04.09.2013 Views

het interview met Arno Timmermans - Mednet

het interview met Arno Timmermans - Mednet

het interview met Arno Timmermans - Mednet

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

tekst Adri vAn beelen beeld vincent boon<br />

NHG-bestuursvoorzitter eN Huisarts arNo timmermaNs<br />

‘ De zorg is nu meer<br />

een gebruiksgoed’<br />

<strong>Arno</strong> <strong>Timmermans</strong> oogt als een rustige man, maar zodra<br />

<strong>het</strong> beleid van minister Schippers ter sprake komt,<br />

wordt hij onrustig. Hij gaat rechtop zitten en is stellig: “De<br />

bezuinigingen en kortingen die minister Schippers de sector<br />

oplegt, bedreigen regelrecht de kwaliteit van de huisartsgeneeskunde.<br />

Dat geldt ook voor de marktwerking die huisartsen<br />

wordt opgedrongen. Huisartsen moeten onnodige<br />

verwijzingen naar de tweede lijn voorkomen, ze moeten<br />

patiënten alleen verwijzen op indicatie. Maar die hele rol<br />

komt onder druk te staan. Dat is onder meer <strong>het</strong> gevolg van<br />

de nadruk op vraagsturing en klantgerichtheid en de<br />

nadruk op marktwerking. Toen ik als huisarts begon, werd<br />

je juist gewaardeerd om een terughoudende opstelling,<br />

maar de laatste jaren moeten we ons steeds meer richten op<br />

de vraag van de patiënt. Zorg wordt beschouwd als<br />

gebruiksgoed in plaats van iets waardevols”, zegt hij. “Dat<br />

vind ik een kwalijke ontwikkeling, want dat betekent dat<br />

mensen er steeds ongerichter gebruik van gaan maken. Zo<br />

van: ‘Ik heb betaald voor twintig keer fysiotherapie, dus<br />

<strong>interview</strong> 7<br />

<strong>Arno</strong> <strong>Timmermans</strong> is sinds 2004 bestuursvoorzitter van <strong>het</strong> NHG. Een dag in de week werkt<br />

hij als huisarts. “Toen ik als huisarts begon, werden huisartsen gewaardeerd om een terughoudende<br />

opstelling, maar de laatste jaren moeten we ons steeds meer richten op de vraag<br />

van de patiënt. De zorg is een gebruiksgoed geworden. U vraagt wij draaien, is de norm.”<br />

heb ik ook recht op twintig keer fysiotherapie, ongeacht of<br />

dat nodig is of niet. Dat is vreemd. Als iemand zijn huis<br />

tegen brand verzekert, heeft hij toch ook geen recht op<br />

brand?”<br />

Al begin jaren ’90 gaat <strong>Timmermans</strong> werken voor <strong>het</strong><br />

NHG. Zijn bestuurswerk kwam niet zomaar uit de lucht<br />

vallen. Het had al vroeg zijn belangstelling. “In Almere<br />

hield ik me als huisarts al bezig <strong>met</strong> de ontwikkeling van de<br />

plaatselijke huisartsenvereniging en de vereniging van de<br />

huisartsen in dienstverband. Via die wegen kwam ik op een<br />

gegeven moment terecht in de ledenvergadering van de<br />

LHV. Dat was mijn eerste kennismaking <strong>met</strong> <strong>het</strong> landelijke<br />

bestuurswerk. Ik moet zeggen dat <strong>het</strong> nogal een cultuurschok<br />

was. Dat was toen een vergadering <strong>met</strong> vertegenwoordigers<br />

van alle lokale verenigingen uit een district. Wij<br />

zaten in <strong>het</strong> breedste district van Nederland, van de Hollandse<br />

Brug in Flevoland tot aan de Duitse grens, een<br />

enorm gebied. Ik werd overweldigd door de hoeveelheid en<br />

de diversiteit aan zaken die landelijk speelden en vanuit de


8 <strong>interview</strong> mednet 03i2012<br />

curriculum vitae<br />

arno timmermans (1954) begint in<br />

1973 <strong>met</strong> zijn studie geneeskunde<br />

aan de universiteit van amsterdam<br />

en specialiseert zich in 1984 tot<br />

huisarts. Hij vestigt zich in almere, regio werden ingebracht.”<br />

waar hij momenteel nog één dag in Sinds eind jaren negentig is <strong>Timmermans</strong><br />

de week in een huisartsenpraktijk bestuursvoorzitter van <strong>het</strong> NHG. Hij wil<br />

werkt. in 1991 begint hij als huis- weten hoe de zorg lokaal, regionaal en lanarts-staflid<br />

op de afdeling Deskundelijk georganiseerd wordt en welke plek<br />

digheidsbevordering van <strong>het</strong> de huisartsenzorg heeft in die totale zorg.<br />

Nederlands Huisartsen Genoot- “Ik wil die kennis uitdragen.” In 2004<br />

schap (NHG). Daarna wordt hij werd <strong>Arno</strong> <strong>Timmermans</strong> voorzitter van de<br />

hoofd van die afdeling. in 1998 raad van bestuur van <strong>het</strong> NHG, waar hij<br />

komt hij in de directie van <strong>het</strong> NHG zich niet alleen puur wetenschappelijk ori-<br />

als adjunct-directeur en in 2000 als enteert. “Ons werk raakt ook aan rand-<br />

medisch directeur. sinds 2004 is hij voorwaardelijke zaken, omdat de kwaliteit<br />

bestuursvoorzitter van de NHG. van de huisartsgeneeskunde onlosmakelijk<br />

verbonden is <strong>met</strong> de randvoorwaarden<br />

voor goede huisartsgeneeskundige zorg. Je kunt <strong>het</strong> zo zien:<br />

<strong>het</strong> NHG is er voor de huisartsgeneeskunde en de LHV is<br />

er voor de huisarts. Maar zonder <strong>het</strong> één kan <strong>het</strong> ander niet<br />

bestaan.”<br />

boos<br />

<strong>Timmermans</strong> was tijdens de landelijke actiedag op 6 oktober<br />

een van de sprekers in de RAI. Op die dag stroomden<br />

duizenden boze huisartsen naar de RAI om te protesteren<br />

tegen <strong>het</strong> beleid van de minister. Het was volgens <strong>Timmermans</strong><br />

nodig dat ook <strong>het</strong> NHG zijn stem liet horen, omdat<br />

<strong>het</strong> in zijn woorden ‘absurd’ is wat VWS doet. “De huisarts<br />

moet steeds meer zaken overnemen uit de tweede lijn en<br />

wordt daar vervolgens op afgerekend. Voorlopig is dat probleem<br />

nog niet opgelost, want ook voor 2012 hebben de<br />

verzekeraars een groter budget huisartsenzorg ingecalculeerd<br />

dan de minister toestaat. Verzekeraars gaan dus een<br />

groter deel huisartsenzorg inkopen dan in <strong>het</strong> budgettair<br />

kader staat, <strong>met</strong> als gevolg een overschrijding. Als daar weer<br />

op wordt bezuinigd, gaan we steeds meer doen voor minder<br />

geld. Wij gaan als NHG niet over <strong>het</strong> geld, maar ik weet<br />

wel dat de bezuinigingen consequenties hebben voor de<br />

kwaliteit en de betaalbaarheid van de zorg. Stel dat huisartsen<br />

geen zaken meer uit de tweede lijn willen overnemen?<br />

‘ Verzekeraars hebben alweer een groter<br />

budget huisartsenzorg ingecalculeerd<br />

dan de minister toestaat’<br />

Dan nemen de kosten aan de andere kant alleen maar toe.<br />

De zorg wordt dan veel duurder en bovendien ontstaat een<br />

capaciteitsprobleem. Huisartsen handelen zo’n 95 procent<br />

van de klachten zelf af. Als een huisarts 1 procent meer<br />

klachten gaat verwijzen, krijgt <strong>het</strong> ziekenhuis 20 procent<br />

meer verwijzingen. Eén huisartsenpraktijk staat voor ongeveer<br />

1 miljoen omzet in een ziekenhuis. Om maar even aan<br />

te geven wat voor opdrijvend effect dat minder investeren<br />

in de huisartsenzorg heeft.”<br />

<strong>Arno</strong> <strong>Timmermans</strong> is naast bestuursvoorzitter van <strong>het</strong><br />

NHG nog altijd een dag in de week huisarts in een huisartsenpraktijk<br />

in Almere. “Altijd op dinsdag. Dat is weinig,<br />

maar meer dan helemaal niets. Ik heb er veel profijt van.<br />

Het patiëntencontact helpt me om mijn rol als NHG-voorzitter<br />

goed te kunnen vervullen. Maar ook <strong>het</strong> contact <strong>met</strong><br />

collega’s is waardevol. Zo hoor ik wat er in de dagelijkse<br />

praktijk speelt. Dat is beter dan wanneer ik als voorzitter<br />

ver weg van de praktijk zou zitten. Het maakt dat ik in<br />

mijn functie beter een brug kan slaan tussen wetenschap,<br />

praktijk en politiek.”<br />

vertrouweN<br />

<strong>Timmermans</strong> studeerde geneeskunde omdat <strong>het</strong> voelde als<br />

‘iets’ voor hem. “Zoiets wordt natuurlijk ook bepaald door<br />

<strong>het</strong> beeld dat je hebt van zorg en dokters, zoals <strong>het</strong> beeld<br />

dat ik als kind had van onze huisarts. Als hij langskwam,<br />

kon ik zaken als begrip, vertrouwen en continuïteit bij wijze<br />

van spreken voelen. Het liet me al op jonge leeftijd inzien<br />

welke belangrijke plek de huisarts inneemt in <strong>het</strong> leven van<br />

patiënten. Integrale zorg, persoonlijke zorg en continue<br />

zorg, dat is de kern van de huisartsgeneeskunde. Het maakt<br />

ook dat de huisarts een positie heeft die ik omschrijf als<br />

‘relatieve terughoudendheid’. Als de huisarts twijfelt of een<br />

behandeling wel bijdraagt aan betere gezondheid in vergelijking<br />

<strong>met</strong> natuurlijk beloop, dan wacht hij liever even af.<br />

Huisartsen geven liever vertrouwde, veilige behandelingen<br />

dan nieuwe onbekende waarvan de werkzaamheid en veiligheid<br />

onvoldoende zijn bewezen.”<br />

De student <strong>Timmermans</strong> beschikte ook over organisatorische<br />

kwaliteiten. “Met een vriend maakte ik een analyse van<br />

<strong>het</strong> ambulancevervoer in de regio en in mijn tweede jaar<br />

van de huisartsenopleiding zat ik al in een onderwijswerkgroep<br />

van studenten. Dat was nog in de tijd van de democratisering.<br />

Wij bespraken <strong>met</strong> opleiders wat voor onderwijs<br />

ze moesten geven. Dat is tegenwoordig ondenkbaar,<br />

maar ze wekten de indruk dat ze naar ons luisterden. Dat<br />

had natuurlijk te maken <strong>met</strong> de tijdgeest van de jaren ’70.”<br />

Na zijn opleiding kon hij niet <strong>met</strong>een makkelijk aan <strong>het</strong><br />

werk. Er was een overschot aan huisartsen. <strong>Timmermans</strong>:<br />

“Als je solliciteerde, vond je zo’n 120 andere sollicitanten<br />

op je pad. We hadden dus niet zomaar een plek als huisarts.<br />

Nu is dat wel anders.”<br />

staNDaarDeN<br />

Het NHG is vooral bekend om zijn NHG-Standaarden.<br />

Daar gaat <strong>het</strong> volgens <strong>Timmermans</strong> goed mee. “Dit jaar<br />

verschijnt onze honderdste NHG-Standaard”, zegt hij. Al


die andere Standaarden zijn al meerdere keren herzien. We<br />

proberen steeds up-to-date te blijven.” De implementatiegraad<br />

en de toepassing van de Standaarden in de praktijk is<br />

volgens <strong>Timmermans</strong> heel hoog. “Daar besteden we veel<br />

aandacht aan. We bieden scholing en materiaal om de<br />

NHG-Standaarden op de beste manier in de praktijk in te<br />

voeren. Gemiddeld wordt zo’n 75 procent van de richtlij-<br />

<strong>interview</strong> 9<br />

‘ Wij ervaren weleens een<br />

discrepantie tussen <strong>het</strong><br />

overheidsbeleid en spreekkamer’<br />

nen in NHG-Standaarden gevolgd. Van de richtlijn oorontsteking<br />

is onlangs aangetoond dat meer dan 90 procent van<br />

de aanbevelingen in de praktijk wordt gevolgd. Het NHG<br />

heeft bijna 11.000 leden. Wij hebben een dekkingsgraad<br />

van meer dan 95 procent van de huisartsen in Nederland.<br />

top<br />

De Nederlandse huisartsenzorg is nog steeds een van de<br />

beste, zo niet de beste ter wereld, zegt <strong>Timmermans</strong>. Maar<br />

hij waarschuwt tegelijkertijd dat we die plek kunnen kwijtraken.<br />

“Andere landen, als Groot-Brittannië, Denemarken<br />

en Zwitserland, beginnen ons in te halen. De sector moet<br />

alle zeilen bijzetten om aan de top te blijven. Wij doen ons<br />

best, alleen zit de politiek ons dwars. Het beleid van deze<br />

minister helpt niet de eerste lijn te versterken, integendeel.”<br />

Intussen komt er heel veel op de huisartsen af. <strong>Timmermans</strong>:<br />

“Van huisartsen wordt steeds meer verwacht. Er worden<br />

veel eisen gesteld door de samenleving en in allerlei<br />

onderzoeken en rapporten wordt de indruk gewekt dat de<br />

patiënt <strong>het</strong> anno 2012 helemaal anders wil. Maar is dat ook<br />

zo? Wil de patiënt koste wat kost naar een avondspreekuur?<br />

Wil de patiënt per se via internet <strong>met</strong> zijn huisarts communiceren?<br />

Als je goed doorvraagt, blijkt dit niet altijd zo te<br />

zijn. Wij hebben vorig jaar door TNS Nipo een onderzoek<br />

laten doen waaruit blijkt dat meer dan 90 procent van de<br />

patiënten waarde hecht aan <strong>het</strong> langdurig contact <strong>met</strong><br />

dezelfde huisarts. Wij ervaren weleens een discrepantie tussen<br />

wat <strong>het</strong> beleid behelst en wat de dokter in de spreekkamer<br />

hoort en ziet.”<br />

Belangrijk is volgens <strong>Timmermans</strong> dat er relevante zorg is<br />

van goede kwaliteit, doelmatig, efficiënt <strong>met</strong> middelen en<br />

mogelijkheden en dat deze bijdraagt aan zoge<strong>het</strong>en equity.<br />

“Met andere woorden: Gelijke mogelijkheden voor iedereen<br />

om noodzakelijke zorg te ontvangen en om een gelijke<br />

gezondheid te kunnen bereiken. Het systeem van inrichting<br />

en bekostiging van de zorg moet daaraan bijdragen.”

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!