Untitled - Hoogsteder & Hoogsteder

met Elizabeth in verband kunnen worden gebracht.
INDIVIDUELE PORTRETTEN VAN DE KONING EN KONINGIN VAN BOHEMEN
Tot nu toe ben ik nog geen individueel portret van Frederik
of Elizabeth tegengekomen, dat Honthorst gedateerd heeft voor
1630. Toch vervaardigde hij een jaar eerder al enige portretten
van her in Den Haag residerende paar.
TYPE 1 (Frederik en Elizabeth 1629 "Kerr portret")
In een brief aan Dudley Carleton d.d. 8 maart 1629 (n.51)
schrijft Honthorst, dat hij zojuist enige dagen in Den Haag heeft
doorgebracht om daar de 1/2 lengte portretten van de koning en
koningin van Bohemen to schilderen, die Sir Robert Kerr voor
Charles I besteld had. Christopher White spreekt her doortastende
vermoeden uit (n.53), dat deze portretten mogelijk dezelfde zijn,
als degene die van der Doort beschrijft in zijn catalogus van de
schilderijen van Charles I als : "[in; The Kings Bedchamber at
Whitehall-ye kinge of Bohemia in a Cloake with one hand" en "ju
M. Sister in yallowe and Black habits with one hand holding a
fann" (n.53).
De twee schilderijen zijn ons alleen uit de litteratuur
bekend. Toch kunnen we ons een redelijk beeld vormen van de
beeltenissen van Frederik en Elizabeth, die in Whitehall hingen:
het portret van Elizabeth was waarschijnlijk hetgene, waarnaar
Robert van Voerst - graveur aan het hof van Charles I - in 1631
zijn prent vervaardigde (n.54); van dat van Frederik is weliswaar
geen prent bekend, maar het zal dicht bij her "1628 type" van
Miereveld gestaan hebben, met welk type ook Voerst - s gravure naar
Honthorst sterke verwantschap vertoont (n.55). Het blijkt, dat de
eerste individuele portretten van de koning en koningin van
Bohemen door Honthorst, net als zijn eerste groepsportret van het
gezin van de winterkoning, de "Seladon en Astraea" uit 1629, voor
Charles I bestemd waren.
TYPE 2 (Frederik en Elizabeth 1630-1631 "gewone portret ten
voeten uit")
Anderhalf jaar later - zo vernemen we uit een brief d.d. 11
november 1630 van Honthorst aan Dudley Carleton (de neef van de
gewezen Engelse ambassadeur in de Nederlanden Dudley Carleton,
Viscount Dorchester) - heeft Gerard van Honthorst een grote
opdracht van Frederik en Elizabeth zelf gekregen: hij vertelt
Carleton, dat hij bezig is met een portret van Elizabeth,
waarvoor hij de jurk nog uit Den Haag moet ontvangen en dat her
portret van Frederik al wel klaar is, maar dat het vervaardigen
van de kopieen (sic) erg veel tijd vergt.
Uit deze brief wordt ons duidelijk dat Honthorst in 1630 een
geheel "nieuw type" portret schildert. Her is nieuw, aangezien
hij blijkbaar een andere jurk voor het portret nodig heeft dan in
1 629 en het betreft een type, omdat er kopieen van gemaakt
worden.
Maar welk van de ons tegenwoordig bekende portretten vormt
dit "type", waaraan Honthorst refereert. White meent, dat het de
"Kroningsportretten" zijn, waarvan er een paar in 1968 bij
Sotheby in Londen geveild werden (S1. 35 en S1. 36) en welke
thans in het Kurpfaltzisches Museum in Heidelberg zijn (n.57).
Na restauratie van de stukken is echter gebleken, dat het portret
100
afb.32