Voorlichting in ziekenhuizen - Centre d'éducation du Patient

48
De situatie sinds 1998
De overheden
In 1997 was er een reorganisatie van overheidsbevoegdheden voor de
ziekenhuisgezondheidszorg en andere gezondheidszorg. De regering van de
Franse Gemeenschap vaardigde een decreet uit waarin de gezondheidspromotie
georganiseerd werd. Dit decreet verving een ministerieel arrest aangaande de
gezondheidsvoorlichting – en opvoeding. Zo kon er sinds 1998, in tegenstelling
tot voorheen, slechts zeer mondjesmaat financiële steun voor ontwikkeling van
en projecten rond patiëntenvoorlichting worden verkregen op communautair
niveau. Vooral projecten die op primaire preventie en op gezondheidspromotie
gericht waren, kwamen voor subsidiering in aanmerking. Men hield en houdt
zich vooral bezig met primaire preventie. Dit betekende voor de veelbelovende
ontwikkeling van patiëntenvoorlichting in Wallonië een grote tegenslag. Vooral
het bestaande kennisinstituut daar, maar ook allerlei onderzoeksprojecten in
andere instellingen hadden en hebben hiervan zwaar te lijden. In Vlaanderen
werden initiatieven, die de ontwikkeling van geplande patiëntenvoorlichting in
een stroomversnelling moesten brengen, door het voornoemde ontbreken van
beleid en steun in de kiem gesmoord. Er is onduidelijkheid ontstaan waar en tot
wie zich te richten indien het om patiëntenvoorlichting gaat.
Er hebben een aantal wetten, behandelconventies en andere regelingen het
licht gezien waarin patiëntenvoorlichting een rol speelt.
Zo is bijvoorbeeld in de wet die op 6 oktober 2002 van kracht werd met betrekking
tot patiëntenrechten in art.7 het recht op informatie duidelijk verwoord.
In dit verband kan ook het « Résumé Infirmier Minimum » of Minimale
Verpleegkundige Gegevens en vooral factor 11 genoemd worden. In dit document
worden alle verpleegkundige handelingen geregistreerd. In factor 11 wordt de
voorlichting aan patiënten en zijn of haar naasten omschreven als taak van het
team belast met de zorg voor de patiënt en de verpleegkundige als deel daarvan.
Net als andere verpleegkundige handelingen werd met deze gegevens inzichtelijk
dat voorlichting plaats dient te vinden en waar dit niet het geval is in een ziekenhuis
kan er de vinger op worden gelegd door de registratie die vier maal per jaar
plaatsvindt. Dit Résumé wordt binnenkort herzien en, zo lijkt het, naar 78 criteria
uitgebreid 101 . Voor andere beroepsgroepen is behalve in de psychiatrie, zover
de auteur bekend, een dergelijke registratie niet gerealiseerd.
In het Koninklijk Besluit van13 juli 2006 « tot bepaling van de normen die door de
ziekenhuizen en hun diensten moeten worden nageleefd », wordt op het niveau
van het middenkader er op aangedrongen dat verpleegkundigen een aanvullende
opleiding hebben. Als mogelijkheid wordt daar ook een master in de
gezondheidsvoorlichting en -bevordering genoemd. Er wordt in vermeld dat het
middenkader van de verpleegkundigen in het ziekenhuis belast kan worden met
patiëntenvoorlichting, naast een aantal andere niet minder omvangrijke taken.
Deze activiteiten dienen ter ondersteuning van de organisatorische en inhoudelijke
aspecten van de verpleegkundige hulpverlening. Als opleidingsniveau van één
hoofdverpleegkundige wordt ook aangeduid dat deze een « bijkomende
kaderopleiding » in de verpleegkunde, of een bijkomende opleiding van universitair
niveau in de gezondheidsvoorlichting-en bevordering dient te hebben gevolgd.
In hoeverre deze kwalificaties bij verpleegkundigen al een realiteit zijn in de
ziekenhuizen is onbekend.
101 Luong,J. Du RIMI au RIM II, interview met Anita Simoens. 2006 Hospitals, vol.4