hoog werk - SchildersVAK

8 H O O G W E R K
ZWOLLE/VENRAY – Dezer dagen kan menig schilder een onverwacht
bezoek van de arbeidsinspecteur van de Inspectie SZW verwachten om
de rolsteiger te controleren. Vorig jaar werd 80 procent van de geïnspecteerde
rolsteigers van professionals afgekeurd. Reden genoeg om de
echte deskundigen te vragen wat er mis kan gaan en hoe het moet.
‘Volgens mij wéten de meeste schilders
best hoe ze een rolsteiger veilig
moeten opzetten, maar doen ze
het vaak uit gemakzucht verkeerd,
om tijd uit te sparen of om makkelijker
te werken’, denkt Peter Hendrikx
van Custers Hydraulica. Bij
Custers is in ieder geval bekend
dat rolsteigers wel eens incompleet
worden aangekocht of gehuurd.
‘Verhuurbedrijven hebben daar
speciale formulieren voor’, weet
Rick Schelbergen van Custers Hydraulica.
‘Daarop moet de huurder
verklaren dat hij wéét dat hij niet
het complete materiaal meeneemt.
Als er dan een ongeluk gebeurt kan
de huurder niet verwijtend naar de
verhuurder wijzen.’
Wie het over veilig opbouwen van
een rolsteiger heeft, zal op minstens
twee adressen moeten aankloppen.
Er zijn namelijk grofweg
twee systemen op de Nederlandse
markt. De ene wordt geleverd door
bedrijven als Altrex, APW, Instant
Apeldoorn en Skyworks, de andere
door bedrijven als Custers en Layher,
met als belangrijkste verschil
dat de ‘Altrex-steigers’ vier diagonale
schoren per sectie nodig hebben,
tegen twee per sectie bij de
‘Custers-steigers’. Toch wel belangrijk
om te weten, vooral voor schildersbedrijven
die wel eens rolsteigers
huren en dan met het ene of
juist met het andere systeem te maken
krijgen. Overigens is het vermengen
van onderdelen van de
systemen, ook als ze tot hetzelfde
‘type’ horen, altijd uit den boze.
Van elke standaard rolsteigerconfiguratie
is een sterkte- en stabiliteitsberekening
gemaakt, die de gebruiker
ook eventueel aan de inspecteur
kan overleggen. Mengen
van verschillende onderdelen zou
om een compleet nieuwe berekening
vragen, omdat elke steigerfabrikant
zijn eigen materialen vervaardigt.
Het is dus dan niet langer
aantoonbaar dat de steiger veilig is
voor het doel waarvoor hij wordt
opgebouwd. Bij de verkoop of verhuur van een
rolsteiger worden altijd handleidingen
verstrekt. ‘Het probleem is
dat mensen die zo goed als nooit
lezen’, weet Henry Dijksma van
Altrex. ‘Ze beginnen gewoon, en
daar komen veel fouten door.’ Verschillende
fabrikanten zetten de
opbouwinstructies daarom ook
nog eens op het materiaal zelf, en
Altrex bestickert het materiaal bovendien
nog eens met een QRcode,
waarmee de gebruiker met
zijn smartphone meteen bij de juiste
informatie op het internet kan.
Dijksma: ‘Dat is vooral handig als
je een andere taal nodig hebt. De
papieren handleidingen zijn in het
Nederlands en het Frans, op het
web vind je alle mogelijke talen.’
De inspecteurs van SZW zullen
niet snel een schilder betrappen
terwijl hij de rolsteiger aan het opbouwen
is. Ze zullen vooral steigers
keuren die al zijn opgezet.
Toch verkeert de schilder als hij de
steiger onverantwoord opzet regelmatig
in ernstig gevaar. Dijksma:
‘De steiger vanaf de buitenkant beklimmen
is nooit een goed idee.’
Altijd van binnenuit opbouwen,
dus. Sinds enige tijd hanteren alle
rolsteigerfabrikanten bovendien
een methode waarbij met ‘hulpplatforms’
of ‘rustplatforms’ gewerkt
wordt: het eerste steigerplatform
wordt niet meteen op 2 meter
hoogte gemonteerd, maar eerst
halverwege het eerste frame vastgemaakt.
Het grote voordeel van
die methode is dat de steigerbouwer
op geen enkel moment meer
‘vrij’ staat, zonder dat hij zich aan
een schoor of een zijstuk kan vasthouden.
Uiteraard is er ook een nadeel:
de ‘werkplatforms’ moeten
na bewezen dienst weer worden
losgemaakt en op een hoger niveau
worden aangebracht. ‘Het lijkt omslachtig’,
geeft Schelbergen toe,
25 mei 2012
Rolsteigers opbouwen: hoe gaat da
‘Bouw zo dat je je altijd ergens
aan kunt vasthouden’
Henry Dijksma (links) en Kevin Cornelissen bij de Altrex-steiger. Een rolsteiger in je
eentje opbouwen kan eigenlijk niet, met zijn tweeën gaat het in ieder geval heel veel
sneller en veiliger
De veilige methode van opbouw: leg het eerste platfom niet op twee, maar op één
meter, dan is er altijd steun
Op deze manier staat de bouwende man altijd veilig en kan materiaal ‘binnendoor’ worden aangegeven. Denk ook aan de werkhouding:
Tip: draai de stelschroef van de wielen
altijd een paar slagen van het wiel af.
Het is altijd makkelijker om de steiger
naar beneden waterpas te regelen
‘maar het werkt echt stukken veiliger.
Ik zou het niet anders meer
willen doen.’
De inspecteurs zullen vooral letten,
naast op het papierwerk, op de
constructie van de rolsteiger. En
dan komt dat buitenom klimmen
toch weer naar voren. Schelbergen:
‘Bij brede steigers geldt: Bovenop
de steiger wordt het meest gewerkt.
Deze platforms sluiten de
steiger af zodat er veilig over de
hele steiger gewerkt kan worden.
Tijdens het opbouwen moet er natuurlijk
op gelet worden dat een
van de platforms een luik heeft die
opengaat naar de buitenkant van
de steiger. Anders moet je halsbrekende
toeren uithalen om er op te
komen. Verder mogen de platforms
om de 2 meter verspringen
of om de 4 meter volledig dicht liggen.’
Iets wat zeer veelvuldig ‘vergeten’
wordt, zijn de kantplanken, die wel
Opbouwframes altijd schuin houden, in de sokkel plaatsen en er in ‘kantelen’. Dat
werkt veiliger dan recht er op zetten. De stabilisatoren voldoende haaks uitzetten

25 mei 2012 H O O G W E R K
9
t veilig?
knielen is in dit geval verstandig
degelijk, naast de heup- en de knieleuningen
op het werkplatform
moeten zijn aangebracht. ‘Ze zijn
er echt voor de veiligheid, ook van
de man die aan het werk is’, benadrukt
Dijksma. Schelbergen: ‘Er
wordt vaak gedacht dat het alleen
is om te voorkomen dat je bijvoor-
gaat, omdat hun rolsteigers nu eenmaal
van degelijk materiaal gemaakt
worden. Schelbergen: ‘Maar
het is soms ook pure koppigheid.
Schilders werken al hun hele leven
met dit soort materiaal. Dan ontstaat
er toch een idee dat ze wel
weten hoe het moet. Dan willen ze
lang niet altijd van je aannemen dat
het anders, veiliger kan, of zelfs
moet.’
Zaken die verder veel fout gaan en
waar de inspectie op zal letten zijn:
het niet of niet correct plaatsen van
stabilisatoren of uitzetarmen.
Dijksma: ‘De stabs zijn essentieel.
En ook de hoek waarin je ze neerzet.
Plaats je ze teveel in de lengterichting,
dan kan de steiger toch
nog omkieperen.’
Verder worden schoren nogal eens
vergeten of ‘tijdelijk’ verwijderd,
bijvoorbeeld om makkelijker bij het
te bewerken geveldeel te komen.
Schelbergen: ‘Het is begrijpelijk,
maar realiseer je dat de stijfheid
van de steiger voornamelijk van de
schoren moeten komen. Die vormen
steeds driehoeken, de sterkste
constructieve vorm die er is. De
sterkte van de steiger neemt door
het wegnemen van een schoor flink
af.’
Het weghalen van de leuningen
aan de gevelzijde mag, gek genoeg,
in bepaalde gevallen wél. Dijksma:
‘Namelijk wanneer de afstand van
het werkplatform tot de muur niet
groter is dan vijftien centimeter.
Daar kan een normaal mens immers
niet doorheen naar beneden
vallen. Wordt die afstand groter, en
dat is al snel het geval, dan zijn de
leuningen toch echt verplicht.’
Iets dat veel vergeten wordt is het
borgen van de opbouwframes. De
borgpinnen worden vergeten of
‘Bij wegnemen van een schoor
neemt de sterkte af’
beeld een hamer of een pot verf
naar beneden schopt. Maar de
kantplanken zorgen er ook voor
dat de ruimte tot de knieleuning
kleiner is dan 47 bij 47 centimeter,
de doorsnee omvang van een
mens: de kantplanken zijn er dus
ook voor om te voorkomen dat je
van de steiger afglijdt, onder de
leuningen door.’
De heren geven toe dat veel goed
zijn kwijt. Fabrikanten verzinnen
manieren om het zo eenvoudig
mogelijk te maken, maar dat het
móet staat buiten kijf.
Een tip als ‘zet de wielen op de
rem’ lijkt een open deur, maar toch
wordt ook dat nog wel eens vergeten,
of vinden schilders het ‘lekker
makkelijk’ om op een verrijdbare
rolsteiger te werken. Het is in ieder
geval levensgevaarlijk.
Schelbergen zekert zichzelf nog eens extra met twee leuningen op het ook hier lager
gelegde ‘opbouwplatform’. Op grotere hoogte zijn die hulpleuningen verplicht
Inspecteren met een folder
Om te helpen het aantal ongelukken
met rolsteigers te verminderen
heeft de Vereniging van Steigerbouw
en Betonbekistingsbedrijven
een folder gemaakt:
‘Veilig werken met rolsteigers’. In
de folder wordt schematisch het
verschil tussen de ‘Altrex, APW,
Instant Apeldoorn, Skyworks’steiger
en de ‘Custers, Layher’steiger
uitgelegd. En verder bevat
Natuurlijk hebben leveranciers
relatief gemakkelijk praten. Het
zijn de schilders die op smalle trottoirs,
in kleine tuintjes of bij overstekken
en afdakjes zich moeten
zien te redden. Schelbergen: ‘Natuurlijk,
alle begrip daarvoor. Maar
je moet je altijd goed realiseren
waar je mee bezig bent. Een goede
check van de ondergrond hoort
daar bijvoorbeeld bij: is die stevig
genoeg? Zakken de uitzetarmen
niet weg, of juist de wielen?’ Dijksma:
‘Kun je de stabilisatoren niet
kwijt, veranker de steiger dan stevig
aan de gevel, ook als hij maar
vier meter hoog is. En heb je een
bijzondere constructie nodig om
met je steiger ergens bij te komen,
dan kun je ons altijd bellen om advies
en een berekening van de juiste
constructie.’
hij een checklist van 21 punten
waarop een rolsteiger gecontroleerd
kan worden. Een handig lijstje voor
wie zijn eigen werk wil controleren.
Bovendien werkt de Inspectie SZW
grofweg met dezelfde lijst. De folder
kan gedownload en besteld
worden op www.vsb-online.nl.
De foto’s op deze pagina maken
deel uit van veel grotere reportages
waarin Dijksma en zijn
Op deze manier kan op een doorlopend veilige manier naar boven worden doorgebouwd
Peter Hendriks (links) en Rick Schelbergen
(rechts) met hun Custers-steiger.
‘Hun’ steiger kent enkele schoren. Let op
de verplichte en oh zo belangrijke kantplanken
Foto’s JMS
collega Kevin Cornelissen en
Schelbergen en Hendriks precies
laten zien hoe je respectievelijk
een Altrex- en een Custersrolsteiger
opbouwt.
Voor de juiste volgorde van het
opbouwen van beide opbouwsystemen
heeft SchildersVakkrant
een fotoreportage op haar website
gezet. Die is te zien op
www.schildersvak.nl/foto
Heel specifiek voor de Custers-steiger is de horizontaal-diagonaal die eenmaal, in
het grondvlak van de steiger, moet worden aangebracht; belangrijk voor de stijfheid
Het enige nadeel van de veilige bouwmethode is dat er iets vaker een platform weer
moet worden losgehaald en op een andere plaats vastgemaakt