Gemeente Boxtel
Gemeente Boxtel
Gemeente Boxtel
Transform your PDFs into Flipbooks and boost your revenue!
Leverage SEO-optimized Flipbooks, powerful backlinks, and multimedia content to professionally showcase your products and significantly increase your reach.
<strong>Boxtel</strong><br />
De foto van 2008<br />
Startpunt voor een strategische visie <strong>Boxtel</strong> 2010 - 2020<br />
<strong>Boxtel</strong>, de foto van 2008 1. 1.
Inhoud 1.0<br />
1 Inleiding 1<br />
2 Het boeiende van <strong>Boxtel</strong> Boeit 2<br />
3 De foto; een globale schets 6<br />
4 Economische duurzaamheid 7<br />
4.1 Economie en arbeidsmarkt 7<br />
4.2 Centrumontwikkeling 8<br />
4.3 Toerisme, recreatie en verbrede landbouw 11<br />
5 Sociale duurzaamheid 14<br />
5.1 Wet maatschappelijke ondersteuning 14<br />
5.2 Sociale zaken, participatie en integratie 14<br />
5.3 Welzijn 17<br />
5.3.1 Jongeren en Onderwijs 17<br />
5.3.2 Sport(ief) in <strong>Boxtel</strong> 19<br />
5.3.3 Kunst en Cultuur 20<br />
5.3.4 Veiligheid en leefbare wijken 21<br />
6 Ecologische duurzaamheid 24<br />
6.1 Natuur, landschap, milieu en duurzaamheid 24<br />
6.2 Ruimtelijke ontwikkeling, verkeer en woningbouw 25<br />
7 Liempde en Lennisheuvel 28<br />
8 Bestuurlijke Positie 30<br />
9 Van foto naar visie. 32<br />
Opdrachtgever: <strong>Gemeente</strong> <strong>Boxtel</strong><br />
Inhoud en projectbegeleiding: KplusV organisatieadvies<br />
Inleiding<br />
De gemeenteraad van <strong>Boxtel</strong> heeft besloten om een nieuwe strategische visie op te gaan stellen.<br />
De vorige, “<strong>Boxtel</strong> boeit, samen op weg naar 2010”, komt aan het eind van zijn levensloop en de<br />
raad vindt het belangrijk dat er een nieuw perspectief ontstaat, een nieuw punt aan de horizon dat<br />
inspirerend is voor het toekomstig handelen en tevens als richtinggever en als toetssteen voor het<br />
te ontwikkelen beleid fungeert.<br />
Bij het maken van een nieuwe strategische visie komen altijd drie met elkaar samenhangende<br />
vragen naar voren:<br />
• wat heeft de vorige visie betekend?<br />
• hoe is de huidige situatie te typeren?<br />
• wat wordt de inhoud van de nieuwe strategische visie en hoe maken we die?<br />
In dit boekje wordt de eerste twee stappen gezet op weg naar dat nieuwe perspectief door<br />
de eerste twee vragen te beantwoorden. Vandaar dat de titel refereert aan het <strong>Boxtel</strong> van nu.<br />
Aan het eind schetsen we het proces dat, vertrekkend bij deze foto, doorlopen gaat worden om<br />
daadwerkelijk een strategische visie vast te kunnen stellen. Daarbij zal de inbreng van de <strong>Boxtel</strong>se<br />
gemeenschap onmisbaar zijn. Immers, het gemeentebestuur is van de inwoners en is er vóór de<br />
inwoners. De opvattingen die zij hebben over hoe <strong>Boxtel</strong> zich moet ontwikkelen en over de sfeer<br />
die <strong>Boxtel</strong> moet kenmerken, zullen daarom ook door moeten klinken in deze visie.<br />
Maar eerst dus terug naar verleden en heden. In de volgende paragraaf wordt stilgestaan bij de<br />
betekenis van “<strong>Boxtel</strong> Boeit”. Daarna wordt het <strong>Boxtel</strong> van nu beschreven om als het ware een<br />
gemeenschappelijk startpunt te hebben voor de discussie over de strategische visie. Daarom zal<br />
in deze foto waar mogelijk ook aangegeven worden welke nu al bestaande vragen straks in het<br />
visieproces zullen moeten worden beantwoord.<br />
Concept & vormgeving: CRAGT communicatie & creatie<br />
2. 3.
2.0<br />
Het boeiende<br />
van ‘<strong>Boxtel</strong> Boeit’<br />
Het hebben van een strategische visie hoort bij <strong>Boxtel</strong>. “<strong>Boxtel</strong> Boeit” was al de tweede nadat<br />
10 jaar eerder “<strong>Boxtel</strong> aan de Dommel” het licht zag als een strategische visie van het<br />
gemeentebestuur voor de periode tot 2000. Met deze visies onderscheidde <strong>Boxtel</strong> zich al in<br />
positieve zin: het was voor gemeenten van de omvang van <strong>Boxtel</strong> zeker geen usance om over<br />
dit soort integrale visiedocumenten te beschikken. Het is goed om dit als vertrekpunt te zien<br />
bij de komende beschouwing.<br />
Om een beeld te krijgen van de waarde en de betekenis van “<strong>Boxtel</strong> Boeit” is dit onderwerp aan de<br />
orde gesteld in de gesprekken die met de leden van het college en met de ambtelijke organisatie<br />
gevoerd zijn om het <strong>Boxtel</strong> van 2008 in beeld te kunnen krijgen. Daarnaast hebben korte telefonische<br />
interviews plaatsgevonden met de fractievoorzitters uit de raad en met een tiental voorzitters<br />
of directeuren van maatschappelijke groeperingen of organisaties die betekenis hebben in de<br />
<strong>Boxtel</strong>se samenleving en het <strong>Boxtel</strong>se publieke domein. En tenslotte is bij de deskresearch die ten<br />
behoeve van het maken van de foto heeft plaatsgevonden, gezocht naar de effecten en de doorwerkingen<br />
van “<strong>Boxtel</strong> boeit”.<br />
Deze analyse - die gelet op de plaats die er aan toegekend is in de totaalopdracht voor het maken<br />
van een strategische visie eerder als globaal dan als diepgaand kan worden getypeerd - leidt tot<br />
observaties en conclusies.<br />
Wij analyseren <strong>Boxtel</strong> Boeit op drie manieren. Allereerst kijken wij naar de feitelijkheid. De centrale<br />
vraag die dan gesteld wordt is: Is hetgeen in de strategische visie vermeld staat, werkelijkheid<br />
geworden? De tweede invalshoek is meer virtueel van karakter en gaat over de betekenis en de<br />
zingeving van de visie: Wat is de functie van de visie geweest en welke betekenis heeft of had de<br />
visie? De derde manier om er naar te kijken is met de blik van de externe professional: Wat was dit<br />
voor een visie? Kan ze de professionele toets der kritiek doorstaan? Hoe richtinggevend was de<br />
visie? Wat valt er te zeggen over het proces waarlangs de visie tot stand is gekomen.<br />
De feitelijke analyse<br />
<strong>Boxtel</strong> Boeit is een visie op hoofdlijnen en heeft daarmee een algemeen karakter. Om die reden is<br />
het nog niet zo gemakkelijk om na te gaan of de visie ook echt werkelijkheid is geworden. Maar<br />
gelukkig is de visie impliciet en expliciet uitgewerkt. Er is van een expliciete uitwerking sprake<br />
omdat er enkele maanden na de vaststelling een uitvoeringsprogramma gemaakt is, dat overigens<br />
niet goed bekend is in de ambtelijke organisatie. In dit uitvoeringsprogramma worden zo’n 40<br />
activiteiten gemarkeerd. Er heeft binnen de organisatie geen feitelijke en formele evaluatie van dit<br />
uitvoeringsprogramma plaatsgevonden. Een reden hiervoor kon niet worden aangegeven. Als we<br />
er met de blik van vandaag naar kijken zien we overigens dat veel van de genoemde activiteiten<br />
daadwerkelijk zijn uitgevoerd. Een kleine bloemlezing levert het volgende beeld op:<br />
• <strong>Boxtel</strong> is gegroeid in inwonertal en in woningvoorraad. Sinds 1-1-2001 groeide het aantal<br />
inwoners met 1000 tot 30.240 per 1-1-2008 en nam de woningvoorraad toe met 800 tot<br />
12.218. Er werd wel meer gebouwd (in totaal 972 woningen oftewel 140 per jaar) maar er<br />
werden ook 172 woningen vooral door sloop aan de woningvoorraad ontrokken.<br />
De gemiddelde bezettingsgraad per woning daalde van 2,56 naar 2,47;<br />
• Ter versterking van de wijkgerichte benadering zijn er 4 brede scholen gekomen.<br />
De aandacht voor wijkgericht werken is sowieso verstevigd en kent nu een goede infrastructuur;<br />
• Daarnaast kwam er een nieuw zwembad, werden HAVO en VWO samengevoegd, werd de<br />
sportinfrastructuur verbeterd en kwam een jongerencentrum tot stand. Ook ontstonden vormen<br />
van regionale samenwerking (bibliotheek, MIK, openbaar onderwijs);<br />
• Recreatie, toerisme en plattelandsvernieuwing hebben in de context van het nationaal<br />
landschap Het Groene Woud een impuls gekregen en deze ontwikkeling is nog volop gaande;<br />
• De revitalisering van Ladonk en de ontwikkeling van Vorst zijn in de afgelopen periode ook<br />
voortvarend ter hand genomen;<br />
• De kantoorautomatisering en de elektronische dienstverlening hebben forse impulsen gekregen,<br />
maar hier zijn nog stappen te zetten.<br />
4. 5.
2.0<br />
Niet op alle terreinen zijn de voornemens werkelijkheid geworden. Zo is de noordelijke rondweg<br />
verder weg dan toen en is de regionale samenwerking op meer terreinen in intenties blijven steken<br />
dan toen gehoopt. Het onderzoek naar de sociale problematiek is wel uitgevoerd maar heeft niet<br />
het verwachte gevolg gekregen. De komst van de WMO is een belangrijkere motor in het sociale<br />
domein geworden.<br />
Naast de expliciete uitwerking in dit uitvoeringsprogramma is er de impliciete uitwerking in<br />
collegeprogramma’s. Zowel in het programma dat in 2002 is opgesteld als in het programma van<br />
2006 wordt aangegeven dat de visie “<strong>Boxtel</strong> Boeit” een belangrijk uitgangspunt is. Veel van de in<br />
deze programma’s opgenomen actiepunten zijn dan ook als uitwerking van de visie te zien. Het<br />
collegeprogramma 2002-2006 is geëvalueerd tegen het eind van de periode. Het overgrote deel<br />
van de erin opgenomen punten blijkt uitgevoerd of gerealiseerd te zijn. Van het nu lopende<br />
programma is in 2008 geen formele “mid-term review” opgesteld, maar uit het eerste hoofdstuk<br />
van de programmabegroting 2009 mag worden afgeleid dat het college “op koers” ligt.<br />
De betekenis van de visie<br />
Uit de gesprekken met de medewerkers uit de organisatie blijkt dat “<strong>Boxtel</strong> Boeit” niet of nauwelijks<br />
leeft. Velen zijn na 2000 in dienst getreden en weten alleen dat “het boekje” bestaat. Degenen die<br />
destijds wel in dienst waren, kunnen zich het proces herinneren en ook nog wel een aantal inhoudelijke<br />
zaken (met name de keuze voor de “kleine plus”). Zij zijn van mening dat de betrokkenheid<br />
van de ambtelijke organisatie destijds beter had gekund. Het was vooral een bestuurlijk proces en<br />
een proces met en voor de buitenwereld. Er was wel ambtelijke betrokkenheid bij de gesprekken<br />
met die buitenwereld, maar intern was het geen thema, ook niet na de vaststelling. Collegeprogramma’s<br />
vormden, meer dan de visie, het richtsnoer voor het doen en laten van de ambtelijke<br />
organisatie.<br />
Van het huidige college hebben twee wethouders die periode intensief beleefd. Zij wijzen op het<br />
grote belang dat de visie en dan met name de unanieme vaststelling ervan heeft gehad voor de<br />
onderlinge verbondenheid in politiek en bestuurlijk <strong>Boxtel</strong>. Daarnaast vinden zij dat <strong>Boxtel</strong> in dat<br />
document voor het eerst als een duurzame gemeente “neergezet” wordt (vooral in sociaal en<br />
ecologisch opzicht). Tenslotte wordt de grote mate van participatie door de <strong>Boxtel</strong>se samenleving<br />
als belangrijk gezien waar het de legitimatie van het bestuur en het bestuurlijk handelen betreft.<br />
Fractievoorzitters zijn in de regel goed bekend met <strong>Boxtel</strong> Boeit. Een meerderheid van de fractievoorzitters<br />
kent er in overgrote mate een positieve waarde aan toe, zowel in de betekenis bindend<br />
binnen het bestuur als inhoudelijk richtinggevend.<br />
De interviews met de 10 directeuren en voorzitters van maatschappelijke organisaties geven een<br />
wisselend beeld. Personen die na 2001 in hun functie actief zijn geworden hebben geen associaties<br />
bij de term “<strong>Boxtel</strong> Boeit”. Voor degenen die er in 2000 al wel bij waren, varieert het beeld van<br />
redelijk tot goed op de hoogte van de term <strong>Boxtel</strong> Boeit en de inhoud, naar de term kennen maar<br />
geen inhoud of deze niet juist benoemen tot onbekendheid met term en inhoud.<br />
Een externe beoordeling<br />
Het structureel opnemen in de beleidscyclus van integrale strategische visies met een reikwijdte die<br />
een regeerperiode van een college aanmerkelijk te boven gaan, is een kenmerk van professioneel<br />
bestuur. In die zin valt het te prijzen dat <strong>Boxtel</strong> nu aan de derde strategische visie begint. Maar was<br />
de nu expirerende visie ook een goede visie? Deze vraag zal in de nu volgende analyse centraal<br />
staan.<br />
In zijn algemeenheid kan worden gesteld dat een strategische visie een heldere keuze over<br />
de toekomstige koers moet weergeven en daarnaast bindend en inspirerend moet zijn.<br />
De strategische visie “<strong>Boxtel</strong> Boeit” voldoet maar gedeeltelijk aan deze criteria. Er zijn wel veel<br />
punten in genoemd die in de periode na 2000 aandacht moeten krijgen, maar deze zijn lang niet<br />
allemaal als echte keuzen te benoemen omdat niet expliciet gemaakt wordt waarom je het een wel<br />
doet en het ander niet of waarom je bijvoorbeeld linksaf gaat en niet rechtsaf. Daarvoor was de<br />
visie te algemeen en te weinig expliciet. In dat opzicht is het opvallend dat bestuurders aan het in<br />
de visie neerzetten van <strong>Boxtel</strong> als een duurzame gemeente een stevige plaats toekennen, terwijl in<br />
de feitelijke teksten wel over duurzaamheid gesproken wordt maar niet met die veronderstelde<br />
indringendheid. De enige expliciet beredeneerde keuze betreft de beoogde groei van de gemeente<br />
6. 7.
2.0<br />
(“een kleine plus” bovenop de natuurlijke groei). Maar omdat dit de tussenvariant was van stabiliseren<br />
en stevig doorgroeien was deze keuze min of meer voor de hand liggend en dus niet zo<br />
spannend. Hierbij dient wel aangetekend te worden dat het voor een gemeente overigens nog niet<br />
zo eenvoudig is om een groot aantal expliciete keuzes te maken. Een groot deel van het gemeentelijk<br />
domein ligt vast of is zo voor de hand liggend dat fundamentele keuzes niet in beeld komen.<br />
Veel taken worden in medebewind uitgevoerd en voor een aantal belangrijke domeinen is de<br />
richting helder: iedereen wil efficiënte en klantvriendelijke dienstverlening, een goed voorzieningenniveau,<br />
leefbare wijken, een dynamisch centrum en samenwerken met de buurgemeenten waar<br />
dat loont. Of, anders gezegd, je zult maar in een gemeente wonen waar het gemeentebestuur niet<br />
nastreeft dat men er goed kan wonen, werken en recreëren.<br />
Voor wat betreft het bindend vermogen en zijn er verschillende conclusies te trekken. De visie is in<br />
het politiek bestuurlijke domein zonder twijfel bindend geweest en leeft daar ook het beste voort.<br />
In de relatie met de buitenwereld is dat bindende er waarschijnlijk ook wel geweest, gelet op het<br />
enthousiasme waarmee de <strong>Boxtel</strong>se bevolking aan het interactieve proces heeft deelgenomen.<br />
Voor zover valt na te gaan is hier echter weinig “nazorg” op geweest, waardoor het bindend<br />
vermogen naar de samenleving verdampt is. Voor de ambtelijke organisatie tenslotte is dat<br />
bindende vermogen ook beperkt geweest. Men identificeert zich overigens wel met het<br />
collegeprogramma dat nog gedeeltelijk op de strategische visie gestoeld is. Het bindend vermogen<br />
van de strategische visie zou groter zijn geweest als er op dit onderdeel qua communicatie meer in<br />
de ambtelijke organisatie geïnvesteerd zou zijn. De mate waarin de visie inspirerend is geweest is<br />
deels een kwestie van smaak, maar hangt toch ook samen met het bindend vermogen.<br />
Samenvattend is de conclusie als<br />
volgt weer te geven:<br />
• <strong>Boxtel</strong> Boeit is nogal algemeen geformuleerd en bevat weinig echte strategische keuzes;<br />
• <strong>Boxtel</strong> Boeit is na de vaststelling concreet vertaald en grotendeels gerealiseerd;<br />
• <strong>Boxtel</strong> boeit heeft in het politiek-bestuurlijke domein zeker een bindende en inspirerende<br />
werking gehad;<br />
• deze bindende en inspirerende werking is naar het maatschappelijk middenveld minder geweest<br />
en in elk geval kortstondiger;<br />
• naar de ambtelijke organisatie toe is deze bindende en inspirerende werking beperkt gebleven;<br />
men richtte zich meer op het collegeprogramma;<br />
• meer nazorg en communicatie vanuit het politiek-bestuurlijke domein naar het maatschappelijk<br />
middenveld en de ambtelijke organisatie zouden de hiergenoemde beperkingen waarschijnlijk<br />
op hebben kunnen heffen.<br />
8. 9.
10.<br />
3.0<br />
De foto; een<br />
globale schets<br />
Het liefst zou je van <strong>Boxtel</strong> één grote foto maken waarop alles in zijn onderlinge samenhang te zien<br />
is. Maar een dergelijke poging is tot mislukken gedoemd en daarom zullen wij het <strong>Boxtel</strong> van nu in<br />
onderdelen presenteren. Onze hoofdindeling is die van de Telos-driehoek omdat die ook in het<br />
collegeprogramma 2006-2010 gebruikt is en omdat het streven van de gemeente naar de balans<br />
tussen economische, sociale en ecologische duurzaamheid er in tot uitdrukking komt. Maar wij<br />
starten dit hoofdstuk met een algemene beschrijving van <strong>Boxtel</strong>.<br />
<strong>Boxtel</strong> ligt in het midden van de stedenruit die gevormd wordt door Eindhoven,Tilburg, Den Bosch<br />
en het stedelijk gebied Uden-Veghel . Het is een verstedelijkte plattelandsgemeente met 30.248<br />
inwoners en bestaat uit de kernen <strong>Boxtel</strong>, Liempde en Lennisheuvel. De oppervlakte bedraagt 6500<br />
hectare. Iedere kern heeft zijn eigen karakter. <strong>Boxtel</strong> is met 24.000 inwoners een verstedelijkte kern,<br />
Lennisheuvel is een kerkdorp met een agrarisch karakter en 1130 inwoners en Liempde is een<br />
authentiek en beschermd dorp met vele rijksmonumenten en met 4850 inwoners.<br />
<strong>Boxtel</strong> ligt centraal in het nationaal landschap “het Groene Woud” en is dus omgeven door<br />
natuurgebieden. De aanwezige heiden, beekdalen, akkercomplexen en de kern Liempde zijn<br />
cultuurhistorisch als een geheel te beschouwen. Dat is in Brabant uniek. De Dommel verbindt<br />
<strong>Boxtel</strong> met het buitengebied en heeft daar een belangrijke landschappelijke waarde. In het<br />
buitengebied neemt de betekenis van de landbouw af en die van de (extensieve) recreatie toe.<br />
<strong>Boxtel</strong> heeft qua voorzieningenaanbod (winkels, onderwijs) een belangrijke functie voor de<br />
omliggende gemeenten en is met de bedrijventerreinen Ladonk en Vorst (in ontwikkeling) qua<br />
economische bedrijvigheid een factor van betekenis. <strong>Boxtel</strong> ligt aan de A2 en wordt door twee<br />
belangrijke spoorlijnen ( Amsterdam-Maastricht en Rotterdam-Venlo) doorsneden. De gemeente<br />
heeft sinds 2000 een gestage groei doorgemaakt: Het inwonertal groeide met 1000, het aantal<br />
woningen met 800 tot 12.218 en het aantal arbeidsplaatsen nam met ongeveer 1000 toe tot<br />
15.000 in 2008. Deze ontwikkeling (een kleine plus op de natuurlijke groei) werd ook nagestreefd<br />
in de strategische visie “<strong>Boxtel</strong> Boeit” die in 2000 is opgesteld.<br />
De samenstelling van de bevolking wijkt enigszins af van wat je zou verwachten: er zijn relatief iets<br />
meer jongeren en iets meer ouderen. We zeggen dan dat de groene en de grijze druk iets boven<br />
het gemiddelde liggen. Het gemiddeld opleidingsniveau is iets bovengemiddeld. De beroepsbevolking<br />
bedraagt 14.000 en er zijn ruim 15.000 arbeidsplaatsen. De werkloosheid is relatief laag en er<br />
is meer inkomende (5000) dan uitgaande pendel (4000). In het profiel dat <strong>Boxtel</strong> naar de buitenwereld<br />
heeft, nemen de termen ecologie en duurzaamheid een belangrijke plaats in. Bij het<br />
opstellen van een strategische visie behoort het beantwoorden van een aantal vragen over de<br />
positionering en het profiel van <strong>Boxtel</strong>. Voorbeelden hiervan, die verderop in deze foto meer en<br />
detail terugkomen, zijn:<br />
Welk profiel streeft <strong>Boxtel</strong> voor de 2020 na? Meer of minder de nadruk op duurzaamheid? Het belang<br />
van de ligging in het Groene Woud? Een stedelijk of een dorps profiel? Nadruk op cultuurhistorie of juist<br />
de nadruk op het eigentijdse cq de nieuwe tijd. Wil <strong>Boxtel</strong> een centrumfunctie hebben voor een beperkte<br />
of voor een veel grotere omgeving?<br />
11.
4.1<br />
Economische<br />
duurzaamheid<br />
4.1 Economie en arbeidsmarkt<br />
De gemeente <strong>Boxtel</strong> heeft een stabiele bovengemiddelde economische positie in de regio.<br />
De wekgelegenheid is sinds de vaststelling van <strong>Boxtel</strong> Boeit gestegen van 14.000 naar 15.000<br />
arbeidsplaatsen. Het aantal arbeidzame inwoners van <strong>Boxtel</strong> bedraagt 14.000. Van hen werken<br />
er 4.000 buiten de gemeente <strong>Boxtel</strong>. Dit wil dus zeggen dat de zogenaamde inkomende pendel<br />
5.000 bedraagt. In vergelijking met de andere gemeenten in het Coropgebied Noord-Brabant<br />
Noordoost is het opleidingsniveau en de participatiegraad van de bevolking hoog en de werkloosheid<br />
laag.<br />
De 15.000 arbeidsplaatsen is 3.000 meer dan op grond van het inwonertal van <strong>Boxtel</strong> verwacht<br />
mag worden. Er is sprake van veel kennisintensieve bedrijvigheid: de drie kansrijke sectoren uit de<br />
beleidsnota van de minister van Economische zaken “Pieken in de Delta”, te weten life-sciences,<br />
food and nutrition en technology zijn in <strong>Boxtel</strong> goed vertegenwoordigd. Uit het regionale werkgelegenheidsonderzoek<br />
blijkt dat de werkgelegenheid in 2007 redelijk gegroeid is (2,5%), maar dat<br />
over de periode 2003-2007 de groei maar 2,2% bedraagt. Met dat cijfer bezet <strong>Boxtel</strong> slechts de<br />
15e plaats van de 21 gemeenten in de regio. Voor wat betreft de productiestructuur is <strong>Boxtel</strong><br />
oververtegenwoordigd in de sector industrie en ondervertegenwoordigd in handel en reparatie<br />
maar ook in zakelijke dienstverlening. Toch zat daar in 2007 de grootste groei (11,6%). Vanaf 2003<br />
gemeten had de sector vervoer, opslag en communicatie de meeste werkgelegenheidsgroei (20,6%).<br />
<strong>Boxtel</strong> werkt, mede vanuit het duurzaamheidsperspectief, aan revitalisering van het bedrijventerrein<br />
Ladonk en aan de ontwikkeling van het terrein De Vorst waar de vestiging van het datacenter van<br />
de Rabobank het meest in het oog springt. In samenwerking met de werkgeversvereniging WEB is<br />
in 2007 het Parkmanagement opgericht; hierin werken ondernemers en gemeente samen op het<br />
gebied van groenbeheer, veiligheid, revitalisering en inkoop. Maar economie is meer dan wat op<br />
de bedrijventerreinen gebeurt. Ook de werkgelegenheidsontwikkeling in het centrum en bestaande<br />
en nieuwe vormen van werkgelegenheid in het buitengebied zijn van belang voor de economische<br />
positie van <strong>Boxtel</strong>. Deze onderwerpen komen in volgende hoofdstukken aan de orde.<br />
Naast de werkgelegenheidsontwikkeling is het arbeidsmarktbeleid van de gemeente <strong>Boxtel</strong><br />
belangrijk voor de economie. Aan de oprichting van een Lokaal Arbeidsmarkt Beraad wordt de<br />
laatste hand gelegd. Daarin voeren de gemeente, het CWI/UWV en de werkgevers overleg op<br />
strategisch niveau. Daarbinnen functioneert op meer operationeel niveau het PDC (Personeels<br />
Diensten Centrum). Binnen deze structuur zijn de drie partners intensief met elkaar bezig om op de<br />
drie relevante taakgebieden (HRM en scholing, bemiddeling en scholing en participatie) de<br />
gewenste resultaten te bereiken. Daarnaast neemt <strong>Boxtel</strong> als pilotgemeente deel aan het landelijk<br />
InnovatieProgramma Werk en Bijstand (IPW) waarin op basis van gerichtere analyses van het<br />
functioneren van de arbeidsmarkt getracht wordt de effectiviteit van het arbeidsmarktbeleid te<br />
vergroten. Het bijzondere van de positie van <strong>Boxtel</strong> daarbij is dat <strong>Boxtel</strong> midden tussen 3 stedelijke<br />
gebieden in ligt en ondanks de historische en bestuurlijke oriëntatie qua arbeidsmarkt niet expliciet<br />
bij het stadsgewest Den Bosch hoort.<br />
Dit omdat aan het criterium dat meer dan 20% van de beroepsbevolking in de centrumstad werkt<br />
niet (meer) wordt voldaan. Eindhoven en (in mindere mate Tilburg) zijn voor <strong>Boxtel</strong> ook belangrijk.<br />
Vragen voor de toekomst:<br />
• streeft <strong>Boxtel</strong> actief naar uitbreiding van de werkgelegenheid door bedrijven te acquireren of ligt<br />
het meer voor de hand om, gelet op de beperkte ruimte, een zekere stabilisatie na te streven en<br />
ruimte te reserveren voor “groei van binnenuit”?<br />
• als naar uitbreiding gestreefd wordt, wat voor type bedrijvigheid wordt dan belangrijk<br />
gevonden?<br />
• is er een gemeentelijk antwoord nodig op de sterke groei van het aantal zzp’ers,<br />
bijvoorbeeld door meer dan nu beperkte economische activiteit in de woonomgeving<br />
toe te staan?<br />
12. 13.
4.2<br />
4.2 Centrumontwikkeling<br />
De kracht, de kwaliteit en het imago van het centrum zijn van grote betekenis voor de ontwikkeling<br />
van <strong>Boxtel</strong>. In verschillende beleidsdocumenten komt het centrum dan ook ter sprake.<br />
In het provinciale uitwerkingsplan van het streekplan (2004) wordt gesteld dat versterking en<br />
structuurverbetering van het centrum aan de orde is. Ook de detailhandels- en horecastructuurvisie<br />
uit 2002 van <strong>Boxtel</strong> noemt al een aantal te verbeteren punten voor het centrum.<br />
<strong>Boxtel</strong> is zich terdege bewust van de kansen die een krachtig en vitaal centrum biedt en van de<br />
tekortkomingen die een dergelijke situatie nog verhinderen. Om die redenen zijn niet alleen al<br />
projecten ter hand genomen die de structuur van het centrum versterken (o.a. plan “de Croon” en<br />
de studie naar de parkeergarage) maar is ook in de vorm van het “citymanagement” een gestructureerde<br />
vorm van samenwerking tot stand gebracht met winkeliers en horeca. In deze samenwerking<br />
staat niet alleen het centrum van de kern <strong>Boxtel</strong> centraal. Het overleg richt zich ook op de<br />
ontwikkeling en verbetering van de overige centra (Liempde, Oosterhof en Selissen). Daarnaast is<br />
veel energie gestoken in een nieuw bestemmingsplan voor het centrum dat recent is vastgesteld.<br />
Bestaande analyses zijn verdiept en verder uitgewerkt en typeringen van het centrum en de<br />
gewenste centrumontwikkeling zijn er duidelijk in verwoord. Samengevat en beginnend met de<br />
knelpunten geeft dit het volgende beeld:<br />
Het belangrijkste knelpunt is dat in de loop der jaren de historische structuur niet meer logisch<br />
aansluit op de verkeersstructuur en functionele structuur. Door wisselende verkeersfunctie worden<br />
ruimtelijke eenheden versnipperd en de oriëntatie verstoord. Tevens zorgen een aantal grootschalige<br />
ontwikkelingen voor een afwijkend beeld binnen het centrum. <strong>Boxtel</strong> heeft een stedelijk<br />
centrum maar wel met een kleinschalig historisch karakter.<br />
Een knelpunt in de verkeersstructuur wordt gevormd door het ontbreken van een heldere routing<br />
door het centrum die de verschillende belangrijke centrumfuncties en parkeerterreinen bereikbaar<br />
maakt en met elkaar verbindt. Dit komt door het ontbreken van een centrumring met een zuidelijke<br />
verbinding tussen het oostelijk en westelijk centrumdeel. Tevens is maar een beperkt deel van<br />
het centrum autovrij wat zorgt voor veel verkeersbewegingen in het centrum. Het betreft veel<br />
‘kruip-door-sluip-door’ verkeer over de Markt en van Fellenoord via Van Helvoorstraat naar Duinen-<br />
daal en Clarissenstraat. Daarnaast is de verkeersstructuur in het noordwesten van het centrum<br />
onhelder. Er is geen heldere routing aanwezig vanuit het centrum in de richting Oisterwijk (via de<br />
dubbele spoorwegovergang). Het centrum heeft een slechte verdeling tussen betaald en vrij<br />
parkeren. Hierdoor worden de terreinen Achter ’t Strijpt slechts op vrijdag tijdens de weekmarkt<br />
gebruikt en worden gebieden met vrijparkeren, zoals rond de kerk, overbelast. Tevens doet het<br />
parkeren op veel plaatsen afbreuk aan de cultuurhistorische en ruimtelijke kwaliteit. Dit geldt met<br />
name op de Markt en bij het rondje om de kerk.<br />
Functioneel is de winkelstructuur in <strong>Boxtel</strong> te langgerekt waarbij een circuit ontbreekt en verschillende<br />
verkeerskundige inrichtingen aanwezig zijn. Tevens zijn de kwaliteit en uitstraling van de<br />
winkels voor verbetering vatbaar. Het station is hierbij een solitaire voorzieningenconcentratie in het<br />
verlengde van het winkelgebied. Daarbij is het Stationsplein niet als verblijfsgebied ingericht, maar<br />
neemt de auto nog steeds een dominante plaats in. Er is een matige relatie met de Dommel en<br />
Smalwater. De rivieren zijn maar beperkt zichtbaar door de inrichting van de oevers. Hierbij vormt<br />
de Zwaanse Brug tevens een ecologische barrière. De Binnendommel liep vroeger om de kerk en<br />
door het gebied Achter ’t Strijpt. Deze is echter uit het straatbeeld verdwenen.<br />
Het centrum mist aan de Brederodeweg een presentatie van het centrum en ruimtelijke begelei-<br />
ding. Het is een restgebied met een groene inrichting in het noordelijk deel en enkele grootschalige<br />
functies in het zuidelijk deel. Achter ’t Strijpt is hierbij een belangrijke entree. Hier domineert echter<br />
de inrichting als parkeerterrein en zorgt samen met de grote diversiteit aan bebouwing waaronder<br />
achterkanten voor een onsamenhangend gebied.<br />
Maar er zijn ook sterke kanten die benut kunnen worden om het centrum te versterken:<br />
De heldere historische wegenstructuur van een kruising van wegen is nog steeds aanwezig. Het zijn<br />
veelal smalle straten met aaneengesloten bebouwing. Aan randen staan vrijstaande woningen in<br />
een groene setting. De bebouwing is veelal nog historisch, waaronder zich ook veel monumenten<br />
bevinden. Het geheel van bebouwing en openbare ruimte maakt van het centrum een stedelijk<br />
gebied, maar wel met een kleinschalig karakter door de individuele gevelbenadering.<br />
14. 15.
4.2<br />
Aan het historische assenkruis zijn de belangrijkste centrumfuncties gesitueerd zoals het park<br />
Stapelen, de St. Petruskerk met het processiepark, het winkelcentrum en het station.<br />
Het centrum heeft een grote diversiteit aan woonmilieus en dichtheden. Hierbij heeft het zuidelijke<br />
deel een goede samenhang tussen de historische structuur en er zijn nog veel monumenten.<br />
Drager voor de groenstructuur is de Dommel met aan de noord- en zuidzijde een landschappelijke<br />
ligging. Met name het park Stapelen is een uniek groenelement dat onderdeel vormt van het<br />
centrum. De Dommel heeft niet alleen een beeldbepalende en ecologische waarde maar ook een<br />
recreatieve mogelijkheid voor kanovaren. Het Smalwater is eveneens een ecologische verbindingszone<br />
met hoge natuurlijke waarden, maar is minder dominant aanwezig dan de Dommel.<br />
Naast het aanwezige water heeft het centrum vooral een stedelijk karakter. Hierbij is het groen<br />
aanwezig in enkele solitaire monumentale bomen en bomenrijen in zowel openbaar gebied als<br />
privétuinen. Wat betreft verkeer is de Brederodeweg een belangrijke drager. Deze weg ontsluit het<br />
centrum en staat direct in verbinding met de A2. Het station is een kwaliteit op het gebied van<br />
openbaar vervoer, omdat hiermee een goede bereikbaarheid van <strong>Boxtel</strong> voor de regio gewaarborgd<br />
is en omliggende steden als Den Bosch, Tilburg en Eindhoven goed bereikbaar zijn.<br />
In het bestemmingsplan centrum wordt de ontwikkelingsrichting als volgt geduid:<br />
Vanuit de verschillende beleidsuitgangspunten van de gemeente <strong>Boxtel</strong> en de kwaliteiten en<br />
knelpunten in de huidige situatie is de basis gelegd voor de centrumvisie. Deze heeft als doel het<br />
centrum van <strong>Boxtel</strong> van een heldere en leesbare structuur te voorzien en meer aandacht te vestigen<br />
op de aanwezige kwaliteiten. Uitgangspunt is het realiseren van een vitale kern met een samenhangend<br />
en krachtig centrum, gebaseerd op de cultuurhistorische kwaliteiten met ruime aandacht<br />
voor hedendaagse ontwikkelingen. De identiteit van <strong>Boxtel</strong> moet opnieuw leesbaar en op aantrekkelijke<br />
wijze beleefbaar worden gemaakt.<br />
Verkeersstructuur en functionele structuur moeten hierbij op een heldere wijze afgestemd zijn op<br />
de ruimtelijke structuur en het ruimtelijk beeld versterken. De centrumvisie heeft als doel een frame<br />
te bieden waarbinnen toekomstige ontwikkelingen beoordeeld en uitgevoerd kunnen worden<br />
zodat het gebied kan uitgroeien tot een aantrekkelijk en hoogwaardig centrum van <strong>Boxtel</strong>. Alle<br />
lopende ontwikkelingen binnen <strong>Boxtel</strong>, van herontwikkelingslocaties tot herinrichting van de<br />
openbare ruimte, moeten dan ook binnen deze visie ontwikkeld worden.<br />
Bij nieuwe ontwikkelingen binnen het cultuurhistorisch waardevolle deel van het centrum staat het<br />
in stand houden en versterken van de aanwezige waarden voorop. Met name gaat het hierbij om<br />
het historische assenkruis en de Dommel. Het centrum van <strong>Boxtel</strong> heeft zich gevormd rond het<br />
assenkruis van Stationsstraat - Rechtersstraat in oost-west richting en Burgakker - Kruisstraat - Clarissenstraat<br />
in noord-zuid richting. Beide assen hebben binnen het centrum nog steeds een bepalende<br />
waarde t.a.v. de cultuurhistorische kwaliteit, de functionele structuur, de diverse ruimtelijke<br />
en architectonische waarden, de duurzaamheid en de beleving van de woonomgeving. Door op<br />
cruciale plaatsen met een grote zorgvuldigheid nieuwe ontwikkelingen te realiseren kan de eenheid<br />
binnen het centrum worden versterkt en zelfs het waardevolle deel worden uitgebreid. Er ontstaat<br />
een groter weefsel wat de samenhang, herkenbaarheid en aantrekkelijkheid van het centrum<br />
vergroot.<br />
Bij de noord-zuid as, de cultuurhistorische as, gaat de aandacht uit naar een versterking van de<br />
cultuurhistorische waarde. Deze richt zich op de beeldkwaliteit van de bebouwing, op de verschillende<br />
bijzondere functies die aan de as zijn gesitueerd en de inrichting van de openbare ruimte.<br />
Het vormt het beeldmerk van <strong>Boxtel</strong>. De studie naar de cultuurhistorische as van <strong>Boxtel</strong> (voorlopig<br />
ontwerp november 2003, H+N+S Landschapsarchitecten) geeft een leidraad en toetsingskader aan<br />
voor de ontwikkelingen aan de as. Belangrijke ontwikkelingen die aan deze as spelen zijn:<br />
Bij de oost-west as, de commerciële as, gaat de aandacht uit naar andere aspecten. Ook hier spelen<br />
cultuurhistorie en het versterken van het kenmerkende bebouwingsbeeld van <strong>Boxtel</strong> een bepalende<br />
rol. Deze gaan samen met een versterking van de detailhandelsfunctie door concentratie gebieden<br />
te benoemen. Binnen het centrum van <strong>Boxtel</strong> wordt gestreefd naar nieuw vestiging van kwaliteitswinkels<br />
en winkels van landelijke ketens die als trekker binnen centrum kunnen fungeren. Aansluitend<br />
hierop is het van belang een adequaat parkeerbeleid in te voeren dat zich richt op een goede<br />
verdeling van de parkeerplaatsen en vergunningsysteem.<br />
16. 17.
4.2<br />
Met zowel een versterking van de cultuurhistorische en ruimtelijke waarden als een versterking van<br />
de winkelstructuur, de kwaliteit en aanbod van de winkels en een adequaat parkeerbeleid moet de<br />
aantrekkelijkheid van het centrum als winkel- en verblijfsgebied worden versterkt en vergroot.<br />
Een tweede structuur die van belang is voor het centrum van <strong>Boxtel</strong> is die van de Dommel, een<br />
waterstructuur die buiten het centrum begeleid wordt door natuurwaarden, maar in het centrum<br />
nauwelijks zichtbaar is. Het doel is dan ook om de Dommel hier beter beleefbaar en meer zichtbaar<br />
te maken. Dit zal samen moeten gaan met het verbeteren van de ecologische waarde van de<br />
Dommel en de oevers en het vergroten van de ruimte voor het water. Uitgangspunten voor de<br />
Dommel zijn vastgelegd in het Waterplan <strong>Boxtel</strong> en de Dommelvisie. Belangrijke toevoeging voor<br />
het centrum vormt het terugbrengen van de Binnendommel. Deze wordt teruggebracht bij de<br />
kerkheuvel en wordt verder doorgetrokken in het gebied Achter ’t Strijpt.<br />
Bij de diverse ontwikkelingen in het centrum spelen niet alleen de cultuurhistorische waarden een<br />
belangrijke rol. Ook de uitgangspunten vanuit het volkshuisvestingsbeleid, de duurzaamheid,<br />
milieuaspecten, verkeer en parkeren zijn van belang. Alleen een totaal ontwikkeling waarbij alle<br />
aspecten zorgvuldig worden afgewogen kan leiden tot een duurzame ontwikkeling die een<br />
waardevolle toevoeging vormt voor het centrum van <strong>Boxtel</strong> voor een lange termijn. Een afgestemd<br />
beleid vormt de basis voor de centrumvisie, de uitgangspunten voor de diverse ontwikkelingslocaties<br />
binnen het centrum van <strong>Boxtel</strong> en voor het bestemmingsplan.<br />
Na de vaststelling van het bestemmingsplan voor het centrum is in juni 2008 met een vijftigtal<br />
geïnteresseerde <strong>Boxtel</strong>aren volgens de methode van de “creatieve pyramide” op een meer concreet<br />
niveau gebrainstormd over de toekomst van het centrum. De resultaten van deze brainstorm<br />
zijn ook bruikbaar voor de op te stellen strategische visie, zij het dat een en ander wellicht in een<br />
ruimer perspectief geplaatst moet worden omdat een optimale ontwikkeling van het centrum ook<br />
moet aansluiten bij de positie en de rol die <strong>Boxtel</strong> voor zichzelf in de regio ziet.<br />
Vragen voor de toekomst:<br />
• Hoe ver reikt de ambitie: wil <strong>Boxtel</strong> een aantrekkelijk centrum bieden voor eigen inwoners,<br />
bezoekers uit de nabije omgeving en de toeristen die door de combinatie verkwikkende natuur<br />
bruisend centrum <strong>Boxtel</strong> bezoeken? Of wil <strong>Boxtel</strong> ook een trekker voor een grotere regio<br />
worden en daarmee (bijvoorbeeld door de combinatie van sfeer en kleinschaligheid) een<br />
concurrent worden voor de steden in de omgeving?<br />
18. <strong>Boxtel</strong>, de foto van 2008 <strong>Boxtel</strong>, de foto van 2008 19.
4.3<br />
4.3 Toerisme, recreatie en verbrede landbouw<br />
Wie aan <strong>Boxtel</strong> denkt, denkt aan de natuurgebieden die <strong>Boxtel</strong> omringen of aan het nationaal<br />
Landschap “Het Groene Woud” waar deze natuurgebieden ook weer onderdeel van uitmaken en<br />
waar <strong>Boxtel</strong> een strategische positie in inneemt. In dit buitengebied van de gemeente <strong>Boxtel</strong> zijn<br />
op dit moment veel ontwikkelingen gaande. Al een aantal jaren geleden heeft de gemeente met de<br />
nota “Plattelandsvernieuwing, ruimte voor Boeren, Burgers en Buitenlui” de richting geschetst<br />
waarin deze ontwikkelingen plaats moeten vinden. Ook in de structuurvisieplus wordt uitgebreid<br />
aandacht geschonken aan de ontwikkeling van het buitengebied. Het gedachtegoed uit deze twee<br />
<strong>Boxtel</strong>se nota’s past binnen het beleid dat provincie en rijk voor ogen staat en dat is neergelegd in<br />
documenten als het streekplan, het reconstructieplan en de nota ruimte. Nog niet zo lang geleden<br />
(in 2006) is een en ander verder uitgewerkt in het nieuwe bestemmingsplan voor het buitengebied.<br />
Daarnaast is de afgelopen periode hard gewerkt aan de voorbereiding van een toeristisch recreatief<br />
beleidsplan dat weer aansluit bij deze buitengebiedvisie, maar daarnaast natuurlijk ook ingaat op de<br />
rol die een vitaal en dynamisch centrum van <strong>Boxtel</strong> hierbij kan spelen. In essentie is de opgave van<br />
de gemeente om de landbouw een ontwikkelingsmogelijkheid te geven die bij de huidige inzichten<br />
past en gelijktijdig het natuurrijke cultuurlandschap en de natuurwaarden te versterken en tevens<br />
(extensieve en groene) recreatieve ontwikkelingen mogelijk te maken. In het bestemmingsplan<br />
buitengebied wordt dit streven van de gemeente als volgt omschreven:<br />
Dit betekent dat de gemeente enerzijds streeft naar:<br />
• het behouden én versterken van de essentiële cultuurhistorische waarde van het natuurrijke<br />
cultuurlandschap. Bebouwing en erfinrichting moeten in maat en vorm zoveel mogelijk aansluiten<br />
bij de kleinschaligheid en de cultuurhistorie van het landschap. De historische (land) wegen,<br />
structuur en waardevolle morfologie moeten zoveel mogelijk worden behouden evenals de<br />
bestaande groenstructuren en perceelsscheidingen;<br />
• het beschermen en versterken van de natuurwaarden. Beheer van bos moet zoveel mogelijk op<br />
ecologische basis plaatsvinden. Biodiversiteit moet zoveel mogelijk worden vergroot;<br />
• het verbeteren van de recreatieve gebruiksmogelijkheden (waarbij vooral wordt gedacht aan<br />
‘groene’ vormen van recreatie). De gemeente wil actief meewerken aan bevordering van<br />
extensief recreatief gebruik via de ontsluiting van het gebied voor voetgangers en fietsers;<br />
• het verbeteren van de ecologische relaties tussen de natuurgebieden. Bestaande en geplande<br />
ecologische verbindingszones langs beken moeten worden versterkt/ontwikkeld. Ontsnippering<br />
draagt eveneens bij aan het verbeteren van de ecologische relaties.<br />
Anderzijds erkent de gemeente de belangrijke rol van de landbouw in het buitengebied. Gestreefd<br />
wordt naar een duurzaam perspectief voor de landbouwsector waarbij “multifunctionaliteit” en<br />
“kwaliteitsproductie” voorop staan. Deze beleidsuitgangspunten passen goed binnen de ontwikkeling<br />
van Het Groene Woud als Nationaal Landschap: bij behoud en/of versterking van de kernkwaliteiten<br />
van het gebied, zijn ruimtelijke ontwikkelingen binnen het plangebied mogelijk. Ten aanzien<br />
van de ontwikkelingskansen in de agrarische sector wordt gestreefd naar extensivering van grondgebonden<br />
bedrijven en het creëren van mogelijkheden voor zowel verbrede als (reguliere) duurzame<br />
landbouw. Intensievere vormen van landbouw passen minder in het buitengebied van <strong>Boxtel</strong>,<br />
maar worden gerespecteerd binnen de randvoorwaarden van duurzaamheid.<br />
Meer specifiek kan voor de landbouw en de recreatieve sector nog het volgende opgemerkt<br />
worden:<br />
De veranderingen in de landbouw zijn met de reconstructieplannen in een stroomversnelling<br />
geraakt: Bedrijven worden verplaatst naar intensiveringsgebieden, houden op te bestaan of kiezen<br />
voor extensievere voortzetting in combinatie met functieverbreding- of verandering (kamperen, bij<br />
de boer, zorgboerderij, B&B e.d.).<br />
Met betrekking tot toerisme en recreatie was het buitengebied van <strong>Boxtel</strong> al langer in trek, maar er<br />
zijn nog veel mogelijkheden om de aantrekkelijkheid van het gebied te versterken. De Dommel en<br />
de Kampina waren al bekende dragers van het gebied maar door de verdere ontwikkeling van het<br />
nationaal landschap, het ontsnipperingsbeleid, het beter ontsluiten van het gebied voor de<br />
wandelaars en fietsers en het bieden van overnachtingsmogelijkheden en, niet te vergeten, de<br />
verhoging van de toeristische aantrekkelijkheid van het centrum van <strong>Boxtel</strong> zelf, ontstaan mogelijkheden<br />
om toerisme en recreatie een economische drager van betekenis te maken met een daarmee<br />
corresponderende imagoversterking.<br />
Vragen voor de toekomst:<br />
• Hoeveel toerisme kan het buitengebied “bevatten”?<br />
• In welke mate kunnen landbouw en toerisme zich gelijktijdig en gelijkwaardig ontwikkelen?<br />
Waar ligt de grens en als er gekozen moet worden, wat krijgt dan prioriteit?<br />
20. 21.
5.0/5.2<br />
Sociale<br />
duurzaamheid<br />
“Op het gebied van sociale duurzaamheid gaat het om het scheppen van voldoende voorwaarden<br />
en het leggen van verbindingen tussen (groepen van) burgers om te bevorderen dat iedereen op<br />
zijn of haar manier volwaardig kan deelnemen aan de samenleving”, zo staat geschreven in de<br />
strategische visie <strong>Boxtel</strong> Boeit. In de visie is sociale participatie dan ook als speerpunt benoemd. Er<br />
gaat extra aandacht uit naar de groeiende vraag naar zorg door de vergrijzing, het jongerenvraagstuk<br />
en de integratie van inwoners van <strong>Boxtel</strong> met een buitenlandse afkomst. De gemeente <strong>Boxtel</strong><br />
investeert in sociale participatie door waar mogelijk het voorzieningenniveau op een hoger peil te<br />
brengen. Daartoe hanteert zij een integrale aanpak. Thema’s zoals sociale zaken, participatie en<br />
integratie en welzijn (onderwijs, jeugd, sport, kunst en cultuur en veiligheid en leefbare wijken)<br />
kunnen niet los van elkaar worden gezien. Zij vormen samen de stukjes van de hele puzzel van een<br />
sociaal duurzaam <strong>Boxtel</strong>.<br />
5.1 Wet maatschappelijke ondersteuning<br />
Een belangrijke ontwikkeling op de weg naar een sociaal duurzaam <strong>Boxtel</strong> is de totstandkoming<br />
van het plan wet maatschappelijke ondersteuning 2008 – 2011 (Wmo). Het plan is in samenspraak<br />
met maatschappelijke instanties en bewoners, vertegenwoordigd in de Wmo adviesraad, tot stand<br />
gekomen. De gemeente <strong>Boxtel</strong> wil met de komst van de Wmo het sociale beleid, zaken op het<br />
gebied van leefbaarheid, wonen, jeugd en gezondheidzorg steviger op de kaart zetten. Drie<br />
hoofddoelen worden in het sociale wmo beleid nagestreefd, te weten:<br />
• actieve inwoners zetten zich ervoor in dat iedereen kan meedoen aan de samenleving;<br />
• inwoners zijn (eventueel met ondersteuning) zo lang mogelijk in staat om zelfstandig<br />
te blijven wonen;<br />
• inwoners kunnen prettig samenleven in sterke wijken met voldoende toegankelijke infrastructuur,<br />
gebouwen, diensten en voorzieningen.<br />
Uit de landelijke Wmo benchmark (2007) blijkt dat de cliënten in de gemeente <strong>Boxtel</strong> tevreden zijn<br />
over de uitvoering van de Wmo. De gemeente scoort hier een 7.5, terwijl vergelijkbare gemeenten<br />
een 7.15 scoren. Zaken waar de gemeente <strong>Boxtel</strong> bovengemiddeld op scoort zijn: de kwaliteit (de<br />
verplichte klachtenregistraties en vooral de keuze bij ‘hulp bij het huishouden’ voor kwaliteit boven<br />
de laagste prijs, zorgen voor deze hogere score), samenhang in het beleid, het betrekken van<br />
doelgroepen (de Wmo adviesraad speelt een belangrijke rol in deze goede score), het maken en<br />
uitvoeren van ketenafspraken en de klantencontacten bij het Wmo loket (loket Wegwijs). Daarnaast<br />
scoort <strong>Boxtel</strong> weer lager waar het gaat om de eigen bijdrage en de Wmo uitgave per inwoner.<br />
5.2 Sociale zaken, participatie en integratie<br />
“De beste sociale voorziening is een baan”, dat is kortweg waar de sociale dienst van de gemeente<br />
<strong>Boxtel</strong> voor staat. De sociale dienst van de gemeente <strong>Boxtel</strong> is sinds 2006 samengegaan met de<br />
sociale dienst van de gemeente Haaren. Samen streven zij naar het (pro-actief) terugdringen van de<br />
uitkeringsafhankelijkheid van inwoners van de gemeente. De sociale dienst hanteert hierin een<br />
persoonlijke aanpak en biedt mensen een op maat gesneden begeleiding naar de arbeidsmarkt.<br />
Dit wordt vertaald in een goede startkwalificatie en een passende baan. In <strong>Boxtel</strong> ontvangt 7% van<br />
de inwoners een uitkering (WAO, WW of bijstand), aldus de leefbaarheidsmonitor 2007 – 2008 (in<br />
2007 hield de gemeente voor de vierde keer, na 1989, 1995 en 2002, een leefbaarheidsonderzoek).<br />
Dat percentage is gelijk aan het jaar 2002.<br />
De gemeente voert haar taken uit in samenwerking met re-integratiebedrijven, de sociale werkvoorziening<br />
WSD en het Personeelsdienstencentrum, een samenwerkingsverband van 59 ondernemers.<br />
Andere partners zijn uitkeringsinstantie UVW, het (werkbedrijf) Centrum Werk en Inkomen<br />
en scholingsinstituten. Inwoners die van een uitkering afhankelijk zijn, of anderszins op het bestaansminimum<br />
leven, kunnen beroep doen op het minimumbeleid van de gemeente. Zeshonderd<br />
mensen in <strong>Boxtel</strong> staan bij de gemeente geregistreerd als cliënt van sociale zaken met een inkomen<br />
tot 100% van het minimum.<br />
22. 23.
5.2<br />
Voor vragen over en hulp bij inkomensondersteuning kunnen mensen terecht bij het Loket Wegwijs,<br />
gevestigd aan het Liduinahof in <strong>Boxtel</strong>. Loket Wegwijs biedt schuldhulpverlening, hulp bij<br />
problemen veroorzaakt door financiële achterstanden en geeft antwoord op vragen over bijstandsuitkeringen,<br />
maatschappelijke participatie, budgettering en kwijtschelding van belastingen.<br />
Daarnaast kunnen inwoners van <strong>Boxtel</strong> hier terecht voor al hun vragen over (aangepast) wonen,<br />
welzijn en zorg. Loket Wegwijs denkt mee, adviseert, lost op, begeleidt, verwijst en regelt. De<br />
gemeente <strong>Boxtel</strong> werkt in de uitvoering van het gecombineerd zorgloket samen met zorg- en<br />
welzijnsinstellingen en de woonstichting Sint Joseph. Kenmerkend voor het Loket Wegwijs is de<br />
persoonlijke aanpak en daaruit voortvloeiende advisering op maat. Loket Wegwijs wordt positief<br />
gewaardeerd, zo blijkt uit de Wmo benchmark 2007. In vergelijking met andere vergelijkbare<br />
gemeenten scoort <strong>Boxtel</strong> hoog op het klantencontact bij het Wmo loket.<br />
Om te voorkomen dat mensen de weg naar de hulpverlening niet vinden worden doelgroepgerichte<br />
voorlichtingsactiviteiten georganiseerd via maandelijkse publicaties en het netwerk armoedebestrijding.<br />
Ruim twintig organisaties, instellingen en verenigingen zijn aangesloten bij dit netwerk en<br />
hebben gezamenlijk een intentieverklaring ondertekend waarin ze beloven actie te ondernemen<br />
wanneer zij signalen krijgen over mensen die in armoede leven. Speciale doelgroepen voor het<br />
minimumbeleid zijn minimagezinnen met meerdere kinderen en ouderen boven de 65 jaar.<br />
Voor de doelgroep ouderen boven de 65 jaar, zo’n 14% van het totaal aantal inwoners in <strong>Boxtel</strong>,<br />
is het speerpunt in het beleid om deze mensen zo lang mogelijk zelfstandig te laten wonen. Andere<br />
aandachtspunten vormen: meer bewegen voor ouderen, voorkomen van eenzaamheid, de positie<br />
van allochtone senioren, begaanbare wegen, fietspaden en trottoirs, voldoende en toegankelijk<br />
vervoer, een hospice, voldoende welzijnsactiviteiten en het voorkomen van huiselijk geweld.<br />
Projecten die in dit kader door de gemeente zijn opgepakt zijn onder meer de ‘ouderenwijzer’,<br />
een sociale kaart voor ouderen, de ‘ouderenadviseur’ in <strong>Boxtel</strong> als backofficefunctie van het Loket<br />
Wegwijs en het project ‘beter een goede buur(t)’, gericht op het terugdringen van eenzaamheid<br />
onder ouderen. Partners die in de uitvoering van het ouderenbeleid een rol spelen zijn onder meer<br />
de Zorggroep Elde, een samenwerkingsverband van verzorgings- en verpleeghuizen in <strong>Boxtel</strong>, Sint<br />
Michielsgestel en Haaren. Binnen de gemeente <strong>Boxtel</strong> vallen de tehuizen Molenwijde, Simeonshof,<br />
Emmaus en de Vlaswiek in Liempde onder Zorggroep Elde. Andere partners zijn de woonstichting<br />
Sint Joseph, thuiszorgorganisaties en overige maatschappelijke instellingen. Over de Thuiszorg en<br />
‘Welzijn Ouderen’ uiten respondenten van de leefbaarheidsmonitor 2007–2008 zich meer tevreden<br />
dan in 2002 (in 1989, 1995 en 2002 zijn ook bevolkingsonderzoeken rondom leefbaarheid<br />
uitgevoerd). Naast Zorggroep Elde en de thuiszorg speelt de Delta Stichting Welzijn een belangrijke<br />
rol in de activering van doelgroepen, waaronder ouderen, door ondersteuning van ouderen,<br />
het steunpunt mantelzorg en door de inzet van vrijwilligers: Het steunpunt mantelzorg biedt<br />
mantelzorgers informatie en advies en praktische ondersteuning door de inzet van vrijwilligers.<br />
Voor vrijwilligers fungeert Delta als intermediair tussen hen en organisaties die vrijwilligerswerk<br />
aanbieden. Naast het activeren van de doelgroep ouderen richt de Delta Stichting Welzijn zich op<br />
opbouwwerk en jongerenwerk. Verder biedt Delta hulpverlening aan doelgroepen via algemeen<br />
maatschappelijk werk, het buro sociaal raadslieden (voor sociaal juridische dienstverlening,<br />
inlichtingen en advies op het gebied van wet- en regelgeving) en het buro nieuwkomers.<br />
Inwoners van <strong>Boxtel</strong> zijn over het algemeen tevreden over de bereikbaarheid en kwaliteit van de<br />
voorzieningen in <strong>Boxtel</strong> (algemeen maatschappelijk werk, thuiszorg, buro sociaal raadslieden, buro<br />
nieuwkomers en welzijn ouderen). Alleen de bereikbaarheid van het buro Nieuwkomers vormt een<br />
uitzondering met een lagere score in de leefbaarheidsmonitor 2007 - 2008 dan in het jaar 2002 op<br />
tevredenheid en een hogere score op ‘niet tevreden’.<br />
Het buro nieuwkomers biedt maatschappelijke begeleiding en is erop gericht dat mensen uit een<br />
ander land na twee jaar zelfstandig kunnen meedoen in de <strong>Boxtel</strong>se samenleving en de Nederlanse<br />
taal redelijk spreken. In totaal herbergt de gemeente <strong>Boxtel</strong> meer dan negentig nationaliteiten.<br />
Een volwaardige deelname van deze mensen aan de <strong>Boxtel</strong>se samenleving betekent dat tweespalt<br />
tussen groepen mensen moet worden voorkomen. In het kader van “eenheid in verscheidenheid”<br />
zijn projecten opgezet om de integratie en participatie van mensen van buitenlandse afkomst te<br />
bevorderen. Voorbeelden hiervan zijn de jaarlijkse Bazaar in Selissenwal of “De smaak van <strong>Boxtel</strong>”,<br />
waar mensen van verschillende nationaliteiten samen het kookgerei ter hand nemen en gerechten<br />
maken. Een ander voorbeeld is het project Breedtesport (zie §2.2.4) en het contactouderproject.<br />
In het kader van het contactouderproject vervullen moeders van Nederlandse en buitenlandse<br />
afkomst een intermediairrol tussen het gezin, het onderwijs en instellingen. Al deze projecten<br />
leveren een positieve bijdrage aan de integratie en participatie van alle doelgroepen in de <strong>Boxtel</strong>se<br />
24. 25.
5.2<br />
samenleving. Ook in de toekomst blijft dit vraagstuk belangrijk en moet er in het bijzonder aandacht<br />
blijven voor de arbeidsmarktpositie van inwoners van <strong>Boxtel</strong> met een buitenlandse afkomst<br />
en het gemengd gebruik (door álle doelgroepen) van voorzieningen binnen de gemeente.<br />
Organisaties op het terrein van sociale zaken,<br />
participatie en integratie<br />
Welzijnsinstellingen Delta Stichting Welzijn, Stichting Voedselbank Steunpunt <strong>Boxtel</strong>,<br />
Wegwijs <strong>Boxtel</strong>, Tripade (hulp op sociaal emotioneel gebied),<br />
Praktijk OBSA (stress regulerende methoden), Vincentius Vereniging<br />
<strong>Boxtel</strong> (hulp bij (financiële) achterstand)<br />
Thuiszorgorganisaties Bureau Fischer/Florance, Standby, Zorggroep Elde, Vivent,<br />
Vrijwillige thuishulp<br />
Voorzieningen gericht op gezondheid<br />
Apotheken (4), Huisartsenpraktijken (6), EHBO en reanimatie (3),<br />
Diagnostisch centrum (1), Diëtisten en voedingsdeskundigen (3),<br />
Fysiotherapie (9), Geestelijke gezondheidzorg: algemeen (4),<br />
psychologie (4), psychotherapie (2), Logopedie (4), Natuur en<br />
alternatieve geneeswijzen (25), Oefentherapie (2), Optometrie (1),<br />
Patiëntenbelangen (3), Rode Kruis (1), Tandzorg (14), Ziekenhuis Locatie<br />
Luidina (1), Verloskunde (2)<br />
Arbeidsvoorzieningen Sterk in Werk (re-integratiebedrijf), WSD-groep<br />
Uitvoeringsorganisaties sociale zekerheid<br />
Cliëntenraad sociale zaken <strong>Boxtel</strong>-Haaren, Stichting WAO/WSW Advies<br />
Vragen voor de toekomst:<br />
• hoe kan de gemeente <strong>Boxtel</strong> in de trend van de individualisering, de maatschappelijke<br />
solidariteit van de inwoners versterken?<br />
• hoe bevordert de gemeente, met een rijkdom aan nationaliteiten, het harmonieus samenleven<br />
van verschillende bevolkingsgroepen en een gemengde deelname aan maatschappelijke<br />
activiteiten?<br />
Belangenorganisaties Belangenorganisaties gericht op allochtone <strong>Boxtel</strong>aren (2),<br />
Belangenorganisaties gericht op ouderen (6), Belangenorganisaties<br />
gericht op gehandicapten (2)<br />
26. 27.
28.<br />
5.3<br />
5.3 Welzijn<br />
5.3.1 Jongeren en Onderwijs<br />
“Eén beleid voor onderwijs, welzijn en zorg” luidt het devies van de gemeente <strong>Boxtel</strong>.<br />
Het beleid op de terreinen onderwijs, jeugdwelzijn en jeugdzorg wordt dan ook zoveel<br />
mogelijk in samenhang uitgevoerd.<br />
Een sprekend voorbeeld van deze integrale aanpak is de realisatie van vier Brede Scholen in<br />
Selissenwal, <strong>Boxtel</strong> Oost, Liempde en Lennisheuvel. Het doel van de Brede Scholen is de ontwikkelkansen<br />
van kinderen te vergroten door onderwijsachterstanden te bestrijden/voorkomen en de<br />
leefbaarheid en sociale cohesie in wijken te vergroten door de wijk en de school bij elkaar te<br />
betrekken. De scholen zijn in de breedte opgeschaald met voorzieningen gericht op welzijn en<br />
zorg. Een opschaling in fysieke zin heeft tevens plaatsgevonden binnen het voortgezet onderwijs in<br />
<strong>Boxtel</strong>. Het VWO en de Bracbant Havo zijn samengevoegd in het Jacob Roelandslyceum, en<br />
daarvoor zijn ook de Wilgenbroek Mavo en het VBO samengegaan in het scholengemeenschap<br />
VMBO Den Tijber. Over de kwaliteit en de bereikbaarheid van de onderwijsvoorzieningen in <strong>Boxtel</strong><br />
uiten de respondenten van de leefbaarheidsmonitor 2007 – 2008 zich gemiddeld genomen zeer<br />
tevreden.<br />
De realisatie van Brede Scholen in <strong>Boxtel</strong> is onderdeel van de uitvoering het thema ‘school en wijk’<br />
uit de Lokaal Educatieve Agenda van de gemeente <strong>Boxtel</strong>. Verder staat in de Agenda het thema<br />
‘zorg in en om school’ centraal, hetgeen is uitgewerkt in projecten in het kader van vroegsignalering<br />
van ontwikkelachterstanden, opvang van jeugd die uit de boot dreigt te vallen en organisatie<br />
van de zorg. Een ander thema is de ‘doorgaande ontwikkellijnen’, ter bevordering van een optimale<br />
afstemming om kinderen passend onderwijs te kunnen bieden. In de notitie Maatschappelijk<br />
Welzijn 2008 is de Lokaal Educatieve Agenda verder in de volgende concrete speerpunten uitgewerkt:<br />
• De sociale samenstelling van de populatie van scholen is een afspiegeling van de veelkleurige<br />
<strong>Boxtel</strong>se samenleving;<br />
• Taal- en leerachterstanden worden op scholen bestreden;<br />
• De jeugd krijgt kwalitatief goede cultuur- en natuur- en milieueducatie;<br />
• De jeugd krijgt lessen schuldpreventie binnen het onderwijs;<br />
• Er wordt ontmoedigingsbeleid gevoerd ten aanzien van verslavende middelen<br />
via het onderwijs en overig jeugdbeleid;<br />
• Spijbelen en voortijdig schoolverlaten wordt actief tegengaan;<br />
• Er is goede kinderopvang voor kinderen in de leeftijd van 0 tot 12 jaar.<br />
Naast de uitvoering van de Lokaal Educatieve Agenda van <strong>Boxtel</strong>, toonde de gemeente haar<br />
ambitie op het terrein opvoedingsondersteuning van ouders door als experimentgemeente deel te<br />
nemen aan de proefimplementatie van het Positive Parenting Programme (triple P). Het triple P is<br />
in Australië ontwikkeld en richt zich op de preventie van psychosociale problematiek bij kinderen<br />
door opvoedingsondersteuning aan ouders. Bij de proefimplementatie van het programma waren<br />
professionals vanuit verschillende werkvelden betrokken, allen met het doel emotionele en gedragsproblemen<br />
bij kinderen te voorkomen, door kennis, vaardigheden en zelfvertrouwen van ouders te<br />
versterken. De proefimplementatie is succesvol verlopen en gekeken wordt naar een bredere<br />
toepassing van deze vorm van opvoedingsondersteuning.<br />
Andere voorbeelden van opvoedingsondersteuning zijn de cursus “Jij bent belangrijk” met het doel<br />
de interactie tussen ouders en hun kinderen te verrijken, het project “Home Start” waarbij ouders<br />
vrijwillige opvoedkundige ondersteuning kunnen krijgen en het project “Ouders van tegendraadse<br />
jeugd”, wat een pakket biedt van lichte tot zware interventies voor ouderbegeleiding binnen het<br />
justitiële circuit.<br />
29.
30.<br />
5.3<br />
Sinds de komst van de Wet op de jeugdzorg in 2005 is de gemeente verantwoordelijk voor het<br />
preventieve jeugdbeleid en de verwijzing naar het aanbod in de jeugdzorg. Schoolmaatschappelijk<br />
werk is daarbij een speerpunt. In de komende beleidsperiode dienen de participanten in het<br />
Meldpunt Jeugdzorg <strong>Boxtel</strong> te komen tot heldere afspraken en een taakverdeling die het mogelijk<br />
maken dat de gemeente haar regierol in deze waar kan maken en een sluitende keten kan opzetten.<br />
Het Meldpunt Jeugdzorg zal verder uitgroeien tot een centrum voor Jeugd en Gezin (CJG).<br />
Het CJG is een coördinatiepunt van (gemeentelijke) organisaties die betrokken zijn bij preventief<br />
jeugdbeleid en jeugdgezondheidszorg. Ouders en hun kinderen kunnen hier terecht voor vragen of<br />
hulp aangaande opgroeien en opvoeden. Op dezelfde locatie, het St Ursula terrein, is het Jongerencentrum<br />
De Steeg gevestigd. Het Jongerencentrum is er speciaal voor jongeren tussen de 12 en 24<br />
jaar. Zij kunnen er terecht voor informatie en advies, maar ook voor ontspanning en om elkaar te<br />
ontmoeten. Het Jongerencentrum is een welkome aanvulling in <strong>Boxtel</strong>, waar een merendeel van de<br />
respondenten van de leefbaarheidsmonitor 2007 – 2008 zich matig tevreden tot ontevreden uit<br />
over de bereikbaarheid en de kwaliteit van voorzieningen voor de jeugd. Andere initiatieven gericht<br />
op de jongeren in <strong>Boxtel</strong> zijn de (geplande) lancering van de website www.jongin.<strong>Boxtel</strong>.nl en de<br />
benoeming van een twaalftal jongerenambassadeurs welke de gemeente (on)gevraagd van advies<br />
voorzien.<br />
Organisaties op het terrein van Jongeren en Onderwijs<br />
Organisaties gericht op jongeren<br />
Jongerencentrum de Steeg (1), Centrum Jeugd en Gezin (1), Meldpunt<br />
Jeugdzorg (2), Consultatiebureau Vivent (2), de la Salle (behandeling/<br />
begeleiding jongeren met verstandelijke handicap en gedragsproblemen),<br />
Educadora praktijk voor ouder- en kindbegeleiding, praktijk Bloesem<br />
(begeleiding kinderen bij verwerken van verlies), stichting Leergeld <strong>Boxtel</strong><br />
(hulp bij armoede schoolgaande kinderen), stichting OQBA (hulp bij<br />
vroegtijdig schoolverlaten)<br />
Onderwijsinstellingen Kinderdagverblijven (5), Kinderopvang (11), Peuterzalen (6), Basisscholen<br />
(6), Brede Scholen (4), Voortgezet Onderwijs (2), Beroepsonderwijs,<br />
inclusief ROC & AOC (5), Speciaal onderwijs (3), Onderwijsondersteunende<br />
instellingen (6)<br />
Vragen voor de toekomst:<br />
• Wat staat op dit moment gelijke kansen ontwikkeling voor jongeren in <strong>Boxtel</strong> in de weg<br />
en wat kan de gemeente hieraan doen?<br />
31.
5.3<br />
5.3.2 Sport(ief) in <strong>Boxtel</strong><br />
In de gemeente <strong>Boxtel</strong> is er volop gelegenheid om sporten op individueel, dan wel in groepsverband<br />
uit te oefenen. Uit ‘de staat van de gemeente’ (2008) komt naar voren dat de gemeente<br />
<strong>Boxtel</strong> gemiddeld scoort op het aanbod van sportvoorzieningen en het aantal verenigingen en<br />
clubs. Het aanbod wordt gekenmerkt door traditionele sporten, met daarbinnen een breed aanbod<br />
en diversiteit van sportvoorzieningen. Het aandeel jongeren dat in verenigingenverband sport is in<br />
<strong>Boxtel</strong> verhoudingsgewijs hoog, aldus de Brabantse jeugdmonitor 12 tot en met 17-jarigen van<br />
2007.<br />
Sporten in <strong>Boxtel</strong> kenmerkt zich dan ook door een hecht verenigingenleven, veelal steunend op de<br />
inzet van een aantal actieve (oud)leden. Vanuit de verenigingen worden veel initiatieven genomen<br />
om sport (nog) beter op de kaart te zetten. De gemeente <strong>Boxtel</strong> stimuleert deze inzet door middel<br />
van subsidieverstrekking, maar ook de bouw van nieuwe sportfaciliteiten zoals het Dommelbad aan<br />
de Schijndelseweg, de nieuwe sporthal in het VMBO college en de op handen zijnde verplaatsing<br />
van de voetbalvereniging ODC naar de Esschebaan. Kijkend naar de leefbaarheidsmonitor dan zijn<br />
de inwoners van <strong>Boxtel</strong> over het algemeen positief over de bereikbaarheid en kwaliteit van het<br />
zwembad, sporthallen en sportvelden in <strong>Boxtel</strong>.<br />
Sporten is gezond maar niet vanzelfsprekend voor iedere Boxelaar. Daarom schenkt de gemeente<br />
naast de versterking van het lokale sportaanbod, aandacht aan bewegingsstimulering voor<br />
ouderen, mensen met een beperking en de (schoolgaande) jeugd en jongeren in diverse wijken.<br />
Zo voert de gemeente actief beleid op de ontwikkeling van gehandicaptensport en voerde de<br />
gemeente in samenwerking met lokale partners in het kader van de subsidieregeling Breedtesportimpuls<br />
vier bewegingsprogramma’s uit.<br />
Het gemeenschappelijke doel van de programma’s “Ouderen in Beweging”, “Wijk in Beweging”<br />
en “School in Beweging” is de interesse in sport en uiteindelijk de sportdeelname van verschillende<br />
doelgroepen (ouderen, gehandicapten, (allochtone) jongeren, schooljeugd) te stimuleren.<br />
Een groter aanbod van sporters vraagt ook (nog) beter functionerende sportverenigingen en<br />
daar is het programma “Vereniging in Beweging” voor ingezet.<br />
De impuls die Breedtesport heeft gegeven aan sport en bewegen is aanleiding om via de ‘Buurt<br />
Onderwijs Sport (BOS) impuls’ van het ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport in de<br />
toekomst te zorgen voor verbreding, verduurzaming en verankering van de resultaten. Sport draagt<br />
niet alleen bij aan gezonde en energieke <strong>Boxtel</strong>se inwoners, maar geeft tevens een impuls aan de<br />
sociale cohesie en de leefbaarheid van <strong>Boxtel</strong>se buurten en wijken.<br />
Organisaties op het terrein van Sport<br />
Sportparken Munsel, Den Wielakker, Molenwijk, Essche Heike I, Essche Heike II,<br />
Lennisheuvel, Roode Bleek, Bolakkers<br />
Sportaccommodaties Maneges (3), Sporthallen (3), Sportscholen en fitness (4), Zwembaden (1)<br />
Sportverenigingen Atletiek (1), Badminton (3), Basketbal (1), Biljartsport (3), Boogschieten (3),<br />
Bowlen en Kegelen (1), Denksport (1), Gymnastiek en turnen (4),<br />
Handbal (2), Hengelsport (3), Hockey (3), Honk- en softbal (1), IJssport (1),<br />
Jeu de Boule en Boccia (3), Kaartspelen (4), Motorsport (1), Omnisport (1),<br />
Paardensport (6), Rugby (1), Schietsport (1), Skatesport (1), Tafeltennis (1),<br />
Tennis (4), Traditionele sporten (2), Vecht- en zelfverdediging (6),<br />
Voetbal (4), Volleybal (4), Wandelsport (2), Watersport (6), Wielersport (8),<br />
Zaalvoetbal (2)<br />
Vragen voor de toekomst:<br />
• hoe kunnen de gemeente <strong>Boxtel</strong> en de sportverenigingen binnen de (ruimtelijke en financiële)<br />
grenzen blijven voldoen aan een gevarieerd sportaanbod, aansprekend voor alle inwoners van<br />
de gemeente?<br />
• moet het niveau en het aanbod van sportvoorzieningen in <strong>Boxtel</strong> gelijk blijven of naar boven of<br />
beneden worden bijgesteld?<br />
• wat kunnen verenigingen en de gemeente doen om het dreigend tekort aan vrijwilligers te<br />
ondervangen?<br />
32. 33.
5.3<br />
5.3.3 Kunst en Cultuur<br />
In ‘de staat van de gemeente’ (2008) scoort de gemeente <strong>Boxtel</strong> beneden het gemiddelde waar<br />
het gaat om het aanbod van culturele voorzieningen in de gemeente. Respondenten van de<br />
leefbaarheidsmonitor 2007 – 2008 geven aan met name een bioscoop/theater in de gemeente te<br />
missen.<br />
De gemeente <strong>Boxtel</strong> kent enkele culturele ontmoetingsplekken. Een belangrijke daarvan is de<br />
openbare bibliotheek in de Burgakker. De bibliotheek maakt sinds 2005 onderdeel uit van de<br />
Bibliotheek de Meierij, het overkoepelend orgaan van de bibliotheken in de gemeente <strong>Boxtel</strong>,<br />
Haaren, Schijndel, Sint Michielsgestel, Sint Oedenrode en Vught. Met de opschaling is de bibliotheek<br />
beter in staat om de kwaliteit van de dienstverlening op peil te houden en verder te versterken.<br />
Voor <strong>Boxtel</strong> wordt bekeken hoe de dienstverlening, binnen de huidige financiële kaders<br />
uitgebreid kan worden. Hierbij kan gedacht worden aan een verbreding van de dienstverlening in<br />
kleine kernen of dienstverlening via servicepunten in bijvoorbeeld multifunctionele accommodaties,<br />
verzorgingstehuizen of brede scholen.<br />
De bibliotheek is een laagdrempelige culturele instelling en speelt een rol bij de vormgeving van<br />
kunst- en cultuureducatie in de gemeente <strong>Boxtel</strong>. Kunst- en cultuureducatie heeft tot doel kinderen<br />
op jonge leeftijd structureel in aanraking te brengen met kunst en cultuur om zodoende een<br />
blijvend vergroot cultuurbereik te realiseren. Spil in de vormgeving en uitvoering hiervan is<br />
de onafhankelijke organisatie Marktplaats Cultuureducatie. In een map, “de cultuurbox”, is het aanbod<br />
aan activiteiten weergegeven. De coördinatie van activiteiten is ondergebracht bij de Meierijse<br />
Instelling voor Kunsteducatie (MIK). De stichting MIK komt voort uit een fusie tussen de stichting<br />
Regionaal Centrum voor de Kunsten en de stichting Centrum voor Kunsteducatie De Meierij.<br />
Kunst- en cultuurparticipatie vraagt om een zaalvoorziening om kunstvormen te kunnen beoefenen<br />
(actief) en te consumeren (passief). Het Podium, een initiatief van het mbo vakcollege Sint Lucas en<br />
de MIK, vervult deze functie binnen de gemeente <strong>Boxtel</strong>. Een andere instantie die belangrijk is in<br />
de kunst- en cultuurparticipatie is de Kunststichting <strong>Boxtel</strong>, welke middels gemeentelijke ondersteuning<br />
in staat wordt gesteld om deelname aan passieve en actieve kunstbeleving te bevorderen en<br />
kunst en culturele waarden te ontwikkelen en in stand te houden. Verder beschikt <strong>Boxtel</strong> over een<br />
cultureel platform, de stichting Kinderboerderij <strong>Boxtel</strong> en een eigen Omroep: Omroep Dommelland.<br />
Het Uitpunt <strong>Boxtel</strong> biedt kunst-, cultuur- en uitgaansinformatie via de website www.uitinboxtel.nl<br />
en het fysieke UITpunt in de bibliotheeklocatie in <strong>Boxtel</strong>.<br />
Daarnaast ontplooien <strong>Boxtel</strong>se kunstenaars verenigd in de vereniging Kunstlicht ‘99 activiteiten op<br />
het gebied van Kunst, Cultuur en Educatie en is de gemeente rijk aan tal van evenementen – jaarlijks<br />
zo’n 500! - zoals Poptocht XXL, Bockesprongen, Bazaar Selissenwal, Boerenmèrt Liempde en de<br />
Heilige Bloedprocessie. Enkele evenementen krijgen extra ‘cachet’ doordat zij het label “<strong>Boxtel</strong><br />
Beleeft” mogen dragen. <strong>Boxtel</strong> Beleeft is een marketingconcept. Het biedt organisatoren van<br />
evenementen onder meer ondersteuning op het gebied van PR en communicatie. Voorwaarden om<br />
het label te dragen zijn een aantoonbare samenwerking tussen meerdere organisaties, het matchen<br />
van thema’s die interessant zijn voor jong en oud en de aansluiting bij de kernkwaliteiten van <strong>Boxtel</strong><br />
waaronder de drie dimensies van duurzaamheid: economisch, ecologisch en sociaal.<br />
Tenslotte, betekent ‘cultuur’ in de gemeente <strong>Boxtel</strong> ook het behoud van cultuurerfgoed en cultuurwaarden.<br />
De uitvoering wordt onder andere gegeven door de realisatie van de cultuurhistorische as.<br />
De cultuurhistorische as verbindt de St. Petruskerk in het Noorden met kasteel Stapelen in het<br />
Zuiden. Langs de as liggen tal van monumenten. Bovendien wordt door de realisatie van het<br />
nationaal landschap Het Groene Woud de landschappelijke waarde versterkt. Hierbij is er onmiskenbaar<br />
aandacht voor het historisch landschap.<br />
34. 35.
5.3/5.4<br />
Organisaties op het terrein van Kunst en Cultuur<br />
Bibliotheken Bibliotheek de Meierij, Bibliotheek voor 50+ en mindervaliden Kloosterhof<br />
Liempde, Loket aangepast lezen, Servicepunt Liempde<br />
Culturele Centra Multiculturele accommodatie De Serenade, Podium <strong>Boxtel</strong><br />
Verenigingen voor dans en zang<br />
Verenigingen voor dans (4), Zangverenigingen (21)<br />
Vereniging Gilden en Schutterijen<br />
Gilde St. Antonius, Gilde St. Barbara en St. Joris<br />
Vereniging Heemkunde en Historie<br />
Heemkunde (2), Historie (3)<br />
Kunstcentra en Musea<br />
Ateliers (2), Kunstuitleen (1), Kunstzinnige vorming (4), Musea (7)<br />
Muziek- en toneelverenigingen<br />
Harmoniekorpsen, drumbands en fanfares (4), Orkesten (2),<br />
Muziekverenigingen (18), Toneel, theater en cabaretvereniging (3)<br />
Vragen voor de toekomst:<br />
• hoe kan de gemeente <strong>Boxtel</strong>, in het licht van verdere regionalisering van het aanbod van Kunst<br />
en Cultuur voorzieningen, lokale accenten behouden?<br />
• in hoeverre dienen culturele voorzieningen en het aanbod van culturele activiteiten in de<br />
gemeente <strong>Boxtel</strong> te worden uitgebreid?<br />
• wat voor gemeente wil <strong>Boxtel</strong> zijn: de gemeente van Hendrik Verhees en de cultuurhistorie<br />
of de gemeente van Sint Lucas, CircoCircolo en de Design Academy?<br />
5.3.4 Veiligheid en leefbare wijken<br />
Een ander aspect van sociale duurzaamheid is veiligheid en leefbare wijken. Voor de kwaliteit van<br />
leven in <strong>Boxtel</strong> is het belangrijk dat het veilig is, dat de inwoners zich ook veilig voelen en dat het<br />
goed gaat met de leefbaarheid in de wijken in de kernen.<br />
De integrale veiligheid is in 2005 stevig op de <strong>Boxtel</strong>se agenda gekomen door de vaststelling van het<br />
Integrale Veiligheidsplan (IVP). <strong>Boxtel</strong> is pilot-gemeente voor IV-POWER, een methode om structureel<br />
meer aandacht te geven aan integrale veiligheid. De doelstellingen uit het IVP zijn vertaald naar<br />
jaarprogramma’s. In het jaarprogramma 2007/2008 zijn de prioriteiten benoemd, plus en wat er<br />
voor de uitvoering daarvan moet gebeuren. Er zijn drie gebieden onderscheiden:<br />
• veilige woon- en leefomgeving, waarin een gebiedsgerichte aanpak centraal staat;<br />
• jeugd en veiligheid;<br />
• fysieke Veiligheid (voorlopig beperkt tot externe veiligheid).<br />
De onderwerpen die het meest in het oog springen zijn de jeugdproblematiek, fietsendiefstal en<br />
autodiefstal; deze onderwerpen hebben dan ook de hoogste prioriteit in de veiligheidsaanpak.<br />
In de onlangs verschenen Binnenlands Bestuur publicatie over veilige en onveilige gemeenten kwam<br />
<strong>Boxtel</strong> er relatief slecht uit. <strong>Boxtel</strong> was nummer 60 op de lijst meest onveilige gemeenten en daarmee<br />
onveiliger dan Oirschot (112), Oisterwijk (108) Best (121) en Schijndel (149). Bij dit soort lijstjes<br />
kunnen overigens altijd kanttekeningen geplaatst worden voor wat betreft de gehanteerde methodiek.<br />
Maar dat er op dit: vanwege de centrumfunctie die <strong>Boxtel</strong> heeft is een score die negatiever is<br />
dan die van de hierboven genoemde gemeenten niet onlogisch en dus ook niet onverwacht.<br />
De gemeente <strong>Boxtel</strong> zet sterk in op een integrale wijkaanpak om zo bij te dragen aan leefbare wijken<br />
en kernen. Op verschillende manieren wordt hieraan vorm gegeven en worden initiatieven die<br />
hieraan bijdragen gestimuleerd. Zo heeft de gemeente voor elk van de zes wijken (<strong>Boxtel</strong>-Oost,<br />
Centrum, Breukelen, Munsel / Selissen, Selissenwal en In Goede Aarde) een wijkteam ingericht<br />
36. 37.
5.3/5.4<br />
waarin: gemeentevertegenwoordigers (inclusief de wethouder), bewoners (in 5 van de 6 teams)<br />
en maatschappelijke partners als politie, opbouwwerk en woonstichting (in 4 van de 6 teams)<br />
participeren. In vijf van de zes wijken functioneert een bewonersorganisatie. De gemeente stelt zich<br />
ten doel dat er voor elk van de wijken een wijkontwikkelingsplan komt. De aanpak is integraal en<br />
richt zich zowel op de kwaliteit van het openbaar gebied (groen, speelvoorzieningen, onderhoud)<br />
als ook op de sociale samenhang. De extra impuls die aan het openbaar gebied in <strong>Boxtel</strong> is<br />
gegeven heeft al een positieve uitwerking. Daarnaast loopt het ‘elkaar ontmoeten’ als een rode<br />
draad door alle beleid van de gemeente heen. Onder meer de brede basisscholen en de buurt- en<br />
gemeenschapshuizen, zoals de Rots in <strong>Boxtel</strong> Oost, de Orion in Lennisheuvel en de Walnoot op<br />
Selissenwal, vervullen hierin een functie.<br />
De algemene conclusies uit de leefbaarheidsmonitor 2007 – 2008 zijn:<br />
• er is sprake van een toename van de tevredenheid over het leven en wonen in <strong>Boxtel</strong> in<br />
het algemeen;<br />
• er is sprake van een toename van de tevredenheid over de eigen woning, de buurt en de<br />
voorzieningen;<br />
• de meest - en vaker dan in 2002 - genoemde problemen zijn de verkeersveiligheid en parkeerproblemen.<br />
Criminaliteit heeft ook nog steeds een hoge score maar is iets minder vaak<br />
genoemd dan in 2002;<br />
• 70% van de respondenten ziet, net als in 2002, de toekomst vol vertrouwen tegemoet;<br />
• respondenten zijn even tevreden over hun sociale contacten als in 2002 en 1995;<br />
• gevoelens van eenzaamheid zijn gestegen met ruim 10% (van 23,3 naar 26,2%);<br />
• respondenten uit Noord zijn het minst tevreden over woning, buurt, voorzieningen en sociale<br />
contacten en de score is slechter dan in 2002;<br />
• schoonhouden van <strong>Boxtel</strong> of eigen wijk en de kwaliteit van het openbaar vervoer zijn twee<br />
nieuwe problemen die respondenten opvallend vaak noemen.<br />
Het leefbaarheidsonderzoek heeft op wijkniveau plaatsgevonden en laat uiteraard ook de verschillen<br />
per wijk zien. Het biedt daarmee een goede basis om wijkgericht aan verbetering te werken. Een wijk<br />
die extra aandacht krijgt in <strong>Boxtel</strong> is de wijk Selissenwal. In deze wijk wonen verhoudingsgewijs veel<br />
mensen met lage inkomens. De gemeente <strong>Boxtel</strong> startte in 1996, in samenwerking met de woonstichting<br />
Sint Joseph en de inwoners van de wijk, een revitaliseringstraject om de leefbaarheid in de<br />
wijk te vergroten. Concreet wordt ingezet op differentiatie in woningbouw, het verbeteren van de<br />
kwaliteit van de leefomgeving en het versterken van de sociale structuur.<br />
Vragen voor de toekomst:<br />
• wat zijn op langere termijn de veiligheids- en leefbaarheidsthema waar <strong>Boxtel</strong> op in moet zetten?<br />
38. 39.
6.0<br />
Ecologische<br />
duurzaamheid<br />
6.1 Natuur, landschap, milieu en duurzaamheid<br />
Als er ièts is wat het <strong>Boxtel</strong>se profiel naar buiten toe kenmerkt dan is het wel de belangrijke plaats<br />
die het begrip “duurzaamheid” in het <strong>Boxtel</strong>se beleid inneemt. Al in 2000 stelde de gemeente een<br />
nota duurzame ontwikkeling vast en in 2008 zag de opvolger ervan het levenslicht. Het accent dat<br />
op duurzaamheid werd en wordt gelegd is dan ook niet onopgemerkt gebleven. “Prins Willem<br />
Alexander (2x) en koningin Beatrix (1x) bezochten <strong>Boxtel</strong> vanwege duurzaamheid”, zo lezen wij in<br />
de onlangs vastgestelde nieuwe duurzaamheidsnota. Maar ook kreeg de wethouder vanwege dit<br />
beleid en de invulling die hij er aan gegeven heeft, de Brabantse duurzaamheidsprijs en won de<br />
gemeente de 2e prijs in de landelijke competitie van de groenste gemeente, waarbij de jury de<br />
brede benadering van duurzaamheid door de gemeente prees.<br />
De nota duurzaamheid geeft een lange lijst wapenfeiten van wat er op duurzaamheidsgebied<br />
inmiddels is bereikt. Een kleine selectie hieruit:<br />
• <strong>Boxtel</strong> loopt voorop in de uitvoering van het waterbeleid in Noord-Brabant;<br />
• samenwerkingsovereenkomsten met maatschappelijke partners (waterschap, woningbouwverenigingen,<br />
parkmanagement) waarin duurzaamheidselementen zijn opgenomen;<br />
• Smalwater-Zuid als het voorbeeld voor de reconstructie van het buitengebied;<br />
• de wijk “In Goede Aarde” als het voorbeeld voor duurzaam bouwen in Nederland;<br />
• de gemeente <strong>Boxtel</strong> rijdt CO2-neutraal en koopt als eerste gemeente daadwerkelijk biologisch<br />
plantmateriaal in;<br />
• het nieuwe bestemmingsplan buitengebied dat natuurwaarden versterkt en ontwikkeling<br />
van een meer duurzame landbouw mogelijk maakt.<br />
Het duurzaamheidsbeleid is gebaseerd op de Telos-driehoek die uitgaat van de balans tussen het<br />
sociale, economische en ecologische kapitaal. Men spreekt ook wel over de balans tussen de drie P’s<br />
(People, Planet, Prosperity/Profit). De gemeente wil het al eerder op hoog niveau ingezette beleid<br />
voortzetten om op die manier een bijdrage te leveren aan een wereld waarin de mens in voldoende<br />
mate in zijn levensonderhoud kan voorzien, met respect voor anderen en de natuurlijke leefomgeving.<br />
Het gaat om balans tussen mensen onderling, tussen mens en natuur, mens en bedrijf en<br />
bedrijf en natuur. Hierbij bestaat er geen grens in de zin van het “hier” en het “nu”. Het handelen<br />
richt zich ook op het “daar” en het “later”.<br />
Dat natuur, landschap en milieu in dit duurzaamheidsbeleid de plaats krijgen die ze verdienen,<br />
spreekt vanzelf. In het grote en mooie buitengebied van <strong>Boxtel</strong> worden natuurwaarden en cultuurhistorische<br />
waarden geoptimaliseerd. Er wordt onder andere door waterbeheer, beekontwikkeling,<br />
ontsnippering en ecologische verbindingszones gewerkt aan de verdere ontwikkeling van het Groene<br />
Woud. Maar ook binnen <strong>Boxtel</strong> klinkt de duurzaamheid op veel terreinen door, zoals bij het bouwen,<br />
de afvalverwerking, het verkeer- en vervoersbeleid, de revitalisering van het bestaande bedrijventerreinterrein<br />
en de ontwikkeling van het nieuwe bedrijventerrein.<br />
Vragen voor de toekomst:<br />
• blijft duurzaamheid een belangrijk profielkenmerk voor <strong>Boxtel</strong>?<br />
• hoe vang je op dat een economisch slechter tij het duurzaamheidsbeleid remt?<br />
40. 41.
6.1<br />
6.2 Ruimtelijke ontwikkeling, verkeer en woningbouw<br />
Ruimtelijke ontwikkeling<br />
Het ruimtelijk beleid is vastgelegd in de structuurvisieplus en in het provinciale uitwerkingsplan van<br />
het streekplan, dat van recentere datum is (2004), maar goed aansluit op de structuurvisieplus.<br />
De in het uitwerkingsplan geschetste opgaven zijn herkenbaar in de huidige ontwikkelingen:<br />
• bouwen binnen het migratiesaldo nul;<br />
• benutten van restcapaciteiten binnen het stedelijk gebied;<br />
• pas tegen 2010 voorbereiden van mogelijke uitbreidingen (Oksel en/of Selissenwal);<br />
• versterken en structuurverbetering van het centrum;<br />
• herstructurering van de woonwijk Selissenwal en van het industrieterrein Ladonk;<br />
• in samenhang met de herstructurering van Ladonk ontwikkelen van Vorst;<br />
• in Liempde is er ruimte voor inbreiding en een kleine uitbreiding aan de zuidkant;<br />
• geen mogelijkheden voor uitbreiding van Lennisheuvel;<br />
• in het kader van Het Groene Woud komen tot één groot afwisselend natuurlandschap.<br />
Verkeer en vervoer<br />
Verkeer, en dan met name de wegenstructuur, is in <strong>Boxtel</strong> een thema dat al geruime tijd op de<br />
agenda staat. De leefbaarheid in <strong>Boxtel</strong> staat onder druk als gevolg van de verkeersdruk. Verkeer<br />
van de A2 naar Schijndel en omgekeerd rijdt door <strong>Boxtel</strong>. Mede als gevolg daarvan is de noordzuid<br />
as te druk; deze vormt een barrière in <strong>Boxtel</strong>. Het industrieterrein Ladonk is alleen maar<br />
bereikbaar via de zuidelijke ontsluiting. Dit is een risico maar heeft ook als gevolg dat de oost west<br />
verbinding in het centrum als “alternatieve” route gebruikt wordt, waardoor te veel vrachtverkeer<br />
over deze weg rijdt. Daarnaast neemt de oversteekbaarheid van het spoor ook af omdat de<br />
intensiteit van het treinverkeer toeneemt.<br />
Het aanleggen van een noordelijke rondweg is vaak als oplossing genoemd maar eigenlijk ontbreekt<br />
het aan realistische varianten daartoe. Op dit moment ligt een nieuw <strong>Gemeente</strong>lijk Verkeersen<br />
Vervoersplan ter besluitvorming voor; de daarin opgenomen oplossing voor de wegenstructuur<br />
voorziet in:<br />
• verbetering van de zuidelijke toegang tot de kern van <strong>Boxtel</strong> en het industrieterrein;<br />
• een nieuwe beperkte ontsluiting van Ladonk aan de westzijde;<br />
• aansluiting van de N 618 op de A2 (rechtstreeks of via een parallelstructuur ten westen<br />
van de A2.<br />
Maar verkeer is meer dan wegenstructuur. De <strong>Boxtel</strong>se verkeerssituatie anno 2008 kan als volgt<br />
geduid worden: Gebruik en bereikbaarheid per vervoerswijze: Vergeleken met andere Brabantse<br />
gemeenten is het autobezit in <strong>Boxtel</strong> relatief laag en wordt er veel gefietst ondanks een verouderd<br />
fietsnetwerk. Er wordt meer dan gemiddeld gebruik gemaakt van het openbaar vervoer en dan met<br />
name van de trein. Het busgebruik blijft achter bij het gemiddelde. Deze cijfers zijn goed verklaarbaar<br />
gegeven de ligging van <strong>Boxtel</strong> aan twee belangrijke spoorverbindingen en het beperkte (hiermee<br />
samenhangende?) aanbod van busvervoer. De bereikbaarheid van het station per auto wordt<br />
overigens wel als een knelpunt ervaren.<br />
Parkeren: Vorig jaar is het parkeerplan voor het centrum vastgesteld waarin het voornemen tot het<br />
realiseren van een parkeergarage voor 400-450 auto’s is opgenomen. Daarbij is echter nog geen flankerend<br />
beleid ten behoeve van optimaal gebruik van die parkeergarage opgenomen.<br />
Verkeersveiligheid: Het aantal verkeersongevallen is vergelijkbaar met andere Brabantse gemeenten.<br />
De verkeersveiligheid voor fietsers is per inwoner slechter maar per gereden fietskilometer beter dan<br />
gemiddeld. Het aantal slachtoffers neemt af vanwege investeringen in een duurzaam veilige inrichting,<br />
het verbeteren van fietsvoorzieningen en het veiliger worden van het wagenpark.<br />
Woningbouw<br />
Voor wat betreft de woningbouw zijn de jaren vanaf 2001 nader beschouwd. Er zijn in die periode<br />
972 woningen gebouwd (dus 140 per jaar) en 172 woningen aan de voorraad onttrokken. Een<br />
toename dus van 800 ofwel 115 woningen per jaar. Dit komt overeen met de visie uit <strong>Boxtel</strong> Boeit.<br />
De bevolking steeg in die periode met 1000 inwoners, waarvan 621 als gevolg van geboorteoverschot<br />
en 378 als gevolg van vestigingsoverschot. Met name over de drie jaren 2005, 2006 en 2007<br />
was er een totaal vestigingsoverschot van 500. Bij het migratiesaldo nul uit het uitwerkingsplan van<br />
het streekplan past dus enige relativering. Het aantal inwoners per woning daalde in deze periode<br />
van 2,56 naar 2,47. Als deze daling zich doorzet, en dat is zeker te verwachten, moet bij een<br />
42. 43.
6.1 7.0<br />
gelijkblijvend inwonertal de woningvoorraad met 550 woningen worden uitgebreid. Bij een<br />
natuurlijke bevolkingsgroei van 2% in 10 jaar, hetgeen geen onredelijke prognose is, moeten er<br />
netto nog 250 woningen bijkomen. Als ook nog 15% van de nieuwbouw vervangingsbehoefte is<br />
dan komt de taakstelling voor de periode tot 2020 op ongeveer 1000 woningen bij migratiesaldo<br />
nul en nog bijna 200 meer als ook nog gestreefd wordt naar een vestigingsoverschot dat gelijk is<br />
aan de periode vanaf 2001. Er is geen informatie bekend over de hoeveelheid starters- en seniorenwoningen<br />
die in die periode gebouwd zijn.<br />
Vragen voor de toekomst:<br />
• welke groeistrategie kiest <strong>Boxtel</strong> voor de komende 10 jaar: alleen bouwen voor de eigen<br />
bevolking (dus voor natuurlijke groei plus gezinsverdunning)? of,net als de afgelopen 10 jaar,<br />
ook een zekere ruimte bieden voor groei van buiten (bijvoorbeeld ivm werkgelgenheidsontwikkeling?<br />
• Als er geen binnenstedelijke locaties meer zijn, komt dan eerst de locatie “het oksel” of eerst de<br />
locatie Selissenwal” aan bod? Of is er aanleiding om nog naar nieuwe locaties te zoeken.<br />
Liempde en<br />
Lennisheuvel<br />
De kernen Liempde en Lennisheuvel nemen in <strong>Boxtel</strong> een bijzondere positie in. Het zijn kleine<br />
gemeenschappen, die ook weer onderdeel zijn van een grotere gemeenschap. Om die reden<br />
nemen we ze hier apart onder de loep.<br />
Liempde is sinds de herindeling van 1996 onderdeel van de gemeente <strong>Boxtel</strong>. Naast de kern Liempde<br />
zijn er enkele gehuchten die ook tot deze voormalige gemeente behoorden, te weten Vrilkhoven,<br />
Kasteren, Den Berg en Hezelaar. Liempde is een kern van 4.851 inwoners, waarvan 4.120 in de kern<br />
wonen. Er woont een relatief kleinere groep 65+ (11%) en een grotere groep 0 tot 15 jarigen (22%).<br />
Het aandeel ouderen zal in de toekomst fors toenemen gezien het huidig aantal 45 - 65 jarigen<br />
(29%).<br />
De zelfwerkzaamheid van de kern Liempde is relatief groot, doordat er veel vrijwilligers voor de<br />
gemeenschap actief zijn en de Stichting Behoud Gemeenschap Liempde geïnde parkeergelden van<br />
landgoed Velder zelf, ten gunste van de gemeenschap, beheert en exploiteert. Binnen de gemeente<br />
Liempde is een dorpsraad en een wijkraad actief, welke (afzonderlijk van elkaar) met de gemeente<br />
meepraten over thema’s zoals wonen, werken, verkeer en verenigingen.<br />
Verder is de kern rijk aan voorzieningen. Naast voorzieningen voor dagelijkse boodschappen beschikt<br />
Liempde over een woonzorgcentrum met inbegrip van een verpleegunit, een dienstencentrum wat<br />
fungeert als ontmoetingsruimte voor ouderen en onderdak biedt aan verenigingen, dagopvang voor<br />
niet geïndiceerde ouderen, een bibliotheek voor 50-plussers en een uitleencentrum voor medische<br />
hulpmiddelen. Voor gehandicapten zijn er twee begeleid wonen complexen. Andere voorzieningen<br />
voor de inwoners van Liempde zijn het multicultureel centrum De Serenade, Jeugdhuis annex<br />
Sporthal Pius X, het voormalig Raadhuis, Cockpit de Kloosterhof (een glazen uitbouw aan de<br />
Kloosterhof) en de onlangs gerealiseerde Brede School.<br />
44. 45.
7.0 8.0<br />
Tenslotte, heeft Liempde een rijke historie, zichtbaar in een aantal rijks- en gemeentelijke monumenten,<br />
oude langgevelboerderijen, beschermde dorpsgezichten (omgeving Raadshuisplein en<br />
Kerk/Kapelstraat) en een oude duiventoren (in Kasteren). Jaarlijks laten de Liempdenaren de<br />
geschiedenis herleven op de Liempdse Boerenmèrt. Het buitengebied van Liempde is van grote<br />
toeristische waarde, evenals het landgoed Velder waar met regelmaat evenementen plaatsvinden,<br />
zoals het Flevofestival, de nationale Jamboree en onlangs het Circo Circolo.<br />
Lennisheuvel telt 1.133 inwoners. Evenals in de kern Liempde is het aantal 65+ kleiner dan gemiddeld<br />
in de gemeente (11%) en het aantal 0 tot 15 jarigen groter (24%). Het aantal 45 tot 65<br />
jarigen is 27%. Lennisheuvel is een autonoom kerkdorp: veel mensen wonen er al heel hun leven.<br />
Het aantal voorzieningen in Lennisheuvel is beperkt. De basisschool St. Theresia is omgevormd tot<br />
‘smalle’ brede school, er staat een kerk, een kiosk, het gemeenschapshuis Orion en Lennisheuvel<br />
beschikt over een sportcomplex en een aantal speelvoorzieningen. Daarnaast kunnen inwoners<br />
voor een kleine boodschap terecht bij een supermarkt en groenteboer.<br />
Ook de bewoners van Lennisheuvel zijn erg betrokken bij hun woonkern. De bewoners houden<br />
hun woonomgeving netjes en vrijwilligers zetten zich in om activiteiten te organiseren in gemeenschapshuis<br />
de Orion. Zorgpunt is het behoud en het werven van (nieuwe) vrijwilligers. Een ander<br />
zorgpunt van de bewoners van de dorpskern is het oprukkende industrieterrein Ladonk en Vorst en<br />
de groeiende verkeersstroom die dat met zich meebrengt.<br />
Vragen voor de toekomst<br />
• Wat is voor Liempde en Lennisheuvel de optimale verhouding tussen behoud en versterking<br />
van de eigen identiteit enerzijds en deel uitmaken van de gemeente <strong>Boxtel</strong> anderzijds?<br />
• Hoe kan het voorzieningenniveau in de kernen in stand worden gehouden?<br />
Bestuurlijke<br />
Positie<br />
De gemeentelijke overheid treedt op als democratisch orgaan, als dienstverlener voor haar burgers<br />
en als partner voor maatschappelijke organisaties en binnen de regio.<br />
Inwoners verwachten van de gemeente als democratisch orgaan dat het goed naar hen luistert en in<br />
het algemeen waarmaakt wat zij belooft en plant. In de gemeentemonitor “De staat van de gemeente”<br />
(2008) scoorde de gemeente <strong>Boxtel</strong> gemiddeld op deze punten. Uit het rekenkameronderzoek<br />
“Lokale democratie in <strong>Boxtel</strong> nader beschouwd” (2008) komt naar voren dat de lokale politiek als<br />
toegankelijk en lokale politici als goed benaderbaar worden ervaren. Desondanks wordt de invloed<br />
van burgers door bewoners van de gemeente laag ingeschat, aldus het Rekenkameronderzoek.<br />
Ter verbetering van de interactie met de bevolking en het betrekken van de raadsleden bij het<br />
opzetten van nieuw beleid en nieuwe activiteiten zijn in het bestuursprogramma 2006 – 2010 de<br />
termen ‘beginspraak’ (voorafgaand aan een plan wordt informatie uit de gemeente, wijk of buurt<br />
gehaald) en ‘taakgroepen’ (een groep van raads-, commissie-, collegeleden en externe deskundigen<br />
bediscussiëren op een beleidsthema oplossingsrichtingen met elkaar) geïntroduceerd. Andere<br />
instrumenten die de gemeente <strong>Boxtel</strong> inzet zijn de opiniepolls op www.boxtel.nl en de <strong>Boxtel</strong>se<br />
participatieladder. Aan de hand van de participatieladder kan het gemeentebestuur bepalen op welk<br />
niveau, variërend van meeweten (informeren) tot meebeslissen, bewoners kunnen participeren.<br />
Het meest zichtbaar voor de inwoners van <strong>Boxtel</strong> is de gemeente in haar rol als dienstverlener. Uit<br />
‘De staat van de gemeente’ (2008) blijkt dat de inwoners van <strong>Boxtel</strong> kritisch oordelen over de prijs<br />
van de dienstverlening, de mate waarin de gemeente haar begroting waarmaakt en het voorzieningenniveau<br />
binnen de gemeente. De gemeente scoort hier net lager dan gemiddeld. Positief zijn<br />
inwoners over de klantvriendelijkheid, de dienstverlening in geval van klachten en meldingen, de<br />
46. 47.
8.0<br />
vakkundigheid en snelheid van dienstverlening en de openingstijden van het loket. De gemeente<br />
<strong>Boxtel</strong> scoort hier vergelijkbaar met de andere deelnemende gemeenten. De gemeente treedt<br />
steeds meer naar voren als de wegwijzer die, zo overzichtelijk en snel mogelijk, helpt een weg te<br />
vinden in het woud van wetten en regels. Het loket Wegwijs, het horecaloket en het bedrijvenloket<br />
zijn hier een concrete uitwerking van. De gemeente werkt aan de verdere doorontwikkeling van de<br />
dienstverlening en heeft in de notitie STIP een doorkijk gegeven tot 2015.<br />
De dienstverlening moet zich ontwikkelen naar beter, sneller en goedkoper. Speerpunten hierbij<br />
zijn: dienstverlening als één logisch geheel, aansluiting bij de klantvraag, gebruik maken van alle<br />
mogelijke kanalen voor contact met de klant en het leveren van eenduidige en makkelijk toegankelijke<br />
informatie.<br />
De derde rol van de gemeente is de rol van partner. Zo is het gemeentebestuur actief op zoek naar<br />
samenwerking met maatschappelijke partijen en burgers op de terreinen van welzijn, zorg, natuur,<br />
milieu, economie en ruimtelijke ontwikkeling. Parkmanagement, citymanagement, de wijkorganen<br />
en de lokale agenda 21 zijn concrete uitwerkingen hiervan. Daarnaast is de gemeente partner van<br />
andere gemeenten. Een voorbeeld is de samenwerking tussen de afdelingen Sociale Zaken van<br />
Haaren en <strong>Boxtel</strong> en de verkenning naar samenwerkingsmogelijkheden binnen de regio Brabant<br />
Noord-Oost op het terrein van inkoop. Ten derde opereert de gemeente <strong>Boxtel</strong> als aanjager en<br />
centraal punt in regionale ontwikkelingen. De gemeente is actief participant in de Duurzame<br />
Driehoek, een samenwerkingsverband tussen gemeenten, waterschappen en provincie met het<br />
doel de duurzaamheid in de Meierij te vergroten. <strong>Boxtel</strong> participeert in de reconstructiecommissie<br />
Meierij, ter uitvoering van de reconstructiewet, en een ander schoolvoorbeeld van effectieve<br />
interbestuurlijke samenwerking met brede betrokkenheid van burgers, bedrijven en instellingen is<br />
het Groene Woud.<br />
Tenslotte ligt <strong>Boxtel</strong> precies tussen ’s Hertogenbosch, Eindhoven en Tilburg in, met van oudsher<br />
een sterke gerichtheid (in elk geval bestuurlijk vanwege het stadsgewest) op ‘s Hertogenbosch.<br />
Hiervoor is al aangegeven wat een dergelijke ligging aan voor- èn nadelen heeft en dat de gerichtheid<br />
op Eindhoven aan het toenemen is. Deze bijzondere positie van <strong>Boxtel</strong> vraagt ook om een<br />
heldere strategie voor wat betreft de relatie met deze steden.<br />
Vragen voor de toekomst<br />
• welke rol krijgen de inwoners van <strong>Boxtel</strong> en maatschappelijke partijen toegedicht binnen het<br />
democratisch stelsel in de gemeente <strong>Boxtel</strong>?<br />
• hoe ontwikkelt de gemeente haar rol als dienstverlener? Betekent verdere digitalisering steeds<br />
meer een rol op afstand?<br />
• wil de gemeente <strong>Boxtel</strong> vooral een “regie-gemeente” of een “doe-gemeente” zijn?<br />
• welke koers volgt <strong>Boxtel</strong> ten aanzien van de intergemeentelijke samenwerking en de strategische<br />
oriëntatie: houdt <strong>Boxtel</strong> het vizier vooral op ’s Hertogenbosch gericht of kijkt het ook naar<br />
Eindhoven en Tilburg en wat betekent dit?<br />
• Welke rol streeft <strong>Boxtel</strong> na in de samenwerking met de omliggende gemeenten: een stimulator in<br />
brede zin vanuit geloof in de meerwaarde van regionale samenwerking of een calculerende<br />
partner die alleen kiest voor samenwerking waar de meerwaarde “uit te rekenen” is?<br />
• hoe profileert <strong>Boxtel</strong> zich: als bruisend centrum in Het Groene Woud of als het groene hart van<br />
Brabantstad?<br />
48. 49.
9.0<br />
Van foto<br />
naar visie.<br />
De foto die u net gelezen heeft, is zowel het startpunt alsook het basisdocument voor een gesprek<br />
met de samenleving van <strong>Boxtel</strong> over een door ons allen gewenste toekomst. De toekomst ontstaat<br />
vanzelf maar over een gewenste toekomst moet je het met elkaar hebben en je moet er vervolgens<br />
ook veel voor doen en laten. Een goed gesprek met de samenleving is voor de gemeente <strong>Boxtel</strong><br />
dan ook een absolute voorwaarde voor het opstellen van een strategische visie voor de periode<br />
2010-2020. Dit gesprek zal in de komende maanden als volgt worden vormgegeven:<br />
In januari vinden er 18 ronde tafelgesprekken plaats met vertegenwoordigers van het maatschappelijk<br />
middenveld, met raads- en collegeleden, met ambtenaren en met externe deskundigen. De<br />
“oogst” van deze gesprekken wordt in februari verwerkt. Afhankelijk van de resultaten van deze<br />
gesprekken, zullen er enkele scenario’s ontstaan, danwel een eerste contour van een strategische<br />
visie met daarin nog een aantal belangrijke discussiepunten of keuzemomenten.<br />
In maart en april komt er een tweede ronde met daarin de volgende activiteiten:<br />
• Terugkoppeling naar de deelnemers aan de ronde tafelgesprekken en bespreking van de<br />
resultaten met een deelverzameling van deze personen.<br />
• Organisatie van een internetpanel waarin aan plm 400 inwoners van <strong>Boxtel</strong> een aantal stellingen<br />
en vragen zullen worden voorgelegd.<br />
• Het houden van 15-20 huiskamergesprekken waarin geïnteresseerde inwoners van <strong>Boxtel</strong> op<br />
een avond hun huiskamer vullen met familie, buren en vrienden en dan met twee raadsleden als<br />
gespreksleider de gewenste toekomst van <strong>Boxtel</strong> bespreken.<br />
In mei wordt het gesprek met de samenleving afgesloten met een feestelijk avond met entertainment<br />
en ruimte voor debat. Alle tot dan toe betrokkenen worden hiervoor uitgenodigd.<br />
Daarna wordt de strategische visie opgesteld en wordt deze via de regiegroep waarin alle fractievoorzitters<br />
zitting hebben, aan de raad voorgelegd. In een extra raadsvergadering in de maand juli<br />
zal de strategische visie van de gemeente <strong>Boxtel</strong> voor de periode 2010-2020 worden vastgesteld.<br />
50. 51.
<strong>Gemeente</strong> <strong>Boxtel</strong><br />
Kastanjelaan 1 - 5283 WE <strong>Boxtel</strong><br />
Postbus 10.000 - 5280 DA <strong>Boxtel</strong><br />
T (0411) 676 878 - www.boxtel.nl