Tarievenlijst 2004 - Bas Oskamp

27 e jaargang Nummer 1, 2004
De “Eemlander” is een uitgave van W.S.V. Eemland en wordt verspreid
onder haar leden. De “Eemlander” verschijnt vier maal per jaar.
W.S.V. Eemland
Opgericht 2 februari 1952
Zuidereind 2, 3741 LG BAARN
Tel. 035-5415735
Postbank: 611303
ABN AMRO: 468392726
INHOUD
Uw Voorzitter 4
Kampschap 4
Door van Poppel 5
Notulen Ledenvergadering 23-10-2003 8
Overlevers 11
Tarievenlijst 14
Biografie Joseph Conrad 16
De Westenwind (J. Conrad) 17
Die gevaarlijke havens (J. Conrad) 21
Mag ik mij even voorstellen 23
Mutaties ledenbestand 24
De Brugwachter 26
Het Pontje 28
Het grote indelen 31
Een zeilersverhaal 34
Terra Nova (nummer 8, deel 2) 38
Belangrijke data 48
Ritme van de oceaan 49
Introductie-avond nieuwe leden 52
Wedstrijden 53
Familieberichten 54
Reisverslag Niña Schotland 2003 55
COLOFON
Ereleden
P.M. Slingerland, A.G. Steffens,
A. Wagter-v.d. Bossche
Bestuur
Voorzitter
Piet Stalenhoef
Noorderstraat 17, 3742 BA Baarn
tel. 035-5412873
Secretaris
Niels Bijl
August Jansenweg 18, 3742 RX Baarn
tel. 035-5416335
Penningmeester
Hans van der Meer
Pelmolenhof 9, 3833 KV Leusden
tel. 033-4950062
Algemeen Adjunct
Henny van de Brink
Talmalaan 13, 3741 TX Baarn
tel. 035-5420223
Havencommissaris
Arjan van Garderen
Mauvestraat 57, 3741 TM Baarn
tel. 035-5422793
Havencontact
Menno van Moorselaar
Havencommissie
Menno van Moorselaar
Arjan van Garderen
Eddy de Ruyter
Cees van Empelen
Wedstrijdcommissie
Hans van Donkelaar
Evenementencommissie
Menno en Marja van Moorselaar
Ria Beyer
Ben en Hilde Jansen
Redactie
Redacteuren
Fred Veldkamp (0172-443076)
veldkamp.mail@planet.nl
Bas Oskamp (035-5424794)
bas@oskamp.nl
Advertentiewerving
John Goeken
Zandkamp 207, 3828 GN Hoogland
tel. 033-4803720
Verzending
Willem Koelewijn
Ypendael 2-8, 3743 AW Baarn
tel. 035-5430193
E

De Eemlander Uw Voorzitter
E
Het is niet te geloven; terwijl ik
dit schrijf vliegen de sneeuwvlokken
met geweld langs
het raam. Het uitzicht is zeer
winters, en dan te bedenken
dat over een aantal weken onze
boten weer te water gaan. Maar
niet getreurd, het weer zal heus
wel opknappen, en dan gaan we
vol goede moed weer aan het
werk met onze hobby.
Voorlopig heb ik nog het
vooruitzicht op een heerlijke
winterse maaltijd in onze
kantine, gepland voor 7 maart.
Trouwens, is dit nog wel een
goede naam voor ons clubhuis
gezien de culinaire hoogstandjes
die er plaatsvinden.
Het zou mij niet verbazen als
ons clubhuis in de Michelingids
wordt opgenomen, de
befaamde tosti’s van Menno
Een kwartaal lijkt wel steeds
sneller te gaan. Het Winternummer
is nog maar net aan de
kant gelegd of we zijn alweer
druk doende om voor u een
Lentenummer samen te stellen.
En wat voor een nummer!
Het is maar een geluk dat lang
niet alle toegezegde kopij ook
daadwerkelijk aangeleverd is,
want anders zou de Eemlander
niet meer door de brievenbus
passen!
U bent nu al een aantal jaren
van ons gewend dat er in elke
Eemlander een ‘Kort verhaal’
staat. Deze keer hebben we
daarvan een speciaal thema
gemaakt rondom Joseph
Conrad, wellicht één van de
mooiste auteurs van zeeverhalen.
Zijn biografie vindt u in
dit nummer, gevolgd door twee
prachtige verhalen van zijn
hand. Waant u zich ook niet op
een klipper uit de negentiende
eeuw in een vliegende storm als
u het verhaal ‘De Westenwind’
leest?
hebben tenslotte al een ster.
Uw bestuur is bestuurlijk goed
de winter doorgekomen en kijkt
er naar uit u op de voorjaarsvergadering
te ontmoeten. Uw
aanwezigheid zal meer dan op
prijs worden gesteld, trouwens
ook uw wedstrijd-organisatie
en de evenementencommissie
heten u die avond van harte
welkom. Kortom, uw clubhuis
is op 8 april de juiste plaats en
20.00 uur de juiste tijd.
Uw bestuur met uw voorzitter
voorop, stellen zich tot doel
een rookvrij, vol clubhuis op 8
april aanstaande en zien in uw
aanwezigheid ook een blijk van
waardering voor de inzet van:
Eemlander-redactie, Wedstrijd-,
Haven- en Evenementencommissie.
En om niet te vergeten ons
KAMPSCHAP
Maar er is meer in dit nummer.
Zo is er weer heel wat afgevaren.
We volgen de Terra Nova
verder op haar rondzwervingen
over de wereldzeeën en
we varen mee met de NiÑa
voor een bliksembezoek aan
Schotland. Op de voorkant een
impressie van de wereldreis
van de Ritme, het schip van
Olav Cox en Erna Vader. De
leden die op die stormachtige
zaterdagavond 31 januari in
het clubhuis verzameld waren
hebben hier absoluut geen spijt
van gehad en hebben een uitermate
boeiende lezing van Olav
aangehoord. Ondersteund door
dia’s hebben we in twee uur
tijd een reis van ruim drie jaar
gemaakt. Het verslag van deze
avond kunt u in dit nummer
nalezen.
Voor het maken van een vaartocht
heb je echter niet altijd
een schip nodig. Donderdagavond
19 februari j.l. hebben
Marco Jansen en Frans Donders
4
Haven-echtpaar.
Tenminste één keer per jaar een
vergadering bijwonen lijkt mij
niet teveel gevraagd.
Voor uw watersportinformatie,
de twee tentoonstellingen,
Boot Holland en de Hiswa, zijn
achter de rug. Het bezoekersaantal
was aanzienlijk hoger
dan vorig jaar. De exposanten
zijn zeer tevreden en kunnen
terugzien op een geslaagde
beurs. Het blijkt dat de watersport
nog steeds een grote
aantrekkingskracht heeft.
GEEFT U ER OOK BLIJK
VAN IN UW WATERSPORT-
VERENIGING!
Uw voorzitter
een avondvullende presentatie
gegeven over het navigeren aan
boord met een laptop, gekoppeld
aan een GPS. Heel wat
Eemlanders waren met hun
laptop in het clubhuis present
en al gauw lag het IJsselmeer
bezaaid met waypoints op de
meest onmogelijke plekken.
Wat is navigeren toch makkelijk
achter een schermpje.
Op de cd-rom, die Marco
uitdeelde, was ook de sailsimulator
“Vitual Sailor 6.5”
meegeleverd.
Beste watersporters, doe het
niet, installeer het niet!! Je
raakt er volledig aan verslaafd.
Je komt aan niets anders meer
toe. Als u het toch wilt installeren,
doe het dan pas als uw
schip weer in het water ligt. U
zult anders geen tijd hebben
om dit voorjaar onderhoud te
plegen aan uw schip. Vanaf
nu gaat b.v. de Noordzeetocht
altijd door, hetzij in het echt
danwel op de computer. Met
deze simulator is uw boot niet

een stipje op de kaart, maar
u vaart echt vanuit de kuip.
U hoort het klapperen van
de zeilen als deze niet goed
getrimd staan, uw boot beweegt
zeer realistisch door de golven
en als u omhoog kijkt ziet u het
toplicht langs de nachtelijke
sterrenhemel zwaaien. Een
goede grafische kaart in uw
computer is echter wel vereist.
In het Zomernummer zullen we
proberen om van deze avond
een verslagje te maken.
De voorjaarsvergadering komt
er aan. Altijd hét signaal dat
het vaarseizoen weer voor
de deur staat. Nog even een
maandje buffelen aan uw boot
voordat het op zaterdag 17 april
weer plonzen is! Het bestuur
heeft deze winter een goed
initiatief genomen door een
introductieavond te organiseren
voor alle nieuwe leden en
aspirantleden. Een impressie
van deze avond is ook in dit
nummer opgenomen. En wie
zitten er nou achter de gezichten
van de brugwachtster resp.
de pontbaas van ‘onze brug’
5
en ‘onze pont’. De notulen van
de najaarsvergadering 2003,
gecombineerd met de tarievenlijst
2004 maken het Voorjaarsnummer
van deze Eemlander
weer behoorlijk gevuld.
De redactie wenst u in alle
opzichten een bijzonder plezierig
en veilig vaarseizoen.
En tot slot……de sluitingsdatum
voor het inleveren
van kopij voor de volgende
Eemlander is stipt op 1 juni
2004.
E
Door van Poppel
27e Jaargang, nr. 1

Advertenties
WATERSPORTBEDRIJF ‘T VROUWEZAND
HAVENWEG 15-17 - 3812 PR AMERSFOORT - TEL.: 033-4807828
WWW.VROUWEZAND.COM
* Mariner BB motoren
* Elektrische BB motoren
* International en Epifanes bootlakken
* Navigatieverlichting en -apparatuur
* Accessoires voor motor- en zeilboten
* Aluminiumboten
* Gidsen en kaarten voor de watersport
* Tuigerij t/m 14 mm

W van der Schuur & Zn
zeilmakers sinds 1895
Jachtzeilen Markiezen
Tuigages Marktzeilen
Touw Tenten/Luifels op maat
Dekkleden Reparaties
Dektenten Spandoeken
Bootkappen Belettering
Zeil en fok huiken
Bel ons voor een vrijblijvende offerte
W van der Schuur & Zn
Nijverheidsweg 10
industrieterrein Haarburg
Spakenburg
Advertenties
Tel.: 033-2981346
Fax: 033-2988654
Direct gelegen aan de Arkervaart (bij de Watertoren), is Uw adres voor:
watersportartikelen; ruim assortiment
winterstalling, nieuwbouw in hout-epoxy en staal
reperaties, spuit- en schilderwerk
alle soorten touwwerk
dealer van Yamaha b.b. motoren, Yanmar inboard diesel
IS UW KABELARING AAN VERVANGING TOE?
WIJ LEVEREN DEZE MET RVS BINNENDRAAD!
Westkadijk 8, Nijkerk. Tel. 033-2451267 Fax 033-2462651
e-mail: Langman@xs4all.nl Website: www.langmanwatersport.nl

De Eemlander Ledenvergadering
E
Notulen algemene ledenvergadering
gehouden op 23 oktober 2003 in de kantine van W.S.V. Eemland aan het Zuidereind 2
te Baarn.
Bestuur : Piet Stalenhoef (Voorzitter)
Arjan van Garderen (Havencommissaris)
Hans van der Meer (Penningmeester)
Henny van den Brink (Algemeen adjunct)
Niels Bijl (Secretaris)
Agenda:
1. Opening voorzitter
2. Ingekomen en uitgegane stukken
3. Goedkeuring notulen van de algemene ledenvergadering van 9 april 2003
4. Bestuursmededelingen
5. Verslag havencommissie
De havencommissie doet verslag van de werkzaamheden van de afgelopen periode
6. Verslag van de fi nanciële zaken
7. Rondvraag
8. Sluiting
1. Opening vergadering
De voorzitter opent de vergadering om 20:00 uur en heet een ieder van harte welkom, en verzoekt
een ieder tijdens de vergadering niet te roken.
De secretaris deelt mee dat de volgende personen verhinderd zijn:
J. Boonstra, J. Willemse, H. Valkenburg, J. Goeken, K. de Wit, D. Besseling,
D. Hesterman, H. van Donkelaar.
2. Ingekomen en uitgegane stukken
Ingekomen en uitgegane stukken:
Uitgegaan: Brief van bestuur aan drie leden aangaande koperhoudende antifouling
Ingekomen: Brief van lid aangaande brief bestuur koperhoudende antifouling.
Indeling haven voor zomer 2003 van de havencommissie.
Brief Keuringsdienst Van Waren aangaande bezoek inspecteur.
3. Notulen
Notulen van de ledenvergadering van 9 april 2003 worden goedgekeurd na aanmerkingen van een lid
die aanmerkingen niet wenste te staven.
4. Bestuursmededelingen
De secretaris deelt mee dat het bestuur de afgelopen zomerperiode vier maal bijeen is geweest.
Er zijn geen noemenswaardige zaken gepasseerd.
5. Verslag havencommissie
De havencommissaris doet verslag van het gestorte granulaat dat wel de juiste samenstelling heeft.
8

Tevens zijn de beschikbare uren zelfwerkzaamheid goed ingevuld, waarvoor hulde.
Sommige winterbokken zijn niet in orde, de betreffende leden zullen daarvan op de hoogte worden
gebracht.
Binnenkort zal de ideeënbus worden opgehangen en een ieder wordt verzocht veelvuldig van deze
bus gebruik te maken.
De havencommissaris besluit met de leden erop te wijzen dat de landvasten gedurende het
winterseizoen verwijderd dienen te zijn, leden worden verzocht dit met spoed te doen anders
zullen de lijnen door de havencommissie worden verwijderd!!
6. Financiële zaken
De penningmeester deelt mee dat we, zoals het er nu uitziet, dit jaar rond komen.
Verhogingen zijn op dit moment niet nodig, we zullen in het voorjaar moeten bezien of dat zo kan blijven.
7. Rondvraag
De voorzitter vraagt of er mensen zijn die zich willen melden voor de rondvraag.
De volgende personen melden zich:
G. de Jong, J. Hoogendoorn, Eddy de Ruyter, Henry Werkhoven, W. Koelewijn,
L. Wever, W. Dorrestein en de voorzitter zelf.
- Grace de Jong vraagt of teerhoudende producten binnenkort weer zijn toegestaan. Het antwoord is
nee, maar Epifanes heeft goede alternatieven op de markt gebracht.
- Joop Hoogendoorn heeft geruchten gehoord dat veel aspiranten niet of nauwelijks aan het verenigingsleven
deelnemen en vraagt of dat klopt. De voorzitter zegt toe hier na de rondvraag op terug te
komen.
- Eddy de Ruyter deelt mee dat een aantal werkzaamheden bij de buren overlast heeft bezorgd en
vraagt wat het bestuur daaraan heeft gedaan (slijpwerkzaamheden). De voorzitter antwoordt dat na
overleg met Menno (die de gemeente heeft ingeschakeld) eventueel een gesprek met de buurman
zal plaatsvinden.
- Henry Werkhoven zegt dat er veel wedstrijden door W.S.V. Eemland worden georganiseerd, zoals
de zomeravonden, Blauwe Wimpel, Hoorntocht, enz. enz.
Henry stelt aan de wedstrijdcommissie een LODESTAR rubberboot beschikbaar welke dan dient als
overall prijs voor de winnaar van deze wedstrijden.
De voorzitter bedankt Henry voor deze stimulans.
- Willem Koelewijn heeft hetzelfde onderwerp als Eddy de Ruyter en vindt dat er iets gedaan moet
worden.
- Leo Wever vraagt of de vereniging niet een stofzuiger kan kopen voor gebruik door de leden. De
voorzitter zegt toe te gaan bekijken wat een publieke stofzuiger kost.
- De voorzitter stelt voor om de termijn van aspirant in de voorjaarsvergadering ter discussie te stellen,
het bestuur wil dan voorstellen deze termijn twee jaar te maken.
De voorzitter deelt mee dat er een avond voor aspiranten en nieuwe leden zal worden georganiseerd,
tevens zullen weinig actieve leden die al langer lid zijn een uitnodiging ontvangen voor een persoonlijk
gesprek met een bestuurslid om het hoe en waarom te achterhalen en waar mogelijk op te lossen.
Joop Hoogendoorn is enthousiast over de plannen van het bestuur. Zijn vraag is hiermee beant-
9
E
Ledenvergadering
27e Jaargang, nr. 1

De Eemlander Ledenvergadering
E
woord.
- W. Dorrestein vraagt of de vereniging spuitpistolen voor op de waterslangen wil aanschaffen. Dit
wordt niet overwogen maar in het voorjaar zullen er nieuwe regels aangaande watergebruik worden
gelanceerd.
- Eddy de Ruyter merkt op dat de termijn welke in de brief van de havencommissie staat, afwijkt van
het havenreglement waarin vermeld staat ‘drie weken’. In de brief staat echter ‘vijf weken’. De voorzitter
antwoordt dat vijf weken inderdaad afwijkt, maar er is gebleken dat aanscherping van termijn
nodig is, schuren kan midden in de winter als het vriest ook, schilderen niet.
8. Sluiting
De voorzitter bedankt iedereen voor haar/zijn aanwezigheid en sluit om 20:45 de vergadering met de
mededeling dat het glad kan worden. Tevens bedankt hij het havenechtpaar voor hun goede zorgen
gedurende het zomerseizoen.
Uitnodiging algemene ledenvergadering
Aan de leden, aspiranten en begunstigers van W.S.V. Eemland.
Bij deze hebben wij het genoegen u uit te nodigen voor het bijwonen van de algemene ledenvergadering,
die gehouden wordt op donderdag 8 april 2004 om 20:00 in het clubhuis van onze
vereniging W.S.V. Eemland.
De financiële stukken zijn veertien dagen voor de vergadering af te halen in het clubhuis van
W.S.V. Eemland.
Het bestuur verzoekt u vriendelijk gedurende de vergadering, inclusief de pauze, niet te roken.
Agenda
1. Opening voorzitter.
2. Ingekomen en uitgegane stukken.
3. Goedkeuring notulen van de algemene ledenvergadering van 23 oktober 2003.
4. Bestuursmededelingen.
5. Verslag van het bestuursbeleid.
De secretaris geeft een kort overzicht van de activiteiten welke het bestuur het afgelopen
verenigingsjaar heeft ondernomen.
6. Verslag van de financiële zaken.
7. Kascontrolecommissie.
a) Verslag van de kascontrolecommissie.
b) Verkiezing kascontrolecommissie.
Aftredend is R.J.A.D. van Dijk. Zittend in de commissie zijn H. Valkenburg en
H. Werkhoven. Staande de vergadering wordt een nieuw reserve commissielid gekozen.
8. Verslag havencommissie.
De havencommissie doet verslag van de werkzaamheden van de afgelopen periode.
9. Rondvraag.
10. Sluiting.
Namens het bestuur,
Niels Bijl (secretaris)
Baarn, februari 2004
10

DE MENSEN VAN VOOR
DE TWEEDE WERELDOORLOG
Wij zijn de overlévers!
Kijk eens naar de veranderingen, die wij hebben meegemaakt.
Wij werden geboren vòòr: televisie, penicilline, polioprikken, diepvriesvoedsel, kopieerapparaten,
plastic, contactlenzen en de pil.
Als we gingen varen waren er geen marifoon, radar, G.P.S. of stuurautomaat.
We waren er vòòr de creditcards, atoomsplitsing, laserstralen, ballpoints, panty’s, vaatwasmachines,
droogmachines, elektrische dekens, airconditioning en vòòr dat de mens op de maan
liep. Wij trouwden eerst en woonden dan samen.
We hadden nooit gehoord van TL, TV, CD, FM radio, CNN, SMS, ADSL, video, tapedeck,
magnetrons, elektrische schrijfmachines, computers, tekstverwerkers, printers, scanners, faxen,
draadloze telefoons en e-mail. Ook niet van booreilanden, jongens met oorringen, hippies,
yuppies, dinks en Bom-moeders en zeker niet van hart- nier- en levertransplantaties.
We waren er vòòr de A27, A50, E9, B747, de TGV en de oecumene. Vòòr de AOW, WAO, WW
en de VUT. Toen betekende “made in Japan” rommel. We hadden nog nooit gehoord van pizza’s,
Mc Donalds, instantkoffie, biogarden en emulgatoren. Enter was een dorpje in Twente,
daar maakten ze klompen en het had niets met computers te maken.
In onze tijd betekende HEMA, Hollandse Eenheidsprijzen Magazijn.
Een zakhorloge kostte daar ƒ 1,=. Een nieuwe auto kostte ƒ 2000,= , maar bijna niemand kon
dat betalen.
Het roken van een sigaret was chique en interessant.
Aids was het Engelse woord voor helpers. Een relatie had met zakendoen te maken en niet met
een bed. LAT- en LAST relaties kenden we niet.
We zijn de laatste generatie, die nog dacht dat je een man moest hebben om een baby te krijgen.
We wisten niet wat “eten en geld uit de muur” was. De kleur roze had met baby’s te maken en
homo betekende “mens”.
Geen wonder dat we soms zo in de war zijn en dat er een generatiekloof is.
Maar….. we hebben het overleefd en dat is een reden om het te vieren.
Proost
11
E
Overlevers
27e Jaargang, nr. 1

Hij belooft nogal wat, deze compacte MPV. Met maar liefst
32 stoelcombinaties en een verschuifbare achterbank heeft
hij zachtjes gezegd een nogal flexibel interieur. En over de
Advertenties
De nieuwe Fiat Idea. Zijn wie je wilt zijn.
nieuwste techniek onder de motorkap hoef je je al helemaal
geen zorgen te maken. Dus wat je ook van plan bent,
de Fiat Idea gaat met je mee. Hij is er al vanaf € 15.995,-.
Prijs incl. BTW/BPM, excl. kosten rijklaar maken. U least de Fiat Idea al vanaf € 375,- p.m., bij 48 maanden/20.000 km. per jaar. Wijzigingen voorbehouden. Gemiddeld brandstofverbruik:
5,1 - 6,6 l./100km volgens EU 1999/100-norm (1 op 15,2 - 19,6) CO 2 -emissie: 135 - 157 g/km.
AUTOMOBIELBEDRIJF M. LETTENMEIJER B.V.
BAARN, TOLWEG 11, TEL. 035 - 548 03 33
AUTOMOBIELBEDRIJF M.H.J. BEUK EEMNES B.V.
EEMNES, WAKKERENDIJK 13, TEL. 035 - 531 59 24

Advertenties

De Eemlander Tarieven
E
Entreegelden
Tarievenlijst 2004
1 Boten t/m 6 meter €. 80,--
2 Boten t/m 7 meter €. 125,--
3 Boten t/m 9 meter €. 170,--
4 Boten boven 9 meter €. 240,--
5 Jeugdleden €. 12,--
Contributie
1 Gezins- Groepslidmaatschap met ligplaats
in/op de haven €. 140,--
2 Afzonderlijk lid met ligplaats in/op de haven €. 140,--
3 Gezinslidmaatschap en afzonderlijke leden
zonder schip in/op de haven €. 25,--
4 Juniorlid €. 25,--
5 Begunstiger €. 25,--
6 Lid met schip op de jollensteiger/trailerplaats €. 75,--
7 Juniorlid met jol €. 45,--
8 Donateur €. 25,--
9 Ereleden (Persoonlijk afgesproken bijdrage)
Tarieven droge gedeelte
1 Jollensteiger/trailerplaats zomer en winter
tot 4,5 meter €. 37,--
2 Jollensteiger/trailerplaats zomer of winter tot
4,5 meter €. 23,--
3 Volgbotenrek zomer en winter tot 3 meter €. 16,--
4 Volgbotenrek zomer of winter tot 3 meter €. 12,--
5 Vis- en roeiboten zomer en winter €. 19,--
6 Vis- en roeiboten zomer of winter €. 14,--
7 Masten takelen erop en eraf €. 22,--
Afspuiten
1 Boten t/m 7 meter €. 25,--
2 Boten t/m 9 meter €. 35,--
3 Boten boven 9 meter €. 45,--
Afkoopregeling
Per te werken uur €. 34,--
Administratiekosten
Bij opzegging gebruik ligplaats €. 12,50
14

Tarieven natte gedeelte 2004
1. Zomer in de box en ʼs winters op de wal incl. in- en uittakelen
( Opp. box + Opp. boot ) x 0,5 x €.8,25 - €.45,-
2. Zomer en winter in de box
Opp. box x €.8,25 x 85% - €.45,-
3. Zomer in de box en ʼs winters op de wal excl. Takelen
( Opp. box + Opp. boot ) x 0,5 x €.8,25 x 85% - €.45,-
4. Zomer in de box incl. takelen en ʼs winters elders
Opp. box x €.8,25 x 75% - €.45,-
5. Winterstalling op de wal incl. takelen
Opp. boot x €.8,25 x 75% - €.45,-
6. Winterstalling op de wal excl. takelen
Opp. boot x €.8,25 x 60% - €.45,-
7. Winterstalling in het water
Opp. box x €.8,25 x 60% - €.45,-
8. Zomer in de box
Opp. box x €.8,25 x 60% - €.45,-
15
E
Tarieven
27e Jaargang, nr. 1

De Eemlander Biografie
E
Biografie van Joseph Conrad
Joseph Conrad groeide op
in de Poolse Oekraïne, een
grote vruchtbare vlakte tussen
Polen en Rusland. Het was een
gespleten natie met vier talen,
vier godsdiensten en een aantal
verschillende klassen. Een
deel van de Pools sprekende
inwoners, waaronder de familie
van Conrad, behoorde tot de
‘szlachta’, een erfelijke klasse
grenzend aan de adel, die
aspekten van voornaamheid met
statigheid verbond. Zij hadden
politieke macht ondanks hun
verarmde status. Tot deze
klasse behoorde Conrads vader,
Apollo Korzeniowski. Hij
studeerde zes jaar aan de universiteit
van St. Petersburg, die
hij zonder diploma verliet. Naar
verluidt was hij een onaantrekkelijke,
ongezellige man. Conrads
moeder, Eva Bobrowska,
was dertien jaar jonger dan
Apollo en de enige nog levende
dochter uit een gezin met zes
zonen. Het paar ontmoette
elkaar in 1847. Zij voelde zich
aangetrokken tot zijn poëtische
geestdrift en hartstochtelijke
vaderlandsliefde; hij bewonderde
haar levendige fantasie
en warme hart. Ofschoon de
familie van Eva deze relatie
afkeurde, realiseerden zij zich
uiteindelijk dat hun dochter
ongetrouwd zou blijven als zij
niet de man waarvan ze hield
kon krijgen. Het huwelijk vond
plaats in 1856. In plaats van
zich te wijden aan het beheer
van de agrarische landgoederen
van zijn vrouw, hield Apollo
zich bezig met literatuur en
politieke activiteiten, wat maar
weinig inkomsten opleverde.
Hij schreef diverse toneelstukken
en maatschappelijke satires.
Ondanks het feit dat zijn werk
weinig bekendheid genoot, zou
het later een enorme invloed op
zijn zoon hebben.
Een jaar na hun huwelijk
raakte Eva in verwachting
van Joseph, die in 1857 werd
geboren. “Conrad” was feitelijk
het middelste gedeelte van zijn
naam. De Krim-oorlog was net
afgelopen, en de verwachtingen
over onafhankelijkheid voor
Polen waren hooggespannen.
Als kind verhuisde de schrijver
veel en sloot nooit hechte
vriendschappen in Polen. Eén
van zijn eerste herinneringen
was muziek, en het beeld van
zijn moeder achter de piano
was blijvend. De gezinsvreugde
werd vernield toen Apollo gearresteerd
werd op verdenking
van betrokkenheid bij revolutionaire
activiteiten. Vanaf
dat moment werd het gezin
gemeden en genegeerd. Bij Eva
ontwikkelde zich geleidelijk
tuberculose en zij stierf in 1865.
De zevenjarige Conrad die
haar voor zijn ogen zag wegkwijnen
was totaal ontredderd.
Bij hem ontwikkelden zich
tevens gezondheidsproblemen
(migraine, longontsteking)
waar hij zijn leven lang last
van zou houden. Tot overmaat
van ramp ging ook Apollo
achteruit, gefrustreerd door het
ontbreken van succes om de
revolutie in beweging te brengen.
Ook hij werd in 1869 door
tuberculose geveld. Op elfjarige
leeftijd was Joseph een wees.
De kleine jongen kwam onder
voogdijschap van zijn oom,
die zielsveel van hem hield en
in wezen Apollo verving. Zo
begonnen de jaren in Krakau
en eindigden toen Conrad
in 1874 Polen verliet. Het
was een moeilijk besluit, het
16
gevolg van naar zijn mening
de onverdraaglijke onderdrukkende
sfeer van de Russische
bezetting. De volgende jaren
bracht hij in Frankrijk door,
waar hij zich zijn tweede taal
en de beginselen van het zeemanschap
eigen maakte. De
schrijver raakte in vele kringen
bekend, maar het waren zijn
vrienden uit het kunstenaarsmilieu
die hem binnenleiden in
de wereld van toneel, opera en
theater. Ondertussen hield hij
zich bezig met het versterken
van zijn maritieme contacten en
al spoedig werd hij waarnemer
op loodsboten. De zeelui die
hij op de schepen ontmoette,
evenals al hun ervaringen die
zij hem toevertrouwden, legden
het fundament voor veel van
de levendige details uit zijn
verhalen. Zo tegen 1878 vertrok
Joseph naar Engeland met de
bedoeling om officier op Britse
schepen te worden. Dit besluit
had als gevolg dat hij twintig
jaar op zee doorbracht. Conrad
maakte lange zeereizen, die
werden gevolgd door rustperioden
aan wal. Deze gebeurtenissen
wisselden elkaar af. Als
hij niet op zee was, bezig met
het schrijven van brieven of
een dagboek, dan zocht Joseph
andere manieren om inkomsten
te vergaren. In tegenstelling tot
zijn vader, die geld zo goed als
verafschuwde, was Conrad er
door geobsedeerd en altijd alert
op zakelijk gewin.
Toen de schrijver eenmaal tot
gezagvoerder was opgeklommen,
maakte hij gedurende de
volgende drie jaar een aantal
reizen naar het Oosten. Hij
leed aan ernstige rugklachten
waar hij nooit geheel van
herstelde. Conrad verbleef
twee maanden in de Engelse
haven van het eiland Mauritius.
In die tijd trachtte hij bij
twee vrouwen in de gunst te
komen, echter zonder succes.
Teleurgesteld vertrok hij en

eisde naar Engeland terug voor
een lang verblijf aldaar. Hier,
in de zomer van 1889, begon
de belangrijke overgang van
zeeman naar schrijver met het
schrijven van zijn eerste roman,
Almayer’s Folly. Opmerkelijk
is dat hij verkoos om in het
Engels, zijn derde taal, te
schrijven. Deze doelbewuste
beslissing toonde zijn toewijding
aan Engeland. Een reis
naar Congo in 1890 was duidelijk
Josephs inspiratie om Heart
of Darkness te schrijven. Zijn
verontwaardiging en veroordeling
van het kolonialisme waren
goed gedocumenteerd in het
dagboek dat hij gedurende zijn
bezoek bijhield. Hij keerde
terug naar Engeland en werd
kort daarop geconfronteerd met
het overlijden van zijn geliefde
oom en voogd. Het geld dat
de schrijver was nagelaten gaf
hem de financiële zekerheid om
zich beroepshalve met schrijven
bezig te gaan houden. Langzaam
maar zeker raakte Conrad
meer bevriend met Marguerite,
een oudere vriendin die vaak bij
de familie over de vloer kwam
en die zijn meest dierbare
vertrouwelinge was. Zes jaar
lang probeerde hij standvastig
een band van intimiteit op te
bouwen, maar het leeftijdsverschil
en de ongelijkheid in
rijkdom en maatschappelijke
status bleken uiteindelijk
onoverkomelijk.
De westenwind regeert over de zeeën die het Verenigde
Koninkrijk bespoelen; en op voorgebergten
en vuurtorens, in kanalen, riviermondingen,
straten en zeeëngten kijken de zeelui aan de wal,
en aan boord van de in-en uitgaande schepen
naar het westen om uit de kleuren van de zonsondergang
de stemming van die tirannieke
heerser af te leiden. Het einde van de dag is het
aangewezen tijdstip om een onderzoekende blik
te slaan op het koninklijk gelaat van de westenwind,
die het lot van zoveel schepen in handen
heeft. Welwillend en prachtlievend, of prachtlievend
en somber, weerkaatst de westelijke hemel
steeds de verborgen voornemens van die potentaat.
Gekleed in een schitterend gouden mantel,
of gehuld in zwarte wolkenflarden, als bedelaarslompen,
zetelt de westenwind op de westelijke
Het jaar 1894 was een mijlpaal
voor Conrad; zijn eerste roman
werd uitgebracht, hij raakte in
contact met Edward Garnett
die een vriend voor het leven
zou worden, en hij ontmoette
Jessie George, zijn toekomstige
vrouw. De verhouding tussen
de 37-jarige Conrad en de 21jarige
Jessie, die 2 jaar duurde,
verliep met onderbrekingen. In
het eerste jaar van hun relatie
liep Conrad achter andere
vrouwen aan, maar omdat zij
allemaal zijn toenaderingen
afwezen, richtte hij, tegen het
najaar van 1895, zijn aandacht
volledig op Jessie. Garnett
keurde de partnerkeuze af,
omdat Jessie mijlenver achterop
lag bij Joseph wat betreft opleiding
en intellectueel niveau.
De Westenwind
17
Desondanks vond het huwelijk
plaats in maart 1896. De kinderen
die volgden werden niet
van harte verwelkomd door hun
vader; vanwege zijn verstrooidheid
toonde hij elke keer weer
verbazing als Jessie een baby
ter wereld bracht. Hij bracht
zijn dagen door met schrijven,
waarbij hij steeds probeerde om
in elke zin het juiste woord te
vinden. Zijn worsteling werd
zonder twijfel benadrukt door
de hiaten in zijn kennis van de
Engelse taal. Conrad had een
echt talent voor goed gezelschap,
want zijn vriendenkring
bestond ondermeer uit begaafde
schrijvers zoals Stephen Crane
en Henry James. Terwijl hij
bleef schrijven, brachten de
jaren daarna hem terug naar
Polen, en uiteindelijk naar
Amerika, waar hij verbleef
totdat hij in 1924 op 67-jarige
leeftijd aan een hartaanval
bezweek.
(Met dank aan Lidy Twydell,
Dutch Translations, voor redigeren
vertaling, red.)
horizon, met de gehele Atlantische Oceaan als
voetschabel en de eerste flonkerende sterren als
diadeem. Op zulke ogenblikken regelen de
zeelui, opmerkzame hovelingen van het weer, het
gedrag van hun schepen naar de luim van de
meester. De westenwind is een te machtig heerser
om te kunnen veinzen; hij is geen berekenende
intrigant, die verderfelijke plannen zit uit
te broeden; hij is te grootmoedig om zich met
geniepige listen af te geven; hij is één en al
kracht en hartstocht, zelfs nog in de vriendelijke
stemming van zijn kalme dagen, in de lieftalligheid
van de blauwe hemel, welks onmetelijke
schoonheid, in de spiegel van de zee weerkaatst,
de schepen met hun witte zeilen omarmt,
beschermt en in slaap wiegt. Hij is steeds verschillend
op alle oceanen; hij is als een dichter
E
Westenwind
27e Jaargang, nr. 1

De Eemlander Westenwind
E
op een troon – prachtlievend, eenvoudig, barbaars,
nadenkend, edelmoedig, opvliegend,
veranderlijk, onpeilbaar, maar wanneer men hem
eenmaal heeft leren begrijpen, is hij toch ook
steeds weer dezelfde. Soms lijken zijn zonsondergangen
op een triomftocht, die het oog der
menigte moet verblinden, met alle juwelen van
de koninklijke schatkamer uitgestald boven de
zee. Maar op andere tijden is het alsof hij de
toeschouwer in vertrouwen neemt en hem
inwijdt in zijn droefgeestige overpeinzingen over
de korte duur der vredige schoonheid die over de
wateren heerst. En ik heb gezien hoe zijn opgekropte
woede zich mededeelde aan het voorkomen
van de zon, die, in een bleke en verschrikte
hemel, op het oog van een onverbiddelijke tiran
geleek.
Hij is de generaal, die de golvenbataljons over de
Atlantische Oceaan uitzendt om onze kusten aan
te vallen. De bevelende stem van de westenwind
brengt hun front in beweging. Op zijn bevel
geraakt de hemel boven deze eilanden in oproer
en de branding slaat op de kusten. En de hemel
is vol vliegende wolken, grote witte wolken, al
hoger en hoger opgestapeld, totdat ze zich tot
één geweldige, grauwe troonhemel verenigen,
waarlangs met duizelingwekkende snelheid de
dunne, zwarte slierten van de orkaan drijven. Al
hoger, al zwaarder verheft zich deze wolkenkoepel,
en al lager en lager daalt hij over de zee en
doet het zicht rondom de schepen ineenkrimpen.
En niets is zo kenschetsend voor de westenwind
als deze dikke, grijze nevels, die het uitzicht
belemmeren en de kleren doorweken, die de
schepeling somber stemmen en hem de adem
afsnijden met hun loeiende windvlagen, oorverdovend,
verblindend en de slingerende schepen
voortstuwend naar onze kusten, die in regen en
mist gehuld zijn.
Evenals bij de mens zijn deze grillen van de wind
het noodlottige gevolg van overmoed en willekeur.
Langdurige woede en het besef van zijn
onbeperkte macht bederven het ronde en edelmoedige
karakter van de westenwind. Het is dan
alsof hij door een kwaadaardige wrok wordt
bezield. In zijn onbeheerstheid vernielt hij zijn
eigen koninkrijk. Het zuidwesten is de streek
van het kompas die zijn grootste woede ontketent.
Hier lucht hij zijn hart in vreselijke stormen
en overstelpt de ruimte met een eindeloze
wolkenstoet. Hij zaait schrik en ontsteltenis op
de dekken van lenzende schepen, de schuimende
oceaan wordt onder zijn toveradem tot een
woeste grijsaard, en de kapiteins van schepen op
de terugreis, die het Kanaal trachten te bereiken,
bezorgt hij grijze haren. Wanneer de westenwind
uit het zuidwesten waait, lijkt hij vaak op een
18
krankzinnig geworden alleenheerser, die zijn
trouwste hovelingen met woeste verwensingen in
de dood drijft.
Echt ‘vuil weer’ ziet men vooral met zuidwestenwind.
Niet omdat de mist dan zo dik is, maar
omdat de horizon saamgekrompen schijnt en de
kust op een geheimzinnige wijze met wolken
omsluierd is, die een laag gewelf rondom het
voortzeilend schip vormen. Men is niet met
blindheid geslagen; maar men ziet minder ver.
De westenwind zegt niet tegen de zeeman: ‘Gij
zult blind zijn’ hij beperkt alleen maar zijn
gezichtsvermogen en jaagt hem vrees aan voor de
gevaren van de kust. Hij berooft hem voor de
helft van zijn kracht en zijn bekwaamheid. Hoe
vaak heb ik niet, op weg naar het Kanaal, wanneer
ik in mijn zeelaarzen en mijn kletsnatte
oliejas vlak naast de kapitein op het achterschip
naar de grijze, onstuimige woestenij stond te
kijken, een vermoeide zucht opgevangen, die ten
slotte vorm aannam in de gewild onverschillige
opmerking:
‘Niet veel zicht met dit weer.’
En mijn antwoord, op dezelfde achteloze toon
gegeven:
‘Neen, kapitein.’
Het was niets anders dan een instinctieve uiting
van de steeds aanwezige vrees voor het land vlak
voor ons uit, in verband met de grote snelheid
van het schip. Gunstige wind!
Wie zou het durven wagen iets op een gunstige
wind aan te merken te hebben? Het was een
gunstbetoon van de koning van het westen, die
over de noordelijke Atlantische Oceaan heerst,
van de Azoren tot Kaap Farewell. Een prachtige
vaart om de reis mee te beëindigen; en toch was
men op een of andere wijze niet in staat om zijn
lippen tot een dankbare hovelingenglimlach te
plooien. Want de gunst werd verleend onder een
minachtend gesnauw, dat zo kenmerkend is voor
de potentaat, wanneer hij eenmaal besloten heeft
sommige schepen een flink pak rammel te geven
en andere naar huis toe te jagen, tegelijk wreed
en welwillend, en in beide opzichten al even
verontrustend.
‘Neen, kapitein, niet veel zicht.’
Zo herhaalde de eerste stuurman de woorden die
de kapitein had gezegd, en beiden tuurden
vooruit, terwijl onder hun voeten het schip zich
met een snelheid van twaalf knopen in de richting
van de kust rept; en slechts enkele mijlen
vóór de zwaaiende en druipende kluiverboom,
die, zonder zeil, als een speer omhoogsteekt,
onttrekken de grauwe wolken de horizon aan het
gezicht, terwijl de golven onstuimig opspringen
alsof zij de laag drijvende nevels van onderen
willen raken.

Wanneer hij uit het zuidwesten waait, staat het
gelaat van de westenwind dreigend en nors; en
vanuit zijn troonzaal ver in het westen komen
steeds heviger windvlagen tot ons, met een
afschuwelijk gekrijs, waaraan alleen de sombere
grootsheid van het schouwspel enige waardigheid
verleent. De regen klettert op het dek en tegen
de zeilen, als met een nijdige armzwaai naar ons
toegesmeten; en wanneer de avond valt, is het
donkerder en hopelozer dan in de onderwereld.
De zuidwester kent geen licht, geen zon, maan of
sterren; geen ander schijnsel dan het lichten van
de schuimende golven, die zich ter weerszij van
het schip verheffen, dat door hun blauwe glans
beschenen wordt, terwijl het slingerend vooruitschiet,
door enorme zeeën achtervolgd.
Schepen op de terugreis, die het Kanaal trachten
te bereiken, maken soms vreselijke nachten mee
in het koninkrijk van de westenwind; en vaal en
kleurloos breekt de dag aan, alsof op een toneel,
waarop de hartstochtelijkste scènes zich afgespeeld
hebben, eentonig in hun koppige razernij
en grillig in hun tirannieke uitbarstingen,
aarzelend en bedeesd het licht wordt opgedraaid.
Het is nog steeds dezelfde wind, het zijn nog
steeds dezelfde wolken, dezelfde wild voortjagende
golven, dezelfde laag hangende nevels die
het uitzicht belemmeren. Alleen is de wind nog
heviger geworden, de wolken zijn dikker en
dreigender, en de zee staat nog holler dan ‘s
nachts. De uren verstrijken; de minuten worden
aangegeven door de stortzeeën over het dek; de
striemende regenvlagen halen het schip in en de
zeilen zijn donker, en masten en touwen druipen
van het water. De vlagen verergeren. Aan iedere
bui gaat een geheimzinnige verduistering vooraf,
alsof er een schaduw over het grauwe uitspansel
glijdt. Van tijd tot tijd wordt het met bakken uit
de hemel gegoten. En met alle zenuwen gespannen
let men op de naderende ommekeer in de
stemming van de potentaat: het uitschieten van
de wind, dat het schip hoogstwaarschijnlijk zijn
drie masten zal kosten . . .
Aangekondigd door een toenemende hevigheid
van de buien, soms door een zwak weerlichten,
alsof er achter de wolken een toorts heen en weer
gezwaaid wordt, is het beslissende moment dan
ten slotte aangebroken, en de sombere en
omwolkte woede van de zuidwesterstorm, maakt
plaats voor de flitsende, snijdende en ondubbelzinniger
gewelddadigheid van de heerser, wanneer
hij in het noordwesten zetelt. Dit is een
nieuw stadium van zijn toorn, hij tooit zich nu
met sterrenjuwelen, soms met de halvemaan, bij
wijze van diadeem, en de laatste flarden van zijn
gescheurde wolkenmantel schudt hij van zich af
in inktzwarte buien, waaruit sneeuw en hagel als
handen vol diamanten en kristallen op het schip
neerdalen, tegen de masten springen, op de
zeilen trommelen, tegen de oliejassen kletteren
en de dekken van de zich op de terugreis bevindende
schepen wit maken. Een kille wind fluit
in het strakgespannen want. En voor de ene bui
in het oosten verdwenen is, verschijnt de volgende
reeds aan de westelijke horizon en schiet
snel en vormloos naderbij, als een zak vol ijs, die
het volgende ogenblik boven het hoofd van de
toegewijde schepelingen zal barsten. In plaats
van hen te verblinden en te overstelpen met een
overvloed van wolken en mist, regen en stortzeeën
misbruikt de Koning van het westen zijn
macht om hun rug minachtend met hagelstenen
te bestrooien, terwijl hij hun vermoeide ogen
doet tranen en hun vermoeide lichamen huiveren.
Maar iedere stemming van de grote heerser
heeft zijn eigen grootheid en de ene is al even
moeilijk te dragen als de andere. Alleen is de
noordwesterstorm niet zo ontzettend als de
zuidwester, omdat men tussen de hagelbuien
door tenminste behoorlijk zicht heeft.
Zien! – Zien! – hiernaar hunkert de zeeman,
zoals trouwens alle blinde stervelingen. Een
stille, gesloten man, praktisch gesproken zonder
zenuwen, heb ik na drie dagen hard zeilen in een
zuidwesterstorm de verzuchting horen slaken: ‘Ik
wou bij God, dat we wat zicht hadden!’
Wij waren toen juist naar beneden gegaan om te
beraadslagen in de met planken beslagen kajuit.
Op de kille, vochtige tafel, in het schijnsel van
de walmende lamp, lag een grote, witte kaart.
Mijn kapitein boog zich over deze betrouwbare
gids voor de zeeman heen, met zijn ene elleboog
op de Afrikaanse kust en zijn andere in de buurt
van Kaap Hatteras [het was een algemene routekaart
van de noordelijke Atlantische Oceaan],
hief zijn ruw, behaard gezicht naar mij op en
staarde mij half ongeduldig, half vragend aan.
Al een week lang hadden wij geen zon, maan of
sterren gezien en de laatste drie dagen was de
zuidwesterstorm meer en meer aangewakkerd,
zoals uit de aantekeningen in mijn logboek
blijken kon. Daarna gingen wij weer ieder ons
weegs, hij naar het dek, gehoor gevend aan die
geheimzinnige stem welke altijd in de oren van
een scheepskapitein weerklinkt, ik naar kooi,
met het vage besef, dat ik de woorden, ‘zeer
zwaar weer’ nog in mijn logboek zou moeten
bijschrijven. Maar ik wilde het wel geloven, en
even later lag ik in mijn kooi met mijn hoed op
en mijn zeelaarzen aan, alles doornat [het deed
er niet toe; alles was doorweekt, daar de koekoeks
van het achterschip de vorige nacht door
een zware stortzee ingeslagen waren]. Zo sliep ik
19
E
Westenwind
27e Jaargang, nr. 1

De Eemlander Westenwind
E
een paar uur, wanneer men een nachtmerrieachtige
toestand tussen slapen en waken zo noemen
wil.
Maar nadat ik twee uur lang in die donkere,
vochtige hut had liggen soezen, over alle mogelijke
dingen die niet ter zake deden, stond ik
plotseling op en wankelde naar het dek. De
heerser van de noordelijke Atlantische Oceaan
was nog steeds bezig zijn rijk te onderdrukken,
tot de Golf van Biskaje toe. Ofschoon wij een
snelheid hadden van tien knopen, was de kracht
van de wind zo groot, dat ik onweerhoudbaar het
halfdek overgeblazen werd, aan het uiteinde
waarvan de kapitein op zijn benen probeerde te
staan.
‘Wat denkt u ervan?’ gilde hij mij toe.
Wat ik ervan dacht? Dat we er allebei schoon
genoeg van hadden! Maar ik zei natuurlijk niets.
Iemand die tegelijk door zijn kapitein en de
machtige westenwind belaagd wordt, doet het
best zijn mond te houden. Bovendien kende ik de
kapitein. Wat ik ervan dacht interesseerde hem
in het geheel niet. Kapiteins hebben hun eigen
psychologie. Inderdaad trok hij zich onder geen
enkele omstandigheid iets aan van wat ik of
iemand anders op het schip dacht. Maar ik
vermoedde, dat ook hij er genoeg van had en nu
van mij een of ander voorstel wilde horen. Hij
stelde er zijn trots in, dat hij nog nooit van zijn
leven verzuimd had van een gunstige wind
gebruik te maken, hoe hevig deze ook woei en
hoe gevaarlijk de situatie ook was. Zoals een
vluchteling die blindelings op een opening in
een heg afrent, beëindigden wij een zeer voorspoedige
reis van de Antipoden met een stormloop
naar het Kanaal, in zulk vuil weer als ik mij
niet herinner ooit eerder te hebben meegemaakt,
maar het lag niet in zijn aard om met een voorspoedige
wind te gaan bijliggen – tenminste niet
op zijn eigen initiatief. En toch begreep hij, dat
er spoedig iets gedaan zou moeten worden. Hij
wilde nu, dat ik het voorstel deed, zodat hij
later, wanneer het gevaar geweken was, de
maatregel zou kunnen veroordelen en mij de
schuld zou kunnen geven. De rechtvaardigheid
gebiedt mij te zeggen, dat dit soort trots zijn
enige zwakheid was.
Maar ik deed het voorstel niet. Ik begreep hem
maar al te goed. Bovendien had ik mijn eigen
zwakheden, zo bijvoorbeeld dat ik mij verbeeldde
een goede kijk te hebben op de psychologie
van de westenwind. Het kwam mij voor,
dat er reeds een verandering in aantocht was in
de luim van de koninklijke heerser. En ik zei
niets anders dan:
‘Als de wind uitschiet, zal het weer wel opklaren.’
‘Dat kan iedereen me wel vertellen!’ snauwde hij
20
zo hard mogelijk.
‘Ik bedoel voor donker!’ schreeuwde ik.
Dit was het enige wat ik hem aan de hand deed.
De gretigheid waarmee hij dit denkbeeld
begroette, was alleen te verklaren door zijn
bezorgdheid van de laatste uren.
‘Uitstekend,’ schreeuwde hij met enig vertoon
van ongeduld, alsof hij eindelijk aan mijn langdurige
smeekbeden gehoor gaf, ‘in orde. Als de
wind dan niet uitschiet, zullen wij de fok innemen
en het schip vannacht met het kopje in de
vlerken laten slapen.’
Ik werd getroffen door het schilderachtige van
deze uitdrukking, die betrekking had op het
bijleggen van het schip. Ik zag het schip voor mij
te midden van het woeden der elementen, de
storm trotserend met de kop op zee, als een
zeevogel, ‘met zijn kopje in de vlerken’. Overigens
twijfelde ik eraan, of wij in staat zouden
zijn de fok te bergen. Mijn twijfel bleek maar al
te zeer gerechtvaardigd te zijn. Dat trouwe stuk
zeildoek werd op de grond van een volkomen
willekeurig decreet van de westenwind in beslag
genomen. Met een geluid als een zwakke ontploffing
verdween het in de duisternis en met
wat ervan achterbleef had men geen gewonde
olifant kunnen verbinden. Het werd uit de lijken
gescheurd en vloog als een rookwolkje heen op
de adem van de uitschietende wind. Want eindelijk
was het dan toch zo ver. De ondergaande zon
gluurde te midden van een chaotische wolkenmassa
over een woeste zee, die op de kust brak.
Wij herkenden de kaap en keken elkaar stomverbaasd
aan. Zonder er het geringste vermoeden
van te hebben waren wij in de buurt van het
eiland Wight aangeland, en die toren daar, rood
beschenen door de ondergaande zon, was de
vuurtoren van Saint Catherine’s Point.
De kapitein herstelde zich het eerst. Ik begreep
volkomen wat er in hem omging. Hem was de
vernedering bespaard gebleven met een gunstige
wind te gaan bijliggen; en opeens zei deze eerlijke,
ronde zeeman, geheel te goeder trouw,
terwijl hij zich in de handen wreef:
‘Hm! Ik had wel gedacht, dat we hier ergens in
de buurt waren.’
De doorzichtigheid en de ongeveinsdheid van dit
zelfbedrog, de luchtige toon, waaruit een zeker
gevoel van trots sprak, waren kostelijk. Maar
inderdaad, dit was de grootste verrassing die de
koninklijke westenwind een van zijn volmaakste
hovelingen ooit bereid had!
Joseph Conrad
Bron: Verhalen van de Zee, 1976, Uitgeverij
Contact, Amsterdam

DIE GEVAARLIJKE HAVENS
Mr. B., onze eerste stuurman, placht iedere avond aan wal te gaan om in de conversatiezaal
van een of ander hotel een vriend te ontmoeten, de stuurman van de bark Cicero, die aan de
andere kant van de Circular Quay gemeerd lag. Laat in de nacht hoorde ik dan in de verte hun
strompelende voetstappen naderen, terwijl zij nog in eindeloze gesprekken waren gewikkeld.
De stuurman van de Cicero bracht zijn vriend aan boord. Nog een halfuur lang zetten zij die
zinloze en verwarde gesprekken aan het begin van de loopplank voort, zeer joviaal en vriendschappelijk,
en dan hoorde ik, dat Mr. B. erop stond de ander weer naar zíjn schip te brengen.
En dan gingen ze weer terug en ik kon hun stemmen, gezellig keuvelend, rondom de gehele
haven volgen. Vaak gebeurde het, dat zij op deze wijze drie- of viermaal de afstand tussen de
beide schepen aflegden, zuiver uit vriendschap en belangeloosheid. Eindelijk zagen zij dan
kans elkaar aan hun lot over te laten, hetzij door oververmoeidheid, hetzij uit vergeetachtigheid,
en weldra boog zich onze lange, krakende loopplank onder het gewicht van Mr. B., die
nu toch werkelijk aan boord kwam.
Zijn zware gestalte stond zwaaiend op de verschansing.
‘Wachtsman!’
‘Ja, meneer,’
Stilte.
Hij wachtte het gunstige ogenblik af om veilig de drie treden te kunnen afdalen die naar het
dek leidden; en de wacht, door de ondervinding wijs geworden, dacht er niet aan de behulpzame
hand te bieden, daar dit in dit bepaalde stadium van de terugkeer van de stuurman
ongetwijfeld als een belediging zou worden opgevat. Maar vaak genoeg hield ik mijn hart vast,
dat hij zijn nek zou breken. Hij was een zware man.
Een aanloopje, wat gestommel – en hij was er. Hij viel nooit; maar hij had altijd een minuut
nodig om weer tot zichzelf te komen na de afdaling.
‘Wachtsman!’
‘Ja, meneer.’
‘Is de kapitein aan boord?’
‘Ja, meneer.’
Stilte.
‘Is de hond aan boord?’
‘Ja, meneer.’
Stilte.
Onze hond was een lelijk mager beest, dat meer van een ongezonde wolf weghad dan van een
hond, en op andere tijden stelde Mr. B. niet het minste belang in de gedragingen van het dier.
Maar die vraag ontbrak nooit.
‘Laat me even op je arm leunen.’
Ook deze vraag verwachtte ik. Hij leunde zwaar op mijn arm, totdat hij dicht genoeg bij de
kajuitsdeur was gekomen om de kruk te grijpen. Dan liet hij mijn arm plotseling los.
‘Zo is het goed. Ik kan nu wel verder alleen.’
En dat was geen grootspraak. Hij slaagde erin om zijn kooi te vinden, hij slaagde erin om zijn
lamp aan te steken, onder de dekens te kruipen – en op te staan, als ik hem om halfzes riep,
als eerste man aan dek, en zijn kop koffie naar zijn lippen te brengen zonder te beven, klaar
voor het werk, alsof hij tien uur gezonde slaap achter de rug had – een betere eerste stuurman
dan menigeen die nooit van zijn leven grog heeft gedronken. In dit alles slaagde hij, maar
waar hij niet in slaagde, dat was vooruit te komen in het leven.
Eén keer maar kreeg hij de kruk van de kajuitsdeur niet dadelijk te pakken. Hij wachtte even,
probeerde het opnieuw en weer mislukte het. Hij leunde zwaarder op mijn arm. Hij slaakte een
diepe zucht.
‘Verdomde kruk!’
Zonder mij los te laten draaide hij zich om, zodat zijn gezicht door het licht van de volle maan
21
E
Gevaarlijke havens
27e Jaargang, nr. 1

De Eemlander Gevaarlijke havens
E
beschenen werd.
‘Ik wou maar, dat we op zee waren,’ gromde hij woest.
‘Ja, meneer.’
Ik had de behoefte om iets te zeggen, omdat hij op mijn arm leunde als een ziel in nood, zwaar
ademend.
‘Havens deugen niet – de schepen liggen er te rotten en de zeelui gaan er naar de bliksem!’
Ik hield mijn mond en na een poos herhaalde hij met een zucht:
‘Ik wou, dat we maar weer op zee waren.’
‘Ik ook, meneer,’ waagde ik te zeggen.
‘Jij! Wat kan het jou schelen waar je bent? Jij . . . drinkt niet.’
En zelfs die nacht ‘kon hij wel verder alleen’, ten slotte. Hij kreeg de kruk goed en wel te
pakken. Maar hij slaagde er niet in de lamp aan te steken [ik geloof, dat hij het niet eens
probeerde], ofschoon hij de de volgende morgen zoals gewoonlijk het eerste aan dek was, met
zijn stierenek en zijn krulharige hoofd, en met een spottende uitdrukking op zijn gezicht de
bemanning aan boord zag komen.
Tien jaar later ontmoette ik hem op straat, heel toevallig en onverwachts, juist toen ik het
kantoor van mijn agent verliet. Ik was hem nog lang niet vergeten met zijn ‘ik kan nu wel
verder alleen’. Ook hij herkende mij dadelijk, herinnerde zich mijn naam en op welk schip ik
onder hem gevaren had. Hij bekeek mij van het hoofd tot de voeten.
‘Wat voer je hier uit?’ vroeg hij.
‘Ik ben gezagvoerder van een kleine bark,’ zei ik, ‘ik neem hier lading in voor Mauritius.’
– Zonder na te denken voegde ik eraan toe: ‘En wat voert u uit, Mr. B.?’
‘Ik,’ zei hij, terwijl hij mij strak aankeek, met zijn vroegere spottende grijnslach, ‘ik zoek een
baantje.’
Ik had een gevoel alsof ik liever mijn tong afgebeten had dan hem die vraag te stellen. Zijn
zwarte krulhaar was grijs geworden; hij was nog even netjes gekleed als vroeger, maar zijn
kleren waren tot op de draad versleten. De hakken van zijn glimmend gepoetste schoenen
waren platgetrapt. Maar hij nam het mij niet kwalijk en wij reden samen in een rijtuig naar
mijn schip om te dineren. Hij bekeek het schip nauwkeurig, prees alles uitbundig en zijn
gelukwensen met mijn commando waren oprecht gemeend. Toen ik hem onder het diner wijn
en bier aanbood, schudde hij het hoofd, en toen ik hem vragend aankeek, mompelde hij, half
verstaanbaar:
‘Daar ben ik mee opgehouden.’
Na het diner gingen wij weer aan dek. Het leek wel alsof hij van het schip niet kon scheiden.
Wij probeerden het nieuwe tuig van de onderste zeilen en hij was niet van het dek weg te
slaan, en prees het schip, en gaf goede raad en stelde veranderingen voor, net als vroeger.
Tweemaal noemde hij mij ‘beste jongen’, maar verbeterde zich snel: ‘kapitein’. Mijn eerste
stuurman stond op het punt mij te verlaten, daar hij trouwen ging, maar ik vond het beter dit
niet aan Mr. B. te vertellen. Ik was bang, dat hij mij vragen zou hem het baantje te geven, of
er althans op zou zinspelen met een of ander cynisch grapje, maar zo dat ik niet zou kunnen
doen alsof ik het niet gehoord had. Ik was bang. Het zou onmogelijk geweest zijn. Ik had Mr.
B. geen bevelen kunnen geven en ik ben er zeker van, dat hij ze niet heel lang van mij geaccepteerd
zou hebben. Dáár zou hij zeker niet in geslaagd zijn, al was hij er dan in geslaagd om
met drinken op te houden – te laat.
Eindelijk nam hij afscheid van mij. Terwijl ik zijn zware gestalte met de stierenek op straat zag
verdwijnen, kwam de ellendige gedachte bij mij op, dat hij misschien niet eens geld genoeg bij
zich had voor één nacht logies. Maar ik begreep, dat hij niet eens het hoofd zou omdraaien,
wanneer ik hem op dit ogenblik nog achternariep. Het is lang geleden, maar nog steeds hoor ik
hem zeggen, op het door de maan verlichte dek van de oude Duke:
‘Havens deugen niet – de schepen liggen er te rotten en de zeelui gaan er naar de bliksem!’
Joseph Conrad
Bron: Verhalen van de Zee, 1976, Uitgeverij Contact, Amsterdam
22

MAG IK MIJ EVEN VOORSTELLEN
Mijn naam is Jan Leistra die
met een LM 27, genaamd
Cyrus, bij u in de haven is
gekomen.
Onze ligplaats is de eerste box
direct naast de ark van Menno
en Marja.
Ons eerste schip, een “Sneekermeer”,
hebben wij in 1980
aangeschaft en hebben daarmee
zo’n 18 jaar met veel plezier
gevaren.
Het eerste jaar hebben we met
deze boot in het Naarderbos
gelegen. Daarna nog een paar
jaar bij de Eemhof tegenover
Spakenburg.
In 1986 zijn wij lid geworden
van “Watersport Vereniging
Weesp” waar wij tot februari
2003 met veel plezier hebben
gelegen.
Eind 1998 hebben wij onze
“Sneekermeer” verkocht en kort
daarna ons verrijkt met de LM.
Omdat er op de “Sneekermeer”
een lichte mast stond die ik
heel makkelijk strijkbaar had
gemaakt hadden wij nooit lange
wachttijden bij de spoorbrug en
de brug van de A1.
‘Moeders’ stond achter het roer
en 20 tot 30 meter voor de brug
werd de mast neergehaald zodat
we iedere keer lekker konden
doorvaren.
Nu met een LM is het een
geheel ander verhaal geworden
omdat de mast hoger en zwaarder
is en deze niet zo gemakkelijk
neergehaald kan worden.
De situatie om op het Markermeer
te komen was als volgt.
Eerst moesten wij in Weesp 3
bruggen passeren om vervolgens
bij de spoorbrug te wachten
op bediening. Het is wel eens
gebeurd dat we 3,5 uur voor de
brug hebben gelegen omdat de
brugwachter i.v.m. de drukke
treinenloop geen toestemming
kreeg vanuit Utrecht om te
23
draaien. Hierdoor mis je dan de
aansluiting met de brug van de
A1 en is het, op zon en feestdagen,
tot 5 uur wachten tot de
brug weer wordt bediend.
Als wij een weekend gingen
varen verlieten we op vrijdag
of zaterdag tussen 10 en 11
uur de haven en waren dan
om ca. 13.30 uur door de sluis
in Muiden waarna de zeilen
konden worden gehesen.
Omdat wij bij de LM-club
leden van uw vereniging hebben
gesproken die al jaren lid zijn
van “Eemland” en het reuze
naar hun zin hebben werden
ook wij enthousiast voor uw
vereniging.
Wij hopen dan ook dat wij ons
op korte termijn bij u thuis
zullen gaan voelen.
Jan Leistra
MUTATIES LEDENBESTAND (BIJGEWERKT T/M 22-02-04)
Van de volgende personen hebben we een opzegging ontvangen:
F. Roelofs B.A.M. Doesburg
J.A. de Blok P. Van den Busken
I. van Loon D. Zegers
R. Clarijs A. Reumerman
J.P. van der Meer R. Seure
J. Ruis H. Haas
Wij verwelkomen de volgende nieuwe Begunstigers:
T.B.E. van Foeken E. Craanen
R.H.C. Hovius
Wij verwelkomen de volgende nieuwe Aspiranten:
H.W. Westland-Kos A.W.S. Troost
E.M. van den Hoeven F.H.K. Spetter
P. van de Stroet
De volgende Aspiranten hebben de lidmaatschapsstatus verkregen:
J. Leistra A.W. den Exter Blokland
F. van Dijk I.J. van Foeken
E
Even voorstellen
27e Jaargang, nr. 1

Advertenties

JACHTWERF
DE WATERMOLEN
VOOR ALLE WATERSPORTBENODIGDHEDEN
DEALER VAN:
* DE IJSSEL VERFPRODUCTEN * VETUS
* EPIFANES * A.S.A. (ELECTRA)
* INTERNATIONAL * BELSHIP
* VC PRODUCTEN * LANKHORST
* OWATROL * GIMEG
* TOUWEN TEERPRODUCTEN * PLASTIMO
* ANWB WATERKAARTEN
NU OOK MET 12 TONS KRAAN
ZOMER- EN WINTERSTALLING
JACHTWERF
DE WATERMOLEN
EIG. FRANK KELDER
EEMWEG 74
3755 LD BAARN
TELEFOON: 035 - 5417886
Advertenties

De Eemlander Brugwachter
E
De rode lichten knipperden en
de slagbomen waren al dicht.
Ik zag dat de auto zonder vaart
te verminderen doorreed. Ik
rende met mijn armen zwaaiend
naar buiten, maar met
onverminderde snelheid werd
de eerste slagboom
en daarna de tweede
geramd. Honderd meter
verder hield iemand uit
de wachtende file de
auto tegen. Twee oude
mensjes van boven de
tachtig stapten rustig
uit. Ze hadden niets
gezien of gehoord. De
auto was total loss maar
ze markeerden niets. Ja,
soms sta je met hartkloppingen.
‘Mijn grootvader was
hier op de Eembrug al
brugwachter. Nog op de
oude brug, die hiernaast
lag. Later heeft
mijn vader het overgenomen.
Toen er een
brugwachter bij moest
komen is mijn man dat
gaan doen. Ik werkte in
die tijd als invaller.’
‘Mijn zoon is vrachtwagenchauffeur.
Ik ging
soms met hem mee, ik
vond dat geweldig. In
1994 haalde ik mijn
groot rijbewijs en mijn
chauffeursdiploma.’
‘Totaal onverwacht
overleed mijn man
in dat jaar aan een
hartstilstand. Ik heb zijn werk
toen overgenomen. Vanaf die
tijd doe ik het samen met mijn
broer.’
‘Ik werk vier dagen per week,
spaar mijn vrije dagen op en
Ineke Heusinkveld,
brugwachter
werk één week per maand als
chauffeur bij Koops Transport.
Altijd op het buitenland: Duitsland,
Denemarken, Oostenrijk,
Zwitserland, Frankrijk, Italië
of Engeland. Op verschillende
wagens. Je woont een week in
een 25 tonner. Het rijden geeft
me een kick. Hoe groter de
afstand, hoe mooier. Je ontmoet
steeds nieuwe mensen op
onbekende plaatsen.’
‘Als kind wilde ik verpleeg-
26
ster worden, maar ik kon geen
bloed zien, dus dat was gauw
over. Na de Mulo ben ik op
kantoor gaan werken bij Polynorm
in Bunschoten. Dat was
wat meisjes deden in die tijd.
Je haalde je type-diploma, je
steno-diploma en dat was
het.’
‘Ik ben gaan wielrennen
in die tijd. Zeven jaar heb
ik actief gefietst. In 1965
was ik de eerste vrouw
die Nederlands kampioen
werd op de weg, onder
mijn meisjesnaam: Ineke
van IJken. Negentien was
ik. Ik heb er aan meegewerkt
het vrouwenwielrennen
van de grond te
tillen. Polynorm had een
eigen ploeg in die tijd.
Ik was de enige vrouw;
kreeg middagen vrij om te
trainen.’
‘Toen mijn zoon werd
geboren ben ik minder
gaan werken. Later ben
ik helemaal gestopt om
parttime brugwachter te
worden.’
‘De meeste schepen die
de Eembrug passeren,
afgezien van de pleziervaart,
zijn vrachtschepen
met zand of grind. Ik
heb thuis een marifoon.
Zevenhonderd meter voor
ze bij de brug zijn word ik
opgeroepen.’
‘Vanuit mijn ambtswoning
is het twee minuten
naar de werkplek op de brug.
Je moet je erg concentreren op
het verkeer. De mentatileit is
enorm veranderd. Door rood
rijden is normaal geworden.’
‘Schepen die stroomafwaarts

gaan hebben voorrang. Door
mijn ervaring kan ik dat
meestal soepel laten verlopen.
In de zomer met de pleziervaart
is het soms om het kwartier
halen. We zijn verplicht de
brug open te doen, ook voor
één jachtje. Verkeer op het
water heeft voorrang op verkeer
op de weg. Vroeger moest je als
schipper betalen maar dat is
niet meer zo.’
‘Mijn broer en ik zijn in
dienst bij de provincie Utrecht.
We verdienen een modaal
salaris.’
‘Het is voor mij vanzelfsprekend
om hier te werken, al is
het vaak moeilijk omdat deze
plek zo sterk verbonden is met
mijn man. Maar het is ook een
prachtige plek. Vroeger stopte
je hier op je achtenvijfstige. Ik
wil wel door tot mijn vijfenzestigste,
en nog wel langer als het
kan.’
Bron: de Volkskrant
27
E
Brugwachter
27e Jaargang, nr. 1

De Eemlander Pontje
E
“Je hebt hier op een da
Door Bert-Jan Klein
Eemdijk - Een zestal krijsende
zeemeeuwen doorklieft de
strakblauwe lucht boven de
Eemnesserpolder op weg naar
het Eemmeer en hun dagelijkse
maaltje vis. Vanaf de Eemdijk
is met het heldere weer nog
net de torenspits te zien van
het dorpje Eemnes, dat zes
kilometer westwaarts ligt. Twee
fietsers vechten met gebogen
ruggen tegen de oostenwind en
zijn nog honderd meter verwijderd
van het pontje. Behalve
het geluid van de wind is het
doodstil op de Eemdijk in het
gelijknamige 900 mensen tellende
dorpje op een steenworp
afstand van Bunschoten/Spakenburg.
Voor pontbeheerder Gijs
Hartog, een achterneef van
de uitbater van de buurtsuper
Hartog aan de overkant, is de
werkdag al om half zeven die
morgen begonnen. Op dat tijdstip
stonden de eerste forensen
te wachten voor de overtocht
van het dorpje Eemdijk naar
hun werkplek in Eemnes,
Huizen of Blaricum. De overtocht
duurt nog geen minuut,
maar het bespaart de reizigers
een rit van zes kilometer naar
de eerste brug in Eembrugge.
Hartog en zijn zakenpartner
Gijs van de Mheen behoren
tot de enkele tientallen zelfstandige
ondernemers die in
Nederland een veerpont exploiteren.
Zij pachten de pont van
de gemeente Bunschoten/Spakenburg
en moeten hun geld
verdienen met de verkoop van
de kaartjes; twee gulden vijftig
voor een auto, zestig cent per
inzittende, negentig cent voor
een fietser, eigenaren van
brommers en motoren betalen
een gulden veertig. Er zijn ook
tienrittenkaarten verkrijgbaar.
Hun diensten lopen in de
zomermaanden van half zeven
tot een uur en van een uur
tot ’s avonds negen uur met
uitzondering van zondag, want
dan vaart de pont niet. Een
overblijfsel van de invloed van
de protestante gemeenschap uit
respect voor de zondagsrust.
Voor de twee Gijsen betekent
het tevens de enige vrije dag;
vakantie kan alleen in de wintermaanden
als de pont maar
enkele uren per dag vaart.
“Is het de laatste keer. Hou je
er dan mee op?”, vraagt Gijs
aan een man van middelbare
leeftijd, die met zijn fiets op
het pontje in westelijke richting
gaat. “Nee, deze week nog, dan
gaan wij op vakantie”, antwoordt
de fietser. Gijs Hartog
kent een groot aantal van zijn
passagiers en sommigen reizen
al jaren dagelijks op en neer.
File
“’s Morgens en ’s avonds zijn
het vanzelfsprekend mensen
die van en naar hun werk gaan
en met het mooie weer liever
de fiets nemen, dan in de file
in hun warme auto zitten.
Jarenlang was er ook een groot
aantal boeren die dagelijks met
de pont ging naar hun land
met koeien of schapen. Vijf
jaar geleden is al het land in de
polder herverkaveld en nu zijn
er amper Eemdijkers meer met
grond in de polder. Een oude
boer gaat nog af en toe naar de
overkant naar een paar pinken
28
die hij op een stukje land heeft
staan”.
Gijs heeft nauwelijks tijd om
zijn verhaal te vertellen, want
zodra hij zijn passagiers aan de
ene kant heeft afgezet, staan
er al weer nieuwe klanten te
wachten aan de andere kant. De
Eemdijker slaagt er in die ene
minuut van de overtocht in vier
fietsers kaartjes te bezorgen,
wisselgeld te halen uit de stuurhut
en een praatje te maken
met een automobilist. Vlak
voor het lijkt alsof de veerpont
de Eemdijk ramt, haalt Gijs
in de stuurhut geroutineerd
de gashendel naar achteren en
bezorgt hij de pont een zachte
landing tegen de oever.
Het contact met de passagiers
is voor Gijs Hartog het grootste
plezier van zijn schijnbaar
eentonige werk als pontbeheerder.
Hij moet in de negen jaar
dat hij op de veerpont werkt al
honderdduizenden keren het
ritje van amper een minuut
hebben gemaakt, maar hij zegt
zich nog geen dag te vervelen.
Verder komt hij als geboren
romanticus ruimschoots aan
zijn trekken op deze idyllische
plek in de drukke driehoek
Amersfoort, Almere en Amsterdam.
“Je hebt hier soms op een dag
vier seizoenen, ’s morgens is
het warm, ’s middags regent het
en ’s avonds is het koud. Het
voorjaar is het mooiste, maar
de luchten in het najaar en in
de winter kunnen ook prachtig
zijn. De zonsondergangen
boven de Eempolder zijn niet
te beschrijven; vooral in de
zomermaanden als het lang
licht is en de zon laat onder

g soms vier seizoenen”
gaat. Dan is het bovendien
muisstil en hoor je alleen de
vogels.”
Vlak voor tien uur passeert
die ochtend het eerste schip de
route van de veerpont, de Wiljopa,
een van de vele zandschepen
die dagelijks op en neer
op de Eem varen op weg naar
Harderwijk of een andere plaats
aan het Eemmeer of Veluwemeer.
Later die dag zal de
Wiljopa terugkeren met enkele
tientallen tonnen zand of grind,
bestemd voor de beton- en
steenfabrieken in Eemland.
Gijs steekt zijn hand op naar
zijn ‘collega’. Tien minuten
later verschijnt het eerste luxe
recreatieschip op de Eem; een
tien meter lang plezierjacht
met een ouder echtpaar aan
boord; Gijs schat de prijs van
de splinternieuwe boot op
meerdere tonnen. Hij laat het
schip rustig passeren al heeft de
pont eigenlijk voorrang. Alleen
de beroepsvaart mag als eerste
doorvaren, niet in de laatste
plaats, omdat de grote zandschepen
een remweg hebben
van enkele honderden meters.
Incidenten op deze druk
bevaren route doen zich zelden
voor, want de meeste stuurlui
kennen de verkeersregels op
het water. “Je hebt er wel bij
die als een dolle opje afvaren,
maar dan geef ik een signaal
met de hoorn en dan binden ze
wel in. Ik heb gelukkig nooit
een aanvaring meegemaakt. Er
staan ook duidelijke borden die
de naderende schepen meermalen
waarschuwen.”
Om half elf rijdt een groep van
negen vrouwen op de fiets aan
de Eemdijker kant de veerpont
op, in korte broek gekleed voor
een dagje recreatief fietsen. Een
vrouw wil de anderen fotograferen,
maar Gijs biedt aan een
groepsfoto van het complete
gezelschap te maken. “Even
lachen”, roept Gijs, die in de
zomermaanden dagelijks stand
in-fotograaf is.
De pont trekt zoveel fietsers
aan, omdat het zowel ligt op
de Eemlandroute als op de 400
kilometer lange Zuiderzeeroute,
die vooral in trek is bij de
professionele wielrenners, die
de hele route in een dag afleggen.
Een echtpaar uit Lunteren
doet die dag een variant van
beide routes. “Wij hebben de
auto in Bunschoten geparkeerd
en zijn op weg naar Blaricum.
Via de Zuiderzeeroute wandelen
wij dan terug naar de auto
en halen later de fietsen op.
Een prachtig dagje uit”, aldus
de man van het stel. Hij betaalt
Gijs de twee keer negentig cent
voor de overtocht. “Wij hebben
onlangs de prijzen verhoogd
na een reeks van jaren. Gek
genoeg horen wij nooit iets van
kritiek op onze tarieven. Iedereen
vindt het vanzelfsprekend
dat er voor de overtocht moet
worden betaald. Mensen zijn
wel ongeduldig; als ik aan de
ene kant sta en niet onmiddellijk
aanstalten maak voor de
terugweg, rijden zij al door.
Dat is stom want de eerste
mogelijkheid om de Eem over
te steken is in Eembrugge.”
Gijs krijgt veel BN’ers (bekende
Nederlanders) aan boord;
televisiepersoonlijkheden of
andere beroemdheden uit
Hilversum, Laren en Blaricum.
Zijn beroemdste passagiere
29
is echter prinses Juliana, die
enkele malen per week achter
in de auto een rondje Soestdijk,
Bunschoten en weer terug naar
huis maakt. “Ik heb haar alleen
al een paar maanden niet meer
gezien. Zeker omdat het inmiddels
slechter met haar gaat.”
Het valt soms niet mee voor de
twee Gijsen om als ondernemer
het hoofd boven water te
houden, zoals ten tijde van de
mkz-crisis toen bijna niemand
meer van het pontje gebruik
maakte. Zes weken lang hadden
de twee pontbeheerders amper
wat te doen en brachten de tijd
veelal werkeloos door in de
stuurhut. De burgemeester van
moeder-gemeente Bunschoten
heeft hen een compensatieregeling
toegezegd, maar tot nu toe
hebben zij geen reactie gehad
op hun ingediende schadeberekening.
Andere inkomsten heeft het
tweetal niet, want de extra
service aan hun passagiers in de
vorm van een landelijke ochtendkrant
levert ook nauwelijks
iets op. Ideeën voor nieuwe
nevenactiviteiten, zoals de
verkoop van ijs of een pannenkoekenhuis
bij de oprit van het
pontje wijst Gijs van de hand.
De meeste middenstanders in
het dorp zijn of familie van
Gijs of al jaren goede vrienden
of kennissen waar hij niet mee
wil concurreren. Hij hoeft niet
rijk te worden van zijn werk.
Al is ook in Eemdijk nog
genoeg te zien van de rijkdom
van de bedrijvige inwoners van
Bunschoten/Spakenburg. De
Eemdijk staat vol met kapitale
villa’s die de laatste tien jaar
gebouwd zijn door Bunschoters
E
Pontje
27e Jaargang, nr. 1

De Eemlander Pontje
E
die rijk zijn geworden met de
vishandel of de verkoop van
brood en banket. Het grote
huis direct naast het pontje
behoort toe aan de schatrijke
eigenaar Veerman van
machinefabriek Van Halteren,
tevens de mecenas van voetbalclub
Spakenburg. In de
tuin staat een groot beeld van
twee ganzen in vogelvlucht;
een cadeau ter gelegenheid
van de vijfstigste verjaardag
van de man. Gijs is niet erg
gecharmeerd van ‘de lelijke
nieuwbouw’ op de dijk, maar
heeft als Eemdijker wel respect
voor zijn hardwerkende
dorpsgenoten.
Op de achtergrond malen de
wieken van de zo omstreden
windmolens aan de rand van
het Eemmeer op de sterke
oostenwind en zorgen voor
een permanente horizonvervuiling.
Veranderingen die
volgens Gijs onwelkom, maar
onvermijdelijk zijn, zoals de
nieuwe wijk bij het Kerkepad
in het dorp. “De basisschool
in het dorp zou eerst dichtgaan
wegens gebrek aan leer-
Eemdijk zonder pontje! (zondag 22-2-2004)
lingen. De nieuwe bewoners
hebben weer voor voldoende
aanwas gezorgd en nu moeten
er twee lokalen worden bijgebouwd.”
Gijs’ optimisme
is niet stuk te krijgen. “Wie
heeft er zo’n vrije baan als ik?
Ik woon tweehonderd meter
van mijn werk, sta de hele
dag in de frisse lucht en kom
iedere dag honderden interessante
mensen tegen.”
Aan de overkant meldt zich
een man op een racefiets; Gijs
trekt aan de gashendel en de
pont zet zich in beweging.
Het is twaalf uur en zijn
dienst duurt nog een uur; dan
wordt hij afgelost door zijn
partner Gijs van de Mheen.
30
Oorlog om
twee pontjes
Vijftig jaar geleden leidde het
pontje Eemdijk nog bijna tot
een fysieke confrontatie tussen
de dorpsbewoners van Eemdijk.
Voor- en tegenstanders van dorpsgenoot
Varenkamp vielen elkaar
aan over de strijd om de alleenheerschappij
over het pontvervoer
over de Eem. Varenkamp was al
tientallen jaren met zijn vlet de
enige veerman die de passagiers,
meestal boeren, overzette. In
februari 1951 besloot het waterschap
Beoosten de Eem zelf een
veerboot te laten varen, omdat
Varenkamp uit principe weigerde
op zondag te werken. Aan de
heerschappij van de familie Varenkamp,
die in 1875 was gevestigd,
kwam een tragisch einde. De
advocaat van Varenkamp wist
alleen een nooit bekendgemaakte
schadevergoeding in de wacht te
slepen. Nu, in 2001, had Varenkamp
zijn werkschema gewoon
kunnen handhaven; ook de twee
Gijsen varen niet op zondag.

HET GROTE INDELEN
Zelf dacht ik na een paar jaar
te hebben meegedraaid als
commissielid het indelen van
de haven best aardig in de
gaten te hebben. Ik nam de
vraag van Marco om toe te
treden tot het bestuur dan ook
aan als een bevestiging van wat
ik dacht…….
Ik voelde me trots dat ik mocht
toetreden tot het groepje
mensen van de haven die het
leuk vinden u te helpen met het
verdrijven van de vrije tijd in
onze fraaie haven.
Nu zou ‘t er echt op aan
komen. Ik zou als havencommissaris
het bestuur gaan
informeren en adviseren over
wat te doen met onze haven
omtrent het onderhoud van het
terrein, de kantine, de ark en
natuurlijk het indelen. Tja, dat
indelen, dat is wat. Net zo lang
puzzelen, wikken en wegen en
dan op basis van louter feiten
de haven op een zo economisch
mogelijke wijze indelen zodat
de penningmeester alleen maar
stilletjes hoeft te glimlachen.
En denk je klaar te zijn, worden
ook de omstandigheden des
persoons er bij gehaald om
ieder van u zich lekker thuis te
laten voelen in ons haventje,
zodat het leuk blijft om hier te
komen.
Gelukkig is er voor dit indelen
prima hulp voorhanden van de
twee bollebozen die nu weer in
Excel zoiets fantastisch hebben
gebouwd, zodat ik serieus moet
gaan overwegen een cursus te
nemen in hogere mathematica.
Maarrrrr…, dat doe ik niet!
Moet je die Eddy en Cees eens
zien; hun hoofden worden zo
groot dat ze nog eens dwars
door hun haar heen groeien.
31
Nu even serieus! Wij zijn met
z’n vieren bezig ieder een leuke
plek te geven en de haven goed
in te delen naar de inzichten
van vier mensen. Het kan best
zijn dat we ergens wat over
het hoofd zien. Dit horen we
dan graag rechtstreeks. U mag
mij altijd even aanspreken of
bellen. Ik zal niet altijd het
antwoord voorhanden hebben,
maar antwoord krijgt u!
Arjan van Garderen
Havencommissaris W.S.V.
Eemland
E
Het indelen
27e Jaargang, nr. 1

Advertenties
CHINEES INDISCH RESTAURANT
E. Boomgaard
Damsluisweg 67
1332 EB Almere
036-5291740
DE GROTE CHINESE MUUR
• exclusieve specialiteiten
• met airconditioning
• capaciteit 150 personen
• ruime parkeergelegenheid
• elke dag geopend
• aparte zaal voor personeelsdiner en feest
voor maximaal 70 personen
• wij verzorgen ook party service bij u thuis
Spuistraat 69 • Spakenburg • Tel.: 033-2982629 • Fax: 033-2984233

Advertenties
De Nautic Ring Catalogus 2004-2005
kunt u gratis afhalen in onze winkel.
Let ook op onze maandelijkse aanbiedingen
in de waterkampioen en
Zeilen
Uw adres voor:
Scheepstimmerwerk
&
Polyester Reparatie
Adres: Zuidereind 4, 3741 LG BAARN
Tel. Werkplaats: 035-5431311
Mobiel nr.: 06-51110284

De Eemlander Zeilersverhaal
E
EEN ZEILERSVERHAAL
Zondag is de dag voor de
winter zeilwedstrijden in
Nederland. Begin februari dit
keer. Stervenskoud. Op het dek
lag nog een dik pak sneeuw
dat we met een verfbrander
hebben weggesmolten zonder
een brandvlek op het polyester
te maken. De vallen waren stijf
van de vorst. De lieren kregen
ook een behandeling met de
verfbrander want het gat waar
de lierzwengels in moeten zat
vol ijs. Niettemin was iedereen
enthousiast. Temperatuur net
even boven 0. Wind ca.5 Bf. uit
het westen. Ik had 5 kledinglagen
aan. Geen last van de kou
op het lichaam behalve aan
handen en voeten.
Sommige bemanningsleden
hadden minder kleding aan
en nog voor we waren gestart
al paars van de kou. Maar
iedereen was enthousiast en dat
verdreef de kou. Het grootzeil
kregen we alleen omhoog met
2 man aan de val. Kennelijk
was de val nog niet ijsvrij.
De rolfok was al in de haven
voorgehesen en dat ging ook
niet zonder grote inspanning.
Door de harde wind was de
schipper van mening dat hij 8
man nodig had voor de bediening
en om het schip recht te
houden. In een wedstrijd vaar
je niet met een gereefd grootzeil
tenzij de wind meer dan 6
Bf.is. Reven ging sowieso niet
omdat er geen reeflijn in het
1e rif zat. Remt alleen maar af
meende de schipper. Met 8 man
aan boord is toch wel dringen
op een 36 voeter. Als je als
railzitter met 4 man tegelijk
van stuurboord naar bakboord
moet bij het door de wind gaan
dan is het op het kajuitdak net
zo druk als voor de kassa in de
supermarkt.
Een nieuw bemanningslid
zou de starttijd aftellen maar
verrekende zich een paar
seconden zodat we al over
de startlijn waren toen het
startschot af ging. Gelukkig
voor ons startte het merendeel
van de vloot te vroeg zodat
iedereen per vlag werd teruggeroepen.
Als de starttoren een
wat zwak signaal geeft en er
is veel lawaai aan boord door
wind, golven en klapperende
zeilen dan kan de timer flink
in de problemen komen, zeker
als hij in de buurt van de mast
staat. Bij de 2e start werd een
andere timer naast de stuurman
gezet die zonder geschreeuw de
stuurman informeerde over de
nog te varen tijd tot de start.
Dit werkte perfect. We hadden
een messcherpe start. Helaas
werden we, zoals zo vaak bij
een start, hinderlijk afgedekt
door een paar andere jachten
aan onze loefzijde.
Het eerste rak ging naar een
boei die in de wind lag. Onze
kaken begonnen al snel te verstijven
van de koude wind zodat
alleen het hoognodige werd
gezegd. Zoals gezegd 4 man op
de rail en 4 in de stuurkuip. De
stuurman, fokkeschoottrimmer,
grootschoottrimmer en in de
kajuitingang de troubleshooter
(legt de schoten gereed, let op
de tegenstander(s), kijkt goed
naar de wind, tacticus etc.).
Mijn voeten en benen werden
gevoelloos van de wind en het
buiswater wat erg lastig is bij
het door de wind gaan. Probeer
maar eens snel op te staan als
je op de rail zit. Mijn handen
in natte handschoenen, waren
eveneens geheel gevoelloos. Die
heb ik later maar uitgetrokken.
De eerste boei was een gijpboei.
Giek en grootzeil kwamen
zonder klappen en knallen op
de andere boeg dankzij het
34
goed innemen van de grootschoot
door de grootschootman.
Daarna ging de spinnaker
omhoog voor een rakje van een
mijl of 3. Dat verliep allemaal
perfect. Plat voor de wind een
spinnaker volhouden is voor
de spinnakerman een rotklus.
Altijd dreigt er de gijp van het
grootzeil en het invallen van de
spinnaker.
Vlak voor de keerboei ging
de spi er weer af. Ik had de
opdracht de spival af te vieren.
Hoewel de val in de kajuitopening
lag en nergens bleef
hangen kreeg ik toch een snauw
dat het sneller moest. Ik liet
de val dus maar gaan. Helaas
viel de top van de spi nu in het
water maar kwam verder zonder
problemen in de kajuit met de
schoten erbij. Het ronden van
de boei was een makkie maar
de fok wilde niet uitrollen door
bevroren buiswater. Maar met
wat geweld en de lier erbij lukte
het.
Ondertussen was er vanachteren
scheepvaart genaderd die
de boeienlijn aanhield. Wij
mochten wel buiten de boeienlijn
zeilen maar de boei moest
aan stuurboord gepasseerd
worden (wedstrijdvoorschrift).
Gloeiende, gloeiende. Wachten
tot de vrachtboot voorbij was,
dat kost meters. Dus vielen we
een beetje af en gingen door de
wind, om de boei nog net op
de juiste manier te passeren en
doken recht in het schroefwater
van de vrachtboot. Even was
het een heksenketel aan boord
en vervolgens begonnen de
youngsters zwaar te kankeren.
De schipper maakte zelfs een
soort van wegwerp gebaar naar
de vrachtboot, zag ik. Volkomen
nutteloos. De vrachtboot
had een vaste koers, zat op de
juiste plaats in het vaarwater.

Snel zakte de opwinding weer
en gingen de meeste zich in het
aan de windse rak weer bezig
houden met koude bestrijding.
Iemand riep om hete koffie,
maar dat was natuurlijk te gek
voor woorden. Gelukkig kwam
de laatste in de windse keerboei
al snel in zicht en konden we
richting finish ruime tot halve
wind varen. Toen de spinnaker
weer stond kreeg iedereen weer
praatjes want het echte koude
werk was gedaan. De rest van
het werk was voor de stuurman,
spiman en lierman. Niettemin
werden we nog even flink verrast
door een windbui waarbij
Weer een uitspraak over antifouling
11 februari, 2004
het schip met spi en al volledig
uit zijn roer liep.
De stuurman brulde “vang” los
(onder de giek) maar het was al
te laat. Hij had zelf niet gereageerd
op deze bui. Met spi erop
moet je afsturen in een windbui
als dat kan en er was genoeg
ruimte om af te sturen. Later
kan na passage van de bui weer
opgestuurd worden. Gelukkig
bleef alles heel. Zonder verdere
problemen zijn we gefinished
en tracteerde de schippervrouw
ons op hete soep. Daar waren
we na ca. 3 uur zeilen wel aan
toe. Ondanks de tegengeslagen
hadden we nog een redelijke
35
klassering.
Wat maakt dat winterzeilen
nou zo aantrekkelijk? Ik denk
dat de zeiler ook in de winter
wil laten zien dat hij een flinke
vent is. Sommige praten over
wedstrijdritme maar dat is
natuurlijk belachelijk. Wel kom
ik heerlijk opgefrist en schoon
gewaaid weer thuis met verhalen
wat er aan boord allemaal is
misgegaan.
EEN WINTERZEILER.
International Paint en Akzo Nobel Coatings verzochten het College van Beroep voor het Bedrijfsleven in november
een voorlopige voorziening te treffen om drie antifoulings nog dit seizoen te mogen blijven verkopen. De fabrikanten
stelden dat de Nederlandse overheid een onduidelijke situatie in stand houdt in de periode dat ‘Europa’ verder werkt
aan regelgeving die in de hele EG geldig is. Ook stelden de eisers dat de fabrieken ‘het seizoen zouden missen’
als er niet op zeer korte termijn duidelijkheid zou zijn. En dus wilden de fabrikanten een ‘voorlopige voorziening’
waarmee het gebruiken van de drie antifoulings toegelaten is totdat de allerhoogste autoriteit een uitspraak doet.
Op vrijdag 30 januari jl. besliste het college dat het CTB (VROM) tot 1 mei 2004 de tijd heeft om een beslissing te
nemen betreffende het gebruik van koperhoudende antifoulings voor de pleziervaart. Tijdens de zitting op 16 januari
2004 heeft het ministerie van VROM (CTB) aangegeven tot die tijd niet te zullen handhaven. Dat betekent dat het
wettelijke gebruiksverbod voor de pleziervaart van kracht blijft, maar dat er geen controles worden uitgevoerd. De
rechter gaf de fabrikanten overigens geen gelijk in de eis een ‘voorlopige voorziening’ te treffen. De zaak is juridisch
veel te ingewikkeld om hierover iets te beslissen. De verffabrikanten zijn blij met deze beslissing waardoor er voor het
huidige antifoulingseizoen duidelijkheid is.
Commentaar
Tot 1 mei zal VROM niet controleren, formeel geldt dat - in het licht van deze uitspraak - alleen voor de drie producten
waarover geprocedeerd is, maar het lijkt onwaarschijnlijk dat het ministerie soortgelijke producten wel zal vervolgen.
Het persbericht van VROM van 23 maart vorig jaar blijft dus tot 1 mei geldig en houdt in: alle handhaving blijft
opgeschort totdat er uitsluitsel is over het overleg dat nu gevoerd wordt. Of alle bekende koperhoudende verven
tot 1 mei verkrijgbaar zijn is maar de vraag. Veel van de toelatingsnummers zijn immers verlopen. Voor een paar
maanden een productielijn opzetten voor een product dat alleen gedoogd wordt is niet te verwachten. International
geeft aan dat hun koperhoudende Micron CSC alleen geadviseerd worden in die regio’s waar dit soort antifouling echt
noodzakelijk is, in zoutwater gebieden met zeer zware aangroei, aldus de verfl everancier. De te stellen vraag op de
komende Hiswa is dan ook: “Uw product wordt weliswaar gedoogd, maar is het ook te koop?” De conclusie kan niet
anders zijn dan dat de ‘zoutwaterliggers’ voor dit seizoen gered zijn, maar tegelijk dat de onzekerheid voortduurt.
Voor wie geïnteresseerd is in de volledige uitspraak van het College en niet opziet tegen een paar taaie pagina’s
juridische tekst:
http://www.rechtspraak.nl/uitspraak/frameset.asp?ui_id=56742
Bron: Zeilen, februari 2004
E
Antifouling
27e Jaargang, nr. 1

Advertenties
Het gaat U voor de wind met HOPMAN SAILS
Wij bieden U 30 jaar ervaring in het maken van zeilen
en kunnen op afspraak bij U aan boord komen om U
optimaal te adviseren. Of U brengt een bezoek aan onze
zeilmakerij in Spakenburg. De koffi e staat klaar!
Wij werken met betrouwbare merken zoals o.a.:
Dimension Polyant en Contender zeildoek, Profurl en
Facnor rolreefi nstallaties.
Naast onze lage prijzen en hoge kwaliteit hebben wij
diverse spectaculaire aanbiedingen.
Reparaties binnen 5 dagen.
5 jaar garantie op stand en constructie van zeilen.
Jachtzeilen, cruising en racing
Scherpe, ronde- en platbodems
Spinnakers en Gennakers
Sprayhoods en Bootkappen
Dektenten
Complete tuigage
Zeilen voor eenheidsklasse
Computer ontwerp CAD/CAM
Alle reparaties + wassen
Bootkussens
Watersportartikelen
Bel of Fax voor scherpe offerte!!!
Zeilmakerij Hopman bv, Westdijk 28, 3752 AE SPAKENBURG, tel: 033-2981990 fax: 033-2988070

Advertenties

De Eemlander Terra Nova
E
TERRA NOVA’s
Nieuwsbrief nr. 8-2
december 2002 -
maart 2003
Na een aantal onrustige
nachten zijn we terug in
Grytviken, waar we Terra
Nova met 10 lijnen vastknopen
om ongestoord te kunnen
slapen. Grytviken biedt de
mogelijkheid om alle drie
tegelijk van boord te gaan.
De wandelingen wisselen we
af zowel in zwaarte als in
samenstelling. Evert bikkelt
in z’n eentje over ruig terrein
en naar bergtoppen. Met z’n
drieën lopen we gezapiger,
en Willem en ik trekken er
meestal samen op uit om het
dierenleven te bekijken. Zo
staan we onverwachts oog in
oog met roetkopalbatrossen
zittend op hun nest. Deze
grijze albatrossen met donkere
koppen zijn slank, hebben
smalle vleugels en witte
ringen rond de ogen. Hun
grootste kenmerk is de vlucht.
Synchroon vliegend voeren ze
een prachtige dansvlucht uit.
Rakelings vliegend langs een
klif, de contouren volgend,
en op exact hetzelfde moment
draaien ze van de kust weg
met dezelfde vleugelslag.
Een paar dagen later vertrekken we weer. Het
eerste stuk op de motor. Horen we het goed? We
kijken elkaar aan..... “Hoor jij wat ik hoor?” De
motor loopt nu weer normaal. Even later weer
een ander geluid, minitieus verschillend van
normaal en de toeren lopen terug.
Willems snelle conclusie: “Vervuilde brandstof
filter”. Hij heeft die weleens onder het varen vervangen,
maar dat vinden we nu geen goede optie.
Rechtsomkeert weer naar Grytviken waar we
weten dat we goed liggen als het blijkt dat het
iets anders is. Na het vervangen van de filters
loopt de motor gelukkig weer als een zonnetje.
Op een aantal plaatsen aan de noordkust zijn
aan het begin van 1900 walvisstations ontwikkeld.
Vooral de Noren zijn hier actief geweest
38
met de vangst van walvissen, zeehonden en
zeeolifanten. De resten van deze industrieën zijn
nog aanwezig. Vervallen door de tijd en verwoest
door het weer. Menselijk afval achter gelaten
nadat het niet meer rendabel was. Gewoon laten
liggen en nu? Nu spreekt men van ‘historisch
industrieel erfgoed’. Ook in Prince Olav Harbour
staan vervallen gebouwen. Waar eens hun
voorouders afgeslacht werden liggen en zwemmen
de nazaten van zeehonden in gigantische
getallen. In de baai met een doorsnede van zo’n
200m. liggen kelpvelden. Ons zware anker en
vier lange lijnen naar stevige objecten op de wal
moeten Terra Nova op haar plaats houden.
Een smalle strook water van vier meter direct
vanaf de wal is geheel kelp vrij, honderden
nee duizenden jonge zeehonden dartelen daar

in rond, al blèrend voor hun moeder. Reken
daar nog eens de volwassenen bij die hun vaste
plek op de wal hebben tussen de gebouwen en
hogerop tussen de pollen tussock.
Stel je voor: drie mensen netjes achter elkaar
lopend met skistokken. Willem en Evert hebben
allebei een bout met ringen in hun hand en ik
een blik met lepeltjes erin, al lawaai makend
lopen we een paar meter. Verschrikte zeehonden
kijken op, rennen 10 meter weg, net buiten
hun eigen territorium, en dan kunnen wij weer
10m. lopen, naar het domein van de buren. De
kleintjes staan nog wat onwennig in het leven en
zoeken pas een veilig heenkomen als we binnen
de 2 meter bij hen vandaan zijn. We blijven
redelijk dichtbij elkaar en lopen langzaam zodat
de beesten duidelijk merken dat ze een veilig
heenkomen kunnen vinden.
Tussendoor moeten we opletten
dat er niet schielijk een
zeehond uit een bouwval komt
huppen en we niet uitglijden
op de glibberige grond. Op
South Georgia leeft 95% van
‘s werelds ‘furseal’ (pelsrobben)
populatie. Eénmaal
hoger in de bergen gebruiken
we de stok om duikende sterns
en grote jagers van het lijf
te houden. En zo scharrelen
wij tussen al dit groots door,
met één oog naar het weer
en Terra Nova en het andere
zuigt deze ongerepte dierenwereld
op.
Terug naar het westen is de
Bay of Island met o.a. Albatross
Island. De wind komt
uit het oosten, gunstig voor
ons, maar niet geschikt om in
de Bay of Islands te ankeren.
We vinden een beschutte
ankerbaai in Blue Whale
Harbour. Geenszins een
haven, maar wel beschut tegen
de oceaan deining. Gelukkig
weinig wier.
Evert zet ons op het strand
af, en we lopen door een
rivierbedding om minder last
te hebben van de zeehonden.
Hogerop verruilen we de laarzen
voor de bergschoenen. We
gaan proberen de landpunt
over te steken om een blik op
te vangen van de Antarctica
gletsjer.
Een reuzenstormvogel zien we wroeten met
zijn kop in het karkas van een zeehond. Echte
aaseters. Het puin van rotsen is door de tijd
heen fijn geperst tot kleine korreltjes waarover
het goed lopen is. Even stoppen voor een kopje
koffie, dat snel koud wordt en wij ook. Het zicht
op de gletsjer is teleurstellend: alleen een klein
hoekje gesluierd in nevel.
“Laten we nog even doorlopen naar die punt”
zegt Willem terwijl hij in de verte wijst. Met
Evert kunnen we geen contact meer krijgen. Een
berg schermt het bereik van de marifoons af.
Het weer ziet er rustig uit en we lopen verder.
Vanuit een kloof stroomt water naar beneden.
Stappend van rots naar rots houden we de voeten
droog. Langs de helling blijven we op dezelfde
hoogte lopen. De helling aan de overkant van
39
E
Terra Nova
27e Jaargang, nr. 1

De Eemlander Terra Nova
E
het water lijkt langzaam het stromende water in
te klemmen. “Nog even. Om die hoek zien we
de Antarctica gletsjer goed”, zegt Willem nog
voordat ik kan zeggen dat het wel erg ver is”.
We kijken over een rotsrand heen en zien een
paar koningspinguïns aan de rand van het riviertje
staan. Om de hoek komend kijken we neer op
het riviertje, dat uitmondt in een brede lagune.
Daarin staan duizenden koningspinguïns. Volwassenen
staan op een verijst stuk sneeuw. Op
de poten ligt een ei onder de buikplooi, die het
warm houdt. Bruine donzige creaturen zoeken
waggelend hun weg door de dichte bevolking.
Oh wee als ze binnen het territorium van een
ander komen. Al pikkend verdedigt men zijn
eigen stukje, dat zo ver reikt als het dier met
gestrekte nek kan komen.
Diegene die in de rui zijn zien er verfomfaaid
uit, maar éénmaal in hun nieuwe kleed zijn de
witte veren parelmoerachtig. Het koningsoranje
rond de keel straalt in het zonlicht. De koningspinguïns
brengen gemiddeld in drie jaar twee
jongen groot. De cyclus duurt langer dan een
jaar, vandaar dat we zowel eieren als jonge vogels
zien. Zittend op een rots lopen ze op een meter
afstand bij ons langs en ééntje begint aan m’n
want te pikken.
We moeten ons forceren weg te gaan. Evert
weet niet waar we blijven en zal dit ook willen
zien. Willem loopt in hoog tempo terug. Ik doe
40
kalmpjes aan en wacht Evert op op de afgesproken
plaats. Samen lopen we naar de kolonie.
De grote Evert maakt zich klein en schuifelt
voorzichtig aan de rand van de groep verder de
kolonie in. Een groot Mensenkind in een overweldigende
wereld.
Op de motor varen we de Bay of Islands in. De
wind is zwak tegen. Een baai met ondieptes en
riffen, en niet exact in kaart gebracht. Aan de
zuidkant van Albatros eiland is een zeer matig
ankerbaaitje. Het is nu of nooit. Gelukkig valt
de wind weg. Evert brengt ons naar de kant. Bij
het zien van de honderden zeehonden op het
strand moet Willem me even krachtig toespreken,
anders zou ik omgedraaid zijn.
Van Pat hebben we een kaartje gekregen van
Albatros eiland met een gebiedje gemarkeerd
waar we mogen lopen. Op de rest van het
eiland zijn vele nesten van de grote albatrossen.
Sally Ponchet heeft enkele dagen geleden haar
jaarlijkse telling van de grote albatrossen op
Albatross Island afgerond. In het jaar 2000: 135
stuks. 2001: 150 stuks. 2002: 133 stuks en 2003:
145 stuks.
Boven het tussock gras en boven de grens waar
de zeehonden zitten staan we dan oog in oog
met de grootste zeevogels. Een bijna geheel witte
albatros op het nest. We gaan zitten en schuifelen
voorzichtig zijn kant op. Hij volgt onze

ewegingen. Met het klepperen van zijn snavel
maakt hij duidelijk dat we te dichtbij komen.
We doen een paar stapjes terug. Stilletjes zitten
we in het gras. Voor ons drie albatrosnesten, aan
de overkant van het water het machtige South
Georgia en Terra Nova voor anker. Over een
glooiing komend zien we een platgetreden stuk
gras en aan de rand staan drie albatrossen. In
de lucht komen er twee aangevlogen. Ze landen
en er volgt een begroeting. We zijn getuige van
een gracieuze dans. De één met gestrekte nek en
kop in de lucht, de vleugels naar achter omhoog
gedraaid. De poten traag bewegend. De ander
meer in elkaar, de vleugels net even anders naar
achteren, loopt al draaiend om de eerste heen.
Een derde komt er bij en een vierde. Geklepper
met de snavel. En dit alles gebeurt heel rustig
zonder aanvallende bewegingen. Een begroeting
en baltsdans die zich hier al eeuwen afspeelt
en die je zelden of nooit lijfelijk kunt zien. Ja,
we kennen het van de filmbeelden, maar dit zo
gadeslaan overtreft alles. Het is het hoogtepunt
van deze tocht en doet bijna alle ellende vergeten.
Willem loopt naar beneden en wisselt de wacht
met Evert. Je kunt hier wel uren doorbrengen,
maar het stemmetje van onrust klinkt in de
hoofden. We gaan anker op en op weg naar de
beschuttere plaats: Husvik.
Aan de gammele kade meren we af. Tenminste
aan stuurboord beleggen we daarop de lijnen en
het hoofdanker brengen we uit aan bakboord
voor en bakboord achter een lange lijn naar
een sterk punt op de wal. Zo worden we van de
steiger afgehouden. Ook in Husvik is een oud
walvisstation. De gebouwen staan er minder
beschadigd bij. De locatie is enigszins beschut.
De hoge bergen zijn verder weg. Daardoor ook
minder venijnige windvlagen. De gebouwen,
waar eens hun voorouders en walvissen afgeslacht
werden, zijn nu in beslag genomen door
zeeolifanten. Naast en over elkaar heen liggend
bedekken ze de vloeren. Af en toe beweegt er één
zijn blubberlichaam al rupsend naar het water.
Ook buiten in de uitgesleten greppels liggen de
logge lijven heftig te proesten en ruften. Je moet
bijna met een wasknijper op je neus lopen, je zou
een speciaal koudje op kunnen lopen.
Bij de oudere mannen is de overeenkomst met de
olifant te zien. Vanuit de voorkop vormt er zich
een slurfachtig aanhangsel. Ze zijn niet agressief
en bij het passeren op gepaste afstand blijven de
kolossen rustig liggen.
Willem en Evert trekken erop uit en bij terugkomst
vertelt Evert:
“We zijn eerst over de heuvel, door een soort
vlakte naar de berg daarachter gelopen. Van
bovenaf keken we zo op de König gletsjer” en
Willem vervolgt:
“De gletsjer heeft zich flink teruggetrokken.
Waar eens ijs was is nu een stuk met meertjes.
Prachtig gezicht hoe ze in de zon glinsterden”.
Evert: “Vandaar naar Stromness”.
“Een pittig stukje”, vond Willem en gaat verder:
“Wat moet dat geweest zijn voor Shackelton
en zijn mannen, die waren daar toen al het
hele eiland overgestoken. Op het hoogste punt
hadden we prachtig uitzicht op de berg aan de
overkant van de baai. De berg die Shackelton
herkende en wist dat hij vlakbij zij doel was.”
Evert: “Naar beneden over de sneeuw was een
makkie zittend op de plastic zak”.
Willem: “In Stromness stonden prachtige oude
apparaten. Zelfs nog stapels onderdelen. Je zou
de boel zo weer aan de praat kunnen krijgen,
denk ik”.
“Het laatste stuk liepen we over een soort pad
die de mannen destijds gebruikt hebben om van
Stromness naar Husvik te gaan, maar we moesten
een flink stukje omlopen. Een kanjer van een
bul kwam ons achterna”, zegt Evert nagenietend.
Moet een prachtig gezicht geweest zijn schiet er
door me heen. Die twee gewapend met skistok en
hun rammelaars een veilig heenkomen zoekend
voor een zeehond.
Het is genoeg en we zijn moe, moe van de
zorgen, moe van de indrukken. We varen weer
naar Grytviken waar we ons kunnen voorbereiden
op het vertrek.
Aan ‘onze’ kade ligt nu Curlew. Wij kunnen
langs de walvisjager Petrel afmeren. Tim en
Paulien zijn Curlew aan het voorbereiden voor
de verscheping. Zij hebben besloten haar te
doneren aan het Maritiem museum in Falmouth,
de plaats waar ze meer dan 100 jaar geleden
gebouwd werd. Het Britisch Antarctic Survey
schip, James Clarc Ross is gearriveerd. We
worden uitgenodigd voor een koud buffet en
krijgen een rondleiding over het schip. Zien de
laboratoria en de ruimte waar Curlew vastgesjord
zal gaan worden.
Het is een druilerige dag als Tim en Paulien
Curlew naar de JCR varen. Het versterkt de
weemoedige sfeer van afscheid nemen. Met grote
precisie gaan de banden om de houten boot,
en wordt hij omhoog gehesen. Voordat Curlew
langzaam in de catacombe van het grote expeditieschip
verdwijnt genieten we van de prachtige
lijnen van dit stoere scheepje.
De weerkaarten tonen een depressie tussen Kaap
Hoorn en South Georgia. We hebben zeker niet
de illusie gevrijwaard te worden van depressies,
41
E
Terra Nova
27e Jaargang, nr. 1

De Eemlander Terra Nova
E
maar een oversteek beginnen met er één in zicht
willen we zeker niet.
Vrijdag de veertiende februari ziet het er beter
uit.
“Maar we vertrekken nooit op vrijdag”, zeg ik
benepen.
Ik zie tegen het vertrek op. Wil het nog even
uitstellen?
Willem zegt: “Je hebt gelijk. Dat doen we niet”.
Niet begrijpend vraagt Evert: “Hoezo niet
vertrekken op vrijdag?”.
“Het is een oud zeemansgebruik. Vertrek nooit
op een vrijdag voor een grote oversteek, bedoel
ik. We hebben het een keer gedaan en dat was
geen goede tocht.” verduidelijkt Willem.
“Mmmm, nu ik dat weet…….”, antwoordt Evert
peinsend. Hij verheugt zich erop om binnen
afzienbare tijd met zijn eigen boot Banjaard het
ruime sop te kiezen.
We maken Terra Nova stormklaar. De boomfok
gaat eraf en daarvoor in de plaatst wordt de
stormfok van 7m2 aangeslagen. De schoten
daarvoor lopen door speciale blokken, zodat hij
zo gehesen kan worden.
We bakken extra brood en lopen een laatste
rondje. Zaterdag met dageraad vertrekken we om
zo lang mogelijk daglichturen te gebruiken. Een
watertemperatuur van 4°C. Evert meldt in het
logboek: grote walvis gezien. Gelukkig was het
voor een aantal soorten nog niet te laat.
En de volgende dag op 52 ° Zuid schrijft hij:
laatste ijsberg? Het vraagteken wordt een dag
later gevolgd met: nee!
In de donkere uren sjokken we met één knoop
voort door de nacht. Elk uur even de radar aan
en kijken naar op de loer liggende monsters.
Evert en Willem hebben snel hun zeebenen weer
terug. Pas na een paar dagen ben ik in staat
wachtjes te draaien.
Vooral s’ nachts is het koud, 2° C. We hebben
radiocontact met Faraway, een zeilboot die 600
mijl naar het noorden zit en daar is het 20° C.
Klinkt aanlokkelijk. Aan boord zijn John en de
opstapster Joan. Zij komen uit Alaska.
Willem schrijft in een e-mail op donderdag 20
feb.:--We zijn nu ruim 5 dagen onderweg en
na een stormachtig begin, waarin we wel goed
opschoten zijn, hebben we nu een paar dagen
van weinig tot geen wind. Zicht is vaak erg
matig, maar soms breekt de zon er toch nog
even doorheen. Zee is rustig, maar als de wind
helemaal wegvalt en we de zeilen omlaag doen,
liggen we wel te rollen. We hadden gedacht dat
we uit het gevaar van de ijsbergen zouden zijn,
vooral omdat de watertemperatuur fors was
42
gestegen: van 4° naar ruim 10°. Maar toch nog af
en toe een enkele ijsberg waardoor we vooral in
de donkere uren de radar af en toe aan hebben.
Ook sturen we een meer noordelijker koers dan
de 65° die de GPS aangeeft. Dit om te proberen
wat sneller uit het ijs te komen.
Met het oplopen van de watertemp. is ook de
luchttemp. omhoog gegaan en is het nu overdag
rond de 10 graden, hetgeen lekker warm aanvoelt
na de 2° tot 4° die we eerder hadden.
Gisteravond een klein scheurtje in de kleine
kluiver gerepareerd. Door de windstiltes hebben
de zeilen meer te lijden dan wanneer het stevig
waait.
Corri begint zich beter te voelen, loopt regelmatig
haar wachtjes.
Dagelijks hebben we via de amateur-radio
contact met een maritiem mobiel net in Italië.
Alfredo haalt voor ons het weer van Internet.
Aangevuld met weerkaartjes, die we zelf uit
Zuid-Afrika ontvangen, geeft het een goed beeld
van de situatie.--
Faraway is vanuit Chili ook onderweg naar Zuid-
Afrika. Het verbaast ons dat John zo ver naar
het noorden vaart, voordat hij oostelijk afbuigt
naar ZA. Hij wordt bijna constant geplaagd door
tegenwind of windstiltes. We lopen zienderogen
op hem uit.
Op 46° Zuiderbreedte stijgt de watertemperatuur
naar 11° C. en denken we de koude wereld achter
ons te hebben. De etmaal-afstand loopt lekker
op nu we ‘s nachts de zeilen kunnen laten staan
en voortgang kunnen blijven houden.
Maandagavond na onze warme hap neemt de
wind drastisch toe en net op het tijdstip van
Alfredo’s radionet vindt Willem het tijd om zeil
te minderen. Voordat Evert de kooi ingaat steken
ze samen een tweede rif in het grootzeil, en
halen ze de kluiver omlaag. Binden hem secuur
vast in het puntje van de boegspriet en hijsen de
stormfok. De bezaan is al naar beneden omdat
de wind van achteren komt.
Liggend in de kooi met de koptelefoon op geef
ik onze positie door aan Alfredo, zodat hij weet
waar we zijn om te zien wat voor weer er in onze
buurt is en vooral wat er nadert uit het westen.
“Nice to krkkk krkrk Corrr” hoor ik door de
koptelefoon.
Met mijn ogen dicht om me beter te kunnen
concentreren en het draaierige gevoel in m’n
maag te onderdrukken blijf ik naar het net
luisteren. Het kan zeker een half uur duren
voordat Alfredo ons weer oproept om de weersvoorspelling
door te geven. Ondertussen is het
stikdonker. Zelfs met de koptelefoon op dringen
de onstuimige geluiden van buiten bij me door.

Willem komt naar binnen en meldt: “Evert kijkt
het nog even aan buiten”.
“Zit hij vast”, kan ik niet nalaten te vragen.
Willem en Evert weten dat ik soms spastisch
reageer, maar het is en blijft, niet alleen mijn
angst ook die van de jongens, om buiten te
komen en te zien dat er iemand verdwenen is. Je
maakt geen enkele kans om te worden gevonden
als je overboord valt. Terra Nova vaart door op
de windvaan. In de donkere nacht zie je geen
hand voor ogen, maar ook overdag is het zoeken
naar de spreekwoordelijke speld. De kleine mens
verdwijnt geheel tussen de grote golven en zal
bovendien snel onderkoeld raken in het koude
water.
“PA3GKV do ggrrg krkrk” hoor ik tussen al het
gekraak door.
“IK6IJF, this is PA3GKV. Yes Alfredo I can copy
you, but a lot of QRM, go ahead”, antwoord ik.
“I looked rkrk rkrk. In your area grgrgr rkrkkrkcoming
fif….”
“I repeat: the wind will become fifteen knots. Is
that a roger?”
“Negative, inkrkkrkrkr to……..”, en Alfredo
zakt geheel in de radioruis weg.
Ik probeer het nog een keer: “Wind one five
knots, over”.
Antwoord: “negative, negative”.
“Wind five zero knots, five zero knots?”, voor
mijn gevoel roepend smekend dat dat niet waar
zal zijn.
En daar knalt Alfredo ineens helder binnen:
“PA3GKV, just in your area there is developing
a nasty small system which will give you at least
50 knots of wind. All the best for the night and
hope to hear you tomorrow. Over”.
En met “Thank you, Alfredo. Look for you
tomorrow”, sluit ik af. Evert hangt met zijn
hoofd naar beneden door het luik om mee te
luisteren als ik vertel wat Alfredo meldde.
(Voor de niet nautische lezer: 50 knopen wind
is windkracht 9) Willem hijst zich weer in zijn
zeilgoed en haalt samen met Evert het grootzeil
naar beneden.
Even later komen ze beiden naar binnen. Er valt
buiten niets meer te doen. De elementen van
wind en water stuwen Terra Nova voort.
Evert kruipt in de kooi aan stuurboord, ik lig
aan bakboord. Willem zit op het bankje naast de
trap. Elk kwartier opent hij het luik en dringt
het kabaal van buiten door. Hij kijkt rond. Naar
wat? De diepe duisternis in.
Tussen de geluiden, en het stemmetje van onrust
in mij, door moet ik even weggedoezeld zijn.
Door een merkwaardige beweging van Terra
Nova lig ik half op de kastenwand en voel water
op mij spuiten. Geen droom, maar harde werke-
lijkheid. Alle ventilatoren zijn zowel binnen als
buiten afgesloten, behalve boven het kooktoestel.
Daardoor spuit nu water. Water alsof er iemand
een brandslang heeft open gezet. Een fractie
later ligt Terra Nova weer rechtop. Ik trek m’n
laarzen en vest aan. Probeer met dweilen het
rondklotsende water in de kombuis op te vegen.
Bibberend vragend aan Willem wat er aan de
hand is.
“Kleed je aan en geen gepiep!”, klinkt het bevelend.
Evert staat zich in het vooronder al aan te kleden
en wacht op de trap een rustiger moment af om
het luik te openen zonder dat er een stortgolf
water naar binnenkomt. Even later volg ik.
“Pak het roer”, klinkt van het achterdek. Willem
koppelt de windvaan los en samen met Evert
vervangt hij de gebroken lijn van de windvaan.
De boosdoener van dit alles. Met behulp van het
zwakke lichtje van het kompas probeer ik me
te oriënteren in de onheilspellende wereld van
water en bulderende wind. Probeer de golven
recht van achteren te houden. De grootste angst
is om weer dwars op de hoge zeeën te komen,
want dat is er gebeurd. De lijn van de windvaan
brak en daardoor stuurde Terra Nova uit
zichzelf in de wind, kwam dwars op de golven
te liggen. Een muur van water kwam aan gerold
en kwakte ons plat op het water. Oh, wat heb
ik vertrouwen in Terra Nova. Haar vorm, haar
gewicht is geschapen voor deze wereld. Ik niet.
Met een vloeiende beweging lag ze weer rechtop
en ploegde verder.
Willem vervangt het gebroken windvaanblad, en
koppelt de windvaan weer aan de helmstok. Dan
gaat hij moe naar binnen. Evert en ik zitten in
de kuip. Beiden met onze harnassen in de hoek
vastgehaakt. En weer komt er een watermonster
aangedenderd. Een golf rolt vrijelijk over het
achterdek en de achterkajuit en vult met één
guts de gehele kuip. De lucht in de zeilpakken
bolt op. We zitten niet meer op de bank, maar
dobberen op het water naar elkaar toe. Van een
afstandje, alsof ik even een derde persoon ben,
zie ik een komisch tafereel.
“Ga, jij maar naar binnen”, zegt Evert.
“Ja, maar het is jou wacht niet”, antwoord ik
bijna voor de vorm.
“Ik ben klaarwakker. Ga er maar in”, antwoordt
het zeilbeest.
Willem zit op het bankje, maar kruipt nu ook te
kooi.
Ik leeg boven de gootsteen mijn maag.
Het is een lange koude nacht. Willem en Evert
wisselen elkaar af. Het is belangrijk dat we snelheid
houden, zodat de golven ons niet al te snel
inhalen en we kunnen blijven sturen. Met alleen
43
E
Terra Nova
27e Jaargang, nr. 1

De Eemlander Terra Nova
E
de stormfok surfen we met 7 knopen van de hoge
golven af. Gelukkig komt de wind uit westelijke
richting waardoor we goed opschieten.
De volgende dag neemt Willem bij daglicht de
rest van de schade op: een gebroken joon.
Dagen erna vinden we in de vreemdste hoekjes
voorwerpen, die op het moment van platgaan
vrij in de kajuit lagen. De lucifers zijn doornat
en de brillekoker van Willem blijft onvindbaar.
Gelukkig heeft het zgn. douchegordijn, dat voor
de navigatiehoek hangt, de kwetsbare apparatuur
behoed voor water.
We houden een vast wachtritme aan. De dagen
rijgen zich aanéén. Een beetje meer en een beetje
minder wind. Een beetje minder grijze lucht en
een beetje meer blauw en zon. De weerkaarten
zien er goed uit. Ten noorden van ons ligt een
groot hogedrukgebied. Op het zuidelijk halfrond
draaien de winden rond een hoog tegen de
wijzers van de klok in. We zitten aan de zuidkant
van het hoog. John op Faraway dobbert in
het hogedrukgebied rond. Dan horen we hem op
het radionet zeggen dat hij een zuidelijker koers
gaat varen om betere winden te krijgen en de
volgende dag blijkt hij toch weer verder naar het
noorden te zitten. Joan had allang terug moeten
zijn in Alaska.
Naar het noorden ligt Trista da Cunha. Een
bewoond eiland in het midden van de Zuidelijke
Atlantische Oceaan met geen enkele goede
ankerplaats. De vissers trekken iedere avond hun
boten op de wal. We zouden er graag een kijkje
nemen of minstens de contouren willen zien,
maar het is dom om er met dit weerbeeld naar
toe te gaan. We zullen dan zeker in windstiltes
belanden. En buiten dat hebben we even genoeg
van moeilijke ankerplaatsen.
Op mijn middagwacht zie ik tussen de bekende
zeevogels ineens een nieuw soort doorcirkelen.
Het zijn donkere stormvogels en de witte kin is
opvallend, dus witkinstormvogels. Het vogelboek
schrijft: bij zeelieden bekend als de “Kaapse hen
of Schoenmaker”. Maar de witte streep onder
en voor de ogen ken ik niet. Zonder positiebepaling
zouden we nu door het zien van deze
vogels weten waar we zijn: een paar honderd
mijl ten zuiden van Tristan Da Cunha. Alleen
daar broedt dit specifieke soort. Tot onze grote
verbazing zien we op 44 graden Zuid nog twee
grote ijsbergen.
Zaterdag 1 maart schrijft Willem: -- 41° Zuid
en 8° West. Vandaag een kalme dag met een
lekker zonnetje. Voor het eerst konden de luiken
open en de natte zeilkleding naar buiten om te
drogen. Ook gebruik gemaakt van de omstandig-
44
heden om twee broden te bakken, dan kunnen
we er weer even tegen.
Aan het eind van de middag kwam er wat wind
uit het noordwesten en nu gaan we met een
rustig gangetje de nacht in. De buitentemperatuur
wordt langzamerhand ook aangenaam en als
er niet te veel water over komt kunnen we zonder
zeilkleding en laarzen naar buiten.
Volgens de weersverwachting komt er een frontje
aan maar niet diep, dus we hopen op een lekker
windje. Eergisteren legden we 81 mijl af in
twaalf uur en begonnen ons al op een nieuw
etmaalrecord te verheugen. Maar de wind viel
weg en we kwamen niet verder dan 140 mijl.
We realiseren ons dat de harde wind ook went,
we voeren met alleen dubbel gereefd grootzeil en
de stormfok tussen de 6,5 en 7 knopen zonder
dat we het gevoel hadden dat het erg hard
waaide...
Hebben dagelijks contact met het Zuid-Afrikaanse
maritiem mobiel net op de radio. Krijgen
weersinformatie.--
Op woensdag 5 maart passeren we de 0 meridiaan
en komen weer op het oostelijk halfrond.
Nog een kleine 900 mijl te gaan tot Houtbaai,
een haven vlak bij Kaapstad.
Met de overheersende westelijke winden houden
we goede vaart en dat is voldoende om de
schroefasgenerator zijn werk te laten doen en de
accu op peil te houden.
Op een middag schrikken we van een doffe
dreun. Een wenkbrauwalbatros is tegen de stagen
gevlogen en op dek beland. Versuft kijkt hij me
aan. Zal nu een zeemansgeloof ook opgaan? Een
albatros aan dek brengt ongeluk. De vogel glijdt
naar de rand van het dek en probeert tussen de
stagen door het water in te gaan. Na zijn pogingen
een tijdje hebben zitten te bekijken, pak ik
hem op en half fladderend belandt hij nu met
een doffe plons in het water. “Het ga je goed”.
Het leven aan boord gebeurt steeds meer routinematig,
het reven en ontreven en wisselen van
de voorzeilen wordt een routineklus die bijna
zonder woorden wordt verricht. Dat is maar goed
ook want als het een beetje waait kun je elkaar
nauwelijks verstaan.
De maaltijden zijn gevarieerd. Van de laatste
verse pompoen maakt Willem een heerlijk
stamppot.
Terra Nova’s zee-pompoen-stamppot:
Schil pompoen en snij hem in blokjes.
Voeg water toe zodat de blokjes net onder staan.
Laat ongeveer tien minuten koken.
Open potje geweckt vlees en voeg gehele inhoud
aan de pompoen toe.

Is dit alles doorgewarmd voeg aardappelpuree
toe.
Afmaken met peper en zout.
Variatie: Zijn er nog aardappelen: voeg dan
blokjes rauwe aardappel aan de rauwe pompoen
toe.
Het allerlaatste versvoer zijn ‘levende’ uien.
Argentijnse kaas versiert ons brood nog dagelijks.
Willem denkt dat we wel wat kilo’tjes
zullen zijn aangekomen als we arriveren. Een
extra reden om de Tafelberg te beklimmen.
Woensdag 13 maart. De laatste loodjes. Een
venijnig front zit ons op de hielen en dendert
de laatste nacht over eens heen. Het houdt ons
bezig en van slapen komt niet veel. Ik ben het
niet alleen letterlijk spuugzat. We zouden geen
kompas, GPS of radar nodig hebben om te zien
waar we zijn: de karakteristieke Tafelberg doemt
op aan de horizon.
Faraway heeft nog 900 mijl te gaan.
Via de marifoon hebben we contact met Tony
en Suzanne van de ‘So Long’. Zij zijn direct
vanuit Chili hier naartoe gevaren. Ze vertellen
dat je Houtbaai goed in donker kunt aanlopen.
De baai heeft haar naam van onze voorvaderen
gekregen. Zij vonden er prachtig hout voor de
VOC schepen, die onderweg waren naar Indië.
Tony en Susan pakken de lijnen aan en overhandigen
een verrassingstas met verse lekkernijen.
Maar ook vertellen ze dat we binnen 24 uur
naar de autoriteiten moeten in Kaapstad, anders
hangt er een boete aan onze broek.
De volgende dag nemen we de bus naar Kaapstad.
De douaneman is verongelijkt dat we
niet als eerste naar de haven van Kaapstad zijn
gekomen, maar hij vult gelukkig alles in. Bij de
immigratiedienst krijgt Evert op de verblijfsvergunning
de gewenste datum. Willem en ik
krijgen 31 maart gestempeld omdat de paspoorten
op die datum verlopen. De komende weken
dus werk aan de winkel voor het Nederlandse
consulaat in Kaapstad.
We lopen gespannen door Kaapstad. De drukte
en veel besproken criminaliteit lijkt op iedere
hoek van de straat te zijn. Ook moeten we
wennen aan de vele gekleurde mensen om ons
heen en aan de kleinere hoeveelheid blanken,
die zo zichtbaar welgesteld zijn. En bij de laatste
groep behoren wij.
Aan het eind van de middag staan we op een
overvol busstation. Ik krijg het benauwd van
zoveel mensen, knallende bussen en zeker als we
tussen twee bussen, die heel dicht achter elkaar
staan, door moeten lopen.
Ik durf niet. De drukte, geluids- en stankprikkels
overmeesteren me.
Het is behoorlijk omschakelen na 26 dagen op
zee.
Hierbij een hartelijke groet van Willem en Corri
a/b Terra Nova.
P.S. Eind december 2003/ begin januari 2004
hopen we te vertrekken en onze positie weer
door te geven.
Wie de voortgang op Internet wil volgen:
www.winlink.org klik op APRS of Position, geef
de roepletters: pa3gkv in.
Met ‘pagina-down’ krijg je meer detailkaartjes.
45
E
Terra Nova
27e Jaargang, nr. 1

Advertenties

Advertenties
INDUSTRIETERREIN “DE KRONKELS”
MARCONIWEG 6A
BUNSCHOTEN
TEL: 033-2984699
EMAIL: CGSTALENHOEFPLANET.NL
WWW.YAMAHA-JSB.COM

De Eemlander Belangrijke data
E
48

RITME VAN DE OCEAAN
”Wij komen uit Blankenberge,
vooruit maar!”
“Wat zeg je anders als je ruim
3 jaar lang over de wereldzeeën
gezworven hebt en weer afmeert
in de sluis van Vlissingen?” Dit
zijn de woorden van Olav Cox
aan het slot van zijn lezing voor
de Eemlanders op 31 januari j.l.
Andere zeilers legden bij hun
aan, luidruchtig trots over hun
prestatietocht naar Blankenberge
en terug; “en jullie, waar
komen jullie vandaan?”………..
Pierre en ik komen redelijk
vroeg aan bij het clubhuis,
maar Menno staat al klaar
met de koffie. We verwachten
wel dat het vol zal lopen. Dat
gebeurde helaas niet. Was het
de storm die buiten raasde?
Maar toch zo’n 30-tal Eemlanders
genoten een aantal
uren van de verhalen van Olav,
die zijn lezing getiteld had:
RITME VAN DE OCEAAN.
Samen met zijn vrouw Erna
Vader en hun 5 maanden jonge
baby Vera vertrokken zij met
hun boot de RITME en begonnen
zij aan het realiseren van
hun droom, de wereld rond te
zeilen. Een zeer degelijk voorbereide
tocht. De RITME is
een stalen 33-voeter, Koopmans
ontwerp. Heel ‘basic’ gehouden.
Aan de hand van prachtige dia’s
en in een heel enthousiaste
verteltrant voerde Olav ons
mee langs de wateren. Hij
vertelde over angst en ontzag
voor de zee - de zee als vijand?
Nee, uiteindelijk niet - over
moeilijkheden die overwonnen
moesten worden, gevaren,
ongeluk met Vera, krokodillen,
gebroken verstaging in
vliegende storm en de vele
momenten, uren van genieten
van het bijzondere leven op zee.
Contacten met andere zeilers.
Teleurstelling over tè toeristische
taferelen op de Caraïben.
Gelukkig ook nog vele paradijselijke
plekjes en palmbomenstrandjes
die nog niet door de
massa gevonden zijn.
De reis voerde van Vlissingen
naar Noord Spanje, Canarische
eilanden, Kaap Verden,
oversteek naar de Caraïben, via
Panama naar de Pacific. Angstig
avontuur langs Colombia!
Door naar Galapagos. Wat een
49
heerlijke eilanden in de Pacific!
Door naar Nieuw-Zeeland, naar
Australië en dan de Indische
Oceaan. Er werd besloten niet
terug te varen via de Rode Zee.
11 September was inmiddels
geweest en die contreien leken
niet veilig. Dan maar weer
– langs Zuid-Afrika – opnieuw
naar de Caraïben. Erna, inmiddels
weer in verwachting,
vertrekt met Vera per vliegtuig
naar huis. Vreemd nu. Alléén
de tocht naar de Azoren. Met
opstapper naar Zuid Engeland
en ….gelukkig, Erna en Vera
komen ook weer aan boord.
Eindelijk na ruim 3 jaar varen:
de thuisreis met een daverende
ontvangst in Zierikzee.
Het Eemland publiek hing aan
zijn lippen en heeft enorm van
Olav’s verhalen genoten. De
wegblijvers hadden geen gelijk!
Lieke Verhoeff
Voor wie er niet bij was of voor wie
zo gegrepen was door de prachtige
vertelling, binnenkort komt het boek
van Olav en Erna uit over hun reis,
zie: www.ritmevandeoceaan.nl
E
Ritme v/d Oceaan
27e Jaargang, nr. 1

Advertenties

ALLE BOOTACCESSOIRES
w.o. kompassen, dieptemeters, scheepslakken,
anti-foulings, ankers, ketting, lijn en
schotentouw, zwemvesten, reddingsmiddelen,
noodsignalen, R.V.S.-verstaging, vallen, railingdraad
geklemd of terminals gewalst
Nautic Bout
Singel 89a, hoek Voormeulenweg
(nabij theater Het Spant)
Bussum tel. 035-6931671
Muziekwijk Felserplaats
Operetteweg 46
Almere tel. 036-5464851
Advertenties
Leden krijgen 10% korting: deze advertentie meebrengen.
Tot ziens!

De Eemlander Introductie-avond
E
INTRODUCTIEAVOND
VOOR ONZE “NIEUWE LEDEN”
Op 15 januari ’s avonds rond 20.00 uur heet
onze voorzitter Piet Stalenhoef het grote aantal
aanwezigen welkom en legt het doel van deze
avond uit. Het is nog niet eerder gebeurd dat
W.S.V. Eemland voor haar nieuwe leden een
introductieavond organiseert.
Het programma van deze avond zal dan ook
bestaan uit:
- Voorstellen aan elkaar
- Historie rond oprichting van W.S.V.
Eemland
- Uitleg en doelstellingen van W.S.V.
Eemland
- Inbreng van nieuwe ideeën door nieuwe
aspiranten en leden
- Nieuwe aspiranten/leden op de hoogte
brengen van hun verworven “bezit”
Na deze uitleg volgt het voorstelrondje waarin
iedereen vertelt wie hij of zij is, wat de herkomst
is en hoe de aanwezigen met de watersport in
aanraking is gekomen. Uiteraard ontkomt niemand
aan deze ronde, zelfs uw secretaris niet.
Erelid Alle Steffens doet verslag van het ontstaan
van W.S.V. Eemland en het complete reilen en
zeilen van de vereniging in de beginperiode van
haar bestaan.
De kosten zijn, zowel vroeger als nu nog steeds,
altijd binnen de perken gebleven door een grote
mate van zelfwerkzaamheid. Dit schept verbroedering
en staat garant voor lage liggelden.
De Vereniging werd en wordt geschreven met
een grote letter ‘V’, dit heeft altijd al hoog in het
vaandel gestaan.
Gert de Recht vertelt over de wedstrijdcommissie
en de diverse georganiseerde wedstrijden. Helaas
moet Gert zijn functie vanwege gezondheidsredenen
neerleggen en roept een ieder op zich aan
te melden voor deze uitdagende baan.
Als lid van de redactie vertelt Fred Veldkamp
52
wat er allemaal bij komt kijken voordat de
Eemlander bij de leden op de deurmat valt en
doet uit de doeken hoe de taakverdeling tussen
hem en Bas Oskamp, het andere redactielid is.
Hij vraagt of de kopij zoveel mogelijk elektronisch
bij hem kan worden aangeleverd, dit
scheelt veel werk.
Na een periode van vier jaar zal de Eemlander
vanaf begin volgend jaar een nieuwe redactie
krijgen. Fred wilde de namen van de nieuwe
redactieleden nog niet noemen, maar een dezer
dagen zal dit zeker bekend worden gemaakt.
De voorzitter geeft een aantal voorbeelden van
kleine ergernisjes en gaandeweg kunnen een
aantal aanwezigen er nog een paar opnoemen,
hieronder volgt een opsomming:
- Manier van oprollen van de slanghaspels
- Klapperende vallen
- Zwerfvuil, schuurpapier e.d.
- Hoge-masten beleid
- Te weinig mensen in de kantine en te
weinig betrokkenheid
- Hek niet afsluiten
De penningmeester Hans van der Meer doet uit
de doeken hoe de financiële zaken binnen de
vereniging lopen. Dit is voor iedereen meteen
duidelijk.
De geslaagde avond wordt afgesloten met het
drinken van een paar drankjes, terwijl de aanwezigen
in ontspannen sfeer nog even een praatje
met elkaar maken.
Niels Bijl,
Secretaris W.S.V. Eemland

NIEUWE WEDSTRIJDCOMMISSIE?
Een nieuwe wedstrijdcommissie?
Onlangs traden Hans Valkenburg en Gert de
Recht af als leden van de wedstrijdcommissie.
Na een aantal jaren zich te hebben ingezet voor
onze vereniging werd het tijd om de fakkel door
te geven. Hans van Donkelaar blijft aan om de
nieuwkomers in te werken en op de voetangels
en klemmen te wijzen.
Gelukkig is de taak van de wedstrijdcommissie
niet te ingewikkeld: gewoon een paar zeilevenementen
organiseren. Dit moet in een vereniging
met 90% zeilboten geen probleem zijn.
Toch is het opgevallen dat de eetevenementen
vele malen beter worden bezocht dan de sportieve
zeiltochten.
Het bestuur hoopt dat een nieuwe wedstrijdcommissie
daar verandering in kan brengen en zich
daarvoor gaat inzetten. Toch kan dit niet zonder
de medewerking van de leden.
Tijdens de algemene ledenvergadering zal
gevraagd worden wie er naast Hans van Donkelaar
de wedstrijdcommissie wil bemensen en
wordt een beroep gedaan om deel te nemen aan
de evenementen.
Over enige tijd zult u gevraagd worden om een
vragenformulier in te vullen waarop u uw voorkeuren
voor de zeilevenementen kunt aangeven.
Een nieuw te benoemen wedstrijdcommissie
gaat er vanuit dat ieder lid van onze vereniging
een forse poging onderneemt om dit initiatief te
ondersteunen door aan een of meerdere evenementen
deel te nemen. Ook worden suggesties
gevraagd om wedstrijden of tochten meer aan uw
wensen aan te kunnen passen.
N.N.
DE AVONDWEDSTRIJDEN
In mei en juni worden de traditionele avondwedstrijden
gehouden. Na een peiling onder de leden
wordt besloten om deze wedstrijden op dinsdag-,
woensdag- of donderdagavond te houden. Als
bijlage vindt u de data onder voorbehoud. In de
voorbije jaren namen gemiddeld 10 boten aan
de wedstrijden deel. Een nieuw te benoemen
wedstrijdcommissie vindt ongetwijfeld dat dit
aantal hoger moet. Een aantal (nog) niet deelnemende
leden meldt desgevraagd dat ze geen
verstand hebben van wedstrijdzeilen, het niet
met hun werk kunnen regelen, het teveel haasten
vinden, moeder de vrouw het niet goed vindt,
ze te moe zijn, er iets leuks op de TV is, ze net
een avondje thuis willen zijn, ze altijd achteraan
zeilen, ze altijd tegen de afgesproken route
in willen zeilen, het te hard waait, het te zacht
waait ……….
Elk argument is boterzacht of keihard naarmate
u meer of minder vindt dat u eigenlijk wel
mee zou moeten doen, omdat u lid bent van de
vereniging Eemland en niet van een commerciële
jachthaven. Zelfs als u van de 6 avonden er maar
een paar mee kunt doen, dan nog is het gewoon
leuk, ontspannen, gezellig en…….. u ondersteunt
W.S.V. Eemland. Het is de bedoeling om
komend jaar in twee of meer groepen te starten,
afhankelijk van het aantal deelnemers. Wellicht
melden zich ook opstappers. Na de laatste
avondwedstrijd is er het overbekende buffet van
Menno met de prijsuitreiking.
Dit jaar wordt gestreden om de Yamaha-cup
en sponsort voorzitter Piet de mooiste prijzen.
Bovendien heeft Henry Werkhoven een splinternieuwe
Lodestar opblaasboot ter beschikking
gesteld. We gaan met Henry nog in overleg of
deze superprijs beslist naar de snelste zeiler
moet, want er kunnen legio mogelijkheden
worden bedacht om in de verenigingskijker te
zeilen.
Bedenkt u zelf eens een originele manier om in
het bezit te komen van zo’n prachtige opblaasboot
en laat ons dit weten.
N.N.
53
E
Wedstrijden
27e Jaargang, nr. 1

De Eemlander Familieberichten
E
VOORLOPIG PROGRAMMA 2004
1. De avondwedstrijden, voorlopige data:
11 en 18 mei; 3, 8, 17 en 22 juni.
Vertrek van W.S.V. Eemland om 18:15 uur i.v.m.
de brug.
Terugkomst ca. 22:30 uur.
Na de laatste wedstrijd is er de prijsuitreiking
met een buffet.
2. De ‘Oranje Wimpel’ wordt in het weekend
van 26 en 27 juni gevaren en gaat naar
Uitdam. Deze tocht is een herhaling van het
grote succes van vorig jaar. Ontspannen wedstrijdzeilen,
of gewoon meedoen voor zeilende
Eemlandvrouwen en mannen.
In Uitdam wordt voor een heerlijke maaltijd
gezorgd. U wordt tijdig van alle informatie
voorzien.
54
3. De Noordzeetocht is in het weekend van
3, 4 en 5 september.
18 inschrijvingen en uiteindelijk 12 deelnemende
boten met gezamenlijk 36 zeilers namen in 2003
deel. We gaan ervan uit dat er nu meer mensen
mee gaan.
Mooi weer en een lopend windje zijn besteld.
4. De Monnickendamtocht (i.p.v. de
Hoorntocht) is in het weekend van 18 en 19
september. Een traditie wordt doorbroken. Voor
de toertochtdeelnemer wordt de tocht korter
en daardoor aantrekkelijker. De wedstrijdzeiler
krijgt een uitgebreide boeienroute om het
prestatiekarakter van de tocht te behouden.
Een eetgelegenheid zoeken in Monnickendam is
zeker zo eenvoudig als in Hoorn.
Tenslotte ….. de terugtocht is korter, er kan dus
uitgeslapen worden.