Download pdf - Reclassering Nederland

Naar eeN veiliger sameNleviNg maart 2010
10
minuten
Even tijd voor
de reclassering
Graag ander gedrag
Medewerkers reclassering
Burgemeester bespiegelt
Harmonie voor veiligheid
Politiek
Rechters
Openbaar Ministerie
Gemeenten
Wetenschappers
Hulpverleners
Advocatuur
Tbs-klinieken
Woningcorporaties
Jeugdzorg

eclasseriNg NederlaNd maart 2010 | 2
10
minuten
Even tijd voor
de reclassering
3
5
7
9
11
13
15
17
19
21
Gedragsverandering troef
Minister: zichtbaar straffen
Te vaak regeert de angst
Goed begin is het halve werk
Opgeruimd staat netjes
Loods in het labyrint
Swiebertje doet geen kwaad
Huis vol harmonie
Streng en kritisch coachen
Greep krijgen op overlast
Lokale toekomstkeuzen
Hier en daar een bui. Erwin Kroll weet ervan mee te praten. Weer kan
plaatselijk verschillen, maar onderwerpt zich aan breder werkende
spelregels en tendensen. Met criminaliteit is dat ook zo. Plaatselijk
kunnen verschijningsvormen en gevolgen er anders uitzien.
Oplossingen dus ook. Toch valt het nodige van elkaar te leren.
Beleidsverantwoordelijken en uitvoerders kunnen bij elkaar de kunst
afkijken, opvattingen delen, aanpakken adopteren of doelbewust een
eigen koers varen. Overal in het land maken lokale politici nu keuzen
voor de toekomst. 10-Minuten helpt. Net zo zeker als een paraplu
helpt tegen die bui. Hier en daar.

PersOONsgericHt straFFeN | 3
Minister Ernst Hirsch Ballin
Gedragsverandering troef
‘straf hoort bij gedragsverandering. Onverbrekelijk. Straf is een
tweevoudig signaal. We laten zien dat we criminaliteit niet dulden, maar
we wijzen ook de weg naar verbetering. Straf krijgt werkelijke meerwaarde
als we de omstandigheden scheppen om tot nieuw gedrag te komen. Met
een zekere dreiging, maar ook met ondersteuning en zorg. We moeten die
verschillende componenten slim en effectief met elkaar verbinden.
Voorwaardelijke straffen doen dat. Ik hoop en verwacht dat politiek en
strafrechtspleging die koers nadrukkelijker zullen kiezen.’
De handen van Ernst Hirsch Ballin jeuken, ook al kan hij tot de verkiezingen
van 9 juni niet te veel overhoop halen. Als minister van Justitie met de
langste staat van dienst weet hij hoe in criminaliteit en strafrecht de hazen
lopen. Hij heeft gezien wat werkt en wat niet. Hij zet niet alles op één kaart,
maar voorwaardelijke sancties ziet hij als een stevige troef. Advies en
toezicht van de reclassering zijn daarbij voor hem onmisbare hulpmiddelen.
Laat niemand zijn kinderen straffen als hij boos is. De straf
moet een geneesmiddel zijn, en zouden wij een geneesheer
dulden die vertoornd was op zijn patiënt?
Michel Eyquem de Montaigne
Frans essayist en filosoof (1533-1592)
Landelijke en lokale politiek
Rechters
Medewerkers reclassering

eclasseriNg NederlaNd maart 2010 | 4
Zijn beleid krijgt brede steun. ‘Criminaliteitsbestrijding is geen zaak
van hardliners of softies. Gelukkig heeft een grote meerderheid van de
politiek de ietwat karikaturale tegenstelling achter zich gelaten. Ze
denkt niet dat hard en lang straffen de beste oplossing is. Maar ze vindt
ook niet dat het strafrecht op een laag pitje kan en dat van een begripvol
gesprek alles beter wordt. Er is brede steun voor een persoonsgerichte
aanpak. We willen daders ander gedrag aanleren. Met controle,
training, hulp en behandeling. En wie niet horen wil, moet voelen.’
Dicht op de huid zitten helpt, zo weet Ernst Hirsch Ballin. Hij is blij
met de veiligheidshuizen, waarin ook de reclassering haar rol heeft.
‘Het begint met alert zijn op het ontkiemen van criminele ontwikkeling.
Aandacht voor dreigende rotte appels onder jeugdigen. En
vanaf het eerste contact met politie en justitie moet er aandacht zijn
voor gedragsverandering door onderliggende factoren aan te pakken:
opvoedingsproblemen, drugs, alcohol, emotionele onbalans,
geestelijke stoornissen, daginvulling. De aard en omvang van
misdaden sluiten soms niet aan bij de scheiding tussen jeugd- en
volwassenenstrafrecht. De grens van achttien jaar is een hulpmiddel,
maar er is ruimte om daar creatief mee om te gaan. Dat kan wel wat
meer aandacht krijgen. In de huidige politieke situatie kan ik echter
niet beloven dat dit kabinet structureel knopen doorhakt.’
Scherp stellen op terugval, zo wil Ernst Hirsch Ballin. De tienduizenden
die jaarlijks de gevangenis verlaten dienen dan ook de nodige
aandacht te krijgen. ‘Gemeenten zijn hiervoor primair verantwoordelijk.
Daardoor kan de behandeling verschillen maar nergens mogen
ex-gedetineerden in het niets vallen. Als er geen mensen en
voorzieningen gereed staan, gaat het mis. In de praktijk van het leven
vullen dan oude vriendjes uit het criminele verleden dat gat op. De
kennis en ervaring van reclasseringswerkers kan waardevol zijn om dat
te voorkomen. Gemeenten moeten hen dan inschakelen. Dat lijkt me
prima, zolang ze genoeg tijd hebben om ook bij nieuwe misdaden goed
te adviseren en toezicht te houden.’
Professionaliteit loont, zo benadrukt Ernst Hirsch Ballin. Zeker in
combinatie met een praktijk van meer voorwaardelijke straffen werpt
ze vruchten af. ‘Bij celstraffen hebben we het nu goed geregeld. Geen
automatische kwijtschelding van het laatste stuk detentie, maar
voorwaardelijk vrij. Zo nodig met reclasseringstoezicht op gedragsveranderende
voorwaarden. Daarnaast maakt de reclassering over de
hele lijn van advies en toezicht een professionaliseringsslag door.
Openbaar Ministerie en rechters krijgen nu van adviesspecialisten een
vast stramien van beoordelingspunten en voorwaarden. Herkenbaar
en makkelijk. Dat helpt hen om het middel van de voorwaardelijke
sanctie vaker te overwegen.’
Ernst Hirsch Ballin over advies en toezicht:
‘Reclassering Nederland kan haar mogelijkheden ook nadrukkelijk in
de etalage zetten. De adviezen zijn meteen een garantie voor de
uitvoerbaarheid van het toezicht. Het zijn twee specialisaties maar ze
horen bij elkaar. Gewoon onder één dak. Ik moet er niet aan denken
dat daartussen een kloof ontstaat.’
10
minuten
Even tijd voor
de reclassering

WerKstraF | 5
Discipline, ritme en regelmaat werken
Minister: zichtbaar straffen
‘de werkstraf treft doel. De reclassering kan zorgen dat ze zwaar genoeg
aanvoelt, dat ze de weg naar nieuw gedrag opent en ze de juiste signalen
naar de omgeving stuurt. De werkstraf is voor het strafrecht een werkelijke
verrijking gebleken van het beschikbare instrumentarium. Jonge mensen die
dreigen te ontsporen, kunnen we erdoor in het gareel dwingen. Niks voor
daders van grof geweld of ontucht. Maar een uitkomst als iemand een eerste
uitglijer begaat en de rechter de cel te ingrijpend en ontregelend vindt.’
Minister Ernst Hirsch Ballin van Justitie bekijkt met welgevallen de groei en
de praktijk van de werkstraffen. Volgens een onderzoek uit 2009 dragen ze
daadwerkelijk bij aan het terugdringen van recidive. ‘Ik ga niet mee met de
snerende verhalen dat ze niks voorstellen en dat daders het een fluitje van
een cent vinden.’
Van de daders met een werkstraf valt 47 procent minder
vaak terug in crimineel gedrag, vergeleken met de groep die
korte celstraffen moest uitzitten
Paul Nieuwbeerta, hoogleraar criminologie
Rechterlijke macht
Landelijke en lokale politiek
Werkstrafbedrijven
Medewerkers reclassering

eclasseriNg NederlaNd maart 2010 | 6
‘De werkstraf heeft twee gezichten. Dat zit al in het woord ingebakken:
werk en straf. Beide onderdelen moeten voldoende accent, voldoende
gewicht krijgen. Natuurlijk zijn ze allebei gevoelig voor kritiek
en verbetering. En die discussie ga ik ook niet uit de weg. Veroordeelden
moeten herkennen dat het een straf is. Daarom dwingt ze
hen om iets anders te doen dan wat ze willen of fijn vinden. Zo ondervinden
ze – ik zeg niet voelen, want dat riekt naar lijfstraffen – dat we
met z’n allen hun gedrag niet op prijs stellen. Dat we hun misdaden
verwerpen, maar dat we hen daar nu even niet voor willen opsluiten.
Dat kan altijd nog, als ze zich niet gedragen of niet verbeteren.’
‘De straf is geen vernedering. Daar wordt trouwens niemand
beter van. Maar we mogen wel duidelijk maken, dat het leven niet
alleen maar kan bestaan uit nutteloos en schadelijk rondhangen. En
ook de wijk, de buurt, de getroffenen mogen dat weten. Dus laat –
met name jongeren – hun werkstraf maar in de omgeving van het
delict uitvoeren. Dat is niet om hen te kunnen nawijzen of te beschimpen,
want ik ben wars van de schandpaal. Het is een signaal dat we de
daden serieus nemen. Dus raddraaiers bijvoorbeeld gewoon boete
laten doen in de wijk waarin ze eerder dreigend met de kettingen
rammelden.’
‘De werkstraf is een waarschuwing. Voor de daders, maar ook
voor hun omgeving. Met name jonge mannen willen nog wel eens als
macho’s laten zien dat zij de wet trotseren. Dat ze het gezag aan hun
laars lappen. Dat ze zich onaantastbaar wanen. Hen moet je niet helpen
door ze op een discrete plaats, ver weg, een straf te laten uitdienen.
Ook hun vrienden moeten zien dat we hen stevig aanpakken.
Noem dat maar ontmoedigingsbeleid. Dat is trouwens van oudsher
een van de redenen om een straf publiekelijk uit te spreken.
Genoegdoening naar de samenleving, waarschuwing voor iedereen.
Ook als iemand naar de gevangenis gaat, is dat een openbaar feit. Een
misdaad mag je niet toedekken met verkeerd opgevatte privacy.’
‘Werken heeft waarde. Een werkstraf van enige omvang dwingt tot
discipline: aanwezig zijn, opdrachten aanvaarden, spelregels eerbiedigen.
Dat is een hele omschakeling voor iemand die aan de drugs was,
niet naar school ging, het vertikte om te werken, geen vak leerde en
zich misdroeg in de permanente vrije tijd die hij zich veroorloofde.
Zware drugsverslaafden horen in de kliniek. Maar de werkstraf kan
gewoontegebruikers proberen een andere weg op te duwen. Net als
mensen met een kort lontje of types met ongewenst groepsgedrag.
Begeleiding, training en kennismaken met een vak kunnen nog een
extra zetje geven.’
Aantal werkstraffen in Nederland
■ 2002 19.627
■ 2004 27.711
■ 2006 34.580
■ 2008 36.474
bron: CBS
Onderzoek ‘Recidive na werkstraffen en na gevangenisstraffen. Een
gematchte vergelijking’: www.tinyurl.com/werkstraf
10
minuten
Even tijd voor
de reclassering

tBs | 7
Strafrechtadvocaat Lucy Oldenburg ziet onrecht
Te vaak regeert de angst
tbs is het domein van de angst. Gaat er iets mis met een tbs’er, dan
laaien de emoties hoog op. Met alle ingrediënten van een heuse heksenjacht.
Klinieken en de reclassering zijn daardoor huiverig om hen in de
samenleving terug te laten keren. Onterecht en onrechtvaardig. Dat vindt
advocaat Lucy Oldenburg. In 2009 staat zij 21 cliënten bij, wanneer rechters
moeten beslissen over verlenging van hun terbeschikkingstelling. Er liggen
afwijzende adviezen op tafel. Bij zeventien heft de rechter hun
dwangverpleging op.
In de forensisch psychiatrische zorg delen de klinieken en de reclassering de
verantwoordelijkheden. Binnen de poorten van de instelling heeft de zorg
het voortouw en draait de reclasseringswerker mee. Buiten ligt het accent
op toezicht en zijn de rollen omgedraaid. Gezamenlijk adviseren ze de
rechtbank over de noodzaak om tbs voort te zetten.
Botsende meningen, de enige voorwaarde
voor een menswaardig bestaan
Bergman – Nederlands dichter (1921-2009)
Advocatuur
Openbaar Ministerie
Tbs-klinieken

eclasseriNg NederlaNd maart 2010 | 8
Kansen bieden. ‘Opsluiten en de sleutel weggooien, roept de samenleving
bij elk incident. Maar straf en behandeling zonder uitzicht is
onmenselijk. We hebben afgesproken dat mensen altijd een kans
behoren te krijgen. Dat het bij een enkeling toch mis gaat, moeten we
maar gewoon accepteren.’
Onrecht. ‘Tbs mag geen speelbal zijn in de strijd om goedkoop politiek
succes. Dat zou onrechtvaardig zijn tegenover mijn cliënten. Toch zie
je dat de politieke reacties op incidenten onredelijk. Ze neigen naar
moties van wantrouwen tegen het Nederlandse strafrechtsysteem.’
Kritisch blijven. ‘De mening van klinieken is niet heilig. Gelukkig maar.
In 2009 besliste de rechter in bijna negentig procent van mijn zaken
tegen hun adviezen in. En dat is niet alleen doordat ik zo goed kan
pleiten.’
Kwaal en middel. ‘Ik zie heel wat verslaafde jongens in mijn werk.
Gepakt voor een diefstal, de pech om tbs te krijgen. Ik wéét dat sommigen
weer gaan gebruiken, delicten gaan plegen. Maar dat is geen
reden om hen zeven jaar achter slot en grendel te houden. Met ook
nog eens het etiket: gevaarlijk geestelijk gestoord.’
Gelijke monniken. ‘Ik wil zelf kunnen vragen om een advies van de
reclassering. Nu moet dat via de rechter. Soms ligt een verzoek maandenlang
op het bureau van de officier van justitie. Dan krijg ik twee
dagen voor de zitting pas een reclasseringsrapport. Dan is de balans
tussen aanklager en verdediger zoek.’
Spelregels. ‘Politiek en publiek staan maar al te makkelijk klaar met hun
oordeel. Vooroordeel eigenlijk. Maar gelukkig beslist de rechter; evenwichtig
en kritisch. Ook over de vorm en de mate van controle en
begeleiding. De reclassering kan daar al in de kliniek mee beginnen. Zo
zijn de spelregels. Zo hoort het spel gespeeld te worden.’
Vakkundig. ‘De reclassering mag best wat zelfbewuster te werk gaan.
Ze is deskundig genoeg om risico’s en noodzakelijk toezicht in te
schatten. Dus minder klakkeloos het advies overnemen van de klinieken
die maar dóór willen behandelen. Met goed toezicht is vaker een
verantwoorde weg naar buiten te vinden.’
Lucy Oldenburg
■ in 1996 afgestudeerd aan de Vrije Universiteit
■ sinds 2001 strafrechtadvocaat
■ specialiteit: strafrecht, met daarbinnen tbs-zaken
10
minuten
Even tijd voor
de reclassering

isc | 9
Hulpmiddel voor steekhoudend advies
Goed begin is het halve werk
Komt een vrouw bij de dokter. Kortademig. Slechte slaapster. Natuurlijk
zijn er dan de stethoscoop en de bloeddrukmeter. Maar ook de vragen over
leefwijze, voeding en familiekwalen. Hulpmiddelen, kennis en ervaring
leiden samen tot het advies om het cholesterol aan te pakken. Eenzelfde
mix ligt ten grondslag aan de reclasseringsadviezen. Deskundig gebruik van
hulpmiddelen bepaalt de kwaliteit van het eindresultaat. De Bossche
officier van justitie Diewerke Stikkelbroeck weet dat uit haar praktijk.
Het Wetenschappelijk Onderzoeks- en Documentatiecentrum (WODC)
heeft de Recidive Inschattingsschalen (RISc) tegen het licht gehouden.
Ze vindt deze in het algemeen een goede voorspeller van justitiecontacten.
De reclassering gebruikt dit wetenschappelijk gefundeerde instrument
bij haar adviezen. Ze doet dat in combinatie met verdiepende diagnostiek
voor speciale doelgroepen. De vraag naar het voorkomen van recidive
staat centraal.
Schijn bedriegt soms zozeer dat je zou willen dat mensen –
net als verpakte levensmiddelen – voorzien waren van een etiket
met de ingrediënten
Helen Hudson, Amerikaans schrijfster
Wetenschappers
Openbaar Ministerie
Advocatuur

eclasseriNg NederlaNd maart 2010 | 10
Straf op maat. ‘Het is belangrijk om te weten op welke gebieden we
moeten en kunnen ingrijpen.’ Diewerke Stikkelbroeck heeft als officier
van justitie al heel wat reclasseringsrapportages onder ogen gehad.
‘Schulden, een verslaving, agressieproblemen. Dat staat allemaal niet
in het procesverbaal. Als officier weet ik daar vaak weinig over. Maar
ze hebben wel degelijk invloed op de kans op recidive.’ Een reclasseringswerker
bestudeert de stukken en voert gesprekken met verdachten
over tal van zaken: huisvesting, relaties, scholing, financiën... Dat
alles vindt zijn weerslag in het advies. Diewerke Stikkelbroeck: ‘Het
doel van straffen is ook om te voorkomen dat mensen nóg eens in de
fout gaan. Daarom wil ik negatieve invloeden zoveel mogelijk verminderen.
Zo’n advies geeft helder aan waar het mis kan gaan. In mijn eis
kan ik daarop inspelen. Met als doel een vonnis dat bij de dader past.’
Ervaring telt. Zeker bij het stellen van de juiste diagnose. Kijk maar naar
de gezondheidszorg. Marguerite Bunge is dik vijftien jaar huisarts in
Utrecht. ‘Elk mens is anders en klachten verschillen, maar toch heb je
een duidelijk patroon bij het stellen van diagnoses. We werken met
goed uitgewerkte standaarden, waaraan een batterij wetenschappelijk
onderzoek ten grondslag ligt. Ik heb kennis van ziektebeelden,
maar ik heb vooral geleerd goed te luisteren, te kijken en op mijn professionele
ervaring te vertrouwen. Soms voel je gewoon dat iets niet
pluis is. Als huisarts moet je dat gevoel serieus nemen en benutten.’
Officier van justitie Diewerke Stikkelbroeck: ‘Een maatschappelijk werker
of politieagent kan met RISc best zaken op een rijtje zetten. Maar
het is niet enkel een invuloefening. Het is ook nodig om inzicht te
hebben in effecten van straf. In zwak makende omstandigheden. In
prikkels om gedrag te veranderen. Reclasseringswerkers weten op dat
gebied van wanten.’
Serieus nemen. Diewerke Stikkelbroeck pleit voor een juiste rolverdeling.
‘De reclassering hoeft mij niet voor te zeggen met welke strafeis
ik moet komen. Ze moet bouwstenen aanreiken, mij vertellen welke
bijzondere voorwaarden kansrijk zijn, aangeven wat de mogelijke
gevolgen van een bepaalde beslissing zijn. Doorgaans is dat ook de
praktijk. En dan neem ik de adviezen graag over. Want ik ga ervan uit
dat ze de zaak goed hebben onderzocht. Professionals doen niet aan
natte-vinger-werk. Het is bovendien een voordeel dat de reclassering
ook toezicht houdt op naleving van de bijzondere voorwaarden. Dat
maakt de adviezen concreet en praktisch uitvoerbaar. Ze zal immers
niks adviseren wat niet waar te maken is.’
www.reclassering.nl -> verdieping -> factsheet RISc
Misdaad beïnvloedende factoren in de RISc
1 delictgeschiedenis
2 huidig delict
3 huisvesting en wonen
4 opleiding,werk en leren
5 inkomen/omgaan met werk
6 relaties met partner/gezin
7 relaties met vrienden
8 drugsgebruik
9 alcoholgebruik
10 emotioneel welzijn
11 denkpatronen/gedrag
12 houding
10
minuten
Even tijd voor
de reclassering

WerKstraFFeN | 11
Succes Amsterdamse groepsprojecten
Opgeruimd staat netjes
Blije bezoekers, stralende gezichten. Er lijkt niet veel veranderd sinds
de eerste Amsterdamse Floriade in 1972. Het Amstelpark en Beatrixpark zijn
nog steeds om door een ringetje te halen. Verderop in de Pijp staat het
standbeeld van Samuel Sarphati fier overeind in het naar hem vernoemde
park. Ook Joost van den Vondel zou trots zijn op het groen met zijn naam.
Vier stadsparken in Amsterdam­Zuid. Schoon en proper dankzij het groepsproject
Lutmastraat van de werkstrafunit Amsterdam.
Grote steden, grote problemen. Maar ook grote kansen op oplossingen.
Professionalisering van werkstraffen helpt daarbij. Neem het Amsterdamse
groepsproject. In een nieuw gebouw met nieuwe ideeën. Psychologie en
praktijk gaan hand in hand: kalmerende kleuren, genoeg ruimte, maar
overal toezicht. De verandering en verhuizing hadden heel wat voeten in
de aarde. Van klagende buurtbewoners tot vervuilde grond. Maar na drie
jaar gesteggel is de nieuwe locatie op de Lutmastraat een feit.
Kwaliteit staat op nummer één, maar kwaliteit moet
wel altijd in dienst staan van het geheel
Johan Cruyff
Gemeenten
Rechterlijke macht
Politiek

eclasseriNg NederlaNd maart 2010 | 12
Amsterdam profiteert. Daders krijgen straf. Maar doen ook iets terug
voor de samenleving. Ze vegen niet alleen hun eigen straatje schoon,
maar ook dat van de gemeente. Letterlijk. Door klussen op te knappen
die blijven liggen, omdat er gewoonweg geen tijd of geld voor is. Dat
vraagt om een bijzondere manier van organiseren. Jochum Wildeman,
hoofd bedrijfsbureau bij de werkstrafunit van Reclassering Nederland:
‘Het is anders dan een hoveniersbedrijf inhuren. Met resultaatverplichtingen
en hoge tarieven. Wij weten van tevoren niet hoeveel mensen
een werkstraf krijgen. Dan kun je wel van alles beloven, maar daar
heeft niemand wat aan. Beter is het om afspraken te maken die je na
kunt komen. Vertrouwen moet je verdienen. Bij ons zit dat wel goed.
Dat weet ik omdat stadsdelen regelmatig aankloppen met projecten.
We zoeken dan samen naar een oplossing. Mooi voorbeeld is het
Vondelpark. Het visitekaartje van de hoofdstad. Al jaren stond dat op
mijn verlanglijstje. Een drukke plek waar werkgestraften zichtbaar zinnig
bezig kunnen zijn. Het stadsdeel was bang dat een groep loslopende
criminelen een afschrikkende attractie zou zijn. Vorig jaar hebben
we samen de knoop doorgehakt. Van april tot oktober werkt tien man
hard aan het ideale park: keurig geschilderde hekwerken, zo min mogelijk
zooi en een pierenbadje waar iedereen zó in wil duiken.’
Duidelijke taal. Een succesvolle afronding van de werkstraf. Dat is de
inzet van de groepsprojecten. Op de Lutmastraat doen ze er alles aan.
Om te beginnen strakke regels en strikte afspraken. Geen mobieltje,
wel op tijd door het detectiepoortje. Daarnaast wederzijdse verwachtingen
managen. Jochum Wildeman: ‘Vooraf bekijken nieuwelingen
een filmpje dat uitlegt hoe alles in z’n werk gaat. Daarna kunnen ze
vragen stellen. En bij die introductie is er ook een kennismakingsrondje.
Even zien met wie ze te maken krijgen. Bovendien geeft het werkmeesters
de kans om te kijken wat voor vlees ze in de kuip krijgen. Ze
schatten risico’s in en voorkomen zo een ongelukkige samenstelling.
Ook zien ze wie een beetje extra aandacht nodig heeft. Want ieder
mens heeft af en toe een klankbord nodig. Werkmeesters weten dat.
Naast toezichthouder zijn ze begeleider. Ze vervullen een sociale rol. Ik
zie dat die persoonlijke aanpak werkt. Minder geschreeuw, minder
mot, meer motivatie.’
Helder speelveld. Een voetbalwedstrijd heeft spelers nodig die gemotiveerd
zijn en kunnen samenspelen. Daarnaast een onpartijdige
scheids, die streng is, maar fluit in de sfeer van de pot. ‘Op groepsprojecten
werkt het eigenlijk niet anders.’ Jochum Wildeman, zit er met
zijn neus bovenop: ‘De groepen hier worden steeds complexer. En de
samenstelling verandert natuurlijk voortdurend. Daar moet je rekening
mee houden. Onduidelijke situaties, verrassingen, te veel prikkels.
Het zijn zaken die in het verleden vaak tot spanningen hebben geleid.
Daar kunnen de werkmeesters over meepraten. Het nieuwe pand is
daarom gebouwd op hun ervaringen. Letterlijk en figuurlijk.’
Werkstraf Amsterdam
■ actief in 5 stadsdelen
■ 20 werkmeesters, 12 busjes
■ in groepsprojecten: 500 in 2001, 1600 in 2008
■ 85 procent voltooit de werkstraf naar tevredenheid
Op 26 mei opent demissionair minister Ernst Hirsch Ballin
het nieuwe groepsproject
10
minuten
Even tijd voor
de reclassering

BUiteNlaNd | 13
Bureau Buitenland helpt gemeenten
Loods in het labyrint
ineens zijn ze terug. Op een dag stappen ze weer een Nederlandse
gemeente binnen. Gedetineerd geweest in een buitenlandse gevangenis.
Terug in eigen land en toe aan een nieuw begin. Dan doemt een doolhof op
van instanties, regels, wetten. Het Veiligheidshuis van de gemeente Den
Haag neemt ex­gedetineerden bij de hand. Terugval in crimineel gedrag
voorkomen, is het parool. De eerste stappen op de maatschappelijke ladder
zijn de belangrijkste.
Gemeenten kunnen Reclassering Nederland inschakelen bij de reïntegratie
van burgers die uit de gevangenis komen. De op daders toegesneden
nazorg blijkt waardevol. Dossierkennis en een rijke ervaring bewijzen hun
belang. Zeker voor mensen met een geschiedenis in een buitenlandse
gevangenis.
Nazorg is gedeelde zorg
Annemarie Jorritsma, voorzitter Vereniging Nederlandse Gemeenten
Gemeenten
Woningcorporaties
Hulpverleners

eclasseriNg NederlaNd maart 2010 | 14
Ze willen weer een plek. Na terugkeer uit een buitenlandse cel kunnen
ex-gedetineerden rekenen op begeleiding door gemeenten. Net
als andere ex-gevangenen. Maar de problemen zijn vaak groter, weet
Faiza Ouled M’Hand Aissa van het Veiligheidshuis Den Haag. Op het
Bureau Nazorg zorgt ze voor de eerste screening. Extra onzekerheden,
emotionele schade en andere deuken komen aan het licht. Faiza: ‘We
inventariseren op vier terreinen: identiteit, wonen, werk en inkomen,
zorg. Vervolgens organiseren we de benodigde hulp. We nemen mensen
bij de hand om hun leven weer op de rails te krijgen.’
Met zijn allen om tafel. Dat is de mantra in het Haagse Veiligheidshuis.
In september 2009 geopend. Nu op koers en op volle zee. Faiza
Ouled M’Hand Aissa: ‘Mooi dat alles nu onder één dak zit. De mensen
van de Sociale Dienst zitten zelfs bij ons op de kamer. Andere collega’s
kom je regelmatig tegen, bij wijze van spreken bij de koffieautomaat.
Dat betekent korte lijnen en de mogelijkheid om direct afspraken te
maken. Bijvoorbeeld een voorschot en een nacht in de nachtopvang.
Goed dat je zulke zaken in sneltreinvaart kunt regelen. Ook omdat we
weten dat de eerste paar dagen na terugkeer de belangrijkste zijn om
recidive te voorkomen.’
Winnen van windmolens. Gepakt in het buitenland, auto daar in
beslag genomen, terug in Nederland moet het kenteken geschrapt.
Dan slaat Kafka toch weer toe, weet Louise Weevers Stous, casemanager
van Bureau Nazorg. Ze loodst ex-gedetineerden langs dit soort
klippen. De ambtenaren van de kentekenregistratie blijken bijvoorbeeld
moeilijk te vermurwen. Louise: ‘Ik moet soms alle zeilen bijzetten
om een kenteken verwijderd te krijgen. Tot en met het regelen van
een verklaring van de ambassade dat iemand echt gevangen heeft
gezeten. Voor iemand die uit de gevangenis komt, is zoiets heel
belangrijk. Anders blijft het verleden achtervolgen.’
Kennis is macht. Het Bureau Buitenland van Reclassering Nederland
onderhoudt contacten met gedetineerden en hun familie of vertrouwenspersonen
in Nederland. Dat levert kennis op over betrokkenen.
Bouwstenen voor doelgerichte en snelle nazorg. De informatie is
beschikbaar in een overdrachtsdossier. Faiza Ouled M’Hand Aissa: ‘Als
het even kan, beginnen we al voordat de mensen vrijkomen. We willen
graag weten welke problemen zij mee naar Nederland nemen. Dan
kunnen we ondersteuning organiseren, op tijd en op maat.’
Reclassering Nederland weet veel van ex-gedetineerden.
Na toestemming van de betrokkene is het dossier beschikbaar
voor gemeenten. Met altijd een basispakket aan gegevens.
■
■
■
persoonsinformatie: van personalia tot loopbaan
informatie over de straf: van vonnis tot detentiegeschiedenis
staalkaart van problemen: van schulden tot gezondheid
10
minuten
Even tijd voor
de reclassering

lOKale veiligHeid | 15
Burgemeester Kampen wil doordachte daadkracht
Swiebertje doet geen kwaad
iedere gemeente heeft er last van. Probleem jongeren, verslaafden,
misstanden achter de voordeur. Ook Kampen kampt ermee. Veiligheid en
openbare orde vragen om voortdurende aandacht. Burgemeester Bort
Koelewijn pleit voor daadkracht en doordachte keuzes: ‘Kom in actie als die
pedofiel tussen de kinderen gaat wonen. Maar laat Swiebertje rustig door
de straten slenteren. Hij is gelukkig en niemand tot last.’
Gemeentelijke bestuurders krijgen een steeds nadrukkelijker rol in het
realiseren van de veilige samenleving die burgers willen. Strafrecht en
bestuursrecht komen dichter bij elkaar te liggen. Bevoegdheden van
burgemeesters veranderen. Spanningsveld of uitdaging?
Een snel veranderende maatschappij vraagt om andere
bestuursstijlen dan dertig jaar geleden. Er wordt veel van de
burgemeester gevraagd. De burgemeester moet daarom goed
toegerust zijn op zijn taken en rollen in het veiligheidsdomein.
Uit: Notitie Burgemeester en Veiligheid, april 2009
www.tinyurl.com/burgemeester
Politiek
Gemeenten
Openbaar Ministerie
Politie

eclasseriNg NederlaNd maart 2010 | 16
Op gepaste afstand. De ogen zijn steeds meer gericht op de burgemeesters:
boven de partijen staande regisseurs van openbare orde en
veiligheid. Bort Koelewijn toont zich een ware burgervader: ‘Besturen
betekent behoeden. Waken voor onnodige slachtoffers. Ik draag die verantwoordelijkheid.
In theorie dag en nacht. Maar dat betekent niet dat
alles wat misgaat automatisch op mijn bordje ligt. Niet alles en niet
altijd. Allerlei partijen zitten er met de neus bovenop. Laten we die aanspreken
en vooral niet voor de voeten lopen. Zij moeten in actie komen,
bij voorkeur vóór het delict gepleegd is. Preventief dus. Neem het
ge biedsverbod. Van mij mogen die bevoegdheden best bij de officier van
justitie of de rechter-commissaris liggen. Laat hen beoordelen en beslissen.
Gebruik de burgemeester enkel als een laatste redmiddel.’
Spanningsveld. Alles te weten komen, terwijl je soms niets kunt doen.
Bort Koelewijn begrijpt Job Cohen wanneer deze als Amsterdams burgemeester
meer bevoegdheden vraagt om actief te kunnen ingrijpen,
bijvoorbeeld bij probleemgezinnen. ‘Maar in een grote gemeente liggen
de zaken toch anders. Hier zijn de lijnen korter, informeler. Zo praat de
wijkagent me terloops bij over de kluizenaar die al 25 jaar op droog
brood leeft. Het lijkt tragisch, maar de man is tevreden en niemand tot
last. Daar hoef ik geen dagelijkse update of een officieel rapport over.
Maar zet daar die pedofiel tegenover. Na acht jaar cel wil hij hier in een
bungalowpark komen wonen. Allemaal kleine kinderen in de buurt. Dan
wil ik vooraf geïnformeerd zijn. En ga ik handelen. Dat begint met het
inschakelen van mensen die daar wat verstandigs over kunnen zeggen,
de reclassering bijvoorbeeld. Ik wil de risico’s kennen en mogelijke oplossingen
verkennen. Ik heb een handelingsrepertoire nodig. Als ik verantwoordelijk
ben, wil ik in geen geval lijdzaam hoeven toezien.’
Bereid om te besturen. Nazorg ligt op het bordje van de gemeente.
Die moet zorgen dat gedetineerden een fatsoenlijke nieuwe start kunnen
maken. Ze moet proberen te voorkomen dat ze opnieuw de fout in
gaan. Bort Koelewijn is daar content mee. ‘In de uitvoering zie ik geen
problemen. Allerlei spelers kunnen samen een netwerk vormen dat
borg staat voor een goede reïntegratie. Daarbij gaat het om professionals
die de praktijk kennen. Neem de reclassering. Ze weet welke
omstandigheden bepalend zijn voor terugval. Ze herkent valkuilen, ziet
alternatieven. Er is niets op tegen als zij haar specialiteit ook in de kijker
speelt. Maar steeds gaat het om óns beleid. Als gemeente moeten
we nazorg nadrukkelijker op de kaart krijgen. In Den Haag is een
model voor een gemeentelijk integraal veiligheidsplan opgesteld. Dat
omvat een staalkaart aan thema’s. Maar niet één paragraafje gaat
over de opvang en nazorg van ex-gedetineerden. Absurd. Het is een
onderwerp waaraan we in de beleidscyclus op het gebied van openbare
orde en veiligheid stelselmatig aandacht moeten geven. Het zou
vetgedrukt moeten staan. Want pas als je weet waar problemen dreigen,
kun je aan oplossingen werken.’
Bort Koelewijn (1954), ChristenUnie
■ 1987 Staats- en Bestuursrecht, Universiteit van Utrecht
■ 2004 Algemeen Sociale Wetenschappen, Universiteit van Utrecht
■ 1987 gemeentesecretaris Bunschoten, 1993 De Bilt
■ 1999 burgemeester van Liesveld
■ 2004 burgemeester van Rijssen-Holten
■ 2009 burgemeester van Kampen
10
minuten
Even tijd voor
de reclassering

veiligHeidsHUis | 17
Lokaal samenspel loont
Huis vol harmonie
Kyteman. Het klinkt als een science fictionfiguur. Maar het is een Nederlandse
jongeman die voor een muzieksensatie zorgt. Bijzonder en harmonieus
tegelijk. Met veel en uiteenlopende artiesten en instrumenten verdient
hij waardering en hoofdprijzen. In het Maastrichtse veiligheidshuis zien ze de
vergelijking met de muziek wel zitten. Allerlei partners spelen er vol passie
hun partij. Gezamenlijk proberen ze criminaliteit en overlast weg te blazen.
Manager Dorothé van den Bosch is blij dat Reclassering Neder land op het
gebied van nazorg de toon zet en het voortouw neemt: ‘Zij weet als geen
ander wat nodig is en wat werkt. Daar is de coördinatie in goede handen.’
Limburg is tevreden. Als eerste provincie heeft ze een dekkend netwerk aan
veiligheidshuizen. Maastricht is een goed voorbeeld. Daar slaagt de
persoonsgerichte aanpak: minder recidive. Ook veelplegers binden in.
Succesfactor: doortastende samenwerking op de thema’s preventie,
repressie en nazorg.
In het Veiligheidshuis krijg je beter zicht op de zaken dan op
het parket. Door de inbreng van alle partners, ieder vanuit zijn
eigen discipline en invalshoek, krijg je een vollediger beeld van
de verdachte. Dat stelt je in staat om tot betere beslissingen
te komen, goed afgestemd op de persoon van de verdachte.
Esther Hurkmans,
parketsecretaris Openbaar Ministerie in Noord-Limburg
Ketenpartners
Lokaal en regionaal bestuur
Politiek

eclasseriNg NederlaNd maart 2010 | 18
Betrokken bijeen. In Maastricht zitten verschillende ketenpartners bij
elkaar, fysiek zelfs. De uiteenlopende specialisten signaleren problemen,
bedenken oplossingen en voeren die samen uit. De werkprocessen
van de deelnemende organisaties zijn op elkaar afgestemd.
Strafrecht en zorg vullen elkaar aan. ‘Een win-win-situatie’. Het klinkt
bijna als een dooddoener, maar Dorothé van den Bosch ziet louter voordelen
in het samenspel. Als manager van het Veiligheidshuis heeft ze
overzicht. ‘De gemeente heeft het slim aangepakt. Voor elk thema
heeft ze een procesmanager verantwoordelijk gemaakt. Dirigenten.
Mensen die vanuit hun werk en achtergrond kennis en contacten
inbrengen. In staat zijn om regie te nemen op het proces van samenwerken
en resultaatgerichtheid. Geen types die genoegen nemen met
toekomstmuziek. Ze willen resultaat zien. Liever vandaag dan morgen.’
Direct doorpakken. Nazorg begint vroeg. Zodra de gevangenisleiding
weet wanneer iemand in detentie komt, geeft ze een seintje aan het
Veiligheidshuis: een eerstedagsmelding. Désirée Vroemen, medewerker
administratieve ondersteuning, begint dan al met de voorbereidingen.
‘Ik bundel alle aanwezige informatie en bedenk wie straks wat kan
doen. Voor iedereen is er een persoonlijk plan.’ Reclasseringsman Wim
Peeters, binnen het Veiligheidshuis procesmanager Nazorg, is daar blij
mee: ‘Mensen die niet onder toezicht staan, moeten alles zelf uitzoeken.
Van identiteitsbewijs tot schulden. Dan is het goed dat ondersteuning
beschikbaar is. Laagdrempelige hulp op meerdere leefgebieden. Alleen
zó zijn mensen boven het maatschappelijke maaiveld te krijgen én te
houden. Gemeenten die serieus werk maken van het terugdringen van
recidive, huren daarom coördinerende deskundigheid in.’
Lef loont. De lokale aanpak heeft succes, zo laten de eerste evaluaties
zien. Volgens Dorothé van den Bosch heeft dat te maken met lef:
‘Organisaties durven over hun eigen grenzen heen te werken. Ze
tonen zich bereid om vrijblijvendheid over boord te zetten. Ze zijn
vasthoudend bovendien. Bijvoorbeeld bij ex-gedetineerden die aanvankelijk
geen hulp willen. Eindelijk uit de bak. Helemaal klaar met alle
instanties! Maar ondertussen niet klaar om het op eigen kracht te
doen. Dus krijgen ze na twee maanden toch maar een extra belletje.
Dat kan net de doorslag geven: een ruggensteuntje om bijvoorbeeld
goed met geld om te gaan blijkt bij nader inzien toch wel fijn.’ Wim
Peeters vindt het wel eens lastig: ‘Het gedwongen kader ontbreekt.
Mensen doen mee op vrijwillige basis. Dat jeukt soms. Dan wil ik
iemand wel aan z’n oren een hulpverleningstraject in sleuren. Dan ben
ik ervan overtuigd dat dáár de positieve verandering begint. Maar het
ontbreekt aan machtsmiddelen. Het is nog zoeken hoe we druk op
iemand kunnen uitoefenen: meewerken, anders duurt iets langer of
trek je helemaal aan het kortste eind.’
Veiligheidshuis Maastricht
■ Gemeente, Openbaar Ministerie, politie, reclassering, jeugdzorg, de Raad
voor de Kinderbescherming, ggz-partners, woningcorporaties en welzijnsinstellingen
werken op één locatie samen aan opsporing, vervolging,
berechting en hulpverlening.
■ Doel: terugdringen van criminaliteit en overlast.
www.veiligheidshuismaastricht.nl
10
minuten
Even tijd voor
de reclassering

JONgvOlWasseNeN | 19
Orde in de chaos
Streng en kritisch coachen
elke avond is het vaste prik op het veldje. Geschreeuw, wheelies op
ronkende scooters, harde muziek. De buurt er omheen weet precies wie het
zijn. De meeste jongens hebben een prachtig strafblad. Twee van hen
moeten zich wekelijks melden, een werkstraf uitvoeren. Bij de één lijkt het
resultaat te hebben. Maar bij de ander...
Crimineel gedrag van jongeren veranderen vereist een speciale aanpak.
In Amsterdam experimenteert Reclassering Nederland met intensieve éénop-één
begeleiding van hardekernjongeren. Het werpt vruchten af: ging
in 2007 nog 59 procent de fout in tijdens het reclasseringstoezicht, in 2009
is dat 41 procent. De succesvolle werkwijze krijgt navolging: Reclassering
Nederland richt jongvolwassenen units op. Gericht op veelplegers tussen de
18 en 24 jaar.
Omdat jongeren nu veel mondiger zijn en hun seksuele ontwikkeling
sneller gaat, denkt iedereen dat als ze achttien zijn ze hun eigen
zaakjes wel kunnen regelen. Voor velen gaat dat helemaal niet op.
Die zijn geestelijk nog niet volwassenen.
Jeugdstrafrechtadvocaat Harrold Veen in het Nederlands Dagblad
Jeugdzorg
Lokaal bestuur
Openbaar Ministerie
Rechters

eclasseriNg NederlaNd maart 2010 | 20
Goede selectie. Jongeren komen via de reclasseringsbalie bij de jongvolwassenen
unit terecht. Als ze tenminste een flink strafblad hebben
en problemen op het gebied van bijvoorbeeld huisvesting, scholing of
inkomen. De reclasseringswerkers op de unit spreken de taal van de
straat, zijn thuis in de jongerencultuur. Net als bij volwassenen controleren
ze de naleving van bijzondere voorwaarden: een training volgen,
geen alcohol drinken, een werkstraf uitvoeren. Maar ze richten zich
ook op de sociale kant. Zo gaan ze mee naar het Centrum voor Werk
en Inkomen of een open dag van school. Reclasseringswerker Peter
Lensen: ‘Het is een combinatie van honing en azijn. We motiveren en
coachen, maar zijn zeker geen watjes. We wijzen voortdurend op hun
eigen verantwoordelijkheid. En houden ze zich structureel niet aan de
afspraken, dan is het einde oefening: terug naar de rechter.’ De unit
neemt ook jongeren over van de jeugdreclassering, maar alléén als ze
nog minimaal een half jaar onder reclasseringstoezicht staan. Want
continuïteit is belangrijk, merkt Peter Lensen: ‘Als je opnieuw met een
toezichtsproces moet beginnen, heb je méér dan zes maanden nodig
om goede resultaten te bereiken.’
Geestelijke leeftijd. Volwassen worden is een proces. Volgens de ontwikkelingspsychologie
vindt dat tussen het achttiende en vierentwintigste
levensjaar plaats. In die periode zijn veel jongeren impulsief,
leven ze in het nu, staan ze niet stil bij gevolgen van hun acties. Maar
voor de wet zijn mensen vanaf hun achttiende volwassen. Laura van
Rhijn is beleidsmedewerkster bij de Raad voor de Kinderbescherming
in Den Haag: ‘We willen gedrag veranderen. Hoe we dat doen is afhankelijk
van de geestelijke ontwikkeling van de dader. Daarom is iemand
de ene keer beter af bij de jeugd-, de andere keer bij de volwassenenreclassering.
De jongvolwassenen unit versoepelt de overstap. Ze combineert
het beste van twee werelden. Er waait een straffere wind,
maar die is niet totaal anders. Dat zou onbegrijpelijk zijn voor de jongeren.
De samenwerking verloopt prima: goede afspraken en informatieoverdracht,
regelmatig overleg. Concurrentie is er niet; we willen
allebei jonge mensen op het rechte pad houden.’
Eilandjes voorkomen. In de regio Den Haag zijn nog geen cijfers over
resultaten en recidive bekend, maar de praktijk is hoopgevend. Laura
van Rhijn ziet voor gemeenten een duidelijke toegevoegde waarde:
‘Klein of groot, allemaal hebben ze te maken met overlast en onveiligheid
door jongeren. Maar verantwoordelijkheden leggen ze bij verschillende
teams. Kennis en expertise blijven zo versnipperd. Die moeten
ze stroomlijnen: in een jongvolwassenen unit of door het aanstellen
van gespecialiseerde reclasseringswerkers die thuis zijn in de leefwereld
van de jongeren. De overlast neemt af, de lokale veiligheid
neemt toe. Waarom zou een gemeente dat zichzelf ontzeggen?’
Jongvolwassenen units
■
■
■
■
■
onderdeel van Reclassering Nederland
richt zich op jongeren van 18 tot 24 jaar
werkers affiniteit met jongeren
specialiteit outreachend werken
waar Amsterdam, Utrecht, Den Haag
10
minuten
Even tijd voor
de reclassering

lOKale veiligHeid | 21
Utrechtse wethouder Rinda den Besten wil slim straffen
Greep krijgen op overlast
slimmer straffen. Dat moet gebeuren met jeugdige en jongvolwassen
raddraaiers, wijkverziekers en plegers van straatterreur. De Utrechtse
wethouder Rinda den Besten roert de trom: ‘Lik­op­stuk­beleid. Niet alleen
kijken naar het misdadig incident, maar het hele achterliggende gedrag in de
wijk meenemen. Vaker voorwaarden verbinden aan het weer op vrije voeten
komen. Zorgen dat de buurt weet dat justitie etters stevig aanpakt. Langer en
beter toezicht houden op het naleven van de opgelegde spelregels. Maar wie
het rechte pad wil kiezen, moeten we dat ook makkelijk maken.’
De verkiezingsaffiches zijn inmiddels verbleekt, afgebladderd of
opgeborgen, maar dat geldt niet voor overtuigingen en plannen.
Rinda den Besten, in Utrecht PvdA-lijsttrekker en wethouder, wil
een stad waarin mensen zich veilig voelen. Ongetwijfeld krijgt dat
een plek bij de besprekingen over toekomstig beleid. Ondertussen
blijft haar appèl: 'Slim straffen!'
Als mensen alleen maar braaf zijn omdat ze bang zijn
voor straf en op een beloning hopen, dan moeten we medelijden
hebben met onszelf
Albert Einstein (1879-1955)
Landelijke en lokale politiek
Hulpverleners
Rechterlijke macht

eclasseriNg NederlaNd maart 2010 | 22
‘Burgers haten overlast. Het gaat om méér dan rondhangen: stelen,
slaan, intimideren, treiteren, kapotmaken, dealen. Om terroriseren.
Opvallend genoeg stoppen de meesten daarmee rond hun 23ste. Maar
tot die tijd moeten we hen in de tang zien te houden. En wie daarna
nog doorgaat, moet justitie extra hard aanpakken. Want anders zijn
we hen voorgoed kwijt. Daarom moet straf deugen. Zes weken zitten
is vaak te weinig. Het is in elk geval onvoldoende om in die koppies
wat te laten veranderen. Ik pleit voor toezicht, controle, zo nodig hulp,
maar bij de eerste de beste misstap weer een flinke straf. Meteen!’
‘Maak straf zichtbaar. Laat daders bijvoorbeeld in de wijk herstelwerk
doen. Er zijn allerlei gedragsdeskundigen die waarschuwen voor
een schandpaal-effect. Zij vinden dat schaamte niet kan werken als
straf. Maar denk ook eens aan de burgers in de wijk. Ze steken soms
hun kop uit om aangifte te doen. Ze staan achter de geraniums te juichen
als zo’n kwelgeest in de boeien geslagen wordt. Hoe moet dat
dan voelen als deze ’s middags weer vrij rondloopt? En hoe kun je nou
weten dat hij voor straf in Almere blaadjes moet harken? Geef mij
maar de dreiging van zichtbare boetedoening.’
‘Houd hen in de gaten. En zorg dat ze dat weten. Natuurlijk dien je
gebieds- of samenscholingsverboden te controleren, maar je kunt ook
andere voorwaarden stellen. Werken, naar school gaan, een diploma
halen, een training volgen, zich geregeld melden. En ze mogen zeker
niets strafbaars doen. Dit soort spelregels moet vaker onderdeel van de
straf zijn en ook gelden na de gevangenis. Nazorg met drang en dwang
om hen op het rechte pad te krijgen? Graag! Want ze hebben het op
jeugdige leeftijd verpest, zijn niet verder gekomen dan vakkenvuller of
pizzakoerier, zijn langzaam maar zeker te duur voor dit werk, kunnen
niets anders. Bovendien zijn ze voor de wet met achttien wel volwassen,
maar hun puberbrein is nog niet volgroeid. Niet alles is goed ontwikkeld,
zoals bijvoorbeeld het geweten. Dat is nogal belangrijk.’
‘Alles moet meetellen. Niet alleen het misdrijf waarvoor iemand is
opgepakt, maar ook de voorgeschiedenis. Ook de keren dat iemand de
dans net ontsprongen is doordat de politie de handen vol had aan z'n
maatjes. Daarom pleit ik voor wijkrechters, die de buurt en de mensen
kennen, die weten hoe vol de kerfstok is. Aan de andere kant wil ik dat
jonge mensen kansen krijgen. Dus niet: eens een boef, altijd een boef.
Mensen die nu hun leven weer op de rails willen krijgen, slepen nog
jaren een strafblad mee. Naar een verklaring omtrent het gedrag – een
VOG – kunnen ze fluiten. Dus komen ze niet aan de bak. Net als een
voorwaardelijke straf moet je ook een voorwaardelijke VOG kunnen krijgen.
Bijvoorbeeld op voorspraak van gemeente. Als de wijkagent, het veiligheidshuis,
de reclasseringswerker, de leraar zeggen dat het al een tijdje
goed gaat, mag de weg naar werk niet geblokkeerd blijven. Een voorwaardelijk
oordeel – belonend of straffend – vergroot de kans op succes.’
Rinda den Besten kwam in 2002 in de Utrechtse gemeenteraad. In
2006 werd ze wethouder Jeugd, Onderwijs en Volksgezondheid. Als
een bestuurlijk en politiek manifest heeft ze bij de verkiezingen 2010
een 10-puntenplan ‘Slimmer straffen’ opgesteld.
www.rindadenbesten.nl
10
minuten
Even tijd voor
de reclassering

10 minuten nummer 9, maart 2010
commentaar en suggesties: info@srn.minjus.nl
concept en tekst Het Kantoor, Utrecht
Fotografie Inge van Mill/Hollandse Hoogte, Peter Oey
vormgeving Studio MM, Eck en Wiel
druk AltijdDrukWerk, Utrecht
Begeleiding afdeling Media & Communicatie
issn: 1877-0150

Naar eeN veiliger sameNleviNg
AAN DE SLAG MET DADERS EN VERDACHTEN
Postbus 8215 ■ 3503 RE Utrecht ■ www.reclassering.nl