03.09.2013 Views

2008 Nr-3 - Historische Vereniging Otto Cornelis van Hemessen

2008 Nr-3 - Historische Vereniging Otto Cornelis van Hemessen

2008 Nr-3 - Historische Vereniging Otto Cornelis van Hemessen

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

de Jacobsladder<br />

Kwartaaluitgave <strong>van</strong> de <strong>Historische</strong> <strong>Vereniging</strong> ‘<strong>Otto</strong> <strong>Cornelis</strong> <strong>van</strong> <strong>Hemessen</strong>’<br />

3<br />

20 08<br />

In dit nummer:<br />

De Heerlijkheid Hoogmade<br />

100 jaar<br />

De dames Guldemond<br />

Indië-veteranen<br />

Een proces in Hoogmade<br />

Uit <strong>Otto</strong>’s plakboek


de Jacobsladder<br />

Bij de voorplaat<br />

<strong>2008</strong> is het jaar <strong>van</strong> het eeuwfeest <strong>van</strong><br />

De Heerlijkheid Hoogmade<br />

28e jaargang nr. 3, juli, augustus, september <strong>2008</strong><br />

Erelid<br />

• D. Brouwer de Koning, oud-burgemeester<br />

<strong>van</strong> Jacobswoude<br />

• C. Karmelk, oud-penningmeester <strong>van</strong> de<br />

vereniging<br />

Voorzitter<br />

• Ben Beukenholdt, Thuisweide 30, 2481 BK<br />

Woubrugge, telefoon 0172-519247<br />

Secretaris<br />

• Arjen Schreuder, Sterrenkroos 23, 2481 CM<br />

Woubrugge, telefoon 0172-518586<br />

Penningmeester<br />

• Frits Rohling, Theo Bosmanlaan 17, 2355 DA<br />

Hoogmade<br />

Bestuursleden<br />

• Jan de Feij, Bateweg 64, 2481 AN Woubrugge<br />

• Nico <strong>van</strong> <strong>Hemessen</strong>, <strong>van</strong> Woudeweg 17, 2481 XM<br />

Woubrugge<br />

• Thea Kok-Lansbergen, Emmalaan 74, 2481 BB<br />

Woubrugge, telefoon 0172-518585<br />

Redactie<br />

Thea Kok-Lansbergen en Arjen Schreuder<br />

e-mail kok.lansbergen@inter.nl.net<br />

Basisvormgeving en opmaak<br />

Blikveld, Den Haag<br />

Aan dit nummer werkten mee:<br />

Henk Houtman<br />

Rie Kammeraat<br />

Arjen Schreuder<br />

Foto’s:<br />

Archief fam. Van ‘t Wout<br />

Heerlijkheid Hoogmade<br />

Jan Stigter<br />

Op tijd opzeggen!<br />

Wilt u – om wat voor reden dan ook – uw lidmaatschap<br />

<strong>van</strong> de <strong>Historische</strong> <strong>Vereniging</strong> niet verlengen,<br />

vergeet dan niet dit tijdig (vóór 1 december)<br />

schriftelijk te melden aan onze penningmeester: Frits<br />

Rohling, Theo Bosmanlaan 17, 2355 DA Hoogmade<br />

•••••<br />

Contributie<br />

De contributie bedraagt € 13,- per jaar; en € 17,-<br />

voor hen die dit blad per post ont<strong>van</strong>gen. Te<br />

voldoen (bij voorkeur via de acceptgiro die u aan<br />

het begin <strong>van</strong> het jaar ont<strong>van</strong>gt) op onze rekening<br />

bij de Rabobank Kaag en Braassem nr. 35.24.14.847<br />

t.n.v. Penningmeester <strong>Historische</strong> <strong>Vereniging</strong> ‘<strong>Otto</strong><br />

<strong>Cornelis</strong> <strong>van</strong> <strong>Hemessen</strong>’, Theo Bosmanlaan 17, 2355<br />

DA Hoogmade.<br />

•••••<br />

ISSN 0168-1079<br />

© <strong>Historische</strong> <strong>Vereniging</strong> ‘<strong>Otto</strong> <strong>Cornelis</strong> <strong>van</strong> <strong>Hemessen</strong>’.<br />

Niets uit deze uitgave mag vermenigvuldigd en/of<br />

openbaar gemaakt worden door middel <strong>van</strong> druk,<br />

microfilm of op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande<br />

schriftelijke toestemming <strong>van</strong> de uitgever.<br />

<strong>van</strong> <strong>Hemessen</strong><br />

Van de redactie<br />

Beste lezers,<br />

Vakantie viert hoogtij, maar de Jacobsladder<br />

gaat door. Voorzitter Ben is er ook even tussenuit,<br />

<strong>van</strong>daar de gebruikelijke intro deze keer <strong>van</strong> de<br />

redactie.<br />

Een dikker nummer beloofden we u vorige keer,<br />

en hier is het dan. Met veel aandacht voor de<br />

jubilerende Hoogmadese harmonie en verder<br />

allerlei andere interessante artikelen en foto’s.<br />

En hebt u zich nog niet ingeschreven voor<br />

‘Woubrugge aan de Wetering’? U krijgt nog<br />

een kans – zie het stuk in dit blad.<br />

We hebben ook wat vragen.<br />

We zoeken versterking voor ons bestuur. Daarvoor<br />

zouden we graag in contact komen met jeugdige,<br />

bij voorkeur autochtone inwoners <strong>van</strong> Hoogmade<br />

en Woubrugge die in het verleden geïnteresseerd<br />

zijn. Belangstelling? Bel Ben Beukenholdt of Thea Kok!<br />

Verder zal het u niet ontgaan zijn dat de Mosquito<br />

in Woubrugge binnenkort geborgen wordt. De<br />

redactie zou het leuk vinden mensen die zich het<br />

neerstorten <strong>van</strong> dit vliegtuig herinneren – of er op<br />

een andere manier meer over weten – hierover<br />

aan het woord te laten. Ook hiervoor geldt: bel<br />

a.u.b. met een <strong>van</strong> de redactieleden.<br />

Laatste vraag: in het gemeentemuseum worden<br />

alle berichten over onze dorpen in de regionale<br />

pers bewaard. Helaas hebben we geen abonnement<br />

op het Algemeen Dagblad.<br />

Wie wil berichten in deze krant voor ons knippen?<br />

We horen graag <strong>van</strong> u!<br />

Thea Kok-Lansbergen<br />

jaargang 28 3<br />

Begrafenisonderneming<br />

St. Barbara<br />

Een foto met allerlei mensen erop, en dan geen<br />

namen? Dat kon niet, vond Ewout v.d. Dussen en<br />

hij liet het er niet bij. Een telefoontje met Theo <strong>van</strong><br />

Wieringen leverde de volgende namen op (v.l.n.r.):<br />

Siem Zwetsloot, Theo Hillenaar, Wim <strong>van</strong> Tol, Theo<br />

<strong>van</strong> Leeuwen, Bart Nieuwenhuizen, Kees <strong>van</strong> Rijn,<br />

Theo <strong>van</strong> Wieringen, Piet v.d. Ing, Truus v.d. Meer,<br />

Albert <strong>van</strong> Schie, Koos <strong>van</strong> Wieringen, Cors Kelder,<br />

Leo Lieverse.<br />

1


‘De Heerlijkheid Hoogmade’ bestaat 100 jaar<br />

Harmonie heeft dapper<br />

volgehouden<br />

door Henk Houtman<br />

Aan de Woudwetering zijn de klanken <strong>van</strong> het<br />

fanfarekorps ‘Harmonie’ na 98 jaar verstomd, maar<br />

aan de Does klinkt de blaasmuziek nog welluidend<br />

en duidelijk. De harmonie ‘De Heerlijkheid Hoogmade’<br />

houdt het dapper vol. Dit jaar viert de<br />

muziekvereniging haar 100-jarig bestaan.<br />

Het was al vroeg donker, die derde november in 1908<br />

toen de Hoogmadese muziekvereniging het licht<br />

zag. Elektriciteit was al wel bekend, Edison had de<br />

gloeilamp uitgevonden maar in Hoogmade zal men<br />

in 1908 de stallantaarns hebben ontstoken. Wie er in<br />

ieder geval bij geweest zal zijn is Jaap <strong>van</strong> der Star, 18<br />

jaar en gek op muziek. Hij had met een stafmuzikant<br />

bij het vierde regiment infanterie, J.A. Hupkens uit<br />

Leiden, gesproken die er wel oren naar had om naar<br />

Hoogmade te komen mits er genoeg belangstelling<br />

was voor het oprichten <strong>van</strong> een muziekvereniging.<br />

Die was er. Dank zij het enthousiasme <strong>van</strong> Jaap <strong>van</strong><br />

der Star werd op 3 november 1908 de harmonievereniging<br />

‘De Heerlijkheid Hoogmade’ opgericht.<br />

Jacobsladder <strong>2008</strong> <strong>Otto</strong> <strong>Cornelis</strong> <strong>van</strong> <strong>Hemessen</strong><br />

De jaren dertig brachten nieuwe concoursen en<br />

nieuwe prijzen. In 1934 werd dan uiteindelijk een<br />

eerste prijs behaald: ‘De Heerlijkheid Hoogmade’<br />

promoveerde naar de derde afdeling. De dertiger<br />

jaren stonden ook in het teken <strong>van</strong> de uitvoeringen,<br />

gehouden in het café <strong>van</strong> Jan Witteman. In de<br />

tweede helft <strong>van</strong> de dertiger jaren ging het weer<br />

wat minder. De crisis diende zich aan, hetgeen<br />

inhield dat het voor menigeen niet meer mogelijk<br />

was om de contributie <strong>van</strong> 25 cent op te brengen.<br />

Met assistentie <strong>van</strong> muzikanten <strong>van</strong> andere<br />

verenigingen slaagde men er toch in om goede<br />

resultaten te behalen.<br />

‘De Heerlijkheid Hoogmade’ geeft in 1923 een concert voor café<br />

Hillebrand. Te zien zijn onder anderen Kees Otte, Co Hoogen-<br />

boom, Jaap <strong>van</strong> der Sar, Jan <strong>van</strong> Goozen, Nic Lieverse, Piet Borst<br />

2 Het eerste bestuur bestond uit vijf man en beroeps-<br />

men alweer een derde prijs weg op een concours. en Koos Jansen.<br />

3<br />

musicus Hupkens werd de eerste dirigent. Het eerste<br />

artikel <strong>van</strong> de statuten luidde: ‘De leden stellen zich<br />

ten doel door het gemeenschappelijk bespelen der<br />

verschillende instrumenten en het geven <strong>van</strong> uit voering<br />

elkander nuttig en aangenaam bezig te houden en<br />

in het algemeen belang werkzaam te zijn’.<br />

Moeilijk begin<br />

Het initiatief leek aan te slaan. Een half jaar later had<br />

men al 16 leden. Nu nog geld voor instrumenten,<br />

maar met zoveel niet onbemiddelde boeren om je<br />

heen moet dat lukken. Voorzitter <strong>van</strong> het eerste uur<br />

H.E.J. Bank en zijn mede-bestuursleden J. Went, P.<br />

Zwetsloot Bzn, L. Borst Pzn. en J. <strong>van</strong> der Post trokken<br />

er op uit om voor hun harmonie te pleiten. Bij een<br />

<strong>van</strong> de bezoeken kregen de bestuursleden <strong>van</strong><br />

een rijke boer een stuiver om de kas te spekken…<br />

Gelukkig leverde het bezoek aan boer Maarten <strong>van</strong><br />

Egmond meer op. Hij verstrekte een renteloze lening<br />

en <strong>van</strong> het geleende geld kon ‘De Heerlijkheid<br />

Hoogmade’ de eerste instrumenten aanschaffen.<br />

Of het boetesysteem veel geld heeft opgebracht is<br />

niet bekend, maar de regels waren in die eerste<br />

jaren streng. Voor het te laat komen of niet<br />

verschijnen op repetities en uitvoeringen werden<br />

oplopende boetes opgelegd <strong>van</strong> een paar dubbeltjes<br />

tot het grootste vergrijp, het niet verschijnen<br />

op een uitvoering, boete f. 2,50. Alleen ziekte was<br />

een excuus om niet te komen. Verder was het leden<br />

streng verboden om gedurende de repetities te<br />

roken of sterke drank te gebruiken en ook was het<br />

op straffe <strong>van</strong> 50 cent boete verboden anders dan<br />

bij uitvoering een instrument op de openbare weg te<br />

bespelen. Recidivisten konden vrezen voor een<br />

royement. Tja, muziek maken in Hoogmade is tot<br />

daar aan toe, maar het moet geen janboel worden.<br />

Eerste optreden bij geboorte <strong>van</strong> prinses Juliana op 30 april 1909<br />

‘Promenadeconcert’<br />

Op 30 april 1909 bij de geboorte <strong>van</strong> prinses Juliana<br />

konden de inwoners voor het eerst op straat kennis<br />

maken met een trotse harmonie. Het marcheren<br />

leek nog nergens op, zodat eerder <strong>van</strong> een<br />

‘promenadeconcert’ kan worden gesproken.<br />

Op 17 en 18 januari 1910 werden in het lokaal <strong>van</strong><br />

C. Hillebrand de eerste twee echte concerten<br />

gegeven. Zoals toen gebruikelijk werd naast muziek<br />

ook toneel gespeeld: het blijspel ‘Een avontuurtje<br />

<strong>van</strong> twee Schoolmeesters’ en ‘De redder in den<br />

nood’. De toegang bedroeg 10 cent, voor de<br />

pauze niet roken, aan<strong>van</strong>g 7.00 uur precies.<br />

Het programma <strong>van</strong> de eerste concerten op 17 en 18 januari 1910<br />

Mede door de Eerste Wereldoorlog met een<br />

mobilisatie als uitvloeisel kwamen de activiteiten<br />

een paar jaar stil te liggen, maar in 1919 sleepte<br />

Er zouden nog vele prijzen volgen. De kracht <strong>van</strong><br />

de vereniging is altijd geweest - en nog - dat veel<br />

aandacht werd gegeven aan de eigen opleiding<br />

<strong>van</strong> nieuwe leden.<br />

In 1928 werd het 20-jarig bestaan gevierd. Burgemeester<br />

J.E. Boddens Hosang reikte bij die gelegenheid<br />

de muziekvereniging de gemeentepenning uit.<br />

Een opname uit 1915 met het vaandel en zittend derde <strong>van</strong> links<br />

dirigent Hupkens. Twintig heren, (nog) geen dames…<br />

jaargang 28 3<br />

Het concert in 1939 in Oude Ade betekende<br />

voorlopig het laatste. Door de Tweede Wereldoorlog<br />

ging DHH op non-actief. De instrumenten<br />

‘doken onder’ op de zolder bij pastoor J.F Lips<br />

om ze uit handen <strong>van</strong> de Duitsers te houden.<br />

Dat is gelukt. Op de kermis op 8 augustus 1945<br />

schalde in Hoogmade het koper weer als <strong>van</strong>ouds.<br />

In ruste<br />

Over de jaren tussen 1948 en 1958 is weinig te<br />

vinden in de archieven. De vereniging draaide<br />

waarschijnlijk op een laag pitje. Zo omstreeks het<br />

vijftigjarig bestaan in 1958 was de vereniging in een<br />

diep dal terechtgekomen en nog geen jaar later<br />

besloot men zelfs noodgedwongen voorlopig maar<br />

in ruste te gaan.


Kermis 1950. Agent Frans <strong>van</strong> Gemerden maakt de weg vrij<br />

Hier kan <strong>van</strong> marcheren worden gesproken<br />

Jacobsladder <strong>2008</strong> <strong>Otto</strong> <strong>Cornelis</strong> <strong>van</strong> <strong>Hemessen</strong> jaargang 28 3<br />

Toch bleef het muzikale bloed stromen bij<br />

een aantal Hoogmadenaren en op 26 juni 1962<br />

was er weer een voorlopig bestuur. Onder<br />

leiding <strong>van</strong> dirigent Wim Mark ging men weer<br />

<strong>van</strong> start.<br />

Nieuw in die jaren was het fenomeen drum -<br />

band. Ook De Heerlijkheid besloot niet achter<br />

te blijven. In 1963 begon Piet Borst met dertien<br />

leerlingen een drumband te vormen.<br />

Op 19 juni 1963 trad een herboren DHH weer<br />

voor het eerst op mét nieuwe uniformen én een<br />

drumband.<br />

Hoewel de vereniging gezond was, bleven de<br />

financiën zorgen baren, maar De Heerlijkheid<br />

was in die tijd gezegend met stuwende krachten<br />

die toch het benodigde geld bijeen brachten en<br />

niet te vergeten de subsidie <strong>van</strong> de Gemeente<br />

Woubrugge. Met als resultaat dat op 21 maart<br />

1964 burgemeester J.C. <strong>van</strong> Wageningen 22<br />

nieuwe instrumenten kon overhandigen.<br />

Majorettes<br />

Het kon niet uitblijven: in 1965 werd de vereniging<br />

uitgebreid met majorettes. In 1967 hield men een<br />

uitvoering met de majorettes in het nieuw. In datzelfde<br />

jaar haalde tijdens een concours in Heiloo de<br />

drumband een eerste prijs in de derde afdeling.<br />

Zo brak 1968 aan. Het 60-jarig bestaan werd groots<br />

gevierd. Voor een waardig sluitstuk <strong>van</strong> de feestavond<br />

zorgde het fanfarekorps ‘Harmonie’ uit<br />

Woubrugge, dat een spetterende serenade<br />

verzorgde voor de jubilerende vereniging in het<br />

zusterdorp.<br />

4 5<br />

Het eerste optreden <strong>van</strong> de majorettes in 1968<br />

Met het 60-jarig jubileum in aantocht zag de<br />

vereniging er zeer gezond uit. Er waren 182<br />

donateurs en 57 leden en zoveel animo voor de<br />

muziekvereniging, dat er zelfs een wachtlijst moest<br />

worden aangelegd!<br />

De jaren zeventig brachten wederom muzikale<br />

successen, maar ook de bekende financiële<br />

problemen staken weer de kop op. Het 70-jarig<br />

bestaan kwam in zicht en als het even kon wilde<br />

men dat vieren in nieuwe uniformen. Mede door<br />

een bijdrage <strong>van</strong> het Anjerfonds lukte dit en in<br />

‘De Schuur’ presenteerde de gehele vereniging


6<br />

Sigaretje in de mond en slaan op die grote trom<br />

Jacobsladder <strong>2008</strong> <strong>Otto</strong> <strong>Cornelis</strong> <strong>van</strong> <strong>Hemessen</strong> jaargang 28 3<br />

op 3 november 1978 een show zonder weerga,<br />

compleet met harmonie, minirettes, majorettes,<br />

drumband en muziekkorpsen uit de omliggende<br />

gemeenten.<br />

De jaren tachtig kenmerkten zich door dat de<br />

verschillende onderdelen <strong>van</strong> de vereniging zich<br />

steeds beter gingen ontwikkelen. Was in het begin<br />

de gezamenlijke optredens op straat algemeen,<br />

nu trad men als onderdeel op. In 1988 werd ook de<br />

inmiddels 25-jarige drumband gefêteerd. Zij kregen<br />

nieuwe trommels. Op 31 mei 1988 behaalde de<br />

harmonie in Poeldijk de eerste plaats en promoveerde<br />

naar de tweede klasse, opnieuw een fraai<br />

succes.<br />

Engeland<br />

‘Drieluik’ werd dank zij de inzet <strong>van</strong> veel leden<br />

een prachtige, eigen repetitieruimte. De muzikale<br />

uitvoeringen werden, mede door toedoen <strong>van</strong><br />

de diverse dirigenten, moderner en ook professioneler.<br />

DHH ging zelfs ‘internationaal’. In 1993 in<br />

Woubrugge en in 1997 in Ipswich en Woodbridge<br />

in Engeland werden concerten gegeven met de<br />

Ipswich Hospital Band.<br />

In 1998 waren weer tal <strong>van</strong> acitiviteiten <strong>van</strong>wege<br />

het 90-jarig bestaan: een voorjaarsconcert, gondelvaart<br />

en als hoogtepunt het concert <strong>van</strong> de<br />

Koninklijke Militaire Kapel op 15 oktober 1998.<br />

Inmiddels staat ‘De Heerlijkheid Hoogmade’ ook<br />

op cd.<br />

<strong>2008</strong><br />

Het eeuwfeest <strong>van</strong> ‘De Heerlijkheid Hoogmade’ telt<br />

tal <strong>van</strong> activiteiten. Op 3 november 2007 werd het<br />

jubileumjaar geopend met een spetterende Night of<br />

the Proms in de ‘Royal Albert Schuur’, gevolgd door<br />

een kerstconcert, vertoning <strong>van</strong> de beroemde Bert<br />

Haanstra-film ‘Fanfare’, een tentoonstelling, voorjaarsconcert,<br />

Streetparade en het Does concert op<br />

het water. Zaterdag 27 september volgt de officiële<br />

receptie. Oud-leden zijn uitgenodigd om niet alleen<br />

naar de receptie te komen maar ook om weer wat<br />

te oefenen en later op de dag een heus concertje<br />

te geven. Op zondag 26 oktober <strong>2008</strong> volgt een<br />

eucharistieviering in de rk-kerk in Hoogmade en<br />

op zaterdag 8 november worden de festiviteiten<br />

afgesloten met een jubileumconcert onder leiding<br />

<strong>van</strong> dirigent Ton <strong>van</strong> Overdam. Van de activiteiten<br />

in het jubileumjaar wordt een dvd gemaakt.<br />

Voorzitter André <strong>van</strong> der Voorn en zijn medebestuursleden<br />

en alle anderen die bij de organisatie<br />

zijn betrokken geweest, kunnen na 8 november<br />

eindelijk weer even lekker onderuit zakken. Bij een<br />

mooi muziekje…<br />

Bronnen:<br />

• Website <strong>van</strong> ‘De Heerlijkheid Hoogmade’<br />

• ‘Met de muziek mee’, brochure uitgegeven bij<br />

het 75-jarig bestaan <strong>van</strong> de vereniging<br />

• Statuten <strong>van</strong> juni 1945<br />

7


Guldemond<br />

door Rie Kammeraat<br />

Op de omslag <strong>van</strong> Jacobsladder <strong>2008</strong>-2 stond<br />

‘‘t Hotel der Dames Guldemond’. Guldemond is<br />

een bekende naam in Woubrugge. Om er drie te<br />

noemen: Dirk, die bakker was, Wouter, ook bakker,<br />

en Jan, de logementhouder.<br />

Jan (1855-1923) en zijn vrouw Sophia Cramer (1854-<br />

1924) kwamen in 1881 in Woubrugge wonen in het<br />

logement Het Oude Rechthuis, dat zij overgenomen<br />

hadden <strong>van</strong> Willem Strijland, die met zijn vrouw<br />

Petronella Jansen en zoons Arie, Abraham en Willem<br />

in juli 1881 naar Geldermalsen was vertrokken. Jan<br />

en Sophia kregen zeven kinderen: Maria 1882, Maria<br />

1883, Enna Aletta 1884, Enna Aletta 1886, Hendrika<br />

1887, Jacob 1888 en Jacoba 1893. Maria 1882 werd<br />

vijf maanden, maar Enna Aletta 1884, Jacob en<br />

Jacoba leefden niet langer dan vier tot vijf weken.<br />

De tweede Enna Aletta trouwde met winkelier<br />

<strong>Cornelis</strong> Johannes Kroon. Hij had de kruidenierszaak<br />

aan de Comriekade overgenomen <strong>van</strong> zijn vader<br />

Abraham Kroon, die in 1911 met zijn vrouw Dirkje <strong>van</strong><br />

Kuilenburg naar Katwijk vertrok. Daar stond hij ingeschreven<br />

als Koffiehuishouder; later als hotelhouder<br />

<strong>van</strong> het hotel “Klein du Rhin”. Enna was pas 34 toen<br />

ze in 1920 stierf en <strong>Cornelis</strong> vertrok met hun dochtertje<br />

Sophia Gerarda1 eveneens naar Katwijk.<br />

Hotel Guldemond<br />

Jacobsladder <strong>2008</strong> <strong>Otto</strong> <strong>Cornelis</strong> <strong>van</strong> <strong>Hemessen</strong> jaargang 28 3<br />

Nadat in 1923 vader Jan en in 1924 moeder Sophia<br />

overleden waren stonden Maria en Hendrika er<br />

alleen voor. Volgens de boeken was Maria toen<br />

Koffiehuishoudster, maar uit de advertentie blijkt<br />

dat het koffiehuis ook hotel was. Toch lijkt het erop<br />

dat het voor de zusters te veel werd, want beiden<br />

trouwden in 1931. Maria, die toen 47 was, met<br />

Jacob ten Camp, een weduwnaar in Amsterdam.<br />

Jacob stierf kort daarop, Maria ging terug naar<br />

Woubrugge en trok bij haar zuster en zwager in.<br />

Hendrika was al 44 jaar toen ze met haar buurmanachter<br />

trouwde. Dat was Jan de Jeu, geboren in<br />

1889 en nog altijd bij zijn ouders wonend, <strong>Cornelis</strong><br />

de Jeu en Margje Los. Hendrika overleed in 1946,<br />

Maria na 1950. De zusters hadden op de grond<br />

<strong>van</strong> Hotel Guldemond een mooi nieuw huis laten<br />

bouwen en woonden daar tot hun dood. Nadat,<br />

veel later, Jan de Jeu overleden was, kocht Henk<br />

de Jeu, zoon <strong>van</strong> een broer <strong>van</strong> Jan, het huis <strong>van</strong><br />

de erfgenamen en woonde er met zijn vrouw tot in<br />

2007.<br />

De Algemene Ledenvergadering<br />

door Arjen Schreuder<br />

Op donderdag 19 juni jl. vond de algemene leden-<br />

vergadering <strong>van</strong> de vereniging plaats, die werd<br />

bijgewoond door 22 leden.<br />

De vereniging had weer een regulier jaar achter<br />

de rug, dus de agenda kon vlot worden afgewerkt.<br />

Het meest ‘interessante’ onderdeel <strong>van</strong> de ALV is<br />

tenslotte de lezing, die dit jaar werd verzorgd door<br />

Jan <strong>van</strong> Es uit Kamerik. De titel <strong>van</strong> zijn betoog was<br />

‘Limes en linies’.<br />

De limes (uitgesproken als lie-mes, latijn voor ‘grens’<br />

en ‘pad’) is de noordgrens <strong>van</strong> het voormalige<br />

Romeinse Rijk en werd <strong>van</strong> ongeveer 57 voor Chr.<br />

tot zo’n 400 na Chr. door de Romeinen gebruikt.<br />

In Nederland liep de limes <strong>van</strong> Katwijk via de<br />

Oude Rijn langs Arnhem naar Duitsland. Eén <strong>van</strong><br />

de Romeinse nederzettingen was Albaniana, het<br />

hedendaagse Alphen aan den Rijn. Albaniana was<br />

een grensfort (castellum) aan de Oude Rijn.<br />

Jan vertelde dat de toenmalige bewoners ten<br />

noorden <strong>van</strong> de limes, onze voorouders dus,<br />

door de Romeinen als onbeschaafde barbaren<br />

werden beschouwd. Daar konden we het dus mee<br />

doen.<br />

Vervolgens nam hij ons mee naar de verdedigingslinies,<br />

die in de loop der tijd in het westen <strong>van</strong><br />

Nederland zijn gevormd. De bekendste daar<strong>van</strong> is<br />

natuurlijk de Hollandse Waterlinie, een militaire linie<br />

die zich uitstrekte <strong>van</strong> de voormalige Zuiderzee bij<br />

Muiden tot aan de Biesbosch. Op zwakke punten<br />

werd deze natuurlijke verdedigingslinie aangevuld<br />

met onder meer forten, kazematten en andere<br />

verdedigingswerken. Vanaf 1815 werd een geheel<br />

nieuwe verdedigingslinie ingericht met Utrecht als<br />

centraal punt, een linie, die <strong>van</strong>af 1871 officieel de<br />

Nieuwe Hollandse Waterlinie werd genoemd, ter<br />

onderscheiding <strong>van</strong> de linie die daarna als Oude<br />

Hollandse waterlinie aangeduid zou gaan worden.<br />

Nogmaals het boek<br />

In de tweede helft <strong>van</strong> dit jaar verschijnt het al<br />

eerder besproken fotoboek ‘Woubrugge aan de<br />

Wetering’. Het telt 168 pagina’s en is gebaseerd<br />

op herinneringen <strong>van</strong> Miny Lemkes-<strong>van</strong> Wijk, Jan<br />

Stigter en Wim Zandstra. Er staan honderden foto’s<br />

in <strong>van</strong> huizen langs de Wetering. Veel foto’s uit de<br />

bekende collectie <strong>van</strong> Jan Stigter, aangevuld met<br />

privé-opnamen. Jaap Haasbroek maakte <strong>van</strong> de<br />

verhalen <strong>van</strong> Miny, Jan en Wim een interessant<br />

verhaal, Gert Buis verzorgt de vormgeving. De eindredactie<br />

is in handen <strong>van</strong> Thea Kok-Lansbergen.<br />

U begrijpt: dit boek mag geen oude (en nieuwe)<br />

Woubruggenaar missen!!<br />

Wij stellen u als lid <strong>van</strong> de vereniging nogmaals in<br />

de gelegenheid om bij voorintekening te profiteren<br />

<strong>van</strong> een korting <strong>van</strong> € 5,00 op de verkoopprijs.<br />

U betaalt slechts € 22,50 in plaats <strong>van</strong> € 27,50 voor<br />

dit standaardwerk, als u onderstaande invulstrook<br />

opstuurt naar de secretaris <strong>van</strong> de vereniging,<br />

Arjen Schreuder, Sterrenkroos 23, 2481CM in<br />

Woubrugge.<br />

Inschrijving per e-mail is ook mogelijk, graag met<br />

vermelding <strong>van</strong> uw naam en adres.<br />

8 9<br />

1 Abraham Kroon 1857-1924, Dirkje <strong>van</strong> Kuilenburg 1865-1953,<br />

<strong>Cornelis</strong> Johannes Kroon 1887-1955. Kroon, eerst schipper, dan<br />

slager en toen kruidenier, had zijn winkel op de hoek <strong>van</strong> de<br />

Comriekade en de Schoolstraat. Later zaten daar de slagers<br />

Dijkstra, Witteman en Diks. Ik kan veel in het streekarchief en in<br />

het museum vinden, maar even belangrijk is wat verteld wordt.<br />

Dit keer maakten Henk de Jeu en Jan Stigter de geschiedenis<br />

duidelijker. Met dank aan Dick <strong>van</strong> Wingerden, want zijn boek ‘Vier<br />

eeuwen Kroon’ was weer heel nuttig.<br />

Naam : …………………………………………………….<br />

Adres : ……………………………………………………..<br />

E-mail: ……………………………………………………..<br />

tekent hierbij in voor …… exemplaren <strong>van</strong> het<br />

fotoboek ‘Woubrugge aan de Wetering’ voor de<br />

intekenprijs <strong>van</strong> € 22,50.<br />

Opsturen aan: Arjen Schreuder<br />

Sterrenkroos 23<br />

2481 CM Woubrugge<br />

of E-mailen naar: arjenschreuder@casema.nl


10<br />

De Indië veteranen<br />

door Rie Kammeraat<br />

In Jacobsladder <strong>2008</strong>/2 las u hoe de Woubrugse<br />

Muziekvereniging ‘Harmonie’ een uitvoering gaf<br />

t.b.v. de ‘Woubrugse jongens overzeese gewesten’.<br />

Misschien heeft ‘de Heerlijkheid’ hetzelfde gedaan<br />

voor de Hoogmadese jongens. Ik heb er niet aan<br />

gedacht om dat na te gaan, maar wel staan de<br />

Indiëgangers uit Hoogmade en Ofwegen op deze<br />

lijst. Het waren er, voor zover was na te gaan, 41.<br />

Jacobsladder <strong>2008</strong> <strong>Otto</strong> <strong>Cornelis</strong> <strong>van</strong> <strong>Hemessen</strong> jaargang 28 3<br />

De plaatsnaam is de geboorteplaats. * = voor zover<br />

bekend nog in leven. † = niet meer in leven. vp:<br />

veldpost. vpk: veldpostkantoor. mpk: marinepostkantoor.<br />

De broers Timmers werden geboren in<br />

de Veen, woonden maar kort op Ofwegen en<br />

vertrokken (hun zuster Annie woont in Leiden, maar<br />

meer dan haar meisjesnaam kwam niet uit het<br />

geheugen).<br />

Woubrugge<br />

<strong>Cornelis</strong> Willem Anker † Cor 26.02.1927 Woubrugge vpk Madioen huzaar<br />

Gerrit Anker Gerrit 24.01.1927 Alphen vpk Bandoeng huzaar<br />

Willem de Blanken * Wim 15.10.1925 Woubrugge vpk Bandoeng soldaat<br />

Pieter Blom † Piet 26.11.1926 id. mpk Batavia soldaat<br />

<strong>Cornelis</strong> Boer † 23.01.1927 id. vpk Batavia soldaat<br />

<strong>Cornelis</strong> de Boer * Kees 20.09.1926 id. vp Batavia soldaat<br />

Jan de Bruijn † Jan 23.06.1926 id. vp Soerabaja soldaat<br />

Nicolaas de Bruijn * Niek 14.12.1927 id. vp Soerabaja jager<br />

<strong>Cornelis</strong> <strong>van</strong> Dorp † Cor 22.03.1926 id. Andir soldaat motor-<br />

Bandoeng<br />

pool<br />

Jan Maurits <strong>van</strong> Egmond † Jan 10.02.1929 id. mar.kazerne<br />

Weltevreden<br />

Batavia matroos<br />

<strong>Cornelis</strong> Adr. den Hertog † Cor 18.12.1925 id. vp Batavia wachtmeester<br />

Pieter den Hertog † Piet 24.01.1926 id. vpk Soerabaja soldaat<br />

Adriananus J.den Horder † Adriaan 14.08.1925 id. vpk Padang soldaat<br />

Franciscus Thom. Huigsloot -- 09.04.1927 id. vpk Soerabaja soldaat<br />

Hendrik de Jeu * Henk 05.05.1927 id. marine<br />

Johannes Jongeneel † Jo 04.03.1926 id. vpk Bandoeng soldaat<br />

Wander Ger.<strong>van</strong> der Laan † -- 28.09.1929 id. k.m. pk Batavia vliegtuigmaker<br />

Marinus Arie <strong>van</strong> Luling † Rien 08.03.1926 id. vp Makassar sergeant<br />

A.... . <strong>van</strong> der Nagel -- -- -- vpk Soerabaja huzaar<br />

Arie Peters * Arie 29.12.1925 id. vpk Batavia jager<br />

<strong>Cornelis</strong> Roodenburg * Cor 30.11.1925 Rijnsaterw. vpk Batavia grenadier<br />

Jacob Roos † Jaap 17.01.1927 Woubrugge vp Soerabaja grenadier<br />

Marinus C. Roosemalen * Rinus 15.10.1926 Vinkeveen vp Medan soldaat<br />

Jacob <strong>van</strong> Tol * Jaap 20.09.1925 id. vpk Batavia korporaal<br />

Petrus Jac. <strong>van</strong> Veen Piet ? 25.07.1926 id. Poerwokerto<br />

Reinder <strong>van</strong> der Zee -- 29.06.1928 Oosterzee vpk Batavia,later<br />

Cheribon?<br />

soldaat<br />

Hoogmade<br />

Laurentius J. Bouwmeester † Lau 26.08.1928 Nieuwe Wet. vpk Batavia soldaat<br />

Peterus M. Bouwmeester† Piet 08.09.1926 Nieuwe Wet. vpk Palembang soldaat<br />

Johannes J. Hoogenboom* Jan 30.03.1926 Hoogmade Makassar soldaat<br />

Petrus L. <strong>van</strong> der Klauw * Piet 27.04.1928 id. vpk Poerwokerto soldaat<br />

Gerardus W. <strong>van</strong> der Laan † Gerrit 11.01.1926 id vpk Batavia soldaat<br />

Bernardus H.<strong>van</strong> Leeuwen * Bert 08.06.1926 id. vpk Batavia soldaat<br />

Johannes J. <strong>van</strong> Leijden † Jan 18.01.1926 id. vpk Palembang soldaat<br />

<strong>Cornelis</strong> J. Lieverse * Kees 03.05.1927 id. vpk Semarang soldaat<br />

Leonardus J. Lieverse * Leo 11.07.1925 id. vpk Medan soldaat<br />

Hendrikus S. <strong>van</strong> Rijn † Henk 10.06.1925 id. vpk Padang soldaat<br />

Hermanus C. <strong>van</strong> der Star † Herman 24.12.1926 id. vpk Soerabaja soldaat<br />

Wilhelmus Th.J. v. der Star † Wim 03.03.1926 id. vpk Soerabaja soldaat<br />

Wilhelmus ? J.C. Timmers Wim -- -- vpk Soerabaja soldaat<br />

Johannes ? J.C. Timmers Joop -- -- mar.kazerne<br />

Weltevreden<br />

Batavia matroos<br />

Petrus Fr. Zwetsloot * Piet 31.07.1926 id. vpk Soerabaja soldaat<br />

Knipsels in ons museum :<br />

• Cor de Boer, Kerkweg 6, Wb, eind juni 1947 met<br />

de Volendam, aan- en afvoertroepen.<br />

• Piet den Hertog, Kerkweg 34, Wb, vertrek 8 mei<br />

1947 met Johan <strong>van</strong> Oldenbarneveld, in 1950 in<br />

Semarang.<br />

• Arie Peters, Kruisweg 12, Wb, vertrek 19.11.1947<br />

met de Kota Baroe, was op Halmaheira,<br />

Ternate, Celebes, in dec. 1949 in Soerabaja.<br />

• Cor Roodenburg, Vieramb.weg 87, Wb,<br />

vertrek 3 oct. 1946 met de Tengelberg,<br />

aankomst 29 oct. <strong>van</strong> Priok naar Buitenzorg,<br />

in aug. 1948 in Tjikembang, werkte bij de<br />

telefooncentrale.<br />

• Jaap <strong>van</strong> Tol, v.Hem. kade 30, Wb, vertrek 6<br />

febr.1947 met de Johan <strong>van</strong> Oldebarnevelt,<br />

in juli 1948 in Tjabang, niet ver <strong>van</strong> Batavia,<br />

geweermaker.<br />

Deze lijst is gebaseerd op een adressenlijst voor<br />

een kerstgroet <strong>van</strong> december 1948 en de burgerlijke<br />

stand, voor zover toegankelijk, in het streekarchief,<br />

krantenknipsels in ons museum, en de<br />

onmisbare hulp <strong>van</strong> Henk de Jeu en Jan Hoogenboom.<br />

Jan vertrok met de Boisevain in april 1947<br />

en zou een jaar wegblijven, maar het werden er<br />

drie.<br />

Henk de Jeu bezit een lang gedicht <strong>van</strong> Pierre<br />

Huyskens, getiteld: “Vertel het eens jouw kleinkind,<br />

veteraan”. Enkele regels hieruit :<br />

Leg het je kleinzoon of -dochter maar uit,<br />

veteraan, waarom je <strong>van</strong> W.O. II bevrijd,<br />

niet zomaar vrijelijk kon studeren<br />

of gewoon voor de wederopbouw <strong>van</strong> je land,<br />

dat aan toch zware verwoesting leed,<br />

een opbouwend vak mocht leren.<br />

Nee - je werd eerst, zoals dat heette<br />

“onder de wapenen geroepen”, of je wilde of niet,<br />

bij de honderdvijftigduizend man troepen<br />

die als een kolossale expeditionaire macht<br />

volgens een kamerbreed democratisch accoord<br />

naar de bedreigde Oost werden gebracht.<br />

Aanvullingen, verbeteringen en wat dies meer<br />

zij zal de redactie gaarne ont<strong>van</strong>gen. In de<br />

Jacobsladder is er plaats voor.<br />

11


12<br />

Uit <strong>Otto</strong>’s plakboek<br />

Gevonden door Rie Kammeraat<br />

13 juli 1918<br />

Door het bestuur der Chr. Zangver. alhier, is een<br />

Kinderzangkoor opgericht, dat reeds 28 knaapjes<br />

en meisjes telt.<br />

Helaas niets over gevonden.<br />

16 augustus 1918<br />

Gisteren is ons nieuwe post- en telegraafkantoor<br />

geopend, hetwelk aan alle eischen voldoet: ruime<br />

lokalen, ook voor het publiek, en een geïsoleerde<br />

spreekcel.<br />

In ons museum ligt een ‘Chronologisch overzicht<br />

<strong>van</strong> de geschiedkundige ontwikkeling <strong>van</strong> het<br />

hulpkantoor te Woubrugge’. Enigszins verkort volgt<br />

hier de opkomst, maar niet de ondergang <strong>van</strong> dit<br />

postkantoor.<br />

1852 vestiging bestelhuis<br />

1861 ver<strong>van</strong>ging door hulppostkantoor<br />

1887 rijkstelefoonkantoor, in 1905 hulptelegraafkantoor<br />

genoemd<br />

1913 hulptelefoonkantoor<br />

1928 hulppost-, telegraaf- en telefoonkantoor<br />

ver<strong>van</strong>gen door post-, telegraaf- en telefoonstation<br />

1943 ver<strong>van</strong>ging door hulppost- en telegraafkantoor<br />

annex telefoonstation<br />

Jacobsladder <strong>2008</strong> <strong>Otto</strong> <strong>Cornelis</strong> <strong>van</strong> <strong>Hemessen</strong> jaargang 28 3<br />

1947 ver<strong>van</strong>ging door hulppost- telegraaf- en<br />

telefoonkantoor<br />

1952 automatische telefooncentrale<br />

1975 voor de 3-cijferige telefoonnummers komt<br />

een 8 te staan<br />

De namen <strong>van</strong> de brievengaarders, bestellers en<br />

kantoorhouders zijn er ook bijgeschreven.<br />

En wat aantekeningen, zoals: overgegaan naar de<br />

bromfietsgroep <strong>van</strong>uit Alphen aan den Rijn.<br />

Wie wil eens wat meer schrijven over dit onderwerp?<br />

11 september 1918<br />

Bij den landbouwer M. te Woubrugge, waren ‘s<br />

nachts een vijftal groote kazen ontvreemd uit zijn stal.<br />

Het mocht de politie aldaar gelukken den dader te<br />

Katwijk op te sporen en de kazen bij opkoopers alhier<br />

en te Roelofarendsveen in beslag te nemen.<br />

Bij de meeste boeren die in het bevolkingsregister<br />

als landbouwer te boek stonden, werd landbouwer<br />

ver<strong>van</strong>gen door veehouder. Veehouders met een M<br />

waren de Van der Meer’s, Dirk Molenaar en<br />

de Mooren, maar hun bedrijven lagen niet in<br />

Woubrugge zelf. Wel in Woubrugge woonden Kornelis<br />

Molenaar (x met Aagje Los), maar hij overleed<br />

in 1915, en <strong>Cornelis</strong> Molenaar (x Gerritje Kroes), die<br />

zijn bedrijf overgedaan had aan zoon Dirk. Het is al<br />

60 jaar geleden en nog is het tobben over die kazen.<br />

Het postkantoor aan de Kerkstraat<br />

1746 - EEN PROCES IN HOOGMADE<br />

door Rie Kammeraat<br />

Toen ik in de criminele dingboeken <strong>van</strong> Hoogmade<br />

de naam Klaverweijde tegenkwam, dacht ik direct:<br />

dat is aardig, een stuk over de man die door de<br />

Hoogmadenaars zo geacht werd, dat een belangrijke<br />

weg naar hem vernoemd werd. En toch<br />

een crimineel. Maar zo was het niet. De Van Klaverweijdeweg<br />

is (hoewel de huidige schrijfwijze anders<br />

doet vermoeden) genoemd naar twee Leidse<br />

notarissen1 , die Klaverwijden heetten.<br />

En dit verhaal gaat over Pieter Willemsz Klaverweijde,<br />

die op 31.10.1698 in de R.K. kerk <strong>van</strong> Lisse werd<br />

gedoopt. Zijn ouders waren Willem Jansz Klaverweijde<br />

en Cnelisje Pieterdr Langeveld. Cnelisje was<br />

Willem’s derde vrouw. Ze trouwden op 21 mei 1697<br />

en 3 maanden later kwam Leendert 1697, gevolgd<br />

door Pieter 1698, Geertje 1700 en Cornelia 1701.<br />

Vader Willem stierf in 1701, Pieter was toen net drie<br />

jaar. Vanuit Lisse kwam hij in Esselijkerwoude, waar hij<br />

al woonde toen hij op 20 oktober 1733 trouwde met<br />

Marijtje Tijssen Hofdijk uit Hoogmade. De meeste bruiden<br />

en bruidegoms betaalden voor het registreren<br />

<strong>van</strong> hun voorgenomen huwelijk of niets, dus pro deo,<br />

of fl. 3.- , maar Pieter en Marijtje betaalden elk fl.<br />

6.- en daaruit blijkt dat ze tamelijk welgesteld waren.<br />

Haar vader, Matthijs Hendriksz Hofdijk, was bouman.<br />

Pieter en Marijtje kregen zes kinderen: Cornelia<br />

1735, Willem 1736-1739, Matthijs 1738-1739, Willem<br />

1740, Matthijs 1742-1744 en Pieter 1744. Marijtje<br />

werd begraven op 4 februari 1745. En misschien<br />

was er verband tussen Pieters gedrag in 1746 en<br />

het verlies <strong>van</strong> zijn vrouw - in die tijd werd gestraft<br />

zonder daarbij “verzachtende omstandigheden”<br />

te betrekken. Hoe het zij, op de Rechtdag <strong>van</strong><br />

23 juni 1746 moet hij voor Schout en Schepenen<br />

verschijnen.<br />

Johannes Thijssen, als procureur en gemachtigde<br />

<strong>van</strong> Josue l’Ange Josuezoon, de Baljuw, schout en<br />

secretaris <strong>van</strong> de Vrije Grondheerlijkheid <strong>van</strong> Hoogmade,<br />

is eiser en Pieter Klaverweijden, wonend in<br />

1 ‘Straten schrijven historie, door Hans <strong>van</strong> der Wereld, uitgave<br />

Hist.Ver. O.C.v.H.: 2 Leidse notarissen, mr. J.J. Klaverwijden en zijn<br />

zoon mr. C.H.P. Klaverwijden, die beiden gedurende enige tijd<br />

regent waren <strong>van</strong> de Stichting Erven <strong>Cornelis</strong> Sprongh.<br />

Hoogmade, de gedaagde. De eiser, als schout en<br />

secretaris <strong>van</strong> Hoogmade, was door de erfgenamen<br />

<strong>van</strong> de weduwe <strong>van</strong> Matthijs Hendriksz Hoffdijk verzocht<br />

om de roerende goederen die in de boedelwaren<br />

gevonden, in het openbaar te verkopen.<br />

Op 16 juni was hij met twee schepenen daaraan<br />

begonnen, maar Pieter probeert dat te verhinderen<br />

en valt de Baljuw aan op een “op een lasterlijke en<br />

faamrovende wijze”. En dat temidden <strong>van</strong> de<br />

schepenen, een massa mensen uit Hoogmade,<br />

stedelingen en anderen die naar het boelhuis<br />

waren gekomen, want boeldagen waren heel<br />

aantrekkelijke evenementen in die dagen, zeker<br />

voor de vrouwen. L’Ange is een aanzienlijk man en<br />

Pieter’s schelden en dreigen neemt hij niet. Maar<br />

Pieter weigert zijn mond te houden en schreeuwt:<br />

“Je komt om je geld te verdienen, ik wil niet swijgen,<br />

je kunt me niet deeren, ik scheijt in jou, je kunt doen<br />

wat je geleerd ben.” Daar bleef het niet bij, want<br />

Pieter heeft ook al de brutaliteit gehad om te hem<br />

toe te voegen: “Souw je hier drie à vier dagen<br />

boelhuijs houden, dat sal zo niet gaan, als je goddomen<br />

niet maakt dat je morgen avond gedaan<br />

hebt, sal ik tonen off ik niets te seggen heb, en sal je<br />

allegaars voor de kont schoppen.”<br />

Eerherstel gevraagd<br />

L’Ange vindt dat zijn ambt en goede naam door<br />

de verregaande hoon, smaad en laster, hem aangedaan<br />

op een publieke boelhuisdag dusdanig<br />

aangetast zijn, dat hij eerherstel en compensatie<br />

eist. Pieter zal zijn woorden moeten terugnemen. De<br />

procureur vraagt dan ook Pieter te veroordelen om<br />

in de openbare vierschaar God en justitie te bidden<br />

om vergiffenis, te doen erkennen dat zijn laster en<br />

beledigingen geen waarheid waren, dat het hem<br />

spijt en dat hij berouw heeft. Hij moet verklaren dat<br />

hij de eiser kent en erkent als een eerlijk man. En<br />

ten behoeve <strong>van</strong> de gereformeerde armen dezer<br />

heerlijkheid zal hij 200 zilveren ducatons2 moeten<br />

betalen, of meer, of minder, zulks ter beoordeling<br />

<strong>van</strong> de vierschaar.<br />

Pieter is echter niet verschenen en daarom wordt<br />

de rechtszaak tot 9 juli aangehouden. Dan is hij er<br />

2 Dukaton: Oudhollandse zilveren munt <strong>van</strong> 3 gulden en 3 stuivers,<br />

ook zilveren rijder genoemd.<br />

13


wel. Hij hoort de aanklacht, vraagt aan de sche-<br />

penen om matiging <strong>van</strong> de eisen en zegt dat het<br />

nooit zijn bedoeling is geweest de eiser te beledigen.<br />

En dat wordt in het verslag als volgt verwoord,<br />

alhoewel het de fraaie taal <strong>van</strong> de secretaris zal<br />

zijn, zelf zal hij het gewoner gezegd hebben: Ik<br />

onderschreeve Pieter Klaverweijden declareren<br />

bij deezen, dat mij niet wel voorstaat dat ik alle de<br />

expressien vervat in den Eijsch in cas <strong>van</strong> Injurie, mij,<br />

door de Bailjuw L’Ange ten lasten gelegt, zouden<br />

hebben gebruijkt, dog dat egter wel waar kan zijn,<br />

dat ik ten tijde bij die Eijsch gemelt, in haastigheijd<br />

wel eenige injurieuse woorden den Bailluw L’Ange<br />

heb aangewreven, die mij gantsch niet betaamde,<br />

vervolgens verklare ik met deze mijne ondertekening<br />

dat zo ik al eenige injurieuse woorden, bij<br />

die Eisch breder omschreeven, mogte hebben<br />

gebruijkt, mij zulks in haastigheijd is ontvallen, en<br />

dat ik die geenzints gestand houden, maar daar<br />

<strong>van</strong> wel expresselijk te peniteeren met betuijging<br />

dat mij zulks ten uijterste leet is, dat ik deswegen<br />

Excuus versoek en dat ik integendeel de Bailliuw<br />

L’Ange niet anders ken dan voor een eerlijk man.<br />

Versoekende verders, dat de Heeren Schout en<br />

Schepenen <strong>van</strong> Hoogemade (om redenen voorz.)<br />

het twede lith <strong>van</strong> de voorz. Eijsch en conclusie<br />

gelieven te modereren. Actum den 2 Julij 1746.<br />

(is get.) Pieter Willemsz Klaverweijde.<br />

Van Klaverweijdeweg<br />

Jacobsladder <strong>2008</strong> <strong>Otto</strong> <strong>Cornelis</strong> <strong>van</strong> <strong>Hemessen</strong> jaargang 28 3<br />

Spijt?<br />

Om te zeggen dat Pieter echt spijt heeft, nee, <strong>van</strong><br />

de beledigingen herinnert hij zich niet zo veel, hij<br />

was kwaad en daardoor heeft hij wellicht dingen<br />

gezegd die niet staande zijn te houden, hij weet<br />

dat de baljuw een eerlijk man is. Hij moet wel op de<br />

knieën, want als de schout en schepenen akkoord<br />

gaan met een boete <strong>van</strong> 300 zilveren ducatons3 , is<br />

Pieter heel slecht af.<br />

Thijssen accepteert de boetedoening, maar eist<br />

dat Pieter de proces- en onvermijdelijk overige<br />

kosten betaalt. Schout en schepenen overleggen<br />

en besluiten dat Pieter de proces kosten betaalt en<br />

als boete een Gouden Dukaat4 en behoeve <strong>van</strong><br />

de gereformeerde armen <strong>van</strong> de heerlijkheid moet<br />

fourneren.<br />

Rest de vraag: wat was er aan de hand? Matthijs<br />

Hendrickz Hofdijk, zijn vrouws vader, was getrouwd<br />

geweest met Aafje Dirksdr <strong>van</strong> Sijl. Matthijs overleed<br />

op of voor 6 december 1738 en Aafje werd begraven<br />

op 12 mei 1746. De erfgenamen verkochten onderhands<br />

het huis en de koper betaalde er veel meer<br />

voor dan het bij een publieke veiling zou hebben<br />

opgebracht. De enige reden zou kunnen zijn, dat<br />

het de boedel <strong>van</strong> zijn schoonmoeder was en hij,<br />

in de plaats <strong>van</strong> zijn overleden vrouw, niet bij de<br />

verdeling en verkoop betrokken was geworden.<br />

Maar....... hééft Pieter de kosten <strong>van</strong> het proces en<br />

de gouden dukaat betaald?<br />

Rechtdag<br />

Op de rechtdag <strong>van</strong> 15 september geeft Lucas<br />

Verhooft, de advocaat <strong>van</strong> de baljuw, een overzicht<br />

<strong>van</strong> de kosten, in totaal 31 gulden 12 stuivers<br />

14 penningen, die Pieter betalen moet, maar niet<br />

betaald heeft. De rekening ad 56 gulden 12 stuivers<br />

en 8 penningen <strong>van</strong> Johannes Thijssen wordt<br />

evenmin voldaan. Erger nog, Jan Maartensz <strong>van</strong><br />

der Boon, de gerechtsbode, merkt bij zijn laatste<br />

3 Een zilveren dukaat: Hollandse rijksdaalder = fl. 2.50. Er waren<br />

geen centen, wel duiten = 1/8 <strong>van</strong> een stuiver, en penningen =<br />

1/16 <strong>van</strong> een stuiver; een Vlaams pond bestond uit 40 grooten, en<br />

een groot was een ½ stuiver).<br />

4 Gouden Dukaat: oude gouden munt <strong>van</strong> 3,50 gram. Van<br />

Dale: sedert 1568 het voornaamste goudstuk <strong>van</strong> de Republiek,<br />

waar<strong>van</strong> aanmunting, als handelsmunt, is voortgezet onder het<br />

Koninkrijk tot 1960.<br />

aanmaning dat Pieter met een deel <strong>van</strong> het huisraad<br />

verdwenen is. Hij vraagt toestemming om,<br />

met hulp <strong>van</strong> de schout en twee schepenen, de<br />

overige goederen in beslag te mogen nemen. Dat<br />

gebeurt en als alles verkocht is en de rekening <strong>van</strong><br />

de lasten en baten is opgemaakt, blijft er nog 34<br />

gulden en 14 stuivers over. Die rekening is helaas<br />

niet bewaard gebleven. Op 3 november wordt het<br />

geld verdeeld: gerechtskosten, zoals het schrijfwerk<br />

<strong>van</strong> de secretaris, verteringen, de 100e penning<br />

enz., het bedrag dat Jan <strong>van</strong> der Boon voor<br />

zijn werk nog tegoed heeft en een restje dat voor<br />

onbekende crediteuren wordt bewaard.<br />

Pieter woonde op de Rijpwatering, maar bezat<br />

geen eigen huis. Maar waar is hij gebleven? Niet<br />

in Esselijkerwoude.<br />

De kinderen<br />

De twee kinderen, Cornelia en Willem, zijn in de<br />

loop <strong>van</strong> 1746 resp. 11 en 6 jaar geworden. Ze<br />

erven samen hun moeders erfdeel, een kwart <strong>van</strong><br />

de opbrengst <strong>van</strong> het huis en de inboedel <strong>van</strong><br />

hun grootouders. Maar dat geld wordt beheerd<br />

via de voogden, maar waar zijn ze zelf? In 1763<br />

erven ze wederom <strong>van</strong> hun moeder. Cornelia is<br />

dan getrouwd met Jurrie Schelling uit Ter Aar. Daar<br />

wordt ze moeder <strong>van</strong> zeven kinderen. Maar wie<br />

woont er ook in Ter Aar ? Pieter, die weer getrouwd<br />

is en wiens dood op 10.12.1768 aangegeven wordt<br />

door zijn vrouw. Haar naam staat er niet bij en in<br />

déze contreien is hun huwelijk niet gesloten. De<br />

aangifte is pro deo, geld was er dus niet. Jurrie en<br />

Cornelia hadden het beter, dankzij het bedrijf dat<br />

Jurrie had. Zij overleden in respectievelijk 1792 en<br />

1789 en voor beiden moest fl. 3.- betaald worden.<br />

Broer Willem Klaverweide, wonend in Alkemade<br />

aan de Rijpwetering, wordt voogd over hun jongste<br />

zoon, <strong>Cornelis</strong>. En alhoewel hier steeds Ter Aar<br />

genoemd wordt, zou dat wel Langeraar geweest<br />

kunnen zijn. Het gezin is R.K. en Jurrie overlijdt in Langeraar,<br />

zoals uit een notariële acte blijkt. Bovendien<br />

is Ter Aar een protestant, Langeraar een roomskatholiek<br />

dorp. Maar of Pieter ooit betaald heeft?<br />

Misschien is het in Hoogmade terug te vinden, maar<br />

ik laat het ongevonden en eindig hiermee dit<br />

verhaal uit het crimineel dingboek <strong>van</strong> Hoogmade.<br />

Uit het ‘Leidsch Dagblad’ <strong>van</strong> 1948<br />

27 juli 1948<br />

VISSER VERDRONKEN<br />

Maandagmorgen zag de molenaar K. <strong>van</strong> de<br />

watermolen aan de Wijde A dat een roeiboot<br />

al enige tijd niet ver <strong>van</strong> de molen gelegen had<br />

zonder dat hij iets <strong>van</strong> de inzittende bemerkte. Zijn<br />

vermoeden dat hier een ongeluk gebeurd was,<br />

bleek waar te zijn. Een visser, zekere S. uit Wassenaar,<br />

is op onverklaarbare wijze over boord geraakt<br />

en verdronken.<br />

31 juli 1948<br />

Uit de RAADSVERGADERING <strong>van</strong> vrijdagavond:<br />

Aan de heer H.v.d.Nagel, hulpkeurmeester bij de<br />

gemeentebedrijven, werd met ingang <strong>van</strong> 1 Juli j.l.<br />

eervol ontslag verleend.<br />

Het laatste agendapunt betrof de gemeentesubsidie<br />

ten behoeve <strong>van</strong> de R.K.school te Hoogmade.<br />

Deze school achtte een bedrag <strong>van</strong> fl. 13,62 per<br />

leerling te laag, vroeg aan de minister fl. 36.- per<br />

leerling en ontving als antwoord een voorstel <strong>van</strong><br />

de minister, akkoord te gaan met een bedrag <strong>van</strong><br />

fl. 25.-. De meerderheid <strong>van</strong> het college <strong>van</strong> B. en<br />

W. stelt voor, bij de minister in beroep te gaan tegen<br />

dit voorstel. Na enige discussie verklaarde de raad<br />

zich met 4 tegen 3 stemmen akkoord.<br />

14 15<br />

Hendrik <strong>van</strong> der Nagel werd geboren in 1878 als<br />

zoon <strong>van</strong> Jan v.d. Nagel en Magteldje Alblas.<br />

Hij trouwde met Aaltje <strong>van</strong> Beijeren <strong>van</strong> 1883. Er<br />

kwamen vijf kinderen: Jan 1907, die maar 6 weken<br />

werd, Jan 1908, Niesje 1911, Dirk 1913 en Hendrik<br />

1916. Van beroep was hij op papier veekoper,<br />

maar in de praktijk was dat knors of knost, de koper<br />

en slachter <strong>van</strong> kleinvee en kalveren.<br />

Henk de Jeu vertelde dat Henk v.d. Nagel, samen<br />

met Kees Boer, bij de boeren nuchtere kalveren<br />

ophaalde. Zo’n dier werd dan vervoerd in de mand<br />

voorop de transportfiets. Als er een noodslachting<br />

was kondigde Henk dat met veel kabaal aan. Aan<br />

zijn fiets hing hij een grote, glanzend gepoetste<br />

koperen platte pan (zoiets als een koekepan), sloeg<br />

er al rijdend met een houtje op en werd zo een<br />

bekend slagwerker. In 1946 woonde hij op no. 50


<strong>van</strong> de Boddens Hosangweg. Het vlees moest<br />

worden gehaald bij de noodslachtplaats aan de<br />

Aarkade in Alphen; een steen met VLEESCH-<br />

VERKOOP herinnert aan de tijd dat mensen in<br />

de rij stonden voor een stuk goedkoop vlees. Uit<br />

Woubrugge waren er heel wat die er lopend heen<br />

gingen.<br />

Ander geluid: de Harmonie behaalde 30 juli in<br />

Montfoort een derde prijs in de 2e afd. met 235<br />

punten<br />

1 september 1948<br />

GEMEENTERAAD<br />

De gemeenteraad kwam bijeen om een indrukwekkende<br />

toespraak <strong>van</strong> burgemeester Van<br />

Wageningen aan te horen, waarin deze o.m. de<br />

gemeentelijke wetenswaardigheden gedurende<br />

de regering <strong>van</strong> Koningin Wilhelmina de revue<br />

liet passeren. Met algemene stemmen besloot de<br />

raad een brief <strong>van</strong> hulde aan H.M. de Koningin te<br />

zenden.<br />

Inmiddels waren Maandag de feestelijkheden<br />

begonnen met een allegorische optocht. De<br />

versiering was door vele deelnemers goed verzorgd.<br />

Des middags was er een voetbalwedstrijd<br />

tussen WVV en Valken Boys (3-2). Des avonds vond<br />

de opvoering plaats <strong>van</strong> het openluchtspel<br />

“Om de Koningsmacht”, dat veel succes oogstte.<br />

De tweede dag werd begonnen met koraal<br />

muziek. De kinderen werden toegesproken door<br />

de burgemeester, waarna zij een zanghulde<br />

brachten. Het gezelschap Biesheuvel hield daarna<br />

de kinderen genoeglijk bezig op het feestterrein.<br />

Ook de volksspelen trokken de nodige belangstelling<br />

en deelname. Des avonds vond een<br />

voorstelling <strong>van</strong> het gezelschap Biesheuvel<br />

voor ouderen plaats.<br />

3 september 1948<br />

DE HEER H. DE BOER OVERLEDEN<br />

In de ouderdom <strong>van</strong> 77 jaar is te Zeist overleden de<br />

heer H. de Boer.<br />

De heer de Boer is ruim 40 jaar hoofd geweest <strong>van</strong><br />

de Chr. Nat. School alhier. Toen hij op 65 jarige leeftijd<br />

gepensioneerd werd vestigde hij zich te Zeist.<br />

De begrafenis heeft heden plaats gehad op de<br />

Jacobsladder <strong>2008</strong> <strong>Otto</strong> <strong>Cornelis</strong> <strong>van</strong> <strong>Hemessen</strong> jaargang 28 3<br />

Nieuwe Algem. begraafplaats te Zeist.<br />

Hendrik de Boer werd op 23.08.1871 in Workum<br />

geboren. In maart 1895 kwam hij, nog niet<br />

getrouwd, in Woubrugge. In de loop <strong>van</strong> dat<br />

jaar kwamen zijn zuster Dieuwke en, wat later,<br />

zijn ouders Pieter en Antje de Boer-Zuiderbaan,<br />

ook Friezen uit Workum. Hij trouwde met Maria Maal<br />

(1872) en er kwamen drie kinderen: Anna Maria in<br />

1906, Lydia Hendrika in 1908 en Pieter Arie Hendrik in<br />

1910. Lydia was 16 toen zij stierf. Anna trouwde met<br />

Jacob <strong>van</strong> den Hoofdakker en Rutger, hun tweede<br />

zoon, is de dichter Rutger Kopland. Pieter Arie<br />

Hendrik werd predikant, later hoogleraar en rector<br />

magnificus <strong>van</strong> de Universiteit <strong>van</strong> Leiden.<br />

17 september 1948<br />

Gisteren herdacht het echtpaar T.Schijf -<br />

A. Schijf-<strong>van</strong> der Veen de dag waarop het<br />

voor veertig jaar in de echt werd verbonden.<br />

‘s Avonds bracht de Woubrugse Harmonie het<br />

echtpaar een serenade.<br />

Teunis Schijf, zoon <strong>van</strong> <strong>Cornelis</strong> Schijf en Johanna<br />

Gaalswijk, werd in 1883 in Woubrugge geboren. Hij<br />

trouwde op 17 september 1908 met Adriana Janna<br />

<strong>van</strong> Veen (1885-1956). Er kwamen zes kinderen:<br />

Johanna, <strong>Cornelis</strong> (als kind overleden), Marinus,<br />

Marijtje, Johannes Marinus en een tweede <strong>Cornelis</strong>.<br />

Het gezin woonde op de Boddens Hosangweg<br />

no. 18. Teunis was eerst boerenarbeider, maar ging<br />

later in de fabriek werken.<br />

21 september 1948<br />

GEMEENTERAAD<br />

Maandagavond kwam de Raad der gemeente in<br />

openbare zitting bijeen. Uit het verslag:<br />

Hierna volgt de vaststelling <strong>van</strong> de bedragen<br />

bedoeld in art. 55ter <strong>van</strong> de L.O.wet 1920. Door<br />

de gemeente is voor de L.O.school uitgegeven fl.<br />

7199,53, waarna het uit te keren bedrag aan de<br />

bijzondere scholen wordt vastgesteld op fl. 14,62<br />

per leerling.<br />

Volgens art. 101 ont<strong>van</strong>gt de R.K. Parochieschool fl.<br />

4283,33 en de Chr.Nat. School ongeveer fl. 2100.-.<br />

25 september 1948<br />

BIJ MILITAIRE OEFENING GEDOOD<br />

Gistermiddag ontving de Wed. G. <strong>van</strong> ‘t Wout het<br />

droevige bericht, dat haar jongste zoon Gerard<br />

tijdens een militaire oefening om het leven was<br />

gekomen. Doordat de tank, welke hij bestuurde,<br />

moest uitwijken, kwam hij in de zachte berm <strong>van</strong> de<br />

weg terecht, zodat deze omsloeg met het gevolg,<br />

dat een der militairen gedood en de andere zwaar<br />

gewond werd.<br />

Gerard <strong>van</strong> ‘t Wout werd op 3 januari 1928 in<br />

Woubrugge geboren. Zijn vader was Gerard <strong>van</strong> ‘t<br />

Wout, in 1886 geboren in Oudshoorn en overleden<br />

in 1942 in Leiden. Ook zijn moeder, Neeltje <strong>van</strong> Iperen,<br />

werd in 1886 geboren, maar dan in Leimuiden.<br />

Vader <strong>van</strong> ‘t Wout was eerst schilder, later kocht<br />

en slachtte hij kleinvee en varkens. Officieel was<br />

hij veekoopman, maar stond bekend als knors.<br />

Gerards broers en zusters waren Dirkje, <strong>Cornelis</strong><br />

Jan, Meinsje, Jan en Pieter. Het gezin woonde in<br />

1948 op de Vierambachtsweg no. 73, een klein<br />

huis met een zolder waarop alle kinderen sliepen.<br />

Het staat er nog en is nu de werkplaats <strong>van</strong><br />

Wim Zandstra. Wim heeft ‘Opoe <strong>van</strong> Iperen’ nog<br />

gekend, ‘t was een lief mensje, zegt hij. Over de<br />

zolder vertelt Jan <strong>van</strong> ‘t Wout, zijn broer in de Van<br />

Wassenaarstraat: later sliepen we op de achterzolder.<br />

Het slachten werd gedaan in de houten<br />

schuur die tegen het huis aan stond, maar dat<br />

mocht niet meer, de slachtplaats moest <strong>van</strong> steen<br />

zijn. Daarboven kwam de achterzolder, maar geld<br />

voor het dakbeschot was er niet. ‘s Winters lag<br />

de sneeuw op de bedden en de vloer en voor ze<br />

naar beneden gingen, hadden de kinderen hun<br />

klompen al aan.<br />

28 september 1948<br />

G. v.’t WOUT MET MILITAIRE EER BEGRAVEN.<br />

Maandagmiddag is onze plaatsgenoot Gerard<br />

<strong>van</strong> ‘t Wout, die verleden week tijdens een militaire<br />

oefening te Waardenburg om het leven kwam,<br />

met militaire eer begraven. Kameraden <strong>van</strong> zijn<br />

sectie droegen de baar met de kist, gedekt met<br />

de driekleur naar de laatste rustplaats. Nadat<br />

de kist in de groeve was neergelaten, loste een<br />

peleton een salvo. Ds. W. <strong>van</strong> der Meulen, Geref.<br />

pred. alhier, sprak woorden <strong>van</strong> troost tot de<br />

na bestaanden, waarna ook de commandant en<br />

de veldprediker <strong>van</strong> de afdeling pantserartillerie<br />

nog enkele woorden spraken. Ook burgemeester<br />

Van Wageningen was aanwezig. Een grote schare<br />

<strong>van</strong> belangstellenden woonde deze droeve<br />

plechtigheid bij.<br />

Gerard <strong>van</strong> ‘t Wout<br />

16 17

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!