11 mei 2012 - Hervormde Gemeente Barneveld

In onderstaand reisverslag kunt u/kun jij lezen hoe ik (Hans Lijster) de bezoeken aan de verschillende
projecten in Roemenië en de ontmoetingen met diverse personen daar heb ervaren.
(Voor eventuele reacties: hanslijster@hetnet.nl )
Reisverslag werkbezoek aan projecten in Roemenië. (dinsdag 1 mei tot vrijdag 11 mei 2012)
De reis startte ook deze keer in Horebeke (België) waar ik 1 mei op bezoek geweest ben bij Wilma &
Tihamér. Een heel plezierige dag, waarop Belgen en Nederlanders (voornamelijk Barnevelders)
gezellig gezamenlijk een en ander hebben gegeten en veel gekout.
Na dit aangename oponthoud ging de reis richting Roemenië. Op de A21, de autosnelweg langs
Wenen kwam echter een kink in de kabel. Bij een test hoe sterk mijn autobanden waren, bleek mijn
linker voorband niet zo sterk als gehoopt. Met een paar uur vertraging verder op weg gegaan om
woensdagavond 2 mei te overnachten in Berettyóújfalu, dat niet ver van de Roemeense grens ligt.
Donderdag 3 mei rond 11.30u bij Areke. Daar trof ik nog onze vier vrienden uit Barneveld. Jacco de
Gooijer, Michael v.d. Mark, Anne-Margriet v.d. Mark en Johan Lokhorst waren zaterdagavond 28
april aangekomen en hadden in die tussentijd de handen flink uit de mouwen gestoken.
Verschillende computers werden nagekeken en opgeschoond. Een door de overheid opgelegde
verplichting van een beveiligingsinstallatie werd onderhanden genomen en vakkundig geïnstalleerd.
En dan tussendoor de nodige activiteiten met “de kinderen” van Areke. De dagen waren meer dan
gevuld. Is het voor vakantiegangers en zonaanbidders gunstig als de zon uitbundig schijnt en de
temperaturen richting 30 graden Celsius gaan, als je flink moet aanpoten zoals hier bij Areke, dan zijn
klusdagen zeker geen vakantiedagen. Maar, daar waren ze ook niet voor gekomen. In de eerste uren,
dat ik in Valea Lui Mihai was in “huize Areke”, bleek opnieuw weer overduidelijk welke rol Areke hier
speelt. Zelfs tijdens een korte koffiepauze (We zijn Nederlanders!) werd links en rechts aan haar
getrokken. Een meisje kreeg een aspirientje en een jongetje , met een van pijn vertrokken gezicht,
een nieuw schoon verband op zijn been. Op een gegeven moment kwam Jacco binnen en vroeg waar
Areke was. Areke was, op dat moment op de grond geknield, druk met de verpleging bezig, omringd
door een hele groep kinderen die haar handelingen met grote belangstelling gadesloegen. ’t Ja en
dan zie je Areke gemakkelijk over het hoofd.
Zei Areke niet, een jaartje of wat geleden, dat zij er verstandig aan zou doen als ze wat meer zaken
zou delegeren, zo langzamerhand een en ander wat af te bouwen? Hogere medici hadden dit Areke
als goede raad voorgehouden. Het zou verstandig zijn als……….. Voorlopig is Areke dit nog niet. Het is
überhaupt de vraag of het wel zo verstandig is verstandig te wezen…….. Zeker voor Areke!!
Op Hollandse wijze was het middagmaal om half 1. Voor het gemak blijkbaar kregen wij
(Barnevelders) het eten, wat op zich verrukkelijk smaakte, opgediend in een afwasteiltje. Een
kniesoor die daar op let! Daarna heb ik geprobeerd even verstandig te wezen, maar voor ik naar
verre oorden kon afreizen, werd de reis afgebroken door een afgaand alarm. Het alarm werkte. Het is
voor de buurt te hopen dat dit alarm niet te vaak afgaat. Even later ging er een ander alarm af. Het
eerste blok bijscholing zat er op en het “speelkwartier” begon. Schrijvend en luisterend naar de
omgevingsgeluiden vermoed ik dat Areke nu naar haar, voor de maaltijd, gemelde afspraak in het
dorp is……..
Op korte afstand van “huize Areke” , even buiten het dorp, bevindt zich de tijdelijke woon- en
verblijfplaats van Jacco, Anne-Margriet, Michael en Johan. Een oude boerderij, een schuur en wat
bijgebouwen. Eigendom van de stichting en bijzonder geschikt om als overnachtingsadres te dienen
voor gasten, zeker als het een grotere groep betreft. De donderdagavond zou hier een soort
1

afscheidsbarbecue gehouden worden, daar de groep uit Barneveld vrijdagmorgen weer huiswaarts
zou keren. Een heel essentieel onderdeel van een barbecue is een goed vuur. Hout genoeg! Maar
waar waren de lucifers? Hoe maak je vuur? Eerlijk gezegd, kan ik me niet goed meer herinneren waar
het eerste vlammetje vandaan kwam. Wel zie ik mij daar nog zitten, mijn rechterhand dichtbij het
flakkerende kaarsvlammetje om het tegen de wind te beschermen. Het duurde even, maar toen
brandde het bij elkaar gesprokkelde hout dan ook stevig. Een smakelijke barbecue, een plezierige
avond met bijna zomerse temperaturen, wat wil een mens nog meer?
Vrijdag 4 mei Zo tegen 07.30u kwamen Anne-Margriet, Michael, Johan en Jacco van hun logeeradres
naar ‘huize Areke” om te ontbijten. Na het gezamenlijke ontbijt werden de in de afgelopen dagen
uitgevoerde werkzaamheden nagelopen, nog een extra stekkerdoos aangelegd en Areke het alarm
uitgelegd. Afscheid nemen is altijd moeilijk, zo bleek ook nu. En zo vertrok ons Barnevelds viertal om
kwart over 9 vol indrukken voor hun lange terugreis naar Barneveld. Areke zag ze node gaan. Deze
vrijdag nog wat gesproken met ds. András de man van Arekes medewerkster Timi, die naast zijn
gemeente in Valea Lui Mihai ook nog met andere volken werkt. Bijenvolken! En ook hier is het crisis.
Een belangrijke bron van inkomsten voor hem is altijd de bloei van de acaciabomen geweest, door
een late, flinke nachtvorst toen de acacia’s in bloei stonden, heeft ervoor gezorgd dat er dit jaar geen
acaciahoning kan worden gewonnen.
Voor de vrijdagmiddag was al eerder een afspraak gemaakt met Gedeon, de predikant van Piscolt.
Dus vertrok ik kort na de bruine bonensoep, genoten in de eetzaal van “huize Areke” , naar het maar
10 minuten verder gelegen Piscolt. Hier werd ik op een al meer Nederlandse manier begroet. Een
stevige handdruk van Gedeon, gevolgd door een hartelijke omhelzing van zijn vrouw Judith. Je zou
hier bijna van een modelgezin kunnen spreken. Braaf maakten nml. de drie kinderen van Judith en
Gedeon hun opwachting. Dochter Lilla (12 jr.), Gedeon jr. (10jr.) en ………….? van bijna 6 jaar. Een
klein, grappig meiske met donkere ogen, die tijdens de maaltijd even later, wat moeite had met de
voor haar opgeschepte macaroni. Nadat de twee oudsten gevraagd hadden of ze van tafel mochten,
ging bij de jongste nog steeds het ene hapje aarzelend na de andere. Szerets kicsi? zei ik zachtjes in
mijn beste Hongaars tegen de kleine. (Letterlijk vertaald: Houd je er een beetje van?) Ze fluisterde,
voor mij niet verstaanbaar, iets terug. Hoewel deze conversatie niet vlekkeloos verliep, geloof ik dat
de kleine zich zeker gesteund voelde in haar “gevecht” met het, in haar ogen, te volle bord. Na dit
wat late middagmaal (+/- 14.30u) hebben we de benen gestrekt door een kort bezoekje aan de mede
door Barneveld bekostigde begrafenisaula. Teruglopend bekeken we de vorderingen van een
grondige renovatie van het Piscoltse “Rehoboth” . Als ik het goed heb, werd dit gebouwtje in de
vorige eeuw gebruikt als dorpsschooltje. Nu wordt hier een grondige vooral inwendige renovatie
toegepast. Bijzonder is het hier dat de bekostiging uit Hongarije komt. Piscolt nu Roemeens,
behoorde tot 1920 tot Hongarije en blijkbaar beschouwt Hongarije dit voormalig schoolgebouwtje als
Hongaars erfgoed. Vandaar de bekostiging door Hongarije.
Vervolgens ontspon zich een boeiend gesprek rond de thema’s zigeuners en kerkelijke
jongerenactiviteiten. De houding van vele Hervormde predikanten in Roemenië ten opzichte van de
zigeuners (Roma’s) staat, naar mijn bescheiden mening, toch wat op gespannen voet met Jezus’
houding tot bijv. de zigeuners van toen (de Samaritanen). Een goed voorbeeld hierbij is de
Samaritaanse vrouw bij de Jakobsbron. Ik moet hierbij wel opmerken, dat wij Hollanders
(Barnevelders) ook wel makkelijk praten hebben, daar wij niet zo’n alom tegenwoordige
minderheid/groep hebben als deze zigeuners in Midden- en Oost-Europa. (En verdraaid, daar komt
heer Wilders weer om de hoek kijken, en willen wij soms de 1 e , 2 e , en 3 e en verdere generaties
Marokkanen en Turken ook in de zigeunercategorie plaatsen!?
2

In het verleden is met de predikant hier in Piscolt al wel eens eerder gesproken over een
verdergaand contact tussen onze gemeentes. Tot nu toe is daar, naast wat gedachtenuitwisselingen
hierover, geen vervolg op gekomen. Soms begonnen we hier pas tegen de winter over na te denken.
Te laat, naar mijn idee. Met ds. Gedeon heb ik afgesproken dat wij, in Barneveld, er zo spoedig
mogelijk naar gaan kijken, om in principe vast te stellen of een jongerenwerkvakantieprogramma in
D.V. zomer 2013 mogelijk is. Dit zou uitgevoerd kunnen worden in combinatie en samenwerking met
Areke Wigmans in Valea Lui Mihai. Stof om over na te denken, zou ik zo zeggen. (En om dat ook eens
te doen!)
Terugkomend bij Areke getracht de bezoekjes voor zaterdag 5 mei te plannen. En toen kwam daar
onverwachts het bericht dat ds. Szabados Jozsef in een ziekenhuis was opgenomen. Het zou te
maken hebben met suiker en longproblemen. Zo ontstond daar plotseling een probleem, daar er ( nu
zaterdagmorgen 5 mei) komende week het transport uit Barneveld/Voorthuizen vertrekt met o.a. als
bestemming Pata (de gemeente van Szabados Jozsef) Hopelijk kunnen we dit vandaag of morgen via,
via regelen. Tussendoor Dolf Timmer aan de lijn gehad. Hij was op vakantie in Oostenrijk geweest en
op weg naar Nederland. Hij weet er nu dus van. Verder met Dik gesproken. Ik zou een sms-je
terugkrijgen als er duidelijkheid zou zijn. Dat kwam evenwel niet. Mogelijk vanwege de dagen daarna
dat ik geen telefonisch bereik had.
Zaterdag 5 mei. Op zaterdag is het tegenwoordig in ‘huize Areke” een stuk rustiger dan in het
verleden. Als Areke niets daaraan zou hebben gedaan, zou zij zeven dagen in de week druk zijn en
voortdurend gevraagd worden medicijnen te geven en oplossingen aan te dragen bij opkomende
problemen. Het is nu zover, dat op zaterdag er geen “Areke’s spreekuur” is en de poort gesloten
blijft. Dus, toch wel enigszins verstandig! Het bleef daarom, ondanks mijn aanwezigheid, een rustige
zaterdagmorgen. Door het gewijzigde programma vertrok ik deze zaterdag pas na genoten te hebben
van een door Areke zelf gemaakte kippensoep. Hoewel Areke over de soep niet tevreden was, liet ik
het me goed smaken .
Op weg naar Haranglab dus. Het was ook deze zaterdag een heerlijke dag met z’n 24 graden Celsius.
Zover ik begreep, het dubbele van de temperatuur in Barneveld. Toen ik na een zestal uren
Haranglab binnen reed, leek alles nog steeds hetzelfde als 25 jaar geleden. Alles was nog even grauw
en stoffig. Wel viel me deze keer op dat op het pleintje in het dorp bij het monument voor de
gevallenen in de Eerste- en Tweede Wereldoorlog, zulke grote hopen steengruis lagen, dat het
monument voor een groot deel aan het oog onttrokken werd. Toen ik er langs reed, had ik nog geen
idee wat dit te betekenen had. Tot ik iets verderop linksaf over een normaal erg vervallen brugduiker
met dito gammele loopbrug wilde rijden richting de pastorie en kerk. Toen werd het wat duidelijker.
Hier werd aan iets bijzonders gewerkt. Een nieuwe weg!! Maar, hoe nieuw? In de pastorie bleek dat
binnenkort een echte asfaltweg Haranglab gaat verbinden met de bewoonde wereld. Niet gelijk over
de gehele afstand van zo’n 7 kilometer. Voorlopig zal alleen het eerste gedeelte, in Haranglab zelf en
dan tot aan het volgende dorpje Deaj aangelegd worden. Reeds in 1991, dus zo’n 21 jaar geleden,
smeekte de toenmalige predikant Ervin Szücs, ons al om hen hierbij te helpen. Anders zou Haranglab
het niet overleven…… En nu gaat het dan toch echt gebeuren! ‘k was en ben er nog steeds beduusd
van. Destijds hebben ook wij er serieus werk van willen maken. Via een broer van ambtsdrager
Egbert Hekman (Groen van Prinstererschool) is er toen kleding naar een winkeltje (Meijer) gegaan en
zou een gedeelte van de winst gebruikt worden voor de nieuwe weg. Maar door wat “mistige zaken”
hebben we daar toen een eind aan moeten maken en leek de weg nog wel 100 jaar te blijven wat het
was. Tot nu toe, blijkbaar. En nu blijkt bovendien dat de huidige burgemeester van het groepje
dorpen waar Haranglab bij hoort, bepaald niet op zijn achterhoofd is gevallen. Beseffende dat het nu
3

eschikbare geld zeker niet voldoende is voor het gehele traject, heeft de burgemeester, naar mijn
mening terecht, besloten niet van de bewoonde wereld in de richting van het afgelegen Haranglab
de weg aan te leggen, maar omgekeerd. Naar zijn mening is op deze manier de kans het grootst dat
de weg eens zal worden afgemaakt. Eerlijk gezegd, had ik dit niet verwacht.
In de pastoriekeuken bleek al snel hoe blij men is met de nieuwe luidklok. “U wilt de klok natuurlijk
graag zien?!” Uiteraard. En zo liep ik even later achter dominee Levente aan over het smalle pad
achter hun huis in de richting van de kerk. In de kerk eerst naar de galerij en vandaar via een luik de
toren in. En daar in de toren kreeg ik opnieuw bewondering voor de oude János, die tot naar ik
meen, zijn 83 e langs deze weg naar boven moest klimmen om gezeten op een draagbalk de klok te
luiden. Met de bibber wat in mijn benen klom ik via een aantal steile ladders achter de dominee aan.
Voor lief nemend (Excusez le mot!) de droge duivenstront die ik op mijn hoofd en in mijn nek kreeg.
Mijn fototoestel bungelde bij wijle vervaarlijk heen en weer als ik echt beide handen nodig had om
niet voortijdig weer beneden te zijn. Nee, echt leuk vond ik dit niet.
En daar hing die dan. Een nog glanzende bronzen klok, met de volgende inscriptie: In de naam van
de Vader en van de Zoon en van de Heilige Geest. Als God voor ons is, wie zal dan tegen ons zijn?
Deze klok is een gift van de Hervormde kerk in Barneveld. Gemaakt in Odorhei in de werkplaats van
Imre lázár.
Zondag 6 mei. Een zondagmorgen ziet er voor mij hier in Haranglab zeker anders uit dan in
Barneveld. Op tijd opgestaan heb ik aan de keukentafel mijn aantekeningen wat bijgewerkt. Haast is
niet nodig, want de dienst begint pas om half 12 en bovendien moet je er niet vreemd van opkijken
als om 11 uur de vrouw van de dominee nog in haar pyjama rondloopt. Dus alle tijd om te schrijven
en te observeren. Zo tegen de klok van 11 uur kwam de curator binnen. (Hoofd van de presbiters =
ouderlingen) En even later de organist. (Hier cantor genoemd) Hierbij is het opvallend dat beiden,
net als de doopvader die nog even vier prachtige witte rozen komt brengen, alleen de dominee een
hand geven. Ook geven ze mij een hand. De vrouw van de predikant, die op dat moment druk in de
weer is voor het middageten, krijgt daarentegen geen hand. Zelf bekijk ik tussendoor een paar
Hongaarse regels die ik straks in de kerk hopelijk zonder al te grote fouten kan voorlezen. Uit het
hoofd lukt me echt niet. Als ik me goed concentreer zal de uitspraak nog wel gaan, maar daar blijft
het dan bij. Een en ander wordt doorgesproken en de organist noteert de te zingen liederen. Zowel
kerkelijke – als vrije liederen en psalmen. Ook nu het 11.15u is, is er van gehaastheid geen sprake.
Intussen lees ik mijn “speech” nog een keer over. Nadat ik gisteravond aanvankelijk had gezegd geen
toespraakje te zullen houden, heb ik vanmorgen alsnog wat op papier gezet en door Enikö (vrouw
van ds. Levente) laten vertalen. Voor de duidelijkheid heb ik mijn bijdrage in de dienst hier in het
Hollands voor u.
Beste gemeente van Haranglab,
De gemeente van Barneveld groet u. Ik ben blij weer in Haranglab te zijn, hier in uw kerk. Ook blij de
prachtige klok te horen luiden en nu hoop ik dat deze klok nog vele, vele jaren u zal oproepen naar
de kerk te komen om het evangelie van Jezus Christus te horen. God zegene u allen!
Ondertussen pakt de predikant zijn bijbeltje en liedboek. De curator en de organist zijn al naar de
kerk gegaan. En zo loop ik even later voor de dominee aan naar de kerk. De vrouwen zitten al in de
kerk. De mannen (inclusief de kerkenraad) gaan pas naar binnen als zij ons zien aankomen. Bij de
kerk wachten wij even en gaan pas naar binnen als het eerste lied is gezongen. De dominee loopt
naar de kansel en ik neem plaats in de domineesbank. Deze keer zonder domineesvrouw. Elke keer
ervaar ik het gemis van een goed verstaan van de Hongaarse taal. Alleen enkele losse woorden en
wat namen. Een samenvatting na de dienst is nog altijd nodig. De meeste liederen in de dienst zijn
4

mij onbekend. Na de preek worden evenwel twee psalmen gezongen. (Psalm 42 en 25) Eindelijk kan
ik meezingen. Hoewel! Het lijkt wel of men nu in Haranglab langzamer zingt dan een aantal jaren
geleden! Langzaam en krachtig! Nog voor het einde van de dienst en na de eerste psalm wordt de
Haranglabse kerkbode uitgedeeld. De predikant leest de namen voor en de curator doet zijn best zo
snel mogelijk de juiste persoon te vinden in de kerk. Na de tweede psalm komt het doopechtpaar
binnen, gevolgd door de grootouders en een viertal getuigen. Voor zover ik alles goed heb kunnen
volgen, werden de doopvragen aan de hele groep gesteld. Ik hoorde steeds meerdere “igens” = “ja’s”
De groep staat hierbij in een halve cirkel opgesteld. Als laatste lied voor de zegen, wordt altijd in dit
deel van Roemenië het Hongaarse volkslied gezongen. ’t Blijft voor mij een wonderlijke ervaring! Na
afloop van de dienst verlaten de vrouwen de kerk via de vrouweningang en de mannen nemen de
hoofdingang. Buiten geeft de predikant een aantal mensen de hand. Deze keer vooral de doopouders
en hun familie. Daarna gaat hij met hen op de foto. Vervolgens gaat de hele doopfamilie het paadje
over naar de keuken van de pastorie. De keuken is dan ook overvol. De dominee pakt een groot
boek. Waarschijnlijk het doopregister. Op het tafeltje bij het raam telt intussen de curator de
opbrengst van de deurcollecte. De dominee vult van alle aanwezigen de gegevens in het grote boek
en dan is deze plechtigheid ten einde. Het grote doopfeest kan gaan beginnen. Toen iedereen de
keuken verlaten had, waren er wat woorden tussen de dominee en zijn vrouw. Oorzaak: de dominee
was helemaal vergeten iedereen een soort doopborrel aan te bieden. ‘k Had alles klaar gezet, zei z’n
vrouw nog.
Als ik er die middag nog behoefte aan zou hebben gehad, dan zou ik nog met de predikant naar het
doopfeest kunnen. Ik ben er niet geweest. Na het middagmaal vertrok ik uit Haranglab met als
eindbestemming het een kleine 60 km verder gelegen Gógan. Hier woont Irma, de moeder van
Tihamér. Toen ik vorig jaar mei bij haar langs ging, was ze erg teleurgesteld dat ik maar zo kort bleef.
Vandaar dat ik deze keer bij haar zal blijven slapen. Irma had zelfs een soort barbecue voorbereid in
de hof met behulp van een rooster van buren. Gelukkig spreekt Tihamérs moeder een beetje Duits,
zodat de communicatie niet al te moeilijk is. Na het eten en een lekker glaasje wijn werd een
wandelingetje door het dorp gemaakt. Gógan is een zodanig rustig dorpje, dat je daar gewoon
midden op de weg kan lopen. Ik geloof dat we die avond maar één auto gezien hebben. Bij meerdere
huizen zaten mensen gezellig buiten . Zo stond er op een gegeven moment een hele groep mensen
gezellig met elkaar over de ook hier bekende koetjes en kalfjes te praten. Tenminste daar ga ik
helemaal van uit. Van die groep had een man een toch wel iets degelijker pak aan dan de anderen.
Onze nieuwe dominee, zei Irma. Het was een vrij jonge predikant, dacht ik zo. Niet veel ouder dan
begin 30. Bij hem stond zijn vrouw met een baby op haar arm. Beiden bleken goed Engels te spreken
en zo ontstond al gauw weer een hele gesprek over allerlei kerkelijke zaken en opvattingen in
Nederland en Roemenië. Nu zegt men wel eens, wat is de wereld klein. Ook nu werd dat weer
bewaarheid. Op de vraag, dus u woont in Barneveld? kwam een opmerkelijke reactie. Vrienden van
ons wonen ook in Barneveld en kerken in Lunteren. Het bleek dus zelfs in Roemenië maar goed, dat
ik even daarvoor niet alle roddelregisters van Barneveld en Lunteren had opengetrokken. Je moet er
niet aan denken….. Als ik die avond nog gelegenheid had, moest ik echt even aankomen. Heel
vriendelijk bedoeld natuurlijk, maar toen we na een poosje weer terugliepen, was de volgende stop
niet de pastorie van de nieuwe dominee, maar de curator van de Roemeens-Orthodoxe kerk. Deze
man (Roemeen) was getrouwd met een Hongaarse vrouw en bekenden van Irma. Dus moest hier een
glaasje gedronken worden. Dit is niet een kwestie van alcoholisme, maar van gastvrijheid….. Ik heb
me uiteraard netjes gedragen, want je weet maar nooit, straks komt via Lunteren……
5

’t Zal zo rond half 10 zijn geweest dat we langs de Hervormde pastorie liepen. Hier kun je niet meer
aanbellen, zei Irma, het licht in de slaapkamer brandt al. Opnieuw een vroege bedgang.
Maandag 7 mei. Deze maandag had ik maar een kleine 350 kilometer te rijden. Een makkie dus.
Maar niet in Roemenië. Ik moest rekenen op ongeveer 6 uur rijden. Het werd een prachtige rit,
waarvan het grootste deel, tot aan Sinaia, door de bergen liep. Afgesproken met een zekere Daniël
Drăghici om na Sinaia in Ploiesti (op zo’n 45 kilometer voor Boekarest ) contact met hem op te
nemen. Maar voor het zover kwam, werd ik ruw wakker geschud. Dit keer gelukkig figuurlijk. Dat je
staande wordt gehouden i.v.m. een politiecontrole is op zich niet zo’n punt. Ik remde dan ook rustig
af, deed mijn portierraampje naar beneden en wachtte rustig af wat er verder komen zou. Waarom
zou ik me ongerust maken. Ik had heel rustig gereden en mijn ogen goed op de weg gehouden. Dus,
we zien wel! De agent evenwel was minder rustig. Na enige Roemeense woorden werd al snel over
gegaan op beter verstaanbaar Engels. En toen ging het opeens heel snel. Autopapieren. Contact
uitzetten. Uit de auto! Heel langzaam begon ik me wat ongemakkelijker te voelen. Er werd gewezen,
gedreigd, weggelopen. Kortom, mij bekroop het gevoel in een hele vervelende situatie verzeild te
zijn geraakt en dat het grote pokerspel ongewild was begonnen. Autopapieren, paspoort en rijbewijs
had ik letterlijk niet meer in eigen hand. De agent met mijn rijbewijs in zijn hand had zoiets gezegd
als: Deze ben je 30 dagen kwijt!! Een tweede agent, waarschijnlijk de chef van het drietal, legde uit
wat er was gebeurd. Natuurlijk zei hij dit niet. Je bent er mooi ingetrapt!! Al voelde ik het wel zo. Ik
was even hiervoor door het toeristische Sinaia gereden. Snelheid 60/70? Geen idee! Ik naderde wel
een kruising . Vaag had ik pijlen op de weg gezien. De meest rechtse naar rechts wijzend. Ik moest
verder, dus volgde ik de pijl rechtdoor. En toen was daar die opgestoken arm. Ik stond nu aan de
overkant van de kruising aan de kant van de weg in gezelschap van drie agenten. Precies in het
verlengde van de weg waar ik vandaan gekomen was. Zo ziet een politieval eruit dus, dacht ik nog.
De agent, die mijn documenten had meegenomen, had plaatsgenomen in een van de politieauto’s.
De chef leidde het pokerspel. Hij maakte mij duidelijk dat ik een stopbord had gemist. Dat is
uiteraard een serieuze fout/overtreding. Maar, dit is Roemenië. Eigenlijk moet uw rijbewijs nu
opgestuurd worden naar de ambassade en dat gaat lang duren. Maar, er is een mogelijkheid het
sneller af te handelen. Als u nu betaalt, dan kunnen we het sneller regelen. Volgens mij is het
officieel verboden een boete te betalen aan een politieman, zei ik. De agent zweeg. Agent, mag ik
ook iets zeggen? Jazeker. Ik geef toe dat ik een fout gemaakt heb, maar…….. Bij deze kruising zijn ook
hele grote fouten gemaakt. De streep op de weg van het vak rechtdoor is heel duidelijk, maar andere
strepen die er ook hadden moeten zijn, zie ik niet. Ja, dat komt door het weer gedurende de
afgelopen winter. Men is wel begonnen met nieuwe strepen aan te brengen, maar ze hebben nog
niet alles kunnen doen. Van de stopstreep, die er had moeten zijn, is niets te zien. Ze hadden beter
die eerst kunnen schilderen. En ook het woord stop! Dan had ik gezien dat ik een voorrangskruising
naderde! De agent liep weg. Kort daarop terugkomend met mijn autopapieren, paspoort en
rijbewijs. Mister Lijster, laat dit een goede waarschuwing zijn. Dit is Roemenië en geen Holland of
Duitsland! Een goede reis verder. Toch wel enigszins beduusd heb ik netjes mijn autogordel
omgedaan, de autolichten aangezet, richting aangegeven en ben heel rustig weggereden. (Je moet ze
natuurlijk geen aanleiding geven….!) Later, toen ik hierover met Daniël Drăghici sprak, had hij hier
wel een verklaring voor. Agenten, maar ook zelfs doktoren hebben dan wel een baan, maar worden
zwaar onderbetaald. 4 tot 500 euro per maand. Men moet wel!! Dit deed mij denken aan een
uitspraak van een reisgenoot heel wat jaren geleden. Ce n’est pas mon problem, zei toen een Franse
medereiziger tijdens een rondreis door de Sinaïwoestijn. Sinaia-Sinaï ……..
6

Na enig getelefoneer lukte het dan eindelijk mijn gastheer/gids voor de komende dagen aan de lijn te
krijgen. Zeg het maar. Of we spreken ergens buiten de stad bij een Mc. Donalds o.i.d. of u gaat naar
het centrum, parkeer uw auto, neem een kop koffie en bel. Ik koos voor de tweede optie. Het
centrum van een stad vinden leek me nu niet zo verschrikkelijk moeilijk. Kijk, en dat maakt reisjes als
deze zo boeiend. Steeds ontdek je weer nieuwe dingen. Wat een geweldig grote stad. Het centrum
moet je toch richting centrum zoeken? Moet te doen zijn! Alleen had ik niet helemaal rekening
gehouden met de grootte van de stad. 2,3 Miljoen inwoners! Afstanden zijn dus ook mega! En dan de
taal. Centura. Dat lijkt toch wel iets op centrum. Alleen deze aanwijzing volgend, leidde dat zeker
niet naar het centrum. Achteraf bleek centura zo iets als ringweg rond het centrum te betekenen.
Dan bij een kiosk langs de weg geprobeerd. The middle of the town of the center of the city leverde
soms alleen maar gezichten op met vraagtekens en geen antwoorden. Een jongeman die wat Engels
sprak zei zo iets als: You have to find a very high building. There you must ask. I have no idea. En dan
rijd je op een zesbaansweg. Opnieuw denk je, ik ga weer helemaal de verkeerde kant op en wat doe
je dan? Aangestoken door de chaos om je heen en de links en rechts je passerende auto’s zoek ik de
meest linkse baan op, weet met een snelle stuurbeweging nog net voorlangs een niet zo snel
rijdende shovel te komen, daarbij het overige verkeer wel enigszins blokkerend, maar weet gelukkig
zonder schade en onder heftig geclaxonneer van mijn medewegmisbruikers weer met de stroom
mee te gaan. Hopelijk nu wel in de goede richting. Op een gegeven moment stelde ik vast dat,
ondanks het gemis aan borden met adequate aanwijzingen, ik nu toch niet al te ver van het centrum
verwijderd was. Parkeergelegenheid? Volgend probleem! Toch ergens een gaatje gevonden. De
telefoon gepakt en Daniël gebeld. Je hebt dus geen navigatie die je naar mijn huis kan leiden? Goed,
zeg dan maar waar je bent, dan kom ik tussen nu en een half uur naar je toe. Telefonisch geprobeerd
mijn positie te omschrijven. Na enige tijd gaat mijn telefoon. Ik kan je niet vinden. Waar ben je
precies. Weer wat namen en verdere details genoemd. Ho, ik geloof dat ik je zie! Zwaai eens! Daarna
was mijn opdracht, raak in deze heksenketel je gids niet kwijt en blijf precies in zijn spoor, zodat je
niet opnieuw een band kapot rijdt. Even later was ik blij m’n auto voor een poosje bij de flat van
Daniël te kunnen laten staan. Daniël, getrouwd, geen kinderen, doet in airco’s en is Oost-
Roemeniëcoördinator voor de HOE (Hulp Oost-Europa). In zijn flat aangekomen kort het programma
voor de komende twee dagen doorgenomen en vervolgens de stad ingegaan. We hadden allebei
honger. (Pardon, trek!) In een “Pizza Hut” een heerlijke pizza gegeten. Mijn gastheer
verontschuldigde zich nog voor de harde muziek. Maar, zo zei hij, dat is hier overal zo. Even later de
Dacia-bestelwagen weer opgezocht. Ik zal je wat van de stad laten zien. Nog terugdenkend aan de
ontmoeting met de politie eerder die dag, wilde ik braaf mijn autogordel omdoen. Je mag natuurlijk,
maar nodig is het niet hoor! En dan zie je maar weer voor de zoveelste keer dat Roemenië nog een
lange weg te gaan heeft. Zo reed mijn chauffeur de hele avond zonder gordel om, meerdere
telefoontjes plegend en ontvangend, met de telefoon aan het oor en dus met één hand sturend en
schakelend door de verkeerschaos in Boekarest. Op een gegeven moment zelfs was Daniël druk
telefonisch in gesprek en reed er schuin voor ons een politieauto. Waar ik, eerder wat gas zou
terugnemen om achter de politieauto te blijven, reden wij even later zelfs een tijdje naast de
politieauto en dan zonder gordels om en een telefonerende chauffeur. Er gebeurde niets! Een van
die telefoontjes betrof het maken van een afspraak met Mama Ina. Mama Ina? In 2011 hebben wij
op een van onze vergaderingen gesproken over een goede balans in onze bestedingen in de
verschillende projecten in Roemenië. En zo kwamen we na overleg met de stichting Hulp Oost-
Europa (Hoe) op het project Mama Ina in Boekarest. De Hoe had voor dit project tot op dat moment
nog geen financiële ondersteuning kunnen vinden. Nu is voor het overmaken van een geldbedrag
7

niet meer nodig dan een enkele muisklik. Maar, daar ik dit voorjaar toch voor een werkbezoek aan
onze projecten naar Roemenië zou gaan, wilde ik graag dit project van de HOE zelf bezoeken. En dat
kon. Morgen dinsdag 8 mei worden we om 11 uur bij Mama Ina verwacht. Omdat Mama Ina in haar
werk bepaald niet in de hoogste kringen verkeert, vond mijn gastheer het beter de volgende dag niet
met mijn, maar met zijn auto naar haar toe te gaan. In de flat aangekomen, viel het mij op dat Daniël
erg onrustig was. Steeds keek hij naar buiten. De reden was, dat de plek waar mijn auto op dat
moment stond naar zijn idee, niet veilig genoeg was. En toen in de loop van de avond beneden aan
de weg een parkeerplekje vrij kwam, zijn wij snel naar beneden gegaan om mijn auto te verplaatsen.
Dinsdag 8 mei. Mede door de aanwezige airco goed geslapen de afgelopen nacht. Omdat mijn
gastheer zich nog niet laat zien nog even wat aantekeningen gemaakt. In een wat saaie wijk van
Boekarest, waar tientallen flats staan, die behalve een verschillend bloknummer verder identiek zijn,
arriveerden we zo tegen 11uur bij blok 84 B. Om problemen met buurtbewoners te voorkomen
overlegde Daniël waar hij het beste kon parkeren. Hier geen lift. Aangebeld bij nr. 14. We werden
welkom geheten door twee dames. Mama Ina en haar chauffeur. Wat de taal betreft was Daniëls
aanwezigheid niet noodzakelijk, daar Mama Ina’s chauffeur goed Engels sprak. Nadat er wat water
was ingeschonken, kon het diepte-interview beginnen. Tenminste zo kwam het in het begin op mij
over. Daniël presenteerde zich nu wat als woordvoerder van en gespreksleider voor de dames van
Stichting Mama Ina. Eerlijk gezegd had ik me niet voorbereid door vooraf al een hele lijst met vragen
op te stellen. Wat zou u haar willen vragen? Na een wat aarzelend begin begon de woordenwaterval
van Mama Ina voluit te stromen. Dit mag absoluut niet negatief worden opgevat, omdat ik nog niet
eerder iemand met zo veel vuur getuigenis heb horen afleggen van haar Heer en Heiland. Als ik zou
proberen hier in het kort neer te schrijven van wat daar in die kamer allemaal gezegd en verteld is,
dan doe ik Mama Ina zeker te kort. Regelmatig moest Daniël ingrijpen, omdat hij het dan ook echt
niet meer wist hoe hij dit alles fatsoenlijk moest vertalen. Ik luisterde geboeid naar Mama Ina’s
verhaal. En onwillekeurig kwam de gedachte in mij op, ik zit hier tegenover een heilige. Deze dame
doet me heel sterk denken aan de enige jaren geleden overleden moeder Teresa, die naar ik meen in
Calcutta in India tussen de allerarmsten probeerde wel te doen. Zo ook Mama Ina hier in Boekarest.
In de RK-kerk heeft men de voor ons vreemde opvatting dat de paus iemand na zijn of haar dood
eerst kan zalig verklaren en als daar dan minstens twee wonderen aan kunnen worden toegevoegd,
dan kan zo’n persoon ook heilig verklaard worden. (Nu, wat dat betreft komt Mama Ina er toch één
te kort…….) Zo kwam zij eens in contact met een gehandicapte jongen die niet kon praten. Maar na
een gebed tot God kon deze jongen praten. Dat was echt een wonder, jubelde Mama Ina.( Nog even
denkend aan de betekenis van het woordje heilig, kunnen we natuurlijk heilig ook lezen in de
betekenis van vroom en godvrezend en in de betekenis van apart gezet. En deze alle drie zijn zeker
van toepassing op deze bijzondere vrouw in de hoofdstad van Roemenië.) Misschien kunnen er
vraagtekens gezet worden. Naar ik begreep heeft de kerkleiding van De Roemeens Evangelische Kerk
(Roemeens: Biserica Evanghelica Romana afgekort BER) ook haar bezwaren. Maar dat is daar voor
een deel gestoeld op het feit dat Mama Ina vrouw is. ( Ik denk nu aan een preek kortgeleden
gehouden in onze Oude Kerk over Numeri 11. Eldad en Medad, die eigenlijk met de zeventig oudsten
zich hadden moeten melden bij de tabernakel waren in het leger achtergebleven en profeteerden
daar. Als Jozua Mozes daarop wijst en vindt dat de twee mannen het zwijgen moet worden opgelegd,
blijkt Mozes hier helemaal niet voor te voelen. Och, of allen van het volk van de Heere profeten
waren, dat de Heere Zijn Geest over hen gaf!) Wie is Mama Ina? Ze is geboren tijdens de Tweede
Wereldoorlog in 1940. Ze is met haar 72 jaar nog redelijk goed ter been, vrolijk en vol vuur. Verloor al
tijdens de Tweede Wereldoorlog haar beide ouders en kwam daardoor in een weeshuis. Daarom is
8

het ook niet zo heel vreemd, dat zij, nadat zij tot geloof kwam, zich zo vol liefde voor de allerarmsten
wilde inzetten. Na de koffie werden alle voor de middag nodige spullen als, evangelisatiemateriaal,
boekjes, kleurplaten en heel veel sandwiches ingeladen en vertrokken we richting centrum van de
stad. We kwamen in een buurt met flats en kantoorgebouwen waar op meerdere verdiepingen
ramen waren gebarricadeerd om illegale bewoning tegen te gaan. ’t Gevolg is dan wel dat in de
tussenruimtes van de flats door zigeuners zelfgebouwde hutjes worden neergezet. Een troosteloze
aanblik. De eerste groep van hutjes die we zouden bezoeken was van de weg gescheiden door een
ijzeren hek met daarin een deur. Toen Daniël en ik daar aankwamen, kwamen al gauw enkele
kinderen naar buiten die heel enthousiast, Mama Ina, Mama Ina, riepen. De chauffeur van Mama Ina
had de auto aan de overkant van de weg kunnen parkeren en de kinderen konden amper wachten,
dat Mama Ina was overgestoken. Achter het hek werd even later Mama Ina hartelijk door de
zigeuners begroet. Al snel werden de kinderen in een groep opgesteld. De kleinsten vooraan en daar
achter de groteren en daar weer achter de vrouwen. Mannen, voor zover aanwezig, hielden zich wat
op de achtergrond. Een enkele was toch wel geïnteresseerd. Anderen liepen weg. Alles bij elkaar
stonden er toch wel een 25-tal kinderen, een paar vrouwen en zoals gezegd, een enkele man op
gepaste afstand. Zodra iedereen op z’n plek stond, stak Mama Ina van wal. Vlot pratend, een grapje
makend en vragen stellend. De kinderen deden goed mee en reageerden heel spontaan. Meerdere
liederen werden door Mama Ina ingezet en er werd door alle aanwezigen goed en enthousiast
meegezongen plus de vaak daarbij horende gebaren. Het zingen werd gevolgd door een kort
preekje, waarin ik veel de naam Jezus hoorde. Daarna werd met de groep gezamenlijk het Onze
Vader gebeden. Ook de allerkleinste vouwde zijn handjes, gluurde even met één oog rond, maar
kneep daarop zijn ogen weer toe en bad hardop mee. Indrukwekkend! Na nog een paar laatste
liederen werden door Mama Ina’s chauffeur het evangelisatiemateriaal uitgedeeld, de sandwiches en
wat chocoladebiscuitjes. Met hier en daar nog een laatste knuffel werd van deze groep afscheid
genomen en gingen we op weg naar “het canal”. Het was niet ver van de zojuist bezochte
zigeunerkolonie. We reden door enkele straten met vooral vooroorlogse saaie flats. Achterstallig
onderhoud was duidelijk zichtbaar. Het beton van de balkons bijv. was zodanig door betonrot
aangetast dat het er niet erg veilig uitzag, zo boven mij. Om de auto kwijt te raken werd de auto
voorzichtig tussen op de bus wachtende mensen de stoep op gereden om daar een plekje te vinden.
Opvallend hoe rustig iedereen op deze parkeerplekzoekende chauffeur reageerde. Men is blijkbaar
wel wat gewend. Teruglopend naar de inmiddels ook gearriveerde Mama Ina zie je her en der
zwerfhonden rondslenteren op zoek naar hun “Mama Ina” .
Maar erger toch wel dat er naast de vele zwerfhonden minstens zo veel mensen in Boekarest zijn
zonder een dak boven hun hoofd. Al gauw zag ik Mama Ina en haar chauffeur in gesprek met een
onverzorgde en sjofel geklede man. Waar zwervers naar mijn idee vaak alleenstaanden zijn, bleek
deze man een vrouw en een kind te hebben, die een tiental meters verder op het trottoir zaten naast
een vol beladen kinderwandelwagen. De vrouw glimlachte wat verlegen, maar het kind (Ik schat zo’n
1 ½ à 2 jaar oud) lag apathisch op haar schoot en was aanvankelijk zelfs voor een lekker uitziend
chocoladebiscuitje absoluut ongevoelig. Een lied zegt dan: (Bepaald in een heel ander verband) Ik
stond er bij en keek er naar! Maar hier wordt zo’n regel een harde realiteit. Het lijkt net of je naar
een film kijkt, zelf zittend in een makkelijke stoel! Heel onwerkelijk. De temperatuur was op deze dag
zo rond de 25 graden Celsius. Heel aangenaam dus. Voor de daklozen in Boekarest begint nu de
beste tijd. Een enkele nacht kan het nog wel wat fris zijn , maar elke week worden ook de nachtelijke
temperaturen steeds aangenamer en zijn de parken in Boekarest de beste slaapplaatsen voor hen. In
de wintermaanden “verhuizen” deze mensen naar beneden. Naar het riool, “het canal” dus. Niet ver
9

10
van de vrouw en het kind was een klein perkje met een enkele boom en wat geel verdord gras. Daar
lag een lotgenoot van de zwerver met het kind. Hij reageerde op onze komst door overeind te
komen. Hij leek me niet in orde, keek verward uit zijn ogen en stond onvast op zijn benen. Toen
Mama Ina hem vastpakte, zag zij dat de man een lelijke wond aan zijn hand had. Mama Ina handelde
hier direct naar en gaf geld aan de andere dakloze met een duidelijke opdracht hier
verbandmateriaal voor te kopen. In ditzelfde perkje bevond zich ook een ingang naar het riool. Het
zag eruit als een put met een doorsnede van een kleine 60 centimeter. Het putdeksel was met een
stevige ketting vastgemaakt. Duidelijk met de bedoeling dat dit deksel niet kon worden meegenomen
om te worden verkocht. Als ik had gewild, zo zag ik, had ik via beugels in de wand van de put naar
beneden kunnen klimmen, waar wat dekens en doeken lagen. Maar iets hield mij tegen en liet ik de
film verder gaan. Naar verluidt leven duizenden in het rioolstelsel van Boekarest. Wat ik hier dus zag
was niet meer dan een druppel van die zee van ellende. Terugkomend bij de vrouw met het kind
bleek dat het de chauffeur van Mama Ina was gelukt contact met het kind te krijgen. Het kind genoot
nu zichtbaar van de chocoladebiscuit. Ook zag ik dat er enkele sandwiches in de kinderwagen lagen.
En daar sta je dan, je kijkt om je heen en probeer te begrijpen, te beseffen wat hier gebeurt. En
vandaar dat ik opeens verrast werd door de gebogen hoofden van Mama Ina en haar chauffeur. Daar
stonden ze, met hun ogen gesloten. Tegenover hen stond de dakloze. Eveneens met gebogen hoofd
en gesloten ogen. Verder weg hoorde je het lawaai van het voorbij razende verkeer. Het leven ging
daar gewoon verder. Hier was er de stilte. Alleen de man praatte. Een beeld dat ik niet gauw zal
vergeten. Teruglopend naar de auto vertelde Daniël mij dat de man God had gedankt voor wat hij
gekregen had.
Daarop nog bij een tweede groep zigeuners geweest. Voor een groot deel “hetzelfde programma” als
bij de eerste groep. De laatste snoepjes, sandwiches en evangelisatiematerialen werden uitgedeeld.
Toen alle tassen leeg waren en weer opgevouwen zat Mama Ina’s werk er voor dat moment op en
heb ik daar bij hun auto afscheid genomen van twee bijzondere mensen. Is er geld voor morgen? En
voor overmorgen? God heeft ons altijd gegeven wat we nodig hadden en dat zal Hij blijven doen.
God zij geprezen!
Tegen het eind van de avond kwam Helena, de vrouw van Daniël thuis van haar werk. Ook met haar
gesproken over de complexe zigeunerproblematiek in Roemenië.
Woensdag 9 mei. Deze dag vroeg opgestaan, om ook vroeg aan de terugreis te kunnen beginnen. Er
wachtte een fikse etappe van zo’n 10 uur rijden, daar ik voor die avond een kamer had gereserveerd
in Móló Panzió in Berettyóújfalu. (Hongarije) Dat betekende deze woensdagmorgen wel heel vroeg
ontbijten. Wel zat ik nog met een klein probleempje na het onverwachte sms-je gisteravond laat van
Dolf Timmer.
Een ieder lag toen al op bed. Ook ik. Ben jij nog in Roemenië? Wij lossen morgen eerst in …… en dan
zijn we rond de middag in Pata. Op bed gelijk een berichtje teruggestuurd. Ik ben nog hier, maar wat
belangrijker is, weet Pata dat jullie komen? Even later kwam het antwoord: Geen flauw idee! Hier
schrok ik flink van en met vragen hoe dit toch op te lossen heb ik maar geprobeerd te gaan slapen.
Op dat moment kon ik niets doen.
Deze ochtend moest ik in ieder geval bellen met Pata om hen op de hoogte te stellen van het
komende transport. Half 7 Nederlandse tijd is half 8 Roemeense tijd. Moet kunnen. En het trof, mijn
tolk Laci was nog thuis en kon ik hem de gegevens van het transport doorgeven. Nog gevraagd naar
de welstand van zijn vader bleek dat deze die dag uit het ziekenhuis zou komen. Dat was in ieder
geval goed nieuws. Gelukkig gaf het tijdstip van het transport geen problemen. Ik werd bedankt voor
m’n telefoontje en verder een goede reis gewenst.

11
Tegen 7 uur reed ik achter Daniël aan die mij zou helpen om snel de goede uitvalsweg richting
Ploiesti te vinden. Toen hij na 15 minuten dit aangaf door langzamer te gaan rijden en met zijn linker
arm te beduiden, deze weg is het, kon ik hem inhalend bedanken en zonder zorgen de stad verder
uitrijden.
Daniël echter wilde nog even laten zien dat hij een echte stadsjongen is door even later met volle
snelheid mij weer in te halen, voor mij, zowel links als rechts enkele auto’s te passeren en snel uit
mijn gezichtsveld te verdwijnen. Ik deed het wat rustiger aan, me afvragend hoe het nu met het
transport zou gaan. Ik had Dolf nog gebeld een paar dagen geleden en ook Dik was op de hoogte
gesteld. Niets meer horend was ik er vanuit gegaan dat alles geregeld was. Nu, niet dus. Onderweg er
nog over nagedacht of naar Pata rijden zin had. Naar mijn idee niet. Het transport had een te grote
voorsprong. Dus besloot ik de enige echte snelweg tussen Turda en Cluij te nemen om zo extra snel
dit drukke stukje Roemenië te kunnen vermijden. Toen ik ’s middags al een eind op weg was naar
Oradea, belde Erik met de vraag of ik ook nog in Pata zou komen. Het transport bleek op dat moment
(zo rond 3 uur) gelost te zijn en men stond op het punt het middagmaal te gebruiken. Teruggaan zou
echt te veel tijd in beslag nemen. Nee, het spijt me, dat lukt nu niet meer. Dan neem ik jouw portie er
wel bij!
Vrijdagmorgen 11 mei om een uur of 4 in Barneveld aankomend wat spullen uit de auto gehaald en
daarna gauw het bed opgezocht.
Het was opnieuw een uitermate boeiende reis. Goede gesprekken gevoerd. Bijzondere mensen
ontmoet. Banden met broeders en zusters mochten verder aangehaald en versterkt worden.
Met dank aan de Heere voor Zijn bescherming op deze reis!
Hans Lijster