haggis niet schots veel geschiedenis en veel whisky - Schotland ...
haggis niet schots veel geschiedenis en veel whisky - Schotland ...
haggis niet schots veel geschiedenis en veel whisky - Schotland ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
JAARGANG 4 • NUMMER 1 • SEPTEMBER 2009<br />
HAGGI HAGGIS S NIET SCHOTS SCHOT S<br />
VEEL GESCHIEDENIS GESCHIEDENI S EN VEEL WHISKY<br />
WHI SK Y<br />
<strong>Schotland</strong> Digizine wordt gratis via e-mail verspreid met het ideaal om zo<strong>veel</strong> mogelijk in <strong>Schotland</strong> geïnteresseerd<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> diversiteit aan info te voorzi<strong>en</strong>.<br />
Onderwerp<strong>en</strong> zull<strong>en</strong> bijvoorbeeld zijn: Schotse activiteit<strong>en</strong> in Nederland <strong>en</strong> info over <strong>Schotland</strong> - Schotse winkels - Schotse restaurants - Schotse ruit<strong>en</strong> [tartans]<br />
Schotse ev<strong>en</strong>em<strong>en</strong>t<strong>en</strong> - Schotse ver<strong>en</strong>iging<strong>en</strong> - Schotse verhal<strong>en</strong> - Reistips - Schotse <strong>geschied<strong>en</strong>is</strong> - Schotse achtergrond<strong>en</strong> - Schotse <strong>whisky</strong>
ALLE EERDER VERSCHENEN<br />
EDITIES ZIJN GRATIS<br />
TE DOWNLOADEN VAN:<br />
SCHOTLANDDIGIZINE.NL<br />
HET KAN ZIJN DAT U EEN EDITIE VAN EEN VRIEND OF KENNIS<br />
HEBT ONTVANGEN. OM IN ONS VASTE VERZENDBESTAND<br />
TE KOMEN, MAIL DAN ZELF UW E-MAIL ADRES NAAR:<br />
INFOSCHOTLANDDIGIZINE.NL<br />
SCHOTLAND DIGIZINE JUIST NIET MEER ONTVANGEN?<br />
MAIL NAAR INFOSCHOTLANDDIGIZINE.NL<br />
VERSCHIJNING [IN GEVAL VAN GENOEG INPUT EN INSPIRATIE]:<br />
OM DE TWEE MAANDEN<br />
HET VOLGENDE NUMMER KUNT U IN NOVEMBER 2009 VERWACHTEN<br />
INFO ENZO GRAAG AANLEVEREN VÓÓR 15 OKTOBER 2009<br />
2 • JAARGANG 4 • NUMMER 1 • SEPTEMBER 2009<br />
INHOUDSOPGAVE<br />
AGENDA 3<br />
ANDREW DE MORAY 4<br />
CELTIC BRITAIN 8<br />
EDWARD I 10<br />
WHISKY TARTAN - NIEUWE PRODUCTEN 14<br />
FOTO’S VAN INTERNET 15<br />
VISUEEL BEPERKTE PIPER 15<br />
TARTAN & WHISKY 16<br />
HAGGIS ENGELS? 16<br />
SIVO FESTIVAL EN AURORA SCOTTISH DANCE 17<br />
VELDENBOS 18<br />
CARIEKE’S SCHOOL OF SCOTTISH DANCING 19<br />
RECEPTEN - WHISKY FUDGE + EDELHERT MET HONING EN WHISKY 20<br />
WWWSCHOTS 21<br />
WHISKYWEETJES 22<br />
LEEN - WHISKY PROEVERIJ DE STRONG TASTE 23<br />
BAS BAAN - LITERFLESSEN AANBIEDINGEN EN WHISKY PROEVERIJ 24<br />
WHISKY & WHISKEY - PROEVERIJ EN OPENING 25<br />
FRANS VAN DEN HOOGEN - PROEVERIJ 26<br />
VELDENBOS - WHISKYKAMER 27<br />
DE HEERENKAMER WHISKY BAR OF THE WORLD 28<br />
BRUICHLADDICH - NIEUWSTE RELEASES 29<br />
KILCHOMAN SINGLE MALT 31<br />
WWWHISKY 32<br />
DE VOORPAGINA:<br />
De ruïnes van Urquhart Castle. Ooit imposant, schitter<strong>en</strong>d geleg<strong>en</strong> aan de oever<br />
van Loch Ness <strong>en</strong> regelmatig strijdtoneel tijd<strong>en</strong>s twist<strong>en</strong> zowel tuss<strong>en</strong> de clans als<br />
in oorlog<strong>en</strong> met de Engels<strong>en</strong>.
AGENDA<br />
SEPTEMBER 2009 | HELE MAAND<br />
Whisky Trail, Vlissing<strong>en</strong><br />
<strong>whisky</strong>bythesea.nl<br />
SEPTEMBER 2009 | 4 T/M 6<br />
Maltstock, Overasselt<br />
maltstock.com<br />
SEPTEMBER 2009 | 4 T/M 6<br />
Cop<strong>en</strong>icker Whiskyherbst, Duitsland<br />
<strong>whisky</strong>-herbst.de<br />
SEPTEMBER 2009 | 5<br />
Celtic Strongest Man, Wijhe<br />
highlandgamesfederatie.org<br />
SEPTEMBER 2009 | 6<br />
Schots Festival, Hank<br />
<strong>schots</strong>festival.nl<br />
SEPTEMBER 2009 | 9<br />
Lancering eerste Kilchoman Single Malt<br />
kilchomandistillery.com<br />
SEPTEMBER 2009 | 11 T/M 13<br />
Schots Week<strong>en</strong>d, Ald<strong>en</strong> Bies<strong>en</strong>, België<br />
scottish-week<strong>en</strong>d.be<br />
WILT U OOK ÚW ACTIVITEIT VERMELD ZIEN, MAIL DEZE DAN NAAR INFOSCHOTLANDDIGIZINE.NL<br />
3 • JAARGANG 4 • NUMMER 1 • SEPTEMBER 2009<br />
SEPTEMBER 2009 | 13<br />
Whisky Xperi<strong>en</strong>ce Noord-Holland<br />
mitra.nl/actie_wx_home.php<br />
SEPTEMBER 2009 | 26<br />
Whisky By Th e Sea, Vlissing<strong>en</strong><br />
<strong>whisky</strong>bythesea.nl<br />
SEPTEMBER 2009 | 26 EN 27<br />
Whisky Live Parijs<br />
<strong>whisky</strong>live.com/france/paris-2009 of <strong>whisky</strong>live.fr<br />
OKTOBER 2009 | 2 T/M 4<br />
Pot Still Festival, Amersfoort<br />
potstillfestival.com<br />
OKTOBER 2009 | 3<br />
Th e Strong Taste, De Bodega, Capelle aan d<strong>en</strong> IJssel<br />
debodega-vanwijk.nl<br />
OKTOBER 2009 | 3<br />
Whisky Xperi<strong>en</strong>ce Dr<strong>en</strong>the<br />
mitra.nl/actie_wx_home.php<br />
OKTOBER 2009 | 9<br />
Whisky nosing <strong>en</strong> tasting Slijterij Frans van d<strong>en</strong> Hoog<strong>en</strong>, Pap<strong>en</strong>drecht<br />
winestore.nl
ANDREW DE MORAY<br />
De verget<strong>en</strong> strijder naast William Wallace<br />
In maart 1297 ontsnapt e<strong>en</strong> jonge Andrew de Moray uit zijn gevang<strong>en</strong>schap in<br />
Engeland <strong>en</strong> keert terug naar zijn familielanderij in de provincie Moray. Hij begint<br />
e<strong>en</strong> opstand teg<strong>en</strong> de Engels<strong>en</strong> <strong>en</strong> verzamelt al snel e<strong>en</strong> klein leger van rebell<strong>en</strong><br />
rond zich in Avoch castle, e<strong>en</strong> uitvalsbasis op 11 kilometer van Inverness.<br />
Andrew was e<strong>en</strong> gevang<strong>en</strong>e geweest van Edward I. Zijn vader,<br />
Sir Andrew de Moray, <strong>en</strong> zijn oom werd<strong>en</strong> op het og<strong>en</strong>blik van<br />
zijn ontsnapping nog steeds gevang<strong>en</strong> gehoud<strong>en</strong> in the Tower of<br />
London, sam<strong>en</strong> met m<strong>en</strong>ig Schotse ridder die voordi<strong>en</strong> e<strong>en</strong> rebels<br />
gedrag hadd<strong>en</strong> vertoond maar die de pech hadd<strong>en</strong> om gesnapt<br />
te word<strong>en</strong>. Zij werd<strong>en</strong> overgebracht naar Engeland als voorzorg<br />
teg<strong>en</strong> nieuwe opstand<strong>en</strong>.<br />
Dit bracht Andrew echter <strong>niet</strong> van zijn stuk. Hij wist dat de<br />
mann<strong>en</strong> van de provincie Moray zijn oproer zoud<strong>en</strong> steun<strong>en</strong>.<br />
Iedere<strong>en</strong> was vastberad<strong>en</strong> om het Engelse juk af te werp<strong>en</strong>.<br />
Inverness werd rond deze tijd bezet door de Engels<strong>en</strong>, sam<strong>en</strong> met<br />
kastel<strong>en</strong> als Urquhart, Nairn, Forres, Elgin, <strong>en</strong> Lochindorb. De<br />
burgers van Inverness leefd<strong>en</strong> aan de voet van het kasteel waar<br />
de banier wapperde van e<strong>en</strong> Engelse ridder. To<strong>en</strong> het gerucht<br />
zich verspreidde dat Andrew e<strong>en</strong> opstand was begonn<strong>en</strong> haastt<strong>en</strong><br />
vel<strong>en</strong> zich naar Avoch castle om hun lot te verbind<strong>en</strong> met dat van de rebell<strong>en</strong>.<br />
De leider van de burgers was Alexander Pilche. Hij werd de betrouwbare adjudant<br />
van Andrew. Pilche is e<strong>en</strong> onbejubelde held in de Schotse held in de Scottish War<br />
of Indep<strong>en</strong>d<strong>en</strong>ce.<br />
Evan MacLeod Barron beschrijft de jonge Andrew de Moray als volgt:<br />
“Hij is de zoon <strong>en</strong> erfg<strong>en</strong>aam van één der grootste Schotse huiz<strong>en</strong>, drager van e<strong>en</strong><br />
historische naam, leider bij uitstek door zijn afkomst uit de krijgersfamilie van de<br />
4 • JAARGANG 4 • NUMMER 1 • SEPTEMBER 2009<br />
Moray’s. Andrew maakt zich echter ge<strong>en</strong> illusies over de macht van het Engelse leger <strong>en</strong><br />
het karakter van de Engelse koning. Hij is pas rec<strong>en</strong>t gehuwd; hij is jong, vaardig, vol van<br />
lev<strong>en</strong> <strong>en</strong> hoop; hij is erfg<strong>en</strong>aam van de grote bezitting<strong>en</strong> van zijn familie, de land<strong>en</strong> van<br />
of Petty, Avoch, Boharm, Croy, <strong>en</strong> de grote landerij<strong>en</strong> van Bothwell; in één woord, hij is<br />
de meest vooraanstaande onder de jonge Schotse nobel<strong>en</strong>. Als trouw aan Edward zou<br />
lon<strong>en</strong>, zou Andrew de eerste zijn die in aanmerking zou kom<strong>en</strong> op basis van zijn stand<br />
<strong>en</strong> reputatie, doch hij is bereid om met gevaar voor zijn eig<strong>en</strong> lev<strong>en</strong>, e<strong>en</strong> ongek<strong>en</strong>d pad<br />
te bewandel<strong>en</strong>”.<br />
Het legertje van Andrew begint e<strong>en</strong> reeks van guerilla aanvall<strong>en</strong><br />
teg<strong>en</strong> Engelse gezant<strong>en</strong>. Ze veroorzak<strong>en</strong> zo<strong>veel</strong> commotie <strong>en</strong><br />
problem<strong>en</strong> dat Sir Reginald le Ch<strong>en</strong>, bewaarder van Moray, om<br />
hulp smeekt bij Edward om e<strong>en</strong> einde te mak<strong>en</strong> aan de opstand.<br />
Sir Reginald roept e<strong>en</strong> vergadering bije<strong>en</strong> van al zijn onderdan<strong>en</strong><br />
in Inverness castle op 25 mei 1297.<br />
Sir William Fitzwarine, sheriff van Urquhart castle, reist af naar<br />
de vergadering om te discussiër<strong>en</strong> wat er moet gedaan word<strong>en</strong>.<br />
Na de bije<strong>en</strong>komst rijdt Sir William sam<strong>en</strong> met zijn mann<strong>en</strong> terug<br />
richting Urquhart. Andrew <strong>en</strong> zijn mann<strong>en</strong> ligg<strong>en</strong> echter in e<strong>en</strong><br />
hinderlaag nabij de “old hill road”. M<strong>en</strong>ig Engelse strijder sneuvelt<br />
sam<strong>en</strong> met zijn paard, maar Fitzwarine <strong>en</strong> sommige van zijn<br />
volgerswet<strong>en</strong> los te brek<strong>en</strong> <strong>en</strong> haast<strong>en</strong> zich binn<strong>en</strong> de veilige mur<strong>en</strong> van Urquhart<br />
Castle.<br />
De volg<strong>en</strong>de morg<strong>en</strong> word<strong>en</strong> de Engelse bezetters wakker om vast te stell<strong>en</strong> dat<br />
het kasteel belegerd wordt door de Moray, Pilche, <strong>en</strong> e<strong>en</strong> steeds aangroei<strong>en</strong>d leger<br />
van Schott<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> paar uur later verschijnt opnieuw e<strong>en</strong> ander leger onder het<br />
commando van de gravin van Ross <strong>en</strong> haar zoon. De gravin staat aan de kant van<br />
de Engels<strong>en</strong> omdat haar man, de graaf van Ross wordt gevang<strong>en</strong> gehoud<strong>en</strong> door<br />
Edward. Op deze manier tracht zij de vrijlating te bekom<strong>en</strong> van haar echtg<strong>en</strong>oot.
ANDREW DE MORAY VERVOLG<br />
Zij stuurt e<strong>en</strong> boodschapper naar Fitzwarine. Zij sprek<strong>en</strong> met mekaar in het<br />
zicht van Andrew’s mann<strong>en</strong>; de boodschapper voor de kasteelmuur <strong>en</strong> Fitzwarine<br />
roep<strong>en</strong>d vanop de kantel<strong>en</strong>.<br />
De boodschapper biedt de hulp aan van de gravin aan Fitzwarine, maar deze<br />
vertrouwt <strong>niet</strong> op de motiev<strong>en</strong> van de gravin <strong>en</strong> verwerpt haar voorstel.<br />
Haar leger trekt zich terug van het veld maar blijft nabij tijd<strong>en</strong>s de belegering, <strong>niet</strong><br />
wet<strong>en</strong>d welke kant te kiez<strong>en</strong>. Als zij Andrew helpt riskeert ze de vrijheid van haar<br />
man; als ze Fitzwarine helpt, riskeert zij e<strong>en</strong> Schotse vergeldingsactie. De Ross<br />
eig<strong>en</strong>domm<strong>en</strong> ligg<strong>en</strong> immers vlak naast de Moray land<strong>en</strong>. Haar zoon <strong>en</strong> Andrew<br />
zijn reeds van kindsbe<strong>en</strong> af vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong>. De gravin zit letterlijk tuss<strong>en</strong> twee vur<strong>en</strong>.<br />
Uiteindelijk gaat ze tot de actie over. Zij be<strong>veel</strong>t haar zoon om het kasteel opnieuw<br />
te bevoorrad<strong>en</strong>. Er is ge<strong>en</strong> geschrev<strong>en</strong> akte van hoe dit werd verwez<strong>en</strong>lijkt, maar<br />
het gebeurde. Fitzwarine schreef de daad neer in e<strong>en</strong> brief.<br />
Dankzij de toevoer van proviand mislukte het beleg van Urquhart Castle. Andrew’s<br />
leger verlaat het veld zonder e<strong>en</strong> overwinning teg<strong>en</strong> de Engels<strong>en</strong>, maar ev<strong>en</strong>min<br />
zonder nederlaag. Maar het nieuws over de dad<strong>en</strong> van Andrew verspreidt zich snel<br />
<strong>en</strong> al heel gauw strom<strong>en</strong> meer <strong>en</strong> meer Schott<strong>en</strong> toe om zich aan te sluit<strong>en</strong> bij de<br />
patriott<strong>en</strong>. Er bestaat ge<strong>en</strong> offi cieel getal van hoe<strong>veel</strong> mann<strong>en</strong> het in totaal war<strong>en</strong><br />
die zich aanslot<strong>en</strong>, maar het moet e<strong>en</strong> verbazingwekk<strong>en</strong>d aantal geweest zijn. Het<br />
stelde Andrew in staat om zijn leger in twee volwaardige troep<strong>en</strong> op te del<strong>en</strong>. Eén<br />
leger opereert vanuit Avoch Castle <strong>en</strong> het andere vanuit Balconie Castle.<br />
Hoe hij in het bezit was gekom<strong>en</strong> van Balconie Castle is e<strong>en</strong> deel van het verhaal. Bij<br />
het verlat<strong>en</strong> van Urquhart, leidde Andrew zijn leger naar Ross <strong>en</strong> nam het kasteel<br />
van de gravin van Ross in, haar op die manier duidelijk mak<strong>en</strong>d dat de Engelse kant<br />
kiez<strong>en</strong> zijn gevolg<strong>en</strong> heeft. Operer<strong>en</strong>d vanuit Avoch <strong>en</strong> Balconie gaf Andrew tal<br />
van voordel<strong>en</strong>. Balconie werd e<strong>en</strong> c<strong>en</strong>traal punt voor recrut<strong>en</strong> die uit het noord<strong>en</strong><br />
kwam<strong>en</strong> afzakk<strong>en</strong> <strong>en</strong> was e<strong>en</strong> veilige hav<strong>en</strong> voor zijn eig<strong>en</strong> mann<strong>en</strong> na elke raid<br />
teg<strong>en</strong> Engelse burcht<strong>en</strong> in de omgeving. De combinatie van Avoch <strong>en</strong> Balconie gaf<br />
5 • JAARGANG 4 • NUMMER 1 • SEPTEMBER 2009<br />
hem de mogelijkheid om de fl ank<strong>en</strong> van elk Engels leger dat zijn richting uitkwam<br />
aan te vall<strong>en</strong>.<br />
Veilig achter de mur<strong>en</strong> van Inverness Castle stuurt Sir Reginald le Ch<strong>en</strong> e<strong>en</strong><br />
boodschap naar Edward warin hij hem alarmeert over de opstand in het noord<strong>en</strong>.<br />
Hij vraagt Edward om militaire steun. Sir Andrew de Rait, van Rait Castle nabij<br />
Nairn, <strong>en</strong> e<strong>en</strong> buur van de Moray’s, is de waarschijnlijke boodschapper. Het duurde<br />
e<strong>en</strong> hele tijd voor de boodschap de weg van Inverness naar London <strong>en</strong> weer terug<br />
had afgelegd in die tijd. In tuss<strong>en</strong>tijd richtte Andrew’s leger <strong>veel</strong> schade aan aan de<br />
Engelse stelling<strong>en</strong> in het noord<strong>en</strong>. Zij doodd<strong>en</strong> vel<strong>en</strong> van Edward’s afgezant<strong>en</strong> of<br />
slot<strong>en</strong> h<strong>en</strong> op in de gevang<strong>en</strong>is.<br />
Rond dezelfde tijd opereerde Bruce ook teg<strong>en</strong> de Engels<strong>en</strong> in Ayrshire <strong>en</strong> Wallace<br />
begon e<strong>en</strong> opmars in Argyll.<br />
Vóór de boodschap van Sir Reginald Edward bereikte, had deze reeds e<strong>en</strong> deal<br />
gemaakt met Schotse ridders <strong>en</strong> nobel<strong>en</strong> in zijn gevang<strong>en</strong>schap. Hij staat op het<br />
punt om in te schep<strong>en</strong> voor zijn campagne in Vlaander<strong>en</strong>. Edward belooft aan de<br />
Schotse gevang<strong>en</strong><strong>en</strong> de vrijheid als ze instemm<strong>en</strong> om zich bij zijn leger te voeg<strong>en</strong>.<br />
Vel<strong>en</strong> do<strong>en</strong> dit ook.<br />
Onder h<strong>en</strong> John Comyn, Earl van Buchan, John Comyn of Bad<strong>en</strong>och, Alexander<br />
de Balliol, Alexander, Earl of M<strong>en</strong>teith, Reginald de Crauford, <strong>en</strong> nog <strong>en</strong>kele ander<strong>en</strong>.<br />
Zij vertrekk<strong>en</strong> richting <strong>Schotland</strong> onder bewaking om zich voor te bereid<strong>en</strong> op de<br />
kom<strong>en</strong>de Vlaamse campagne met Edward. Onderweg wordt de karavaan ingehaald<br />
door Sir Andrew de Rait. Hij is h<strong>en</strong> in grote haast achterna gered<strong>en</strong> om h<strong>en</strong> de<br />
boodschap van Edward over te mak<strong>en</strong> : “Verzamel alle manschapp<strong>en</strong> <strong>en</strong> maak voor<br />
e<strong>en</strong>s <strong>en</strong> altijd komaf met de opstand van Andrew de Moray”.<br />
Dit plaatst de Comyns in e<strong>en</strong> zeer lastig parket. Ze war<strong>en</strong> ev<strong>en</strong>zeer Schott<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
hadd<strong>en</strong> vast wel e<strong>en</strong> eig<strong>en</strong> idee voor e<strong>en</strong> vrij <strong>Schotland</strong>. Koning John Balliol had<br />
vlak ervoor afstand gedaan van de troon <strong>en</strong> de Comyns beschouwd<strong>en</strong> zichzelf als<br />
de volg<strong>en</strong>de in lijn voor de troon. Maar zonder hulp van Edward was er weinig
ANDREW DE MORAY VERVOLG<br />
hoop om de troon binn<strong>en</strong> de familie te houd<strong>en</strong>. De Bruces and the Comyns, hoewel<br />
door bloedband<strong>en</strong> verbond<strong>en</strong>, hadd<strong>en</strong> zo hun eig<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing over deze materie.<br />
De vier mann<strong>en</strong> die de opdracht van Edward hadd<strong>en</strong> gekreg<strong>en</strong>, ontmoett<strong>en</strong> mekaar<br />
in Aberde<strong>en</strong> om hun plann<strong>en</strong> te besprek<strong>en</strong>: H<strong>en</strong>ry le Ch<strong>en</strong>, Bishop van Aberde<strong>en</strong>;<br />
Sir Gart<strong>en</strong>et, zoon van the graaf van Mar; John Comyn, graaf van Buchan and<br />
Beschermer van Scotland <strong>en</strong> Sir Alexander Comyn, zijn broer. Van deze mann<strong>en</strong><br />
was <strong>en</strong>kel de loyaliteit van de bisschop aan Edward<br />
e<strong>en</strong> certitude.<br />
E<strong>en</strong> grote Engelse legermacht had intuss<strong>en</strong> op<br />
7 juli in Ayr de overgave afgedwong<strong>en</strong> van e<strong>en</strong><br />
Schots leger onder leiding van Th e Bruce, de<br />
bisschop van Glasgow <strong>en</strong> Sir William Douglas. E<strong>en</strong><br />
tweede Engelse macht van 300 paard<strong>en</strong> <strong>en</strong> 10.000<br />
infantrist<strong>en</strong> bereikte intuss<strong>en</strong> ook Berwick.<br />
Bedoeling was dat beide legers zich zoud<strong>en</strong><br />
sam<strong>en</strong>voeg<strong>en</strong>.<br />
Andrew had echter <strong>niet</strong> stilgezet<strong>en</strong> terwijl al<br />
deze plann<strong>en</strong> werd<strong>en</strong> gesmeed. Hij richtte zich<br />
vastberad<strong>en</strong> op de landerij<strong>en</strong> (tuss<strong>en</strong> Forres<br />
<strong>en</strong> Elgin) van Reginald le Ch<strong>en</strong>, die aan hem gerelateerd was via huwelijksband.<br />
Andrew leidt zijn troep<strong>en</strong> in deze richting <strong>en</strong> verwoest het land, hij brandt Duff us<br />
Castle volledig plat <strong>en</strong> neemt Reginald gevang<strong>en</strong>. Vervolg<strong>en</strong>s steekt hij de rivier<br />
Spey over <strong>en</strong> trekt Banff shire in waar hij zijn leger halt laat houd<strong>en</strong> in Boharm, één<br />
van de voornaamste kastel<strong>en</strong> van zijn vader. Hier wacht hij op versterking om zijn<br />
opstand te kunn<strong>en</strong> afrond<strong>en</strong>. Hij had zijn positie wijselijk gekoz<strong>en</strong>. Barron schrijft<br />
hierover het volg<strong>en</strong>de :<br />
“Daar, tuss<strong>en</strong> zijn eig<strong>en</strong> volk <strong>en</strong> in e<strong>en</strong> land van moeras <strong>en</strong> woud met de snelle rivier<br />
6 • JAARGANG 4 • NUMMER 1 • SEPTEMBER 2009<br />
Spey tuss<strong>en</strong>in, zat hij in e<strong>en</strong> comfortabele afwacht<strong>en</strong>de situatie. Andrew moest hebb<strong>en</strong><br />
gewet<strong>en</strong> dat e<strong>en</strong> groot Engels leger hem naderde vanuit Aberde<strong>en</strong>.”<br />
Hij positioneerde zijn mann<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> beboste heuvel <strong>en</strong> wachtte daar op de<br />
aankom<strong>en</strong>de legermacht van Edward Longshanks (de stelt). Aan zijn zijde staat<br />
e<strong>en</strong> aanzi<strong>en</strong>lijke macht bestaande uit mann<strong>en</strong> van zijn landerij<strong>en</strong> in Moray.<br />
De int<strong>en</strong>tie van Andrew is om zijn teg<strong>en</strong>stander in e<strong>en</strong> hinderlaag te lokk<strong>en</strong> op het<br />
og<strong>en</strong>blik dat deze de rivier Spey aan het overstek<strong>en</strong><br />
is tuss<strong>en</strong> Cull<strong>en</strong> and Elgin.<br />
De Engelse troep<strong>en</strong> bestaan hoofdzakelijk uit<br />
Schott<strong>en</strong> onder het bewind van John Comyn<br />
<strong>en</strong> zijn broer Alexander Comyn. Sam<strong>en</strong> met de<br />
Comyns voer<strong>en</strong> Sir Gart<strong>en</strong>et <strong>en</strong> H<strong>en</strong>ry le Ch<strong>en</strong>,<br />
bisschop van Aberde<strong>en</strong> de overige troep<strong>en</strong> aan.<br />
De Comyns k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> echter de Highland tacktiek<br />
in vecht<strong>en</strong> <strong>en</strong> gunn<strong>en</strong> Andrew ge<strong>en</strong> kans om zijn<br />
val lat<strong>en</strong> dicht te klapp<strong>en</strong>. Als Andrew dit ook<br />
opmerkt, besluit hij om terug te trekk<strong>en</strong> <strong>en</strong> e<strong>en</strong><br />
volg<strong>en</strong>de geleg<strong>en</strong>heid af te wacht<strong>en</strong>.<br />
Sir Andrew de Rait b<strong>en</strong>adert Andrew om te<br />
onderhandel<strong>en</strong> maar hij di<strong>en</strong>t met lege hand<strong>en</strong> terug te ker<strong>en</strong> naar het Engelse<br />
kamp.<br />
De Engelsgezinde leiders trekk<strong>en</strong> zich terug in Inverness Castle <strong>en</strong> besluit<strong>en</strong> om<br />
e<strong>en</strong> boodschapper (Andrew de Rait) naar Edward te stur<strong>en</strong> met <strong>en</strong>kele briev<strong>en</strong><br />
waarin de situatie wordt beschrev<strong>en</strong> in de Highlands.<br />
Kort na het vertrek van de Rait realissert H<strong>en</strong>ry le Ch<strong>en</strong> zich dat in zijn provincie,<br />
Aberde<strong>en</strong>shire, alle Engelse aanwezigheid mee was met de campagne. Hij vertrekt
ANDREW DE MORAY VERVOLG<br />
overhaast doch hij is te laat. Nadat de Engels<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> veilige afstand buit<strong>en</strong><br />
Aberde<strong>en</strong> war<strong>en</strong> begonn<strong>en</strong> de Schott<strong>en</strong> daar te revolter<strong>en</strong>.<br />
Als de overige leiders besluit<strong>en</strong> om de campagne voor gezi<strong>en</strong> te houd<strong>en</strong> <strong>en</strong> ev<strong>en</strong>e<strong>en</strong>s<br />
richting Aberde<strong>en</strong> te trekk<strong>en</strong>, beslist Andrew dat zijn kans nu gekom<strong>en</strong> is <strong>en</strong> zoekt<br />
hij de rechtstreekse confrontatie op aan de Spey nabij Elgin.<br />
Hij zet zijn zinn<strong>en</strong> op de kastel<strong>en</strong> van Inverness, Urquhart, Nairn, Forres <strong>en</strong> Elgin.<br />
Sir Reginald le Ch<strong>en</strong> wordt gevang<strong>en</strong> g<strong>en</strong>om<strong>en</strong> <strong>en</strong> e<strong>en</strong> tijd opgeslot<strong>en</strong>.<br />
De situatie is nu als volgt: Moray <strong>en</strong> Aberde<strong>en</strong> zijn op voet van oorlog met<br />
Longshanks; William Wallace is in het woud van Selkirk met e<strong>en</strong> grote<br />
troep<strong>en</strong>macht; maar de Lothians zijn onder de controle van de Engels<strong>en</strong>.<br />
Andrew de Moray <strong>en</strong> William Wallace verteg<strong>en</strong>woordig<strong>en</strong> de twee voornaamste<br />
groep<strong>en</strong> die teg<strong>en</strong>over Edward staan. De slag om Stirling Bridge is nog maar<br />
e<strong>en</strong> paar wek<strong>en</strong> verwijderd. Jammer g<strong>en</strong>oeg is er <strong>niet</strong>s gek<strong>en</strong>d over de eerste<br />
ontmoeting tuss<strong>en</strong> Adrew de Moray <strong>en</strong> William Wallace, waar <strong>en</strong> hoe ze sam<strong>en</strong><br />
kwam<strong>en</strong> of welke conversaties ze hebb<strong>en</strong> gevoerd. Het <strong>en</strong>ige dat we wet<strong>en</strong> is dat ze<br />
hun troep<strong>en</strong> bije<strong>en</strong> bracht<strong>en</strong> t<strong>en</strong> noord<strong>en</strong> van Stirling om de Engelse legers onder<br />
leiding van Cressingham <strong>en</strong> Warr<strong>en</strong>e te confronter<strong>en</strong>.<br />
De meeste historici schrijv<strong>en</strong> het succes van Stirling Bridge toe aan het strategisch<br />
vernuft van Andrew de Moray. Dit is pure speculatie natuurlijk. Gezi<strong>en</strong> zijn<br />
voorliefde voor hinderlag<strong>en</strong> lijkt het wel aannemelijk dat Moray de troep<strong>en</strong> in<br />
stelling bracht op de beboste heuvels van Abbey Craig zodat zij het voordeel hadd<strong>en</strong><br />
op de Engels<strong>en</strong> die gekneld zat<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> Abbey Craig <strong>en</strong> Stirling Castle op e<strong>en</strong><br />
moerassig stuk grond <strong>en</strong> met e<strong>en</strong> smalle hout<strong>en</strong> brug als <strong>en</strong>ige oversteekplaats.<br />
Op<strong>en</strong> oorlogvoering was ge<strong>en</strong> stokpaardje van William Wallace; hij was eerder<br />
e<strong>en</strong> guerrilla. De Moray, ondanks zijn jeugd <strong>en</strong> onervar<strong>en</strong>heid, was waarschijnlijk<br />
beter op de hoogte van grotere strategische veldslag<strong>en</strong>, alle<strong>en</strong> al door zijn nobele<br />
afkomst <strong>en</strong> opvoeding. De ongelukkige terreinkeuze van Wallace in Falkirk in 1298<br />
later zou deze theorie kunn<strong>en</strong> stav<strong>en</strong>.<br />
7 • JAARGANG 4 • NUMMER 1 • SEPTEMBER 2009<br />
Hoe Andrew aan zijn fatale wonde is geraakt, is <strong>niet</strong> gewet<strong>en</strong>, maar het is wel<br />
bek<strong>en</strong>d dat hij nog verscheid<strong>en</strong>e wek<strong>en</strong> heeft geleefd na het incid<strong>en</strong>t. Werd hij<br />
naar zijn familieverblijf in Bothwell (Th e Highlands) gebracht, was hij aanwezig op<br />
de Schotse Raad in oktober 1297 to<strong>en</strong> hij <strong>en</strong> william Wallace werd<strong>en</strong> geridderd <strong>en</strong><br />
b<strong>en</strong>oemd tot Guardians of Th e Scottish Realm?<br />
Sommige historici bewer<strong>en</strong> dat zowel de Moray als Wallace aanwezig war<strong>en</strong> op<br />
deze raad <strong>en</strong> dat ook Robert Bruce de ceremonie bijwoonde. Dit lijkt echter minder<br />
waarschijnlijk gezi<strong>en</strong> zowel Andrew als William Balliol aanhangers war<strong>en</strong> <strong>en</strong> Bruce<br />
het teg<strong>en</strong>overgestelde kamp van troonclaimers verteg<strong>en</strong>woordigde.<br />
Beide g<strong>en</strong>eraals mak<strong>en</strong> mete<strong>en</strong> van de geleg<strong>en</strong>heid gebruik om handelsbriev<strong>en</strong> te<br />
schrijv<strong>en</strong> naar andere handelssted<strong>en</strong> in Europa om aan te kondig<strong>en</strong> dat <strong>Schotland</strong><br />
e<strong>en</strong> vrij koninkrijk is <strong>en</strong> dat zij opnieuw handel will<strong>en</strong> drijv<strong>en</strong>. De briev<strong>en</strong>, drie in<br />
totaal, zijn ondertek<strong>en</strong>d door Andrew de Moray <strong>en</strong> William Wallace.<br />
De naam van Andrew de Moray komt echter <strong>niet</strong> meer voor op de briev<strong>en</strong> na 7<br />
november 1297. Waarschijnlijk is hij overled<strong>en</strong> vlak na het verstur<strong>en</strong> van de vorige<br />
briev<strong>en</strong>.<br />
Andrew’s gevang<strong>en</strong> gehoud<strong>en</strong> vader <strong>en</strong> oom stierv<strong>en</strong> in hun cel in London. Edward<br />
zelf gaf de opdracht om h<strong>en</strong> bloot te stell<strong>en</strong> aan extreme omstandighed<strong>en</strong>.<br />
E<strong>en</strong> andere oom van Andrew di<strong>en</strong>de de opstand in memorabele stijl. Hij heette<br />
David de Moravia <strong>en</strong> maakte snel opmars in de kerkelijke rang<strong>en</strong>. In e<strong>en</strong> tijdspanne<br />
van 3 jaar (1296-1299) schopte hij het van pastoor in Bothwell tot bisschop van<br />
Moray. Bisschop David komt promin<strong>en</strong>t voor aan de zijde van bisschop Lamberton,<br />
die op zijn beurt e<strong>en</strong> grote rol had in het verhaal van Robert the Bruce.<br />
T<strong>en</strong>slotte liet de jonge Andrew e<strong>en</strong> zoon na die moedig vocht teg<strong>en</strong> Edward III<br />
to<strong>en</strong> hij zijn grootvaders queeste hernieuwde om Scotland te reducer<strong>en</strong> tot e<strong>en</strong><br />
vazalstaat van Engeland.<br />
Bron: http://myscotland.be/andrew_moray.htm
CELTIC BRITAIN CELTIC BRITAIN<br />
8 • JAARGANG 4 • NUMMER 1 • SEPTEMBER 2009<br />
3-jarig bestaan<br />
Rond deze tijd viert Celtic Britain haar driejarig bestaan. In het afgelop<strong>en</strong> jaar<br />
hebb<strong>en</strong> we e<strong>en</strong> economische voedingsbodem voor de organisatie Celtic Britain<br />
wet<strong>en</strong> te realiser<strong>en</strong>, hierdoor kunn<strong>en</strong> we blijv<strong>en</strong> doorgaan met onderzoek naar<br />
de Keltische cultuur <strong>en</strong> invester<strong>en</strong> in uitgebreidere voorlichting. Celtic Britain is<br />
bezig haar voorlichting verder te verdiep<strong>en</strong> door op wet<strong>en</strong>schappelijk niveau op<br />
basisonderwerp<strong>en</strong> zoals druïdes in te gaan.<br />
Op de informatieve website zijn er verschill<strong>en</strong>de diepgaande thema’s gepubliceerd,<br />
zoals over de Kelt<strong>en</strong> in Europa, Keltische huisvesting <strong>en</strong> Van Charles tot Charles.<br />
In dit jaar is de re-<strong>en</strong>actm<strong>en</strong>tgroep van Celtic Britain gestart, waarbij ze e<strong>en</strong> breder<br />
publiek kan informer<strong>en</strong>. Het belangrijkste doel hiervan blijft de voorlichting.<br />
Met deze ontwikkeling<strong>en</strong> blijft Celtic Britain haar doelstelling<strong>en</strong> verwez<strong>en</strong>lijk<strong>en</strong>.<br />
Zij streeft ernaar om binn<strong>en</strong> korte termijn haar nieuwe project<strong>en</strong> uit te breid<strong>en</strong>.<br />
D<strong>en</strong>k hierbij aan uitwisselingsproject<strong>en</strong> met Britse re-<strong>en</strong>actm<strong>en</strong>tgroep<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
andere organisaties <strong>en</strong> het sterk uitbreid<strong>en</strong> van de informatieve website <strong>en</strong> haar<br />
re-<strong>en</strong>actm<strong>en</strong>tgroep.<br />
Onderzoeksreis <strong>Schotland</strong><br />
De onderzoeksreis naar <strong>Schotland</strong> was e<strong>en</strong> groot succes. Hier heeft Celtic Britain<br />
verschill<strong>en</strong>de internationale contact<strong>en</strong> gelegd <strong>en</strong> <strong>veel</strong> nieuw onderzoeksmateriaal<br />
verzameld over onder andere de cultuur rond de westkust van <strong>Schotland</strong>, de Pict<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> de Highland Clearances. Dit onderzoeksmateriaal zal onder andere word<strong>en</strong><br />
gebruikt in Celtic Britains re-<strong>en</strong>actm<strong>en</strong>tgroep.<br />
Nieuw Celtic Magazine<br />
Begin september komt er weer e<strong>en</strong> nieuw Celtic Magazine uit, ditmaal met e<strong>en</strong><br />
thema dat teruggrijpt op de onderzoeksreis naar Wales in december vorig jaar.<br />
Hierin wordt de situatie van Wales ná de verovering door Edward de 1 e <strong>en</strong> met<br />
name de opstand van Owain Glyndwr belicht.
Uw Vakantiehuis Verhur<strong>en</strong>?<br />
Ondersteund door D-reiz<strong>en</strong><br />
Bereik tot meer dan 40.000 bezoekers per dag!<br />
• Gemakkelijk uw eig<strong>en</strong> website creër<strong>en</strong><br />
• Bespaar tot wel 70% op de distributiekost<strong>en</strong><br />
• U bepaalt zelf wie uw huurders zijn <strong>en</strong> wanneer zij in uw huis<br />
kunn<strong>en</strong> verblijv<strong>en</strong><br />
• U adverteert onder de vlag van e<strong>en</strong> betrouwbaar merk<br />
Zet uw vakantiewoning vandaag nog op:<br />
ParticuliereVakantiehuiz<strong>en</strong>.nl<br />
Ondersteund door D-reiz<strong>en</strong>.<br />
9 • JAARGANG 4 • NUMMER 1 • SEPTEMBER 2009<br />
CELTIC BRITAIN VERVOLG<br />
Celtic WebMerchant<br />
Vanwege de vakantieperiode is beslot<strong>en</strong> de pagina Nieuwe product<strong>en</strong> drie wek<strong>en</strong><br />
lang <strong>niet</strong> te wiss<strong>en</strong>, zodat ieder e<strong>en</strong> volledig overzicht van de nieuwe product<strong>en</strong><br />
kan hebb<strong>en</strong>. Schrik daarom <strong>niet</strong> van het aantal pagina’s met nieuwe product<strong>en</strong>.<br />
Deze nieuwe product<strong>en</strong> zijn onder andere e<strong>en</strong> groot aantal nieuwe sierad<strong>en</strong>, vaak<br />
museumreplica’s; historisch correct keramiek dat op e<strong>en</strong> historische manier met<br />
gesinterd zout is geglazuurd <strong>en</strong> e<strong>en</strong> aantal nieuwe gesp<strong>en</strong> voor de nieuwe pagina<br />
Gesp<strong>en</strong>, knop<strong>en</strong> & riembeslag. Daarnaast zijn we sinds kort ook tuss<strong>en</strong>persoon<br />
voor de t<strong>en</strong>t<strong>en</strong>fabrikant FamWest. Meer t<strong>en</strong>t<strong>en</strong> hop<strong>en</strong> we zo spoedig mogelijk<br />
online te plaats<strong>en</strong>.<br />
Vooruitblik re-<strong>en</strong>actm<strong>en</strong>t<br />
Op dit mom<strong>en</strong>t zijn er verschill<strong>en</strong>de data voor de kom<strong>en</strong>de tijd waarop Celtic<br />
Britains Gallowglasses op het veld te zi<strong>en</strong> zijn. Zij staan met e<strong>en</strong> klein kampem<strong>en</strong>t<br />
op Fantastic Amsterdam volg<strong>en</strong>d week<strong>en</strong>d <strong>en</strong> met e<strong>en</strong> groter kampem<strong>en</strong>t in<br />
Metel<strong>en</strong> op 22 <strong>en</strong> 23 augustus, in de Ruïne van Teyling<strong>en</strong> op 12 <strong>en</strong> 13 september<br />
<strong>en</strong> op het festival de Drie Tor<strong>en</strong>s in Tilburg op 17 <strong>en</strong> 18 oktober.<br />
Binn<strong>en</strong>kort zal er e<strong>en</strong> nieuwe t<strong>en</strong>t aangeschaft word<strong>en</strong> die historisch correct wordt<br />
ingericht om zo voorlichting te gev<strong>en</strong> over de cultuur aan de Schotse westkust.<br />
Ook het led<strong>en</strong>aantal groeit nog steeds, mocht u interesse hebb<strong>en</strong> in deelname aan<br />
de re-<strong>en</strong>actm<strong>en</strong>tgroep kunt u ons altijd mail<strong>en</strong>. Ook voor boeking<strong>en</strong> <strong>en</strong> nieuwe<br />
festivals staan wij op<strong>en</strong>.<br />
Indi<strong>en</strong> u vrag<strong>en</strong> of opmerking<strong>en</strong> heeft, kunt u ons altijd mail<strong>en</strong>.<br />
Beannachd leibh,<br />
Het team van Celtic Britain<br />
celticbritain.net
EDWARD I<br />
Gebor<strong>en</strong> op: 17-06-1239<br />
Geboorteplaats: Palace of Westminster<br />
Overled<strong>en</strong>: 07-06-1307 (67 jaar)<br />
Plaats van overlijd<strong>en</strong>: Burgh on Sands, Scotland<br />
Oorzaak van overlijd<strong>en</strong> ongek<strong>en</strong>d<br />
Begraafplaats: Westminster Abbey<br />
Edward I, Koning van Engeland, was de oudste zoon van<br />
H<strong>en</strong>ry III <strong>en</strong> Eleanor van Prov<strong>en</strong>ce.<br />
Zijn politieke carrière begint met het sluit<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> verdrag<br />
met Alphonso X van Castile, doordat hij trouwt met Eleanor,<br />
de halfzuster van de Spaanse koning. Gezi<strong>en</strong> hij e<strong>en</strong> woonstek<br />
met standing nodig heeft, sch<strong>en</strong>kt zijn grootvader hem het<br />
Hertogdom Gascogne, het graafschap Chester, de land<strong>en</strong> van<br />
de koning in Wales <strong>en</strong> <strong>veel</strong> meer. In mei 1254 trekt Edward (15<br />
jaar) naar Gascoigne om zijn erf<strong>en</strong>is in ontvangst te nem<strong>en</strong>.<br />
Hij trekt vervolg<strong>en</strong>s de Pyr<strong>en</strong>eeën over <strong>en</strong> in oktober wordt<br />
hij geridderd door Alphonso <strong>en</strong> huwt hij met Eleanor in e<strong>en</strong><br />
klooster in Las Huelgas, nabij Burgos. Hij blijft in Gascogne<br />
tot november 1255, maar zijn vader wil hem uit jaloezie ge<strong>en</strong><br />
functie gev<strong>en</strong> binn<strong>en</strong> zijn eig<strong>en</strong> hofhouding. Na zijn terugkeer<br />
zorg<strong>en</strong> problem<strong>en</strong> met de inwoners van zijn Welshe land<strong>en</strong><br />
voor e<strong>en</strong> p<strong>en</strong>ibele situatie. Zij aanvaard<strong>en</strong> <strong>niet</strong> dat ze moet<strong>en</strong> buig<strong>en</strong> voor nieuwe<br />
Engelse wett<strong>en</strong>. Ook nu weigert zijn vader elke hulp of steun.<br />
Edward maakt zich redelijk onpopuair <strong>en</strong> zijn positie verzwakt nog meer in 1258.<br />
In 1264 neemt hij promin<strong>en</strong>t deel in de strijd tuss<strong>en</strong> de koning <strong>en</strong> de baronn<strong>en</strong>. In<br />
de slag van Lewes veroorzaakt hij de nederlaag van zijn vader door e<strong>en</strong> overdrev<strong>en</strong><br />
jacht op de Londoners. Hij geeft zich over aan de graaf van Leicester <strong>en</strong> wordt<br />
10 • JAARGANG 4 • NUMMER 1 • SEPTEMBER 2009<br />
gedwong<strong>en</strong> om zijn graafschap Chester over te drag<strong>en</strong> aan de graaf van Leicester.<br />
Maar in Whitsuntide in 1265 ontsnapt hij aan zijn bewakers <strong>en</strong> sluit zich aan<br />
bij de Welshe Lords, die nog steeds in zijn di<strong>en</strong>st zijn. Met hun hulp verslaat <strong>en</strong><br />
vermoordt Edward Leicester in Evesham op 4 augustus 1265.<br />
Er breekt nu e<strong>en</strong> relatief rustige periode aan in het lev<strong>en</strong> van de prins. Zelfs zo<br />
rustig <strong>en</strong> vreedzaam dat Edward in 1268 besluit om het kruis<br />
op te nem<strong>en</strong> in de hoop om met de nieuwe kruistocht mee te<br />
gaan. Geldtekort stelt zijn vertrek uit tot in 1270, maar e<strong>en</strong><br />
vredesbestand is dan al afgeslot<strong>en</strong> met de “ongelovig<strong>en</strong>”.<br />
Weiger<strong>en</strong>d om deel uit te mak<strong>en</strong> van dit verraad teg<strong>en</strong> het<br />
Christ<strong>en</strong>dom gaat Edward met zijn volgeling<strong>en</strong> naar Acre,<br />
waar hij verblijft van mei 1271 tot augustus 1272. Ondanks<br />
zijn <strong>en</strong>ergie <strong>en</strong> zijn kunn<strong>en</strong> is zijn invloed te klein om de<br />
afbrokkel<strong>en</strong>de kruisvaart op te krikk<strong>en</strong>. Hij ontsnapt zelfs<br />
aan e<strong>en</strong> moordpoging.<br />
T<strong>en</strong>slotte wordt hij gedwong<strong>en</strong> om terug naar Engeland te<br />
ker<strong>en</strong> omwille van de verzwakte gezondheidstoestand van<br />
zijn vader. Hij verneemt in Sicilië dat H<strong>en</strong>ry III overled<strong>en</strong> is<br />
op 16 november 1272. Edward is nu koning van Engeland.<br />
De zak<strong>en</strong> zijn echter zo kalm in Engeland dat hij zich <strong>niet</strong> naar<br />
huist haast. Na e<strong>en</strong> langzame reis door Italië <strong>en</strong> Frankrijk<br />
br<strong>en</strong>gt hij e<strong>en</strong> bezoek aan zijn neef Filips III in Parijs op 26 november 1273. Hij<br />
gaat naar Gascogne waar hij bijna e<strong>en</strong> gans jaar verblijft. T<strong>en</strong>slotte arriveert hij in<br />
Dover aan het einde van augustus 1274. Edward I wordt gekroond in Westminster<br />
op de 18 e van diezelfde maand op 35 jarige leeftijd.<br />
De harde opvoeding in zijn jeugd hebb<strong>en</strong> zijn karakter <strong>en</strong> de grote lijn<strong>en</strong> van zijn<br />
politiek bepaald. Hij is groot in gestalte voor zijn tijd, goedgebouwd <strong>en</strong> knap.
EDWARD I VERVOLG<br />
Edward is extreem toegewijd aan militaire oef<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>, neemt deel aan toernooi<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> gevaarlijke jachtpartij<strong>en</strong>.<br />
Edward heeft geleerd om zjn opvlieg<strong>en</strong>d temperam<strong>en</strong>t uit zijn jeugd, in bedwang<br />
te houd<strong>en</strong>. Hij is fi er op zijn gevoel voor gerechtigheid <strong>en</strong> zijn strikte toepassing<br />
van zijn gegev<strong>en</strong> woord. Zijn privé lev<strong>en</strong> is onbesprok<strong>en</strong> <strong>en</strong> hij is e<strong>en</strong> toegewijde<br />
vri<strong>en</strong>d. Zonder al te <strong>veel</strong> originaliteit, zowel als soldaat of<br />
als staatsman, is hij compet<strong>en</strong>t g<strong>en</strong>oeg om mee te gaan<br />
met de ideeën van zijn tijd <strong>en</strong> hem deze ideeën ook eig<strong>en</strong> te<br />
mak<strong>en</strong>. Zijn zwakke punt<strong>en</strong> zijn e<strong>en</strong> gebrek aan medelev<strong>en</strong><br />
wat soms gr<strong>en</strong>st aan wreedheid <strong>en</strong> e<strong>en</strong> <strong>en</strong>ggeestig <strong>en</strong> pedant<br />
temperam<strong>en</strong>t. Daardoor hecht hij meer belang aan de<br />
woordelijke inhoud dan aan de geest van zijn beloftes. Zijn<br />
effi ciëntie <strong>en</strong> voorliefde voor e<strong>en</strong> sterk beleid staan in e<strong>en</strong><br />
schril contrast met de zwakheid van zijn vader.<br />
Hoewel Edward macht liefheeft <strong>en</strong> dit nooit vrijwillig zou<br />
kunn<strong>en</strong> opgev<strong>en</strong>, ziet hij het nut ervan in dat zijn bewind<br />
populair moet zijn.<br />
De eerste jar<strong>en</strong> van dit bewind sp<strong>en</strong>deert Edward aan het<br />
opzett<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> effi ciënt beheer van zijn zak<strong>en</strong>. Bij het<br />
uitvoer<strong>en</strong> van deze taak wordt hij van nabij geadviseerd door<br />
Eleanor<br />
Robert Burnell, bisschop van Bath <strong>en</strong> Wells. Administratieve<br />
hervorming<strong>en</strong> leid<strong>en</strong> al heel gauw tot e<strong>en</strong> legislatie, <strong>en</strong> van<br />
1275 tot 1290 wordt er bijna elk jaar minst<strong>en</strong>s één grote belangrijke nieuwe wet<br />
uitgevaardigd. Deze wett<strong>en</strong> houd<strong>en</strong> echter <strong>niet</strong>s nieuws of origineels in.<br />
Wales<br />
Behalve administratie <strong>en</strong> legislatie word<strong>en</strong> de eerste 15 jar<strong>en</strong> van zijn bewind<br />
gek<strong>en</strong>merkt door de verovering van het prinsdom Wales. Edward verliest zijn<br />
geduld in 1277 als de prins van Wales, Llewelyn ab Gruff yd, continu blijft<br />
11 • JAARGANG 4 • NUMMER 1 • SEPTEMBER 2009<br />
verzuim<strong>en</strong> om eer te bewijz<strong>en</strong>. Edward valt het noord<strong>en</strong> van Wales binn<strong>en</strong>. Hij<br />
voert zijn campagne uit als e<strong>en</strong> waar beleg: blokkade van al de toegangsweg<strong>en</strong> tot<br />
Snowdon; hij dwingt Llewelyn zich over te gev<strong>en</strong> door e<strong>en</strong> gebrek aan voorrad<strong>en</strong>.<br />
Daaropvolg<strong>en</strong>d kleineert hij de Welshe prins <strong>en</strong> maakt hem tot simpele chieftain<br />
(clanhoofd) die volledig afhankelijk is van de Engels<strong>en</strong>.<br />
De volg<strong>en</strong>de 5 jar<strong>en</strong> doet Edward zijn best om het Engels<br />
model van reger<strong>en</strong> ook in Wales door te duw<strong>en</strong>. Het verzet<br />
dat de Welshm<strong>en</strong> ton<strong>en</strong>, geeft Llewelyn al vlug e<strong>en</strong> nieuwe<br />
kans. Hij maakt het Edward in de jar<strong>en</strong> 1282-83 knap lastig<br />
<strong>en</strong> forceert hem in die periode om zijn aandacht voor het<br />
afrond<strong>en</strong> van de verovering van Wales scherp te houd<strong>en</strong>. In<br />
1284 krijgt Edward het statuut van Wales erdoor. Dit omvat<br />
e<strong>en</strong> schema voor het toekomstig bewind van het prinsdom.<br />
Edward is heel voorzichtig in zijn buit<strong>en</strong>lands beleid. Hoewel<br />
hij de relatieve vrede met zijn neef, Filips III van Frankrijk,<br />
bewaart, is zijn relatie met het land <strong>niet</strong> altijd ev<strong>en</strong> rimpelloos.<br />
Na de dood van Filips in 1285, steekt Edward het kanaal<br />
over in 1286, om hulde te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> aan de opvolger van de<br />
koning, Filips de Schone. Hij blijft in het buit<strong>en</strong>land tot 1289<br />
<strong>en</strong> tracht de recht<strong>en</strong> van Gascogne uit te breid<strong>en</strong>. Hij slaagt<br />
er zelfs in om de eeuwigdur<strong>en</strong>de ruzie tuss<strong>en</strong> de huiz<strong>en</strong> van<br />
Anjou <strong>en</strong> Aragon te suss<strong>en</strong> <strong>en</strong> h<strong>en</strong> vrede te lat<strong>en</strong> sluit<strong>en</strong>.<br />
Zijn lange afwezigheid br<strong>en</strong>gt de Engelse regering echter in verwarring met<br />
anarchie als resultaat. Bij zijn terugkeer ondoet hij zich van de meeste rechters <strong>en</strong><br />
ministers weg<strong>en</strong>s corrupt.<br />
Na het overlijd<strong>en</strong> van zijn vrouw Eleanor in 1290, verbant hij alle Jod<strong>en</strong> uit<br />
Engeland!
EDWARD I VERVOLG<br />
<strong>Schotland</strong><br />
De rest van Edwards koningschap wordt beheersd door de problem<strong>en</strong> die hij<br />
ondervindt met die taaie Schott<strong>en</strong>. Na de dood van Alexander III in 1286 wordt<br />
<strong>Schotland</strong> geregeerd in naam van di<strong>en</strong>s kleindochter, Margaret, de “Maid of<br />
Norway”. De Engelse koning stelt voor dat zijn oudste zoon, Edward of Carnarvon,<br />
de kleine koningin zou huw<strong>en</strong> <strong>en</strong> alzo beide koninkrijk<strong>en</strong> zou ver<strong>en</strong>ig<strong>en</strong>. Jammer<br />
g<strong>en</strong>oeg voor Edward stuurt de dood van het kleine meisje in 1290 al zijn plann<strong>en</strong><br />
in de war. De troon van het koninkrijk <strong>Schotland</strong> wordt plots opgeëist door vele<br />
pret<strong>en</strong>d<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>en</strong> de Schotse nobel<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong> Edward om als scheidsrechter op<br />
te tred<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> onbegrijpelijke red<strong>en</strong>ering gezi<strong>en</strong> iedere<strong>en</strong> de int<strong>en</strong>ties k<strong>en</strong>t van<br />
Longshanks.<br />
Edward aanvaardt de positie, maar dringt erop aan dat, vóór hij <strong>en</strong>ige actie<br />
onderneemt, de Schott<strong>en</strong> hem erk<strong>en</strong>n<strong>en</strong> als hun superieure vorst. De kandidaat<br />
troonopvolgers gev<strong>en</strong> het voorbeeld van onderwerping <strong>en</strong> al gauw volg<strong>en</strong> de<br />
voornaamste nobel<strong>en</strong>. Vervolg<strong>en</strong>s onderneemt Edward actie <strong>en</strong> b<strong>en</strong>oemt hij<br />
in 1292 John Balliol (Beaulieu) tot koning. De nieuwe koning br<strong>en</strong>gt hulde aan<br />
Edward, maar Johns onderdan<strong>en</strong> beginn<strong>en</strong> al snel de juridische rechtsgeldigheid<br />
van Edwards te verwerp<strong>en</strong>. Edward wuift de bezwar<strong>en</strong> weg door te stell<strong>en</strong> dat dit<br />
het natuurlijke resultaat is van zijn feodale heerschappij.<br />
T<strong>en</strong>slotte ontnem<strong>en</strong> de Schott<strong>en</strong> bijna al de macht van Koning John, verwerp<strong>en</strong><br />
zij Edwards claims <strong>en</strong> sluit<strong>en</strong> zij e<strong>en</strong> verbond met Frankrijk. Tijd<strong>en</strong>s de jar<strong>en</strong><br />
van scheidsrechter spel<strong>en</strong> in <strong>Schotland</strong> is Edward stilaan met Frankrijk op voet<br />
van oorlog geraakt. In 1293 wordt Edward door zijn broer Edmund, graaf van<br />
Lancaster overhaald om zijn landerij<strong>en</strong> in Gascogne tijdelijk over te gev<strong>en</strong> aan<br />
Filips de Schone. Maar Filips weigert later om het hertogdom terug te gev<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
Edward verklaart de oorlog aan de Frans<strong>en</strong>. Net op dat og<strong>en</strong>blik gev<strong>en</strong> de Schott<strong>en</strong><br />
blijk van extra weerstand door e<strong>en</strong> alliantie aan te gaan met de vijand van Edward.<br />
En tot overmaat van ramp beginn<strong>en</strong> ook de Welshm<strong>en</strong> zich opnieuw te roer<strong>en</strong> in<br />
12 • JAARGANG 4 • NUMMER 1 • SEPTEMBER 2009<br />
e<strong>en</strong> opstand. Voor Edward blijkt het e<strong>en</strong> onmogelijke zaak om Gascogne opnieuw<br />
voor zich te winn<strong>en</strong>.<br />
De moeilijkste jar<strong>en</strong> van Edward brek<strong>en</strong> nu aan. Hij ziet dat de <strong>en</strong>ige manier om<br />
zijn problem<strong>en</strong> te overwinn<strong>en</strong> de weg is om zijn onderdan<strong>en</strong> om steun te vrag<strong>en</strong>.<br />
Hij richt in 1295 e<strong>en</strong> repres<strong>en</strong>tatief parlem<strong>en</strong>t op, het type parlem<strong>en</strong>t dat later ook<br />
het “modelparlem<strong>en</strong>t” zal word<strong>en</strong> g<strong>en</strong>oemd omdat het toegepast zal word<strong>en</strong> in de<br />
meeste regering<strong>en</strong>. De tekst in het wetboek luidt als volgt:<br />
“Wat iedere<strong>en</strong> raakt, zou door iedere<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> goedbevond<strong>en</strong> word<strong>en</strong> <strong>en</strong> dus is het<br />
duidelijk dat e<strong>en</strong> gevaar dat ons all<strong>en</strong> kan rak<strong>en</strong> ook met de gepaste middel<strong>en</strong> wordt<br />
bestred<strong>en</strong>”.<br />
De parlem<strong>en</strong>taire grondslag van Engeland is gelegd door deze actie van Edward.<br />
Zich gesteund voel<strong>en</strong>d door zijn onderdan<strong>en</strong> slaat Edward de Welshe opstand neer<br />
<strong>en</strong> hij verovert <strong>Schotland</strong> in 1296. Als de rust op het Britse eiland is teruggekeerd<br />
richt hij zijn volle aandacht weer op het herwinn<strong>en</strong> van Gascogne. Maar nieuwe<br />
binn<strong>en</strong>landse problem<strong>en</strong> gooi<strong>en</strong> opnieuw roet in het et<strong>en</strong>.<br />
Onder leiding van Aartsbisschop Winchelsea weigert de clerus om taks<strong>en</strong> te<br />
betal<strong>en</strong>, in navolging van de bull die werd uitgevaardigd door paus Bonifacius<br />
VIII, de Clericis Laicos. Edward verklaart dat, indi<strong>en</strong> de clerus <strong>niet</strong> zou bijdrag<strong>en</strong><br />
in het onderhoud van de staat, de staat het zich <strong>niet</strong> kon permitter<strong>en</strong> om h<strong>en</strong> te<br />
bescherm<strong>en</strong>.<br />
Doch de kerkelijke oppositie krijgt snel bijval van de baroniale stand. Aangevoerd<br />
door de grav<strong>en</strong> van Hereford <strong>en</strong> Norfolk, weiger<strong>en</strong> vele barons om deel te nem<strong>en</strong><br />
in de campagne van Edward in Gascogne. Edward is verplicht om zonder h<strong>en</strong> af<br />
te reiz<strong>en</strong> naar de oorlog met de Frans<strong>en</strong>. Daarbov<strong>en</strong>op eis<strong>en</strong> de weerspannige<br />
barons dat de bestaande charters word<strong>en</strong> aangepast met nieuwe artikels waarin de<br />
vrijwaring van het volk wordt gegarandeerd voor wilde taks<strong>en</strong>.<br />
Edward, op dat og<strong>en</strong>blik in G<strong>en</strong>t, aanvaardt gelat<strong>en</strong> de voorwaard<strong>en</strong> (Confi rmatio
EDWARD I VERVOLG<br />
Cartarum), maar zelfs nu k<strong>en</strong>t zijn gemoed ge<strong>en</strong> rust.<br />
De Schott<strong>en</strong> zijn e<strong>en</strong> massale opstand begonn<strong>en</strong> in<br />
hetzelfde jaar 1297, geleid door William Wallace.<br />
De Schott<strong>en</strong> verslaan e<strong>en</strong> massaal Engels leger bij<br />
Stirling Bridge op 11 september 1297.<br />
Het volg<strong>en</strong>de jaar, in 1298 is Edward opnieuw verplicht<br />
om zijn aandacht naar <strong>Schotland</strong> te verlegg<strong>en</strong>. De slag<br />
om Falkirk (22 juli 1298) mag dan misschi<strong>en</strong> wel de<br />
voornaamste zege van al zijn campagnes zijn, mede<br />
omdat de slag e<strong>en</strong> einde maakt aan de kracht van Wallace<br />
als beschermheer van het land, doch het betek<strong>en</strong>t<br />
ge<strong>en</strong>szins het einde van de Schotse weerstand.<br />
Edward leert dat hij <strong>niet</strong> tegelijkertijd teg<strong>en</strong> de Schott<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> de Frans<strong>en</strong> kan vecht<strong>en</strong>. Hij sluit vrede met Filips in<br />
1299. Hij hertrouwt ook met Margaret, de zuster van<br />
de Franse koning. Edward is op dat og<strong>en</strong>blik 60 jaar,<br />
Margaret amper 17. Door het huwelijk slaagt Edward<br />
erin om Gascogne opnieuw voor zich te winn<strong>en</strong>.<br />
Het duurt tot in 1303 alvor<strong>en</strong>s Edward opnieuw in<br />
staat is om e<strong>en</strong> serieuze veroveringstocht te plann<strong>en</strong><br />
teg<strong>en</strong> <strong>Schotland</strong>. Teg<strong>en</strong> 1305 is het land volledig<br />
onderworp<strong>en</strong> <strong>en</strong> wordt William Wallace vermoord als<br />
verrader.<br />
Doch Edward heeft amper e<strong>en</strong> regering geïnstalleerd<br />
of er breekt al e<strong>en</strong> nieuwe revolte uit, dit keer onder<br />
leiding van Robert Th e Bruce, kleinzoon van de<br />
13 • JAARGANG 4 • NUMMER 1 • SEPTEMBER 2009<br />
voornaamste rivaal van Baliol in 1290. Bruce wordt<br />
tot koning gekroond in 1306 <strong>en</strong> Edward bevindt zich<br />
opnieuw in de positie dat hij <strong>Schotland</strong> voor e<strong>en</strong> derde<br />
keer zal moet<strong>en</strong> gaan verover<strong>en</strong>. Hij besluit om zelf<br />
te gaan, maar de inspanning wordt hem te<strong>veel</strong> <strong>en</strong> hij<br />
sterft op 7 juli 1307 in Burgh on Sands.<br />
Zijn dood betek<strong>en</strong>t het laatste sprankeltje hoop om<br />
<strong>Schotland</strong> te verover<strong>en</strong> <strong>en</strong> in te lijv<strong>en</strong> bij het Engels<br />
grondgebied. Het betek<strong>en</strong>t ook dat zijn grootste ambitie<br />
in het lev<strong>en</strong> mislukt is. Edward mag dan grootse ding<strong>en</strong><br />
gedaan hebb<strong>en</strong> door de onderwerping van Wales, de<br />
invoering van e<strong>en</strong> legislatuur, zijn triomf over de clerus<br />
<strong>en</strong> de baronn<strong>en</strong>, zijn obsessie voor Gascogne, het<br />
voornaamste doel heeft hij nooit bereikt: <strong>Schotland</strong> op<br />
de knieën krijg<strong>en</strong> !!<br />
Edward I ligt begrav<strong>en</strong> in Westminster onder e<strong>en</strong><br />
e<strong>en</strong>voudige ged<strong>en</strong>kste<strong>en</strong> waar op te lez<strong>en</strong> staat:<br />
Edwardus Primus Scottorum malleus hic est. Hier rust<br />
Edward de eerste, de hamer voor de Schott<strong>en</strong>... Niets is<br />
minder waar.<br />
Aan het einde van de rivier Ed<strong>en</strong>, bij de Solway Firth,<br />
is e<strong>en</strong> groots monum<strong>en</strong>t opgericht op de plaats waar<br />
Edward overled<strong>en</strong> is. Hij stief hier op 7 juli 1307 op<br />
zijn weg noordwaards voor e<strong>en</strong> laatstse aanval op zijn<br />
grootste vijand.<br />
Bron: http://myscotland.be/andrew_moray.htm
1 de gerstveld<strong>en</strong> 2 het land waar de gerst op groeit 3 turf om de gemoute gerst te drog<strong>en</strong> 4 gist om alcohol te producer<strong>en</strong> 5 water - belangrijk om <strong>whisky</strong> te mak<strong>en</strong><br />
8<br />
8<br />
9<br />
7<br />
7<br />
10<br />
6 het nieuwe distillaat - in 7 de vat<strong>en</strong> - veilig rust<strong>en</strong>d in 8 de pakhuiz<strong>en</strong> 9 de Angel’s Share 10 de (single malt) <strong>whisky</strong> in de fles<br />
De Whisky Tartan vertelt zowel in kleurgebruik als in opbouw chronologisch (bijna) het complete<br />
verhaal van de productie van (Single Malt) <strong>whisky</strong>. Van de gerstveld<strong>en</strong> tot de gebottelde fles.<br />
De Whisky Tartan is ideaal voor iedere<strong>en</strong> die ge<strong>en</strong> Schotse achtergrond heeft, maar wel e<strong>en</strong><br />
passie voor <strong>Schotland</strong> of <strong>whisky</strong> heeft.<br />
Whisky Tartan, twee Schotse erfstukk<strong>en</strong> verwev<strong>en</strong> in één uniek ontwerp.<br />
www.<strong>whisky</strong>tartan.com<br />
14 • JAARGANG 4 • NUMMER 1 • SEPTEMBER 2009<br />
6<br />
5<br />
3<br />
4<br />
2<br />
1<br />
WHISKY TARTAN PRODUCTEN<br />
1 2 3 4<br />
5 6 7<br />
De Whisky Tartan collectie:<br />
1 Whisky Tartan kilts<br />
2 Whisky Tartan 2-in-1 rokk<strong>en</strong><br />
3 Whisky Tartan stropdass<strong>en</strong><br />
4 Whisky Tartan sjaals<br />
5 Whisky Tartan sashes<br />
6 Whisky Tartan light weight <strong>en</strong> medium weight stof<br />
7 Whisky Tartan ‘pagode’ t-shirts<br />
8 NIEUW: Whisky Tartan kilt pin<br />
Meer informatie <strong>en</strong> prijz<strong>en</strong> :: www.<strong>whisky</strong>tartan.com<br />
8
FOTO , S VAN INTERNET<br />
15 • JAARGANG 4 • NUMMER 1 • SEPTEMBER 2009<br />
VISUEEL BEPERKTE PIPER<br />
“Als je blind of slechtzi<strong>en</strong>d b<strong>en</strong>t, zul je vaker hulp moet<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong>, meer moet<strong>en</strong><br />
uitlegg<strong>en</strong> <strong>en</strong> vaker op m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> af moet<strong>en</strong> stapp<strong>en</strong>.”<br />
“Pa, ma, ga e<strong>en</strong>s zitt<strong>en</strong>, ik moet jullie iets vertell<strong>en</strong>.” Zo kondigde D<strong>en</strong>nis van Meel<br />
(15) aan, dat hij doedelzak wilde gaan spel<strong>en</strong>. Die keuze markeert e<strong>en</strong> omslag in<br />
zijn lev<strong>en</strong>. Na <strong>en</strong>kele optred<strong>en</strong>s op school is hij <strong>niet</strong> langer ‘die slechtzi<strong>en</strong>de jong<strong>en</strong>’,<br />
maar ‘het doedelzakf<strong>en</strong>ome<strong>en</strong>’. Precies zoals hij dat graag heeft. “Ik b<strong>en</strong> D<strong>en</strong>nis, <strong>niet</strong><br />
mijn handicap.” Op zijn neg<strong>en</strong>de werd de ziekte van Stargardt geconstateerd, die<br />
juv<strong>en</strong>iele macula deg<strong>en</strong>eratie veroorzaakt. Vanaf zijn twaalfde heeft D<strong>en</strong>nis e<strong>en</strong><br />
stabiele restvisus van ti<strong>en</strong> proc<strong>en</strong>t. Vanaf het begin is zijn instelling: ik probeer<br />
zo<strong>veel</strong> mogelijk zelf te do<strong>en</strong> <strong>en</strong> als dat <strong>niet</strong> lukt, vraag ik hulp. Dat laatste gaat<br />
hem teg<strong>en</strong>woordig e<strong>en</strong> stuk gemakkelijker af. “Tijd<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> S<strong>en</strong>siscursus moest<strong>en</strong><br />
we van het station in Nijmeg<strong>en</strong> naar het gebouw van S<strong>en</strong>sis zi<strong>en</strong> te kom<strong>en</strong>. Zonder<br />
kaart. Onderweg hebb<strong>en</strong> we vaak de weg moet<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong>. Dat heeft geholp<strong>en</strong>.” De<br />
zelfverzekerdheid die D<strong>en</strong>nis uitstraalt, heeft hij ook aan Th e Dutch Pipes and<br />
Drums uit Tilburg (dutchpipesanddrums.nl) te dank<strong>en</strong>. De doedelzakband heeft<br />
hem <strong>veel</strong> opgeleverd: nieuwe vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong>, e<strong>en</strong> vri<strong>en</strong>din, uitstapjes naar het buit<strong>en</strong>land<br />
<strong>en</strong> de ontdekking dat hij e<strong>en</strong> extreem muzikaal tal<strong>en</strong>t heeft.<br />
D<strong>en</strong>nis heeft eig<strong>en</strong>lijk weinig hulp nodig, behalve bij het lez<strong>en</strong> van het<br />
schoolbord <strong>en</strong> bord<strong>en</strong> in het verkeer. Met zijn laptop met vergrotingssoftware<br />
<strong>en</strong> de praktische tips die hij van Stef, zijn ambulant begeleider, heeft gekreg<strong>en</strong>,<br />
lukt het allemaal prima. Bij S<strong>en</strong>sis heeft hij onder andere e<strong>en</strong> cursus blind typ<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> e<strong>en</strong> verkeerscursus gedaan, waar hij <strong>veel</strong> aan gehad heeft. “Het werd me<br />
eerst afgerad<strong>en</strong> om te gaan fi ets<strong>en</strong>, omdat mijn zicht slechter zou word<strong>en</strong> <strong>en</strong> het dan<br />
moeilijk is om dat weer in te lever<strong>en</strong>.” Zijn argum<strong>en</strong>t was dat je het beter kunt do<strong>en</strong>,<br />
zolang het kan. “Dan heb je het in ieder geval gedaan.” Daarmee overtuigde hij de<br />
zelfstandigheidstrainer <strong>en</strong> kreeg hij toch fi etstraining. Binn<strong>en</strong>kort als duidelijk<br />
is wat hij hiermee gaat do<strong>en</strong>, krijgt hij ook e<strong>en</strong> training om het ov-traject naar<br />
zijn nieuwe school te oef<strong>en</strong><strong>en</strong>. “Waarschijnlijk ga ik e<strong>en</strong> opleiding volg<strong>en</strong> tot ictprogrammeur.<br />
Dat kan ik altijd blijv<strong>en</strong> do<strong>en</strong>. Maar als ik van doedelzak spel<strong>en</strong> mijn werk<br />
kan mak<strong>en</strong>...” Bron: S<strong>en</strong>sis Magazine
TARTAN & WHISKY<br />
Haggis is<br />
said to be<br />
non-Scottish<br />
...<br />
The English<br />
brain is just<br />
too small to<br />
remember a<br />
good recipe...<br />
16 • JAARGANG 4 • NUMMER 1 • SEPTEMBER 2009<br />
HAGGIS ENGELS?<br />
Historica beledigt Schott<strong>en</strong> met <strong>haggis</strong><br />
De conclusie van geschiedkundige Catherine Brown valt Schott<strong>en</strong> zwaar op de<br />
maag: hun beroemde delicatesse, <strong>haggis</strong>, zou van origine <strong>niet</strong> Schots, maar Engels<br />
zijn.<br />
Catherine Brown baseert zich op verwijzing<strong>en</strong> naar het gerecht in het boek De<br />
Engelse Huisvrouw uit 1616, aldus dagblad Daly Mail. Dit recept<strong>en</strong>boek van auteur<br />
Gervase Markham was zeker 170 jaar eerder gepubliceerd dan het gedicht Ode aan<br />
de Haggis van Robert Burns. Deze nationale dichter van <strong>Schotland</strong> maakte het<br />
gerecht beroemd over de hele wereld. Markhem schreef <strong>en</strong> 1616 dat het gerecht<br />
‘zeer populair is onder alle Engels<strong>en</strong>’ Met deze conclusie voel<strong>en</strong> <strong>veel</strong> Schott<strong>en</strong><br />
zich op de ziel gerapt. Schotse wet<strong>en</strong>schappers hebb<strong>en</strong> aangekondigd dat zij in de<br />
teg<strong>en</strong>aanval gaan <strong>en</strong> Browns onderzoek zull<strong>en</strong> weerlegg<strong>en</strong>. Volg<strong>en</strong>s h<strong>en</strong> is <strong>haggis</strong><br />
van de Schott<strong>en</strong> <strong>en</strong> ‘zal het altijd Schots blijv<strong>en</strong>’.<br />
Haggis is voor de liefhebbers: e<strong>en</strong> schap<strong>en</strong>maag of runderdarm wordt gevuld<br />
met onder meer gekookte stukjes hart, lever, long, niervet <strong>en</strong> havermout. Onder<br />
begeleiding van doedelzakmuziek wordt het traditioneel opgedi<strong>en</strong>d op 25 januari,<br />
de verjaardag van Burns. Uiteraard drink<strong>en</strong> Schott<strong>en</strong> <strong>en</strong> Whisky bij.
SIVO FESTIVAL EN AURORA SCOTTISH DANCE & MUSIC<br />
SIVO: Stichting Internationale Volkscultur<strong>en</strong> Odoorn<br />
<strong>Schotland</strong> was lang <strong>niet</strong> verteg<strong>en</strong>woordigd op het SIVO-festival. Met de groep<br />
Aurora, Scottish Dance and Music Group d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> we e<strong>en</strong> goed beeld te kunn<strong>en</strong><br />
krijg<strong>en</strong> van de Schotse traditionele folkloristische dans<strong>en</strong>. De groep is in 1996<br />
ontstaan op de Universiteit van Aberde<strong>en</strong>, doordat e<strong>en</strong> groep <strong>en</strong>thousiaste<br />
dansers zich ging verdiep<strong>en</strong> in oude volkscultur<strong>en</strong>. M<strong>en</strong> wilde <strong>niet</strong> alle<strong>en</strong> de alom<br />
bek<strong>en</strong>de ceilidh-dans<strong>en</strong> gaan do<strong>en</strong>, maar zich verdiep<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> breed scala van<br />
oorspronkelijke populaire dans<strong>en</strong>.<br />
Vanuit deze achtergrond wil m<strong>en</strong> internationale<br />
festivals bezoek<strong>en</strong> om het publiek deelg<strong>en</strong>oot<br />
te mak<strong>en</strong> van de historische volkscultur<strong>en</strong> van<br />
<strong>Schotland</strong>. Iedere week wordt er geoef<strong>en</strong>d <strong>en</strong> word<strong>en</strong><br />
nieuwe dans<strong>en</strong> ingestudeerd. Steeds opnieuw<br />
ontdekt m<strong>en</strong> bijzondere danselem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>en</strong> neemt<br />
die in het programma op. Zo is er inmiddels e<strong>en</strong><br />
hoog niveau van dans<strong>en</strong> bereikt.<br />
De huidige groep omvat zo’n 50 led<strong>en</strong>, waaronder<br />
8 muzikant<strong>en</strong>, die elkaar wekelijks ontmoet<strong>en</strong><br />
voor de dans maar ook voor gezellig sam<strong>en</strong>zijn. De<br />
muzikant<strong>en</strong> bespel<strong>en</strong> diverse oude instrum<strong>en</strong>t<strong>en</strong>,<br />
waaronder natuurlijk de doedelzak <strong>en</strong> verder de accordeon, fl uit, mandoline, gitaar<br />
<strong>en</strong> viool. Ieder type dans k<strong>en</strong>t bijpass<strong>en</strong>de kleding, zoals de bek<strong>en</strong>de kilts van de<br />
mann<strong>en</strong>. De dames drag<strong>en</strong> bijzonder sierlijke lange witte jurk<strong>en</strong>, naast traditionele<br />
highland-outfi ts <strong>en</strong> zog<strong>en</strong>aamde Lowland East Coast kleding van vissersvrouw<strong>en</strong>.<br />
De groep heeft inmiddels aardig wat buit<strong>en</strong>landse festivals bezocht <strong>en</strong> de rec<strong>en</strong>sies<br />
die zijn opgevraagd war<strong>en</strong> bijzonder positief.<br />
sivo.nl<br />
17 • JAARGANG 4 • NUMMER 1 • SEPTEMBER 2009<br />
About Aurora<br />
Aurora was created in 1996 and are a group of dancers and musicians, based in and<br />
around Aberde<strong>en</strong>, Scotland, who share an interest in traditional Scottish dance<br />
and music. We dance and play music for fun, at social occasions and performances,<br />
in Scotland and abroad.<br />
Dancing and music<br />
Aurora meets each week to dance and play music. We welcome beginners and<br />
experi<strong>en</strong>ced dancers and musicians. We provide<br />
basic tuition in Scottish traditional dances so ev<strong>en</strong><br />
if you’ve never danced before please come along and<br />
“have a go”.<br />
Th e highlight of our year is the Aurora Ball and we<br />
regularly organise a variety of other social ev<strong>en</strong>ts. In<br />
2006 we celebrated our 10th anniversary with the<br />
publication of a book of Scottish Country dances and<br />
in early 2009 published our Second Book of Scottish<br />
Country Dances. Copies of both our dance books can<br />
be purchased via our website.<br />
Performances and ceilidhs<br />
Aurora performs and teaches traditional Scottish<br />
Country set dances, Highland and Ceilidh dances and are both experi<strong>en</strong>ced<br />
(regularly performing locally and internationally) and <strong>en</strong>thusiastic. Our expert<br />
team of dancers and musicians can bring a lively touch of Scottish tradition to<br />
any ev<strong>en</strong>t. Th e Aurora Ceilidh Band is r<strong>en</strong>owned for excell<strong>en</strong>t music, interesting<br />
dances and fantastic dance callers. If you are planning a ceilidh party, festival or<br />
confer<strong>en</strong>ce, please contact us to <strong>en</strong>quire about booking Aurora.<br />
aurorascot.org.uk
Hotel Restaurant Veld<strong>en</strong>bos maakt uw bezoek tot<br />
e<strong>en</strong>onvergetelijkebelev<strong>en</strong>is.Zekeralsunahetgolf<strong>en</strong><br />
wilt ge<strong>niet</strong><strong>en</strong> in e<strong>en</strong> bosrijke omgeving.<br />
Hetrestaurantbiedtue<strong>en</strong>ontspann<strong>en</strong>sfeer,goede<br />
<strong>en</strong> smakelijke m<strong>en</strong>u’s, bereid met verse ingrediënt<strong>en</strong>.<br />
InGrandCafédeHeer<strong>en</strong>kamermethaarkoloniale<br />
sfeer,kuntuge<strong>niet</strong><strong>en</strong>vanmeerdan275singlemalt<br />
<strong>whisky</strong>’s...hier...ookopdeVeluwe.<br />
MochtulangeretijdopdeVeluwewill<strong>en</strong>verblijv<strong>en</strong>,<br />
dan kunt u in hotel Veld<strong>en</strong>bos overnacht<strong>en</strong>.<br />
Vraagooknaaréénvanonzevelearrangem<strong>en</strong>t<strong>en</strong>.<br />
Spoorlaan 42<br />
8071 BR Nunspeet<br />
Internet: www.veld<strong>en</strong>bos.nl<br />
VELDENBOS.NL VELDENBOS NIEUWS<br />
“Wat e<strong>en</strong> hole-in-one in Nunspeet<br />
tot e<strong>en</strong> belev<strong>en</strong>is maakt”<br />
Telefoon: 0341 - 252 334<br />
Fax: 0341 - 258 618<br />
E-mail: hotel@veld<strong>en</strong>bos.nl<br />
18 • JAARGANG 4 • NUMMER 1 • SEPTEMBER 2009<br />
SCHOTS WEEKEND<br />
Het eerste week<strong>en</strong>d van oktober is het Schots week<strong>en</strong>d!<br />
Wij organiser<strong>en</strong> e<strong>en</strong> speciaal Schots week<strong>en</strong>d op:<br />
2, 3 <strong>en</strong> 4 oktober 2009<br />
Op vrijdag wordt u ontvang<strong>en</strong> met koffi e of thee met shortbread.<br />
Na e<strong>en</strong> aperitief in de Heer<strong>en</strong>kamer kunt u ge<strong>niet</strong><strong>en</strong> van e<strong>en</strong> smakelijke Schotse<br />
maaltijd.<br />
Daarna staat de Heer<strong>en</strong>kamer op<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> drankje <strong>en</strong> kunt u deelnem<strong>en</strong> aan e<strong>en</strong><br />
quiz met het thema <strong>Schotland</strong>.<br />
Zaterdag kunt u naar eig<strong>en</strong> idee invull<strong>en</strong>. Er staan gedur<strong>en</strong>de uw verblijf fi ets<strong>en</strong><br />
tot uw beschikking.<br />
Vanaf 17.00 uur zi<strong>en</strong> wij u graag voor het aperitief waarna we aansluit<strong>en</strong>d e<strong>en</strong><br />
culinair 3-gang<strong>en</strong> diner (met e<strong>en</strong> vleugje <strong>whisky</strong>) zull<strong>en</strong> server<strong>en</strong>.<br />
Na het diner is er live muziek in de Heer<strong>en</strong>kamer.<br />
De volg<strong>en</strong>de ocht<strong>en</strong>d is het ge<strong>niet</strong><strong>en</strong> van het uitgebreide Schotse ontbijt.<br />
Kost<strong>en</strong>: € 147,50 p.p.<br />
Bezoek voor meer informatie <strong>en</strong> andere arrangem<strong>en</strong>t<strong>en</strong>: www.veld<strong>en</strong>bos.nl
SCOTTISH CEILIDH<br />
DANCING<br />
<br />
• Vind je dans<strong>en</strong> leuk?<br />
• Hou je van Schotse traditionele muziek?<br />
• B<strong>en</strong> je <strong>niet</strong> bang om je flink in te spann<strong>en</strong>?<br />
• Zoek je e<strong>en</strong> gezellige bezigheid?<br />
• B<strong>en</strong> je op donderdagavond nog vrij?<br />
• Of b<strong>en</strong> je gewoon toe aan iets anders?<br />
Kom dan naar de Op<strong>en</strong> Les Country and Ceilidh Dancing.<br />
Vanaf 20.30 uur b<strong>en</strong> je welkom in gebouw De Hoekste<strong>en</strong>,<br />
Lageweg 45 in Noordlar<strong>en</strong>.<br />
Wil je eerst meer informatie? Kijk dan op<br />
www.carieke.nl.<br />
19 • JAARGANG 4 • NUMMER 1 • SEPTEMBER 2009<br />
CARIEKE , S SCHOOL OF SCOTTISH DANCING<br />
Carieke’s School of Highland Dancing is de <strong>en</strong>ige zelfstandige Highland Dancing<br />
school in Nederland. De dansschool is gevestigd in Zuidlar<strong>en</strong>, de kop van Dr<strong>en</strong>the.<br />
De Highland Dancing less<strong>en</strong> vind<strong>en</strong> plaats op de donderdagavond vanaf 19.00 tot<br />
20.30 in “de Hoekste<strong>en</strong>” te Noordlar<strong>en</strong> (Gn).<br />
De Scottish Country Dancing less<strong>en</strong> vind<strong>en</strong> plaats na de Highland Dancing less<strong>en</strong><br />
op de donderdagavond vanaf 20.30 uur.<br />
A TRUE CEILIDH “Brilliant, fantastic, a great night”<br />
Dit zijn slechts <strong>en</strong>kele uitsprak<strong>en</strong> van gast<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> Ceilidh die verzorgd werd<br />
door Carieke <strong>en</strong> de Ceilidh Band Star of the North.<br />
Sinds e<strong>en</strong> aantal jar<strong>en</strong> verzorgt Carieke met <strong>en</strong>ige regelmaat sam<strong>en</strong> met deze 10<br />
koppige band <strong>schots</strong>e dansavond<strong>en</strong> of beter gezegd Ceilidhs.<br />
Eén groot feest wordt het wanneer de Star of the North zijn muziek inzet <strong>en</strong> Carieke<br />
iedere<strong>en</strong> uitlegt hoe er gaat word<strong>en</strong> gedanst. Carieke motiveert <strong>en</strong> inspireert zelfs<br />
de meest verstokte <strong>niet</strong> danser zodat ook deze e<strong>en</strong> geweldige avond heeft.<br />
Highland Dancing<br />
Highland Dancing is e<strong>en</strong> van de oudste vorm<strong>en</strong> van traditionele volksdans. Voor<br />
heel <strong>veel</strong> geleg<strong>en</strong>hed<strong>en</strong> is het ton<strong>en</strong> van deze speciale dansvorm e<strong>en</strong> geweldig<br />
exclusief stukje <strong>en</strong>tertainm<strong>en</strong>t. Carieke vertelt op verzoek ook de verhal<strong>en</strong> die<br />
hor<strong>en</strong> bij deze geweldige dans<strong>en</strong>. Haar medaille winn<strong>en</strong>de leerling<strong>en</strong> voer<strong>en</strong> de<br />
dans<strong>en</strong> uit terwijl u ondertuss<strong>en</strong> weet waar u op moet lett<strong>en</strong> <strong>en</strong> wat de tradities<br />
zijn die gepaard gaan bij deze dans. Vaak komt de groep in combinatie met e<strong>en</strong> live<br />
doedelzakspeler. Altijd e<strong>en</strong> bijzondere ervaring!<br />
Carieke Cazemier-Pol<br />
Member Scottish Dance Teachers Alliance, for Highland & National Dances<br />
www.carieke.nl www.<strong>schots</strong>dans<strong>en</strong>.nl www.highlanddancing.nl<br />
Hogeweg 36 B :: 9472 PC Zuidlar<strong>en</strong><br />
T +31(0)50 409 50 74 / +31(0)6 26 37 94 24 :: E carieke@yahoo.com
RECEPTEN<br />
WHISKYFUDGE<br />
Lekkernij voor aantal person<strong>en</strong> naar keuze<br />
Bereidingstijd ± 45 minut<strong>en</strong> + geruime tijd voor afkoel<strong>en</strong><br />
B<strong>en</strong>odigdhed<strong>en</strong><br />
120 gram roomboter<br />
200 gram suiker<br />
3 eetlepels Gl<strong>en</strong>morangie Th e Original Whisky<br />
1 blikje gecond<strong>en</strong>seerde melk<br />
2 kaneelstokjes<br />
kaneelpoeder<br />
Bereidingswijze<br />
Doe de boter <strong>en</strong> de suiker in e<strong>en</strong> pan <strong>en</strong> blijf roer<strong>en</strong> totdat het gaat kok<strong>en</strong>. Schep er<br />
twee eetlepels <strong>whisky</strong> door <strong>en</strong> laat het nog 1 minuut doorkok<strong>en</strong>.<br />
Roer de gecond<strong>en</strong>seerde melk er doorhe<strong>en</strong> <strong>en</strong> voeg de kaneelstokjes toe. Laat het<br />
geheel 20 minut<strong>en</strong> zachtjes doorkok<strong>en</strong>. Blijf wel goed roer<strong>en</strong>.<br />
De fudge is goed als e<strong>en</strong> druppel in koud<br />
water direct e<strong>en</strong> stevig balletje vormt.<br />
Roer er nog e<strong>en</strong> lepel <strong>whisky</strong> doorhe<strong>en</strong>.<br />
Neem de pan van het vuur, haal de<br />
kaneelstokjes eruit <strong>en</strong> giet het m<strong>en</strong>gsel in<br />
e<strong>en</strong> (liefst vierkante) ondiepe schaal. Laat<br />
het geheel goed afkoel<strong>en</strong>.<br />
Snijd de fudge in stukk<strong>en</strong> <strong>en</strong> bestrooi ze<br />
met kaneelpoeder.<br />
20 • JAARGANG 4 • NUMMER 1 • SEPTEMBER 2009<br />
SCHOTS EDELHERT MET HONING EN MALT WHISKY<br />
Hoofdgerecht voor 8 person<strong>en</strong><br />
Bereidingstijd ± 90 minut<strong>en</strong><br />
B<strong>en</strong>odigdhed<strong>en</strong><br />
1,5 kg uitgebe<strong>en</strong>de <strong>en</strong> gevliesde hert<strong>en</strong>rug 2 kweeper<strong>en</strong><br />
200 gram bruine kalfsfond 24 verse dadels<br />
200 gram dubbele room 8 verse vijg<strong>en</strong><br />
2 eetlepels acacia-honing 350 gram kleine kastagnebolet<strong>en</strong><br />
6 c<strong>en</strong>tiliter Lagavulin <strong>whisky</strong> 250 gram boter<br />
1 theelepel gro<strong>en</strong>e peperbolletjes peper <strong>en</strong> zout<br />
1 eetlepel cassisbess<strong>en</strong> bruine rietsuiker <strong>en</strong> griessuiker<br />
Bereidingswijze<br />
Kruid de hert<strong>en</strong>rug met peper <strong>en</strong> zout. Kleur aan alle kant<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> hevig vuur<br />
<strong>en</strong> bak daarna rose in e<strong>en</strong> warme ov<strong>en</strong>. Kook de kalfsfond met de room, de<br />
peperbolletjes, de cassisbess<strong>en</strong> <strong>en</strong> de honing in tot de helft. Giet door e<strong>en</strong> fi jne<br />
zeef. Werk af met de <strong>whisky</strong> <strong>en</strong> br<strong>en</strong>g op smaak met peper <strong>en</strong> <strong>niet</strong> te <strong>veel</strong> zout<br />
(vanwege de honing).<br />
Versnijd de kweeper<strong>en</strong> <strong>en</strong> stoof ze zoals appelmoes. Ontpit de dadels, pel ze <strong>en</strong><br />
verwarm ze, lichtjes ingeboterd, in de ov<strong>en</strong>. Borstel de paddestoel<strong>en</strong> proper,<br />
versnijd ze <strong>en</strong> kruid met peper <strong>en</strong> zout. Bak ze in bruis<strong>en</strong>de boter.<br />
Serveertip<br />
Versnijd het hert in medaillons <strong>en</strong> leg deze op e<strong>en</strong> verwarmd bord. Schik de saus,<br />
fruit <strong>en</strong> kastanjebolet<strong>en</strong> er rond.<br />
HEBT U ZELF OOK OVERHEERLIJKE RECEPTEN, MAIL DEZE DAN NAAR INFOSCHOTLANDDIGIZINE.NL
WWW SCHOTS MEER OP SCHOTLANDDIGIZINE.NL<br />
RESTAURANTS<br />
Hielander <strong>schots</strong>restauranthielander.nl<br />
Stadsboerderij De Koebrug dekoebrug.nl<br />
Het Wap<strong>en</strong> van <strong>Schotland</strong> hetwap<strong>en</strong>.nl<br />
HOTELS<br />
Veld<strong>en</strong>bos veld<strong>en</strong>bos.nl<br />
DANSSCHOLEN<br />
Royal Scottish Country Dance - Delft Branch rscds-delft.nl<br />
School of Highland Dancing carieke.nl<br />
Aurora Scottish Dance and Music aurorascot.org.uk<br />
PIPEBANDS<br />
Batavorum Pipes and Drums, Nijmeg<strong>en</strong> batavorum.itgo.com<br />
Saint Andrews Pipe Band sapb.nl<br />
Th e Clan MacBeth Pipe Band cmacbeth.dds.nl<br />
Th e First Haarlem Pipeband haarlem-pipe-band.tmfweb.nl<br />
Th e Red Rose of Lochbuie redroseofl ochbuie.nl<br />
WINKELS<br />
Carrynette carrynette.com<br />
De Schotse Ruit de<strong>schots</strong>eruit.nl<br />
Granny Young grannyyoung-scottishproducts.nl<br />
Kiltshop - Schotsewinkel <strong>schots</strong>ewinkel.nl<br />
Old H<strong>en</strong>ry’s oldh<strong>en</strong>rys<br />
Th e World of Scotland theworldofscotland.nl<br />
REIZEN<br />
Visit Scotland visitscotland.com/nl<br />
21 • JAARGANG 4 • NUMMER 1 • SEPTEMBER 2009<br />
VERENIGINGEN<br />
middeleeuws re-<strong>en</strong>actm<strong>en</strong>t <strong>en</strong> <strong>geschied<strong>en</strong>is</strong> widoeghe.nl<br />
Scots In Ass<strong>en</strong> scotsinass<strong>en</strong>.nl<br />
Scots Heritage scotsheritage.nl<br />
Scouting ds. Ferguson dsferguson.nl<br />
CELTIC BRITAIN<br />
Celtic Forum, WebMerchant <strong>en</strong> Magazine celticbritain.net<br />
HIGHLAND GAMES<br />
Schots/Keltisch Festival heavyev<strong>en</strong>ts.nl<br />
LIEFHEBBERS<br />
Scots Corner scotscorner.nl<br />
My Scotland myscotland.be<br />
INFORMATIE-WEBSITES<br />
<strong>Schotland</strong>.nl schotland.nl<br />
BED AND BREAKFASTS IN SCHOTLAND<br />
Knowle B&B lochnessguesthouse.co.uk<br />
TARTANS AUTHORITY<br />
Scottish Tartans Authority tartansauthority.com<br />
TARTANS<br />
Whisky Tartan <strong>whisky</strong>tartan.com<br />
BAGPIPE MAKERS<br />
MacMurchie Bagpipe Makers macmurchiebagpipes.co.uk
WHISKYWEETJES<br />
In de wereld van de <strong>whisky</strong> word<strong>en</strong> <strong>veel</strong> term<strong>en</strong> g<strong>en</strong>oemd. Term<strong>en</strong> die voor<br />
de experts vanzelfsprek<strong>en</strong>d zijn. Voor e<strong>en</strong> ieder die minder goed in de<br />
materie gedok<strong>en</strong> is, maar toch wel e<strong>en</strong>s wil wet<strong>en</strong> wat er soms gezegd wordt,<br />
vertrouw<strong>en</strong> wij één <strong>en</strong> ander aan het digitale (papier) toe. Deze keer e<strong>en</strong><br />
eerste assortim<strong>en</strong>t:<br />
(American) barrel<br />
Het meest voorkom<strong>en</strong>de type vat dat gebruikt wordt om Schotse <strong>whisky</strong> op te lat<strong>en</strong><br />
rijp<strong>en</strong>. Bevat tot 191 liter.<br />
Butt<br />
Het grootste vat waarin <strong>whisky</strong> gelagerd wordt. Kan tot 500 liter bevatt<strong>en</strong>.<br />
Hogshead<br />
E<strong>en</strong> Hogshead bevat altijd tuss<strong>en</strong> de 250 <strong>en</strong> 305 liter.<br />
Octave<br />
Eén van de kleinere typ<strong>en</strong> vat<strong>en</strong> dat gebruikt wordt. Kan tot 68 liter bevatt<strong>en</strong>.<br />
Pipe<br />
Groot vat (500 liter) waarin eerder port gerijpt heeft.<br />
Quarter Cask<br />
Ook één van de kleinere typ<strong>en</strong> vat<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> Qarter Cask kan tot 159 liter bevatt<strong>en</strong>.<br />
Single cask<br />
Botteling van één specifi ek vat. E<strong>en</strong> vat kan tuss<strong>en</strong> 200 <strong>en</strong> 700 fl ess<strong>en</strong> bevatt<strong>en</strong>,<br />
naargelang het type van het vat, de leeftijd (hoe ouder, hoe minder <strong>whisky</strong> er in het<br />
vat zit) <strong>en</strong> de dichtheid van het vat.<br />
22 • JAARGANG 4 • NUMMER 1 • SEPTEMBER 2009<br />
Angel’s share<br />
Het deel alcohol dat door de jar<strong>en</strong> he<strong>en</strong> uit e<strong>en</strong> vat ontsnapt (verdamping door de wand<br />
he<strong>en</strong>). Gemiddeld ligt dit tuss<strong>en</strong> de 1 <strong>en</strong> 2% per jaar. De spirit wordt teg<strong>en</strong>woordig op<br />
ongeveer 68% op vat weggelegd, vroeger lag dat perc<strong>en</strong>tage hoger. Aangezi<strong>en</strong> <strong>whisky</strong><br />
wettelijk minimum 40% moet hebb<strong>en</strong>, is het belangrijk oude vat<strong>en</strong> op tijd te bottel<strong>en</strong>,<br />
anders mag het ge<strong>en</strong> <strong>whisky</strong> meer g<strong>en</strong>oemd word<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> oplossing hiervoor is e<strong>en</strong> vat<br />
met e<strong>en</strong> te laag alcoholperc<strong>en</strong>tage te m<strong>en</strong>g<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> vat met e<strong>en</strong> hoger perc<strong>en</strong>tage,<br />
zodat de uiteindelijke botteling bov<strong>en</strong> de 40% uitkomt.<br />
Single malt <strong>whisky</strong><br />
Whisky gestookt in één specifi eke distilleerderij <strong>en</strong> uitsluit<strong>en</strong>d van gemoute gerst.<br />
Single grain <strong>whisky</strong><br />
Whisky gestookt in één specifi eke distilleerderij, maar nu uitsluit<strong>en</strong>d van verschill<strong>en</strong>de<br />
soort<strong>en</strong> graan.<br />
Bl<strong>en</strong>ded <strong>whisky</strong><br />
Sam<strong>en</strong>gestelde <strong>whisky</strong> van distillat<strong>en</strong> van verschill<strong>en</strong>de graansoort<strong>en</strong> (malt & grain) <strong>en</strong><br />
van verschill<strong>en</strong>de distilleerderij<strong>en</strong> om zo e<strong>en</strong> constante smaak te kunn<strong>en</strong> garander<strong>en</strong>.<br />
Vatted malt<br />
Bl<strong>en</strong>d van single malt <strong>whisky</strong>’s van meerdere distilleerderij<strong>en</strong>. Synoniem<strong>en</strong>: pure malt<br />
of bl<strong>en</strong>ded malt.<br />
Bourbon<br />
Amerikaanse whiskey uit K<strong>en</strong>tucky, gestookt uit minimum 50% maïs.<br />
Dram<br />
E<strong>en</strong> fl inke Schotse borrel (<strong>whisky</strong> natuurlijk).
LEEN<br />
Zaterdag 3 oktober “Th e Strong Taste”<br />
De zomer zit erop <strong>en</strong> de maand<strong>en</strong> dat we weer meer aan<br />
de <strong>whisky</strong> gaan, kom<strong>en</strong> er weer aan. Ook alle festivals<br />
<strong>en</strong> proeverij<strong>en</strong> staan weer op stapel, zo ook “Th e Strong<br />
Taste”.<br />
Zaterdag 3 oktober staat Capelle aan d<strong>en</strong> IJssel weer in<br />
het tek<strong>en</strong> van de 4 e editie van dit jaarlijks terugker<strong>en</strong>de<br />
festival.<br />
Uiteraard zijn onze doedelzakvri<strong>en</strong>d<strong>en</strong> weer van de partij <strong>en</strong><br />
we hop<strong>en</strong> ook James Robertson <strong>en</strong> Andrew Crook te mog<strong>en</strong><br />
begroet<strong>en</strong>, James is van Tullibardine <strong>en</strong> Andrew is van Th e<br />
Vintage Malt Company.<br />
Deze <strong>whisky</strong>makelaar heeft mij inmiddels <strong>en</strong>kele samples<br />
opgestuurd <strong>en</strong> ik moet zegg<strong>en</strong> dat daar e<strong>en</strong> hele leuke 9 jaar<br />
oude malt bij zit die wele<strong>en</strong>s tot eig<strong>en</strong> botteling zou kunn<strong>en</strong><br />
word<strong>en</strong> uitgeroep<strong>en</strong>.<br />
Wij hop<strong>en</strong> deze botteling op 3 oktober te kunn<strong>en</strong> pres<strong>en</strong>ter<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> tev<strong>en</strong>s hop<strong>en</strong> wij dan ook de eerste fl ess<strong>en</strong> van Kilchoman te kunn<strong>en</strong> lat<strong>en</strong><br />
proev<strong>en</strong> <strong>en</strong> ev<strong>en</strong>tueel verkop<strong>en</strong>.<br />
Verder zal de nadruk dit jaar tijd<strong>en</strong>s het festival ligg<strong>en</strong> op onafhankelijke botteling<strong>en</strong><br />
zoals Wemmyss, Th e Alchemist, Prov<strong>en</strong>ance, Coopers Choice <strong>en</strong> Douglas of<br />
Drumlainrig.<br />
Natuurlijk hebb<strong>en</strong> wij ook weer distilleriebotteling<strong>en</strong> van o.a. B<strong>en</strong>Riach, Gl<strong>en</strong>dronach,<br />
Gl<strong>en</strong>goyne etc.<br />
23 • JAARGANG 4 • NUMMER 1 • SEPTEMBER 2009<br />
De <strong>en</strong>tree voor het festival bedraagt, zoals u van ons gew<strong>en</strong>d<br />
b<strong>en</strong>t, € 3,00 <strong>en</strong> daar krijgt u ook nog steeds e<strong>en</strong> glas voor.<br />
Ook de <strong>whisky</strong>’s die u proeft kunt u op 3 oktober teg<strong>en</strong> heel<br />
interessante prijz<strong>en</strong> kop<strong>en</strong>, dus volg<strong>en</strong>s ons moet het weer<br />
e<strong>en</strong> daver<strong>en</strong>d succes word<strong>en</strong> <strong>en</strong> we hop<strong>en</strong> net als vorig jaar<br />
weer <strong>en</strong>kele van onze zuiderbur<strong>en</strong> te mog<strong>en</strong> begroet<strong>en</strong>.<br />
Dus als u nog ge<strong>en</strong> bestemming heeft voor zaterdag 3<br />
oktober, noteer het alvast in de ag<strong>en</strong>da: “Th e Strong Taste”,<br />
het <strong>whisky</strong>festival dat u <strong>niet</strong> mag miss<strong>en</strong>.<br />
Voor meer info: www.debodega-vanwijk.nl<br />
Groet, Le<strong>en</strong>.<br />
Slijterij-Wijnhandel De Bodega<br />
Bermweg 296a :: 2906 LH Capelle a/d IJssel<br />
T 010 450 69 07 :: E info@debodega-vanwijk.nl<br />
www.debodega-vanwijk.nl<br />
ZATERDAG 3 OKTOBER 2009<br />
THE STRONG TASTE<br />
SLIJTERIJ-WIJNHANDEL DE BODEGA<br />
BERMWEG 296A | CAPELLE AAN DEN IJSSEL
BAS BAAN - HIGHLAND PARK<br />
SEPTEMBER<br />
SPECIALE DIGIZINE AANBIEDINGEN<br />
LITERFLESSEN<br />
SINGLE MALT WHISKY<br />
GLENGOYNE 10 YEARS OLD LITER € 29,50<br />
THE SPEYSIDE 12 YEARS OLD LITER € 26,50<br />
BOWMORE SINGLE ISLAY MALT LITER € 25,50<br />
TOBERMORY 10 YEARS OLD LITER € 32,00<br />
GLENDRONACH 12 YEARS OLD LITER € 35,00<br />
LAPHROAIG 10 YEARS OLD LITER € 33,00<br />
JURA 10 YEARS OLD LITER € 25,00<br />
THE DALMORE 12 YEARS OLD LITER € 29,50<br />
OLD PULTENEY 12 YEARS OLD LITER € 31,50<br />
GLENFARCLAS 12 YEARS OLD LITER € 39,50<br />
ABERLOUR 10 YEARS OLD LITER € 29,95<br />
STRATHISLA 12 YEARS OLD LITER € 39,00<br />
GELDIG IN DE MAAND SEPTEMBER,<br />
OF ZOLANG DE VOORRAAD STREKT.<br />
ALLEEN BIJ BAS BAAN<br />
TWAALF SINGLE MALTS IN LITERFLES<br />
VOOR EEN UNIEKE PRIJS<br />
24 • JAARGANG 4 • NUMMER 1 • SEPTEMBER 2009<br />
WHISKY-PROEVERIJ<br />
OP VRIJDAG 27 NOVEMBER<br />
ZULLEN SCHOTLAND DIGIZINE EN SLIJTERIJ BAS BAAN<br />
EEN WHISKY-PROEVERIJ ORGANISEREN.<br />
OP DEZE AVOND ZULLEN WE EEN REIS DOOR SCHOTLAND<br />
MAKEN LANGS BEKEN EN BERGEN, LANGS CLANS EN<br />
GLENS.<br />
ONDER DESKUNDIGE LEIDING ZAL EEN BIJZONDERE<br />
SELECTIE MALT WHISKY’S UIT ALLE DELEN VAN<br />
SCHOTLAND GEPROEFD WORDEN.<br />
TER AFSLUITING ZAL EEN PASSEND HAPJE GESERVEERD<br />
WORDEN.<br />
DEZE AVOND WORDT GEHOUDEN IN DE WINKEL VAN<br />
PETER MANNENMODE IN WINKELCENTRUM PASSAGE TE<br />
ZWIJNDRECHT.<br />
KAARTEN VOOR DEZE AVOND ZIJN VANAF HEDEN TE KOOP<br />
BIJ BAS BAAN EN PETER MANNENMODE VOOR € 19,95<br />
BAS BAAN<br />
WIJN <strong>en</strong> GEDISTILLEERD<br />
Prins Bernhardstraat 1<br />
3331 BN Zwijndrecht<br />
T 078 612 52 26<br />
E wijndrecht@hetnet.nl
2009. Zolang de voorraad strekt.<br />
IN SEPTEMBER EN OKTOBER<br />
10% KORTING<br />
OP ONDERSTAAND ARDBEG ASSORTIMENT<br />
Ardbeg<br />
Almost there<br />
70 cl. 57,99 nu 52,19<br />
Ardbeg<br />
Airigh nam beist<br />
70 cl. 76,99 nu 69,29<br />
Ardbeg<br />
Uigeadail<br />
70 cl. 59,99 nu 53,99<br />
Ardbeg<br />
Supernova<br />
70 cl. 109,00 nu 98,10<br />
Ardbeg<br />
R<strong>en</strong>aissance<br />
70 cl. 63,99 nu 57,59<br />
Highland Gold<br />
Premium Quality Scotch Whisky<br />
1 l. 16,79 nu 13,99<br />
Geop<strong>en</strong>d op vrijdag <strong>en</strong> zaterdag van 10.00 tot 17.00 uur<br />
Vriesestraat 132 | 3311 NS Dordrecht<br />
t +31 (0)78 631 68 18 | i www.<strong>whisky</strong><strong>en</strong>whiskey.nl<br />
25 • JAARGANG 4 • NUMMER 1 • SEPTEMBER 2009<br />
WHISKY & WHISKEY EXCLUSIEF<br />
Maandelijks besteedt Whisky & Whiskey aandacht aan e<strong>en</strong> of meerdere<br />
bijzondere <strong>whisky</strong>’s.<br />
Old Pult<strong>en</strong>ey 17 y.o., Cask no. 3643, Refi ll Sherry Butt,<br />
gelimiteerde oplage van 433 fl ess<strong>en</strong>, 56,7%<br />
In februari 2009 heeft Van Wees e<strong>en</strong> voorselectie van ti<strong>en</strong> vat<strong>en</strong> <strong>whisky</strong> gedaan. In<br />
maart 2009 hebb<strong>en</strong> wij hierna e<strong>en</strong> bezoek gebracht aan Gordon & MacPhail <strong>en</strong><br />
hebb<strong>en</strong> wij uit de voorselectie de Old Pult<strong>en</strong>ey geselecteerd als mooiste van deze<br />
ti<strong>en</strong> vat<strong>en</strong> <strong>whisky</strong>.<br />
70 cl., € 69,99<br />
Lochside 1966, 40 y.o., 47,3%<br />
Sherry Hogshead, Cask No: 7535, Bottle No: 95 van 114.<br />
Uit de Cask Str<strong>en</strong>gth Collection van Signatory<br />
Gedistilleerd op 22 december 1966, gebotteld op 29 juni 2007.<br />
70 cl., € 489,99<br />
Ons winkelaanbod bestaat o.a. uit Scott’s Selection, Gordon & MacPhail, Duncon<br />
Taylor, Jack Wieber, Daily Dram, Th e Ultimate <strong>en</strong> <strong>whisky</strong>’s uit andere land<strong>en</strong>.<br />
8 NOVEMBER 2009 WHISKY PROEVERIJ<br />
21 NOVEMBER 2009 OFFICIËLE OPENING<br />
WHISKYENWHISKEY.NL<br />
Vriesestraat 132 :: 3311 NS Dordrecht<br />
T +31 (0)78 631 68 18 :: M +31 (0)6 51 60 17 15 :: E info@<strong>whisky</strong><strong>en</strong>whiskey.nl<br />
<strong>whisky</strong><strong>en</strong>whiskey.nl
Frans van d<strong>en</strong> Hoog<strong>en</strong><br />
Whisky Proeverij 2009<br />
Vrijdag 9 oktober<br />
Kost<strong>en</strong>:<br />
€ 29,50 per persoon<br />
Locatie:<br />
Gold<strong>en</strong> Tulip Hotel,<br />
Lange Ti<strong>en</strong>dweg,<br />
Pap<strong>en</strong>drecht<br />
Tijd:<br />
van 19.00 tot 22.00 uur<br />
Van Eester<strong>en</strong>plein 200 :: 3315 KW Dordrecht :: T 078 621 54 79<br />
winestore.nl<br />
26 • JAARGANG 4 • NUMMER 1 • SEPTEMBER 2009<br />
FRANS VAN DEN HOOGEN<br />
Whisky Proeverij 2009<br />
Vrijdag 9 oktober aanstaande is het weer zover. Voor de zev<strong>en</strong>de keer organiser<strong>en</strong><br />
we wederom onze grote Whisky Nosing & Tasting, e<strong>en</strong> sfeervol, leerzaam <strong>en</strong><br />
gezellig ev<strong>en</strong>em<strong>en</strong>t waarbij u in staat b<strong>en</strong>t de vele uitzonderlijke <strong>whisky</strong>’s uit ons<br />
assortim<strong>en</strong>t te proev<strong>en</strong>.<br />
Wellicht weet u het nog van twee jaar geled<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> schitter<strong>en</strong>de <strong>whisky</strong> proeverij<br />
met circa 120 soort<strong>en</strong> <strong>whisky</strong> (whiskey), waaraan maximaal 300 person<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong><br />
deelnem<strong>en</strong>.<br />
Met medewerking van de belangrijkste <strong>whisky</strong>importeurs wordt e<strong>en</strong> vergelijk<br />
mogelijk gemaakt tuss<strong>en</strong> <strong>niet</strong> alle<strong>en</strong> de productiegebied<strong>en</strong>, maar ook de diverse<br />
typ<strong>en</strong>, waarbij uiteraard de echte specialiteit<strong>en</strong>, waaronder vele zeldzame malt<br />
soort<strong>en</strong>, <strong>niet</strong> word<strong>en</strong> verget<strong>en</strong>.<br />
Kost<strong>en</strong>: € 29,50 per persoon<br />
Locatie: Gold<strong>en</strong> Tulip Hotel, Lange Ti<strong>en</strong>dweg, Pap<strong>en</strong>drecht<br />
Tijd: van 19.00 tot 22.00 uur<br />
Vooraf inschrijv<strong>en</strong> <strong>en</strong> betal<strong>en</strong> in de winkel aan het Van Eester<strong>en</strong>plein.<br />
Reserver<strong>en</strong> per telefoon, fax of e-mail is mogelijk.<br />
Slijterij Frans van d<strong>en</strong> Hoog<strong>en</strong> Wijnkoopers<br />
Winkelc<strong>en</strong>trum de Bieshof :: Van Eester<strong>en</strong>plein 200 :: 3315 KW Dordrecht<br />
T 078 621 54 79<br />
winestore.nl
WHISKYBARDEHEERENKAMER.NL<br />
“Grand café de Heer<strong>en</strong>kamer:<br />
ge<strong>niet</strong><strong>en</strong> van <strong>whisky</strong>”<br />
Hotel Restaurant Veld<strong>en</strong>bos heeft e<strong>en</strong> grootse <strong>whisky</strong><br />
collectie die uw bezoek onvergetelijk maakt.<br />
In de Heer<strong>en</strong>kamer, voorzi<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> perfecte ambiance,<br />
kunt u ge<strong>niet</strong><strong>en</strong> van meer dan 275 single malts uit de<br />
hele wereld... hier... op de Veluwe.<br />
De Heer<strong>en</strong>kamer is elke dag geop<strong>en</strong>d.<br />
Wij bied<strong>en</strong> u 6 standaard nosing & tastings.<br />
Spoorlaan 42<br />
8071 BR Nunspeet<br />
Internet: www.veld<strong>en</strong>bos.nl<br />
Onderscheid<strong>en</strong> met<br />
de Scotch Single Malt<br />
Whisky Society Award<br />
Telefoon: 0341 - 252 334<br />
Fax: 0341 - 258 618<br />
E-mail: hotel@veld<strong>en</strong>bos.nl<br />
27 • JAARGANG 4 • NUMMER 1 • SEPTEMBER 2009<br />
WHISKYKAMER VELDENBOS<br />
Sinds korte tijd heeft Hotel Restaurant Veld<strong>en</strong>bos in Nunspeet één van haar<br />
kamers ingericht als <strong>whisky</strong>kamer. Gelijk bij binn<strong>en</strong>komst waan je je in de sfeer<br />
van e<strong>en</strong> karakteristiek neg<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>de eeuws Schots hotel geleg<strong>en</strong> in één van de<br />
overweldig<strong>en</strong>de gl<strong>en</strong>s van de Highlands. De wand<strong>en</strong> zijn bezet met e<strong>en</strong> mooi<br />
donker hout<strong>en</strong> lambrisering, erbov<strong>en</strong> klassiek goud beschilderd. Er zijn tal van<br />
Schotse accessoires te vind<strong>en</strong> <strong>en</strong> rondom staat e<strong>en</strong> groot assortim<strong>en</strong>t kokers van<br />
fl ess<strong>en</strong> <strong>whisky</strong> opgesteld.<br />
Aan iedere<strong>en</strong> die alle tijd ín de kamer door wil br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> is ruimschoots gedacht:<br />
er kan gebladerd word<strong>en</strong> e<strong>en</strong> aardige collectie <strong>whisky</strong> magazines <strong>en</strong> gekek<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
geluisterd word<strong>en</strong> naar <strong>whisky</strong> gerelateerde DVD’s <strong>en</strong> CD’s.<br />
Leuker is het natuurlijk om van e<strong>en</strong> goede dram te ge<strong>niet</strong><strong>en</strong> in <strong>whisky</strong> bar ‘De<br />
Heer<strong>en</strong>kamer’, het grand café van Veld<strong>en</strong>bos dat door het prestigieuze, Schotse,<br />
Whisky Magazine met goud bekroond is als Whisky Bar of the World. De collectie<br />
bestaat inmiddels uit 425 soort<strong>en</strong> waarvan er zeker 325 Single Malts zijn.<br />
De beginn<strong>en</strong>de <strong>whisky</strong>drinker kan kiez<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> nosing <strong>en</strong> tasting. Het kundige<br />
barpersoneel zal het u zeker naar de zin mak<strong>en</strong>.<br />
Tev<strong>en</strong>s ideaal aan e<strong>en</strong> verblijf in de <strong>whisky</strong>kamer is dat er naast e<strong>en</strong> ruime keuze<br />
<strong>whisky</strong>’s ook g<strong>en</strong>ot<strong>en</strong> kan word<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> voortreff elijke maaltijd. Zowel in ‘De<br />
Heer<strong>en</strong>kamer’ als in het restaurant. E<strong>en</strong> aantal gerecht<strong>en</strong> wordt bereid met <strong>whisky</strong><br />
<strong>en</strong> de bedi<strong>en</strong>ing kan uitstek<strong>en</strong>d adviser<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> pass<strong>en</strong>d glas ernaast. En aan het<br />
eind van de avond hoeft er <strong>niet</strong> meer naar huis gered<strong>en</strong> te word<strong>en</strong> (hoewel het NS<br />
station zich ook op loopafstand bevindt).<br />
E<strong>en</strong> overnachting aan de <strong>whisky</strong>kamer is zeker aan te rad<strong>en</strong>. Helemaal in combinatie<br />
met het <strong>whisky</strong>-arrangem<strong>en</strong>t. Informatie <strong>en</strong> reserver<strong>en</strong>: veld<strong>en</strong>bos.nl<br />
Hotel restaurant Veld<strong>en</strong>bos <strong>en</strong> Whiskybar ‘De Heer<strong>en</strong>kamer’<br />
Spoorlaan 42 :: 8071 BR Nunspeet :: T 0341 25 23 34 :: E hotel@veld<strong>en</strong>bos.nl
DE HEERENKAMER WHISKYBAR OF THE WORLD<br />
Grand café de Heer<strong>en</strong>kamer in Nunspeet is bekroond met<br />
goud in de verkiezing ‘Whiskybars of the World’<br />
Het ger<strong>en</strong>ommeerde Britse blad “Whisky magazine” houdt<br />
e<strong>en</strong> jaarlijkse verkiezing onder <strong>whisky</strong>bars in de wereld. Dit<br />
jaar heeft <strong>whisky</strong>bar ‘de Heer<strong>en</strong>kamer’ van Hotel restaurant<br />
Veld<strong>en</strong>bos in het Veluwse dorp Nunspeet, de prestigieuze<br />
titel ‘Whiskybar of the World’ ontvang<strong>en</strong>. Met als<br />
toevoeging: “Gold for outstanding pres<strong>en</strong>tation, promotion<br />
and knowledge of great whiskies from around the world”.<br />
Het is in Nederland voor het eerst dat e<strong>en</strong> bar zo’n goud<strong>en</strong><br />
bekroning heeft bereikt.<br />
Er is e<strong>en</strong> aantal voorwaard<strong>en</strong> waar de jury op let. Zo is de<br />
hoe<strong>veel</strong>heid <strong>whisky</strong> van belang, maar ook de diversiteit<br />
uit verschill<strong>en</strong>de land<strong>en</strong>, het gebruikte glaswerk <strong>en</strong> de<br />
aanwezige k<strong>en</strong>nis van het product.<br />
Dat het in De Heer<strong>en</strong>kamer wel goed zit, blijkt nu ook uit<br />
deze eervolle vermelding, want naast het voer<strong>en</strong> van de<br />
uitgebreide collectie van meer dan 400 soort<strong>en</strong> <strong>whisky</strong><br />
met dagelijks proeverij<strong>en</strong>, heeft Veld<strong>en</strong>bos ook e<strong>en</strong> heuse<br />
<strong>whisky</strong> hotel kamer. E<strong>en</strong> prachtig ingerichte sfeerkamer met het <strong>whisky</strong> thema.<br />
Daarnaast wordt er in het restaurant e<strong>en</strong> speciale <strong>whisky</strong> m<strong>en</strong>u kaart aangebod<strong>en</strong>.<br />
E<strong>en</strong> á la carte kaart met gerecht<strong>en</strong> waarin <strong>whisky</strong> is verwerkt.<br />
Voor de liefhebbers is dit ge<strong>niet</strong><strong>en</strong>.<br />
Proeverij<strong>en</strong><br />
Er is <strong>veel</strong> gaande in de Heer<strong>en</strong>kamer. Dagelijks zijn er <strong>whisky</strong> Nosing & tastings. Dit<br />
kan zowel e<strong>en</strong> mini proeverij voor de individuele gast of e<strong>en</strong> georganiseerde proeverij<br />
voor e<strong>en</strong> gezelschap zijn. Regelmatig wordt de Heer<strong>en</strong>kamer gebruikt door <strong>whisky</strong><br />
28 • JAARGANG 4 • NUMMER 1 • SEPTEMBER 2009<br />
liefhebbers die e<strong>en</strong> clubavond houd<strong>en</strong> in de juiste sfeer.<br />
Alle bek<strong>en</strong>de <strong>whisky</strong> boek<strong>en</strong>schrijvers hebb<strong>en</strong> de bar al met<br />
e<strong>en</strong> bezoek vereerd. Naast de Nederlandse schrijvers als<br />
Hans Off ringa <strong>en</strong> Robin Brilleman is ook Michael Jackson<br />
op zijn laatste bezoek in Nederland in de Heer<strong>en</strong>kamer<br />
geweest <strong>en</strong> onlangs nog Dave Broom van het g<strong>en</strong>oemde blad<br />
‘Whisky Magazine’. De Heer<strong>en</strong>kamer heeft ook e<strong>en</strong> eig<strong>en</strong><br />
<strong>whisky</strong>club met intuss<strong>en</strong> 32 led<strong>en</strong>. Zelfs gast<strong>en</strong> uit België<br />
hebb<strong>en</strong> zich aangemeld.<br />
Festivals<br />
De Heer<strong>en</strong>kamer pres<strong>en</strong>teert zich graag op de vele<br />
<strong>whisky</strong>festivals in Nederland <strong>en</strong> België. Daar kunn<strong>en</strong><br />
beginn<strong>en</strong>de <strong>whisky</strong>liefhebbers terecht voor alle vrag<strong>en</strong>.<br />
Daarnaast is de Heer<strong>en</strong>kamer vaak te vind<strong>en</strong> op locatie om<br />
e<strong>en</strong> <strong>whisky</strong> Nosing <strong>en</strong> Tasting te verzorg<strong>en</strong>. Zo is er al e<strong>en</strong>s<br />
e<strong>en</strong> proeverij geweest op e<strong>en</strong> zeilboot <strong>en</strong> op de hei in de<br />
schaapskooi.<br />
Na de Whisky Award van de Scotch Single Malt Whisky<br />
Society in 2006 <strong>en</strong> nu de titel Whiskybar of the World in<br />
2009 mag de Heer<strong>en</strong>kamer met recht trots zijn.<br />
De Heer<strong>en</strong>kamer is dagelijks geop<strong>en</strong>d. Ge<strong>niet</strong> van e<strong>en</strong> drankje, hapje <strong>en</strong> vele gezellige<br />
mom<strong>en</strong>t<strong>en</strong>. Ook kunt u in de Heer<strong>en</strong>kamer diner<strong>en</strong>. U heeft de keuze uit e<strong>en</strong> heerlijk<br />
<strong>whisky</strong>m<strong>en</strong>u of kleine hapjes van de Heer<strong>en</strong>kamer Proeverij<strong>en</strong>kaart (amuses).<br />
Hotel restaurant Veld<strong>en</strong>bos <strong>en</strong> Whiskybar ‘De Heer<strong>en</strong>kamer’<br />
Spoorlaan 42 :: 8071 BR Nunspeet :: T 0341 25 23 34 :: E hotel@veld<strong>en</strong>bos.nl<br />
veld<strong>en</strong>bos.nl
29 • JAARGANG 4 • NUMMER 1 • SEPTEMBER 2009
È<br />
30 • JAARGANG 4 • NUMMER 1 • SEPTEMBER 2009
SMWS.NL<br />
“If you don’t belong you may<br />
never taste the delights of a full<br />
str<strong>en</strong>gth unfi ltered dram. For the<br />
malt <strong>whisky</strong> lover a subscription<br />
to the Scotch Malt Whisky Society<br />
might be the ultimate gift.”<br />
Derek Cooper<br />
THE SCOTCH MALT WHISKY SOCIETY. BV<br />
VIJFHUIZENBERG 103<br />
POSTBUS 1812<br />
NL-4700 BV ROOSENDAAL<br />
Telephone: (31)-(0)165-529905<br />
Fax: (31)-(0)165-540067<br />
E-mail: smws@planet.nl<br />
www.smws.nl<br />
31 • JAARGANG 4 • NUMMER 1 • SEPTEMBER 2009<br />
KILCHOMAN SINGLE MALT<br />
Kilchoman’s very fi rst single malt will be released on the 9th September 2009<br />
Tasting Note by Jim Murray as writt<strong>en</strong> in his Whisky Bible 2008<br />
Kilchoman New Spirit 63.5% Bourbon Cask Distilled 6<br />
December 2006 bottled 22 January 2007. Nose, curiously<br />
attractive as there is as much coal smoke on the nose as<br />
there is peat. Quite a homely and attractive combination,<br />
nutty, a touch herbal and reminisc<strong>en</strong>t of some of the early<br />
work carried out at Makmyra in Swed<strong>en</strong>. Taste, sweet, as<br />
peated new make has a t<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cy to be, but wonderfully<br />
weighted with exceptional oil to barley ratio. Finish, long<br />
and continues the same excell<strong>en</strong>t course, drying laterally<br />
but with the soft peats continuing to delve in and out of<br />
the tastebuds. Balance, not <strong>whisky</strong> at all, but new make that has, I understand, sp<strong>en</strong>t<br />
a few weeks in wood and is for sale at the distillery. And there is no doubting: this is<br />
quite beautifully - and technically, faultlessly - made spirit, far better than the owner<br />
could possibly have hoped for, and which, if this is an average sample of this new Islay<br />
make, bodes exceptionally well for the future<br />
Importeur:<br />
Whisky Import Nederland<br />
Westerwerf 56 :: 1911 JA Uitgeest<br />
T +31 (0)251 31 40 40 :: E info@<strong>whisky</strong>-import.nl<br />
<strong>whisky</strong>-import.nl
WWWHISKY MEER OP SCHOTLANDDIGIZINE.NL<br />
[SPECIAAL]SLIJTERIJEN<br />
Appeldoorn Velp appeldoorn.nl<br />
Bas Baan Zwijndrecht 078 612 52 26<br />
Bottelier Divers bottelier.nl<br />
Bottelier Götz Ass<strong>en</strong> botteliergotz.nl<br />
Cad<strong>en</strong>head’s Amsterdam cad<strong>en</strong>head.nl<br />
De Bodega Van Wijk Capelle a/d IJssel debodega-vanwijk.nl<br />
De koning ‘s Hertog<strong>en</strong>bosch <strong>whisky</strong>koning.nl<br />
Dirck III Divers dirckiii.nl<br />
Drank<strong>en</strong>shop Broekmans Heusd<strong>en</strong>-Zolder [B] drank<strong>en</strong>shop.be<br />
Frans van d<strong>en</strong> Hoog<strong>en</strong> Dordrcht winestore.nl<br />
Gall & Gall Divers gall.nl<br />
Hans Reijnders Sluis whiskeyhouse.nl<br />
‘t Hekeltje Alkmaar hekeltje.nl<br />
Herfk<strong>en</strong>s Slijterij<strong>en</strong> Divers herfk<strong>en</strong>s-slijterij<strong>en</strong>.nl<br />
Het Plein Ve<strong>en</strong><strong>en</strong>daal slijterij-hetplein.nl<br />
Kraakman’s Wijnhandel Alkmaar kraakman.nl<br />
Liquid Gold Haarlem liquidgold.nl<br />
Mitra Divers mitra.nl<br />
Royal Mile Whiskies <strong>Schotland</strong> royalmilewhiskies.com<br />
Single Malt Whisky Shop Geel-Zammel [B] fi sser.be/<strong>whisky</strong><br />
Th e Old Pipe Sint-Oed<strong>en</strong>rode theoldpipe.com<br />
Van Wees Whisky Shop Amersfoort <strong>whisky</strong>world.nl<br />
Van Zuyl<strong>en</strong> Loosduin<strong>en</strong> <strong>whisky</strong>vanzuyl<strong>en</strong>.nl<br />
Verhaar Bilthov<strong>en</strong> <strong>whisky</strong>shop.nl<br />
Versailles Nijmeg<strong>en</strong> versaillesdrank<strong>en</strong>.nl<br />
Vidra Wervershoofd slijterij-vidra.nl<br />
Whisky & Whiskey Dordrecht <strong>whisky</strong><strong>en</strong>whiskey.nl<br />
Whisky Place Berkel <strong>en</strong> Rod<strong>en</strong>rijs <strong>whisky</strong>place.nl<br />
WhiskyKop<strong>en</strong>.nl Leek <strong>whisky</strong>kop<strong>en</strong>.nl<br />
32 • JAARGANG 4 • NUMMER 1 • SEPTEMBER 2009<br />
Whiskycorner Houthal<strong>en</strong> [B] <strong>whisky</strong>corner.be<br />
Wijn & Whisky Schuur Scharnegoutum wijn<strong>whisky</strong>schuur.nl<br />
BARS<br />
Whisky Bar De Heer<strong>en</strong>kamer Nunspeet <strong>whisky</strong>bardeheer<strong>en</strong>kamer.nl<br />
Hotel ‘Zee <strong>en</strong> Duin’ Katwijk Aan Zee zee<strong>en</strong>duin.nl<br />
North End Leid<strong>en</strong> north-<strong>en</strong>d.nl<br />
Th e Gl<strong>en</strong>garry G<strong>en</strong>t [B] gl<strong>en</strong>garry.be<br />
Th e Quiach Bar <strong>Schotland</strong> craigellachie.com/quaich-bar.asp<br />
Whiskycafé L&B Amsterdam <strong>whisky</strong>cafe.nl<br />
MAGAZINES<br />
De Kiln usquebaugh.nl<br />
Whisky Passion <strong>whisky</strong>passion.nl<br />
Whisky etc. <strong>whisky</strong>etc.nl<br />
VERENIGINGEN<br />
International Whisky Society <strong>whisky</strong>society.nl<br />
King’s Court Whisky Society kcws.nl<br />
Scotch Malt Whisky Society smws.nl<br />
Scotch Single Malt Whisky Society ssmwsociety.nl<br />
Usquebaugh Society lev<strong>en</strong>swater.nl<br />
IMPORTEURS<br />
Bresser & Timmer bressertimmer.nl<br />
A Brand New Day abnd.nl<br />
Diageo diageo.nl<br />
Intercaves intercaves.nl<br />
Van Wees <strong>whisky</strong>world.nl<br />
Whisky Import Nederland <strong>whisky</strong>-import.nl
WWWHISKY VERVOLG<br />
DISTILLERIES<br />
Aberlour aberlour.co.uk<br />
Arran arran<strong>whisky</strong>.com<br />
Ardbeg ardbeg.com<br />
Auch<strong>en</strong>toshan auch<strong>en</strong>toshan.co.uk<br />
Balblair balblair.com<br />
B<strong>en</strong>Riach b<strong>en</strong>riachdistillery.co.uk<br />
B<strong>en</strong>romach b<strong>en</strong>romach.com<br />
B<strong>en</strong> Nevis b<strong>en</strong>nevisdistillery.com<br />
Bladnoch bladnoch.co.uk<br />
Blair Athol discovering-distilleries.com<br />
Bowmore bowmore.co.uk<br />
Bruichladdich bruichladdich.com<br />
Buff alo Trace buff alotrace.com<br />
Connemara connemarawhiskey.com<br />
Edradour edradour.co.uk<br />
Glanalmond vintagemalt<strong>whisky</strong>.com<br />
Gl<strong>en</strong>farclas gl<strong>en</strong>farclas.co.uk<br />
Gl<strong>en</strong>goyne gl<strong>en</strong>goyne.com<br />
Gl<strong>en</strong>morangie gl<strong>en</strong>morangie.com<br />
Gl<strong>en</strong>rothes thegl<strong>en</strong>rothes.com<br />
Gl<strong>en</strong>rothes gl<strong>en</strong>rothes<strong>whisky</strong>.com<br />
Gl<strong>en</strong> Garioch gl<strong>en</strong>garioch.co.uk<br />
Gl<strong>en</strong> Moray gl<strong>en</strong>moray.com<br />
Highland Park highlandpark.co.uk<br />
Jura isleofj ura.com<br />
Laphroaig laphroaig.com<br />
Tantallan vintagemalt<strong>whisky</strong>.com<br />
Th e Balv<strong>en</strong>ie thebalv<strong>en</strong>ie.com<br />
Th e Gl<strong>en</strong>livet thegl<strong>en</strong>livet.com<br />
33 • JAARGANG 4 • NUMMER 1 • SEPTEMBER 2009<br />
Th e Gl<strong>en</strong>rothes gl<strong>en</strong>rothes<strong>whisky</strong>.com<br />
Th e Gl<strong>en</strong>turret gl<strong>en</strong>turret.com<br />
Th e Macallan themacallan.com<br />
Th e Speyside speysidedistillers.co.uk<br />
Whisky Castle <strong>whisky</strong>-castle.com<br />
WHISKYPROEVERIJEN<br />
De Whisky Proevers <strong>whisky</strong>proevers.nl<br />
De Bodega Van Wijk debodega-vanwijk.nl<br />
Whisky & Whiskey <strong>whisky</strong><strong>en</strong>whiskey.nl<br />
Frans van d<strong>en</strong> Hoog<strong>en</strong> winestore.nl<br />
ALLE EERDER VERSCHENEN<br />
EDITIES ZIJN GRATIS<br />
TE DOWNLOADEN VAN:<br />
SCHOTLANDDIGIZINE.NL<br />
KIJK VOOR DE COMPLETE LIJST<br />
VAN DISTILLERIES<br />
EN BIJBEHORENDE INFO<br />
OF WEBSITE OP:<br />
WHISKYTARTAN.COM