Erfgoedstrategie voor het Leudal - Projectenbank Cultuurhistorie

Korte omschrijving Landgoederen bestonden doorgaans uit grote tot uitgestrekte stukken
land dat vanuit een landhuis beheerd werd. Het goed kan bestaan uit
woeste grond, bos, wei- of bouwland, dan wel mengingen daarvan. Bij
een landgoed konden ook pachtboerderijen, molens e.d. behoren.
Waarde Zeer groot
Veldherkenning Landgoed de Bedelaar.
Maatregelencriteria Voor het particuliere landgoed vigeert een beheersplan.
Lanen, singels en boomrijen
Definitie Lijnvormige elementen met een (doorgaans historisch bepaald)
duidelijk begin en eindpunt bestaande uit een opgaande begroeiing van
één soort en qua structuur uniform.
Korte omschrijving Lanen en singels zijn aangelegd als visuele markeringen. Naast
landschapsschoon bestond er in 19 e eeuw voor doorgaande wegen een
wettelijke verplichting tot aanleg van voor reizigers schaduwbiedende
laanbeplantingen. Bij onwil werd op kosten van de grondeigenaar
dergelijke beplanting ook dwingend aangelegd. Een bijkomend
voordeel was de periodieke oogst van de boom bij kaprijpheid.
Voor eigenaren waren lanen ook vaak de verfraaide routes vanuit het
bedrijf (klooster, boerderij, kasteel) naar andere eigendommen
(kloosterboerderij, veldschuur, watermolen).
Bij veel lanen is er sprake van een “ontwerpaanleg”. Lanen worden dan
ook vaak op landgoederen en in de landgoedbossen aangetroffen. Lanen
zijn 1, 2 of 3-rijig. Lanen zijn meestal uniform qua
soortensamenstelling en leeftijd.
Een einde tachtiger jaren 20 e eeuw aangelegde nieuwe laan bij de
Kloosterhof legt een landschappelijke relatie tussen dit historische
gebouwencomplex en het nabijgelegen bosgebied.
Echte lanen dienen niet verward te worden met erop lijkende
beplantingen die als doel hadden een bosbrandremmende functie te
hebben. Vaak werden bij bosaanplantingen rond de percelen aangeplant
naaldhout brandsingels van loofhout in één of enkele rijen dik
aangelegd.
Singels zijn voor minstens 60% van de lengte min of meer regelmatig
bezet (één of twee rijen) met bomen van eenzelfde soort en leeftijd
waarbij de afstand tussen de buitenste bomen maximaal 5 meter
bedraagt. Op nattere gronden komen Elzensingels voor, die voor
minstens 80 % uit Zwarte Els bestaan.
Waarde Naast de evidente landschappelijke betekenis en de eveneens
belangrijke ecologische waarde van oudere lanen (vleermuizen, uilen)
zijn lanen, aangelegd vanuit de bovenaangegeven motieven, historischgeografisch
bezien van grote waarde. Ze markeren een periode in het
landgebruik, waarvan aanleg ervan in de mode of zelfs verplicht was.
In het Leudal komen lanen op diverse plaatsen voor, met een
concentratie in het gebied tussen St.-Elisabethshof en de St.-
Ursulamolen. Hier wordt ook een gemengde en derhalve zeldzaam type
laan aangetroffen met Eik, Acacia en Den.
Singels komen in het Leudal niet voor.
Erfgoedstrategie voor het Leudal
82