Het literatuuronderwijs in Nederland en Vlaanderen - Taalunieversum

46
• De Inktaap: een wedstrijd waarbij scholen uit Nederland, Vlaanderen en Suriname hun favoriete boek
kiezen uit de winnaars van de Gouden Uil, de AKO Literatuurprijs en de Libris Literatuur Prijs, de
drie grote literaire prijzen in het Nederlandse taalgebied. In 2009 wordt de Inktaap georganiseerd
op initiatief van de Nederlandse Taalunie, de CANON Cultuurcel van het departement Onderwijs,
de administratie Cultuur van het departement WVC van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
en de Stichting Lezen.
8.6 Overige initiatieven
• De jeugdboekenweek: een initiatief van Stichting Lezen waarbij scholen, bibliotheken, boekhandels,
culturele centra, etc. twee weken lang de beste en leukste kinder- en jeugdboeken in de kijker plaatsen.
Dit, in het kader van leesbevordering.
• Projecten CANON Cultuurcel: twee maal per jaar (één maal rechtstreeks voor (leerplicht)scholen; één
maal voor externe partners die een vernieuwingsproject willen ontwikkelen) organiseert de CANON
Cultuurcel een ronde waarbij ook projecten rond leesbevordering ingediend kunnen worden. De
goedgekeurde projecten worden financieel ondersteund.
9. Lerarenopleidingen
In Vlaanderen zijn er drie soorten lerarenopleidingen:
• de lerarenopleiding op bachelorniveau (kleuteronderwijs, lager onderwijs, secundair onderwijs);
• de lerarenopleiding op masterniveau (secundair onderwijs);
• de GPB-opleiding 35 : de lerarenopleiding in het volwassenenonderwijs.
De curricula van de drie lerarenopleidingen worden verplicht afgestemd op de ‘algemene basiscompetenties
voor leraren’ (zie: http://ond.vlaanderen.be/dvo/volwassenen/inhouden/hbovwo/
Basiscompetenties_2007_SO.pdf).
9.1 Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
Wie het diploma ‘bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs’ heeft behaald, mag lesgeven in de
eerste en de tweede graad van het secundair onderwijs en in het volwassenenonderwijs. Slechts bij
uitzondering – bijvoorbeeld, bij een acuut lerarentekort - wordt een bachelor ingezet als lesgever in de
derde graad 36 . Bij aanvang van de bacheloropleiding kiest de aspirant-leerkracht twee vakken waar hij/
zij zich de komende drie studiejaren in wil verdiepen 37 . In sommige hogescholen zijn de combinatiemogelijkheden
beperkt. De totale omvang van de bacheloropleiding bedraagt 180 studiepunten.
In principe is het zo dat enkel wie het opleidingsonderdeel ‘Nederlands’ heeft gevolgd ook effectief
als leerkracht Nederlands aan de slag kan. In praktijk zien we echter dat ook mensen met een
bachelordiploma die geen Nederlands gevolgd hebben, het Nederlands kunnen onderwijzen. Dat kan
toegeschreven worden aan het feit dat scholen er soms voor kiezen om 1 voltijdse job aan te bieden,
waarbij de leerkracht zowel geschiedenis, aardrijkskunde en Nederlands moet geven (of een andere
vakkencombinatie), in plaats van op zoek te gaan naar én een leerkracht geschiedenis én een leerkracht
aardrijkskunde én een leerkracht Nederlands.
Het vak Nederlands is in het eerste jaar van de lerarenopleiding op bachelorniveau een verplicht vak.
Hierin wordt echter geen literatuur gedoceerd, maar wordt hoofdzakelijk ingezet op taalbeheersing.
Enkel wie effectief voor het vak Nederlands gekozen heeft als één van de twee optievakken, krijgt les over
aspecten van de Nederlandse literatuur (stijlkenmerken, literatuurgeschiedenis…). Hoe de leerinhouden
met betrekking tot literatuur eruitzien, hangt af van de specifieke lerarenopleiding waar men les volgt.
35. GPB staat voor ‘Getuigschrift van Pedagogische Bekwaamheid’.
36. Dit gaat echter niet op voor technische vakken.
37. Het is pas sinds het academiejaar 2005-2006 dat studenten ‘bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs’ slechts twee vakken
kunnen kiezen. Vroeger was men verplicht om in eerste instantie drie vakken te kiezen, waarvan er één of twee in de loop van de
opleiding uitgediept konden worden.
Het literatuuronderwijs in Nederland en Vlaanderen. Een stand van zaken