Untitled - Hoogsteder & Hoogsteder
Untitled - Hoogsteder & Hoogsteder
Untitled - Hoogsteder & Hoogsteder
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
BIJLERT Jan van<br />
1597 Utrecht - 1671 Utrecht<br />
Hoewel de Beer de drie schilderijen van Jan van Bijlert die<br />
in Rhenen hingen voor zija doen uitgebreid beschrijft, is er geen<br />
enkel spoor van de schilderijen voor en - in twee gevallen na -<br />
1 633.<br />
Gemakkelijk kunnen we oas een beeld vormen van "Ein Bancket<br />
von Vielen Persohnen von Bilart von Utrecht" (R 3) en van "Ein<br />
stueck, so ein Schaefferin von Bylartt" (R 24), maar moeilijker afb.13 (vb)<br />
is het ons een voorstelling te maken van "Ein Stueck von Schiff,<br />
von Bilart den fluit (Ist Verbrand)" (R 15).<br />
Als Jan van Bijlert inderdaad marines schilderde, werpt dat<br />
een nieuw licht op de veelvuldig deken van het Utrechtse St.<br />
Lucas Gilde. Het schilderij zelf is volgens de Beer in de 17e<br />
eeuw al verbrand en zijn beschrijving vormt de enige referentie<br />
die we aan Bijlert als "marineschilder" hebben. Het is denkbaar<br />
dat de niet altijd even conscientieuze concierge zich vergist<br />
heeft (Elizabeth beklaagt zich later in haar brieven aan Karl<br />
Ludwig over het gedrag van dit "drunken beast"), maar de<br />
mogelijkheid blijft bestaan dat er in het Koningshuis te Rhenen<br />
een "marine" van Bijlert gehangen heeft.<br />
Hoewel de voorwerpen "Schiff" en "den fluit", wanneer we<br />
deze vertalen met "schip" en "fluit" (blaasinstrument) of met<br />
"schip" en "fluitglas" (een soort drinkglas) moeilijk in de<br />
voorstelling van een schilderij te combineren zijn, komt ons een<br />
schilderij van een "Schiff, von Bilart den fluit" minder vreemd<br />
voor, indien we "fluit" uitleggen als "fluitschip". Dit is een<br />
bijzonder soort vrachtschip met drie masten , dat gewoonlijk 300<br />
lasten meet ( = 600 m3). In bet Nederlands wordt in plaats van<br />
"fluitschip" ook wel bet woord "fluit" gebezigd en in het Duits<br />
beet een dergelijk vaartuig ook wel "Fluethe". De omschrijving<br />
van het schilderij in Rhenen (R 15) kan men dan interpreteren<br />
als: "een schilderij met een fluitschip, door Jan van Bijlert".<br />
Een andere mogelijkheid is dat "de fluit" op Jan van Bijlert<br />
zelf slaat en bedoeld is als een bijnaam: "Bijlert de fluit".<br />
Cat.Rais.nr.17<br />
Een groot gezelschap aan een overvloedig diner.<br />
sch :J. van Bijlert<br />
gem :d+m<br />
coil: -<br />
herk:1633 Rhenen, Elizabeth (R 3)<br />
Cat.Rais.nr.18<br />
Een schip, mogelijk een<br />
sch :J.van Bijlert<br />
gem :-<br />
71
Change language