Voorlichting in ziekenhuizen - Centre d'éducation du Patient

32
De roep om opleidingen op het gebied van patiëntenvoorlichting liet zich al snel
gevoelen; In eerste instantie vervulde alleen de Université de Paris en meer speciaal
het Laboratoire de Pédagogie de la Santé daarin. Hetzelfde gold voor onderzoek
op dit terrein, dat zich voornamelijk aan dezelfde universiteit afspeelde en voor
een klein deel aan het Centre de recherche, Médecine, Maladie et Sciences Socials
en het Institut National de la Santé et de la Recherche Médicale ( INSERM ) .
Studies naar voorlichtingsprojecten in ziekenhuizen in 1992 en 1999 toonde dat
er sprake was van een sterke groei, vooral nog steeds in diabeteseducatie. De
term patiëntenvoorlichting werd niet gedefinieerd bij deze surveys, om een
inventarisatie te kunnen maken van wat door het veld als zodanig werd
beschouwd. In 1992 antwoordde 27% van de instellingen en geeft 81% van hen
minstens 1 grote voorlichtingsactiviteit te hebben. In 1999 antwoordt 46,5% en
heeft 88,5% een dergelijke activiteit 72 .
Ten tijde van deze studies is coördinatie van patiëntenvoorlichting door het
ziekenhuis heen en ook naar de eerste lijn toe nog nauwelijks aanwezig. Later
zullen er wel Unités Transversale d’Education du Patient (UTEP ) ontstaan, maar
dan ook nog niet als voltijdsfunctie.
Op zoek naar methodologie en geïnspireerd door de aanbevelingen van een
werkgroep van het WHO 73 werd het geheel van voorlichtings-activiteiten bij
chronische ziekten « éducation thérapeutique » genoemd. Een term die in Frankrijk
en in Franstalig België grote navolging vond, zelfs zo sterk dat de term en de
inhoud van patiëntenvoorlichting erdoor verdrongen lijkt te worden. Zoals al in
het hoofdstuk over definiëring is besproken hangt veel af van de definitie van de
term. In het algemeen wordt therapeutische educatie alleen gebruikt voor alle
voorlichting, instructie en begeleiding in geval van chronische ziekte.
Er ontstaan meer structuren die de ontwikkelingen op methodologisch gebied
steunen.
Aan het eind van de jaren negentig gaat de overheid zich meer met het onderwerp
bezighouden. Op een Nationale Conferentie in 1998 kreeg het onderwerp
substantiële aandacht, waaruit, mede door de interesse van de politiek leiders,
meerdere overheidsinitiatieven voortvloeiden. Met de professionele en financiële
erkenning van patiëntenvoorlichting-activiteiten werd een begin gemaakt. Het
Comité voor Gezondheidsvoorlichting raakte betrokken bij de ontwikkelingen en
kon rekenen op een financiële injectie van het Ministerie (DGS ) en de CNAMTS.
Andere zorgverzekeraars volgden. Ook het ANAES ( Agence Nationale
d’Accreditation et d’Evaluation en Santé ), de nationale instelling voor evaluatie
en accreditatie in de gezondheidszorg erkende het belang van het ontwikkelen
van therapeutische educatie.
In 2002 werd het Institut National de Prévention et d’Education pour la Santé
( INPES ) opgericht. Deze instelling heeft naast andere taken als opdracht
opleidingen gerelateerd aan de volksgezondheid te ontwikkelen. In een decreet
van 2004 wordt dit gespecificeerd ook voor gezondheidsvoorlichting.
De diversiteit van activiteiten en het relatief schaars gebruik van evaluatie en
gegevens uit de wetenschappelijke literatuur maakte de structurering van de vele
72 Fournier, C., Mischlich D., d’Ivernois J.-F., Sandrin-Berthin B., Ménard J. (2001 ) Towards promotion,
structuring and acknowledgement of patient education activities in France. Patient Education
and Counseling 44 29-34
73 L’éducation thérapeutique du patient- programmes de formation continue pour professionnelles de
soins dans la domaine de la prévention des maladies chroniques. Recommandations d’un groupe de
travail O.M.S. Bureau Régional pour l’Europe Copenhague, 1998