Optimum 2-1 BH.indd - De Boeck

Wat zou het CS° van de rekening Leveranciers kunnen betekenen? 

________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

3 De saldi van de balansrekeningen neem je op in de eindbalans. 

Oefeningen 

1 Saldeer de rekeningen van de vorige oefening. (oef. 5 blz. 99) 

Stel vervolgens aan de hand van de berekende saldi een gerubriceerde eindbalans 

op. 

A Eindbalans P 

2 Boek de beginbalans en de verrichtingen op de rekeningen. 

Saldeer de rekeningen. 

Stel de gerubriceerde eindbalans op. 

01-15 BB Uitrusting 12 800,00 EUR, Kapitaal 43 575,00 EUR, 

Leveranciers 26 500,00 EUR, Handelsdebiteuren 1 000,00 EUR, 

Bank 55 250,00 EUR, Bank van de Post 11 025,00 EUR, 

Kredietinstellingen 10 000,00 EUR. 

01-17 AF1 20 winkelrekken worden aangekocht bij Claes nv voor 175,00 EUR/stuk. 

01-18 VF1 Een winkelkast wordt tegen inkoopprijs verkocht 585,00 EUR aan Datex bvba. 

01-20 BA1 Voorschot van AF1 voor 500,00 EUR. 

01-22 ICN1 Twee winkelrekken werden niet aan Claes nv geleverd. 

01-24 AF2 Een kantoorstoel wordt aangekocht bij Bulo nv voor 150,00 EUR. 

01-27 PA1 VF1 wordt vereffend. 

01-29 AF3 Aankoop van een bestelwagen voor 16 250,00 EUR bij Automax bvba. 

01-31 PA2 Betaling van een voorschot van AF3 voor 1 500,00 EUR. 

02-06 BA2 AF1 wordt betaald. 

02-10 PA3 Afbetaling van de lening voor 425,00 EUR. 

THEMA 3: DUBBEL BOEKHOUDEN | 4 DE REKENINGEN 

101

102 

D C D C 

D C D C 

D C D C 

D C D C 

D C D C 


THEMA 3: DUBBEL BOEKHOUDEN | 4 DE REKENINGEN

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

8 

9 

10 

11 

12 

13 

14 

15 

3 Voor de puzzelaars onder ons. Vul de juiste begrippen in en achterhaal een onmisbaar 

instrument in het boekhouden. Je opdracht is pas geslaagd als je alle 

begrippen vindt en het sleutelwoord achterhaalt. 

1 Actiefrekeningen die vermeerderen zul je … 

2 Het MAR is ingedeeld in … 

3 Bewijsdocument voor de boekhouding. 

4 Behoren tot klasse 4. 

5 Komen voor op de balans. 

6 Linkerkant van de balans. 

7 Ontstaan bij verkopen. 

8 Vind je terug in het MAR. 

9 Dagafschrift. 

10 Verzamelplaats voor de rekeningen. 

11 De aanvangswaarden van passief rekeningen ga je … 

12 Ontstaat als het debettotaal groter is dan het credittotaal. 

13 Zijn geld verschuldigd. 

14 Deze rekening gebruik je bij elke aankoop. 

15 Redeneringschema in het boekhouden. 

THEMA 3: DUBBEL BOEKHOUDEN | 4 DE REKENINGEN 

103

104 

Wat? 

Wat-en-hoe-overzicht 

1 De begrippen rekening en grootboek toelichten. 

2 De balans uitsplitsen in rekeningen. 

3 De boekingsregels van actief- en passiefrekeningen 

toepassen door gebruik te 

maken van de begrippen debet en credit. 

4 Het boekhoudalgoritme gebruiken bij 

boekhoudkundige verrichtingen. 

Hoe? 

Sleutelwoorden: 

Rekening - rekeningnummer 

Scontrovorm 

Actiefrekening 

Passiefrekening 

Kostenrekening 

Opbrengstenrekening 

Grootboek 

Debet - Debiteren 

Credit - Crediteren 

Saldo – saldi - salderen 

MAR (minimum indeling algemeen rekeningstelsel) 

Klasse 1 tot en met 7 

1 Studeer de kernleerstof. Gebruik in je 

omschrijving zeker MAR-actief- en passiefrekeningen. 

2 Hermaak de oefeningen 

3 Hermaak de oefeningen 

4 Vul enkele boekhoudalgoritmes in en vergelijk 

ze met de voorbeelden 

THEMA 3: DUBBEL BOEKHOUDEN | 4 DE REKENINGEN

5 Journaal 

Wat zul je leren? 

• Het begrip journaal omschrijven. 

• Eenvoudige verrichtingen in het journaal registreren. 

Info en analyse 

Het NOS Journaal is hét nieuwsprogramma van de NOS op de Nederlandse 

televisie. Het brengt het belangrijkste nieuws en maakt het belang daarvan 

duidelijk. Het Journaal moet onpartijdig en onafhankelijk zijn, betrouwbaar 

en objectief. Verder is het belangrijk dat het nieuws aantrekkelijk en begrijpelijk 

is voor zo veel mogelijk mensen, want het Journaal wordt voor 

iedereen gemaakt. 

Zeven vermeende Duitse neonazi’s moeten 

zich deze week voor de rechter verantwoorden 

voor het verbranden van een exemplaar 

van het dagboek van Anne Frank. Zij zouden 

dat in juni hebben gedaan tijdens een 

ceremonie waarbij zij het nazisme zouden 

hebben aangehangen en de Holocaust ontkenden. 

Het ontkennen van de Jodenvernietiging 

is in Duitsland een misdrijf. 

THEMA 3: DUBBEL BOEKHOUDEN | 5 JOURNAAL 

Dagboek van onthaalmoeke Nicky: dinsdag 06/03/07 

Het Franse woord voor dagboek is 

JOURNAL 

Vandaag worden er 5 opvangkindjes verwacht (Sh., T., F., J. en D.). Ook Yente blijft thuis 

vandaag. 

Tussen 7u en 7u40 zijn Sh., J., T. en F. toegekomen. Sh., T. en F. zijn samen met Yente 

in de speelruimte beginnen spelen met ballen, speelkeukentje, theeserviesje en poppen. J. is in de 

babykamer gaan spelen met allerlei babyspeeltjes. 

Rond 8u10 zijn Robin en Sander naar school vertrokken. Yente, Sh., T. en F. zijn dan naar 

een video van ‘Hopla’ beginnen kijken. J. is ondertussen in slaap gevallen in het bedje in de 

babykamer. 

Rond 8u30 is J. weer wakker geworden. Ze had een kakapampertje. 

Rond 9u is D. er nog bij gekomen. Even later zijn we allemaal naar de living/keuken gegaan 

en na een luier- en potjesronde kreeg iedereen wat water, sap of aardbeiendrink en een koekje of 

boterhammetje. 

105

106 

Een dagboek is een autobiografi sch geschrift, waarin, vaak van dag tot dag, in chronologische volgorde, 

wordt opgetekend wat de schrijver meemaakt, denkt, waarneemt of overweegt. Dit in tegenstelling 

tot de autobiografi e, die gebeurtenissen achteraf beschrijft. Vaak is het dagboek iets intiems 

en persoonlijks, wordt het zelfs voorzien van een slot en komt het in principe nooit onder ogen van 

iemand anders dan de auteur. 

Soms wordt het dagboek ook gepubliceerd, bijvoorbeeld de oorlogsdagboeken van Anne Frank, Etty 

Hillesum en David Koker. Alhoewel de dagboeken van Anne Frank – en zeker de eerste gedeelten 

daarvan – de indruk van spontaneïteit geven, heeft nader onderzoek aangetoond dat de schrijfster ze 

wel degelijk bedoeld had voor naoorlogse publicatie. Zij was zich dus zeer bewust van een onzichtbare, 

‘meekijkende’ lezer. 

Lees de artikels aandachtig. 

Geef een ander woord voor journaal _______________________________________________________________________________________ 

Je vindt zeker verschillende betekenissen van het woord journaal. Geef er drie: 

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

1 Algemeen 

Tot hiertoe zagen we dat alle verrichtingen in de (dubbele boekhouding) geregistreerd 

werden op rekeningen. 

De boekhoudwetgeving schrijft echter ook voor dat alle verrichtingen chronologisch 

(volgens datum) moeten ingeschreven worden in een dagboek. 

Het bewijs hiervan vind je in onderstaande wettekst die we ook al tegenkwamen in 

thema 1. Markeer in je tekst de gepaste formulering. 

2 Journaalpost 

WET MET BETREKKING TOT DE BOEKHOUDING [...] VAN DE ONDERNEMINGEN 

Art. 4. Elke boekhouding wordt door middel van een stelsel van boeken en rekeningen gevoerd met 

inachtneming van de gebruikelijke regels van het dubbel boekhouden. 

(Alle verrichtingen worden zonder uitstel, getrouw, volledig en naar tijdsorde ingeschreven in een 

ongesplitst dagboek of in een hulpdagboek, al dan niet gesplitst in bijzondere hulpdagboeken. Ze 

worden methodisch ingeschreven in of overgebracht naar de rekeningen waarop ze betrekking hebben.) 

 

Art. 6. Elke boeking geschiedt aan de hand van een gedagtekend verantwoordingsstuk, waarnaar zij 

moet verwijzen. 

Elke verrichting wordt afzonderlijk ingeschreven in het journaal en vormt een 

journaalpost. 

In elke journaalpost worden éérst de rekeningen ingeschreven die gedebiteerd worden, 

daarna komen de rekeningen die gecrediteerd worden. 

De te debiteren rekeningen staan tegen de linkerkantlijn terwijl de te crediteren 

rekeningen meer naar rechts staan en voorafgegaan worden door het woordje ‘aan’ 

of ‘@’. 

THEMA 3: DUBBEL BOEKHOUDEN | 5 JOURNAAL

Een journaalpost eindigt met het vermelden van het verantwoordingsstuk dat deze 

boeking bewijst. Deze documenten moeten 7 jaar lang bewaard en methodisch gerangschikt 

worden; 

Schematische voorstelling van een journaalpost 

 

 

Toelichting: 

volgnummer in het journaal 

rekeningnummer volgens de MAR 

datum verrichting 

te debiteren rekening(en) 

@ of aan 

te crediteren rekening(en) 

te debiteren bedrag(en) 

te crediteren bedrag(en) 

verantwoordingsstuk van de verrichting 

Voorbeeld: 

1 24100 

44000 

2 44000 

55000 

3 57000 

40000 


 

 

09-09 

Rollend materieel 

@ Leveranciers 

AF10 

09-15 

Leveranciers 

@ Bank 

BA70 

 

 

 

12 500,00 12 500,00 

2 800,25 2 800,25 

(einde bladzijde) Te transporteren 15 300,25 15 300,25 

(volgende bladzijde) Getransporteerd 15 300,25 15 300,25 

Kas 

09-17 

@ Handelsdebiteuren 

KD7 

Om het einde van de bladzijde worden de kolommen van de bedragen opgeteld. 

Beide bedragen moeten gelijk zijn, ze worden dubbel onderstreept en voorafgegaan 

van de woorden ‘Te transporteren’ of ‘over te dragen’. 

107

108 

Op de volgende bladzijde worden dan deze bedragen hernomen. Hiervoor wordt 

dan ‘Getransporteerd’ of ‘overgedragen’ geschreven. 

Verklaar de betekenis van volgende termen: 

• Grootboek: _____________________________________________________________________________________________________________________________ 

• Journaal: ________________________________________________________________________________________________________________________________ 

• Journaliseren: ________________________________________________________________________________________________________________________ 

• Noteren in chronologische volgorde: ________________________________________________________________________________ 

dit gebeurt in het __________________________________________________________________________________________________________________ 

• Noteren in logische volgorde: ______________________________________________________________________________________________ 

dit gebeurt in het __________________________________________________________________________________________________________________ 

• Te transporteren: we schrijven dit op het ______________________________________ van elk blad van 

het journaal. 

Daar worden de getallen ______________________________________ Ze moeten _______________________________________ 

zijn. 

• Getransporteerd: we schrijven dit ______________________________________________________________________________________ 

3 Journaliseren 

Bij de oprichting van je zaak vertrek je van de beginbalans. 

A Beginbalans op 01-08 P 

Gebouwen 200 000,00 Kapitaal 160 000,00 

Uitrusting 2 000,00 Kredietinstellingen 45 000,00 

Handelsgoederen 3 000,00 Leveranciers 5 500,00 

Bank 5 000,00 

Kas 500,00 

210 500,00 210 500,00 

Vroeger leerden we al hoe we de rekeningen moesten openen. Al deze gegevens 

van de beginbalans moeten nu ook in het journaal komen. Je stelt nu een journaalpost 

op waarin we alle posten van het actief links schrijven aan alle posten van het 

passief. Dit wordt de eerste post van het boekjaar met volgnummer 0. 


0 22100 

23200 

34000 

55000 

57000 

10000 

17300 

44000 

1 

2 

3 


01-08 

Gebouwen 

Uitrusting 

Aanschaffi ngswaarde handelsgoederen 

Bank 

Kas 

@ Geplaatst kapitaal 

Kredietinstellingen 

Leveranciers 

Volgens beginbalans 

200 000,00 

2 000,00 

3 000,00 

5 000,00 

500,00 

Daarna worden alle verrichtingen van het boekjaar gejournaliseerd. 

We boeken nu enkele verrichtingen in het journaal. 

160 000,00 

45 000,00 

5 500,00 

Vooraf kunnen we eerst weer over de verrichting nadenken en een boekhoudalgoritme 

opstellen. Zie vorig hoofdstuk voor het boekhoudalgoritme en de rekeningen. 

1 01-10: AF40 een computer wordt aangekocht voor 1 520,00 EUR bij Mediaglobe nv. 

Vul de juiste rekeningnummers aan 

Uitrusting 

AF40 

01-10 


2 01-14: BA55 voorschot van AF40 voor 200,00 EUR. 

Vul de rekeningnummers en de bedragen verder aan. 

Leveranciers 

BA55 

@ Bank 

01-14 

3 01-15: BA56 de lening wordt deels terugbetaald: 205,00 EUR. 

1 520,00 

Vul de journaalpost verder aan. (rekeningen + rekeningnummers) 

BA56 

@ 

01-15 

205,00 

1 520,00 

205,00 

109

110 

4 

5 

Journaliseer nu zelf volgende twee verrichtingen. 

4 01-17: AF41 aankoop van kantoorstoel voor 95,00 EUR bij Decorama nv. 

5 17-01: Kasdoc.2 betaling Decorama nv. 

@ 

@ 

01-17 

01-17 

Omschrijf welke verrichtingen er worden geboekt in onderstaande journaalposten. 

6 55000 

17300 

Bank 

BA57 

01-19 

@ Kredietinstellingen 

1 500,00 

1 500,00 

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

7 24100 

44000 


AF42 

01-20 


22 350,00 

22 350,00 

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

8 40000 

23200 

Handelsdebiteuren 

VF89 

@ Uitrusting 

01-21 

150,00 

150,00 

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

9 57000 

40000 

Kas 

KD58, inning VF89 

01-21 

@ Handelsdebiteuren 

150,00 

150,00 

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 


Nummer van de 

journaalpost 

Kernleerstof 

In de ondernemingsboekhouding worden alle verrichtingen genoteerd in: 

• een logische volgorde in het grootboek 

• een chronologische volgorde in het journaal 

Een journaal is een dagboek waarin alle verrichtingen chronologisch (volgens 

datum) worden geregistreerd. 

Journaalpost 

Elke verrichting wordt afzonderlijk ingeschreven in het journaal en vormt een 

journaalpost. 

Schematische voorstelling van een journaalpost 

Nummers van de 

rekeningen 

Op de volgende bladzijde 


------------------- datum van de verrichting ------------------te 

debiteren rekeningen 

@ te crediteren rekeningen 

verantwoordingsstuk 

------------------- ------------------- 

Te transporteren 

Getransporteerd 

------------------- datum van de verrichting ------------------- 

------------------- ------------------- 

Te debiteren 

bedragen 

Een verrichting inschrijven in het journaal heet journaliseren. 

Oefeningen 

Te crediteren 

bedragen 

Voor volgende oefeningen stelden we in het vorige hoofdstuk de rekeningen op. 

1 Boek de beginbalans en de verrichtingen nu in het journaal. 

01-15 BB Handelsgoederen 12 000,00 EUR, Uitrusting 20 500,00 EUR, 

Leveranciers 16 500,00 EUR, Handelsdebiteuren 4 000,00 EUR, 

Bank 45 000,00 EUR, Kapitaal 77 500,00 EUR, Post 12 500,00 EUR. 

01-17 AF1 Aankoop van een computer 4 500,00 EUR bij Mediaglobe nv. 

01-20 BA1 Voorschot van AF1: 500,00 EUR. 

01-22 VF1 Een printer wordt tegen inkoopprijs verkocht (185,00 EUR) aan Daems bvba. 

01-24 AF2 Een kantoorstoel wordt verkocht voor 150,00 EUR aan Meublo nv. 


01-29 AF3 Aankoop van winkelrekken voor 6 250,00 EUR bij Decorama nv. 

01-31 PA2 Betaling van een voorschot van AF3 voor 1 500,00 EUR. 

02-02 BA2 Het ontbrekend bedrag voor de winkelrekken wordt geleend, 

de bank stort het bedrag op de rekening. 

111

112 

02-06 PA3 AF2 wordt betaald. 

02-10 BA3 Afbetaling van de lening: 315,00 EUR. 


2 Boek de beginbalans en de verrichtingen in het journaal. 

01-15 BB Uitrusting 12 800,00 EUR, Kapitaal 43 575,00 EUR, Leveranciers 26 500,00 EUR, 

Handelsdebiteuren 1 000,00 EUR , Bank 55 250,00 EUR, 

Bank van de Post 11 025,00 EUR, Kredietinstellingen 10 000,00 EUR. 

01-17 AF1 Aankoop van 20 winkelrekken voor 175,00 EUR/stuk bij Claes nv. 

01-18 VF1 Een klasseerkast wordt tegen inkoopprijs verkocht 585,00 EUR aan Datex bvba. 

01-20 BA1 Voorschot AF1: 500,00 EUR. 

01-22 ICN1 Twee winkelrekken werden niet geleverd door Claes nv. 

01-24 AF2 Een kantoorstoel wordt aangekocht voor 150,00 EUR bij Bulo nv. 


01-29 AF3 Aankoop van een bestelwagen voor 16 250,00 EUR bij Automax bvba. 

01-31 PA2 Betaling van het voorschot van AF3: 1 500,00 EUR. 

02-06 BA2 AF1 wordt betaald. 

02-10 PA3 Afbetaling van de lening: 425,00 EUR. 


113

114 

Wat? 

3 Markeer met een kleur wat we in dit hoofdstuk behandelden. 

De verschillende stappen tijdens het boekjaar 

Beginbalans 

Openen van het grootboek en journaal 

Boeken van de dagelijkse verrichtingen in het journaal en grootboek 

Tussentijdse controle door proef- en saldibalans 

Eindejaarverrichtingen 

Berekenen van het resultaat 

Defi nitieve proef- en saldibalans 

Opstellen van de jaarrekening (balans, resultatenrekening, sociale balans en toelichting) 


1 Het begrip journaal omschrijven. 

2 Eenvoudige verrichtingen in het 

journaal registreren. 


Journaal of dagboek 

Journaalpost 

Journaliseren 

Transporteren 

Hoe? 

1 Studeer je kernleerstof. Gebruik het woord 

‘chronologisch’. 

2 Bekijk de voorbeelden en los de vragen 

op. 

3 Studeer je kernleerstof en herhaal de oefeningen. 

Voor extra oefeningen raadpleeg 

www.optimumsite.be. 


6 De proef- en saldibalans 


• Het begrip proef- en saldibalans omschrijven. 

• De noodzaak van het opstellen van een proef- en saldibalans verduidelijken. 

• Uitgaande van het grootboek de proef- en saldibalans opstellen. 

• Uitgaande van de saldibalans de eindbalans afl eiden. 

• Een monografi e maken (herhalingsoefening). 


Zoek op wat volgende spreekwoorden betekenen: 

• Er is een kink in de kabel. 

________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

• Het zekere voor het onzekere nemen. 

________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

• Vertrouwen is goed, controle is beter. 

________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

• Dat is niet in de haak. 

________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

• Controle is de moeder van de zekerheid. 

________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

Waarop legt men in deze spreekwoorden de nadruk? _________________________________________________ 

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

THEMA 3: DUBBEL BOEKHOUDEN | 6 DE PROEF- EN SALDIBALANS 

115

116 

1 Algemeen 

Ook in de boekhouding is het belangrijk dat er geen fouten voorkomen, daarom is 

regelmatige controle ook noodzakelijk! 

Wanneer zal deze controle gebeuren? We gaan even naar het overzicht. 

Beginbalans 

Openen van het grootboek en journaal 

Boeken van de dagelijkse verrichtingen in het journaal en grootboek 

Tussentijdse controle door proef- en saldibalans 

Eindejaarverrichtingen 


Defi nitieve proef- en saldibalans 

Opstellen van de jaarrekening (balans, resultatenrekening, sociale balans en toelichting) 

Niet wachten tot het einde van het jaar dus want dan moet je ‘een speld in een 

hooiberg zoeken’. 

Wat zou dit betekenen? ___________________________________________________________________________________________________ 

2 Controle 

Om te vermijden dat je op het einde van het boekjaar tot de vaststelling 

komt dat de eindbalans niet juist is, worden er ter controle een tussentijdse 

proefbalans en een voorlopige saldibalans opgemaakt. 

Hoe gebeurt dit? 

Optie 1: 

Werkwijze zie optimumsite: powerpointvoorsteling ‘proef- en saldibalans 

power’ 

Optie 2: 

Werkwijze bespreken aan de hand van onderstaand voorbeeld 

Vooraleer de rekeningen te salderen en de eindbalans op te stellen, ga je een controle 

maken via een tussenstap: de proef- en saldibalans. 

THEMA 3: DUBBEL BOEKHOUDEN | 6 DE PROEF- EN SALDIBALANS

Voorbeeld 

D 10000 Geplaatst kapitaal C D 23200 Uitrusting C 

21 080,00 2 000,00 

400,00 

500,00 

D 24000 Meubilair C D 

34000 Aanschaffi ngswaarde 

handelsgoederen C 

1 000,00 

2 500,00 

1 500,00 

4 000,00 

D 40000 Handelsdebiteuren C D 44000 Leveranciers C 

1 000,00 

800,00 

100,00 

250,00 


200,00 

600,00 

2 000,00 

500,00 

400,00 

D 55000 Bank C D 57000 Kas C 

10 000,00 

200,00 

800,00 

500,00 300,00 

50,00 

20,00 

Voer volgende stappen uit: 

• Bereken voor elke rekening het debet- en het credittotaal (in potlood eronder 

schrijven). 

• Op een proefbalans vermeld je het debet- en credittotaal van elke rekening. 

Nr. Rekening 

10000 Kapitaal 

23200 Uitrusting 

24000 Meubilair 

34000 Handelsgoederen 

40000 Handelsdebiteuren 

44000 Leveranciers 

55000 Bank 

57000 Kas 

Proefbalans Saldibalans 

D C D C 

• Je maakt de som van alle debettotalen en de som van alle credittotalen. 

• Beide totalen zullen gelijk zijn indien je juist hebt gewerkt. Onderstreep ze dubbel. 

(controleer, indien het niet klopt is er een fout, zoek ze eerst voor je verder 

werkt) 

• Deze totalen moeten bovendien ook overeenstemmen met het totaal van je journaal. 

• De saldibalans wordt opgesteld aan de hand van het saldo van iedere rekening. 

Hoe bereken je nu weer een saldo? ___________________________________________________________________________ 

117

118 

• Bereken de totalen van de 2 kolommen. 

Is het totaal van de debetsaldi gelijk aan het totaal van de creditsaldi, dan is de 

saldibalans in evenwicht. 

Is de proef- en saldibalans in evenwicht: 

De volledige proef- en saldibalans vind je na ‘te kennen’. Controleer en verbeter 

indien nodig je fouten. 

3 De proef- en saldibalans klopt niet! 

Er kunnen vergissingen ontstaan zijn bij het boeken van gegevens. Zo kun je foute 

bedragen boeken, bedragen vergeten te boeken, debiteren in plaats van crediteren. 

Om deze fouten op te sporen, ga je stap voor stap alle verrichten nakijken en achter 

elke juist geboekte verrichting zet je een herkenningsteken (bv. een ). Je beseft 

natuurlijk dat dit een tijdrovend en vervelend werkje is. 

Dus werk vanaf het begin geconcentreerd en netjes! Dat zal je achteraf veel werk 

besparen. 

Enkele tips: 

Totaal journaal = debettotaal van de proefbalans ≠ credittotaal van de proefbalans 

is kleiner 

⇒ Er ontbreekt een bedrag op de c-zijde van een rekening(en) 

Totaal journaal = credittotaal van de proefbalans ≠ debettotaal van de proefbalans 

is keiner 

⇒ Er ontbreekt een bedrag op de d-zijde van een rekening(en) 

Zijn de d- en c-totalen van de proefbalans kleiner dan het journaaltotaal 

⇒ Er ontbreken bedrag op de d- en c-zijde van de rekening(en) 

De proefbalans klopt (is in evenwicht) maar de saldibalans is niet in evenwicht 

⇒ Een saldo (saldi) is (zijn) verkeerd berekend. 


Oefeningen 

1 Bart, eigenaar van drankenhandel ‘de dorstlesser’ stelt ons volgende gegevens 

ter beschikking: 

Rek. nr. Naam van de rekening 

10000 

17300 

22100 

23200 

24000 

24100 

34000 

40000 

41100 

44000 

45110 

55000 

57000 

Kapitaal 


Gebouwen 

Uitrusting 

Meubilair 


Handelsgoederen 


Btw op aankopen 

Leveranciers 

Btw op verkopen 

Bank 

Kas 



D-totaal C-totaal Debetsaldo Creditsaldo 

300 000,00 

50 000,00 

15 000,00 

28 000,00 

33 000,00 

210 000,00 

35 000,00 

120 000,00 

250 000,00 

35 000,00 

300 000,00 

160 000,00 

180 000,00 

185 000,00 

42 000,00 

185 000,00 

24 000,00 

Bereken het totaal van de debet- en de creditkolom van de proefbalans. 

Zijn de totalen gelijk? Ja/Neen 

Betekent dit dat er geen fouten zijn gemaakt? Verklaar je antwoord. 

________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

Vul de saldibalans aan en bereken ook de totalen. 

Conclusie? ____________________________________________________________________________________________________________________ 

Hoeveel moet Bart nog van zijn klanten krijgen? _____________________________________________________ 

Hoeveel schulden heeft hij? Welke? __________________________________________________________________________ 

________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

Hoeveel geld heeft hij op de bank? ____________________________________________________________________________ 

We komen hier ook 2 nieuwe rekeningen tegen. Welke? ________________________________________ 

________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

In de lessen handelseconomie leerde je immers dat er bij aan- en verkopen, 

steeds btw wordt aangerekend. We zullen deze rekeninge pas later dit schooljaar 

gaan gebruiken. 

119

120 

2 Maak telkens de juiste keuze. 

Welke van deze rekeningen kan geen debetsaldo vertonen? 

Kas 


Leveranciers 

Bank 

Welke uitspraak is fout? 

Actiefrekeningen worden gecrediteerd voor een vermindeirng van bezit, passiefrekeningen 

voor een vermeerdering van schuld. 

Bij elke boeking op de rekeningen moet voor evenveel worden gecrediteerd als 

gedebiteerd. 

Actiefrekeningen hebben meestal een debetsaldo, passiefrekeningen meestal 

een creditsaldo. 

Bij het salderen van de rekeningen begint men altijd aan de zijde met het 

grootst aantal verrichtingen. 

Als we een bedrag op een rekening debiteren en een andere rekening vergeten te 

crediteren, dan blijkt die fout eerst uit 

de saldibalans 

de eindbalans 

de proefbalans 

geen van de drie 

Welk van deze rekeningen kan een creditsaldo vertonen? 


Kas 

Bank 


Als we de rekening ‘Kas’ voor een bepaald bedrag debiteren i.p.v. de rekening 

‘Bank’, dan blijkt die fout eerst uit 

de saldibalans 

de eindbalans 

de proefbalans 

geen van de drie 

Te kennen! 

Om te vermijden dat je op het einde van het boekjaar tot de vaststelling komt 

dat de eindbalans niet juist is, worden eer ter controle een tussentijdse proefbalans 

en voorlopige saldibalans opgemaakt. 

Nr. Rekening 


D C D C 


• Bereken voor elke rekening het debet- en het credittotaal. 

• Op een proefbalans vermeld je het debet- en credittotaal van elke rekening. 

• Je maakt de som van alle debettotalen en de som van alle credittotalen. 

• Beide totalen zullen gelijk zijn indien je juist hebt gewerkt. Onderstreep ze 

dubbel. 

• Deze totalen moeten bovendien ook overeenstemmen met het totaal van je 

journaal. 

• De saldibalans wordt opgesteld aan de hand van het saldo van iedere rekening. 

• Bereken de totalen van de 2 kolommen. 

• Is het totaal van de debetsaldi gelijk aan het totaal van de creditsaldi, dan is 

de saldibalans in evenwicht. 

Oplossing van het voorbeeld bij de aanvang van dit hoofdstuk. 

Nr. Rekening 



D C D C 

10000 Kapitaal 21 080,00 21 080,00 

23200 Uitrusting 2 400,00 500,00 1 900,00 

24000 Meubilair 5 000,00 5 000,00 

34000 Handelsgoederen 4 000,00 4 000,00 

40000 Handelsdebiteuren 1 800,00 350,00 1 450,00 

44000 Leveranciers 800,00 2 900,00 2 100,00 

55000 Bank 11 000,00 500,00 10 500,00 

57000 Kas 350,00 20,00 330,00 

25 350,00 25 350,00 23 180,00 23 180,00 

3 Plaats de verschillende fasen van het boekjaar in de juiste volgorde: 

1 2 3 4 5 6 7 8 

A Tussentijdse 

controle door 

proef- en 

saldibalans 

F Beginbalans 

B Boeken 

van de 

dagelijkse 

verrichten 

en in het 

journaal en 

grootboek 

G Eindejaarverrichtingen 

C Openen van het 

grootboek en 

journaal 

D Opstellen van 

de jaarrekening 

E Berekenen van 

het resultaat 

H Defi nitieve proef- en saldibalans 

121

122 

4 Indien je over een computer beschikt en een beetje thuis bent in Excel mag je 

deze oefening ook met de computer maken! 

Rek. nr. Naam van de rekening 

10000 

17300 

22100 

23200 

24000 

24100 

34000 

40000 

44000 

55000 

57000 

Kapitaal 


Gebouwen 

Uitrusting 

Meubilair 




Leveranciers 

Bank 

Kas 

Proefbalans Voorlopige saldibalans 

D-totaal C-totaal Debetsaldo Creditsaldo 

220 000,00 

40 000,00 

15 000,00 

28 000,00 

3 000,00 

110 000,00 

120 000,00 

210 000,00 

35 000,00 

200 000,00 

85 000,00 

2 000,00 

100 000,00 

185 000,00 

185 000,00 

24 000,00 

Bereken het totaal van de debet- en de creditkolom van de proefbalans. 

Vul de saldibalans aan en bereken ook de totalen. 

Klopt de proef- en saldibalans volgens jou? Hoe heb je dat gecontroleerd? 

________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

Hoeveel moet de handelaar nog van zijn klanten krijgen? _____________________________________ 

Hoeveel schulden heeft hij aan leveranciers? ___________________________________________________________ 

Over welke vaste middelen beschikt de onderneming? 

________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

Totale waarde? _____________________________________________________________________________________________________________ 

Hoeveel geld is er op de bank? ___________________________________________________________________________________ 

en in kas? ______________________________________________________________________________________________________________________ 


Maak aan hand van deze proef- en saldibalans nu de eindbalans op. 


Wat? 


1 Het begrip proef- en saldibalans omschrijven. 

2 De noodzaak van het opstellen van een 

proef- en saldibalans verduidelijken. 

3 Uitgaande van het grootboek de proef- en 

saldibalans opstellen. 

4 Uitgaande van de saldibalans de eindbalans 

afl eiden. 


Proefbalans 

Saldibalans 


Hoe? 

1 Studeer je kernleerstof. 

Zie ‘te kennen’. 

2 Bekijk de voorbeelden en los de vragen op. 



www.optimumwebsite.be. 

Extra voor site 

Oefeningen: zie hoofdstuk rekeningen, maar maak nu de proef- en saldibalans 

123

124 

Herhalingsopgave (monografie) 

1 Stel aan de hand van de volgende gegevens de inventaris op van boetiek Brabo. 

• Winkelpand in eigendom, Bruul 15, Mechelen 250 000,00 EUR 

• Bestelwagen Renault jaarlijkse huurwaarde: 12 000,00 EUR 

• 15 winkelrekken Novo 300,00 EUR/stuk 

• 2 toonbanken Novo 895,00 EUR/stuk 

• 3 winkelkasten Novo 520,00 EUR/stuk 

• 2 bureautafels Tempo 425,00 EUR/stuk 

• 1 bureaustoel Tempo 75,00 EUR 

• 1 computertafel Tempo 475,00 EUR 

• 1 computer IBM 2 985,00 EUR 

• 45 broeken Gents 14,50 EUR/stuk 

• 30 truien Gents 21,00 EUR/stuk 

• 20 hemden Hero 13,00 EUR/stuk 

• 85 polohemden Hero 10,00 EUR/stuk 

• nog te ontvangen facturen: Maes 1 250,00 EUR 

Janssens 2 365,00 EUR 

• nog te betalen facturen: Vervloet 1 425,00 EUR 

Tempo 2 117,00 EUR 

Novo 1 369,00 EUR 

• Argenta: zichtrekening 12 758,00 EUR 

• hypotheeklening 10 jaar 50 000,00 EUR 

• Fortis: zichtrekening 22 500,00 EUR 

• Bank van de Post: zichtrekening 24 850,00 EUR 

• In kas na telling: wisselgeld 2 555,00 EUR 

• In safe na telling 9 245,00 EUR 

• Eigen inbreng? 

2 Stel aan de hand van de inventaris een gerubriceerde balans op. 

3 Boek de beginbalans en onderstaande verrichtingen in het journaal en op de rekeningen. 

01-04 AF1 Computertafel 685,00 EUR, Brems bvba. 

01-07 AF2 Fotokopieerapparaat 1 258,00 EUR, Somers bvba. 

01-12 BA1 Betaling AF1. 

01-14 PA1 Voorschot AF2: 125,00 EUR. 

01-17 ICN1 Lichte beschadiging fotokopieerapparaat 100,00 EUR, Somers bvba. 

01-21 AF3 Passpiegels: 725,00 EUR, Deco nv. 

01-22 BA2 Betaling Maes (zie inventaris). 

01-27 PA2 Betaling Somers bvba. 

01-29 KA1 Tempo (zie inventaris) werd betaald. 

01-30 BA3 Afbetaling lening 825,00 EUR. 

02-04 AF4 Bureaustoel Tempo 86,00 EUR. 

02-05 PA3 Voorschot AF4: 25,00 EUR. 

02-10 BA4 Betaling AF3. 

02-12 AF5 Bestelwagen Citroën Kangoo 13 850,00 EUR, Garage Lemmens nv. 

KA2 Voorschot AF5 1 500,00 EUR. 


Inventaris op: 


125

126 



127

128 



129

130 


4 Stel nu proef- en saldibalans op. 

Nr. Rekening 

5 Saldeer de rekeningen en stel de eindbalans op. 



D C D C 

131

132 

7 Resultatenrekeningen 


• Het begrip resultaat omschrijven 

• Het resultaat berekenen (eenvoudig) 

• De verschillende resultaten (bedrijfsresultaat, resultaat uit de gewone 

bedrijfsuitoefening, resultaat voor belastingen, resultaat van het boekjaar) afl eiden uit 

de resultaatberekening 

• Het begrip resultatenrekening omschrijven 

• De resultaten groeperen volgens hun aard (bedrijfsresultaten, fi nanciële en 

uitzonderlijke resultaten en belastingen op het resultaat) 

• De boekingregels voor resultatenrekeningen afl eiden uit de werking van de rekening 

Kapitaal 

• Het boekhoudalgoritme gebruiken bij boekhoudkundige verrichtingen 

• De resultatenrekeningen situeren in het MAR 

1 Winst en/of verlies 


De laatstejaars willen een fuif inrichten om de laatste 100 dagen te vieren. 

De klas wordt verdeeld in groepjes van maximaal vier leerlingen per groep. 

Deel 1 

In elke groep worden volgende taken verdeeld: een verslaggever (degene die achteraf 

de resultaten van de groep voorleest of op het bord noteert), een groepsleider, 

een secretaris (degene die de antwoorden noteert). 

Elke groep zoekt antwoorden op volgende vragen: 

• Welke praktische zaken moeten er allemaal gebeuren? (zaal, drank ...) 

• Welke kosten zullen er gemaakt worden? 

• Welke inkomsten? 

• Kosten en opbrengsten vergelijken. Conclusie. Verslaggeving en synthese. 


Praktische uitwerking (in de klas, of als gezamenlijk project 

verder thuis) 

De groepen kunnen bijvoorbeeld: 

• een affi che, fl yers of een advertentie ontwerpen 

• prijslijstje (drank), inkomkaart maken 

• een brief opstellen (aanvraag gemeente, huur zaal, sabam) 

• de planning en timing opstellen voor de hele organisatie 

(wie regelt wat, toog, inkom, bestellingen …) 


Voor het vergelijken van de kosten en opbrengsten en het berekenen van het resultaat 

wordt uitgegaan van concrete cijfers van een vorig schooljaar. 

De laatstejaars van vorig jaar gaven ons volgend lijstje: 

De zaal kunnen we gratis gebruiken op school, op voorwaarde dat we achteraf alles 

THEMA 3: DUBBEL BOEKHOUDEN | 7 RESULTATENREKENINGEN

volledig opruimden. (Het is een hele karwei, maar ergens een zaal huren is veel te 

duur). 

Dj (een oud-leerling) + gebruik muziekinstallatie: 85,00 EUR. 

Inkomkaarten + affi ches (zelf gemaakt + gekopieerd): 50,00 EUR. 

Brouwer: 369,00 EUR Chips, nootjes, kaas (ticket supermarkt) 39,25 EUR. 

Aankoop aperitief en fruitsap 98,00 EUR. 

Voorverkoop inkomkaarten: 35,00 EUR (laatstejaars zelf kwamen gratis). 

Verkoop inkomkaarten op de avond zelf 80,00 EUR. 

Ontvangsten aan drank 762,00 EUR. 

Nog voor 98,25 EUR drank teruggenomen door de brouwer. 

Vul bovenstaande cijfers in deze tabel in 

Kosten Opbrengsten 

Uitgaven voor: Ontvangsten van: 

Vergelijk kosten en opbrengsten. 

Berekening: ________________________________________________________________________________________________________________________________ 

Conclusie: was de fuif achteraf een fi nancieel succes? Ja/Neen 

Waarom? ____________________________________________________________________________________________________________________________________ 

Ga nu terug kijken naar jullie planning (instap en verslag) en vergelijk. 

Klassengesprek. 

En nu naar de boekhouding … 

De verdeler van schoenen en sportkledij Brantano 

heeft over 2006 een nettowinst gehaald van 29,2 

miljoen euro, tegenover 10,5 miljoen euro in 2005. 

Dat resultaat is wel positief beïnvloed door 29,1 miljoen 

euro uit de verkoop van vastgoed. 

Kinepolis haalt 80 procent meer nettowinst in 2006 

Ticketverkoop (61 %) en drank en versnaperingen (21 %) zijn de 

voornaamste inkomstenbronnen. Beide onderdelen gingen er 

in 2006 op vooruit door een stijging van de verkoopprijzen in 

2006. 

THEMA 3: DUBBEL BOEKHOUDEN | 7 RESULTATENREKENINGEN 

Pinguin, gespecialiseerd in diepvriesgroenten, 

boekte in het 

eerste halfjaar van het gebroken 

boekjaar 2006/07 een nettowinst 

van 4,7 miljoen euro tegenover 

een verlies van 0,3 miljoen een 

jaar eerder. Het eerste halfjaar 

loopt van juli tot december, door 

seizoensomstandigheden steeds 

de beste periode voor het bedrijf. 

De herstructureringen (lagere 

personeelskosten) wierpen duidelijk 

vruchten af maar ook de 

marktomstandigheden verbeterden 

aanzienlijk. 

133

134 

Volkswagen verdubbelt nettowinst 

Volkswagen, de grootste autoproducent van Europa, heeft in 2006 meer 

dan dubbel zoveel nettowinst geboekt als het jaar ervoor dankzij goede 

verkopen bij zijn merken Audi en Skoda en dankzij kostenbesparende 

maatregelen. VW boekte ook uitzonderlijke opbrengsten uit de verkoop 

van zijn autoverhuurdochter Europcar. 

Volkswagen kondigde vorig jaar een herstructurering aan bij zijn fabriek 

in Vorst. Die wordt op termijn een Audifabriek, met werk voor 2 200 mensen 

en een jaarproductie van 100 000 voertuigen. Voorwaarde is wel dat 

de arbeidskosten met 20 procent naar beneden gaan, onder meer via het 

verlengen van de arbeidstijd. Onderhandelingen daarover tussen directie 

en vakbonden zijn lopende. 

Lees aandachtig deze krantenartikels. 

Wat wordt er in verteld? Markeer in elk artikel enkele trefwoorden met een stift. 

Vat kort de inhoud samen (kan mondeling of schriftelijk gebeuren). 

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

In bovenstaande artikels is er sprake van winst of verlies, kosten en opbrengsten. 

• Als de opbrengsten > de kosten is er sprake van __________________________________________________________ 

• Als de kosten > de opbrengsten is er sprake van __________________________________________________________ 

• Opmerking: als de kosten = de opbrengsten is er sprake van ‘break-even’ 

Welke bedrijven boekten in 2006 winst? (zie krantenartikels) 

Naam van het bedrijf Verklaring van het positieve resultaat 

Welke bedrijven boekten in 2006 verlies? (zie krantenartikels) 

Naam van het bedrijf Verklaring van het positieve resultaat 

Spector boekte in 2006 een nettoverlies 

van 8,6 miljoen euro tegenover 

een verlies van 17 miljoen 

euro een jaar eerder. 

De recurrente bedrijfswinst bedroeg net 

geen 6 miljoen euro, een pak minder dan de 

prognose. Doordat de niet-recurrente operationele 

kosten opliepen tot 3,8 miljoen 

euro bedroeg de effectieve bedrijfswinst 

2,1 miljoen euro. Door de hoge intresten 

op uitstaande schulden en een bijkomende 

waardevermindering op een vordering op 

Fotoinvest bedroegen de fi nanciële lasten 

3,6 miljoen euro. Daarbovenop komt nog 

een verlies van 5,6 miljoen euro uit nietvoortgezette 

activiteiten. 

Wat is het hoofddoel van elke onderneming? _______________________________________________________________________ 


Om die winst te kunnen realiseren, moeten er eerst kosten gemaakt worden. 

Zoek daarvan 5 voorbeelden. 

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

2 Kosten en opbrengsten 

Het resultaat van de onderneming doet het eigen vermogen toenemen/afnemen 

(bij winst) of toenemen/afnemen (bij verlies). 

De kosten en opbrengsten worden echter niet op de rekening Geplaatst kapitaal geboekt, 

immers geïnteresseerden in de boekhouding zouden dan geen duidelijk beeld 

meer krijgen van de middelen die de ondernemer permanent in de zaak bracht. 

In de MAR zijn hiervoor een hele reeks kosten- en opbrengstenrekeningen voorzien. 

Zoek op in welke klasse ze terug te vinden zijn. 

Kostenrekeningen vinden we in klasse ______________ en opbrengstenrekeningen in klasse 

______________ (opzoeken in MAR) 

Kosten en opbrengstenrekeningen zijn beheersrekeningen. Ze zijn enkel van nut 

om het resultaat te bepalen en komen niet voor op de balans. 

Kosten en opbrengstenrekeningen volgen dezelfde boekingsregels als de rekening 

Kapitaal. (kan je uitleggen waarom?) 

D 6 ___________ Kostenrekeningen C D 7 ___________ Opbrengstenrekeningen C 

Kostenvermeerdering 

+ 


– 


Opbrengstenvermindering 

– 

DS° CS° 

Oefeningen 

Opbrengstenvermeerdering 

+ 

1 Zou je volgende verrichtingen boeken op een kostenrekening (K) of op een opbrengstenrekening 

(O)? 

Langs welke zijde van de rekening zal de verrichting opgetekend worden, langs 

de debetzijde of langs de creditzijde (D of C)? 

Zet kruisjes in de juiste kolommen. 

Verrichtingen K O D C 

Lonen van de arbeiders worden betaald. 

Aankoop van handelsgoederen. 

Intrest ontvangen van de spaarrekening. 

Telefoonrekening wordt betaald. 

Computer wordt gestolen. 

Bankkosten op zichtrekening wordt betaald. 

Er is 20,00 EUR teveel in kas. 

Verkoop van handelsgoederen. 

Een klant stuurt een deel van de goederen terug 

wegens fabricagefout. 

De verkoop van oude kantoormeubelen bracht 

meer op dan verwacht. 

135

136 

2 Denk na over de verrichtingen van Multi Media Store en vul de kolommen in. 

Verrichtingen 

Verkoop van handelsgoederen aan Datex bvba. 

Aankoop van postzegels. 

Intrest wordt betaald op de lening bij KBC. 

Brandverzekering wordt betaald aan Ethias. 

Een prijs gewonnen voor beste onderneming van het jaar. 

Klant Datex bvba stuurt 1/5 van de goederen terug wegens beschadiging. 

Er is 10,00 EUR te weinig in kas. 

Aankoop van handelsgoederen bij Mediaglobe nv. 

Intrest wordt ontvangen van belegging. 

De verkoop van oude bestelwagen bracht minder op dan verwacht. 

K/O +/– D/C 

3 Resultaten 

De krantenknipsels leren ons dat verschillende kosten 

en opbrengsten het uiteindelijk behaalde resultaat beinvloeden. 

Het ondernemingsresultaat bestaat uit: 

• het bedrijfsresultaat 

• het fi nancieel resultaat 

• het uitzonderlijk resultaat 

Vul bij onderstaande omschrijvingen het juiste resultaat 

in. Voor de voorbeelden kun je ook de tabel bij de 

oefening opnieuw bekijken of de krantenartikels. 

• Het ________________________________________________________________________________ wordt gevormd door kosten en 

opbrengsten die rechtstreeks het gevolg zijn van de ‘bedrijvigheid’ van de onderneming 

zoals het aankopen en verkopen van handelsgoederen of diensten. 

Zoek nog twee voorbeelden: _______________________________________________________________________________________ 

________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

• Het ________________________________________________________________________________ wordt gevormd door fi nanciële 

kosten en opbrengsten. Voorbeelden zijn betaalde intresten (bij lening) en (zoek 

1 voorbeeld). 

________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

• Het ________________________________________________________________________________ wordt gevormd door kosten en 

opbrengsten die niet regelmatig voorkomen (niet te voorzien zijn) zoals (zoek 

twee voorbeelden). 

________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 


Over welk onderdeel van het ondernemingsresultaat gaat het hier? Plaats een 

kruisje in de juiste kolom. 

Kies uit: bedrijfskosten (BK), bedrijfsopbrengsten (BO), fi nanciële kosten (FK), fi nanciele 

opbrengsten (FO), uitzonderlijke kosten (UK) of uitzonderlijke opbrengsten (UO). 

Verrichtingen 

De verkoop van handelsgoederen. 

Winkeldiefstal: er zijn goederen gestolen. 

De handelshuur voor winkelruimte. 

Intrest op de hypotheeklening. 

Tekort in de kas. 

Winst op de verkoop van oude machine (niet verwacht). 

Elektriciteitsrekening. 

Aankopen van handelsgoederen. 

Stormschade: verzekering betaalt niet alles terug. 

Intrest op de spaarrekening. 

BK BO FK FO UK UO 


Bereken met de onderstaande gegevens het resultaat van het boekjaar (voor belastingen) 

Bereken eerst het totaal van de kosten en van de opbrengsten. Maak daarna het 

verschil. 

Kosten in EUR Opbrengsten in EUR 

Bedrijfskosten 9 825,45 Bedrijfsopbrengsten 12 468,93 

Financiële kosten 198,22 Financiële opbrengsten 38,65 

Uitzonderlijke kosten 462,57 Uitzonderlijke opbrengsten 13,48 

TOTAAL TOTAAL 

Ondernemingsresultaat – = Winst of Verlies 

Zelfde opgave. 

Kosten in EUR Opbrengsten in EUR 

Bedrijfskosten 12 825,45 Bedrijfsopbrengsten 13 665,91 

Financiële kosten 598,22 Financiële opbrengsten 69,25 

Uitzonderlijke kosten 362,19 Uitzonderlijke opbrengsten 13,48 

TOTAAL TOTAAL 

Ondernemingsresultaat – = Winst of Verlies 

Elke ondernemer streeft ernaar om winst/verlies (maak je keuze) te maken. 

Als je in dienstverband werkt, wordt er bij elke loonuitkering een deel van je loon 

afgehouden voor RSZ en ________________________________________________ m.a.w. je betaalt belastingen op 


137

138 

je inkomen. De ondernemer zal op zijn inkomen (winst) ook belastingen moeten 

betalen. 

Voorbeeld 

Van een onderneming zijn de volgende gegevens gekend: bedrijfskosten 

65 000,00 EUR; fi nanciële opbrengsten 3 000,00 EUR; bedrijfsopbrengsten 

100 000,00 EUR; fi nanciële kosten 12 000,00 EUR; uitzonderlijke kosten 1 000,00 EUR. 

Aanslagvoet belastingen 24,99 %. 

Bereken het resultaat van het boekjaar. 

Bedrijfsopbrengsten 

– Bedrijfskosten 

= Bedrijfsresultaat 

+ Financiële opbrengsten 

– Financiële kosten 

= Resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening 

+ Uitzonderlijke opbrengsten 

– Uitzonderlijke kosten 

= Resultaat van het boekjaar voor belastingen 

– Belastingen 

= Resultaat van het boekjaar 

Besluit: er is _________________________________________________________ winst/verlies (maak je keuze). 

Oefening 

Van een onderneming zijn de volgende gegevens gekend: bedrijfskosten 

60 000,00 EUR; fi nanciële opbrengsten 600,00 EUR; bedrijfsopbrengsten 70 000,00 

EUR; fi nanciële kosten 9 900,00 EUR; uitzonderlijke opbrengsten 500,00 EUR; uitzonderlijke 

kosten 3900,00 EUR. 

Aanslagvoet belastingen 24,99 %. 

Bereken het resultaat van het boekjaar. 

Bedrijfsopbrengsten 

– Bedrijfskosten 

= Bedrijfsresultaat 

+ Financiële opbrengsten 

– Financiële kosten 

= Resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening 

+ Uitzonderlijke opbrengsten 

– Uitzonderlijke kosten 

= Resultaat van het boekjaar voor belastingen 

– Belastingen 

= Resultaat van het boekjaar 

Besluit: er is _________________________________________________________ winst/verlies (maak je keuze). 


Kernleerstof 

Het hoofddoel van elke onderneming is winst maken. 

Het resultaat van de onderneming bekom je door de kosten en de opbrengsten te 

vergelijken. 

Als de opbrengsten > de kosten is er sprake van winst. 

Als de kosten > de opbrengsten is er sprake van verlies. 

Kosten- en opbrengstenrekeningen zijn beheersrekeningen. Ze worden enkel 

gebruikt om het resultaat te kunnen bepalen en komen niet voor op de balans . 

Ze hebben dezelfde boekingregels als kapitaal. 

D 6 ___________ Kostenrekeningen C D 7 ___________ Opbrengstenrekeningen C 


+ 


– 


Opbrengstenvermindering 

– 

DS° CS° 

Het ondernemingsresultaat bestaat uit: 

• het bedrijfsresultaat; 

• het fi nancieel resultaat; 

• het uitzonderlijk resultaat. 

Opbrengstenvermeerdering 

+ 

Het bedrijfsresultaat wordt gevormd door kosten en opbrengsten die rechtstreeks 

het gevolg zijn van de ‘bedrijvigheid’ van de onderneming zoals het aan- en verkopen 

van handelsgoederen. 

Het fi nancieel resultaat wordt gevormd door fi nanciële kosten en opbrengsten 

(bv.betaalde en ontvangen intresten). 

Het uitzonderlijk resultaat wordt gevormd door kosten en opbrengsten die niet 

regelmatig voorkomen (niet te voorzien zijn). 

Tenslotte moeten er ook nog belastingen op het resultaat betaald worden (bij winst). 

Na aftrek van deze belastingen bekomt met het resultaat van het boekjaar. 

De resultatenrekening is een overzichtelijk schema waarin de samenstelling van 

het ondernemingsresultaat wordt weergegeven 

De wet bepaalt ook hoe de resultatenrekening moet worden opgemaakt: 

RESULTATENREKENING 

KOSTEN OPBRENGSTEN 

Bedrijfskosten Bedrijfsopbrengsten 

A Handelsgoederen 

B Diensten en diverse goederen 

C Bezoldigingen… 

D Afschrijvingen 

Omzet 

E Andere bedrijfskosten 

Andere bedrijfsopbrengsten 

Financiële kosten Financiële opbrengsten 

Uitzonderlijke kosten Uitzonderlijke opbrengsten 

Totaal van de kosten Totaal van de opbrengsten 

Winst Verlies 

Of staffelvorm. 

139

140 

Oefeningen 

1 Zoek in de krant of op internet twee recente krantenartikels waarin je kunt lezen 

of het bedrijf winst of verlies geboekt heeft. Markeer hierin de trefwoorden of 

alinea waaruit blijkt of het om een positief of negatief resultaat gaat. Kun je ook 

de verklaring hiervan terugvinden? 

2 Vul de tabel verder aan. 

Gaat het over een actief- of passiefrekening, een kosten- of opbrengstenrekening? 

Zal de rekening gedebiteerd of gecrediteerd worden? 

Rekening A/P/K/O D/C 

De verkoop van handelsgoederen 

De aankoop van computers 

Lonen voor het personeel 

Leveranciers 

Voorraad handelsgoederen 

Huur magazijn 

Hypothecaire lening 

Kapitaal 

De aankoop van handelsgoederen 

Geld in kas 

Intrest op spaarrekening 

Reclame en advertenties 

Privéauto 

Gebouw 

Vordering op klant 

3 Van boetiek Style ontvingen we volgende informatie: 

Aankoop kleding 95 000,00 EUR; betaalde intresten 550,00 EUR; elektriciteit 

3 000,00 EUR, na telling zat er 50,00 EUR te veel in kas; huur winkel 6 500,00 EUR; 

lonen personeel 19 500,00 EUR; verkopen handelsgoederen 180 000,00 EUR, betalingskorting 

van leveranciers 950,00 EUR; stormschade die niet vergoed wordt 

door de verzekeringsmaatschappij 65 000,00 EUR; publiciteit 1 200,00 EUR. 

Zet de kosten of opbrengsten op de juiste plaats in de resultatenrekening en bereken 

daarna het resultaat. 

RESULTATENREKENING 

KOSTEN OPBRENGSTEN 

Bedrijfskosten Bedrijfsopbrengsten 

A Handelsgoederen 

B Diensten en diverse goederen 

C Bezoldigingen,… 

Omzet 

D Afschrijvingen 

Andere bedrijfsopbrengsten 

Financiële kosten Financiële opbrengsten 

Uitzonderlijke kosten Uitzonderlijke opbrengsten 

Totaal van de kosten Totaal van de opbrengsten 

Winst Verlies 


Wat? 

Hoe zou je ervoor kunnen zorgen dat deze onderneming meer winst maakt? 

________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 


1 Het begrip resultaat omschrijven. 

2 Het resultaat berekenen (eenvoudig). 

3 De verschillende resultaten afl eiden uit de 

resultaatberekening. 

4 Het begrip resultatenrekening omschrijven. 

5 De resultaten groeperen volgens hun aard. 

6 De boekingregels voor resultatenrekeningen 

afl eiden uit de werking van de rekening 

kapitaal. 

7 Het boekhoudalgoritme gebruiken bij 

boekhoudkundige verrichtingen. 

8 De resultatenrekeningen situeren in het 

MAR. 


Resultaat: winst, verlies, break-even 

Kosten en opbrengsten 

Resultatenrekening 

Bedrijfsresultaat 

Financieel resultaat 

Uitzonderlijk resultaat 

Resultaat van het boekjaar 

THEMA 3: DUBBEL 

L BOEKHOUDEN BO B EKHOUDEN | 7 RESULTATENREKENINGEN 

Hoe? 

1 Studeer je kernleerstof . 

2 Bekijk de voorbeelden en los de vragen op. 



www.optimumsite.be 

141 14 1 1

142 

8 De btw-rekeningen 


• Het begrip btw omschrijven. 

• De voornaamste btw-tarieven kennen. 

• Een aankoopfactuur en een inkomende creditnota in de boekhouding verwerken. 

• Een verkoopfactuur en een uitgaande creditnota in de boekhouding verwerken. 

• Een factuur met een creditnota verrekenen. 


De btw is een belasting volledig door de consument gedragen, geïnd door de handelaar 

en bestemd voor de btw-administratie. 

21 % 

6 % 

12 % 

De voornaamste btw-tarieven zijn: _______________________________ (o.a. voeding) 

_______________________________ (o.a. betaaltelevisie) 

_______________________________ (o.a. brommers) 

Daarnaast kennen we nog o.a. het 0 %-tarief (bijvoorbeeld een doktersbezoek). 

THEMA 3: DUBBEL BOEKHOUDEN | 8 DE BTW-REKENINGEN

Autospeed bvba 

Zwaardstraat 202 

2100 DEURNE 

1 Btw op aankopen 

Als je goederen of diensten aankoopt, betaal je niet ennkel de prijs van de goederen (diensten) maar ook de 

btw. 

Een handelaar mag de btw die hij betaalde bij aankoo- 

pen voor zijn zaak terugvorderen (terugvragen). 

Hij heeft dus een vordering t.o.v. de overheid. 

Vorderingen vind je terug in Klasse 4. Je gebruikt reke- 

ning 41110 Btw op aankopen. 

Je ontvangt onderstaande factuur van Autospeed. 

Bekijk ze aandachtig. 

Tel. 03 336 85 05 

Fax 03 336 86 06 

E-mail ASP@telenet.be 

ING 310-1269855-17 

IBAN BE61 3101 2698 5517 

BIC BBRUBEBB 

ONDnr. BTW BE 0589 159 357 

______RPR Antwerpen 

THEMA 3: DUBBEL BOEKHOUDEN | 8 DE BTW-REKENINGEN 

Multi Media Store bvba 

Leliestraat 22 

2100 DEURNE 

ONDnr. BTW BE 0256.256.968 

Factuur nr. 1 

200..-02-02 

Hoeveelheid Omschrijving Totaal 

Bestelwagen Peugeot Partner wit 220 D 

Optie gps 

Hoe verwerk je deze factuur in je boekhouding? 

17 000,00 

500,00 

MvH 17 500,00 

21 % btw 3675,00 

Totaal te betalen (in EUR) 21 175,00 

1 Deze aankoop boek je op de actiefrekening 24100 Rollend Materieel. 

De rekening wordt gedebiteerd voor _____________________________________ EUR de mvh. 

Bestelwagen 

17 500,00 EUR 

excl. 21 % btw Datex 

2 Naast de registratie van de aankoop van rollend materieel boek je tevens je vordering 

van het btw-bedrag 3 675,00 EUR op de actiefrekening 41110 Btw op aankopen, 

op de D-zijde 

3 Het totaalbedrag 21 175,00 EUR ben je verschuldigd aan je leverancier en boek je 

op de passiefrekening _______________________________________________________________ langs de C-zijde. 

143

144 

Document: AF1 

Bovenstaande verklaring kun je samenvatten in een boekhoudalgoritme: 

Betekenis Rekening Rek. nr. Bedrag A/P/K/O +\– D/C 

Toename rollend materieel 24100 17 500,00 A + D 

Ontstaan vordering btw 41110 3 675,00 A + D 

Ontstaan leveranciersschuld 44000 21 175,00 P + C 

Boek nu dit boekhoudalgoritme op de rekeningen 

D 24100 Rollend materieel 

17 500,00 

C D 44000 Leveranciers C 

D 41110 Btw op aankopen C 

Schrijf hieronder de juiste journaalpost. 

Kernleerstof 

Boekingsregel 41110 Btw op aankopen A.- rekening 

D 55000 Bank C 

AW 


Aankoop vaste activa 

Betaling 

+ – 

D 44000 Leveranciers C 

 

 

D 2_______ Vaste Activa C 

 


 

 


Autospeed bvba 

Zwaardstraat 202 

2100 DEURNE 

2 Inkomende creditnota vaste activa 

Bij de levering stellen we vast dat het gps-apparaat ontbreekt. Hoe los je dit probleem 

op? 

De garagist kan alsnog het gps-apparaat installeren. 

Je kiest echter voor een andere oplossing: er wordt overeengekomen dat de garagist 

een creditnota opstelt. 

Tel. 03 336 85 05 

Fax 03 336 86 06 

E-mail ASP@telenet.be 

ING 310-1269855-17 

IBAN BE61 3101 2698 5517 

BIC BBRUBEBB 

ONDnr. BTW BE 0589 159 357 

RPR Antwerpen 




2100 DEURNE 

ONDnr. BTW BE 0256.256.968 

Creditnota 1 

Antwerpen, 200…-02-14 

Hoeveelheid Omschrijving Prijs/stuk Totaal 

Gps niet geleverd 500,00 500,00 

Opmerking: MvH 500,00 

21 % btw 105,00 

In mindering te brengen in EUR 605,00 * 

* te crediteren 

Hoe verwerk je deze creditnota in je boekhouding? 

1 Het niet geleverde gps-apparaat betekent voor de koper een vermindering van de 

rekening Rollend materieel. Deze actiefrekening zal bijgevolg afnemen met 500,00 

EUR (= crediteren). 

2 De btw-vordering t.o.v. de btw-administratie zal eveneens afnemen. We maken 

gebruik van een andere subrekening 41120 ten einde het invullen van de 

btw-aangifte te vereenvoudigen. De rekening 41120 Btw op inkomende creditnota’s 

wordt gecrediteerd voor 105,00 EUR (berekend op de MvH). 

3 Het bedrag van de uitstaande schulden tegenover de leverancier vermindert. 

De rekening 44000 Leveranciers wordt gedebiteerd voor het totaalbedrag: 605,00 

EUR. 

145

146 

Document: ICN1 



Waardevermindering 

rollend materieel 

Vermindering vordering 

btw 

Vermindering 

leveranciersschuld 

Rollend materieel 24100 500,00 A – C 

Btw op inkomende 

creditnota’s 

41120 105,00 A – C 

Leveranciers 44 000 605,00 P – D 

In het grootboek vind je de rekeningen: 

D 24100 Rollend materieel C D 44000 Leveranciers C 

17 500,00 21 175,00 

D 41110 Btw op aankopen C D 41120 Btw op inkomende CN C 

3 675,00 

Boek deze creditnota in kleur op de juiste rekeningen 

Journaliseer hieronder de creditnota. 

Kernleerstof 

Boekingsregel 41120 Btw op inkomende creditnota’s A – rekening 

D 41110 Btw op aankopen C D 41120 Btw op inkomende CN C 

btw-bedrag AF Btw-bedrag ICN 


Document: BA1 

3 De betaling van een aankoop met een inkomende creditnota 

Volgens bankafschrift 1 wordt de zichtrekening met 20 570,00 EUR verminderd. 

Verklaar waarom. 

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

Hoe verwerk je deze betaling in je boekhouding? 


Vermindering bankrekening Bank 55000 20 570,00 A – C 

Vermindering leveranciersschuld 


Leveranciers 44000 20 570,00 P – D 

Schrijf hieronder de journaalpost 

147

148 

Document: 

Oefeningen 

1 Stel voor de onderstaande verrichtingen een boekhoudalgoritme op. 

01-05 AF1 De aankoop van een klasseerkast 1 200,00 EUR excl. 21% btw bij Meublo. 

01-07 AF2 De aankoop van 10 winkelrekken 410,00 EUR/stuk excl. 21 % btw bij Decorama. 

01-07 PA2 De betaling van een voorschot voor AF1 250,00 EUR. 

01-09 ICN1 Twee winkelrekken zijn niet meer leverbaar door Decorama. 

01-25 BA11 De schuld van Decorama wordt vereffend. 


Document: 


Document: 


Document: 


Document: 



2 Boek de onderstaande verrichtingen in het journaaL 

01-05 AF1 De aankoop van een toonbank voor 875,00 EUR excl. 21 % btw bij Decorama. 

01-07 AF2 De aankoop van drie bureaustoelen voor 110,00 EUR /stuk excl. 21 % btw bij Burotex. 

01-07 PA2 De betaling van een voorschot voor AF1 150,00 EUR. 

01-09 ICN1 Eén bureaustoel wordt naar Burotex teruggestuurd wegens fabricagefout. 

01-10 AF3 De aankoop van een bestelwagen voor 14 250,00 EUR excl. 21 % btw bij Autospeed. 

01-25 BA11 De schuld van Burotex wordt vereffend. 


149

150 

3 Boek onderstaande factuur (1) en de betaling (2) in het grootboek. 

Decorama nv 

Koninginnedreef 365 

2300 TURNHOUT 

Tel. 014 21 22 23 

Fax 014 22 55 66 

E-mail: deco@rama.com 

ING 320-0917680-33 

IBAN BE79 3200 9176 8033 

BIC BBRUBEBB 

ONDnr. BTW BE 0236 525 753 

______RPR Antwerpen 



2100 DEURNE 

ONDnr. BTW BE 0256.256.968 

Factuur nr. 125 

200…-02-15 

Hoeveelheid Omschrijving EP Totaal 

25 

2 

Winkelrekken Deco 1000 

Etalagekasten Deco 100 LU 

465,00 

895,00 

11 625,00 

1 790,00 

mvh 13 415,00 

21% 

btw 

2 817,15 


D C D C 

D C D 55000 Bank C 

24 148,30 

D C D C 


Kernleerstof 

D 2 ___________ Vaste Activa C 

AW 

AF ICN 


AF 

AF = aankoop vaste activa 

ICN = inkomende creditnota 

= betaling AF-ICN 

4 Btw op verkopen 

Als je goederen verkoopt of diensten levert, moet je aan je klant btw aanrekenen. 

De klant betaalt de verkoopprijs vermeerderd met de btw. De handelaar die de btw 

ontvangt, moet deze afrekenen met de btw-administratie. Hij is met andere woorden 

geld verschuldigd. Schulden vind je terug in Klasse 4. Je gebruikt rekening 45110 

Btw op verkopen. 



Factuur nr. 1 

Leliestraat 22 2100 DEURNE 

Tel. 03 321 11 22 

Fax 03 321 11 33 

200…/02/14 

E-mail: multi-media@store.com 

Mees 

KBC 733-1671085-96 

IBAN BE65 73331 6710 8596 

BIC KREDBEBB 

Bruggedreef 3 

2000 ANTWERPEN 

ONDnr. BTW BE 0256.256.968 

RPR Antwerpen 

ONDnr. BTW BE 0321 957 153 

Hoeveelheid Omschrijving Prijs / stuk Totaal 

20 bureaustoelen pro 2007 150,00 3 000,00 

 

Kortingen 


ICN AF 

(AF-ICN) 

D 41120 Btw op ICN C 

MvH 3 000,00 

21 % BTW 630,00 


ICN 

151

152 

Document: VF1 

Hoe verwerk je deze verkoop van bureaustoelen in je boekhouding? 

1 Deze verkoop boek je op de actiefrekening _________________________________________________________________. 

De rekening wordt gecrediteerd voor ____________________________________ EUR de mvh. 

2 Naast de registratie van de verkoop van meubilair boek je tevens je schuld aan 

de btw-administratie btw-bedrag 630,00 EUR op de actiefrekening 45110 Btw op 

verkopen, op de C-zijde 

3 Er ontstaat een vordering op je klant. Het totaalbedrag 3 630,00 EUR boek je op de 

actiefrekening _________________________________________________________________ langs de D-zijde. 



Vermindering meubilair Meubilair 24000 3 000,00 A – C 

Ontstaan schuld btwadministratie 

Ontstaan vordering 

handelsdebiteur 

Btw op verkopen 45110 630,00 P + C 

Handelsdebiteuren 40000 3 630,00 A + D 

Boek dit boekhoudalgoritme in het grootboek. 

D 24000 Meubilair C D 40000 Handelsdebiteuren C 

(AW) 15 000,00 

D 45110 Btw op verkopen C D 45120 Btw op uitgaande creditnota’s C 

Journaliseer hieronder VF1. 


Kernleerstof 

Boekingsregel 45110 Btw op verkopen P.- rekening 


AW 

 

D 45110 Btw op verkopen C 

 

 

Verkoop vaste activa 

Betaling 



– + 

D 40000 Handelsdebiteuren C 

 

 

5 Uitgaande creditnota vast activa 


 

02-15 UCN1 Mees stuurt 3 bureaustoelen terug. Je stelt een uitgaande creditnota op. 

Creditnota 1 

Leliestraat 22 2100 DEURNE Antwerpen, 200(X)-02-15 

Tel. 03 321 11 22 

Fax 03 321 11 33 


KBC 733-1671085-96 

IBAN BE65 7331 6710 8596 

BIC KREDBEBB 

ONDnr. BTW BE 0256.256.968 

RPR Antwerpen 

Patrick Mees 

Mees 

2000 ANTWERPEN 

ONDnr. BTW BE 0321.257.153 

Verwijzing fact. Nr. 1 van 200..-02-14 


3 bureaustoelen pro 2007 150 450,00 

MvH 450,00 

21% BTW 94,50 

In mindering te brengen (in EUR) 

544,50 * 

* te crediteren 

153

154 

Hoe verwerk je deze uitgaande creditnota naar aanleiding van een terugzending van 

bureaustoelen in je boekhouding? 

1 De terugzending van de kantoorstoelen betekent voor ons, de verkoper, opnieuw 

een vermeerdering van de rekening __________________________________ __________________________________. Deze 

actiefrekening zal bijgevolg toenemen met 450,00 EUR (= debiteren). 

2 De btw-schuld t.o.v. de btw-administratie zal eveneens afnemen. We maken 

gebruik van een andere subrekening 45120 ten einde het invullen van de btwaangifte 

te vereenvoudigen. De rekening 45120 Btw op uitgaande creditnota’s wordt 

gedebiteerd voor 94,50 EUR (berekend op de mvh). 

3 Het bedrag van de uitstaande vordering tegenover de handelsdebiteur vermin- 

Document: UCN1 

dert. De rekening 40000 Handelsdebiteuren wordt __________________________________________________________ 

______________________________ voor het totaalbedrag: 544,50 EUR. 


Toename meubilair Meubilair 24000 450,00 A + D 

Vermindering schuld 

btw-administratie 


handelsdebiteur 

Btw op uitgaande cn 45120 94,50 P – D 

Handelsdebiteuren 40000 544,50 A – C 

Boek de UCN in kleur op de rekeningen 

D 24000 Meubilair C D 40000 Handelsdebiteuren C 

(AW) 15 000,00 (VF1) 3 630,00 

D 45110 Btw op verkopen C D 45120 Btw op uitgaandecreditnota’s C 

630,00 (VF1) 

Journaliseer hieronder UCN1. 


Document: 

Kernleerstof 

Boekingsregel 45120 Btw op creditnota’s P - rekening 



Btw-bedrag VF 

D 45120 Btw op uitgaande CN C 

Btw-bedrag UCN 

6 De betaling van een verkoop met een uitgaande creditnota 

Volgens bankafschrift 2 wordt de zichtrekening met maar 3 085,50 EUR vermeerderd. 

Verklaar 

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 


Toename banktegoed Bank 55000 3 085,50 A + D 


klant 

Handelsdebiteuren 40000 3 085,50 A – C 

Schrijf hieronder de journaalpost 

155

156 

Document: 

Oefeningen 

1 Stel voor de onderstaande verrichtingen een boekhoudalgoritme op 

01-05 VF1 De verkoop van een bureautafel voor 700,00 EUR excl. 21 % btw bij Smits. 

01-07 VF2 De verkoop van 3 winkelrekken voor 375,00 EUR/stuk excl. 21 % btw aan Geldof bvba. 

01-07 PA 2 De betaling van het voorschot VF1 50,00 EUR. 

01-09 UCN1 1 winkelrek wordt teruggestuurd wegens beschadiging door Geldof bvba. 

01-25 BA11 Smits betaalt zijn schuld. 


Document: 


Document: 


Document: 


Document: 



2 Boek de onderstaande verkoopfactuur en de betaling ervan op de juiste rekeningen. 


Factuur nr. 122 

Leliestraat 22 2100 DEURNE 

Tel. 03 321 11 22 

Fax 03 321 11 33 

200…-02-18 


F. Daems 

KBC 733-1671085-96 

IBAN BE65 73331 6710 8596 

BIC KREDBEBB 

Lindeweg 30 

2100 DEURNE 

ONDnr. BTW BE 0256.256.968 

RPR Antwerpen 

ONDnr. BTW BE 0951 852 255 


12 Winkelrekken 105,00 1 260,00 

MvH 1 260,00 

21 % BTW 264,60 


D 23200 Uitrusting C D 40000 Handelsdebiteuren C 

AW 9 800,00 

D 45110 Btw op verkopen C D 55000 Bank C 

Kernleerstof 


AW VF 

UCN 

 


 

VF 

VF = verkoop vaste activa 

UCN = uitgaande creditnota 

= betaling AF-ICN 


 

 

 

AW 9 280,25 

D 40000 Handelsdebiteuren C 

VF UCN 

(VF-UCN) 

D 45120 Btw op UCN C 

UCN 

157

158 

Herhalingsoefeningen 

1 Journaliseer de onderstaande verrichtingen 

01-08 AF1 Aankoop van winkelmeubelen voor 4 050,80 EUR excl. 21 % btw bij, Decorama nv. 

01-09 AF2 Bouwkoop van een aanhangwagen voor 1 120,00 EUR excl.21 % btw bij Autospeed bvba. 

01-12 BA2 Betaling van een voorschot AF1 520,00 EUR. 

01-13 ICN1 Terugzending van een winkelrek wegens kleurverschil 275,00 EUR exxl. 21 % btw naar 

Decorama nv. 

01-22 VF3 Oude bureaukasten worden verkocht voor 545,55 EUR excl. 21 % btw aan Vits bvba. 

01-20 AF3 Aankoop van nieuwe etalagekast voor 1 875,00 EUR excl. 21 % btw bij Bertels bvba. 

01-23 BA3 Decorama wordt betaald. 

01-25 UCN2 1 bureaukast wordt teruggebracht 45,00 EUR excl. 21 % btw door Vits bvba. 

01-29 VF4 Verkoop van een bureaustoel voor 65,00 EUR excl. 21 % btw aan Claeys bvba. 

01-30 PA1 Vits bvba betaalt. 


Wat? 

2 In een catalogus vind je onderstaande afbeelding. Kun jij de MvH. achterhalen? 

________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

_________________ 

________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 


1 Het begrip btw omschrijven. 


Automatisch terugkeersysteem 

- met anti-slipdoppen 

- verchroomd metalen buisonderstel 

2 De voornaamste btw-tarieven opsommen 

en illustreren met voorbeelden. 

3 Een aan- en verkoopfactuur met een in- 

en uitgaande creditnota in de boekhouding 

verwerken. 


Gebruikte rekeningen 

41110 Btw op aankopen 

41120 Btw op ICN 

45110 Btw op verkopen 

45120 Btw op UCN 

Prijs: 301,29 EUR incl. 21 %btw 

Hoe? 


2 Bekijk de voorbeelden. Studeer de kernleerstof: 

Schema’s 

Herhaal de oefeningen. 

3 Bekijk de voorbeelden. Studeer de kernleerstof: 

Schema’s 

Herhaal de oefeningen. 


www.optimumsite.be 

159

160 

9 Verrichtingen in verband met aankopen 

en verkopen van handelsgoederen 


• Aankopen indelen volgens hun aard. 

• Een factuur invullen (zie ook handelseconomie). 

• Een factuurberekening maken: met btw, handelskorting, aankoopkosten, waarborg 

verpakking en fi nanciële korting (zie ook handelseconomie). 

• Een creditnota invullen(zie ook handelseconomie). 

• De berekening van een creditnota maken. 

• Een aankoopfactuur van handelsgoederen boekhoudkundig verwerken: met btw, 

handelskorting, aankoopkosten, waarborg verpakking en fi nanciële korting. 

• Een inkomende creditnota boekhoudkundig verwerken. 

• De betaling van aankoopfacturen (incl. creditnota’s) boekhoudkundig verwerken. 

• Een verkoopfactuur van handelsgoederen boekhoudkundig verwerken: met btw, 

handelskorting, verkoopkosten, waarborg verpakking en fi nanciële korting. 

• Een uitgaande creditnota boekhoudkundig verwerken. 

• De inning van verkoopfacturen (incl. creditnota’s) boekhoudkundig verwerken. 


THEMA 3: DUBBEL BOEKHOUDEN | 9 VERRICHTINGEN IN VERBAND MET AANKOPEN EN VERKOPEN VAN HANDELSGOEDEREN

1 Aankopen 

Bekijk de illustraties op de vorige pagina. Wat kun je aankopen? 

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

Kernleerstof 

We kunnen de aankopen dus indelen in: 

• aankopen van ___________________________________________________________________________________________________ (zie 2) 

• aankopen van ________________________________________________________ (zie hoofdstuk btw-rekeningen) 

• aankopen van _______________________________________________________________________________________________________________ 

Welk document wordt er opgesteld bij de aankoop? _______________________________________________________ 

Dit document bestudeerde je in het hoofdstuk ‘Kopen en verkopen’ (handelseconomie). 

Welk document wordt er opgesteld als het factuurbedrag moet aangepast worden? 

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

Dit document bestudeerden we in het hoofdstuk ‘Kopen en verkopen’ (handelseconomie). 

Hoe kan de betaling van de aankoop geregeld worden? Geef enkele voorbeelden. 

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

Deze betalingswijzen komen aan bod in het hoofdstuk ‘Betaling’ (handelseconomie). 

Dit schooljaar beperken we ons tot onze aan- en verkopen van handelsgoederen 

(Bedrijfsverrichtingen). 

THEMA 3: DUBBEL BOEKHOUDEN | 9 VERRICHTINGEN IN VERBAND MET AANKOPEN EN VERKOPEN VAN HANDELSGOEDEREN 

161

162 

Oefeningen 

1 Multi Media Store heeft in de loop van vorige maand volgende uitgaven gemaakt: 

Aankoop bureaukasten 1 800,00 EUR 

Elektriciteit 250,00 EUR 

Schilderwerken winkel 500,00 EUR 

Receptie 280,00 EUR 

Aankoop 20 computers 10 000,00 EUR 

Voorschot aankoop bedrijfswagen 5 000,00 EUR 

Aankoop 10 printers 6 000,00 EUR 

Aankoop toonbank 2 000,00 EUR 

Telefoonrekening 350,00 EUR 

Reclame 680,00 EUR 

Kruis in de tabel aan hoe je de aankopen in de boekhouding noteert: 

Uitgaven voor: Handelsgoederen Vaste activa Diverse goederen en diensten 

Bureaukasten 

Elektriciteit 

Schilderwerken winkel 

Receptie 

Aankoop 20 computers 

Voorschot aankoop bedrijfswagen 

Aankoop 10 printers 

Aankoop toonbank 

Telefoonrekening 

Reclame 

2 Leg met je eigen woorden uit wat je verstaat onder ‘vaste activa’: 

________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

Geef drie voorbeelden: _________________________________________________________________________________________________________ 

________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 


3 Kun je het verschil uitleggen tussen ‘handelsgoederen’ en ‘diensten en diverse 

goederen’? 

________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

2 Aankopen en verkopen van handelsgoederen 


De bedoeling van handeldrijven is winst maken. De winst 

wordt bepaald door kosten en opbrengsten. 

In de praktijk kunnen twee situaties voorkomen: 

KOSTEN < OPBRENGSTEN WINST 

KOSTEN > OPBRENGSTEN VERLIES 

Alle verrichtingen samen zullen leiden naar het resultaat: winst of verlies . 

We maken een onderscheid tussen: 

________________________________________________ verrichtingen, ________________________________________________ verrichtingen 

en ________________________________________________ verrichtingen (zie hoofdstuk resultatenrekeningen). 

Dit schooljaar beperken we ons tot kosten en opbrengsten als gevolg van onze aankopen 

en verkopen van handelsgoederen. 

Situering in de MAR 

Aankopen van handelsgoederen 

Dit type kosten is gegroepeerd in klasse 6 van het MAR. In groep 60 ‘Handelsgoederen, 

grond- en hulpstoffen’ vinden we een overzicht van de diverse aankooprekeningen 

en aanverwanten: 

604 Aankopen van handelsgoederen 

60400 Aankopen handelsgoederen 

60410 Creditnota’s handelsgoederen (-) 

60420 Handelskorting handelsgoederen (-) 

60430 Aankoopkosten handelsgoederen 

60940 Voorraadwijzigingen handelsgoederen 

Verkopen van handelsgoederen 

Deze vormen opbrengsten voor een onderneming. Deze opbrengsten zijn in klasse 

7 gegroepeerd. In groep 70 vinden we een overzicht van de verschillende verkooprekeningen: 

700 Verkopen handelsgoederen 

70000 Verkopen handelsgoederen 

70010 Creditnota’s handelsgoederen (-) 

70020 Handelskorting handelsgoederen (-) 

70030 Doorgerekende kosten handelsgoederen 


163

164 

2.1 Aankopen van handelsgoederen 

2.1.1 Gewone aankoop van handelsgoederen 

04-01 Aankoop van handelsgoederen voor 1 875,00 EUR excl. 21 % btw bij Mediaglobe nv. 

Mediaglobe stuurt volgende factuur (AF/1). 

Dr. Derooverslaan 24 

3500 HASSELT 

Tel 011 23 23 23 • Fax 011 23 23 25 

mediaglobe@skynet.be 

Fortis 001-1545885-72 

IBAN BE38 0011 5458 8572 

BIC GEBAEBB 

ONDnr. BTW BE 0435.123.547 

RPR Hasselt 

FACTUUR 

Factuurnummer 

1 

Factuurdatum 

200(X)-01-04 



2100 DEURNE 

ONDnr. BTW BE 0256.256.968 

Vervaldatum 

200(X)-02-04 

Leveringsdatum 

200(X)-01-04 


25 Printers HP 280S 75,00 1 875,00 

Brutobedrag Handelskorting 

_______ % 

Kosten Subtotaal Fin. korting 

_______ % 

MvH Btw 

1 875,00 – 1 875,00 1 875,00 393,75 

TE BETALEN 2 268,75 EUR 

Bij betaling binnen de ______ dagen mag _____________ EUR van het factuurbedrag afgetrokken worden. 

Hoe verwerk je een aankoop van handelsgoederen in je boekhouding? 

Handelsgoederen aankopen, betekent een kost voor je bedrijf. 

Deze kost boek je voortaan op de kostenrekening Aankopen van handelsgoederen. 

Zoek het rekeningnummer in het MAR: _______________________________ 

De rekening wordt gedebiteerd voor _______________________________ EUR, de MvH. 

! 

De balansrekening 34000 Aanschaffi ngswaarde handelsgoederen 

wordt uitsluitend gebruikt om de voorraad van handelsgoederen te 

registreren. 

Naast de registratie van de aankoop van handelsgoederen boek je ook je 

vordering van het btw-bedrag _______________________________ EUR op de actiefrekening nr. 

_______________________________ Btw op aankopen, op de d-zijde. 

Het totaalbedrag _______________________________ EUR ben je verschuldigd aan je leverancier 

en boek je op de passiefrekening 44000 ______________________________________________________________ langs 

de c-zijde. 


Document: 

Bovenstaande verklaring kun je samenvatten in een boekhoudalgoritme. Vul dit 

verder aan: 


Toename aankopen 

handelsgoederen 

Aankopen handelsgoederen 

Ontstaan vordering btw Btw op aankopen 

Ontstaan leveranciersschuld 

1 

Leveranciers 


D 44000 Leveranciers C D 60400 Aankoop van handelsgoederen C 

2 268,75 1 875,00 

D 55000 Bank C D 41110 Btw op aankopen C 

AW 13 852,44 393,72 

De journaalpost ziet er als volgt uit (vergeet de rekeningnummers niet): 

01-04 

Aankopen van handelsgoederen 



AF1 

2.1.2 Inkomende creditnota handelsgoederen 

1 875,00 

373,75 

Wanneer wordt een creditnota opgesteld? (Dit leerde je in handelseconomie). 


2 268,75 

Geef twee voorbeelden: ____________________________________________________________________________________________________________ 

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

01-08 ICN1: Bij de levering stellen we vast dat 5 printers werden beschadigd. Na een telefoontje met 

de leverancier mogen we deze toestellen terugsturen. Hij stelt voor de reeds opgestelde 

factuur aan te passen en bezorgt ons deze creditnota. 

165

166 


3500 HASSELT 

Tel 011 23 23 23 • Fax 011 23 23 25 


Fortis 001-1545885-72 

IBAN BE38 0011 5458 8572 

BIC GEBAEBB 

ONDnr. BTW BE 0435.123.547 

RPR Hasselt 

CREDITNOTA 

Factuurnummer 

1 

Factuurdatum 

200(X)-01-08 



2100 DEURNE 

ONDnr. BTW BE 0256.256.968 

Verwijzing fact. nr. 

1 

van 

200(X)-01-04 


5 Printer HP5009 75,00 375,00 


_______ % 


_______ % 

MvH Btw 

375,00 – 375,00 375,00 78,75 

TE CREDITEREN IN EUR 453,75 

Hoe verwerk je een creditnota naar aanleiding van een terugzending van handelsgoederen 

in je boekhouding? 

De terugzending van de goederen betekent voor de koper een vermindering 

van de aankoopprijs. De kosten zullen bijgevolg afnemen (= crediteren). 

Om een duidelijk onderscheid te kunnen maken met het bedrag van de 

aangekochte goederen, maak je gebruik van een hulprekening eindigend op 

een ‘10’. Zoek de rekening in het MAR. 

De rekening 60410 __________________________________________________________________ wordt gecrediteerd 

voor 375,00 EUR. 

De btw-vordering t.o.v. de btw-administratie zal eveneens afnemen. Ook hier 

maak je gebruik van een andere subrekening 41120 ten einde het invullen van 

de btw-aangifte te vereenvoudigen. De rekening 41120 ____________________________________________ 

______________________ wordt gecrediteerd voor 78,75 EUR (berekend op de mvh). 

Het bedrag van de uitstaande schulden tegenover de leverancier vermindert. 

De rekening 44000 Leveranciers wordt gedebiteerd voor het totaalbedrag 

__________________________________________________________________ EUR. 


Vul het boekhoudalgoritme verder aan: 

Document: creditnota (ICN1) 


Daling bedrag van de 

aankopen 

Creditnota’s handelsgoederen 

Daling vordering btw Btw op ICN 

Daling leveranciersschuld Leveranciers 

In het grootboek vind je de rekeningen. Vul de correcte bedragen in op de juiste 

rekening. 

D 60400 Aankoop van handelsgoederen C 

1875,00 

D 60410 Creditnota’s handelsgoederen C D 44000 Leveranciers C 


2 268,75 

D 41120 Btw op ICN C D 55000 Bank C 

In het journaal: 

2 44000 

60410 

41120 

01-08 

Leveranciers 

@ Creditnota’s handelsgoederen 

Btw op inkomende creditnota’s 

Inkomende creditnota 1 (ICN/1) 

13852,44 

453,75 

375,00 

78,75 

167

168 

Document: BA55 

2.1.3 Betaling aankoop handelsgoederen (factuur – cn – voorschot ) 

01-25 BA55: betaling Mediaglobe nv. (AF1 – ICN1) 

Hoeveel moet je uiteindelijk betalen? 

Bereken: _____________________________________________ 

_____________________________________________ 

_____________________________________________ 

Vul het boekhoudalgoritme verder aan: 


Daling leveranciersschuld 

Daling banktegoed 

3 44000 

55000 

Leveranciers 

BA55 

@ Bank 

01-25 

Boek deze laatste verrichting op voorgaande rekeningen. 

Kernleerstof 

Boekingsregel 

60400 Aankoop 

D van handelsgoederen C 

+ 

AF (MvH) 

1 815,00 

1 815,00 

60400 Aankopen van handelsgoederen is een kostenrekening (Klasse 6). 

Zij komt NIET voor op de balans. Ze wordt verwerkt op het einde van het boekjaar. 

– 

KBC Bankafschrift 55 

Oud saldo 13 853,44 

Overschrijving naar rek. Mediaglobe nv – 1 815,00 

Nieuw saldo op 01-25 12 038,44 


Document: 

Oefeningen 

Stel voor de onderstaande verrichtingen een boekhoudalgoritme op en boek ze 

vervolgens in het journaal en op de rekeningen. 

01-05 AF1 Aankoop van handelsgoederen voor 523,85 EUR excl. 21 % btw bij Vermost bvba. 

Bereken: Basisprijs (MvH) ___________________________________________________________________________ 

Btw ___________________________________________________________________________ 

Totaal ___________________________________________________________________________ 


Document: 

01-08 AF2 Aankoop van handelsgoederen voor 452,88 EUR excl. 6 % btw bij Lemmens nv. 


Btw ___________________________________________________________________________ 

Totaal ___________________________________________________________________________ 


Document: 

01-15 BA7 Betaling van het voorschot van AF2 voor 120,00 EUR. 


01-18 ICN1 Terugzending van handelsgoederen voor 62,50 EUR excl. 6 % btw door Lemmens. 


Btw ___________________________________________________________________________ 

Totaal ___________________________________________________________________________ 


169

170 

Document: 


Document: 

01-20 AF3 Aankoop van een kantoorstoel voor 202,10 EUR excl. 21 % btw bij BULO nv. 


Btw ___________________________________________________________________________ 

Totaal ___________________________________________________________________________ 


Document: 

01-29 BA8 Betaling van de schuld van Lemmens. 

Bereken het te betalen bedrag: ____________________________________________________________________________________ 

____________________________________________________________________________________ 

____________________________________________________________________________________ 

____________________________________________________________________________________ 

____________________________________________________________________________________ 




171

172 

D C D C 


4 852,22 

D C D C 

Kernleerstof 

Boekingsregels 

60410 CN 

D handelsgoederen C D 44000 Leveranciers C 

60400 Aankopen van 

D handelsgoederen C 

D 41120 Btw ICN C D 41110 Btw op aankopen C 


 

 

________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 


2.1.4 Aankoop handelsgoederen met handelskorting 

Wanneer krijg je een handelskorting van de leverancier? 

Handelskortingen worden ontvangen bij afname van _________________________________________________, 

met de bedoeling de verkoop te stimuleren, voor __________________________________________________________ 

van een bepaald product, naar aanleiding van klachten zoals bij _________________________________ 

______________________________ 

Een handelskorting kan hetzij rechtstreeks via de factuur verrekend 

worden, hetzij via een afzonderlijke, inkomende creditnota. 

Bij een rechtstreekse verrekening op de factuur gebeurt de verwerking 

als volgt: 

01-15 AF2 Aankoop van handelsgoederen voor 1 300,00 EUR excl. 6 % btw, 

korting grote hoeveelheden 10 % bij Gamemania nv. 

Factuur nr. 2 

Bolderbergplein 25 Mechelen, 200..-01-16 

2500 MECHELEN 

Tel. 015 27 22 00 

Fax 015 27 22 10 

E-mail:ccc@ 

BPO 000-0980680-10 

IBAN BE41 0000 9806 8010 

BIC BPOTBEB1 

ONDnr. BTW BE 0258.159.963 

RPR Mechelen 



2100 DEURNE 

ONDnr. BTW BE 0256.256.968 


20 

40 

Handleidingen Windows Vista 

Internet handleiding voor dummies 

35,00 

15,00 


700,00 

600,00 

Excl. btw 1 300,00 

Kortingen 130,00 

Mvh 1 170,00 

6 % btw 70,20 

Te betalen incl. 6 % btw (in EUR) 1 240,20 

173

174 

Hoe verwerk je nu de aankoop van handelsgoederen met een handelskorting in je boekhouding? 

In vergelijking met voorgaande aankoopfactuur worden we hier geconfronteerd 

met een handelskorting. Deze handelskorting kan rechtstreeks verrekend worden 

via rekening 60400 (welke dan voor 1 170,00 euro zou worden gedebiteerd). Nadeel 

van deze methode is dat we dan geen overzicht hebben van de verkregen korting 

(Dat kan van belang zijn om te zien welke leverancier de grootste korting geeft, of 

de ontvangen korting overeenstemt met de verkregen korting ...). Daarom maken 

we, bij voorkeur, gebruik van een hulprekening eindigend op een ‘20’. Op deze rekening 

komt dus het bedrag van de korting. 

De aankooprekening (60400) wordt zodoende voor het brutobedrag gedebiteerd en 

de rekening handelskorting (60420) wordt gecrediteerd. 


Deze kost boek je op de kostenrekening 60400 Aankopen van handelsgoederen. De 

rekening wordt _________________________________ voor _________________________________ EUR het brutobedrag. 

Door de korting heb je minder kosten en daarom boek je deze handelskorting 

op 60420 Handelskorting handelsgoederen. De rekening wordt gecrediteerd voor 

________________________________________ EUR. 

Naast de registratie van de aankoop van handelsgoederen boek je tevens je 

vordering van het btw-bedrag __________________________________ EUR op de actiefrekening 

41110 ____________________________________________________________________, op de d-zijde. 

Het totaalbedrag 1 240,20 EUR ben je verschuldigd aan je leverancier en boek 

je op de passiefrekening 44000 ____________________________________________________________________ langs de 

c-zijde. 

Document: Aankoopfactuur met handelskorting (AF/2) 



Daling bedrag van de 

aankopen 

Ontstaan vordering btw 


In het grootboek vind je volgende rekeningen, vul ze verder aan 

60420 Handelskorting 60400 Aankoop van 

D handelsgoederen C D handelsgoederen C 

D 44000 Leveranciers C D 41110 Btw op aankopen C 


2 

In het journaal noteer je dan: 

Rekeningnummers + bedragen aanvullen. 

Oefening 

Aankopen handelsgoederen 


AF2 

@ Handelskorting handelsgoederen 

Leveranciers 

01-15 

Journaliseer de onderstaande verrichtingen, boek de bedragen op de rekeningen. 

01-08 AF1 Aankoop van handelsgoederen voor 950,00 EUR excl. 21 % btw, 1 200,00 EUR excl. 6 % 

btw, bij Komiri bvba. 

01-09 AF2 Aankoop van handelsgoederen voor 3 250,00 EUR, korting voor grote hoeveelheden 10 %, 

excl. 21 % btw bij J. Clijsters nv. 

01-12 BA2 Voorschot van AF1 voor 520,00 EUR. 

01-18 ICN1 Korting van 50,00 EUR excl. 6 % btw door Komiri wegens kwaliteitsverschil. 

01-20 AF4 Aankoop van handelsgoederen voor 1 965,45 EUR excl. 21 % btw, handelskorting 5 % 

bij Bogaerts bvba. 


175

176 

D C D C 


42 825,00 

D C D C 



AW 

Document: AF3 

Kernleerstof 

 

60420 Handelskorting 




 

 

 

60400 Aankoop 


 


_______________________________________________________________________________ 

___________________________________________________________ 

Bij de verrekening via een creditnota gebeurt de verwerking zoals bij het terugzenden 

van goederen. Zie 2.1.2. 

Oefeningen 

1 Maak de nodige berekeningen, stel het boekhoudalgoritme op, boek in het grootboek 

en het journaal. 

01-16 AF3 Aankoop van handelsgoederen voor 1 700,00 EUR excl. 21 % btw bij Gamemania nv. 

Berekening: ______________________________________________________________________________ 

______________________________________________________________________________ 

______________________________________________________________________________ 

Hoe verwerk je nu de aankoop van handelsgoederen in je boekhouding? (verrichting 

5) 



D 44000 Leveranciers C D 60400 Aankopen van handelsgoederen C 

 

177

178 

5 


D 55000 Bank C D 41110 Btw op aankopen C 

In het journaal wordt het dan: 

01-18 Bij controle van de goederen bleek de kwaliteit niet overeen te stemmen met de bestelvoorwaarden. 

De leverancier, Gamemania nv is bereid een handelskorting toe te staan van 5 %. 

ICN/2 voor een handelskorting van 5 %. 

Hoe verwerk je deze creditnota in je boekhouding? (zie 2.1.2) 


In het grootboek vind je de rekeningen 

D 60400 Aankopen van handelsgoederen C 

D 60410 Creditnota’s handelsgoederen C D 44000 Leveranciers C 

D 41120 Btw op inkomende creditnota’s C D 55000 Bank C 

(AW) 8 000,00 


6 

Document: BA56 


01-25 BA56 Betaling AF2 – ICN2 aan Gamemania nv. 

Betaling van het verschuldigde bedrag: Werkwijze zie 1.1.3 

Hoeveel moet je uiteindelijk betalen? 

Bereken: _____________________________________________________________________________ 

_____________________________________________________________________________ 

_____________________________________________________________________________ 


7 

Boek deze laatste verrichting op voorgaande rekeningen. 


179

180 

2 Boek de volgende verrichtingen op de rekeningen. 

01-25 AF10 Aankoop van handelsgoederen voor 980,00 EUR excl. 6 % btw bij Mediaglobe nv. 

01-28 AF11 Aankoop van handelsgoederen voor 1 200,00 EUR excl. 21 % btw, handelskorting 

5 % bij Gamemania nv. 

01-30 BA55 Voorschot van AF10: 250,00 EUR. 

02-05 ICN6 Korting voor kwaliteitsverschil 100,00 EUR excl. 6 % btw bij Mediaglobe nv. (AF10) 

02-08 AF14 Aankoop van handelsgoederen voor 3 200,00 EUR excl. 21 % btw, korting opendeur 

12 % bij Michiels bvba. 

02-10 BA56 Betaling van de schuld bij Mediaglobe. 

02-11 AF15 Aankoop van een bestelwagen 12 250,00 EUR excl. 21 % btw bij Autospeed bvba. 

D C D C 

D C D 55000 Bank 

52 874,25 

C 

D C D C 

D C D C 


Kernleerstof 

60410 Creditnota’s 


 

D 41120 Btw op ICN C 

 


AW 


_______________________________________________________________________________ 

___________________________________________________________ 

___________________________________________________________ 


 

 

2.1.5 Aankoop van handelsgoederen met aankoopkosten 

Op een aankoopfactuur kunnen eveneens bijkomende 

kosten aangerekend worden zoals: ____________________ 

______________________________________________________ 

Verder kennen we nog montagekosten, los -en laadkosten 

... Deze bijkomende kosten zijn directe kosten. 

Ze verhogen de aankoopprijs 

van de goederen. In je boekhouding 

wil je duidelijk een onderscheid 

maken tussen de 

kostprijs van je handelsgoederen 

en de kosten die de 

aankoop met zich meebrengt. 

Deze kosten boek je dan ook 

op een subrekening van Aankopen 

van handelsgoederen 

eindigend op een ‘30’ nl. de 

rekening 60430 Aankoopkosten handelsgoederen. 

 

60400 Aankopen 


 


 

181

182 

01-22 AF4 Aankoop van handelsgoederen voor 2 200,00 EUR + 21 % btw bij Mediaglobe nv., 

voor transport wordt er 50,00 EUR aangerekend. 


3500 HASSELT 

Tel 011 23 23 23 • Fax 011 23 23 25 


Fortis 001-1545885-72 

IBAN BE38 0011 5458 8572 

BIC GEBAEBB 

ONDnr. BTW BE 0435.123.547 

RPR Hasselt 

FACTUUR 

Factuurnummer 

4 

Factuurdatum 

200(X)-01-22 



2100 DEURNE 

ONDnr. BTW BE 0256.256.968 

Vervaldatum 

200(X)-02-22 


200(X)-01-22 


40 

30 

Soccergames International 

Headsets Xp-pro 


_______ % 

40,00 

20,00 


_______ % 

1 600,00 

600,00 

MvH Btw 

2 200,00 – 50,00 2 250,00 2 250,00 472,50 


Bij betaling binnen de ______ dagen mag _____________ EUR van het factuurbedrag afgetrokken worden. 

Hoe verwerk je nu de aankoop van handelsgoederen in je boekhouding? 


Deze kost boek je weer op de kostenrekening 60400 __________________________________________________ 

____________________________________. De rekening wordt ge __________________________________________________________________ 

voor 2 200,00 EUR, het brutobedrag. 

De transportkosten, 50,00 EUR boek je op de rekening Aankoopkosten 

handelsgoederen langs de d-zijde. Zoek het rekeningnummer op in de MAR. 

__________________________________________________________________ 

De vordering van het btw-bedrag 472,50 EUR boek je op de actiefrekening 41110 

btw op __________________________________________________________________, op de d-zijde 

Het totaalbedrag 2 722,50 EUR ben je verschuldigd aan je leverancier en boek 

je op de passiefrekening 44000 __________________________________________________________________ langs de 

__________________________________________________________________-zijde. 


Vul de tabel verder aan. 

Document: Aankoopfactuur met aankoopkosten (AF4) 



Toename aankoopkosten 



8 

In het grootboek: (trek zelf de pijlen) 

D 44000 Leveranciers C D 60400 Aankopen handelsgoederen C 

2 722,50 2 200,00 

In het journaal: zelf invullen 

Kernleerstof 

Boekingsregel 

D 60430 Aankoopkosten van handelsgoederen C 

+ – 


D 

60430 Aankoopkosten 

handelsgoederen 

50,00 

C 


472,50 

183

184 

2.1.6 Aankoop van handelsgoederen met handelskorting en kosten 

01-19 AF5 Aankoop van handelsgoederen voor 3 658,19 EUR excl. 21 % btw, handelskorting 20 %, 

transport 85,55 EUR bij Gamemania nv. 

Facturatie: _________________________________________________ 

_________________________________________________ 

_________________________________________________ 

_________________________________________________ 

_________________________________________________ 

Hoe verwerk je nu de aankoop van handelsgoederen in je boekhouding? 

Document: Aankoopfactuur met aankoopkosten (AF5) 



Daling bedrag aankopen 




In het grootboek: (zelf invullen) 


D handelsgoederen C D 60400 Aankopen handelsgoederen C 


D 44000 Leveranciers C D handelsgoederen C 



In het journaal: (namen van de rekeningen aanvullen) 

9 60400 

60430 

41110 

60420 

44000 

AF5 

Kernleerstof 

@ 

01-19 

3 658,19 


85,55 

632,54 

• Aankopen van handelsgoederen worden voortaan op de rekening 

60400 Aankopen van handelsgoederen geboekt. 

• Transport-, installatiekosten … worden op de rekening 

60430 Aankoopkosten van handelsgoederen geboekt. 

• Facturatie gebeurt in een vaste volgorde: 

Brutoprijs 

– Handelskorting 

+ Kosten 

Oefeningen 

= MvH 

+ Btw 

= Prijs incl. btw 

731,64 

3 644,64 

01-20 AF1 Aankoop van handelsgoederen voor 4 258,78 EUR excl. 21 % btw, transport 105,00 EUR 

bij Moens bvba. 

Facturatie: _________________________________________________ 

_________________________________________________ 

_________________________________________________ 

_________________________________________________ 

_________________________________________________ 

185

186 

Document: 


60400 Aankopen van 

D handelsgoederen C D 44000 Leveranciers C 

60430 Aankoopkosten van 

D handelsgoederen C D 41110 Btw op aankopen C 

2 Boek de onderstaande verrichtingen in het journaal en op de juiste rekeningen. 

01-15 AF1 Aankoop van handelsgoederen voor 1 258,88 EUR excl. 6 % btw bij Geldof bvba. 

01-18 AF2 Aankoop van handelsgoederen voor 2 365,41 EUR excl. 21 % btw, handelskorting 8 % 

bij Vermeyen nv. 

01-20 BA36 Betaling voorschot van AF1 voor 275,00 EUR. 

01-22 AF3 Aankoop van handelsgoederen voor 988,52 EUR excl. 21 % btw, transport 63,75 EUR 

bij Fromont nv. 

01-25 ICN1 Teruggave wegens kwaliteitsverschil van 250,00 EUR excl. 6 % btw aan Geldof (AF1). 

01-28 AF4 Aankoop van handelsgoederen voor 4 285,66 EUR excl. 21 % btw, korting opendeur 

15 %, vervoer 95,00 EUR bij Michiels bvba. 

01-30 BA37 Betaling schuld aan Geldof. 

01-31 AF5 Aankoop van een fotokopieertoestel voor 2 250,00 EUR excl. 21 % btw bij 

Huygens nv. 



187

188 

D C D C 


12 852,00 

D C D C 

D C D C 

3 Boek de onderstaande documenten op de rekeningen. 

03-03 AF1 Aankoop van handelsgoederen bij Willems voor 500,00 EUR excl. 21 % btw. 

03-05 AF2 Handelsgoederen gekocht bij Callens voor 200,00 EUR excl. 21 % btw, 

transport 18,00 EUR. 

03-07 ICN1 Terugzending handelsgoederen aan Willems wegens foutieve levering 125,00 EUR 

excl. 21 % btw. 

03-09 AF3 Aankoop handelsgoederen voor 2 000,00 EUR excl. 21 % btw, korting einde reeks 2 %. 

03-11 KA7 Betaling van AF2. 

03-14 AF4 Handelsgoederen gekocht bij bvba Sittex 875,00 EUR excl. 6 % btw, handelskorting 2 %, 

transport 200,00 EUR. 

03-16 BA24 Betaling door Willems. 

03-18 AF5 Handelsgoederen gekocht bij Verdonck voor 300,00 EUR excl. 21 % btw, 

vervoer: 22,50 EUR. 

03-22 AF6 Handelsgoederen gekocht bij Schouwens voor 1 050,00 EUR excl. 21 % btw, 

kosten verloren verpakking 15,00 EUR. 

03-25 ICN2 Creditnota ontvangen van Verdonck wegens kwaliteitsverschil 125,00 EUR 

excl. 21 % btw. 

03-28 BA25 Verdonck wordt betaald. 

D C D C 



AW 


 



________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 


 

 

39 278,50 

D C D C 

D C D C 

Kernleerstof 


 



 



 


 

189

190 

2.1.7 Aankoop van handelsgoederen met fi nanciële korting 

Financiële korting (korting voor contante betaling) is een korting die ontvangen 

wordt omdat men contant betaalt. Contant betekent binnen een korte periode na 

ontvangst van de factuur (meestal zeven dagen – afhankelijk van de verkoopsvoorwaarden). 

Op het moment dat de leverancier een fi nanciële korting toestaat, is hij er niet 

zeker van dat de klant ook daadwerkelijk contant zal betalen. Dat houdt in dat de 

leverancier de korting nog niet kan/zal doorrekenen in de prijs (het bedrag van aankopen 

blijft behouden, zonder rekening te houden met korting). Voor de berekening 

van de btw zal de leverancier wel rekening houden met de korting. 

01-21 AF6 Aankoop van handelsgoederen voor 4 780,00 EUR excl. 21 % btw bij Mediaglobe nv. Er wordt 

3 % korting voor contante betaling gegeven (d.w.z. als de betaling binnen de 7 dagen gebeurt) 


3500 HASSELT 

Tel 011 23 23 23 • Fax 011 23 23 25 


Fortis 001-1545885-72 

IBAN BE38 0011 5458 8572 

BIC GEBAEBB 

ONDnr. BTW BE 0435.123.547 

RPR Hasselt 

FACTUUR 

Factuurnummer 

6 

Factuurdatum 

200(X)-01-21 



2100 DEURNE 

ONDnr. BTW BE 0256.256.968 

Vervaldatum 

200(X)-02-21 


200(X)-01-21 


140 

19 

Soccergames International 

Headsets Xp-pro 


_______ % 

40,00 

20,00 


–3 % 

4 400,00 

380,00 

MvH Btw 

4 780,00 – – 4 780,00 143,40 4 636,60 973,69 


Bij betaling binnen de 30 dagen mag 143,40 EUR van het factuurbedrag afgetrokken worden. 


januari 

ma di wo do vr za zo 

1 2 3 4 5 6 

7 8 9 10 11 12 13 

14 15 16 17 18 19 20 

21 22 23 24 25 26 27 

28 29 30 31 

Hoeveel moet Multi Media Store betalen als ze betalen op 10 feb? ____________________________ 

Hoeveel moet Multi Media Store betalen als ze betalen op 15 jan? ____________________________ 

Hoe verwerk je nu de aankoop van handelsgoederen met een fi nanciële korting in je boekhouding? 


Je boekt de aankoop van handelsgoederen weer je op de kostenrekening 

60400 _____________________________________________________________. De rekening wordt gedebiteerd voor 

__________________________________ EUR, het brutobedrag. Je houdt dus geen rekening met eventuele 

fi nanciële korting. 

De vordering van het btw-bedrag __________________________________ EUR boek je op de 

actiefrekening 41110 btw op _____________________________________, op de d-zijde 

Het totaalbedrag __________________________________ EUR (factuurbedrag zonder korting) ben 

je verschuldigd aan je leverancier en boek je op de passiefrekening nr. 

__________________________________ Leveranciers langs de c-zijde. 


191

192 

Document: aankoopfactuur met fi nanciële korting (AF6) 





10 

In het grootboek (zelf invullen): 


Maak de journaalpost: 

Nu zijn er twee mogelijkheden: 

1 We betalen niet contant. Als 

we niet contant betalen, verandert 

er niets aan ons factuurbedrag 

en betalen we het geboekte 

bedrag. 

02-10 BA3 Voor de betaling van AF6: 

5 753,69 EUR. 

BA3 

Hoe verwerk je nu de betaling in je boekhouding? 

D D41110 Btw op aankopen C 


Overschrijving naar rek Mediaglobe nv 

Betaling AF6 02-10 - 5 753,69 

Saldo op 02-10 29 067,01 

Je betaalt via de bank, dus de actiefrekening 55000 Bank zal verminderen. De 

rekening wordt gecrediteerd voor ___________________________________ EUR het totale bedrag. 

Door de betaling vermindert je schuld aan je leverancier. Dit boek je op de 


11 

passiefrekening 44000 ______________________________________________________________________ langs de d-zijde. 

Vul verder aan: 

Document: bankdocument BA9 


Vermind. leveranciersschuld 


BA3 

In het grootboek: 

D 55000 Bank C D 44000 Leveranciers C 

(AW) 34 820,70 


2 We betalen contant. 

01-25 BA3 Voor de betaling van AF66: 5 610,29 EUR. 


Overschrijving naar rek Mediaglobe nv 

Bet AF 6 - 5 610,29 

Saldo op 10/02 29 210,41 

Berekening: Factuurbedrag niet contant = __________________________________ 

– Financiële korting = __________________________________ 

= Factuurbedrag contant = __________________________________ 

Dit betekent dat we recht hebben op de bijkomende fi nanciële korting van 

__________________________________ EUR. Deze __________________________________ EUR is een fi nanciële opbrengst 

en wordt geboekt op rekening 75700 ____________________________________________________________________. 


193

194 

Document: BA3 

Hoe verwerk je nu de betaling in je boekhouding? 

Door de betaling verdwijnt je schuld aan je leverancier (___________________________ EUR). Dit 

boek je op de passiefrekening 44000 Leveranciers langs de ___________________________-zijde. 

Je betaalt via de bank, dus de actiefrekening 55000 Bank zal verminderen. 

De rekening wordt gecrediteerd voor _______________________ EUR (totale bedrag – korting). 

Door de snelle betaling hebben we recht op de fi nanciële korting De korting 

van ___________________________ EUR betekent een fi nanciële opbrengst en boek je op de 

rekening 75700 langs de c-zijde. Zoek de juiste naam van de rekening op in de 

MAR ______________________________________________________________________________________________________________________________________ 


Vermind. leveranciersschuld 


Betalingskorting van 

leverancier 


D 55000 Bank C D 44000 Leveranciers C 

(AW) 34 820,70 5 723,69 

75700 Betalingskorting van 

D leveranciers C 



Oefening 

Journaliseer de volgende documenten en boek ze in het grootboek. 

03-03 AF52 Aankoop van handelsgoederen voor 12 280,00 EUR excl. 21 % btw bij Belkin bvba, 

korting voor contante betaling vóór 9 maart: 2 %. 

03-05 AF53 Aankoop van handelsgoederen bij Haes nv voor 1 175,00 EUR excl. 21 % btw, 

transportkosten 45,00 EUR. 

03-07 AF54 Aankoop van handelsgoederen bij Heuvinck nv voor 10 500,00 EUR excl. 21 % btw, 

bij contante betaling binnen de 10 dagen na factuurdatum mag 2 % korting worden 

verrekend. 

03-09 AF55 Aankoop van handelsgoederen bij Somers voor 12 500,00 EUR excl. 21 % btw, 

korting contante betaling 3 % voor betaling 2 weken na factuurdatum, handelskorting 3 %. 

03-11 BA79 AF53 wordt betaald aan Maes nv. 

03-14 BA80 AF52 wordt betaald aan Belkin bvba. 

03-15 BA81 AF55 wordt betaald aan Somers. 

03-16 BA 82 AF54 wordt betaald aan Heuvinck nv. 


195

196 



AW 

Kernleerstof 

 

75700 Betalingskorting 

D van leveranciers C 

 




 


 

 



 

60430 Aankoopkost 


 


________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

2.1.8 Aankoopfactuur met terugstuurbare verpakking 

Als een leverancier goederen levert in verpakking (fl essen, kisten, vaten 

…) die hij terugvraagt, dan zal hij (soms) een waarborgsom aanrekenen. 

Op die waarborgsom wordt er geen btw aangerekend en ze komt dus 

boven op het factuurbedrag. De betaalde waarborg vormt een vordering 

op de leverancier welke wordt teruggevorderd bij terugzending. 

 

197

198 

01-30 AF7 Aankoop van handelsgoederen voor 400,00 EUR, 21 % btw 35,00 EUR verzekeringskosten 

en 25,00 EUR waarborgsom (terugstuurbare verpakking) bij Gamemania nv. 

Factuur nr. 7 


2500 MECHELEN 

Tel. 015 27 22 00 

Fax 015 27 22 10 

E-mail:ccc@ 

BPO 000-0980680-10 

IBAN BE41 0000 9806 8010 

BIC BPOTBEB1 

ONDnr. BTW BE 0258.159.963 

RPR Mechelen 



2100 DEURNE 

ONDnr. BTW BE 0256.256.968 


15 

10 

dvd Pro 2008 

cd multimedia clips 

20,00 

10,00 

300,00 

100,00 

Excl. 21% btw 400,00 

– Kortingen 

Aankoopkosten 35,00 

MvH 435,00 

21% btw 91,35 

Subtotaal 526,35 

+Waarborgsom 25,00 

Te betalen incl. 21% btw (in EUR) 551,35 

Hoe verwerk je nu de aankoop van handelsgoederen met waarborgsom in je boekhouding? 


Deze kost boek je op de kostenrekening 60400 Aankopen van handelsgoederen. De 

rekening wordt ge________________________________________________________________ voor _____________________________ EUR 

het brutobedrag. 

De transportkosten, 35,00 EUR boek je op de rekening 60430 ___________________________________ 

_____________________________ langs de d-zijde. 

De vordering van het btw-bedrag _____________________________ EUR boek je op de 

actiefrekening 41110 btw op aankopen, op de _____________________________-zijde 


Het bedrag van de waarborgsom / terugstuurbare verpakking 25,00 EUR boek 

je op de actiefrekening 41800 Terug te sturen verpakking aan leveranciers langs de 

d-zijde. 

Het totaalbedrag _____________________________ EUR ben je verschuldigd aan je leverancier en 

boek je op de passiefrekening 44000 Leveranciers langs de c-zijde. 

Document: aankoopfactuur met waarborgsom AF7 





Ontstaan te vorderen 

waarborg 




D C D 60430 Aankoopkosten C 

D C D handelsgoederen C 




D 41800 TTS verpakking C 

199

200 

Bij het terugsturen van de verpakking stelt de verkoper een creditnota op. 

02-10 ICN3 Ontvangen van Gamemania nv voor terugstuurbare verpakking: 25,00 EUR. 

Creditnota nr. 3 


2500 MECHELEN 

Tel. 015 27 22 00 

Fax 015 27 22 10 

E-mail:ccc@ 

BPO 000-0980680-10 

IBAN BE41 0000 9806 8010 

BIC BPOTBEB1 

ONDnr. BTW BE 0258.159.963 

RPR Mechelen 



2100 DEURNE 

Verwijzing fact. Nr.7 Van ...200./01/30 ONDnr. BTW BE 0256.256.968 


Opmerking: terugstuurbare verpakking MvH 25,00 

* Te crediteren 

21 % btw 

In mindering te brengen (in EUR) 

25,00* 

Hoe verwerk je nu de aankoop van handelsgoederen het terugsturen van de verpakking 

in je boekhouding? 


Je schuld aan de leverancier vermindert met 25,00 EUR. Dit boek je op de 

passiefrekening 44000 _______________________________________________ langs de _________________________-zijde. 

Het bedrag van de waarborgsom / terugstuurbare verpakking (25,00 EUR) moet 

uit je boekhouding verdwijnen. Je boekt het daarom op de actiefrekening 41800 

Terug te sturen verpakking langs de _________________________-zijde. 


Vermindering schuld aan 

leveranciers 

Betalingskorting van 

leverancier

Optimum 2-1 BH.indd - De Boeck

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?