 547 X
B0000 Koppelingen Bedrijfsmiddelen Automatisering 2011,00 0 125.000 0 125.000 0 41.555 41.555 83.445 0 0 0 0 0 0 0 0 125.000 41.555 83.445
B0000 NUP Nat.Uitv.progr. Dienstverlening en e-Overheid Bedrijfsmiddelen Automatisering 2011 0 65.000 0 65.000 0 2.634 2.634 62.366 0 0 0 0 0 0 0 0 65.000 2.634 62.366
B0000 Electronische handtekening Bedrijfsmiddelen Automatisering 2011 0 15.000 0 15.000 0 1.000 1.000 14.000 0 0 0 0 0 0 0 0 15.000 1.000 14.000
B0000 Subsidiesysteem Bedrijfsmiddelen Automatisering 2011 0 206.000 0 206.000 0 192.976 192.976 13.024 0 0 0 0 0 0 0 0 206.000 192.976 13.024
B0000 Zaakgericht werken Bedrijfsmiddelen Automatisering 2011 0 210.000 0 210.000 0 67.978 67.978 142.023 0 0 0 0 0 0 0 0 210.000 67.978 142.023
B0000 Aanschaf inkoopmodule Bedrijfsmiddelen Automatisering 2011 0 20.000 0 20.000 0 0 0 20.000 0 0 0 0 0 0 0 0 20.000 0 20.000
Totaal Automatisering 119.104 2.904.857 1.514.046 4.538.007 119.104 970.709 1.089.813 1.934.148 0 0 0 0 0 0 0 0 2.904.857 970.709 1.934.148
B0000 Provinciehûs BW algemeen Bedrijfsmiddelen Bouwurk 2011 14.232.764 33.719.523 31.847.714 79.800.001 14.232.764 31.257.592 45.490.356 2.461.931 0 0 0 0 0 0 0 0 33.719.523 31.257.592 2.461.931
B0000 4 Hogedrukreinigers Bedrijfsmiddelen Gereedschappen 2011 0 17.400 0 17.400 0 0 0 17.400 0 0 0 0 0 0 0 0 17.400 0 17.400 X
B0000 Hydraulische bebakeningswagen 1 Bedrijfsmiddelen Gereedschappen 2011 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 X
B0000 Hydraulische bebakeningswagen 2 Bedrijfsmiddelen Gereedschappen 2011 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 X
B0000 Actiewagen Donkerbroek Bedrijfsmiddelen Gereedschappen 2011 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 X
B0000 Actiewagen Gorredijk Bedrijfsmiddelen Gereedschappen 2011 0 1.555 0 1.555 0 0 0 1.555 0 0 0 0 0 0 0 0 1.555 0 1.555 X
B0000 Actiewagen Wolvega Bedrijfsmiddelen Gereedschappen 2011 0 13.445 0 13.445 0 0 0 13.445 0 0 0 0 0 0 0 0 13.445 0 13.445 X
B0000 Bebakeningswagen Brimos 1 Bedrijfsmiddelen Gereedschappen 2011 0 13.500 0 13.500 0 0 0 13.500 0 0 0 0 0 0 0 0 13.500 0 13.500 X
B0000 Bebakeningswagen Brimos 2 Bedrijfsmiddelen Gereedschappen 2011 0 13.500 0 13.500 0 0 0 13.500 0 0 0 0 0 0 0 0 13.500 0 13.500 X
Totaal Gereedschappen 0 59.400 0 59.400 0 0 0 59.400 0 0 0 0 0 0 0 0 59.400 0 59.400
B0000 Strooimachine N9050-42 WAN2000 Bedrijfsmiddelen Gladheidsbestrijding 2011 0 31.400 0 31.400 0 0 0 31.400 0 0 0 0 0 0 0 0 31.400 0 31.400 X
Totaal Gladheidsbestrijding 0 31.400 0 31.400 0 0 0 31.400 0 0 0 0 0 0 0 0 31.400 0 31.400
B0000 Verv. Surveillance PW10 Bedrijfsmiddelen Voer- en vaartuigen 2011 37.316 1.662.684 0 1.700.000 37.316 29.593 66.909 1.633.091 0 0 0 0 0 0 0 0 1.662.684 29.593 1.633.091 X
B0000 PW10 navigatiemiddelen Bedrijfsmiddelen Voer- en vaartuigen 2011 0 250.000 0 250.000 0 0 0 250.000 0 0 0 0 0 0 0 0 250.000 0 250.000 X
B0000 motor PW 10 Bedrijfsmiddelen Voer- en vaartuigen 2011 0 100.000 0 100.000 0 0 0 100.000 0 0 0 0 0 0 0 0 100.000 0 100.000 X
Totaal Voer- en vaartuigen 37.316 2.012.684 0 2.050.000 37.316 29.593 66.909 1.983.091 0 0 0 0 0 0 0 0 2.012.684 29.593 1.983.091
Totaal Bedrijfsmiddelen 14.389.184 38.727.864 33.361.760 86.478.807 14.389.184 32.257.894 46.647.077 6.469.970 0 0 0 0 0 0 0 0 38.727.864 32.257.894 6.469.970
Totaal B0000 14.389.184 38.727.864 33.361.760 86.478.807 14.389.184 32.257.894 46.647.077 6.469.970 0 0 0 0 0 0 0 0 38.727.864 32.257.894 6.469.970
311

Jaarverslag 2010
5.2.3b Overzicht onderhanden investeringen infra/overig in 2010
JAARREKENING 2010 OVERZICHT INVESTERINGEN UITGAVEN INKOMSTEN SALDO
ONDERHANDEN INFRA / OVERIG
Jaar van Begroot Begroot Begroting Totale Bestedingen Bestedingen Bestedingen Saldo 2010 Begroot Begroot Begroting Totale Inkomsten Inkomsten Inkomsten Saldo 2010 Begroot 2010 Werkelijk 2010 Saldo 2010 Vervangings
Thema Project Begroting hoofdindeling Begroting onderverdeling Oplevering t/m 2009 20100 2011ev begroting t/m 2009 2010 t/m 2010 Begr - Werk t/m 2009 2010 2011 ev begroting t/m 2009 2010 t/m 2010 Begr - Werk Uitg - Ink Uitg - Ink Begr - Werk investering Tijd Geld
B0603 FMP 2 Verruiming brug en sluisbediening op afstand Friese Meren Project Overig 2014 222.818 10.027 11.967.156 12.200.001 222.818 15.098 237.916 -5.071 0 0 0 0 0 0 0 0 10.027 15.098 -5.071
B0603 Bijdrage sluis Stavoren Friese Meren Project Overig 2013 320.554 775.787 28.324.582 29.420.923 320.554 775.779 1.096.333 8 0 245.000 1.700.000 1.945.000 0 245.378 245.378 -378 530.787 530.401 386
B0603 Bijdrage aanpassen sluisdrempeldiepte Workum Friese Meren Project Overig 2012 -1.040 50.000 710.000 758.961 -1.040 12.380 11.340 37.621 46.200 0 100.000 146.200 46.200 0 46.200 0 50.000 12.380 37.621
B0603 Real. recreatiegeulen Grutte Brekken Friese Meren Project Overig 2011 0 390.000 300.000 690.000 0 71.382 71.382 318.618 0 0 0 0 0 0 0 0 390.000 71.382 318.618
Totaal Friese Meren Project 542.332 1.225.814 41.301.738 43.069.884 542.332 874.639 1.416.971 351.175 46.200 245.000 1.800.000 2.091.200 46.200 245.378 291.578 -378 980.814 629.261 351.553
B0503 No.33 Grondbeleid 2008-2010 LG Grondbeleid Grondbeleid 2009 0 15.500.000 0 15.500.000 0 0 0 15.500.000 0 6.000.000 0 6.000.000 0 0 0 6.000.000 9.500.000 0 9.500.000 NVT
Totaal Grondbeleid 0 15.500.000 0 15.500.000 0 0 0 15.500.000 0 6.000.000 0 6.000.000 0 0 0 6.000.000 9.500.000 0 9.500.000
B0202 Aquaduct Lemmer Majeure projecten Aquaduct Lemmer 2014 0 0 15.000.000 15.000.000 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 loopt nog niet
B0202 CA: Algemeen Majeure projecten Centrale As 2012 48.891.134 33.658.684 215.980.181 298.529.999 48.891.134 15.808.125 64.699.260 17.850.559 2.420.077 40.190.000 6.219.923 48.830.000 2.420.077 347.286 2.767.363 39.842.714 -6.531.316 15.460.839 -21.992.155
B0202 N381 MER Algemeen Majeure projecten N381 2014 11.565.901 22.463.316 127.270.783 161.300.000 11.565.901 11.219.713 22.785.614 11.243.603 0 0 4.000.000 4.000.000 0 0 0 0 22.463.316 11.219.713 11.243.603
B0204 Nieuw en Duurzaam OV Majeure projecten Nieuw en Duurzaam OV 2014 0 1.500.000 13.500.000 15.000.000 0 0 0 1.500.000 0 0 0 0 0 0 0 0 1.500.000 0 1.500.000 loopt nog niet
B0202 N398 Noordwesttangent Majeure projecten Noordwesttangent 2012 9.713.385 3.398.814 15.912.584 29.024.783 9.713.385 794.376 10.507.761 2.604.438 850.860 3.000.000 473.922 4.324.782 850.860 3.069.074 3.919.935 -69.074 398.814 -2.274.698 2.673.512
B0202 N355 rondweg Buitenpost Majeure projecten Rondweg Buitenpost 2012 1.827.289 4.193.091 7.879.620 13.900.000 1.827.289 3.244.496 5.071.784 948.595 3.491.703 2.267.126 3.761.171 9.520.000 3.491.703 2.245.870 5.737.573 21.256 1.925.965 998.626 927.339
B0202 N384 Rondweg Franeker fase 3 Majeure projecten Rondweg Franeker-zuid 2011 7.803 515.264 3.095.595 3.618.662 7.803 172.945 180.749 342.319 0 2.184 1.815.000 1.817.184 0 2.184 2.184 0 513.080 170.761 342.319
B0202 Rondweg Woudsend fase 2 Majeure projecten Rondweg Woudsend 2011 54.920 3.262.721 3.470.749 6.788.390 54.920 939.005 993.925 2.323.716 0 0 0 0 0 0 0 0 3.262.721 939.005 2.323.716
Totaal Majeure projecten 72.060.433 68.991.890 402.109.512 543.161.835 72.060.433 32.178.661 104.239.093 36.813.229 6.762.641 45.459.310 16.270.016 68.491.967 6.762.641 5.664.415 12.427.055 39.794.895 23.532.580 26.514.246 -2.981.666
B0203 Baggerdepot Zuidwest Fr. 2e fase Overige projecten Overige projecten 2013 799.810 34.931 2.377.795 3.212.536 799.810 34.931 834.741 0 23.560 0 0 23.560 23.560 0 23.560 0 34.931 34.931 0
B0602 Stoomtrein Sneek-Stavoren railinfrastructuur Overige projecten Overige projecten 2011 102.250 400.000 4.083.373 4.585.623 102.250 5.041 107.291 394.959 0 598.000 1.896.756 2.494.756 0 0 0 598.000 -198.000 5.041 -203.041
Totaal Overige projecten 902.060 434.931 6.461.168 7.798.159 902.060 39.972 942.032 394.959 23.560 598.000 1.896.756 2.518.316 23.560 0 23.560 598.000 -163.069 39.972 -203.041
B0202 N31 Haak om Leeuwarden Projecten niet geactiveerd Projecten niet geactiveerd 2017 10.351.314 9.848.788 11.679.898 31.880.000 10.351.314 9.417.276 19.768.590 431.512 12.886.162 2.913.871 16.079.967 31.880.000 12.886.162 3.000.000 15.886.162 -86.129 6.934.917 6.417.276 517.641
B0202 Vaarweg Lemmer-Delfzijl Projecten niet geactiveerd Projecten niet geactiveerd 2011 10.666.966 6.123.577 1.000.000 17.790.543 10.666.966 4.516.208 15.183.174 1.607.369 9.311.749 4.451.794 4.027.000 17.790.543 9.311.749 4.516.208 13.827.956 -64.414 1.671.783 0 1.671.783
B0202 Ligplaatsen Vaarweg Lemmer-Delfzijl Projecten niet geactiveerd Projecten niet geactiveerd 2011 770.007 17.593 0 787.600 770.007 67.099 837.106 -49.506 713.916 73.684 0 787.600 713.916 123.092 837.009 -49.408 -56.091 -55.994 -97
B0202 Vervanging brug Skulenboarch en Kootstertille Projecten niet geactiveerd Projecten niet geactiveerd 2012 64.864 310.136 0 375.000 64.864 177.471 242.335 132.665 100.000 275.000 0 375.000 100.000 150.000 250.000 125.000 35.136 27.471 7.665 X
B0202 Vervanging brug Burgum Projecten niet geactiveerd Projecten niet geactiveerd 2012 69.307 55.693 0 125.000 69.307 40.970 110.276 14.723 0 125.000 0 125.000 0 0 0 125.000 -69.307 40.970 -110.277 X
B0202 RSP Bereikbaarheid Leeuwarden Projecten niet geactiveerd Projecten niet geactiveerd 2017 7.695 13.042.305 0 13.050.000 7.695 1.412.430 1.420.125 11.629.875 0 13.050.000 0 13.050.000 0 1.402.512 1.402.512 11.647.488 -7.695 9.918 -17.613
B0202 Quick win Greuns opwaarderen vaarweg Projecten niet geactiveerd Projecten niet geactiveerd 2011 0 472.000 1.458.000 1.930.000 0 80.844 80.844 391.156 0 472.000 1.458.000 1.930.000 0 80.844 80.844 391.156 0 0 0
B0202 Quick win zwaaikom Leeuwarden Projecten niet geactiveerd Projecten niet geactiveerd 2011 0 84.300 1.315.700 1.400.000 0 8.310 8.310 75.990 0 84.300 1.315.700 1.400.000 0 8.310 8.310 75.990 0 0 0
B0202 Quick win opwaarderen vaarweg Houkesleat Projecten niet geactiveerd Projecten niet geactiveerd 2011 0 500.000 800.000 1.300.000 0 553.936 553.936 -53.936 0 653.500 646.500 1.300.000 0 553.936 553.936 99.564 -153.500 0 -153.500
B0603 AB-6 Sluis Stavoren Projecten niet geactiveerd Projecten niet geactiveerd 2013 624.942 697.747 502.311 1.825.000 624.942 540.955 1.165.896 156.792 650.000 750.000 425.000 1.825.000 650.000 540.955 1.190.955 209.045 -52.253 0 -52.253
Totaal Projecten niet geactiveerd 22.555.095 31.152.139 16.755.909 70.463.143 22.555.095 16.815.496 39.370.591 14.336.643 23.661.827 22.849.149 23.952.167 70.463.143 23.661.827 10.375.856 34.037.683 12.473.293 8.302.990 6.439.640 1.863.350
B0202 Bijdrage aan Centr.As afslag De Tike Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2011 1.310.980 1.639.151 1.017.297 3.967.428 1.310.980 89.669 1.400.649 1.549.482 0 0 0 0 0 0 0 0 1.639.151 89.669 1.549.482
B0202 N392 rondweg Gorredijk Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2014 1.537.466 206.811 9.409.704 11.153.981 1.537.466 131.602 1.669.068 75.209 0 0 5.959.000 5.959.000 0 0 0 0 206.811 131.602 75.209
B0202 N359 rondweg Lemmer Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2012 197.114 213.370 1.657.015 2.067.499 197.114 226.043 423.157 -12.673 0 0 0 0 0 67.000 67.000 -67.000 213.370 159.043 54.327
B0202 N910 Stroobossertrekweg 2e fase Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2012 3.649.378 113.333 1.439.114 5.201.825 3.649.378 430.063 4.079.442 -316.730 75.000 1.418.000 0 1.493.000 75.000 1.343.079 1.418.079 74.921 -1.304.667 -913.016 -391.651
B0202 N359 fietstunnels Tjerkwerd - Parrega Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2011 1.405.368 2.584.704 1.964.549 5.954.621 1.405.368 2.134.686 3.540.055 450.018 0 0 1.530.000 1.530.000 0 562.147 562.147 -562.147 2.584.704 1.572.539 1.012.165
B0202 N392 Terwispel - komgrens Gorredijk Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2011 402.032 631.591 1.898.830 2.932.453 402.032 640.111 1.042.143 -8.520 0 0 750.000 750.000 0 84.126 84.126 -84.126 631.591 555.985 75.606
B0202 N928 opwaardering Woudsend - Balk Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2011 176.428 173.584 2.353.281 2.703.293 176.428 172.410 348.838 1.174 0 0 1.200.000 1.200.000 0 0 0 0 173.584 172.410 1.174
B0202 N358 opwaardering Skieding - Uterwei Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2012 85.765 106.109 8.475.502 8.667.376 85.765 100.842 186.607 5.267 0 0 0 0 0 0 0 0 106.109 100.842 5.267
B0202 N369 Kootstermolen - Kootstertille Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2012 49.197 155.589 314.706 519.492 49.197 30.254 79.451 125.335 0 0 0 0 0 0 0 0 155.589 30.254 125.335
B0202 N356 veiligheid Holwerd Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2011 55.404 597.831 1.763.186 2.416.421 55.404 86.873 142.277 510.958 0 0 200.000 200.000 0 0 0 0 597.831 86.873 510.958
B0202 N359 stroomweg Leeuwarden - Bolsward Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2014 151.063 211.298 11.342.170 11.704.531 151.063 198.653 349.716 12.645 0 0 3.800.000 3.800.000 0 0 0 0 211.298 198.653 12.645
B0202 N357 opwaardering Stiens - Holwerd Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2012 309.953 2.845.910 6.440.326 9.596.189 309.953 250.740 560.693 2.595.170 0 0 4.000.000 4.000.000 0 0 0 0 2.845.910 250.740 2.595.170
B0202 N393 fietssnelweg Stiens - St. Jacobiparochie Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2012 12.947 72.158 674.198 759.303 12.947 16.858 29.805 55.300 0 0 500.000 500.000 0 0 0 0 72.158 16.858 55.300
B0202 N355 Twijzel Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2012 104.398 309.799 2.423.765 2.837.962 104.398 40.236 144.634 269.563 0 0 500.000 500.000 0 0 0 0 309.799 40.236 269.563
B0202 N354 fietsroute Sneek afslag Woudsend Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2013 102.687 362.181 3.028.292 3.493.160 102.687 58.834 161.521 303.347 7.000 0 1.650.000 1.657.000 7.000 0 7.000 0 362.181 58.834 303.347
B0202 OV-infrastructuur Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2011 676.694 802.632 0 1.479.326 676.694 543.904 1.220.598 258.728 353.600 186.400 0 540.000 353.600 426.400 780.000 -240.000 616.232 117.504 498.728
B0202 N393 Brug Vrouwbuurstermolen Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2011 287.884 2.202.485 0 2.490.369 287.884 1.039.570 1.327.454 1.162.915 0 0 0 0 0 0 0 0 2.202.485 1.039.570 1.162.915 X
B0202 N359 Kruispunt Workum (fase 2) Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2012 28.781 62.645 784.606 876.032 28.781 98.180 126.961 -35.535 0 0 130.000 130.000 0 0 0 0 62.645 98.180 -35.535
B0202 Reconstructie aansluiting IJlst Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2011 10.634 150.000 839.367 1.000.001 10.634 20.865 31.499 129.135 0 0 0 0 0 0 0 0 150.000 20.865 129.135
B0202 Carpoolvoorzieningen 2010-2012 Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2012 16.730 33.270 250.000 300.000 16.730 39.255 55.985 -5.985 0 0 0 0 0 0 0 0 33.270 39.255 -5.985
B0202 N361 Rhaladyk Aldtsjerk Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2011 61.913 208.087 0 270.000 61.913 163.804 225.717 44.283 0 0 0 0 0 0 0 0 208.087 163.804 44.283
B0202 N358 Lutkepost Augustinusga fase 2 Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2011 356 169.751 3.286.397 3.456.504 356 28.993 29.349 140.758 0 0 1.350.000 1.350.000 0 0 0 0 169.751 28.993 140.758
B0202 N354 Dearsum-Scharnegoutum fase 2 Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2011 0 148.130 1.312.530 1.460.660 0 110.143 110.143 37.987 0 0 730.000 730.000 0 0 0 0 148.130 110.143 37.987
B0202 N910 Stroobossertrekweg fietspad fase 2b Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2011 0 1.000.000 1.000.000 2.000.000 0 8.217 8.217 991.783 0 0 0 0 0 0 0 0 1.000.000 8.217 991.783
B0202 MPI bijdrage Quick Win Houkesleat Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2011 0 0 255.625 255.625 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
B0204 Kwaliteitsverbetering haltevoorzieningen Reguliere en kleine projecten Reguliere en kleine projecten 2013 0 500.000 1.900.000 2.400.000 0 0 0 500.000 0 0 0 0 0 0 0 0 500.000 0 500.000
Totaal Reguliere en kleine projecten 10.633.171 15.500.419 63.830.460 89.964.050 10.633.171 6.660.803 17.293.974 8.839.616 435.600 1.604.400 22.299.000 24.339.000 435.600 2.482.752 2.918.352 -878.352 13.896.019 4.178.051 9.717.968
B0202 Ministations Joure Rijksprojecten Ministations Joure 2015 14.158 19.628 1.018.825 1.052.611 14.158 637 14.795 18.991 0 0 0 0 0 0 0 0 19.628 637 18.991
B0202 RSP Heerenveen Rijksprojecten RSP Heerenveen 2020 0 200.000 35.800.000 36.000.000 0 0 0 200.000 0 176.514 31.596.042 31.772.556 0 0 0 176.514 23.486 0 23.486
B0202 RSP Joure Rijksprojecten RSP Joure 2016 194.978 1.100.000 60.403.722 61.698.700 194.978 420.533 615.511 679.467 1.767.041 1.000.025 54.913.858 57.680.924 1.767.041 0 1.767.041 1.000.025 99.975 420.533 -320.558
B0202 RSP OV spoor Heerenveen-Groningen Rijksprojecten RSP OV spoor Heerenveen-Groningen2020 59.033 9.947.249 356.499.877 366.506.159 59.033 193.780 252.813 9.753.469 0 10.006.282 356.499.877 366.506.159 0 235.003 235.003 9.771.279 -59.033 -41.223 -17.810
B0202 RSP Startkrediet Rijksprojecten RSP Startkrediet 2014 374.693 3.125.307 0 3.500.000 374.693 578.529 953.222 2.546.778 0 1.750.000 0 1.750.000 0 0 0 1.750.000 1.375.307 578.529 796.778
B0202 RSP Traverse Harlingen Rijksprojecten RSP Traverse Harlingen 2018 336.776 2.000.000 152.844.863 155.181.639 336.776 812.805 1.149.581 1.187.195 0 1.860.278 142.166.933 144.027.211 0 1.145.805 1.145.805 714.473 139.722 -333.000 472.722
Totaal Rijksprojecten 979.639 16.392.184 606.567.287 623.939.110 979.639 2.006.284 2.985.922 14.385.900 1.767.041 14.793.099 585.176.710 601.736.850 1.767.041 1.380.808 3.147.849 13.412.291 1.599.085 625.476 973.609
313

Jaarverslag 2010
JAARREKENING 2010 OVERZICHT INVESTERINGEN UITGAVEN INKOMSTEN SALDO
ONDERHANDEN INFRA / OVERIG
Jaar van Begroot Begroot Begroting Totale Bestedingen Bestedingen Bestedingen Saldo 2010 Begroot Begroot Begroting Totale Inkomsten Inkomsten Inkomsten Saldo 2010 Begroot 2010 Werkelijk 2010 Saldo 2010 Vervangings
Thema Project Begroting hoofdindeling Begroting onderverdeling Oplevering t/m 2009 2010 2011ev begroting t/m 2009 2010 t/m 2010 Begr - Werk t/m 2009 2010 2011 ev begroting t/m 2009 2010 t/m 2010 Begr - Werk Uitg - Ink Uitg - Ink Begr - Werk investering
Totaal Infra/Overig 107.672.728 149.197.377 1.137.026.074 1.393.896.179 107.672.728 58.575.854 166.248.583 90.621.523 32.696.869 91.548.958 651.394.649 775.640.476 32.696.869 20.149.209 52.846.077 71.399.749 57.648.419 38.426.646 19.221.773
Totaal B0202 105.603.395 129.338.885 1.073.360.857 1.308.303.137 105.603.395 57.120.289 162.723.684 72.218.596 31.977.109 83.955.958 647.272.893 763.205.960 31.977.109 19.362.876 51.339.985 64.593.082 45.382.927 37.757.413 7.625.514
Totaal B0203 799.810 34.931 2.377.795 3.212.536 799.810 34.931 834.741 0- 23.560 - - 23.560 23.560 - 23.560 - 34.931 34.931 0-
Totaal B0204 - 2.000.000 15.400.000 17.400.000 - - - 2.000.000 - - - - - - - - 2.000.000 - 2.000.000
Totaal B0503 - 15.500.000 - 15.500.000 - - - 15.500.000 - 6.000.000 - 6.000.000 - - - 6.000.000 9.500.000 - 9.500.000
Totaal B0602 102.250 400.000 4.083.373 4.585.623 102.250 5.041 107.291 394.959 - 598.000 1.896.756 2.494.756 - - - 598.000 198.000- 5.041 203.041-
Totaal B0603 1.167.274 1.923.561 41.804.049 44.894.884 1.167.274 1.415.593 2.582.867 507.968 696.200 995.000 2.225.000 3.916.200 696.200 786.333 1.482.533 208.667 928.561 629.261 299.300
Totaal Beleidsvelden 107.672.728 149.197.377 1.137.026.074 1.393.896.179 107.672.728 58.575.854 166.248.583 90.621.523 32.696.869 91.548.958 651.394.649 775.640.476 32.696.869 20.149.209 52.846.077 71.399.749 57.648.419 38.426.646 19.221.773
315

5.3 Overzicht subsidies
Het overzicht van subsidies geeft een overzicht van de in de Jaarrekening voorkomende subsidies. De inhoud
daarvan is als volgt:
A. Budgetsubsidies
B. Overige structurele subsidies
De hierin opgenomen bedragen betreffen alleen de werkelijke subsidies. De beschikking over de reserves of
stortingen in de reserves zijn hierin niet opgenomen.
A. BUDGETSUBSIDIES
Thema Onderwerp Realisatie Begroot Realisatie Verschillen Realisatie Begroot Realisatie Verschillen Realisatie Begroot Realisatie Verschillen
2009 2010 2010 2010 2009 2010 2010 2010 2009 2010 2010 2010
+ -/- + -/- + -/-
Baten x € 1.000 Lasten x € 1.000 Saldo x € 1.000
4.4 Friese Milieufederatie 0 0 0 371 374 374 -371 -374 -374
5.1 IVN consulentschap Fryslân 0 0 0 180 182 180 1 -180 -182 -180 1
5.1 It Fryske Gea 0 0 0 798 804 804 -798 -804 -804
5.1 St. Landschapsbeheer Friesland 0 0 0 209 249 249 -209 -249 -249
5.2 St. Doarpswurk 0 0 0 605 609 608 1 -605 -609 -608 1
6.2 St. Fryslân Marketing 0 0 0 387 390 390 -387 -390 -390
7.1 St. Partoer 0 0 0 2.991 3.013 3.013 -2.991 -3.013 -3.013
7.1 Fries Samenwerkingsverband
Uitkeringsgerechtigden 0 0 0 184 185 185 -184 -185 -185
7.1 Doven en slechthorenden (FCDS) 0 0 0 159 160 160 -159 -160 -160
7.1 Sensoor (SOS THD) 0 0 0 181 271 250 20 -181 -271 -250 20
7.1 VG-Belangen Platform Fryslân 0 0 0 4 7 6 1 -4 -7 -6 1
7.1 St. Friese Ouderenbonden 0 0 0 14 26 26 -14 -26 -26
7.1 Solidair Friesland 0 0 0 5 5 5 -5 -5 -5
7.1 Humanitas district Noord 0 0 0 4 5 5 -4 -5 -5
7.1 Protestants Dienstencentrum
Fryslân 0 0 0 9 9 9 -9 -9 -9
7.1 COC Friesland 0 0 0 52 52 52 -52 -52 -52
7.1 Centrum Tumba 0 0 0 113 115 115 -113 -115 -115
7.1 Zorgbelang Fryslân 0 0 0 329 328 328 -329 -328 -328
7.3 St. Sport Friesland 0 0 0 593 598 598 -593 -598 -598
7.3 Sneek-week comité 0 0 0 5 5 5 -5 -5 -5
8.1 De Citadel jeugdtheater 0 0 0 33 33 33 -33 -33 -33
8.1 Teaterselskip Tryater 0 0 0 158 159 159 -158 -159 -159
8.1 St. Keunstwurk 0 0 0 1.703 1.649 1.648 1 -1.703 -1.649 -1.648 1
8.1 St. Keunstwurk Frysk
Jeugdorkest 0 0 0 16 16 16 -16 -16 -16
8.1 Centrum voor Film in Friesland 0 0 0 77 77 77 -77 -77 -77
8.1 Frysk Skipfeartmuseum 0 0 0 299 300 300 -299 -300 -300
8.1 Natuurmuseum Fryslân 0 0 0 698 702 702 -698 -702 -702
8.1 St. Bevrijdingsfestival Fryslân 0 0 0 6 6 6 -6 -6 -6
8.1 St. Het Fries Museum 0 0 0 2.601 2.621 2.621 -2.601 -2.621 -2.621
8.1 St. De Kanselarij 0 0 0 226 228 228 -226 -228 -228
8.1 Frysk Lânbou Museum 0 0 0 188 189 189 -188 -189 -189
8.1 Museumfederatie Fryslân 0 0 0 134 135 135 -134 -135 -135
8.1 St. Friesland Pop 0 0 0 0 67 67 0 -67 -67
8.1 Bibliotheekservice Fryslân 0 0 0 3.463 3.489 3.489 -3.463 -3.489 -3.489
8.1 Anna Blamanhuis 0 0 0 26 26 26 -26 -26 -26
8.2 St. Monumentenwacht Friesland 0 0 0 263 249 249 -263 -249 -249
8.2 St. De Fryske Mole 0 0 0 113 114 114 -113 -114 -114
Bijlage 5.3 - Overzicht subsidies
317

Jaarverslag 2010
B. STRUCTURELE SUBSIDIES
318
F ry s l â n: i e p e n e n e i g e n
Thema Onderwerp Realisatie Begroot Realisatie Verschillen Realisatie Begroot Realisatie Verschillen Realisatie Begroot Realisatie Verschillen
2009 2010 2010 2010 2009 2010 2010 2010 2009 2010 2010 2010
+ -/- + -/- + -/-
Lasten x € 1.000 Baten x € 1.000 Saldo x € 1.000
8.2 St. Alde Fryske Tsjerken 0 0 0 116 117 117 -116 -117 -117
8.2 St. Steunpunt Monumentenzorg
Fryslân 0 0 0 165 98 98 -165 -98 -98
8.3 Tresoar 0 0 0 2.994 3.054 3.054 -2.994 -3.054 -3.054
8.3 AFUK Algemiene Fryske
Underrjocht Kommisje 0 0 0 487 441 441 -487 -441 -441
8.3 Omrop Fryslân 0 0 0 9.390 9.617 9.617 -9.390 -9.617 -9.617
8.3 Cedin Fryske skoalleradio en TV 0 0 0 135 136 136 -135 -136 -136
8.3 St. Stellingwarver Schrieversronte 0 0 0 49 49 49 -49 -49 -49
8.3 St. Ons Bildt 0 0 0 3 4 4 -3 -4 -4
8.3 St. It Fryske Boek 0 0 0 250 185 185 -250 -185 -185
8.3 Fr. Literêr Tydskrift ‘De Moanne’ 0 0 0 52 53 53 -52 -53 -53
8.3 Frysk Literêr Tydskrift “Hjir” 0 0 0 9 9 9 -9 -9 -9
8.3 St. Utjouwerij Frysk Toaniel
(STUFT) 0 0 0 3 18 17 1 -3 -18 -17 1
8.3 Europeesk Buro foar lytse talen
(EBLT) 0 0 0 2 14 15 1 -2 -14 -15 1
8.3 Ried fan de Fryske Beweging 0 0 0 19 19 19 -19 -19 -19
8.3 Fryske Rie 0 0 0 4 4 4 -4 -4 -4
8.3 It Frysk AmateurToaniel (IFAT) 0 0 0 10 10 10 -10 -10 -10
8.3 St.It Skriuwersboun 0 0 0 4 4 4 -4 -4 -4
8.3 Cedin Frysk Bernetydskrift ‘Switsj’ 0 0 0 16 16 16 -16 -16 -16
8.3 Cedin Frysk Jongereintydskrift
‘LinKk’ 0 0 0 16 16 16 -16 -16 -16
8.4 Fryske Akademy 0 0 0 1.101 1.080 1.080 -1.101 -1.080 -1.080
9.3 Prov. VAC Woningbouw
Friesland 0 0 0 7 3 0 3 -7 -3 0 3
9.3 Groepswonen voor ouderen 0 0 0 4 2 0 2 -4 -2 0 2
Totaal 0 0 0 32.035 32.397 32.367 30 1 -32.035 -32.397 -32.367 1 30
Thema Onderwerp Realisatie Begroot Realisatie Verschillen Realisatie Begroot Realisatie Verschillen Realisatie Begroot Realisatie Verschillen
2009 2010 2010 2010 2009 2010 2010 2010 2009 2010 2010 2010
+ -/- + -/- + -/-
Baten x € 1.000 Lasten x € 1.000 Saldo x € 1.000
1.1 Fractievergoeding 0 0 0 148 190 150 40 -148 -190 -150 40
1.1 Fractie assistentie vergoeding 0 0 0 500 706 445 261 -500 -706 -445 261
1.1 Fractie assistentie pensioenen etc. 0 0 0 35 100 84 16 -35 -100 -84 16
1.1 Rekenkamer 0 0 0 233 265 265 -233 -265 -265
1.5 Bestuursacademie N.-Nederland 0 0 0 6 9 0 9 -6 -9 9
1.5 Inter Provinciaal Overleg 0 0 0 701 644 644 0 -701 -644 -644
1.5 Nationale Ombudsman 0 0 0 7 6 4 2 -7 -6 -4 2
1.5 Samenwerkingsverband
Noord Nederland 0 0 0 563 582 582 -563 -582 -582
2.1 Brede doeluitkering verkeer
en vervoer 7.508 17.190 6.009 11.181 5.353 15.579 4.424 11.154 2.155 1.612 1.585 27
2.2 Mobiliteitsfonds bereikbaarheid
Leeuwarden (provinciaal deel) 0 5.800 7.088 1.288 4.408 5.800 7.088 1.288 -4.408 0 0
2.4 Brede doeluitkering regio
bekostiging 33.700 39.652 34.912 4.740 27.873 29.956 28.105 1.851 5.827 9.697 6.807 2.889
2.4 Brede doeluitkering spoorlijnen 4.488 5.044 4.811 233 5.724 12.063 6.472 5.592 -1.236 -7.020 -1.661 5.359
2.4 ROCOV Regionaal Overleg Consumenten
Openbaar Vervoer 0 0 0 37 37 37 -37 -37 -37
2.5 Eerste Nederlandse Fietsers Bond 0 0 0 2 2 2 -2 -2 -2

Thema Onderwerp Realisatie Begroot Realisatie Verschillen Realisatie Begroot Realisatie Verschillen Realisatie Begroot Realisatie Verschillen
2009 2010 2010 2010 2009 2010 2010 2010 2009 2010 2010 2010
+ -/- + -/- + -/-
Lasten x € 1.000 Baten x € 1.000 Saldo x 1.000
2.5 Brede doeluitkering gedragsbeinvloeding
0 0 265 265 0 0 186 186 0 0 79 79
4.6 LMA Landelijk meldpunt
Afvalstoffen 0 0 0 210 210 210 -210 -210 -210
5.1 Wytstirns It Fryske Gea 0 0 0 104 105 105 -104 -105 -105
6.1 Participatie NOM 0 0 0 176 178 178 -176 -178 -178
6.1 Agenda Economie life sciences 0 0 0 121 151 67 84 -121 -151 -67 84
6.1 Agenda Economie voorbereiding
en onderzoek 0 0 0 19 177 161 15 -19 -177 -161 15
6.1 Agenda Economie water
(technologie) 0 0 0 69 65 121 56 -69 -65 -121 56
6.1 Agenda Economie zorgeconomie 0 0 0 25 151 125 26 -25 -151 -125 26
6.1 Agenda Economie sociale
innovatie 0 0 0 36 141 20 121 -36 -141 -20 121
6.1 Agenda Economie structuurversterking
0 0 0 363 482 308 174 -363 -482 -308 174
6.1 Agenda Economie metaal
(+ scheepsbouw) 0 0 0 33 151 11 140 -33 -151 -11 140
6.2 Bijdrage recreatieschap
‘De Marrekrite’ 0 0 0 712 721 616 105 -712 -721 -616 105
6.2 Projectontwikkeling & knelpunt
Toerisme Recreatie 0 0 0 28 95 28 67 -28 -95 -28 67
6.2 St Fryslân Marketing 0 0 0 260 262 262 -260 -262 -262
6.2 Federatie Friesland van Sportvisserij
verenigingen 0 0 0 1 0 0 -1 0 0
7.1 Sociaal investeringsfonds (SIF)
Projectengeld 0 0 0 6 149 128 21 -6 -149 -128 21
7.1 Nationaal jeugddebat en
modern european parliament 0 0 0 5 5 4 1 -5 -5 -4 1
7.2 Geïndiceerde zorg / Jeugdzorg 46.350 46.895 47.763 868 46.317 46.895 47.745 850 33 0 18 18
7.3 Koninklijke Nederlandse Kaats
Bond 0 0 0 40 38 38 -40 -38 -38
7.3 Friese sporten 0 0 0 26 27 27 -26 -27 -27
7.3 Sportprijzen 0 0 0 0 4 0 4 0 -4 0 4
7.3 Kleinschalige sportevenementen 0 0 0 39 55 43 11 -39 -55 -43 11
7.3 Grootschalige sportevenementen 0 0 0 90 103 75 28 -90 -103 -75 28
7.3 Fries sporttalent 0 0 0 26 26 26 -26 -26 -26
8.1 Budget Taal en Cultuur 0 0 0 715 588 604 16 -715 -588 -604 16
8.1 Beeldende Kunst
Gerrit Brennerpriis 0 0 0 10 6 2 4 -10 -6 -2 4
8.1 Beeldende Kunst 86 22 23 30 22 0 22 56 0 23 23
8.1 Beeldende kunst Nota 0 0 0 76 69 73 4 -76 -69 -73 4
8.1 Beeldende kunst Nota/
Vredeman de Vries Prijs 0 0 0 13 6 3 2 -13 -6 -3 2
8.1 Regeling Eksposysjes
Fryske Musea 0 0 0 86 117 118 1 -86 -117 -118 1
8.1 Buma legaat 0 0 0 0 0 -6 6 0 0 6 6
8.1 Oerol festival 0 0 0 39 31 31 -39 -31 -31
8.2 Subsidieregeling Monumenten 0 0 0 389 393 393 -389 -393 -393
8.2 Centraal Noordelijk Archeologisch
Depot 0 0 0 69 0 0 -69 0 0
8.2 Cultuurtoerisme/archeologische
steunpunten 0 0 0 61 20 13 7 -61 -20 -13 7
Bijlage 5.3 - Overzicht subsidies
319

Jaarverslag 2010
320
F ry s l â n: i e p e n e n e i g e n
Thema Onderwerp Realisatie Begroot Realisatie Verschillen Realisatie Begroot Realisatie Verschillen Realisatie Begroot Realisatie Verschillen
2009 2010 2010 2010 2009 2010 2010 2010 2009 2010 2010 2010
+ -/- + -/- + -/-
Baten x € 1.000 Lasten x € 1.000 Saldo x € 1.000
8.2 St Steunpunt Monumentenzorg
Fryslân 0 0 0 0 68 68 0 -68 -68
8.3 Friese taal Rijk 0 0 0 41 52 52 -41 -52 -52
8.3 Prizen literatuer wittenskip 0 0 0 9 9 0 9 -9 -9 0 9
8.3 Project Taaltaske/
welkomstpakket 0 0 0 225 250 104 146 -225 -250 -104 146
8.3 Tomke 0 0 0 22 27 2 24 -22 -27 -2 24
8.4 Fryske taal yn it ûnderwiis 0 0 0 970 1.082 1.082 -970 -1.082 -1.082
8.4 NHL/CHN 0 0 0 109 0 0 -109 0 0
8.4 Friese taal materiële
instandhouding 0 0 0 273 278 280 2 -273 -278 -280 2
9.1 Interwad 0 0 0 17 18 17 2 -17 -18 -17 2
9.3 Besluit locatiegebonden
subsidies (BLS) 686 231 28 203 686 231 28 203 0 0 0
9.3 Stads- en dorpsvernieuwing /
Integrale Stedelijke Vernieuwing
(ISV) 6.681 2.023 1.874 148 5.774 2.023 1.970 52 908 0 -96 96
Totaal 99.500 116.858 102.774 16.505 2.421 103.906 121.421 103.622 20.199 2.403 -4.406 -4.563 -848 3.091 6.804

5. 4 Begrippenlijst
Accountantsverklaring
Schriftelijke mededeling van de accountant waarin deze een oordeel geeft over de getrouwheid van de (financiële)
verantwoording (i.c. de jaarrekening) en een oordeel over de rechtmatigheid.
Begroting
Het overzicht van de geraamde (verwachte) kosten en opbrengsten in een bepaald jaar, opgezet volgens het
Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV). De begroting wordt vastgesteld door
Provinciale Staten.
Begrotingswijziging
Een aanpassing van begrotingsramingen tijdens het begrotingsjaar.
Behoedzaamheidsreserve
Gedeelte van de algemene uitkering uit het Provinciefonds dat het rijk reserveert voor de uitlichting uit
het Provinciefonds wegens verwachte onderuitputting van de rijksuitgaven.
Doeluitkering (specifieke uitkering)
Door een ministerie aan de provincie verstrekte gelden ter uitvoering van een specifieke taak (bijvoorbeeld onderwijs,
jeugdzorg etc); een doeluitkering is dus niet vrij besteedbaar.
Dualisering
Dualisering is strikt genomen de ontvlechting van de taken en bevoegdheden tussen Provinciale Staten en het college
van Gedeputeerde Staten. Het Statenlid concentreert zich meer op kaderstelling, controle en volksvertegenwoordiging,
terwijl het college bestuurt.
garantie
Zekerheidsstelling door de provincie ten behoeve van derden die een lening aantrekken. Bij derden valt te denken
aan bijvoorbeeld gezondheidsinstellingen. Ingeval van wanbetaling zal de provincie de resterende schuld aflossen.
leges
Leges worden geheven ter dekking van de kosten van provinciale dienstverlening.
planning en control cyclus
De jaarlijks terugkerende werkzaamheden die samenhangen met het opstellen de kaderbrief, begrotingen, jaarstukken
en managementrapportages.
provinciefonds
Uitkering van het rijk die de provincie in principe vrij mogen besteden. Dit ter onderscheid van doeluitkeringen
met ene gebonden besteding.
rekening
Overzicht van de in een bepaald jaar gerealiseerde kosten en opbrengsten; de jaarrekening dient ter
verantwoording. Tevens wordt in de jaarrekening de stand van de provinciale vermogenspositie opgemaakt.
Bijlage 5.4 - Begrippenlijst
321

Jaarverslag 2010
322
reserve
Reserves zijn eigen vermogen en kunnen worden ingedeeld in algemene en bestemmingsreserves.
Aan bestemmingsreserves wordt door Provinciale Staten een bepaalde bestemming gegeven, hoewel
Provinciale Staten kunnen besluiten over een andere aanwending.
risicoparagraaf
Door het college verstrekt overzicht van alle bekende risico’s tot het moment van het aanbieden van de begroting,
meerjarenraming en de jaarrekening.
specifieke uitkering
Zie Doeluitkering.
Treasury
Het geheel van activiteiten in verband met de financiering.
Verslaggevingvoorschriften (BBV)
Wettelijk bepaalde voorschriften voor inrichting van de provinciale begrotingen en jaarstukken.
F ry s l â n: i e p e n e n e i g e n
Voorziening
Voorzieningen zijn vreemd vermogen en geven een schatting van voorzienbare lasten in verband met risico’s
en verplichtingen, waarvan de omvang en/of het tijdstip van optreden per de balansdatum min of meer
onzeker zijn. Daarnaast worden middelen van derden waarvan de bestemming gebonden is geclassificeerd onder
de voorzieningen.

5. 5 Afkortingenlijst
A-7 zone Gebied rond de snelweg A7
ADB Anti Discriminatiebureau
ATF Afval Transport Friesland
AWB Algemene Wet Bestuursrecht
BANS Bestuurs Akkoord Nieuwe Stijl
BAP Bagger Actie Programma
BBV Besluit Begroting en Verantwoording Provincies en Gemeenten
(opvolger comptabiliteitsvoorschriften)
BCF BTW Compensatie Fonds
BCS BNG Consultancy Services (onderzoeksafdeling BNG)
BDU Brede Doel Uitkering
BGM Bijdrageregeling Gebiedsgericht Milieubeleid
BHV BedrijfsHulpVerlening
BIM BedrijfsInterne Milieuzorg
BKF Byldzjende keunst en Foarmjouwing (nota 1999-2004)
BLOW Bestuursovereenkomst Landelijke Ontwikkeling Windenergie
BOR-F Bestuurlijk Overleg Rioleringen - Fryslan
BZK Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
CdK Commissaris der Koningin (niet officieel)
CHK Cultuurhistorische Kaart (zie ook Famke)
COS Centrum OntwikkelingsSamenwerking
DLG Dienst Landelijk Gebied
EHS Ecologische Hoofd Structuur (Natuurbeheer)
ESF Economisch Structuur/Sociaal Fonds
EU Europese Unie
FA Fryske Akademy
FAMKE Friese Archeologische Monumentenkaart Extra (zie ook CHK)
FBE Fauna Beheer Eenheden
FF-wet Flora en Faunawet
FLD Feriening Lytse Doarpen
FMF Friese Milieu Federatie
FMP Friese Meren Project
FYLG Frysk Ynvestearringsbudzjet Lanlik Gebiet
FSU Fries Samenwerkingsverband Uitkeringsgerechtigden (was Fr WAO-beraad)
FVO Federatie van Ouderverenigingen
GGB Gebiedsgericht Benutten
GDU Gebundelde Doel Uitkering
ICES Interdepartementaal Centrum voor Economische Samenwerking
ICT Informatie en Communicatie Technologie
ILG Investeringsbudget Landelijk Gebied
IPO Inter Provinciaal Overleg
Bijlage 5.5 - Afkortingenlijst
323

Jaarverslag 2010
324
IPWA Interprovinciaal Windpark Afsluitdijk
ISV Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing
IVN Instituut voor Natuurbescherming educatie
KLPD Korps Landelijke Politie Diensten
KRW Kaderrichtlijn Water (van de Europese Unie)
LBOW Landelijk Bestuurlijk Overleg Water
LNV Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Voedselkwaliteit
LLW Lân, Loft en Wetter
MAN Milieu Alarm Nummer
MER Milieu Effect Rapportage
MKZ Mond en Klauwzeer
MPI Meerjarenprogramma Infrastructuur (provinciaal)
NHI Neue Hanze Interregio
NHL Noordelijke Hogeschool Leeuwarden
NME Natuur en Milieu Educatie
NME21 Rijksprogramma ter versterking NME: Leren voor duurzaamheid
OV Openbaar Vervoer
OVVF Overleg Verkeer en Vervoer Fryslan
PBOW Provinciaal Bestuurlijk Overleg Water
PCPF Patienten en Consumenten Platform Fryslân
PDC Protestants Diensten Centrum
PKB Planologische kernbeslissing
PMP Provinciaal Milieubeleidsplan (2000-2003)
PMJP Provinciaal Meerjarenprogramma (landelijk gebied)
PM-kanaal Prinses Margrietkanaal
POP Plattelands Ontwikkeling Plan
PSHW Provinciale Subsidieregeling Herstructurering Woningvoorraad
PVVP Provinciaal Verkeer en Vervoers Plan
PW Provinciaal Waterstaat
ROM Ruimtelijke Ordening en Milieu
SDF Stichting Samenwerking van Dorpshuizen in Friesland
SEB Sociaal Economisch Beleid
SEB Sociaal Economische Beleidsnota
SGB Subsidieregeling Gebiedsgericht Beleid
SGM Subsidiebesluit Gebiedsgericht Milieubeleid (oud, nog doorlopend)
SIF Sociaal Investeringsfonds
SMB Strategisch Milieu Beoordeling
SNN Samenwerkingsverband Noord Nederland (gemeenschappelijke regeling)
SOM Stedelijke Ontwikkeling en Mobiliteit
SZW Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
TOF Stichting Tegearre op Fakânsje
UILNN Uitvoeringsprogramma Innovatie in de Landbouw in Noord Nederland
VEC Verkeers Educatie Centrum (in oprichting in Smallingerland)
F ry s l â n: i e p e n e n e i g e n

VHR-gebied Vogel- en Habitat Richtlijn
VNG Vereniging Nederlandse Gemeenten
VROM Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu
VRI Verkeersregelinstallatie
VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
WRO Wet Ruimtelijke Ordening
ZZL Zuiderzeelijn
Bijlage 5.5 - Afkortingenlijst
325

Jaarverslag 2010
304
F ry s l â n: i e p e n e n e i g e n

Deel II JAARREKENING 2010
Statenvergadering van 23 mei 2011
Gedeputeerde Staten van Fryslân
15 maart 2011
327

Jaarrekening 2010
328
F ry s l â n: i e p e n e n e i g e n

inhoudsopgave
1 inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .331
2 Balans . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .332
2.1 Balans . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .332
2.2 Programmarekening over begrotingsjaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .334
2.3 Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .335
2.4 Toelichting op de balans . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .340
2.5 Gebeurtenis na balansdatum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .348
2.6 Toelichting op programmarekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .349
2.7 Analyse resultaat na bestemming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .350
2.8 Samenvatting begrotingsonrechtmatigheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .353
2.9 Wet Openbaarheid Topinkomens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .354
3 Tijdelijke Budgetten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .355
4 Accountantsverklaring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .362
5 Bijlagen
5.1 Overzicht aanwending onvoorzien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .364
5.2 Gerealiseerde algemene dekkingsmiddelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .365
5.3 Overzicht incidentele baten en lasten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .367
5.4 Overzicht afgerekende-, opgeleverde- en onderhanden werken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .368
5.5 Overzicht gewaarborgde geldleningen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .374
5.6 Overzicht personeelssterkte en -lasten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .376
5.7 Overzicht Sisa specifieke uitkeringen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .377
5.8 Overzicht stand van zaken afdoening Top 10 uit Rapport van Bevindingen
PWC over de Jaarrekening 2009
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .384
Jaarrekening
329

Jaarrekening 2010
330
F ry s l â n: i e p e n e n e i g e n

1. inleiding
Onderdeel II de Jaarrekening is ingericht volgens het Besluit begroting en verantwoording provincies en
gemeenten (BBV) en volgens de door u vastgestelde Financiële verordening 2010.
De Jaarrekening is de spiegel van de Financiële Begroting 2010 maar met uitgebreidere toelichtingen voor de
Jaarrekening. De opzet van de Jaarrekening 2010 verschilt niet ten opzichte van die over 2009. Met ingang van
2008 is het Jaarverslag met de Jaarrekening en het Burgerjaarverslag in één boekwerk samengevoegd. De financiële
toelichtingen op onder c.q. overbestedingen die voorheen in meerdere boekwerken was opgenomen is vanaf
2008 in elkaar geschoven naar één toelichting per Thema/ Beleidsveld in het Jaarverslag. De Jaarrekening heeft
daarmee nog meer het karakter gekregen van cijfermatige toelichtingen op toe- en afnames van balansposten,
uitgebreide analyse van het rekeningresultaat e.d.
De Jaarrekening 2010 sluit met een batig saldo van € 22,5 miljoen. Over 2010 rapporteren wij u een hoger
positief resultaat dan over 2009 (positief saldo 2009 € 14,4 miljoen).
In Hoofdstuk 2.7 is een uitgebreide analyse van het rekeningresultaat 2010 (analyse rekeningresultaat) opgenomen.
Voorgesteld wordt het batig saldo 2010 ad € 22,5 miljoen toe te voegen aan de Vrij Aanwendbare Reserve (VAR).
Jaarrekening
331

Jaarrekening 2010
332
2.1 Balans
F ry s l â n: i e p e n e n e i g e n
Activa
Vaste activa
31 december 2009 31 december 2010
immateriële vaste activa 0 0
Materiële vaste activa
Investeringen met economisch nut 29.439.251 57.842.807
Investeringen met maatschappelijk nut 183.955.790 221.287.270
Financiële vaste activa
213.395.041 279.130.077
Kapitaalverstrekking aan deelnemingen 3.075.478 3.075.478
Overige langlopende leningen u/g 93.592.187 57.403.935
Overige uitzettingen met looptijd >1 jaar 39.038.243 40.248.931
Bijdragen aan activa in eigendom van derden 23.254.857 31.677.742
158.960.765 132.406.085
Toaal vaste activa
Vlottende activa
Voorraden
372.355.806 411.536.163
Niet in exploitatie bouwgronden 31.227.522 39.066.492
Onderhanden werken 229.675 176.950
Gereed product en handelsgoederen 0 0
Vooruitbetalingen 8.000.112 14.013.569
Uitzettingen korter dan één jaar
39.457.308 53.257.011
Vorderingen op openbare lichamen 28.163.965 24.976.234
Verstrekte kasgeldleningen 0 0
Rek.courant met niet fin.instellingen 0 0
Overige vorderingen 4.554.637 3.737.448
Overige uitzettingen 17.890 17.890
32.736.491 28.731.573
liquide middelen 9.818.417 21.970.373
Overlopende activa 39.570.746 21.183.873
Totaal vlottende activa 121.582.963 125.142.829
Totaal activa 493.938.770 536.678.992

passiva
Vaste passiva
Eigen vermogen
31 december 2009 31 december 2010
Algemene reserve 61.853.239 35.156.159
Bestemmingsreserves 90.975.040 114.736.403
Nog te bestemmen resultaat 14.434.531 22.500.818
167.262.810 172.393.380
Voorzieningen
Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico's 9.097.489 15.609.623
Door derden beklemde middelen met een specifieke aanwendingsrichting 1.918.781 2.020.927
11.016.270 17.630.550
Vaste schulden met een rentetypische looptijd van één jaar of langer
Onderhandse leningen van binnenlandse banken en financiële instellingen 36.000.000 0
Door derden belegde gelden 136.134 113.445
Waarborgsommen 2.425 2.325
36.138.559 115.770
Totaal vaste passiva 214.417.639 190.139.700
Vlottende passiva
netto vlottende schulden met een rentetypische looptijd
van één jaar of korter
Kasgeldleningen 25.000.000 10.000.000
Overige schulden 104.531.663 139.260.593
129.531.663 149.260.593
Overlopende passiva
Voorschotbedragen overheden voor uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel 156.717.862
Overige overlopende passiva 39.644.929 40.560.837
149.989.469 197.278.699
Totaal vlottende passiva 279.521.131 346.539.292
Totaal passiva 493.938.770 536.678.992
niet uit de balans blijkende verplichtingen
Gewaarborgde geldleningen 2.182.740 1.870.108
Huurcontract tijdelijke huisvesting 3.200.000 1.600.000
Leasecontract kopieerapparaten 628.032 314.016
Jaarrekening
333

Jaarrekening 2010
334
2.2 programmarekening over begrotingsjaar
Begroting 2010 Begroting 2010
F ry s l â n: i e p e n e n e i g e n
Bedragen x € 1.000 voor wijziging na wijziging rekening 2010
programma Baten lasten saldo Baten lasten saldo Baten lasten saldo
1 Bestuur en veiligheid 545 11.058 -10.513 925 17.268 -16.343 1.054 16.927 -15.873
2 Verkeer en vervoer 56.245 106.727 -50.482 80.069 152.128 -72.059 65.348 119.549 -54.201
3 Wetter 1.057 5.740 -4.683 933 5.739 -4.806 1.998 6.555 -4.557
4 Milieu 1.006 16.754 -15.748 3.186 19.868 -16.682 3.170 19.736 -16.566
5 Landelijk gebied 38.368 69.772 -31.404 40.288 70.881 -30.593 38.565 63.248 -24.683
6 Economie, recreatie en toerisme 2.965 61.542 -58.577 7.045 58.716 -51.671 4.756 37.138 -32.382
7 Sociaal beleid en zorg 36.876 64.332 -27.456 46.987 71.747 -24.760 47.853 67.599 -19.746
8 Kultuer, taal en ûnderwiis 180 46.021 -45.841 756 46.461 -45.705 687 44.585 -43.898
9 Ruimte en wonen 879 9.243 -8.364 3.135 12.074 -8.939 2.863 9.337 -6.474
subtotaal programma's 138.121 391.189 -253.068 183.324 454.882 -271.558 166.294 384.674 -218.380
Algemene dekkingsmiddelen
Provinciale heffingen 54.127 54.127 55.964 55.964 56.641 56.641
Algemene uitkering 106.332 106.332 132.638 132.638 132.638 132.638
Dividenden
Overige alg. dekkingsmiddelen
43.384 2.730 40.654 36.393 2.730 33.663 38.438 2.730 35.708
(financieringsfunctie) 13.859 984 12.875 13.586 1.492 12.094 12.000 1.535 10.465
Saldo compensabele BTW en uitkering BCF 1.052 855 197 49 49 132 2 130
Overige algemene dekkingsmiddelen 965 12.852 -11.887 190 16.873 -16.683 450 12.155 -11.705
subtotaal algemene dekkingsmiddelen 219.719 17.421 202.298 238.820 21.095 217.725 240.299 16.422 223.877
Onvoorzien
gerealiseerd resultaat
0 339 -339 339 -339
voor bestemming 357.840 408.610 -50.770 422.144 476.316 -54.172 406.593 401.435 5.158
Toevoeging/onttrekking aan reserves
1 Bestuur en veiligheid 110 110 110 110 113 113
2 Verkeer en vervoer 7.763 15.463 -7.700 26.232 18.053 8.179 26.070 36.173 -10.103
3 Wetter 10 10 30 10 20 30 10 20
4 Milieu 150 150 194 2.505 -2.311 303 2.616 -2.313
5 Landelijk gebied 14.984 7.319 7.665 22.435 19.226 3.209 22.459 24.873 -2.414
6 Economie, recreatie en toerisme 25.700 4.334 21.366 38.153 26.824 11.329 41.618 42.882 -1.264
7 Sociaal beleid en zorg 4.675 4.675 6.020 1.256 4.764 6.035 3.556 2.479
8 Kultuer, taal en ûnderwiis 2.378 250 2.128 4.887 3.542 1.345 5.025 5.140 -115
9 Ruimte en wonen
Algemene dekkingsmiddelen
569 825 -256 1.496 1.053 443 1.511 1.903 -392
en onvoorzien 59.588 26.683 32.905 67.647 32.630 35.017 67.605 36.273 31.332
sub-totaal mutaties reserves 115.927 54.874 61.053 167.204 105.099 62.105 170.769 153.426 17.343
gerealiseerd resultaat na bestemming 473.767 463.484 10.283 589.348 581.415 7.933 577.362 554.861 22.501

2.3. grondslagen voor waardering en resultaatbepaling
inleiding
Onderstaande samenvatting van de grondslagen, waarop de financiële verslaglegging is gebaseerd, is bedoeld als
leidraad voor een juiste interpretatie van de financiële overzichten. De jaarrekening 2010 is opgesteld met volgens
het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV). Daarnaast is rekening gehouden met
de bepalingen zoals opgenomen in de op 16 december 2009 door Provinciale Staten vastgestelde Financiële
Verordening Provincie Fryslân en de daaraan gerelateerde nota’s.
Algemene grondslagen
De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat vinden plaats op basis van historische
kosten. Tenzij bij het desbetreffende balanshoofd anders is vermeld, worden de activa en passiva opgenomen
tegen nominale waarden.
De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Baten en winsten worden
slechts genomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico's die hun oorsprong vinden
voor het einde van het begrotingsjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening
bekend zijn geworden.
Personeelslasten worden in principe toegerekend aan het boekjaar waarop zij betrekking hebben. Als gevolg
van het formele verbod op het opnemen van voorzieningen c.q. schulden uit hoofde van jaarlijks terugkerende
arbeidskostengerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume, worden sommige personele lasten echter
toegerekend aan de periode waarin uitbetaling plaatsvindt. Dit gebeurt onder andere bij overlopend vakantiegeld.
Met ingang van 2009 is de verplichting om te tijdschrijven als basis voor de kostenverdeling vervallen. Bepaalde
medewerkers zijn nog wel verplicht tijd te schrijven. Dit is het geval wanneer formatie gedekt wordt uit specifieke
(investering) projecten, waarbij het noodzakelijk is voor de verantwoording om de daadwerkelijk gemaakte uren
op het project te registreren.
Het resterende saldo op de kostenplaatsen wordt doorbelast naar de thema’s of beleidsvelden op basis van de prijs
per fte keer het aantal fte’s werkzaam per thema of beleidsveld, de bedrijsfvoeringskosten. Dit is voor het gehele
concern toegelicht in het Jaarverslag Hoofdstuk 4, paragraaf 7 bedrijfsvoering.
Balans
Op de balans zijn alleen de posten opgenomen die bij de provincie aanwezig zijn. Bij het opstellen van de jaarrekening
2010 is uitgegaan van het vastgestelde beleid zoals dit is opgenomen in de op 16 december 2009
door Provinciale Staten vastgestelde Nota Uitvoering Begroting 2010 (geamendeerd vastgesteld), Nota Reserves,
Voorzieningen en Overlopende passiva, Nota Waarderen, Activeren en Afschrijven 2010.
Daarnaast is rekening gehouden met de op 16 november 2008 door Provinciale Staten vastgestelde Nota
Afschrijvingsbeleid Bouwurk. Met ingang van 2010 wordt uitgegaan van de nieuwe nota's die in december
2009 zijn vastgesteld, waarbij voor de wijze waarop de tijdelijke budgetten zijn verwerkt wordt verwezen naar
de toelichting bij hoofdstuk 3.
Jaarrekening
335

Jaarrekening 2010
336
F ry s l â n: i e p e n e n e i g e n
Vaste Activa
Artikel 59 BBV beschrijft het onderscheid tussen investeringen met uitsluitend maatschappelijk nut in de openbare
ruimte en investeringen met een (beperkt) economisch nut. Investeringen die op enigerlei wijze kunnen leiden tot
of bijdragen aan het verwerven van inkomsten zijn investeringen met economisch nut. De vraag of de investering
geheel kan worden terugverdiend is niet relevant voor de classificatie.
De afschrijvingen worden conform de afschrijvingstermijnen berekend. De afschrijving begint te lopen vanaf
1 januari van het jaar na oplevering van de investering. De rentelasten worden in de rekening van baten en lasten
verantwoord, behoudens de in voorkomende gevallen berekende bouwrente. Deze wordt geactiveerd. De periode
van bouwrente eindigt op het einde van het jaar waarin de investering wordt opgeleverd. Deze rentelasten
worden berekend op basis van de boekwaarde per 1 januari en de gemiddelde boekwaarde van de vermeerderingen
en verminderingen in het verslagjaar.
Op 16 december 2009 is de nota Waarderen, Activeren en Afschrijven 2010 door PS vastgesteld. Deze nota
bepaals dat er vanaf 2010 alleen nog maar lineair wordt afgeschreven en dat er geen interne rente meer wordt
toegerekend.
immateriële vaste activa
Dit zijn kosten verbonden aan het sluiten van geldleningen, het saldo van agio en disagio en de kosten van
onderzoek en ontwikkeling. Per 31 december 2008 had de provincie geen immateriële vaste activa. Het beleid is,
om immateriële vaste activa niet te activeren. Indien zich de noodzaak voordoet om dit toch te doen, dient over
een dergelijk voornemen door Provinciale Staten een besluit te worden genomen, waarin ingegaan wordt op de
wijze van waardering, afschrijving en rentetoerekening.
Materiële vaste activa met economisch nut
Deze materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de verkrijging- of vervaardigingprijs. Het kan zijn dat er
in het verleden reserves op deze investeringen zijn afgeboekt; dit is nu conform het BBV niet meer toegestaan.
De gehanteerde afschrijvingingstermijnen bedragen in jaren:
Huisvesting en inrichting (Bouwurk)
Casco (Betreft het grootste deel vd investering) 48 jaar
Daarnaast hebben verschillende deelinvesteringen een aparte afschrijvingstermijn gekregen
in verband met technische levensduur
Apparatuur 3 jaar
Automatisering 5 jaar
Voertuigen 6 jaar
Vaartuigen
Aanhangmotoren 3 jaar
Polyester speedboten 6 jaar
Kranen/navigatie- + communicatieapp./generatoren 10 jaar
Vasten motoren/spudpalen/lieren 15 jaar
Conventionele vaartuigen 30 jaar

Materiaal buitendienst
GPS-ontvangers 3 jaar
Maaimachines/hogedrukreinigers 6 jaar
Bebakeningwagens/zoutstrooiers/heftrucks 10 jaar
Sneeuwploeg/gladheidsbestrijdingsinstallaties 15 jaar
Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut.
De provincie schrijft af op deze middelen. Specifieke investeringsbijdragen van derden worden op de
desbetreffende investeringen in mindering gebracht; in die gevallen wordt op het saldo afgeschreven.
Op deze investeringen kunnen reserves in mindering worden gebracht.
De gehanteerde afschrijvingstermijnen bedragen in jaren:
Weginfrastructuur
Wegmeubilair/halteplaatsen/VRI 15 jaar
Wegen/verharding 30 jaar
Natte infrastructuur
Oeververdediging/bodem/vaarwegmeubilair 30 jaar
Afstandsbedieningen 25 jaar
Bruggen/sluizen/aquaducten 50 jaar
Financiële vaste activa
De waardering van de deelnemingen vindt als volgt plaats:
De aandelen van de Nederlandse Waterschapsbank, de Noordelijke Ontwikkeling Maatschappij (NOM) en van
de Visafslag Lauwersoog zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. De aandelen Falcon en BNG zijn tegen
verkrijgingsprijs opgenomen onder de deelnemingen. Verder zijn de obligaties van het Jorritsma-Boschmafonds
tegen nominale waarde opgenomen en de aandelen van dit fonds tegen historische waarde. De Grootboeken
der Nationale Schuld van het BUMA legaat staan te boek voor de nominale waarde.
Activa en passiva worden gewaardeerd op basis van de verkrijging- of vervaardigingprijs.
De aandelen NUON zijn in 2006 ingebracht in houdstermaatschappij Falcon. De provincie is 100% aandeelhouder
van Falcon. De waardering is gelijk aan de oorspronkelijke verkrijgingprijs van de NUON aandelen. Bij de afwikkeling
van de verkoop van deelnemingen van het NUON is bepaald dat niet het gehele verkoopbedrag in aandelen
wordt omgezet, maar dat voor het garantiedeel door het NUON een geldbedrag uitgekeerd wordt, dat vervolgens
weer als achtergestelde lening aan het NUON wordt verstrekt. De verstrekking van de lening is in de balans
verwerkt onder de financiële vaste activa. De overeenkomsten tot het verstrekken van een aantal achtergestelde
converteerbare geldleningen zijn ultimo 2001 opgemaakt.
De eventueel door de provincie aangekochte obligaties zijn opgenomen onder de vlottende activa.
In 2005 is een lening verstrekt aan de Gemeente Heerenveen, groot € 22 mln. Dit betreft besluit BW 12 2004,
d.d. 15-9-2004. De lening wordt verstrekt in verband met de afwikkeling van IBF en is bedoeld voor herfinanciering
van het bedrijventerrein Klaverblad Noord-Oost. De looptijd is 13 jaar. Daarnaast zijn in het verleden
geldleningen verstrekt aan diverse stichtingen, bedrijven en instellingen.
Jaarrekening
337

Jaarrekening 2010
338
F ry s l â n: i e p e n e n e i g e n
De dividenduitkeringen van de BNG, NWB en Vitens worden verantwoord via het stelsel van baten en lasten.
Dit houdt in, dat de vergadering van aandeelhouders besloten moet hebben over de hoogte van het dividend.
De dividendbate over het jaar 2009 is daarom in de jaarrekening 2010 verantwoord. Het dividend van houdstermaatschappij
Falcon over 2009 is verantwoord in 2010. Daarnaast is er een dividenduitkering verantwoord over
2010, dit zijn de rendementen van Falcon over 2010
Als bijdragen in activa in eigendom van derden zijn enkele posten opgenomen.
Vlottende activa
Vlottende activa zijn de voorraden, de uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar, de liquide
middelen en de overlopende activa.
De voorraden, waaronder de voorraad gronden, zijn gewaardeerd tegen verkrijgingprijs.
Bij de voorraden zijn vanaf 2009 opgenomen de aangekochte gronden in het kader het investeringskrediet
grondaankopen (IKG). Dit is vastgesteld op 22 april 2009. De provincie verwerft gronden voor de uitvoering pMJP
voor de beleidsdoelen ten behoeve van landbouw, natuur en het provinciale grondbeleid.
Vorderingen, overlopende activa en liquide middelen
Deze activa zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. Voor onverwachte oninbaarheid is een voorziening in
mindering gebracht. Als een vordering na een incassoprocedure als oninbaar wordt ingeschat, wordt deze opgenomen
in de voorziening.
passiva
Passiva worden ingedeeld in vaste en vlottende passiva.
Vaste passiva
Onder vaste passiva wordt verstaan het eigen vermogen, de voorzieningen en de vaste schulden met een rentetypische
looptijd van één jaar of langer. Op 16 december 2009 is door u de Nota Reserves en Voorzieningen vastgesteld.
In deze nota is het algemene beleid met betrekking tot reserves, voorzieningen en overlopende passiva
opgenomen. Het beleid rondom de tijdelijke budgetten is weergegeven in de Nota Uitvoering Begroting 2010.
Daarin is ook vastgelegd hoe Gedeputeerde Staten de jaarovergang tijdelijke budgetten mag uitvoeren.
Ten aanzien van de reservering van resterende middelen bij tijdelijke budgetten zijn de spelregels conform deze
nota toegepast.
Het eigen vermogen bestaan uit reserves en het resultaat na bestemming volgend uit de programmarekening.
Rerserves worden gevormd conform de door u genomen besluiten. Ook onttrekkingen geschieden conform de
door u daartoe genomen besluiten.
Onttrekkingen ten behoeve van investeringen worden direct in mindering gebracht op de desbetreffende aanschaffingsprijs
of vervaardigingskosten. Toevoegingen aan de reserves dienen te lopen via het rekeningsalde.
Bij bestemmingsreserves met bespaarde rente is een percentage van 3.75% gehanteerd die jaarlijks wordt
toegevoegd.
Voorzieningen worden gewaardeerd op het nominale bedrag van de betrokken verplichting c.q. het voorzienbare
verlies. De pensioenverplichting ten behoeve van GS-leden is op contante waarde van de toekomstige uitkeringsverplichting
gewaardeerd.

Voorzieningen worden gevormd wegens:
a. verplichtingen en verliezen waarvan de omvang op de balansdatum onzeker is, doch redelijkerwijs
in te schatten;
b. op de balansdatum bestaande risico’s ter zake van bepaalde te verwachten verplichtingen of verliezen
waarvan de omvang redelijkerwijs is te schatten;
c. kosten die in een volgend begrotingsjaar zullen worden gemaakt, mits het maken van die kosten zijn
oorsprong mede vindt in het begrotingsjaar of in een voorafgaand begrotingsjaar en de voorziening strekt
tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal begrotingsjaren;
d. van derden verkregen middelen die specifiek besteed moeten worden.
De langlopende schulden zijn tegen nominale waarde gewaardeerd.
Vlottende passiva
Onder vlottende passiva zijn opgenomen voorschotbedragen overheden voor uitkeringen met een specifiek
bestedingsdoel en netto-vlottende schulden, met een rentetypische looptijd korter dan één jaar.
De kortlopende schulden zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde.
De overlopende passiva zijn gewaardeerd tegen nominale waarde.
Waarborgen en garantstellingen
De verplichtingen voortvloeiende uit het waarborgen van geldleningen zijn conform het BBV op de balans vermeld
maar maken daar geen deel van uit. Dit betreffen borgstellingen van opgenomen leningen van diverse instellingen.
Jaarrekening
339

Jaarrekening 2010
340
2.4 Toelichting op de balans
F ry s l â n: i e p e n e n e i g e n
Vaste activa
immateriële vaste activa 31 december 2009 31 december 2010
0 0
Materiële vaste activa 31 december 2009 31 december 2010
Investeringen met economisch nut
Boekwaarde per 1 januari 24.409.109 29.439.251
Investeringen 9.646.719
Bijdrage derden -45.378 -45.378
Afschrijvingen -4.571.198
Boekwaarde per 31 december 29.439.251 29.393.873
Investeringen met maatschappelijk nut
Boekwaarde per 1 januari 168.406.450 183.955.790
Investering 80.966.851 92.088.475
Bijdragen derden -54.779.635 -51.180.859
Afwaarderingen
Afschrijvingen -10.637.876 -3.576.136
Boekwaarde per 31 december 183.955.790 221.287.270
specificatie aanschafwaarde totaal boekwaarde
afschrijvingen 31-12- 2010
Investeringen met economisch nut 0
Gronden en terreinen 1.916.533 253.821 1.662.711
Woonruimten 0
Bedrijfsgebouwen 74.427.227 22.819.689 51.607.538
Vervoersmiddelen 2.335.273 1.688.119 647.155
Machines, apparaten en installaties 5.742.643 2.878.708 2.863.935
Overige materiële vaste activa 2.606.859 1.545.391 1.061.468
Boekwaarde per 31 december 87.028.536 29.185.728 57.842.807
Investeringen met maatschappelijk nut
Grond-, weg- en waterbouwkundige werken 264.042.921 42.755.651 221.287.270
Financiële vaste activa 31 december 2009 31 december 2010
Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen
Boekwaarde per 1 januari 3.075.478 3.075.478
(Des) investeringen 0 0
Boekwaarde per 31 december 3.075.478 3.075.478
Deelnemingen
Aandeel in Eigen Vermogen belangrijkste deelnemingen
NV Bank voor Nederlandse Gemeenten 3.044.254*)
Nederlandse Waterschapsban 1.537.493*)
*) De waardebepaling van de deelneming is gebaseerd op gegevens uit het Jaarverslag 2009.

BV Falcon 2.171.383
De NUON aandelen zijn ondergebracht in de “B.V. Houdstermaatschappij Falcon”. Deze houdstermaatschappij is
voor 100% in het bezit van de provincie. In 2009 zijn de aandelen van het productie- en leveringsbedrijf van
Nuon verkocht aan Vattenfall. De aandelen van het gesplitste netwerkbedrijf Alliander zijn nog wel in publieke
handen. Het aandeel van Alliander in het Eigen Vermogen van Falcon bedraagt € 90 mln en is niet uitkeerbaar.
Het eigen vermogen van Falcon bedraagt per einde 2010 € 1.309.000.000,--. Vanaf 2009 is de provincie dus
indirect (via B.V. Houdstermaatschappij Falcon) grootaandeelhouder in Alliander NV. Nuon (t/m 2009) en Alliander
(vanaf 2010) keren dividend uit aan Falcon.
De waardering van de deelneming is gelijk aan de oorspronkelijke verkrijgingprijs van de NUON aandelen van
€ 2.171 383,33. Deze aandelen zijn ingebracht ten behoeve van het verkrijgen van de aandelen BV Houdstermaatschappij
Falcon. De verkrijgingprijs is daarmee gelijk aan de ingebrachte waarde. De waardering van de
aandelen BV Falcon is conform het Besluit Begroting en Verantwoording. Gemeenten en Provincies (BBV) en is
in overleg met de externe accountant tot stand gekomen.
Overige langlopende leningen
Boekwaarde per 1 januari 58.163.951 94.163.951
(Des) investeringen 36.000.000 -35.464.526
Voorziening geldlening -571.763 -1.295.490
Boekwaarde per 31 december 93.592.188 57.403.935
Financiële VA Overige uitzettingen met looptijd =1 jaar
Boekwaarde per 1 januari 36.863.307 39.038.243
Vermeerderingen 2.174.936 1.210.688
Boekwaarde per 31 december 39.038.243 40.248.931
Bijdragen aan activa in eigendom van derden
Boekwaarde per 1 januari 15.949.696 23.254.857
Vermeerderingen 8.578.775 8.863.010
Verminderingen -1.270.967 -437.478
Afschrijvingen -2.647 -2.647
Boekwaarde per 31 december 23.254.857 31.677.742
Jaarrekening
341

Jaarrekening 2010
342
F ry s l â n: i e p e n e n e i g e n
Vlottende activa
Voorraden 31 december 2009 31 december 2010
Niet in exploitatie bouwgronden 31.227.522 39.066.492
Onderhanden werken 229.675 176.950
Vooruitbetalingen 8.000.112 14.013.569
Verloop investeringskrediet grondaankopen (IKG)
Boekwaarde per 1 januari 31.227.522
Vermeerderingen 12.831.441
Verminderingen -4.992.470
Boekwaarde per 31 december 39.066.493
Uitzettingen korter dan één jaar 31 december 2009 31 december 2010
Vorderingen op openbare lichamen 28.163.965 24.976.234
Verstrekte kasgeldleningen 0 0
Rek.courant met niet fin.instellingen 0 0
Overige vorderingen 4.554.637 3.737.448
Bij de overige vorderingen is een voorziening dubieuze debiteuren opgenomen. Het verloop in 2010 is als volgt:
Voorziening dubieuze debiteuren.
Boekwaarde per 1 januari 1.665.169 1.629.575
Oninbaar -13.169 -2.785
Alsnog voldaan -11.753 -2.145
Overige afname -53.633 -27.267
Opgenomen 42.961 147.881
Boekwaarde per 31 december 1.629.575 1.745.259
Overige uitzettingen 17.890 17.890
liquide middelen 31 december 2009 31 december 2010
Kas FP&C 1.944 3.554
Friesland bank 10.665 0
Bank Nederlandse Gemeenten 140 119
Rabobank (huisbankier) 7.114.677 8.841.363
Parkeerrekening NUON 0 0
Groenfonds 1.413.712 671.172
Groenfonds Garantielen. Grondaank. EHS Fryslân 1.270.967 1.708.445
RC Groenfonds Boerderijverplaatsing 201.001 2.009.295
SNS-bank 0 116
ABN-AMRO 0 2.130
Rabobank mobiliteitsfonds 0 8.726.548
Postbank 6.312 7.632
9.818.417 21.970.373

Verloop Groenfonds ILG
Saldo Groenfonds per 1 januari 12.064.867 1.413.713
Ontvangen voorschotten LNV ILG 35.171.326 34.016.066
Rentebaten 255.978 57.633
Onttrekkingen ILG -46.078.458 -34.816.239
Saldo Groenfonds per 31 december 1.413.713 671.172
Overlopende activa 31 december 2009 31 december 2010
Overlopende activa
Rijksweg A7 11.728.510
SGB 423.689
Overig
Vooruitbetaald 6.285.173 0
18.437.372 0
nog te ontvangen bedragen 31 december 2009 31 december 2010
Dividend Falcon 13.974.230 15.674.866
Opcenten 2009 4.831.957 4.932.364
Debiteuren PMV 545.909 72.854
Nog te ontvangen rente 565.250 29.916
SNN subsidie A7 717.129
Grondwaterheffing 62.684
Overig 436.214 473.873
21.133.374 21.183.873
Totaal overlopende activa 39.570.746 21.183.873
Vaste passiva
Eigen Vermogen 1 januari mutatie beschikken 31 december begrotings
2010 vormen 2010 mutatie
Algemene reserve 76.287.770 22.988.588 64.120.199 35.156.159 14.745.585
Overige bestemmingsreserve*) 90.948.036 130.437.537 106.649.171 114.736.402 -104.684.086
Resultaat na bestemming 22.500.818
167.235.806 153.426.125 170.769.370 172.393.380 -89.938.501
Saldo eigen vermogen na begrotingsmutatie 82.454.879
algemene reserve (buffer) 8.750.000
*) In begingbalans € 27.000,- aangepast, overgeboekt naar Overlopende Passiva Post. Betreft bijdrage derde.
Jaarrekening
343

Jaarrekening 2010
344
F ry s l â n: i e p e n e n e i g e n
1 januari mutatie mutatie afschrijvings- 31 december
Overzicht en verloop reserve 2010 vormen beschikken lasten 2010
R. Algemene reserve 8.750.000 8.750.000
R. Variabele algemene reserve 67.537.770 22.988.588 64.120.199 26.406.159
R. (ver-)Nieuwbouw provinciehuis 4.495.916 1.975.527 202.272 2.602.231 3.666.940
R. Stelpost infrastructuur (2008 ev) 8.028.950 8.028.950 0
R. 2,5% provinciale bijdrage
bodemsanering 63.590 63.590
R. EHS grondverwerving 5B-2 902.868 20.879 923.747
R. RW A7 bijdrage reserve infrastructuur 2.837.453 1.504.000 2.630.493 1.710.961
R. Frictiekosten en infoplan 2011 4.570.000 4.570.000
reserve tijdelijke budgetten
R. TA4 FMP Noordelijke Elfsteden Route 1.982.000 3.155 310.000 1.675.155
R. MPP infrastructuur opcenten storting -6.455.733 12.739.033 5.248.108 1.035.192 0
R. UP U3: FMP spoor 1 fase 2 2006-2013 0 -106.363 0 -106.363
R. TA6 Convenant A7 2007-2013 2.009.631 2.498.114 1.707.958 2.799.787
R. TA7 Convenant Westergozone
2007-2013 480.274 986.395 584.784 881.885
R. UP U8: FMP spoor 2 0 -778.674 0 -778.674
R. MPP: Bulk nog toe te delen 50.000 0 50.000 0
R. MPP MC: FMP spoor 1 fase 1 0 885.037 0 885.037
R. TA3 Convenant Leeuwarden
2000-2010 5.268.505 2.302.059 4.582.256 2.988.308
R. TA1 Convenant A7 1999-2006 680.000 530.464 678.080 532.384
R. TA5 FYLG 2007-2013 21.126.645 23.887.058 20.512.341 24.501.362
R. TA2 Convenant Westergozone
1999-2006 45.209 45.209 45.209 45.209
R. TA8 RSP Regionaal Economisch
Pakket REP Falcon 3.316.657 0 3.316.657
R. TA9 RSP Openbaar Vervoer Falcon 1.147.000 3.582.000 1.147.000 3.582.000
R. TA10 RSP Zuiderzeelijn Provinciefonds 13.228.926 0 13.228.926
R. TA11 Progr Bereikbaarheid
Leeuwarden 2010-2014 6.055.500 2.984.064 6.028.064 3.011.500
tijdelijk budget categorie A 32.389.031 66.103.134 40.893.800 1.035.192 56.563.173
R. Tijdelijke budgetten programma 6 33.792.017 36.516.343 33.709.578 36.598.782
R. Tijdelijke budgetten programma 7 7.455.208 3.555.953 6.034.999 4.976.162
R. Tijdelijke budgetten programma 8 2.599.344 5.140.141 5.025.488 2.713.997
R. Tijdelijke budgetten programma 9 2.771.217 1.903.012 1.511.381 3.162.848
R. Tijdelijke budgetten programma 4 0 1.927.336 34.687 1.892.649
R. Verrek reserve begrotingsruimte 1.658.139 970.296 619.435 2.009.000
tijdelijk budget categorie B 48.275.925 50.013.081 46.935.568 51.353.438
R. Tijdelijke budgetten programma 1 160.000 0 113.252 46.748
R. Tijdelijke budgetten programma 2 -7.696.191 2.135.061 1.902.530 -7.463.660
R. Tijdelijke budgetten programma 3 19.773 9.750 29.523 0
R. Tijdelijke budgetten programma 4 193.821 688.941 268.152 614.610
R. Tijdelijke budgetten programma 5 1.740.900 964.882 1.946.293 759.489
R. Tijdelijke budgetten programma 10 0 2.047.282 0 2.047.282
R. Tijdelijke budgetten bedr voering -464.000 405.000 60.915 -119.915
tijdelijk budget categorie C -6.045.697 6.250.916 4.320.665 -4.115.446

stand van zaken reserves
R. Algemene reserve Flexibel te besteden bufferreserve. De buffer is bepaald op € 8.75 mln.
R. (ver-)Nieuwbouw Provinciehuis Dekking kosten tijdelijke huisvesting ivm ver-/nieuwbouw Provinciehuis.
R. Stelpost Infrastructuur (2008 ev) Dekking kosten toekomstige infrastructurele werken. In 2010 afgewikkeld.
R. 2,5% provinciale bijdrage Omvat budget om aan de wettelijke verplichting van 2,5% bijdrage te
bodemsanering voldoen. Daarnaast wordt ook de aanpak van de oude gasfabrieken
uit deze reserve betaald.
R. RW A7 bijdrage reserve infrastructuur Provinciaal geld, beschikbaar voor aanleg RW A7.
R. Frictiekosten en infoplan 2011
R. Tijdelijke budgetten De tijdelijke budgetten worden in drie categorieën ingedeeld waarbij
elke categorie zijn eigen spelregels bekend voor wat betreft de jaarovergang
en het aangaan van verplichtingen.
Voorzieningen 1 januari mutatie mutatie 31 december
2010 toevoeging aanwending 2010
Bestaande risico's 9.097.489 6.545.257 33.123 15.609.624
Van derden verkregen met specifieke
bestemming 1.918.781 6.831.619 6.729.473 2.020.927
11.016.269 13.376.876 6.762.595 17.630.551
Overzicht en verloop voorziening 1 januari mutatie mutatie 31 december
2010 toevoeging aanwending 2010
V. Waardeoverdracht pensioenen GS leden 872.001 5.424.920 0 6.296.921
V. Wachtgelden PS-leden 342.241 0 17.145 325.096
V. Onderhoud GSVW 978.981 6.713.705 6.561.343 1.131.343
V. Legaat van Harinxma thoe Sloten 21.271 160 113 21.318
V. Boot It Fryske Gea (IFG) 48.894 20.647 15.978 53.563
V. Jorritsma-Boschmafonds 404.012 16.216 89.168 331.062
V. Grafiekcollectie Knecht-Drenth 0 73.059 73.059 0
V. Uitbr/instandh grafiekcollectie Knecht-Drenth 354.597 22.689 0 377.286
V. Buma-legaten 159.919 5.790 5.790 159.919
V. Risicovoorziening grondaankopen 7.834.353 1.099.690 0 8.934.043
11.016.269 13.376.876 6.762.595 17.630.551
stand van zaken voorzieningen
V. Waardeoverdracht pensioenen GS leden. Risico voorziening. Ter dekking van betaling van afkoopsommen aan
ABP voor pensioenen van GS-leden.
V. Wachtgelden PS-leden. Risico voorziening.Ter dekking van wachtgeld voor PS-leden.
V. Onderhoud GSVW. Voorziening ten behoeve van het onderhoud aan de grootscheepsvaarwaters, Prinses
Magrietkanaal en Van Harinxmakanaal.
V. Legaat van Harinxma thoe Sloten. Legaat ten behoeve van onderhoud van een kamer in het Fries Museum.
V. Boot It Fryske Gea (IFG). Risico voorziening. Voor aanschaf en onderhoud van een nieuwe boot.
V. Jorritsma-Boschmafonds. Fonds gevormd door een legaat ten behoeve van uitkering aan studenten.
V. Grafiekcollectie Knecht-Drenth.
V. Uitbr/instandh grafiekcollectie Knecht-Drenth. Schenking ten behoeve van aankoop, instandhouding en
aankoop Graffiekcollectie. De collectie is ondergebracht bij het Fries Museum.
V. Buma-legaten. Legaat ten behoeve van de provinciale bibliotheek, Tresoar.
V. Risicovoorziening grondaankopen. Risicovoorziening. Bij aankoop en verkoop van de gronden via DLG wordt
20% van het aan- of verkoopbedrag toegevoegd of onttrokken. aan de voorziening. Dit om de risico's van
waardeverlies bij de verkoop af te dekken. De 20% is een inschatting van de gemiddelde waardedaling.
Jaarrekening
345

Jaarrekening 2009
346
F ry s l â n: i e p e n e n e i g e n
Langlopende schulden 1 januari vermeerdering aflossingen 31 december
2010 2010
Onderhandse leningen van banken
en financiële instellingen 36.000.000 36.000.000 0
Door derden belegde gelden 136.134 22.689 113.445
Waarborgsommen 2.425 400 500 2.325
36.138.559 400 36.023.189 115.770
stand van zaken langlopende schulden
Door derden belegde gelden
Leningen aangegaan door de provincie ten behoeve van de aankoop van de Grafiekcollectie Knecht-Drenth.
Vlottende passiva
Kortlopende schulden 1 januari 2010 vermeerdering aflossingen31 december 2010
Kasgeldleningen 25.000.000 512.000.147 527.000.147 10.000.000
Overige schulden 25.202.281 866.830.717 860.975.412 32.878.628
Rekening Courant Nazorg fonds 8.789.811 444.804 31.811 9.202.803
Rekening Courant Falcon 70.539.571 60.613.820 33.974.230 97.179.161
RC Groenfonds Kavelruil 201.002 586.813 2.407.855 1.821.042
104.531.663 928.476.154 897.389.308 141.081.635
voorschotbedragen overheden
voor uitkeringen met een 1 januari toevoeging aanwending 31 december
specifiek bestedingsdoel 2010 2010
OP Uitvoeringsprogramma SGB 405.840 300.171 706.011
OP RCW diverse reserveringen 75.160 22.848 98.008
OP Programma BDU (Brede Doel Uitkering) 28.026.134 4.793.409 265.023 32.554.520
OP FMP Spoorbrug Alddiel 867.902 867.902 0
OP BDU Openbaar vervoer 6.965.730 2.490.036 9.455.766
OP BDU Spoorlijnen 18.341.405 416.357 18.757.763
OP Grondwaterplan 1.725.445 3.747 726.354 1.002.837
OP Schade grondwaterplan 667.006 914 423.231 244.689
OP WBB 2005-2009 1.824.913 935.426 889.487
OP Energie in de milieuvergunning 19.073 16.202 35.275
OP Externe veiligheid 2006-2010 398.096 647.657 1.045.753
OP Natura 2000-beheerplannen (Rijk)
2007 t/m 2012 449.097 132.485 581.582
OP ILG 22.903.288 34.073.699 35.492.873 21.484.114
OP Wadlopen 36.454 36.454
OP SCW Secretariaat Stuurgroep
Waddenprovincies 71.971 71.971
OP Beeldende Kunst 2005-2008 22.780 22.780 0
OP Bibliotheekvernieuwing 2008 58.295 58.295 0
OP Jeugdhulpverlening 8.546 160 8.546 160
OP Besluit locatiegebonden subsidies 608.404 9.310 599.094
OP Projecten volkshuisvesting 85.551 85.551

OP Stads- en dorpsvernieuwing 1.931.881 65.585 365.886 1.631.580
OP Integrale Stedelijke Vernieuwing 16.688.381 600.993 1.323.789 15.965.585
OP SEPH ServicePunt Handhaving
Waddenzee 20.552 9.137 29.689
OP Skriezekriten en weidevogelsres.
2009 deel 2 702.016 702.016 0
OP Coordinatie rampenbestrijding Waddenzee 101.837 50.136 51.702
OP Mobiliteitsfonds bereikbaarheid Lwd 8.746.278 8.746.278
OP Kennis voor Klimaat Hotspot Waddenzee 155.220 155.182 38
OP Mooi Nederland Rijk 27.784 27.784
OP Leader Technische Hulp Plattelansprojecten 27.000 89.078 116.078
OP Investeringsbudg Stedelijke
Vernieuwing ISV III 4.619.642 4.619.642
OP Topattractie Subs Toerisme Natuurlijk STINAF 447.775 447.775
OP Programma Talinten praktijktest Alcoholslot 20.230 7.963 12.267
OP Economische gevolgen MKZ crisis cofin LNV 182.000 182.000
OP Duurzame Energie Elektrisch Voortbewegen 116.025 116.025
OP Mooi Nederland Gemeente Leeuwarden 7.163 7.163
OP RSP Mobiliteitsfonds via SNN 51.959.594 22.109.921 29.849.673
OP Bodemsanering 7.291.988 390.060 416.502 7.265.546
110.371.540 110.287.456 63.941.135 156.717.862
Was in 2009 tijdelijk budget, bijdrage derde. In beginbalans (€ 27.000 ,-) aangepast.
1 januari mutatie 31 december
overige overlopende passiva 2010 toevoeging aanwending 2010
Bijdrage gemeentes Centrale As 39.183.155 1.210.688 40.393.844
Bijdrage derden in tijdelijke budgetten 461.774 166.993 461.774 166.993
39.644.929 1.377.682 461.774 40.560.836
Betreft gemeentelijke bijdrage aan de Centrale As. Drie gemeentes hebben de bijdrage aan de Centrale As gestort
op een bankrekening. In de provinciale administratie is een vordering en een post nog te betalen opgenomen van
€ 40,3 mln.
Waarborgen en garanties
De verplichtingen, voortvloeiende uit het waarborgen van geldleningen, zijn conform de BBV op de balans
vermeld, maar maken er geen deel van uit. De provincie heeft zich garant gesteld voor de rente en aflossing
van door diverse instellingen aangegane geldleningen.
1 januari 31 december
2010 2010
Gewaarborgde geldleningen 2.182.740 1.870.108
Huurcontract tijdelijke huisvesting 3.200.000 1.600.000
Leasecontract kopieerapparaten 628.032 314.016
Een specificatie van de gewaarborgde geldleningen is opgenomen in bijlage 5.5.
Jaarrekening
347

Jaarrekening 2010
348
F ry s l â n: i e p e n e n e i g e n
Financiële verplichtingen
In de nota uitvoering Begroting 2010 zijn nieuwe afspraken gemaakt met betrekking tot de tijdelijke budgetten.
De nota is op 16 december 2009 vastgesteld. Er zijn nu drie typen tijdelijke budgetten. Per type zijn afspraken
gemaakt. Meer informatie is opgenomen in hoofdstuk 3, Tijdelijke budgetten.
2.5 gebeurtenissen na balansdatum
In de maartciculaire is een definitieve verdeling van de algemene uitkering provinciefonds 2010 opgenomen.
Deze valt € 35. 256 lager uit in verband met apparaatsuitgaven welke nog niet eerder in circulaires was opgenomen.
Dit bedrag wordt verrekend met de uitkering 2011.

2.6 Toelichting op de programmarekening
Thema 5.3 provinciaal Meerjarenprogramma landelijk gebied 2007 t/m 2013 (pMJp)
Aansluiting en toelichting op het verschil van de bestede Rijksbijdragen ILG en onttrekkingen ILG
via RC Groenfonds en RC Rabobank.
specificatie bestede rijksbijdragen ilg
Bestedingen DLG 13.308.095
Bestedingen DR 13.063.913
Overige bestedingen rijksbijdragen ILG 8.879.974
Totaal bestede rijksbijdragen ilg 35.251.982
Onttrekkingen ilg
Via RC Groenfonds 34.816.239
Zie voor specificatie bij 2.4 toelichting op balans, onderdeel liquide middelen
Via RC Rabobank 8.960.655
Totaal onttrekkingen ilg 43.776.894
Verschil bestedingen ilg en onttrekking ilg
Bestede rijksbijdragen ILG 35.251.982
Onttrekkingen ILG 43.776.894
Verschil -8.524.912
Verklaring verschil bestedingen ilg en onttrekking ilg
Verschil tussen daadwerkelijke bestedingen DLG en voorschotten aan DLG -17.467.311
Besteding DR 2009, betaald in 2010 -240.891
Besteding DR 2010, betaald in 2011 317.839
Overige bestedingen 8.879.974
Kostenvergoeding Groenfonds, niet meegenomen in bestedingen -14.523
Totaal verschil -8.524.912
Verklaring verschil tussen daadwerkelijke bestedingen Dlg en voorschotten aan Dlg
Bestedingen FYLG 5.917.627
Bestedingen BBL/IKG/Grond 5.924.216
Beginbalans tussenrekening ILG voorschotten DLG 462.302
Saldo 2010 tussenrekening ILG voorschotten DLG 5.163.166
Totaal verschil 17.467.311
Jaarrekening
349

Jaarrekening 2010
350
2.7 Analyse resultaat na bestemming
x € 1.000
Structurele budgetten 376
Begrotingsruimte 7.936
Tijdelijke budgetten 12.763
Bedrijfsvoering 1.176
Overig 249
22.501
F ry s l â n: i e p e n e n e i g e n
+ = voordeel, - = nadeel x € 1.000
structurele budgetten
programma/Beleidsveld lasten Baten saldo
1 Bestuur en veiligheid
B0101 Provinsjale Steaten en Steategriffy 176 71 246
Minder besteed aan directe ondersteuning PS, o.a. repro.
De extra baten op de structurele beleidsprogramma betreffen de compensatie van herplaatsingskandidaten
en bijdragen van USZO/GAK i.v.m. met ziekte/zwangerschapsverlof personeelsleden.
B0105 Bestuurlijke Zaken 107 38 145
In dit beleidsveld is rekening gehouden met extra lasten voor NHI, de lasten zijn meegevallen.
Daarnaast is de doorgeschoven BTW van het IPO nog niet in de begroting verwerkt.
2 Verkeer en vervoer
B0201 Planvorming en programmering, bestuurlijke samenwerking -11 176 165
Deze hogere baten zijn veroorzaakt doordat er intern meer uren aan de Brede Doel Uitkering zijn
besteed dan begroot. Hierdoor is een hogere dekking op dit beleidsveld ontstaan.
B0203 Instandhouding provinciale infrastructuur -1.278 -51 -1.330
De overbesteding wordt met name veroorzaakt door de hogere lasten gladheidsbestrijding,
€ 900.00,-, hogere lasten depotbeheer Trijehûs, € 200.000,-, uitbreiding wagenpark en hoger
lasten i.v.m. leaseauto's, € 250.000,-, hogere lasten bediening kunstwerken, € 150.000,- .
Er is minder besteed aan de personeelslasten GSVW. met name omdat projecten nog niet tot
uitvoer zijn gekomen, - € 250.000,-
4 Milieu
B0406 Uitvoering vergunningverlening, toezicht en handhaving -70 -185 -255
De hogere lasten zijn veroorzaakt door de REC. De baten zijn achtergebleven bij de verwachting,
omdat de Wabo pas op 1 oktober is gestart. Daardoor ook zijn er minder leges ontvangen.

6 economie, recreatie en toerisme
B0601 Economisch beleid 265 0 265
Bedrijven zijn door de economische recessie minder geneigd tot het doen van investeringen met
als gevolg dat er minder bestedingen op de economische budgetten zijn gedaan dan begroot.
8 Kultuer, taal en ûnderwiis
B0801 Kultuer -353 -13 -367
De bezuiningingen op cultuur zijn nog niet volledig gerealiseerd, hierdoor is een overbesteding op
deze post ontstaan.
10 Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien
B1003 Provinciale heffingen 0 677 677
Meer opcenten ontvangen dan begroot, € 677.000,-
B1005 Dividenden 0 2.045 2.045
Meer dividend Falcon ontvangen dan begroot. Het rendement van de beleggingen Falcon is
door mutatie in de obligatieprotefeuille ontstaan. De verschuivingen hebben plaats gevonden
na de 2 e Berap.
B1006 Interne financiering 0 -1.603 -1.603
De interne rente toerekening is minder hoog dan begroot. Mede doordat grote investeringsprojecten
minder hebben besteed dan begroot. Hierdoor is er minder bouwrente aan toegerekend. Ook zijn er
minder grondaankopen PJMP gerealiseerd.
B1007 Overige algemene dekkingsmiddelen -117 261 144
De post onvoorzien is niet besteed.
De hogere bate wordt met name veroorzaakt door een administratieve boeking om de reserve
ver/nieuwbouw Provinsjehûs te vormen, € 326.000,- Dit betreft de afspraak met PS m.b.t. de reserve
gerelateerde budgetten op de kostenplaats.
Vooruitlopend op het resultaat wordt een post onderbesteding opgenomen, € 114.000,-.
De verkoop van de dienstauto's en de PW 9 heeft € 48.000,- opgeleverd.
B1008 Loon- en prijsstijgingen 181 -1 181
In de Begroting was een stelpost nominaal opgenomen voor de CAO loonstijging 2010.
Deze stelpost was niet volledig benodigd hiervoor
Overige kleine over- en onderbestedingen 62
376
Jaarrekening
351

Jaarrekening 2010
352
F ry s l â n: i e p e n e n e i g e n
lasten Baten saldo
Begrotingsruimte
B9999 Financieel kader
Begrotingsruimte 2e Berap 2010 7.936 0 7.936
Bedrijfsvoering
Onderbesteding salarislasten 6.316
Overbesteding inhuur -6.986
Goederen en diensten per saldo baten en lasten 233
Meer doorbelast uren aan investeringen 969
Meer doorbelaste directe uren beleidsprogramma’s 463
Overig 180
1.176

2.8 samenvatting begrotingsonrechtsmatigheid
De begrotingsrechtmatigheid heeft betrekking op het financiële handelen binnen het kader van de geautoriseerde
begroting, dat als volgt wordt omschreven:
“Financiële beheershandelingen, die ten grondslag liggen aan de baten en lasten (exploitatie), alsmede de balansposten
(investeringen), dienen tot stand te zijn gekomen binnen de grenzen van de geautoriseerde begroting en
hiermee samenhangende programma’s (begrotingscriterium). In de begroting zijn de maxima voor de lasten
vermeld die door Provinciale Staten zijn vastgesteld. Dit houdt in dat de financiële beheershandelingen dienen te
passen binnen de begroting, waarbij het juiste programma, de toereikendheid van het begrotingsbedrag alsmede
het begrotingsjaar van belang zijn.”
Volgens het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) dienen de afwijkingen in de
jaarrekening goed herkenbaar te worden opgenomen en toegelicht. Als blijkt dat de gerealiseerde uitgaven op
programmaniveau hoger zijn, is er sprake van begrotingsonrechtmatigheid. Er zijn verschillende typen begrotingsoverschrijdingen.
Overschrijdingen, die binnen de beleidskaders van de Staten, passen worden in het accountantsoordeel
niet meegewogen.
Zover mogelijk worden de begrotingswijzigingen die gedurende het jaar al bekend waren tijdens het jaar nog aan
u voorgelegd. Begrotingswijzigingen voor het jaar 2010 zijn zoveel mogelijk meegenomen bij de 2 e Bestuursrapportage
per 1 september 2010. Begrotingswijzigingen daarna moeten in de jaarstukken worden toegelicht en
worden door u met de vaststelling van de Jaarrekening 2010 geautoriseerd.
Voor de investeringen wordt een krediet beschikbaar gesteld voor de duur van het project. Dit kan over meerdere
jaren zijn. De kredieten zijn echter niet altijd in een bestedingsritme begroot. Op deze wijze lijkt het alsof enkele
bestedingen niet rechtmatig zijn. In totaal zijn de investeringen echter niet overschreden. Er is nog een krediet
beschikbaar van ± € 57 mln. In het overzicht afgerekende-, opgeleverde - en onderhanden werken (5.4) wordt
de stand van zaken gepresenteerd.
De stand van zaken van de exploitatie van de toe te lichten begrotingsonrechtmatigheden volgt op programmaniveau
in onderstaand overzicht. Daarna worden de overschrijdingen toegelicht.
Lasten Bedragen x € 1.000 begroting rekening afwijking memo saldo
na wijziging tijdelijke
programma budgetten
1 Bestuur en veiligheid 17.268 16.927 341 -3 344
2 Verkeer en vervoer 152.128 119.549 32.579 18.120 14.459
3 Wetter*) 5.739 6.555 -816 -816
4 Milieu 19.868 19.736 132 3 129
5 Landelijk gebied 70.881 63.248 7.633 5.602 2.031
6 Economie, recreatie en toerisme 58.716 37.138 21.578 12.593 8.985
7 Sociaal beleid en zorg 71.747 67.599 4.148 2.285 1.863
8 Kultuer, taal en ûnderwiis 46.461 44.585 1.876 1.460 416
9 Ruimte en wonen 12.074 9.337 2.737 835 1.902
10 Alg. dekkingsmiddelen en onvoorzien 21.432 16.759 4.673 3.317 1.356
476.314 401.433 74.881 44.212 30.669
Jaarrekening
353

Jaarrekening 2010
354
F ry s l â n: i e p e n e n e i g e n
Toe te lichten overschrijdingen
In bovenstaand schema zijn de begrote en bestede lasten 2010 opgenomen. In de kolom memo tijdelijke budgetten
is het bedrag weergegeven dat nog niet uitgegeven is in 2010 en volgens de nieuwe spelregels van de tijdelijke
budgetten meegaat naar de volgende jaren. In de nota Uitvoering Begroting 2010 is vastgelegd dat tijdelijke
budgetten die voldoen aan de spelregels van deze nota doorgeschoven kunnen worden naar volgende jaren. Via
een memoboeking wordt dit in de administratie opgenomen. Deze rechtmatige handeling is als een correctie op
het rekeningresultaat opgenomen.
Bij programma drie is er sprake van een overschrijding van de lasten, hieronder volgt een toelichting.
programma 3 Wetter
*) De kostenoverschrijding op dit programma wordt geheel gecompenseerd door direct gerelateerde
inkomsten. Het betreft lasten in het kader van de Grondwaterwet. Als inkomst staat hier een beschikking
over de Overlopende Passiva tegenover.
2.9 Wet Openbaarheid Topinkomens
Wet WOPT ( Wet Openbaarheid uit publieke middelen gefinancierde Topinkomens)
Met ingang van 1 maart 2006 is de Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens
(WOPT, Stb. 2006, 95) van kracht. Deze wet regelt dat elke instelling, die overwegend uit publieke middelen is
gefinancierd, jaarlijks het belastbaar jaarloon per individuele functionaris met wie zij een arbeidsrelatie heeft op
functienaam zal publiceren, indien dit belastbaar jaarloon uitgaat boven dat van de minister. Voor 2010 is dit
een bedrag van € 193.000,- Het voorschrift houdt voor provincies in dat de informatie over topinkomens moet
worden opgenomen in de jaarrekening als bedoeld in artikel 201 van de Provinciewet.
Bij de beoordeling of het normbedrag wordt overschreden dient met de volgende beloningscomponenten
rekening te worden gehouden:
• Belastbaar loon.
• Pensioenafdracht.
• Overige voorzieningen betaalbaar op termijn.
• Ontslagvergoedingen voor zover deze niet zijn opgenomen in het belastbaar loon.
Bij de provincie Fryslân is over 2010 geen sprake geweest van gevallen waarbij de norm van de Wet WOPT
is overschreden.

3 Tijdelijke budgetten
In december 2009 is de nota uitvoering Begroting door de Staten geamendeerd vastgesteld. De jaarovergang tijdelijke
budgetten is conform deze nota uitgevoerd. De tijdelijke budgetten worden in drie categorieën ingedeeld
waarbij elke categorie zijn eigen spelregels bekend voor wat betreft de jaarovergang en het aangaan van
verplichtingen. Per categorie wordt aangegeven wat deze spelregels zijn en daarna wordt de jaarovergang in
tabelvorm weergegeven.
De verplichtingen voldoen aan de voorwaarden die door de Staten hieraan zijn gesteld, namelijk:
Verplichte gelden zijn juridisch afdwingbare verplichtingen jegens derden die in het financieel systeem
zijn vastgelegd in een bepaald begrotingsjaar en waarvoor als onderlegger beschikbaar is:
• een door GS afgegeven beschikking (denk aan verstrekken subsidies);
• een door GS en andere partijen ondertekend aanbestedingsdocument (denk aan goederen en bouwwerken);
• een door GS en andere partijen getekende overeenkomst (denk aan leveren van diensten).
Hieronder wordt per categorie de jaarovergang weergegeven.
Cate- Omschrijving Begroot Besteed Tussen Verplicht be- Naar voren Saldo
gorie (a) (b) Saldo drag gaat mee halen bud- vrijval
(c = a-b) naar volgend getten 2010 (f = c-d+e)
jaar, vorming ev, beschikreserve
(d) king over
Bedragen x € 1.000
lasten
reserve (e)
A Meerjarige afspraken met
derden 55.458 25.532 29.926 29.926 0 0
B Meerjarige budgetten 79.897 53.920 25.988 17.440 1.670 10.218
C Eenjarige budgetten 20.947 19.103 1.844 474 88 1.458
Totaal lasten 156.302 98.555 57.758 47.840 1.758 11.676
Cate- Omschrijving Begroot Ontvangen Tussen Teveel Niet ont- Saldo
gorie (a) (b) Saldo ontvangen, vangen vrijval
(c = b-a) vorming beschikking (f = c-d+e)
reserve (d) over reserve
Bedragen x € 1.000
Baten
(e)
A Meerjarige afspraken met
derden 666 565 -102 0 102 0
B Meerjarige budgetten 4.443 2.693 -1.750 652 2.433 31
C Eenjarige budgetten 1.065 1.407 342 1 0 341
Totaal baten 6.174 4.665 -1.510 653 2.535 372
De totale jaarovergang bedraagt hiermee € 44,2 miljoen. De vrijval in 2010 is € 12 miljoen.
Jaarrekening
355

Jaarrekening 2010
356
F ry s l â n: i e p e n e n e i g e n
Categorie A
Het betreft hier meerjarige afspraken met derden waarbij de Staten zowel de gewenste doelen/resultaten als het
benodigde geld hebben vastgelegd.
Kenmerken:
• Er mogen meerjarige verplichtingen worden aangegaan.
• Bij de jaarovergang gaan niet bestede gelden mee naar volgend jaar.
• De tijdelijke budgetten worden per onderdeel gepresenteerd.
Bij de jaarrekening 2009 is door u aangegeven dat alleen de Friese Meren Projecten waaraan een overeenkomst
ten grondslag ligt opgenomen worden in categorie A. Dit heeft geresulteerd in een 4-tal projecten, de overige
projecten zijn opgenomen in categorie B. Daarnaast zijn de volgende projecten nieuw opgenomen: Programma
bereikbaarheid Leeuwarden en RSP Zuiderzeelijn. Het laatste project betreft de rijksmiddelen voor de RSP projecten
welke via het provinciefonds worden uitgekeerd.
Omschrijving Bedragen x € 1.000 PS besluit- Begroot Besteed Saldo naar Waarvan
vorming volgend jaar verplicht
lasten
programma 2
RSP Openbaar vervoer (Falcon) 16-06-2009 3.582 0 3.582 0
Programma bereikbaarheid Leeuwarden 21-04-2010 7.984 5.000 2.984 0
programma 5
FYLG 13-12-2006 18.576 13.192 5.384 16.373
programma 6
Convenant A7 (1999-2006) 641 148 493 494
Convenant A7 (2007-2013) 04-10-2006 1.832 1.060 772 690
Convenant Westergozone (1999-2006) 45 0 45 0
Convenant Westergozone (2007-2013) 1.408 1.116 292 88
Convenant Leeuwarden 4.183 2.624 1.559 2.149
RSP Regionaal Economisch Pakket (Falcon) 16-06-2009 3.317 0 3.317 0
Friese Meren Project
Noordelijke Elfsteden Route 02-2010 307 307 0 0
Friese Meren Project
Gaasterlan-Sleat 14-03-2007 0 0 0 0
Friese Meren Project
Fietspad Swette 06-12-2010 0 0 0 0
Friese Meren Project
Boarnsterhim 09-04-2010 683 683 0 0
programma 10
RSP Zuiderzeelijn
(Provinciefonds) 12.900 1.403 11.497 0
Totaal lasten 55.458 25.532 29.926 19.794

Omschrijving Bedragen x € 1.000 Begroot Ontvangen Saldo naar volgend jaar
Baten
programma 5
FYLG 29 -60 -89
programma 6
Convenant A7 (2007-2013) 391 389 -3
Convenant Westergozone (2007-2013) 247 236 -10
Totaal baten 666 565 -102
Categorie B
Kenmerken:
• Er mogen meerjarige verplichtingen worden aangegaan.
• Bij de jaarovergang gaat het deel wat niet besteed is maar wel verplicht mee naar het volgende jaar.
• De tijdelijke budgetten worden per thema gepresenteerd.
Omschrijving Begroot Besteed Tussen Verplicht be- Naar voren Saldo
(a) (b) Saldo drag gaat mee halen bud- vrijval
(c = a-b) naar volgend getten 2010 (f = c-d+e)
jaar, vorming ev, beschikreserve
(d) king over
Bedragen x € 1.000
lasten
programma 4 Milieu
reserve (e)
4.3 Bodemsaneringsprogramma 1.738 1.773 -35 0 35 0
subtotaal programma 1.738 1.773 -35 0 35 0
programma 6 economie, recreatie en toerisme
6.1 Economisch beleid 16.805 5.959 10.875 5.104 1 5.773
6.2 Toerisme en recreatie 2.769 2.916 -148 115 300 37
6.3 Friese Meren Project 3.306 2.709 579 582 3 0
6.4 Koers Noord - EFRO/EZprogramma
12.939 7.357 5.582 5.625 43 0
6.5 Waddenfonds 1.710 985 725 726 1 0
6.6 Europese projecten (Interreg) 2.025 2.696 -671 540 1.180 -30
6.8 Fryske Fiersichten -34 0 -34 0 0 -34
subtotaal programma 39.520 22.621 16.909 12.692 1.529 5.746
programma 7 Zorg en Welzijn
7.1 Sociaal beleid 7.700 4.395 3.305 1.249 15 2.071
7.2 Jeugdzorg 9.837 8.421 1.417 1.033 0 384
7.3 Sport 332 303 29 18 0 11
subtotaal programma 17.870 13.119 4.751 2.300 15 2.466
programma 8
8.1 Kultuer 4.393 3.615 777 724 2 56
8.2 Erfgoed 3.048 2.482 565 21 2 546
8.3 Taal, media en letteren 2.037 1.909 128 166 40 2
8.4 Ûnderwiis en Wittenskippen 5.925 5.251 674 686 32 20
subtotaal programma 15.403 13.258 2.145 1.598 76 623
Jaarrekening
357

Jaarrekening 2010
358
F ry s l â n: i e p e n e n e i g e n
Omschrijving Begroot Besteed Tussen Verplicht be- Naar voren Saldo
(a) (b) Saldo drag gaat mee halen bud- vrijval
(c = a-b) naar volgend getten 2010 (f = c-d+e)
jaar, vorming ev, beschikreserve
(d) king over
Bedragen x € 1.000
programma 9
reserve (e)
9.1 Planvorming, onderzoek en
monitoring 366 366 1 0 0 1
9.2 Realiseren ruimtelijke
ontwikkelingen 3.443 1.952 1.491 167 15 1.338
9.3 Wonen 1.558 831 727 683 0 44
subtotaal programma 5.366 3.148 2.218 850 15 1.383
Totaal lasten 79.897 53.920 25.988 17.440 1.670 10.218
Omschrijving Begroot Ontvangen Tussen Teveel Niet ont- Saldo
(a) (b) Saldo ontvangen, vangen vrijval
(c = b-a) vorming beschikking (f = c-d+e)
reserve (d) over reserve
Bedragen x € 1.000
Baten
programma 4 Milieu
(e)
4.3 Bodemsaneringsprogramma 0 30 30 0 0 30
subtotaal programma 0 30 30 0 0 30
programma 6 economie, recreatie en toerisme
6.1 Economisch beleid 2.079 0 -2.079 0 2.079 0
6.2 Toerisme en recreatie 26 26 0 0 0 0
6.3 Friese Meren Project 104 29 -75 0 75 0
6.4 Koers Noord - EFRO/EZprogramma
120 120 0 0 0 0
6.6 Europese projecten (Intereg) 1.494 1.929 435 652 217 0
subtotaal programma 3.823 2.103 -1.719 652 2.371 0
programma 8 Kultuer, Taal en ûnderwiis
8.1 Kultuer 499 437 -62 0 62 0
8.2 Erfgoed 0 1 1 0 0 1
subtotaal programma 499 438 -61 0 62 1
programma 9 Wonen en ruimte
9.1 Planvorming, onderzoek en
monitoring 87 87 0 0 0 0
9.2 Realiseren ruimtelijke
ontwikkelingen 35 36 1 0 0 1
subtotaal programma 122 123 1 0 0 1
Totaal baten 4.443 2.693 -1.750 652 2.433 31

Categorie C
Kenmerken:
• Er mogen geen meerjarige verplichtingen worden aangegaan.
• Bij de jaarovergang gaat het deel wat niet besteed is maar wel verplicht mee naar het volgende jaar.
• De tijdelijke budgetten worden per thema gepresenteerd.
Omschrijving Begroot Besteed Tussen Verplicht be- Naar voren Saldo
(a) (b) Saldo drag gaat mee halen bud- vrijval
(c = a-b) naar volgend getten 2010 (f = c-d+e)
jaar, vorming ev, beschikreserve
(d) king over
Bedragen x € 1.000
lasten
programma 1
reserve (e)
1.1 Provinciale Staten en
Statengriffie 43 13 30 0 0 30
1.2 Gedeputeerde Staten 10 10 0 0 0 0
1.3 Ondersteuning van de
commissaris van de Koningin 45 0 45 0 0 45
1.4 Bestuurskwaliteit gemeenten 150 165 -15 0 3 -12
subtotaal programma 248 188 60 0 3 63
programma 2
2.1 Planvorming en programmering,
bestuurlijke samenwerking 1.096 404 693 0 0 693
2.2 Verbetering infrastructuur 3.115 3.088 27 0 0 27
2.3 Instandhouding provinciale
infrastructuur 2.348 2.284 63 57 0 7
2.4 Openbaar Vervoer 144 -12 156 0 0 156
subtotaal programma 6.703 5.764 939 57 0 883
programma 3
3.1 Wetterfeiligens 50 0 50 0 0 50
3.2 Genôch wetter 100 52 49 0 0 49
3.3 Skjin wetter 170 158 11 0 0 11
subtotaal programma 320 210 110 0 0 110
programma 4
4.1 Basiskwaliteit en bewustwording 50 53 -3 0 0 -3
4.2 Eco-effectiviteit 201 616 -415 12 0 -427
4.3 Duurzaam voorraadbeheer 375 208 169 75 0 92
4.4 Leefomgevingsbeleid 170 225 -56 0 0 -56
4.5 Regie en strategie toezicht en
handhaving 206 167 39 17 0 22
4.6 Uitvoering vergunningverlening,
toezicht en handhaving 901 883 18 8 74 85
subtotaal programma 1.903 2.154 -251 111 74 -288
Jaarrekening
359

Jaarrekening 2010
360
F ry s l â n: i e p e n e n e i g e n
Omschrijving Begroot Besteed Tussen Verplicht be- Naar voren Saldo
(a) (b) Saldo drag gaat mee halen bud- vrijval
(c = a-b) naar volgend getten 2010 (f = c-d+e)
jaar, vorming ev, beschikreserve
(d) king over
Bedragen x € 1.000
programma 5
reserve (e)
5.1 Beleid, natuur en landschap 1.717 1.512 205 56 0 149
5.2 Beleid plattelandsontwikkeling,
landbouw en visserij 928 470 458 249 0 209
5.3 Provinciaal Meerjarenprogramma
Landelijk Gebied
2007 t/m 2013 (pMJP) 213 490 -277 0 0 -277
subtotaal programma 2.858 2.472 386 306 0 81
programma 10
10.7 Overige alg. dekkingsmid. 8.505 7.950 555 0 0 555
subtotaal programma
Bedrijfsvoering
8.505 7.950 555 0 0 555
BV 410 365 45 0 11 56
subtotaal bedrijfsvoering 410 365 45 0 11 56
Totaal lasten 20.947 19.103 1.844 474 88 1.458
Omschrijving Begroot Ontvangen Tussen Teveel Niet ont- Saldo
(a) (b) Saldo ontvangen, vangen vrijval
(c = b-a) vorming beschikking (f = c-d+e)
reserve (d) over reserve
Bedragen x € 1.000
Baten
programma 2
(e)
2.1 Planvorming en programmering,
bestuurlijke samenwerking 300 0 -300 0 0 -300
2.3 Instandhouding provinciale
infrastructuur 160 160 0 0 0 0
subtotaal programma
programma 4
460 160 -300 0 0 -300
4.1 Leefomgeving
4.2 Eco-effectiviteit 112 539 427 0 0 427
4.3 Duurzaam voorraadbeheer 20 20 0 0 0 0
4.4 Leefomgevingsbeleid 0 25 25 0 0 25
4.5 Regie en strategie toezicht en
handhaving 11 13 2 0 0 2
subtotaal programma 143 597 454 0 0 454
programma 5
5.1 Beleid, natuur en landschap 54 56 2 0 0 2
5.2 Beleid plattelandsontwikkeling,
landbouw en visserij 108 128 20 1 0 19

Omschrijving Begroot Ontvangen Tussen Teveel Niet ont- Saldo
(a) (b) Saldo ontvangen, vangen vrijval
(c = b-a) vorming beschikking (f = c-d+e)
reserve (d) over reserve
Bedragen x € 1.000 (e)
5.3 Provinciaal Meerjarenprogramma
Landelijk Gebied
2007 t/m 2013 (pMJP) 300 304 4 0 0 4
subtotaal programma
Bedrijfsvoering
462 489 27 1 0 25
BV 0 162 162 0 0 162
subtotaal bedrijfsvoering 0 162 162 0 0 162
Totaal baten 1.065 1.407 342 1 0 341
Meerjarige verplichtingen
Bij de categorie A en B tijdelijke budgetten mogen meerjarige verplichtingen aangegaan worden. Deze verplichtingen
worden conform het gestelde in de opdracht of beschikking in de financiële administratie opgenomen. Bij
een aantal tijdelijke budgetten is gebleken dat de meerjarenbegroting niet altijd overeenkomt met de jaren waarin
de verplichting naar verwachting wordt betaald. Bij de jaarstukken wordt daarom via een wijziging voorgesteld
om bij een aantal tijdelijke budgetten de Begroting hierop aan te passen zodat de afwikkeling van de verplichting
conform het gestelde daarin kan worden gedaan. De mutatie verloopt budgettair neutraal via de reserve tijdelijke
budgetten.
Bedragen x € 1.000 2011 2012 2013 2014 2015
Convenant A7 (2007-2013) 0 -36 36 0 0
6.3 Friese Meren Project 1.000 -1.000 0 0 0
6.4 Koers Noord – EFRO/EZ- programma 1.134 -1.239 -132 78 159
6.5 Waddenfonds -17 -2 -29 48 0
6.6 Europese projecten (Interreg) 94 92 -186 0 0
7.1 Sociaal beleid -40 0 40 0 0
8.4 Ûnderwiis en Wittenskippen -645 645 0 0 0
Totaal 1.525 -1.539 -271 126 159
Jaarrekening
361

Jaarrekening 2010
362
4 Accountantsverklaring
F ry s l â n: i e p e n e n e i g e n

Jaarrekening
363

Jaarrekening 2010
364
5.1 Overzicht aanwending onvoorzien
Overzicht aanwending onvoorzien
F ry s l â n: i e p e n e n e i g e n
Begroting Begroting Tussentijdse Rekening
x € 1.000 2010 voor 2010 na bijstelling 2010
wijziging wijziging
Baten
10.9 Onvoorzien 0 0 0 0
Totaal baten 0 0 0 0
lasten
10.9 Onvoorzien 0 339 339 339
Totaal lasten 0 339 339 339
De post onvoorzien wordt vaak gebruikt als tussenoplossing voor mutaties die op meerdere programma’s en
producten betrekking hebben en die niet meer functioneel geraamd kunnen worden. Het wordt niet gebruikt
als dekkingsmiddel voor begrotingswijzigingen gedurende het jaar, zoals bedoeld in het BBV.

5.2 gerealiseerde algemene dekkingsmiddelen
Begroting Begroting Tussentijdse Rekening
x € 1.000 2010 voor 2010 na bijstelling 2010
wijziging wijziging
Baten
10.1 Financiering op korte termijn 0 20 20 50
10.2 Financiering op lange termijn 753 753 0 740
10.3 Provinciale heffingen 54.127 55.964 1.837 56.641
Provinciefonds 106.332 132.638 26.306 132.637
Behoedzaamheidsreserve 0
BCF subsidiabele btw 1.052 49 -1.003 132
10.4 Algemene uitkering 107.384 132.687 25.303 132.769
dividend Falcon 40.702 33.630 -7.072 35.675
rente NUON 2.541 2.541 0 2.541
dividend BNG 107 187 80 187
dividend NWB 34 34 0 34
dividend Vitens 1 1 0
10.5 Dividenden 43.385 36.393 -6.992 38.437
10.6 Interne financiering 13.106 12.813 -293 11.210
boekwinst 0 48
mutatie reserve kostenplaats 850 75 -775 401
mutatie voorziening dubieuze debiteuren 0
stelpost onderbesteding 114 114 0 0
10.7 Overige algemene dekkingsmiddelen 964 189 -775 449
Stelpost loon- en prijsstijging 0
Budget voormalig personeel 1 1 0 0
10.8 Loon- en prijsstijgingen 1 1 0 0
Totaal baten 219.720 238.820 19.100 240.296
lasten
10.1 Financiering op korte termijn 349 549 200 593
10.2 Financiering op lange termijn 620 943 323 942
10.3 Provinciale heffingen
verrekende BTW 855 0 -855 2
10.4 Algemene uitkering 855 0 -855 2
aandeelhoudersschap Falcon 152 152 0 152
rente NUON 2.541 2.541 0 2.541
rente BNG 36 36 0 36
rente NWB 0 0
10.5 Dividenden 2.729 2.729 0 2.729
Jaarrekening
365

Jaarrekening 2010
366
F ry s l â n: i e p e n e n e i g e n
Begroting Begroting Tussentijdse Rekening
x € 1.000 2010 voor 2010 na bijstelling 2010
wijziging wijziging
10.6 Interne financiering 15 0 -15 0
provinciefonds circulaires -97 286 383
mutatie reserve kostenplaats 3.299 2.393 -906 2.352
mutatie voorziening dubieuze debiteuren 0 117
niet vrijgegeven door PS 4.223 4.223
efficiencytaakstelling 0
nog functioneel toe te rekenen bedrijfsvoering 1.140 1.140 1.140
rijksbijdrage 7.950 7.950 0 7.950
10.7 Overige algemene dekkingsmiddelen 11.152 15.992 4.840 11.559
Stelpost loon- en prijsstijging 1.000 181 -819
Budget voormalig personeel 700 700 0 596
10.8 Loon- en prijsstijgingen 1.700 881 -819 596
Totaal lasten 17.420 21.094 3.674 16.421

5.3 Overzicht incidentele baten en lasten
x € 1.000 Begroting Begroting Tussentijdse Rekening Afwijking
2010 2010 bijstelling 2010 begroting/
voor wijz. na wijz. rekening
Baten
1 Bestuur en veiligheid 0 0
2 Verkeer en vervoer 300 460 160 14 446
3 Wetter 0 0
4 Milieu 112 143 31 626 -483
5 Landelijk gebied 8 491 483 444 47
6 Economie, recreatie en toerisme 2.361 4.460 2.099 2.728 1.732
7 Sociaal beleid en zorg 0 0
8 Kultuer, taal en ûnderwiis 499 499 438 61
9 Ruimte en wonen 87 122 35 110 12
Algemene dekkingsmiddelen
en onvoorzien 0 0
Totaal incidentele baten 2.868 6.175 3.307 4.360 1.815
lasten
1 Bestuur en veiligheid 288 248 -40 188 60
2 Verkeer en vervoer 9.471 31.169 21.698 12.021 19.148
3 Wetter 370 320 -50 210 110
4 Milieu 1.847 3.641 1.794 3.926 -285
5 Landelijk gebied 23.902 21.434 -2.468 15.618 5.816
6 Economie, recreatie en toerisme 53.613 48.618 -4.995 28.529 20.089
7 Sociaal beleid en zorg 19.026 17.870 -1.156 13.119 4.751
8 Kultuer, taal en ûnderwiis 14.554 15.403 849 13.258 2.145
9 Ruimte en wonen 6.357 5.366 -991 3.135 2.231
Alg. dekkingsmiddelen en onvoorzien 570 12.458 11.888 7.950 4.508
Totaal incidentele lasten 129.998 156.527 26.529 97.954 58.573
Op grond van de BBV horen in dit overzicht de incidentele (maximaal drie jaar) baten en lasten weergegeven te
worden. Bij de provincie wordt deze post gebruikt om de tijdelijke budgetten in de administratie te verwerken.
In de nota uitvoering Begroting 2010 zijn nieuwe afspraken gemaakt met betrekking tot de tijdelijke budgetten.
De nota is op 16 december 2009 vastgesteld. Er zijn nu drie typen tijdelijke budgetten. Per type zijn afspraken
gemaakt.
Jaarrekening
367

Jaarrekening 2010
368
F ry s l â n: i e p e n e n e i g e n
5.4 Overzicht afgerekende, opgeleverde en onderhanden werken
stand vermeer verminde stand beschikbaar
Saldo
begroting/
Afgerekende werken 31-12-2009 dering ring 31-12-2010 krediet 2010 rekening
B0202 321 Rondweg Franeker-zuid 3.700.478 595.860 -2.184 4.298.522 598.043 -1
B0202 328 Rondweg Woudsend 5.429.313 60.068 0 5.489.382 60.068 0
B0202 343 N358 Lutkepost - Augustinusga 2.370.328 11.747 0 2.382.074 0 -11.747
B0202 345 N357 keerlussen Hijum - Finkum 227.386 905 30.000 198.291 -17.410 11.685
B0202 359 N383 kruispunt Berlikum 343.617 0 0 343.617 -5.094 -5.094
B0202 364 N353 Oldeberkoop 277.065 82.346 0 359.411 82.346 0
B0202 378 N358 afwaardering Holwerd - Metslawier fase 1 397.741 0 0 397.741 0 0
B0202 379 N357 afslag Stiens centrum 900.928 3.723 0 904.651 6.481 2.758
B0202 380 N369 aansluiting N31 - Drachten-noord 83.249 2.760 86.009 0 -85.814 -2.565
B0603 388 Wachtvoorziening Follegabrug 0 0 0 0 0 0
B0603 397 FMP: Lits Lauwersmeerroute 0 0 0 0 0 0
B0006 400 Buitenboordmotor PW3 (2007) 0 13.992 0 13.992 14.000 8
B0603 402 N354 brug Zoolsloot 132.004 0 132.004 0 -132.004 0
B0202 404 N355 Wyldpaad (nw.verv.project) 16.302 10.575 26.876 0 -26.703 -10.401
B0202 406 N917 Siegerswoude fietsvoorzieningen 133.786 4.340 0 138.126 4.340 0
B0202 408 N384-N917-N924 voorrangswijziging
fietssnelwegen 266.825 15.191 0 282.016 42.348 27.157
B0603 427 C-4 Driewegsluis capaciteit 14.795 300 15.095 0 -14.795 0
B0603 431 AB4 Spoorbrug Indijk -30.661 0 -30.661 0 30.661 0
B0603 432 I4 Boazum -101.459 124 -101.335 0 101.460 1
B0603 433 J1 Spoorburg Ouddeel 291.552 124 291.676 0 -291.551 1
B0603 443 Bochtverruiming Nauwe Wymerts 17.739 0 17.739 0 -17.739 0
B0603 444 Bochtverruiming Woudsender Rakken 36.266 9.355 45.622 0 -36.266 0
B0603 445 07-23 Bajonet Oudeschouw 89.067 1.645 90.712 0 -89.067 0
B0603 446 07-24 Bocht Meinesloot 49.249 0 49.249 0 -49.249 0
B0202 487 Bijdrage aan Waldwei 3.067.500 0 0 3.067.500 0 0
B0202 488 Bijdrage aan Zurich-Harlingen 10.685.125 480.831 0 11.165.956 480.831 0
B0202 489 Bijdrage aan Rondweg Sneek 10.061.400 8.377.138 0 18.438.538 8.377.138 0
B0603 500 Financieel beheer Lits-Lauwers 0 0 0 0 0 0
B0006 508 PW3 0 25.189 0 25.189 24.000 -1.189
B0006 533 Hogedrukspuit 2 0 4.075 0 4.075 7.000 2.925
B0603 551 Bijdrage Lits-Lauwersmeer (brug Kuikhorn) 3.256.314 0 0 3.256.314 -192.189 -192.189
B0603 552 Bijdrage brug Noorder Oudeweg
afstandsbediening 332.957 0 0 332.957 -1.709 -1.709
B0603 553 Bijdrage brug Zoolsloot 590.473 -44.781 0 545.692 -36.000 8.781
B0603 554 Bijdrage Driewegsluis capaciteit 165.890 22.981 0 188.871 46.764 23.783
B0603 557 Bijdrage spoorbrug Indyk 1.981.097 -650.095 0 1.331.002 147.237 797.332
B0603 559 Bijdrage spoorbrug Boazum 1.429.004 -101.336 0 1.327.668 243.741 345.077
B0603 560 Bijdrage spoorbrug Ouddeel 826.617 -584.339 0 242.277 0 584.339
B0003 577 Inrichten testomgeving 1.728 9.354 0 11.082 8.272 -1.082
B0603 594 Aanlegvoorziening Noarder Alde Wei 108.553 0 108.553 0 -108.553 0
B0202 602 N353 Noordwolde zuid 0 72.266 0 72.266 75.000 2.734
B0003 604 Firewall 4.277 8.990 0 13.267 8.723 -267
Thema
activanr.

stand vermeer verminde stand beschikbaar
Saldo
begroting/
Afgerekende werken 31-12-2009 dering ring 31-12-2010 krediet 2010 rekening
B0003 605 Beveiliging Netwerk 0 15.036 0 15.036 15.000 -36
B0003 636 Facilitair Management Informatie Systeem (FMIS) 38.545 0 0 38.545 -2.945 -2.945
B0003 643 Tokens 9.533 14.784 0 24.317 14.812 28
B0006 658 Topcon GPS-set (2010) 0 38.870 0 38.870 38.900 30
B0006 666 Verbouw kantoor Uitwelligerga 0 20.143 0 20.143 25.000 4.857
B0006 667 Dockingstations Dell (16 x Latitude AMG) 0 52.224 0 52.224 52.225 1
47.204.580 8.574.383 759.353 55.019.610 9.397.302 1.582.272
Thema
activanr.
stand vermeer verminde stand beschikbaar
Saldo
begroting/
Opgeleverde werken 31-12-2009 dering ring 31-12-2010 krediet 2010 rekening
B0202 322 N924 Heerenveen Rottum 1.066.469 42.283 0 1.108.753 73.894 31.611
B0603 326 Aquaductenplan Woudsend - Hommerts algemeen 31.964 -31.586 -10 388 749.584 781.160
B0603 329 Aquaduct Galamadammen 12.551.087 49.022 19.079 12.581.029 0 -29.942
B0603 330 Aquaduct Jeltesloot 9.185.853 60.340 14.385 9.231.807 0 -45.954
B0603 331 Aquaduct Woudsend 4.666.743 14.316 6.545 4.674.514 0 -7.771
B0202 332 Rijksweg A7 11.728.51016.782.77924.953.106 3.558.183 -680.401 7.489.926
B0202 352 Carpoolvoorzieningen 180.559 110.776 72.223 219.112 34.222 -4.331
B0202 356 N355/N356 DVM Burgum 2e fase 125.310 89.825 0 215.136 185.121 95.296
B0202 358 Brug Stroobos 1.635.286 8.384 596.594 1.047.076 -588.286 -76
B0202 360 N354 Dearsum - Scharnegoutum 1.539.339 175.614 615.736 1.099.218 -300.000 140.122
B0202 361 N354 Hommerts - Jutrijp 1.666.942 3.546 0 1.670.488 33.058 29.512
B0202 362 N356 Broeksterhoek - Valom 828.019 91.054 0 919.073 208.067 117.013
B0202 375 N384 Winsum Noord 135.564 426.930 203.438 359.056 373.032 149.540
B0603 395 Staande mastroute -1.473.689 377.878 0 -1.095.811 1.473.689 1.095.811
B0202 407 N358 fietspad Metslawier-Engwierum 2e fase 770.711 14.412 0 785.123 93.925 79.513
B0003 415 Key2Financiën 114.306 11.051 0 125.356 51.594 40.544
B0202 485 N361 Steenendam & Rinsumageest 230.628 689.963 0 920.591 1.198.208 508.245
B0202 486 N361 Herinrichting Trynw¿lden 194.557 1.583.180 0 1.777.737 2.013.067 429.887
B0006 548 2 electronische afstandsmeters 2009 0 32.610 0 32.610 50.000 17.390
B0202 568 N919 Brug Oosterwolde 617.696 1.821.607 0 2.439.303 2.653.995 832.388
B0503 614 EHS (directe verwerving) 6.565.297 860.565 3.925.876 3.499.985 7.434.703 10.500.014
B0503 615 Landbouw/EHS (binnen gebiedsontwikkeling) 21.164.431 6.760.025 265.557 27.658.900 5.835.569 -658.899
B0503 616 Anticiperende grondaankopen 6.690.672 4.600.694 5.198.447 6.092.919 5.309.328 5.907.081
B0503 617 Kavelruil (landbouw) 399.631 3.903.655 2.488.597 1.814.689 3.100.369 1.685.311
B0202 660 Taakstelling MPI proj BWN 2 2010 0 0 3.791.200 -3.791.200 -2.291.200 1.500.000
80.615.884 38.478.925 42.150.775 76.944.034 27.011.538 30.683.388
Thema
activanr.
Jaarrekening
369

Jaarrekening 2010
370
F ry s l â n: i e p e n e n e i g e n
stand vermeer verminde stand beschikbaar
Saldo
begroting/
Onderhanden werken 31-12-2009 dering ring 31-12-2010 krediet 2010 rekening
B0006 304 Provinciehûs BW algemeen 14.232.76431.257.592 0 45.490.356 33.719.523 2.461.931
B0202 318 Bijdrage aan Centr.As afslag De Tike 1.310.980 89.669 0 1.400.649 1.639.151 1.549.482
B0202 324 N381 MER Algemeen 11.565.057 5.756.207 0 17.321.264 3.587.928 -2.168.279
B0202 325 CA: Algemeen 15.940.935 5.335.703 317.286 20.959.352 3.911.301 -1.107.116
B0202 335 N398 Noordwesttangent 8.862.524 794.376 3.069.074 6.587.826 398.814 2.673.512
B0202 337 N392 rondweg Gorredijk 1.537.466 131.602 0 1.669.068 206.811 75.209
B0202 353 N359 rondweg Lemmer 197.114 226.043 67.000 356.157 213.370 54.327
B0202 357 N910 Stroobossertrekweg 2e fase 3.574.378 430.063 1.343.079 2.661.363 -1.304.667 -391.651
B0202 363 N355 rondweg Buitenpost -1.664.414 3.244.496 2.245.870 -665.788 1.925.965 927.339
B0202 366 N359 fietstunnels Tjerkwerd - Parrega 1.405.368 2.134.686 562.147 2.977.908 2.584.704 1.012.165
B0202 373 N392 Terwispel - komgrens Gorredijk 402.032 640.111 84.126 958.017 631.591 75.606
B0202 374 N928 opwaardering Woudsend - Balk 176.428 172.410 0 348.838 173.584 1.174
B0202 376 N358 opwaardering Skieding - Uterwei 85.765 100.842 0 186.607 106.109 5.267
B0202 377 N369 Kootstermolen - Kootstertille 49.197 30.254 0 79.451 155.589 125.335
B0202 381 N356 veiligheid Holwerd 55.404 86.873 0 142.277 597.831 510.958
B0202 382 N359 stroomweg Leeuwarden - Bolsward 151.063 198.653 0 349.716 211.298 12.645
B0202 383 N357 opwaardering Stiens - Holwerd 309.953 250.740 0 560.693 2.845.910 2.595.170
B0202 384 N393 fietssnelweg Stiens - St. Jacobiparochie 12.947 16.858 0 29.805 72.158 55.300
B0202 385 N31 Haak om Leeuwarden -2.534.848 9.417.276 3.000.000 3.882.428 6.934.917 517.641
B0202 389 N355 Twijzel 104.398 40.236 0 144.634 309.799 269.563
B0202 390 Ministations Joure 14.158 637 0 14.795 19.628 18.991
B0203 394 Baggerdepot Zuidwest Fr. 2e fase 776.250 34.931 0 811.181 34.931 0
B0202 410 N354 fietsroute Sneek afslag Woudsend 95.687 58.834 0 154.521 362.181 303.347
B0006 419 Verv. Surveillance PW10 37.316 29.593 0 66.909 1.662.684 1.633.091
B0006 420 PW10 navigatiemiddelen 0 0 0 0 250.000 250.000
B0202 423 OV-infrastructuur 323.094 543.904 426.400 440.598 616.232 498.728
B0603 428 AB-6 Sluis Stavoren -25.058 540.955 540.955 -25.058 -52.253 -52.253
B0603 451 FMP 2 Verruiming brug en sluisbediening op afstand 222.818 15.098 0 237.916 10.027 -5.071
B0202 454 CA: Dokkum Noord-Dokkum Zuid wegen 763.797 234.813 0 998.610 12.054 -222.759
B0202 455 CA: Dokkum Noord-Dokkum Zuid kunstwerken 0 0 0 0 412.222 412.222
B0202 456 CA: Dokkum Zuid-Bovenweg/Oosteinde wegen 10.250.948 1.106.432 0 11.357.380 -2.378.635 -3.485.067
B0202 457 CA: Dokkum Zuid-Bovenweg/Oosteinde kunstwerken 0 0 0 0 -744.752 -744.752
B0202 458 CA: Bovenweg/Oosteinde-Veenwouden wegen 100.198 4.509 0 104.707 4.509 0
B0202 459 CA: Bovenweg/Oosteinde-Veenwouden kunstwerken 0 0 0 0 0 0
B0202 460 CA: Veenwouden-Nieuw Quatrebras wegen 4.262.887 5.681.094 0 9.943.981 -4.112.375 -9.793.469
B0202 461 CA: Veenwouden-Nieuw Quatrebras kunstwerken 0 0 0 0 -390.830 -390.830
B0202 462 CA: Rondweg Hurdegaryp wegen 2.964.637 133.409 0 3.098.045 133.409 0
B0202 463 CA: Rondweg Hurdegaryp kunstwerken 0 0 0 0 0 0
B0202 464 CA: Nieuw Quatrebras-Sumar wegen 1.424.182 406.375 0 1.830.558 863.032 456.657
B0202 465 CA: Nieuw Quatrebras-Sumar kunstwerken 0 0 0 0 2.056.634 2.056.634
B0202 466 CA: Aquaduct en verleggen PMK kunstwerken 630.089 585.190 0 1.215.280 -3.419.223 -4.004.413
B0202 467 CA: Rondweg Garyp wegen 6.867.794 1.801.178 0 8.668.972 -1.558.163 -3.359.341
B0202 468 CA: Rondweg Garyp kunstwerken 0 0 0 0 341.395 341.395
B0202 469 CA: Sumar-afslag De Tike wegen 985.949 412.371 30.000 1.368.319 -876.273 -1.258.644
B0202 470 CA: Sumar-afslag De Tike kunstwerken 0 0 0 0 -334.488 -334.488
B0202 471 CA: afslag De Tike-Nijegasterhoek wegen 1.749.767 78.740 0 1.828.507 78.740 0
B0202 472 CA: afslag De Tike-Nijegasterhoek kunstwerken 0 0 0 0 0 0
Thema
activanr.

stand vermeer verminde stand beschikbaar
Saldo
begroting/
Onderhanden werken 31-12-2009 dering ring 31-12-2010 krediet 2010 rekening
B0202 473 N381: Selmien-bocht Wijnjewoude wegen 333 121.065 0 121.398 4.908.015 4.786.950
B0202 474 N381: Selmien-bocht Wijnjewoude kunstwerken 0 0 0 0 3.272.000 3.272.000
B0202 475 N381: bocht Wijnjewoude-'t West wegen 230 5.280.008 0 5.280.238 5.723.965 443.957
B0202 476 N381: bocht Wijnjewoude-'t West kunstwerken 0 0 0 0 3.815.970 3.815.970
B0202 477 N381: 't West-Nanningaweg wegen 281 62.433 0 62.715 693.268 630.835
B0202 478 N381: 't West-Nanningaweg kunstwerken 0 0 0 0 462.170 462.170
B0202 479 N381: Nanningaweg-Venekoterweg wegen 0 0 0 0 0 0
B0202 480 N381: Nanningaweg-Venekoterweg kunstwerken 0 0 0 0 0 0
B0202 481 N381: Venekoterweg-Provinciegrens wegen 0 0 0 0 0 0
B0202 482 N381: Venekoterweg-Provinciegrens kunstwerken 0 0 0 0 0 0
B0503 491 No.33 Grondbeleid 2008-2010 LG 0 0 0 0 9.500.000 9.500.000
B0202 497 Vaarweg Lemmer-Delfzijl 1.355.217 4.516.208 4.516.208 1.355.217 1.671.783 1.671.783
B0202 498 Ligplaatsen Vaarweg Lemmer-Delfzijl 56.091 67.099 123.092 97 -56.091 -97
B0202 503 Vervanging brug Skulenboarch en Kootstertille -35.136 177.471 150.000 -7.665 35.136 7.665
B0006 507 4 Hogedrukreinigers 0 0 0 0 17.400 17.400
B0006 511 Hydraulische bebakeningswagen 1 0 0 0 0 0 0
B0006 512 Hydraulische bebakeningswagen 2 0 0 0 0 0 0
B0006 513 Actiewagen Donkerbroek 0 0 0 0 0 0
B0006 514 Actiewagen Gorredijk 0 0 0 0 1.555 1.555
B0006 516 Actiewagen Wolvega 0 0 0 0 13.445 13.445
B0006 517 Bebakeningswagen Brimos 1 0 0 0 0 13.500 13.500
B0006 518 Bebakeningswagen Brimos 2 0 0 0 0 13.500 13.500
B0006 530 motor PW 10 0 0 0 0 100.000 100.000
B0006 536 Strooimachine N9050-42 WAN2000 0 0 0 0 31.400 31.400
B0006 538 Provinsjehus IV installatie data beveiliging 0 0 0 0 0 0
B0006 539 Provinsjehus III installatie WET/overig 0 0 0 0 0 0
B0006 540 Provinsjehus IV data en telecom 0 0 0 0 0 0
B0006 541 Provinsjehus V vaste inrichting 0 0 0 0 0 0
B0006 542 Provinsjehus VI inrichting alg. ruimten 12 jr. 0 0 0 0 0 0
B0006 543 Provinsjehus VIIb stoelen en meubilair 0 0 0 0 0 0
B0006 544 Provinsjehus VIIa inrichting alg. ruimten 12 jr. 0 0 0 0 0 0
B0003 547 Project Managing Security 31.141 45.269 0 76.410 131.859 86.590
B0003 549 Centraal klant beheer systeem 0 0 0 0 50.000 50.000
B0603 561 Bijdrage sluis Stavoren 320.554 775.779 245.378 850.955 530.787 386
B0202 567 N393 Brug Vrouwbuurstermolen 287.884 1.039.570 0 1.327.454 2.202.485 1.162.915
B0602 572 Stoomtrein Sneek-Stavoren railinfrastructuur 102.250 5.041 0 107.291 -198.000 -203.041
B0003 578 Near Line Storage 9.234 0 0 9.234 30.766 30.766
B0202 579 N359 Kruispunt Workum (fase 2) 28.781 98.180 0 126.961 62.645 -35.535
B0202 580 Vervanging brug Burgum 69.307 40.970 0 110.276 -69.307 -110.277
B0006 584 Provinsjehus I casco fundatie/vloer 0 0 0 0 0 0
B0006 585 Provinsjehus I casco skelet 0 0 0 0 0 0
B0006 586 Provinsjehus I dichte gevel 0 0 0 0 0 0
B0006 587 Provinsjehus I gevelopening 0 0 0 0 0 0
B0006 588 Provinsjehus I casco overig 0 0 0 0 0 0
B0006 589 Provinsjehus II casco flex. binnenwanden 0 0 0 0 0 0
B0006 590 Provinsjehus II casco vloerafwerking 0 0 0 0 0 0
B0006 591 Provinsjehus II casco plafonds 0 0 0 0 0 0
Thema
activanr.
Jaarrekening
371

Jaarrekening 2010
372
F ry s l â n: i e p e n e n e i g e n
stand vermeer verminde stand beschikbaar
Saldo
begroting/
Onderhanden werken 31-12-2009 dering ring 31-12-2010 krediet 2010 rekening
B0006 592 Provinsjehus II casco overige afwerking 0 0 0 0 0 0
B0006 593 Provinsjehus III installatie grote comp. 0 0 0 0 0 0
B0202 595 CA: Westelijke rondweg Dokkum bouwkosten 529.873 28.312 0 558.185 -529.873 -558.185
B0202 596 N384 Rondweg Franeker fase 3 7.803 172.945 2.184 178.564 513.080 342.319
B0202 597 Reconstructie aansluiting IJlst 10.634 20.865 0 31.499 150.000 129.135
B0202 598 RSP Traverse Harlingen 336.776 812.805 1.145.805 3.776 139.722 472.722
B0202 599 RSP Joure -1.572.063 420.533 0 -1.151.530 99.975 -320.558
B0202 600 RSP Bereikbaarheid Leeuwarden 7.695 1.412.430 1.402.512 17.613 -7.695 -17.613
B0202 601 RSP Startkrediet 374.693 578.529 0 953.222 1.375.307 796.778
B0202 603 Rondweg Woudsend fase 2 54.920 939.005 0 993.925 3.262.721 2.323.716
B0003 606 Fat Clients 0 0 0 0 0 0
B0003 607 Switches nieuwbouw 0 110.000 0 110.000 110.000 0
B0003 608 Laptops veld medewerkers (ICT-baseline) 0 0 0 0 0 0
B0003 609 Heavy User werkplekken (ICT baseline) 0 0 0 0 0 0
B0003 610 Standaard digitale werkplek (ICT-baseline) 0 0 0 0 0 0
B0003 611 Werkplekken buitenlocaties (ICT-baseline) 0 0 0 0 0 0
B0003 612 Thin Clients (ICT-baseline) 0 0 0 0 0 0
B0603 613 Bijdrage aanpassen sluisdrempeldiepte Workum -47.240 12.380 0 -34.860 50.000 37.621
B0003 618 Docbase 0 0 0 0 334.000 334.000
B0202 620 RSP Heerenveen 0 0 0 0 23.486 23.486
B0202 621 Carpoolvoorzieningen 2010-2012 16.730 39.255 0 55.985 33.270 -5.985
B0202 622 N361 Rhaladyk Aldtsjerk 61.913 163.804 0 225.717 208.087 44.283
B0003 623 Milieuinformatie-/workflowmanagement systeem 0 0 0 0 0 0
B0202 624 RSP OV spoor Heerenveen-Groningen 59.033 193.780 235.003 17.810 -59.033 -17.810
B0204 625 Kwaliteitsverbetering haltevoorzieningen 0 0 0 0 500.000 500.000
B0003 626 Vervanging en uitbreiding rapp.tool Cognos 8 0 108.570 0 108.570 195.000 86.430
B0005 627 Aanschaf inkoopmodule 0 0 0 0 20.000 20.000
B0003 628 Kantoorautomatisering Office 2009 0 19.170 0 19.170 80.000 60.830
B0003 629 Overheids Service Bus (OSB) 0 0 0 0 0 0
B0003 630 Enterprise Service Bus (ESB) 0 8.358 0 8.358 10.000 1.642
B0003 631 Koppelingen voorzieningen 0 3.600 0 3.600 70.000 66.400
B0003 632 Broker 22.100 0 0 22.100 37.900 37.900
B0003 633 Centraal Medewerkersbestand 7.800 44.253 0 52.053 92.200 47.948
B0003 634 Hardware virtualisatie 0 145.216 0 145.216 95.000 -50.216
B0003 637 Vervanging Unix-server 0 115.590 0 115.590 239.344 123.754
B0003 638 Vervanging GTI-apparatuur 0 37.095 0 37.095 246.755 209.661
B0003 639 Upgrade licenties MS producten (actualisatie ICT) 0 0 0 0 276.987 276.987
B0003 640 Vervanging Novell-servers 0 0 0 0 50.143 50.143
B0003 641 Smartphones (HTC) 48.828 0 0 48.828 27.852 27.852
B0202 642 N358 Lutkepost Augustinusga fase 2 356 28.993 0 29.349 169.751 140.758
B0202 644 N354 Dearsum-Scharnegoutum fase 2 0 110.143 0 110.143 148.130 37.987
B0003 645 ArcGISserver Advanced 0 7.735 0 7.735 130.561 122.826
B0003 646 FB Repro apparatuur 0 0 0 0 0 0
B0003 647 OCE Plotters en scanner VGI 0 0 0 0 35.231 35.231
B0003 648 Tokens 2010 0 19.712 0 19.712 20.259 547
B0003 649 Koppelingen 0 41.555 0 41.555 125.000 83.445
B0003 650 NUP Nat.Uitv.progr. Dienstverlening en e-Overheid 0 2.634 0 2.634 65.000 62.366
Thema
activanr.

stand vermeer verminde stand beschikbaar
Saldo
begroting/
Onderhanden werken 31-12-2009 dering ring 31-12-2010 krediet 2010 rekening
B0003 651 Electronische handtekening 0 1.000 0 1.000 15.000 14.000
B0003 652 Subsidiesysteem 0 192.976 0 192.976 206.000 13.024
B0003 653 Zaakgericht werken 0 67.978 0 67.978 210.000 142.023
B0202 654 Aquaduct Lemmer 0 0 0 0 0 0
B0204 655 Nieuw en Duurzaam OV 0 0 0 0 1.500.000 1.500.000
B0603 656 Real. recreatiegeulen Grutte Brekken 0 71.382 0 71.382 390.000 318.618
B0202 657 N910 Stroobossertrekweg fietspad fase 2b 0 8.217 0 8.217 1.000.000 991.783
B0202 662 Quick win Greuns opwaarderen vaarweg 0 80.844 80.844 0 0 0
B0202 663 Quick win zwaaikom Leeuwarden 0 8.310 8.310 0 0 0
B0202 664 Quick win opwaarderen vaarweg Houkesleat 0 553.936 553.936 0 -153.500 -153.500
B0202 665 MPI bijdrage Quick Win Houkesleat 0 0 0 0 0 0
100.930.101 90.833.748 20.149.209 177.370.846 99.964.211 25.691.744
totaal 228.750.565 137.887.055 63.059.336 309.334.491 136.373.051 57.957.404
Thema
activanr.
Jaarrekening
373

Jaarrekening 2010
374
5.5 Overzicht gewaarborgde geldleningen 2010
F ry s l â n: i e p e n e n e i g e n
Nr. Oorspronkelijk Doel van de geldlening Door wie de lening Gevallen van gemeenschappelijke
bedrag
in €
is aangegaan waarborging van de lening. Namen
Namen van de andere lichamen
die mede waarborgen
1 1.372.685 Borneroord te Beetsterzwaag Stichting De Open Ankh. Groningen en Drenthe
gemeenschapscentrum Dienstverl. Geest. Gezondheidszorg
2 2.042.011 Uitbreiding en exploitatie van Stichting de Open Ankh. Drenthe, Groningen
2.042.011 psychiatr centrum Beileroord te Beilen idem
1.134.451 idem idem
1.588.231 idem idem
3 680.670 Uitbr/verb/inr verpl huis Bloemkamp Zorggroep Plantein
(De Bloemk/ Finke/ Ielânen/ Flecke)
4 1.134.451 Financ nieuw kantoorgeb,
magaz'n, garages Bibliotheekservice Fryslan --
1.134.451 idem Stichting Centrale Bibliotheekdienst
5 3.176.462 Uitbr/renovatie afd geest. gestoorde bej. Stichting Bertilla te Drachten --

Grondslag/percentage Datum en nummer Goedkeurings- Rente Restantbedrag van Totaalbedrag v.d. Restantbedrag van de
van het deel dat door Besluit Provinciale besluit % de geldlening gewone en buiten- lening per 31-12-2010
de provincie is Staten c.q. CdK gewone aflossing Totaal Gewaarborgd
gewaarborgd per 01-01-2010 in 2010 31-12-2010 door provincie
in € in € in € in €
100 21-06-78, nr 7 05-12-78, nr 3 4,31 45.854 45.781 73 73
45.854 45.781 73 73
33 09-11-71, nr 7 08-02-72, nr 15 7,36 61.263 61.262 0 0
33 09-11-71, nr 7 08-02-72, nr 15 7,36 61.263 61.262 0 0
33 22-06-77, nr 6 26-08-78, nr 5 4,53 151.199 37.800 113.399 37.800
33 22-06-77, nr 6 26-08-78, nr 5 7,2 264.627 52.927 211.700 70.567
538.352 213.251 325.100 108.367
100 22-06-71, nr 6 06-09-71, nr 25 5,89 93.486 45.406 48.080 48.080
93.486 45.406 48.080 48.080
100 31-03-82, nr 9 29-05-82, nr 44 6.86 387.131 29.779 357.352 357.352
100 31-03-82, nr 9 29-05-82, nr 44 4.47 387.746 29.827 357.920 357.920
774.878 59.606 715.272 715.272
100 12-11-80, nr 5 19-01-81, nr 6 5.36 1.089.072 90.756 998.316 998.316
1.089.072 90.756 998.316 998.316
TOTAAl 2.541.641 454.800 2.086.842 1.870.108
Jaarrekening
375

Jaarrekening 2010
376
5.6 personeelssterkte en -lasten 2010
Feitelijke sterkte
personeelssterkte
De feitelijke sterkte is de werkelijk bezette formatieplekken. 784
F ry s l â n: i e p e n e n e i g e n
personeelslasten loonkosten
Organisatie - eenheid/ team 2010
Directie 1.789.434
Divisie Uitvoering 22.714.424
Divisie Beleid 13.788.035
Divisie Middelen 11.301.571
SOBD 3.506.223
Overig personeel 2.545.159
totaal personeelslasten 55.644.846
specificatie personeelslasten
Salarissen 42.574.935
Toelagen 3.965.705
46.540.639
sociale lasten:
Pensioenpremie 8.795.107
Overige 4.299.612
13.094.719
Overige uitgaven 1.330.378
totaal lasten 60.965.736
inkomsten
Salarissen 29.690
Pensioenpremie 3.294.105
Overige soc.verz.wetten 1.997.095
totaal baten 5.320.890
totaal personeelslasten 55.644.846

5.7 Overzicht sisa specifieke uitkeringen
Sinds 2006 is voor de verantwoording van de bestedingen van specifieke uitkeringen van het Rijk aan provincies en
gemeenten geleidelijk de SiSa (Single Information Single Audit) ingevoerd. Deze werkwijze is vervolgens in 2008
in de Financiële verhoudingswet verplicht gesteld. Dit heeft tot gevolg dat de verantwoording voor specifieke
uitkeringen via een bijlage bij de Jaarrekening verloopt. De controle van deze bijlage wordt meegenomen in de
accountantscontrole op de Jaarrekening. De accountant meldt vervolgens per specifieke uitkering de bevindingen
in het accountantsverslag bij de Jaarrekening. De afzonderlijke verantwoordingen en de benodigde accountantsverklaringen
richting het Rijk zijn daarmee vervallen. Voor 2010 gaat het om 13 regelingen. Dit zijn er 5 minder
dan in 2009, dit komt ondermeer doordat een aantal cultuurregelingen zijn beëindigd .
Het doel van SiSa is dat provincies (en ook gemeenten) voortaan minder vaak en maar op één moment verantwoordingsinformatie
hoeven te verstrekken aan het Rijk over specifieke uitkeringen en de (controle) werkzaamheden
over de besteding van specifieke uitkeringen worden verminderd. Deze vereenvoudiging is mogelijk omdat
de accountant de provinciale Jaarstukken met ingang van 2004 ook op rechtmatigheid dient te beoordelen.
Controle op rechtmatigheid van de bestedingen geldt met nadruk ook voor de specifieke uitkeringen waarover in
het kader van SiSa verantwoording dient te worden afgelegd. Daartoe is in de bijlage SiSa een aparte kolom
“aard controle “ opgenomen. In aanvulling op de in de bijlage SiSa gevraagde informatie mogen de Ministeries
nog (beperkt en zeker niet jaarlijks) enige beleidsinformatie vragen. Hiervoor is niet meer een afzonderlijke accountantsverklaring
nodig.
De in de verantwoordingsbijlage opgenomen bedragen sluiten niet altijd aan op de bedragen zoals deze in de
Jaarrekening 2010 zijn verantwoord. Dit komt omdat tot en met 2009 moest worden verantwoord volgens het
bestedingsbegrip van de desbetreffende regeling. Ingaande 2010 geldt ook voor de verantwoording in de SiSabijlage
het baten-lastenstelsel. In verband met deze stelselwijziging zijn er per regeling overgangsindicatoren
opgenomen, dit om er voor te zorgen dat bedragen,niet of mogelijk zelfs dubbel worden verantwoord. Het
ministerie heeft e.e.a toegelicht in de Nota baten-lastenstelsel voor specifieke uitkeringen. Doordat in deze nota
het baten-lastenstelsel anders wordt geïnterpreteerd dan in de provinciale administratie het geval is, leidt dit
opnieuw tot verschillen tussen de provinciale jaarrekening en de verantwoording in de SiSa-bijlage. Dit speelt
vooral bij de verantwoording van overdrachtsuitgaven die bekostigd worden uit doeluitkeringen.
sisa Medeoverheden
In juli 2008 is in een wijziging van de Financiële Verhoudingswet geregeld dat SiSa ingaande de jaarstukken 2008
ook van toepassing is op door de provincies naar gemeenten en gemeenschappelijke regelingen doorverdeelde
rijksmiddelen. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft de SiSamatrix daartoe uitgebreid
met speciaal voor de relatie gemeente-provincie ontwikkelde formats. Deze formats zijn in 2009 door het ministerie
bijgesteld aan de hand van de in 2008 opgedane ervaringen. Bij de provincie Fryslân is SiSa-medeoverheden
van toepassing op de Brede Doeluitkering Verkeer en Vervoer, de regeling Externe Veiligheid, het Besluit Locatiegebonden
Subsidies en de regeling ISV. Daarnaast legt de provincie als medeoverheid via SiSa aan het SNN verantwoording
af over de bestedingen van het Regionaal Mobiliteitsfonds RSP.
Jaarrekening
377

Jaarrekening 2010
378
Dept. Nr. Specifieke uitkering Juridische grondslag Ontvanger
BZK C7 Investering stedelijke Wet stedelijke Provincies Eindsaldo ISV (na afloop Toelichting afwijking
vernieuwing (ISV) vernieuwing (rechtstreekse periode II) = totaal ontvangen
ontvanger) ISV-bedrag minus totaal vastgestelde
ISV-bijdrage na
afloop 2e periode.
F RY S L Â N: I E P E N E N E I G E N
Aard controle R” Aard controle n.v.t.
€ 18.235.628 Voor ISV II is 22,3 mln
subsidie verleend, hiervan
is € 2,7 mln vastgesteld en
€ 11 mln bevoorschot
BZK C8 Besluit Locatiegebonden Besluit Locatiegebonden Provincie Aantal in het convenant
Subsidies 2005 (BLS) Subsidies 2005 Friesland woningbouwafspraken
benoemde specifieke
categorieën woningen
Realisatie
Aard controle D1
1.640
I&M E5 Verzameluitkering VROM Regeling verzameluitkering Provincies, Besteding t/m 2010
gemeenten
Aard controle R
€ 305.498
I&M E6 Bodemsanering (excl. Wet bodembescherming Provincies en Besteding 2010 uit Wbb Besteding 2010 uit FES Bestedingen (Wbb) van Uitgaven (Wbb) van vóór Bestedingen (FES) van vóór Uitgaven (FES) van vóór Eindverantwoording
Bedrijvenregeling) (Wbb), Besluit financiële gemeenten vóór 2010, waarvan de 2010, waarvan besteding 2010, waarvan de uitgave in 2010, waarvan besteding Ja/Nee
bepalingen bodemsanering uitgave in of na 2010 in 2010 plaatsvindt of na 2010 plaatsvindt in 2010 plaatsvindt
en Regeling financiële bepa- Aard controle R plaatsvindt
lingen bodemsanering; Aard controle R”
Zie Nota baten-lastenstelsel Zie Nota baten-lastenstelsel Zie Nota baten-lastenstelsel Zie Nota baten-lastenstelsel
Aard controle R Aard controle R” Aard controle R Aard controle R Aard controle n.v.t.
€ 644.843 € 0 € 2.778.824 € 0 € 0 € 0 Nee
Aantal saneringen (in te vullen Aantal bodemonderzoeken Aantal m2 gesaneerd opper- Aantal m3 gesaneerde grond Aantal m3 gesaneerd verontzodra
de prestaties behaald zijn) (in te vullen zodra de vlakte (inclusief SEB) (in te (inclusief SEB) (in te vullen reinigd grondwater (inclusief
prestaties behaald zijn) vullen zodra de prestaties zodra de prestaties SEB) (in te vullen zodra de
behaald zijn) behaald zijn) prestaties behaald zijn)
Aard controle D1 Aard controle D1 Aard controle D1 Aard controle D1 Aard controle D1
I&M E9 Programma Externe Subsidieregeling programma- Provincies Besteding 2010 Percentage van de verstrekte Eindverantwoording Bestedingen van vóór 2010, Uitgaven van vóór 2010,
Veiligheid (EV) financiering Externe Veiligheid bijdrage 2010 dat is gebruikt ja/nee waarvan de uitgave in of waarvan besteding in
(EV)-beleid voor andere over- voor het in dienst nemen na 2010 plaatsvindt 2010 plaatsvindt
heden 2006-2010 van vast personeel EV
Zie Nota baten-lastenstelsel Zie Nota baten-lastenstelsel
Aard controle R Aard controle D2 Aard controle n.v.t. Aard controle R” Aard controle R
€ 1.009.297 125,46% Nee € 909.205 € 0
I&M E10 Tijdelijke subsidieregeling Tijdelijke subsidieregeling Provincies en Besteding 2010 Eindverantwoording Bestedingen van vóór 2010, Uitgaven van vóór 2010,
Innovatieprogramma innovatieprogramma gemeenten ja/nee waarvan de uitgave in of waarvan besteding in
Mooi Nederland Mooi Nederland na 2010 plaatsvindt 2010 plaatsvindt
Zie Nota baten-lastenstelsel Zie Nota baten-lastenstelsel
Aard controle R Aard controle n.v.t. Aard controle R Aard controle R
€ 302.454 Nee € 7.984 € 0
I&M E27 Brede doeluitkering Wet BDU Verkeer en Provincies en Eindsaldo/-reservering 2009 Rentebaten 2010 Ontvangen BDU-bijdrage Terugbetaling door derden Besteding 2010 Correctie over besteding Eindsaldo/-reservering Bestedingen van vóór 2010, Uitgaven van vóór 2010,
verkeer en vervoer Vervoer (art. 10) stadsregio’s V&W vanuit BDU-bijdrage 2009 2010 waarvan de uitgave in of waarvan besteding in
(Wgr+) verstrekte middelen na 2010 plaatsvindt 2010 plaatsvindt
I NDI CATOREN
Zie Nota baten-lastenstelsel Zie Nota baten-lastenstelsel
Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R
€ 55.602.040 € 507.832 € 52.740.000 € 778.646 € 46.054.135 € 305.385 € 56.155.359 € 7.113.639 € 0
Jaarrekening
379

Jaarrekening 2010
380
Dept. Nr. Specifieke uitkering Juridische grondslag Ontvanger
F RY S L Â N: I E P E N E N E I G E N
Individuele bestedingen 2010 Individuele bestedingen
die meer dan 20% van de 2010 die meer dan 20%
totaal ontvangen BDU van de totaal ontvangen
bedragen BDU bedragen
Omschrijving Bedrag
Aard controle n.v.t. Aard controle R
1 Concessie OV N en € 13.505.496
ZW Friesland
I&M E28 Regionale mobiliteits- Wet bereikbaarheid en Provincies en Eindsaldo 2009 Dotatie regio in 2010 Dotatie rijk in 2010 Rentebaten 2010 Besteding 2010 uit fonds Eindsaldo 2010 Eindverantwoording Bestedingen van vóór 2010, Uitgaven van vóór 2010,
fondsen mobiliteit (artikel 28) Wgr+ regio’s (onderscheid herkomst Ja/Nee waarvan de uitgave in of waarvan besteding in
middelen niet nodig) na 2010 plaatsvindt 2010 plaatsvindt
Zie Nota baten-lastenstelsel Zie Nota baten-lastenstelsel
Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle n.v.t. Aard controle R Aard controle R
€ 0 € 5.000.000 € 10.800.000 € 34.278 € 7.088.000 € 8.746.278 Nee € 0 € 0
I&M E28B Regionale mobiliteits- Beschikking of overeenkomst Provincies Hieronder per regel één Gerealiseerd wel/niet Besteding 2010 ten Overige bestedingen Te verrekenen met SNN Toelichting Eindverantwoording
fondsen (Zuiderzeelijn) van Samenwerkingsverband Friesland, beschikkingsnummer en in laste van SNN 2010 Ja/Nee
Noord Nederland met provin- Groningen de kolommen ernaast de
cies obv convenant tussen Rijk en Drenthe verantwoordingsinformatie
en Samenwerkingsverband (SiSa tussen
Noord Nederland voor Regio- medeoverspecifiek
Pakket Zuiderzeelijn heden+) Aard controle n.v.t. Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle n.v.t. Aard controle n.v.t.
1 UP-10-03059 en UP-10-21309 Niet € 1.427.118 € 0 € 0 Betreft de bestedingen van Nee
3 projecten in 2010 (Joure/
Harlingen/OV H’veen Groningen)
cumulatief inmiddels
€ 2.017.905
Bestedingen van vóór 2010, Uitgaven van vóór 2010,
waarvan de uitgave in of waarvan besteding in
na 2010 plaatsvindt 2010 plaatsvindt
Zie Nota baten-lastenstelsel Zie Nota baten-lastenstelsel
Aard controle R Aard controle R
€ 0 € 0
I&M E30 Quick wins binnenhavens Tijdelijke subsidieregeling Provincies en Hieronder per regel één project- Besteding 2010 ten laste Overige bestedingen 2010 Eindverantwoording
Quick Wins Binnenvaart gemeenten aanduiding en in de kolommen van rijksmiddelen Ja/Nee
ernaast de verantwoordingsinformatie
Aard controle n.v.t. Aard controle R Aard controle R Aard controle R
1 5000001192 € 0 € 0 Ja
2 5000001195 € 0 € 0 Ja
3 5000001288 € 4.155 € 4.155 Nee
4 5000001326 € 7.240 € 7.240 Nee
5 5000001196 € 40.422 € 40.422 Nee
Bestedingen van vóór 2010, Uitgaven van vóór 2010,
waarvan de uitgave in of waarvan besteding in
na 2010 plaatsvindt 2010 plaatsvindt
Zie Nota baten-lastenstelsel Zie Nota baten-lastenstelsel
Aard controle R Aard controle R
€ 0 € 0
I NDI CATOREN
Jaarrekening
381

Jaarverslag 2010
382
Dept. Nr. Specifieke uitkering Juridische grondslag Ontvanger
F RY S L Â N: I E P E N E N E I G E N
I&M E34 Bijdrage hoofdvaarwegen Convenant tussen Rijk en Provincies Besteding 2010 Bestedingen van vóór 2010, Uitgaven van vóór 2010,
Fryslân en Groningen provincies Friesland en Friesland en waarvan de uitgave in of na waarvan besteding in
Groningen Groningen 2010 plaatsvindt 2010 plaatsvindt
Zie Nota baten-lastenstelsel
Aard controle R Aard controle R Aard controle R
€ 6.320.214 € 5.447 € 0
EL&I F15 Leren voor duurzame ` Beschikking o.b.v. Programma Provincies Totale besteding Cofinanciering eigen Cofinanciering door Bestedingen van vóór 2010, Uitgaven van vóór 2010,
ontwikkeling (LvDO) Leren voor duurzame 2010 middelen 2010 derden 2010 waarvan de uitgave in of waarvan besteding in
ontwikkeling 2008-2011 na 2010 plaatsvindt 2010 plaatsvindt
Zie Nota baten-lastenstelsel Zie Nota baten-lastenstelsel
Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R
€ 619.632 € 115.500 € 0 € 0 € 0
VWS H8 Doeluitkering jeugdzorg Wet op de jeugdzorg (art. 37) Provincies en Aantal Onder toezicht Aantal OTS langer dan Aantal voorlopige Aantal voogdij 2009 Aantal jeugdreclassering Aantal samenloop Aantal Individuele Aantal ITB 2009, Aantal scholing- en trainings-
(Bureau Jeugdzorg + Zorg- en Regeling bekostiging stadsregio’s stelling (OTS), tot 1 jaar een jaar op peildatum voogdij 2009 2009 2009 Traject Begeleiding Criem programma’s (STP) 2009
kosten Jeugdzorg) jeugdzorg 2009” (Wgr+) op peildatum 2009 2009 2009 (ITB), harde
kern
Betreft het aantal cliënten op Betreft het aantal cliënten
peildatum die minder dan of dat op peildatum langer dan
gelijk aan 1 jaar (voorlopig) 1 jaar onder toezicht staan.
onder toezicht staan.
I NDI CATOREN
Aard controle D1 Aard controle D1 Aard controle D1 Aard controle D1 Aard controle D1 Aard controle D1 Aard controle D1 Aard controle D1 Aard controle D1
253 469 3 146 185 0 104 15 0
Besteding 2010 aan stichting Besteding 2010 aan stich- Besteding 2010 Aantal aanmeldingen 2010 Aantal afmeldingen 2010 Omvang egalisatiereserve Eindverantwoording Bestedingen van vóór Uitgaven van vóór 2010,
die een bureau jeugdzorg in ting, die een bureau jeugd- aan zorgaanbod aan het LBIO door bureau aan het LBIO door bureau jeugdzorg per Ja/Nee 2010, waarvan de uitgave waarvan besteding in of na
stand houdt -deel justitietaken zorg in stand houdt - deel jeugdzorg jeugdzorg 31 december 2010 in of na 2010 plaatsvindt 2010 plaatsvindt aan stichting
taken bureau jeugdzorg en aan stichting die een bureau die een bureau jeugdzorg in
subsidie bureau jeugdzorg jeugdzorg in stand houdt stand houdt -deel justitietaken
-deel justitietaken
Zie Nota baten-lastenstelsel Zie Nota baten-lastenstelsel
Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle D2 Aard controle D2 Aard controle R Aard controle n.v.t. Aard controle R Aard controle R
€ 8.770.806 € 9.310.503 € 36.501.270 563 559 -€ 11.417.385 Nee € 0 € 0
Bestedingen van vóór 2010, Uitgaven van vóór 2010,
waarvan de uitgave in of na waarvan besteding in 2010
2010 plaatsvindt aan stich- plaatsvindt aan stichting, die
ting, die een bureau jeugd- een bureau jeugdzorg in stand
zorg in stand houdt - deel houdt - deel taken bureau
taken bureau jeugdzorg en jeugdzorg en subsidie bureau
subsidie bureau jeugdzorg jeugdzorg
Zie Nota baten-lastenstelsel Zie Nota baten-lastenstelsel
Aard controle R Aard controle R
€ 123.508 € 0
Jaarrekening
383

Jaarrekening 2010
384
Vraag
F RY S L Â N: I E P E N E N E I G E N
5.8 Overzicht stand van zaken afdoening Top 10 uit Rapport van Bevindingen
PriceWaterhouseCoopers (PWC) over de Jaarrekening 2009
1. Wij hebben bij de jaarrekening
2009 een goedkeurende accountantsverklaring
afgegeven ten
aanzien van de aspecten getrouwheid
en rechtmatigheid.
2. Ons algemeen beeld van de
interne beheersing is dat deze
voldoende is om tot een betrouwbare
jaarrekening te komen. In
2009 is op verschillende fronten
binnen de organisatie gewerkt
aan het verder optimaliseren van
de interne beheersing.
3. Hoewel door de organisatie stappen
gemaakt zijn richting het
borgen van rechtmatigheid ín de
provinciale processen, is de rechtmatigheid
in het kader van de
jaarrekeningcontrole van 2009
vastgesteld via interne controles
achteraf. Deze systematiek is gelijk
als die van voorgaande jaren.
Voor een doorontwikkeling van
de organisatie is dit een belangrijk
aandachtspunt.
Antwoord/ Toezegging
Voor kennisgeving aangenomen.
Voor kennisgeving aangenomen.
Zoals ook door uw accountant is geconstateerd,
is er het afgelopen jaar
veel aandacht besteed aan de borging
van de EU aanbestedingsregels.
Daarnaast hebben wij onze beheersing
gericht op de naleving van het
eigen provinciale inkoop- en aanbestedingsbeleid.
Dit als vervolgactie
op onze toezegging van vorig jaar
om de wijze van opdrachtverstrekking
zoveel mogelijk vast te leggen
in het financiële systeem. Voor de
borging van de rechtmatigheid van
subsidies wordt thans gewerkt aan
de implementatie van een subsidievolgsysteem.
Actie door
FP&C
FP&C
FP&C/ Subsidiezaken/
Inkoop
Voortgang/ stand van zaken
per 15 maart 2011
Niet van toepassing.
Is een continu proces.
Het centrale inkoopbeleid verbetert de
(centrale en decentrale) inkoopfunctie
(standaardisatie werkwijze, opleiding).
Gecombineerd met de planmatige uitvoering
van aanbestedingstrajecten leidt
dit tot een verbeterde rechtmatigheidspositie.
Tegelijk dragen nieuwe
(raam)contracten bij aan onze ambities
op het gebied van duurzaamheid. Aandachtspunt
is de (naleving van) het gebruik
van de organisatiebrede
contracten. De implementatie van het
‘bestelsysteem’ (waarmee ook verplichtingen
worden vastgelegd) zal in 2011
voor verdere verbetering zorgen.
De afdeling Subsidiezaken (SZ) is druk
bezig met de uitvoering van haar Plan
van Aanpak. Als resultaat hiervan is inmiddels
een generiek subsidieproces
vastgesteld waaruit duidelijk de taken
en bevoegdheden van alle betrokken afdelingen
blijken. Ook wordt er voorzien
in een rechtmatigheidcontrole en is inmiddels
een jurist aangetrokken. De jurist
draagt er onder meer zorg voor dat
er wettelijke grondslagen komen/zijn
voor de subsidieverstrekking en dat de
subsidieplafonds juist worden vastgesteld.

Vraag Antwoord/ Toezegging Actie door Voortgang/ stand van zaken
per 15 maart 2011
4. In samenspraak met de Staten
zijn eind 2009 nieuwe begrotingsregels
vastgesteld. Deze
nieuwe regels zijn bij het opstellen
van de jaarrekening 2009 toegepast.
De totale
kasritmeverschuiving naar 2010
en verder bedraagt circa € 29
mln., waarvan een groot deel
adequaat is voorzien en reeds is
verwerkt in de 1 e en 2 e berap in
2009.
5. Met ingang van 2009 zijn de aangekochte
gronden ten behoeve
van de uitvoering van het (Friese)
Investeringsbudget Landelijke Gebied
geactiveerd. In afwachting
Door aanscherping van de regelgeving
betreffende het doorschuiven
van de tijdelijke budgetten levert dit,
ten opzichte van de doorschuiving
van deze budgetten in 2008, een
beduidend lagere verschuiving op
(trendbreuk) (2009 € 29,2 miljoen
en in 2008 € 47,8). Dit neemt niet
weg dat in 2010 veel aandacht
noodzakelijk blijft om het kasritme
van bestedingen zo goed mogelijk te
plannen en te monitoren. Voor een
beperkt aantal tijdelijke budgetten
stellen we dan ook kasritmeverschuivingen
in 2010 en volgende jaren
voor.
Bij aankoop en verkoop van de
gronden via de DLG wordt 20% van
het aan- of verkoopbedrag toegevoegd
of onttrokken aan de voorziening.
Dit om de risico’s van het
FP&C
PPLG en
FP&C
Verder zijn er voor alle regelingen die SZ
uitvoert, dienstverleningsovereenkomsten
afgesloten met de beleidsafdelingen,
zodat helder is wie waarvoor
verantwoordelijk is. Er zijn i.s.m. de afdeling
Communicatie standaardbrieven
voor de subsidieverstrekking opgesteld
waarmee helder, eenduidig en klantgericht
kan worden gecommuniceerd.
Ook wordt gewerkt aan de (verdere)
implementatie van het subsidiesysteem
waarmee de genomen stappen en
beslissingen in het subsidieproces aantoonbaar
worden vastgelegd. De implementatie
heeft vertraging opgelopen
doordat de provinciale regelingen op
heel veel fronten van elkaar verschillen.
Het bleek moeilijker dan gedacht om
dat beheersbaar in het systeem te brengen.
Op dit moment zijn alle uitzonderingen
echter in kaart gebracht en
wordt de inrichting gecontinueerd. Het
systeem wordt in 2011 nog in gebruik
genomen.
De jaarovergang tijdelijke budgetten is
uitgevoerd conform de nota uitvoering
begroting (geamendeerd vastgesteld
door PS).
Het saldo van de jaarovergang tijdelijke
budgetten is € 44,2 miljoen dit is ca.
27% van de totaal begrote tijdelijke
budgetten in 2010. Dit percentage is
gelijk aan 2009. De vrijval in 2010
bedraagt ca € 12 miljoen.
Momenteel wordt gekeken naar de
regeling rondom tijdelijke budgetten.
Uitgangspunt hierbij is dat gekeken
wordt naar wat nodig is om de afgesproken
doelen en resultaten bij programma’s
en projecten te kunnen
realiseren en welke financiële spelregels
hierbij horen. Naar verwachting zal deze
notitie voor de zomer aan de Staten
aangeboden kunnen worden.
De gronden die nog in bezit zijn van de
provincie Fryslân zijn in 2010 op basis
van het prijspeil 1 november 2010
getaxeerd.
In de provinciale administratie is iedere
Jaarrekening
385

Jaarrekening 2010
386
F RY S L Â N: I E P E N E N E I G E N
Vraag Antwoord/ Toezegging Actie door Voortgang/ stand van zaken
per 15 maart 2011
van de voor 2010 geplande Mid
Term Review door het ministerie
van LNV en in verband met de
aan de gronden gekoppelde
waarderingsrisico’s, is een voorzichtigheidshalve
een algemene
voorziening gevormd van 20%
van de totale aankoopkosten.
Doorontwikkeling van het provinciaal
grondbeleid is noodzakelijk
om kansen én risico’s adequaat te
kunnen borgen.
6. De beheersing en monitoring van
ILG/FYLG door DLG/DR en provincie
Fryslân is het afgelopen jaar
doorontwikkeld, hoewel er nog
steeds belangrijke aandachtspunten
zijn, bij de jaarafsluiting vergen
de verantwoording van de
ILG budgetten veel tijd. De uitkomsten
van het onderzoek van
Concerncontrol liggen in lijn met
onze bevindingen uit 2008 en
2009 en dient naar onze mening
met hoge prioriteit te worden opgepakt.
7. In 2009 heeft de houdstermaatschappij
Falcon haar aandelen
NUON verkocht aan Vattenfal.
Daarom is de impact van deze
transactie voor de jaarrekening
van de provincie Fryslân beperkt.
Wel is de ontvangst van in totaal
€ 58 mln. aan (interim) dividend
juist in de jaarrekening opgenomen.
Deze gelden zijn opgenomen
in de VAR en zijn in 2009 al
deels bestemd. In paragraaf 10.
Reserve Falcon in het jaarverslag
wordt dit nader toegelicht.
8. De provincie ontwikkelt gezamenlijk
met gemeente Franekeradeel
en SNN een kassengebied
rondom Sexbierum (Waddenglas).
De actualisatie van de exploitatieopzet
van april 2009 laat een verwacht
resultaat zien van € 0,1
mln. Gelet op de huidige econo-
waardeverlies bij verkoop af te dekken.
De 20% is een inschatting van
de gemiddelde waardedaling.
Er is per 31 december 2010 voor
€ 39.171.766 grond aangekocht.
Per 31 december 2010 bedraagt de
voorziening bedraagt 20% hiervan is
€ 7.834.353.
Wij onderschrijven de conclusies van
uw accountant. Voor een betere
centrale sturing en beheersing op
beide onderdelen vergt dit de komende
tijd noodzakelijke aandacht
van de organisatie en Voorlopige Directie
om organisatorische maatregelen
te treffen.
Voor kennisgeving aannemen.
Waddenglas is een project van de
provincie, de gemeente Franekeradeel
en het rijk, vertegenwoordigd
door de DLG (Dienst Landelijk Gebied).
SNN staat er helemaal buiten.
In de eindwaarde zoals die eind
2009 en eind 2010 verwacht werd,
is al rekening gehouden met een ze-
PPLG en
FP&C
FP&C
Landelijk
gebied
aan- en verkoop van grond en gebouwen
nu opgenomen. Van iedere aanof
verkoop vanaf 2007 tot en met 2010
is een dossier aangelegd. Een nota
Grondbeleid wordt voorbereid. De lanning
is er op gericht om deze nota voor
de zomer aan PS voor te leggen. In deze
nota worden de aanbevelingen van de
accountant meegenomen.
Betreffende zaken zijn in overleg met
afdeling FP&C opgepakt.
Alle verplichtingen vanaf 2007 zijn in
onze financiële administratie opgenomen,
zodat er aansluiting gevonden
kan worden met de DLG.
Niet van toepassing.
Bij de start van het project begin 2008
werd een contante eindwaarde (winst
min verlies zoals verwacht in 2015,de
geplande afronding van het project) van
€ 1,8 miljoen berekent. Sindsdien varieert
dat van 1 tot 3,5 ton. Vertraging in
de gronduitgifte, vooral veroorzaakt
door de financiële crisis en in mindere

Vraag Antwoord/ Toezegging
Actie door Voortgang/ stand van zaken
per 15 maart 2011
mische omstandigheden, het verwerpen
door de Raad van State
van de uitbreidingsplannen en
het gegeven dat alle kavels nog
verkocht moeten worden, is een
continue monitoring van de ontwikkelingen
inclusief informatievoorziening
aan de Staten zeer
belangrijk.
9. De doorontwikkeling en de omslag
in de P&C-cyclus wordt in
belangrijke mate beïnvloed door
de reorganisatie die op dit moment
plaatsvindt. De begroting
en bestuursrapportage geven een
steeds beter inzicht in de beleidsrealisatie
en – voortgang, zowel
in beleid, tijd als geld. Met het
verder vormgeven van de interne
organisatie dient ook in de interne
P&C-cyclus consistentie
aangebracht worden, dat past
binnen de divisiestructuur die de
afgelopen periode is opgezet.
kere vertraging in de gronduitgifte.
Het is zeer waarschijnlijk dat die vertraging
verder oploopt, niet eens zo
zeer door de uitspraak van de Raad
van State als wel door de aanhoudende
financiële crisis in de glastuinbouw.
De noodzaak van een continue monitoring
wordt door de Stuurgroep
Waddenglas, waarin ons college ook
vertegenwoordigd is, onderschreven.
Daar wordt ook uitvoering aan gegeven.
Ook worden uitgaven zoveel
mogelijk uitgesteld.
Wegens de financiële risico’s is dit
project opgenomen in de paragraaf
Weerstandsvermogen in het Jaarverslag
2009. In de gebeurtenissen na
de balansdatum in de Jaarrekening
2009 is de vernietiging door de Raad
van State van het goedkeuringsbesluit
van ons college van het bestemmingsplan
uitbreiding glastuinbouw
bij Sexbierum eveneens toegelicht.
Mogelijke financiële gevolgen zijn
niet in de cijfers 2009 verwerkt.
Voor zover dit consequenties heeft,
wordt dit bij het eerstvolgende rapportagemoment
meegenomen.
Los van analyse en genoemde aandachtspunten
van uw accountant
hebben wij in 2009 al de nodige
stappen gezet om tot een strakkere
sturing te komen. Deze zijn:
- begrotingsregels “Als geld telt”
- herziening Financiële verordening
- nota Uitvoering Begroting
- aangescherpte regelgeving voor de
tijdelijke budgetten
- actualisering van de Legesverordening
- actualisering van de nota’s: Waarderen,
activeren en afschrijven
2010, Reserves, voorzieningen en
overlopende passiva en de Uitvoeringsregeling
Treasury Fryslân 2010
Daarnaast hebben we in 2009 geïnvesteerd
in de doorontwikkeling van
FP&C
mate door de vernietiging van het bestemmingsplan
door de raad van state,
is daar debet aan. De verwachting is dat
de gemeente in het voorjaar van 2011
een nieuw bestemmingsplan vast kan
stellen. De economie trekt wat aan, ook
voor de glastuinbouw. Er is zicht op een
eerste gronduitgifte. De vooruitzichten
zijn eind 2010 dan ook beter dan een
jaar geleden. Desondanks blijft het zaak
de vinger goed aan de pols te houden.
Dat gebeurt met verschillende risicobeheersinstrumenten.
Daarmee worden
onder andere scenario’s op hun effecten
doorgerekend. Ook blijft de
afspraak van kracht dat er geen
grond aangekocht wordt eer er
grond uitgegeven wordt.
Planning & Control is een continue
ontwikkeling. In 2010 zijn er naast
evaluaties met het bestuur, stapsgewijs
veranderingen in de planning & control
instrumenten doorgevoerd. Zo is ook
het traject managementcontrol opgepakt,
echter dit traject vraagt een
vervolg in 2011. 2011 t/m 2015 zullen
in het teken staan van meer grotere
stappen.
Jaarrekening
387

Jaarrekening 2010
388
F RY S L Â N: I E P E N E N E I G E N
Vraag Antwoord/ Toezegging Actie door Voortgang/ stand van zaken
per 15 maart 2011
10. Het positieve exploitatieresultaat
in 2009 (€ 14 mln.) wordt onder
meer verklaard door een onderbesteding
op tijdelijke budgetten
(€ 7 mln.), de resterende begrotingsruimte
naar aanleiding van
de 2 e bestuursrapportage (€ 6,2
mln.) en enkele afwijkingen in
de structurele budgetten. Er bestaan
echter nog wel enkele
aandachtspunten. Het resultaat
wordt overigens in de jaarstukken
toegelicht.
de Bestuurlijke Planning en Control.
Op 18 maart 2009 stelde uw Staten
de notitie “Ontwikkeling van de bestuurlijke
Planning & Control” vast.
We zijn blij dat de daaruit voortvloeiende
verbeteringen ten aanzien van
de bestuurlijke planning en control
ook door uw accountant worden erkend
en herkend. Uw accountant
merkt op dat de Begroting, Bestuursrapportages
en Jaarrekening
een steeds beter inzicht geven in de
beleidsrealisatie en –voortgang;
zowel in beleid, tijd als geld. De ontwikkeling
van de bestuurlijke planning
en control is een continu proces
dat we ook in 2010 (beheerst) een
vervolg zullen geven. Graag blijven
we ook in 2010 over dit onderwerp
met u in gesprek via het Breed Audit
Overleg. Ook dan kunnen we verder
ingaan op de overige aanbevelingen
van uw accountant.
In het Jaarverslag 2009 hoofdstuk 2
‘Jaarrekening in één oogopslag’ is
het resultaat 2009 toegelicht. Door
een strakkere sturing van de prognose
einde jaar bij de Bestuursrapportages
2009 ligt het resultaat op
de structurele budgetten 2009 van
€ 1,3 miljoen in de lijn met die over
2008 van € 0,7 miljoen.
Voor kennisgeving aannemen.
FP&C
Niet van toepassing.

Deel III
BURGERJAARVERSLAG
2010
Statenvergadering van 23 mei 2011
Burgerjaarverslag
389

Burgerjaarverslag 2010
390
F RY S L Â N: I E P E N E N E I G E N

Inleiding
Met genoegen presenteer ik u mijn burgerjaarverslag over 2010. Dit is een wettelijke plicht, maar ik vind het ook
niet meer dan logisch dat u kunt zien hoe de provincie zich voor u heeft ingezet. Om de kosten te beperken,
maakt het burgerjaarverslag sinds 2008 deel uit van de jaarstukken van het College van Gedeputeerde Staten.
Het jaar 2010 was politiek gezien een roerig jaar. In Den Haag domineerden de vervroegde verkiezingen het jaar.
Pas in de herfst waren de contouren duidelijk ten aanzien van wat voor beleid het kabinet de komende jaren gaat
voeren en hoe het Rijk gaat bezuinigen. Het kabinet gunt de provincie een grotere rol op het gebied van natuur,
economie en landschap. Andere activiteiten moet ze overdragen aan gemeenten. Voor de taken waar de provincie
zich op mag concentreren zal minder geld beschikbaar zijn dan de overheden er nu voor uittrekken. Dit leidt
de komende jaren tot aanzienlijke bijstellingen van het provinciale beleid en tot forse bezuinigingen.
Gelukkig was de provincie Fryslân al bezig om zich voor te bereiden op aanpassing van haar rol, zodat veel voorwerk
al is verricht. Hier kunnen na de verkiezingen van 2 maart 2011 de nieuwe Provinciale Staten en het nieuwe
College van Gedeputeerde Staten verder mee.
De roerige situatie in Den Haag betekende niet dat de activiteiten van de provincie in de pauzestand gingen.
Vol energie is hier juist doorgewerkt aan het beleid dat de drie coalitiepartijen in 2007 hebben afgesproken.
Gedeputeerde Staten constateerden dat dit beleid robuust genoeg is om ook de economische crisis en de Haagse
bezuinigingen te doorstaan.
De aanpassing van de provinciale organisatie is in 2009 ingezet. De in 2010 aangetreden algemeen directeur
heeft dit proces voortgezet, om zo te komen tot een dienstbaar en flexibel ambtenarenapparaat dat de Friese
samenleving nog beter kan bedienen.
Van deze en andere zaken op het terrein van de dienstverlening en de burgerparticipatie waar de provincie zich
het afgelopen jaar mee heeft beziggehouden, vindt u in dit burgerjaarverslag een overzicht. Een Friese versie van
dit verslag treft u aan op www.fryslan.nl.
In soad lêswille!
J.A. Jorritsma
Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân
Burgerjaarverslag
391

Burgerjaarverslag 2010
392
Inhoudsopgave
F RY S L Â N: I E P E N E N E I G E N
I. Provinciale Staten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .394
Vergaderingen en andere bijeenkomsten van PS en Statencommissies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .394
Initiatiefvoorstellen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .395
Vragenrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .395
Interpellaties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .395
II. De kwaliteit van de dienstverlening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .396
Digitalisering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .396
Afhandeling van aanvragen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .396
Verbetering van dienstverlening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .399
De omgevingsvergunning (Wabo) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .399
Uitvoeringsorganisatie Vergunningverlening, toezicht en handhaving (Ook wel: RUD) . . . . . . . . . . . . . . . .400
Verlening van subsidies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .400
Telefonische bereikbaarheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .402
Betaling facturen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .402
Website . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .402
Andere wijze van bekendmakingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .403
Nieuwsbrieven, informatiebrieven en persberichten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .403
Verzoeken om informatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .404
Elektronisch aanvragen van subsidies,vergunningen, ontheffingen e.d. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .404
Klanttevredenheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .404
Openbaar vervoer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .404
Fryske taal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .405
Integriteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .406
III. De kwaliteit van burgerparticipatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .407
Informatie- en inspraakbijeenkomsten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .408
Het vervolg van Fryske Fiersichten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .410
Duurzame energie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .410
Duurzame bedrijfsvoering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .411
Werkbezoeken College van Gedeputeerde Staten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .412
Fries Jeugd Parlement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .413
Statenspel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .413
Insprekers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .413
IV. Afhandeling van klachten, bezwaar en beroep . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .415
Klachtenregistratie Sector Provinciale Waterstaat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .415
Provinciale klachtenregeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .415
Klachtenregistratie afdeling Complexe infraprojecten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .415
Milieualarmnummer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .416
Bezwaar- en beroepschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .416

V. Conclusies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .418
Ten aanzien van enkele onderwerpen zijn er aanbevelingen voor 2009 gedaan en conclusies getrokken.
Voor zover relevant worden er ook ten aanzien van het jaar 2010 enkele conclusies getrokken.
Burgerjaarverslag
393

Burgerjaarverslag 2010
394
I. Provinciale Staten
Zetelverdeling van de 43 zetels
partij aantal zetels
CDA 12
PvdA 12
VVD 5
FNP 5
SP* 4*
CU 3
GrienLinks 2
F RY S L Â N: I E P E N E N E I G E N
* Van de SP hebben zich in 2010 een 3-tal leden afgescheiden. Deze hebben (mede) de partij Feriene Lofts/
FL opgericht en zitten namens deze partij in de Staten. Aldus heeft de SP nog één zetel.
Vergaderingen en andere bijeenkomsten van PS en Statencommissies
In 2010 kwamen Provinciale Staten 10 keer bijeen. Provinciale Staten vergaderden het afgelopen jaar
onder meer over:
• Wegenplannen, (zoals de Centrale As, N381 en ‘de Haak’)
• Samenwerkingsagenda gemeente Leeuwarden - provincie Fryslân
• Beleidskader Ruimtelijk Economisch Programma
• De takendiscussie van de provincie
• Provinciale regierol bij versterking kwaliteit lokaal bestuur
• Samenwerkingsverband Noord-Nederland
• Fryslân als culturele hoofdstad van Europa
• (Uitvoering) Wet algemene bepalingen omgevingsrecht
• Problematiek paalrot
• Reststoffen Energie Centrale Harlingen
• Afvang, transport en opslag CO2
• Het openbaar vervoer
• Investeringen in de economie en de infrastructuur
• De University Campus Fryslân
• Dairy Campus
• Fries Milieuplan 2010-2013
• Milieuprogramma 2010-2013
• Subsidieverordening Natuur-en Landschapsbeheer
• Heerenveen Stad van Sport
• Merk Fryslân
De Statencommissie Boarger en Mienskip kwam 10 maal bijeen. De Statencommissie Lân, Loft en Wetter
kwam 11 maal bijeen. Hierbij inbegrepen is 1 gezamenlijke Statencommissievergadering.
Daarnaast zijn er altijd nog diverse andere bijeenkomsten voor Statenleden, variërend van werkbezoeken
tot informatieve bijeenkomsten, los van de fractievergaderingen.

Initiatiefvoorstellen
In 2010 kwamen er twee initiatiefvoorstellen aan de orde. Van FNP, SP en ChristenUnie
over paalrot. Dat voorstel werd verworpen.
Het PvdA had een voorstel over de zgn. stimuleringsregeling funderingsprobelematiek.
Dat kreeg steun van Provinciale Staten.
Vragenrecht
In totaal hebben de fracties 62 keer schriftelijke vragen gesteld aan Gedeputeerde Staten. Dit is 31 minder
dan in 2009. 25 schriftelijke vragen waren afkomstig van een coalitiepartij, de rest van de oppositie.
De onderwerpen van deze schriftelijke vragen behelsden onder meer:
Zoutwinning; Technasium; Reststoffen Energie Centrale (REC); bezuinigingen Jeugdzorg; Glasvezel; Utfieringsprogramma
Wetterbehear; Frysk yn rjochtsferkear; OV-chipkaart; verhuizen OM; potverteren Súdwest Fryslân;
cijfers toerisme; spoor Heerenveen-Groningen.
Voor de volledigheid ziet u hieronder de aantallen vragen van de afgelopen jaren.
Aantal schriftelijke vragen
Partij 2009 2008 2007 2006 2005 2004
CDA 14 8 18 10 15 8
PvdA 12 10 17 8 11 14
FNP 22 16 16 19 21 10
VVD 16 19 13 7 7 2
ChristenUnie*) 2 3 3 11 13 13
GrienLinks 15 7 11 9 4 2
SP 10 7 10 12 4 19
D66**) 0 0 3 10 2 3
GBF**) 0 0 0 0 2 4
OFS**) 0 0 0 0 0 2
Totaal 93***) 68***) 85***) 85***) 79 77
*) Tot 7 maart 2007 vormde de ChristenUnie een lijstverbinding met de SGP.
**) D66, GBF en OFS hadden na 7 maart 2007 geen zitting meer in PS.
***) Doordat een aantal vragen door een combinatie van fracties is ingediend, is het totaal aantal lager
dan de som van de afzonderlijke fracties.
Naast het indienen van schriftelijke vragen bestaat de mogelijkheid om aan het begin van iedere Statenvergadering
mondeling vragen te stellen. In 2010 werden 9 mondelinge vragen gesteld.
Interpellaties
Als een Statenlid (nadere) informatie wenst over een bepaalde zaak, kan gebruik worden gemaakt van het recht
van interpellatie. In 2010 is 5 keer van dat recht gebruik gemaakt. (Van deze mogelijkheid werd in 2009 4 keer
gebruik gemaakt. In 2008 bedroeg dat aantal 5, in 2007 bedroeg dat aantal 6 en in 2006 3.)
Het betrof de volgende onderwerpen: Milieuvergunning van de REC; Polderhoofdkanaal; Cartesius Instituut;
herindeling Súdwest Fryslân en de Centrale As.
Burgerjaarverslag
395

Burgerjaarverslag 2010
396
II. De kwaliteit van de dienstverlening
F RY S L Â N: I E P E N E N E I G E N
Digitalisering (voorheen informatiebeleid)
In 2010 is het initiatief genomen tot het opstellen van een Digitale Agenda Fryslân. De Digitale Agenda Fryslân
biedt een slimme inzet van digitale vormen van diensten, voorzieningen en een nieuwe, bewuste manier van
kijken naar de functie van digitalisering in maatschappelijke ontwikkelingen.
Digitalisering draagt dan direct bij aan het welbevinden van de inwoners en bezoekers van Fryslân in hun dagelijks
leven. Het helpt hen om zelfstandig of samen met anderen vorm te geven aan de kwaliteit van leven in Fryslân.
Het kenmerkende van de Friese aanpak van maatschappelijke digitalisering via de Digitale Agenda Fryslân is dat
de focus ligt op integrale regionale samenwerking. De Digitale Agenda Fryslân is van Fryslân. Het gaat erom
samen te werken aan de toepassing van digitale diensten en voorzieningen voor echte maatschappelijke opgaven
(niet de techniek maar de nuttige toepassing daarvan staat centraal). Verder richt de Friese aanpak zich op het
delen van kennis van de mogelijkheden en effecten van maatschappelijke digitalisering binnen Fryslân en met
Europa.
De Provincie zet vooral in op het toegankelijk maken van kennis en ervaringen vanuit de regio en vanuit heel
Europa voor gebruik overal in Fryslân. Daarmee wordt Fryslân een slimme regio in Europa.
De verandering in de provinciale rollen die daarbij hoort, gericht op meer en flexibele samenwerking, wordt
ondersteund vanuit het project Nieuwe Werken. Hierdoor is de Provincie steeds beter in staat om met haar kennis
en informatie en menskracht een heel scala aan maatschappelijke ontwikkelingen te versterken.
Afhandeling van aanvragen
Sinds 1 oktober 2009 is de Wet dwangsom en beroep bij niet tijdig beslissen van kracht. De wet is bedoeld om
ervoor te zorgen dat overheden, zoals provincies, gemeenten en waterschappen zo snel mogelijk beslissen over
aanvragen en bezwaarschriften van burgers.
Een overheid die niet tijdig beslist, overschrijdt de beslistermijn. De wet geeft de burger in zo’n situatie de mogelijkheid
om een vergoeding (dwangsom) van de provincie te krijgen als er niet op tijd een beslissing op zijn of
haar aanvraag of bezwaarschrift wordt genomen.
In specifieke regelgeving waar de aanvraag of het bezwaarschrift uit voortvloeit, staat aangegeven binnen welke
termijn er een beslissing op een aanvraag of bezwaarschrift moet worden genomen. Dit kan een Rijkswet zijn,
maar ook een provinciale verordening of een andere regeling. Als er geen wettelijke termijn is, geldt een ‘redelijke
termijn’. Wat redelijk is, hangt af van het soort beslissing. Dat kan enkele weken of maanden zijn, maar in
sommige, eenvoudige, gevallen ook een paar dagen.
Hieronder volgt een overzicht van de zojuist genoemde aanvragen.
Besluiten Natuur en Milieu
Wet/Regeling soort procedure (wettelijke) aantal percentage
afhande- afgehandeld op tijd
lingsnorm afgehandeld
Wet Bodembescherming Beschikking ernst en spoedeisendheid, 15 wkn 9 89%
saneringsplan of combinatie hiervan (1 niet tijdig)
Beoordeling melding Besluit 5 wkn 38 92%
Uniforme Saneringen (3 niet tijdig)

Wet/Regeling soort procedure (wettelijke) aantal percentage
afhande- afgehandeld op tijd
lingsnorm afgehandeld
Subsidiebeschikkingen 13 wkn 3 33 %
Bedrijvenregeling (2 niet tijdig)
Beschikking evaluatieverslag en/of 8 wkn evaluatie 54 83%
nazorgplan bodemsanering verslag, 6 mnd
nazorgplan
(9 niet tijdig)
Ontgrondingenwet Vergunning/melding
(korte proc.)
16 wkn 11 resp. 10 100%
(lange proc.) 6 mnd
Grondwaterwet Grondwatervergunning 6 mnd 10 100%
Flora en Faunawet Ontheffing 8 wkn 28 100%
Vrijstelling 8 wkn 1344 100%
Natuurbeschermingswet
1998
Vergunning 13 wkn 17 100%
Verlenging vergunning 13 wkn 13 100%
Wijziging vergunning 5 100%
Deels verleend/geweigerd 1 100%
Niet-vergunningplichtig 48 100%
Boswet Controle herplantverplichtingen 225
Kapmeldingen 97
Illegale vellingen 12
Teniet gegane beplantingen 24
Wet Milieubeheer * Oprichtingsvergunning 6 mnd 6 67%
Revisievergunning 6 mnd 9 89%
Veranderingsvergunning 6 mnd 13 100%
Melding 6 wkn 21 100%
Gedoogbeschikking 6 wkn 3 100%
Goedkeuringsbesluit 6 wkn 4 100%
Ontheffing 6 wkn 4 100%
Vuurwerkbesluit Ontbrandingstoestemming/
meldingen
8 wkn 71 100%
Luchtvaartwet Ontheffingen 4 wkn 45 100%
* Wederom kan worden geconstateerd dat het algemene beeld dat uit deze tabellen naar voren komt, zeer positief
is. De scores zijn, uitzonderingen daargelaten, veelal (ca.) 100%. Voorts heb ik er alle vertrouwen in, dat
onze ambtenaren er alles aan doen deze scores hoog te houden.
Burgerjaarverslag
397

Burgerjaarverslag 2010
398
Besluiten Wegen en Vaarwegen
F RY S L Â N: I E P E N E N E I G E N
Wet/Regeling soort procedure (wettelijke) aantal percentage
afhande- afgehandeld op tijd
lingsnorm afgehandeld
Binnenvaartpolitie- Vaarvergunning 5 dgn 324 100%
reglement / Vaarwegen- Ontheffing voor evenementen 6 wkn 41 100%
verordening Ontheffing beperkingen kunstwerken 6 wkn 5 100%
Ontheffing overig 6 wkn 17 100%
Vaarwegenverordening Ontheffing 16 wkn 137 100%
Wegenverordening Ontheffing (*) 16 wkn (+2x8 wkn)
Vanaf 1-10-10:
1X 8 wkn +
1X 6 wkn verdagen
172 100%
Reglement Verkeers- 8 wkn 74 100%
regels en Verkeerstekens Ontheffing
Wegenverkeerswet Ontheffing 8 wkn 20 100%
Voertuigreglement Ontheffing t.b.v. landbouwverkeer 8 wkn 5 100%
* Sinds 2006 geeft de provincie geen ontheffingen meer af voor exceptionele transporten. Dit wordt sinds die tijd
gedaan door de Rijksdienst voor het Wegverkeer. Buiten de afmetingen van het mandaat m.b.t. tot de beslisruimte
vraagt de RDW nog wel advies aan bij de provincie. In 2010 zijn 402 adviezen aan de RDW afgegeven door de
provincie.
Per 1 juli 2008 is de nieuwe Wet ruimtelijke ordening in werking getreden. Dit zorgt voor een veranderde werkwijze,
maar heeft geen directe gevolgen voor de burgers. Daarom is hieronder t.a.v. de besluiten in het kader van
de Wet ruimtelijke ordening een tweedeling gemaakt. Een schema tót 1 juli 2008, voor de zaken die volgens het
overgangsrecht nog onder de “oude” WRO vallen, en een schema ná 1 juli 2008, voor de nieuwe WRO.
Besluiten Wet op de Ruimtelijke Ordening 2008 oude WRO
Soort procedure aantal wettelijke Gemiddelde afhandelings- Percentage op
afhandelingsduur duur in dagen tijd afgehandeld
Artikel 19 15 *) 13 100%
Verkl. met bezwaar 9 8 weken
Verkl. zonder bezwaar 6
Artikel 11 8 weken
0 (+ evt. maand
verdagen)
Goedkeuringsbesluit
Bestemmingsplan
4
zonder bezwaar
Bestemmingsplan
3 13 weken 53 100%
met bezwaar 1 6 maanden 40 100%
*) Bij de afgifte van verklaringen van geen bezwaar blijven gedeputeerde staten ondanks het overschrijden van de
termijn bevoegd alsnog een besluit te nemen.

Nieuwe WRO
Soort procedure aantal afgedaan geen wettelijke afhandelingsduur
(bestuurlijke streeftermijn
2 maanden)
Voorontwerpbestemmingsplannen 186 176 97%
Voorontwerpprojectbesluiten 11 11 100%
wettelijke afhandelingsduur (6 wkn.)
Ontwerpbestemmingsplannen 147 139 100%
Ontwerpprojectbesluiten 27 27 100%
Vastgestelde bestemmingsplannen 121 119 100%
Vastgestelde projectbesluiten 15 15 100%
Verbetering van dienstverlening
Voortdurend wordt er gewerkt aan verdere verbetering van de dienstverlening aan de burgers. O.a. door het introduceren
van nieuwe producten/werkwijzen. Zo is bijvoorbeeld bij het Friese Merenproject, in het kader van de
masterplannen “Ruimtelijke kwaliteit watersportkernen”, die door gemeenten en provincie samen worden opgesteld,
een methodiek ontwikkeld om tot goede plannen te komen voor de herinrichting van de waterfronten bij
dorpen en steden aan het water. Deze methodiek is ontwikkeld met het ruimtelijk kwaliteitsteam en externen
en betrokken gemeenten. Dit heeft geleid tot een overzicht van 24 bouwstenen op het gebruik van ruimtelijke
kwaliteit, functionaliteit en duurzaamheid. Deze methodiek wordt door gemeenten gehanteerd voor het opstellen
van plannen.
Daarnaast is er sprake geweest van een evaluatie van het Friese Merenproject 2000-2010. Voor deze bijeenkomst
zijn gesprekken gevoerd met gemeenten, bij het project betrokken partijen en groepen van ondernemers. De
uitkomst was dat men op een groot aantal punten veel waardering heeft voor de resultaten en de werkwijze van
het FMP.
Voorts heeft in 2010 een tussentijdse evaluatie plaatsgehad van het Provinciaal Verkeer en Vervoer Plan (PVVP) uit
2006. In dit verband hebben gesprekken plaatsgehad met gemeenten en Rijk, met externe deskundigen en met
belangengroepen. Middels een advertentie en via de provinciale website is voor iedere betrokkene de gelegenheid
geboden om te reageren. In totaal zijn 45 reacties geregistreerd, waarvan 15 afkomstig van individuele burgers.
De besluitvorming over de evaluatie van het PVVP2006 heeft in hoofdzaak plaatsgehad in Provinciale Staten van
15 december 2010. De stemming is afgerond op 26 januari 2011. Op basis hiervan zal een Nota van Wijzigingen
van het plan worden opgesteld. Iedereen die heeft gereageerd is van de resultaten van de besluitvorming op de
hoogte gesteld.
Tevens hebben er evaluaties met betrekking tot de volgende onderwerpen plaatsgevonden:
• Beleidsevaluatie topattractie 2007-2010. De informatie is gebruikt voor het opstellen van de Uitvoeringsagenda
topattractie 2011-2013.
• Regionaal Innovatief Programma Fryslan Fernijt I. De uitkomst is nog niet bekend.
De omgevingsvergunning (Wabo)
Na een lange voorbereiding is per 1 oktober 2010 de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) in werking
getreden. Vanaf deze datum kan de burger c.q. ondernemer bij één loket zijn aanvraag indienen voor het
verkrijgen van een vergunning voor het realiseren van een project. De Wabo vervangt circa 25 vergunning- en toestemmingstelsels,
waaronder de bouwvergunning en de milieuvergunning. De aanvraag voor een vergunning kan
Burgerjaarverslag
399

Burgerjaarverslag 2010
400
F RY S L Â N: I E P E N E N E I G E N
digitaal worden ingediend. Uitgangspunt hierbij is dat de aanvrager van de omgevingsvergunning de gewenste
gegevens maar één maal hoeft aan te leveren bij de overheid. De betrokken overheden stemmen onderling af.
De provincie heeft voor bedrijven een voorlichtingsboekje gemaakt waarin de veranderingen zijn aangegeven. De
provinciale medewerkers hebben zich geschoold om in de nieuwe situatie goed te kunnen handelen en er zijn samenwerkingsafspraken
gemaakt met de Friese gemeenten en Wetterskip Fryslân.
Uitvoeringsorganisatie Vergunningverlening, toezicht en handhaving (Regionale Uitvoeringsdienst (RUD))
Een groot aantal landelijke ontwikkelingen is aanleiding om de uitvoering van vergunningverlening en het toezicht
op de leefomgeving te verbeteren.
De belangrijkste zijn ondermeer het één-loketprincipe bij de overheid (Wet algemene bepalingen omgevingsrecht,
Wabo), het verder inperken van de vergunningplicht, de gemeenten als eerste overheid (vooralsnog uitgezonderd
complexe inrichtingen) en de verhoging van de kwaliteit van de uitvoeringspraktijk. Ook voor de strafrechtelijke
milieuhandhaving is er reden de uitvoering te bundelen, zodat de landelijke criminaliteit door een betere en afgestemde
informatievoorziening effectief kan worden aangepakt.
Vanwege het draagvlak is gekozen is voor een bottom-up proces en het uiterlijk op 1-1-2013 in werking hebben
van een Friese Uitvoeringsorganisatie Milieu en Omgeving (FUMO). Dit binnen een landelijk netwerk, die werkt
voor de overheden zodat de informatievoorziening naar alle betrokkenen kan worden verbeterd en de versnippering
vermindert. Zo wordt de kwaliteit van deze “VROM-aspecten” binnen de leefomgeving integraal verbeterd.
De provincie heeft de regie op het proces en heeft in 2010 met de partners de hoofdlijnen voor samenwerking en
informatiedeling in beeld gebracht. Na een landelijke en Friese herbezinning op het proces hebben de partners
ingestemd met de volgende stap in het plan van aanpak. Dit betreft het in beeld brengen van het meest geschikte
model waarmee kan worden voldaan aan landelijke en Friese kaders.
De bijbehorende taken, de bedrijfseconomische, personele gegevens en het gebruik van hulpmiddelen voor de
informatiedeling worden in beeld gebracht. Begin 2011 zal Deloitte haar advies presenteren, waarna partijen
keuzes kunnen maken. De minister is geïnformeerd over het proces. Volgende stap is het gekozen model
uitwerken in een invoeringsplan.
Verlening van subsidies
De afdeling Subsidiezaken houdt zich al meerdere jaren bezig met de subsidieverstrekking namens de afdelingen
Kultuer, Taal & Underwiis, Zorg & Welzijn, Economie, Recreatie & Toerisme en Programma’s Projecten Landelijk
Gebied. Dit betreft tientallen verschillende subsidies met op jaarbasis meer dan 2000 verleningen.
Bij de afdeling Economie, Recreatie & Toerisme kan daarbij bijvoorbeeld worden gedacht aan: Vulpuntenregeling;
elektrisch varen; zonnestroomregeling.
In opdracht van de directie heeft de afdeling Subsidiezaken in 2010 belangrijke stappen gezet om zich verder te
ontwikkelen tot de centrale afdeling voor de procesmatige afhandeling van subsidies. In dat kader is de afdeling
gestart met het opstellen van zogenaamde Dienstverleningsovereenkomsten (DVO’s). In deze overeenkomsten
worden de onderlinge werkafspraken vastgelegd om zo te komen tot een correcte overdracht van uitvoeringswerkzaamheden
naar de afdeling Subsidiezaken. In 2010 zijn voor onder andere de afdelingen Kultuer, Taal &
Underwiis, Verkeer & Vervoer en Friese Merenproject overeenkomsten opgesteld. Het uiteindelijke doel is dat de
afdeling Subsidiezaken het merendeel van de provinciale subsidieverlening verzorgt.
Andere belangrijke zaken die verder spelen op de afdeling zijn het ontwikkelen van een nieuw subsidievolgsysteem
en het verbeteren van de rechtmatigheid organisatiebreed. Ook is de afdeling gestart met standaardisering
van de uitvoering en dit heeft inmiddels geresulteerd in het werken met standaardbrieven.

In onderstaand schema zijn bij wijze van voorbeeld de subsidieregelingen ten aanzien van Monumenten en
cultuurhistorie opgenomen.
Besluiten subsidies
Subsidieregeling onderdeel (wettelijke) af- aantal percentage op tijd
handelingsnorm- afgehandeld afgehandeld
Monumenten en cultuur- onderhoud molens 8 wkn 37 100%
historie provincie Fryslân restauratie monumenten 8 wkn 4 (deze regeling 100%
2005-2010 is nu gesloten)
Bouwhistorisch onderzoek8 wkn 6 100%
Stimulering restauratie Restauratie monumenten 8wkn 7 90 %
Rijksmonumenten provin- (1 aanvraag
cie Fryslân 2010-2011 aangehouden)
Subsidie uit Sociaal Investeringsfonds voor 25 projecten
Voor 25 projecten is een subsidie toegekend vanuit het Sociaal Investeringsfonds van de provincie Fryslân. Met
deze projecten is een totaalbedrag van € 1.350.000 gemoeid. Van de in totaal 39 ingediende aanvragen zijn
er 9 afgewezen omdat zij niet voldeden aan de criteria en 5 aanvragen zijn ingetrokken.
Er is 4 keer een subsidie verleend van € 5.000 of minder (kleine projecten met lichte toetsing). De hoogte van
overige subsidiebedragen varieert van ca € 24.000 tot € 150.000.
5 projecten vallen onder het thema jeugd en gezin, 3 onder maatschappelijke participatie, 7 onder
vermaatschappelijking en leefbaarheid en 5 projecten onder het thema zorg.
Voorbeelden van projecten waar subsidie voor is toegekend zijn:
• Stenden, ontmoetingscentrum jonge ouders, € 70.000, thema jeugd en gezin
• Talant, “voel je goed”, € 50.000, thema maatschappelijke participatie
• MFC Kootstertille, € 75.000, thema vermaatschappelijking en leefbaarheid
• Duet, participatie autisme, € 150.000, thema Zorg
Provinciaal armoedebeleid 2010
Voor de jaren 2007 t/m 2010 zijn er middelen beschikbaar gesteld voor de bestrijding van armoede in Fryslân.
In 2010 zijn er in dit kader negen projecten gehonoreerd. Zo is er o.a. subsidie verleend aan het Jeugdsportfonds,
een fonds dat jongeren door middel van sportparticipatie een kans geeft zich positief te ontwikkelen en aan
de Stichting Leergeld die jongeren in staat stelt om mee te doen op school, bijvoorbeeld door middel van het
financieren van een computer, hobby’s of andere culturele activiteiten.
Ook is een financiële bijdrage geleverd aan het project Klasse!kas, waarbij basisschoolleerlingen van de bovenbouw
leren omgaan met geld, met als doel te voorkomen dat zij later door verkeerde keuzes in de schulden
raken.
Verder zullen er in verschillende gemeenten huis aan huis ‘kanskaarten’ verspreid worden waarin de mogelijkheden
voor een financiële ondersteuning worden aangegeven en mocht er toch sprake zijn van acute nood,
dan kan een hulpverlener voor financiële ondersteuning terecht bij de Stichting Urgente Noden Friesland, zodat
de cliënt direct uit deze nood geholpen wordt.
Burgerjaarverslag
401

Burgerjaarverslag 2010
402
F RY S L Â N: I E P E N E N E I G E N
In verband met het daar waar mogelijk verder verbeteren van de dienstverlening heeft er een evaluatie plaatsgevonden.
Het rapport Evaluatie Armoedebeleid 2007-2010 is aan Provinciale Staten aangeboden.
Telefonische bereikbaarheid
In 2009 is een telefonisch bereikbaarheidsonderzoek gehouden. Het onderzoek is uitgevoerd door het bureau
Telan, dat ook alle andere provincies in Nederland op bereikbaarheid toetst.
Uitkomst van het onderzoek is dat de algemene bereikbaarheid van ons provinciehuis goed is. Er zit wel verschil
in de rechtstreekse bereikbaarheid van de verschillende afdelingen. Hier is in 2010 een verbeterprogramma voor
ingericht. Daarnaast is in 2010 gestart met een kwaliteitshandvest. De resultaten hiervan zijn op dit moment nog
niet bekend.
Betaling facturen
Het beleid van de provincie Fryslân is er op gericht om facturen binnen 30 dagen te betalen. Facturen die niet
binnen die termijn zijn voldaan, zijn te laat betaalde facturen. In 2009 kreeg de provincie circa 23.000 facturen
te verwerken. In 2010 is dat aantal opgelopen naar circa 26.000. Het percentage te laat betaalde facturen is ten
opzichte van 2009 nagenoeg gelijk gebleven.
Een belangrijke oorzaak van de te laat betaalde facturen is de decentrale adressering van de facturen en het ontbreken
van een volgsysteem van de facturen. Eind 2010 is het factuurafhandelingsproces volledig gedigitaliseerd.
Met de digitalisering is een betere bewaking van de betalingstermijnen en een versnelling in het betalingsproces
mogelijk. In 2011 zetten we in op een strakker proces van inkoop/opdrachtverlening en centrale adressering van
facturen. Tevens zullen we de leveranciers verzoeken de factuurvereisten in acht te nemen. Het percentage te late
betalingen kan hierdoor dalen naar maximaal 10%.
Ontwikkeling te laat betaalde facturen
2004 20 %
2005 14 %
2006 11 %
2007 16 %
2008 18 %
2009 17 %
2010 17 %
Overzicht betaalde facturen in 2010
Tijdig betaald 83%
0-10 dagen te laat 7 %
11-21 dagen te laat 3 %
22-31 dagen te laat 2 %
32-62 dagen te laat 3 %
> 63 dagen te laat 2 %
Website
De vernieuwde provinciale website (www.fryslan.nl) is in 2010 ongeveer 325.000 maal geraadpleegd. De enkele
jaren geleden ingezette trend dat steeds meer mensen via Google op de site komen, zette zich ook dit jaar door.
Bedroeg in 2009 het percentage 29 %, inmiddels bedraagt dit 34 %. Bijna 10 procent van de bezoekers voerde
een zoekopdracht uit op de provinciale website. De meest populaire zoekopdracht was ‘vacatures’. Ook streekplan,
zwemwater, subsidie, ov-chipkaart en krimp scoorden hoog.

Een onderzoek naar de begrijpelijkheid van teksten op de site wees uit dat ruim 60 procent op een te moeilijk
taalniveau is geschreven. Een euvel waar alle overheden mee kampen overigens. Daarom zijn wij gestart met het
geven van cursussen webteksten schrijven voor ambtenaren, die informatie aanleveren voor publicatie op de site.
Ook werken wij met digitale meetinstrumenten om het taalniveau te monitoren. De eerste resultaten zijn inmiddels
zichtbaar. Zo waren de persberichten eind 2010 voor 70 procent op het gewenste taalniveau geschreven (was
18 in april). In 2011 gaan wij verder met begrijpelijker maken van de overige teksten op de site.
Vanaf augustus versturen wij onze persberichten ook via Twitter. Inmiddels bedraagt het aantal ‘followers’ ruim
550. Ook Youtube, Hyves, Flickr zijn sociale media die wij sinds 2010 inzetten.
Met ingang van 1 januari 2011 zijn alle overheden in Nederland verplicht om hun volledige regelgeving online
beschikbaar te stellen via de Centrale Voorziening Decentrale Regelgeving. Aan die verplichting hebben wij
voldaan. Op die datum moesten alle overheidswebsites ook voldoen aan de zogenaamde webrichtlijnen. Dit is in
2008 vastgelegd in het bestuursakkoord Nationaal Uitvoeringsprogramma Betere Dienstverlening (NUP). Slechts
twee procent van alle overheden is hierin geslaagd. Ook de provinciale website voldoet nog niet aan de richtlijnen.
Bij een volgende (technische) herziening van de site wordt dit echter wel één van de prioriteiten.
Andere wijze van bekendmakingen
Elke zaterdag verschijnen de provinciale mededelingen op een vaste pagina in de Leeuwarder Courant en het
Friesch Dagblad. Uit kostentechnische overwegingen is gekozen voor uitsluitend deze beide kranten. Deze
centrale mededelingenpagina is ingesteld om de provincie beter herkenbaar te maken. De lay-out en de informatievoorziening
op deze pagina blijven een punt van aandacht. Inhoudelijk zijn enige aanpassingen doorgevoerd,
zoals het zoveel mogelijk realiseren van uniformiteit in de diverse teksten.
In een enkel geval, bij zeer specifieke of plaatselijke onderwerpen wordt nog gebruik gemaakt van huis-aan-huisbladen
of vakbladen. De bekendmakingen van de provincie Fryslân zijn ook te vinden op www.overheid.nl en op
www.fryslan.nl.
Nieuwsbrieven, informatiebrieven en persberichten
Alle extern gerichte afdelingen binnen het provinciehuis maken gebruik van nieuwsbrieven (schriftelijk dan wel
ook digitaal) om de burgers dan wel gemeenten en/of maatschappelijke organisaties e.d. op de hoogte te stellen
van hun activiteiten.
Zo zijn er bijv. nieuwsbrieven over de Fryske Fiersichten, De Centrale As, het project N381 Drachten-Drentse grens,
Plattelânsprojecten en het Friese Merenproject.
Voorts zijn er (bijvoorbeeld) voor de volgende projecten nieuwsbrieven, informatiebrieven en persberichten de
deur uitgegaan:
• uitbreiding capaciteit Johan Frisosluis en
• herinrichting Trynwalden.
• ten aanzien van N381: De digitale nieuwsbrief wordt als communicatiemiddel ingezet. Tevens is het vastgestelde
tracé van de N381 Drachten – Drentse grens op de website geplaatst (interactieve kaart). Op deze wijze kunnen
belangstellenden het ontwerp, geprojecteerd op luchtfoto’s, visualisaties en filmpjes bekijken.
In verband met het openbaar vervoer zijn reizigers dit jaar via advertenties, radiospotjes, reclame op de bushokjes,
internet en brochures geïnformeerd over het naderend afscheid van de strippenkaart. De provincie heeft het
ministerie van V&W verzocht om de strippenkaart af te schaffen in Fryslân. De campagne is erop gericht om
OV- reizigers te ondersteunen bij de overstap naar de OV- chipkaart en te stimuleren tijdig een OV- chipkaart aan
te schaffen.
Burgerjaarverslag
403

Burgerjaarverslag 2010
404
F RY S L Â N: I E P E N E N E I G E N
Verzoeken om informatie
Er kwamen in 2009 circa 1150 elektronische informatieverzoeken binnen en ongeveer 1000 telefoontjes. Voor
2010 gaat het om 970 e-mails respectievelijk 840 telefoontjes. Beide aantallen zijn derhalve afgenomen. Dit heeft
wellicht te maken met het verder verbeteren van de website, www.fryslan.nl.
Elektronisch aanvragen van subsidies, vergunningen, ontheffingen e.d.
Er zijn verschillende mogelijkheden om digitaal (via de mail) subsidies aan te vragen, bijv. voor sport, alsmede voor
zorg en sinds kort ook voor onderwijs. Wel dient het definitieve verzoek op dit moment nog schriftelijk te worden
ingediend, vanwege de juridische status van een elektronische handtekening, die nog niet voldoende is.
Datzelfde geldt voor ontheffingen/subsidies/vergunningen in het kader van de Wet bodembescherming, Wet
milieubeheer, Nb-Wet e.d.
Voorts zijn er bijv. in het kader van de Boswet kapmeldingen en verzoeken om compensatie e.d. Via de website
van het ministerie van LNV zijn speciaal hiervoor bestemde formulieren te downloaden.
Klanttevredenheid
In tegenstelling tot de laatste jaren zijn er in het afgelopen jaar weinig tot geen klanttevredenheidsonderzoeken
gehouden. Het voert ook te ver om dat ieder jaar te doen.
Wel is er een klanttevredenheidsonderzoek geweest naar aanleiding van de certificering van de baggerdepots.
De uitkomst was dat de klanten redelijk tevreden waren.
OV-reizigers die tussen 1 en 31 oktober 2010 een persoonlijke OV-chipkaart hebben aangeschaft konden 50%
van het aanschafbedrag van de provincie terug ontvangen. In deze periode heeft de provincie ook een telefoonnummer
opengesteld voor mensen die vragen hadden over de OV-chipkaart.
Openbaar vervoer
De provincie verleent concessies voor openbaar vervoer en ziet erop toe dat de bedrijven de beloofde dienstverlening
aan de burger ook daadwerkelijk nakomen. In 2009 is de Nota Concessiebeheer OV vastgesteld. Hierin worden
de kaders van het concessiebeheersysteem neergezet, waarmee sprake is van een gestructureerde aanpak van
het toezicht op de naleving van de concessies.
Om ook aan burgers duidelijk te maken hoe de openbaar vervoerbedrijven presteren, worden elk kwartaal
de cijfers over gebruik, tijdigheid, rituitval en klachten bekend gemaakt. Deze cijfers worden gepubliceerd
op de website van de provincie.
Aanbesteding concessie Hoogwaardig OV Groningen – Heerenveen – Lelystad
De huidige concessie voor de Hoogwaardige OV-verbinding Groningen – Heerenveen – Lelystad eindigt per 1 juli
2011. Daarom zijn de provincies Flevoland en Fryslân en het OV-bureau Groningen-Drenthe in april begonnen met
de voorbereidingen voor een Europese aanbesteding van de nieuwe concessie. Het bestek hiervoor is eind september
op de markt gebracht.
De nieuwe concessie heeft een looptijd van 1 juli 2011 tot en met 8 december 2012. Voor deze korte looptijd is
onder meer gekozen om het vervoer op het traject Groningen – Lelystad (of een gedeelte van dit traject) onder te
kunnen brengen bij de nieuwe concessie voor Noord en Zuidwest Fryslân, die ingaat op 9 december 2012.
Het is de bedoeling om de nieuwe concessie begin 2011 te gunnen.

Scholierenkorting 2009-2010
In schooljaar 2009-2010 is de regeling voor korting op OV abonnementen voor 16- en 17-jarige scholieren (beter
bekend als “scholierenkorting”) voortgezet en geëvalueerd. De belangrijkste punten uit de evaluatie:
• Bij 10 VMBO-scholen in Fryslân zijn onder vierdejaars scholieren enquêtes afgenomen. In totaal zijn
468 bruikbare enquêtes meegenomen in de analyse.
• Voor 93% van de respondenten speelt “opleiding” een rol bij de schoolkeuze, voor 4% een beetje en
voor 2% speelt opleiding geen rol.
• Voor 48% van de respondenten speelt “reiskosten” geen rol bij de schoolkeuze, voor 31% een beetje
en voor 20% speelt reiskosten wel een rol.
• Voor 49% van de VMBO-ers zou een eventuele reiskostenvergoeding er niet toe leiden dat ze een andere
schoolkeuze maken. Voor 37% leidt een vergoeding “misschien” tot een andere keuze; 13% zegt een
andere school te kiezen (1% gaf geen antwoord).
• Echter: belangrijkste reden om voor een school te kiezen is de opleiding (83,8%), daarna advies van
ouders/school (2,1%), reistijd (1,5%), vriend(inn)en op dezelfde school (0,9%) of anders (0,2%) (11,1%
van deze vraag werd fout ingevuld en wordt als “missing” aangemerkt). Voor slechts 0,4% is reiskosten
de belangrijkste reden om een school te kiezen.
• Deze evaluatie, plus het feit dat de Rijksoverheid geen regeling voor MBO-studenten in het leven roept,
alsmede het feit dat er weinig gebruik wordt gemaakt van de regeling terwijl de overheadkosten wel
aanzienlijk zijn, hebben Provinciale Staten doen besluiten om de regeling niet verder voort te zetten.
Uiteindelijk is voor schooljaar 2009-2010 een bedrag van € 98.609 uitgekeerd aan abonnementhouders.
Duurzaam OV
In 2010 zijn op initiatief van de gemeente Ameland 4 bussen op het eiland op aardgas gaan rijden. De provincie
heeft meegefinancierd aan de bussen en het aardgasvulpunt.
In de concessie Zuidoost Fryslân rijden sinds 2009 al 7 bussen op aardgas, naar volle tevredenheid.
Verder is in het kader van Innovatie in Vervoer(ing) op Vlieland een weekend op proef gereden met een elektrische
bus. De proef was succesvol en TCR en Bluekens (leverancier van de bus) zijn nu bezig om een bus klaar te maken
voor het rijden op het eiland.
Tenslotte hebben PS in 2010 een motie aangenomen voor een nieuw te ontwikkelen OV-systeem waarbij ook
aandacht is voor duurzame brandstoffen. De voorbereidingen daarvan zijn gestart en in 2011 wordt een start
gemaakt met de uitvoering van de motie.
Fryske taal
Yn it beliedsplan Fryske taal 2008-2010, dat mei in jier ferlinge is nei 2011, stiet dat elkenien dy’t Frysk prate en
skriuwe wol, folslein it rjocht hat dat te dwaan. By de rjochtbank like goed as by de bakker. Mar it giet der fansels
ek om dat dit rjocht yn praktyk brocht wurdt. It plan hjit dan ek net om ‘e nocht “Fan Rjocht nei Praktyk, Frysk yn
Fryslân: taal tusken minsken”.
As minsken yn har memmetaal oansprutsen wurde, oft dat no Frysk, Frânsk of Friulysk is, jout dat wat fertrouds
en is der fuort in bân. Spitigernôch is de sichtberens fan it Frysk yn it deistich libben faak net botte grut. Yn oare
regio’s mei minderheidstalen is dat faak wol oars.
Ek yn it Fryske bedriuwslibben wurdt it Frysk net in protte brûkt. As de klant hjir yn de memmetaal benadere
wurde soe biedt dat foardielen foar it bedriuw: de tsjinst of it produkt komt tichter by de klant. Dêrom stiet yn it
beliedsplan de bedriuwsektor dan ek as in spearpunt.
Burgerjaarverslag
405

Burgerjaarverslag 2010
406
F RY S L Â N: I E P E N E N E I G E N
Mei in subsydzjeregeling wol de provinsje bedriuwen ferliede om de Fryske taal mear te brûken. Dat kin bygelyks
yn foldermateriaal, op buordsjes, op websiden, ensfh.
Dat dizze regeling bedriuwen yndie oer de streek hellet om Frysk te brûken, hat sûnt 2008 dúdlik bliken dien.
Der wie safolle flecht op ‘e koai dat sels yn 2010 binnen fiif wike it plafond berikt wie. Neitiid moasten in protte
bedriuwen teloarsteld wurde.
Njonken in grut tal bedriuwswebsiden dy’t no 2-talich binne, neame we noch in pear moaie foarbylden dy’t
ûndertusken útfierd (of noch yn ûntwikkeling) binne én sûnder de regeling net mooglik west hienen:
• Frysktalige games mei typysk Fryske ûnderwerpen;
• in webside mei in digitaal wurdboek en staveringshifker;
• Frysktalige buordsjes yn in soarchynstelling (âlde minsken sjogge de har fertroude taal);
• foarlêsferhaaltsjes mei plaatsjes foar pjutten op in webside (gaadlik foar Friezen om utens);
• in fersekeringsbedriuw dat op de webside it Frysk as earste taal brûkt en njonken de ynformaasje oer de
fersekeringen Fryske spultsjes opnommen hat.
Yn 2010 hat de provinsje in koarte hifking dien by de bedriuwen dy’t yn de earste 2 jier subsydzje krigen ha. Se
wienen allegearre tefreden oer it einresultaat en krigen ek hast allegearre tige positive reaksjes op it brûken fan it
Frysk.
Integriteit
Integriteit is en blijft een kernwaarde voor een overheidsorganisatie. De provincie voldoet aan de door het Ministerie
van Binnenlandse Zaken opgestelde 13 basisnormen en houdt die actueel. Uiteraard is er een gedragscode en
werknemers die in de werksituatie dilemma’s tegenkomen kunnen daarover vertrouwelijk praten met een vertrouwenspersoon.
De provincie heeft 2 vertrouwenspersonen, een man en een vrouw.
Ook is er een interprovinciale klokkenluidersregeling welke in 2010 is uitgebreid met een rechtsbijstandsverzekering
voor een klokkenluider. Met deze regeling wordt het intern melden van eventuele misstanden bevorderd.

III. De kwaliteit van burgerparticipatie
Informatie- en inspraakbijeenkomsten
Elk jaar worden er tal van informatiebijeenkomsten en inspraaktrajecten georganiseerd.
Onder informatiebijeenkomsten worden die bijeenkomsten verstaan die een zuiver informerend karakter hebben.
Bij inspraakbijeenkomsten of inspraaktrajecten is het juist de opzet om standpunten of ideeën van de aanwezigen
te verzamelen zodat deze kunnen worden meegewogen in de besluitvorming.
Enkele voorbeelden:
Jeugdzorg
Van 13-20 november 2010 is landelijk de week van de jeugdzorg gehouden. De provincie Fryslân heeft naast een
mediacampagne, een vijftal activiteiten georganiseerd om positieve resultaten van de jeugdzorg bij het grote publiek
onder de aandacht te brengen:
• Startbijeenkomst waarbij het jeugdzorg-team werd geïnstalleerd, op het provinciehuis (40 bezoekers)
• Netwerkbijeenkomst voor professionals uit jeugdzorg en onderwijs in Sneek (65 bezoekers)
• Happening MBO/HBO op de NHL Hogeschool (250 studenten)
• Voorlichtingsbijeenkomst Singelland Drachten VMBO (100 leerlingen)
• Stages in de jeugdzorg voor managers, politici en schoolleiders (65 deelnemers)
Informatiebijeenkomsten N361 en N910
Er zijn informatiebijeenkomsten/doelgroepavonden en werksessies gehouden met betrekking tot de uitvoering
van projecten op/aan/voor:
N361 en N910, de te vervangen brug te Vrouwbuurstermolen, Rondweg Lemmer en de drie te maken
kunstwerken in de weg Leeuwarden - Bolsward. Doelgroep(-en) bij de bijeenkomsten etc. waren steeds
omwonenden, belanghebbenden en bevolking.
Informatiebijeenkomsten over (overige) infrastructurele plannen
Fryslân is voor de gebiedsgerichte aanpak (GGA) verdeeld in 5 gebieden. Op de gemeenten Leeuwarden en de
Waddeneilanden na zijn hierin alle verkeersambtenaren van de gemeenten vertegenwoordigd. Dit jaar zijn er
gemiddeld per gebied 4 bijeenkomsten geweest, hierbij heeft afstemming plaatsgevonden over infrastructurele
plannen. Verder is er in drie gebieden 1 bestuurlijke bijeenkomst geweest, hierin zijn de volgende onderwerpen
besproken: Noordoost procesbegeleiding voor projecten, integrale veiligheid in Zuidoost en
herinrichting van 60 km gebieden in Noordwest.
In 7 gemeenten is de provincie als adviseur voor de verkeersveiligheid betrokken geweest bij verkeerscommissies
die door deze gemeenten zijn ingesteld.
Hierin worden vooral de gemeentelijke verkeersproblemen besproken, bij twee gemeenten zijn er ook spreekuren
voor bewoners. De commissie wordt vertegenwoordigd door gemeente, politie,VVN en provincie Fryslân en
komen gemiddeld 4 x per jaar bij elkaar.
Diverse informatiebijeenkomsten
Geregeld worden er voor omwonenden, belangstellenden, ondernemers e.d. bijeenkomsten georganiseerd om
mensen op de hoogte te stellen van op handen zijnde of lopende plannen.
Enkele voorbeelden daarvan zijn:
• Inloopavond Noordelijke Elfstedenvaarroute
• Inloopmiddag Masterplan Harlingen (als onderdeel van Gebiedsontwikkeling N31)
• Twee keer Schetsatelier masterplan Bolsward
Burgerjaarverslag
407

Burgerjaarverslag 2010
408
• Inloopavond masterplan Lemmer
• Inloopavond masterplan Delfstrahuizen/Echtenerbrug
• Ondernemerssessie Rottige Meente
F RY S L Â N: I E P E N E N E I G E N
Er zijn in november en december 17 voorlichtingsbijeenkomsten georganiseerd om OV-reizigers te ondersteunen
bij het aanvragen en gebruik van de OV-chipkaart. Deze bijeenkomsten zijn gehouden in Leeuwarden (2),
Drachten (2), Heerenveen(2), Sneek(2), Dokkum(2), Burgum(2), Beetsterzwaag, Joure, Oosterwolde, Wolvega,
Franeker. De bijeenkomsten trokken volle zalen.
Op 20 oktober 2010 is in de Statencomissie Lân, Loft en Wetter een presentatie gegeven over Duurzaamheid
Openbaar Vervoer, Stand van zaken OV- chipkaart en de Evaluatie PVVP.
Naast bovengenoemde kleine greep uit de vele voorbeelden is hieronder, in 2 overzichten, nog een aantal
van deze bijeenkomsten weergegeven, met bijbehorende doelgroepen.
Deze overzichten bevatten niet alle bijeenkomsten, maar ze geven een goed beeld van de veelheid aan
onderwerpen die in de provincie spelen.
Informatiebijeenkomsten in 2010
Onderwerp
Informatiebijeenkomsten over Natura 2000
beheerplannen:
• Startbijeenkomst opstellen Natura 2000-beheerplan
Alde Feanen
• Stikstof en Natura 2000 in en rond de Alde Feanen
• Presentatie concept Natura 2000-beheerplan Groote
Wielen samen met Watergebiedsplan Groote Wielen
Seminar University Campus Fryslân
Voorlichtingsavond Johan Frisosluis 18 februari 2010
Voorlichtingsavond uitvoering baggerwerk Langwarder
Wielen 4 maart 2010
Voorlichtingsavond recreatieve voorzieningen Lauwersmeergebied
29-11-2010
Stinaf-regeling
Toerisme congres
Toeristische samenwerkingsverbanden in NO en NW-
Friesland
Informatiebijeenkomst Skeg (gebiedsontwikkeling
De Centrale As)
Raden- en statenbijeenkomst over de Centrale As
Vredeman de Vriespriis
Doelgroep
Omwonenden, belanghebbenden en geïnteresseerden
Kennisinstituten en onderwijsinstellingen
Betrokken ondernemers, omwonenden, stadsbelang
Betrokken ondernemers en belangenorganisaties
Betrokken ondernemers en belangenorganisaties
Toeristische ondernemers.
Toeristische ondernemers en branche
vertegenwoordigers.
Toeristische ondernemers
Bewoners in de driehoek Noardburgum, Hurdegaryp
en Feanwâlden
Raadsleden van Dongeradeel, Dantumadiel, Tytsjerksteradiel
en Smallingerland, statenleden van provincie
Fryslân
Uitgereikt aan TWA Architecten en Wonen Noordwest
Friesland (prijs voor architectuur)

Onderwerp
Friese Anjer van het Prins Bernhard Cultuurfonds
Circa 20 Infobijeenkomsten voor de ‘Plaatselijke Belangen’
van de dorpen langs het tracé van de Gebiedsontwikkeling
N381
A7 Infobijeenkomst ten aanzien van een bepaald deeltraject.
Inspraaktrajecten en -bijeenkomsten in 2010
Onderwerp
N381; diverse bijeenkomsten zoals
Openbare hoorzitting Statencommissie
Lân, Loft en Wetter; Realisatiebesluit
PS; Inloopmarkt voor
(alsmede het horen van) gemeenteraden
Opsterland, Heerenveen en
Ooststellingwerf in het kader van
het Provinciaal Inpassingsplan (PIP);
Overleg met 19 huishoudens i.v.m.
akoestisch onderzoek voor omwonenden
tracé; Inloopmarkt Voorontwerp
Provinciaal Inpassingsplan
(VO-PIP)
Hoorzitting Provinciaal Inpassingsplan
De Centrale As
Kavelruil Noord in het kader van de
Centrale As
Inspraakbijeenkomst Masterplan
Woudsend
Inspraakavond Masterplan
Earnewâld
Frysk Miljeuplan 2011-2014 Heeft
ter inzage gelegen en er is een dialoog-
en inspraakavond gehouden.
Doelgroep
Doelgroep
Uitgereikt aan Herma Bovenkerk uit Koudum, voor jarenlang
stimuleren beeldhouwkunst
De verschillende Plaatselijke Belangen en omwonenden
Omwonenden
Omwonenden, besturen van dorpsbelangen,
belangstellenden en gemeenteraden
Opsterland,
Heerenveen en Ooststellingwerf
Betrokkenen, belangstellenden
Grondeigenaren bepalen zelf de
nieuwe toedeling
Betrokkenen, belangstellenden
Betrokkenen, belangstellenden
Gelegenheid geboden aan belanghebbenden
en betrokkenen om
mondeling zienswijzen in te
brengen. Daar is geen gebruik
van gemaakt.
Effect
Het effect van de infobijeenkomsten
is dat – in samenspraak met de
Plaatselijke Belangen, Dorpsbelangen
en de bevolking – op constructieve
wijze wordt gekeken naar de
wensen en ideeën van de belangengroepen.
De wensen en ideeën worden
meegenomen bij het opstellen
van het Inrichtingsplan van de
Gebiedscommissie N381.
Geen meetbare effecten. Reacties
worden meegenomen in de overwegingen.
Creëren draagvlak; sneller
resultaten.
Geen meetbare effecten. Reacties
worden meegenomen in de overwegingen.
Geen meetbare effecten. Reacties
worden meegenomen in de overwegingen.
5 brieven met zienswijzen. Op basis
van de ingekomen reacties is een
reactienota opgesteld.
Burgerjaarverslag
409

Burgerjaarverslag 2010
410
F RY S L Â N: I E P E N E N E I G E N
Het vervolg van Fryske Fiersichten
De Fiersichten zijn gestart met een idee-inzameling in 2006 en de scope daarbij was het jaar 2030. De uitvoering
van de in 2008 gekozen 10 Beste Fiersichten gaat dan ook nog steeds door. De Fryske Tsjerken krijgen bijvoorbeeld
volop aandacht. Het project Fryslân Ferbynt heeft een digital platform ontwikkeld (www.fryslanferbynt.nl),
en organiseert in 2012 een zomer vol activiteiten voor Friezen en Friezen om utens waarbij het verbinden van
economie en cultuur én mensen centraal staat. Voor het fiersicht “Vermarkting” is in 2010 een merkconcept
ontwikkeld en aan draagvlak hiervoor gewerkt. Het merkconcept “Fan Fryslân” (LOGO) wordt inmiddels door
Fryslân Marketing uitgevoerd, kijk ook op: www.fanfryslan.nl. PS hebben ingestemd met een uitvoeringsplan
met aanknopingspunten voor een concrete agenda in 2011.
Het gedachtengoed van de Fiersichten: gebruik maken en verbinden van ideeën uit de Friese samenleving en bij
Fryslân betrokkenen in Nederland en buitenland vindt zijn vernieuwende vervolg in het project “Digitale Agenda
Fryslân”, dat aansluit bij de Digitale Agenda van Europa.
Meer informatie over Fryske Fiersichten: www.fryskefiersichten.nl
Duurzame Energie
Frisian Solar Challenge
Van 4 tot en met 10 juli 2010 was de Frisian Solar Challenge. Voor de derde keer ging deze wedstrijd voor zonneboten
langs de route van de Friese Elf Stedentocht. 45 teams van universiteiten en innovatieve duurzame bedrijven
uit binnen- en buitenland deden mee aan de race. De Frisian Solar Challenge draagt bij aan nieuwe
ontwikkelingen en toepassingen op het gebied van duurzame (zonne)energie. De media besteedde veel aandacht
aan de race. Zo deden Omrop Fryslân en RTL7 iedere dag verslag. In 2012 is de volgende editie van de race.
Subsidieregeling Energiebesparing Bestaande Bouw
De Subsidieregeling Energiebesparing Bestaande Bouw voor huiseigenaren was succesvol. Deze subsidie voor het
energiezuiniger maken van huizen was in drie maanden tijd op. In totaal was er een miljoen euro beschikbaar
voor huiseigenaren. De provincie Fryslân wil investeren in woningen die minder energie gebruiken. Dat levert lagere
woonlasten en een behaaglijk huis op. Dankzij deze subsidie investeren bijna vijfhonderd huiseigenaren ruim
zes miljoen euro in energiebesparende maatregelen. Dat is een impuls voor de Friese installatie- en bouwbedrijven.
Helpende hân
Inmiddels werken zeventien Friese gemeenten aan een lokale aanpak om huizen energiezuiniger te maken. Ze
richten samen met bouwbedrijven en installatiebedrijven een samenwerkingsverband op. We hebben de handreiking
Helpende Hân gemaakt om gemeenten daarbij te helpen. Ook krijgen ze € 10.000 startgeld.
Elektrisch Varen
In Sneek zijn op drie plekken elektrische oplaadpunten met krachtstroom in gebruik genomen. Daarmee is Sneek
de eerste plaats in Noordwest-Europa waar grote (verhuur)kruisers eenvoudig hun batterij kunnen opladen. Verder
zijn in Sneek bij de Kolk twee oplaadpunten geplaatst, bij de Domp vier oplaadpunten en bij de Houkesloot twee.
Ook heeft de provincie Fryslân de subsidieregeling voor elektrisch varen verlengd. Er was nog € 100.000
beschikbaar. Particulieren en bedrijven kunnen een subsidie krijgen voor het overstappen naar een boot met elektrische
aandrijving. De subsidie varieert van € 1.500 tot maximaal € 4.000. In 2010 zijn 34 aanvragen gehonoreerd.

Rijden op alternatieve brandstoffen
De provincie Fryslân zet zich in om ondernemers en burgers op groen gas te laten rijden. Dat doen we samen met
de groep Fol Gas Foarút. Bedrijven, Friese gemeenten en de Stichting Millennium Bedrijven nemen deel aan deze
groep. Groen gas is de duurzame opvolger van aardgas. De samenstelling van aardgas en groen gas is gelijk. En
het heeft dezelfde kwaliteit. Alternatieve brandstoffen zoals groen gas en elektriciteit zijn beschikbaar en veel minder
belastend voor het milieu.
De provincie Fryslân heeft haar wagenpark vergroend. Meer dan tweederde van onze auto’s rijdt op een alternatieve
brandstof. Naast vijf Volvo’s op bio-ethanol rijden er drie Fiat Punto’s en achttien Volkswagen Caddy’s op
groen gas. Ook veertien Volkswagen Transporters rijden op groen gas. Tot slot hebben we twee elektrische auto’s.
Alternatieve brandstoffen tanken kan in Fryslân al in zes plaatsen. Dit zijn Leeuwarden, Sneek, Dokkum, Heerenveen,
Drachten en Nes Ameland. Voor het opladen van elektrische auto’s staan in Leeuwarden zes oplaadpunten,
waarvan een snellader. Dit is het eerste snellaadstation in Europa. Op 20 mei 2010 heeft Maurits van Oranje, voorzitter
van het Formule E-team, deze snellader officieel geopend. In Burgum, Sneek, Surhuisterveen en Harlingen
zijn concrete plannen voor een groengastankstation in 2011.
Bijeenkomsten ‘Fryslân geeft energie’
Ruim 110 gemeentebestuurders, gemeenteraadsleden en ambtenaren en leden van Provinciale Staten bezochten
op 2 juni 2010 de bijeenkomst ‘Fryslân geeft energie’. De bijeenkomst op 5 november 2010 telde bijna 100 deelnemers.
Het uitwisselen van kennis, informatie en positieve en negatieve ervaringen stond centraal. Het enthousiasme
en de bereidheid om mee te werken zijn groot. Ook in 2011 organiseert de provincie Fryslân deze
bijeenkomsten in samenwerking met de VFG.
Onderzoek biogas
We hebben de potentie van biogas in kaart gebracht. Dairy Campus en Ekwadraat concluderen in hun rapport dat
er veel kansen zijn voor de kleinschalige productie van biogas. In hun rapport staat dat er op wel 200 plekken in
Fryslân kansen zijn om biogas te produceren. Ook zijn er voldoende mogelijkheden om het biogas te gebruiken.
Dat kan bijvoorbeeld voor het verwarmen van een woonwijk of zwembad. In 2020 kunnen we theoretisch twaalf
procent van de aardgasvraag invullen met biogas.
Duurzame bedrijfsvoering
Provinciale Staten stelden in april 2009 de koepelnota Fryslân duurzaam vast. Naast een aantal programmalijnen
wordt in deze nota aangegeven dat onze provincie op alle beleidsterreinen duurzaam wil zijn. Al voor de vaststelling
van de nota werd vanuit verschillende disciplines aan het onderwerp duurzaamheid gewerkt. Een totaaloverzicht
van de werkzaamheden was er echter niet waardoor het voor de portefeuillehouders (Konst en Adema) ook
lastig was om aan de Staten duidelijk te maken wat onze organisatie precies aan duurzaamheid doet en welke
concrete resultaten er worden geboekt.
Er is in 2010 een inventarisatie gemaakt van alle lopende (duurzaamheids)initiatieven, alle bekende vormen van
duurzaamheidmeters zijn in beeld gebracht, er is een duurzaamheidmeting van de provinciale organisatie verricht
en de organisatie is (vrijwel) klimaatneutraal gemaakt. Naast al deze initiatieven bleek er ook behoefte om alle
krachten en kennis van de medewerkers concreet te bundelen. Daartoe is een duurzaamheids(aanjaag)netwerk in
het leven geroepen waarin ongeveer 20 medewerkers participeren, die op verschillende plekken in de organisatie
Burgerjaarverslag
411

Burgerjaarverslag 2010
412
F RY S L Â N: I E P E N E N E I G E N
werken aan duurzaamheid en dit als een olievlek in de organisatie verspreiden. De werkwijze die daarbij wordt gehanteerd
is die van een onderstroom in de organisatie die steeds verder aangroeit zodat duurzaamheid uiteindelijk
een vanzelfsprekende zaak wordt. Als dat doel is bereikt kan het netwerk als herkenbare eenheid worden opgeheven.
Het duurzaamheids(aanjaag)netwerk draagt hiermee ook bij aan onze invulling van een volledig duurzame bedrijfsvoering.
Bijvoorbeeld met betrekking tot de realisatie van het nieuwe provinciehuis wordt duurzaamheid en
duurzaam inkopen iedere dag concreet gemaakt. En ook als het om duurzaam P&O beleid gaat, zijn in 2010 diverse
maatregelen doorgevoerd. Bijvoorbeeld door het woon-werkverkeer en de dienstreizen van de medewerkers
van de provincie te verduurzamen. Met name het gebruik van openbaar vervoer, de fiets en “groene” auto’s zijn
nadrukkelijk gestimuleerd en een daadwerkelijke gedragsverandering is gerealiseerd. Daarnaast is duurzaamheid
een belangrijke doelstelling in vormgeving van personeelsmanagement, organisatieontwikkeling (zowel op het niveau
van het individu, teams en de organisatie als geheel), arbeidsomstandigheden, vitaliteit van medewerkers
(verzuimbeleid), en primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden.
Werkbezoeken College van Gedeputeerde Staten en Commissaris van de Koningin
In 2010 hebben het gehele College van GS dan wel de Commissaris van de Koningin de volgende werkbezoeken
afgelegd.
22 januari Doarpswurk CdK Raerd
2 februari Arriva / Connexion / Q-buzz GS Leeuwarden
15 februari - Kooyenga Groep
detacheringsbureaus
- Vd Gang Watches
- Noord Nederlandse
Draadindustrie BV
- kantoor project Centrale As CdK Dokkum e.o.
Maart Dokkumer Vlaggen Centrale CdK Dokkum
Revalidatiecentrum Lyndensteyn
Beetsterzwaag CdK Beetsterzwaag
Stenden University / NHL CdK Leeuwarden
Friezenkerk CdK Rome
Maart Zorg- en revalidatiecentrum
‘De Bloemkamp’ CdK
De Vries Makkum CdK Makkum
Maart Waddenvereniging CdK Harlingen
16 april Tichelaar Makkum CdK Makkum
23 april Campus Drachten ROC CdK Drachten
18 juni Ingenieursbureau Oranjewoud CdK Heerenveen
25 juni Stoeterij Bears GS Bears
26 augustus PAQUES CdK Balk
10 sept HIATUS GS Dokkum
24 sept Doeksen Passagiersdiensten CdK Ameland
8 okt Caparis GS Leeuwarden
20 okt Zorgverzekeraar De Friesland CdK Leeuwarden
12 nov Drukkerij de Vries CdK Sneek
19 nov Centraal Justitieel Incassobureau CdK Leeuwarden

Verder zijn er tientallen werkbezoeken geweest van individuele gedeputeerden en van mezelf, maar het voert in
het kader van dit burgerjaarverslag te ver om die afzonderlijk te noemen. Indien u hiervan kennis wilt nemen, kunt
u surfen naar www.fryslan.nl, onderdeel Actueel en vervolgens Agenda.
Fries Jeugd Parlement
Van 10 tot en met 12 maart vond de negentiende editie plaats van het Fries Jeugd Parlement (FJP). Net als voorgaande
jaren hebben circa negentig leerlingen van tien middelbare scholen kennis gemaakt met de provinciale
politiek. Elke school vormde een politieke partij die weer vertegenwoordigd was in een commissie. Voor de voorstellen
die door de commissies zijn geformuleerd was in totaal € 2.500 beschikbaar.
Ook dit jaar werden er goede voorstellen aangenomen door de jongeren. Te weten: ‘’WEBuddy”: jongeren die
worden gepest krijgen een maatje; ‘’Friesland verlicht’’: om de veiligheid op de fiets te bevorderen worden er
1000 fietslampjes uitgedeeld; ‘’Ik zoek een gastgezin’’: een website waar leerlingen van de Waddeneilanden in
contact kunnen komen met gastgezinnen op de vaste wal en ‘’Ook Fryslân Fietst”: om het gebruik van de fiets
door jongeren te stimuleren, wordt een bijdrage geleverd aan de recordpoging “Heel Nederland Fietst”.
Statenspel
Het statenspel - een simulatie van de provinciale politieke besluitvorming - wordt vaak gespeeld in combinatie met
een excursie door het provinciehuis. Nu het aantal excursies is afgenomen is ook het aantal keren dat het statenspel
is gespeeld, gedaald. In 2010 werd het statenspel elf keer gespeeld waarvan twee keer in het Engels. Dit
Engelstalige statenspel wordt op verzoek georganiseerd voor buitenlandse studenten.
Insprekers
Burgers, bedrijven en andere organisaties hebben het recht om tijdens de vergadering van een Statencommissie
het woord te voeren over onderwerpen die op de agenda staan. Hieronder is een overzicht opgenomen van de
beide Statencommissies, alsmede van enkele gezamenlijke Commissievergaderingen.
Insprekers Commissie Lân, Loft & Wetter 2010
20-01-2010 Harksit
trochljochting programma Ferkear & Ferfier, 4 ynsprekkers
N 381 10 ynsprekkers
Noordwesttangent 9 ynsprekkers
31-03-2010 Wurklistpunt Subsidieregeling funderingsherstel 1 ynsprekker
02-06-2010 Harksit Provinciaal Inpassingsplan Centrale As 19 ynsprekkers
24-11-2010 Wurklistpunt Evaluaasje PVVP 3 ynsprekkers
08-12-2010 Lanbouaginda 2011-2013 3 ynsprekkers
Konseptaginda Leefber Plattelân 2010-2013 1 ynsprekker
Insprekers Commissie Boarger & Mienskip 2010
13-01-2010 Concept IPO-notitie “Maatschappelijke opgaven en
kerntaken”, inclusief de provinciale reactie) 3 ynsprekkers
20-01-2010 Nota Erfgoed 2 ynsprekkers
27-01-2010 Regierol provincie inzake versterking kwaliteit
lokaal bestuur 1 ynsprekker
01-09-2010 Regierol provincie inzake versterking kwaliteit
lokaal bestuur 1 ynsprekker
Burgerjaarverslag
413

Burgerjaarverslag 2010
414
Insprekers Gemeenschappelijke Commissie Boarger & Mienskip/Lân, Loft & Wetter 2010
10-03-2010 Eindrapportage “Op maat” Takendiscussie provincie
Fryslân en (geactualiseerde) Contourenschets
Koöperaasje Fryslân 7 ynsprekkers
13-10-2010 Begroting 2011 5 ynsprekkers
F RY S L Â N: I E P E N E N E I G E N

IV. Afhandeling van klachten, bezwaar en beroep
Klachtenregistratie (voormalige) sector Provinciale Waterstaat
De voormalige Sector Provinciale Waterstaat (nu deels opgenomen in de Divisie Uitvoering) ontvangt jaarlijks
klachten, meldingen en verbetervoorstellen m.b.t. het gebruik van de provinciale infrastructuur.
In dit kader zijn de afdelingen Nieuwe Werken en Beheer & Onderhoud van belang.
Er wordt in dit geval over klachten gesproken als duidelijk is dat een voorval het gevolg is van het in gebreke blijven
bij het uitvoeren van regulier onderhoud en/of het niet binnen een reële termijn reageren op een melding.
Op basis van voorgaande definitie bedraagt het aantal klachten dat is binnengekomen bij de afdeling Nieuwe
Werken één, te weten een klacht betreffende de Staande Mastroute. Deze klacht is in overleg met klager naar
diens tevredenheid afgehandeld door de afdeling Nieuwe Werken.
Meerdere klachten zijn binnengekomen over geluidsoverlast bij het gebruik van de loswal te Oudeschouw; deels
terecht, deels niet terecht. Veelal telefonisch, per mail of via de directie UAV. De klachten zijn op het werk afgehandeld.
Het blijkt dat er nog steeds sprake is van een dalende trend.
De meldingen/klachten die binnenkomen bij de afdeling Beheer & Onderhoud, bedroegen afgelopen jaar
54 in getal, schriftelijk dan wel telefonisch.
Een deel van deze reacties betreft het attenderen van de provincie op (mogelijk) gevaarlijke situaties bij wegen,
zoals kruispunten en fietspaden en vaarwegen, dan wel verstopte duikers. De klachten gaan bijv. over oeverafslag,
bestrating, bebording e.d. Veelal wordt contact opgenomen met de reageerders/klagers en worden de klachten,
voor zover gegrond en mogelijk, zo spoedig mogelijk aangepakt.
Voor het behandelen van klachten is een kwaliteitshandboek opgesteld; daarin staat aangegeven hoe ambtenaren
moeten omgaan met milieuklachten, bedenkingen en klachten. (Dit dateert van 2008). Een klacht wordt geregistreerd
en afgehandeld met behulp van een workflowmanagementsysteem (Powerforms).
Provinciale klachtenregeling
Er zijn in 2010 negen klachten binnengekomen.
Hiervan konden er vijf binnen drie weken of iets langere tijd worden opgelost via overleg tussen de klager
en de ambtenaar tegen wie de klacht was gericht dan wel zijn afdelingshoofd.
Van twee klachten is de beslistermijn geschorst, omdat de klagers nog in gesprek zijn met de provincie.
Twee klachten konden niet op minnelijke wijze worden opgelost en zijn behandeld door de commissie. De klagers
zijn, evenals degenen op wie hun klacht betrekking had, in de gelegenheid gesteld hun klacht resp. hun visie op
de klacht toe te lichten tijdens een hoorzitting. In het ene geval heeft de commissie GS geadviseerd de klacht gegrond
te verklaren. In het andere geval luidde het advies van de commissie de klacht deels niet-ontvankelijk en
deels ongegrond te verklaren. In beide gevallen hebben GS het advies overgenomen.
Klachtenregistratie afdeling Complexe infraprojecten
M.b.t. het project N381 Drachten-Drentse grens.
Klachtenregistratie is mogelijk via de website (www.n381.nl) of in persoon (Infocentrum N381). De beantwoording
van ingekomen vragen wordt gearchiveerd in het projectarchief van de N381 Drachten – Drentse grens en
het centrale archief van de provincie Fryslân.
Burgerjaarverslag
415

Burgerjaarverslag 2010
416
Datzelfde geldt voor de sites van de andere infraprojecten, zoals bijv. die van de Centrale As en
de Haak om Leeuwarden.
F RY S L Â N: I E P E N E N E I G E N
Milieualarmnummer
Via het telefoonnummer 058-21.22.422 kunnen burgers 24 uur per dag melding doen van situaties waarbij het
milieu in het geding is of van andere incidenten.
Het Milieualarmnummer is gebaseerd op een samenwerkingsovereenkomst met Wetterskip Fryslân (WF). Burgers
kunnen ook melding doen van problemen met gemalen of andere wateroverlast. Dit telefoonnummer is daarnaast
bedoeld als aanspreekpunt voor medeoverheden.
Het Milieualarmnummer heeft in 2010 in totaal 2091 meldingen verwerkt.
Dit getal ligt mooi op het gemiddelde van de afgelopen 4 jaar van ongeveer 2100 meldingen per jaar. De meeste
meldingen vallen onder Provinciale Waterstaat (PWS) en betreffen veelal storingen aan installaties, zoals verkeerslichten
en bruggen of verontreiniging op de weg.
De storing aan verkeerslichtinstallaties voert met 367 meldingen de top aan van de onderwerpen. Storingen over
verkeerslichtinstallaties kunnen door de installatie zelf worden gemeld en door burgers. De piek van de notering
van 2011 was grotendeels aan externe factoren toe te delen, zoals bijvoorbeeld een losgetrokken detectielus in
het wegdek of het inregelen van een “groene golf”. Dit levert dan veel meldingen op maar wel steeds over dezelfde
installatie.
De meldingen onder Overig betreffen onder andere meldingen van branden waarbij de milieudiensten ter
advisering zijn opgeroepen.
Meldingen MAN 2010
Totaal Milieu Droog Milieu Nat Meldingen PWS Overig provincie Meldingen WF
2091 316 370 1343 83 236
Bezwaar- en beroepschriften
Op grond van de Algemene wet bestuursrecht kunnen belanghebbende bezwaar maken tegen besluiten van
provinciale bestuursorganen. Ook kunnen belanghebbenden in bepaalde gevallen bij gedeputeerde staten
administratief beroep instellen tegen besluiten van het gemeente- of waterschapsbestuur.
Bezwaar- en beroepschriften worden voor advies voorgelegd aan een onafhankelijke commissie. De commissie
stelt de indiener van het bezwaar- of beroepschrift, eventuele derde-belanghebbenden en het bestuursorgaan dat
het bestreden besluit heeft genomen in de gelegenheid om te worden gehoord.
In 2010 zijn 150 bezwaarschriften en 3 beroepschriften ingediend. Als we de ingekomen bezwaar- en beroepschriften
rubriceren naar onderwerp, dan ziet dat er als volgt uit:
categorie aantal
personeelsaangelegenheid 12
toestemmingen c.a. 39
subsidie 68
handhaving c.a. 12
overige 19 (bezwaar)
3 (beroep)

Onder de categorie “personeelsaangelegenheid” worden begrepen bezwaarschriften die zijn ingediend door
ambtenaren in dienst van de provincie Fryslân. Bezwaarschriften in de categorie “toestemmingen c.a.” hebben
betrekking op vergunningen, ontheffingen, meldingen e.d. De categorie subsidie betreft alle voor bezwaar
vatbare besluiten in de keten van subsidieverstrekking, zoals subsidieverlening, subsidievaststelling of besluiten
tot het intrekken van subsidie. De rubriek ‘handhaving c.a.” betreft bezwaarschriften met betrekking tot het
toepassen van bestuursdwang of het opleggen van een last onder dwangsom. In de restcategorie vallen onder
andere bezwaarschriften naar aanleiding van besluiten op grond van de Wet openbaarheid van bestuur en
verkeersbesluiten. De 3 administratieve beroepschriften hebben betrekking op besluiten van gemeentebesturen
respectievelijk het Wettterskip op grond van de Wegenwet en de Waterschapswet.
In 2010 zijn 147 dossiers afgedaan. Daarvan is 36% ingetrokken, mede dankzij de nadrukkelijke focus van
gedeputeerde staten, de ambtelijke dienst, de adviescommissie en het secretariaat van deze commissie op de
mogelijkheid om zaken buiten de formele bezwaarschriftenprocedure tot een oplossing te brengen. In 2010
werd in ruim 94% van de dossiers tijdig een beslissing genomen dan wel is de beslistermijn met instemming
van de bezwaarmaker overschreden.
Burgerjaarverslag
417

Burgerjaarverslag 2010
418
V. conclusies
F RY S L Â N: I E P E N E N E I G E N
Ten aanzien van enkele onderwerpen zijn er aanbevelingen voor 2009 gedaan en conclusies getrokken. Voor
zover relevant worden er ook ten aanzien van het jaar 2010 enkele conclusies getrokken.
Tijdige afdoening van aanvragen
De Wet dwangsom bij niet tijdig beslissen is per 1 oktober 2009 in werking getreden. Gezien deze wettelijke
regeling is er verder geen aanleiding tot opmerkingen en/of aanbevelingen.
Betaling facturen
Eind 2010 is het factuurafhandelingsproces volledig gedigitaliseerd. Met de digitalisering is een betere bewaking
van de betalingstermijnen en een versnelling in het betalingsproces mogelijk. In 2011 zetten we in op een strakker
proces van inkoop/opdrachtverlening en centrale adressering van facturen. Tevens zullen we de leveranciers verzoeken
de factuurvereisten in acht te nemen. Het percentage te late betalingen zal hierdoor naar verwachting
dalen naar maximaal 10%.
Telefonische bereikbaarheid
Uitkomst van het in 2009 gehouden telefonische bereikbaarheidsonderzoek is dat de algemene bereikbaarheid
van ons provinciehuis goed is, maar dat er wel verschil zit in de rechtstreekse bereikbaarheid van de verschillende
afdelingen. Hier is in 2010 een verbeterprogramma voor ingericht. Daarnaast is in 2010 gestart met een kwaliteitshandvest.
De resultaten daarvan zijn op dit moment nog niet bekend.
Klachtenregistratie Nieuwe Werken en Beheer & Onderhoud
Het gebruik van het workflowmanagementsysteem is verder uitgebreid. Het doet ook dienst bij de klachtenregistratie.
Deze is verder verbeterd. Van een klacht is nu bekend de indiener, het tijdstip, de afhandelingtermijn, de
behandelend ambtenaar e.d. .
Afdoening bezwaarschriften
De conclusie uit 2009, dat een score van ca. 97% zodanig hoog is dat een nadere aanbeveling voor 2010
achterwege kan blijven, blijft ook dit jaar overeind.

Burgerjaarverslag
419

Doel van dit document:
De Jaarstukken 2010 bestaan uit het Jaarverslag 2010, de Jaarrekening 2010
en het Burgerjaarverslag 2010