Meetinstrumenten - Hogeschool Leiden

Minor Fysiotherapie bij mensen met een chronische ziekte
Meetinstrumenten
Reumatoïde Artritis
S. Brouwer, M. Dumay, K. Kooistra, S. Möllers, K. Smits,
R. Speijers, F. v. Veenendaal, L. Wesselman, M. Willekens
Datum: 12-06-2008

Inhoudsopgave
Vragenlijsten
1. VAS- schaal 2
2. Patiënt Specifieke Klachten 3
3. Vragenlijst Dagelijks Functioneren 5
4. Pain Disability Index 7
5. Tampaschaal 8
6. Functional Status Index 9
7. Arthritis Impact Measurement Scales 12
Meetinstrumenten voor in het onderzoek
8. Goniometer/EMP-ROM SCHAAL 22
9. Microfet 23
10. Handknijpkracht met de handdynamometer
28
11. Ästrand test 29
12. Zes minuten- looptest 33
13. Berg Balance Scale 34
14. Timed Up and Go Test 40
1
Blz.

1. VAS- schaal
Voorbeeld van de manier waarop de VAS moet worden ingevuld
Aan u wordt de volgende vraag gesteld:
Wilt u op deze lijn de mate van pijn aangeven die u de afgelopen week heeft gehad ten gevolge van
gewrichtsklachten aan de knie of de heup?
Nauwelijks pijn …../……………………………………………………………. Zeer erge pijn
Heeft u het streepje links geplaatst dan heeft u weinig pijn ervaren.
Nauwelijks pijn …………………………………………………../……………. Zeer erge pijn
Heeft u het streepje rechts geplaatst dan heeft u heel veel pijn ervaren.
Dit betekent: hoe verder u het streepje naar rechts heeft geplaatst, hoe meer pijn u heeft gehad in de
afgelopen week.
Naam:
Datum:
Ernst van de pijn
Wilt u op deze lijn de mate van de pijn aangeven die u de afgelopen week heeft gehad ten
gevolge van gewrichtsklachten aan de knie of de heup?
Doe dit door een verticaal streepje op de onderstaande lijn te plaatsen.
Nauwelijks pijn ………………………………………………………………… Zeer erge pijn
Draaglijkheid van de pijn
Wilt u op deze lijn aangeven hoe draaglijk de pijn ten gevolge van
gewrichtsklachten aan de knie of de heup de afgelopen week was?
Doe dit door een verticaal streepje op de onderstaande lijn te plaatsen
Draaglijk ……………………………………………………………….. Ondraaglijk
2

2. Patiënt Specifieke Klachten
Naam:
Datum:
Patiënt Specifieke Klachten
Activiteiten en bewegingen waarbij u last kunt hebben van uw pijnklachten.
Uw pijnklachten hebben invloed op activiteiten en bewegingen die u dagelijks doet en moeilijk te
vermijden zijn. Voor iedereen zijn de gevolgen van chronische pijn verschillend. Iedere persoon zal
bepaalde activiteiten en bewegingen graag zien verbeteren door de behandeling. Hieronder staan een
aantal activiteiten en bewegingen die u veel moeite koste om uit te voeren vanwege de pijn. Probeer
de problemen te herkennen waar u de afgelopen week door uw pijn last van had. Kleur of kruis een
bolletje aan voor deze activiteit. We vragen u die problemen aan te kruisen die u heel belangrijk
vindt en die u het liefste zou zien veranderen in de komende maanden.
0 in bed liggen
0 wandelen
0 omdraaien in bed
0 opstaan uit bed
0 opstaan uit een stoel
0 gaan zitten op een stoel
0 lang achteren zitten
0 in/uit de auto stappen
0 rijden in een auto of bus
0 fietsen
0 staan
0 lang achteren staan
0 licht werk in en om het huis
0 zwaar werk in en om het huis
Uw 5 belangrijkste activiteiten zijn:
1. …………………………………
2. …………………………………
3. …………………………………
4. …………………………………
5. …………………………………
Zie volgende pagina voor het vervolg van deze vragenlijst.
3
0 in huis lopen
0 hardlopen
0 het dragen van een voorwerp
0 iets oprapen van de grond
0 tillen
0 op bezoek gaan bij familie, vrienden of
kennissen
0 uitgaan
0 seksuele activiteiten
0 uitvoeren van werk
0 uitvoeren van hobby’s
0 uitvoeren van huishoudelijk werk
0 sporten
0 op reis gaan
0 andere activiteiten………………

Voorbeeld hoe in te vullen
Probleem: Wandelen
Patiënt Specifieke Klachten
Plaatst u het streepje links dan kost wandelen u weinig moeite
geen enkele
moeite --------/--------------------------------------------------------------------------- onmogelijk
Plaatst u het streepje rechts dan kost wandelen u veel moeite
geen enkele
moeite --------------------------------------------------------------------/--------------- onmogelijk
Probleem 1 ……………………………………
Hoe moeilijk was het in de afgelopen week om deze activiteit uit te voeren?
geen enkele
moeite …………………………………………………………………….. onmogelijk
Probleem 2 ……………………………………
Hoe moeilijk was het in de afgelopen week om deze activiteit uit te voeren?
geen enkele
moeite ……………………………………………………………………………. onmogelijk
Probleem 3 ……………………………………
Hoe moeilijk was het in de afgelopen week om deze activiteit uit te voeren?
geen enkele
moeite ……………………………………………………………………………. onmogelijk
Probleem 4 ……………………………………
Hoe moeilijk was het in de afgelopen week om deze activiteit uit te voeren?
geen enkele
moeite ……………………………………………………………………………. onmogelijk
Probleem 5 ……………………………………
Hoe moeilijk was het in de afgelopen week om deze activiteit uit te voeren?
geen enkele
moeite ……………………………………………………………………………. onmogelijk
4

3. Vragenlijst Dagelijks Functioneren
Naam:
Datum:
Toelichting
Uw gewrichtsklachten kunnen uw normale bezigheden beïnvloeden. Het doel van deze vragenlijst is
een indruk te krijgen van uw lichamelijk functioneren van de afgelopen week.
Wilt u aangeven welk alternatief de afgelopen week het meest op u van toepassing was?
Omcirkel hiertoe één van de antwoordmogelijkheden achter elke vraag. Het is belangrijk dat u élke
vraag beantwoordt. Of u een bepaalde activiteit met of zonder hulpmiddelen uitvoert is bij de
beantwoording van de vragen niet belangrijk. Het gaat erom of u de activiteiten zelfstandig (dus
zonder hulp van iemand anders) kon verrichten en hoeveel moeite u daarbij had.
De volgende uitspraak heeft betrekking heeft betrekking op afgelopen week!
1. Aankleden en opmaken:
Uzelf aankleden, incl. knoopjes en
veters vastmaken?
Uw haar wassen?
2. Opstaan:
Opstaan uit een rechte stoel zonder
leuningen?
Zelf in en uit bed komen?
3. Eten:
Uw vlees snijden?
Een vol glas of kopje aan uw mond
brengen?
een nieuw pak melk of frisdrank
openen?
4. Lopen:
Een kwartiert buiten lopen op een vlak
terrein?
Vijf treden oplopen?
Wilt u aankruisen welke hulpmiddelen of aanpassingen u hebt gebruikt bij een of meer van
de hierboven genoemde bezigheden?
O stok
O hulpmiddelen voor het aankleden
O looprek
O krukken
O aangepast bestek
O rolstoel
O aangepast bed
O aangepaste stoel
O geen hulpmiddelen en aanpassingen
O overige:…..
zelfstandig
zonder
moeite
5
zelfstandig
met enige
moeite
zelfstandig
met veel
moeite
niet
zelfstandig
mogelijk

Wilt u aankruisen of u bij een of meer van de hierboven genoemde activiteiten doorgaans door iemand
wordt geholpen?
O aankleden en opmaken O eten
O opstaan O lopen
De volgende uitspraak heeft betrekking heeft betrekking op afgelopen week!
Wassen en toilet:
Uw hele lichaam wassen en afdrogen?
Van en op het toilet komen?
Reiken en pakken:
Iets van +/- 2,5kg (zware pan) van net
boven uw hoofd pakken?
Een gevallen kledingstuk van de grond
rapen?
Vastpakken:
De voordeur openen?
De deksel van een al eerder geopend
potje afdraaien?
Kranen open en dicht draaien (geen
zwenkkranen)?
Een pen of potlood hanteren?
Activiteiten:
Dagelijkse boodschappen doen?
In en uit de auto stappen?
Werkzaamheden als stofzuigen,
afwassen of wat in de tuin werken?
Wilt u aankruisen welke hulpmiddelen of aanpassingen u hebt gebruikt bij een of meer van de
hierboven genoemde bezigheden?
O verhoogd toilet
O lange grepen (om iets op te rapen)
O douchestoel of douchezitje
O hulpmiddelen en aanpassingen
O opener voor potten
O handgrepen in de badkamer
O aangepaste kranen
O overige zaken..
zelfstandig
zonder
moeite
Wilt u aankruisen of u bij een of meer van de
hierboven genoemde activiteiten doorgaans door
iemand wordt geholpen?
O wassen en toiletbezoek
O vastpakken
O reiken en pakken
O boodschappen doen en huishoudelijk werk
Hoe tevreden bent u over het verloop van uw
aandoening in de afgelopen week?
O meer tevreden dan voorheen
O ongeveer gelijk dan voorheen
O minder tevreden dan voorheen
6
zelfstandig
met enige
moeite
zelfstandig
met veel
moeite
niet
zelfstandig
mogelijk

4. Pain Disability Index
Naam:
Datum:
De onderstaande vragen zijn gemaakt om de invloed van uw pijnklachten op uw leven te meten.
Beantwoord elke vraag door de gemiddelde invloed van de pijn op de activiteit in te vullen. Dit
betekent niet als de pijn het hevigste is of juist het minste is. Voor elke vraag moet u het cijfer
omcirkelen wat voor de mate van beperking of hinder bij het uitvoeren van deze activiteit het beste
weergeeft. Een score van 0 betekent dat u helemaal geen beperkingen of hinder bij het uitvoeren
ervaart, en een score van 10 betekent dat het onmogelijk is om de activiteit uit te voeren.
1 Familiare en huishoudelijke verantwoordelijkheden
Dit houdt activiteiten in die te maken hebben met huishoudelijke werkzaamheden
in en rond het huis (b.v. tuinieren e.d.) en verplichtingen ten aanzien van andere
familieleden (b.v. kinderen naar school brengen e.d.).
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
geen beperkingen volledig beperkt
2. Recreatie
Deze categorie omvat activiteiten zoals hobby’s, sport en andere vrije
tijdsbestedingen.
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
geen beperkingen volledig beperkt
3. Sociale activiteiten
Deze categorie heeft te maken met samen met vrienden en/of familie uit te
voeren activiteiten, zoals feestjes, theater of concertbezoek, uit eten gaan en
andere sociale gelegenheden.
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
geen beperkingen volledig beperkt
4. Beroep
Deze categorie omvat activiteiten die geheel of gedeeltelijk te maken
hebben met uw beroep. Ook niet-betaald werk, zoals huishouden of vrijwilligers
werk, hoort hierbij.
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
geen beperkingen volledig beperkt
5. Sexuele activiteiten
Deze categorie vraagt naar de invloed op de frequentie en de kwaliteit van
uw seksuele contacten.
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
geen beperkingen volledig beperkt
6. Zelfverzorging
Deze categorie omvat activiteiten op het gebied van persoonlijke verzorging
en onafhankelijke kunnen uitvoeren van allerlei dagelijkse activiteiten (b.v.
douchen, aankleden, autorijden)
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
geen beperkingen volledig beperkt
7. Basale levensbehoeftes
Deze categorie omvat activiteiten die de vitale levensfuncties omvatten,
zoals eten, slapen en ademhalen.
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
geen beperkingen volledig beperkt
7

5. Tampaschaal
Naam:
Datum:
Geef van onderstaande beweringen door middel van een cijfer 1 en 4. Het cijfer betekent:
1 = in hoge mate mee oneens
2 = enigszins mee oneens
3 = enigszins mee eens
4 = in hoge mate mee eens
1. Ik ben bang om bij het doen van lichaamsoefeningen letsel op te lopen.
2. Als ik me over de pijn heen zou zetten, dan zou hij erger worden.
3. Mijn lichaam zegt mij dat er iets gevaarlijk mis mee is.
4. Mijn pijn zou waarschijnlijk minder worden als ik lichaamsoefeningen
zou doen.
5. Mijn gezondheidstoestand wordt door anderen niet serieus genoeg
genomen.
6. Door mijn pijnprobleem loopt mijn lichaam de rest van mijn leven
gevaar.
7. Mijn pijn betekent geeft aan dat er sprake is van letsel.
8. Als mijn pijn erger wordt door iets, betekent dat nog niet dat, dat het
gevaarlijk is.
9. Ik ben bang om per ongeluk letsel op te lopen.
10. De veiligste manier om te voorkomen dat mijn pijn erger wordt is
gewoon oppassen dat ik geen onnodige bewegingen maak.
11. Ik had wellicht minder pijn als er niet iets gevaarlijks aan de hand zou
zijn met mijn lichaam.
12. Hoewel ik pijn heb, zou ik er beter aan toe zijn als ik lichamelijk actief
zou zijn.
13. Mijn pijn zegt mij wanneer ik moet stoppen met lichaamsoefeningen
doen om geen letsel op te lopen.
14. Voor iemand in mijn toestand is het echt af te raden om lichamelijk
actief te zijn.
15. Ik kan niet alles doen wat gewone mensen doen, omdat ik te
gemakkelijk letsel oploop.
16. Zelfs als ik ergens veel pijn door krijg, geloof ik niet dat dat gevaarlijk is
17. Ik zou geen lichaamsoefeningen hoeven te doen wanneer ik pijn heb.
8
1 2 3 4
1 2 3 4
1 2 3 4
1 2 3 4
1 2 3 4
1 2 3 4
1 2 3 4
1 2 3 4
1 2 3 4
1 2 3 4
1 2 3 4
1 2 3 4
1 2 3 4
1 2 3 4
1 2 3 4
1 2 3 4
1 2 3 4

6. Funtional Status Index
Naam:
Datum:
Deze vragenlijst bestaat uit drie onderdelen namelijk vragen gericht op functionele afhankelijkheid,
functionele pijn en functionele moeite.
1) Functionele afhankelijkheid
In het eerste deel van het interview proberen we te meten hoeveel hulp u, gemiddeld, nodig heeft bij
het uitvoeren van uw dagelijkse activiteiten gedurende de afgelopen zeven dagen. Met hulp bedoelen
we het gebruik van hulpmiddelen, hulp van andere personen en/of beiden bij het uitvoeren van
bepaalde activiteiten.
Ik vraag u nu om mij te vertellen hoeveel hulp u, gemiddeld de afgelopen week, nodig had bij het
uitvoeren van activiteiten die ik nu ga opnoemen. U zegt of u geen hulp, een hulpmiddel, hulp van
anderen of zowel hulpmiddel als hulp van anderen nodig had. Of heeft u de afgelopen week de
genoemde activiteit helemaal niet kunnen uitvoeren of vond u het niet veilig (verantwoord) om de
activiteit uit te voeren. Heeft u nog vragen hierover?
De vragen op gebied van afhankelijkheid worden gescoord op een 5-puntsschaal:
- geen hulp
- hulpmiddel gebruikt
- hulp van ander nodig
- zowel hulpmiddel als hulp van ander
- activiteit niet kunnen/durven uitvoeren
Hoeveel hulp had u de afgelopen week gemiddeld nodig om…
Algemene mobiliteit
In huis lopen
Trap te lopen
Op te staan uit een stoel
Zelfverzorging
Uw broek aan te trekken
Uw blouse of hemd dicht te knopen
Uw hele lichaam te wassen
Een bloes of hemd aan te trekken
Sociale activiteiten
Uw beroep uit te oefenen
Uw afspraken na te komen
Op bezoek te gaan bij familie en vrienden
Auto te rijden
Handactiviteiten
Te schrijven
Een blik te openen
Een telefoonnummer te draaien
Huishoudelijke activiteiten
Te stofzuigen
Reiken in lage kasten
De was te doen
Te tuinieren
9

2) Functionele pijn
In dit deel van het interview proberen we te meten hoeveel pijn u ervaren heeft bij het uitvoeren van
uw dagelijkse activiteiten gedurende de afgelopen week. Van elke activiteit die u de afgelopen week
heeft uitgevoerd vraag ik u om een oordeel te geven over de mate van pijn die u ervaren heeft tijdens
het uitvoeren van die activiteit. U kunt de vraag beantwoorden met: geen pijn, milde pijn, matige pijn
of ernstige pijn. Met pijn bedoel ik de onplezierige sensaties van ongemak en ongerief die u ervaarde
bij het doen van de activiteit. Heeft u nog vragen op dit moment?
De vragen over de pijnintensiteit worden gescoord op een 4-puntsschaal:
- geen pijn
- milde pijn
- matige pijn
- ernstige pijn
Hoeveel pijn heeft u gemiddeld ervaren de afgelopen week bij het uitvoeren
van….
Algemene mobiliteit
In huis lopen
Trap te lopen
Op te staan uit een stoel
Zelfverzorging
Uw broek aan te trekken
Uw blouse of hemd dicht te knopen
Uw hele lichaam te wassen
Een bloes of hemd aan te trekken
Sociale activiteiten
Uw beroep uit te oefenen
Uw afspraken na te komen
Op bezoek te gaan bij familie en vrienden
Auto te rijden
Handactiviteiten
Te schrijven
Een blik te openen
Een telefoonnummer te draaien
Huishoudelijke activiteiten
Te stofzuigen
Reiken in lage kasten
De was te doen
Te tuinieren
10

3) Functionele moeite
In dit deel van het interview proberen we te meten hoeveel moeite het u kostte om elke activiteit uit te
voeren gedurende de afgelopen zeven dagen. Met moeite bedoelen we of het gemakkelijk was, of juist
heel moeilijk was om de activiteit uit te voeren. De antwoordmogelijkheden zijn: geen moeite, lichte
moeite, matige moeite en ernstige moeite. Heef u nog vragen?
De vragen over de ervaren moeite bij uitvoeren van de activiteiten worden gescoord op een 4puntsschaal:
- geen moeite
- beetje moeite
- redelijk wat moeite
- zeer moeilijk
Hoeveel moeite kostte het u, gemiddeld de afgelopen week, om…
Algemene mobiliteit
In huis lopen
Trap te lopen
Op te staan uit een stoel
Zelfverzorging
Uw broek aan te trekken
Uw blouse of hemd dicht te knopen
Uw hele lichaam te wassen
Een bloes of hemd aan te trekken
Sociale activiteiten
Uw beroep uit te oefenen
Uw afspraken na te komen
Op bezoek te gaan bij familie en vrienden
Auto te rijden
Handactiviteiten
Te schrijven
Een blik te openen
Een telefoonnummer te draaien
Huishoudelijke activiteiten
Te stofzuigen
Reiken in lage kasten
De was te doen
Te tuinieren
11

7. Arthritis Impact Measurement Scales
Naam:
Datum:
Begin vooraan en werk de vragen één voor één door tot u klaar bent. Denkt u rustig na en geef het
antwoord dat u het beste vindt. Er zijn geen goede of foute antwoorden, het gaat alleen om uw mening.
Neemt u alstublieft voldoende tijd voor het invullen van de vragenlijst. Het is voor ons erg belangrijk
dat u alle vragen volledig beantwoord. Dat geldt met name voor vragen als vraag 70. Als u last heeft
van een hoge bloeddruk, vult u dan niet alleen "Ja" in, maar ook het beginjaar en hoe ernstig het nu is.
N.B. Heeft u per ongeluk een verkeerd antwoord aangekruist, dan kunt u het beste een rondje zetten
om het verkeerde antwoord, en daarna het juiste aankruisen. Allereerst gaan aantal vragen stellen over
uw gezondheidssituatie gedurende de afgelopen maand. Zet een kruisje in het hokje bij het antwoord
dat voor u het meest van toepassing is.
Deze vragen gaan over uw BEWEGINGSMOGELIJKHEDEN
Gedurende de afgelopen maand ... Elke
dag
1. Hoe vaak was u in staat om gebruik te
maken van een auto of het openbaar vervoer?
2. Hoe vaak was u buitenshuis voor tenminste
een deel van de dag?
3. Hoe vaak was u in staat om boodschappen
te doen bij u in de buurt?
4. Hoe vaak had u hulp nodig als u ergens naar
toe wilde?
5. Hoe vaak moest u vrijwel de gehele dag in
bed of in een stoel doorbrengen?
Deze vragen gaan over LOPEN EN BUIGEN
Gedurende de afgelopen maand ... Elke
dag
6. Had u problemen bij inspannende
activiteiten, zoals hardlopen, zwaar
tillen of inspannende sport?
7. Had u moeite om verscheidene blokjes om
te lopen en/of enkele trappen op te gaan?
8. Had u moeite met bukken en/of opstaan
uit een stoel?
9. Had u moeite om één blokje om te gaan
en/of één trap op te lopen?
10. Was u in staat te lopen zonder hulp
van iemand anders of zonder wandelstok,
krukken of andere hulpmiddelen te gebruiken?
12
De
meeste
dagen
De
meeste
dagen
Sommige
dagen
Sommige
dagen
Zelden Nooit
Zelden Nooit

Deze vragen gaan over uw HAND- EN VINGERFUNCTIES
Gedurende de afgelopen maand ... Elke
dag
11. Kon u gemakkelijk schrijven met een
pen of potlood?
12. Kon u gemakkelijk een overhemd of
blouse dichtknopen?
13. Kon u gemakkelijk een sleutel in een
slot omdraaien?
14. Kon u gemakkelijk een knoop leggen
of een strik maken?
15. Kon u gemakkelijk een potje met
schroefdeksel openmaken dat niet
eerder open is geweest?
Deze vragen gaan over uw ARMFUNCTIES
Gedurende de afgelopen maand ... Elke
dag
16. Kon u gemakkelijk uw mond afvegen
met een servet?
17. Kon u gemakkelijk een trui aantrekken?
18. Kon u gemakkelijk uw haar kammen
of borstelen?
19. Kon u gemakkelijk met uw hand de
onderkant van uw rug krabben?
20. Kon u gemakkelijk bij een kastplank
boven uw hoofd komen?
13
De
meeste
dagen
De
meeste
dagen
Sommige
dagen
Sommige
dagen
Zelden Nooit
Zelden Nooit
Deze vragen gaan over uw PERSOONLIJKE VERZORGING
Gedurende de afgelopen maand ... altijd meestal Soms Zelden Nooit
21. Had u hulp nodig bij het douchen of
in bad gaan?
22. Had u hulp nodig bij het aankleden?
23. Had u hulp nodig bij het naar het toilet
gaan?
24. Had u hulp nodig bij het in bed gaan
of uit bed komen?

Deze vragen gaan over HUISHOUDELIJKE TAKEN
Gedurende de afgelopen maand ... altijd meestal Soms Zelden Nooit
25. Als voor het noodzakelijke vervoer werd
gezorgd: Kon u dan zonder hulp winkelen in
een supermarkt?
26. Indien u een keuken had: Kon u dan
zonder hulp uw eigen maaltijden koken?
27. Als u over de benodigde huishoudelijke
artikelen beschikte (zoals stofzuiger, zwabber,
etc): Kon u dan zonder hulp uw eigen
huishouden doen?
28. Ervan uitgaande dat u over een
wasmachine en/of droogmachine, etc.
beschikte: Kon u dan zonder hulp uw
eigen was doen?
Deze vragen gaan over SOCIALE ACTIVITEITEN
Gedurende de afgelopen maand ... Elke
dag
29. Hoe vaak bent u gezellig bijeen geweest
met vrienden of bekenden?
30. Hoe vaak hebben vrienden of kennissen u
thuis bezocht?
31. Hoe vaak heeft u vrienden of kennissen
opgezocht?
32. Hoe vaak heeft u goede vrienden,
bekenden of familieleden aan de telefoon
gehad?
33. Hoe vaak bent u naar een bijeenkomst
van een kerk, vereniging of andere
groep of club geweest?
14
De
meeste
dagen
Sommige
dagen
Zelden Nooit
Deze vragen gaan over STEUN VAN FAMILIE EN VRIENDEN
Gedurende de afgelopen maand ... Altijd Meestal Soms Zelden Nooit
34. Hoe vaak had u het gevoel dat uw familie
en/of vrienden in de buurt waren als u hulp
nodig had?
35. Hoe vaak had u het gevoel dat uw familie
en/of vrienden open stonden voor uw
persoonlijke behoeften?
36. Hoe vaak had u het gevoel dat uw familie
en/of vrienden u wilden helpen bij het
oplossen van problemen?
37. Hoe vaak had u het gevoel dat uw familie
en/of vrienden begrepen wat de gevolgen zijn
van uw reumatische aandoening?

Deze vragen gaan over REUMA-PIJN
Gedurende de afgelopen maand ... hevig Matig Gering Erg
38. Hoe was de pijn die u gewoonlijk had
van uw reumatische aandoening?
Gedurende de afgelopen maand ... Elke
dag
39. Hoe vaak heeft u hevige pijn gehad
van uw reumatische aandoening?
40. Hoe vaak heeft u pijn gehad in twee of
méér gewrichten tegelijkertijd?
41. Hoe vaak was u 's ochtends langer
dan een uur stijf na het ontwaken?
42. Hoe vaak kon u moeilijk slapen als
gevolg van uw pijn?
Deze vragen gaan over WERK
Gedurende de afgelopen
maand ...
43. Hoe heeft u
voornamelijk
uw tijd doorgebracht?
Wilt u één antwoord
geven,
dat voor u het meest van
toepassing is.
Betaald
werk
School
of
studie
Arbeidsongeschikt
15
De
meeste
dagen
Sommige
dagen
gering
Geen
pijn
Zelden Nooit
Werkloos Huishouden Gepensioneerd
Als uw antwoord op de vorige vraag 'werkloos', 'arbeidsongeschikt' of 'gepensioneerd' was, kunt u de
volgende vier vragen overslaan en verder gaan met vraag 48.
Gedurende de afgelopen maand ... Elke
dag
44. Hoe vaak was u niet in staat om enig werk
te doen (betaald werk, huishouden of studie)?
45. Op de dagen dat u wel werkte, hoe vaak
kon u dan maar een gedeelte van de dag
werken?
46. Op de dagen dat u wel werkte, hoe vaak
was u niet in staat om zo zorgvuldig en
nauwgezet te werken als u eigenlijk zou
willen?
47. Op de dagen dat u wel werkte, hoe vaak
moest u op een andere manier werken dan u
gewoonlijk doet?
De
meeste
dagen
Sommige
dagen
Zelden Nooit

Deze vragen gaan over STRESS
Gedurende de afgelopen maand ... Altijd Meestal Soms Zelden Nooit
48. Hoe vaak heeft u zich gespannen gevoeld
of opgewonden?
49. Hoe vaak heeft u last gehad van nervositeit
of "zenuwen"?
50. Hoe vaak heeft u zich moeiteloos kunnen
ontspannen?
51. Hoe vaak voelde u zich ontspannen en
vrij van spanningen?
52. Hoe vaak heeft u zich rustig en vredig
gevoeld?
Deze vragen gaan over STEMMING
Gedurende de afgelopen maand ... Altijd Meestal Soms Zelden Nooit
53. Hoe vaak heeft u genoten van de dingen
die u deed?
54. Hoe vaak heeft u zich futloos of uitgeblust
gevoeld?
55. Hoe vaak heeft u het gevoel gehad dat
niets ging zoals u het wilde?
56. Hoe vaak heeft u het gevoel gehad dat
de anderen beter af zouden zijn als u dood
was?
57. Hoe vaak heeft u zich zo in de put gevoeld
dat niets u kon opvrolijken?
Gedurende de afgelopen maand ...
58. Hoe tevreden was u met elk van de
onderstaande aspecten van uw
gezondheid?
BEWEGINGSMOGELIJKHEDEN
(bijvoorbeeld: boodschappen doen)
LOPEN EN BUIGEN
(bijvoorbeeld: een blokje om lopen)
HAND- EN VINGERFUNCTIES
(bijvoorbeeld: een knoop leggen)
ARMFUNCTIE
(bijvoorbeeld: haar kammen)
PERSOONLIJKE VERZORGING
(bijvoorbeeld: een bad nemen)
HUISHOUDELIJKE TAKEN
(bijvoorbeeld: stofzuigen)
SOCIALE ACTIVITEITEN
(bijvoorbeeld: vrienden bezoeken)
Zeer
tervreden
16
Enigszins
tevreden
Niet
tevreden
/enigszins
tevreden
Enigszins
ontevreden
Zeer
ontevreden

Gedurende de afgelopen maand ...
STEUN VAN FAMILIE EN
VRIENDEN
(bijvoorbeeld: hulp bij problemen)
REUMA-PIJN
(bijvoorbeeld: pijn in de gewrichten)
WERK (bijvoorbeeld:
niet de hele dag kunnen werken)
STRESS (bijvoorbeeld:
een gespannen gevoel hebben)
STEMMING
(bijvoorbeeld: in de put zitten)
Zeer
tervreden
17
Enigszins
tevreden
Niet
tevreden
/enigszins
tevreden
Enigszins
ontevreden
59. In hoeverre werden uw problemen op elk van de onderstaande aspecten van uw gezondheid
veroorzaakt door uw reumatische aandoening?
BEWEGINGS-
MOGELIJKHEDEN
(bv.: boodschappen doen)
LOPEN EN BUIGEN
(bv.: een blokje om lopen)
HAND- EN
VINGERFUNCTIES
(bv.: een knoop leggen)
ARMFUNCTIE
(bv.: haar kammen)
PERSOONLIJKE
VERZORGING
(bv.: een bad nemen)
HUISHOUDELIJKE TAKEN
(bv.: stofzuigen)
SOCIALE ACTIVITEITEN
(bv.: vrienden bezoeken)
STEUN VAN FAMILIE EN
VRIENDEN
(bv.: hulp bij problemen)
REUMA-PIJN
(bv.:pijn in de gewrichten)
WERK
(bv.: niet de hele dag)
Geen
probleem
Volledig
het
gevolg
van iets
anders
Grotendeels
het gevolg
van iets
anders
Gedeeltelijk
het gevolg
van mijn
reumatische
aandoening
en
gedeeltelijk
van iets
anders
Zeer
ontevreden
Grotendeels
het gevolg
van mijn
reumatische
aandoening
Volledi
g
het
gevolg
van
mijn
reumati
sche
aandoe
ning

STRESS
(bv.: een gespannen gevoel)
STEMMING
(bv.: in de put zitten)
U heeft tot nu toe vragen beantwoord over verschillende aspecten van uw gezondheid. Deze aspecten
zijn hieronder nog een keer opgesomd. Wilt u een kruisje zetten achter de drie aspecten van uw
gezondheid die u het liefst verbeterd ziet. Leest u alstublieft eerst de twaalf aspecten nog eens door en
kiest u niet meer maar ook niet minder dan drie aspecten.
60. Aspecten van uw gezondheid De drie aspecten van mijn gezondheid waarin ik het liefst
verbetering zie:
BEWEGINGSMOGELIJKHEDEN (bijvoorbeeld: boodschappen doen)
LOPEN EN BUIGEN (bijvoorbeeld: een blokje om lopen)
HAND- EN VINGERFUNCTIES (bijvoorbeeld: een knoop leggen)
ARMFUNCTIE (bijvoorbeeld: haar kammen)
PERSOONLIJKE VERZORGING (bijvoorbeeld: een bad nemen)
HUISHOUDELIJKE TAKEN (bijvoorbeeld: stofzuigen)
SOCIALE ACTIVITEITEN (bijvoorbeeld: vrienden bezoeken )
STEUN VAN FAMILIE EN VRIENDEN (bijvoorbeeld: hulp bij problemen)
REUMA-PIJN (bijvoorbeeld: pijn in de gewrichten)
WERK (bijvoorbeeld: niet de hele dag kunnen werken)
STRESS (bijvoorbeeld: een gespannen gevoel hebben)
STEMMING (bijvoorbeeld: in de put zitten)
De volgende vragen hebben betrekking op uw gezondheid op dit moment én in de toekomst.
uitstekend Goed Redelijk Slecht
61. Hoe is het in het algemeen met uw
gezondheid gesteld op dit moment?
62. Hoe tevreden bent u op dit
moment
met uw gezondheid?
63. In hoeverre zijn uw
gezondheidsproblemen
op dit moment een gevolg
van uw reumatische
aandoening
Geen
probleem
voor mij
Zeer
tevreden
Volledig
het
gevolg
van iets
anders
18
Enigszins
tevreden
Grotendeels
het gevolg
van iets
anders
Niet
tevreden
/enigszins
tevreden
Gedeeltelijk
het gevolg
van mijn
reumatische
aandoening
en
gedeeltelijk
van iets
anders
Enigszins
ontevred
en
Grotendeels
het gevolg
van mijn
reumatische
aandoening
Zeer ontevreden
Volledig
het gevolg
van mijn
reumatische
aandoening

64. Hoe zal het in het algemeen gesproken met uw
gezondheid gesteld zijn over 10 jaar?
65. In hoeverre denkt u dat uw reumatische
aandoening over 10 jaar een probleem zal zijn
voor u?
19
Geen
enkel
probleem
uitstekend Goed Redelijk Slecht
Een klein
probleem
Een
redelijk
probleem
Een groot
probleem
De volgende vraag heeft betrekking op de invloed van uw reumatische aandoening op uw leven.
Zeer goed Goed Redelijk Slecht Erg slecht
66. Als u alle manieren waarop uw
reumatische aandoening uw leven
beïnvloedt bekijkt, hoe gaat het
dan met u in vergelijking tot
andere mensen van uw leeftijd?
67. Welke vorm van reuma heeft u (Als u meerdere vormen van reuma heeft graag alleen de voor u
belangrijkste aankruisen)?
0 Reumatoïde artritis
0 Artrose
0 S.L.E.
0 Fibromyalgie
0 Sclerodermie (systemische sclerose)
0 Artritis psoriatica
0 Syndroom van Reiter
0 Jicht
0 Lage rugpijn
0 Tendinitis/Bursitis
0 Osteoporose
0 Anders, nl:
68. Sinds wanneer heeft u last van uw reumatische aandoening? Sinds 19...
69. Hoe vaak moest u de afgelopen maand medicijnen innemen voor uw reumatische aandoening?
0 3 maal per dag of meer
0 1 of 2 maal per dag
0 3 maal per week of meer
0 1 of 2 maal per week
0 minder dan 1 maal per week
0 nooit

70. Wilt u hieronder aangeven of u één of meer van de volgende medische problemen heeft? En zo ja,
in welk jaar u daar het eerst last van had en in welke mate u er nu last van heeft.
BEANTWOORDT U DE VRAGEN ALSTUBLIEFT ZO VOLLEDIG MOGELIJK!
hoge bloeddruk
hartkwaal
suikerziekte (diabetes)
kanker
alcohol- of
drugsproblemen
longziekte
nierziekte
leverkwaal
maag- of darmziekte
bloedziekte
anders, nl
JA NEE BEGINJAAR Heel
ernstig
20
ernstig Beetje
ernstig
Niet
ernstig
71. Als u bij één van de in de vorige vraag genoemde medische problemen "JA" ingevuld heeft, wilt u
hieronder dan aangeven of u daarvoor meer dan drie keer in het afgelopen jaar naar de dokter bent
geweest, of u daar medicijnen voor gebruikt en zo ja welke medicijnen en in welke dosering
(hoeveel)?
3x dokter medicijne
hoge bloeddruk
hartkwaal
suikerziekte (diabetes)
kanker
alcohol- of drugsproblemen
longziekte (bronchitis)
nierziekte
leverkwaal
maag- of darmziekte
bloedziekte
anders, nl.
72. Wat is uw geslacht?
0 vrouw 0 man
73. Wat is uw burgerlijke staat?
0 ongehuwd/niet samenwonend
0 ongehuwd/samenwonend
0 gehuwd
0 weduwe/weduwnaar
0 gescheiden
Ja Ne
e
n
Ja Ne
e
Welk medicijn
Hoeveel

74. Wat is uw woonsituatie?
0 alleenwonend
0 samenwonend met partner
0 samenwonend met partner en/of kinderen
0 samenwonend met andere familieleden of vrienden
0 in een bejaardentehuis
0 anders nl: __________________________________________________
75. Wat is uw hoogst genoten schoolopleiding?
Lager onderwijs, basisonderwijs
0 VGLO (voortgezet lager onderwijs)
0 LBO (lager beroepsonderwijs, bijv. huishoudschool, LEAO, LTS)
0 ULO, MULO, 3-jarige HBS, MAVO
0 MBO (middelbaar beroepsonderwijs, bijv. MEAO, MTS)
0 5-jarige HBS, HAVO, MMS, atheneum, gymnasium
0 HBO (hoger beroepsonderwijs)
0 Universiteit, Hogeschool
0 Anders, nl.: __________________________________________________________________
76. Kunt u kort het beroep omschrijven wat u thans uitoefent of het laatst heeft uitgeoefend?
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
________________
De volgende vraag heeft betrekking op uw financiële situatie.
77. Hoeveel bedraagt uw totale netto-gezinsinkomen per jaar, dus de eventuele bijverdiensten hierbij
inbegrepen (dit is het inkomen dat overblijft, nadat u de belastingen, sociale lasten, en dergelijke
betaald heeft)? Als u het niet precies weet, wilt u het dan zo goed mogelijk schatten?
0 minder dan € 15.000,-
0 tussen € 15.000,- en € 20.000,-
0 tussen € 20.001,- en € 25.000,-
0 tussen € 25.001,- en € 30.000,-
0 tussen € 30.001,- en € 35.000,-
0 tussen € 35.001,- en € 40.000,-
0 tussen € 40.001,- € 45.000,-
0 tussen € 45.001,- en € 50.000,-
0 meer dan € 50.000,-
21

8. Goniometer/ EMP-ROM-SCHAAL
Bij de goniometer is het relevant dat wanneer dit meetinstrument wordt toegepast, gelet wordt op de
volgende zaken:
- De therapeut beschikt over voldoende kennis wat betreft de anatomie van het menselijk
lichaam.
- Uitgangshouding van de patiënt en de fysiotherapeut;
- Instructie aan de patiënt is eenduidig;
- De therapeut gebruikt een vast meetpunt;
- Wordt gelet op compensatiemogelijkheden;
- De meting wordt 3 maal herhaald.
De EPM-ROM- SCHAAL wordt gehanteerd in combinatie met het gebruik van de goniometer, om op
deze wijze de bewegingsuitslagen eenduidig te kunnen formuleren.
Beschrijving EPM-ROM- SCHAAL
Met behulp van deze schaal is het mogelijk om de beweeglijkheid van ellebogen, polsen, vinger,
duimen, heup, knie en enkel uit te drukken in een getal. De bewegingsuitslagen van deze gewrichten
worden met behulp van een goniometer voor zowel links en rechts bepaald. De bewegingen worden
geleid-actief uitgevoerd en op een standaardwijze gemeten. De eindscore van elke bewegingsuitslag is
het gemiddelde van links en rechts. Het kan uiteraard ook apart geformuleerd worden. De minimum
score is 0 (geen bewegingsbeperking) en de maximale score is 3 (zeer ernstige bewegingsbeperking).
EMP-ROM-score
Bewegingsuitslagen 0 1 2 3
Extensie elleboog 0-30 30-70 - > 70
Flexie elleboog 150-130 130-110 110-80 < 80
Dorsaalflexie pols 80-70 70-55 55-30 < 30
Palmairflexie pols 90-70 70-55 55-30 < 30
Abductie duim 45-35 35-20 - < 20
Flexie IP duim 90-70 70-50 50-30 < 30
Flexie vingers (MCP),gem. 90-70 70-50 50-30 < 30
Flexie heup 130-120 120-90 90-30 < 30
Extensie heup 0 5-10 10-25 > 30
Plantairflexie enkel 453-35 35-25 25-10 < 10
Indien gewrichtsuitslagen gemeten dienen te worden welke niet in de EMP-ROM-SCHAAL staan dan
dien om de volgende wijze genoteerd te worden:
Naam gewricht: extensie – 0 – flexie
Naam gewricht: exorotatie – 0 – endorotatie
Naam gewricht: abductie – 0 – adductie
22

9. Microfet
De Microfet is een elektronische hand held dynamometer voor manuele spierkrachttesten.
Meetvariabelen
Voor het valide testen van spieren met de Microfet dient de tester over voldoende kennis van
anatomie en spierfunctie te beschikken. Deze kennis is noodzakelijk om spier-en spiergroepen
geïsoleerd te kunnen testen, om de patiënt te kunnen stabiliseren alsook om mogelijke
compensatoire bewegingen te kunnen onderkennen.
Uitgangshouding
Kies de goede uitgangshouding en zorg dat er geen beweging/compensatie in de gewrichten
plaatsvindt (isometrische meting).
Herhalingen
Herhaal de test 3 tot 4 maal (dit in verband met het leereffect van de patiënt). Het verdient de
aanbeveling van 3 - 4 metingen het gemiddelde te hanteren. Maximaal verschil tussen diverse
metingen dient minder dan 20 % te zijn.
Stimulering & aanmoediging
Indien de “break” techniek gehanteerd wordt dan moet de patiënt worden geïnstrueerd om de
te meten spiergroep maximaal aan te spannen. De patiënt kan hierbij worden aangemoedigd
maar dit heeft effect op de meting. Hierdoor wordt gekozen om altijd en bij elke meting de
patiënt aanmoedigen.
Positie
Het plaatsen van de Microfet dient conform de normstudie en eenduidig te worden
uitgevoerd. Let op: Normwaarde voor de m. quadriceps is 90 graden flexie in de heup en de
knie.
Normwaarden
Zie volgende pagina’s
23

Laterorotatie Schouder:
m.Infraspinatus,m.Teres Minor(C5,6). Plaats
microFET op dorsale zijde van onderarm,
proximaal van de pols.
Flexie Schouder:
m.Deltoideus Anterior, m.Coraco-brachialis
(C5,6). Plaats microFET op ventrale zijde van
bovenarm, proximaal van de elleboog.
Abductie Schouder:
m.Deltoideus Medius (C5,6). Plaats microFET
op laterale zijde van bovenarm, proximaal van
de elleboog.
Positie van de Mircrofet
Horizontale Abductie Schouder:
m.Deltoideus Posterior (C5,6). Plaats microFET
op dorsale zijde van boven-arm, proximaal van
de elleboog.
Extensie Schouder:
m.Deltoideus Posterior, m.Teres Major,
m.Latissimus Dorsi (C6-8). Plaats microFET op
dorsale zijde van bovenarm, proximaal van de
elleboog.
Horizontale Abductie Schouder:
m.Pectoralis Major (C5-8,T1). Plaats microFET
op ventrale zijde van bovenarm, proximaal van
de elleboog.
24

Adductie Scapula:
m.Trapezius Medialis (C3,4). Plaats microFET
op laterale hoek van scapula, proximaal van het
schoudergewricht.
Extensie Elleboog:
m.Triceps Brachii (C6,7). Plaats microFET op
dorsale zijde van onderarm, proximaal van de
pols.
Flexie Elleboog in supina-tie:
m.Brachii, m.Brachiolis (C5,6). Plaats
microFET op mediale zijde van radius,
proximaal van de pols.
13
Adductie Scapula met neerwaartse rotatie:
m.Romboideus (C5). Plaats microFET op
mediale rand van de scapula.
Flexie Elleboog in pronatie: m.Brachioradialis
(C5,6). Plaats microFET op radiale zijde van
radius, proximaal van de pols.
Extensie Pols:
m.Extensor Carpi Radialis Brevis & Longus
(C6,7). Plaats microFET op dorsale zijde van de
hand, distaal van de pols.
25

Extensie Knie:
M.Quadriceps Femoris (L2,3,4). Plaats microFET op
ventrale zijde van onderbeen, proximaal van de enkel.
Extensie Heup:
m.Gluteus Maximus (L5,S1,S2). Plaats microFET aan
dorsale zijde van bovenbeen, proximaal van de knie.
Abductie Heup:
m.Gluteus Medius (L4,L5,S1). Plaats microFET op
laterale zijde van het bovenbeen, proximaal van de knie.
Flexie Heup:
m.Psoas Major, m.Iliacus (L2,L3). Plaats microFET op
ventrale zijde van bovenbeen, proximaal van de knie.
Adductie Heup:
m.Pectineus, m.Gracilis (L2,L3,L4). Plaats microFET aan
mediale zijde van het bovenbeen, proximaal van de knie.
Abductie Heup met lichte flexie heup:
m.Tensor Fascia Latae (L4,L5,S¬1). Plaats microFET op
laterale zijde van bovenbeen, proximaal van de knie.
26

Laterorotatie Heup:
m.Obturatorii, m.Quadratus Femoris, m.Piriformis,
m.Gemellus (L3-5,S1,2). Plaats microFET op mediale zijde
van onderbeen, proximaal van de enkel.
Flexie Knie met Mediorotatie:
m.Semitendinosus, m.Semimembranosus (L5,S1,2). Plaats
microFET op dorsomediale zijde van onderbeen, proximaal
van de enkel.
Extensie Hallux:
m.Extensor Hallucis Longus (L4,5,S1). Plaats microFET op
dorsale zijde van de proximale falanx van de grote teen.
27
Flexie Knie met laterorotatie tibia:
m.Biceps Femoris (L5,S1-3). Plaats microFET op
dorsolaterale zijde van onderbeen, proximaal van de
enkel.
Dorsaalflexie Enkel in inversie:
m.Tibialis Anterior (L4,5,S1). Plaats microFET op
dorsomediale zijde van voet, distaal van de mediale
malleolus.

10. Handknijpkracht met de handdynamometer
Voorbereiding testdeelnemer
De arm wordt gestrekt naast het lichaam gehouden. De wijzerplaat van de handdynamometer
moet naar buiten wijzen en de arm en de hand, waarin de handdynamometer zich bevindt,
mag niet in contact komen met het lichaam. Bij jongeren van 12 t/m15 jaar en bij ouderen
vanaf 69 jaar dient de handdynamometer in de voorkeurshand te worden genomen. Bij hen
wordt uitsluitend de spierknijpkracht van de onderarm van de voorkeurshand gemeten,
aangezien er geen normen beschikbaar zijn voor een gecombineerde handknijpkracht.
Uitvoering test
Met maximale kracht wordt de handdynamometer nu ingedrukt. Het is hierbij wel zaak dat
niet abrupt wordt geknepen, maar dat de testdeelnemer de knijpkracht relatief langzaam
opvoert tot het maximum en dit vervolgens circa 2 seconden vasthoudt.
Herhaal dit vervolgens met de andere hand bij personen van 15 jaar en ouder.
Tabellen
Gecombineerde handknijpkracht van de linker en rechterhand in kilogrammen (absoluut)
mannen van 15 – 69 jaar
Referentie 15 – 19 20 – 29 30 – 39 40 – 49 50 – 59 60 – 69
jaar jaar jaar jaar jaar jaar
Hoge score Vanaf 113 Vanaf 124 Vanaf 123 Vanaf 119 Vanaf 110 Vanaf 102
Boven
gemiddeld
103 – 112 113 – 123 113 – 122 110 – 118 102 – 109 93 – 101
Gemiddeld 95 – 102 106 - 112 105 – 112 102 – 109 96 – 101 86 – 92
Onder
gemiddeld
84 – 94 97 - 105 97 - 104 94 - 101 87 - 95 79 - 85
Lage score t/m 83 t/m 96 t/m 96 t/m 93 t/m 86 t/m 78
vrouwen van 15 – 69 jaar
Referentie 15 – 19 20 – 29 30 – 39 40 – 49 50 – 59 60 – 69
jaar jaar jaar jaar jaar jaar
Hoge score Vanaf 71 Vanaf 71 Vanaf 73 Vanaf 73 Vanaf 65 Vanaf 60
Boven
gemiddeld
64 – 70 65 – 70 66 – 72 65 – 72 59 – 64 54 – 59
Gemiddeld 59 – 63 61 – 64 61 – 65 59 – 64 55 – 58 51 – 53
Onder
gemiddeld
54 - 58 55 - 60 56 - 60 55 – 58 51 - 54 48 - 50
Lage score t/m 53 t/m 54 t/m 55 t/m 54 t/m 50 t/m 47
28

11. Ästrand test
De Ästrand test is een submaximale fietsergometertest, men kan met behulp van de resultaten
een uitspraak doen over het maximale aërobe zuurstofopnamevermogen (VO2 max) van de
patiënt. De test gaat er vanuit dat er een verband bestaat tussen de hartslag en het maximale
zuurstofverbruik.
Benodigdheden
· Een fietsergometer.
· Een hartslagmeter (het is ook mogelijk de hartslag direct na afloop te meten).
Methode
Op een fietsergometer wordt na een warming-up 6 minuten gefietst. Voor het uitvoeren van
de ästrandtest is het essentieel dat men zowel het uitwendig vermogen (in termen van kilo’s
remkracht, of het geleverde aantal Watt), als de hierbij behorende hartslagfrequentie vastlegt.
De test is een schatting, dit betekent dat iedere geschatte waarde van het maximale
zuurstofopnamevermogen een marge van 30 % kent ten opzichte van de “werkelijke” waarde
van het maximale zuurstofopnamevermogen.
Warming-up
Je begint te fietsen op 50 watt. Dit doet de proefpersoon gedurende 5 minuten, met een
constante trapfrequentie van 60 toeren per minuut.
Test
Na de warming up begint de daadwerkelijke test. De trapfrequentie blijft 60 omwentelingen
per minuut. De hoogte van de belasting moet zo worden gekozen dat in de 5 e en 6 e minuut de
hartslagfrequentie boven de 130 en onder de 170 slagen per minuut ligt. Indien na de eerste 4
minuten fietsen de hartslagfrequentie boven de 170 of onder de 130 slagen per minuut ligt,
dient de test gestopt te worden. Het gemiddelde van de hartslagfrequenties gemeten in de 5 de
en 6 de minuut wordt vervolgens gebruikt om een schatting te maken van het maximale
zuurstofopnamevermogen. Gebruik hierbij de tabel.
Cooling-down
Fiets nog even een minuut of vijf rustig uit op 50 Watt.
Testresultaten
De hartslag aan het einde van de test, het wattage, de leeftijd en het gewicht is nodig voor de
berekening van het VO2max. Op de volgende pagina staan de tabellen waarmee de resultaten
vastgesteld kunnen worden. In de eerste twee tabellen (mannen/vrouwen) wordt in de eerste
verticale kolom gezocht naar de gemiddelde hartslagfrequentie. Daarna kijkt men horizontaal
bij welk wattage dit gerealiseerd werd. Hier is de maximale zuurstofopname in liters te
vinden.
Het geschatte maximale zuurstofopnamevermogen moet gecorrigeerd worden. Dit kan op
twee manieren:
1. Door de afgelezen maximale zuurstofopname te vermenigvuldigen met de
correctiefactor, die hoort bij de leeftijd van de geteste persoon (deze correctiefactor is
niet zo nauwkeurig).
2. Indien de maximale hartslag (die hangt af van de leeftijd) van de persoon bekend is,
dient aan de hand van deze waarde de correctiefactor opgezocht te worden.
29

Nadat de maximale zuurstofopname is gecorrigeerd wordt het getal vermenigvuldigd met
1000 en vervolgens gedeeld door het gewicht van de patiënt.
Conclusie:
Stap 1: aflezen maximale zuurstofopname in de tabel
Stap 2: de afgelezen maximale zuurstofopname wordt gecorrigeerd
Stap 3: de maximale zuurstofopname x 1000 : het gewicht van de patiënt.
Stap 4: in laatste tabel wordt gekeken wat de uitslag waarde betekent voor de patiënt.
Tabellen
Maximale zuurstofopname (in liters per minuut) geschat aan de hand van de gemiddelde
hartslagfrequentie behaald in de 5 e en 6 e minuut van de test, afhankelijk van het geleverd
vermogen voor mannen.
Mannen Geleverd vermogen (Watt)
Hartslag 50 75 100 125 150 175 200 225 250 275 300
130 1.8 2.4 3.0 3.6 4.2 4.8 5.5 6.1 6.7 7.3 -
132 1.7 2.3 2.9 3.5 4.1 4.7 5.3 5.9 6.5 7.1 -
134 1.7 2.3 2.8 3.4 4.0 4.6 5.2 5.7 6.3 6.9 7.5
136 1.6 2.2 2.8 3.3 3.9 4.5 5.0 5.6 6.1 6.7 7.3
138 1.6 2.2 2.7 3.2 3.8 4.3 4.9 5.4 6.0 6.5 7.1
140 1.6 2.1 2.6 3.2 3.7 4.2 4.8 5.3 5.8 6.4 6.9
142 1.5 2.0 2.6 3.1 3.6 4.1 4.7 5.2 5.7 6.2 6.7
144 1.5 2.0 2.5 3.0 3.5 4.0 4.5 5.0 5.6 6.1 6.6
146 1.5 1.9 2.4 2.9 3.4 4.9 4.4 4.9 5.4 5.9 6.4
148 1.4 1.9 2.4 2.9 3.4 3.8 4.3 4.8 5.3 5.8 6.3
150 1.4 1.9 2.3 2.8 3.3 3.8 4.2 4.7 5.2 5.7 6.1
152 1.4 1.8 2.3 2.7 3.2 3.7 4.1 4.6 5.1 5.5 6.0
154 1.3 1.8 2.2 2.7 3.1 3.6 4.1 4.5 5.0 5.4 5.9
156 1.3 1.7 2.2 2.6 3.1 3.5 4.0 4.4 4.9 5.3 5.7
158 1.3 1.7 2.1 2.6 3.0 3.4 3.9 4.3 4.8 5.2 5.6
160 1.2 1.7 2.1 2.5 3.0 3.4 3.8 4.2 4.7 5.1 5.5
162 1.2 1.6 2.1 2.5 2.9 3.3 3.7 4.1 4.6 5.0 5.4
164 1.2 1.6 2.0 2.4 2.8 3.2 3.7 4.1 4.5 4.9 5.3
166 1.2 1.6 2.0 2.4 2.8 3.2 3.6 4.0 4.4 4.8 5.2
168 1.2 1.5 1.9 2.3 2.7 3.1 3.5 3.9 4.3 4.7 5.1
170 1.1 1.5 1.9 2.3 2.7 3.1 3.5 3.3 4.2 4.6 5.0
30

Maximale zuurstofopname (in liters per minuut) geschat aan de hand van de gemiddelde
hartslagfrequentie behaald in de 5 e en 6 e minuut van de test, afhankelijk van het geleverd
vermogen voor vrouwen.
Vrouwen Geleverd vermogen (Watt)
Hartslag 50 75 100 125 150 175 200 225 250
130 2.0 2.7 3.3 4.0 4.7 5.4 6.0 6.7 -
132 1.9 2.6 3.2 3.9 4.5 5.2 5.8 6.5 -
134 1.8 2.5 3.1 3.7 4.4 5.0 5.6 6.3 6.9
136 1.8 2.4 3.0 3.6 4.2 4.9 5.5 6.1 6.7
138 1.7 2.3 2.9 3.5 4.1 4.7 5.3 5.9 6.5
140 1.7 2.3 2.8 3.4 4.0 4.6 5.1 5.7 6.3
142 1.6 2.2 2.8 3.3 3.9 4.4 5.0 5.6 6.1
144 1.6 2.1 2.7 3.2 3.8 4.3 4.9 5.4 5.9
146 1.5 2.1 2.6 3.1 3.7 4.2 4.7 5.3 5.8
148 1.5 2.0 2.5 3.1 3.6 4.1 4.6 5.1 5.6
150 1.5 2.0 2.5 3.0 3.5 4.0 4.5 5.0 5.5
152 1.4 1.9 2.4 2.9 3.4 3.9 4.4 4.9 5.4
154 1.4 1.9 2.4 2.8 3.3 3.8 4.3 4.7 5.2
156 1.4 1.8 2.3 2.8 3.2 3.7 4.2 4.6 5.1
158 1.3 1.8 2.2 2.7 3.2 3.6 4.1 4.5 5.0
160 1.3 1.7 2.2 2.6 3.1 3.5 4.0 4.4 4.9
162 1.3 1.7 2.1 2.6 3.0 3.5 3.9 4.3 4.8
164 1.2 1.7 2.1 2.5 3.0 3.4 3.8 4.2 4.7
166 1.2 1.6 2.1 2.5 2.9 3.3 3.7 4.1 4.6
168 1.2 1.6 2.0 2.4 2.8 3.2 3.6 4.1 4.5
170 1.2 1.6 2.0 2.4 2.8 3.2 3.6 4.0 4.4
Correctiefactoren voor het corrigeren van het geschatte maximale zuurstofopnamevermogen
(in liters per minuut), afhankelijk van de leeftijd (links) of afhankelijk van de bekende
maximale hartslag (rechts).
Leeftijd Correctiefactor Maximale hartslag Correctiefactor
15 1.10 210 1.12
25 1.00 200 1.00
35 0.87 190 0.93
40 0.83 180 0.83
45 0.78 170 0.75
50 0.75 160 0.69
55 0.71 150 0.64
60 0.68
65 0.65
31

Leeftijdsspecifieke referentiewaarden voor mannen voor het maximale
zuurstofopnamevermogen uitgedrukt in ml./kg./min.
Leeftijd
(jaren)
Zeer laag Laag Gemiddeld Hoog Zeer hoog
20 – 29 < 38 39 – 43 44 – 51 52 – 56 > 57
30 – 39 < 34 35 – 39 40 – 47 48 – 51 > 52
40 – 49 < 30 31 – 35 36 – 43 44 – 47 > 48
50 – 59 < 25 26 – 31 32 – 39 40 – 43 > 44
60 – 69 < 21 22 - 26 27 - 35 36 - 39 > 40
Leeftijdsspecifieke referentiewaarden voor vrouwen voor het maximale
zuurstofopnamevermogen uitgedrukt in ml./kg./min.
Leeftijd
(jaren)
Zeer laag Laag Gemiddeld Hoog Zeer hoog
20 – 29 < 28 29 – 34 35 – 43 44 – 48 > 49
30 – 39 < 27 28 – 33 34 – 41 42 – 47 > 48
40 – 49 < 25 26 – 31 32 – 40 41 – 45 > 46
50 – 65 < 21 22 - 28 29 - 36 37 - 41 > 42
32

12. Zes minuten- looptest
Uitvoering
Met de Zes minuten-looptest wordt de afstand gemeten die een patiënt in zes minuten kan
afleggen:
• Indien de test wordt uitgevoerd in een uitgezet vierkant parcours, loop dan niet
met de patiënt mee.
• Indien de test wordt uitgevoerd op een loopband stel dan de hellingspercentage
in op 0 procent en voer, op aanwijzing van de patiënt, de snelheid op (dit doet
de patiënt dus niet zelf).
Het is van belang bij elke meting de patiënt hetzelfde schoeisel te laten dragen en de patiënt in
dezelfde mate aan te moedigen.
Instructie
De instructie luidt als volgt:
‘Het doel van deze test is om te zien hoe ver u kunt lopen in zes minuten. Als ik ‘start’ zegt,
loop dan zo snel mogelijk over het afgesproken parcours (wijs eventueel de pionnen aan),
totdat ik zeg dat u kunt stoppen. Als u iets langzamer wilt lopen of wilt stoppen, doe dat dan
gerust. Als u sneller wilt lopen doe dat dan ook gerust. Probeer met een zodanige snelheid te
lopen dat u aan het eind van de zes minuten het gevoel hebt dat u niet verder had gekund (haal
het maximale eruit)’.
33

13. Berg Balance Scale
De Berg Balance Scale evalueert het evenwicht en het bestaat uit 14 test-items. De items
worden gescoord op een 5 punts ordinale schaal (0-4) In totaal zijn 56 punten te behalen.
Betrouwbaarheid, validiteit en responsiviteit van deze test zijn aangetoond. Met de Berg
Balance Scale kan een inschatting worden gemaakt van de valkans van patiënten met een
CVA. Zo blijken scores van < 45 punten op de Berg Balance Scale gepaard te gaan met een
verhoogde kans op vallen.
Instructie
Voor elk item wordt een aparte instructie gegeven. Demonstreer het item zo nodig een keer
aan de patiënt. De instructie moet beperkt blijven tot de opdracht. Bij twijfel moet de laagste
score worden genoteerd. Maak de patiënt duidelijk dat bij alle opdrachten het evenwicht
bewaard moet worden en dat sommige opdrachten tijdgebonden zijn. De keuze welk been
voor wordt gezet, op welk been te gaan staan, de afstand tussen de voeten of hoe ver te reiken,
wordt aan de patiënt overgelaten.
Zie volgende pagina voor het testformulier.
34

Testformulier Berg Balance Scale
Naam:
Datum:
1. Van zit naar stand
Materiaal: Stoel met armleuningen
Instructie: ‘Zou u op willen staan? Probeert u hierbij niet met uw handen te
steunen.’
4 De patiënt is in staat om tot stand te komen zonder op de handen te steunen en is vervolgens
in staat om los stil te staan.
3 De patiënt is in staat om zelfstandig tot stand te komen door gebruikmaking van de hand(en)
2 De patiënt is na meerdere pogingen in staat om tot stand te komen met gebruikmaking van
de handen.
1 De patiënt heeft minimale hulp nodig om tot stand te komen, dan wel om los stil te staan.
0 De patiënt heeft matig tot maximale ondersteuning nodig om tot stand te komen.
2. Zelfstandig staan
Instructie: “Kunt u 2 minuten blijven staan zonder vast te houden?”
4 De patiënt is in staat om 2 minuten zelfstandig en veilig te blijven staan.
3 De patiënt is in staat om 2 minuten onder supervisie te blijven staan.
2 De patiënt is in staat om 30 seconden zelfstandig te staan.
1 De patiënt heeft meerdere pogingen nodig om 30 seconden zelfstandig te kunnen blijven
staan.
0 De patiënt is niet in staat om 30 seconden zonder ondersteuning te blijven staan.
Wanneer de patiënt in staat is 2 minuten zelfstandig te blijven staan, noteer dan 4 punten voor
het zelfstandig zitten en vervolg de test met opdracht 4.
3. Zelfstandig zitten
Zitten met de rug ongesteund, maar de voeten gesteund op de vloer of voetenbankje
Materiaal: kruk/stoel/(behandel)bank en zo nodig een voetenbankje
Instructie: ‘Kunt u 2 minuten blijven zitten met de armen over elkaar?’
4 De patiënt is in staat om 2 minuten veilig en stabiel te blijven zitten.
3 De patiënt is in staat om 2 minuten onder supervisie te blijven zitten.
2 De patiënt is in staat om 30 seconden te blijven zitten.
1 De patiënt is in staat om 10 seconden te blijven zitten.
0 De patiënt is niet in staat om zonder steun 10 seconden te blijven zitten.
35

4. Van stand naar zit
Materiaal: stoel met armleuningen
Instructie: ‘Kunt u gaan zitten?’
4 De patiënt is in staat om veilig te gaan zitten door minimaal te steunen op de handen.
3 De patiënt controleert de neergaande beweging door te steunen op de handen.
2 De patiënt gebruikt de achterkant van de onderbenen tegen de stoel om de neergaande
beweging te controleren.
1 De patiënt is in staat om zelfstandig te gaan zitten, maar heeft geen gecontroleerde
neergaande beweging.
0 De patiënt heeft ondersteuning nodig om te gaan zitten.
5. Transfers
Materiaal: 2 stoelen, een met en een zonder armleuningen. Zorg ervoor dat de stoelen klaar
staan voor een draaiende transfer.
Instructie: ‘Wilt u vanuit de stoel met armleuningen opstaan en in de stoel zonder
armleuningen gaan zitten?’ en ‘Kunt u nu weer op de andere stoel gaan zitten?’
4 De patiënt is in staat om de heen- en teruggaande transfer veilig uit te voeren door minimaal
te steunen op de handen.
3 De patiënt is in staat om een transfer veilig uit te voeren alleen met gebruik van de handen.
2 De patiënt is in staat om een transfer met verbale aanwijzingen en/of supervisie uit te
voeren.
1 De patiënt heeft ondersteuning nodig van 1 persoon.
0 De patiënt heeft ondersteuning nodig van 2 personen.
6. Zelfstandig staan met gesloten ogen
Instructie: ‘Kunt u uw ogen sluiten en 10 seconden stil blijven staan?’
4 De patiënt is in staat om 10 seconden veilig te blijven staan.
3 De patiënt is in staat om 10 seconden onder supervisie te blijven staan.
2 De patiënt is in staat om 3 seconden te blijven staan.
1 De patiënt is in staat om stil te blijven staan, maar kan de ogen niet 3 seconden gesloten
houden.
0 De patiënt heeft hulp nodig om niet te vallen.
7. Zelfstandig staan met de voeten tegen elkaar
Instructie: ‘Kunt u uw voeten tegen elkaar aan zetten en 1 minuut los staan?
4 De patiënt is in staat om zelf de voeten tegen elkaar aan te zetten en 1 minuut veilig te
blijven staan.
3 De patiënt is in staat om zelf de voeten tegen elkaar aan te zetten en 1 minuut onder
supervisie te blijven staan.
2 De patiënt is in staat om zelf de voeten tegen elkaar aan te zetten, maar is niet in staat om 30
seconden te blijven staan.
1 De patiënt heeft hulp nodig om de voeten tegen elkaar aan te zetten en is in staat om 15
seconden de voeten tegen elkaar te houden en te blijven staan.
0 De patiënt heeft hulp nodig om de voeten tegen elkaar aan te zetten en is niet in staat om 15
seconden te blijven staan.
36

8. Reiken naar voren met uitgestrekte armen, in stand
Materiaal: meetlint of liniaal
Instructie: ‘Kunt u uw voeten naast elkaar zetten en uw armen heffen tot 90graden? Strek uw
vingers uit en reik naar voren zo ver als u kunt.’
(Keuze van de afstand tussen de voeten is aan de patiënt; Plaats een meetlint aan de muur of
een liniaal aan het einde van de vingertoppen, wanneer de arm 90° is opgetild. De vingers
mogen de liniaal of het meetlint op de muur niet raken bij het naar voren reiken. De
vastgestelde meting is de afstand naar voren die de vingertoppen halen, terwijl de patiënt in de
meest voorovergebogen positie is. Vraag de patiënt, indien mogelijk, beide armen te
gebruiken om naar voren te reiken om rotatie van de romp te vermijden.)
4 De patiënt is in staat om veilig > 25 cm naar voren te reiken.
3 De patiënt is in staat om veilig > 12 cm naar voren te reiken.
2 De patiënt is in staat om veilig > 5 cm naar voren te reiken.
1 De patiënt reikt wel naar voren, maar heeft hierbij supervisie nodig.
0 De patiënt verliest hierbij het evenwicht/heeft steun nodig van buitenaf.
9. Oppakken van een voorwerp van de grond, in stand
Materiaal: schoen of pantoffel
Instructie: ‘Kunt u de schoen/pantoffel die voor uw voeten is gelegd, oppakken?’
4 De patiënt is in staat om de schoen/pantoffel veilig en met gemak op te pakken.
3 De patiënt is in staat om de schoen/pantoffel onder supervisie op te pakken.
2 De patiënt is niet in staat om de schoen/pantoffel op te pakken, maar komt wel tot 2-5 cm
boven de schoen/pantoffel.
1 De patiënt is niet in staat om de schoen/pantoffel op te pakken en heeft bij de poging
supervisie nodig.
0 De patiënt is niet in staat om te bukken/heeft ondersteuning nodig om veilig te bukken.
10. Draaien met het hoofd over de linker en de rechter schouder om naar achteren te
kijken in stand
Materiaal: willekeurig voorwerp
Instructie: “Kunt u uw voeten naast elkaar zetten en uw hoofd over uw linkerschouder
draaien om recht naar achteren te kijken? Herhaal dit naar rechts.’(De onderzoeker mag een
voorwerp recht achter de patiënt houden, om de draaibeweging te stimuleren).
4 De patiënt is in staat om in beide draairichtingen recht naar achteren te kijken en het
gewicht goed over te brengen.
3 De patiënt is in staat om in 1 draairichting recht naar achteren te kijken, brengt bij de andere
draairichting het gewicht minder goed over.
2 De patiënt is bij geen van de draairichtingen in staat om volledig recht naar achteren te
kijken, maar handhaaft wel het evenwicht.
1 De patiënt heeft supervisie nodig tijdens het draaien.
0 De patiënt heeft ondersteuning nodig om te blijven staan.
37

11. Volledig om de as draaien (360°), in stand
Instructie: ‘Kunt u volledig om uw as draaien?’ (Laat de patiënt even pauzeren alvorens de
volgende opdracht te geven). ‘Kunt u nu de andere kant op draaien?’
4 De patiënt is in staat om naar beide kanten 360º veilig te draaien binnen 4 seconden of
minder.
3 De patiënt is in staat om binnen 4 seconden 360º veilig te draaien alleen naar 1 kant toe.
2 De patiënt is in staat om naar beide kanten 360º veilig te draaien, maar niet binnen 4
seconden.
1 De patiënt de patiënt heeft van dichtbij supervisie nodig of verbale aanwijzingen.
0 De patiënt heeft ondersteuning nodig tijdens het draaien.
12. Alternerend plaatsen van voet op krukje / opstapbankje, in stand
Materiaal: krukje of opstapbankje
Instructie:‘Kunt u uw voet op het krukje/opstapbankje plaatsen?’’Ga hiermee door totdat elke
voet het krukje/opstapbankje 4x heeft aangeraakt.’
4 De patiënt is in staat om zelfstandig en veilig te staan en 8 stappen in 20 seconden te maken.
3 De patiënt is in staat om zelfstandig te staan en 8 stappen in meer dan 20 seconden te
maken.
2 De patiënt is in staat om zelfstandig 4 stappen te maken, maar heeft hierbij supervisie nodig.
1 De patiënt is in staat om met minimale ondersteuning meer dan 2 stappen te maken.
0 De patiënt heeft ondersteuning nodig om niet te vallen / is niet in staat om de opdracht
uit te voeren.
13. Staan met één been voor
Instructie: ‘Kunt u een voet direct voor de andere plaatsen? Als u voelt dat u uw voet niet
precies voor de andere voet kan zetten, probeert u dan uw voet zo neer te zetten dat de hiel
van uw voorste voet voorbij de tenen van uw andere voet komt.’
(Om 3 punten te scoren, moet de lengte van de pas van de ene voet de lengte van de andere
voet overschrijden en de breedte van deze houding moet de normale pas van de patiënt
benaderen. De patiënt mag zelf kiezen welk been hij voor zet).
4 De patiënt is in staat om de voet zelfstandig in het verlengde van de andere te plaatsen en
deze positie gedurende 30 seconden te handhaven.
3 De patiënt is in staat om de voet zelfstandig voor de andere te plaatsen en deze positie
gedurende 30 seconden te handhaven.
2 De patiënt is in staat om zelfstandig een kleine stap te zetten en deze positie gedurende 30
seconden te handhaven.
1 De patiënt heeft hulp nodig om een stap te zetten, maar kan deze positie wel gedurende 15
seconden handhaven.
0 De patiënt verliest het evenwicht bij het staan / is niet in staat een stap te maken.
38

14. Staan op één been
Instructie: ‘Kunt u zo lang mogelijk op 1 been staan zonder te steunen?’
4 De patiënt is in staat om het been zelfstandig op te tillen en deze positie >10 seconden te
handhaven.
3 De patiënt is in staat om het been zelfstandig op te tillen en deze positie tussen de 5-10
seconden te handhaven.
2 De patiënt is in staat om het been zelfstandig op te tillen en deze positie minimaal 3
seconden te handhaven.
1 De patiënt probeert het been op te tillen, maar is niet in staat deze positie 3 seconden te
handhaven, maar blijft wel zelfstandig staan.
0 De patiënt is niet in staat een poging te ondernemen/heeft hulp nodig om te blijven staan.
39

14. Timed Up and Go Test
Algemeen
Achtereenvolgend gaat deelnemer zitten in een stoel, staat op, loopt 3 meter, maakt een draai
van 180°, loopt 3 meter terug naar de stoel en gaat weer zitten. Er wordt gemeten hoe lang
hierover wordt gedaan en op welke wijze de test wordt uitgevoerd
Materiaal
- Stopwatch
- Een rechte harde stoel
- Een meetlint om een recht traject van 3 meter uit te zetten
- Tape om de plaats van de stoel aan te geven en om de beschikbare ruimte voor de draai aan
te geven (zie uitleg hieronder).
Voorbereiding
Opstelling van de opstaan-lopen-draaien-zitten test:
Plaats de stoel op een plek waar ongeveer 4 meter vrije ruimte voor de stoel beschikbaar is.
Markeer de plaats van de voorpoten van de stoel met tape. Meet vanaf de voorpoten van de
stoel in een rechte lijn 3 meter af met behulp van het meetlint. Markeer vanaf dat punt de
draaiplaats van 60x50 cm met tape.
Instructies voor testafnemer
Doe de test eerst voor en leg daarbij uit wat de bedoeling is. Geef duidelijke instructies om
pas te starten na een bepaald signaal bijvoorbeeld ‘Nu’ of ‘Ja’, de tijd loopt vanaf het signaal
en stopt als de deelnemer weer zit. Stimuleer de deelnemer alleen vóór de test om in een vlot
tempo te lopen, maar geef geen aansporing tijdens de test.
Sta met name bij de draai dicht bij de deelnemer in geval hij/zij het evenwicht verliest, met in
een hand de stopwatch. Zie algemene opmerkingen ten aanzien van de veiligheid.
Observeer op welke wijze alle onderdelen van de test (opstaan, lopen, draaien en gaan zitten)
worden uitgevoerd. (gelijkmatigheid/evenwichtigheid) Op het moment dat de deelnemer zit
(daadwerkelijk op de zitting heeft plaatsgenomen), wordt de tijd stopgezet. Het afnemen van
een test duurt ongeveer 5 minuten per deelnemer.
Instructies aan deelnemer
De deelnemer luistert aandachtig naar de uitleg én kijkt naar het voordoen van de test. De
testleider geeft hierbij aan dat bij het signaal ‘Nu’ of ‘Ja’ de tijd loopt. Bij dit signaal moet de
deelnemer opstaan en in een vlot tempo gaan lopen. (‘zo snel als u kunt, maar u moet uzelf
veilig voelen'). De deelnemer mag de handen gebruiken om op te staan. Indien een deelnemer
gewoonlijk een loophulpmiddel heeft, mag deze ook gebruikt worden (van tevoren vragen of
hier behoefte aan is). Vertel dat de tijd stopt op het moment dat de deelnemer zit.
De deelnemer zit in de uitgangspositie achter in de stoel en raakt met de rug de rugleuning.
Na het startsignaal staat de deelnemer op en loopt tot in het aangegeven vlak waarin de draai
op de plaats moet plaatsvinden.
De deelnemer maakt de draai in het vlak en loopt terug naar de stoel.
De deelnemer gaat weer zitten, eventueel gebruik makend van steun op de stoel met de
handen. Op het moment dat de deelnemer zit wordt de tijd gestopt.
Bevindingen
Mogelijk verhoogd risico t.a.v. vallen indien men ≥ 14 seconden over de opstaan-lopendraaien-zitten
test doet.
40