02.09.2013 Views

De Tijd: Oorlog om water 'We zullen sneller zonder ... - t Groot Gedelf

De Tijd: Oorlog om water 'We zullen sneller zonder ... - t Groot Gedelf

De Tijd: Oorlog om water 'We zullen sneller zonder ... - t Groot Gedelf

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>De</strong> <strong>Tijd</strong>: <strong>Oorlog</strong> <strong>om</strong> <strong>water</strong> ‘We <strong>zullen</strong> <strong>sneller</strong> <strong>zonder</strong> zitten dan <strong>zonder</strong> olie’<br />

06:00 - 04 september 2010<br />

<strong>Oorlog</strong> <strong>om</strong> <strong>water</strong> ‘We <strong>zullen</strong> <strong>sneller</strong><br />

<strong>zonder</strong> zitten dan <strong>zonder</strong> olie’<br />

Water wordt een kostbaar econ<strong>om</strong>isch goed<br />

Vergeet de econ<strong>om</strong>ische crisis, het energievraagstuk en de klimaatopwarming.<br />

Waterschaarste wordt hét probleem van deze eeuw. We staan op de<br />

drempel van een <strong>water</strong>bankroet, met geen enkele mogelijkheid <strong>om</strong> onze<br />

schuld terug te betalen. Niet een tekort aan olie maar een tekort aan <strong>water</strong><br />

dreigt de wereldecon<strong>om</strong>ie te ontwrichten. Aan de vooravond van de jaarlijkse<br />

World Water Week in Stockholm: een verhaal over een stille bedreiging<br />

waar we echt van wakker moeten liggen.<br />

Ine renson<br />

Schaarste? Met de <strong>water</strong>ellende die we de voorbije weken - letterlijk - over ons heen kregen, valt<br />

het amper te geloven. Nederland kondigde vorige week de noodtoestand af nadat hevige regen-<br />

buien hele gebieden blank hadden gezet. Bij ons had de weerman deze week de fijne boodschap<br />

dat augustus een van de natste ooit geweest is. En de zondvloed in Pakistan gaat de geschiedenis<br />

in als een van de grootste rampen van de voorbije eeuw.<br />

Maar hoe oneerbiedig het ook klinkt, dat was gewoon pech. Slecht weer, een uit<strong>zonder</strong>lijk hevige<br />

moesson. Niet een teveel maar een tekort aan <strong>water</strong> wordt op termijn het grootste probleem van<br />

Pakistan. <strong>De</strong> <strong>water</strong>voorraad in het land is geslonken van 5. 000 kubieke meter per jaar in 1947 tot<br />

amper 1. 000 vandaag. Het wordt door de Verenigde Naties bij de gebieden met een hoge <strong>water</strong>-<br />

stress ingedeeld. <strong>De</strong> Indus, ooit een onuitputtelijke blauwe ader, bereikt de grootste delen van het<br />

jaar de zee niet meer. Binnen vijftien à twintig jaar zal het tekort aan <strong>water</strong> een permanente ob-<br />

sessie worden voor de leiders van het land.<br />

Er staan nogal wat uitdagingen op onze agenda voor de k<strong>om</strong>ende decennia: een voedsel-, ener-<br />

gie- en een klimaatcrisis, het indijken van de bevolkingsexplosie, het veiligstellen van de econo-<br />

mische groei en van onze veiligheid. En er is één link die ze allemaal verbindt: <strong>water</strong>.<br />

Een overvloed aan <strong>water</strong>, in c<strong>om</strong>binatie met nieuwe gewassen en meststoffen, voedde de voorbije<br />

zestig jaar de groene revolutie, die een verdubbeling van de landbouwoogst en daardoor ook van<br />

de bevolking meebracht. Overconsumptie van <strong>water</strong> tegen bodemprijzen heeft een <strong>water</strong>zeepbel<br />

gecreëerd die onze landbouw en econ<strong>om</strong>ie artificieel opblies. <strong>De</strong>cennialang hebben we onze wa-<br />

tervoorraden <strong>zonder</strong> erbij na te denken verspild. Maar stilaan k<strong>om</strong>t de bodem van de put in zicht.<br />

Het Wereld Econ<strong>om</strong>isch Forum (WEF), dat vorig jaar een alarmerend rapport schreef over de<br />

<strong>water</strong>schaarste, waarschuwt dat de zeepbel op het punt staat te barsten. ‘In delen van China, het<br />

Midden-Oosten, in het zuidwesten van de Verenigde Staten en in India is het al zover’, stelt het<br />

WEF. Daar zakken de grond<strong>water</strong>tafels met meer dan een meter per jaar. Het vat raakt leeg. Ze-<br />

ventig van de grootste rivieren ter wereld - waaronder de Colorado, de Ganges, de Jordaan, de<br />

Nijl en Tigris en Eufraat - zitten aan de maximumgrens van wat ze kunnen leveren aan irrigatie-<br />

systemen en drink<strong>water</strong>reservoirs. <strong>De</strong> Chinese Gele Rivier rest maar 10 procent meer van haar<br />

natuurlijke stro<strong>om</strong>. 543 middelgrote en grote Chinese meren zijn verdwenen, uitgeput door irri-<br />

gatieprojecten. We kunnen een hele pagina vullen met andere voorbeelden.<br />

Opwarmertje<br />

<strong>De</strong> <strong>water</strong>crisis, hoewel sluipend en voor de meesten onder ons onmerkbaar, valt niet te onder-<br />

schatten, zegt het WEF. Waterschaarste zal de k<strong>om</strong>ende decennia een rem zetten op onze econo-<br />

mische groei. ‘We <strong>zullen</strong> <strong>sneller</strong> <strong>zonder</strong> <strong>water</strong> zitten dan <strong>zonder</strong> olie’, liet Peter Brabeck-Letma-<br />

the, voorzitter van de voedingsgroep Nestlé, zich ontvallen. In alle opzichten is dat erger. Olie is<br />

vervangbaar, <strong>water</strong> niet. Het geschetste toek<strong>om</strong>stbeeld oogt s<strong>om</strong>ber: hongersnood, ontwrichting<br />

van de wereldecon<strong>om</strong>ie, oorlogen <strong>om</strong> <strong>water</strong> en massale migratie <strong>zullen</strong> in een broeierige 21ste<br />

eeuw ons deel zijn. Daarmee vergeleken was de financiële crisis maar een opwarmertje.<br />

Loopt het dan echt zo een vaart? Misschien niet. Er is één geweldig voordeel aan <strong>water</strong>: <strong>water</strong> ge-<br />

raakt nooit echt op. Vandaag hebben we op onze planeet exact hetzelfde volume <strong>water</strong> als ten<br />

tijde van de dinosauriërs of Julius Caesar. Het <strong>water</strong> in het glas op mijn bureau stro<strong>om</strong>de door ri-<br />

vieren en lichamen, in een zich eindeloos hernieuwende cyclus van verdampen en weer neer-<br />

slaan.<br />

http://www.tijd.be/nieuws/archief/<strong>Oorlog</strong>_<strong>om</strong>-<strong>water</strong>--We_<strong>zullen</strong>_<strong>sneller</strong>_<strong>zonder</strong>_zitten_dan_<strong>zonder</strong>_olie--.8957835-1615.art<br />

4/09/10 15:04<br />

Pagina 1 van 4


<strong>De</strong> <strong>Tijd</strong>: <strong>Oorlog</strong> <strong>om</strong> <strong>water</strong> ‘We <strong>zullen</strong> <strong>sneller</strong> <strong>zonder</strong> zitten dan <strong>zonder</strong> olie’<br />

Alleen hebben we ons sinds de R<strong>om</strong>einen vermenigvuldigd van 400. 000 tot ongeveer 6,7 miljard<br />

wereldburgers, met 8 miljard in het vooruitzicht tegen 2025. Tussen 1900 en 2000 verviervou-<br />

digde de wereldbevolking, maar het <strong>water</strong>gebruik steeg met een factor negen. <strong>De</strong> wereldwijde<br />

voorraden raken veel <strong>sneller</strong> uitgeput dan ze zich kunnen herstellen. We hebben een eeuw lang<br />

grandioos boven onze ‘<strong>water</strong>stand’ geleefd. Daardoor wonen nu al 2,8 miljard mensen, of 44 pro-<br />

cent van de wereldbevolking, in gebieden met een grote <strong>water</strong>schaarste. Als we niets onderne-<br />

men, zijn dat er tegen 2025 3 à 4 miljard. 1,1 miljard heeft onvoldoende toegang tot drink<strong>water</strong>.<br />

We <strong>zullen</strong>, zo stellen <strong>water</strong>experts, binnenkort niet meer genoeg <strong>water</strong> hebben <strong>om</strong> alle dingen te<br />

doen die we vandaag gewoon zijn. Tenzij we de tering naar de nering zetten.<br />

misleidend<br />

Het is moeilijk te vatten dat de aarde, de blauwe planeet, kampt met <strong>water</strong>stress. Maar ons beeld<br />

van de aarde is misleidend. Slechts 2,5 procent van alle <strong>water</strong> op aarde is zoet <strong>water</strong> en dus bruik-<br />

baar voor de mens. Daarvan zit bijna 70 procent vast in ijskappen, gletsjers en de permafrost.<br />

Mens en dier kunnen dus maar teren op 0,75 procent van alle <strong>water</strong> op de planeet. Het gros daar-<br />

van is opgeslagen in ondergrondse <strong>water</strong>bekkens.<br />

<strong>De</strong> druk op die 0,75 procent is immens. Elke wereldburger heeft gemiddeld 7. 300 liter zoet <strong>water</strong><br />

per dag ter beschikking. Dat lijkt veel. Maar denk dan aan het volgende: een kilo rundvlees pro-<br />

duceren kost 15. 500 liter <strong>water</strong>. Een kilo kaas 5. 000 liter. Een katoenen T-shirt 2. 700 en een sim-<br />

pele kop koffie 140. 7. 300 liter is dus lang niet genoeg. Zeker niet als iedereen op de wereld mor-<br />

gen steak wil eten en broodjes kaas.<br />

<strong>De</strong> vraag is eigenlijk eenvoudig: is er genoeg <strong>water</strong> <strong>om</strong> voedsel te produceren voor een groeiende<br />

wereldbevolking gedurende de volgende vijftig jaar? Het antwoord is neen. Alle <strong>water</strong>experts zijn<br />

het daarover eens. Bijna 70 procent van het <strong>water</strong> dat wij gebruiken, gaat naar geïrrigeerde land-<br />

bouw. Die is dus het kwetsbaarst. Tegen 2025 - morgen dus - zou <strong>water</strong>schaarste de wereldwijde<br />

landbouwproductie met 30 procent doen krimpen, of het equivalent van al het graan dat geoogst<br />

wordt in India en de VS samen. In India is een vierde van de landbouwoogst in gevaar door uitge-<br />

putte grond<strong>water</strong>voorraden. Het land herbergt wel een zesde van de wereldbevolking.<br />

Ondertussen zal de vraag naar voedsel - vooral vlees - exponentieel stijgen, niet alleen door de<br />

bevolkingsaanwas maar vooral ook door de verhoging van de levensstandaard. Met 2 miljard<br />

mensen die op het punt staan de middenklasse binnen te treden, zal de vraag naar <strong>water</strong>intensie-<br />

ve landbouwproducten toenemen, ook al groeit de bevolking niet meer aan. Een typisch menu<br />

van vleeseters vereist 5. 400 liter <strong>water</strong> per dag, het dubbele als voor een vegetarisch equivalent.<br />

<strong>De</strong> VN-voedsel en landbouworganisatie FAO schat dat we <strong>om</strong> aan de vraag naar voedsel te vol-<br />

doen, dubbel zoveel voedsel - en dus <strong>water</strong>- nodig <strong>zullen</strong> hebben als vandaag. En dat is onmoge-<br />

lijk. Tenzij we nieuwe landbouwrevolutie ontketenen die het mogelijk maakt dubbel zoveel ge-<br />

wassen te kweken met veel minder <strong>water</strong>.<br />

Het gevolg? We kijken de k<strong>om</strong>ende decennia aan tegen hogere landbouwprijzen en meer voedsel-<br />

import. Het WEF schat dat over twintig jaar meer dan de helft van de wereldbevolking afhanke-<br />

lijk is van voedselinvoer. Je ziet daar<strong>om</strong> nu al hoe landen strategische posities innemen. Saudi-<br />

Arabië richtte in 2008 een fonds op <strong>om</strong> elders in de wereld landbouwgrond op te kopen, zoals in<br />

Pakistan en de Hoorn van Afrika. China doet hetzelfde in Zuid-Afrika. Straffer nog: het Zuid-Ko-<br />

reaanse bedrijf Daewoo Logistics ondernam pogingen <strong>om</strong> grote hoeveelheden land te leasen van<br />

de overheid in Madagaskar, <strong>om</strong> er voedsel te kweken voor Zuid-Korea. Het project werd afgebla-<br />

zen wegens grote controverse.<br />

Op zich opent de handel in voedsel wel perspectieven. <strong>De</strong> Nederlandse professor Arjen Hoekstra<br />

ontwikkelde in dat verband het concept ‘virtueel <strong>water</strong>’ of de hoeveelheid <strong>water</strong> die nodig is <strong>om</strong><br />

een goed of een dienst te produceren. Landen met een hoge <strong>water</strong>stress kunnen virtueel <strong>water</strong><br />

invoeren via ‘<strong>water</strong>rijke’ producten uit natte landen, wat veel goedkoper is dan echt <strong>water</strong> invoe-<br />

ren. Het bestuderen van de hoeveelheden <strong>water</strong> die op die manier binnenk<strong>om</strong>en en buitengaan,<br />

kan een totaal nieuw licht werpen op de reële <strong>water</strong>schaarste van een land. Jordanië importeert<br />

bijvoorbeeld 5 tot 7 miljard kubieke meter virtueel <strong>water</strong> per jaar, maar het haalt maar 1 miljard<br />

kubieke meter uit eigen <strong>water</strong>voorraden.<br />

<strong>De</strong> gevolgen van de <strong>water</strong>schaarste voor de landbouw <strong>zullen</strong> we allemaal voelen. Maar ondertus-<br />

sen groeit ook de wereldecon<strong>om</strong>ie, en haar dorst. Wereldwijd zou de vraag naar <strong>water</strong> door de in-<br />

dustrie met 80 procent stijgen tegen 2012. Het zal de <strong>water</strong>schaarste in de landbouw alleen maar<br />

groter maken. Voor beleidsmakers wordt het dansen op een slappe koord <strong>om</strong> al die conflicteren-<br />

de belangen te verzoenen.<br />

Vooral de snelgroeiende landen in Azië en het Midden-Oosten <strong>zullen</strong> steeds meer <strong>water</strong> in hun<br />

econ<strong>om</strong>ieën moeten p<strong>om</strong>pen, onder meer in de <strong>water</strong>verslindende energiesector. Watertekort en<br />

vervuild <strong>water</strong> <strong>zullen</strong> de Aziatische econ<strong>om</strong>ische groei doen stokken, voorspelt het WEF, en dat<br />

in de regio die verondersteld is de motor van de wereldecon<strong>om</strong>ie te worden.<br />

Water, ontwikkeling en econ<strong>om</strong>ische groei zijn niet meer los te koppelen van elkaar. Vervuiling,<br />

vooral van <strong>water</strong>, kost China nu al 8 tot 12 procent van zijn bruto binnenlands product (bbp). 440<br />

van de 669 Chinese steden kampen met een <strong>water</strong>tekort. Het blauwe goud wordt een toenemen-<br />

http://www.tijd.be/nieuws/archief/<strong>Oorlog</strong>_<strong>om</strong>-<strong>water</strong>--We_<strong>zullen</strong>_<strong>sneller</strong>_<strong>zonder</strong>_zitten_dan_<strong>zonder</strong>_olie--.8957835-1615.art<br />

4/09/10 15:04<br />

Pagina 2 van 4


<strong>De</strong> <strong>Tijd</strong>: <strong>Oorlog</strong> <strong>om</strong> <strong>water</strong> ‘We <strong>zullen</strong> <strong>sneller</strong> <strong>zonder</strong> zitten dan <strong>zonder</strong> olie’<br />

de bron van zorgen voor bedrijven in de energiesector, de mijnbouw, de voedingsindustrie en die<br />

van de halfgeleiders. Grote spelers als Nestlé en Coca-Cola zien daar de ernst al van in en sloten<br />

convenanten af voor een rationeler <strong>water</strong>gebruik. Nestlé bracht zijn <strong>water</strong>verbruik met een derde<br />

terug sinds 2000, hoewel het geproduceerde volume aan voeding en dranken met 60 procent is<br />

toegen<strong>om</strong>en.<br />

Water wordt stilaan een kostbaar econ<strong>om</strong>isch goed. En daar<strong>om</strong> ook een interessant item voor in-<br />

vesteerders. Goldman Sachs schat de wereldwijde markt voor <strong>water</strong>- en sanitaire infrastructuur<br />

op 400 miljard dollar (213 miljard euro). Er valt geld te verdienen met <strong>water</strong>. Veel geld. Het<br />

klinkt misschien niet sexy, maar de markt voor wc’s in ontwikkelingslanden heeft een waanzinnig<br />

potentieel. Maar ook afval<strong>water</strong>verwerking of ontzilting beloven sectoren van de toek<strong>om</strong>st te<br />

worden. Voor de ontziltingsindustrie circuleren prognoses van 20 procent groei per jaar.<br />

Zoals goedkope arbeidskrachten twintig jaar geleden, wordt de aanwezigheid van grondstoffen<br />

morgen een bepalend criterium <strong>om</strong> te beslissen in welke richting geldstr<strong>om</strong>en gaan. Landen met<br />

een goed <strong>water</strong>management worden aantrekkelijk voor investeerders. Omgekeerd trekken be-<br />

drijven die focussen op <strong>water</strong>technologie een wissel op de toek<strong>om</strong>st. Na de greentech k<strong>om</strong>t de<br />

bluetech. ‘Zero <strong>water</strong> use’ wordt overmorgen een gangbaar label, zoals ‘low carbon emission’ dat<br />

vandaag is.<br />

Waterfutures<br />

Wordt <strong>water</strong> de nieuwe olie? Een teken aan de wand is alvast dat <strong>water</strong>gerelateerde beleggingen<br />

aan belangstelling winnen. Financiële spelers zoals Merill Lynch wijzen erop dat <strong>water</strong> alles heeft<br />

van de ideale belegging: het is uniek, er is geen alternatief, de vraag stijgt zeker in de toek<strong>om</strong>st en<br />

de prijsvolatiliteit is laag. S<strong>om</strong>mige analisten verwachten dat <strong>water</strong>infrastructuurfondsen het de<br />

k<strong>om</strong>ende decennia beter <strong>zullen</strong> doen dan oliefondsen.<br />

Of <strong>water</strong> ooit een verhandelbare grondstof wordt, is nog de vraag. Vooralsnog bestaat er noch<br />

een handelsplatform noch een globale prijszetting voor. S<strong>om</strong>migen zien wel een toek<strong>om</strong>st in het<br />

verhandelen van <strong>water</strong>rechten, wat zou kunnen leiden tot een wereldwijde markt in <strong>water</strong>futu-<br />

res. In Australië bestaat zoiets bijvoorbeeld al.<br />

Het verhandelen van <strong>water</strong>rechten staat nog in zijn kinderschoenen, maar er zijn wel degelijk<br />

spelers op die markt. Er was het Canadese hefbo<strong>om</strong>fonds Sextant Capital Management, dat zo<br />

goed als alle aandelen bezat van twee Luxemburgse bedrijven die rechten hebben op IJslandse<br />

gletsjers. Het plan was het smelt<strong>water</strong> van die gletsjers op te vangen, te bottelen en te verschepen<br />

naar landen of bedrijven die ervoor willen betalen. Maar het fonds werd onder curatele geplaatst<br />

na verdenking van het opblazen van de returns.<br />

<strong>De</strong> beruchte Amerikaanse financier T Boone Pickens kocht de voorbije acht jaar dan weer voor<br />

100 miljoen dollar land en de bijbehorende <strong>water</strong>rechten in Texas, met de bedoeling die te verko-<br />

pen voor 165 miljoen dollar per jaar. Sinds Pickens begon met <strong>water</strong>rechten te verkopen, is de<br />

prijs voor <strong>water</strong> in de regio verdubbeld.<br />

Dat stemt tot nadenken. Als <strong>water</strong> een econ<strong>om</strong>isch en financieel product wordt, kan dat meer in-<br />

vesteringen aantrekken en meteen ook een efficiënter <strong>water</strong>gebruik in de hand werken. Maar dan<br />

borrelen ook ethische bezwaren op. Moet <strong>water</strong>, een basisrecht, geen publiek goed zijn? En heb-<br />

ben overheden wel de middelen <strong>om</strong> de nodige investeringen te doen? Water heeft ook vaak een<br />

heilige of mythische status. Het is de kern van alle leven. En daar<strong>om</strong> ook bij<strong>zonder</strong> moeilijk te<br />

managen.<br />

tijdb<strong>om</strong><br />

En toch zal het moeten. Want als de mens oorlogen heeft uitgevochten voor grond en olie, zou het<br />

verbazen mocht hij dat niet doen voor iets zo kostbaar en schaars als <strong>water</strong>. Politiek wetenschap-<br />

pers verwachten dat conflicten over <strong>water</strong> <strong>zullen</strong> toenemen. Naarmate het goedje schaarser<br />

wordt, zal de frictie toenemen.<br />

In Azië, het continent waar de druk op de <strong>water</strong>voorraden zowat het grootst is, is de spanning nu<br />

al <strong>om</strong> te snijden. India bijvoorbeeld is voor een derde van zijn drink<strong>water</strong> afhankelijk van rivie-<br />

ren die in China ontspringen, en die de Chinezen <strong>zonder</strong> enige vorm van overleg kanaliseren en<br />

indammen. In dat laatste zijn de Chinezen overigens bij<strong>zonder</strong> sterk. Ze verleggen <strong>water</strong> en stro-<br />

men zoals het hun uitk<strong>om</strong>t. Ze bouwen grootschalige aquaducten en dammen en tasten daarmee<br />

de hele <strong>water</strong>huishouding van de regio aan. <strong>De</strong> Mekong bijvoorbeeld, die van Tibet over China<br />

naar Myanmar, Laos, Thailand en Cambodja stro<strong>om</strong>t, is sinds kort een sterk verdunde stro<strong>om</strong> ge-<br />

worden. Nochtans zijn 60 miljoen mensen ervan afhankelijk voor hun ink<strong>om</strong>sten. <strong>De</strong> Aziatische<br />

buren beschuldigen China er nu van verantwoordelijk te zijn voor het verminderde <strong>water</strong>debiet<br />

door de bouw van drie dammen stro<strong>om</strong>opwaarts.<br />

Maar de Indiërs zijn evenmin te onderschatten. <strong>De</strong> zes hoofdrivieren van het Indusbekken stro-<br />

men op hun weg naar Pakistan en India door het door India gecontroleerde Kasjmir. Een verdrag<br />

uit 1960 verdeelt het <strong>water</strong> tussen de twee landen, waarbij India het <strong>water</strong> uit de drie oostelijke<br />

rivieren krijgt, en Pakistan dat van de drie westelijke. Maar onder dat verdrag tikt een tijdb<strong>om</strong>,<br />

http://www.tijd.be/nieuws/archief/<strong>Oorlog</strong>_<strong>om</strong>-<strong>water</strong>--We_<strong>zullen</strong>_<strong>sneller</strong>_<strong>zonder</strong>_zitten_dan_<strong>zonder</strong>_olie--.8957835-1615.art<br />

4/09/10 15:04<br />

Pagina 3 van 4


<strong>De</strong> <strong>Tijd</strong>: <strong>Oorlog</strong> <strong>om</strong> <strong>water</strong> ‘We <strong>zullen</strong> <strong>sneller</strong> <strong>zonder</strong> zitten dan <strong>zonder</strong> olie’<br />

schrijft de Canadese Gwynne Dyer in zijn boek ‘Climate Wars: The Fight for Survival as the<br />

World Overheats’. <strong>De</strong> Indiase rivieren bevatten slechts een vijfde van de hoeveelheid <strong>water</strong> in het<br />

systeem. Om dat aandeel op te trekken, stelden bemiddelaars van de Wereldbank voor dat India<br />

een vaste hoeveelheid <strong>water</strong> uit de Pakistaanse rivieren zou mogen trekken. Pakistan aanvaardde<br />

dat schoorvoetend, maar moet nu toezien hoe het aandeel van India relatief gezien steeds groter<br />

wordt naarmate de hoeveelheid <strong>water</strong> die door het Indusbekken stro<strong>om</strong>t, afneemt.<br />

Conflicten <strong>om</strong> <strong>water</strong> zijn van alle tijden. Het Pacific Institute in Californië lijstte alle <strong>water</strong>con-<br />

flicten op van 3000 voor Christus tot nu. 203 zijn het er, waarvan 61 in de afgelopen tien jaar.<br />

Brandhaarden liggen in Israël (Israël put de Jordaan zodanig uit dat er voor de Palestijnen op de<br />

Westelijke Jordaanoever slechts een klein stro<strong>om</strong>pje overblijft), in Mexico (waar Indianen in het<br />

noorden met uitsterven bedreigd zijn <strong>om</strong>dat hun rivieren worden leeggezogen door de katoenvel-<br />

den van Arizona en de zwembaden van Los Angeles), in Turkije, Irak en Syrië (de Turken contro-<br />

leren door grootschalige damprojecten rechtstreeks de <strong>water</strong>voorraad in de buurlanden) en Cen-<br />

traal-Azië (waar Oezbekistan dan weer gealarmeerd is door een stuwdamproject van Tadzjikis-<br />

tan).<br />

horror<br />

Maar zelfs <strong>zonder</strong> grote oorlogen zal <strong>water</strong> een bron van geopolitieke instabiliteit zijn. Mede<br />

door de klimaatverandering, die zal leiden tot meer <strong>water</strong>snood en meer droogte, <strong>zullen</strong> mensen<br />

massaal migreren naar gebieden waar wel ‘<strong>water</strong>veiligheid’ heerst. Het Intergovernmental Panel<br />

on Climate Change (IPCC) voorspelt 150 miljoen klimaatvluchtelingen tegen 2020. Het Interna-<br />

tionale Rode Kruis gaat ervan uit dat ze nu al met 25 tot 50 miljoen zijn. Ze vallen buiten de sta-<br />

tistieken, want het begrip klimaatvluchteling is in het internationaal recht vooralsnog onbe-<br />

staande.<br />

<strong>Oorlog</strong>, honger en een wereldecon<strong>om</strong>ie die door een gebrek aan <strong>water</strong> knarsend tot stilstand<br />

k<strong>om</strong>t. Het lijkt het scenario voor een horrorfilm. Maar het wordt bittere realiteit, waarschuwen<br />

experts. Helaas doen beleidsmakers weinig tot niets <strong>om</strong> het onheil af te wenden. Omdat <strong>water</strong>-<br />

schaarste een sluipende crisis is, die erg gefragmenteerd tot uiting k<strong>om</strong>t. ‘We hebben het geld, de<br />

technologie en de mogelijkheden <strong>om</strong> de <strong>water</strong>crisis aan te pakken’, stelt Kemal <strong>De</strong>rvis, bestuur-<br />

der bij het United Nations <strong>De</strong>velopment Programme (UNDP). ‘Maar wat ontbreekt, is een glo-<br />

baal plan en politieke wil <strong>om</strong> middelen te mobiliseren.’<br />

‘When it c<strong>om</strong>es to <strong>water</strong> and sanitation, the world suffers fr<strong>om</strong> a surplus of conference activity,<br />

and a deficit of action’, lazen we in 2006 al in het UNDP Human <strong>De</strong>velopment Report. Er wordt<br />

met andere woorden te veel vergaderd en te weinig gedaan. Dat kunnen de dames en heren be-<br />

leidsmakers en experts misschien even in het achterhoofd houden wanneer ze zich volgende<br />

week in Stockholm door een van de tientallen sessies van de World Water Week worstelen.<br />

Copyright © <strong>De</strong> <strong>Tijd</strong><br />

http://www.tijd.be/nieuws/archief/<strong>Oorlog</strong>_<strong>om</strong>-<strong>water</strong>--We_<strong>zullen</strong>_<strong>sneller</strong>_<strong>zonder</strong>_zitten_dan_<strong>zonder</strong>_olie--.8957835-1615.art<br />

4/09/10 15:04<br />

Pagina 4 van 4

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!