05.09.2013 Views

Een overzicht van de spelling 2005 (theorie) vind ... - Taal en literatuur

Een overzicht van de spelling 2005 (theorie) vind ... - Taal en literatuur

Een overzicht van de spelling 2005 (theorie) vind ... - Taal en literatuur

SHOW MORE
SHOW LESS

Transform your PDFs into Flipbooks and boost your revenue!

Leverage SEO-optimized Flipbooks, powerful backlinks, and multimedia content to professionally showcase your products and significantly increase your reach.

Spelling <strong>2005</strong><br />

De aanpassing<strong>en</strong>


Warmloopoef<strong>en</strong>ing<br />

Luister <strong>en</strong> schrijf…<br />

schrijf<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 2


aerosol<br />

bohemi<strong>en</strong><br />

dinertje<br />

Elfste<strong>de</strong>ntocht<br />

gazelleoog<br />

gou<strong>de</strong>n eeuw<br />

haz<strong>en</strong>distel<br />

Hongerwinter<br />

Correctiesleutel:<br />

Correctiesleutel<br />

Inca<br />

krijtperio<strong>de</strong><br />

Mid<strong>de</strong>llandse Zeegebied<br />

Onzeva<strong>de</strong>r<br />

Oscarwinnaar<br />

privélev<strong>en</strong> priv lev<strong>en</strong><br />

sardineblikje<br />

ufo<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 3


ap<strong>en</strong>nootje<br />

paar<strong>de</strong>nbloem<br />

Tuss<strong>en</strong>letters<br />

Vere<strong>en</strong>voudiging:<br />

Vere<strong>en</strong>voudiging<br />

paar<strong>de</strong>(n)bloemregel paar<strong>de</strong> bloemregel is afgeschaft<br />

nu gewone regel voor “alle alle” woor<strong>de</strong>n: woor<strong>de</strong>n<br />

meervoud op –<strong>en</strong> <strong>en</strong> = tuss<strong>en</strong>letters -<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 4


<strong>de</strong>rti<strong>en</strong><br />

drieduiz<strong>en</strong>d<br />

acht miljo<strong>en</strong><br />

Telwoor<strong>de</strong>n<br />

drieën<strong>de</strong>rtigduiz<strong>en</strong>d drie n<strong>de</strong>rtigduiz<strong>en</strong>d vierhon<strong>de</strong>r<strong>de</strong><strong>en</strong><strong>en</strong>vijftig<br />

Telwoor<strong>de</strong>n wor<strong>de</strong>n aane<strong>en</strong>geschrev<strong>en</strong> aane<strong>en</strong>geschrev<strong>en</strong><br />

tot <strong>en</strong> met<br />

het woord duiz<strong>en</strong>d.<br />

duiz<strong>en</strong>d<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 5


Sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong><br />

met Engelse bestand<strong>de</strong>l<strong>en</strong> (1)<br />

accountmanager<br />

pullover<br />

online<br />

Hoofdregel: Hoofdregel<br />

hotdog<br />

fulltime<br />

backhand<br />

sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong> = 1 woord<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 6


Sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong><br />

met Engelse bestand<strong>de</strong>l<strong>en</strong> (2)<br />

Heel wat afwijking<strong>en</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> hoofdregel (maar maar toch <strong>en</strong>ige systematiek):<br />

systematiek):<br />

spin-off spin off<br />

coming-out coming out<br />

lay-out lay out<br />

all-in all in<br />

hold-up hold up<br />

make-up make up<br />

push-up push up <strong>en</strong> push-upbeha<br />

push upbeha<br />

back-up back up <strong>en</strong> back-upbestand<br />

back upbestand<br />

set-up set up<br />

warming-up warming up<br />

last minute (wel wel lastminutereis)<br />

lastminutereis<br />

e-mail mail<br />

TIP: TIP:<br />

raadpleeg Gro<strong>en</strong>e Boekje of Woor<strong>de</strong>nboek<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 7


Sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong> met<br />

Engelse bestand<strong>de</strong>l<strong>en</strong> (3)<br />

first lady<br />

SPATIE (dus dus 2 woor<strong>de</strong>n) woor<strong>de</strong>n)<br />

bij rangtelwoord + zelfstandig nw. nw<br />

candid camera<br />

compact disc<br />

fair play<br />

SPATIE bij adjectief + zelfstandig nw. nw<br />

indi<strong>en</strong> adjectief = meerlettergrepig<br />

of adjectief = e<strong>en</strong>lettergrepig maar ge<strong>en</strong> hoofdacc<strong>en</strong>t<br />

(opgelet opgelet: : vele uitz.) uitz.)<br />

TIP: TIP:<br />

raadpleeg Gro<strong>en</strong>e Boekje of Woor<strong>de</strong>nboek<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 8


aidspatiënt aidspati nt<br />

hifiapparatuur<br />

infonamiddag<br />

Sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong><br />

NIEUW: NIEUW Sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong> met in kleine letters<br />

geschrev<strong>en</strong><br />

letterwoor<strong>de</strong>n (uitgesprok<strong>en</strong> uitgesprok<strong>en</strong> als één één<br />

woord) woord<br />

<strong>en</strong> verkorting<strong>en</strong> (zoals zoals info) info)<br />

krijg<strong>en</strong> GEEN koppeltek<strong>en</strong>.<br />

koppeltek<strong>en</strong>.<br />

(Uitz Uitz.: .: bij bots<strong>en</strong><strong>de</strong> klinkers)<br />

klinkers<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 9


Sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong> met bijzon<strong>de</strong>re<br />

niet-roker niet roker<br />

oud-leerling oud leerling<br />

non-fictie non fictie<br />

ex-ge<strong>de</strong>tineer<strong>de</strong><br />

ex ge<strong>de</strong>tineer<strong>de</strong><br />

voor- voor of nabepaling<br />

NIET NIEUW: NIEUW:<br />

Koppeltek<strong>en</strong> na<br />

niet-, niet , oud,- oud (=gewez<strong>en</strong> (= gewez<strong>en</strong>, , voormalig), voormalig , bijna- bijna<br />

<strong>en</strong> na <strong>de</strong>ze Oudgriekse <strong>en</strong> Latijnse elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong>: elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong>:<br />

adjunct-, adjunct , aspirant-, aspirant , chef-, chef , ex-, ex , interim-, interim ,<br />

kandidaat-, kandidaat , non-, non , stagiair-, stagiair , leerling-, leerling , substituut-, substituut ,<br />

collega-, collega , meester- meester (maar maar het is wel meestergast).<br />

meestergast).<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 10


Afleiding<strong>en</strong><br />

met an<strong>de</strong>re voorvoegsels<br />

<strong>van</strong> Lat. Lat.<br />

of Griekse herkomst / met privé- priv<br />

pro<strong>de</strong>mocratisch<br />

coauteur<br />

semiautomatisch<br />

privécoach priv coach (NIEUW NIEUW!) !)<br />

reanimer<strong>en</strong><br />

Regel: Regel:<br />

voorvoegsel <strong>en</strong> grondwoord aane<strong>en</strong><br />

maar<br />

NIEUW: NIEUW:<br />

steeds koppeltek<strong>en</strong> bij bots<strong>en</strong><strong>de</strong> klinkers<br />

re-integratie re integratie, , neo-expressionisme<br />

neo expressionisme<br />

<strong>de</strong>eltek<strong>en</strong> indi<strong>en</strong> grondwoord <strong>en</strong> voorvoegsel niet los kunn<strong>en</strong> gezi<strong>en</strong> gezi<strong>en</strong><br />

wor<strong>de</strong>n: wor<strong>de</strong>n<br />

tetraë<strong>de</strong>r tetra <strong>de</strong>r, , coëffici co fficiënt nt<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 11


twee 8’<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />

aan A4’tje A tje<br />

cd’tje cd tje<br />

CD&V’er CD er<br />

zij sms’t sms<br />

Achtervoegsels<br />

(na na cijfer, cijfer,<br />

symbool…) symbool<br />

NIET NIEUW: NIEUW:<br />

Na afkorting<strong>en</strong>, afkorting<strong>en</strong>,<br />

cijfer- cijfer <strong>en</strong> initiaalwoor<strong>de</strong>n,<br />

initiaalwoor<strong>de</strong>n<br />

symbol<strong>en</strong>, symbol<strong>en</strong>,<br />

letterwoor<strong>de</strong>n <strong>en</strong> verkorting<strong>en</strong> volgt e<strong>en</strong><br />

weglatingstek<strong>en</strong>;<br />

weglatingstek<strong>en</strong><br />

MAAR (NIEUW NIEUW?) ) dit geldt niet voor <strong>de</strong> achtervoegsels<br />

-achtig achtig, , -dom dom, , -heid heid <strong>en</strong> –schap schap<br />

(bv bv. . het SP.A-schap SP schap)<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 12


Afleiding<strong>en</strong> met tal<strong>en</strong><br />

anti-Frans anti Frans<br />

zwart-Amerikaans<br />

zwart Amerikaans<br />

latino-Spaans<br />

latino Spaans<br />

laat-Egyptisch<br />

laat Egyptisch<br />

Etnische aanduiding + taal, taal<br />

of geheel is ge<strong>en</strong> taal = schrijf koppeltek<strong>en</strong><br />

West-Vlaams<br />

West Vlaams (afl afl. . <strong>van</strong> West-Vlaan<strong>de</strong>r<strong>en</strong><br />

West Vlaan<strong>de</strong>r<strong>en</strong>)<br />

<strong>Taal</strong>naam bij grondwoord met koppeltek<strong>en</strong> = schrijf koppeltek<strong>en</strong><br />

(uitzon<strong>de</strong>ring<strong>en</strong><br />

uitzon<strong>de</strong>ring<strong>en</strong>: : NIEUW Indo-Europees<br />

Indo Europees, , Belgisch-Ne<strong>de</strong>rlands<br />

Belgisch Ne<strong>de</strong>rlands…)<br />

Nieuwgrieks<br />

<strong>Taal</strong>naam bij grondwoord zon<strong>de</strong>r koppeltek<strong>en</strong> = schrijf aane<strong>en</strong><br />

OPMERKING:<br />

OPMERKING:<br />

TALEN KRIJGEN STEEDS EEN HOOFDLETTER.<br />

HOOFDLETTER<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 13


Gelijkwaardige <strong>de</strong>l<strong>en</strong>? <strong>de</strong>l<strong>en</strong><br />

populairwet<strong>en</strong>schappelijk<br />

christ<strong>en</strong><strong>de</strong>mocraat<br />

Het eerste <strong>de</strong>el zegt iets over het twee<strong>de</strong> <strong>de</strong>el<br />

= aan elkaar (= NIEUW) NIEUW<br />

priester-dichter<br />

priester dichter<br />

Vlaams-nationalistisch<br />

Vlaams nationalistisch<br />

zwart-wit zwart wit<br />

Bei<strong>de</strong> <strong>de</strong>l<strong>en</strong> zijn gelijkwaardig<br />

(omkering omkering of verbin<strong>de</strong>n met “<strong>en</strong> <strong>en</strong>” mogelijk) mogelijk<br />

= koppeltek<strong>en</strong><br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 14


Sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong><br />

Eerste <strong>de</strong>el zijn verschill<strong>en</strong><strong>de</strong> woor<strong>de</strong>n<br />

<strong>de</strong>r<strong>de</strong>wereldproblematiek<br />

Meestal gewone regel = aan elkaar<br />

aan elkaar (niet nieuw<br />

niet nieuw)<br />

Mid<strong>de</strong>llandse Zeegebied<br />

NIEUW: NIEUW Eerste <strong>de</strong>el is meerledige eig<strong>en</strong>naam =<br />

schrijfwijze eig<strong>en</strong>naam blijft behou<strong>de</strong>n<br />

haute-couturewinkel<br />

haute couturewinkel<br />

maag-darmkanaal<br />

maag darmkanaal<br />

NIEUW: NIEUW Eerste <strong>de</strong>el bestaat uit 2 vreem<strong>de</strong> woor<strong>de</strong>n of<br />

eerste <strong>de</strong>el bestaat uit 2 gelijkwaardige <strong>de</strong>l<strong>en</strong><br />

= koppeltek<strong>en</strong><br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 15


Sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong><br />

Meerledig eerste <strong>de</strong>el met cijfer, cijfer,<br />

symbool… symbool<br />

11 septemberher<strong>de</strong>nking<br />

5 eurobiljet<br />

De spatie in het eerste <strong>de</strong>el blijft behou<strong>de</strong>n. behou<strong>de</strong>n<br />

50m-bad 50 bad (= 50 m + bad) bad<br />

Eerste <strong>de</strong>el is cijfer + symbool voor e<strong>en</strong>heid: e<strong>en</strong>heid:<br />

ge<strong>en</strong> spatie in eerste <strong>de</strong>el. <strong>de</strong>el<br />

NIEUW?? NIEUW??<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 16


darwinisme<br />

marxisme<br />

copernicaans<br />

dominicaans<br />

Hoofdletters (1)<br />

NIEUW: NIEUW:<br />

Afleiding<strong>en</strong> <strong>van</strong><br />

eig<strong>en</strong>nam<strong>en</strong> (persoonsnam<strong>en</strong><br />

persoonsnam<strong>en</strong>) krijg<strong>en</strong><br />

e<strong>en</strong> kleine letter.<br />

letter<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 17


molotovcocktail<br />

salomonsoor<strong>de</strong>el<br />

darwintulp<br />

montessorion<strong>de</strong>rwijs<br />

Hoofdletters (2)<br />

NIEUW: NIEUW:<br />

Sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong> met persoonsnam<strong>en</strong><br />

krijg<strong>en</strong> e<strong>en</strong> kleine letter, letter,<br />

behalve wanneer <strong>de</strong><br />

verwijzing naar <strong>de</strong> eig<strong>en</strong>naam ess<strong>en</strong>tieel is. is<br />

e<strong>en</strong> Da Vincitek<strong>en</strong>ing<br />

<strong>de</strong> Hitlergroet<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 18


Boeddhabeeld<br />

Bijbels<br />

Bijbelvertaling<br />

Hoofdletters (3)<br />

NIEUW: NIEUW:<br />

In sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong>/afleiding<strong>en</strong><br />

sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong> afleiding<strong>en</strong><br />

waarin <strong>de</strong> verwijzing naar <strong>de</strong> heilige<br />

person<strong>en</strong> of zak<strong>en</strong> ess<strong>en</strong>tieel is, is,<br />

blijft <strong>de</strong><br />

hoofdletter behou<strong>de</strong>n. behou<strong>de</strong>n<br />

Dus wel: wel:<br />

sint-bernardshond<br />

sint bernardshond… (niet niet nieuw)<br />

nieuw<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 19


Belg<br />

Jodin<br />

Chinees<br />

Hoofdletters (4)<br />

NIEUW: NIEUW Nam<strong>en</strong> <strong>van</strong> inwoners, inwoners,<br />

volker<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />

hun afleiding<strong>en</strong> <strong>en</strong> sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong><br />

wor<strong>de</strong>n steeds met e<strong>en</strong> hoofdletter<br />

geschrev<strong>en</strong>. geschrev<strong>en</strong>.<br />

(uitbreiding ( uitbreiding regel)<br />

regel<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 20


lanke<br />

latino<br />

indiaan<br />

sinjor<strong>en</strong><br />

christ<strong>en</strong><br />

Hoofdletters (5)<br />

Raciale aanduiding<strong>en</strong> <strong>en</strong> overkoepel<strong>en</strong><strong>de</strong><br />

term<strong>en</strong> voor meer specifieke etnische groep<strong>en</strong><br />

of b<strong>en</strong>aming<strong>en</strong> gebaseerd op e<strong>en</strong><br />

(geloofs geloofs)overtuiging overtuiging, , wor<strong>de</strong>n met e<strong>en</strong> kleine<br />

letter geschrev<strong>en</strong>.<br />

geschrev<strong>en</strong><br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 21


Hoofdletters (6)<br />

Kerstmis<br />

<strong>de</strong> Gul<strong>de</strong>nspor<strong>en</strong>slag<br />

NIEUW (uitbreiding uitbreiding): : Nam<strong>en</strong> <strong>van</strong> feestdag<strong>en</strong> <strong>en</strong> historische<br />

gebeurt<strong>en</strong>iss<strong>en</strong> schrijf je met e<strong>en</strong> hoofdletter; hoofdletter<br />

<strong>de</strong> afleiding<strong>en</strong> <strong>en</strong> sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong> niet! niet<br />

mid<strong>de</strong>leeuw<strong>en</strong><br />

ijstijd<br />

plioce<strong>en</strong><br />

NIEUW : Tijdperk<strong>en</strong> <strong>en</strong> perio<strong>de</strong>n wor<strong>de</strong>n met e<strong>en</strong> kleine<br />

letter geschrev<strong>en</strong>, geschrev<strong>en</strong>,<br />

behalve in gespecialiseer<strong>de</strong> context<strong>en</strong>.<br />

context<strong>en</strong><br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 22


ohemi<strong>en</strong><br />

rever<strong>en</strong>ce<br />

procedé proced<br />

Het acc<strong>en</strong>t aigu (´)<br />

NIEUW: NIEUW:<br />

We behou<strong>de</strong>n <strong>en</strong>kel het acc<strong>en</strong>t<br />

indi<strong>en</strong> dit nodig is voor <strong>de</strong> uitspraak, uitspraak,<br />

bv. bv.<br />

op het ein<strong>de</strong> <strong>van</strong> e<strong>en</strong> woord.<br />

woord<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 23


Vreem<strong>de</strong> werkwoor<strong>de</strong>n (Eng Eng.) .)<br />

zij cruiset<br />

gecruised<br />

hij lease<strong>de</strong>/leasete<br />

lease<strong>de</strong> leasete<br />

gebrieft/gebriefd<br />

gebrieft gebriefd<br />

NIEUW: NIEUW:<br />

De eind-e eind (laatste laatste letter <strong>van</strong> stam) stam)<br />

blijft<br />

steeds behou<strong>de</strong>n. behou<strong>de</strong>n<br />

Volt. Volt.<br />

<strong>de</strong>elwoord <strong>en</strong> verle<strong>de</strong>n tijd: tijd:<br />

uitspraak telt; telt<br />

m.a.w. . 2 uitspraakmogelijkhe<strong>de</strong>n = 2<br />

schrijfwijz<strong>en</strong>.<br />

schrijfwijz<strong>en</strong><br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 24


Vreem<strong>de</strong> werkwoor<strong>de</strong>n (Fr Fr.) .)<br />

ik douch<br />

zij doucht<br />

gedoucht<br />

De <strong>van</strong> “douch<strong>en</strong> douch<strong>en</strong>” wordt niet tot <strong>de</strong> stam<br />

gerek<strong>en</strong>d.<br />

gerek<strong>en</strong>d<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 25


dinertje<br />

souv<strong>en</strong>irtje<br />

colbertje<br />

Verkleinwoor<strong>de</strong>n<br />

Er zijn <strong>en</strong>kele wijziging<strong>en</strong> bij <strong>de</strong><br />

verkleinwoor<strong>de</strong>n o.a. o . bij Franse woor<strong>de</strong>n.<br />

woor<strong>de</strong>n<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 26


Toemaatje: Toemaatje<br />

De nieuwe <strong>spelling</strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> pc<br />

Spellingcheckers<br />

Elektronisch Gro<strong>en</strong>e Boekje<br />

Van Dale (Groot ( Groot Woor<strong>de</strong>nboek)<br />

Woor<strong>de</strong>nboek<br />

Spelling op het net: net<br />

www.woor<strong>de</strong>nlijst<br />

www woor<strong>de</strong>nlijst.org org<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 27


Elektronisch Gro<strong>en</strong>e Boekje<br />

Het Elektronisch Gro<strong>en</strong>e Boekje (versie versie <strong>2005</strong> = 3.0) 3.0<br />

verwij<strong>de</strong>rt <strong>de</strong> <strong>spelling</strong>checker <strong>van</strong> MS Word<br />

<strong>en</strong> ver<strong>van</strong>gt die<br />

door <strong>de</strong><br />

<strong>spelling</strong>checker<br />

<strong>van</strong> het<br />

Gro<strong>en</strong>e Boekje. Boekje<br />

Er komt e<strong>en</strong><br />

extra werkbalk.<br />

werkbalk<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 28


www.woor<strong>de</strong>nlijst<br />

www woor<strong>de</strong>nlijst.org org<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 29


De nieuwe <strong>spelling</strong> in het SJI<br />

Naslagwerk<strong>en</strong>:<br />

Het Gro<strong>en</strong>e Boekje – Van Dale<br />

(o.a. . in bib) bib<br />

Spellinggids bij “Nieuw Nieuw Netwerk Ne<strong>de</strong>rlands”:<br />

Ne<strong>de</strong>rlands :<br />

Naslagwerk<strong>en</strong><br />

te downloa<strong>de</strong>n <strong>van</strong>op metho<strong>de</strong>site (of of zie leraarskamer)<br />

leraarskamer<br />

Op komst: komst:<br />

Spellinggids bij “Zo Zo spel je zoo” zoo (Van In<br />

Oef<strong>en</strong><strong>en</strong>:<br />

Software (nu nu al in bib): bib):<br />

SNS<br />

Oef<strong>en</strong><strong>en</strong><br />

Van In)<br />

Online: Online:<br />

www.hetschoolvakne<strong>de</strong>rlands<br />

www hetschoolvakne<strong>de</strong>rlands.be be/<strong>spelling</strong> <strong>spelling</strong> (on<strong>de</strong>r ( on<strong>de</strong>r voorbehoud)<br />

voorbehoud<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 30

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!