Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
J o N g E N S E N M E I S J E S<br />
2<br />
JoNg E NS<br />
In het<br />
oN DE RwI JS Martine F. DelFos<br />
<strong>Jong<strong>en</strong>s</strong> <strong>en</strong> meisjes verschill<strong>en</strong>. Inmiddels mag dat gezegd word<strong>en</strong>. Het wordt tijd om te kijk<strong>en</strong> wat we met deze<br />
verschill<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> do<strong>en</strong>, <strong>en</strong> óf we er wel iets mee moet<strong>en</strong> do<strong>en</strong>. Is het zinvol om er in het onderwijs rek<strong>en</strong>ing mee<br />
te houd<strong>en</strong> <strong>en</strong> hoe dan?<br />
Verschill<strong>en</strong>d <strong>en</strong> ook hetzelfde<br />
<strong>Jong<strong>en</strong>s</strong> <strong>en</strong> meisjes verschill<strong>en</strong>, maar ze kom<strong>en</strong> ook overe<strong>en</strong>. In de<br />
hers<strong>en</strong><strong>en</strong> is het verschil te zi<strong>en</strong>; de bed nucleus van de Stria Terminalis<br />
laat er ge<strong>en</strong> twijfel over bestaan. Op die plek is duidelijk dat we met<br />
e<strong>en</strong> man te mak<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong>, e<strong>en</strong> vrouw of e<strong>en</strong> transseksueel, zelfs het<br />
verschil tuss<strong>en</strong> heteroseksueel <strong>en</strong> homoseksueel is aantoonbaar (Zhou<br />
e.a, 1995.) Jammer g<strong>en</strong>oeg is dat pas na de dood vast te stell<strong>en</strong>. We<br />
hebb<strong>en</strong> nog ge<strong>en</strong> method<strong>en</strong> die dat tijd<strong>en</strong>s het lev<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> aanton<strong>en</strong>.<br />
Het kan via de reactie van hers<strong>en</strong>cell<strong>en</strong> op bepaalde stoff<strong>en</strong>. Zo<br />
heeft Paul Smeets (2006) aangetoond dat de hers<strong>en</strong><strong>en</strong> van vrouw<strong>en</strong><br />
sterker reager<strong>en</strong> op chocolade dan de hers<strong>en</strong><strong>en</strong> van mann<strong>en</strong>.<br />
Er zijn onmisk<strong>en</strong>bare verschill<strong>en</strong> in agressie <strong>en</strong> seksualiteit. Buit<strong>en</strong><br />
deze twee onderwerp<strong>en</strong> zijn de verschill<strong>en</strong> echter minder duidelijk.<br />
Dan blijkt dat mann<strong>en</strong> <strong>en</strong> vrouw<strong>en</strong> ook dezelfde ding<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong>. Ze<br />
kiez<strong>en</strong> echter niet altijd om hetzelfde te do<strong>en</strong>. Het ligt voor de hand<br />
met e<strong>en</strong> woord als kiez<strong>en</strong> om dan aan opvoeding te d<strong>en</strong>k<strong>en</strong>, maar<br />
het gaat niet om e<strong>en</strong> bewuste keuze, maar om e<strong>en</strong> verschil in organisatie<br />
<strong>en</strong> voorkeur<strong>en</strong> van de hers<strong>en</strong><strong>en</strong>.<br />
Voorkeursgedrag<br />
In mijn nieuwe model (Delfos, 2004-2010; 2008-2010) maak ik e<strong>en</strong><br />
stap in de evolutietheorie <strong>en</strong> de g<strong>en</strong><strong>en</strong>theorie om de overe<strong>en</strong>komst<strong>en</strong><br />
én de verschill<strong>en</strong> te verklar<strong>en</strong>. Er zijn evolutionaire argum<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
te vind<strong>en</strong> voor de verschill<strong>en</strong> <strong>en</strong> overe<strong>en</strong>komst<strong>en</strong>. De noodzaak voor<br />
verschil vindt zijn oorsprong in de seksediffer<strong>en</strong>tiatie die e<strong>en</strong> meer<br />
verfijnde soort mogelijk maakt <strong>en</strong> e<strong>en</strong> grotere kans op overleving van<br />
het jong (Darwin, 2000/1859). De overe<strong>en</strong>komst vindt zijn oorsprong<br />
in de evolutionaire noodzaak van de mogelijkheid tot rolinwisselbaarheid<br />
bij mann<strong>en</strong> <strong>en</strong> vrouw<strong>en</strong>, om elkaars tak<strong>en</strong> over te kunn<strong>en</strong> nem<strong>en</strong><br />
M E N S E N K I N D E R E N 126 maart 2011<br />
in de zeer langdurige periode dat er voor het jong gezorgd moet word<strong>en</strong><br />
(Delfos, 2004-2010; 2008-2010).<br />
Mann<strong>en</strong> <strong>en</strong> vrouw<strong>en</strong>, jong<strong>en</strong>s <strong>en</strong> meisjes kunn<strong>en</strong> veel hetzelfde, maar<br />
kiez<strong>en</strong> niet altijd hetzelfde. Er is sprake van voorkeursgedrag dat e<strong>en</strong><br />
evolutionaire bodem k<strong>en</strong>t. Het voorkeursgedrag van mann<strong>en</strong> <strong>en</strong> vrouw<strong>en</strong><br />
zit dus diep geworteld in evolutionaire oorsprong <strong>en</strong> is gekoppeld<br />
aan veiligheid. Het voorkeursgedrag van jong<strong>en</strong>s <strong>en</strong> meisjes<br />
hangt uiteindelijk sam<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> reactie op gevaar <strong>en</strong> e<strong>en</strong> behoefte<br />
veiligheid te verkrijg<strong>en</strong>. Het voorkeursgedrag van mann<strong>en</strong> <strong>en</strong> jong<strong>en</strong>s<br />
(dat geldt overig<strong>en</strong>s ook voor dier<strong>en</strong>) is competitie met de ander. Voor<br />
vrouw<strong>en</strong> <strong>en</strong> meisjes geldt als voorkeursgedrag zorg om de ander (ook<br />
dat geldt ook voor dier<strong>en</strong>).<br />
Het verschil tuss<strong>en</strong> jong<strong>en</strong>s <strong>en</strong> meisjes is de eerste dag na de geboorte<br />
al zichtbaar in de neiging van meisjes om langer naar gezicht<strong>en</strong> te<br />
kijk<strong>en</strong> <strong>en</strong> van jong<strong>en</strong>s om langer naar voorwerp<strong>en</strong> te kijk<strong>en</strong> (Connellan<br />
e.a., 2001).<br />
Competitie als veiligheid<br />
<strong>Jong<strong>en</strong>s</strong> zoek<strong>en</strong> dus hun veiligheid via competitie met de ander. Het<br />
is voor jong<strong>en</strong>s belangrijk om te wet<strong>en</strong> wat ze waard zijn vergelek<strong>en</strong><br />
met ander<strong>en</strong>. Niet om altijd de beste te zijn, maar om je positie te