203 - Ab Ovo Patents & Trademarks

ver. In plaats van voor woningbouw ging de N.V. Tijdig in opdracht van
Staatsmijnen grond aankopen voor de vestiging van de vierde mijnzetel
zelf, en wel in de gemeente die Staatsmijnen de meest waarschijnlijke
vestigingsplaats achtten. ‘Door U wordt zoveel en zo spoedig mogelijk grond
aangekocht van de terreinen, gelegen binnen het gedeelte der gemeente Geleen,
door rode lijnen aangegeven op de in Uw bezit zijnde kaart. ( ) Nadat de plaats,
waar de 4e Staatsmijn zal worden gevestigd, door ons is vastgesteld, zullen wij
uit de door U aangekochte terreinen onze keuze doen’, aldus Staatsmijnen. In
1913 en 1914 kocht de N.V. Tijdig, met toekomstige woningbouw als voorgewende
reden, tussen de Geleense gehuchten Lutterade en Krawinkel 63
ha grond. 3
Gijzels was dus al in 1913 goed op de hoogte van de omvang van de
plannen. Hij wist bovendien dat de naburige dorpsgemeente Geleen de
beoogde vestigingsplaats voor de mijnzetel was en kon uit het voortvarend
optreden van Staatsmijnen de urgentie achter de vierde mijnzetel
afleiden. Terwijl in Sittard de aanleg van publieke voorzieningen zoals
riolering, drinkwater en elektriciteit nog maar net op gang was gekomen,
verruilde Gijzels zijn aanvankelijke op deze voorzieningen gerichte moderniseringsstreven
voor de veel grotere ambitie van de ontwikkeling van een
industriemetropool. 4
Nu stond Gijzels vooralsnog vrijwel alleen. De bevolking van Sittard en
die van de omliggende dorpen hadden over het algemeen niet veel op met
de komst van de mijnen. Toen Maastricht in 1907 in Den Haag de ontwikkeling
van de mijnbouw bepleitte, kwam dat de provinciehoofdstad op
een geagiteerde reactie van het gemeentebestuur van Geleen te staan.
Maastricht moest niet oordelen. Het lag immers op veilige afstand van het
mijngebied en zou dus van het ‘over het algemeen lastige mijnwerkersvolk’
geen hinder hebben. ‘In Geleen zijn geen winkels en geen industrie die door de
mijnen zouden worden bevoordeeld.’ ‘Wie zoude dus daar belang erbij hebben dat
de mijnen in de onmiddellijke nabijheid der plaatse kwamen’, vroeg het gemeentebestuur
zich af. In ieder geval niet de kiezer, zo kon men hieruit
lezen. ‘Neen,’ zo moest duidelijk zijn, ‘Geleen is ons te lief met zijne gezonde
5
brave en welvarende bevolking om deze te verlagen tot mijnslaven’. Was hier
vooral de stem van de kleine groep kiesgerechtigde belastingbetalers te
horen, weerzin tegen het mijnbedrijf was algemeen en deze stem sprak
niet alleen in Geleen. Gijzels kon in Sittard dus rekenen op oppositie.
33