05.09.2013 Views

Een overzicht van de spelling 2005 (theorie) vind ... - Taal en literatuur

Een overzicht van de spelling 2005 (theorie) vind ... - Taal en literatuur

Een overzicht van de spelling 2005 (theorie) vind ... - Taal en literatuur

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Spelling <strong>2005</strong><br />

De aanpassing<strong>en</strong>


Warmloopoef<strong>en</strong>ing<br />

Luister <strong>en</strong> schrijf…<br />

schrijf<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 2


aerosol<br />

bohemi<strong>en</strong><br />

dinertje<br />

Elfste<strong>de</strong>ntocht<br />

gazelleoog<br />

gou<strong>de</strong>n eeuw<br />

haz<strong>en</strong>distel<br />

Hongerwinter<br />

Correctiesleutel:<br />

Correctiesleutel<br />

Inca<br />

krijtperio<strong>de</strong><br />

Mid<strong>de</strong>llandse Zeegebied<br />

Onzeva<strong>de</strong>r<br />

Oscarwinnaar<br />

privélev<strong>en</strong> priv lev<strong>en</strong><br />

sardineblikje<br />

ufo<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 3


ap<strong>en</strong>nootje<br />

paar<strong>de</strong>nbloem<br />

Tuss<strong>en</strong>letters<br />

Vere<strong>en</strong>voudiging:<br />

Vere<strong>en</strong>voudiging<br />

paar<strong>de</strong>(n)bloemregel paar<strong>de</strong> bloemregel is afgeschaft<br />

nu gewone regel voor “alle alle” woor<strong>de</strong>n: woor<strong>de</strong>n<br />

meervoud op –<strong>en</strong> <strong>en</strong> = tuss<strong>en</strong>letters -<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 4


<strong>de</strong>rti<strong>en</strong><br />

drieduiz<strong>en</strong>d<br />

acht miljo<strong>en</strong><br />

Telwoor<strong>de</strong>n<br />

drieën<strong>de</strong>rtigduiz<strong>en</strong>d drie n<strong>de</strong>rtigduiz<strong>en</strong>d vierhon<strong>de</strong>r<strong>de</strong><strong>en</strong><strong>en</strong>vijftig<br />

Telwoor<strong>de</strong>n wor<strong>de</strong>n aane<strong>en</strong>geschrev<strong>en</strong> aane<strong>en</strong>geschrev<strong>en</strong><br />

tot <strong>en</strong> met<br />

het woord duiz<strong>en</strong>d.<br />

duiz<strong>en</strong>d<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 5


Sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong><br />

met Engelse bestand<strong>de</strong>l<strong>en</strong> (1)<br />

accountmanager<br />

pullover<br />

online<br />

Hoofdregel: Hoofdregel<br />

hotdog<br />

fulltime<br />

backhand<br />

sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong> = 1 woord<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 6


Sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong><br />

met Engelse bestand<strong>de</strong>l<strong>en</strong> (2)<br />

Heel wat afwijking<strong>en</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> hoofdregel (maar maar toch <strong>en</strong>ige systematiek):<br />

systematiek):<br />

spin-off spin off<br />

coming-out coming out<br />

lay-out lay out<br />

all-in all in<br />

hold-up hold up<br />

make-up make up<br />

push-up push up <strong>en</strong> push-upbeha<br />

push upbeha<br />

back-up back up <strong>en</strong> back-upbestand<br />

back upbestand<br />

set-up set up<br />

warming-up warming up<br />

last minute (wel wel lastminutereis)<br />

lastminutereis<br />

e-mail mail<br />

TIP: TIP:<br />

raadpleeg Gro<strong>en</strong>e Boekje of Woor<strong>de</strong>nboek<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 7


Sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong> met<br />

Engelse bestand<strong>de</strong>l<strong>en</strong> (3)<br />

first lady<br />

SPATIE (dus dus 2 woor<strong>de</strong>n) woor<strong>de</strong>n)<br />

bij rangtelwoord + zelfstandig nw. nw<br />

candid camera<br />

compact disc<br />

fair play<br />

SPATIE bij adjectief + zelfstandig nw. nw<br />

indi<strong>en</strong> adjectief = meerlettergrepig<br />

of adjectief = e<strong>en</strong>lettergrepig maar ge<strong>en</strong> hoofdacc<strong>en</strong>t<br />

(opgelet opgelet: : vele uitz.) uitz.)<br />

TIP: TIP:<br />

raadpleeg Gro<strong>en</strong>e Boekje of Woor<strong>de</strong>nboek<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 8


aidspatiënt aidspati nt<br />

hifiapparatuur<br />

infonamiddag<br />

Sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong><br />

NIEUW: NIEUW Sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong> met in kleine letters<br />

geschrev<strong>en</strong><br />

letterwoor<strong>de</strong>n (uitgesprok<strong>en</strong> uitgesprok<strong>en</strong> als één één<br />

woord) woord<br />

<strong>en</strong> verkorting<strong>en</strong> (zoals zoals info) info)<br />

krijg<strong>en</strong> GEEN koppeltek<strong>en</strong>.<br />

koppeltek<strong>en</strong>.<br />

(Uitz Uitz.: .: bij bots<strong>en</strong><strong>de</strong> klinkers)<br />

klinkers<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 9


Sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong> met bijzon<strong>de</strong>re<br />

niet-roker niet roker<br />

oud-leerling oud leerling<br />

non-fictie non fictie<br />

ex-ge<strong>de</strong>tineer<strong>de</strong><br />

ex ge<strong>de</strong>tineer<strong>de</strong><br />

voor- voor of nabepaling<br />

NIET NIEUW: NIEUW:<br />

Koppeltek<strong>en</strong> na<br />

niet-, niet , oud,- oud (=gewez<strong>en</strong> (= gewez<strong>en</strong>, , voormalig), voormalig , bijna- bijna<br />

<strong>en</strong> na <strong>de</strong>ze Oudgriekse <strong>en</strong> Latijnse elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong>: elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong>:<br />

adjunct-, adjunct , aspirant-, aspirant , chef-, chef , ex-, ex , interim-, interim ,<br />

kandidaat-, kandidaat , non-, non , stagiair-, stagiair , leerling-, leerling , substituut-, substituut ,<br />

collega-, collega , meester- meester (maar maar het is wel meestergast).<br />

meestergast).<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 10


Afleiding<strong>en</strong><br />

met an<strong>de</strong>re voorvoegsels<br />

<strong>van</strong> Lat. Lat.<br />

of Griekse herkomst / met privé- priv<br />

pro<strong>de</strong>mocratisch<br />

coauteur<br />

semiautomatisch<br />

privécoach priv coach (NIEUW NIEUW!) !)<br />

reanimer<strong>en</strong><br />

Regel: Regel:<br />

voorvoegsel <strong>en</strong> grondwoord aane<strong>en</strong><br />

maar<br />

NIEUW: NIEUW:<br />

steeds koppeltek<strong>en</strong> bij bots<strong>en</strong><strong>de</strong> klinkers<br />

re-integratie re integratie, , neo-expressionisme<br />

neo expressionisme<br />

<strong>de</strong>eltek<strong>en</strong> indi<strong>en</strong> grondwoord <strong>en</strong> voorvoegsel niet los kunn<strong>en</strong> gezi<strong>en</strong> gezi<strong>en</strong><br />

wor<strong>de</strong>n: wor<strong>de</strong>n<br />

tetraë<strong>de</strong>r tetra <strong>de</strong>r, , coëffici co fficiënt nt<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 11


twee 8’<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />

aan A4’tje A tje<br />

cd’tje cd tje<br />

CD&V’er CD er<br />

zij sms’t sms<br />

Achtervoegsels<br />

(na na cijfer, cijfer,<br />

symbool…) symbool<br />

NIET NIEUW: NIEUW:<br />

Na afkorting<strong>en</strong>, afkorting<strong>en</strong>,<br />

cijfer- cijfer <strong>en</strong> initiaalwoor<strong>de</strong>n,<br />

initiaalwoor<strong>de</strong>n<br />

symbol<strong>en</strong>, symbol<strong>en</strong>,<br />

letterwoor<strong>de</strong>n <strong>en</strong> verkorting<strong>en</strong> volgt e<strong>en</strong><br />

weglatingstek<strong>en</strong>;<br />

weglatingstek<strong>en</strong><br />

MAAR (NIEUW NIEUW?) ) dit geldt niet voor <strong>de</strong> achtervoegsels<br />

-achtig achtig, , -dom dom, , -heid heid <strong>en</strong> –schap schap<br />

(bv bv. . het SP.A-schap SP schap)<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 12


Afleiding<strong>en</strong> met tal<strong>en</strong><br />

anti-Frans anti Frans<br />

zwart-Amerikaans<br />

zwart Amerikaans<br />

latino-Spaans<br />

latino Spaans<br />

laat-Egyptisch<br />

laat Egyptisch<br />

Etnische aanduiding + taal, taal<br />

of geheel is ge<strong>en</strong> taal = schrijf koppeltek<strong>en</strong><br />

West-Vlaams<br />

West Vlaams (afl afl. . <strong>van</strong> West-Vlaan<strong>de</strong>r<strong>en</strong><br />

West Vlaan<strong>de</strong>r<strong>en</strong>)<br />

<strong>Taal</strong>naam bij grondwoord met koppeltek<strong>en</strong> = schrijf koppeltek<strong>en</strong><br />

(uitzon<strong>de</strong>ring<strong>en</strong><br />

uitzon<strong>de</strong>ring<strong>en</strong>: : NIEUW Indo-Europees<br />

Indo Europees, , Belgisch-Ne<strong>de</strong>rlands<br />

Belgisch Ne<strong>de</strong>rlands…)<br />

Nieuwgrieks<br />

<strong>Taal</strong>naam bij grondwoord zon<strong>de</strong>r koppeltek<strong>en</strong> = schrijf aane<strong>en</strong><br />

OPMERKING:<br />

OPMERKING:<br />

TALEN KRIJGEN STEEDS EEN HOOFDLETTER.<br />

HOOFDLETTER<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 13


Gelijkwaardige <strong>de</strong>l<strong>en</strong>? <strong>de</strong>l<strong>en</strong><br />

populairwet<strong>en</strong>schappelijk<br />

christ<strong>en</strong><strong>de</strong>mocraat<br />

Het eerste <strong>de</strong>el zegt iets over het twee<strong>de</strong> <strong>de</strong>el<br />

= aan elkaar (= NIEUW) NIEUW<br />

priester-dichter<br />

priester dichter<br />

Vlaams-nationalistisch<br />

Vlaams nationalistisch<br />

zwart-wit zwart wit<br />

Bei<strong>de</strong> <strong>de</strong>l<strong>en</strong> zijn gelijkwaardig<br />

(omkering omkering of verbin<strong>de</strong>n met “<strong>en</strong> <strong>en</strong>” mogelijk) mogelijk<br />

= koppeltek<strong>en</strong><br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 14


Sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong><br />

Eerste <strong>de</strong>el zijn verschill<strong>en</strong><strong>de</strong> woor<strong>de</strong>n<br />

<strong>de</strong>r<strong>de</strong>wereldproblematiek<br />

Meestal gewone regel = aan elkaar<br />

aan elkaar (niet nieuw<br />

niet nieuw)<br />

Mid<strong>de</strong>llandse Zeegebied<br />

NIEUW: NIEUW Eerste <strong>de</strong>el is meerledige eig<strong>en</strong>naam =<br />

schrijfwijze eig<strong>en</strong>naam blijft behou<strong>de</strong>n<br />

haute-couturewinkel<br />

haute couturewinkel<br />

maag-darmkanaal<br />

maag darmkanaal<br />

NIEUW: NIEUW Eerste <strong>de</strong>el bestaat uit 2 vreem<strong>de</strong> woor<strong>de</strong>n of<br />

eerste <strong>de</strong>el bestaat uit 2 gelijkwaardige <strong>de</strong>l<strong>en</strong><br />

= koppeltek<strong>en</strong><br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 15


Sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong><br />

Meerledig eerste <strong>de</strong>el met cijfer, cijfer,<br />

symbool… symbool<br />

11 septemberher<strong>de</strong>nking<br />

5 eurobiljet<br />

De spatie in het eerste <strong>de</strong>el blijft behou<strong>de</strong>n. behou<strong>de</strong>n<br />

50m-bad 50 bad (= 50 m + bad) bad<br />

Eerste <strong>de</strong>el is cijfer + symbool voor e<strong>en</strong>heid: e<strong>en</strong>heid:<br />

ge<strong>en</strong> spatie in eerste <strong>de</strong>el. <strong>de</strong>el<br />

NIEUW?? NIEUW??<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 16


darwinisme<br />

marxisme<br />

copernicaans<br />

dominicaans<br />

Hoofdletters (1)<br />

NIEUW: NIEUW:<br />

Afleiding<strong>en</strong> <strong>van</strong><br />

eig<strong>en</strong>nam<strong>en</strong> (persoonsnam<strong>en</strong><br />

persoonsnam<strong>en</strong>) krijg<strong>en</strong><br />

e<strong>en</strong> kleine letter.<br />

letter<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 17


molotovcocktail<br />

salomonsoor<strong>de</strong>el<br />

darwintulp<br />

montessorion<strong>de</strong>rwijs<br />

Hoofdletters (2)<br />

NIEUW: NIEUW:<br />

Sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong> met persoonsnam<strong>en</strong><br />

krijg<strong>en</strong> e<strong>en</strong> kleine letter, letter,<br />

behalve wanneer <strong>de</strong><br />

verwijzing naar <strong>de</strong> eig<strong>en</strong>naam ess<strong>en</strong>tieel is. is<br />

e<strong>en</strong> Da Vincitek<strong>en</strong>ing<br />

<strong>de</strong> Hitlergroet<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 18


Boeddhabeeld<br />

Bijbels<br />

Bijbelvertaling<br />

Hoofdletters (3)<br />

NIEUW: NIEUW:<br />

In sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong>/afleiding<strong>en</strong><br />

sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong> afleiding<strong>en</strong><br />

waarin <strong>de</strong> verwijzing naar <strong>de</strong> heilige<br />

person<strong>en</strong> of zak<strong>en</strong> ess<strong>en</strong>tieel is, is,<br />

blijft <strong>de</strong><br />

hoofdletter behou<strong>de</strong>n. behou<strong>de</strong>n<br />

Dus wel: wel:<br />

sint-bernardshond<br />

sint bernardshond… (niet niet nieuw)<br />

nieuw<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 19


Belg<br />

Jodin<br />

Chinees<br />

Hoofdletters (4)<br />

NIEUW: NIEUW Nam<strong>en</strong> <strong>van</strong> inwoners, inwoners,<br />

volker<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />

hun afleiding<strong>en</strong> <strong>en</strong> sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong><br />

wor<strong>de</strong>n steeds met e<strong>en</strong> hoofdletter<br />

geschrev<strong>en</strong>. geschrev<strong>en</strong>.<br />

(uitbreiding ( uitbreiding regel)<br />

regel<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 20


lanke<br />

latino<br />

indiaan<br />

sinjor<strong>en</strong><br />

christ<strong>en</strong><br />

Hoofdletters (5)<br />

Raciale aanduiding<strong>en</strong> <strong>en</strong> overkoepel<strong>en</strong><strong>de</strong><br />

term<strong>en</strong> voor meer specifieke etnische groep<strong>en</strong><br />

of b<strong>en</strong>aming<strong>en</strong> gebaseerd op e<strong>en</strong><br />

(geloofs geloofs)overtuiging overtuiging, , wor<strong>de</strong>n met e<strong>en</strong> kleine<br />

letter geschrev<strong>en</strong>.<br />

geschrev<strong>en</strong><br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 21


Hoofdletters (6)<br />

Kerstmis<br />

<strong>de</strong> Gul<strong>de</strong>nspor<strong>en</strong>slag<br />

NIEUW (uitbreiding uitbreiding): : Nam<strong>en</strong> <strong>van</strong> feestdag<strong>en</strong> <strong>en</strong> historische<br />

gebeurt<strong>en</strong>iss<strong>en</strong> schrijf je met e<strong>en</strong> hoofdletter; hoofdletter<br />

<strong>de</strong> afleiding<strong>en</strong> <strong>en</strong> sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong> niet! niet<br />

mid<strong>de</strong>leeuw<strong>en</strong><br />

ijstijd<br />

plioce<strong>en</strong><br />

NIEUW : Tijdperk<strong>en</strong> <strong>en</strong> perio<strong>de</strong>n wor<strong>de</strong>n met e<strong>en</strong> kleine<br />

letter geschrev<strong>en</strong>, geschrev<strong>en</strong>,<br />

behalve in gespecialiseer<strong>de</strong> context<strong>en</strong>.<br />

context<strong>en</strong><br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 22


ohemi<strong>en</strong><br />

rever<strong>en</strong>ce<br />

procedé proced<br />

Het acc<strong>en</strong>t aigu (´)<br />

NIEUW: NIEUW:<br />

We behou<strong>de</strong>n <strong>en</strong>kel het acc<strong>en</strong>t<br />

indi<strong>en</strong> dit nodig is voor <strong>de</strong> uitspraak, uitspraak,<br />

bv. bv.<br />

op het ein<strong>de</strong> <strong>van</strong> e<strong>en</strong> woord.<br />

woord<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 23


Vreem<strong>de</strong> werkwoor<strong>de</strong>n (Eng Eng.) .)<br />

zij cruiset<br />

gecruised<br />

hij lease<strong>de</strong>/leasete<br />

lease<strong>de</strong> leasete<br />

gebrieft/gebriefd<br />

gebrieft gebriefd<br />

NIEUW: NIEUW:<br />

De eind-e eind (laatste laatste letter <strong>van</strong> stam) stam)<br />

blijft<br />

steeds behou<strong>de</strong>n. behou<strong>de</strong>n<br />

Volt. Volt.<br />

<strong>de</strong>elwoord <strong>en</strong> verle<strong>de</strong>n tijd: tijd:<br />

uitspraak telt; telt<br />

m.a.w. . 2 uitspraakmogelijkhe<strong>de</strong>n = 2<br />

schrijfwijz<strong>en</strong>.<br />

schrijfwijz<strong>en</strong><br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 24


Vreem<strong>de</strong> werkwoor<strong>de</strong>n (Fr Fr.) .)<br />

ik douch<br />

zij doucht<br />

gedoucht<br />

De <strong>van</strong> “douch<strong>en</strong> douch<strong>en</strong>” wordt niet tot <strong>de</strong> stam<br />

gerek<strong>en</strong>d.<br />

gerek<strong>en</strong>d<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 25


dinertje<br />

souv<strong>en</strong>irtje<br />

colbertje<br />

Verkleinwoor<strong>de</strong>n<br />

Er zijn <strong>en</strong>kele wijziging<strong>en</strong> bij <strong>de</strong><br />

verkleinwoor<strong>de</strong>n o.a. o . bij Franse woor<strong>de</strong>n.<br />

woor<strong>de</strong>n<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 26


Toemaatje: Toemaatje<br />

De nieuwe <strong>spelling</strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> pc<br />

Spellingcheckers<br />

Elektronisch Gro<strong>en</strong>e Boekje<br />

Van Dale (Groot ( Groot Woor<strong>de</strong>nboek)<br />

Woor<strong>de</strong>nboek<br />

Spelling op het net: net<br />

www.woor<strong>de</strong>nlijst<br />

www woor<strong>de</strong>nlijst.org org<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 27


Elektronisch Gro<strong>en</strong>e Boekje<br />

Het Elektronisch Gro<strong>en</strong>e Boekje (versie versie <strong>2005</strong> = 3.0) 3.0<br />

verwij<strong>de</strong>rt <strong>de</strong> <strong>spelling</strong>checker <strong>van</strong> MS Word<br />

<strong>en</strong> ver<strong>van</strong>gt die<br />

door <strong>de</strong><br />

<strong>spelling</strong>checker<br />

<strong>van</strong> het<br />

Gro<strong>en</strong>e Boekje. Boekje<br />

Er komt e<strong>en</strong><br />

extra werkbalk.<br />

werkbalk<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 28


www.woor<strong>de</strong>nlijst<br />

www woor<strong>de</strong>nlijst.org org<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 29


De nieuwe <strong>spelling</strong> in het SJI<br />

Naslagwerk<strong>en</strong>:<br />

Het Gro<strong>en</strong>e Boekje – Van Dale<br />

(o.a. . in bib) bib<br />

Spellinggids bij “Nieuw Nieuw Netwerk Ne<strong>de</strong>rlands”:<br />

Ne<strong>de</strong>rlands :<br />

Naslagwerk<strong>en</strong><br />

te downloa<strong>de</strong>n <strong>van</strong>op metho<strong>de</strong>site (of of zie leraarskamer)<br />

leraarskamer<br />

Op komst: komst:<br />

Spellinggids bij “Zo Zo spel je zoo” zoo (Van In<br />

Oef<strong>en</strong><strong>en</strong>:<br />

Software (nu nu al in bib): bib):<br />

SNS<br />

Oef<strong>en</strong><strong>en</strong><br />

Van In)<br />

Online: Online:<br />

www.hetschoolvakne<strong>de</strong>rlands<br />

www hetschoolvakne<strong>de</strong>rlands.be be/<strong>spelling</strong> <strong>spelling</strong> (on<strong>de</strong>r ( on<strong>de</strong>r voorbehoud)<br />

voorbehoud<br />

SJI - Info Spelling - Februari 2006 30

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!