De conserverende aanslag en het EG-recht - Europese Fiscale ...

Conserverende aanslagen
en
EG-recht
Prof.dr. E.J.W. Heithuis

Conserverende aanslagen tzv emigratie
• Pensioen-en lijfrenteaanspraken (art. 25, lid 5, Inv.wet):
• uitstel voor maximaal 10 jaar; daarna kwijtschelding
• zekerheidsstelling vereist, tenzij pensioen/lijfrente blijft behoren tot
Nederlandse heffingssfeer
• invorderingsrente verschuldigd
• Kapitaalverzekering eigen woning (art. 25, lid 6, Inv.wet):
• uitstel voor maximaal 2 jaar
• zekerheidsstelling vereist
• invorderingsrente verschuldigd
• Aanmerkelijkbelanginkomen (art. 25, lid 8, Inv.wet):
• uitstel voor maximaal 10 jaar; daarna kwijtschelding
• zekerheidsstelling vereist
• geen invorderingsrente verschuldigd

Conserverende aanslag a.b. in strijd met
Europees/internationaal recht?
Stand van zaken tot dusver:
• HR 24 oktober 2003, V-N 2003/12.5: conserverende aanslag a.b. niet in
strijd met BRK, EVRM en IVBPR
• BFH 17 december 1997, DStR 1997, 180: Duitse ‘Wegzugsteuer’ niet in
strijd met Europees recht (geen prejudiciële vragen gesteld)
• HvJ EG 21 november 2002, V-N 2003/12.5 (Zweden X en Y)
• Lopende procedure HvJ EG (Hughes de Lasteyrie du Saillant):
• conclusie A-G Mischo 13 maart 2003, V-N 2003/18.7

HvJ EG 21-11-2002: Zweden X en Y (nr. C-436/00)
Casus:
B
Zweden Buitenland
Zweden 2
Zweden

HvJ EG 21-11-2002: Zweden X en Y (nr. C-436/00)
• HvJ EG: directe heffing is in strijd met art. 43 EG-verdrag
(vrijheid van vestiging)
• Opvallende opmerking HvJ EG (r.o. 59):
“Anders dan in de situatie die aanleiding heeft gegeven tot de arresten Bachmann
en Commissie/België, kan in een situatie als de onderhavige de samenhang van
de belastingregeling worden verzekerd door minder beperkende (…)
maatregelen, die specifiek betrekking hebben op het risico van een definitief
vertrek van de belastingplichtige (…). Dergelijke maatregelen zouden
bijvoorbeeld kunnen zijn het creëren van een systeem van waarborgsommen of
andere noodzakelijke garanties om betaling van de belasting veilig te stellen bij
een definitieve verhuizing van de overdrager naar het buitenland.”

Lopende procedure HvJ EG (Hughes de
Lasteyrie du Saillant) (nr. C-9/02)
Conclusie A-G Mischo 13 maart 2003, V-N 2003/18.7:
• Conserverende aanslag vormt belemmering, want:
• zekerheid stellen
• aanstellen fiscaal vertegenwoordiger
• jaarlijks aangifte doen
• Rechtvaardigingsgronden?
• tegengaan uitholling belastinggrondslag
• tegen belastingvlucht
• mogelijkheid belastingcontrole
• fiscale coherentie
⇒ alle rechtvaardigingsgronden te licht bevonden door A-G

Lopende procedure HvJ EG (Hughes de
Lasteyrie du Saillant) (nr. C-9/02)
⇒ Ergo: volgens A-G is Franse stelsel inzake conserverende
aanslag in strijd met art. 43 EG-verdrag (vrijheid van
vestiging)
• Kanttekeningen bij conclusie A-G:
• A-G Mischo verwijst wel naar Inlichtingenrichtlijn, maar niet naar per
30 juni 2002 verruimde Invorderingsrichtlijn (richtlijn76/308/EEG, gewijzigd
bij Richtlijn 2001/44/EG, Pb. 2002 L 337/41)
• A-G Mischo acht HvJ EG 21 november 2002, nr. C-436/00 (Zweden
X en Y) niet van belang !?

Implicaties voor Nederlandse regeling
conserverende aanslag a.b.-houders
• Nederlandse c.a.-regeling lijkt sterk op Franse c.a.-regeling;
verschillen:
• uitsteltermijn bedraagt 10 jaar ipv 5 jaar; daarna ook kwijtschelding
• alleen zekerheidsstelling verplicht; geen plicht tot (a) aanstellen
fiscaal vertegenwoordiger in NL en (b) jaarlijks aangifte doen in NL
⇒ verschillen m.i. niet wezenlijk voor andere uitkomst
• Conclusie:
• als HvJ EG conclusie A-G Mischo volgt, dan ook Nederlandse
voorwaarde mbt zekerheidsstelling in strijd met Europees recht
• vraag zal m.i. echter blijven of emigratieheffing op zich in strijd is met
Europees recht (vgl. HvJ EG 27-9-1988, nr. C-81/87 (Daily Mail))