Via Appia Antica - REIZEN Magazine

Foto vorige pagina’s:
De flanken van de
Via Appia zijn bezaaid
met tombes en
graven. Naast laatste
rustplaats, waren
deze graven ook een
uithangbord voor de
rijkdom van welgestelde
Romeinen.
‘c
iaaooooo Donáaaato!’
Een meisje op een scooter manoeuvreert
behendig langs een ronkende vrachtwagen
en een bus. Glimmende zonnebrillen, handgebaren,
toeters, tuitende lippen.
‘Ciaaaaao bella!’ Donato in zijn zwarte Audi is niet zo
wendbaar. Net buiten Rome, aan de voet van de Porta
San Sebastiano, perst het drukke verkeer zich langs de
Aureliaanse muur richting het centrum. Op dit punt
verlaat de oude Via Appia de stad en strekt zich naar
het zuidoosten uit, dwars door het platteland. Eeuwen
geleden marcheerden Romeinse legioenen over deze
weg tot in de havenstad Brindisi, 563 kilometer naar
het zuiden, in de hak van Italiaanse laars. Nog steeds
kun je de weg nalopen. Even buiten Rome vind je zestien
kaarsrechte kilometers van de originele Via Appia
geflankeerd door ruïnes en graftombes. Een ideale plek
voor wie een dagje de drukte van de stad wil ontvluchten.
Met mijn rug naar de eeuwige stad, neus naar platteland,
passeer ik de eerste mijlpaal van de oude weg
op zoek naar onvervalste ‘romeintiek’.
Hotspot dodenstad
Na een paar honderd meter lopen op een nog behoorlijk
druk stuk Via Appia sta ik voor een informatiepunt
van het Parco Regionale Dell’Appia Antica. De koningin
der wegen heeft dus zelfs haar eigen informatiebalie.
Binnen tref ik Paola, die me meteen een paar folders in
de handen duwt. ‘Elke stap op de Appia heeft wel een
verhaal’, zegt ze. ‘Je passeert de catacomben van
Callisto en van San Sebastiano, torens en vestingwerken.
Om een goede indruk te krijgen, kun je het beste
gaan wandelen.’
Direct na het informatiepunt sta ik voor een driesprong.
Rome hijgt nog in mijn nek en het verkeer
schiet links en rechts de straten in. De middelste weg
blijft leeg. ‘Die lege weg is niet de oude Appia, maar
néém dit straatje’, had Paola me op het hart gedrukt.
Dit smokkelweggetje loodst me inderdaad langs de
drukte en rechtstreeks naar de oude delen van de Via
Appia. Langs bloeiende oleanders loop ik heuvel op
richting de catacomben van Callisto en San Sebastiano.
Rome verdwijnt in de achtergrond.
‘hierover trokken dus paard-en-wagens naar de stad, marcheerden
legioenen hun sandalen stuk, op weg naar strijdvelden’
Naast cipressen en pijnbomen staan er langs de Via
Appia veel grafmonumenten en tombes. Voor de
intrede van het christendom cremeerden alle Romeinen
hun doden, maar de latere christenen gingen hun
overledenen begraven. In de stad was er al snel geen
ruimte meer voor grote begraafplaatsen, dus werd
uitgeweken naar plaatsen buiten de stadsmuren. Een
rustplaats langs de Appia was een echte ‘hotspot’.
Rijke Romeinse families bouwden rond 300 na Christus
prachtige praalgraven om aan bezoekers van Rome iets
van hun overweldigende rijkdom te laten zien. Een
macaber visitekaartje. Nu kopen de nouveaux riches
een pronkpaleis in Marbella, rond 300 na Christus liet
je een luxueuze tombe bouwen.
Zowel boven als onder de grond zijn duizenden graven
teruggevonden. De gangenstelsels van de catacomben
van San Callisto en San Sebastiano zijn enkele kilometers
lang. Aangezien er bij San Callisto tientallen
touringbussen staan geparkeerd, besluit ik door te
lopen en een bezoek te brengen aan de naastgelegen
catacombes van San Sebastiano.
Met Julian, mijn gids, daal ik af naar de graven onder
de kerk van Sebastiano. ‘Verdeeld over drie etages ligt
hier een gangenstelsel van honderden meters, diep
onder de grond’, legt Julian uit, met een kaart in zijn
hand. Terwijl we afdalen, krijg ik langzaam kippenvel.
De lucht onder de grond is aangenaam koel, maar
tegelijk licht vochtig en de muren zijn klam. Met wat
spinnenwebben en skeletten erbij was het een aardig
spookhuis geweest. In de zachte tufa (tufsteen) zijn
honderden graven uitgehakt, die nu allemaal leeg zijn.
Julian stapt een grote zaal in. ‘Hier zie je drie heidense
graftombes.’ Voor me staan drie nog tot in detail
complete dodenhuisjes. Fresco’s, standbeeldjes, het is
allemaal alsof ze gisteren gemaakt zijn. Eeuwenlang
zijn ze onder een aardlaag in de vergetelheid geraakt.
Toen archeologen hier begonnen te graven, dachten ze
een oude stad ontdekt te hebben. Julian laat z’n stem
ietsje dalen en buigt licht voorover. ‘We noemen dit
deel daarom ook wel de dodenstad.’ Ik kijk langs de
trap een huisje in. Beweegt daar iets?
Ave Hennie Kuiper
Een uur later sta ik weer buiten. De Via Appia strekt
zich voor me uit: een lange, vrij vlakke keienstrook
waar je u tegen zegt. Wandelen kan, maar een betere
optie dient zich onverwacht aan. Vlakbij de catacomben
van San Sebastiano kun je fietsen huren. Dat lijkt
me beter, het begint al warm te worden en de dag is
nog lang.
Mijn eerste fietservaringen
met de 2000 jaar oude weg
zijn ronduit schokkend.
Vanaf de catacomben is de
weg bijna autoluw en op
zondag rijdt er helemaal
geen verkeer, zo had Julian
me verzekerd. Dat klopt. Alleen die basaltkeien van
formaat rotsblok laten me van links naar rechts stuiteren.
Ik mag nog van geluk spreken dat mijn gehuurde
fiets dikke banden heeft en een zacht zadel.
Hierover trokken dus paard-en-wagens naar de stad,
marcheerden legioenen hun sandalen stuk, op weg
naar de strijdvelden. Dichters als Carducci, Goethe en
e
Bij het beginpunt van
de Via Appia, iets
voor de Porta San
Sebastiano, raast het
verkeer voorbij.
Hoe anders is het
tien kilometer zuidelijker.
De Aquadotti,
de ‘waterdragers van
Rome’, doorsnijden
er nog steeds het
Romeinse platteland.
ViA AppiA - rome
Koningin van de wegen
De aanleg van de Via Appia begon
rond 312 voor Christus op initiatief
van consul Appius Claudius ‘il Cieco’
(de blinde). De weg werd in eerste
instantie aangelegd om troepen snel
naar provincies zoals Campania te
kunnen verplaatsen. Uiteindelijk zou
de weg doorgetrokken worden tot de
havenstad brindisi, 563 km ten zuiden
van rome. De eerste kilometers van
de Via Appia werden rond 296 voor
Christus geplaveid met basaltblokken.
Al tijdens de aanleg oogstte de weg
bewondering onder de romeinse
bevolking. De eretitel koningin der
wegen heeft de Via Appia te danken
aan statius, een romeinse dichter uit
de 1ste-eeuw na Christus.
www.reizen.nl september 2007 www.reizen.nl september 2007