De ongekende charme van de Hunzevallei
De ongekende charme van de Hunzevallei
De ongekende charme van de Hunzevallei
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Hunzevallei</strong><br />
<strong>De</strong> <strong>ongeken<strong>de</strong></strong> <strong>charme</strong><br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Hunzevallei</strong><br />
Tekst: Sonja <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Meer, Stichting Het Drentse Landschap - Foto’s: Joop <strong>van</strong> <strong>de</strong> Merbel, Jaap <strong>de</strong> Vries, Sonja <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Meer<br />
<strong>De</strong> Hunze is een oerstroomdal waar duizen<strong>de</strong>n jaren gele<strong>de</strong>n mammoeten zich<br />
een weg baan<strong>de</strong>n door een wit ijslandschap. Het zijn beel<strong>de</strong>n uit een geschie<strong>de</strong>nisboek<br />
die sterk tot onze verbeelding spreken. Stichting Het Drentse Landschap is al<br />
ruim vijftien jaar met steun <strong>van</strong> vele partners bezig <strong>van</strong> <strong>de</strong> gekanaliseer<strong>de</strong> Hunze<br />
weer een vrij mean<strong>de</strong>ren<strong>de</strong> rivier te maken die ligt in een natuurlijk beekdallandschap<br />
met on<strong>de</strong>r meer broekbossen en riet-zeggemoerassen.<br />
verblijven<br />
veel broed-<br />
‘‘Er<br />
en trekvogelsoorten<br />
in het<br />
dal, zoals <strong>de</strong><br />
blauwborst...<br />
Blauwborst, foto Joop <strong>van</strong> <strong>de</strong> Merbel<br />
Grofweg beslaat <strong>de</strong> rivier <strong>de</strong> Hunze een<br />
lengte <strong>van</strong> 40 kilometer tussen het Zuidlaar<strong>de</strong>rmeer<br />
en Exloo. Het beekdal is sinds<br />
jaar en dag het domein <strong>van</strong> <strong>de</strong> bewoners <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
Hondsrugdorpen geweest. Eerst streken ze neer<br />
op <strong>de</strong> smalle zandrug aan <strong>de</strong> overkant <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
Hunze. Later gaven <strong>de</strong> dorpen hun naam aan <strong>de</strong><br />
vele ‘mon<strong>de</strong>n’ die <strong>van</strong>uit het Stadskanaal diep<br />
<strong>de</strong> Drentse venen binnendrongen om <strong>de</strong> turf uit<br />
het Oostermoer weg te halen. Tegenwoordig is<br />
<strong>de</strong> Hunze omgedoopt tot een kanaal, <strong>de</strong> Oostermoerse<br />
vaart, die zo snel mogelijk het water uit<br />
het oosten <strong>van</strong> Drenthe richting Zuidlaar<strong>de</strong>rmeer<br />
stuwt. Jaarlijks wordt 120 miljoen kubieke meter<br />
water afgevoerd.<br />
Sinds 1995 speelt in <strong>de</strong> <strong>Hunzevallei</strong>, zoals het<br />
gebied tegenwoordig heet, een heel bijzon<strong>de</strong>r<br />
project dat als doel heeft om op een voor Ne<strong>de</strong>rland<br />
unieke schaal een laaglandbeek te restaureren,<br />
waarin processen als stroming, inundatie,<br />
erosie, veenvorming, sedimentatie, bosvorming<br />
en begrazing een grote rol spelen. Als referentie<br />
werd gekozen voor <strong>de</strong> Poolse laaglandrivier <strong>de</strong><br />
Biebrza, die nog groten<strong>de</strong>els natuurlijk door een<br />
betoverend landschap stroomt. Het streven is<br />
om een oppervlakte <strong>van</strong> ongeveer 6.000 hectare<br />
natuur te realiseren, gelegen in <strong>de</strong> Provincies<br />
Groningen en Drenthe.<br />
Links: Kattestaart, foto Jaap <strong>de</strong> Vries. Rechts: <strong>De</strong> Hunze bij Eexterveen, foto Sonja <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Meer<br />
Overstroming<br />
Het bijzon<strong>de</strong>re <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Hunzevallei</strong> is dat in dit<br />
gebied meer<strong>de</strong>re functies wor<strong>de</strong>n gecombineerd.<br />
Er wor<strong>de</strong>n niet alleen nieuwe natuurgebie<strong>de</strong>n<br />
aangelegd, ook vindt er drinkwaterwinning<br />
plaats en wor<strong>de</strong>n gebie<strong>de</strong>n geschikt gemaakt om<br />
water te bergen bij hoge waterstan<strong>de</strong>n. Dit kan<br />
omdat <strong>de</strong> ka<strong>de</strong>s <strong>van</strong> <strong>de</strong> beek naar buiten zijn<br />
gelegd zodat er voldoen<strong>de</strong> ruimte voor <strong>de</strong> beek<br />
is om te overstromen. Door <strong>de</strong>ze tij<strong>de</strong>lijke op<strong>van</strong>g<br />
gaat het water veel trager stroomafwaarts.<br />
Moerasontwikkeling en veenvorming krijgen<br />
hierdoor weer een kans. Ook het kwelwater zal<br />
langer in het beekdal blijven. Dit alles is gunstig<br />
voor vele (zeldzame) planten en vogelsoorten.<br />
Er verblijven veel broed- en trekvogelsoorten<br />
in het dal, zoals <strong>de</strong> blauwborst, kwartelkoning,<br />
porseleinhoen en roerdomp en natuurlijk ganzen<br />
en een<strong>de</strong>n. Maar ook verschillen<strong>de</strong> roofvogels,<br />
zoals <strong>de</strong> kiekendief en - met een beetje geluk -<br />
<strong>de</strong> zeearend, vliegen boven het dal.<br />
Vissen zijn ook steeds vaker in <strong>de</strong> Hunze te<br />
vin<strong>de</strong>n, zoals <strong>de</strong> snoek. Dit komt omdat <strong>de</strong><br />
snoek houdt <strong>van</strong> ondiepe waterpartijen. Snoeken<br />
komen op dit soort plekken graag om hun eitjes<br />
af te zetten. Jonge snoekjes brengen in<br />
50 Drenthe MagazinE Drenthe MagazinE 51
Meer informatie over<br />
<strong>de</strong> <strong>Hunzevallei</strong>:<br />
www.drentslandschap.nl<br />
www.hunzevallei.nl<br />
www.beversin<strong>de</strong>hunze.nl<br />
Wil<strong>de</strong> zwanen in het Annermoeras, foto Joop <strong>van</strong> <strong>de</strong> Merbel<br />
52 Drenthe MagazinE<br />
Uitkijktoren in Eexterveen, Sonja <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Meer<br />
<strong>de</strong>ze zonbeschenen plassen, boor<strong>de</strong>vol levend<br />
slootvoer, een onbezorg<strong>de</strong> kin<strong>de</strong>rtijd door tot ze<br />
groot genoeg zijn om het diepere water <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
beek en het Zuidlaar<strong>de</strong>rmeer op te zoeken. Hier<br />
leveren <strong>de</strong> dieren vervolgens een waar<strong>de</strong>volle<br />
bijdrage aan het in stand hou<strong>de</strong>n <strong>van</strong> een<br />
gezon<strong>de</strong> en gevarieer<strong>de</strong> visstand.<br />
Nieuwe bewoners<br />
<strong>De</strong> leukste nieuwe bewoner <strong>van</strong> het<br />
Hunzegebied is misschien wel <strong>de</strong> bever. Door<br />
<strong>de</strong> in gang gezette natuurontwikkeling heeft<br />
<strong>de</strong> Hunze al veel <strong>van</strong> haar natuurlijke aanzicht<br />
terug gekregen. In beeksystemen fungeren<br />
bevers als natuurlijke oeverbeheer<strong>de</strong>rs. Als<br />
liefhebbers <strong>van</strong> waterplanten helpen <strong>de</strong>ze<br />
zwemmen<strong>de</strong> grazers mee verlandingsprocessen<br />
te vertragen en variatie in <strong>de</strong> oeverbegroeiing<br />
te krijgen. Waar bevers takken in het water<br />
trekken, kunnen jonge vissen, libellenlarven en<br />
een grote soortenrijkdom aan macrofauna een<br />
plek vin<strong>de</strong>n. Door het omknagen <strong>van</strong> bomen<br />
ontstaan obstakels in <strong>de</strong> beek waardoor variatie<br />
in stroomsnelheid op kan tre<strong>de</strong>n. Dit versterkt<br />
<strong>de</strong> vormen<strong>de</strong> krachten <strong>van</strong> het water in <strong>de</strong> beek.<br />
Kortom, bevers veroorzaken een kettingreactie<br />
<strong>van</strong> grote en kleine natuurlijke processen in een<br />
beekdallandschap. Hun aanwezigheid is daarmee<br />
één belangrijk stuk natuurlijke dynamiek.<br />
Bevers zijn dus onmisbare bondgenoten voor<br />
beheer<strong>de</strong>rs die streven naar terugkeer <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
natuurlijke processen in een beekdal. Bovendien<br />
zijn er <strong>van</strong>uit het Hunzegebied, als on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el <strong>van</strong><br />
<strong>de</strong> Natte as, goe<strong>de</strong> mogelijkhe<strong>de</strong>n om ook <strong>de</strong><br />
an<strong>de</strong>re noor<strong>de</strong>lijke beekdalen te koloniseren zoals<br />
nu al blijkt. Momenteel zwemmen er minimaal<br />
21 bevers rond in Drenthe en Groningen. <strong>De</strong><br />
meeste dieren zitten nog altijd in <strong>de</strong> directe<br />
omgeving <strong>van</strong> het uitzetgebied. Eén dier is <strong>de</strong><br />
stad Groningen al gepasseerd en via het Reitdiep<br />
richting Ezinge getrokken. Ook zwemmen er<br />
momenteel twee exemplaren rond in <strong>de</strong> Drentse<br />
Aa. Het dier dat daar vorig jaar al op eigen kracht<br />
heen is getrokken <strong>van</strong>uit het Zuidlaar<strong>de</strong>rmeer,<br />
heeft on<strong>de</strong>rtussen gezelschap gekregen <strong>van</strong> een<br />
uitgezette Bever uit <strong>de</strong> Biesbosch. Het dier is<br />
daarmee terug in Drenthe na een afwezigheid<br />
<strong>van</strong> enkele eeuwen. Een bekroning op het streven<br />
naar een natuurrijker Hunzedal.<br />
Er op uit<br />
Stapsgewijs ontwikkelt <strong>de</strong> Hunze zich nu<br />
weer tot een vrij kronkelen<strong>de</strong> beek, ingebed<br />
in een natuurrijk, voor mens, plant en dier<br />
aantrekkelijk landschap. Er zijn prachtige fiets- en<br />
wan<strong>de</strong>lroutes uitgezet, maar <strong>de</strong> mooiste ervaring<br />
is <strong>de</strong> Hunze met <strong>de</strong> kano af te varen. Vanaf het<br />
water beleeft u dit unieke gebied in optima<br />
forma. Ook <strong>van</strong>af <strong>de</strong> uitkijktoren bij Eexterveen<br />
bekijkt u <strong>de</strong> <strong>Hunzevallei</strong> eens <strong>van</strong>af een geheel<br />
an<strong>de</strong>re kant. In het gebied zijn stille dorpjes en<br />
bedrijvige dorpscentra. Kortom, <strong>de</strong> <strong>Hunzevallei</strong> is<br />
een landschap vol afwisseling en variatie.<br />
DM advertorial<br />
Dotterbloem, foto Joop <strong>van</strong> <strong>de</strong> Merbel