2006 april - Sociëteit der Afrikaanse Missiën

42e JAARGANG – NUMMER 138 – APRIL 2006
www.sma-nederland.nl
CONTACTBLAD VAN DE SOCIËTEIT VOOR AFRIKAANSE MISSIËN
Minister Van Aardenne
heropende Afrikacentrum

Van de redactie
Het kwam aanvankelijk nog maar aarzelend en aftastend
op gang. Maar uiteindelijk heeft het lenteseizoen
dan toch zijn intrede gedaan! Eind maart begon het
nieuwe leven langzaam te ontluiken en kregen bomen
bladeren terug, lieten planten hun bloementooi weer zien
en lieten de dagen weer wat langer het zonlicht toe. Zelf
tastten we eerst nog voorzichtig af: Was het wel weer om
naar buiten te gaan? Maar uiteindelijk zijn we erop
uitgetrokken om samen te genieten van een mooie
wandeling of een welverdiende vakantie! Dat voorjaarsgevoel:
van het nieuwe leven genieten en dat met elkaar
te kunnen delen. Is dat niet wat ons - die de boodschap
van Pasen, van de verrezen Heer, serieus willen beleven - allemaal bezig houdt? Pasen is niet
alleen een uitnodiging om nieuw leven te ontvangen maar ook om nieuw leven te delen. Delen
met elkaar en geven om elkaar!
Dat heb ik onlangs maar al te zeer ervaren bij mijn bezoek aan onze missionarissen in Ghana
en Liberia. De energie die zij aan de dag leggen. De inzet en het enthousiasme waarmee zij aan
hun missionaire taak invulling willen geven! Het was voor mij allemaal zeer bemoedigend. En
nooit een woord van klagen over moeilijke leefomstandigheden of gemis aan comfort. Men heeft
deze taak op zich genomen en wil die ook tot leven brengen. Om iets van glans en blijdschap te
kunnen geven aan en delen met het leven van anderen. Het deed me goed om te ervaren dat zij
altijd weer opnieuw eraan werken om bij ieder mensenleven waar zij binnen treden, een nieuw
leven van proberen te maken. Nieuwe kansen, nieuwe aanknopingspunten, nieuwe stappen op
weg naar het levensgeluk van elkaar! Ik ben er zeker van dat niemand van u teleur gesteld zult
zijn in wat zij daar als priester- en lekenmissionarissen namens ons allen doen, geïnspireerd
door de oproep van het evangelie!
Niet alleen is de S.M.A. op het Afrikaanse continent in beweging: ook bij de S.M.A. in Nederland
zijn er tekenen van nieuw leven. Zoals bij onze communiteit in Amsterdam, waar met veel
goede moed geprobeerd wordt om zich aan te sluiten en één te voelen met het pastorale leven in
de stad. Niet altijd zonder moeilijkheden. Maar wel met doorzettingsvermogen om nieuwe
wegen te vinden om onze Afrikaanse gemeenschap daar op weg te helpen om elkaar te
ontmoeten. En ook in het Missiehuis in Cadier en Keer zijn de activiteiten niet van de lucht.
Een nieuwe cursus voor onze toekomstige lekenmissionarissen is pas weer begonnen. Het
museum is met een grootse viering heropend. Onze jaarlijkse mei gebedsactie is weer van start
gegaan. De S.M.A.-bedevaarten naar Polen en Frankrijk voor dit jaar zijn al weer in volle
voorbereiding. En ook de vieringen en herdenkingen van de 150ste verjaardag van de S.M.A.
willen wij niet zonder aandacht laten verlopen! Waarbij wij niet alleen het goede werk van het
verleden met waardering willen vieren. Maar vooral willen wij benadrukken dat ook vandaag
missie nog steeds toekomstgericht dient te zijn. Wij willen blijven werken voor betere levensomstandigheden
en een zonnige toekomst voor iedereen. Daar ligt onze evangelische oproep, dat is
onze missie. Door uw gebed, uw inzet en uw bijdrage geeft u met een ruim hart deze oproep een
goede kans van slagen! Daar zijn wij u dankbaar voor. En meer nog: hen voor wie al uw
bijdragen bedoeld zijn, met wie u iets van uw eigen levensvreugde wilt delen.
De S.M.A. wenst u voor de komende maanden veel zomergenoegen toe.
A. J. Pijpers, S.M.A.
Provinciaal Overste.
2 APRIL 2006
COLOFON
OK - Onze Krant
Contactblad van de Sociëteit voor Afrikaanse
Missiën in Nederland
42e Jaargang, Nr. 138, april 2006
OK verschijnt driemaal per jaar en is gratis voor
alle leden, vrienden, bekenden en weldoeners van
de S.M.A.
OK op internet:
www.sma-nederland.nl
Redactieraad:
Matheu Bemelmans (hoofdredacteur), Jan Maenen,
Oleg Maloman, Ton Storcken S.M.A., Jos Pijpers
S.M.A., Jo Demarteau en Armand Villevoije
Redactie-adres:
Godfried Bomansstraat 45
6372 KR Landgraaf
Telefoon: 06 - 21503933
Telefax: 045 - 5690531
e-mail: m.bemelmans@home.nl
Foto’s: Afrikacentrum, Matheu Bemelmans,
Jean-Pierre Geusens, Emile Ramakers,
S.M.A.-archief en anderen
Omslagfoto: Minister Van Aardenne in het
Afrikacentrum (Foto: J.P. Geusens)
Lay-out en druk:
Drukkerij Hub Tonnaer, Kelpen-Oler
Abonnement:
Een gratis abonnement op OK kan ingaan op elk
gewenst moment. Aanmelden kan door een briefje
te sturen naar:
S.M.A.
Abonnementafdeling ‘Onze Krant’
Antwoordnr. 50101
6267 XV Cadier en Keer
Een postzegel is niet nodig.
Een vrijwillige bijdrage als tegemoetkoming in de
druk- en verzendkosten van OK is van harte
welkom. U kunt een bijdrage overmaken op
rekeningnummer: 13.18.35.157 ten name van Soc.
Afrikaanse Missiën, Rabobank Cadier en Keer,
onder vermelding van: “Onze Krant”.
ADRESSEN S.M.A.
S.M.A. Provinciaal Pater Jos Pijpers
Postbus 9, 6860 AA Oosterbeek
Pietersbergseweg 38, 6862 BV Oosterbeek
Tel.: 026-3333 900 - fax: 026 334 0001
of: SMA Missiehuis, Rijksweg 15,
6267 AC Cadier en Keer
Tel: 043-407 7388 / 043-407 7373,
Fax 043-407 7374 Mobil: 06 2030 2200
Email: provsup@sma-nederland.nl
S.M.A. Prokuur: Postbus 9, 6860 AA Oosterbeek
Bezoekadres: Pietersbergseweg 38,
6862 BV Oosterbeek
Tel. : 026-333 3900 - Fax. : 026-334 0001
Email: prokuur.sma@planet.nl
S.M.A. Missiehuis / Afrikacentrum / Vormingshuis
Rijksweg 15, 6267 AC Cadier en Keer
Postbus 49, 6267 ZG Cadier en Keer
Telefoon: 043-407 7373 - Fax. : 043-407 7374
Telefoon: Afrikacentrum / Museum /
Bibliotheek: 043-407 7383
Telefoon CMPA, Yvonne Bles, 043-407 7381
Telefoon Overste Missiehuis, 043 407 7371
SMA Missiehuis email: missieh@sma-nederland.nl
Afrikacentrum/museum email:
museum@afrikacentrum.nl
SMA Vormingshuis email: cmpa@sma-nederland.nl
S.M.A. Afrika Huis / All Saints Church
Pastoraat Afrikanen, Van Ostadestraat 270
1073 TV Amsterdam.
Telefoon: 020-6734828 / Fax.020-6648506
e-mail: smaafricahouse@hotmail.com
Website: www.sma-nederland.nl

,,Natuurlijk maken we ons zorgen
over de conflicten in Afrika, over
AIDS en over het halen van de
millenniumdoelen. Maar er komt
ook goed nieuws uit Afrika. Het is
belangrijk dat mensen in Nederland
én de rest van de wereld zich bewust
zijn dat Afrika geen verloren
continent is. Er is hoop voor Afrika!’’
Die optimistische woorden sprak
minister Agnes van Aardenne van
Ontwikkelingssamenwerking vrijdag
24 maart bij de opening van het
vernieuwde Afrikacentrum in
Cadier en Keer. Volgens de minister
is er in Ghana, Oeganda, Zambia en
Mozambique al jaren sprake van
een constante economische groei.
,,Maar liefst 15 landen in het
midden van Afrika groeien harder
dan vijf procent per jaar,’’ aldus de
minister. ,,Daar kunnen we in
Nederland best tevreden mee zijn!
Of denk eens aan de sport: hoeveel
voetballers of marathonlopers van
grote klasse komen er niet uit
Afrika?’’
Ook de Nederlandse ontwikkelingsinspanningen
dragen volgens Van
Aardenne bij aan het goede nieuws
uit Afrika. ,,Maar helaas geldt al te
vaak dat goed nieuws geen nieuws
is. Dat is jammer, want Nederland
heeft zich met succes ingezet om
bijvoorbeeld de onderwijsparticipatie
in Burkina Faso te verbeteren.
En in Ghana, waar Nederland de
grootste bilaterale donor in de
milieusector is, profiteren 1,5
miljoen inwoners van de verbeterde
stedelijke drinkwatervoorziening
dankzij de aanleg van drinkwaterleidingen
en zuiveringsinstallaties.’’
De minister prees vervolgens het
Afrikacentrum voor de wijze
APRIL 2006
Minister Agnes
van Aardenne
opende
vernieuwd
Afrikacentrum
‘Goed nieuws uit Afrika’
waarop het museum juist wél de
positieve kanten van Afrika onder
de aandacht wil brengen. ,,Het Afrikacentrum
helpt kinderen te laten
zien dat zij iets voor anderen
kunnen doen; dat zij een verschil
kunnen maken; dat zij ook wereldbewoners
zijn,’’ aldus minister Van
Aardenne. Zij verwees in dat
verband ook nog even naar pater
Van Trigt S.M.A. die in 1959 aan de
wieg van het museum stond en
volgens haar ook bezoekers wilde
betrekken bij de maatschappij hier
én in Afrika.
De minister opende vervolgens het
museum door via de nieuwe ingang
van het museum - een nagebouwde
vliegtuigromp - letterlijk het dagelijks
leven in Ghana binnen te
stappen. Bij de opening waren nog
tientallen andere hoogwaardigheidsbekleders
aanwezig, onder wie
gouverneur Leon Frissen, de
commissaris van de koningin in
Limburg en diverse kamerleden,
lokale politici en leden van de S.M.A.
3

De Vlaming laat zich niet gek
maken. Terwijl er nog veel werk te
verzetten is voor de opening die
binnen enkele dagen gepland staat,
neemt hij rustig de tijd voor een
uitgebreide toelichting op de nieuwe
opzet van het Afrikacentrum, die hij
samen met een collega gemaakt
heeft. De afgelopen 15 jaar heeft
Milissen al meer dan 75 musea ingericht
en het was altijd last minutewerk.
,,Maar dit is wel een groot
project,’’ geeft hij toe.
Op verzoek van het Afrikacentrum
hebben Millissen en zijn collega’s de
begane grond van het museum hele-
4 APRIL 2006
A F R I K A C E N T R U M
maal heringericht. De oude tentoonstelling
stond al enkele jaren en was
aan vervanging toe. ,,De opdracht
luidde: het dagelijks leven in een
stad en op het platteland in Ghana
laten zien met zoveel mogelijk interactieve
elementen,’’ omschrijft
Millissen het basisidee achter de
nieuwe opzet. ,,In de meeste musea
kun je aan het begin al zien welke
vitrines er allemaal volgen. Wij laten
de mensen eerst aankomen in een
ruimte om te acclimatiseren en
leiden hen dan langzaam door een
nagebouwde stad heen.’’
Dat acclimatiseren bedoelt Milissen
overigens letterlijk. De bezoeker
a
t u e e
Ghanese sfeer proeven
in vernieuwd Afrikacentrum
door Matheu Bemelmans
Vier dagen vóór de officiële opening is het nog een rommeltje in het
vernieuwde Afrikacentrum in Cadier en Keer. Bij de entree staan grote ruiten
te wachten om in een kozijn geplaatst te worden. In de koffiebar is het stoffig
en tussen de tentoonstellingspanelen wordt nog druk geboord en geschroefd.
Op veel plaatsen ontbreken de tekstbordjes nog en tegen diverse wanden
moeten nog foto’s komen. Industrieel vormgever Mark Milissen uit
Maasmechelen loopt relaxed door het museum-in-aanbouw rond. ,,Nog veel
werk? We zijn nog nooit zó vroeg klaar geweest.’’
c
l
komt het museum binnen via een
vliegtuiggang. Deze eindigt in de
‘aankomsthal’ van een vliegveld in
Afrika. Tegen de wanden van een
ronde ruimte worden films over het
leven in Ghana getoond. De lucht in
die ruimte is warm om de bezoeker
aan het klimaat te laten wennen en
de makers hebben ook geprobeerd
de geuren van Afrika na te bootsen.
Aan de ander kant van de klimaatruimte
belandt de bezoeker in een
winkelstraat in een willekeurige
Ghanese stad.
,,Door op deze manier de sfeer van
Arfrika na te bootsen, proberen we
het publiek langzaam het continent
binnen te loodsen. We hebben
geprobeerd zo sober mogelijk met
materialen om te springen. Zeker de
buitenkant van de huisjes zien niet
letterlijk uit zoals de huizen in
Afrika, maar dat gaat ook niet. Dat
is veel te bewerkelijk. Waar het om
gaat is dat we de sfeer van Afrika
oproepen. Het interieur hebben we
wel zo natuurgetrouw mogelijk
proberen na te bootsen.’’
Zelf is Millissen nooit in Afrika
geweest. ,,En misschien is dat maar
goed ook,’’ merkt hij peinzend op.
,,Wij zijn neutraal aan het plan
begonnen. Iemand die de echte
temperatuur van Afrika kent, vindt
misschien dat ons hete luchtkanon

veel te warme lucht de ruimte
inblaast. Maar daar gaat het niet
om. Wij willen mensen laten
ervaren wat hitte in Afrika betekent.
Dat hoeft niet exact te kloppen. Als
mijn collega en ik een museum
inrichten proberen we dat op een
artistieke wijze te doen. Onze installaties
zijn bedoeld als kunst, maar
hebben tegelijk een functie in het
museum.’’
Dat de nieuwe inrichting van het
museum geraffineerd in elkaar zit,
blijkt wel als Millissen vertelt dat
alle afmetingen een veelvoud van
20 zijn. ,,Dat hebben we gedaan om
eenheid te creëren. Je ziet het niet
meteen als je binnenkomt, maar je
voelt dat de ruimte een eenheid
vormt.’’ Een moeilijkheid bij de
inrichting was volgens Milissen de
beperkte ruimte van de expositiezaal.
,,De skyline van de stad
hebben we niet kunnen weergeven,
want daar is de ruimte niet hoog
genoeg voor. Ook de weidsheid van
Afrika hebben we niet kunnen weergeven.
Dat is jammer, want dat is nu
net kenmerkend voor Afrika.
We hadden dat willen oplossen door
landschappen op de ramen te
projecteren, waardoor je de tegenstelling
tussen het Afrikaanse land
en het Limburgse heuvelland daarachter
door elkaar zou kunnen
zien.’’
Uiteindelijk hebben de makers er
toch voor gekozen om de ramen te
verduisteren, omdat ze de bezoekers
ook graag Afrika bij nacht willen
laten ervaren. ,,In een cyclus van 20
minuten gaat het licht langzaam aan
en uit, zodat de bezoekers ook de
overgang van dag naar nacht
meemaken. Daarvoor moesten we
helaas alle buitenlicht weren.’’
Kun je nu stellen dat een bezoeker
die een rondje door het museum
heeft gemaakt een ‘dagje Ghana’
heeft gedaan? Milissen: ,,Dat zou ik
niet durven zeggen. Je hebt kennis
gemaakt met Ghana. Je hebt via een
kleurrijke, interactieve speurtocht
enkele facetten van Afrika leren
kennen. Ik hoop dat dit mensen
prikkelt om meer over Afrika te
willen weten.’’
APRIL 2006
Het kleurrijke wordt vooral gekenmerkt
door een marktkraam met
vele soorten vruchten en groenten,
maar door ook een winkel met
stoffen in allerlei bonte kleuren.
Kinderen kunnen aan het begin van
de rondgang een personage kiezen
die hen door het museum loodst. Bij
de verschillende huisjes zijn kastjes
die ze open mogen maken. Overal
wordt een deel van het verhaal
verteld. Zo zijn er vier routes
uitgezet.
Via de winkelstraat en de markt
belandt de bezoeker op het platteland,
waar in een ronde hut groepen
uitleg kunnen krijgen over het leven
in een dorp. Kijkkastjes bieden zicht
op het oerwoud en het natuurschoon.
Het meest favoriete plekje
van Milissen is echter de schoolklas
die in een hoek is opgesteld. ,,Voor
mij heeft deze hoek de juiste balans
tussen abstractie en realiteit. Je zit in
een ouderwetse schoolbank, maar
hebt via spiegels direct zicht op de
rest van het dorp en de natuur
eromheen.’’
Via een hoek ‘religies in Afrika’ en
enkele handwerkplaatsen, komt de
bezoeker aan het einde van de rondgang.
In de autowerkplaats
herkennen trouwe bezoekers het
opengewerkte volkswagenbusje dat
ook al in de oude tentoonstelling
stond.
Wat ontbreekt in de expositie is de
problematische kant van Afrika.
Geen beelden over oorlogen,
hongesnoden of gezondheidsproblemen.
Milissen: ,,Er is een apotheek
waarin de aidsproblmatiek wel
degelijk aan de orde wordt gesteld.
Maar het is juist dat het Afrikacentrum
er bewust voor gekozen heeft
om niet de bekende vooroordelen te
bevestigen, maar ook het ándere
Afrika te laten zien. Vandaar dat er
ook een internetcafé en een pinautomaat
te zien zijn.’’
5

Burgemeester H. van Beers van Margraten feliciteert provinciaal Jos Pijpers S.M.A.
Minister Agnes
van Aardenne
(midden) in de
nieuwe vliegtuiggang
van het museum
Buutereedner (tonprater) Gilbert Petit trad op als ’allochtoon’
6 APRIL 2006
Afrikacentrum
feestelijk

op 24 maart
heropend
Natuurlijk was er ook
Afrikaanse muziek
APRIL 2006
Foto’s: Jean-Pierre Geusens
In het museum is ook aandacht voor verschillende religies in Afrika
De minister, Commissaris der Koningin L. Frissen
en CDA-Tweede Kamerlid G. Koopman
De minister bekijkt met directeur
J. Demarteau het vernieuwde museum
7

S.M.A-Missieprojecten
Onderwijsproject
in Babaso
In Babaso in het bisdom Konongo-
Mampong werken S.M.A.-lekenmissionarissen
Wim Kroeze en Wilma
Rozenga onder ander aan de verbetering
van het onderwijs. Wim heeft
zich toegelegd op het oprichten van
scholen in de dorpjes in de wijde
omtrek van Babaso. Deze scholen
bieden goed onderwijs en zijn ook
gevestigd in mooie gebouwen, waardoor
het voor kinderen uit de regio
aantrekkelijk is om er naartoe te
komen. Inmiddels zijn er al zo’n 15
scholen opgericht. Meestal bestaat
zo´n school uit drie klaslokalen, die
ruimte bieden aan 30 tot 50
kinderen. Twee klassen per lokaal.
De gebouwen worden onder meer
meegefinancierd uit bijdragen van
diverse sponsoren uit Nederland.
Onder andere het missiebureau van
het bisdom Roermond. Om die
Bisschop Wiertz bezocht in januari enkele scholen in Babaso.
8 APRIL 2006
door Matheu Bemelmans en Jos Pijpers
Op diverse plekken in Ghana
werken S.M.A.-missionarissen
samen met de lokale bevolking
aan de ontwikkeling én
evangelisatie van het land.
Korte berichten van een aantal
S.M.A.-missieprojecten
reden bezocht bisschop Wiertz afgelopen
januari Wim en Wilma
Kroeze in Babaso en bekeek hij
enkele scholen. Bij het oprichten
van scholen hoort ook het
aantrekken van kundige onderwijzers.
De S.M.A. levert op deze wijze
een belangrijke bijdrage aan de
ontwikkeling van de regio.
Eco-office
Cape Coast
In Cape Coast heeft Rob Clobus
S.M.A. jaren geleden al een Eco-
Office opgezet. Dit bureau wil
mensen in Ghana bewust maken dat
een verantwoord gebruik van het
land en milieu van levensbelang zijn
voor de toekomst. Het project is
opgezet met hulp van Cordaid en
Misereor. Het Eco-Office geeft in
het hele land voorlichting en
cursussen over een verantwoord
gebruik van grond en grondstoffen.
De ervaringen zijn positief. Sommige
deelnemers beginnen sceptisch aan
een cursus, maar worden gaandeweg
steeds enthousiaster voor de
boodschap van het Eco-Office. Rob
Clobus doet dit werk duidelijk
vanuit een religieuze en missionaire
inspiratie: zorg voor de schepping
en een goed rentmeesterschap. Op
het Eco-Officie werken zes mensen.
Clobus trekt zich overigens volgend
jaar terug uit het project en bekeken
moet nog worden hoet het kan
worden voortgezet.
Piet Wenders
verlaat kippenfarm
Pater Piet Wenders S.M.A. komt
dit voorjaar voorgoed terug naar
huis. Na een eerder verblijf in
Ghana werkte hij diverse jaren als
pastoor in Nederland. Na zijn
emeritaat besloot hij weer vijf jaar
naar Ghana te gaan. Hij werkte
onder meer op landbouwprojecten
en een kippenfarm in
Wurupong. De vijf jaar zijn nu
om en Wenders keert terug naar
Nederland en gaat in het Missiehuis
in Cadier en Keer wonen.

Wederopbouw Liberia
Lekenmissionaris Liesbeth Glas
werkt sinds enkele maanden in
Liberia. Dit land klimt na een
burgeroorlog uit een diep dal. Uitgebrande
huizen en gevels met kogelgaten
zijn getuigen van wat zich hier
nog niet zo lang geleden heeft afgespeeld.
Glas werkt in Monrovia en Tubmanburg
dat ook wel Bomihill wordt
genoemd. Aartsbisschop Michael
Francis van Monrovia heeft een
belangrijke rol gespeeld in de
totstandkoming van de vrede. Hij
wordt door de nieuwe president ‘het
geweten van de natie’ genoemd,
vanwege zijn moedige optreden. De
bisschop is momenteel echter
Bijzondere winkel
‘New Look’
Pater Jef Cramers S.M.A. is
binnen de sociëiteit al jaren
bekend vanwege zijn enorme brillenproject.
Hij woont sinds 1969
in Dzelukofe-Keta in de Voltaregion
en verstrekt daar - onder
andere via acties in Nederland -
oude brillen en stelt die ter
beschikking aan Ghanezen met
oogproblemen. Cramers heeft
zich hier op toegelegd en in de
loop der jaren een enorme voorraad
brillen aangelegd. De
monturen en glazen zijn opgeslagen
in diverse containers.
Inmiddels heeft hij ook de
beschikking over enkele klaslokalen.
Wederopbouwproject in Tubmanburg
ernstig ziek. Liesbeth Glas is een
aantal Liberianen vanuit het vluchtelingenkamp
Buduburam in Ghana
gevolgd naar Liberia.
In Tubmanburg werkt ze aan een
project waaraan ook Engelse
S.M.A.-missionarissen zijn
verbonden. Zij vangen onder
andere kinderen op die in de oorlog
als kindsoldaat werden ingezet en
nu trainingen volgen om van hun
trauma’s af te komen en een
normaal leven op te bouwen. Aan
het project is ook een kliniek
verbonden en een technische
school.
Ook zijn er plannen om een modelboerderij
te beginnen.
Gehandicaptenopvang
in Nkoranza
De Hand in hand PCC Community
in Nkorzanza in het bisdom Sunyani
is een opvanghuis voor geestelijk en
lichamelijk gehandicapte kinderen.
Er wonen ongeveer 60 kinderen in
een ruime en prettige omgeving. Tot
de staf van de instelling behoren
onder meer de Nederlandse arts en
oprichter Ineke Bosman, haar man
en pater Pieter Bootsma S.M.A.
Ook werken er tijdelijk enkele
Nederlandse meisjes als verzorgster.
Ondanks zijn hoge leeftijd (80 jaar)
voelt pater Bootsma zich helemaal
op zijn plek in Nkoranza en wil hij
er ook graag blijven. Naar eigen
APRIL 2006
Vluchtelingenkamp
Buduburam
In het vluchtelingenkamp Buduburam
in het bisdom Cape Coast
werkt sinds vorig jaar de lekenmissionaris
Joke van Rossum. In het
kamp wonen hoofdzakelijk Liberianen
die vanwege de burgeroorlog
in hun eigen land gevlucht zijn. Nu
de oorlog voorbij is, worden
projecten opgezet om de vluchtelingen
goed opgeleid terug te laten
keren naar Liberia. Joke begeleidt
onder andere groepen leerlingen in
een technische school. Ze leren daar
diverse vakken om - als ze eenmaal
terug zijn in Liberia - te kunnen
meewerken aan de opbouw van hun
land. Joke van Rossum laat weten
dat ze het goed naar haar zin heeft
in het kamp, al wordt ze wel regelmatig
geconfronteerd met gewelddadigheden
en emotionele taferelen.
Er is ook al een keer bij haar ingebroken.
Soms kan er een grimmige
sfeer heersen tussen de autochtone
Ghanezen en de Liberiaanse vluchtelingen.
zeggen voelt hij zich door de ‘abandoned
children’ op deze weg gezet.
De gehandicaptenzorg is in Afrika
niet altijd goed georganiseerd. De
ouders en overige familie trekken
zich doorgaans niet veel van hun
gehandicapte kind aan. In de Hand
in Hand Community worden ze liefdevol
opgenomen.
Bij gelegenheid van de 80e verjaardag van
Pieter Bootsma werd een plaquette onthuld.
9

door Jan van Brakel
De Sociëteit voor Afrikaanse Missiën viert deze
zomer haar 150-jarig bestaan. Op 8 december 1856
begon stichter mgr Melchior de Marion Brésillac
samen met twee medepriesters en drie aspirantleden
in Lyon aan zijn avontuur. Anderhalve eeuw later is
stichting uitgegroeid tot een sociëiteit (géén
congregatie) met meer dan 1000 leden, verspreid over
28 Landen.
Franse missiebisschop stichtte 150 jaar geleden S.M.A.
Melchior de Brésillac wilde
heel graag missionaris zijn
Mgr. Melchior de Marion Brésillac
werd in 1813 geboren in Castelnaudary
in het bisdom Carcassone in
het zuiden van Frankrijk. Hij was
van adellijke afkomst en de oudste
van vijf kinderen. Zijn vader had al
zorgelijke tijden meegemaakt en
veel geleden tijdens de Franse revolutie.
Met zijn drie broers moest hij
vluchten tijdens het zogeheten
‘Schrikbewind’ (La terreur). Eén van
hen werd gevangen genomen en op
18-jarige leeftijd in ‘s-Hertogenbosch
doodgeschoten.
Melchior heeft later veel geschreven
en dagboeken bijgehouden, maar
heel weinig over zijn jeugd. Wat hij
erover schreef was niet erg vrolijk.
Hij schreef dat hij verschillende
pijnlijke herinneringen aan die
periode heeft overgehouden. Zou
het kunnen zijn dat hij zinspeelde
op het verlies van hun huis en
goederen als gevolg van de revo-
10 APRIL 2006
lutie, zodat zijn vader een administratieve
baan had moeten
aannemen?
Vader Gaston de Marion Brésillac
had voor zijn zoons een militaire
carrière in gedachten. Melchiors
broer Jules is dit ook geworden.
Helaas stierf deze veelbelovende
marineofficier op jonge leeftijd vrij
plotseling te Algiers. Melchior wilde
priester worden en ging naar het
seminarie te Carcassone. Hij werd
in 1838 gewijd en tot kapelaan
benoemd. Spoedig groeide zijn
overtuiging dat hij zich moest gaan
inzetten voor de buitenlandse
missie. Hij sloot zich aan bij de
“Missions Etrangères de Paris” en
werd, na een jaar voorbereiding,
benoemd voor de missie van India.
Hij vertrok in april 1842 per boot
uit Frankrijk en kwam in juli aan in
Pondicherry (Tamil Nadu) in India.
Na een inloopperiode van een half
jaar om taal en gewoonten te bestu-
deren, werd hij benoemd voor de
missie van Salem, daarna tot overste
van het kleinseminarie te Pondicherry
en, in 1846, op de zeer jonge
leeftijd van 32 jaar, tot bisschop
voor het nieuw opgerichte missiegebied
van Coimbatore.
Zijn missionaire arbeid als priester
en bisschop kent twee opmerkelijke
aandachtsvelden.
Op de eerste plaats zijn aandacht en
inzet voor de vorming van een
eigen inlandse Indiase geestelijkheid
en op de tweede plaats het
probleem met het kastesysteem en
zijn bezorgdheid om de interpretatie
van de richtlijnen voor het omgaan
met de Malabaarse Riten.
Vanaf het begin was de opleiding
van inlandse geestelijken een prioriteit
voor De Brésillac. Zijn
dagboeken en aantekeningen staan
vol bemerkingen hierover. Hij hield

van India, maar zijn missie kon
slechts slagen met een eigen
inlandse geestelijkheid en hiërarchie.
Zijn inzet hiervoor leidde ook
tot zijn benoeming als overste van
het seminarie op zeer jonge leeftijd.
Het probleem van het kastesysteem
en aanpassing aan de Indiase
levensstijl in het algemeen was
oorzaak van grote verdeeldheid
onder de missionarissen. Melchior
wilde grotere helderheid voor de
pastorale praktijk. De interpretatie
van de pauselijke richtlijnen liet veel
te wensen over en zijn fijngevoelig
geweten had hiermee geen rust. Na
lange maanden van besluiteloosheid
en onzekerheid noteerde hij in zijn
dagboek: “Door officieel afstand te
doen volg ik, naar mijn overtuiging,
de opdracht van mijn geweten....
Neen, het is geen lafheid....dat me
afstand doet nemen van mijn vicariaat.”
Hij zou naar Rome gaan om
daar de zaak nog eens voor te
leggen. Het deed hem wel pijn: op
zo’n jeugdige leeftijd en met onvervulde
idealen te moeten breken met
de mensen, van wie hij zo hield.
Mgr. de Brésillac verliet India in het
begin van 1854, op weg naar Rome,
ontgoocheld en teleurgesteld.
Rome luisterde aandachtig. Doch
Rome ging ook toen niet over één
nacht ijs! Deze eeuwenoude
complexe problematiek van kaste
en riten diende een voorzichtige en
soms wat pragmatische aanpak. De
kardinaalprefect liet Mgr. De
Brésillac eerst alles verwoorden in
een rapport. Het werd wachten,
enkele audiënties bij de paus en
opnieuw wachten. “Het is duidelijk
dat de verantwoordelijken van de
Propaganda (het pauselijk ministerie
dat over de missie gaat, red.) deze
moeilijke, gecompliceerde, delicate
en gevaarlijke zaak niet willen
aanpakken,” noteerde De Brésillac
in zijn dagboek. Had Rome maar
‘ja’ of ‘neen’ gezegd: hij zou er zich
aan gehouden hebben. Maar deze
situatie, waar de besluitvorming en
verantwoordelijkheid op de schouders
van de plaatselijke bisschop
bleef rusten, kon hij niet mee leven.
Er bleef hem niets anders over dan
opnieuw zijn ontslag aan te vragen.
Begin 1855 ontving hij bericht dat
Rome zijn ontslag had aanvaard.
Wat verder? Hij was nog jong en in
de kracht van zijn leven. Hij wilde
missionaris blijven.
Dat liet hij Rome weten. Hij schreef
naar Mgr. Barnabo, de secretaris
van de Congregatie voor de Evangelisatie
van de Volkeren, om de paus
te vragen hem als missionaris te
sturen naar mensen - waar ook ter
wereld - die dit het meeste nodig
hadden, al was het naar de binnenlanden
van Afrika. Hij had intussen
contact met een Franse zakenman
met belangen in Dahomey. Begin
1856 ging hij opnieuw naar Rome,
maar Mgr. Barnabo reageerde voorzichtig
en stelde voor een gezelschap
van missionarissen op te
richten, zodat de onderneming ook
na hem doorgang kon vinden. Met
zijn vurig Frans temperament ging
Mgr. De Brésillac onmiddellijk aan
het werk. Frankrijk kriskras doorkruisend,
predikend, bedelend en
kandidaat-missionarissen rekruterend.
Met twee jonge priesters - Planque
en Reymond - en drie aspiranten
voor zijn onderneming ging Mgr.
De Brésillac op 8 december 1856,
de feestdag van Maria Onbevlekt
Ontvangen, naar de basiliek van
‘Notre Dame de Fourvière’ in Lyon
om hun missionaire onderneming
op te dragen aan Maria. Later werd
deze datum aangehouden als
oprichtingsdatum van de Sociëteit
voor Afrikaanse Missiën (S.M.A.).
Want zo ging de naam luiden van
het missionaire gezelschap, opgericht
door Mgr. Melchior de Marion
Brésillac, op voorstel van kardinaal
Barnabo.
APRIL 2006
In 1859 ging Mgr. de Brésillac naar
Sierra Leone in Afrika. Maar zes
weken na zijn aankomst werd hij in
Freetown begraven als slachtoffer
van een epidemie van gele koorts,
evenals vier anderen van zijn missionarissen,
de laatste keerde ziek
terug naar Europa.
Het werk ging door: rekrutering in
Europa en Amerika en evangelisering
in Afrika. Jaarlijks gingen missionarissen
naar de Westkust van
Afrika, dat indertijd de bijnaam ‘graf
van de blanke’ droeg. De Sociëteit
spreidde zich uit en vestigde zich
ook in Ierland, Nederland, Spanje,
Amerika, Canada, Italië en Polen.
Mgr. De Brésillac had echter zijn
volgelingen verboden Afrikanen op
te nemen in de Sociëteit zolang de
kerk in die regio nog niet goed
gevestigd was.
Rond de jaren 1950 - 1970 werd
overal in West Afrika de kerkelijke
hiërarchie opgericht en de jurisdictie
overgedragen van buitenlandse
missionaire orders en congregaties
aan de inlandse geestelijkheid. In
1957, bij de onafhankelijkheid van
Goudkust (nu Ghana), waren er vijf
bisdommen met buitenlandse
bisschoppen: nu zijn er 18
bisdommen met Ghanese
bisschoppen, van wie er sinds kort
zelfs twee kardinaal zijn. Ook de
S.M.A. vestigde zich nu in Afrika,
de Filipijnen, India en andere
plaatsen voor de opleiding van
priestermissionarissen. In het
CMPA (= Centrum Missionaire
Participatie Afrika) in Cadier en
Keer worden lekenmissionarissen
opgeleid.
De geest van de stichter blijft de
inspiratiebron: “Missionaris te zijn
uit de grond van mijn hart. Te gaan
naar de meest verlaten mensen, die
missionarissen het meeste nodig
hebben. De kerk te stichten met
eigen inlandse priesters.’’
11

Bisschop Wiertz over zijn werkbezoek aan Ghana:
‘Ik heb een Kerk in de lente
,,We hebben sociale projecten gezien, scholen bezocht, een vluchtelingenkamp
en het slavenmonument, maar de meeste indruk maakte toch absoluut het
enthousiasme van de mensen voor het geloof. Ik heb een kerk in de lente
gezien.’’ Met die woorden vat bisschop Frans Wiertz van Roermond het
werkbezoek samen, dat hij begin dit jaar aan Ghana bracht. ,,De mensen in
Afrika snakken naar het woord van God. Dat is heel inspirerend.’’
Wiertz bezocht Ghana op uitnodiging
van kardinaal Peter Turkson
van Cape Coast, die afgelopen jaren
al verschillende keren in Nederland
op bezoek is geweest. Tijdens een
van die bezoeken nodigde hij
Wiertz uit voor een tegenbezoek.
Samen met zijn vicaris voor missiezaken
Ton Storcken S.M.A. en
enkele reisgenoten trok de bisschop
een week lang door Ghana.
Dit West-Afrikaanse land heeft oude
banden met Nederland. Niet alleen
omdat er in de loop van de tijd veel
Nederlandse missionarissen hebben
gewerkt, maar ook omdat de
Hollanders samen met de Portugezen
verantwoordelijk waren voor
de slavenhandel vanuit Ghana.
Terug in Nederland vertelt bisschop
Wiertz dat hij erg onder de indruk
was van een bezoek aan het fort El
Mina, van waaruit miljoenen slaven
naar Amerika werden getransporteerd.
,,In het fort zijn nog de
kerkers te zien waar zeker zes
miljoen mensen stierven, vóórdat ze
überhaupt aan de overtocht konden
beginnen. Dat zijn getallen die doen
denken aan Auschwitz. Dit is de
donkere kant van onze koloniale
door Matheu Bemelmans
12 APRIL 2006
geschiedenis, die we niet mogen
vergeten.’’
Het bezoek aan het slavenmonument
was het meest trieste moment
tijdens het werkbezoek, dat verder
vooral een kennismaking met de
enthousiaste kant van Afrika was.
Bisschop Wiertz vertelt: ,,We
werden overal zéér gastvrij
ontvangen. In Denkyra-Kurm - een
dorp in het nogal onherbergzame
binnenland van Ghana - werden we
met een traditionele ceremonie
begroet. De mannen van het dorp
zaten in lange rijen op ons te
wachten, samen met tientallen
schoolkinderen in geel/bruine
uniformen. De vrouwen dansten in
kleurige gewaden van prachtige
stoffen. De begroeting ging met
allerlei rituelen gepaard, waarbij alle
aanwezige groepen zich aan ons
voorstelden. Daarbij kreeg ik vier
levende kippen als welkomstgeschenk
overhandigd. De dorpsraad
vertelde vervolgens hoe het dorp
ervoor stond. Handel drijven was
erg moeilijk geworden, omdat de
doorgaande weg erg slecht was. Dat
hadden we op de heenweg zelf ook
al ontdekt. We hebben daarom ter
plekke maar een bijdrage aan de
verbetering van de weg toegezegd.’’
En lachend laat de bisschop erop
volgen: ,,De kippen hebben we
maar op de missiepost achtergelaten.’’
Hoewel de reis feitelijk maar een
paar dagen duurde, kregen Wiertz
en zijn reisgenoten de kans om tal
van projecten te bezoeken. Een
groot aantal daarvan wordt door het
missiebureau van het bisdom Roermond
medegefinancierd. Zo
bezocht het gezelschap onder meer
een technische school in het vluchtelingenkamp
Buduburam en een
basisschool die gerund wordt door
Ierse nonnen. De school heeft zo’n
goede naam dat kinderen uit de
verre omgeving er naartoe komen.
Ook bracht de bisschop een bezoek
aan de nieuwe katholieke universiteit
in Sungani, die een bijdrage uit
het mgr Feronfonds heeft gekregen.
Wiertz: ,,Die universiteit is nog in
oprichting, maar heeft nu al 300
studenten. Vooral op het gebied van
informatica. Men is ontzettend bij
op dat gebied. Het is verbazingwekkend
om te zien hoe er in elk dorp -
hoe afgelegen ook - altijd wel één
plek is met een internetaansluiting.
En dat terwijl er soms maar twee of
drie uur per dag stroom is.’’
In de hoofdstad Accra bezocht de
bisschop een centrum voor drugsverslaafden
en een opvangcentrum
voor zwerfjongeren, die beide
vanuit de kerk gerund worden. ,,De
aanpak is heel professioneel en doet
beslist niet onder voor vergelijkbare
centra in Nederland, ook al zijn de

gezien’
problemen in Accra met 20.000
zwerfjongeren overweldigend.’’
Elders zagen Wiertz en Storcken
hoe een initiatief uit het Midden-
Limburgse Neer om een maïsmolen
te financieren er inmiddels al toe
geleid heeft dat er 26 van die
molens in evenzoveel dorpen staan,
die het werk van met name de
vrouwen een stuk lichter maken én
hun de mogelijkheid bieden om
inkomsten te verwerven.
Maar het meest opgetogen is Wiertz
over de kennismaking met de religieuze
kant van Ghana. ,,De kerken
zitten altijd vol en de mensen zijn
ontzettend enthousiast. Er wordt
geklapt en gezongen. Tijdens de
collecte komt iedereen dansend
naar voren om zijn bijdrage in een
bak te stoppen. In één viering
duurde alleen al de collecte een half
uur. De mensen hunkeren naar
geloof. Afrikanen zijn oerreligieus,
dat is me nu weer gebleken.’’
Heel letterlijk maakte de bisschop
dat ook mee tijdens een viering in
de kathedraal in Cape Coast,
waarbij negen diakens door hem
werden gewijd. ,,Aan het begin van
de viering ging ik met de wijwaterkwast
door de kerk om alle aanwezigen
te zegenen. Ik ben gewend om
de kwast tegen de emmer af te
kloppen en dan voorzichtig naar
links en naar rechts te zwaaien.
Maar de assistent keek me verbaasd
aan en fluisterde ‘more water’! Het
was de bedoeling dat ik de kwast
flink in de emmer doopte en
iedereen goed nat maakte. De
mensen strekten zelfs hun armen uit
om het water op te kunnen vangen.
Zo verlangen ze naar tekens van
geloof, naar levend water. Ik vergat
per ongeluk een zijbeuk van de kerk
en kreeg applaus toen ik er alsnog
heen liep. Zo’n verlangen naar
tekens van geloof, dat kunnen wij
Europeanen ons nauwelijks voorstellen.
In Nederland zijn mensen
soms bang dat ze een druppel water
op hun kleren krijgen.’’
Maar ook op andere gebieden staat
de kerk in Ghana volgens de
bisschop in volle bloei. ,,Het seminarie
in Cape Coast telt bijna 300
APRIL 2006
Bisschop Wiertz in Ghana
studenten en dat is nog zonder de
theologiestudenten. Dat is hoopgevend.
In Europa voelen wij ons in
de kerk wel eens oud en moe. Dan
is het goed om te weten dat er
elders in de wereld gebieden zijn
waar het geloof heel vitaal en veerkrachtig
is. Dat is óók onze kerk,
maar dan in de lente. Het is een
kerk die swingt.’’
Volgens bisschop Wiertz realiseren
mensen als kardinaal Turkson zich
heel goed dat die vitaliteit van het
geloof ook een enorme verantwoordelijkheid
op de schouders van de
kerk in Afrika legt.
,,Zij zien hoe het in Europa de kerk
vergaan is en moeten voorkomen
dat het in Afrika ooit zover komt.
Tegelijkertijd hebben zij evengoed
te maken met de opkomst van de
islam en allerlei christelijke sekten.
Maar ondanks de armoede waarin
de Ghanezen leven, staan ze ontzettend
positief in het leven en in de
kerk. Ik heb tijdens de hele reis
nauwelijks sombere mensen
gezien.’’
13

S.M.A.-Mariabedevaarten
Druk reisprogramma in 2006
De S.M.A.-Mariabedevaarten staat
deze zomer een druk programma te
wachten. Maar de reizen worden
met plezier voorbereid. Sinds de
Nederlandse S.M.A. enkele jaren
geleden begon met het organiseren
van bedevaartreizen - eerst naar
Czestochowa, later ook naar andere
bestemmingen - heeft nog geen
enkele deelnemer geklaagd of spijt
betoond over zijn deelname. Dat
willen de organisatoren ook graag
zo houden!
Om het programma van dit jaar niet
te overladen is de reis naar Czestochowa
24 - 29 juli geschrapt en
samengevoegd met de reis van 10-
15 juli. Er is dit seizoen dus maar
één reis naar dit Poolse bedevaart-
Pélé-International
Van maandag 7 augustus tot
maandag 14 augustus wandelt een
groep jongeren uit Nederland
(tussen 18 en 35 jaar) een week lang
mee met jongeren uit Frankrijk,
Italië, Spanje en Polen. De tocht
gaat langs het Canal du Midi van
Carcassonne naar Castalnaudy.
14 APRIL 2006
soord. Verder staat voor dit seizoen
een reis naar Lyon op het
programma in verband met het 150jarig
bestaan van de S.M.A. en een
bedevaart naar Lourdes. Speciaal
voor jongeren is er nog een wandeling
van Carcassonne naar Castelnaudary,
de geboorteplaats van de
stichter van de S.M.A.
Tijdens alle reizen wordt gelogeerd
in uitstekende hotels. Tevens zijn
ontbijt, lunch en avondeten voorzien,
evenals entrees voor musea.
Een gids die de taal spreekt van de
landen die bezocht worden, alsmede
een S.M.A.-priester/missionaris
verzorgen de begeleiding. Iedereen
is van harte uitgenodigd mee te
reizen.
Deze vakantie- en bezinningsmars
staat in het teken van het 150-jarig
bestaan van de S.M.A.
Castelnaudary is de geboorteplaats
van de stichter van de Sociëteit van
Afrikaanse Missiën, mgr Melchior
de Marion Brésillac. De tocht
Czestochowa 2006
Van maandag 10 tot en met zaterdag
15 juli vindt de zesde bedevaartcultuurreis
plaats naar Czestochowa,
het Poolse bedevaartsoord van de
Zwarte Madonna. Er zijn nog enkele
plaatsen in de bus beschikbaar.
Behalve het Mariaoord, worden ook
Breslau, Krakow en de zoutmijne n
van Wieliczka bezocht. Verder staat
op het programma een bezoek aan
Wadowice, de geboorteplaats van
paus Johannes Paulu II en aan de
concentratiekampen van Auschwitz
en Birkenau. Deze geheel verzorgde
reis kost € 595,-. De vertrekplaats is
Cadier en Keer. Reizigers die van
veraf komen, kunnen de nacht vóór
het vertrek in het Missiehuis in
Cadier en Keer overnachten.
Inschrijven zo snel mogelijk!
bestaat globaal uit vier dagen rustig
lopen over een afstand van in totaal
zo’n 40 kilometer en twee dagen
feestvieren in Castelnaudary. Er is
Nederlandse begeleiding. Overnacht
wordt bij gastvrije gezinnen en in
sportzalen in de dorpen die
onderweg gepasseerd worden. Een
rijdende keuken maakt deel uit van
de caravaan.
Deze jubileumwandeling is een niet
te missen evenement voor nieuwsgierige
jongeren die de S.M.A. een
warm hart toedragen (of juist willen
leren kennen) en het 150-jarig jubileum
willen meevieren. De totale
kosten voor deze reis bedragen
€ 200,- (inclusief vliegreis). Wie
graag mee wil, moet zich zo snel
mogelijk inschrijven via bijgaande
bon of bellen naar Pater Ton
Storcken, 06-53169950.

door Ton Storcken S.M.A.
Met de S.M.A. naar Lourdes
De S.M.A. Nederland heeft vanaf
haar oprichting altijd een speciale
devotie gehad voor Onze Lieve
Vrouw van Lourdes. Dit kwam
doordat de stichter van het Missie-
huis in Cadier en Keer zelf uit het
bisdom Lourdes kwam. Zijn devotie
leeft nog steeds voort. Onder andere
in de bedevaart naar Lourdes die de
S.M.A. sinds een aantal jaren
aanbiedt.
Dit jaar vindt deze reis plaats van 1
tot en met 9 september. De S.M.A.pelgrims
sluiten dan aan bij de grote
reis van de Limburgse Bedevaart,
die begeleid wordt door hulpbisschop
E. de Jong van Roermond.
De S.M.A.-pelgrims reizen per
trein.
In Lourdes wordt deelgenomen aan
het dagelijkse bedevaartprogramma
van het heiligdom: internationale
mis, sacramentsprocessie, lichtprocessie,
kruisweg, stil gebed aan de
grot van de Verschijningen. Natuurlijk
wordt ook een excursie naar de
Pyreneeën gemaakt.
APRIL 2006
S.M.A.-
Bedevaarten
Voor inschrijving of meer informatie
over de S.M.A.-bedevaarten:
Robert Dylewski S.M.A. of
pater Ton Storcken S.M.A.
Missiehuis
Rijksweg 15
6267 AC Cadier en Keer
06-51965265 R. Dylewski of
06-53169950 T. Storcken
E-mail:
r.dylewski@sma-nederland.nl
De S.M.A.-Mariabedevaarten
worden georganiseerd in samenwerking
met de Organisatie
Limburgse Bedevaarten in
Maastricht.
Informatie over bedevaarten aanvragen
Wie meer informatie overde bedevaarten van de S.M.A. wil hebben kan deze bon ingevuld opsturen naar:
S.M.A.-Bedevaarten
Antwoordnummer 5010
6267 XV Cadier en Keer
Stuur mij s.v.p. een folder en een inschrijfformulier over:
O Pélé-International 7 - 14 augustus
O Czestochowa 10 - 15 juli
O Lourdes 1 - 9 september
Naam: .........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Adres: ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Postcode en Woonplaats: ..................................................................................................................................................................................................................................................................................
15

S.M.A.-Nieuws
Nieuwe wisseltentoonstelling in Afrikacentrum
Zwart in dienst van Oranje
Zwart in dienst van Oranje. Zo luidt de titel van een expositie die deze
zomer in het Afrikacentrum in Cadier en Keer is te zien. De tentoonstelling
laat de onwaarschijnlijke, maar waargebeurde geschiedenis zien van Afrikaanse
KNIL-soldaten en hun nazaten. Het Koninklijk Nederlands-Indisch
Leger rekruteerde halverwege de 19de eeuw circa
3.000 Afrikanen als oplossing voor het voortdurende
tekort aan mankracht. De tentoonstelling vertelt over
hun vertrek uit West-Afrika, het leven dat ze
opbouwden in Nederlands-Indie en de komst van hun
nazaten naar Nederland in de 20ste eeuw. Historische documenten, prachtige
oude foto’s en persoonlijke familieverhalen brengen een bijna vergeten
deel uit het koloniaal verleden van Nederland weer tot leven. De tentoonstelling
was eerder te zien in het Koninklijk Instituut voor de Tropen.
’Zwart in dienst van Oranje’ is van 24 mei tot en met 10 september te zien in
het Afrikacentrum in Cadier en Keer.
In mei weer Lourdesactie
De S.M.A.-Nederland en de zuid-Franse bedevaartplaats Lourdes zijn
nauw met elkaar verbonden. De devotie vanuit Cadier en Keer voor Onze
Lieve Vrouw van Lourdes is zelfs ouder dan het Missiehuis! Dit komt
doordat de stichter van het Missiehuis - pater Gaston Desribes - zelf uit het
bisdom Lourdes kwam. Sterker nog: hij heeft Bernadette Soubirous
persoonlijk gekend. In S.M.A.-kringen gaat het verhaal dat zij hem de
opdracht gegeven zou hebben om in Nederland een Lourdesgrot te
bouwen.
Hoewel de waarheid van dat verhaal nooit bewezen is, is het wel een feit
dat Desribes in Cadier en Keer eerst een Lourdesgrot bouwde en toen pas
het Missiehuis. Die Lourdesgrot is er nog steeds en is afgelopen jaar zelfs
grondig gerestaureerd.
Al vele jaren wordt rond die grot in de meimaand een gebedsweek ter ere
van Onze Lieve Vrouw van Lourdes gehouden. Tijdens de gebedsweek
wordt de zegen gevraagd over het leven en werk van de missionarissen
van de S.M.A. en dat van de vrienden en weldoeners van de Sociëteit.
Tijdens de gebedsweek zijn er in de kapel van het Missiehuis elke dag
eucharistievieringen voor de intenties die leden, vrienden, weldoeners van
de S.M.A. en de lezers van Onze Krant opgegeven. Elke dag heeft een
ander thema. Iedereen is van harte welkom om de vieringen bij te wonen
of op afstand mee te bidden.
16 APRIL 2006
Tweede kardinaal
voor Ghana
Ghana - het land waar de Nederlandse
S.M.A. sinds jaar en dag
actief is - heeft er een tweede kardinaal
bij gekregen. Emeritus aartsbisschop
Peter Dery van Tamale en
voormalig bisschop Wa is op 24
maart door paus Benedictus XVI tot
kardinaal gecreëerd. De benoeming
is vooral een eer voor Dery.
Hij is 88 jaar en mag dus bij een
eventueel conclaaf niet meer meestemmen.
Dery is de tweede kardinaal
van Ghana, na aartsbisschop
Peter Turkson van Accra, die ook
regelmatig in Cadier en Keer te gast
is.
Lourdesactie
steunen
Wie de gebedsweek ter ere van
Onze Lieve Vrouw van Lourdes
wil steunen, kan een intentie
opgeven, de vieringen bijwonen of
een gift, schenking of legaat voor
de S.M.A. overmaken.
Bijdragen zijn welkom op rekeningnummer
1051593 ten name
van Hulpfonds voor Missionarissen,
Postbus 49, 6267 ZG Cadier
en Keer.

Misa Criolla in Missiehuis Cadier en Keer
Op zondag 11 juni wordt in de
kloosterkerk van het Missiehuis in
Cadier en Keer de Misa Criolla
uitgevoerd door het Gemengd koor
uit het Midden-Limburgse Leveroy.
Dit is een mis met teksten in het
Spaans en op traditioinele Zuid-
Amerikaanse ritmes.
De Misa Criolla werd gecomponeerd
in 1964 door de Argentijnse
componist Ariel Ramirez. waarbij
hij gebruik maakte van een Castilliaanse
tekst. Na het Vaticaans
concilie werden missen in de volkstaal
toegestaan. Ramírez voerde
deze vernieuwing nog verder door
in de muziek. Hij gebruikte Argen-
S.M.A.-pater
nu kanunnik
Pater Ton Storcken S.M.A. is
door bisschop Frans Wiertz van
Roermond benoemd tot
kanunnik van het kathedraal
kapittel van Roermond. Dit is het
hoogste adviesorgaan van de
bisschop. Het kapittel speelt ook
een belangrijke rol op het
moment dat de bisschopszetel
vacant wordt. De kanunniken
(leden van het kapittel) nemen
dan het dagelijks bestuur van het
bisdom over en stellen een voordracht
op van diverse kandidaten
die in aanmerking komen om tot
bisschop te worden benoemd.
Storcken is al langere tijd vicaris
van het bisdom Roermond voor
de portefeuilles missiezaken,
interreligieuze dialoog, oecumene
en religieuzen.
tijnse ritmes voor
de muziek en
zelfs voor een
deel instrumenten
uit het
Andesgebergte.
Het is een echte
Creoolse mis.
Creools betekent
inheems, maar
niet echt autochtoon.
De Argentijnse
Creolen
(criollos) zijn de
nazaten van vele volkeren, waaronder
Europeanen en indianen, een
soort tweede generatie immigranten.
Dit in tegenstelling tot de
nieuwe immigranten, de gringos.
Ramirez schreef de muziek voor
solisten, gemengd koor en een
ensemble van Zuid-Amerikaanse
instrumenten.
Voor zowel koor als ook voor
solisten en ensemble is deze mis
opnieuw bewerkt door Sofie van
Rooijen en Hans Peeters. De
solisten zijn Geert Belgers en Christine
Peeters. Het begeleidend
ensemble bestaat uit leden van
Vluchtelingen maakten eigen cd
Ebony Heritage is een enthousiaste
zanggroep van een tiental jongeren
uit het Liberiaanse vluchtelingenkampBuduburam
in
Ghana.
Samen met
S.M.A.lekenmissionaris
Joke
van Rossum
APRIL 2006
Gemengd koor Leveroy
Theaterzanggroep Savannah uit
Roermond en leden van de percussiegroep
van fanfare Concordia uit
Leveroy.
De koren Cantate en Canticum
Novum voeren onder de naam
Gemengd koor Leveroy deze mis in
juni vier maal uit. De eerste uitvoering
is in de kathedraal in Roermond
op 3 juni, gevolgd door een
uitvoering in de kerk van Leveroy
op 4 juni en de Martinuskerk in
Weert op 5 juni. De uitvoering in
Cadier en Keer 11 juni besluit de
reeks. Het koort staat onder leiding
van dirigent Hans Peeters.
hebben zij een cd geproduceerd die
elke vergelijking met ‘professionals’
kan doorstaan. De jongeren zingen
op de cd in het Engels en in
verschillende Afrikaanse talen.
De cd is een must voor iedereen die
van vocale muziek houdt en zich
graag door Afrikaanse artiesten wil
laten verrassen. De cd is te bestellen
bij het Afrikacentrum Postbus 49,
6267 AC in Cadier en Keer.
17

Wie? Wat? Waar?
Ambro Bakker is met ingang van 1
januari 2006 door bisschop J. Punt
van Haarlem benoemd tot deken
van de dekenaten Amsterdam,
Meerlanden en Hilversum. Voorlopig
blijft hij tevens waarnemend
deken van het dekenaat Zaanstreek-
Waterland in afwachting van de
verdere herstructurering van de
dekenaten in het bisdom Haarlem.
Herman Bommer heeft met ingang
van 1 januari aan bisschop J. Punt
van Haarlem zijn ontslag aangeboden
als pastoor van de Sint Bonifatiusparochie
in De Rijp, de Sint
Franciscusparochie in Oosthuizen
en de Sint Johannes de Doperparochie
in Westbeemster (ROB-parochies).
Bommer blijft voorlopig
wonen in de pastorie in De Rijp.
Waar nodig en wenselijk, zal hij
beschikbaar zijn voor de sacramentele
aspecten van het pastoraat.
Op 20 januari hebben zes lekenmissionarissen
hun verbintenis met de
S.M.A. voor drie jaar verlengd.
Wegens afwezigheid van provinciaal
Jos Pijpers (werkbezoek in Ghana)
nam vice-provinciaal Ambro Bakker
tijdens een eucharistieviering de eed
18 APRIL 2006
af van Gea Bakker, Yvonne Bles,
Robert Dylewski, Maarten Haan,
Bé Heeres en Maureen van der
Hoorn. In Ghana had Peter-Paul
van Keijsteren op 8 december zijn
verbintenis met de S.M.A. al
vernieuwd.
Willie Zijlstra werkzaam in het
S.M.A.-huis te Sowutuom in Ghana
is door de regionaal overste van
Kenya gevraagd daar terug te
komen. Hij komt eerst op vakantie
in Nederland en gaan dan terug
naar het ‘Regional SMA House’ in
Nairobi.
Jacques Smeele komt na 30 jaar
missionarissenwerk in Ghana definitief
terug naar Nederland. Hij zal
dan benoemd worden tot pastoor
van de parochie H. Kruisverheffing
in Cadier en Keer.
Wegens medische problemen is
Harrie van Hoof veel langer in
Nederland moeten blijven dan was
voorzien. Op 8 mei vertrekt hij weer
naar Ghana, waar hij een benoeming
verwacht in het Regional
House in Winneba.
Conferentieoord in Missiehuis Cadier en Keer
Het Missiehuis van de Sociëteit van Afrikaanse Missiën in Cadier en Keer biedt tal
van mogelijkheden voor conferenties, congressen en vergaderingen. Het huis ligt
op een rustige plek in het Zuid-Limburgse heuvelland met een grandioos uitzicht op
Maastricht en de Maasvallei en is goed bereikbaar per auto en openbaar vervoer.
Het Missiehuis biedt een ruime conferentiezaal en meerdere kleine vergaderzalen.
Ook overnachtingen behoren tot de mogelijkheden.
Voor meer informatie:
Missiehuis Cadier en Keer, Robert Dylewski S.M.A.
Telefoon: 043 - 4077373 - e-mail: r.dylewski@sma-nederland.nl.
Overleden
Nelly Verspeek, zus van de paters
Hein († 1996) en Johan Verspeek
(Nes aan de Amstel) is op 17 oktober
2005 op 67-jarig leeftijd in Helmond
overleden. Ze is in haar woonplaats
Asten begraven.
Antonia Kemperman, sinds 1970
weduwe van Henricus Ten Have en
schoonzus van de overleden oudprovinciaal
Jacques ten Have is op
27 november in Silvolde overleden.
Ze was bijna 99 jaar.
Jan Damen, echtgenoot van Trudy
Mulders en zwager van pater Frans
Mulders (Amsterdam) is op 2
december in Elst overleden op 72jarige
leeftijd.
Antonius van Uum, broer van pater
Joseph van Uum (Oosterbeek) is
op 4 december in Doetinchem overleden.
Hij is 77 jaar geworden.
Gerard Clobus, broer van Rob
Clobus (Cape Coast, Ghana) is op 8
december in Groningen overleden.
Hij is 91 jaar geworden.
Maria Gertruida van Laak, moeder
van pater Gerard Timmermans
(Amsterdam) is op 12 januari in
Rotterdam overleden. Ze was 90
jaar.
Philomena Lemmerling, zus van de
overleden pater Huub Lemmerling
(† 1999) is op 30 januari overleden
te Hulsberg. Ze is 87 jaar
geworden.

P U Z Z E L
Horizontaal
1. Bijbels figuur - 4. vis - 7. nerf - 10. verbrandingsrest
- 11. plaats in Gelderland - 13. middag -
14. lidwoord - 15. azijnachtig - 16. carillon - 18.
broer van Kaïn - 20. weefselverharding - 21. lui -
22. voorzetsel - 23. titel - 25. schriftelijk onderzoek
(afk.) - 26. jarige - 29. vallei - 31. mengeling
- 32. studie - 33. profeet - 34. jongensnaam - 36.
aanmodderen - 39. hoofddeksel - 42. persoonlijk
voornaamwoord - 43. zangnoot - 44. Bijbelse
plaats - 45. Belgische N.V. - 47. gezond - 48. oud.
Verticaal
1. muzieksoort - 2. herkauwer - 3. verheerlijking -
4. interest - 5. oosterlengte (afk.) - 6. Gedeputeerde
Staten (afk.) - 7. bijwoord - 8. lichaamsdeel
- 9. poetsmiddel - 12. voorzetsel - 13.
bijwoord - 14. shawl - 17. bijenhouder - 19.
proeflapje - 20. lidwoord - 21. gebladerte - 22.
deel van de mond - 24. zangnoot - 25. de heilige
(afk.) - 26. communicatiemiddel - 27. tafereel -
28. pilaar - 30. zilver (afk.) - 31. motorschip (afk.)
- 33. en verder (afk.) - 34. toewijding - 35.
bijwoord - 36. plundering - 37. ontkiemde gerst -
38. luwte - 40. natuurverschijnsel - 41. boomsoort
- 46. ad interim (afk.).
Oplossing vorige keer:
De puzzel uit het decembernummer is gewonnen
door N. J. de Waard uit Nieuwegein. Hij of zij
Stoofschotel van vis
‘Een stoofschotel van vis zoals deze,
geserveerd met fufu, is eigenlijk de
klassieke Ghanese maaltijd - de
patat met kroketten of de
hamburger van dit land. In principe
bestaat het gerecht uit een soort
balletjes van gestampte cassave en
bakbananen die in een saus worden
gaargestoofd. Het valt niet mee om
fufu te maken: de gare ingrediënten
worden in een grote houten vijzel
met een lange stamper fijngemaakt.
Het mengsel wordt tot balletjes
gevormd, die in de saus worden
gedoopt of in het stoofgerecht
meesudderen. Daarna worden ze
zonder kauwen doorgeslikt. U kunt
wel eens kant-en-klaar gemalen fufu
in gespecialiseerde winkeltjes
vinden, maar u kunt in plaats
daarvan ook gekookte rijst geven.
ontvangt binnenkort het verdiende cadeautje. Door omstandigheden kregen
de winnaars van de andere twee puzzels uit 2005 hun beloofde presentje nog
niet opgestuurd. Dit wordt zo snel mogelijk in orde gemaakt.
Oplossingen van de nieuwe puzzel kunt u sturen naar: OK-puzzelredactie,
Postbus 49, 6267 ZG in Cadier en Keer
De Afrikaanse volkskeuken
Wie niet van vis houdt, kan de vis
vervangen door paddestoelen.
Benodigdheden (4 personen)
1 liter water
250 g aubergine, kleingesneden
2 chilipepers, van de zaadjes
ontdaan en fijngehakt
2 uien, fijngehakt
250 g oker, fijngehakt
4 tomaten, fijngehakt
700 g meerval of gerookte makreel,
ontveld en gefileerd.
Bereiding
Breng een deel van het water aan de
kook in een grote pan en kook de
aubergines en de chilipepers 10
minuten tot ze zacht zijn.
Laat het auberginemengsel goed
uitlekken (bewaar het kookvocht),
doe het in een kom en stamp het
APRIL 2006
met een aardappelstamper.
Breng het kookvocht weer aan de
kook, voeg de uien, oker, tomaten
en gefileerde vis toe, zet de warmtebron
wat lager en laat het geheel 15
minuten zachtjes doorkoken tot de
vis gaar is. Schep de groenten uit de
pan en stamp ze tot puree. Doe
deze, samen met de aubergine
puree, terug in de pan, roer alles
goed door elkaar en laat het geheel
doorwarmen in de afgedekte pan.
Dien de gestoofde vis op met fufu,
gekookte rijst of aardappelpuree.
Smakelijk eten!
Bron : Verandering van Spijs : Een
wereldselectie van pittige en kruidige
gerechten / Troth Wells
19

Gebedsweek te ere van O.L.Vrouw van Lourdes
Steun de Lourdesgebedsweek en
geef uw intenties of financiële
bijdrage door aan:
Sociëteit voor Afrikaanse Missiën
Postbus 49
6267 AC Cadier en Keer
Tel: 043-4077373
e-mail: fonsdwv@sma-nederland.nl
giro 1051593 ten name van
Hulpfonds voor Missionarissen
‘Ik verkondig u een blijde boodschap
die bestemd is voor heel het volk (Luc 2, 10)
S.M.A.-missionarissen verkondigen het evangelie in de Afrikaanse gemeenschappen, waar ook ter
wereld. De S.M.A. zoekt steeds jonge mensen die als priester- of lekenmissionaris met ons deze
opdracht willen uitvoeren. Vanuit Cadier en Keer bieden we een aangepaste voorbereiding op een
nieuwe vorm van missionaris zijn.
Bel of schrijf naar:
Centrum Missionaire Participatie Afrika
Rijksweg 15, 6267 AC Cadier en Keer
Telefoon: 043 – 4077381 / 4077373,
fax: 043 – 4077374
Vraag naar: Yvonne Bles of
pater Ton Storcken S.M.A.
e-mail: cmpa@sma-nederland.nl
Website: www.sma-nederland.nl
U kunt ons vormingswerk ook financieel steunen:
Sociëteit voor Afrikaanse Missiën: giro: 3051670.
14 - 21 mei 2006
Bij de Lourdesgrot in Cadier en Keer
bidden we voor uw intenties en voor Afrika