2000 - 1 - Orchideeën Vereniging Vlaanderen

2
Regio Antwerpen
24 maart,
21 april,
19 mei,
16 juni,
11 augustus,
8 september,
6 ok tober,
3 november,
8 december.
Regio Brabant
Regio Limburg
•
Veran twoordeJijke:
Dirk Saveries
Mazereelstraat 28
9040 St.-Amandsberg
De bijeenkomsten vinden plaats om 20 u.
in Atelier Jacky
Balansstraat 127 (net achter het justitiepaleis)
2000 Antwerpen
Tel. (03) 238 01 75
Secretaris:
Guy Liessens
Boterbloemstraat 21
1850 Grirnbergen
Tel. (02) 252 06 01
De bijeenkomsten inden plaats elke derde za terdag an de maand in
het recreatiecentrum t · Itt rb k vanaf 14 ll. (ring rond Bru sel, uitrit
14, richting N inove volgen tot Itt rb ek, dan richting centrum
Itterbeek. Aan de lerke rslicht n rechtsaf en na 200 m komt u in
het centrum aan).
V rantwoordelijke:
Paul Noben
Kempenstraat 172
3590 Diepenbe k
Tel. (011) 32 38 00
De bijeenk msten vi.nden plaats in cafe "de Slagmolen ",
elke derde vrijdag an de maand om 20 u.
Regionaal nieuws
•

Regio Oost-Vlaanderen
31 maart
28 april
26mei
30 juni
29 sept mber
27 oktober
24 november
22 december
Regio West-Vlaanderen
Veran twoordelijke
Rik Neirynck
K. Astr idlaan 1 9
9820 Bottelare-Merelbeke
Tel. (09) 362 76 62
De vergaderingen 'linden plaa ts op vrijdagavond vanaf 20 u. in h t
Dienstencen trum te Gentbmgge (afrit 17 Gen tbrugge, de ba c n oversteken
en op het einde van de weg naar rechts,
na 200 meter zie je het Dienstencentrum aan uw Iinkerzijde).
De laatste dia's en plantenverkoop
Opp tten en verpotten (geen planten verkoap)
Ruilbeurs
Op aile bi; nkomsten zaI er telk ens e n andere
verkop Lijn as ortimen t aan orchideeen te koop aanbieden (april en
mei uitgezonderd).
Velantw oordelijke:
Jaris Van D r Plaet e
Oorlog vrij williger laan 2a
8200 St. Andrie (Brugge).
De bijee.nkomsten inden plaa ts
b ij Anny Houthooft-Feys
Steenovenstraat 4 te Izegem,
dk eerste vrijdag van de maand.
Regionaal nieuws
3

4
Orchideeen
Paasweekend 2000
regia Brabant:
orchideeen ten taonstelling in de
natianale plan tentuin van Meise.
2000
•
24 -26 maart: Neu-Ulmer Orchideentage te Neu-Ulm.
Info: D.O.G. 004917133436 73 of 00495207 920607.
6 -9 april: 12 d • Europees Orchideeen Congres in het B lla Center
te Kopenhagen.
Info: Hans Christiansen. Tel. 0045480471.
22 april-1 mei: Floralieen te Gent - Flanders Expo.
29 april: ruilbeurs te Waalre (nabij Eindh ven) om 9u.
25 -27 mei: Chelsea Flower Show, organisatie RHS London.
4 - 6 augustus: 6"" Orchideen-Schau Saar-Lor-Lux in de StadshaUe van
Merzig. Info: Markus Hardt. Tel. 00 49 6834490 700 .
8 -10 september: 20 th British Orchid Councel Congress in het Le d f
University Sports and Exhibition Centre.
Info: Jeff Wilson. Tel. 00 44114 2361900.
Evenementen
•

Vuylsteara
Een wereldberoemd geworden innovatie:
de Vuylstekeara.
Inleiding
Wie met een ve.rzamcling begint, in om het even w l int resseg
bied, moet e.r erst e ns goed over nadenken wa r an hij begin t.
Dit was oak bij mij h t g val. Enerzijds wilde ik pm b r n een aantal
botanische orchid eens orten t kweken am zo van de nversneden
schoonheid van d natuuf te kunnen geni ten, ma r anderzijds WOli
ik oak van d mooi te door de mens gecreeerde hybriden kweken am
zo de serre en h t huis jaer in jaar uit op te fleuren. Terwijl ik dit in
gedachten hi ld doken er echter, omtren t die hybrid n, enkele vragen
op die niet zo direct te beantwoorden waren: wat en h ?
In het be in ziet men bijna alles graag, \ ellicht door en gebrek
aan enni van z en. Men is dan oak niet kieskeurig in de aankoop
van planten. Lk prob erde an alles wat: Cattleya, Phalaenopsis,
Cymbidium, ncidiul11, Paphiopedillll11,. .. tot mijn oog op en
Vuylstekeara CambTia 'Plush' viel. Het fel rode coloriet en de elegante
vorm van de bloemen spraken mij meer aan dan die van d andere
hybriden n aangezien men keuze moet maken, besliste ik to 11 dat
dit 'het' zou worden. Aa ngezien de naam mij onbekend was, z cht en
vond ik n n h 1 tijd de informatie die mij deze p lant nog meer
De familie Vuylsteke uit Vuylstekeboek © R. Vuylsteke
Vuylstekeara
5

deed koesteren. Jammerlijk genoeg vond ik weinig
iniormatie over de geschiedenis van dit hybridengeslacht.
Met dit artikeltje wi! ik deze juweeltjes wat meer
in de kijk r te zetten door beknopt te beschrijven
wanneer, door w ie, hoe en in welke omstandigheden
ze zijn ontstaan.
Wat is een Vuylstekeara?
H et geslacht Vuylstekeara is een oor Charles
Vuylsteke sr. gecreeerde multihybride tu ' en p lanten
van de geslachten Odontoglossum, Miltonia en
Cochlioda. D eerste Vuylstekeara werd onhvikkeJd in
1911: VlIylstekeara Insignis.
Odontioda Vuylstekeae (=Odontog/osS llrll pescatorei x
Cochlioda l10etzliana (1900)) x Miltonia vexillaria (11)11)
=Vuylstekeara Insignis
Iedere combinatie tussen Odol1toglossul/l, Cochlioda
en Miltonia of d Cll1derlinge combinaties tussen hun
onderlinge hybriden moe ten dus de naam
Vuylstekeara dragen (en niet zoals zo dikwijls 'cambriahybride',
Cambria is overigens geen officieIe
hybridennaam maar wordt door verkopers voor van
alles en nog wat gebruikt dat maar enigszins op een
odontoglossumhybride lij kt). De hybride Vllylstekeara
was de allereerste die drie verschillende orchideeen-
6
Vuylstekeara
g lachten in een bloem verenigde. Het was dan ook
ze r logisch dat z bij ha r eerste tentoonstelJing veel
ophef maakte. H t getuigt ook van de exper-imentele
geest van Vuylsteke sr. Het alsmaar door stre en na r
iets nieuws, was een van zijn meest opvallende eig nschappen.
Om tot Odont ioda te komen had hij ook al
zijn kunnen gedemonstreerd.
De kruising tussen een Odontoglossm rl en een
Cochlioda was tot dan toe onmogelijk gea t. Toen en
tak met bJoemen van de Odontioda Vuylstekea werd
voorgesteld op de Temple Show (31 mei 1904), wer
deze dan 0 k prompt b kroond mel een certUi aat
van e st rang (FCC) en e n zilver n
Li11dley-m daille. Nog nooit had d R yal
Horticultl.lral S ciety een d rg lijke onderscheidi ng
aan een snijbloem llitgereikt. Het 8U ces van deze
kruisingen deed natuurlijk ook de prijzen stijgen,
sorns tot ongelofelijke b dragen. Er werd g chreven
dat elk van de planten d ie Vu lsteke tento mstelde
'de waarde an eenh fs ted ken' v l't ·genwo rdigde.
Ter illustratie: "In 1929 teldc en z k re M.G. Mayer
(amatel.lr-k eker) de Vuylstekeam Elati r 'Varu tz'
oor. De waarde v n deze plant werd op 140.000 Bfr.
geraamd! "
Wie was Charles Vuylsteke sr.
En hoe zag zijn bedrijf er uit?
Charles Vuylsteke sr. werd in 1844 t Gent geboren
Is zoon van een tllinder. Vanaf 1859 wo nde het
gezin ecilter in L(lchristi bij Gent. De vader an
Chcules, Ferdinand, wa beJast m t het onderholld
van het park van het kastcel 'Rooselaer' te Lochristi.
Dit kasteel waE een v n de verblijfplaa en van Baron
de GOlli1 t die nauwe banden h din t Le pold n.
Glades wa wat men noemt 'a self made man'. Al
gauw (1867) begon hij op gepachte gronden an het
ka ·teel m t een eig n tuinbouwbed rijfje waar hij palmen,
az lea's (indica, mollis en rustica), maryllissen,
araucaria's en begonia' k, eckte. Zijn liefd e voor
orchideeen in h t aJgeme n en Odol1togiossllm in het
bijzonder is beg nnen na een import in 1876 van
odontoglossumplan ten. Ln diez Ifde periode vinden
we in de str k rond Gent ook andere grote namen
uit de rchid >eenwereJd: Lind n en Va n Houtte. D
aanpak binn n hun bedrijf was echter ve.rschillend
van die van Vuylsteke. Terwijl Linden en Van Houtte
probeerden aan moederplanten te geraken door zogenaamde
'planthunters' uit te zenden om voor hen
planten te gaan verzam len, probeerde Vuyl t e het
via ambassad , missieposten en botanische tuinen.
Dez method i zeer sllcce ' 01 gebleken. Vuylsteke
had in zijn glorietijd kontakten van Australie tot

volle a n ontplooien. Tijd ns de hedst- en wmtermaanden
kan u da n genie ten an een, maar z er ikwijls
van h 'V e bIo m t ngels per pseud obull.1e di t t
obJoemen kunnen d ragen. Meststoff n m gen enkel
gegeven word n als de scheut gr 't, ijzer ch laat
schijn t een wondermiddel te zijn maar zelf h b ik hier
ge n rvaring mee. Ret verpotten doet u best na de
blo i maar wees voorzichtig voor de breekbare wortel
. Het m ng eJ mag niet te grof zijn Z Lf meng ik
wat turf onder fi jne bark en an r blokjes hout;
spagnwn/osmw1da voldoet perfect en er 0 k wat
Ie m tus en mengen schijn t go de re ultaten te
g ven . Over het gebruik an rotswol en de buitenkultuu!"
kan ik niets zeggen aangezien ik cr gc n ervaring
mee heb. Maar ik herhaal het: ieder mo t zelf
wat zoeken onder welke omstandigh den zijn planten
hel beste groeien ill h t uniek icroklimaal van
zijn eigen serre! llet is dus, zoals altijd zeker, experimenteren
geblazen am tot Oori ante resultaten te
komen... Veel 'ucct:'s!
Met dank aan:
Dhr. R. Vuylsteke voor informatie en to lating
voor het nemen van dia's n h t gebruik (n de
foto's
Dhy. G. Caignau oor ad ie en commentaar
IIe.ndrik D Roc.ker, ept mb r 1999.
•
OdOiltOgiosS lI 111 Vuylstekeae uit Vuyl tekeb ek © R. Vuylsteke
Bladvullertje ----------------------------,
De tuin van Alfons von Rothschild (1910).
Deze tuin lag op de zuiderhellin g van de 'Hohen Warte', het hoogste punt van de Weense deelgemeente
D"bling. Een weinig bekende, d us weinjg bezochte tuin die des ndanks een van de tuintechni
ch belangrij kste tumen van Wen n was. Het park naar Engelse ste.il v b rg een ka teelachtige villa
n in de 70 erres kon elke p lantenlie.fhebber dat vinden wat zijn hart maar lu teo V aT de orchide en­
Iiefhebber waren 2 serres zeer interessant. In ene serre groeiden en blo iden prachtige
Odontoglo'sumplanten en m aoie CymbidiuIIL [owian lllll . In de andere serre stonden vele Catt/eya's
waarond r Q7ttleyn sc!lrorierii (= sc!lroderae) en Cattleya mendclii.
Uit Die Gart m.velt, 14° jrg. 1910.
Vuylstekeara
9

10
CHARLES VUYLSTEKE, SR. EN JR.
DIRK rOf)EWf (",d.)
Boekl)espreking
Het bo k schenkt, zoals
Vuylsteke dat oak deed, veel
belang aan de orchid en, niet
alleen door het pllbli eren van
nooit voordien gepublieeerde
prenten die oar Vllylst ke
door Alfred Goossens geschiJderd
werden, m aa r ook door
bijdragen over de to komst an
de orehideeen, namelij k d in
vitro ellltllllr van deze ptanten
en hun situatie op de w IdmaLkt.
Het boek bevat een zeer
lIitgebreide bibliogra fie.
Boekbespreking
•
Charles Vuylsteke, sr. en jr.
Fine Fleur van de Belgische Sierteelt.
1867-1937.
do r Dirk Po evijn (red.) met medewerking
an The H onourable Alisdair M rri. on,
Prof. Dr. Ir. Pierre Debergh, Dir. R ne De
Herdt, Graaf Renaud de Kerchove de
Denterghem en Drs. lr. Johan Pyp . Formaat
DIN A4 (2] x 29,7 em), 320 pp., Gent 1995.
2600 Bci.
In het artikel van H n drik Derocker
(pp. 5-9) hebben we at een en ander over
Chari s Vuytsteke sr. en jr. ernome.n. In d ze
b ekb spreking hebben we het ver e n. bo k
dat in 1 9 , na veel opzoekingswerk, in eigen
b he r do r Dhr. Rc (aeI Vuylsteke, de kleinzoon
van CharI Vuylstek r., uitgegeven
werd.
Het bo k, gebaseerd op wetenschappelij ke
"tudic an diverse ar hiev n in binnen- en
bui tenland, schetst ons het ontstaan van het
bedrijf van 0 1aries Vuylsteke sr. en leert om;
h Vuylsteke te werk ging am wereldwijd
aan planten en zaden te geraken, m een
bedrijf te ontwikkele.n dat aan de basi lag van
de 'horticultuur' in Lochri tie. Tevens krijgen
we inzage in de evolutie van d bloemenleel t
in h t Gentse.
Prcntenarchief R. Vuybtek> nr. 418: nn (22 maart 1903)
lip met bruine vlekken (2 december 1902).
© d ia Rik eirynck

Pre.nte.narchief R. Vuylsteke nr. 730: Odm. hybride
zuiver crispum, witr z.e cht rgrond , sterk roodgE'vI
kt, mooie lip, mooie bl em, ex tra xxx (sine data)
© dia Rik Neirynck
De prach tige, re ds g noemde prente.n van Goossens,
waarvan r 270 op ware grootte afgedrukt zijn, werden
voormen (en nu ook is dat nag het geval) lechts door ee.n
klein aanta! mensen gezien. Hel zijn echte pareltj ,stuk.
voor stuk zijn ze 'piece unique', niet re d voordien ereproduce
rde aquareUen z als bijvoorbe d de prenten in d
1J.ndenia' van de hand van d zelfde kw1. tenaar, di door
middel an de rno ilijke technieken der Jithografie verm.enigvuldigd
werden. Nee, dez pcenten werden VOOT het
eer t in hun b taan in dit boek gereproduceerd. Z weI bij
de klellrenselecti s als bij het proefdrukken we.rd er uiterste
zorg aan besteed dat de gedrukte prenten in niets afweken
v an de originel . Ik kan getuigen dat dit wonderwel
geslaagd is. Ook d andere fot 's in het b ek zijn v n llitstekend
kwali te.it, in het t taa l zijn er 320 fot 's in kl ur en
50 in zwart-wit aig druld. Op de achterkant van d cover
van dit tijds 1.rift publiceren we twee zo'n p renten van
Goo ' e. , hier bi' de tekst zie j enkele reproducti s in
zwart-wit.
Het boek heeft geen I BN-oummer en kan dus ermoedelij
k niel in d b kh ndel a ngekocht of b steld worden.
H t boek zit in d biblioth ek van 'De Orchi eevriend'
V.Z .w. en ook het secretari at heeft en.keJ exempla r

Een nieuwe serie interviews bij onze leden
over de "andere hobby's" ,
Een g sprek met Raf Haentjens over de Vlaamse
Wijnmakersgilde aid. Zottegem. De "andere hobby"
van het echtpaar Haentjens-Piheyns
Na een deshmdige uitleg door Fernande
betrwende de te volgen route, kom ik zonder omwegen
terecht in h t prachtige 5i11t Maria Horebeke.
Daar bevind t zich het domein Auwerick. Deze naam
is 'ameng teld uit de woorden UWE, wat betekent
helling en RIC wat beteke.nt rij k, rijk aan heUingen
dus en dat is het landschap zeker. Raf en Femande
won n r in een pra htig gelegen h eve* midden in
de natuur. Daar beo fenen ze hun taLrijke hobby's
waar an h t wijn rna en I' een is, naas t het kweken
van orchid een. fk word verwelkomd met een leller
tukje zelfgemaakte taart en n kop koffie. Dat
maakt de tongen los (aIs dit nog nod ig mocht zij n!).
Wat i. uwfllnctie in de verenigillg?
lk ben offi cie I P R-v rantw ordelijke maar dit
omvat een ze r ruime func tie.
Wat is de doeistelling van jullie verel7iging?
DE' wijnmakers gro peren zich om hun ervaringen
aan elkaar m e t delen: r -vorden r cepten ui tge­
\·visseld en voordrachten g houden l.V.In. het
bereiden van wijn, eenmaal per jaar vindt er ook
een commerdiHe degustatie (wijnpro verij) plae ts.
De wijndegustati avond verloopt telkens onder
een bepaald thema rd. de wijnen van en bepaald
land of regio (vb. een str k in Frankrijk, wijnen
van 0 1ili, Spanje, Argentini" enz.. )
De degustaties worden omkJe d m t d b spreking
van de wijnen. Er indt een eenmalige verkoop
p laats aan aantrekkelijke prijzen en er is een
kaastaf 1, natuurlijk besprenk ld met het nodige
nat!
Hoeveelleden hebben jllllie?
Lokaal teIJen w ij ongev €I een negentig leden. De
regi nale vereniging is echter e d el van de
Vlaams-nationale vereniging. Dez geeft 0 een
tijdschrift uit in samenwerking met de brouwersgilde
en gesponsord door een importeur. Ook in
Nederland wordt het tijdschrift verdeeld.
We krijgen natuurlijk ook de kans am zelf te
publiceren en onze v rgaderagenda bekend te
maken. De naam van ons tijdschrift is zeer toepasselijk:
PROOST
Verder hebben we lokaal nog een eigen tijdschrift­
12
Buiten de serre ..,
•
je waarin de beschrijving te vinden is van onze
activiteiten. Elk b stllurslid wordt geacht hieraan
mee te wer en.
Hoeveei keer kOl1len jul/ie samen?
Dit jaar hebben we 17 bijeenkoll1sten. am de twee
maand houden we de lste zondag van de maand
een "praatcafe". De bedoeling hiervan is dat de
leden hun eigen wijntjes la ten pr even door h W l
vrienden. Deze brollwsels worden dan beoordeeld.
Het praatcafe heeft en enorm succes zodat
we soms met "hRIde hand" de deuren moeten sll1iten
op het afgesproken uur.
Zijn er ook vergadail1gen op Ilationaai viak?
am de drie maanden komen we nationaal samen
met twee bestuursleden per afdeling.
Wat wordt er daar besproken?
Hoogtepllnt van elk werkj r is de "Nati nale
wijnkeuring". D it jaar organiser we d ie bij on in
Zottegem. Een afzonderlij ke vereniging, genaa md
Dyonisius, h eft zich tot laak g 5t Id mens n te
vormen die de wijnen hmnen keur n naar de
kwaliteit. Deze wijnk urders komen met een O-tal
de wijn keuren op deze na b nale wijn-hoogdag.
N rmaaJ proeven ze zo'n 300 a400 flessen. De wijnen
worden uiteraard b oordeeJd in verschillende
klassen.
Hebbell wi} een CLlituli r Vl7rt wijn lll ilken in onze streken?
Niet echt. De oorsprong van het wijn maken ligt in
d Sc.andinavische landen. Daar waren uiteraard
geen druivenkwekers wegens het klimaat en zocht
men andere fntitsoorten om wijn te kunnen 'etvaardigen.
Veel literatuur en toestellen uit de
wijnmakerij zijn dan ook uit deze landen afkomstig.
In onze streken daarentegen werd niets
anders dan cider gemaakt en dan het liefst zo
sterk mogelijk! Hoe\ el in het hageland een aanta1
wijnbouwers actief zijn. Onze minister Daems is er
ee.n van de g rootste an. Hij haalt er een producti
van 20.000 lit r per jaar. We zijn echter beperkt in
druivensoorten omwille van het aanta} zonuren.
Kzm ie van aUe soortel1 fruit wijn maken?
In principe weI. Natuurlijk is het resultaat n iet
altijd even bevredigend. Voor de witte wijn is het
beste fruit de appel. Het liefst gebruiken we een
m ngeling van vers hillende soorten appels en als
het kan van hoogstambomen. Verder wordt 00
nog veel de witte aalbes gebruikt.
Daarnaast heb je dan nog de sp ciaaltjes zoals de

Mystacidium gracile (Rchb.f.) Harv. een miniatuur ordudcetje
lit Zuid-Atri ka (u it B 1\ I,S, bibl1)
In de MpumalW1ga provincie van Zuid-Afrika
(het vro gere Oost-Tra vaal) bevindt zi naast h t
wer Idbe nd Kruger Park ook het Blij rivierp art
Natur Reserve. Oit natuurre ervaat be. la t v rnameLijk
d Blijderivierpoort canyon. Deze canyon ligt
midden in d Trans aalse Drakenbergen en i ong ­
ve r 52 km lang en 26 krn breed. De toppen liggen op
iets meer dan 1800 m hoogte en het grootste hoogtever
'chi! in de canyon bedraagt onge eel' 700 m. Het
klimaat ordt er gekenmerkt door een zeer droge
winter di e samen va it met onze zomer, minimum
temperaturen tot 4 °C en maxima van 20 tot 25 0c. In
de winter komt op de toppen regelmatig mi t voor.
Eind september begint d lente en het r g seizoen.
De temp ratUTen tijgen dan ngeveer 10 dc. D
zomer is er zeer warm. Doch op de toppen daalt de
temperatuur' nachts tot beneden d·' 20°e. H et we r
in de herfst is ergelijkbaar met dat in d lente, m aar
het word t dan langzaam kouder en drager.
De fl ra in dit reservaat bestaat hoofdzak lijk uit
"thorn bush" met endemisch scorten zoals de welb ­
kende prot a's, maar 0 k "cabage leave" bomen,
boomaloe's en euphorbia's, wilde teak, vele soorten
acacia's en vijgenbomen. Op het zuidelijkste punt van
het reservaat bevindt zich een plaats, "God's Window"
genaamd omwille van het zeer verre uitzi ht bij goed
16
Mystacidium gr.acile
Mystacidium gracile
weer. In de onmiddellijke buurt hi rvan i' r n
bergtop met een zeer Olerkwaardig rl r genwoud.
De nderbegroeii.ng bestaat ho fdzaketijk uit varen
en grate aan taUen cuvia's die v oaf november voor
een prachtige aanblik zorgen. 0 k hier komen vele
al esoorten voor en prachtig bloeiende borneo, H t is
een vrij open woud z dat er de lichtin len5ileit er zeer
groat is. De bergtop zj t vaak in de misL en d born n
en rot en (graniet) zijn er du ekleed met een dichte
Laag m ssen. Oeze mossen, Lichen, hangen 50mb in
lange slierten aan de bornen en worden lakaal "old
man s beard" genaamcL Op deze bamen komen vele
pifytische orchideeen voor en op de rotsen gm ien er
lythofytische 5 orten. Hier vond ik r n tak, dichtbegroeid
met kaT tmo sen, Mystacidhu/l ra ile
(Rchb.L) Barv. Deze soort i d ikwijl bladlo (1), ze
bloeit met geelgroene bloempje . H t wa d nook
een enorm toeval dat ik het p lan tje opmerkte.
Mystacidiu nI is een ge lacht v n dertien. 5 r t n miniatuurorchldeeen,
ze zijn hoofdza kelij k in Zuid-Afrika
te \linden (2 en 3). Mystacidiwll gracile (Rchb.f.) Harv.
is de enlge so rt d ie 7eer dikw ijls en bladl
be taan leidt. De bloempje hebb n en p or van
ongeveer 3 cm lang, de sepaJen zijn 1 mm Qr den
© Gee.rt Volkaert

8 m Ol lang, de zijdelij ke epalen zijn neerhangend, de
petalen zijn driehoekig en ongeveer 5 mm lang, de lip
is 0 k drieh ekig en ongeveer 7 mm lang. De twee
zeer d unne bloem takjes die ik zag, hadden 6 a 7
b loempj s. Voor de rest bestond h t plantje uit enkele
ongeveer 20 em lange 2 mm dikke grijs groene wortels.
In de directe omgevi g stonden nog vele orchid
ecn die ecilter half eptember nieL bloeiden, zodat
ik Z ook niet kon determ ineren. Ik kon alleen nog
ee.n bloeiende polystachyasoort herkennen.
Oit woud is van e n unieke pracht, een zeer zeldz
am geworden bi toop in Zuid-Afrika. Het is z er
kl in, slechts enkel tientaJlen h ctaren groot, zodat
het enkel m its een zeer strikte bescherrning kan Qverleven.
Bilbliografie:
1. Ball J.5., OUTHERN AFRICAN EP lPHYTIC
ORCH1DS, Con ervation Pr s (PYT) LTD,
Johannesburg, London, M nzini, 1978, p p. 126- 27.
2. Bechtel H., Cribb P., Launert E., ORCI-llDEEN­
ATLAS, LEXIKON DER KULT RORCHIDEEN,
Ulmer, tuttgart, 1993.
3. Pridgeon A., nIT ILLUSTRATED ENCYC 0 ­
PEOlA OF ORCHIDS, Weld on Publishing,
Sydn y, ](92
Ge rt Volcka rt, october 1 99.
Mystacidium gracile
•
17

...
Twee niellwjaren geleden was lerool1l f ern! in de prijzen gevallen . Sal1len met Oda ,oas hij bij hun zwienden Ma rt!w ell
Cesar op de silvesternachtviering uitgenodi d om, naar jaarlijkse ge'Woonte, bij gedcmpt lich t, lekker eten en veel lekkere
dmnken de overgang van oud naar nieuw te vieren. Philemon en Ballcis, eell bevriend eclltpaar uan Martha en eS(l1',
wa ren zoals aUijd ook llitgenodigd. lets na twaalven 's nachts, de traditianele easte geu t champagne had reeds lekker
gesmaakt, werden de al even traditionele cndealltjes lIitgcdeeld. Jerool1'l en ada hadden VOO I' de mal/nell cell fles wijn van
een goed jaar meegebmcht en een llixedoos van de beste Belgische pralinen voor de 'UrouwCIl. Martha, Cesar, Philemoll en
Ballcis warm al cvm origineel geweest en er werden dus wijnflesscn an een goed jaa,. en luxedozm van de beste
Bdgi che pralinen lIitgewisscld. Oit was best grappig omdat de wijn van bij het etell en de champaglle vall na dell twaal­
Veil hun werk deden ell oak omdat iedereen de tmditiollele, zogezes d vel'mssende gene eigenlijk wei [euk vOlld: iedereen gaf
een cadeall en kreeg identiek hetzeljde cadeau in de plaats zodat hct er wei op lleerkwal1l dat iedereen zichzl!lj L etrakteerd
had. Alleen ... leroolll gaf t

geven wordt. Gegalvaniseerd tanks k1.mnen jar
lang ondergronds meegaan zonder te roes ten. Open
tanks, hetzij in beton, hetzij gegalvaniseerd of in plash
k, w rden wei een onder de tabletten gezet maClr
dan b taa t de kans dat het van de pJan ten afdruppelende
water terug in de tanks terecht komt n zi ktekiem
in het water verspreidt. Oat kan niet de
bedoeling zijJl, een deksel is dus no dzakelijk.
Sep tische p utten uit plastiek zijn uiteraard zeer
ges ikt, ze kunnen zonder meer ingegraven worden
en z hebben een overloop om het eventl.lele teveel
aan water te laten weglopen.
Hoe doen ze het overal ter wereld.
... 's Zomers geef ik mijn planten kraantjeswater
tenzij het regent, dan krijgen ze regenwater. Eens per
week krijg n ze voeding, een oplossing met als basi
het water dat ik opvang van de luchtontvochtiger. De
planten die op plankjes groeien dompel ik onder in
deze opi ssing. 's Winter leg ik een reserve an van
20'n 25 liter. De p lanten op pIankje dom pel ik dagelijks
en de rest geef ik wat r met een p!astiek gieter. Ik
gebruik ongeveer twee derd wat r van de ontvochtiger
en e n derde kraantjeswate.r. De opbr ngst van
die ontvochtiger stopt rond febTUari en dan moet ik
meer kraantjeswater gebruiken. Voeding 's winter is
dezelfd 's zomerS ... (een bewon r an een d raog
gebied in de USA)
...Het kraantjeswater dat i.k oor mij n planten
(ven sterbank en warman ca e) nodig heb \,,ordt door
een toes tel behandeld en p regenw te.rni eau
gebrach t. 't Is te zeggen tot op ong veer 40 p S
(micro iemens). Ik voeg bemesting toe tot op een
niveau van 100:150 pS,
Ik gebmik in mijn serre reg nwater dat in een
onder rondse regenp ut vern 5000 li t r opgeslagen is.
Soms i dit w e] m oeilijk oro da t de apperviakte van
het dak, w aar ik het water van opvang, niet z gr ot
is. Ik mag de regenput van e n buur gebnliken a1 ik
water tekort kom maar dit is n iet altijd anzelfsprekend
omdat mijn tuinslang bijv rbeeld a1 eens in een
knoap durft geraken wat dan we ni t gezond is
VClor mijn pomp, enzovoor t.. .. praktisch is anders,
Hoe an ook, ik gebruik do dgewoon regenwater
waaruit de m este onzui erh den weggefilt rd zijn
zodat mijn mistsysteem kan functioner n zonder te
verstoppen. Dit mistsysteem (fog), dat hoofd zakelijk
automati eh werkt, bezorgt de basisvo("..htigheid in
mijn serre want ik ben dikwijls ujthuizig. Daar bovenop
geef ik zo regelmatig mog lijk manueeJ water. Ik
gebruik datzelfde regenwater aangereikt met mest­
20
Alles over water
stoffen om mijn planten te voeden. Bij het toevoegen
van bern sting ga ik niet altijd even nauwkeurig
tewerk, gelukk ig hebben mijn p lanten hiervan nog
g 1 schade ondervonden. De enige schade werd
door 'aliens' berokkend d ie zo nu en dan eens mij n
rre binnend ringen... (iemand uit Wenen)
.. .jouw vraag vereist heel wat etailantwoorden.
Mag ik z eru zijn jou aL n te r den het 'AOS Bulletin,
augustus 1982, pp. 83 -841' te 1 zen? Daar vind t je een
antwoord op de belangrijkst 'wat vragen ' oak al
ver nder n d problemen voortdurend . lk woon in
een g bi d dat dON zur regen geplaagd wordt maar
t h verzc mel ik zo'n 4000 liter wa ter d t een pH van
7.2 heeft... (vanuit Canada) .
...Voar kleine orchideeencollectie zullen vuilnisvaten
van 1 0 tot 200 li ter weI volstaan a m regenwater
te stockeren: ze zijn sterk, kunnen tegen e n d uw ­
tje, het is gemakkeJijk ze te reinigen en ze zijn relatief
goed oop , Binnenshuis heb ik geen plaat voor 7.o'n
vat d us ta t mijn watervoorraad buiten. Om het
mu genlarvenprobleem onder contrale te h uden,
houd i in el vat een dozijn guppies ( i j sJ. In het
zuiden an e U.S.A. kunn n ze de gambusi hOllden,
de muggenvis, in plaats van guppies. Tijdens de
herfst breng ik de guppies naar binnen ... (uit
Michigan)
".Je kan je afvragen wat de bedoeling kan zijn van
een mistsyst ern . Over 't algemeen, voor on ewone
en m e')jjke orten ui tgezonderd, zaJ het belangrijkst
d el zijn rand d p lanten een mge" ing te creeren
met gelijkaardige hoeveelheden dallW / mist als in hun
natuurl ijke groeiomgeving. Dit laat je oak toe mind r
frequ nt water t geven, In f ite is het niet eeht interessant
om m t zo'n sy teem te werken md- t h t een
enorme ho ve Iheid water ereist. Varens kweken in
de donkerd r plaats n van de wonin of de serre
helpt en wat r ond r d planteruekken opslaan is oak
z r nuttig. Bij rro weer echter moet men verlucht
n om v Thitting of oververhitting te vermijden.
V r1uchten verdroogt de atmosfeer. De ingebrad1te
lucht kan p v orhand bevochhgd worden maar dit
vergt die a nzienlijke ho ve heden water 'aamaar
ik re ds verw €S. 0 z voorbe ochtiging kan gertl!' t
met hard water gebeuren op voorwa rde daL kalkn
erslag op de planten vermeden wordt. Veel heb je
hier oor ni t n d ig, een elektrische kraan, die d or
dezelfd Telais b diend w rdt als de ventilahlren. v 1staat
n als de miststraal met d ventilatorbries meeged
re en war t, bereik je een goed effect. Hoe dan
o k blij f j be.l angrijk hoeveelheden water gebnuken.

Oit brengt ons 'to the point'. In de natuur krijgen
orchid en hun water van twee bronnen: regen en
dauw. De regen komt meestal 's namiddags, de dauw
's nachts. Die dauw kan je bijvoorbeeld nabootsen
door het mistsysteem 's avonds met een timer in werking
te stellen. Het is dan wei noodzakelijk de temperaturen
onder controle te houden. Mist kan op verschill
nde manieren 'veroorzaakt' worden. De sleutel
is verspreiding, wat het gebruik van goede ventilatoren
in serres noodzakelijk maakt. Er bestaan gadgets
die 'mis ting' en ventilatoren combineren (wordt frequent
in het Aos-buUetin, Orchids, geadverteerd en
o k in Duitsland is er een verdeler met een eigen ontwerp
namelijk Kunz). Bij al deze systemen is het
b langrijk regelmatig te controleren of er zich geen
druppelvorming voordoet op de planten. Een goede
verluchting is hier allernoodzakelijkst. Andere systemen
die met hoge druk werken creeren een nevelwoudatmosfeer.
Die systemen hebben de neiging om
regelmatig te falen. Dit is dan weer absoluut niet interessant
voor d portemonnaie van de eigenaar.
Om vall dig te zijn mllet men de gezondheid van
de planten in overweging nemen. Een van de m est
verraderlijke problemen voor wat orchideeen aangaat,
zit vervat in het gebruik van water waarin allerhande
bacterien zich hebben kunnen voortplanten. Die 'beesten'
dringen de plant binnen om dan hun 'goede werken'
te doen. Vochtigheid is een ideaal biotoop voor
allerhande 'bedr igende' organismen. Misting is dus
interessant maar zoa1 alles is er ook hier een keerzijde
van de medaille. Het g vaarlijkst, een ideaIe voedingsbodem,
is het bezinksel in de opslag van het
water. Ook onreinheden en waterplassen op de vloer
van de serr kunnen interessante kweekplaatsen zijn
van al wat niet deugt. Dus hoe vochtiger d kweekomgeving
gemaakt wordt ho hygienischer er tewerk
moet gegaan worden. Het gebruik van Physan en
aanverwanten zal veel problemen voorkomen of
oplossen maar een vooruitziend en preventief handelen/kweken
is het efficientst van al.
Ik wil er ook op w ijzen dat elektriciteit en water
niet bepaald goed tezamen gaan. Wees dus voorzichtig
met elektriciteit in een zeer vochtige omgevingL..
(iemand uit Groot-Brittanie).
Rik Neirynck, november 1999.
Inschrijven in Orchidguide digest?
Mail het command subscribe orchids-digest in de
'body' van de mail naar
majordomo@orchidguide.com
Alles over water
Heb je berichten/vragen die orchideeenliefhebbers
wereldwijd kunnen interesseren?
Mail die naar orchids@orchidguide.com
Wil je hierover meer informatie?
Bezoek de web-site http:/ / www.orchidguide.com
21

zijn correspondentie schrijft H orich dat het de eerste
keer was sinds het ontdekken van de plant, dat er
zaden ter beschikki ng waren (3). Van het zaailsel
kwamen twee flessen voort waarvan een ter onzer
beschikking gesteld werd met als doel de kans op het
overleven van de plantjes te vergroten. Helaas,
slechts drie plantjes overleefden in onze serre, van de
andere fles ov rleefde geen enkele plant. Een plant
hebben wij teruggeschonken. De andere twee planten,die
jaarlijks bloeien overleven in onze coUectie.
Beschrijving
Trichocentrum capistrntllln, met sympodiale, hangend
groeiwij e, heeft een zeer kort rhizoom waarop
kleine pseudobulben staan. Deze zijn afgerond,
gegroepeerd en bijna onzichtb ar weggestoken in
verdroogde bladscheden. Elke bulbe draagt een donkergroen
blad van 11 tot 15 mm breed en 40 tot 48
mm lang. Het rhizoom is door de vele groenig witte
wort Is Is het ware op de waardplant gekleefd waarop
de p lan t groeit. De hangend bloemstengels ontspring
in de lente aan de ba i van de bulben, een
takj per bulbe. De bloempje bI ) i n het een na het
ander met een tussen tijd van enkele weken, sorns
bloeit er meer dan een bloempje terzelfder tijd op
dezelfde bloemstengel. De bloemknoppen zijn purperachti
g groen en in verhouding tot de groote van
de plant · 'jn de bloemen nogal groat: 20 rnm diameter.
Hel ovarillm, 3 m m lang, wordt door een 3 tot 4
mm lang, groen schutblad m t purperen rand
b ch md. Het bloemtakj zelf i slechts 2 mm lang.
Petalen en epalen staan goed open, ze zijn bleekgroen
van kleur en hebben aan de achterzijde een
p urperen mediale nerf. e dorsa Ie sepaal is bre d
lancetvormig en 12 mm la ng en 3 mm breed . De lateral
sepalen zijn lancetvormig, 12 mm lang en 2 mm
bre d . De petalen zijn identiek aan de dorsaie sepaal.
De lip is vergroeid met de b si van de stempelzuil
en i daar zakvormig uitgegroeid tot een vierdelig
spoor (in tegensteU.ing tot Reichenbach's exemplaar
d t een vijfdelig spoor had). De lip is 'panduriforme':
heeft de vorm van een vioolkist. Ze is 12 mm lang en
7 mm breed, ivoorkleur ig en heeft aan de binnenkant
violette stipjes die ook langs de buitenkant zichtbaar
zijn. Het weefsel van de lip is namelijk teer, kwasie
transparant. De bleekgroene stempelzuil is zeer breed
en heeft twee okergele vleugeltjes wat een opmerkelijk
contrast ceeert met de ivoorwitte kleur van de
anthera, ter hoogte van de top van de stempclzuil
langs weerszijden van de anthera. Die vleugeltjes
beschermen het zeer kleverige stigma. Bet operculum
Trichocentrum capistratum
is zeer smal, dun en viltig. Het beschermt de twee
gele pollinia die amen op het vicidium vast zitten.
De bloem, die 15 tot 20 dagen go d blijft, verspreidt
geen enkele door d nellS van de mens ruikbare geur.
Eens de bloem besto en i , zwelt de stempelzuil
enorm op, daarna v rlengt het ovarium en zwelt h t
ook langzaam op. D bloemblaadjes verdrogen maar
z blijven ter plaatse. De zaaddoos is 30 mm lang en 6
mm breed, in doorsnede is ze min of meer driehoekig
en ze vergeelt aan haar extremiteiten eens het zaad,
na vier maanden ongeveer, begint te rijp n. De zeer
talrij ke en zeer fijn · zaadjes zijn vanillekleurig
Hoe Trichocentrum capistratum kweken?
In de natuur groeien de meeste trichocentrumplanten
op de takken en de stam van liaanachtige
plan ten. Aangezien Trichocentrum capistmtum een
kl ine plant is, gaat 0 02 voorkeur naar epifytische
cultuUf (stukj hout, kurk of varenwortel), Daar we
geen gegevens hebben over het biotoop van
Trichocentrllnl cnpistmtum, rest ons aileen wa t Cl.
Horich ons beken d maak te (3) namelijk dat de plant
warm moet gekwee t word n en ve licht nodig
heeft, geen direct zonlich t. Voor d andere trichocentn
lmsoorten d ar ntegen, raden diverse auteur a 11
d planten in een beschad uwde of helder maar
beschermde pI at te kweken. Ze gaan er aJlemaal
van uit dat d ' planten een hoge luchtvochtigheid
nodig hebben en dat ten allen prijze moet ermeden
\"lorden ze te lang droog te laten. Wij kweken een v n
onze plant n op een . tuk hout, de andere op een stuk
kurk. Ze bangen 0 stelijk gebrienteel'd in het gematigd-warme
compal'timent, 's nachts 18 tol 19 oc,
overdag 24 tot 25 0c. Indien nodig is r van bu.itenaf
beschauwing met houten latten oor2ien. De luch tvochtigheid
w rdt op 60% gemiddeld ehouden. We
besproeien de plant n twee maal daags, at en toe is
het water met voedingsstoffen verrijkt.
23

Angraecum maheense Lindl.
Bladvullertje
Zie foto achterzijde cover.
Het plantje van et trimester.
Angraecum maheense Lind!.
Angmecum 1I1aheense is een zeldzaam orchideetje dat naar het
eiland Mahe-Seychellen genoemd werd. Op vandaag groeit deze
Angraecum aileen nog op het eiland Silhouette.
(info: Die Orchidee 49 (3), 1998, p. 113).
We stellen vast dat sommigen deze soort verkeerdelijk aanzien als
Allgmecum mahavavense uit Madagascar. Beide soorten zijn echter
totaal verschillend. Angraeclllll maheense lijkt weI heel sterk op
Allgraecum cniceollis.
Naar het schijnt is Angraecum maheense een synoniem van A. zeylanicum.
De enige tekst die ik gevonden heb is de volgende
(nota van Johan Hermans, Londen):
S. A. Robertson, Flowering plants of Seychelles, RBG, Kew i 1989
pp.327, p.220: Angraecum zeylallicllm Lind!. (A. maheense ) Epiphytic
orchid (at one time thought to be endemic) with two ranked
oblong pointed leaves to 20 em long by 2 em wide, and slender
arching racemes to 10 em long wut widely spaced small star-shaped
(?) yellow flowers to 8 mm wide with short fat spur.
Deze soort komt niet voor in J. G. Baker's Flora of Mauritius and
the Seychelles, 1877.
Met andere woorden: Angraecum malieense is een epifytisch groeiende
orchidee met tot 20 em lange bladeren die 2 em breed kunnen
zijn. De 8 mm kleine, groen-gele bloempjes zijn stervormig, ze hebben
een kort honing-spoor. Het plantje is gemakkelijk te kweken in de
warme serre. Het heeft graag veellicht en een goede, voortdurende
vochtigheid rond wortels en plant.
Met dank aan Johan Hermans, Landen.
© foto: Johan Hermans.
Neolauchea pulchella Krz!. is een Zuid-Amerikaans orchideetje met paarse bloempjes en klei.ne,
gerimpelde bulbjes waarop een smal blad groeit. Het plantje laat zich het best in de gematigde serre
kweken maar het zal niet lang in dezel.fde pot kunnen groeien. De bulbjes staan namelijk verhoudingsgewijs
ver van mekaar waardoor het plantje een 'kruipend' aspect heeft. Daarom kan men
deze orchidee best in een hangende schaaltje kweken en het plantje een aantal jaren over de rand
laten verdergroeien als een hangplantje. Bij een goede groei zal de wortelstok meermaals vertakken
zodat het geheel er na verloop van tijd zeer aantrekkelijk uitziet.
Uit Die Gartenwelt, 14° jrg. 1910.

.. .. :
Rreotenarchief