Op weg naar een meer diverse cultuurparticipatie in ... - Demos

4
MEER IN ONS
! © Brandpunt 23
Beeld u een wereld in met maar één taal, één manier van denken en één kunstdiscipline. U gaat er naar een
voorstelling van één artiest, met één toeschouwer. Het zou er behalve monotoon en saai, ook gewoon onleefbaar
zijn. Want culturele diversiteit maakt het leven boeiend en rijk. Door met anderen in wisselwerking te treden, leren
we ook onze eigen cultuur beter te appreciëren. We ontdekken dat die anderen niet zo exotisch zijn als we dachten
en dat hun afkomst niet zo veel verschilt van de onze. We kunnen ons trouwens ook afvragen of we die anderen
niet voor ons moeten innemen via de niet-anderen? Inclusiviteit heet zoiets. De Franse filosoof Michel Foucault
formuleerde het ooit als: vivre la proximité pour devenir citoyen du monde. Wie zichzelf een wereldburger wil
noemen, kan maar beter eerst zijn buren leren kennen, ongeacht hun afkomst, geslacht, sociale status, handicap
of leeftijd. Het vaak geciteerde plus est en vous kunnen we daarom parafraseren als plus est en nous. Er zit meer in
ons.
Multiculturalisme, interculturaliteit, diversiteit, inclusiviteit, toegankelijkheid, participatie: het zijn modewoorden
van de laatste decennia die een brede lading dekken. We vinden ze allemaal terug in de cultuursector, die vaak
de ambitie heeft er voor en door iedereen te zijn. De gemeenschapsvormende intenties komen al decennia terug,
alleen de accenten en de aanpak verschillen.
Vaak verzanden discussies over kansengroepen in emotionele debatten. Neem nu het interculturele vraagstuk. De
glasheldere en rationele analyses van professor Paul Scheffer 1 werden op een storm van emoties onthaald. Een
overheid heeft er dus alle belang bij haar doelgroepenbeleid zo veel mogelijk te realiseren door een moedig maar
helder en rationeel discours.
Deze beleidsnota is daar in geslaagd. Hij vertrekt vanuit een grondig onderzoek, want meten is weten. Participatie
wordt behandeld in de nuchtere marketingtermen van segmentatie en marketingmix. Zo worden kansengroepen
een intern publiek voor de culturele wereld, naar analogie van het begrip ‘interne cliënt’ waarmee we ze meteen
in het centrum van de aanbodszijde (want intern) én van de afnemerszijde (want publiek) plaatsen. De lijst
met goede praktijkvoorbeelden biedt een indrukwekkende eyeopener voor wie nog niet weet wat en wie er in
Antwerpen leeft. Het is de taak van ons allemaal om deze rolmodellen mee te communiceren en ze de aandacht
te geven die ze verdienen. De aanbevelingen voor het beleid zijn even noodzakelijk als concreet, realistisch en
meetbaar. Ze zijn ook ter harte te nemen want de baseline ’t Stad is van iedereen mag nooit als een vaststelling
klinken. Het is en blijft een ambitie.
Philip Heylen
schepen voor cultuur, toerisme, monumentenzorg en erediensten
1 In oktober 2007 verscheen van Scheffers hand Het land van aankomst (Bezige Bij): een breed opgezette zoektocht naar wat zich afspeelt
onder de oppervlakte van de multiculturele samenleving. Uitgangspunt van het boek was een analyse maken van immigratie in Nederland.
Het boek was meteen onderwerp van discussie. Zo verweet historicus Maarten van Rossem de auteur een clichématige en starre visie op de
islamitische cultuur.