04.09.2013 Views

redelijke aanpassingen voor personen met een handicap in de ...

redelijke aanpassingen voor personen met een handicap in de ...

redelijke aanpassingen voor personen met een handicap in de ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

REDELIJKE AANPASSINGEN VOOR<br />

PERSONEN MET EEN HANDICAP<br />

IN DE HUISVESTING<br />

Praktische tips <strong>voor</strong> eigenaars van won<strong>in</strong>gen


REDELIJKE AANPASSINGEN<br />

VOOR PERSONEN<br />

MET EEN HANDICAP<br />

IN DE HUISVESTING<br />

Praktische tips <strong>voor</strong> eigenaars van won<strong>in</strong>gen


2<br />

1.<br />

INLEIDING


Het Centrum <strong>voor</strong> gelijkheid van kansen en <strong>voor</strong> racismebestrijd<strong>in</strong>g (het Centrum) heeft <strong>een</strong><br />

reeks van 10 brochures (praktische steekkaarten) ontwikkeld over <strong>re<strong>de</strong>lijke</strong> <strong>aanpass<strong>in</strong>gen</strong><br />

<strong>voor</strong> <strong>personen</strong> <strong>met</strong> <strong>een</strong> <strong>handicap</strong> <strong>in</strong> verschillen<strong>de</strong> dome<strong>in</strong>en van het dagelijkse leven: cultuur,<br />

horeca, openbare dienstverlen<strong>in</strong>g, han<strong>de</strong>lszaken, … Hiermee wil het Centrum leveranciers<br />

van goe<strong>de</strong>ren en diensten <strong>in</strong> verschillen<strong>de</strong> sectoren sensibiliseren rond het concept ‘<strong>re<strong>de</strong>lijke</strong><br />

aanpass<strong>in</strong>g’.<br />

Deze brochure gaat specifiek over <strong>re<strong>de</strong>lijke</strong> <strong>aanpass<strong>in</strong>gen</strong> <strong>in</strong> <strong>de</strong> huisvest<strong>in</strong>g.<br />

Een <strong>re<strong>de</strong>lijke</strong> aanpass<strong>in</strong>g is <strong>een</strong> concrete maatregel die <strong>de</strong> negatieve <strong>in</strong>vloed van <strong>een</strong><br />

onaangepaste omgev<strong>in</strong>g op <strong>de</strong> <strong>de</strong>elname aan het maatschappelijke leven <strong>voor</strong> <strong>een</strong> persoon<br />

<strong>met</strong> <strong>een</strong> <strong>handicap</strong> zoveel mogelijk neutraliseert 1 .<br />

Een <strong>re<strong>de</strong>lijke</strong> aanpass<strong>in</strong>g biedt <strong>in</strong> tegenstell<strong>in</strong>g tot het toegankelijkheidsprobleem <strong>een</strong><br />

oploss<strong>in</strong>g <strong>voor</strong> <strong>een</strong> <strong>in</strong>dividueel probleem. Elke situatie moet <strong>met</strong> an<strong>de</strong>re woor<strong>de</strong>n afzon<strong>de</strong>rlijk<br />

wor<strong>de</strong>n on<strong>de</strong>rzocht om zo <strong>een</strong> oploss<strong>in</strong>g te v<strong>in</strong><strong>de</strong>n <strong>voor</strong> <strong>de</strong> beperk<strong>in</strong>g waarmee <strong>een</strong> persoon<br />

<strong>met</strong> <strong>een</strong> <strong>handicap</strong> wordt geconfronteerd <strong>in</strong> het dagelijkse leven. Waarschijnlijk zal ie<strong>de</strong>r<strong>een</strong><br />

achteraf baat hebben bij <strong>een</strong> <strong>de</strong>rgelijke aanpass<strong>in</strong>g. Dat is ook wenselijk.<br />

Voor u gaat na<strong>de</strong>nken over materiële en organisatorische <strong>aanpass<strong>in</strong>gen</strong>, is er iets heel<br />

<strong>een</strong>voudigs dat u nu al kan doen, namelijk op <strong>een</strong> menselijke en respectvolle manier omgaan<br />

<strong>met</strong> mensen <strong>met</strong> <strong>een</strong> <strong>handicap</strong>. Zij weten immers zelf het best wat ze precies nodig hebben.<br />

1 De wet van 10 mei 2007 ter bestrijd<strong>in</strong>g van bepaal<strong>de</strong> vormen van discrim<strong>in</strong>atie (antidiscrim<strong>in</strong>atiewet) omschrijft <strong>re<strong>de</strong>lijke</strong><br />

<strong>aanpass<strong>in</strong>gen</strong> als: ‘[…] passen<strong>de</strong> maatregelen die <strong>in</strong> <strong>een</strong> concrete situatie en naargelang <strong>de</strong> behoefte wor<strong>de</strong>n getroffen om <strong>een</strong><br />

persoon <strong>met</strong> <strong>een</strong> <strong>handicap</strong> <strong>in</strong> staat te stellen toegang te hebben tot, <strong>de</strong>el te nemen aan en <strong>voor</strong>uit te komen <strong>in</strong> <strong>de</strong> aangelegenhe<strong>de</strong>n<br />

waarop <strong>de</strong>ze wet van toepass<strong>in</strong>g is, tenzij <strong>de</strong>ze maatregelen <strong>een</strong> onevenredige belast<strong>in</strong>g vormen <strong>voor</strong> <strong>de</strong> persoon die<br />

<strong>de</strong>ze maatregelen moet treffen. Wanneer die belast<strong>in</strong>g <strong>in</strong> voldoen<strong>de</strong> mate wordt gecompenseerd door bestaan<strong>de</strong> maatregelen<br />

<strong>in</strong> het ka<strong>de</strong>r van het gevoer<strong>de</strong> overheidsbeleid <strong>in</strong>zake <strong>personen</strong> <strong>met</strong> <strong>een</strong> <strong>handicap</strong>, mag zij niet als onevenredig wor<strong>de</strong>n<br />

beschouwd.’<br />

3


4<br />

In <strong>de</strong>ze brochure geven we praktische en nuttige tips aan eigenaars van won<strong>in</strong>gen<br />

zodat ie<strong>de</strong>r<strong>een</strong> kan genieten van <strong>een</strong> won<strong>in</strong>g die aan zijn of haar behoeften voldoet. De<br />

<strong>voor</strong>beel<strong>de</strong>n hebben we gehaald uit <strong>een</strong> studie van het On<strong>de</strong>rzoeks- en Informatiecentrum<br />

van <strong>de</strong> Verbruikersorganisaties (OIVO) 2 - aangevraagd door het Centrum - en onze eigen<br />

jarenlange praktijkervar<strong>in</strong>g.<br />

We sluiten <strong>de</strong>ze brochure af <strong>met</strong> <strong>een</strong> theoretisch <strong>de</strong>el dat heel wat nuttige aanvullen<strong>de</strong><br />

<strong>in</strong>formatie bevat. Hier<strong>in</strong> sommen we op wie <strong>in</strong> België bevoegd is <strong>voor</strong> het beleid <strong>in</strong>zake<br />

<strong>personen</strong> <strong>met</strong> <strong>een</strong> <strong>handicap</strong>. Ook geven we <strong>een</strong> overzicht van essentiële wetteksten over het<br />

concept <strong>re<strong>de</strong>lijke</strong> aanpass<strong>in</strong>g, zoals <strong>de</strong> antidiscrim<strong>in</strong>atiewet van 10 mei 2007. U v<strong>in</strong>dt <strong>in</strong> <strong>de</strong>ze<br />

brochure ook heel wat nuttige contactadressen terug.<br />

2 OIVO, Een studie over <strong>de</strong> concrete toepass<strong>in</strong>gen van het concept van <strong>re<strong>de</strong>lijke</strong> <strong>aanpass<strong>in</strong>gen</strong> aan goe<strong>de</strong>ren en diensten <strong>voor</strong><br />

mensen <strong>met</strong> <strong>een</strong> <strong>handicap</strong> en <strong>met</strong> beperkte mobiliteit, 2009, te downloa<strong>de</strong>n op <strong>de</strong> website van het Centrum: www.diversiteit.be.


6<br />

2.<br />

REDELIJKE<br />

AANPASSINGEN<br />

EN HUISVESTING<br />

Dit hoofdstuk helpt openbare of privé-eigenaars van won<strong>in</strong>gen om <strong>re<strong>de</strong>lijke</strong> <strong>aanpass<strong>in</strong>gen</strong> door te voeren zodat<br />

ie<strong>de</strong>r<strong>een</strong> kan genieten van <strong>een</strong> won<strong>in</strong>g die aan zijn of haar behoeften voldoet.


"De eigenaar heeft me <strong>een</strong> appartement ‘laten zien’. Hij heeft alle vertrekken heel<br />

nauwgezet beschreven zodat ik me <strong>een</strong> ‘beeld’ kon vormen van mijn toekomstige<br />

leefruimte."<br />

"De makelaar heeft me uitvoerig gevraagd aan welke <strong>voor</strong>waar<strong>de</strong>n mijn<br />

toekomstige won<strong>in</strong>g moest voldoen. Ik kan me immers moeilijk verplaatsen. Ze<br />

heeft op basis van <strong>de</strong>ze <strong>in</strong>formatie <strong>een</strong> eerste selectie gemaakt en we hebben enkel<br />

huizen bezocht die <strong>voor</strong> mij geschikt zou<strong>de</strong>n kunnen zijn."<br />

2.1. REDELIJKE AANPASSINGEN IN DE PRAKTIJK<br />

2.1.1. Voor alle <strong>personen</strong> <strong>met</strong> <strong>een</strong> <strong>handicap</strong><br />

Er is niet veel nodig opdat ie<strong>de</strong>r<strong>een</strong> <strong>in</strong> <strong>een</strong> flatgebouw gemakkelijker zijn weg kan v<strong>in</strong><strong>de</strong>n of<br />

zich vlotter kan verplaatsen.<br />

Met <strong>een</strong>voudige, universele pictogrammen wordt <strong>in</strong>formatie dui<strong>de</strong>lijk <strong>voor</strong> ie<strong>de</strong>r<strong>een</strong>. Met<br />

gestileer<strong>de</strong> pictogrammen zon<strong>de</strong>r dui<strong>de</strong>lijke band <strong>met</strong> <strong>de</strong> realiteit, is dit <strong>een</strong> stuk moeilijker.<br />

U bent makelaar en u wil <strong>een</strong> won<strong>in</strong>g aan zoveel mogelijk mensen <strong>voor</strong>stellen? Een open<br />

commerciële geest kan u hierbij helpen.<br />

Een makelaar legt zelf <strong>de</strong> eerste bezoeken af en selecteert all<strong>een</strong> die won<strong>in</strong>gen die aan<br />

alle vereisten van <strong>de</strong> klant beantwoor<strong>de</strong>n. De klant kiest vervolgens welke won<strong>in</strong>gen<br />

hij of zij wil bezoeken, waarna <strong>de</strong> makelaar <strong>de</strong> nodige afspraken maakt. De firma<br />

begeleidt <strong>de</strong> persoon tij<strong>de</strong>ns het volledige huur- of koopproces: van het zoeken van <strong>de</strong><br />

won<strong>in</strong>g, over <strong>de</strong> f<strong>in</strong>ancier<strong>in</strong>g en <strong>de</strong> schuldsaldoverzeker<strong>in</strong>g tot het geven van advies<br />

bij <strong>de</strong> overdracht van patrimonium.<br />

Zorg op kantoor <strong>voor</strong> één of meer<strong>de</strong>re stoelen <strong>voor</strong> <strong>personen</strong> <strong>met</strong> <strong>een</strong> <strong>handicap</strong>. Hier<strong>in</strong><br />

7


8<br />

kunnen ook ou<strong>de</strong>ren of <strong>personen</strong> die snel vermoeid raken, eventjes uitrusten.<br />

Personeel dat oog heeft <strong>voor</strong> <strong>personen</strong> <strong>met</strong> <strong>een</strong> <strong>handicap</strong>, maakt hun bezoek <strong>een</strong> stuk<br />

aangenamer.<br />

Wanneer u als eigenaar uw huur<strong>de</strong>r <strong>de</strong> toestemm<strong>in</strong>g geeft om (tij<strong>de</strong>lijke) <strong>aanpass<strong>in</strong>gen</strong><br />

door te voeren, wordt uw won<strong>in</strong>g aantrekkelijker.<br />

2.1.2. Voor doven en slechthoren<strong>de</strong>n<br />

Maak afspraken <strong>met</strong> <strong>een</strong> eventuele huur<strong>de</strong>r of koper via sms, e-mail of fax. Dit kan één<br />

en an<strong>de</strong>r gemakkelijker maken.<br />

Door <strong>een</strong> geluidsalarm of geluidssignaal te l<strong>in</strong>ken aan <strong>een</strong> visueel alarm of visueel signaal<br />

voelen <strong>personen</strong> <strong>met</strong> <strong>een</strong> gehoorstoornis zich veilig.<br />

2.1.3. Voor bl<strong>in</strong><strong>de</strong>n en slechtzien<strong>de</strong>n<br />

De wet laat assistentiehon<strong>de</strong>n <strong>in</strong> alle won<strong>in</strong>gen toe.<br />

Laat u <strong>een</strong> slechtzien<strong>de</strong> of bl<strong>in</strong><strong>de</strong> persoon uw won<strong>in</strong>g ‘bezichtigen’? Neem uitgebreid <strong>de</strong><br />

tijd om alle vertrekken en <strong>voor</strong>zien<strong>in</strong>gen te beschrijven. Lees <strong>de</strong> huurover<strong>een</strong>komst bij het<br />

on<strong>de</strong>rtekenen hardop <strong>voor</strong>. Doe dit eventueel <strong>in</strong> het bijzijn van <strong>een</strong> vertrouwenspersoon.<br />

Dankzij speciale soepele tegels <strong>met</strong> groeven kunnen <strong>personen</strong> <strong>met</strong> <strong>een</strong> visuele <strong>handicap</strong><br />

zich vlotter verplaatsen.<br />

Leun<strong>in</strong>gen en fluoran<strong>de</strong>n (bij<strong>voor</strong>beeld op trappen) zijn handig en nuttig.<br />

Het gebruik van <strong>een</strong> groter lettertype <strong>voor</strong> algemene <strong>in</strong>formatie garan<strong>de</strong>ert dat ie<strong>de</strong>r<strong>een</strong><br />

die beter kan lezen.


Aanduid<strong>in</strong>gen <strong>in</strong> braille op <strong>de</strong> juiste hoogte zorgen <strong>voor</strong> <strong>een</strong> vlottere oriënter<strong>in</strong>g:<br />

liftknoppen, nummers van appartementen, aanduid<strong>in</strong>g van <strong>in</strong>gangen, ...<br />

2.1.4. Voor <strong>personen</strong> <strong>met</strong> beperkte mobiliteit<br />

Eenvoudige <strong>aanpass<strong>in</strong>gen</strong> maken <strong>een</strong> won<strong>in</strong>g vlotter toegankelijk <strong>voor</strong> <strong>personen</strong> <strong>met</strong><br />

beperkte mobiliteit: <strong>in</strong>gang zon<strong>de</strong>r opstap, hellend vlak, bre<strong>de</strong> <strong>de</strong>uren en doorgangen,<br />

aangepast sanitair en aangepaste keuken, ...<br />

Zorg <strong>voor</strong> <strong>een</strong> hellend vlak bij <strong>de</strong> <strong>in</strong>gang en plaats leun<strong>in</strong>gen bij moeilijke doorgangen.<br />

Dankzij <strong>de</strong>rgelijke <strong>aanpass<strong>in</strong>gen</strong> kan ie<strong>de</strong>r<strong>een</strong> zich vlotter verplaatsen.<br />

Duid aangepaste <strong>in</strong>gangen (lift, hellend vlak, ...) dui<strong>de</strong>lijk aan.<br />

Duid technische ruimtes, parkeergarages en liften dui<strong>de</strong>lijk aan. Plaats schakelaars op <strong>een</strong><br />

aangepaste hoogte. Rolstoelgebruikers of mensen <strong>met</strong> <strong>een</strong> kle<strong>in</strong> gestalte zullen hierdoor<br />

<strong>de</strong> aanduid<strong>in</strong>gen beter kunnen lezen en <strong>de</strong> apparaten gemakkelijker kunnen bedienen.<br />

Langere <strong>de</strong>urkl<strong>in</strong>ken zijn handiger en zorgen er<strong>voor</strong> dat mensen <strong>de</strong>uren gemakkelijker<br />

kunnen openen. Door <strong>een</strong> grote houten of plastic handgreep over <strong>een</strong> sleutel te plaatsen,<br />

kan <strong>de</strong>ze gemakkelijker <strong>in</strong> het slot wor<strong>de</strong>n gedraaid.<br />

In grote gebouwen garan<strong>de</strong>ren automatische <strong>de</strong>uren <strong>een</strong> vlottere toegang <strong>voor</strong> rolstoelgebruikers.<br />

Als <strong>een</strong> co<strong>de</strong> nodig is om <strong>de</strong>uren te openen, zorg er dan <strong>voor</strong> dat het<br />

bedien<strong>in</strong>gspaneel op <strong>een</strong> aangepaste hoogte is geplaatst.<br />

Het is niet altijd mogelijk om <strong>met</strong> <strong>een</strong> elektrische rolstoel <strong>een</strong> won<strong>in</strong>g b<strong>in</strong>nen te rij<strong>de</strong>n.<br />

Zorg er<strong>voor</strong> dat <strong>de</strong> rolstoelgebruiker <strong>de</strong> accu kan opla<strong>de</strong>n <strong>in</strong> <strong>een</strong> lokaal <strong>met</strong> <strong>een</strong><br />

stopcontact dat vlot bereikbaar is.<br />

9


10<br />

2.1.5. Voor <strong>personen</strong> <strong>met</strong> <strong>een</strong> verstan<strong>de</strong>lijke beperk<strong>in</strong>g<br />

Aarzel niet om <strong>een</strong>voudige woor<strong>de</strong>n te gebruiken en om <strong>in</strong>formatie te herhalen.<br />

Pictogrammen zorgen <strong>voor</strong> <strong>een</strong> vlottere communicatie en helpen ie<strong>de</strong>r<strong>een</strong> om<br />

gemakkelijker <strong>de</strong> weg te v<strong>in</strong><strong>de</strong>n.<br />

Fol<strong>de</strong>rs of uitleg <strong>in</strong> <strong>een</strong> ‘vlot leesbare’ taal maken alles <strong>voor</strong> ie<strong>de</strong>r<strong>een</strong> dui<strong>de</strong>lijker.<br />

T I P<br />

'Vlot leesbare’ teksten zijn opgesteld <strong>in</strong> <strong>een</strong> <strong>een</strong>voudige, vlot verstaanbare taal.<br />

Verenig<strong>in</strong>gen die bijstand verlenen aan <strong>personen</strong> <strong>met</strong> <strong>een</strong> verstan<strong>de</strong>lijke <strong>handicap</strong>, kunnen<br />

u hierbij helpen. Meer <strong>in</strong>formatie kan u krijgen bij <strong>de</strong> Nationale Verenig<strong>in</strong>g <strong>voor</strong> Hulp<br />

aan Verstan<strong>de</strong>lijk Ge<strong>handicap</strong>ten (www.nvhvg.be), bij <strong>de</strong> Franstalige verenig<strong>in</strong>g<br />

(www.afrahm.be) en bij <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandstalige verenig<strong>in</strong>g (www.<strong>in</strong>clusievlaan<strong>de</strong>ren.be).<br />

2.2. SUCCES HANGT SAMEN MET EEN<br />

GOEDE VOORbEREIDING<br />

Ga na wie van <strong>de</strong> personeelsle<strong>de</strong>n b<strong>in</strong>nen uw makelaarskantoor of sociale huisvest<strong>in</strong>gsmaatschappij<br />

openstaat <strong>voor</strong> <strong>de</strong> problematiek en maak hem of haar verantwoor<strong>de</strong>lijk<br />

<strong>voor</strong> <strong>de</strong> opvang van <strong>personen</strong> <strong>met</strong> <strong>een</strong> <strong>handicap</strong>. Hij of zij verzamelt alle nuttige<br />

<strong>in</strong>formatie, geeft die door en geeft zo <strong>de</strong> aanzet <strong>voor</strong> het doorvoeren van <strong>re<strong>de</strong>lijke</strong><br />

<strong>aanpass<strong>in</strong>gen</strong>. Hij of zij kan collega’s ook vertrouwd maken <strong>met</strong> verschillen<strong>de</strong> soorten<br />

<strong>handicap</strong>s en <strong>met</strong> <strong>de</strong> behoeften die <strong>de</strong>ze <strong>handicap</strong>s <strong>met</strong> zich meebrengen.<br />

Ook verenig<strong>in</strong>gen die <strong>personen</strong> <strong>met</strong> <strong>een</strong> <strong>handicap</strong> vertegenwoordigen, kunnen u hierbij<br />

adviseren en helpen bij het kiezen van geschikte <strong>aanpass<strong>in</strong>gen</strong>.


2.3. COMMUNICATIE<br />

Als u <strong>aanpass<strong>in</strong>gen</strong> doorvoert, dan kan u rekenen op meer kandidaat-huur<strong>de</strong>rs of<br />

-kopers. U moet er wel <strong>voor</strong> zorgen dat <strong>de</strong> betrokken <strong>personen</strong> weten dat u <strong>aanpass<strong>in</strong>gen</strong><br />

hebt doorgevoerd. Communiceer via verschillen<strong>de</strong> media (website, downloadbare gids,<br />

fol<strong>de</strong>r, ….) en ter plaatse dui<strong>de</strong>lijk over <strong>de</strong> diensten die u aanbiedt zodat <strong>personen</strong> <strong>met</strong><br />

<strong>een</strong> <strong>handicap</strong> weten welke faciliteiten u hen biedt. Gebruik verschillen<strong>de</strong> communicatievormen:<br />

groot lettertype, braille, vlot leesbare teksten, standaard pictogrammen,<br />

gesproken boodschappen, …<br />

U kan uw website ook zon<strong>de</strong>r al te veel <strong>in</strong>spann<strong>in</strong>gen toegankelijk maken <strong>voor</strong> <strong>personen</strong><br />

<strong>met</strong> <strong>een</strong> <strong>handicap</strong>. Door alternatieve communicatievormen (zoals vi<strong>de</strong>o) te gebruiken <strong>voor</strong><br />

niet-tekstuele elementen, kan ie<strong>de</strong>r<strong>een</strong> terecht op uw website.<br />

T I P<br />

Meer <strong>in</strong>formatie v<strong>in</strong>dt u op <strong>de</strong> website www.anysurfer.be. AnySurfer gaat na of uw<br />

website toegankelijk is <strong>voor</strong> <strong>personen</strong> <strong>met</strong> <strong>een</strong> visuele, auditieve en/of motorische<br />

<strong>handicap</strong>. Vertegenwoordigers van <strong>de</strong> verenig<strong>in</strong>g leggen hun bev<strong>in</strong>d<strong>in</strong>gen <strong>in</strong> <strong>een</strong><br />

checklist vast die u toegestuurd krijgt. Als uw website aan <strong>de</strong> toegankelijkheidscriteria<br />

beantwoordt, mag u het AnySurfer-label gebruiken. Personen <strong>met</strong> <strong>een</strong> <strong>handicap</strong> wor<strong>de</strong>n<br />

hiervan op <strong>de</strong> hoogte gebracht. U kan contact opnemen <strong>met</strong> AnySurfer per telefoon op<br />

016/73 52 40 of per e-mail op <strong>in</strong>fo@anysurfer.be.<br />

Personeelsle<strong>de</strong>n van makelaarskantoren kunnen u helpen <strong>met</strong> uw communicatie<strong>in</strong>spann<strong>in</strong>gen<br />

en kandidaat-huur<strong>de</strong>rs en -kopers laten weten dat er speciale <strong>voor</strong>zien<strong>in</strong>gen<br />

zijn <strong>voor</strong> <strong>personen</strong> <strong>met</strong> <strong>een</strong> <strong>handicap</strong>.<br />

Openbare huisvest<strong>in</strong>gsmaatschappijen kunnen gelijkaardige <strong>voor</strong>zien<strong>in</strong>gen treffen om<br />

meer <strong>personen</strong> <strong>met</strong> <strong>een</strong> <strong>handicap</strong> te helpen.<br />

Eenvoudig taalgebruik garan<strong>de</strong>ert dat ie<strong>de</strong>r<strong>een</strong> <strong>de</strong> boodschap gemakkelijker vat.<br />

11


12<br />

3.<br />

HET CONCEPT<br />

REDELIJKE<br />

AANPASSING


Een <strong>re<strong>de</strong>lijke</strong> aanpass<strong>in</strong>g is <strong>een</strong> concrete maatregel die <strong>de</strong> negatieve <strong>in</strong>vloed van <strong>een</strong><br />

onaangepaste omgev<strong>in</strong>g op <strong>de</strong> <strong>de</strong>elname aan het maatschappelijke leven <strong>voor</strong> <strong>een</strong> persoon <strong>met</strong><br />

<strong>een</strong> <strong>handicap</strong> zoveel mogelijk neutraliseert. Dergelijke <strong>een</strong>voudige en goedkope <strong>aanpass<strong>in</strong>gen</strong><br />

dragen bij tot <strong>een</strong> rechtvaardigere samenlev<strong>in</strong>g en verhogen <strong>de</strong> kwaliteit en aantrekkelijkheid<br />

van <strong>de</strong> goe<strong>de</strong>ren en diensten die <strong>een</strong> samenlev<strong>in</strong>g aanbiedt aan al haar burgers.<br />

3.1. REDELIJKE AANPASSINGEN IN DE PRAKTIJK<br />

Het kan gaan om <strong>een</strong> technische of omgev<strong>in</strong>gstechnische aanpass<strong>in</strong>g, <strong>een</strong> aanpass<strong>in</strong>g van<br />

regels of <strong>een</strong> an<strong>de</strong>re organisatorische aanpak waardoor <strong>personen</strong> <strong>met</strong> <strong>een</strong> <strong>handicap</strong> volop<br />

aan het maatschappelijke gebeuren kunnen <strong>de</strong>elnemen.<br />

Het doorvoeren van <strong>re<strong>de</strong>lijke</strong> <strong>aanpass<strong>in</strong>gen</strong> houdt doorgaans g<strong>een</strong> <strong>in</strong>grijpen<strong>de</strong> wijzig<strong>in</strong>gen <strong>in</strong><br />

<strong>de</strong> werk<strong>in</strong>g of dienstverlen<strong>in</strong>g <strong>in</strong>. Of <strong>een</strong> aanpass<strong>in</strong>g re<strong>de</strong>lijk is, wordt beoor<strong>de</strong>eld op basis<br />

van <strong>de</strong> kostprijs, <strong>de</strong> beschikbare f<strong>in</strong>anciële steun, <strong>de</strong> impact op <strong>de</strong> organisatie, <strong>de</strong> veiligheid,<br />

<strong>de</strong> gebruiks<strong>in</strong>tensiteit en <strong>de</strong> duur van <strong>de</strong> aanpass<strong>in</strong>g. Daarnaast spelen nog an<strong>de</strong>re specifieke<br />

criteria <strong>een</strong> rol <strong>voor</strong> <strong>de</strong> betrokken organisaties, zoals <strong>de</strong> aard van het klantenbestand.<br />

F<strong>in</strong>anciële steun is één van <strong>de</strong> criteria die mee het <strong>re<strong>de</strong>lijke</strong> karakter van <strong>een</strong> aanpass<strong>in</strong>g<br />

bepalen. Het kan gaan om gewestelijke, prov<strong>in</strong>ciale of gem<strong>een</strong>telijke subsidies of om<br />

steun van overheids- of privébedrijven. Voor meer <strong>in</strong>formatie neemt u best contact op <strong>met</strong><br />

gespecialiseer<strong>de</strong> verenig<strong>in</strong>gen of rechtstreeks <strong>met</strong> <strong>de</strong> bevoeg<strong>de</strong> overheid.<br />

13


14<br />

3.2. JURIDISCHE TEKSTEN 1<br />

3.2.1. Internationaal<br />

In Europa dook <strong>de</strong> term ‘<strong>re<strong>de</strong>lijke</strong> aanpass<strong>in</strong>g’ bijna tien jaar gele<strong>de</strong>n <strong>voor</strong> het eerst op <strong>in</strong><br />

wetteksten, meer bepaald <strong>in</strong> <strong>de</strong> richtlijn 2000/78/EG van 27 november 2000 tot <strong>in</strong>stell<strong>in</strong>g<br />

van <strong>een</strong> algem<strong>een</strong> ka<strong>de</strong>r <strong>voor</strong> gelijke behan<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g van <strong>personen</strong> <strong>in</strong> arbeid en beroep<br />

ongeacht godsdienst of overtuig<strong>in</strong>g, <strong>handicap</strong>, leeftijd of seksuele geaardheid. Deze richtlijn<br />

<strong>in</strong>troduceer<strong>de</strong> het begrip ‘<strong>re<strong>de</strong>lijke</strong> aanpass<strong>in</strong>g’ <strong>in</strong> het Europese recht.<br />

Op 2 juli 2008 keur<strong>de</strong> <strong>de</strong> Europese Commissie <strong>een</strong> nieuw <strong>voor</strong>stel <strong>voor</strong> <strong>een</strong> richtlijn goed.<br />

Het <strong>voor</strong>stel behan<strong>de</strong>lt <strong>de</strong> toepass<strong>in</strong>g van het beg<strong>in</strong>sel van <strong>de</strong> gelijke behan<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g van<br />

<strong>personen</strong> ongeacht godsdienst of overtuig<strong>in</strong>g, <strong>handicap</strong>, leeftijd of seksuele geaardheid op<br />

het geheel van goe<strong>de</strong>ren en diensten. Dit <strong>voor</strong>stel moet nog goedgekeurd wor<strong>de</strong>n door <strong>de</strong><br />

Europese Raad <strong>voor</strong>dat het <strong>in</strong> werk<strong>in</strong>g treedt <strong>in</strong> <strong>de</strong> betrokken lidstaten.<br />

De Verenig<strong>de</strong> Naties hebben op 13 <strong>de</strong>cember 2006 het Verdrag <strong>in</strong>zake <strong>de</strong> rechten van<br />

<strong>personen</strong> <strong>met</strong> <strong>een</strong> <strong>handicap</strong> goedgekeurd. Artikel 2 van het Verdrag <strong>de</strong>f<strong>in</strong>ieert het begrip<br />

‘<strong>re<strong>de</strong>lijke</strong> <strong>aanpass<strong>in</strong>gen</strong>’. België heeft dit Verdrag geratificeerd en het is op 1 augustus 2009 <strong>in</strong><br />

werk<strong>in</strong>g getre<strong>de</strong>n.<br />

3.2.2. Fe<strong>de</strong>raal<br />

In België verbiedt <strong>de</strong> antidiscrim<strong>in</strong>atiewet van 10 mei 2007 discrim<strong>in</strong>atie - ook op grond<br />

van <strong>handicap</strong> - op het gebied van huisvest<strong>in</strong>g, <strong>de</strong> toegang tot en het leveren van goe<strong>de</strong>ren en<br />

diensten bestemd <strong>voor</strong> <strong>een</strong> ruim publiek. Dit geldt ook <strong>voor</strong> <strong>de</strong> toegang tot, het <strong>de</strong>elnemen<br />

aan en <strong>de</strong> uitoefen<strong>in</strong>g van om het even welke economische, sociale, culturele of politieke<br />

activiteit toegankelijk <strong>voor</strong> <strong>een</strong> ruim publiek. Artikel 4,12° van <strong>de</strong> wet van 10 mei 2007<br />

<strong>de</strong>f<strong>in</strong>ieert het concept ‘<strong>re<strong>de</strong>lijke</strong> <strong>aanpass<strong>in</strong>gen</strong>’. Weigeren om <strong>re<strong>de</strong>lijke</strong> <strong>aanpass<strong>in</strong>gen</strong> door te<br />

voeren, houdt <strong>een</strong> discrim<strong>in</strong>atie <strong>in</strong> van <strong>personen</strong> <strong>met</strong> <strong>een</strong> <strong>handicap</strong>.<br />

1 Alle juridische teksten kan u raadplegen op <strong>de</strong> website van het Centrum: www.diversiteit.be.


3.2.3. Gewesten en gem<strong>een</strong>schappen<br />

Ook <strong>de</strong> gewesten en gem<strong>een</strong>schappen hebben op basis van <strong>de</strong> Europese richtlijn 2000/78/EG<br />

wettelijke maatregelen getroffen.<br />

In Vlaan<strong>de</strong>ren bepaalt het <strong>de</strong>creet van 10 juli 2008 hou<strong>de</strong>n<strong>de</strong> <strong>een</strong> ka<strong>de</strong>r <strong>voor</strong> het Vlaamse<br />

gelijkekansen- en gelijkebehan<strong>de</strong>l<strong>in</strong>gsbeleid wat <strong>re<strong>de</strong>lijke</strong> <strong>aanpass<strong>in</strong>gen</strong> <strong>voor</strong> <strong>personen</strong> <strong>met</strong><br />

<strong>een</strong> <strong>handicap</strong> zijn.<br />

In het Waalse gewest komt het begrip ‘<strong>re<strong>de</strong>lijke</strong> aanpass<strong>in</strong>g’ aan bod <strong>in</strong> het <strong>de</strong>creet van 6<br />

november 2008 ter bestrijd<strong>in</strong>g van bepaal<strong>de</strong> vormen van discrim<strong>in</strong>atie, gewijzigd door het<br />

<strong>de</strong>creet van 19 maart 2009 wat betreft <strong>de</strong> toepass<strong>in</strong>gssfeer van goe<strong>de</strong>ren en diensten.<br />

De Franse gem<strong>een</strong>schap volgt <strong>met</strong> het <strong>de</strong>creet van 12 <strong>de</strong>cember 2008 ter bestrijd<strong>in</strong>g van<br />

bepaal<strong>de</strong> vormen van discrim<strong>in</strong>atie.<br />

All<strong>een</strong> het Brussels Hoofdste<strong>de</strong>lijk Gewest heeft nog g<strong>een</strong> <strong>in</strong>itiatief genomen, behalve dan<br />

op het gebied van huisvest<strong>in</strong>g <strong>met</strong> <strong>de</strong> ordonnantie van 19 maart 2009 tot wijzig<strong>in</strong>g van <strong>de</strong><br />

ordonnantie van 17 juli 2003 hou<strong>de</strong>n<strong>de</strong> <strong>de</strong> Brusselse huisvest<strong>in</strong>gsco<strong>de</strong>. Deze ordonnantie wil<br />

<strong>in</strong> <strong>de</strong> toegang tot huisvest<strong>in</strong>g <strong>een</strong> algem<strong>een</strong> ka<strong>de</strong>r creëren ter bestrijd<strong>in</strong>g van discrim<strong>in</strong>atie op<br />

basis van <strong>handicap</strong> of gezondheidstoestand.<br />

3.2.4. Het Protocol betreffen<strong>de</strong> het begrip <strong>re<strong>de</strong>lijke</strong> <strong>aanpass<strong>in</strong>gen</strong><br />

Omdat het Belgische <strong>in</strong>stitutionele mo<strong>de</strong>l heel <strong>in</strong>gewikkeld is, was het onontbeerlijk om te<br />

komen tot <strong>een</strong> gem<strong>een</strong>schappelijke <strong>de</strong>f<strong>in</strong>itie van het begrip ‘<strong>re<strong>de</strong>lijke</strong> aanpass<strong>in</strong>g’. Tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong><br />

Interm<strong>in</strong>isteriële Conferentie op 11 oktober 2006 hebben <strong>de</strong> fe<strong>de</strong>rale overheid, <strong>de</strong> gewesten en<br />

<strong>de</strong> gem<strong>een</strong>schappen <strong>een</strong> Protocol betreffen<strong>de</strong> het begrip <strong>re<strong>de</strong>lijke</strong> <strong>aanpass<strong>in</strong>gen</strong> goedgekeurd.<br />

Dit Protocol werd op 20 september 2007 <strong>in</strong> het Belgische Staatsblad gepubliceerd.<br />

15


16<br />

VAPH (Vlaams Agentschap <strong>voor</strong><br />

Personen <strong>met</strong> <strong>een</strong> Handicap)<br />

Sterrenkun<strong>de</strong>laan 30<br />

1210 Brussel<br />

T 02 225 84 11<br />

F 02 225 84 05<br />

<strong>in</strong>formatie@vaph.be<br />

www.vaph.be<br />

VDAB (Vlaamse Dienst <strong>voor</strong><br />

Arbeidsbemid<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g en<br />

Beroepsopleid<strong>in</strong>g)<br />

Keizerslaan 11<br />

1000 Brussel<br />

T 02 508 38 11<br />

<strong>in</strong>fo@vdab.be<br />

www.vdab.be/arbeids<strong>handicap</strong><br />

GRIP vzw (Gelijke Rechten <strong>voor</strong><br />

Ie<strong>de</strong>re Persoon <strong>met</strong> <strong>een</strong> Handicap)<br />

Kon<strong>in</strong>gsstraat 136<br />

1000 Brussel<br />

T 02 214 27 60<br />

F 02 214 27 65<br />

<strong>in</strong>fo@gripvzw.be<br />

www.gripvzw.be<br />

VFG vzw (Verenig<strong>in</strong>g <strong>personen</strong><br />

<strong>met</strong> <strong>een</strong> <strong>handicap</strong>)<br />

S<strong>in</strong>t-Jansstraat 32-38<br />

1000 Brussel<br />

T 02 515 02 62<br />

F 02 511 50 76<br />

<strong>in</strong>fo@vfg.be<br />

www.vfg.be<br />

NUTTIGE ADRESSEN<br />

KVG vzw (Katholieke Verenig<strong>in</strong>g<br />

Ge<strong>handicap</strong>ten)<br />

Arthur Goemaerelei 66<br />

2018 Antwerpen<br />

T 03 216 29 90<br />

F 03 248 14 42<br />

post@kvg.be<br />

www.kvg.be<br />

Brailleliga<br />

Engelandstraat 57<br />

1060 Brussel<br />

T 02 533 32 11<br />

F 02 537 64 26<br />

<strong>in</strong>fo@braille.be<br />

www.brailleliga.be<br />

Fevlado vzw (Fe<strong>de</strong>ratie van<br />

Vlaamse Dovenorganisaties)<br />

Stropkaai 38<br />

9000 Gent<br />

T 09 224 46 76<br />

F 09 329 07 47<br />

<strong>in</strong>fo@fevlado.be<br />

www.fevlado.be<br />

Inclusie Vlaan<strong>de</strong>ren vzw<br />

(Verenig<strong>in</strong>g <strong>voor</strong> <strong>personen</strong> <strong>met</strong><br />

verstan<strong>de</strong>lijke <strong>handicap</strong>)<br />

Albert Giraudlaan 24<br />

1030 Brussel<br />

T 02 247 28 20<br />

F 02 219 90 61<br />

secretariaat@<strong>in</strong>clusievlaan<strong>de</strong>ren.be<br />

www.<strong>in</strong>clusievlaan<strong>de</strong>ren.be<br />

NVHVG vzw (Nationale Verenig<strong>in</strong>g<br />

<strong>voor</strong> Hulp aan Verstan<strong>de</strong>lijk<br />

Ge<strong>handicap</strong>ten)<br />

Albert Giraudlaan 24<br />

1030 Brussel<br />

T 02 247 60 10<br />

F 02 219 90 61<br />

secretariaat@nvhvg.be<br />

www.nvhvg.be<br />

Vlaamse Diabetes Verenig<strong>in</strong>g<br />

Diabeteshuis vzw<br />

Ottegemsest<strong>een</strong>weg 456<br />

9000 Gent<br />

T 09 220 05 20<br />

F 09 221 00 82<br />

vdv@diabetes-vdv.be<br />

www.diabetes-vdv.be<br />

Intro vzw<br />

Noor<strong>de</strong>rlaan 4<br />

1731 Zellik<br />

T 02 465 67 00<br />

F 02 466 70 38<br />

<strong>in</strong>fo@<strong>in</strong>tro-events.be<br />

www.<strong>in</strong>tro-events.be<br />

Toegankelijkheidsoverleg Vlaan<strong>de</strong>ren<br />

S<strong>in</strong>t-Jansstraat 32-38<br />

1000 Brussel<br />

T 02 515 06 74<br />

<strong>in</strong>fo@toegankelijkheidsoverlegvlaan<strong>de</strong>ren.bewww.toegankelijkheidsoverlegvlaan<strong>de</strong>ren.be


Coörd<strong>in</strong>atie van het Vlaamse<br />

toegankelijkheidsbeleid<br />

Gelijke Kansen <strong>in</strong> Vlaan<strong>de</strong>ren<br />

Bou<strong>de</strong>wijnlaan 30<br />

1000 Brussel<br />

T 02 553 58 46<br />

F 02 553 51 38<br />

gelijkekansen@vlaan<strong>de</strong>ren.be<br />

www.gelijkekansen.be<br />

Vlaams Expertisecentrum<br />

Toegankelijkheid<br />

Enter vzw<br />

Belgiëple<strong>in</strong> 1<br />

3510 Hasselt<br />

T 011 26 50 30<br />

F 011 87 41 39<br />

<strong>in</strong>fo@entervzw.be<br />

www.entervzw.be<br />

Prov<strong>in</strong>ciale Steunpunten<br />

Toegankelijkheid<br />

–<br />

Prov<strong>in</strong>cie Antwerpen<br />

Dienst Welzijn, Centrum <strong>voor</strong><br />

Toegankelijkheid<br />

Boomgaardstraat 22 bus 101<br />

2600 Antwerpen (Berchem)<br />

contactpersoon: Karlien S<strong>met</strong>s<br />

T 03 240 61 90<br />

F 03 240 61 62<br />

karlien.s<strong>met</strong>s@welzijn.provant.be<br />

www.provant.be/welzijn/toegankelijkheid<br />

–<br />

Prov<strong>in</strong>cie Limburg<br />

Steunpunt Toegankelijkheid Limburg<br />

Universiteitslaan 1<br />

3500 Hasselt<br />

contactpersoon: Els Vankan<br />

T 011 23 82 87<br />

F 011 23 82 80<br />

toegankelijkheid@limburg.be<br />

www.limburg.be/steunpunttoegankelijkheid<br />

–<br />

Prov<strong>in</strong>cie Oost-Vlaan<strong>de</strong>ren<br />

Steunpunt Toegankelijkheid<br />

Oost-Vlaan<strong>de</strong>ren<br />

Gouvernementstraat 1<br />

9000 Gent<br />

contactpersoon: Petra Van Poucke<br />

T 09 267 75 85<br />

F 09 267 75 99<br />

petra.van.poucke@oost-vlaan<strong>de</strong>ren.be<br />

www.oost-vlaan<strong>de</strong>ren.be/public/<br />

welzijn_gezondheid/gelijke_kansen/<br />

toegankelijkheid<br />

–<br />

Prov<strong>in</strong>cie Vlaams Brabant<br />

Prov<strong>in</strong>cieple<strong>in</strong> 1<br />

3010 Kessel-lo<br />

contactpersoon: Alexan<strong>de</strong>r Leysen<br />

T 016 26 73 91<br />

F 016 26 73 01<br />

gelijkekansen@vlaamsbrabant.be<br />

www.vlaamsbrabant.be/<br />

welzijn-gezondheid/<strong>voor</strong>-organisatiesen-professionelen/toegankelijkheid/prov<strong>in</strong>ciaal-steunpunt-toegankelijkheid<br />

–<br />

Prov<strong>in</strong>cie West-Vlaan<strong>de</strong>ren<br />

Prov<strong>in</strong>ciehuis Boeverbos<br />

Kon<strong>in</strong>g Leopold III-laan 41<br />

8200 Brugge (St. Andries)<br />

contactpersoon: Nele Bastiaens<br />

T 050 40 31 80<br />

F 050 40 31 07<br />

nele.bastiaens@west-vlaan<strong>de</strong>ren.be<br />

www.west-vlaan<strong>de</strong>ren.be/nl/<br />

welzijnzorg/gelijkekansen/toegankelijkheid<br />

17


24<br />

COLOfON<br />

–<br />

Re<strong>de</strong>lijke <strong>aanpass<strong>in</strong>gen</strong> <strong>voor</strong> <strong>personen</strong> <strong>met</strong> <strong>een</strong> <strong>handicap</strong> <strong>in</strong> <strong>de</strong> huisvest<strong>in</strong>g<br />

Praktische tips <strong>voor</strong> eigenaars van won<strong>in</strong>gen<br />

December 2009<br />

–<br />

Uitgever en auteur:<br />

Centrum <strong>voor</strong> gelijkheid van kansen en <strong>voor</strong> racismebestrijd<strong>in</strong>g<br />

Kon<strong>in</strong>gsstraat 138, 1000 Brussel<br />

T: 02 212 30 00<br />

F: 02 212 30 30<br />

epost@cntr.be<br />

www.diversiteit.be<br />

–<br />

Redactie: Bus<strong>in</strong>ess Writers<br />

Supervisie: Jozef De Witte, Edouard Delruelle<br />

Coörd<strong>in</strong>atie: Véronique Ghesquière, Isabelle Demeester, Yves Dario, Gert Backx<br />

Herlez<strong>in</strong>g: An Hulsmans, Nad<strong>in</strong>e Brauns, Marieke Arnou<br />

Vertal<strong>in</strong>g: DICE<br />

Grafisch concept en opmaak: d-Artagnan<br />

Drukwerk: Perka (Mal<strong>de</strong>gem)<br />

Illustraties: Dirk Dewitte, DRIEDEE graphics & <strong>de</strong>sign<br />

Verantwoor<strong>de</strong>lijk uitgever: Jozef De Witte<br />

–<br />

Cette brochure est également disponible en français.<br />

–<br />

U kan <strong>de</strong>ze brochure downloa<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> website van het Centrum <strong>voor</strong> gelijkheid<br />

van kansen en <strong>voor</strong> racismebestrijd<strong>in</strong>g: www.diversiteit.be.<br />

U kan <strong>de</strong>ze brochure ook aanvragen, telefonisch 02/212.30.00, per fax 02/212.30.30<br />

of per e-mail epost@cntr.be.


C E N T R U M V O O R G E L I J K H E I D VA N K A N S E N E N V O O R R A C I S M E B E S T R I J D I N G<br />

K o n i n g s s t r a a t 1 3 8 , 1 0 0 0 B r u s s e l<br />

w w w. d i v e r s i t e i t. B e

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!