01.09.2013 Views

'Een wonder dat ik nog leef' • Magnesium in de strijd tegen migraine ...

'Een wonder dat ik nog leef' • Magnesium in de strijd tegen migraine ...

'Een wonder dat ik nog leef' • Magnesium in de strijd tegen migraine ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

8<br />

Jaargang 39<br />

Oktober 2012<br />

Uitgave van MMV<br />

<strong>'Een</strong> <strong>won<strong>de</strong>r</strong> <strong>dat</strong> <strong>ik</strong> <strong>nog</strong> <strong>leef'</strong> <strong>•</strong> <strong>Magnesium</strong> <strong>in</strong> <strong>de</strong> <strong>strijd</strong> <strong>tegen</strong> migra<strong>in</strong>e <strong>•</strong> Maak groenten<br />

en fruit goedkoper <strong>•</strong> De macht van <strong>de</strong> media <strong>•</strong> EHS: veel verhalen, we<strong>in</strong>ig feiten<br />

Electriciteit als wapen <strong>tegen</strong> kanker <strong>•</strong> Tumoren aanvallen met energiebehan<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g


Welke Multi van Lamberts past bij u?<br />

Multi-Guard<br />

Voor jong volwassenen.<br />

Multi-Guard Advance 50+<br />

Voor <strong>de</strong> vijftigplusser.<br />

Multi-Guard OsteoAdvance<br />

Extra calcium & magnesium<br />

Multi-Guard for Kids<br />

Voor k<strong>in</strong><strong>de</strong>ren vanaf 4 jaar.<br />

Met zoveel multi preparaten<br />

op <strong>de</strong> markt met een grote<br />

verschei<strong>de</strong>nheid aan sterktes<br />

en comb<strong>in</strong>aties, is het vaak een<br />

uitdag<strong>in</strong>g om <strong>de</strong> juiste formule te<br />

v<strong>in</strong><strong>de</strong>n die past bij <strong>de</strong> behoefte<br />

van <strong>de</strong> gebru<strong>ik</strong>er. Maar met het<br />

Lamberts assortiment aan multi’s is<br />

het eenvoudig.<br />

We herkennen bepaal<strong>de</strong> groepen<br />

mensen met gemeenschappelijke<br />

micronutriënt behoeften, vandaar<br />

<strong>dat</strong> we een serie multi preparaten<br />

ontw<strong>ik</strong>keld hebben passen<strong>de</strong> bij<br />

<strong>de</strong>ze behoeftes voor <strong>de</strong>ze groepen.<br />

Deze formules zijn bedoeld om<br />

<strong>de</strong> best mogelijke basisnutriënten<br />

te leveren voor <strong>de</strong> doelgroep met<br />

<strong>in</strong>achtnem<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> dieetbehoeftes<br />

van <strong>de</strong>ze groep. Vanuit <strong>de</strong>ze basis<br />

is het mogelijk om, afhankelijk van<br />

<strong>de</strong> <strong>in</strong>dividuele behoefte, eventueel<br />

an<strong>de</strong>re supplementen toe te voegen.<br />

Multi-Guard<br />

Control<br />

In relatie tot <strong>de</strong><br />

bloedsu<strong>ik</strong>erspiegel<br />

StrongStart voor <strong>de</strong> Vrouw<br />

Voor <strong>de</strong> vrouw, vóór en tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong><br />

zwangerschap.<br />

StrongStart voor <strong>de</strong> Man<br />

Voor <strong>de</strong> man, voor meer energie en<br />

potent voelen<br />

FEMA 45+<br />

Voor <strong>de</strong> vrouw tij<strong>de</strong>ns en na<br />

<strong>de</strong> menopauze.<br />

A-Z Multi<br />

Voor teenagers en jong volwassenen. Premtesse<br />

Voor <strong>de</strong> vrouw <strong>in</strong> <strong>de</strong> menstruele leeftijd.<br />

Voor <strong>in</strong>formatie zie www.hb08.nl tel 088-0075700 mail <strong>in</strong>fo@hb08.nl<br />

Waani<strong>de</strong>eën?<br />

Sommige kranten leken het nieuws met<br />

een zekere gretigheid te versprei<strong>de</strong>n.<br />

‘Biologisch eten is niet gezon<strong>de</strong>r dan nietbiologisch<br />

voedsel’, kopte een lan<strong>de</strong>lijk<br />

dagblad. Het bericht maakte meld<strong>in</strong>g van<br />

een on<strong>de</strong>rzoek van Stanford University <strong>in</strong><br />

<strong>de</strong> Verenig<strong>de</strong> Staten waarbij 223 studies<br />

naar het voed<strong>in</strong>gsgehalte van biologisch<br />

en niet-biologisch eten op een rijtje gezet<br />

waren. Conclusie volgens die krant: per<br />

saldo is biologisch eten niet gezon<strong>de</strong>r.<br />

Wel kon het ervoor zorgen <strong>dat</strong> je m<strong>in</strong><strong>de</strong>r<br />

pestici<strong>de</strong>n b<strong>in</strong>nen krijgt maar <strong>de</strong> hoeveelhe<strong>de</strong>n<br />

die wer<strong>de</strong>n aangetroffen, vielen<br />

ruim b<strong>in</strong>nen <strong>de</strong> toegestane marges.<br />

Hebben al die mensen die wat dieper <strong>in</strong><br />

hun bui<strong>de</strong>l willen tasten om biologisch<br />

voedsel op tafel te kunnen zetten, dus last<br />

van waani<strong>de</strong>eën? Dat kon wel eens heel<br />

erg meevallen. Ik laat dan maar even buiten<br />

beschouw<strong>in</strong>g <strong>dat</strong> <strong>de</strong> biologische productie<br />

bijdraagt aan een duurzame omgang<br />

met ‘moe<strong>de</strong>r aar<strong>de</strong>’. Nee, ook <strong>de</strong><br />

feiten zelf zijn an<strong>de</strong>rs. Wie bij <strong>de</strong> bron te<br />

ra<strong>de</strong> gaat, zal ont<strong>de</strong>kken <strong>dat</strong> <strong>de</strong> Amer<strong>ik</strong>aanse<br />

on<strong>de</strong>rzoekers niet hebben aangetoond<br />

<strong>dat</strong> biologisch nauwelijks gezon<strong>de</strong>r<br />

is; ze laten zien <strong>dat</strong> er geen on<strong>de</strong>rzoek is<br />

<strong>dat</strong> bewijst <strong>dat</strong> biologisch gezon<strong>de</strong>r is.<br />

Dat is fundamenteel een an<strong>de</strong>r verhaal.<br />

Ook blijken <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoekers te hebben<br />

geconclu<strong>de</strong>erd <strong>dat</strong> biologische voed<strong>in</strong>g <strong>de</strong><br />

blootstell<strong>in</strong>g aan residuen van pestici<strong>de</strong>n<br />

kan verm<strong>in</strong><strong>de</strong>ren. Alsof <strong>dat</strong> n<strong>ik</strong>s is!<br />

Wat zo’n conclusie <strong>in</strong> <strong>de</strong> praktijk <strong>in</strong>houdt,<br />

laat zich illustreren aan <strong>de</strong> hand van<br />

wat W<strong>ik</strong>ipedia meldt over <strong>de</strong> ziekte van<br />

Park<strong>in</strong>son. Ik citeer: “Mensen die werken<br />

en wonen <strong>in</strong> agrarische gebie<strong>de</strong>n, hebben<br />

een sterk verhoogd risico om <strong>de</strong> ziekte te<br />

ontw<strong>ik</strong>kelen. Daarbij wor<strong>de</strong>n met name<br />

maneb, paraquat, chlordaan, DDT,<br />

chloorpyrifos, diaz<strong>in</strong>on, rotenon en<br />

malathion met Park<strong>in</strong>son <strong>in</strong> verband<br />

gebracht.” Voor <strong>de</strong> goe<strong>de</strong> or<strong>de</strong>: die moeilijke<br />

namen zijn allemaal pestici<strong>de</strong>n die<br />

wer<strong>de</strong>n of wor<strong>de</strong>n gebru<strong>ik</strong>t <strong>in</strong> <strong>de</strong> landbouw.<br />

Ver<strong>de</strong>r commentaar overbodig…<br />

Cor van Gron<strong>in</strong>gen<br />

e<strong>in</strong>dredacteur Uitzicht<br />

Gerda van Dijk: een <strong>won<strong>de</strong>r</strong> <strong>dat</strong> ze leeft<br />

Gerda van Dijk werd 15 jaar gele<strong>de</strong>n geconfronteerd met<br />

kanker. Ze bad om vijftien jaar extra, zo<strong>dat</strong> ze haar jongste<br />

k<strong>in</strong>d kon helpen bij het opgroeien. Die jaren heeft ze gekregen.<br />

Dat ervaart ze als een <strong>won<strong>de</strong>r</strong>, waar ze God voor dankt.<br />

Ze heeft een praktisch advies mensen met gezondheidsproblemen<br />

of die preventief bezig willen zijn: volg het<br />

Moermandieet!<br />

<strong>Magnesium</strong> <strong>in</strong> <strong>de</strong> <strong>strijd</strong> <strong>tegen</strong> migra<strong>in</strong>e<br />

Migra<strong>in</strong>e, daar moet je niet makkelijk over <strong>de</strong>nken.<br />

Voor wie er periodiek mee te maken hebben, is het<br />

niets m<strong>in</strong><strong>de</strong>r dan een ramp. Zijn er natuurlijke mid<strong>de</strong>len<br />

die effect hebben? Die zijn er. Vooral magnesium<br />

blijkt een natuurlijk wapen <strong>in</strong> <strong>de</strong> <strong>strijd</strong> <strong>tegen</strong><br />

<strong>de</strong>ze kwell<strong>in</strong>g.<br />

Gezondheidsklachten zijn nooit zweverig<br />

Ziekmaken<strong>de</strong> gevoeligheid door stral<strong>in</strong>g: van zen<strong>de</strong>rs, hoogspann<strong>in</strong>gsmasten,<br />

mobiele telefoons en ga zo maar door, is<br />

<strong>dat</strong> echt een ziekte of zit <strong>dat</strong> bij mensen die er mee te maken<br />

hebben ‘tussen <strong>de</strong> oren’? De verhalen zijn talrijk, <strong>de</strong> feiten<br />

ger<strong>in</strong>g. Voor on<strong>de</strong>rzoekers staat één d<strong>in</strong>g vast: gezondheidsklachten<br />

zijn nooit zweverig.<br />

Gezond eten en dr<strong>in</strong>ken met Riëtte Jansen<br />

Diëtiste Riëtte Jansen heeft weer voor lekkere<br />

recepten gezorgd. Gezond eten en dr<strong>in</strong>ken: zij<br />

re<strong>ik</strong>t <strong>de</strong> mogelijkhe<strong>de</strong>n aan op <strong>de</strong> pag<strong>in</strong>a’s 16 en<br />

17. Vooral gezon<strong>de</strong> sappen en karnemelkvariaties<br />

krijgen <strong>de</strong>ze keer volop aandacht.<br />

Electriciteit als wapen <strong>tegen</strong> kanker<br />

Electrotherapie staat weliswaar <strong>nog</strong> <strong>in</strong> <strong>de</strong><br />

k<strong>in</strong><strong>de</strong>rschoe nen, maar <strong>de</strong> toekomst ziet er<br />

veelbelovend uit.<br />

4<br />

10<br />

12<br />

16<br />

18<br />

3


Gerda van Dijk:<br />

‘Het is echt<br />

een <strong>won<strong>de</strong>r</strong><br />

<strong>dat</strong> <strong>ik</strong> leef’<br />

Het <strong>in</strong>terview v<strong>in</strong>dt plaats e<strong>in</strong>d augustus 2012. Dat kl<strong>in</strong>kt niet erg bijzon<strong>de</strong>r, maar voor Gerda van<br />

Dijk is dit een tijd waar ze lang naartoe geleefd heeft. Om precies te zijn: 15 jaar. Want zo lang is<br />

het gele<strong>de</strong>n <strong>dat</strong> ze <strong>de</strong> diagnose kanker kreeg en God bad om 15 jaar extra tijd om haar k<strong>in</strong><strong>de</strong>ren<br />

op te voe<strong>de</strong>n. Een verhaal over <strong>won<strong>de</strong>r</strong>en, dankbaarheid en zoeken naar nieuw evenwicht.<br />

Tekst: Petra Pronk – Foto: Jan van Dijk<br />

Als je Gerda energiek heen en weer ziet lopen <strong>in</strong> haar<br />

mooie lichte boer<strong>de</strong>rij <strong>in</strong> het hoge Noor<strong>de</strong>n, zou je niet<br />

zeggen <strong>dat</strong> daar een vrouw gaat die er eigenlijk niet<br />

meer had moeten zijn. Naar menselijke maatstaven althans.<br />

Vijftien jaar gele<strong>de</strong>n had<strong>de</strong>n Gerda van Dijk en haar man Jan<br />

een gelukkig gez<strong>in</strong>. Ze run<strong>de</strong>n samen een rundveebedrijf en<br />

Gerda was net bevallen van hun vijf<strong>de</strong> k<strong>in</strong>d. Het geven van<br />

borstvoed<strong>in</strong>g gaf problemen. Stuw<strong>in</strong>g, was <strong>de</strong> algemene op<strong>in</strong>ie.<br />

Ze kreeg een antibioticakuur voor borstontstek<strong>in</strong>g, maar<br />

<strong>de</strong> klachten g<strong>in</strong>gen niet over. Toen ze bijna een jaar later ook<br />

bultjes <strong>in</strong> haar oksel kreeg, g<strong>in</strong>gen <strong>de</strong> alarmbellen bij <strong>de</strong> huisarts<br />

r<strong>in</strong>kelen. Hij stuur<strong>de</strong> haar naar het ziekenhuis voor een<br />

mammografie. De foto gaf re<strong>de</strong>n om ook een punctie te doen,<br />

maar <strong>nog</strong> steeds had Gerda geen argwaan. “Ik liet het <strong>de</strong>nk <strong>ik</strong><br />

niet toe”, zegt ze achteraf. Ook toen <strong>de</strong> chirurg <strong>de</strong> uitslag gaf<br />

– borstkanker en verkeer<strong>de</strong> cellen <strong>in</strong> <strong>de</strong> okselklieren – drong<br />

het <strong>nog</strong> niet tot haar door hoe erg het was. Op <strong>de</strong> uitspraak<br />

van <strong>de</strong> arts ‘<strong>dat</strong> we <strong>tegen</strong>woordig veel kunnen’ antwoord<strong>de</strong><br />

Gerda nuchter: ‘Dat zal wel moeten ook, want we hebben vijf<br />

k<strong>in</strong><strong>de</strong>ren’. Pas toen <strong>de</strong> arts haar doorstuur<strong>de</strong> om afspraken te<br />

maken voor een botscan en een leverecho en iets zei <strong>in</strong> <strong>de</strong><br />

trant van ‘we zullen aan <strong>de</strong> hand daarvan bepalen wat we <strong>nog</strong><br />

voor u kunnen doen…’ begon <strong>de</strong> ernst van <strong>de</strong> situatie bij haar<br />

door te dr<strong>in</strong>gen.<br />

Ongeloof<br />

“De eerste reactie was ongeloof en verslagenheid”, vertelt<br />

Gerda. Het was vakantietijd en ze kon bij niemand haar verhaal<br />

kwijt. Gelukkig kon ze terugvallen op haar geloof. Ze<br />

ontleen<strong>de</strong> steun aan het Bijbelverhaal van Kon<strong>in</strong>g Hizkia.<br />

Deze kon<strong>in</strong>g wist <strong>dat</strong> hij g<strong>in</strong>g sterven, maar had het gevoel <strong>dat</strong><br />

hij zijn werk <strong>nog</strong> niet gedaan had en vroeg God om <strong>nog</strong> 15<br />

jaar erbij om zijn taak af te maken. “Ik had ook het gevoel <strong>dat</strong><br />

<strong>ik</strong> hier <strong>nog</strong> niet klaar was”, vertelt Gerda. “Onze jongste was<br />

<strong>nog</strong> maar een baby, en dus hebben we <strong>de</strong> Here gevraagd of<br />

<strong>ik</strong> net als Hizkia, <strong>nog</strong> eens 15 jaar zou mogen blijven leven,<br />

zo<strong>dat</strong> we ze samen kon<strong>de</strong>n opvoe<strong>de</strong>n. Na die 15 jaar zou<strong>de</strong>n<br />

<strong>de</strong> vier ou<strong>de</strong>re k<strong>in</strong><strong>de</strong>ren zelfstandig zijn en zou <strong>de</strong> jongste 15<br />

zijn. Dat is dan toch een an<strong>de</strong>re situatie waar<strong>in</strong> je makkelijker<br />

los zou kunnen laten.”<br />

Na twee weken kwam <strong>de</strong> uitslag van <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoeken. Ondanks<br />

<strong>de</strong> aangetaste okselklieren waren er geen uitzaai<strong>in</strong>gen<br />

op afstand. Dat was goed nieuws. Er zou een operatie volgen<br />

waar<strong>in</strong> <strong>de</strong> borst geamputeerd zou wor<strong>de</strong>n en <strong>in</strong> afwacht<strong>in</strong>g<br />

daarvan bleven ze bid<strong>de</strong>n om die 15 jaar. Toen gebeur<strong>de</strong> er<br />

iets bijzon<strong>de</strong>rs.<br />

“Toen <strong>de</strong> dag van <strong>de</strong> ziekenhuisopname na<strong>de</strong>r<strong>de</strong>, wer<strong>de</strong>n <strong>de</strong><br />

tassen <strong>in</strong>gepakt. Ik pakte een oud Bijbels dagboekje om mee<br />

te nemen naar het ziekenhuis, en kreeg van mijn zoon van 7<br />

een bladwijzer mee die hij dubbel had van <strong>de</strong> felicitatiedienst<br />

van <strong>de</strong> kerk. Hij besefte zelf niet wat hij gaf, maar op die bladwijzer<br />

stond het antwoord <strong>dat</strong> Hizkia van God kreeg: Jesaja 38<br />

vers 5b: ‘Ik heb uw gebed gehoord, <strong>ik</strong> heb uw tranen gezien’.<br />

Toen wisten we <strong>dat</strong> het goed zou komen.”<br />

Moermantherapie<br />

Na <strong>de</strong> operatie volg<strong>de</strong>n preventieve chemotherapie en bestral<strong>in</strong>gen.<br />

Die doorstond ze naar omstandighe<strong>de</strong>n heel erg goed.<br />

Iets wat ze toeschrijft aan het feit <strong>dat</strong> ze het Moermandieet<br />

volg<strong>de</strong>. Daar was overigens wel een extra zetje voor nodig…<br />

De <strong>in</strong>formatie over <strong>de</strong> Moermantherapie kwam op een bijzon<strong>de</strong>re<br />

manier op haar pad. “In die tijd was er veel aandacht<br />

voor <strong>de</strong> relatie tussen voed<strong>in</strong>g en kanker. Dokter Houtsmuller<br />

kwam veel <strong>in</strong> <strong>de</strong> media met zijn dieet en als reactie daarop<br />

werd <strong>de</strong> Verenig<strong>in</strong>g <strong>tegen</strong> Kwakzalverij zeer actief. Dat vergrootte<br />

<strong>de</strong> aandacht voor zijn boodschap alleen maar. Ik was<br />

wel geïnteresseerd <strong>in</strong> <strong>de</strong> mogelijke relatie tussen voed<strong>in</strong>g en<br />

kanker, en vroeg <strong>in</strong> het ziekenhuis of het nut zou kunnen<br />

hebben om <strong>dat</strong> dieet te volgen. De reactie was: als je gewoon<br />

genoeg en gezond eet, heb je geen dieet nodig. Ergens was <strong>dat</strong><br />

een oplucht<strong>in</strong>g. Ik dacht: ‘Daar ben <strong>ik</strong> mooi vanaf…’ Maar toen<br />

<strong>de</strong> bestral<strong>in</strong>gen begonnen, werd <strong>ik</strong> opnieuw op <strong>de</strong> Moermantherapie<br />

gewezen. Dit keer door een me<strong>de</strong>patiënt. Ik was niet<br />

zo enthousiast en zei: ‘Als je naar <strong>de</strong> kerk gaat mag je <strong>nog</strong><br />

geen pepermuntje meenemen’. Waarop zij zei: ‘Dan neem je<br />

toch een walnoot.’ Dat zette me aan het <strong>de</strong>nken. Als je er creatief<br />

mee om kon gaan, was het misschien te doen.”<br />

De <strong>de</strong>r<strong>de</strong> die erover begon was haar nicht Jannie, die ook<br />

borstkanker had en <strong>in</strong> die perio<strong>de</strong> met het Moermandieet<br />

begon. “Als je iets drie keer aangere<strong>ik</strong>t krijgt, kun je er niet<br />

meer omheen”, v<strong>in</strong>dt Gerda. “Ik had zo hard gebe<strong>de</strong>n om die<br />

15 jaar, en als iets wat daarbij kan helpen je dan wordt aangere<strong>ik</strong>t<br />

als antwoord op je gebed, is niet doen ook een keuze.<br />

Ik voel<strong>de</strong> <strong>dat</strong> <strong>ik</strong> ermee aan <strong>de</strong> slag moest.”Maar het was best<br />

een grote stap. Ze zei <strong>dat</strong> ze <strong>nog</strong> een karbonaadje <strong>in</strong> <strong>de</strong> vriezer<br />

had liggen, dus <strong>dat</strong> het niet meteen kon…. “Ik weet niet<br />

meer of <strong>ik</strong> <strong>dat</strong> karbonaadje daadwerkelijk opgegeten heb,<br />

maar <strong>ik</strong> zou er nu niet meer aan moeten <strong>de</strong>nken”, lacht ze. “In<br />

elk geval ben <strong>ik</strong> kort daarna begonnen met <strong>de</strong> therapie en <strong>ik</strong><br />

heb er nooit spijt van gehad. Het voel<strong>de</strong> direct goed. Ik voel<strong>de</strong><br />

echt <strong>dat</strong> mijn lichaam erdoor werd gesterkt.”<br />

IJs ‘verbo<strong>de</strong>n vrucht’<br />

Haar omgev<strong>in</strong>g zei wel eens: ‘Dat hou je nooit vol’. “Maar <strong>ik</strong><br />

zou niet weten hoe het an<strong>de</strong>rs moet. Ik voel wat het met mijn<br />

lichaam doet en <strong>dat</strong> mijn immuunsysteem er sterker van<br />

wordt.” Zelf heeft ze veel gehad aan een tip van dokter<br />

Houtsmuller om het vol te hou<strong>de</strong>n: één d<strong>in</strong>g kiezen wat je<br />

heel erg lekker v<strong>in</strong>dt en niet mag en <strong>dat</strong> jezelf af en toe gunnen.<br />

Dat helpt echt, is Gerda’s ervar<strong>in</strong>g. Voor haar werd ijs <strong>de</strong><br />

verbo<strong>de</strong>n vrucht waarmee ze soms bewust even ‘zondigt’.<br />

Inmid<strong>de</strong>ls is het dieet een twee<strong>de</strong> natuur gewor<strong>de</strong>n. Veel fruit<br />

en groente, geen su<strong>ik</strong>er, geen vlees, alleen vis. Haar gez<strong>in</strong> eet<br />

ook gezond, maar volgt het dieet niet. “Het dieet past wel bij<br />

mijn smaak, maar niet bij die van hen”, zegt Gerda. Dus<br />

braadt ze af en toe een gehaktbal, maar dan wel met handschoenen<br />

aan, want ze griezelt van het gevoel van vlees tussen<br />

haar v<strong>in</strong>gers. ”Ik zou me een kannibaal voelen als <strong>ik</strong> nu<br />

<strong>nog</strong> vlees zou eten”, zegt ze. Haar omgev<strong>in</strong>g reageer<strong>de</strong> goed<br />

op haar besluit. Er was volop steun. Op elke verjaardag van<br />

familie was er roggebrood met zoute har<strong>in</strong>g als borrelhapje<br />

en haar moe<strong>de</strong>r kwam altijd aan met een fruitmand. Ook bij<br />

<strong>de</strong> vrouwenverenig<strong>in</strong>g hiel<strong>de</strong>n ze er reken<strong>in</strong>g mee.<br />

Bid en werk<br />

De Moermantherapie vol<strong>de</strong>ed ook aan haar behoefte om zelf<br />

actief bezig te zijn met haar gezondheid. Hoe verhoudt die<br />

behoefte zich tot haar geloof? Als antwoord op die vraag komt<br />

Gerda aan met een vergeeld stukje uit het Friesch Dagblad.<br />

4 5


Een tekst van kerkva<strong>de</strong>r August<strong>in</strong>us die al jaren aan <strong>de</strong> muur<br />

hangt: “Bid alsof alles afhangt van God. Werk alsof alles<br />

afhangt van u’. “Bid<strong>de</strong>n en werken zijn bei<strong>de</strong> on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el van<br />

<strong>de</strong> christelijke traditie. Ze zijn allebei belangrijk en ze liggen<br />

<strong>in</strong> elkaars verleng<strong>de</strong>. Je mag op God vertrouwen, maar het is<br />

niet <strong>de</strong> bedoel<strong>in</strong>g <strong>dat</strong> je lijdzaam toeziet. Als <strong>ik</strong> zou bid<strong>de</strong>n<br />

zon<strong>de</strong>r zelf iets te doen, zou <strong>ik</strong> me een profiteur voelen.<br />

Je hebt wel een eigen verantwoor<strong>de</strong>lijkheid!”<br />

Daarom leeft Gerda <strong>in</strong> alle opzichten gezond. Naast gezond<br />

eten betekent <strong>dat</strong> ook bewegen. Samen met haar man vijf<br />

kilometer per dag lekker buiten wan<strong>de</strong>len is wel het m<strong>in</strong>ste.<br />

En voor als het weer het niet toelaat staat er een hometra<strong>in</strong>er<br />

voor <strong>de</strong> tv, en is er een loopband aangeschaft. I<strong>de</strong>aal.<br />

Uitzaai<strong>in</strong>gen<br />

Na een moeilijk eerste halfjaar volg<strong>de</strong>n volgens Gerda ‘zeven<br />

vette jaren’. Ze voel<strong>de</strong> zich gezond en het leven g<strong>in</strong>g eigenlijk<br />

weer gewoon zijn gang. Maar <strong>in</strong> 2004, op <strong>de</strong> helft van <strong>de</strong> perio<strong>de</strong><br />

van 15 jaar, bleek <strong>dat</strong> er uitzaai<strong>in</strong>gen van <strong>de</strong> borstkanker<br />

waren <strong>in</strong> botten en lever. Dat hakte er<strong>in</strong>. Vijftien jaar erbij na<br />

<strong>de</strong> eerste diagnose, <strong>dat</strong> zou <strong>nog</strong> kunnen, maar met <strong>de</strong>ze twee<strong>de</strong><br />

diagnose <strong>nog</strong> 7,5 jaar leven, <strong>dat</strong> was naar <strong>de</strong> mens gesproken<br />

eigenlijk onmogelijk. Maar die Bijbeltekst uit Hizkia lag<br />

er <strong>nog</strong> steeds, dus <strong>de</strong> familie bleef bid<strong>de</strong>n en vertrouwen.<br />

“We zetten letterlijk het verstand op nul<br />

en <strong>de</strong> bl<strong>ik</strong> op <strong>de</strong> One<strong>in</strong>dige”, schrijft<br />

Gerda daarover <strong>in</strong> een nieuwsbrief aan<br />

familie en vrien<strong>de</strong>n. En opnieuw gebeur<strong>de</strong><br />

een <strong>won<strong>de</strong>r</strong>. Op een middag aan<br />

tafel lieten ze zomaar, zon<strong>de</strong>r ergens op<br />

te rekenen, <strong>de</strong> spl<strong>in</strong>ternieuwe Bijbel<br />

openvallen, op zoek naar een woord van<br />

God. Deze viel open bij… Jesaja 38. “Dat<br />

was een enorme bemoedig<strong>in</strong>g”, zegt<br />

Gerda. In <strong>de</strong> jaren erna on<strong>de</strong>rg<strong>in</strong>g ze <strong>de</strong><br />

ene behan<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g na <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re, maar naar omstandighe<strong>de</strong>n<br />

rol<strong>de</strong> ze daar steeds opnieuw <strong>won<strong>de</strong>r</strong>baarlijk doorheen.<br />

Raadsel<br />

Vorige zomer openbaar<strong>de</strong> zich een nieuwe uitzaai<strong>in</strong>g <strong>in</strong> <strong>de</strong><br />

bu<strong>ik</strong>. Niet operabel. Bijna op <strong>de</strong> magische grens van 15 jaar.<br />

De gynaecoloog zag het heel somber <strong>in</strong>. De uroloog kwam niet<br />

ver<strong>de</strong>r dan symptoombe<strong>strijd</strong><strong>in</strong>g. Maar <strong>de</strong> oncoloog zag <strong>nog</strong><br />

wel kansen. Er volg<strong>de</strong> chemotherapie met taxol, en opnieuw<br />

reageer<strong>de</strong> ze er goed op. Wel werd ze die w<strong>in</strong>ter vijf keer met<br />

spoed <strong>in</strong> het ziekenhuis opgenomen met hoge koorts. In<br />

februari werd voor haar leven gevreesd. Maar ze herstel<strong>de</strong><br />

razendsnel en <strong>in</strong> mei liep ze weer fluitend 25 kilometer!<br />

Inmid<strong>de</strong>ls zit ze gewoon weer thuis op <strong>de</strong> bank. Blakend van<br />

gezondheid. “Mijn verhaal en conditie passen totaal niet bij<br />

elkaar”, constateert ze nuchter. “Ik <strong>de</strong>nk <strong>dat</strong> <strong>ik</strong> mijn conditie te<br />

danken heb aan <strong>de</strong> neutraliseren<strong>de</strong> werk<strong>in</strong>g van het dieet.<br />

Dat dieet zorgt ervoor <strong>dat</strong> het immuunsysteem optimaal<br />

werkt, waardoor <strong>de</strong> kanker veel m<strong>in</strong><strong>de</strong>r kans heeft om uit te<br />

breken.”<br />

In het ziekenhuis staan ze <strong>in</strong>mid<strong>de</strong>ls voor een raadsel. “Ik ben<br />

een mee<strong>de</strong>nken<strong>de</strong> patiënt; <strong>dat</strong> schijnt ook wel een ‘lastige<br />

patiënt’ genoemd te wor<strong>de</strong>n”, lacht Gerda. “De oncoloog respecteer<strong>de</strong><br />

het <strong>dat</strong> <strong>ik</strong> naast <strong>de</strong> behan<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g zelf ook aan <strong>de</strong> slag<br />

ben gegaan en onlangs hebben we op <strong>de</strong> af<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g zelfs een<br />

feestje gevierd. We zijn echt met z’n allen naar die 15 jaar toegegroeid.<br />

De laatste uitslag is: stabiel. Dat is boven verwacht<strong>in</strong>g.<br />

Het is echt een <strong>won<strong>de</strong>r</strong> <strong>dat</strong> <strong>ik</strong> leef.”<br />

Krachtbron<br />

Het geloof heeft al die tijd een grote rol <strong>in</strong> haar leven<br />

gespeeld. Het was echt een krachtbron. “Als je hoort <strong>dat</strong> je<br />

kanker hebt, ligt <strong>de</strong> wereld even helemaal op z’n kop. Maar<br />

daarna hebben we <strong>de</strong> draad toch weer snel opgepakt. Mijn<br />

‘Ik heb uw gebed<br />

gehoord, <strong>ik</strong> heb uw<br />

tranen gezien’<br />

geloof heeft daar enorm bij geholpen. Het heeft me elke keer<br />

weer <strong>de</strong> kracht gegeven om een nieuw evenwicht te v<strong>in</strong><strong>de</strong>n.<br />

Daardoor zijn we altijd optimistisch geweest. Neus <strong>in</strong> <strong>de</strong> w<strong>in</strong>d,<br />

we gaan ervoor en geven <strong>de</strong> moed niet op. Het heeft ons ook<br />

gemotiveerd om heel praktisch aan <strong>de</strong> slag te gaan en te kijken<br />

wat je menselijkerwijs gesproken kunt doen. Onze k<strong>in</strong><strong>de</strong>ren<br />

hebben diezelf<strong>de</strong> positieve <strong>in</strong>stell<strong>in</strong>g. Na die bladwijzer<br />

dacht <strong>ik</strong>: ‘Hier moet <strong>ik</strong> genoeg aan hebben’. Op zo’n moment<br />

weet je <strong>dat</strong> je het over mag geven. Dat het wordt gedaan.De<br />

hoop is altijd gebleven. Het was niet realistisch, maar toch<br />

heb <strong>ik</strong> nooit getwijfeld of het wel goed zou gaan.”<br />

De laatste paar weken op weg naar die 15 jaar waren heel spannend.<br />

Toch een soort e<strong>in</strong>dfase. “Hier had <strong>ik</strong> heel lang naartoe<br />

geleefd. Er was heel sterk het gevoel ‘Dit moet <strong>nog</strong> af, <strong>ik</strong> wil <strong>dat</strong><br />

<strong>nog</strong> doen…’ Die spann<strong>in</strong>g is er nu wel af. We hebben <strong>de</strong> perio<strong>de</strong><br />

van 15 jaar gehaald en <strong>dat</strong> samen met k<strong>in</strong><strong>de</strong>ren en beken<strong>de</strong>n<br />

gevierd op een feestelijke bijeenkomst. Enorm dankbaar voor<br />

<strong>de</strong> extra tijd die we met elkaar gekregen hebben.”<br />

Toekomst<br />

Nu <strong>de</strong> 15 jaar voorbij zijn breekt een nieuwe fase aan. Opnieuw<br />

een van onzekerheid. Hoe ga je daarmee om, als je zo lang toegeleefd<br />

hebt naar een bepaal<strong>de</strong> <strong>dat</strong>um? “Dat is best moeilijk”,<br />

zegt Gerda. “Ik weet het niet zo goed. Ik heb nooit durven bid<strong>de</strong>n<br />

om <strong>de</strong> tijd erna. Dat voelt alsof je<br />

een ca<strong>de</strong>au krijgt en voor<strong>dat</strong> het uitgepakt<br />

is vraagt om <strong>nog</strong> een. Ik heb 15 extra<br />

jaren gekregen en als Hij het wil<br />

kunnen <strong>dat</strong> er <strong>nog</strong> meer wor<strong>de</strong>n. Ik moet<br />

tevre<strong>de</strong>n zijn en <strong>dat</strong> ben <strong>ik</strong> ook. Tegelijkertijd<br />

ben <strong>ik</strong> een nieuw evenwicht aan<br />

het zoeken. Het leven rolt door. Ik blijf<br />

gewoon doen wat <strong>ik</strong> altijd <strong>de</strong>ed: mooie<br />

d<strong>in</strong>gen doen, blijven danken en bid<strong>de</strong>n<br />

om <strong>nog</strong> meer tijd. We aanvaar<strong>de</strong>n het <strong>in</strong><br />

dank als het meer mocht wor<strong>de</strong>n, maar we leggen het <strong>in</strong> han<strong>de</strong>n<br />

van <strong>de</strong> Heer. We hebben al zoveel gekregen.”<br />

Die dankbaarheid is een van <strong>de</strong> lessen van <strong>de</strong> afgelopen<br />

jaren. “We hebben als gez<strong>in</strong> geleerd om niet alleen dankbaar<br />

te zijn <strong>in</strong> voorspoed en geduldig <strong>in</strong> <strong>tegen</strong>spoed, maar ook om<br />

<strong>in</strong> <strong>tegen</strong>spoed dankbaar te zijn en <strong>de</strong> lichtpuntjes te blijven<br />

zien.” Daarom v<strong>in</strong>dt ze het ook extra moeilijk om te zien <strong>dat</strong> er<br />

zoveel ontevre<strong>de</strong>nheid heerst <strong>in</strong> <strong>de</strong> maatschappij. Haar ziekte<br />

heeft haar veran<strong>de</strong>rd. Op een positieve manier, v<strong>in</strong>dt ze zelf.<br />

“Ik ben zachter gewor<strong>de</strong>n. Veel meer geneigd om te kijken<br />

naar wat goed gaat en mijn zegen<strong>in</strong>gen te tellen. Ik kan makkelijker<br />

genieten van <strong>de</strong> kle<strong>in</strong>e d<strong>in</strong>gen, van <strong>de</strong> narcissen <strong>in</strong><br />

het voorjaar die <strong>de</strong> wereld geel kleuren. Genieten wordt makkelijker,<br />

om<strong>dat</strong> je hebt ervaren <strong>dat</strong> niet alles gewoon en vanzelfsprekend<br />

is. Ik ben d<strong>in</strong>gen <strong>in</strong> een an<strong>de</strong>r perspectief gaan<br />

zien en daardoor heb <strong>ik</strong> steeds meer moeite met mensen die<br />

ontevre<strong>de</strong>n zijn. Ontevre<strong>de</strong>nheid is volksziekte nummer één,<br />

terwijl er zo ontzettend veel moois is om van te genieten.”<br />

Advies<br />

Haar advies aan ie<strong>de</strong>reen die kampt met gezondheidsproblemen<br />

of die graag preventief bezig wil zijn: volg het Moermandieet!<br />

Als het gaat om gezond eten valt er <strong>nog</strong> heel wat te w<strong>in</strong>nen,<br />

v<strong>in</strong>dt ze. “Er wordt zo ontzettend fout gegeten…<br />

In <strong>de</strong> banketbakkerij is er n<strong>ik</strong>s voor mij, en bij een barbecue<br />

moet <strong>ik</strong> zelf een stuk zalm of maïs meenemen. Het zou goed<br />

zijn als mensen zich bewuster zou<strong>de</strong>n zijn van wat ze eten.<br />

Ik heb aan <strong>de</strong>n lijve on<strong>de</strong>rvon<strong>de</strong>n <strong>dat</strong> dit echt een super gezond<br />

dieet is. Ik zou het ie<strong>de</strong>reen aanra<strong>de</strong>n die kanker heeft, maar<br />

ook als je problemen hebt met je gewicht of stoelgang is het<br />

een aanra<strong>de</strong>r. En aan ie<strong>de</strong>reen die <strong>tegen</strong> het dieet opziet zou <strong>ik</strong><br />

willen zeggen: ‘Het valt best wel mee. Het dieet is ruim en er is<br />

voor ie<strong>de</strong>reen wel iets van te maken’.”<br />

Krui<strong>de</strong>n<br />

natuurlijke heelmeesters<br />

Appel: een paradijselijke vrucht<br />

In <strong>de</strong>ze tijd zijn overal valappels te<br />

v<strong>in</strong><strong>de</strong>n. Laat ze niet liggen, maar<br />

neem ze mee, want <strong>de</strong>ze vrucht is<br />

goed voor vele kwalen. Een spreekwoord<br />

als ‘an apple a day keeps the<br />

docter away’ is er niet voor niets. Eerherstel<br />

voor een doodgewone vrucht.<br />

De appelboom verdient volgens Marry<br />

Foelkel een ereplaats <strong>in</strong> elke krui<strong>de</strong>ntu<strong>in</strong>.<br />

De boom speelt niet voor niets een<br />

centrale rol <strong>in</strong> het Paradijsverhaal. Uit<br />

het oogpunt van gezondheid is <strong>de</strong>ze<br />

vrucht echt paradijselijk. De gezon<strong>de</strong><br />

kwaliteiten van appels waren al bekend<br />

<strong>in</strong> <strong>de</strong> oudste culturen. In <strong>de</strong> ou<strong>de</strong><br />

geschriften van <strong>de</strong> Soemeriërs wordt al<br />

gesproken over appelazijn, op <strong>de</strong> kleitabletten<br />

van <strong>de</strong> Egyptenaren komen<br />

biersoorten van appel voor en het<br />

Rome<strong>in</strong>se leger nam ze mee op veldtochten<br />

om vergiftig<strong>in</strong>g <strong>tegen</strong> te gaan.<br />

In <strong>de</strong> Mid<strong>de</strong>leeuwen was zuur bier een<br />

volksdrank, populair<strong>de</strong>r dan water,<br />

om<strong>dat</strong> het <strong>in</strong>fecties voorkwam. En <strong>de</strong><br />

mid<strong>de</strong>leeuwse mystica en natuurwetenschapper<br />

Hil<strong>de</strong>gard van B<strong>in</strong>gen schreef<br />

<strong>in</strong> haar beroem<strong>de</strong> boek Caucea et Curae:<br />

‘Azijn re<strong>in</strong>igt het st<strong>in</strong>ken<strong>de</strong> <strong>in</strong> <strong>de</strong> mens<br />

en zorgt <strong>dat</strong> het eten <strong>de</strong> juiste weg<br />

volgt’, wat slaat op <strong>de</strong> <strong>de</strong>s<strong>in</strong>fecteren<strong>de</strong><br />

en antiparasitaire werk<strong>in</strong>g <strong>in</strong> <strong>de</strong> darmen.<br />

Ook nu <strong>nog</strong> is een theelepel<br />

appelazijn <strong>in</strong> een glas water een remedie<br />

<strong>tegen</strong> rommelen<strong>de</strong> <strong>in</strong>gewan<strong>de</strong>n<br />

(flatulentie).<br />

Appels zijn een bron van m<strong>in</strong>eralen<br />

zoals kalium, natrium, fosfor, chloor,<br />

ijzer en vitam<strong>in</strong>e B en dan met name <strong>de</strong><br />

biologische variant. “Als je <strong>de</strong> appels <strong>in</strong><br />

mijn tu<strong>in</strong> doorsnijdt zijn ze b<strong>in</strong>nen 2<br />

secon<strong>de</strong>n helemaal bru<strong>in</strong>’, zegt Marry.<br />

“Een bewijs voor <strong>de</strong> enorme hoeveelheid<br />

ijzer, <strong>dat</strong> oxi<strong>de</strong>ert. Appels uit <strong>de</strong><br />

gewone supermarkt blijven maag<strong>de</strong>lijk<br />

blank en wit als je ze doorsnijdt, wat<br />

aangeeft <strong>dat</strong> daarmee gerommeld is.”<br />

Pitjes<br />

Alle <strong>de</strong>len hebben voed<strong>in</strong>gswaar<strong>de</strong>.<br />

Niet alleen het vruchtvlees, maar ook <strong>de</strong><br />

schil. Die bevat veel omega 7 vetzuren.<br />

“Deze zuren zijn er verantwoor<strong>de</strong>lijk<br />

voor <strong>dat</strong> <strong>de</strong> schil zo mooi opgepoetst kan<br />

wor<strong>de</strong>n <strong>dat</strong> ‘ie gaat glimmen. Deze<br />

zuren brengen uitgedroog<strong>de</strong> slijmvliezen<br />

(o.a. droge ogen, maar ook urogenitaal)<br />

weer <strong>in</strong> conditie. De schil bevat ook<br />

een veelzijdige ballaststof (wat een foute<br />

benam<strong>in</strong>g!) die helpt <strong>de</strong> cholesterolspiegel<br />

<strong>in</strong> balans te hou<strong>de</strong>n.”<br />

Ook <strong>de</strong> pitjes bevatten een gezon<strong>de</strong> stof:<br />

amygdal<strong>in</strong>e, blauwzuur, een stof die ook<br />

<strong>in</strong> <strong>de</strong> schil van lijnzaad zit. “Een kle<strong>in</strong><br />

beetje is nuttig, <strong>in</strong> grote hoeveelhe<strong>de</strong>n is<br />

het vergif. Met een paar pitten per dag<br />

profiteer je van <strong>de</strong> tumorremmen<strong>de</strong><br />

werk<strong>in</strong>g”, stelt Marry.<br />

Recept appelstroop<br />

Ingrediënten: 1 kg appels, zout<br />

Informatie: Marry Foelkel<br />

Tekst: Petra Pronk<br />

Fermenteren<br />

Appels lenen zich voor fermentatie (gisten),<br />

waardoor ze prima gebru<strong>ik</strong>t kunnen<br />

wor<strong>de</strong>n als conserver<strong>in</strong>gsmid<strong>de</strong>l. Door<br />

appels te laten fermenteren ontstaat <strong>in</strong><br />

eerste <strong>in</strong>stantie ci<strong>de</strong>r. Als er daarna zuurstof<br />

bijkomt wordt het appelazijn, een van<br />

<strong>de</strong> oudste beken<strong>de</strong> geneesmid<strong>de</strong>len. Hippocrates,<br />

<strong>de</strong> va<strong>de</strong>r van <strong>de</strong> geneeskun<strong>de</strong>,<br />

schreef al over <strong>de</strong> verkoelen<strong>de</strong> werk<strong>in</strong>g<br />

van appelazijn. Bij hoofdpijn werkt een <strong>in</strong><br />

appelazijn gedrenkt compres op <strong>de</strong> slapen;<br />

als appelazijn vermengd wordt met<br />

hon<strong>in</strong>g en havermout, is het een effectieve<br />

maagzuurremmer. Voor uitwendig<br />

gebru<strong>ik</strong> kun je een theelepel appelazijn<br />

en een theelepel olijfolie vermengen als<br />

remedie voor ruwe ellebogen en kloven.<br />

Bij een schilferige hoofdhuid helpt masseren<br />

met verdun<strong>de</strong> appelazijn; <strong>dat</strong> geeft<br />

bovendien mooi gezond glanzend haar.<br />

Appelazijn is ook een prettige basis voor<br />

het conserveren van an<strong>de</strong>re krui<strong>de</strong>n.<br />

Inhoud: Marry Foelkel<br />

Tekst: Petra Pronk<br />

Haal het klokhuis uit <strong>de</strong> appels en schil ze, snijd ze <strong>in</strong> plakjes, voeg 2 dl water<br />

en een snufje zout toe. Breng het aan <strong>de</strong> kook en doe er dan een vlamver<strong>de</strong>ler<br />

on<strong>de</strong>r. Deksel erop en af en toe roeren. Laat het geheel <strong>in</strong>koken tot het bru<strong>in</strong><br />

en stroperig is. Zorg voor een ge<strong>de</strong>s<strong>in</strong>fecteerd potje met een afsluitbare <strong>de</strong>ksel.<br />

Doe <strong>de</strong> stroop heet <strong>in</strong> het potje en zet het op zijn kop weg. De appelstroop<br />

is wel een jaar houdbaar.<br />

Ook half appel /pompoen is erg lekker. Volg hiervoor hetzelf<strong>de</strong> recept.<br />

6 7


Advertentie 1/2<br />

Nateeko<br />

VASCULAIRE NUTRIËNTEN<br />

NA 11501 adv vascusan 185x130.<strong>in</strong>dd 1 30-05-11 11:02<br />

Migrana Hoofdroller<br />

helpt snel<br />

Zwaarhoofdigheid, een beklemmend gevoel<br />

of druk op het hoofd is vaak een gevolg van<br />

spierspann<strong>in</strong>gen. spierspann<strong>in</strong>gen. Migrana hoofdroller<br />

helpt <strong>de</strong> doorbloed<strong>in</strong>g te bevor<strong>de</strong>ren,<br />

waardoor afvalstoffen uit <strong>de</strong> spieren<br />

wor<strong>de</strong>n afgevoerd. Het ontspant <strong>de</strong><br />

spieren en geeft snel verlicht<strong>in</strong>g. Het is<br />

een natuurproduct op basis van ethe- etherische<br />

oliën van heilzame planten.<br />

<strong>•</strong> snelle verlicht<strong>in</strong>g<br />

<strong>•</strong> werkt kalmerend<br />

<strong>•</strong> ontspant <strong>de</strong> spieren<br />

<strong>•</strong> bevor<strong>de</strong>rt <strong>de</strong> doorbloed<strong>in</strong>g<br />

<strong>•</strong> gesch<strong>ik</strong>t vanaf 12 jaar<br />

www.aromed.eu<br />

Beleidsmakers breken zich het hoofd over <strong>de</strong> vraag hoe je mensen gezon<strong>de</strong>r kunt laten eten. Het antwoord is eigenlijk<br />

heel simpel: <strong>dat</strong> is groten<strong>de</strong>els een kwestie van geld. Gezond eten is duur en <strong>dat</strong> is voor veel mensen een serieuze<br />

drempel. Dus wil je mensen aan groente en fruit krijgen, dan moeten die producten goedkoper wor<strong>de</strong>n gemaakt.<br />

Maak groenten en fruit goedkoper<br />

Dat is <strong>de</strong> conclusie van Wilma Waterlan<strong>de</strong>r, die als gezondheidswetenschapper<br />

on<strong>de</strong>rzoek <strong>de</strong>ed naar <strong>de</strong> <strong>in</strong>vloed<br />

van prijs en voorlicht<strong>in</strong>g op het koopgedrag van<br />

mensen. Waterlan<strong>de</strong>r promoveer<strong>de</strong> onlangs op haar on<strong>de</strong>rzoek<br />

aan <strong>de</strong> Vrije Universiteit Amsterdam. Om mensen echt aan te<br />

zetten tot het kopen van gezon<strong>de</strong>re producten moet <strong>de</strong> prijs<br />

overigens wel fl<strong>in</strong>k verlaagd wor<strong>de</strong>n: tot zo’n 50%.<br />

Waterlan<strong>de</strong>r on<strong>de</strong>rzocht het koopgedrag van mensen met lage<br />

<strong>in</strong>komens. Juist <strong>de</strong>ze groep eet vaak ongezond en kampt daardoor<br />

ook meer met gezondheidsproblemen en overgewicht. Als<br />

je niet veel te beste<strong>de</strong>n hebt, is <strong>de</strong> aanschafprijs van producten<br />

doorslaggevend voor <strong>de</strong> vraag wat er vanavond op het menu<br />

Vegetariërs<br />

leven echt langer<br />

en gezon<strong>de</strong>r<br />

Een menu zon<strong>de</strong>r vlees en vis is<br />

écht gunstig voor <strong>de</strong> gezondheid.<br />

Het verkle<strong>in</strong>t aanzienlijk <strong>de</strong> kans<br />

op hart­ en vaatziekten, overgewicht en<br />

kanker. De kans om te overlij<strong>de</strong>n aan een<br />

hart<strong>in</strong>farct is zelfs 29 procent kle<strong>in</strong>er.<br />

On<strong>de</strong>rzoeker T. Huang (Zhejiang University,<br />

Ch<strong>in</strong>a) vergeleek studieresultaten<br />

van vegetariërs uit Ne<strong>de</strong>rland, Engeland,<br />

Duitsland, <strong>de</strong> Verenig<strong>de</strong> Saten<br />

en Japan. Zijn analyse laat zien <strong>dat</strong> <strong>de</strong><br />

kans om te overlij<strong>de</strong>n aan een hart<strong>in</strong>farct<br />

29 procent lager is bij vegetariërs<br />

ten opzichte van niet­vegetariërs.<br />

Ook hebben <strong>de</strong> vegetariërs een significant<br />

kle<strong>in</strong>ere kans op kanker dan nietvegetariërs<br />

(18 procent m<strong>in</strong><strong>de</strong>r kans).<br />

Voor wie <strong>de</strong>sondanks heel erg van<br />

vlees en vis houdt, is er ook goed<br />

nieuws. ‘Half vegetarisch’ wor<strong>de</strong>n is<br />

ook goed. De mensen die vijftig procent<br />

van al hun zuivel­ en vlees­<br />

producten verv<strong>in</strong>gen door plantaardige<br />

voed<strong>in</strong>g, boekten ook goe<strong>de</strong> gezondheidsresultaten.<br />

Het gezon<strong>de</strong> van een plantaardig voed<strong>in</strong>gspatroon<br />

komt door het eten van<br />

m<strong>in</strong><strong>de</strong>r verzadig<strong>de</strong> vetten en m<strong>in</strong><strong>de</strong>r<br />

cholesterol. Daaren<strong>tegen</strong> eet je meer<br />

meervoudig­ onverzadig<strong>de</strong> vetten en<br />

meer vezels. Een wijdverbreid misverstand<br />

is <strong>dat</strong> vegetarische voed<strong>in</strong>g niet<br />

genoeg vitam<strong>in</strong>es en m<strong>in</strong>eralen bevat.<br />

Wie peulvruchten, granen en soja<br />

(melk) eet, hoeft zich daar geen zorgen<br />

om te maken. (Bron: GezondNu)<br />

Weer alarm over<br />

coat<strong>in</strong>g<br />

Blootstell<strong>in</strong>g aan een lage dosis bisfenol<br />

A (BPA) kan bij apen veran<strong>de</strong>r<strong>in</strong>gen<br />

teweeg brengen <strong>in</strong> <strong>de</strong><br />

melkkieren. Daardoor kan later borstkanker<br />

ontstaan. Dat blijkt uit een nieuwe<br />

studie met primaten. De kans is groot <strong>dat</strong><br />

<strong>de</strong>ze alarmeren<strong>de</strong> uitkomst ook geldt<br />

voor mensen. BPA wordt gebru<strong>ik</strong>t <strong>in</strong> <strong>de</strong><br />

beschermen<strong>de</strong> coat<strong>in</strong>g aan <strong>de</strong> b<strong>in</strong>nen­<br />

staat, conclu<strong>de</strong>er<strong>de</strong> Waterlan<strong>de</strong>r. En <strong>dat</strong> zijn doorgaans <strong>de</strong> producten<br />

met veel calorieën. Behalve <strong>de</strong> prijs zijn ook gemak en<br />

smaak belangrijk en pas daarna wordt ‘gezondheid’ als argument<br />

genoemd.<br />

De prijsverlag<strong>in</strong>gen vertalen zich vooral <strong>in</strong> <strong>de</strong> aanschaf van<br />

meer fruit. Een <strong>in</strong>teressant gegeven was <strong>dat</strong> het duur<strong>de</strong>r maken<br />

van ongezon<strong>de</strong> producten geen effect had op het aankoopgedrag.<br />

Op grond van haar bev<strong>in</strong>d<strong>in</strong>gen pleit <strong>de</strong> promovenda voor<br />

het verstrekken van kort<strong>in</strong>gsbonnen voor groente en fruit voor<br />

mensen met lage <strong>in</strong>komens. Een grote kostenpost? Dat valt wel<br />

mee, als je het afzet <strong>tegen</strong> <strong>de</strong> gezondheidsw<strong>in</strong>st die behaald<br />

wordt dankzij <strong>de</strong> grotere consumptie van groenten en fruit.<br />

kant van voed<strong>in</strong>gs verpakk<strong>in</strong>gen <strong>in</strong> bl<strong>ik</strong> of<br />

karton. Eer<strong>de</strong>r was al uit een studie met<br />

muizen gebleken <strong>dat</strong> er een relatie is tussen<br />

BPA en borstkanker. Het zijn kle<strong>in</strong>e<br />

veran<strong>de</strong>r<strong>in</strong>gen <strong>in</strong> <strong>de</strong> melkklieren, maar<br />

ze verhogen <strong>de</strong> kans op borstkanker bij<br />

volwassenheid bedui<strong>de</strong>nd. Zwangere resusapen<br />

kregen een stuk fruit waaraan<br />

een m<strong>in</strong>imale hoeveelheid bisfenol was<br />

toegevoegd. De dosis BPA is te vergelijken<br />

met <strong>de</strong> huidige concentratie <strong>in</strong> het<br />

bloed van <strong>de</strong> westerse mens. De zwangere<br />

apen kregen het vervuil<strong>de</strong> fruit tij<strong>de</strong>ns<br />

<strong>de</strong> perio<strong>de</strong> die bij mensen het <strong>de</strong>r<strong>de</strong><br />

trimester wordt genoemd. Als controle<br />

kreeg een groep zwangere apen hetzelf<strong>de</strong><br />

fruit maar dan zon<strong>de</strong>r BPA.<br />

BPA is een chemische stof die behalve <strong>in</strong><br />

<strong>de</strong> coat<strong>in</strong>g van verpakk<strong>in</strong>gen ook wordt<br />

gebru<strong>ik</strong>t voor onbreekbare flessen voor<br />

(baby)voed<strong>in</strong>g, tafelbestek en voorwerpen<br />

voor gebru<strong>ik</strong> <strong>in</strong> microgolfovens. Ook<br />

komt het voor <strong>in</strong> leid<strong>in</strong>gen en reservoirs<br />

voor dr<strong>in</strong>kwater. Bisfenol A wordt ook<br />

gebru<strong>ik</strong>t <strong>in</strong> vlamvertragen<strong>de</strong> mid<strong>de</strong>len,<br />

<strong>in</strong> tandvull<strong>in</strong>gen en als oplosmid<strong>de</strong>l voor<br />

druk<strong>in</strong>kten. Het is bewezen <strong>dat</strong> BPA kan<br />

vrijkomen uit <strong>de</strong> verpakk<strong>in</strong>g en <strong>in</strong> <strong>de</strong><br />

voed<strong>in</strong>g terechtkomt.<br />

8 9


Positieve ervar<strong>in</strong>gen bij migra<strong>in</strong>e<br />

Migra<strong>in</strong>e is voor lij<strong>de</strong>rs aan <strong>de</strong>ze aandoen<strong>in</strong>g een ramp. Een gemid<strong>de</strong>l<strong>de</strong><br />

aanval kan zomaar drie dagen duren en menig patiënt brengt die liggend <strong>in</strong><br />

het aar<strong>de</strong>donker door. Ie<strong>de</strong>r geluid en ie<strong>de</strong>r geurtje is teveel. De huisarts weet<br />

raad maar zijn mid<strong>de</strong>len zijn bepaald gevreesd om hun bijwerk<strong>in</strong>gen. Zijn er<br />

bewezen effectieve mid<strong>de</strong>len uit <strong>de</strong> natuur? Van diverse kanten is die vraag <strong>de</strong><br />

laatste tijd aan <strong>de</strong> redactie gesteld. Het antwoord is: ja. Vooral magnesium<br />

blijkt een aanra<strong>de</strong>r.<br />

<strong>Magnesium</strong>: ‘Het hielp en niet zo maar een beetje’<br />

Tekst: Jan van Kl<strong>in</strong>ken<br />

Eerst maar eens wat ervar<strong>in</strong>gsgeneeskun<strong>de</strong>.<br />

Enkele maan<strong>de</strong>n<br />

gele<strong>de</strong>n kwam <strong>in</strong> <strong>de</strong> rubriek Lijf &<br />

Le<strong>de</strong>n <strong>in</strong> dit magaz<strong>in</strong>e Gerda Wiebenga<br />

uit Zwijndrecht aan het woord om te<br />

vertellen hoe <strong>won<strong>de</strong>r</strong>baarlijk ze van haar<br />

migra<strong>in</strong>e afgekomen was dankzij een<br />

glutenvrij dieet. De ziekte had haar leven<br />

getekend. Ze is nu 61 jaar en migra<strong>in</strong>evrij<br />

s<strong>in</strong>ds ze twee jaar gele<strong>de</strong>n bij toeval<br />

ont<strong>de</strong>kte <strong>dat</strong> een glutenvrij dieet <strong>won<strong>de</strong>r</strong>en<br />

<strong>de</strong>ed. S<strong>in</strong>ds ze het dieet volgt, blijven<br />

<strong>de</strong> migra<strong>in</strong>eaanvallen uit. Niet van <strong>de</strong><br />

ene op <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re dag maar wel na<br />

enkele maan<strong>de</strong>n. Haar medicijnen staan<br />

nu al die tijd onaangeroerd <strong>in</strong> <strong>de</strong> kast.<br />

Tip: <strong>Magnesium</strong>ascorbaat<br />

De men<strong>in</strong>gen verschillen over <strong>de</strong><br />

meest effectieve manier om magnesium<br />

te sl<strong>ik</strong>ken. Wie gewone magnesium<br />

sl<strong>ik</strong>t <strong>in</strong> comb<strong>in</strong>atie met <strong>de</strong><br />

maaltijd, loopt zelfs <strong>de</strong> kans <strong>dat</strong> het<br />

een onoplosbaar zout wordt <strong>dat</strong> niet<br />

werkzaam is.<br />

Een geraadpleegd apotheker die goed<br />

thuis is op dit gebied, zou zelf kiezen<br />

voor magnesium ascorbaat en dan 2<br />

tot 3 gram voor het slapen gaan <strong>in</strong>nemen.<br />

Bij een wetenschappelijk on<strong>de</strong>rzoek<br />

met een positieve uitkomst werd<br />

magnesiumcitraat gebru<strong>ik</strong>t <strong>in</strong> een<br />

doser<strong>in</strong>g van 600 mg per dag.<br />

Hoe opmerkelijk <strong>de</strong> genez<strong>in</strong>g van<br />

Gerda ook mag lijken, een toevalstreffer<br />

is ze zeker niet. In <strong>de</strong> wetenschappelijke<br />

literatuur over migra<strong>in</strong>e wordt<br />

voedselallergie als een van <strong>de</strong> mogelijke<br />

oorzaken genoemd. Weliswaar<br />

wordt het dan niet direct gekoppeld aan<br />

gluten maar <strong>dat</strong> die allergische reacties<br />

kunnen opwekken, is algemeen bekend.<br />

Coeliakiepatiënten kunnen daarover<br />

meepraten. Gluten zijn bestand<strong>de</strong>len<br />

die <strong>in</strong> heel veel voed<strong>in</strong>gsmid<strong>de</strong>len<br />

voorkomen. Het lijkt wel of ze steeds<br />

meer als boosdoener wor<strong>de</strong>n ontmaskerd,<br />

getuige het feit <strong>dat</strong> <strong>de</strong> glutenvrije<br />

producten <strong>in</strong> supermarkten aan een<br />

opmars bezig zijn.<br />

In <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> rubriek Lijf & Le<strong>de</strong>n kwam<br />

kortgele<strong>de</strong>n ook <strong>de</strong> Amsterdamse therapeute<br />

N<strong>ik</strong>la van <strong>de</strong>r Horst aan het<br />

woord. Zij heeft <strong>de</strong> ervar<strong>in</strong>g <strong>dat</strong> bij<br />

migra<strong>in</strong>e aloë vera soelaas kan bie<strong>de</strong>n.<br />

Goedkoop en veilig<br />

Het mid<strong>de</strong>l met <strong>de</strong> beste wetenschappelijke<br />

papieren is magnesium. In 1995<br />

publiceer<strong>de</strong> het gezaghebben<strong>de</strong> tijdschrift<br />

Cl<strong>in</strong>ical Science een on<strong>de</strong>rzoek<br />

waarbij magnesium met een <strong>in</strong>fuus<br />

werd gegeven direct na<strong>dat</strong> <strong>de</strong> migra<strong>in</strong>eaanval<br />

was begonnen. Aan het on<strong>de</strong>rzoek<br />

namen 40 patiënten <strong>de</strong>el. Na een<br />

kwartier had<strong>de</strong>n 35 van <strong>de</strong> 40 patiënten<br />

<strong>de</strong> helft m<strong>in</strong><strong>de</strong>r pijn. Patiënten met een<br />

lage magnesiumspiegel profiteer<strong>de</strong>n<br />

<strong>nog</strong> het meest van <strong>de</strong> toedien<strong>in</strong>g.<br />

De man achter het on<strong>de</strong>rzoek, dr.<br />

Alexan<strong>de</strong>r Mauskop, hamer<strong>de</strong> drie jaar<br />

gele<strong>de</strong>n opnieuw op het belang van<br />

magnesium voor migra<strong>in</strong>epatiënten.<br />

Zowel voor acute gevallen als preventief<br />

noemt hij <strong>de</strong> stof een potentieel eenvoudige,<br />

goedkope en veilige behan<strong>de</strong>l<strong>in</strong>gsmogelijkheid<br />

die goed verdragen wordt.<br />

Dat geldt zowel voor orale <strong>in</strong>name (sl<strong>ik</strong>­<br />

‘Vanaf toen was <strong>ik</strong> migra<strong>in</strong>evrij’<br />

Opzienbarend vond ze zelf <strong>dat</strong> een<br />

patiënt van haar b<strong>in</strong>nen een maand van<br />

haar kwaal was genezen. Wetenschappelijk<br />

bewijs voor <strong>de</strong> werkzaamheid van<br />

dit mid<strong>de</strong>l bij migra<strong>in</strong>e ontbreekt overigens.<br />

Belangrijk om te weten is <strong>dat</strong> <strong>de</strong><br />

ene aloë vera <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re niet is. Als <strong>de</strong><br />

hars van het blad van <strong>de</strong> plant bij <strong>de</strong><br />

bereid<strong>in</strong>g niet wordt uitgezuiverd, heeft<br />

het mid<strong>de</strong>l een (te) sterk laxeren<strong>de</strong><br />

werk<strong>in</strong>g.<br />

ken) als per <strong>in</strong>fuus. Probleem is wel <strong>dat</strong><br />

magnesium niet zo makkelijk wordt opgenomen.<br />

In 2009 publiceer<strong>de</strong> Mauskop samen<br />

met een collega een overzichtsart<strong>ik</strong>el<br />

waar<strong>in</strong> ze voed<strong>in</strong>gssupplementen aanbevelen<br />

om migra<strong>in</strong>eaanvallen te voorkomen.<br />

In volgor<strong>de</strong> van belangrijkheid<br />

noemen ze: magnesium, Petasiteshybridus,<br />

feverfew (moe<strong>de</strong>rkruid), coënzym<br />

Q10, vitam<strong>in</strong>e B12 en alfaliponzuur.<br />

Uitgeteld<br />

Nies van Veen* las <strong>in</strong> een blad over<br />

magnesium en besloot het uit te proberen.<br />

Al vanaf haar tienerjaren heeft ze<br />

bij elke perio<strong>de</strong> zware migra<strong>in</strong>eaanvallen.<br />

Dan is ze echt helemaal uitgeteld.<br />

De aanvallen zijn zo zwaar <strong>dat</strong> ze een<br />

spuit heeft waarmee ze zichzelf medicijnen<br />

kan toedienen. Die helpen wel maar<br />

gevolg is <strong>dat</strong> ze dagenlang totaal geen<br />

fut heeft. Dan is alles teveel.<br />

Na<strong>dat</strong> ze over magnesium had gelezen,<br />

kocht ze bij een drogisterij een doosje<br />

tabletten en volg<strong>de</strong> <strong>de</strong> voorgeschreven<br />

dosis. De teleurstell<strong>in</strong>g was groot toen<br />

<strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> aanval bijna net zo heftig<br />

was als <strong>de</strong> vorige. Ze sloot zich aan bij<br />

MMV <strong>in</strong> <strong>de</strong> hoop <strong>dat</strong> die haar ver<strong>de</strong>r<br />

kon helpen. Ze heeft vertrouwen <strong>in</strong><br />

natuurlijke mid<strong>de</strong>len en verwachtte <strong>dat</strong><br />

MMV kennis <strong>in</strong> huis had om haar een<br />

goed advies te geven.<br />

Ze bezocht <strong>de</strong> kennismak<strong>in</strong>gsdag voor<br />

nieuwe le<strong>de</strong>n, eer<strong>de</strong>r dit jaar, en ontmoette<br />

tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> lunch een dame die<br />

ook jarenlang was achtervolgd door<br />

migra<strong>in</strong>e. Zij was speciaal lid van MMV<br />

gewor<strong>de</strong>n om an<strong>de</strong>ren te vertellen<br />

hoeveel baat ze had gevon<strong>de</strong>n bij…<br />

magnesium!<br />

Nies moest bekennen <strong>dat</strong> ze an<strong>de</strong>re<br />

ervar<strong>in</strong>gen had maar het verhaal liet<br />

haar niet los. Ze zocht ver<strong>de</strong>r op <strong>in</strong>ternet<br />

en kwam terecht bij <strong>de</strong> Verenig<strong>in</strong>g<br />

van Hoofdpijnpatiënten. Die raad<strong>de</strong> op<br />

haar site ook aan om magnesium te proberen<br />

maar dan wel <strong>in</strong> hoge doser<strong>in</strong>gen.<br />

Zo gezegd zo gedaan. Nies sl<strong>ik</strong>t nu al<br />

http://explow.com/chronic_migra<strong>in</strong>e<br />

een tijdje 3 tabletten van 365 mg per<br />

dag. Na<strong>dat</strong> ze <strong>dat</strong> een maand had<br />

gedaan en <strong>de</strong> menstruatie zich aandien<strong>de</strong>,<br />

bleef <strong>de</strong> gebru<strong>ik</strong>elijke migra<strong>in</strong>eaanval<br />

tot haar verbaz<strong>in</strong>g en blijdschap uit.<br />

“Het hielp en niet zo maar een beetje.<br />

Het werkt beter dan <strong>ik</strong> durf<strong>de</strong> te hopen.<br />

Ik wacht nu <strong>in</strong> spann<strong>in</strong>g af maar als het<br />

bij an<strong>de</strong>ren langdurig helpt, waarom<br />

dan niet bij mij?” Als het effect blijvend<br />

is, zou Nies <strong>de</strong> kon<strong>in</strong>g te rijk zijn. “Dat<br />

zou echt bijdragen aan mijn levensvreug<strong>de</strong>.”<br />

Bij hoge uitzon<strong>de</strong>r<strong>in</strong>g<br />

De dame die Nies op <strong>de</strong> MMV­kennismak<strong>in</strong>gsdag<br />

ontmoette, is Corrie van<br />

Dans<strong>ik</strong>­Van Dam. Zij bevestigt haar<br />

positieve ervar<strong>in</strong>gen met magnesium.<br />

“Migra<strong>in</strong>e heeft zich al heel wat jaren<br />

gele<strong>de</strong>n bij mij ontw<strong>ik</strong>keld <strong>in</strong> een situatie<br />

vol spann<strong>in</strong>gen. Het was afschuwelijk.<br />

Het ergste vond <strong>ik</strong> <strong>dat</strong> <strong>ik</strong> altijd erge<br />

dorst had en geen druppel water kon<br />

dr<strong>in</strong>ken want dan werd <strong>ik</strong> meteen misselijk.<br />

Het was niet te doen.”<br />

De huisarts schreef haar medicijnen<br />

voor, maar zei erbij <strong>dat</strong> ze die alleen bij<br />

hoge uitzon<strong>de</strong>r<strong>in</strong>g mocht gebru<strong>ik</strong>en.<br />

“Dan kun je wel nagaan hoe slecht die<br />

voor je zijn”, tekent Corrie aan.<br />

Ten e<strong>in</strong><strong>de</strong> raad bel<strong>de</strong> ze haar neef die<br />

<strong>in</strong><strong>de</strong>rtijd bij het natuurvrien<strong>de</strong>lijk farmaceutisch<br />

bedrijf Pharma Nord werkte.<br />

Die raad<strong>de</strong> haar bioactieve magnesium<br />

aan. Garanties kon hij niet geven<br />

maar het wil<strong>de</strong> <strong>nog</strong> wel eens helpen,<br />

was zijn ervar<strong>in</strong>g. Corrie van Dans<strong>ik</strong>:<br />

10 11<br />

Neusspray<br />

Sommige migra<strong>in</strong>epatiënten hebben<br />

baat bij een neusspray met vitam<strong>in</strong>e<br />

B12. De spray moet gebru<strong>ik</strong>t wor<strong>de</strong>n<br />

zodra zich een aanval aandient. Het<br />

voor<strong>de</strong>el van <strong>de</strong> spray is <strong>dat</strong> <strong>de</strong> B12<br />

meteen wordt opgenomen.<br />

Heeft u belangwekken<strong>de</strong> ervar<strong>in</strong>gen<br />

op dit gebied te mel<strong>de</strong>n? Graag per<br />

email:<br />

<strong>in</strong>fo@moermanverenig<strong>in</strong>g.nl<br />

of per post: Redactie Uitzicht,<br />

Hof van Azuur 30, 2614TB Delft.<br />

”Het was niet te geloven, maar vanaf<br />

toen was en ben <strong>ik</strong> migra<strong>in</strong>evrij. Het is<br />

nooit meer teruggekeerd. Wat ben <strong>ik</strong><br />

mijn neef dankbaar voor die tip. Dat laat<br />

<strong>ik</strong> hem <strong>nog</strong> regelmatig weten. Ik kan<br />

ie<strong>de</strong>reen adviseren om het ook te<br />

proberen.”<br />

* Nies van Veen is een gef<strong>in</strong>geer<strong>de</strong> naam.<br />

Ze wil<strong>de</strong> liever niet met haar echte naam<br />

vermeld wor<strong>de</strong>n.


Elke tijd kent zijn mo<strong>de</strong>ziektes. Klachten die <strong>in</strong> korte tijd<br />

bij veel mensen voorkomen en dan weer re<strong>de</strong>lijk geruisloos<br />

uit beeld verdwijnen. Met <strong>de</strong> opkomst van <strong>de</strong> computer<br />

kregen we massaal last van RSI, <strong>de</strong> beruchte ‘muisarm’.<br />

Ook bekken<strong>in</strong>stabiliteit, whiplash, postnatale <strong>de</strong>pressie, chronisch<br />

vermoeidheidssyndroom en MS zijn voorbeel<strong>de</strong>n van zo’n<br />

mo<strong>de</strong>ziekte. De klachten zijn moeilijk terug te voeren op aanwijsbare<br />

oorzaken, vandaar <strong>dat</strong> mensen die er last van hebben<br />

vaak meewarig aangekeken wor<strong>de</strong>n en niet serieus genomen.<br />

Met <strong>de</strong> opmerk<strong>in</strong>g ‘<strong>dat</strong> het wel tussen <strong>de</strong><br />

oren zal zitten’, wor<strong>de</strong>n ze onscha<strong>de</strong>lijk<br />

gemaakt. Heel frustrerend voor <strong>de</strong>genen<br />

die eraan lij<strong>de</strong>n. Soms wordt er als<strong>nog</strong><br />

wetenschappelijk bewijs gevon<strong>de</strong>n, en<br />

daarmee is <strong>de</strong> ziekte dan <strong>in</strong>eens toch ‘erkend’<br />

en zijn <strong>de</strong> mensen die eraan lij<strong>de</strong>n geen fantasten en aanstellers<br />

meer, maar patiënt. Zo bleek MS bij na<strong>de</strong>r <strong>in</strong>zien toch<br />

een serieuze neurologische aandoen<strong>in</strong>g te zijn. Die erkenn<strong>in</strong>g is<br />

voor veel patiënten van groot belang.<br />

Kennisplatform<br />

Elektro Hyper Sensitiviteit is ook zo’n omstre<strong>de</strong>n aandoen<strong>in</strong>g.<br />

De mensen die er last van hebben gaan vaak door een hel,<br />

maar ze v<strong>in</strong><strong>de</strong>n nauwelijks gehoor. Er is behoefte aan har<strong>de</strong><br />

feiten. Het Kennisplatform Elektromagnetische Vel<strong>de</strong>n en<br />

Gezondheid (Kennisplatform) probeert die te leveren. Deelnemers<br />

aan het platform zijn gerenommeer<strong>de</strong> <strong>in</strong>stanties zoals<br />

het RIVM, TNO, KEMA, De GGD’s, Agentschap Telecom en<br />

ZonMw. Zij werken samen met <strong>de</strong> Gezondheidsraad. Het platform<br />

is <strong>in</strong> 2008 van start gegaan om <strong>de</strong> wetenschappelijke<br />

<strong>in</strong>formatie m.b.t. elektromagnetische vel<strong>de</strong>n en gezondheid te<br />

dui<strong>de</strong>n en <strong>de</strong> maatschappelijk vragen <strong>in</strong> kaart te brengen en<br />

te beantwoor<strong>de</strong>n. Ronald van <strong>de</strong>r Graaf, algemeen secretaris<br />

van het Kennisplatform: “De komen<strong>de</strong> jaren zullen technische<br />

en maatschappelijke ontw<strong>ik</strong>kel<strong>in</strong>gen lei<strong>de</strong>n tot toenemend<br />

elektriciteitsgebru<strong>ik</strong> en nieuwe draadloze communicatietoepass<strong>in</strong>gen.<br />

Wij v<strong>in</strong><strong>de</strong>n het belangrijk om burgers a<strong>de</strong>quaat<br />

en juist te <strong>in</strong>formeren over <strong>de</strong> effecten daarvan.”<br />

‘Dat zal wel tussen <strong>de</strong><br />

oren zitten’<br />

Niet eenduidig<br />

Ook <strong>de</strong> mogelijke relatie tussen elektromagnetische vel<strong>de</strong>n en<br />

<strong>de</strong> gezondheid van mensen behoort tot het on<strong>de</strong>rzoeksterre<strong>in</strong>.<br />

Elektrogevoeligheid is geen nieuw verschijnsel. Het bestaat al<br />

een fl<strong>in</strong>k aantal jaren. Decennialang zijn er mensen die aangeven<br />

<strong>dat</strong> ze problemen on<strong>de</strong>rv<strong>in</strong><strong>de</strong>n van radiosignalen en<br />

hoogspann<strong>in</strong>gslijnen. Dat het nu grotere vormen aanneemt,<br />

kan volgens Van <strong>de</strong>r Graaf verschillen<strong>de</strong> oorzaken hebben: er<br />

komen steeds meer bronnen, mensen wor<strong>de</strong>n meer alert en<br />

door<strong>dat</strong> er steeds meer verhalen <strong>in</strong> <strong>de</strong><br />

wereld komen, wordt het voor an<strong>de</strong>ren<br />

makkelijker om ook hun verhaal te<br />

doen. Maar verhalen zijn <strong>nog</strong> iets an<strong>de</strong>rs<br />

dan har<strong>de</strong> feiten, benadrukt hij.<br />

De hamvraag is dus: is het uit wetenschappelijk oogpunt<br />

mogelijk <strong>dat</strong> mensen last hebben van elektromagnetische<br />

vel<strong>de</strong>n, of zit het <strong>in</strong><strong>de</strong>rdaad tussen <strong>de</strong> oren? Daar valt volgens<br />

Ronald van <strong>de</strong>r Graaf helaas geen <strong>de</strong>f<strong>in</strong>itief antwoord op te<br />

geven. Tenm<strong>in</strong>ste, nu <strong>nog</strong> niet. Het kennisplatform neemt<br />

kennis van al het on<strong>de</strong>rzoek <strong>dat</strong> op dit gebied <strong>in</strong> <strong>de</strong> volle<br />

breedte verschijnt. De wetenschappelijke on<strong>de</strong>rzoeken naar<br />

<strong>de</strong> mogelijke gevolgen van elektromagnetische stral<strong>in</strong>g voor<br />

<strong>de</strong> gezondheid zijn echter niet eenduidig. “De on<strong>de</strong>rzoeken<br />

die tot nu toe zijn verschenen geven geen eenduidig beeld”,<br />

aldus Van <strong>de</strong>r Graaf. “Sommige on<strong>de</strong>rzoeken lijken een relatie<br />

te suggereren, terwijl die <strong>in</strong> an<strong>de</strong>re on<strong>de</strong>rzoeken niet te v<strong>in</strong><strong>de</strong>n<br />

is. Wij willen <strong>de</strong> discussie graag voeren op basis van feiten,<br />

maar die zijn dus moeilijk boven tafel te krijgen, vandaar<br />

<strong>dat</strong> we ook geen har<strong>de</strong> uitspraken kunnen doen over een<br />

mogelijke relatie.”<br />

Niet uitsluiten<br />

Wat kan hij dan wel met zekerheid zeggen? Eigenlijk alleen<br />

maar <strong>dat</strong> het Kennisplatform ruimte laat voor <strong>de</strong> opvatt<strong>in</strong>g<br />

<strong>dat</strong> mensen <strong>in</strong><strong>de</strong>rdaad last kunnen hebben van EMV. “Er is<br />

geen overtuigend bewijs <strong>dat</strong> die relatie bestaat, maar er is<br />

evenm<strong>in</strong> overtuigend bewijs <strong>dat</strong> <strong>de</strong> relatie niet kan bestaan.<br />

Elektrostress <strong>in</strong> bre<strong>de</strong>r perspectief (2)<br />

EHS:<br />

veel verhalen, we<strong>in</strong>ig feiten<br />

In het vorige nummer van Uitzicht publiceer<strong>de</strong>n we het verhaal van Agaath Siemensma die lijdt aan<br />

elektrogevoeligheid. In het art<strong>ik</strong>el vertel<strong>de</strong> Agaath over <strong>de</strong> enorme <strong>in</strong>vloed die <strong>dat</strong> op haar leven<br />

heeft: van een gedwongen verhuiz<strong>in</strong>g naar het Drentse platteland tot sociaal isolement om<strong>dat</strong> ze<br />

bijna <strong>de</strong> <strong>de</strong>ur niet meer uitkomt. Volgens <strong>de</strong> Sticht<strong>in</strong>g EHS zijn er <strong>in</strong> Ne<strong>de</strong>rland heel veel mensen<br />

zoals zij. Onz<strong>in</strong>, menen <strong>tegen</strong>stan<strong>de</strong>rs: <strong>de</strong> angst voor stroom zit gewoon tussen <strong>de</strong> oren. Hoog tijd<br />

voor <strong>de</strong> vraag: waar hebben we het eigenlijk over?<br />

Tekst: Petra Pronk<br />

Het is dui<strong>de</strong>lijk <strong>dat</strong> <strong>de</strong> meeste mensen geen last hebben van<br />

elektromagnetische vel<strong>de</strong>n, maar <strong>dat</strong> een kle<strong>in</strong>e groep daadwerkelijk<br />

klachten on<strong>de</strong>rv<strong>in</strong>dt, kun je niet uitsluiten, dus <strong>dat</strong><br />

moeten we wel serieus nemen.” In elk geval is er volgens Van<br />

<strong>de</strong>r Graaf op dit moment geen re<strong>de</strong>n om aan te nemen <strong>dat</strong> <strong>de</strong><br />

huidige wettelijke grenzen voor elektromagnetische vel<strong>de</strong>n<br />

scha<strong>de</strong>lijk voor <strong>de</strong> gezondheid zou<strong>de</strong>n zijn.<br />

Maar hoe verklaart hij dan verhalen zoals van Agaath<br />

Siemensma? Daarop moet hij het antwoord schuldig blijven.<br />

‘Gezondheidsklachten zijn<br />

nooit zweverig’<br />

Die verklar<strong>in</strong>g is er momenteel dus niet. Maar <strong>dat</strong> wil niet<br />

zeggen <strong>dat</strong> mensen die klachten hebben, <strong>dat</strong> maar verz<strong>in</strong>nen.<br />

“Gezondheidsklachten zijn nooit zweverig”, stelt hij met<br />

nadruk. “In die discussie willen wij ons ook niet mengen.<br />

Die klachten zijn een feit, maar het is ook een feit <strong>dat</strong> een<br />

onomstotelijk bewijs van <strong>de</strong> oorzaak van die klachten <strong>nog</strong><br />

niet geleverd is. Zo lang <strong>dat</strong> zo is kun je je daar dus niet over<br />

uitspreken.”<br />

Moeilijk te bewijzen<br />

Hoe komt het eigenlijk <strong>dat</strong> een mogelijke relatie zo lastig is<br />

vast te stellen? Dat heeft volgens Van <strong>de</strong>r Graaf alles te<br />

maken met een gebrek aan een eenduidig beeld van het probleem.<br />

“Er is sprake van een grote diversiteit aan klachten,<br />

diverse blootstell<strong>in</strong>gbronnen en een grote variatie <strong>in</strong> het<br />

moment waarop <strong>de</strong> klachten optre<strong>de</strong>n. Daardoor is het lastig<br />

vast te stellen wat precies het probleem is en tot welke bron<br />

<strong>de</strong> klachten zijn te herlei<strong>de</strong>n.” Ook is er <strong>nog</strong> geen eenduidige<br />

<strong>de</strong>f<strong>in</strong>itie van elektrogevoeligheid. Zowel <strong>in</strong> wetenschappelijke<br />

kr<strong>in</strong>g als <strong>in</strong> <strong>de</strong> maatschappelijke discussies wor<strong>de</strong>n verschillen<strong>de</strong><br />

begrippen door elkaar heen gebru<strong>ik</strong>t. Daardoor is het<br />

lastig om het verschijnsel goed te on<strong>de</strong>rzoeken.<br />

Symptoombe<strong>strijd</strong><strong>in</strong>g<br />

Om te voorkomen <strong>dat</strong> ze verzan<strong>de</strong>n <strong>in</strong> een welles­nietes discussie<br />

volgt het Kennisplatform een meersporenbeleid. Een<br />

klankbordgroep, bestaan<strong>de</strong> uit <strong>de</strong>rtig maatschappelijke organisaties,<br />

van brancheverenig<strong>in</strong>gen tot patiëntenorganisaties<br />

en kritische burgers, heeft zich over <strong>de</strong> zaak gebogen. Naar<br />

aanleid<strong>in</strong>g van die gesprekken zijn er verschillen<strong>de</strong> sporen<br />

uitgezet op het terre<strong>in</strong> van elektrogevoeligheid.<br />

Het eerste spoor is <strong>dat</strong> een <strong>de</strong>nkgroep op zoek gaat naar<br />

mogelijkhe<strong>de</strong>n om elektrogevoeligheid serieus te on<strong>de</strong>rzoeken.<br />

Om <strong>de</strong> discussie over elektrogevoeligheid z<strong>in</strong>vol te kunnen<br />

voeren zijn har<strong>de</strong> feiten noodzakelijk. Daarom moet er zo<br />

spoedig mogelijk dui<strong>de</strong>lijkheid komen over <strong>de</strong> <strong>de</strong>f<strong>in</strong>itie, <strong>de</strong><br />

aard en <strong>de</strong> omvang van het probleem. Dat on<strong>de</strong>rzoek gebeurt<br />

momenteel door on<strong>de</strong>rzoeks<strong>in</strong>stell<strong>in</strong>g ZonMw en daarmee is<br />

<strong>de</strong> eerste stap op weg naar serieus wetenschappelijk on<strong>de</strong>rzoek<br />

gezet.<br />

Lees ver<strong>de</strong>r op pag<strong>in</strong>a 31 ><br />

Sticht<strong>in</strong>g Electro Hypersensitiviteit<br />

In 2002 bun<strong>de</strong>l<strong>de</strong> een aantal mensen die zich zorgen maakten<br />

over <strong>de</strong> <strong>in</strong>vloed van elektromagnetische en elektrische vel<strong>de</strong>n<br />

hun krachten <strong>in</strong> <strong>de</strong> Werkgroep Elektrische Overgevoeligheid.<br />

Zij wil<strong>de</strong>n aandacht vragen voor het probleem van elektrohypersensitiviteit<br />

(EHS) <strong>in</strong> Ne<strong>de</strong>rland. In 2007 leid<strong>de</strong> <strong>dat</strong> tot<br />

<strong>de</strong> opricht<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> Sticht<strong>in</strong>g EHS.<br />

De sticht<strong>in</strong>g brengt het ziektebeeld van EHS <strong>in</strong> kaart. o.a.<br />

door enquêtes on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> le<strong>de</strong>n. Doel is om <strong>de</strong> overheid,<br />

gezondheid<strong>in</strong>stanties en on<strong>de</strong>rzoeks<strong>in</strong>stituten te <strong>in</strong>formeren<br />

over <strong>de</strong> materie en te pr<strong>ik</strong>kelen tot na<strong>de</strong>r on<strong>de</strong>rzoek.<br />

Voor meer <strong>in</strong>formatie: www.Sticht<strong>in</strong>gEHS.nl<br />

12 13


Nieuw van<br />

Vitals!<br />

True Superfood<br />

Onbespoten, wil<strong>de</strong> soorten en oerrassen<br />

van <strong>de</strong> meest gezon<strong>de</strong> groente, fruit,<br />

pad<strong>de</strong>nstoelen, kiemen en greens<br />

Advertentie 1/1<br />

Vitals<br />

True Superfood bevat spirul<strong>in</strong>a, sap van tarwegras, sap<br />

van gerstegras, chlorella, brandnetel, appel, acerolaextract,<br />

rijsbes, blauwe bes, vossenbes, wortelsap,<br />

bietensap, tomatensap, peterselie, sp<strong>in</strong>azie, boerenkool,<br />

glad<strong>de</strong> boerenkool, Reishi mycelia, Maitake mycelia,<br />

Shiitake mycelia, Cordyceps mycelia, broccol<strong>ik</strong>iemen,<br />

bloemkoolkiemen, boerenkoolkiemen, amylase, cellulase,<br />

lipase en protease. En ver<strong>de</strong>r niets. 100% natuurlijk.<br />

Geen goedkoop vulmateriaal, geen hulpstoffen,<br />

geen gentechniek en geen hittebehan<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g. True<br />

Superfood dus.<br />

Voor uitgebrei<strong>de</strong> <strong>in</strong>formatie kijkt u op www.vitals.nl<br />

(het makkelijkst typt u True Superfood <strong>in</strong> <strong>de</strong> zoekbalk<br />

rechtsboven). U kunt True Superfood natuurlijk gemakkelijk<br />

bestellen via <strong>de</strong> Roo<strong>de</strong> Roos.<br />

V2023 True Superfood 400 gram (2 maan<strong>de</strong>n) € 65,-<br />

puur en werkzaam<br />

www.vitals.nl<br />

Lijf & Le<strong>de</strong>n<br />

Le<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> Moermanverenig<strong>in</strong>g vertellen hoe ze persoonlijk <strong>in</strong>vull<strong>in</strong>g geven aan het thema ‘gezond eten – gezond leven’.<br />

‘Het moet slecht weer<br />

zijn wil <strong>ik</strong> thuisblijven’<br />

Teleurstell<strong>in</strong>gen maar ook verrassen<strong>de</strong><br />

resultaten kenmerken<br />

<strong>de</strong> ervar<strong>in</strong>gen van Paula van<br />

Leerdam met natuurgeneeskun<strong>de</strong>. Haar<br />

voornaamste klacht, moeheid, is ze nooit<br />

kwijtgeraakt maar daar staat genoeg<br />

<strong>tegen</strong>over.<br />

Van huis uit is ze niet echt vertrouwd<br />

gemaakt met <strong>de</strong> gedachte <strong>dat</strong> het er veel<br />

toe doet wat je eet. Paula begon zich pas<br />

voor gezon<strong>de</strong> voed<strong>in</strong>g te <strong>in</strong>teresseren<br />

na<strong>dat</strong> zich kanker <strong>in</strong> <strong>de</strong> familie had<br />

voorgedaan en ze <strong>in</strong> <strong>dat</strong> verband kennis<br />

had gemaakt met Uitzicht. Ze besloot<br />

zelf ook het blad te gaan lezen. "En <strong>dat</strong><br />

ben <strong>ik</strong> blijven doen. Ook na<strong>dat</strong> <strong>ik</strong> het na<br />

<strong>de</strong> dood van mijn man f<strong>in</strong>ancieel m<strong>in</strong><strong>de</strong>r<br />

kreeg en <strong>ik</strong> allerlei bla<strong>de</strong>n heb afgezegd,<br />

ben <strong>ik</strong> Uitzicht blijven aanhou<strong>de</strong>n.<br />

Ik lees het steevast. "<br />

Moeheid<br />

Al vanaf haar zestien<strong>de</strong> jaar heeft ze<br />

last van extreme moeheid. Zodra ze<br />

’s morgens opstaat, voelt ze zich moe.<br />

Dat is altijd zo gebleven. Stad en land<br />

heeft ze afgereisd. Homeopaten, een<br />

voetrefloxoloog, een osteopaat: ze heeft<br />

ze allemaal geconsulteerd. Tot <strong>in</strong><br />

Limburg toe. Dat heeft haar bakken<br />

met geld gekost. Maar wat er ook verdween,<br />

niet haar klachten.<br />

“Een fytotherapeut voorspel<strong>de</strong> <strong>de</strong>stijds<br />

al <strong>dat</strong> <strong>ik</strong> niet van mijn moeheid af zou<br />

komen. Volgens hem ligt het aan een<br />

aangeboren afwijk<strong>in</strong>g aan <strong>de</strong> hypofyse<br />

en is er niets aan te doen. Hij heeft<br />

gelijk gekregen. Ik heb me erbij neergelegd<br />

en alle mid<strong>de</strong>ltjes die <strong>ik</strong> sl<strong>ik</strong>te<br />

weggedaan.”<br />

Bij <strong>de</strong> aanpak van an<strong>de</strong>re kwalen had ze<br />

met ‘moe<strong>de</strong>r natuur’ meer succes. Toen<br />

zich een spastische d<strong>ik</strong>ke darm openbaar<strong>de</strong>,<br />

bezocht ze een Moermanarts <strong>in</strong><br />

Oosterhout. De potjes en pilletjes die hij<br />

voorschreef, hielpen niet. Waar ze wel<br />

baat bij had, was zijn dieetadvies: zo m<strong>in</strong><br />

mogelijk rundvlees, geen varkensvlees,<br />

af en toe kip, veel peulvruchten en fruit.<br />

S<strong>in</strong>ds ze <strong>dat</strong> dieet volgt, is ze vrijwel<br />

klachtenvrij. Wat ook helpt, is veel<br />

bewegen. Ie<strong>de</strong>re morgen klimt ze op <strong>de</strong><br />

fiets, weer of geen weer. Alle ritjes <strong>in</strong> <strong>de</strong><br />

buurt doet ze waar mogelijk per fiets.<br />

“Het moet wel heel slecht weer zijn wil<br />

<strong>ik</strong> thuisblijven”, lacht ze.<br />

Gor<strong>de</strong>lroos<br />

Wat ver<strong>de</strong>r tot <strong>de</strong> verbeeld<strong>in</strong>g spreekt, is<br />

het resultaat <strong>dat</strong> ze boekte bij <strong>de</strong> be<strong>strijd</strong><strong>in</strong>g<br />

van haar gor<strong>de</strong>lroos. Haar zus had<br />

het al maan<strong>de</strong>n en kon vaak niet slapen<br />

van <strong>de</strong> pijn. Paula schrok zich dan ook<br />

een ongeluk toen zij vervolgens een<br />

jeuken<strong>de</strong> rug kreeg. Haar man bezocht<br />

meteen een naburige drogist. Die zei<br />

met twee bepaal<strong>de</strong> mid<strong>de</strong>len mensen<br />

van hun gor<strong>de</strong>lroos te hebben<br />

afgeholpen.<br />

Toch hield Paula <strong>de</strong> boot <strong>nog</strong> even af.<br />

Ze wil<strong>de</strong> eerst met zekerheid weten of<br />

ze <strong>in</strong><strong>de</strong>rdaad <strong>de</strong>ze aandoen<strong>in</strong>g had.<br />

De huisarts had niet lang nodig om <strong>de</strong><br />

diagnose te stellen. Haar bange voorgevoel<br />

klopte. “Ik ben toen meteen<br />

met die mid<strong>de</strong>ltjes die mijn man had<br />

gehaald aan <strong>de</strong> slag gegaan. Je zult het<br />

niet geloven, maar b<strong>in</strong>nen veertien<br />

dagen was <strong>ik</strong> van mijn klachten af.<br />

Daarna heb <strong>ik</strong> er nooit meer last van<br />

gehad.”<br />

Paula tekent erbij aan <strong>dat</strong> <strong>de</strong> huisarts<br />

alleen een mid<strong>de</strong>ltje had <strong>tegen</strong> <strong>de</strong> jeuk<br />

en ver<strong>de</strong>r met lege han<strong>de</strong>n stond. Niet<br />

<strong>dat</strong> ze daar nu zo heel erg rouwig om<br />

was, want ze vreest <strong>de</strong> bijwerk<strong>in</strong>gen van<br />

veel reguliere medicijnen. In haar<br />

omgev<strong>in</strong>g heeft ze eens gezien <strong>dat</strong> iemand<br />

een epileptische aanval kreeg als<br />

gevolg van het sl<strong>ik</strong>ken van anti<strong>de</strong>pressiva.<br />

“Het was afschuwelijk om te zien.<br />

Ik vergeet het nooit meer.”<br />

Naam: Paula van Leerdam<br />

Woonplaats: Asperen<br />

Leeftijd: 74 jaar<br />

Sabal<br />

Wat <strong>dat</strong> betreft moet ze haar huisarts<br />

prijzen. S<strong>in</strong>ds Paula haar moe<strong>de</strong>r verzorg<strong>de</strong><br />

en een zeer ongeregeld dag­ en<br />

nachtritme had, sl<strong>ik</strong>t ze slaaptabletten.<br />

Haar huisarts vond het beter om ermee<br />

te stoppen om<strong>dat</strong> ze spierverslappend<br />

kunnen werken. Op haar leeftijd vergroot<br />

<strong>dat</strong> <strong>de</strong> kans op een val. Ze reageer<strong>de</strong><br />

<strong>dat</strong> ze er echt niet buiten kon.<br />

“Probeer maar eens melaton<strong>in</strong>e”, adviseer<strong>de</strong><br />

<strong>de</strong> huisarts. Paula: ”In<strong>de</strong>rdaad,<br />

het werkt fantastisch.”<br />

Niet onvermeld mag blijven hoe <strong>de</strong> al<br />

eer<strong>de</strong>r genoem<strong>de</strong> fytotherapeut haar<br />

man van zijn plasproblemen af hielp.<br />

”Hij verg<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> pijn; <strong>ik</strong> bel<strong>de</strong> <strong>de</strong><br />

therapeut en die wist meteen raad.<br />

Hij had een mid<strong>de</strong>l – Sabal – <strong>dat</strong> gegaran<strong>de</strong>erd<br />

b<strong>in</strong>nen het uur zou helpen.<br />

Warempel, b<strong>in</strong>nen een uur kon hij weer<br />

plassen.”<br />

Deze zelf<strong>de</strong> therapeut, die zijn praktijk<br />

<strong>in</strong>tussen vanwege zijn leeftijd heeft<br />

gesloten, schreef haar Populus voor ter<br />

be<strong>strijd</strong><strong>in</strong>g van blaasontstek<strong>in</strong>g. Ze is<br />

voor die aandoen<strong>in</strong>g erg gevoelig en <strong>de</strong><br />

therapeut bond haar op het hart om<br />

meteen met het mid<strong>de</strong>l te beg<strong>in</strong>nen<br />

zodra ze <strong>de</strong> ontstek<strong>in</strong>g voelt aankomen.<br />

”Daar heb <strong>ik</strong> veel baat bij”, besluit ze.<br />

14 15


Recepten voor 4 personen<br />

Het is mogelijk <strong>dat</strong> recepten en<br />

<strong>in</strong>grediënten niet <strong>in</strong> overeenstemm<strong>in</strong>g<br />

zijn met uw persoonlijke dieet.<br />

Raadpleeg bij twijfel altijd een arts.<br />

Gevul<strong>de</strong> ananas met bosbessen<br />

(Voorafje of tussendoortje)<br />

Ingrediënten:<br />

<strong>•</strong> 1 rijpe ananas<br />

<strong>•</strong> 200 g bosbessen<br />

<strong>•</strong> 2 cm verse gemberwortel<br />

Bereid<strong>in</strong>gswijze:<br />

Was <strong>de</strong> ananas. Snijd het kapje en <strong>de</strong><br />

on<strong>de</strong>rkant eraf. Snijd <strong>de</strong> ananas <strong>in</strong> <strong>de</strong><br />

lengtericht<strong>in</strong>g doormid<strong>de</strong>n. Hol <strong>de</strong> ananas<br />

uit en snijd het vruchtvlees <strong>in</strong> kle<strong>in</strong>e<br />

blokjes. Het har<strong>de</strong> mid<strong>de</strong>nge<strong>de</strong>elte,<br />

<strong>dat</strong> zeer rijk is aan het enzym bromela<strong>in</strong>e,<br />

opeten of <strong>in</strong> <strong>de</strong> sapcentrifuge<br />

gebru<strong>ik</strong>en. Schil het stukje gemberwortel<br />

en pers het door <strong>de</strong> knoflookpers of<br />

snijd het <strong>in</strong> hele kle<strong>in</strong>e blokjes. Meng dit<br />

door <strong>de</strong> ananasstukjes. Was <strong>de</strong> bosbessen<br />

en schep ze door <strong>de</strong> ananas. Vul <strong>de</strong><br />

twee helften met dit mengsel en smul<br />

ervan.<br />

Lekker eten met Riëtte Janssen<br />

Gerst met groene erwten,<br />

broccoli en tomaat<br />

Ingrediënten:<br />

<strong>•</strong> 200 g gerst (12 uur geweekt)<br />

<strong>•</strong> 150 g volle groene erwten<br />

(12 uur geweekt)<br />

<strong>•</strong> 1 tl bonenkruid<br />

<strong>•</strong> 1 takje lava<br />

<strong>•</strong> 2 el bouillonpoe<strong>de</strong>r<br />

<strong>•</strong> 7 dl water<br />

<strong>•</strong> 1 fijngesne<strong>de</strong>n ui<br />

<strong>•</strong> 2 tenen geplette en fijngesne<strong>de</strong>n<br />

knoflook<br />

<strong>•</strong> 4 gepel<strong>de</strong> <strong>in</strong> stukken gesne<strong>de</strong>n tomaten<br />

<strong>•</strong> zwarte peper<br />

<strong>•</strong> 1 tl kurkuma<br />

<strong>•</strong> 2 el verse oregano en 1 el ter garner<strong>in</strong>g<br />

<strong>•</strong> 500 g broccoli<br />

<strong>•</strong> 4 el mil<strong>de</strong> olijfolie<br />

<strong>•</strong> bio-tamari<br />

Bereid<strong>in</strong>gswijze:<br />

Breng het water aan <strong>de</strong> kook met <strong>de</strong><br />

bouillonpoe<strong>de</strong>r, lava en bonenkruid en<br />

doe er <strong>de</strong> uitgelekte erwten bij. Breng<br />

aan <strong>de</strong> kook. Voeg na 10 m<strong>in</strong>uten <strong>de</strong> uitgelekte<br />

gerst toe. Laat dit <strong>nog</strong> ± 45<br />

m<strong>in</strong>uten koken. Proef of <strong>de</strong> erwten en<br />

gerst gaar zijn. Draai dan <strong>de</strong> warmtebron<br />

uit en laat <strong>de</strong> gerst nawellen.<br />

Was <strong>de</strong> broccoli en snijd <strong>de</strong> roosjes van<br />

<strong>de</strong> steel. Schil <strong>de</strong> steel en snijd <strong>de</strong>ze <strong>in</strong><br />

kle<strong>in</strong>e blokjes. Stoom roosjes en steelblokjes<br />

beetgaar <strong>in</strong> 4 m<strong>in</strong>uten.<br />

Smoor on<strong>de</strong>rtussen <strong>in</strong> een hapjespan <strong>de</strong><br />

ui, knoflook, kurkuma, peper, gepel<strong>de</strong><br />

tomaten en oregano <strong>in</strong> <strong>de</strong> olijfolie en<br />

voeg <strong>de</strong> gestoom<strong>de</strong> broccolisteeltjes toe.<br />

Meng <strong>de</strong> gekookte erwten en gerst er­<br />

door en op het laatst <strong>de</strong> broccoliroosjes.<br />

Proef en maak op smaak met bio­tamari.<br />

Strooi er <strong>nog</strong> wat verse oregano over.<br />

Tip: Rest van gerecht is koud gesch<strong>ik</strong>t<br />

om noribla<strong>de</strong>n mee te vullen als snack.<br />

Neem dan 5 el en leg dit op <strong>de</strong> helft van<br />

het noriblad, rol dit op en smullen maar.<br />

Vlierbessen- en druivensap<br />

Nu zijn er volop vlierbessen en voor<br />

mensen die druiven hebben veel druiven.<br />

Het moment om sap te maken voor<br />

<strong>de</strong> w<strong>in</strong>ter. Met een sappan is het eenvoudig<br />

en hoeft er niets gezeefd te wor<strong>de</strong>n<br />

en geen water toegevoegd.<br />

<strong>•</strong> Vlierbessensap<br />

Ingrediënten:<br />

<strong>•</strong> 2 kilo rijpe vlierbessen<br />

<strong>•</strong> 1 dl water<br />

<strong>•</strong> 1 tl kaneel<br />

<strong>•</strong> 6 flesjes van 2 dl met schroef<strong>de</strong>ksel<br />

Bereid<strong>in</strong>gswijze:<br />

Pluk <strong>de</strong> rijpe vlierbessen en was ze.<br />

Ris met een vork <strong>de</strong> rijpe bessen van <strong>de</strong><br />

groene steeltjes verwij<strong>de</strong>r <strong>de</strong> onrijpe<br />

bessen. *Breng het water met <strong>de</strong> kaneel<br />

aan <strong>de</strong> kook en voeg <strong>de</strong> vlierbessen toe,<br />

kook ze 15 m<strong>in</strong>. en filter het sap door<br />

een stukje kaasdoek zo<strong>dat</strong> <strong>de</strong> pitjes achterblijven.<br />

Kook <strong>in</strong>tussen <strong>de</strong> flesjes en<br />

schroef<strong>de</strong>ksels uit met soda en spoel ze<br />

na met kokend water. Laat ze op hun<br />

kop uitlekken. Verwarm nu het gezeef<strong>de</strong><br />

sap en giet het kokend <strong>in</strong> <strong>de</strong> flesjes tot<br />

<strong>de</strong> rand. Meteen <strong>de</strong> schroefdop erop.<br />

* Vlierbessensap is heel gezond en is<br />

on<strong>de</strong>rsteunend bij keelpijn, griep,<br />

koorts en verkoudheid. De bessen dienen<br />

gekookt te wor<strong>de</strong>n; <strong>in</strong> rauwe vorm<br />

bevatten ze een scha<strong>de</strong>lijke stof.<br />

Recepten <strong>in</strong>sturen<br />

Heeft u een lekker recept <strong>dat</strong> past<br />

b<strong>in</strong>nen <strong>de</strong> Moermankeuken?<br />

Kok Riëtte Janssen ontvangt het<br />

graag van u. Zij wil <strong>de</strong>ze recepten<br />

<strong>in</strong> <strong>de</strong>ze rubriek gebru<strong>ik</strong>en, zo<strong>dat</strong><br />

an<strong>de</strong>ren ook kunnen meegenieten.<br />

Stuur uw recepten per mail naar<br />

riettejanssen@hotmail.com.<br />

<strong>•</strong> Druivensap<br />

Ingrediënten:<br />

<strong>•</strong> 6 kg rijpe druiven<br />

<strong>•</strong> 2 tl kaneel<br />

<strong>•</strong> 6-7 wijnflessen van 0,7 liter<br />

met schroefdop.<br />

Bereid<strong>in</strong>gswijze:<br />

Was <strong>de</strong> druiven en ris ze van <strong>de</strong> steeltjes.<br />

Pers ze <strong>in</strong> <strong>de</strong> sapcentrifuge en dr<strong>in</strong>k<br />

het op of bewaar het <strong>in</strong> afgesloten flessen<br />

maximaal 5 dagen <strong>in</strong> <strong>de</strong> koelkast.<br />

Wil je houdbaar sap, volg dan <strong>de</strong> bereid<strong>in</strong>gswijze<br />

van vlierbessensap.<br />

Druiven zijn rijk aan polyfenolen; <strong>de</strong>ze<br />

hebben antioxi<strong>dat</strong>ieve, ontstek<strong>in</strong>gsremmen<strong>de</strong><br />

eigenschappen.<br />

Dr. Richard Béliveau en dr Denis<br />

G<strong>in</strong>gras adviseren dagelijks ½ kopje<br />

druiven als voed<strong>in</strong>g <strong>tegen</strong> kanker.<br />

Tip: Doe drie el druiven <strong>in</strong> een diepvrieszakje<br />

en seal dit dicht, maak zo<br />

100­150 zakjes en vries <strong>de</strong>ze <strong>in</strong>. Die<br />

druiven kunnen toegevoegd wor<strong>de</strong>n aan<br />

het Budwigpapje.<br />

Karnemelkdranken<br />

<strong>•</strong> Karnemelk met waterkers<br />

Ingrediënten:<br />

<strong>•</strong> 8 dl karnemelk<br />

<strong>•</strong> 1 tl lijnzaadolie<br />

<strong>•</strong> ½ bosje waterkers<br />

Bereid<strong>in</strong>gswijze:<br />

Was <strong>de</strong> waterkers en snijd <strong>de</strong>ze grof.<br />

Doe alle <strong>in</strong>grediënten <strong>in</strong> een blen<strong>de</strong>r of<br />

mix het schuimig met <strong>de</strong> staafmixer.<br />

<strong>•</strong> Karnemelk met tomaat<br />

Ingrediënten:<br />

<strong>•</strong> 6 dl karnemelk<br />

<strong>•</strong> 4 ontvel<strong>de</strong> rijpe tomaten<br />

<strong>•</strong> 1 tl lijnzaadolie<br />

<strong>•</strong> 1 el verse oregano en een snufje tijm<br />

<strong>•</strong> 1 teen knoflook<br />

<strong>•</strong> Bio-shoyu<br />

Bereid<strong>in</strong>gswijze:<br />

Doe alle <strong>in</strong>grediënten <strong>in</strong> een blen<strong>de</strong>r of<br />

mix het schuimig met <strong>de</strong> staafmixer.<br />

Proef en maak op smaak met bio­shoyu.<br />

<strong>•</strong> Karnemelk met rozenbottels<br />

Ingrediënten:<br />

<strong>•</strong> 8 dl karnemelk<br />

<strong>•</strong> 3 el rozenbottelmoes (Uitzicht 7,12 pag. 9)<br />

Bereid<strong>in</strong>gswijze:<br />

Doe alle <strong>in</strong>grediënten <strong>in</strong> een blen<strong>de</strong>r of<br />

mix het schuimig met <strong>de</strong> staafmixer.<br />

Bieten-appelsala<strong>de</strong><br />

<strong>•</strong> Dress<strong>in</strong>g<br />

Ingrediënten:<br />

<strong>•</strong> sap en geraspte schil van een<br />

biologische s<strong>in</strong>aasappel<br />

<strong>•</strong> sap ½ citroen<br />

<strong>•</strong> 5 el olijfolie<br />

<strong>•</strong> ½ tl kaneel<br />

<strong>•</strong> mespunt kruidnagelpoe<strong>de</strong>r<br />

<strong>•</strong> 1 eidooier<br />

<strong>•</strong> handje gewassen rozijnen<br />

<strong>•</strong> Sala<strong>de</strong><br />

<strong>•</strong> Ingrediënten:<br />

<strong>•</strong> 300 g rauwe bieten<br />

<strong>•</strong> 300 g appel<br />

<strong>•</strong> 40 blaadjes veldsla, rucola, smalle<br />

weegbree of jong paar<strong>de</strong>nbloemblad<br />

Bereid<strong>in</strong>gswijze:<br />

Maak eerst <strong>de</strong> dress<strong>in</strong>g. Schil <strong>de</strong> rauwe<br />

biet met een dunschiller en rasp <strong>de</strong>ze<br />

zeer fijn, meng dit meteen door <strong>de</strong> dress<strong>in</strong>g.<br />

Was <strong>de</strong> appel en rasp die fijn.<br />

Meng <strong>de</strong> appel meteen door <strong>de</strong> dress<strong>in</strong>g.<br />

Laat <strong>de</strong>ze ½ uur <strong>in</strong>trekken <strong>in</strong> <strong>de</strong> koelkast.<br />

Neem vier bor<strong>de</strong>n en leg <strong>in</strong> <strong>de</strong><br />

rondte <strong>de</strong> groene blaadjes. Vul een rond<br />

kommetje met sala<strong>de</strong> en zet <strong>dat</strong> omgekeerd<br />

<strong>in</strong> het mid<strong>de</strong>n van elk bord.<br />

Tomatensoep<br />

Ingrediënten:<br />

<strong>•</strong> 1 kg rijpe tomaten<br />

<strong>•</strong> 1 fijngesne<strong>de</strong>n ui<br />

<strong>•</strong> 2 el verse oregano<br />

<strong>•</strong> 1 tl tijm<br />

<strong>•</strong> 1 tl kurkuma<br />

<strong>•</strong> zwarte peper<br />

<strong>•</strong> 2 el bouillonpoe<strong>de</strong>r<br />

<strong>•</strong> 2 el roomboter<br />

<strong>•</strong> (4 el gehakte verse basilicum)<br />

<strong>•</strong> 4 dl kokend water<br />

Bereid<strong>in</strong>gswijze:<br />

Breng ½ liter water aan <strong>de</strong> kook en<br />

dompel <strong>de</strong> tomaten een m<strong>in</strong>uut on<strong>de</strong>r<br />

en pel ze. Smelt <strong>de</strong> roomboter en smoor<br />

<strong>de</strong> ui goudgeel. Voeg <strong>de</strong> gepel<strong>de</strong>, <strong>in</strong> stukken<br />

gesne<strong>de</strong>n, tomaten toe met <strong>de</strong> kurkuma<br />

en zwarte peper. Smoor dit gaar.<br />

Voeg het kokend water toe met <strong>de</strong> bouillonpoe<strong>de</strong>r,<br />

<strong>de</strong> verse oregano en tijm en<br />

laat <strong>nog</strong> een m<strong>in</strong>uut doorkoken. Garneer<br />

met verse basilicum.<br />

Variatie: voeg <strong>de</strong> laatste m<strong>in</strong>uut <strong>in</strong> kle<strong>in</strong>e<br />

dobbelsteentjes gesne<strong>de</strong>n courgette toe.<br />

16 17


Tumoren aanvallen met energiebehan<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g (slot)<br />

Du<strong>ik</strong>bootjes met medicatie <strong>in</strong> <strong>de</strong> poriën<br />

In <strong>de</strong> serie over tumorbehan<strong>de</strong>l<strong>in</strong>gen die op energie zijn gebaseerd staat <strong>in</strong> <strong>de</strong>ze slotaflever<strong>in</strong>g<br />

elektriciteit centraal. Vergeleken met hyperthermie (warmte) en ablatie (hitte) staan elektrothera-<br />

pie en elektromagnetische therapie <strong>nog</strong> <strong>in</strong> <strong>de</strong> k<strong>in</strong><strong>de</strong>rschoenen. Toch zijn er nu al goe<strong>de</strong> re<strong>de</strong>nen om<br />

met name het werken met elektro magnetische vel<strong>de</strong>n veelbelovend te noemen.<br />

Tekst: Jan van Kl<strong>in</strong>ken<br />

Elektrotherapie is gebaseerd op<br />

een overbekend pr<strong>in</strong>cipe. Elektrische<br />

stroom is <strong>in</strong> staat cellen<br />

te vernietigen. Dat geldt niet alleen voor<br />

goe<strong>de</strong> maar ook voor kwaadaardige cellen.<br />

Wie elektrische stroom door tumoren<br />

stuurt, zal zien <strong>dat</strong> er cellen wor<strong>de</strong>n<br />

gedood. De medische wetenschap is al<br />

heel lang van dit pr<strong>in</strong>cipe op <strong>de</strong> hoogte.<br />

Hoge gelijkstromen zijn voor <strong>de</strong>ze toepass<strong>in</strong>g<br />

zeer gesch<strong>ik</strong>t. Dat kan op twee<br />

manieren: <strong>in</strong>vasief. Dan lopen <strong>de</strong> elektrische<br />

stromen uitsluitend door <strong>de</strong> tumor.<br />

Of niet­<strong>in</strong>vasief. Dan verplaatst <strong>de</strong><br />

elektriciteit zich langs <strong>de</strong> huid naar <strong>de</strong><br />

on<strong>de</strong>rliggen<strong>de</strong> tumor.<br />

Bij <strong>de</strong> huidige stand van <strong>de</strong> techniek<br />

zijn <strong>de</strong> resultaten pover. Elektrotherapie<br />

wordt soms aanvullend gebru<strong>ik</strong>t bij an<strong>de</strong>re<br />

therapieën. Het on<strong>de</strong>rsteunt dan<br />

<strong>de</strong> behan<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g. Meestal gaat het om<br />

een palliatieve behan<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g. Het is dan<br />

het enige alternatief.<br />

Gaatjes schieten<br />

Toch is hier zeker geen sprake van een<br />

e<strong>in</strong>dfase <strong>in</strong> <strong>de</strong> ontw<strong>ik</strong>kel<strong>in</strong>g. Van recente<br />

<strong>dat</strong>um is <strong>de</strong> toepass<strong>in</strong>g van gepulste,<br />

elektrische stromen waarbij gebru<strong>ik</strong><br />

wordt gemaakt van zeer zwakke, wisselen<strong>de</strong><br />

elektrische vel<strong>de</strong>n. Deze blijken<br />

<strong>in</strong> staat <strong>in</strong>vloed uit te oefenen op het<br />

<strong>de</strong>l<strong>in</strong>gsproces van tumorcellen. Ver<strong>de</strong>r<br />

on<strong>de</strong>rzoek is nodig om <strong>de</strong>ze techniek te<br />

ontw<strong>ik</strong>kelen.<br />

Een an<strong>de</strong>re techniek die nu al vaak wordt<br />

toegepast, is elektrochemotherapie. Naar<br />

schatt<strong>in</strong>g 70 tot 80 kl<strong>in</strong>ieken <strong>in</strong> Europa<br />

maken gebru<strong>ik</strong> van <strong>de</strong>ze behan<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g.<br />

Het verschil met elektrotherapie is <strong>dat</strong><br />

<strong>de</strong>ze behan<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g toxisch is vanwege het<br />

gebru<strong>ik</strong> van cytostatica.<br />

Met behulp van stroomstootjes wor<strong>de</strong>n<br />

gaatjes ‘geschoten’ <strong>in</strong> <strong>de</strong> membranen van<br />

<strong>de</strong> cel. Die gaatjes sluiten zich weer vrij<br />

snel. Maar <strong>de</strong> open<strong>in</strong>gen blijven net lang<br />

genoeg <strong>in</strong> stand om <strong>de</strong> <strong>in</strong>gebrachte chemo<br />

<strong>de</strong> kankercellen b<strong>in</strong>nen te laten dr<strong>in</strong>gen.<br />

Tot nu toe lukt <strong>dat</strong> overigens alleen<br />

bij gemakkelijk te bere<strong>ik</strong>en tumoren.<br />

Het ziet ernaar uit <strong>dat</strong> ook <strong>de</strong> behan<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g<br />

van dieper gelegen tumoren <strong>in</strong> <strong>de</strong><br />

nabije toekomst tot <strong>de</strong> mogelijkhe<strong>de</strong>n<br />

behoort. In <strong>de</strong> VS is een antenne ontw<strong>ik</strong>keld<br />

die dit mogelijk maakt.<br />

De proeven die hiermee op dieren zijn<br />

gedaan, pakten positief uit.<br />

‘Du<strong>ik</strong>bootjes’<br />

Ver<strong>de</strong>r lijkt <strong>de</strong> nanotechnologie op dit<br />

on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el nieuwe perspectieven te bie<strong>de</strong>n.<br />

Wetenschappers aan <strong>de</strong> universiteit<br />

van Californië claimen <strong>dat</strong> ze hier<strong>in</strong><br />

vor<strong>de</strong>r<strong>in</strong>gen hebben gemaakt. Ze werken<br />

met zogeheten nano­aandrijvers die<br />

<strong>nog</strong> het beste zijn te vergelijken met m<strong>in</strong>uscuul<br />

kle<strong>in</strong>e du<strong>ik</strong>bootjes met <strong>in</strong> hun<br />

poriën anti­kankermedicatie. Ze <strong>de</strong>poneren<br />

<strong>de</strong>ze mid<strong>de</strong>len rechtsreeks <strong>in</strong><br />

kankercellen <strong>in</strong> een reactie op licht. De<br />

on<strong>de</strong>rzoekers stel<strong>de</strong>n vast <strong>dat</strong> <strong>de</strong> nanoaandrijvers<br />

<strong>in</strong><strong>de</strong>rdaad <strong>de</strong><strong>de</strong>n wat er van<br />

hen verwacht werd. Deze techniek bev<strong>in</strong>dt<br />

zich <strong>nog</strong> <strong>in</strong> een pril stadium maar<br />

het is al wel dui<strong>de</strong>lijk <strong>dat</strong> ze ongeken<strong>de</strong><br />

kansen biedt.<br />

Lymfoe<strong>de</strong>em<br />

Een an<strong>de</strong>re toepass<strong>in</strong>g van elektrotherapie<br />

heeft betrekk<strong>in</strong>g op patiënten met<br />

lymfoe<strong>de</strong>em. Dat is een chronische aandoen<strong>in</strong>g<br />

die optreedt na behan<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g<br />

van borstkanker. Lymf oe<strong>de</strong>em is behoorlijk<br />

belastend en er is we<strong>in</strong>ig expertise<br />

op dit gebied. Volgens een Spaans<br />

on<strong>de</strong>rzoek, <strong>dat</strong> <strong>in</strong> 2011 <strong>in</strong> een wetenschappelijk<br />

tijdschrift werd gepubliceerd,<br />

kan elektrotherapie bij <strong>de</strong>ze aan­<br />

Bio resonantie werkt met elektromagnetische vel<strong>de</strong>n<br />

doen<strong>in</strong>g soelaas bie<strong>de</strong>n. Bij <strong>de</strong> studie<br />

on<strong>de</strong>rg<strong>in</strong>gen 36 vrouwen met borstkanker<br />

gerelateerd lymfoe<strong>de</strong>em tien sessies<br />

manuele lymfdra<strong>in</strong>age en tien sessies<br />

laagfrequente laag­<strong>in</strong>tensieve elektrotherapie.<br />

Gekeken werd naar veran<strong>de</strong>r<strong>in</strong>gen<br />

<strong>in</strong> oe<strong>de</strong>emvolume, pijn, zwaar en<br />

strak gevoel, en kwaliteit van leven. Wat<br />

kwaliteit van leven betreft kon een positieve<br />

uitkomst wor<strong>de</strong>n gemeld.<br />

Bio resonantie<br />

Elektrotherapie moet niet wor<strong>de</strong>n verward<br />

met elektromagnetische therapie.<br />

Bij laatstgenoem<strong>de</strong> techniek wordt gebru<strong>ik</strong><br />

gemaakt van zwakke elektromagnetische<br />

(EM) vel<strong>de</strong>n. De reguliere geneeskun<strong>de</strong><br />

past EM niet toe om<strong>dat</strong> het<br />

effect niet (voldoen<strong>de</strong>) is bewezen. In<br />

het complementaire veld is <strong>de</strong> EM­techniek<br />

daaren<strong>tegen</strong> vrij populair, met<br />

name <strong>in</strong> <strong>de</strong> vorm van bio resonantie.<br />

Zwakke van buitenaf toegedien<strong>de</strong> elektromagnetische<br />

vel<strong>de</strong>n beïnvloe<strong>de</strong>n <strong>de</strong><br />

groei van cellen. Dat is <strong>in</strong> het laboratorium<br />

bewezen. Ook blijken <strong>de</strong> elektromagnetische<br />

golven die door kankercellen<br />

en zieke organen wor<strong>de</strong>n<br />

uitgezon<strong>de</strong>n, te verschillen van die van<br />

gezon<strong>de</strong> cellen Daarom geloven complementaire<br />

therapeuten <strong>in</strong> het nut van<br />

EM bij ziekten die het gevolg zijn van<br />

ongecontroleer<strong>de</strong> celwoeker<strong>in</strong>g.<br />

Er zijn allerlei varianten op dit terre<strong>in</strong>.<br />

Behalve bio resonantie is er bijvoor­<br />

beeld bio­energie therapie. Ook<br />

magneetveld thera pie is vrij bekend.<br />

De werk<strong>in</strong>g berust op het i<strong>de</strong>e <strong>dat</strong> <strong>de</strong><br />

elektromagnetische vel<strong>de</strong>n zich door<br />

het lichaam verplaatsen en diep <strong>in</strong> het<br />

weefsel verschillen <strong>in</strong> elektrische<br />

potentialen veroorzaken.<br />

Bij bio resonantie therapie wordt<br />

gebru<strong>ik</strong> gemaakt van <strong>in</strong>strumenten die<br />

laagfrequente, elektromagnetische<br />

golven uitzen<strong>de</strong>n, niet alleen om te behan<strong>de</strong>len<br />

maar ook om een diagnose te<br />

stellen. Een nieuwe ontw<strong>ik</strong>kel<strong>in</strong>g is <strong>dat</strong><br />

specifieke elektromagnetische vel<strong>de</strong>n<br />

wor<strong>de</strong>n gebru<strong>ik</strong>t die afgestemd zijn op<br />

<strong>de</strong> golffrequentie van het type kanker.<br />

Zo zou <strong>de</strong> groei van tumoren beter af<br />

te remmen zijn.<br />

Omstre<strong>de</strong>n<br />

Bio resonantietherapeuten zeggen succes<br />

te behalen bij <strong>de</strong> behan<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g van<br />

een breed scala aan aandoen<strong>in</strong>gen, variërend<br />

van hoofdpijn, allergie, eczeem,<br />

littekens, tot gewrichtsklachten en<br />

spijsverter<strong>in</strong>gsklachten, maar ook kanker,<br />

virusziekten en bacteriële <strong>in</strong>fecties<br />

zoals <strong>de</strong> ziekte van Lyme wor<strong>de</strong>n genoemd.<br />

Er zijn ook tal van patiënten die onmiskenbaar<br />

positieve ervar<strong>in</strong>gen met<br />

bio resonantie en vergelijke technieken<br />

hebben, maar zolang het effect<br />

niet wetenschappelijk is bewezen, zal<br />

EM omstre<strong>de</strong>n blijven.<br />

18 19


Ziekte van Bell<br />

In <strong>de</strong>ze rubriek gaat arts drs. Bob Hornstra <strong>in</strong> op <strong>de</strong> meest uiteenlopen<strong>de</strong><br />

medische vragen. Schriftelijk gestel<strong>de</strong> vragen wor<strong>de</strong>n uitsluitend <strong>in</strong> <strong>de</strong>ze rubriek<br />

beantwoord en niet <strong>in</strong> een persoonlijk schrijven. Vragen met een algemene strekk<strong>in</strong>g<br />

zijn altijd welkom. Voor dr<strong>in</strong>gen<strong>de</strong> persoonlijke vragen: bel met Patiëntenvoor-<br />

licht<strong>in</strong>g 088-2424240.<br />

‘Ik heb een vraag die betrekk<strong>in</strong>g heeft op <strong>de</strong> ziekte van<br />

Bell. Als <strong>ik</strong> goed geïnformeerd ben, wordt <strong>de</strong>ze ziekte<br />

veroorzaakt door het herpesvirus. In het geval waar<br />

het hier om gaat, is <strong>de</strong> ziekte gepaard gegaan met een<br />

aangezichtsprobleem: scheve mond, een ooglid <strong>dat</strong> niet<br />

wil sluiten en een moeilijk te beheersen speekselstroom.<br />

De behan<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g heeft plaatsgevon<strong>de</strong>n met<br />

prednison. Inmid<strong>de</strong>ls zijn <strong>de</strong> eerste verschijnselen<br />

twee maan<strong>de</strong>n oud en er treedt geen of nauwelijks<br />

verbeter<strong>in</strong>g op. Heeft u <strong>nog</strong> een mogelijke oploss<strong>in</strong>g<br />

voorhan<strong>de</strong>n?’<br />

Sir Charles Bell, een Engelse fysioloog die leef<strong>de</strong><br />

rond 1800, beschreef als eerste <strong>de</strong> eenzijdige aangezichtsverlamm<strong>in</strong>g.<br />

Deze facialisparalyse (aangezichtsverlamm<strong>in</strong>g)<br />

aan één zij<strong>de</strong> van het gezicht<br />

ontstaat meestal acuut (<strong>in</strong> enkele uren). Het meest<br />

waarschijnlijke is <strong>dat</strong> het hier gaat om een (herpes)<br />

virus<strong>in</strong>fectie. Behalve <strong>de</strong> eenzijdige verlamm<strong>in</strong>g van<br />

<strong>de</strong> spieren van het aangezicht zijn er ook vaak<br />

symptomen van smaak­ en gehoorstoornis . De<br />

reguliere therapie is expectatief (afwachtend). Dat<br />

wil zeggen <strong>dat</strong> men wacht en hoopt op spontaan<br />

herstel. In 80% van <strong>de</strong> gevallen treedt die ook <strong>in</strong><strong>de</strong>rdaad<br />

op. Hoge doses prednison is volgens sommigen<br />

een mogelijkheid om <strong>de</strong> verlamm<strong>in</strong>gverschijnselen<br />

te verm<strong>in</strong><strong>de</strong>ren maar dit is echter <strong>nog</strong> niet bewezen.<br />

Met homeopathische remedies zijn wel <strong>de</strong>gelijk successen<br />

geboekt en bij <strong>de</strong> aanpak van Bells paralyse<br />

heeft dit mijn voorkeur. Wanneer <strong>de</strong> verlamm<strong>in</strong>g<br />

plots na kou<strong>de</strong> (tocht, w<strong>in</strong>d of afkoel<strong>in</strong>g) is op getre<strong>de</strong>n<br />

hebben Aconitum of Causticum (C30) een<br />

mogelijkheid om <strong>de</strong> verlamm<strong>in</strong>g op te heffen.<br />

Als <strong>de</strong> aandoen<strong>in</strong>g gepaard gaat met speekselvloed,<br />

zoals u beschrijft, zijn <strong>de</strong> homeopathische remedies<br />

Agaricus en Z<strong>in</strong>cum (C30) <strong>in</strong> beeld. Agaricus is ook<br />

een goed mid<strong>de</strong>l bij ‘tics’ <strong>in</strong> het gelaat. Wobenzym is<br />

een natuurlijk, ontstek<strong>in</strong>gsremmend mid<strong>de</strong>l en kan<br />

bij virale aandoen<strong>in</strong>gen gegeven wor<strong>de</strong>n: driemaal<br />

daags 2 dragees. Het meest trefzeker bent u als u<br />

een homeopathisch arts om raad vraagt.<br />

Vraag Antwoord<br />

Botontkalk<strong>in</strong>g<br />

‘Verschillen<strong>de</strong> keren adviseer<strong>de</strong> u het mid<strong>de</strong>l Ultra<br />

Bone van Fytocura bij botontkalk<strong>in</strong>g. Na het enige tijd<br />

gebru<strong>ik</strong>t te hebben (<strong>in</strong> comb<strong>in</strong>atie met vitam<strong>in</strong>e K2)<br />

blijkt <strong>dat</strong> <strong>de</strong> Roo<strong>de</strong> Roos het uit het assortiment heeft<br />

gehaald. Kunt u een alternatief noemen?’<br />

Om te beg<strong>in</strong>nen v<strong>in</strong>d <strong>ik</strong> Ultra Bone een waar<strong>de</strong>volle<br />

comb<strong>in</strong>atie van calcium, magnesium, kiezelzuur en<br />

<strong>nog</strong> enkele an<strong>de</strong>re bestand<strong>de</strong>len die samen botversterkend<br />

werken. Het zou <strong>de</strong> Roo<strong>de</strong> Roos sieren als<br />

ze dit preparaat weer opnemen <strong>in</strong> hun assortiment.<br />

Maar Ultra Bone is bijvoorbeeld ook verkrijgbaar via<br />

<strong>de</strong> Natuurapotheek (015 – 361 44 77). Er zijn overigens<br />

meer goe<strong>de</strong> botversterken<strong>de</strong> preparaten, zoals<br />

Bone Strength Take care (New Chapter), Osteonorm<br />

en Osteowatch (AOV), Osteonyl (Bonusan) en<br />

an<strong>de</strong>re.<br />

Pijn<br />

‘Een man van 78 jaar houdt na een heupoperatie ernstige<br />

pijn. Die pijn heeft volgens <strong>de</strong> artsen niets met <strong>de</strong><br />

operatie van <strong>de</strong> heup te maken, maar zou het gevolg<br />

zijn van diabetes. Daardoor zou<strong>de</strong>n <strong>de</strong> uite<strong>in</strong><strong>de</strong>n van<br />

zenuwen wor<strong>de</strong>n aangetast en <strong>de</strong> pijn veroorzaken.<br />

Daar is volgens hen niets aan te doen. Weet u of daar<br />

homeopathisch iets aan te doen is?’<br />

Met alfa­liponzuur, SAMe (S­A<strong>de</strong>nosyl­l­Methion<strong>in</strong>e),<br />

acetyl­l­carnit<strong>in</strong>e, vitam<strong>in</strong>e B12 (voor on<strong>de</strong>r <strong>de</strong><br />

tong) en een goed vitam<strong>in</strong>e B­complex is soms regeneratie<br />

van zenuwcellen en hun axonen mogelijk.<br />

Ik zag bij <strong>de</strong> zogenaam<strong>de</strong> neuropathie bij diabetespatiënten<br />

hiermee vaak verbeter<strong>in</strong>g. Dit zijn overigens<br />

wel orthomoleculaire mid<strong>de</strong>len. Daarnaast zijn<br />

er diverse homeopathische remedies die op dit<br />

gebied werkzaam kunnen zijn. Deze dienen echter<br />

op het <strong>in</strong>dividu te wor<strong>de</strong>n voorgeschreven, passend<br />

bij die patiënt. S<strong>in</strong>t Janskruid, <strong>in</strong> <strong>de</strong> homeopathie<br />

bekend als Hypericum, is een voorbeeld.<br />

Arsenicum en Phosphor zijn <strong>nog</strong> twee an<strong>de</strong>re mogelijkhe<strong>de</strong>n.<br />

Symphytum kan soms bij periostpijn (pijn<br />

van het beenvlies) ook na een operatie hulp bie<strong>de</strong>n.<br />

Het beste is een klassiek homeopathisch arts te<br />

raadplegen voor een passen<strong>de</strong> remediekeuze.<br />

Niersteen<br />

‘Mijn vrouw (1943) heeft een niersteen. Is het gebru<strong>ik</strong><br />

van vitam<strong>in</strong>e C 1000 mg per dag dan af te ra<strong>de</strong>n?<br />

De huisarts heeft ook geadviseerd het dagelijks<br />

gebru<strong>ik</strong> van een multivitam<strong>in</strong>e te staken om<strong>dat</strong> het<br />

foliumzuurgehalte bij mijn vrouw <strong>nog</strong>al hoog is. Mijn<br />

vrouw heeft al s<strong>in</strong>ds 1971 geen milt meer. Ze gebru<strong>ik</strong>t<br />

<strong>in</strong> verband met chronische bloedarmoe<strong>de</strong> dagelijks wat<br />

ijzer (1 capsule van 20 mg gentle iron van Solgar) en<br />

i.v.m. pernicieuze anemie dagelijks 1 vitam<strong>in</strong>e B12<br />

1000mcg.’<br />

Er kunnen, grofweg gezegd, twee soorten nierstenen<br />

ontstaan. 1) Stenen die afgeleid zijn van calcium en<br />

zwakke zuren, bijvoorbeeld calciumoxalaat of calciumfosfaat<br />

stenen. 2) Stenen die afgeleid zijn van<br />

ur<strong>in</strong>ezuur, dus <strong>de</strong> ur<strong>in</strong>ezuurstenen.<br />

De stenen on<strong>de</strong>r 1 genoemd lossen beter op <strong>in</strong> zuur<strong>de</strong>re<br />

ur<strong>in</strong>e. Soms wordt dan geadviseerd een tot twee<br />

biertjes per dag te dr<strong>in</strong>ken om <strong>de</strong> ur<strong>in</strong>e wat zuur<strong>de</strong>r<br />

te maken. Ur<strong>in</strong>ezuurstenen ontstaan moeilijker <strong>in</strong><br />

licht alkalische ur<strong>in</strong>e; kal/magn. citraatzouten<br />

maken <strong>de</strong> ur<strong>in</strong>e weliswaar alkalischer maar <strong>de</strong> calciumoxalaatstenen<br />

verm<strong>in</strong><strong>de</strong>ren door <strong>de</strong> cheleren<strong>de</strong><br />

werk<strong>in</strong>g van citraat dus het advies is dan citrusfruit<br />

eten (bevat alkalirest en veel citraat!)<br />

Preventie van nierstenen <strong>in</strong> het algemeen (dokter<br />

Valstar <strong>in</strong> TVOG 2011­5): veel fruit eten (kalium),<br />

vooral citrusfruit, waarbij citroenen <strong>de</strong> meeste<br />

citroenzuur bevatten. Bovendien <strong>Magnesium</strong>citraat:<br />

200 mg/ dag. Ver<strong>de</strong>r <strong>de</strong> zout<strong>in</strong>name beperken! De<br />

oxalaat­ en eiwit<strong>in</strong>name beperken; bijvoorbeeld<br />

geen rabarber en geen sp<strong>in</strong>azie eten bij het voorkómen<br />

van nierstenen.<br />

Zeker bij het voorkomen van calciumoxalaatstenen<br />

<strong>de</strong> ur<strong>in</strong>e zuur<strong>de</strong>r maken (zie hiervoor). En daar kunt<br />

u behalve citrusfruit ook vitam<strong>in</strong>e C voor gebru<strong>ik</strong>en.<br />

Een oud en vertrouwd krui<strong>de</strong>nrecept <strong>tegen</strong> nierstenen,<br />

afkomstig uit Maleisië, is trouwens Koemis<br />

Koetj<strong>in</strong>g, bij ons ook bekend als folia orthosiphonis.<br />

Ook <strong>de</strong> Hollandse rubia t<strong>in</strong>ctorum kan het goed<br />

doen bij stenen.<br />

Lichen sclerosus<br />

‘Het blijkt <strong>dat</strong> <strong>ik</strong> lichen sclerosus heb. Ik smeer dus<br />

met diverse crèmesoorten. Gelukkig heb <strong>ik</strong> geen jeuk<br />

en <strong>de</strong> hormonenzalf hoef <strong>ik</strong> dus niet te gebru<strong>ik</strong>en.<br />

Ik ben 68 jaar, heel gezond en gebru<strong>ik</strong> al jaren voed<strong>in</strong>gssupplementen.<br />

Zijn er speciale supplementen die<br />

dit langzaam voortgaan<strong>de</strong> proces kunnen stoppen?’<br />

Lichen sclerosus et atrophicus zoals <strong>de</strong> officiële<br />

naam luidt, is een huidziekte die overal kan voorkomen<br />

maar toch vooral aan <strong>de</strong> vulva, gepaard<br />

gaan<strong>de</strong> met een soort verlitteken<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> kle<strong>in</strong>e<br />

schaamlippen en vernauw<strong>in</strong>g aan het beg<strong>in</strong> van <strong>de</strong><br />

vag<strong>in</strong>a. Bij mannen komt <strong>de</strong>ze aandoen<strong>in</strong>g het meest<br />

voor aan <strong>de</strong> penis en kan dan aanleid<strong>in</strong>g geven tot<br />

phimosis (voorhuidvernauw<strong>in</strong>g). In zeldzame gevallen<br />

kan <strong>de</strong>ze <strong>de</strong>generatieve huidaandoen<strong>in</strong>g ontaar<strong>de</strong>n<br />

<strong>in</strong> een (sp<strong>in</strong>ocellulair) carc<strong>in</strong>oom, dus controle<br />

door een arts is wenselijk. Vaak treedt er fl<strong>in</strong>ke jeuk<br />

op maar daar heeft u gelukkig geen last van.<br />

Orthomoleculair zou vitam<strong>in</strong>e B5 (calcium pantothenaat,<br />

driemaal daags 200 mg) te proberen zijn<br />

en antioxidanten als vitam<strong>in</strong>e C en E (met vooral<br />

gamma­ en <strong>de</strong>lta tocoferolen).<br />

Langs homeopathische weg heeft u, <strong>de</strong>nk <strong>ik</strong>, <strong>nog</strong><br />

<strong>de</strong> meeste kans om verlicht<strong>in</strong>g te verkrijgen. Enkele<br />

remedies kunnen zijn, afhankelijk van <strong>de</strong> patiënt,<br />

Radium bromatum, Silicea en Aurum muriaticum<br />

(vooral bij lichen planus). Zeker bij het optre<strong>de</strong>n van<br />

jeuk is het beter <strong>dat</strong> u een klassiek homeopathisch<br />

arts opzoekt dan hormooncrèmes te gebru<strong>ik</strong>en <strong>in</strong><br />

verband met gevaar voor dun wor<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> huid<br />

door <strong>de</strong> coricosteroid bevatten<strong>de</strong> crèmes.<br />

20 21


Puur en<br />

bioactief<br />

shiitake mycelium<br />

concentraat met betaglucaan<br />

Mycelent - een nieuw en bijzon<strong>de</strong>r geconcentreerd betaglucaanconcentraat<br />

Bevor<strong>de</strong>rt het natuurlijk afweersysteem<br />

van <strong>de</strong> lichaamscellen<br />

SHIITAKE<br />

Shiitake, Lent<strong>in</strong>ula edo<strong>de</strong>s, is een eetbare<br />

pad<strong>de</strong>nstoel die van nature voorkomt <strong>in</strong> Ch<strong>in</strong>a<br />

en Japan en daar al eeuwen-lang gegeten<br />

en gewaar<strong>de</strong>erd wordt.<br />

Wereldwijd wor<strong>de</strong>n talloze studies gedaan<br />

naar <strong>de</strong> werk<strong>in</strong>g van shiitake, die b<strong>in</strong>nen <strong>de</strong><br />

traditionele Ch<strong>in</strong>ese geneeskun<strong>de</strong> (TCM) al<br />

eeuwenlang als een opmerkelijke pad<strong>de</strong>nstoel<br />

beschouwd wordt.<br />

De gezondheidsbevor<strong>de</strong>ren<strong>de</strong> effecten wor<strong>de</strong>n<br />

toegeschreven aan <strong>de</strong> polysacchari<strong>de</strong>n,<br />

vooral <strong>de</strong> betaglucanen. Deze betaglucanen<br />

hebben een reguleren<strong>de</strong> <strong>in</strong>vloed op het immuunsysteem.<br />

Eén van <strong>de</strong> best beschreven<br />

betaglucanen is lent<strong>in</strong>an.<br />

MYCELIUM EN BIOACTIEF<br />

BETAGLUCAAN<br />

Mycelent bevat betaglucanen uit het mycelium<br />

van <strong>de</strong> shiitake-pad<strong>de</strong>nstoel (Lent<strong>in</strong>ula<br />

edo<strong>de</strong>s). Mycelium is het <strong>de</strong>el van <strong>de</strong> pa<strong>de</strong>nstoel<br />

<strong>dat</strong> on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> grond groeit.<br />

Dit mycelium wordt gekweekt <strong>in</strong> een gesloten<br />

en gecontroleerd fermentatieproces, waardoor<br />

een puur, bioactief betaglucaanconcentraat<br />

ontstaat, vrij van pestici<strong>de</strong>n en zware<br />

metalen.<br />

De drievoudige helix structuur van <strong>de</strong> betaglucanen<br />

is belangrijk voor <strong>de</strong> werk<strong>in</strong>g. In het<br />

gepatenteer<strong>de</strong> productieproces van Mycelent<br />

blijft <strong>de</strong>ze structuur zorgvuldig behou<strong>de</strong>n.<br />

STIMULEERT HET<br />

IMMUUNSYSTEEM<br />

Mycelent helpt het natuurlijke afweersysteem<br />

en beschermt daarmee gezon<strong>de</strong> cellen en<br />

weefsels.<br />

Mycelent is vervaardigd volgens recente wetenschappelijke<br />

<strong>in</strong>zichten.<br />

AANBEVOLEN GEBRUIK:<br />

1 tot 3 ml per dag. Kan makkelijk met vloeistof<br />

<strong>in</strong>genomen wor<strong>de</strong>n.<br />

Mycelent is puur en volledig wateroplosbaar.<br />

Hierdoor volstaat een lage dagelijkse <strong>in</strong>name.<br />

Mycelent myceliumconcentraat van shiitake<br />

(Lent<strong>in</strong>ula edo<strong>de</strong>s) bevat 0,1% betaglucanen.<br />

Een verpakk<strong>in</strong>g Mycelent bevat 50 ml - goed<br />

voor ca. 6 weken - en kost € 39,95.<br />

Spr<strong>in</strong>gfield Nutraceuticals, T 0186 626173 E <strong>in</strong>fo@spr<strong>in</strong>gfieldnutra.com<br />

Health through nature, science and <strong>in</strong>novation<br />

In <strong>de</strong><br />

media<br />

Het grootste voor<strong>de</strong>el van <strong>in</strong>ternet<br />

– ie<strong>de</strong>reen kan er alles<br />

op kwijt – is meteen het<br />

grootste na<strong>de</strong>el. Internet vormt het<br />

i<strong>de</strong>ale medium voor gewetenloze<br />

profiteurs die hun jachtterre<strong>in</strong> vergrootten<br />

van het lokale leugenaartje<br />

tot praktisch <strong>de</strong> gehele wereld. Is een<br />

mid<strong>de</strong>l verbo<strong>de</strong>n <strong>in</strong> Duitsland? Mooi<br />

zo, dan verkoop <strong>ik</strong> het vanuit Ne<strong>de</strong>rland<br />

en an<strong>de</strong>rsom.<br />

Deze vorm van globaliser<strong>in</strong>g vormt<br />

een extra uitdag<strong>in</strong>g voor <strong>de</strong> toch al<br />

overbelaste opspor<strong>in</strong>gsdiensten.<br />

Gelukkig steekt <strong>de</strong> publieke omroep<br />

zo nu en dan <strong>de</strong> helpen<strong>de</strong> hand toe.<br />

Voor <strong>de</strong> uitzend<strong>in</strong>g van 3 september<br />

re<strong>ik</strong>te Tros Radar het Openbaar<br />

M<strong>in</strong>isterie een kwakzalver op een<br />

presenteerblaadje aan. Wat was er<br />

aan <strong>de</strong> hand? Ineke van <strong>de</strong>n Berg en<br />

haar zakenpartner ‘Leo’ verkochten<br />

een zelfgemaakt zwart zalfje als<br />

<strong>won<strong>de</strong>r</strong>mid<strong>de</strong>l <strong>tegen</strong> huidkanker. Op<br />

<strong>de</strong> verborgen camera adviseert Van<br />

<strong>de</strong>n Berg bij huidkanker af te zien<br />

van een reguliere behan<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g en <strong>in</strong><br />

plaats daarvan haar zalfje te smeren.<br />

Een paar dagen wachten en “dan valt<br />

<strong>de</strong> korst er samen met <strong>de</strong> kankercellen<br />

vanaf.” En: “99 procent geneest.”<br />

Zon<strong>de</strong>r bl<strong>ik</strong>ken of blozen adviseert<br />

Van <strong>de</strong>n Berg zelfs bij <strong>de</strong> ernstige<br />

vormen van kanker geen arts te bezoeken<br />

maar haar geheime krui<strong>de</strong>nmix<br />

aan te schaffen. Voor zeventig<br />

euro per potje. “Ik ben een oprecht<br />

mens”, zegt Van <strong>de</strong>n Berg wanneer ze<br />

" Wat is <strong>de</strong> overeenkomst tussen <strong>de</strong> anti-kankerzalf van R<strong>in</strong>eke van <strong>de</strong>n<br />

Berg, het supersized menu van McDonalds en <strong>de</strong> junkfoodcommercials<br />

op <strong>de</strong> Amer<strong>ik</strong>aanse zen<strong>de</strong>rs van Walt Disney? Ze behoren allemaal tot het<br />

verle<strong>de</strong>n. En <strong>de</strong> rol van <strong>de</strong> media was daarbij doorslaggevend."<br />

'De macht van <strong>de</strong> media'<br />

op een parkeerplaats met haar praktijken<br />

geconfronteerd wordt. Het on<strong>de</strong>rwerp<br />

sluit af met <strong>de</strong> arrestatie van <strong>de</strong><br />

verraste zalfverkoopster. Een klassiek<br />

geval van synergie: <strong>de</strong> omroep doet het<br />

recherchewerk, politie en justitie leveren<br />

<strong>de</strong> kijkcijfers.<br />

Beeldvorm<strong>in</strong>g<br />

Geruststellend, <strong>dat</strong> <strong>de</strong>ze dame uitgeschakeld<br />

is. Maar waren <strong>de</strong> <strong>in</strong>stanties<br />

even kordaat opgetre<strong>de</strong>n als u aangifte<br />

gedaan had? Het ontzag voor <strong>de</strong> media<br />

zit diep want beeldvorm<strong>in</strong>g is alles. Dat<br />

bleek ook weer uit <strong>de</strong> twee<strong>de</strong> uitzend<strong>in</strong>g<br />

van Argos over <strong>de</strong> rol van <strong>de</strong> Inspectie<br />

voor <strong>de</strong> Gezondheidszorg bij <strong>de</strong> ruzies<br />

b<strong>in</strong>nen het VU Medisch Centrum. De<br />

redactie van Argos bezit een document<br />

waar<strong>in</strong> <strong>de</strong> IGZ­directie verordonneert<br />

zaken die <strong>de</strong> media haal<strong>de</strong>n, met voorrang<br />

te behan<strong>de</strong>len.<br />

Negatieve beeldvorm<strong>in</strong>g noopte Mc Donalds<br />

ertoe <strong>de</strong> praktijk van het ‘supersizen’<br />

te beë<strong>in</strong>digen. Aanleid<strong>in</strong>g vorm<strong>de</strong><br />

<strong>de</strong> film ‘Supersize me’ die op een even<br />

eenvoudige als briljante wijze <strong>de</strong> grootste<br />

fastfoodketen ter wereld te kijk zette.<br />

Namelijk door te laten zien wat er met<br />

regisseur en hoofdrolspeler Morgan<br />

Spurlock gebeurt als hij <strong>de</strong>rtig dagen<br />

lang ontbijt, lunch en d<strong>in</strong>er bij Mc Donalds<br />

nuttigt. Elke keer als <strong>de</strong> verkoopster<br />

vraagt of hij zijn menu wil ‘supersizen’<br />

zal hij bevestigend antwoor<strong>de</strong>n.<br />

Wat negen van <strong>de</strong> tien keer het geval is.<br />

Voor die dollar extra per maaltijd krijgt<br />

Spurlock onvoorstelbare hoeveelhe<strong>de</strong>n<br />

junkfood voorgeschoteld. Wat hem<br />

als biodynamische vegetariër aanvankelijk<br />

slecht bekomt, maar waar<br />

zijn lichaam verbaz<strong>in</strong>gwekkend snel<br />

aan went. Met een heuse metamorfose<br />

tot gevolg. Van een gezon<strong>de</strong>,<br />

slanke jongeman transformeert<br />

Spurlock <strong>in</strong> een vadsige, boertige kerel<br />

met een slecht humeur, twaalf<br />

kilo extra vet, een afwijken<strong>de</strong> bloedsu<strong>ik</strong>erspiegel<br />

en alarmeren<strong>de</strong> leverwaar<strong>de</strong>n.<br />

Bepaald geen reclame voor<br />

Mc Donald’s.<br />

En als <strong>de</strong> rest van <strong>de</strong> Amer<strong>ik</strong>aanse<br />

media het voorbeeld van <strong>de</strong> Walt Disney<br />

Company volgt dan moet Mc Donald’s<br />

iets beter op tafels zetten, an<strong>de</strong>rs<br />

maakt ze straks helemaal geen<br />

reclame meer. Deze zomer kondig<strong>de</strong><br />

Disney namelijk aan geen reclames<br />

meer uit te zen<strong>de</strong>n van snacks en<br />

dranken die te groot, te zout of te gesu<strong>ik</strong>erd<br />

zijn. First lady Michelle Obama<br />

roemt <strong>de</strong> stap op ABC World News<br />

als ‘game changer’ <strong>in</strong> <strong>de</strong> <strong>strijd</strong> <strong>tegen</strong><br />

k<strong>in</strong><strong>de</strong>robesitas. Bestuursvoorzitters<br />

Bob Iger van Disney kijkt een beetje<br />

moeilijk maar zegt: “Meer en meer on<strong>de</strong>rnem<strong>in</strong>gen<br />

erkennen <strong>dat</strong> k<strong>in</strong><strong>de</strong>robesitas<br />

een groot en groeiend probleem<br />

is en <strong>de</strong>ze bedrijven zullen<br />

naar voren tre<strong>de</strong>n en meedoen.<br />

Tips? arjan@tekstproducties.nl<br />

www.youtube.com – zoeken op:<br />

Supersize me<br />

schwartzesalbe.com<br />

www.trosradar.nl<br />

22 23<br />

Tekst: Arjan van Laar


Advertentie 1/4<br />

Vita ­ Reform<br />

Advertentie 1/4<br />

Oligo Pharma<br />

Green Magma<br />

uw dagelijkse portie (extra) groenten<br />

Door onze drukke levensstijl<br />

komen we niet altijd toe aan onze<br />

dagelijkse portie groenten. Green<br />

Magma kan u helpen. Het bevat het<br />

extract van biologisch geteel<strong>de</strong><br />

jonge, groene gerstebla<strong>de</strong>ren.<br />

Dit groene gerstextract bevat alle<br />

belangrijke vitam<strong>in</strong>en, m<strong>in</strong>eralen,<br />

Advertentie 1/4<br />

VitOrtho BV<br />

Green Magma:<br />

Re<strong>in</strong>igen<strong>de</strong> eigenschappen<br />

Krachtige antioxidant<br />

Bevat meer dan 70 voed<strong>in</strong>gsstoffen<br />

waaron<strong>de</strong>r vitam<strong>in</strong>en en m<strong>in</strong>eralen<br />

Uw dagelijkse (extra) portie groenten<br />

Advertentie 1/4<br />

T S Products<br />

enzymen en spoorelementen<br />

zoals die ook voorkomen <strong>in</strong> verse<br />

bladgroente. Bovendien is Green<br />

Magma rijk aan chlorofyl. Chlorofyl<br />

helpt ons lichaam op een mil<strong>de</strong><br />

wijze te re<strong>in</strong>igen, het stimuleert <strong>de</strong><br />

spijsverter<strong>in</strong>g en beschermt ons<br />

<strong>tegen</strong> vrije radicalen.<br />

Dankzij <strong>de</strong> natuurlijke uitgebalanceer<strong>de</strong> samenstell<strong>in</strong>g heeft Green<br />

Magma een gunstige <strong>in</strong>vloed op <strong>de</strong> gezondheid. U voelt zich fit en<br />

energiek.<br />

van gras<br />

naar sap<br />

Topkwaliteit voed<strong>in</strong>gssupplementen met een gezon<strong>de</strong> prijs<br />

<strong>in</strong> poe<strong>de</strong>rvorm<br />

TS Products, Har<strong>de</strong>rwijk<br />

Infolijn: 0341 - 46 21 46<br />

<strong>in</strong>fo@tsproducts.nl<br />

www.tsproducts.nl<br />

Verkrijgbaar <strong>in</strong> poe<strong>de</strong>r en tabletten, bij uw natuurw<strong>in</strong>kel en gezondheidsw<strong>in</strong>kel, o.a. De Tu<strong>in</strong>en.<br />

Vraag nu een gratis proefzakje aan<br />

via <strong>in</strong>fo@tsproducts.nl<br />

o.v.v. <strong>de</strong> co<strong>de</strong> GMU12.<br />

<br />

Het gepatenteer<strong>de</strong> productieproces<br />

garan<strong>de</strong>ert kwaliteit en <strong>de</strong> aanwezigheid<br />

en activiteit van <strong>de</strong> enzymen<br />

TS Products, Har<strong>de</strong>rwijk<br />

Infolijn: 0341 - 46 21 46<br />

<strong>in</strong>fo@tsproducts.nl<br />

www.greenmagma.nl<br />

Biologisch<br />

www.vitortho.nl<br />

NIEUW!<br />

BIOLOGISCH ACTIEF<br />

De nieuwe producten van VitOrtho zijn met <strong>de</strong> grootste zorg<br />

vervaardigd. Hierbij wordt reken<strong>in</strong>g gehou<strong>de</strong>n met mens en<br />

natuur. Alle producten zijn zeer goed opneembaar door het<br />

lichaam.<br />

www.ortho.nl<br />

Orthomoleculaire geneeskun<strong>de</strong><br />

De kosten van <strong>de</strong> gezondheidszorg rijzen <strong>de</strong> pan uit om<strong>dat</strong> <strong>de</strong> structuur is gebouwd op een<br />

gezondheidsconcept <strong>dat</strong> medicijngebru<strong>ik</strong> stimuleert. Toepass<strong>in</strong>g van voed<strong>in</strong>g en voed<strong>in</strong>gssupplementen<br />

wordt er volledig door ontmoedigd. Ondanks <strong>dat</strong> <strong>de</strong> orthomoleculaire geneeskun<strong>de</strong><br />

volledig gebaseerd is op natuurwetenschappelijk on<strong>de</strong>rzoek wordt <strong>de</strong>ze naar het ‘rijk<br />

<strong>de</strong>r alternatieven’ verbannen.<br />

De opperste verwarr<strong>in</strong>g wordt vooral gevoed en <strong>in</strong> stand gehou<strong>de</strong>n door <strong>de</strong> farma die er al<br />

<strong>de</strong>cennia garen bij sp<strong>in</strong>t. Dat maakte <strong>de</strong> discussie rond <strong>de</strong> zeldzame erfelijke (genetische)<br />

ziekte van Pompe weer eens pijnlijk dui<strong>de</strong>lijk. Moeten <strong>de</strong> ongeveer 100 Pompe-patiënten <strong>in</strong><br />

Ne<strong>de</strong>rland medicijnen krijgen voor jaarlijks zo’n 30 miljoen euro? Natuurlijk kun je <strong>de</strong>ze<br />

patiënten niet <strong>in</strong> <strong>de</strong> kou laten staan, maar zijn er geen alternatieven om ze te helpen?<br />

Huub Schellekens, hoogleraar Medische Biotechnologie en lid van het College ter Beoor<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g<br />

van Geneesmid<strong>de</strong>len (CBG) neemt <strong>in</strong> De Volkskrant (11 augustus, 2012) geen blad voor <strong>de</strong><br />

mond en beschuldigt <strong>de</strong> farma van misbru<strong>ik</strong> van het patentrecht, óók waar het gaat om <strong>de</strong><br />

zogeheten weesmedicijnen, zoals die voor <strong>de</strong> kle<strong>in</strong>e groep van Pompe-patiënten. De prijs is<br />

exorbitant hoog. ‘Eigenlijk kosten ze geen drol’, aldus Schellekens. Om<strong>dat</strong> het om een kle<strong>in</strong>e<br />

selecte, goed <strong>in</strong> kaart gebrachte groep patiënten gaat, hoeft er nauwelijks patiëntenon<strong>de</strong>rzoek<br />

plaats te v<strong>in</strong><strong>de</strong>n en ook geen market<strong>in</strong>g en promotie. Bij <strong>de</strong> ontw<strong>ik</strong>kel<strong>in</strong>g van medicijnen zijn<br />

dit <strong>de</strong> kostenmakers. Concurrentie is er ook niet. Schellekens rekent voor <strong>de</strong> werkzame stof<br />

(20 gram eiwit per jaar) zo’n 200 euro.<br />

Schellekens vervolgt: ‘Het is <strong>de</strong> belon<strong>in</strong>g voor gebakken lucht die zo’n fabr<strong>ik</strong>ant exclusief<br />

mag leveren. Hetzelf<strong>de</strong> verhaal geldt trouwens voor <strong>de</strong> biologische medicijnen voor kankerpatiënten<br />

en mensen met chronische ziekten.’ Patenten en octrooien zijn er <strong>in</strong> zijn visie om<br />

<strong>in</strong>novatie te stimuleren. Maar <strong>de</strong> farma misbru<strong>ik</strong>t ze door bij het verlopen van een patent<br />

<strong>de</strong>ze met behulp van kle<strong>in</strong>e wijzig<strong>in</strong>gen te verlengen, zo<strong>dat</strong> <strong>de</strong> alleenverkoop gehandhaafd<br />

blijft. Wordt het farmaceutische, patenteerbare traject <strong>in</strong>geslagen, dan wordt zo’n ziekte<br />

behan<strong>de</strong>ld door een nagemaakt enzym als vervanger <strong>in</strong> te spuiten <strong>dat</strong> te patenteren valt.<br />

Een Pompe- patiënt kan <strong>dat</strong> enzym zelf niet aanmaken vanwege het <strong>de</strong>fecte gen.<br />

Bestaat er een orthomoleculaire behan<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g voor <strong>de</strong> ziekte van Pompe? Zeker, maar <strong>de</strong>ze<br />

therapie schiet te kort. Maar <strong>dat</strong> geldt ook voor <strong>de</strong> effectiviteit van <strong>de</strong> enzymvervangen<strong>de</strong><br />

therapie. Een werkgroep van Amer<strong>ik</strong>aanse experts publiceer<strong>de</strong> <strong>in</strong> 2006 richtlijnen voor<br />

therapie van <strong>de</strong> ziekte van Pompe: een eiwitrijk dieet, al of niet samen met het am<strong>in</strong>ozuur<br />

alan<strong>in</strong>e of <strong>de</strong> zogeheten BCAA's (vertakte essentiële am<strong>in</strong>ozuren), zoals isoleuc<strong>in</strong>e, val<strong>in</strong>e<br />

en vooral leuc<strong>in</strong>e. Een typisch orthomoleculaire behan<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g die relatief we<strong>in</strong>ig kost.<br />

Bij mij rijst <strong>de</strong> vraag: waarom wordt bij <strong>de</strong>ze stofwissel<strong>in</strong>gsziekten nauwelijks iets met<br />

voed<strong>in</strong>g en voed<strong>in</strong>gssupplementen gedaan? Al was het ter on<strong>de</strong>rsteun<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> enzymvervangen<strong>de</strong><br />

therapie. Er is maar één conclusie: <strong>de</strong>rgelijk on<strong>de</strong>rzoek loont niet. Oók niet<br />

voor Schellekens. Dit is geen verwijt, maar <strong>de</strong> constater<strong>in</strong>g van een feit.<br />

Schellekens klaagt <strong>dat</strong> <strong>de</strong> politiek absoluut geen belangstell<strong>in</strong>g heeft voor <strong>de</strong> problematiek<br />

rond gepatenteer<strong>de</strong> medicijnen. Ook zijn eigen partij, <strong>de</strong> Partij van <strong>de</strong> Arbeid, niet.<br />

Schellekens: ‘Ik probeer het echt, maar om <strong>de</strong> een of an<strong>de</strong>re re<strong>de</strong>n slaat het on<strong>de</strong>rwerp niet<br />

aan. Het spijt me’, zegt hij berustend <strong>tegen</strong> De Volkskrant. Maar het lijkt me <strong>dat</strong> Schellekens<br />

ook <strong>de</strong> hand <strong>in</strong> eigen boezem kan steken. Hij is als hoogleraar medische biotechnologie als<br />

geen an<strong>de</strong>r <strong>in</strong>hou<strong>de</strong>lijk op <strong>de</strong> hoogte. Vooral hij zou <strong>de</strong> betekenis van het orthomoleculaire<br />

pr<strong>in</strong>cipe op zijn juiste waar<strong>de</strong> moeten kunnen schatten. Maar óók Schellekens draait mee <strong>in</strong><br />

<strong>de</strong> tredmolen en stapt er niet uit. Ook hij helpt <strong>de</strong> afhankelijkheid van misbru<strong>ik</strong>te patenten<br />

en geldstromen <strong>in</strong> stand te hou<strong>de</strong>n.<br />

Dr. Gert Schuitemaker<br />

24 25


Oploss<strong>in</strong>g<br />

‘Stevia verslaat <strong>de</strong> su<strong>ik</strong>erlobby’.<br />

Dat is <strong>de</strong> oploss<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> puzzel <strong>in</strong><br />

Uitzicht 2012/05. E<strong>in</strong><strong>de</strong>lijk! Zo’n 20 jaar<br />

gele<strong>de</strong>n was stevia <strong>in</strong> <strong>de</strong> natuurw<strong>in</strong>kel<br />

gewoon te koop. Toen werd het <strong>in</strong>eens<br />

verbo<strong>de</strong>n. Het was ‘niet wetenschappelijk<br />

bewezen’ <strong>dat</strong> het gezond was. Wel<br />

wisten we allang <strong>dat</strong> geraff<strong>in</strong>eer<strong>de</strong> su<strong>ik</strong>er<br />

het ‘witte gif’ was, Om<strong>dat</strong> er geen<br />

m<strong>in</strong>eralen en vitam<strong>in</strong>en meer <strong>in</strong>zitten,<br />

gaan <strong>de</strong>ze su<strong>ik</strong>ers <strong>de</strong> hulpstoffen uit het<br />

lichaam roven om zichzelf af te breken.<br />

Hierdoor krijgt men een tekort aan <strong>de</strong>ze<br />

hulpstoffen voor het door onze levenswijze<br />

zwaar belaste zenuwstelsel, <strong>dat</strong><br />

dus on<strong>de</strong>rvoed raakt. “Het gebru<strong>ik</strong> van<br />

<strong>in</strong>dustriesu<strong>ik</strong>er (…) heeft het zenuwstelsel<br />

totaal verzwakt”, toont Jan Dries<br />

aan. De stijg<strong>in</strong>g van zenuwkwalen, emotionele<br />

aandoen<strong>in</strong>gen, geestesziekten<br />

heeft zeker te maken met <strong>de</strong> hoge su<strong>ik</strong>erconsumptie.<br />

Het gebru<strong>ik</strong> van su<strong>ik</strong>er<br />

leidt op termijn tot tekorten aan vitam<strong>in</strong>e<br />

A, B, C, D, calcium, magnesium,<br />

chroom, selenium, z<strong>in</strong>k, enz. Momenteel<br />

verovert <strong>de</strong> plantaardige zoetstof stevia<br />

<strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse su<strong>ik</strong>er­ en zoetstoffenmarkt<br />

<strong>in</strong> hoog tempo. De voor<strong>de</strong>len zijn<br />

dan ook niet ger<strong>in</strong>g. Pure stevia is extreem<br />

zoet, bevat geen calorieën en<br />

koolhydraten en is veilig <strong>in</strong> gebru<strong>ik</strong> bij<br />

diabetes. Een zoetstof met zoveel positieve<br />

eigenschappen, daar zit vast een<br />

luchtje aan. Maar niets is m<strong>in</strong><strong>de</strong>r waar.<br />

Uit on<strong>de</strong>rzoeken blijkt <strong>dat</strong> stevia veilig<br />

is voor consumptie en daarom e<strong>in</strong><strong>de</strong>lijk<br />

ook <strong>in</strong> Ne<strong>de</strong>rland op <strong>de</strong> markt is toegelaten.<br />

Diverse fabr<strong>ik</strong>anten voegen stevia<br />

toe aan haar producten om ze zo een<br />

‘gezond’ imago te geven. Dus lieve mensen:<br />

stevia en laat alle an<strong>de</strong>re zoetstoffen<br />

<strong>in</strong> <strong>de</strong> schappen liggen!<br />

De prijzen gaan naar <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> w<strong>in</strong>naars:<br />

1e prijs: Mevr. van Weert<br />

2e prijs: Dhr. <strong>de</strong> Vries, Kollum<br />

3e prijs: Mevr. Heer<strong>in</strong>ga, Gron<strong>in</strong>gen.<br />

De <strong>in</strong>zend<strong>dat</strong>um voor <strong>de</strong> puzzel <strong>in</strong> Uitzicht<br />

2012/8 sluit 10 november 2012.<br />

LET OP! Het <strong>in</strong>zen<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> oploss<strong>in</strong>g<br />

is alleen mogelijk door: overschrijv<strong>in</strong>g<br />

van tenm<strong>in</strong>ste € 1,­ op ING reken<strong>in</strong>g<br />

6189, t.n.v. Moermanverenig<strong>in</strong>g te<br />

Alphen aan <strong>de</strong>n Rijn. Vermeld uw<br />

oploss<strong>in</strong>g on<strong>de</strong>r me<strong>de</strong><strong>de</strong>l<strong>in</strong>gen.<br />

Gert Tretmans<br />

Tu<strong>in</strong>vaas 16<br />

7609 ZT Almelo<br />

tel. (0546) 56 94 11.<br />

E­mail: gjwtretmans@gmail.com<br />

Kruiswoordraadsel Uitzicht<br />

Horizontaal:<br />

1. par exemple 3. vaan<strong>de</strong>l 6. etenberei<strong>de</strong>r 9. toeslaa<strong>de</strong> val 12. Noord­Holland<br />

14. <strong>in</strong> or<strong>de</strong> 16. geluid van een ezel 17. slordige vrouw 19. spil 20. afgemat 21. toespraak<br />

23. eeuwige stad 25. on<strong>de</strong>rwerp 27. stad <strong>in</strong> Zwitserland 28. Ne<strong>de</strong>rlandse<br />

zeeheld 30. steen 31. lof 33. belemmer<strong>in</strong>g 34. <strong>de</strong>el van een schip 36. bezittelijk<br />

voornaamwoord 38. on<strong>de</strong>rricht 39. voegwoord 40. specerij 42. kled<strong>in</strong>gmaat<br />

44. neon 45. <strong>de</strong>lfstof 46. e<strong>de</strong>lman 48. schop 50. bijbelse figuur 51. voortbeweg<strong>in</strong>gsorgaan<br />

van een vis 52. sterkedrank 54. meisjesnam 57. vrouwelijk roofdier 59. bijbelse<br />

figuur 62. en personne 64. <strong>de</strong> draad losmaken 66. hetzelf<strong>de</strong> 68. per persoon<br />

69. kartonnen omslag 71. getroffen 72. onbegroeid 73. voorkeur 74. geweldig 76.<br />

snelle loop 78. eventueel 79. visbeen 81. vervelend wezen 82. plaats <strong>in</strong> Italië<br />

83. Spaanse prov<strong>in</strong>cie 85. kist van open latwerk 86. visgerei 87. zangnoot<br />

88. manusje­van­alles 90. kle<strong>in</strong> k<strong>in</strong>d 92. onheilsgod<strong>in</strong> 93. titel 94. gemeen 95. vat<br />

96. jongensnaam 97. <strong>de</strong> oudste.<br />

Verticaal:<br />

1. afbeeld<strong>in</strong>g 2. plaats <strong>in</strong> België 4. Ch<strong>in</strong>ese munt 5. bloeiwijze 6. grondsoort<br />

7. on<strong>de</strong>rofficier 8. gewricht 10. jong schaap 11. boom 12. sch<strong>ik</strong>god<strong>in</strong>nen 13. handvat<br />

15. bijbelse figuur 17. vies 18. moeilijk te openen 20. bloem 22. emeritus<br />

24. berggeel 26. watervogel 27. broe<strong>de</strong>r 29. plezier 32. elite 34. heerlijk 37. rustplaats<br />

40. dagblad 41. uit een nalatenschap verkrijgen 42. overdreven zucht 43. dun<br />

45. een en an<strong>de</strong>r 47. houd<strong>in</strong>g 49. geneesmid<strong>de</strong>l 53. menens 55. maatstaf 56. papegaai<br />

57. vertrouwd 58. <strong>de</strong>el van <strong>de</strong> huid 59. grav<strong>in</strong> van Holland 60. European<br />

61. opvallend knappe vrouw 63. roofdier 66. vervelen<strong>de</strong> 67. verdragsorganisatie<br />

68. kletspraatjes 70. sterkedrank 73. vreem<strong>de</strong> munt 75. rhenium 77. har<strong>de</strong> vrucht<br />

78. enthousiasme 80. godsdienst 82. beweg<strong>in</strong>g van kou<strong>de</strong> 84. voor<strong>de</strong>el 87. famililielid<br />

89. en omstreken 90. karaat.<br />

Als u <strong>de</strong> hele puzzel hebt <strong>in</strong>gevuld, kunt u ook <strong>de</strong> rest van <strong>de</strong> puzzel oplossen.<br />

U leest dan tevens <strong>de</strong> uite<strong>in</strong><strong>de</strong>lijke oploss<strong>in</strong>g.<br />

is het tijdschrift van MMV Natuurlijke<br />

kankerpreventie en On<strong>de</strong>rsteunen<strong>de</strong><br />

therapieën. Het verschijnt tien keer per<br />

jaar en wordt gratis aan <strong>de</strong> le<strong>de</strong>n van <strong>de</strong><br />

verenig<strong>in</strong>g besch<strong>ik</strong>baar gesteld.<br />

Verantwoord<strong>in</strong>g<br />

De redactie van Uitzicht en het bestuur<br />

van MMV brengen <strong>de</strong> <strong>in</strong>houd ter kennis en<br />

beoor<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g; zij aanvaar<strong>de</strong>n geen verantwoor<strong>de</strong>lijkheid<br />

voor <strong>de</strong> toepass<strong>in</strong>g ervan.<br />

Overname van art<strong>ik</strong>elen door <strong>de</strong>r<strong>de</strong>n is<br />

uitsluitend toegestaan met schriftelijke<br />

toestemm<strong>in</strong>g vooraf. Redactie en bestuur<br />

behou<strong>de</strong>n zich het recht voor zon<strong>de</strong>r opgave<br />

van re<strong>de</strong>nen teksten, advertenties en te<br />

beantwoor<strong>de</strong>n vragen te weigeren.<br />

E<strong>in</strong>dredactie<br />

Cor van Gron<strong>in</strong>gen<br />

Me<strong>de</strong>werkers aan dit nummer:<br />

Drs. Bob Hornstra, arts<br />

Riëtte Janssen<br />

Jan van Kl<strong>in</strong>ken<br />

Arjan van Laar<br />

Hans Nieuwstad<br />

Petra Pronk<br />

Dr. Gert Schuitemaker<br />

Dr. Hans Stoop<br />

Fotografie<br />

Stef Breukel e.a.<br />

Redactiecommissie<br />

Truus Harts<strong>in</strong>k<br />

Dr. Hans Stoop<br />

Cor van Gron<strong>in</strong>gen<br />

Redactieadres<br />

Redactie Uitzicht<br />

Hof van Azuur 30<br />

2614 TB Delft<br />

Advertenties<br />

Advertentiemogelijkhe<strong>de</strong>n<br />

en tarieven kunnen wor<strong>de</strong>n<br />

aangevraagd bij:<br />

J.P.H. Geraats<br />

Louis Regoutstraat 36<br />

6006 LL Weert<br />

Telefoon (0495) 53 22 20<br />

Inschrijv<strong>in</strong>g<br />

Uitzicht ISSN 0169­9938<br />

Uitzicht op <strong>in</strong>ternet<br />

www.moermanverenig<strong>in</strong>g.nl<br />

E-mail: <strong>in</strong>fo@moermanverenig<strong>in</strong>g.nl<br />

Kopij volgend nummer:<br />

Magaz<strong>in</strong>e 9/2012<br />

vóór 13 oktober 2012<br />

colofon<br />

Korte berichten<br />

Nieuwe Le<strong>de</strong>ndag: 24 november <strong>in</strong> Baarn<br />

Voor <strong>de</strong> jaarlijkse ontmoet<strong>in</strong>gsdag voor<br />

nieuwe le<strong>de</strong>n die <strong>in</strong> maart 2012 werd<br />

gehou<strong>de</strong>n <strong>in</strong> Het Brandpunt <strong>in</strong> Baarn,<br />

moesten <strong>nog</strong>al wat mensen teleurgesteld<br />

wor<strong>de</strong>n. De belangstell<strong>in</strong>g was zo<br />

groot <strong>dat</strong> ze lang niet allemaal een plekje<br />

<strong>in</strong> <strong>de</strong> zaal kon<strong>de</strong>n krijgen. Om die re<strong>de</strong>n<br />

komt er op 24 november <strong>nog</strong>maals<br />

een Nieuwe Le<strong>de</strong>ndag. Het programma<br />

biedt ook nu on<strong>de</strong>r meer boeien<strong>de</strong> lez<strong>in</strong>gen<br />

van diëtist Riëtte Janssen en <strong>de</strong><br />

arts/schrijver Hans Moolenburgh. Het<br />

wordt een dag vol ontmoet<strong>in</strong>gen en <strong>in</strong>formatie.<br />

M<strong>in</strong><strong>de</strong>r stress door lachen<br />

Lachen is gezond om<strong>dat</strong> je m<strong>in</strong><strong>de</strong>r lichamelijke<br />

stress ervaart. Zelfs als je<br />

niét blij bent en toch lacht, treedt <strong>dat</strong> effect<br />

op, zo blijkt uit on<strong>de</strong>rzoek van <strong>de</strong><br />

University of Kansas. In <strong>de</strong> studie moesten<br />

<strong>de</strong> <strong>de</strong>elnemers allerlei stressvolle<br />

opdrachten uitvoeren. Een <strong>de</strong>el van<br />

hen <strong>de</strong>ed dit met een oprechte lach, een<br />

<strong>de</strong>el van <strong>de</strong> mensen keek neutraal en<br />

een <strong>de</strong>el van hen had een nep­lach (bij<br />

Workshop <strong>in</strong> Beekbergen zaterdag 27 oktober<br />

Na het succes van <strong>de</strong> workshop op zaterdag<br />

4 augustus jl. wil Klazien van <strong>de</strong>r<br />

Toorren­Deutekom (MMV kookdocente<br />

en ambassa<strong>de</strong>ur) bij Marrys Bloemen­<br />

en Krui<strong>de</strong>nhuis <strong>in</strong> Beekbergen op zaterdag<br />

27 oktober een vergelijkbare workshop<br />

hou<strong>de</strong>n met als thema:<br />

‘Immuunsysteem versterken<strong>de</strong> oorspronkelijke<br />

voed<strong>in</strong>g’. Deze workshop is<br />

vooral bedoeld voor hen die niet meer<br />

kon<strong>de</strong>n <strong>de</strong>elnemen op 4 augustus. Natuurlijk<br />

zijn ook an<strong>de</strong>ren welkom. De<br />

workshop gaat <strong>de</strong>f<strong>in</strong>itief door met m<strong>in</strong>imaal<br />

10 <strong>de</strong>elnemers; er kunnen er<br />

maximaal 15 <strong>de</strong>elnemen.<br />

Om 10.00 uur willen we starten met koffie<br />

of thee met iets lekkers erbij. Marry<br />

Foelkel, Han en Klazien van <strong>de</strong>r Toorren<br />

De bijeenkomst wordt ook dit keer gehou<strong>de</strong>n<br />

<strong>in</strong> Het Brandpunt <strong>in</strong> Baarn en<br />

beg<strong>in</strong>t om 10.00 uur. De zaal is om 09.30<br />

uur open. Aanmel<strong>de</strong>n bij het Centraal<br />

Bureau Moermanverenig<strong>in</strong>g <strong>in</strong> Alphen<br />

aan <strong>de</strong>n Rijn. Dat kan per telefoon<br />

(0172) 49 79 44 maar het is voor <strong>de</strong> adm<strong>in</strong>istratieve<br />

verwerk<strong>in</strong>g van uw aanmeld<strong>in</strong>g<br />

het makkelijkst als u <strong>dat</strong> per email<br />

doet: <strong>in</strong>fo@moermanverenig<strong>in</strong>g.nl<br />

hen werd <strong>de</strong> lach geforceerd via een<br />

stokje <strong>in</strong> <strong>de</strong> mond).<br />

Vervolgens keken <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoekers of<br />

het bewustzijn beïnvloed wordt als<br />

mensen lachen tij<strong>de</strong>ns een opdracht vol<br />

stress. Zo werd on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re hun hartslag<br />

gemeten. Het bleek <strong>dat</strong> <strong>de</strong> lachen<strong>de</strong><br />

<strong>de</strong>elnemers, vooral <strong>de</strong>genen die oprecht<br />

lachten, een lagere hartslag had<strong>de</strong>n na<br />

een stressvolle situatie.<br />

zullen een toelicht<strong>in</strong>g geven op <strong>de</strong> producten<br />

die door Klazien zijn bereid. De<br />

<strong>de</strong>elnemers kunnen <strong>de</strong> recepten met<br />

een toelicht<strong>in</strong>g over het belang van diverse<br />

<strong>in</strong>grediënten mee naar huis nemen.<br />

De workshop wordt omstreeks<br />

14.00 uur afgesloten.<br />

De kosten zijn € 20,­. Dit bedrag gaarne<br />

overmaken vóór 13 oktober 2012 op ING<br />

(giro)reken<strong>in</strong>g 5403314 t.n.v. Klazien<br />

van <strong>de</strong>r Toorren­Deutekom. Voor na<strong>de</strong>re<br />

<strong>in</strong>formatie en/of opgave (graag met<br />

naam, adres, telefoon en e­mailadres):<br />

Klazien van <strong>de</strong>r Toorren­Deutekom,<br />

Me<strong>in</strong>sstraat 110, 3862 AE Nijkerk (Gld),<br />

telefoon (06) 10 12 84 08 of (033) 844 29<br />

95 (bei<strong>de</strong> met voicemail),<br />

E­mail: j.toorren@upcmail.nl .<br />

26 27


De Roo<strong>de</strong> Roos B.V.<br />

Magazijn voor orthomoleculaire voed<strong>in</strong>g<br />

Deze keer een an<strong>de</strong>re selectie van<br />

producten, welke door “De Roo<strong>de</strong> Roos<br />

B.V.” geleverd kunnen wor<strong>de</strong>n.<br />

Hierdoor krijgt u een <strong>in</strong>zicht van ons ruime<br />

assortiment, van meer dan 3500 producten<br />

en 80 leveranciers.<br />

Bestellen bij De Roo<strong>de</strong> Roos B.V.<br />

Alle producten wor<strong>de</strong>n <strong>in</strong> pr<strong>in</strong>cipe geleverd<br />

met een kort<strong>in</strong>g van max. 25% ten opzichte<br />

van <strong>de</strong> adviesprijs. Om te bestellen kunt u<br />

gebru<strong>ik</strong> maken van <strong>de</strong> lijst die hiernaast is<br />

afgedrukt. Eventueel kunt u eerst een<br />

fotokopie maken. Onze volledige catalogus<br />

is op aanvraag verkrijgbaar.<br />

Uw schriftelijke bestell<strong>in</strong>g kunt u naar onze<br />

postbus sturen. Vervolgens laten wij <strong>de</strong><br />

bestell<strong>in</strong>g door TNT-Post bij u thuis<br />

bezorgen.<br />

Ook kunt u ons gratis naamnummer<br />

0800-ROODEROOS (0800-7663376)<br />

gebru<strong>ik</strong>en.<br />

Internetgebru<strong>ik</strong>ers kunnen een e-mail<br />

versturen naar or<strong>de</strong>rs@<strong>de</strong>roo<strong>de</strong>roos.com of<br />

direct bestellen via onze webw<strong>in</strong>kel op<br />

www.<strong>de</strong>roo<strong>de</strong>roos.com<br />

Vanaf nu biedt De Roo<strong>de</strong> Roos u <strong>de</strong><br />

mogelijkheid uw bestell<strong>in</strong>gen te betalen via<br />

doorlopen<strong>de</strong> machtig<strong>in</strong>g voor automatische<br />

<strong>in</strong>casso.<br />

Een machtig<strong>in</strong>gskaart hiervoor kunt u<br />

opvragen via onze website:<br />

www.<strong>de</strong>roo<strong>de</strong>roos.com/machtigen<br />

Prijswijzig<strong>in</strong>gen voorbehou<strong>de</strong>n<br />

Vermeld hier uw<br />

adresgegevens:<br />

Uw naam: (Dhr/Mevr):<br />

Adres:<br />

Postco<strong>de</strong> & Woonpl.:<br />

Telefoonnummer:<br />

Nr<br />

205 Multi vit.& m<strong>in</strong>eralen (240 tab)<br />

268 Bio-Qu<strong>in</strong>on Q10 Super 30 mg (150 caps)<br />

547 BioSil (30 ml)<br />

Advertentie<br />

586 MaxEPA (100 softgels)<br />

1388 MultiVit Basic (module 1) (90 vcaps)<br />

2308 DHA 250 (120 caps)<br />

2836 MetaRelax (90 tab)<br />

2999 Eye Q 500 mg (210 caps)<br />

3273 Lignan Flax Oil Complex (473 ml)<br />

3402 Optimal Prenatal DHA Formula (60 softgel<br />

3492 Bio Bran MGN3 250 mg (50 tab)<br />

3588 Symbioflor 1 (50 ml)<br />

3654 Prostaatformule (60 tab)<br />

3924 MagAsorb 150 mg (<strong>Magnesium</strong> als Citraat<br />

4084 Women's Mood (30 caps)<br />

4105 Levertraan Forte (60 softgels)<br />

Plant<strong>in</strong>a<br />

Postbus 16035<br />

2500 BA Den Haag<br />

Telefoon 070-3010701<br />

Fax 070-3010707<br />

Fabr<strong>ik</strong>ant<br />

Pharma Nord<br />

Bio M<strong>in</strong>erals<br />

Cardio Vasc. Res.<br />

Alfytal<br />

Now Foods<br />

Metagenics<br />

Spr<strong>in</strong>gfield<br />

Barlean's<br />

M<strong>in</strong>ami Nutrition<br />

Medpro<br />

Energetica Nat.<br />

Best Choice<br />

Lamberts<br />

Care For Women<br />

Bonusan<br />

4126 Coriolus Versicolor-extract 750 mg (90 cap AOV<br />

4398 Active Biodream (800 gram)<br />

4456 Spirul<strong>in</strong>a (180 tab)<br />

4617 Solidago Complex T<strong>in</strong>ctuur (50 ml)<br />

4630 Co Enzyme Q10 with MCT (60 vcaps)<br />

4646 Super Greens (220 gram)<br />

4754 Bio Nutriënt l-Tryptofaan (60 vcaps)<br />

5400 Vitam<strong>in</strong>e D3 15 mcg (90 softgel)<br />

5696 Luchtweg Formule (60 vcaps)<br />

5861 Delima Fem<strong>in</strong><strong>in</strong> (10 ovula)<br />

5878 Glucosam<strong>in</strong>e Summum (120 tab)<br />

6096 CalAsorb (180 tab)<br />

6097 Salvestrol Prostaat (60 caps)<br />

6213 Elke Dag (90 tab)<br />

6599 True Superfood (400 gram)<br />

Lidmaatschap nr.:<br />

Geboorte<strong>dat</strong>um:<br />

E-Mailadres:<br />

Biodream<br />

Marcus Rohrer<br />

Zonnegoud<br />

Viridian<br />

VitaKruid<br />

CellCare<br />

Bonusan<br />

VitOrtho<br />

Pekana<br />

Supplemed<br />

Lamberts<br />

Vitals<br />

Vitals<br />

Vitals<br />

(evt.) voorschrift van:<br />

Normaal<br />

€ 98,75<br />

€ 46,50<br />

€ 30,50<br />

€ 37,00<br />

€ 20,75<br />

€ 38,25<br />

€ 23,99<br />

€ 36,95<br />

€ 19,95<br />

€ 28,50<br />

€ 65,00<br />

€ 13,60<br />

€ 11,50<br />

€ 12,20<br />

€ 19,95<br />

€ 9,00<br />

€ 31,70<br />

€ 45,00<br />

€ 13,32<br />

€ 11,59<br />

€ 37,25<br />

€ 46,70<br />

€ 21,90<br />

€ 11,00<br />

€ 19,95<br />

€ 14,90<br />

€ 35,90<br />

€ 27,50<br />

€ 39,95<br />

€ 49,95<br />

€ 65,00<br />

Le<strong>de</strong>n<br />

€ 74,06<br />

€ 34,87<br />

€ 22,88<br />

€ 27,75<br />

€ 18,68<br />

€ 28,69<br />

€ 17,99<br />

€ 27,71<br />

€ 14,96<br />

€ 21,38<br />

€ 58,50<br />

€ 10,88<br />

€ 8,63<br />

€ 9,15<br />

€ 14,96<br />

€ 6,75<br />

€ 23,78<br />

€ 36,00<br />

€ 11,32<br />

€ 8,69<br />

€ 29,80<br />

€ 39,70<br />

€ 17,52<br />

€ 8,25<br />

€ 14,96<br />

€ 11,18<br />

€ 26,92<br />

€ 20,62<br />

€ 29,96<br />

€ 37,46<br />

€ 48,75<br />

Deze boeken kunt u bestellen<br />

bij <strong>de</strong> Moermanverenig<strong>in</strong>g.<br />

Wilt u één of meer<strong>de</strong>re boeken<br />

toegestuurd krijgen, geef dan op<br />

uw bankoverschrijv<strong>in</strong>g het juiste<br />

bedrag en <strong>de</strong> titels van <strong>de</strong><br />

gewenste boeken. Geen geld<br />

opsturen!<br />

Het gironummer waarop u<br />

kunt bestellen is: 355.999 t.n.v.<br />

De Moermanverenig<strong>in</strong>g<br />

Postbus 508<br />

2400 AM Alphen aan <strong>de</strong>n Rijn.<br />

De prijzen zijn <strong>in</strong>clusief verzendkosten<br />

b<strong>in</strong>nen Ne<strong>de</strong>rland.<br />

Daarbuiten wordt € 3,50 extra<br />

berekend.<br />

Gezond leven<br />

Gezond blijven<br />

Boekenlijst<br />

01. Dr. Moerman, een weg tot genez<strong>in</strong>g,<br />

C. van Gron<strong>in</strong>gen en A. Ronhaar € 11,30<br />

02. U kunt meer dan u <strong>de</strong>nkt, aanvullen<strong>de</strong> maatregelen om<br />

kanker te helpen voorkomen en genezen, Hans Moolenburgh sr. € 25,00<br />

09. Verhütung und Heilung von Krebs, Jac. Landman € 6,80<br />

10. Die Moerman­Krebs­Diät, E. Wannee­Immerzeel € 6,80<br />

17. A solution to the Cancer Problem € 7,95<br />

24. Kookboek, Lia v.d. Geest en Lydia Sleutel € 7,95<br />

28. De actuele voed<strong>in</strong>gstabel, wat zit waar <strong>in</strong>? € 9,50<br />

29. Retrospectief on<strong>de</strong>rzoek naar <strong>de</strong> effectiviteit van € 20,40<br />

<strong>de</strong> Moermantherapie<br />

37. Het Gou<strong>de</strong>n boekje voor <strong>de</strong> Gezondheid, G.E. Schuitemaker € 12,50<br />

Voor meer boeken van <strong>de</strong> heer Schuitemaker zie:<br />

www.gezon<strong>de</strong>boeken.nl<br />

41. Bondgenoot, autobiografie van een immuuncel, Henk Fransen € 12,75<br />

42. De helen<strong>de</strong> factor, Bob Th. Hornstra € 16,50<br />

44. Voed je goed, voel je goed, Monique van <strong>de</strong>n Assum € 4,95<br />

45. Dvd ‘Geef ziekte geen kans, eet en leef gezond’, Kees Braam € 6,95<br />

Koopt u onze verrass<strong>in</strong>gstas! Met <strong>in</strong> ie<strong>de</strong>r geval <strong>de</strong> complete jaaruitgave<br />

van Uitzicht 2011. Leuke hebbed<strong>in</strong>getjes en heel veel <strong>in</strong>formatie!<br />

Een gezond en prachtig ca<strong>de</strong>au om weg te geven. € 15,00<br />

Advertentie Advertentie<br />

10% kort<strong>in</strong>g bij <strong>de</strong><br />

Roo<strong>de</strong> Roos<br />

Een leven lang vitaal!<br />

Advertentie 1/4<br />

Fyto­Life<br />

Squalene is een bijzon<strong>de</strong>re stof die<br />

zowel <strong>in</strong> het menselijk lichaam als <strong>in</strong> <strong>de</strong><br />

natuur wordt aangemaakt. Het behoort<br />

tot een speciale groep antioxidanten,<br />

<strong>de</strong> zogenaam<strong>de</strong> isoprenoï<strong>de</strong>n en<br />

wordt uit <strong>de</strong> levertraan van <strong>de</strong> diepzee<br />

dogfish verkregen. Squalene heeft het<br />

vermogen om zuurstof toe te voegen aan<br />

<strong>de</strong> menselijke cel. Hierdoor beschermt<br />

het <strong>de</strong> cellen waardoor het lichaam<br />

wordt behoed voor <strong>de</strong> ziekmaken<strong>de</strong><br />

moleculen. Issho Genki® Squalene iP6<br />

is een veelzijdig, natuurlijk en zuiver<br />

voed<strong>in</strong>gssupplement <strong>dat</strong> uw lichaam<br />

weer <strong>in</strong> balans brengt.<br />

Versnelt herstel<br />

Toename<br />

energie, vitaliteit<br />

en uithoud<strong>in</strong>gsvermogen<br />

Beschermt <strong>tegen</strong><br />

vroegtijdige<br />

verou<strong>de</strong>r<strong>in</strong>g van<br />

<strong>de</strong> huid<br />

Beschermt tij<strong>de</strong>ns<br />

chemotherapie en<br />

bestral<strong>in</strong>g<br />

Beschermt cellen<br />

en weefsels<br />

Fyto-Life<br />

van Hogendorpple<strong>in</strong> 28<br />

5051 SR Goirle<br />

T: +31 (0) 13 534 6437<br />

F: +31 (0) 13 530 2247<br />

E: <strong>in</strong>fo@fyto-life.nl<br />

W: www.fyto-life.nl<br />

www.isshogenki.com<br />

Advertentie 1/4<br />

Vitazyme<br />

28 29


algemene <strong>in</strong>formatie<br />

De Moermanverenig<strong>in</strong>g voor natuurlijke kankerbe<strong>strijd</strong><strong>in</strong>g stelt zich ten doel welzijn en belangen te<br />

behartigen van patiënten die met <strong>de</strong> Moermantherapie wor<strong>de</strong>n behan<strong>de</strong>ld, en zoveel mogelijk bekendheid<br />

te geven aan <strong>de</strong>ze therapie ter be<strong>strijd</strong><strong>in</strong>g van kanker.<br />

Bestuur<br />

Vrien<strong>de</strong>lijk verzoek alle post bestemd<br />

voor het bestuur te zen<strong>de</strong>n aan:<br />

Postbus 508<br />

2400 AM Alphen aan <strong>de</strong>n Rijn<br />

Voorzitter:<br />

Dave Schut<br />

Eef<strong>de</strong><br />

Secretaris:<br />

Johan Klumpenaar<br />

Presi<strong>de</strong>nt Wilsonlaan 33<br />

4334 GB Mid<strong>de</strong>lburg<br />

Telefoon: (0118) 63 59 89<br />

E­mail: johanklumpenaar@xs4all.nl<br />

Penn<strong>in</strong>gmeester:<br />

Nico Sleeuwenhoek<br />

De Eendracht 20<br />

2614 LX Delft<br />

Telefoon (015) 2562921<br />

E­mail:<br />

nico.sleeuwenhoek@hotmail.com<br />

Market<strong>in</strong>g:<br />

Sietze Blom<br />

Buitenom 1<br />

8314 AM Bant<br />

Telefoon: (0527) 26 18 25<br />

E­mail: <strong>in</strong>fo@sieblo.com<br />

Interne contacten:<br />

Jan Bor<br />

Schoolstraat 1<br />

4221 LR Hoogblokland<br />

Telefoon: (0183) 56 36 28<br />

E­mail: jbor777@xs4all.com<br />

Jan Meijer<strong>in</strong>k<br />

De Bese 2<br />

7722 PD Dalfsen<br />

Telefoon (0529) 42 71 45<br />

E­mail: jwj.meijer<strong>in</strong>k@gmail.com<br />

Wetenschap en artsencontact:<br />

Hans Stoop<br />

Coehoornstraat 40<br />

4611 KS Bergen op Zoom<br />

Telefoon: (0164) 25 04 61<br />

E­mail: hansstoop@home.nl<br />

Adviseurs:<br />

Cor van Gron<strong>in</strong>gen<br />

Bob Hornstra<br />

Piet Sijpersma<br />

Adm<strong>in</strong>istratie/<br />

algemene <strong>in</strong>formatie<br />

De adm<strong>in</strong>istratie van <strong>de</strong> verenig<strong>in</strong>g<br />

wordt gevoerd door <strong>de</strong> heer<br />

Wim Kul<strong>in</strong>g.<br />

Centraal Bureau:<br />

Postbus 508<br />

2400 AM Alphen aan <strong>de</strong>n Rijn<br />

Telefoon: (0172) 49 79 44 (werkdagen<br />

tussen 09.00 uur en 13.00 uur)<br />

Fax: (0172) 47 06 44<br />

E­mail: <strong>in</strong>fo@moermanverenig<strong>in</strong>g.nl<br />

Aanmeld<strong>in</strong>g nieuwe le<strong>de</strong>n<br />

Schriftelijk bij het Centraal Bureau<br />

of via <strong>de</strong> website.<br />

Lidmaatschap<br />

Nieuwe le<strong>de</strong>n: € 25,­ per kalen<strong>de</strong>r jaar<br />

(automatische <strong>in</strong>casso), € 29,­ per<br />

kalen<strong>de</strong>r jaar (acceptkaart).<br />

Voor Belgische le<strong>de</strong>n m<strong>in</strong>imaal<br />

€ 37,­ (accept € 42,­) op reken<strong>in</strong>g<br />

ING bank 335­0078672­51 t.n.v.<br />

Moerman verenig<strong>in</strong>g.<br />

Voor <strong>de</strong> overige le<strong>de</strong>n <strong>in</strong> Europa<br />

€ 37,­ (accept € 42,­), buiten Europa<br />

€ 42,­ (accept € 47,­). Een kle<strong>in</strong>e<br />

‘overbetal<strong>in</strong>g’ op <strong>de</strong> m<strong>in</strong>imumcontributie<br />

wordt zeer op prijs gesteld.<br />

Contributie giro 42.39.229 t.n.v.<br />

Moermanverenig<strong>in</strong>g te Alphen aan<br />

<strong>de</strong>n Rijn. Opzegg<strong>in</strong>g lidmaatschap:<br />

vóór 1 <strong>de</strong>cember van het lopen<strong>de</strong><br />

jaar. Adm<strong>in</strong>istratiekosten: € 3,50<br />

wanneer een her<strong>in</strong>ner<strong>in</strong>g gestuurd<br />

moet wor<strong>de</strong>n.<br />

Losse nummers Uitzicht<br />

Losse nummers kunnen (na)besteld<br />

wor<strong>de</strong>n à € 5,25 per exemplaar.<br />

Dit kan schriftelijk of telefonisch bij<br />

het Centraal Bureau.<br />

Internet<br />

www.moermanverenig<strong>in</strong>g.nl<br />

E­mail: <strong>in</strong>fo@moermanverenig<strong>in</strong>g.nl<br />

Patiëntenvoorlicht<strong>in</strong>g<br />

Telefoon: 088­2424240 (Infolijn)<br />

Of voor algemene <strong>in</strong>formatie over <strong>de</strong><br />

verenig<strong>in</strong>g: (0172) 49 79 44<br />

Informatie lez<strong>in</strong>gen<br />

en kooklessen<br />

Schriftelijke vragen naar:<br />

Postbus 508<br />

2400 AM Alphen aan <strong>de</strong>n Rijn<br />

Postzegel <strong>in</strong>sluiten.<br />

Klachten van patiënten<br />

Sticht<strong>in</strong>g Klachtrecht AAG (Artsenfe<strong>de</strong>ratie<br />

Additieve Geneeskun<strong>de</strong>)<br />

Vaartstraat 247, 1075 RM Amsterdam<br />

Advertenties Uitzicht<br />

Advertentietarieven kunnen wor<strong>de</strong>n<br />

aangevraagd bij:<br />

J.P.H. Geraats<br />

Louis Regoutstraat 36, 6006 LL Weert<br />

Telefoon: (0495) 53 22 20<br />

E­mail: j.geraats@ziggo.nl<br />

Sticht<strong>in</strong>g Steunfonds<br />

Amnestie<br />

Giro 3290997 t.n.v. <strong>de</strong> Sticht<strong>in</strong>g<br />

Steunfonds Amnestie, Reijerskoop<br />

291, 2771 BL Boskoop of via ING<br />

bank, reken<strong>in</strong>gnummer 67.20.27.240<br />

t.n.v. Sticht<strong>in</strong>g Steunfonds Amnestie<br />

<strong>in</strong> Boskoop.<br />

Bovenstaan<strong>de</strong> reken<strong>in</strong>gnummers van<br />

Sticht<strong>in</strong>g Steunfonds uitsluitend te<br />

gebru<strong>ik</strong>en voor giften.<br />

De sticht<strong>in</strong>g Steunfonds Amnestie is<br />

door <strong>de</strong> Belast<strong>in</strong>gdienst erkend als<br />

algemeen nut beogen<strong>de</strong> <strong>in</strong>stell<strong>in</strong>g<br />

(ANBI), s<strong>in</strong>ds 01­01­2008. Een schenk<strong>in</strong>g<br />

aan <strong>de</strong>ze sticht<strong>in</strong>g is aftrekbaar<br />

van <strong>de</strong> <strong>in</strong>komstenbelast<strong>in</strong>g (b<strong>in</strong>nen<br />

<strong>de</strong> daarvoor gel<strong>de</strong>n<strong>de</strong> regels).<br />

Legaten<br />

Wie het Steunfonds testamentair wil<br />

ge<strong>de</strong>nken, wordt aanbevolen gebru<strong>ik</strong><br />

te maken van <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> formuler<strong>in</strong>g:<br />

‘Ik legateer aan <strong>de</strong> Sticht<strong>in</strong>g Steunfonds<br />

Amnestie, gevestigd te Elst (Gld)<br />

<strong>de</strong> som van €……… vrij van rechten en<br />

kosten’.<br />

Regio-secretariaten<br />

Amsterdam en Wij<strong>de</strong> Omgev<strong>in</strong>g<br />

Mevr. T. Visser<br />

Quellijnstraat 128<br />

1073 XL Amsterdam<br />

Telefoon: (020) 675 41 50<br />

Gel<strong>de</strong>rland<br />

Mevrouw R. van Elk<br />

Groot Vijverdal 21<br />

6822 MB Arnhem<br />

Telefoon: 06 44386268<br />

Zeeland/West-Brabant<br />

Dhr. H. Stoop<br />

Coehoornstraat 40<br />

4611 KS Bergen op Zoom<br />

Telefoon: (0164) 25 04 61<br />

Den Haag<br />

Mevr. R. Rosier<br />

Gerrit van <strong>de</strong> Veenlaan 216<br />

2552 WN Den Haag<br />

Telefoon: (070) 391 02 79<br />

Friesland<br />

Mevr. T. Meesters<br />

S<strong>in</strong>gel 7<br />

8771 SV Nijland<br />

Telefoon: (0515) 56 98 13<br />

Gron<strong>in</strong>gen/Drenthe<br />

Mevr. H. Pr<strong>in</strong>s<br />

Schout Poelmanweg 32<br />

9617 BX Harkste<strong>de</strong><br />

Telefoon: (050) 404 22 46<br />

Limburg<br />

De heer J.H.P. Peters<br />

Ou<strong>de</strong> Heerweg 145<br />

5941 EK Vel<strong>de</strong>n<br />

Telefoon: (077) 472 14 53<br />

E­mail: jhmpet@home.nl<br />

Noord-Holland Noord<br />

Vacature<br />

Overijssel<br />

Dhr. G.J.W. Tretmans<br />

Tu<strong>in</strong>vaas 16<br />

7609 ZT Almelo<br />

Telefoon: (0546) 56 94 11<br />

Rotterdam<br />

Dhr. M. Ouwehand<br />

Statenweg 405<br />

3039 HP Rotterdam<br />

Telefoon: (010) 467 78 64<br />

Mobiel: 06 23234874<br />

Rijnmond/Westland<br />

Vacature<br />

(Zie ook colofon pag<strong>in</strong>a 27)<br />

> Vervolg van pag<strong>in</strong>a 13<br />

Het twee<strong>de</strong> spoor is meer praktisch van aard. “In afwacht<strong>in</strong>g<br />

van <strong>de</strong>f<strong>in</strong>itieve antwoor<strong>de</strong>n richten we ons voorlopig vooral<br />

op <strong>de</strong> vraag hoe we mensen die met klachten kampen, kunnen<br />

helpen. Feit is <strong>dat</strong> er mensen zijn die nu een probleem<br />

hebben. Daar moet dus iets aan gebeuren.”<br />

Ver<strong>de</strong>r voorziet het Kennisplatform mensen van <strong>in</strong>formatie<br />

over <strong>de</strong> effectiviteit van maatregelen om <strong>de</strong> bloostell<strong>in</strong>g te<br />

verm<strong>in</strong><strong>de</strong>ren, zo<strong>dat</strong> ze zelf aan <strong>de</strong> slag kunnen. De eerste<br />

maatregel is het verm<strong>in</strong><strong>de</strong>ren van het blootstellen aan EMV<br />

bronnen <strong>in</strong> <strong>de</strong> privé­omgev<strong>in</strong>g. Dat is meestal <strong>nog</strong> wel te<br />

doen. De DECT telefoons kunnen het veld ruimen, <strong>de</strong> WiFi<br />

kan <strong>de</strong> <strong>de</strong>ur uit en vervangen wor<strong>de</strong>n door kabels. Je beschermen<br />

<strong>tegen</strong> blootstell<strong>in</strong>g aan EMV door bronnen buiten <strong>de</strong> privé­omgev<strong>in</strong>g,<br />

is een stuk lastiger. Goe<strong>de</strong> afschermen<strong>de</strong> maatregelen<br />

kunnen <strong>in</strong>grijpend en kostbaar zijn. Bovendien<br />

blijken <strong>de</strong> maatregelen <strong>in</strong> <strong>de</strong> praktijk niet altijd effectief om<br />

blootstell<strong>in</strong>g daadwerkelijk te verm<strong>in</strong><strong>de</strong>ren.<br />

Afgezien van praktische maatregelen, richt het advies van het<br />

kenniscentrum zich daarom ook op <strong>de</strong> houd<strong>in</strong>g van mensen.<br />

“Als je <strong>de</strong> bron van <strong>de</strong> klachten niet kunt wegnemen, is het<br />

van groot belang om te leren om te gaan met <strong>de</strong> klachten en<br />

<strong>de</strong> blootstell<strong>in</strong>g aan EMV”, aldus Van <strong>de</strong>r Graaf. “Mensen doen<br />

er goed aan om zich daarvoor bij hun arts te mel<strong>de</strong>n en samen<br />

te kijken wat ze kunnen doen.”<br />

Activiteitenkalen<strong>de</strong>r<br />

6 november – Den Haag<br />

Lez<strong>in</strong>g<br />

Thema: Traditionele Ch<strong>in</strong>ese Geneeskun<strong>de</strong><br />

MORA bioresonantietherapie<br />

Spreker: Leon Gobert<br />

Plaats: Laan van Meer<strong>de</strong>rvoort 1A, Den Haag.<br />

Betaald parkeren.<br />

Goe<strong>de</strong> bere<strong>ik</strong>baarheid vanaf Den Haag CS.<br />

Tijd: 19.30 uur<br />

Kosten: Vrijwillige bijdrage.<br />

Info/opgave: Aanmel<strong>de</strong>n<br />

(070) 328 04 80 ( voor 10.00u of na 17.00u)<br />

of e­mail: atjongebreur@planet.nl<br />

24 november – Baarn<br />

Nieuwe Le<strong>de</strong>ndag<br />

Thema: Ontmoet<strong>in</strong>g en <strong>in</strong>formatie<br />

Plaats: Het Brandpunt, Ou<strong>de</strong> Utrechtseweg 4A,<br />

Baarn<br />

Tijd: 10.00 uur, zaal open 09.30 uur<br />

Lez<strong>in</strong>gen: Arts/schrijver H. Moolenburgh en diëtist<br />

Riëtte Jansen<br />

Info/opgave: Aanmel<strong>de</strong>n bij Centraal Bureau<br />

Moermanverenig<strong>in</strong>g (0172) 49 79 44 of<br />

e­mail: <strong>in</strong>fo@moermanverenig<strong>in</strong>g.nl<br />

In het volgen<strong>de</strong> nummer van Uitzicht<br />

<strong>•</strong> Een keizer van wie niet te w<strong>in</strong>nen valt<br />

<strong>•</strong> NatuurApotheek: geen vijzel en stamper maar<br />

een robot<br />

<strong>•</strong> Elektrogevoeligheid: laatste aflever<strong>in</strong>g.<br />

30 31


Advertentie 1/1<br />

The Ortho Company

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!