“It takes a village to raise a child” De buurt als mede-opvoeder - Expoo
“It takes a village to raise a child” De buurt als mede-opvoeder - Expoo
“It takes a village to raise a child” De buurt als mede-opvoeder - Expoo
Transform your PDFs into Flipbooks and boost your revenue!
Leverage SEO-optimized Flipbooks, powerful backlinks, and multimedia content to professionally showcase your products and significantly increase your reach.
<strong>“It</strong> <strong>takes</strong> a <strong>village</strong> <strong>to</strong> <strong>raise</strong> a <strong>child”</strong><br />
<strong>De</strong> <strong>buurt</strong> <strong>als</strong> <strong>mede</strong>-<strong>opvoeder</strong><br />
Dr. Sven <strong>De</strong> Visscher<br />
Hogeschool Gent, Vakgroep Sociaal Werk
Doet de <strong>buurt</strong> er <strong>to</strong>e in de opvoeding?<br />
Geïnstitutionaliseerde driehoek van<br />
opvoeding<br />
Gezin<br />
School<br />
Formele vrijetijdsvoorzieningen<br />
Vierde opvoedingsmilieu?
Doet de <strong>buurt</strong> er <strong>to</strong>e in de opvoeding?<br />
<strong>De</strong> <strong>buurt</strong> <strong>als</strong> probleem<br />
Notie kind in / <strong>als</strong> gevaar<br />
Predelinquentie<br />
<strong>De</strong> <strong>buurt</strong> <strong>als</strong> speel- en ontmoetingsruimte<br />
Speelweefsel<br />
Kindvriendelijke <strong>buurt</strong><br />
<strong>De</strong> <strong>buurt</strong> <strong>als</strong> leeromgeving<br />
Container van educatieve voorzieningen<br />
Drager van levenslange en levensbrede leerkansen<br />
Buurt <strong>als</strong> kennisobject op zichzelf
Doet de <strong>buurt</strong> er <strong>to</strong>e in de opvoeding?<br />
Buurt <strong>als</strong> <strong>mede</strong><strong>opvoeder</strong> ↔ achtergrond van<br />
of effect op opvoeding<br />
Pedagogiek <strong>als</strong> intentionele tussenkomst in<br />
een socialisatieproces dat eigen verloop kent<br />
(Giesecke)<br />
Leefwereldbenadering
Opvoeding <strong>als</strong> open proces
Uitgangspunten<br />
1. <strong>De</strong> “<strong>buurt</strong>” <strong>als</strong> driedimensioneel gegeven<br />
2. Het kind <strong>als</strong> <strong>mede</strong>burger
<strong>De</strong> <strong>buurt</strong> <strong>als</strong> driedimensioneel<br />
concept<br />
Individu<br />
Woonomgeving<br />
Ruimte Gemeenschap<br />
Architectuur, geografie,<br />
stedenbouw<br />
Omgevingspsychologie<br />
Sociologie<br />
Figuur 1
<strong>De</strong> <strong>buurt</strong> <strong>als</strong> driedimensioneel<br />
concept<br />
Individu<br />
Woonomgeving<br />
Ruimte Gemeensch<br />
ap<br />
Gebouwde<br />
Geleefde<br />
Woonomgeving<br />
Gedeelde<br />
Figuur ?
Kind <strong>als</strong> <strong>mede</strong>burger<br />
Kinderen geen passief te socialiseren / op te<br />
voeden wezens, maar actieve<br />
betekenisverleners met eigen netwerken, die<br />
deel uitmaken van ruimere sociale, culturele<br />
en his<strong>to</strong>rische context + deze beïnvloeden<br />
door hun alledaagse participatie hierin
Kind <strong>als</strong> <strong>mede</strong>burger<br />
Stedelijk burgerschap <strong>als</strong> referentiekader<br />
Hoe KUNNEN kinderen aanwezig zijn in de wo?<br />
Gebouwde woonomgeving<br />
Stedenbouwkundig concept<br />
Hoe MOGEN kinderen aanwezig zijn in de wo?<br />
Gedeelde woonomgeving<br />
Gesocialiseerde grenzen<br />
Hoe WILLEN kinderen aanwezig zijn in de wo?<br />
Geleefde woonomgeving<br />
Feitelijke aanwezigheid kinderen
Methodologie: driedimensionale sociale<br />
car<strong>to</strong>grafie van de <strong>buurt</strong> <strong>als</strong> <strong>mede</strong><strong>opvoeder</strong><br />
Gebouwde<br />
Geleefde<br />
Woonomgeving<br />
Gedeelde<br />
Figuur ?
Onderzoek in 3 <strong>buurt</strong>en in Gent
3 <strong>buurt</strong>en in Gent<br />
Stafkaart 1915, NGI
3 <strong>buurt</strong>en in Gent<br />
Gemeenschappelijke geschiedenis<br />
Ruimtelijke en sociale differentiatie in +/- 100<br />
jaar<br />
Niet <strong>to</strong>evallig ontstaan of organisch gegroeid<br />
Bewust en planmatig getekend op beschikbare<br />
ruimte op de kaart<br />
Gebaseerd op duidelijke opvattingen over wonen,<br />
publieke ruimte en gemeenschap<br />
Exemplarisch overzicht 20 ste -eeuwse opvattingen
3 <strong>buurt</strong>en in Gent<br />
• Nieuw Gent<br />
“Chicago van Gent”<br />
• Steenakker<br />
• Sint-Pieters-Buiten<br />
“Miljoenenkwartier”<br />
16
Sint-Pieters-Buiten:<br />
burgerarchitectuur<br />
Exclusieve woonomgeving<br />
Voormalige site Wereldten<strong>to</strong>onstelling 1913<br />
Herinnering aan Wereldten<strong>to</strong>onstelling<br />
Ontwerp voor een “woon” – omgeving?
Sint-Pieters-Buiten:<br />
burgerarchitectuur<br />
Basiselementen<br />
Accent op orde, rust, overzichtelijkheid i.t.t. wanorde,<br />
drukte, chaos en complexiteit van de stad<br />
Accent op groen en esthetiek: kunstige inrichting van de<br />
publieke ruimte, his<strong>to</strong>risch artistiek erfgoed<br />
Publieke ruimte in het verlengde van private sfeer<br />
Cf. Verschaffel: “verdedigingsarchitectuur”<br />
Leven in de stad maar met de rug naar de stad gedraaid<br />
Het dorp in de stad
Sint-Pieters-Buiten<br />
“Iedereen gaat <strong>to</strong>ch een beetje zijn eigen weg”<br />
Gemeenschapsleven ~ au<strong>to</strong>nome individuen<br />
die met andere au<strong>to</strong>nome individuen samen<br />
leven en verbonden zijn door de collectieve<br />
voorzieningen waarvan zij gebruik maken<br />
Burgerschap ~ burgerdeugd: individueel en<br />
collectief opkomen voor de gedeelde waarden<br />
en normen
Sint-Pieters-Buiten: maps<br />
“Op straat zijn er au<strong>to</strong>’s, bomen, huizen … en soms mensen”
Sint-Pieters-Buiten: maps<br />
“Op het voetpad valt er ook niet veel te beleven he”<br />
“Catechese, hockey, tennis, scouts… en dinsdagavond heb ik niks”
Sint-Pieters-Buiten: maps<br />
“Het park is mijn persoonlijke fitness plaats”
Sint-Pieters-Buiten: maps<br />
“Er zijn daar overal zo vuilbakken en ik vind dat niet zo zorgzaam”<br />
“En dat mij dat dan allemaal wat opjaagt… met al die accidenten”
Steenakker: Sociale HV - tuinwijk<br />
Typevoorbeeld tuinwijkideologie jaren 1920 – ‟30<br />
Cf. “gezonde” volkshuisvesting<br />
Cf. verzuild huisvestingsbeleid:<br />
invloed Katholieken
Steenakker: Sociale HV - tuinwijk<br />
Basiselementen<br />
Kleine woongemeenschappen<br />
In het groen gelegen, aan de rand van de stad<br />
Bedoeld voor opklimmende arbeiders<br />
Eigen bezit mogelijk maken<br />
Publieke ruimte ~ ontmoetingsfunctie & beoogde<br />
solidariteit tussen arbeiders<br />
Cf. kleine woonpleintjes en steegjes
Steenakker<br />
Gemeenschap en burgerschap ~ identificatie<br />
met één of meerdere sociale groepen in de<br />
<strong>buurt</strong> + gedeelde betekenissen, waarden,<br />
normen en patronen van aanwezigheid in de<br />
<strong>buurt</strong><br />
Cf. multiculturele <strong>buurt</strong> creëert niet<br />
noodzakelijk multiculturele gemeenschap
Steenakker: maps<br />
“Ik kom overal en ik ken hier iedereen”
Steenakker: maps<br />
“Dat is daar niet echt iets voor ons bendeke, wij zijn zo meer de echte”
Steenakker: maps<br />
“Krapuul. Kinderen die kweetnie… die ons haten. Die zijn racisten”
Nieuw Gent: Soc. HV -<br />
Modernisme<br />
Typevoorbeeld van de Belgische <strong>to</strong>epassing van<br />
modernistische architectuur jaren „50 – ‟60<br />
“lucht – licht – zicht”<br />
Vooral in de sociale huisvesting<br />
Wet <strong>De</strong> Taeye Wet Brunfaut
Nieuw Gent: Soc. HV -<br />
Modernisme<br />
Basiselementen<br />
Scheiding wonen – werken – recreëren<br />
Probleem : geen sociaal project voor de woonomgeving<br />
Cf. beeld van flatgebouwen <strong>als</strong> “woonmachines”<br />
Probleem : ruimtelijk ontwerp impliceert grote mix<br />
leefstijlen (cf. studio‟s, appartementen,<br />
eengezinswoningen)<br />
Onmiddellijk na afwerking : correcties op publieke<br />
ruimte
Nieuw Gent<br />
Gemeenschap ~ gepersonaliseerde sociale<br />
netwerken gebaseerd op meervoudige<br />
identiteiten<br />
+70 nationaliteiten: men spreekt elkaars taal<br />
niet<br />
Imago Chicago vs. <strong>De</strong> goede kanten van de<br />
wijk
Nieuw Gent: maps<br />
Verschillende perspectieven op de zelfde plek
Nieuw Gent: maps<br />
“En mijn mama is dan altijd bang dat ze mij iets zouden aandoen of zo”
Nieuw Gent: maps<br />
“Omdat daar mensen zitten en dat is een heel vieze blok en die<br />
mensen die daar in zitten zijn eigenlijk een beetje zo meer krapuul<br />
gelijk”
<strong>De</strong> <strong>buurt</strong> <strong>als</strong> <strong>mede</strong><strong>opvoeder</strong><br />
Doet de <strong>buurt</strong> er<strong>to</strong>e in de opvoeding ?<br />
Ja, maar niet zozeer <strong>als</strong> te pedagogiseren vierde milieu<br />
Cf. lerende stad, kindvriendelijke stad, …<br />
Maar <strong>als</strong> socialiserende invloed<br />
Cf. ruimte <strong>als</strong> sociale, culturele en his<strong>to</strong>rische constructie in<br />
voortdurende verandering
<strong>De</strong> <strong>buurt</strong> <strong>als</strong> <strong>mede</strong><strong>opvoeder</strong><br />
SPB<br />
SSM MM PM<br />
-Burgerlijke<br />
architectuur<br />
-Het groene en<br />
rustige karakter<br />
-Dorpssfeer<br />
-Ligging<br />
STAK<br />
NG<br />
-Tuinwijk -Leefomgeving<br />
-Sociale problemen<br />
-Gemeenschapsleve<br />
n<br />
-Sociale contacten<br />
-Esthetische<br />
kwaliteiten<br />
-Groen & rust<br />
-Nabijheid winkels<br />
-Open ruimte<br />
-Nabijheid vrienden<br />
-Sfeer in de wijk<br />
-Buurtactiviteiten en<br />
gebeurtenissen
<strong>De</strong> <strong>buurt</strong> <strong>als</strong> <strong>mede</strong><strong>opvoeder</strong><br />
Een kansarme <strong>buurt</strong> leidt niet noodzakelijk <strong>to</strong>t een<br />
kansarme opvoeding!<br />
Sint-Pieters-Buiten: vooral kansen voor uitbouwen individuele<br />
levensbiografie (eigen interesses en talenten ontplooien)<br />
Nieuw Gent: vooral kansen op vlak van leren omgaan diversiteit en<br />
pluraliteit, eigen aan de stedelijke publieke ruimte (maatschappelijke<br />
ontplooiing)
<strong>De</strong> <strong>buurt</strong> <strong>als</strong> <strong>mede</strong><strong>opvoeder</strong><br />
Werken in met <strong>buurt</strong><br />
Buurt > context waarin opvoeding plaatsvindt, maar<br />
<strong>opvoeder</strong> op zichzelf<br />
Methode / doel van pedagogische interventies<br />
Vb. Lokale overlegplatforms, afstemming aanbod,<br />
gezamenlijke <strong>buurt</strong>activiteiten, …<br />
Uitgangspunt van pedagogische interventies?<br />
Kennis over de <strong>buurt</strong> waarbinnen men tussenkomt<br />
Kennis over hoe het aanbod tussenkomt in de <strong>buurt</strong><br />
Hoe verhoudt <strong>buurt</strong> <strong>als</strong> <strong>opvoeder</strong> zich tegenover andere<br />
<strong>opvoeder</strong>s<br />
Kennis over hoe de eigen tussenkomst wordt ervaren
Sven <strong>De</strong> Visscher<br />
Hogeschool Gent<br />
Faculteit Mens en Welzijn<br />
Voskenslaan 362<br />
9000 GENT<br />
Sven.<strong>De</strong>Visscher@gmail.com<br />
(Academia Press, 2008)
Change language