Een overzicht van de spelling 2005 (theorie) vind ... - Taal en literatuur
Een overzicht van de spelling 2005 (theorie) vind ... - Taal en literatuur
Een overzicht van de spelling 2005 (theorie) vind ... - Taal en literatuur
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Spelling <strong>2005</strong><br />
De aanpassing<strong>en</strong>
Warmloopoef<strong>en</strong>ing<br />
Luister <strong>en</strong> schrijf…<br />
schrijf<br />
SJI - Info Spelling - Februari 2006 2
aerosol<br />
bohemi<strong>en</strong><br />
dinertje<br />
Elfste<strong>de</strong>ntocht<br />
gazelleoog<br />
gou<strong>de</strong>n eeuw<br />
haz<strong>en</strong>distel<br />
Hongerwinter<br />
Correctiesleutel:<br />
Correctiesleutel<br />
Inca<br />
krijtperio<strong>de</strong><br />
Mid<strong>de</strong>llandse Zeegebied<br />
Onzeva<strong>de</strong>r<br />
Oscarwinnaar<br />
privélev<strong>en</strong> priv lev<strong>en</strong><br />
sardineblikje<br />
ufo<br />
SJI - Info Spelling - Februari 2006 3
ap<strong>en</strong>nootje<br />
paar<strong>de</strong>nbloem<br />
Tuss<strong>en</strong>letters<br />
Vere<strong>en</strong>voudiging:<br />
Vere<strong>en</strong>voudiging<br />
paar<strong>de</strong>(n)bloemregel paar<strong>de</strong> bloemregel is afgeschaft<br />
nu gewone regel voor “alle alle” woor<strong>de</strong>n: woor<strong>de</strong>n<br />
meervoud op –<strong>en</strong> <strong>en</strong> = tuss<strong>en</strong>letters -<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
SJI - Info Spelling - Februari 2006 4
<strong>de</strong>rti<strong>en</strong><br />
drieduiz<strong>en</strong>d<br />
acht miljo<strong>en</strong><br />
Telwoor<strong>de</strong>n<br />
drieën<strong>de</strong>rtigduiz<strong>en</strong>d drie n<strong>de</strong>rtigduiz<strong>en</strong>d vierhon<strong>de</strong>r<strong>de</strong><strong>en</strong><strong>en</strong>vijftig<br />
Telwoor<strong>de</strong>n wor<strong>de</strong>n aane<strong>en</strong>geschrev<strong>en</strong> aane<strong>en</strong>geschrev<strong>en</strong><br />
tot <strong>en</strong> met<br />
het woord duiz<strong>en</strong>d.<br />
duiz<strong>en</strong>d<br />
SJI - Info Spelling - Februari 2006 5
Sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong><br />
met Engelse bestand<strong>de</strong>l<strong>en</strong> (1)<br />
accountmanager<br />
pullover<br />
online<br />
Hoofdregel: Hoofdregel<br />
hotdog<br />
fulltime<br />
backhand<br />
sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong> = 1 woord<br />
SJI - Info Spelling - Februari 2006 6
Sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong><br />
met Engelse bestand<strong>de</strong>l<strong>en</strong> (2)<br />
Heel wat afwijking<strong>en</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> hoofdregel (maar maar toch <strong>en</strong>ige systematiek):<br />
systematiek):<br />
spin-off spin off<br />
coming-out coming out<br />
lay-out lay out<br />
all-in all in<br />
hold-up hold up<br />
make-up make up<br />
push-up push up <strong>en</strong> push-upbeha<br />
push upbeha<br />
back-up back up <strong>en</strong> back-upbestand<br />
back upbestand<br />
set-up set up<br />
warming-up warming up<br />
last minute (wel wel lastminutereis)<br />
lastminutereis<br />
e-mail mail<br />
TIP: TIP:<br />
raadpleeg Gro<strong>en</strong>e Boekje of Woor<strong>de</strong>nboek<br />
SJI - Info Spelling - Februari 2006 7
Sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong> met<br />
Engelse bestand<strong>de</strong>l<strong>en</strong> (3)<br />
first lady<br />
SPATIE (dus dus 2 woor<strong>de</strong>n) woor<strong>de</strong>n)<br />
bij rangtelwoord + zelfstandig nw. nw<br />
candid camera<br />
compact disc<br />
fair play<br />
SPATIE bij adjectief + zelfstandig nw. nw<br />
indi<strong>en</strong> adjectief = meerlettergrepig<br />
of adjectief = e<strong>en</strong>lettergrepig maar ge<strong>en</strong> hoofdacc<strong>en</strong>t<br />
(opgelet opgelet: : vele uitz.) uitz.)<br />
TIP: TIP:<br />
raadpleeg Gro<strong>en</strong>e Boekje of Woor<strong>de</strong>nboek<br />
SJI - Info Spelling - Februari 2006 8
aidspatiënt aidspati nt<br />
hifiapparatuur<br />
infonamiddag<br />
Sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong><br />
NIEUW: NIEUW Sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong> met in kleine letters<br />
geschrev<strong>en</strong><br />
letterwoor<strong>de</strong>n (uitgesprok<strong>en</strong> uitgesprok<strong>en</strong> als één één<br />
woord) woord<br />
<strong>en</strong> verkorting<strong>en</strong> (zoals zoals info) info)<br />
krijg<strong>en</strong> GEEN koppeltek<strong>en</strong>.<br />
koppeltek<strong>en</strong>.<br />
(Uitz Uitz.: .: bij bots<strong>en</strong><strong>de</strong> klinkers)<br />
klinkers<br />
SJI - Info Spelling - Februari 2006 9
Sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong> met bijzon<strong>de</strong>re<br />
niet-roker niet roker<br />
oud-leerling oud leerling<br />
non-fictie non fictie<br />
ex-ge<strong>de</strong>tineer<strong>de</strong><br />
ex ge<strong>de</strong>tineer<strong>de</strong><br />
voor- voor of nabepaling<br />
NIET NIEUW: NIEUW:<br />
Koppeltek<strong>en</strong> na<br />
niet-, niet , oud,- oud (=gewez<strong>en</strong> (= gewez<strong>en</strong>, , voormalig), voormalig , bijna- bijna<br />
<strong>en</strong> na <strong>de</strong>ze Oudgriekse <strong>en</strong> Latijnse elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong>: elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong>:<br />
adjunct-, adjunct , aspirant-, aspirant , chef-, chef , ex-, ex , interim-, interim ,<br />
kandidaat-, kandidaat , non-, non , stagiair-, stagiair , leerling-, leerling , substituut-, substituut ,<br />
collega-, collega , meester- meester (maar maar het is wel meestergast).<br />
meestergast).<br />
SJI - Info Spelling - Februari 2006 10
Afleiding<strong>en</strong><br />
met an<strong>de</strong>re voorvoegsels<br />
<strong>van</strong> Lat. Lat.<br />
of Griekse herkomst / met privé- priv<br />
pro<strong>de</strong>mocratisch<br />
coauteur<br />
semiautomatisch<br />
privécoach priv coach (NIEUW NIEUW!) !)<br />
reanimer<strong>en</strong><br />
Regel: Regel:<br />
voorvoegsel <strong>en</strong> grondwoord aane<strong>en</strong><br />
maar<br />
NIEUW: NIEUW:<br />
steeds koppeltek<strong>en</strong> bij bots<strong>en</strong><strong>de</strong> klinkers<br />
re-integratie re integratie, , neo-expressionisme<br />
neo expressionisme<br />
<strong>de</strong>eltek<strong>en</strong> indi<strong>en</strong> grondwoord <strong>en</strong> voorvoegsel niet los kunn<strong>en</strong> gezi<strong>en</strong> gezi<strong>en</strong><br />
wor<strong>de</strong>n: wor<strong>de</strong>n<br />
tetraë<strong>de</strong>r tetra <strong>de</strong>r, , coëffici co fficiënt nt<br />
SJI - Info Spelling - Februari 2006 11
twee 8’<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
aan A4’tje A tje<br />
cd’tje cd tje<br />
CD&V’er CD er<br />
zij sms’t sms<br />
Achtervoegsels<br />
(na na cijfer, cijfer,<br />
symbool…) symbool<br />
NIET NIEUW: NIEUW:<br />
Na afkorting<strong>en</strong>, afkorting<strong>en</strong>,<br />
cijfer- cijfer <strong>en</strong> initiaalwoor<strong>de</strong>n,<br />
initiaalwoor<strong>de</strong>n<br />
symbol<strong>en</strong>, symbol<strong>en</strong>,<br />
letterwoor<strong>de</strong>n <strong>en</strong> verkorting<strong>en</strong> volgt e<strong>en</strong><br />
weglatingstek<strong>en</strong>;<br />
weglatingstek<strong>en</strong><br />
MAAR (NIEUW NIEUW?) ) dit geldt niet voor <strong>de</strong> achtervoegsels<br />
-achtig achtig, , -dom dom, , -heid heid <strong>en</strong> –schap schap<br />
(bv bv. . het SP.A-schap SP schap)<br />
SJI - Info Spelling - Februari 2006 12
Afleiding<strong>en</strong> met tal<strong>en</strong><br />
anti-Frans anti Frans<br />
zwart-Amerikaans<br />
zwart Amerikaans<br />
latino-Spaans<br />
latino Spaans<br />
laat-Egyptisch<br />
laat Egyptisch<br />
Etnische aanduiding + taal, taal<br />
of geheel is ge<strong>en</strong> taal = schrijf koppeltek<strong>en</strong><br />
West-Vlaams<br />
West Vlaams (afl afl. . <strong>van</strong> West-Vlaan<strong>de</strong>r<strong>en</strong><br />
West Vlaan<strong>de</strong>r<strong>en</strong>)<br />
<strong>Taal</strong>naam bij grondwoord met koppeltek<strong>en</strong> = schrijf koppeltek<strong>en</strong><br />
(uitzon<strong>de</strong>ring<strong>en</strong><br />
uitzon<strong>de</strong>ring<strong>en</strong>: : NIEUW Indo-Europees<br />
Indo Europees, , Belgisch-Ne<strong>de</strong>rlands<br />
Belgisch Ne<strong>de</strong>rlands…)<br />
Nieuwgrieks<br />
<strong>Taal</strong>naam bij grondwoord zon<strong>de</strong>r koppeltek<strong>en</strong> = schrijf aane<strong>en</strong><br />
OPMERKING:<br />
OPMERKING:<br />
TALEN KRIJGEN STEEDS EEN HOOFDLETTER.<br />
HOOFDLETTER<br />
SJI - Info Spelling - Februari 2006 13
Gelijkwaardige <strong>de</strong>l<strong>en</strong>? <strong>de</strong>l<strong>en</strong><br />
populairwet<strong>en</strong>schappelijk<br />
christ<strong>en</strong><strong>de</strong>mocraat<br />
Het eerste <strong>de</strong>el zegt iets over het twee<strong>de</strong> <strong>de</strong>el<br />
= aan elkaar (= NIEUW) NIEUW<br />
priester-dichter<br />
priester dichter<br />
Vlaams-nationalistisch<br />
Vlaams nationalistisch<br />
zwart-wit zwart wit<br />
Bei<strong>de</strong> <strong>de</strong>l<strong>en</strong> zijn gelijkwaardig<br />
(omkering omkering of verbin<strong>de</strong>n met “<strong>en</strong> <strong>en</strong>” mogelijk) mogelijk<br />
= koppeltek<strong>en</strong><br />
SJI - Info Spelling - Februari 2006 14
Sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong><br />
Eerste <strong>de</strong>el zijn verschill<strong>en</strong><strong>de</strong> woor<strong>de</strong>n<br />
<strong>de</strong>r<strong>de</strong>wereldproblematiek<br />
Meestal gewone regel = aan elkaar<br />
aan elkaar (niet nieuw<br />
niet nieuw)<br />
Mid<strong>de</strong>llandse Zeegebied<br />
NIEUW: NIEUW Eerste <strong>de</strong>el is meerledige eig<strong>en</strong>naam =<br />
schrijfwijze eig<strong>en</strong>naam blijft behou<strong>de</strong>n<br />
haute-couturewinkel<br />
haute couturewinkel<br />
maag-darmkanaal<br />
maag darmkanaal<br />
NIEUW: NIEUW Eerste <strong>de</strong>el bestaat uit 2 vreem<strong>de</strong> woor<strong>de</strong>n of<br />
eerste <strong>de</strong>el bestaat uit 2 gelijkwaardige <strong>de</strong>l<strong>en</strong><br />
= koppeltek<strong>en</strong><br />
SJI - Info Spelling - Februari 2006 15
Sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong><br />
Meerledig eerste <strong>de</strong>el met cijfer, cijfer,<br />
symbool… symbool<br />
11 septemberher<strong>de</strong>nking<br />
5 eurobiljet<br />
De spatie in het eerste <strong>de</strong>el blijft behou<strong>de</strong>n. behou<strong>de</strong>n<br />
50m-bad 50 bad (= 50 m + bad) bad<br />
Eerste <strong>de</strong>el is cijfer + symbool voor e<strong>en</strong>heid: e<strong>en</strong>heid:<br />
ge<strong>en</strong> spatie in eerste <strong>de</strong>el. <strong>de</strong>el<br />
NIEUW?? NIEUW??<br />
SJI - Info Spelling - Februari 2006 16
darwinisme<br />
marxisme<br />
copernicaans<br />
dominicaans<br />
Hoofdletters (1)<br />
NIEUW: NIEUW:<br />
Afleiding<strong>en</strong> <strong>van</strong><br />
eig<strong>en</strong>nam<strong>en</strong> (persoonsnam<strong>en</strong><br />
persoonsnam<strong>en</strong>) krijg<strong>en</strong><br />
e<strong>en</strong> kleine letter.<br />
letter<br />
SJI - Info Spelling - Februari 2006 17
molotovcocktail<br />
salomonsoor<strong>de</strong>el<br />
darwintulp<br />
montessorion<strong>de</strong>rwijs<br />
Hoofdletters (2)<br />
NIEUW: NIEUW:<br />
Sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong> met persoonsnam<strong>en</strong><br />
krijg<strong>en</strong> e<strong>en</strong> kleine letter, letter,<br />
behalve wanneer <strong>de</strong><br />
verwijzing naar <strong>de</strong> eig<strong>en</strong>naam ess<strong>en</strong>tieel is. is<br />
e<strong>en</strong> Da Vincitek<strong>en</strong>ing<br />
<strong>de</strong> Hitlergroet<br />
SJI - Info Spelling - Februari 2006 18
Boeddhabeeld<br />
Bijbels<br />
Bijbelvertaling<br />
Hoofdletters (3)<br />
NIEUW: NIEUW:<br />
In sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong>/afleiding<strong>en</strong><br />
sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong> afleiding<strong>en</strong><br />
waarin <strong>de</strong> verwijzing naar <strong>de</strong> heilige<br />
person<strong>en</strong> of zak<strong>en</strong> ess<strong>en</strong>tieel is, is,<br />
blijft <strong>de</strong><br />
hoofdletter behou<strong>de</strong>n. behou<strong>de</strong>n<br />
Dus wel: wel:<br />
sint-bernardshond<br />
sint bernardshond… (niet niet nieuw)<br />
nieuw<br />
SJI - Info Spelling - Februari 2006 19
Belg<br />
Jodin<br />
Chinees<br />
Hoofdletters (4)<br />
NIEUW: NIEUW Nam<strong>en</strong> <strong>van</strong> inwoners, inwoners,<br />
volker<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
hun afleiding<strong>en</strong> <strong>en</strong> sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong><br />
wor<strong>de</strong>n steeds met e<strong>en</strong> hoofdletter<br />
geschrev<strong>en</strong>. geschrev<strong>en</strong>.<br />
(uitbreiding ( uitbreiding regel)<br />
regel<br />
SJI - Info Spelling - Februari 2006 20
lanke<br />
latino<br />
indiaan<br />
sinjor<strong>en</strong><br />
christ<strong>en</strong><br />
Hoofdletters (5)<br />
Raciale aanduiding<strong>en</strong> <strong>en</strong> overkoepel<strong>en</strong><strong>de</strong><br />
term<strong>en</strong> voor meer specifieke etnische groep<strong>en</strong><br />
of b<strong>en</strong>aming<strong>en</strong> gebaseerd op e<strong>en</strong><br />
(geloofs geloofs)overtuiging overtuiging, , wor<strong>de</strong>n met e<strong>en</strong> kleine<br />
letter geschrev<strong>en</strong>.<br />
geschrev<strong>en</strong><br />
SJI - Info Spelling - Februari 2006 21
Hoofdletters (6)<br />
Kerstmis<br />
<strong>de</strong> Gul<strong>de</strong>nspor<strong>en</strong>slag<br />
NIEUW (uitbreiding uitbreiding): : Nam<strong>en</strong> <strong>van</strong> feestdag<strong>en</strong> <strong>en</strong> historische<br />
gebeurt<strong>en</strong>iss<strong>en</strong> schrijf je met e<strong>en</strong> hoofdletter; hoofdletter<br />
<strong>de</strong> afleiding<strong>en</strong> <strong>en</strong> sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong> niet! niet<br />
mid<strong>de</strong>leeuw<strong>en</strong><br />
ijstijd<br />
plioce<strong>en</strong><br />
NIEUW : Tijdperk<strong>en</strong> <strong>en</strong> perio<strong>de</strong>n wor<strong>de</strong>n met e<strong>en</strong> kleine<br />
letter geschrev<strong>en</strong>, geschrev<strong>en</strong>,<br />
behalve in gespecialiseer<strong>de</strong> context<strong>en</strong>.<br />
context<strong>en</strong><br />
SJI - Info Spelling - Februari 2006 22
ohemi<strong>en</strong><br />
rever<strong>en</strong>ce<br />
procedé proced<br />
Het acc<strong>en</strong>t aigu (´)<br />
NIEUW: NIEUW:<br />
We behou<strong>de</strong>n <strong>en</strong>kel het acc<strong>en</strong>t<br />
indi<strong>en</strong> dit nodig is voor <strong>de</strong> uitspraak, uitspraak,<br />
bv. bv.<br />
op het ein<strong>de</strong> <strong>van</strong> e<strong>en</strong> woord.<br />
woord<br />
SJI - Info Spelling - Februari 2006 23
Vreem<strong>de</strong> werkwoor<strong>de</strong>n (Eng Eng.) .)<br />
zij cruiset<br />
gecruised<br />
hij lease<strong>de</strong>/leasete<br />
lease<strong>de</strong> leasete<br />
gebrieft/gebriefd<br />
gebrieft gebriefd<br />
NIEUW: NIEUW:<br />
De eind-e eind (laatste laatste letter <strong>van</strong> stam) stam)<br />
blijft<br />
steeds behou<strong>de</strong>n. behou<strong>de</strong>n<br />
Volt. Volt.<br />
<strong>de</strong>elwoord <strong>en</strong> verle<strong>de</strong>n tijd: tijd:<br />
uitspraak telt; telt<br />
m.a.w. . 2 uitspraakmogelijkhe<strong>de</strong>n = 2<br />
schrijfwijz<strong>en</strong>.<br />
schrijfwijz<strong>en</strong><br />
SJI - Info Spelling - Februari 2006 24
Vreem<strong>de</strong> werkwoor<strong>de</strong>n (Fr Fr.) .)<br />
ik douch<br />
zij doucht<br />
gedoucht<br />
De <strong>van</strong> “douch<strong>en</strong> douch<strong>en</strong>” wordt niet tot <strong>de</strong> stam<br />
gerek<strong>en</strong>d.<br />
gerek<strong>en</strong>d<br />
SJI - Info Spelling - Februari 2006 25
dinertje<br />
souv<strong>en</strong>irtje<br />
colbertje<br />
Verkleinwoor<strong>de</strong>n<br />
Er zijn <strong>en</strong>kele wijziging<strong>en</strong> bij <strong>de</strong><br />
verkleinwoor<strong>de</strong>n o.a. o . bij Franse woor<strong>de</strong>n.<br />
woor<strong>de</strong>n<br />
SJI - Info Spelling - Februari 2006 26
Toemaatje: Toemaatje<br />
De nieuwe <strong>spelling</strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> pc<br />
Spellingcheckers<br />
Elektronisch Gro<strong>en</strong>e Boekje<br />
Van Dale (Groot ( Groot Woor<strong>de</strong>nboek)<br />
Woor<strong>de</strong>nboek<br />
Spelling op het net: net<br />
www.woor<strong>de</strong>nlijst<br />
www woor<strong>de</strong>nlijst.org org<br />
SJI - Info Spelling - Februari 2006 27
Elektronisch Gro<strong>en</strong>e Boekje<br />
Het Elektronisch Gro<strong>en</strong>e Boekje (versie versie <strong>2005</strong> = 3.0) 3.0<br />
verwij<strong>de</strong>rt <strong>de</strong> <strong>spelling</strong>checker <strong>van</strong> MS Word<br />
<strong>en</strong> ver<strong>van</strong>gt die<br />
door <strong>de</strong><br />
<strong>spelling</strong>checker<br />
<strong>van</strong> het<br />
Gro<strong>en</strong>e Boekje. Boekje<br />
Er komt e<strong>en</strong><br />
extra werkbalk.<br />
werkbalk<br />
SJI - Info Spelling - Februari 2006 28
www.woor<strong>de</strong>nlijst<br />
www woor<strong>de</strong>nlijst.org org<br />
SJI - Info Spelling - Februari 2006 29
De nieuwe <strong>spelling</strong> in het SJI<br />
Naslagwerk<strong>en</strong>:<br />
Het Gro<strong>en</strong>e Boekje – Van Dale<br />
(o.a. . in bib) bib<br />
Spellinggids bij “Nieuw Nieuw Netwerk Ne<strong>de</strong>rlands”:<br />
Ne<strong>de</strong>rlands :<br />
Naslagwerk<strong>en</strong><br />
te downloa<strong>de</strong>n <strong>van</strong>op metho<strong>de</strong>site (of of zie leraarskamer)<br />
leraarskamer<br />
Op komst: komst:<br />
Spellinggids bij “Zo Zo spel je zoo” zoo (Van In<br />
Oef<strong>en</strong><strong>en</strong>:<br />
Software (nu nu al in bib): bib):<br />
SNS<br />
Oef<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
Van In)<br />
Online: Online:<br />
www.hetschoolvakne<strong>de</strong>rlands<br />
www hetschoolvakne<strong>de</strong>rlands.be be/<strong>spelling</strong> <strong>spelling</strong> (on<strong>de</strong>r ( on<strong>de</strong>r voorbehoud)<br />
voorbehoud<br />
SJI - Info Spelling - Februari 2006 30
Change language